SECFEDOS DA CUEFFA PSICOLCICA Fcninisccncias da Scgunda Cucrra Mundial JoscI E. Drani Ediao Fidcndo Casiigai Morcs Vcrsao ara cDool cDoolsDrasil.con Fonic Digiial www.jaIr.org Todas as olras sao dc accsso graiuiio. Esiudci scnrc or conia do Esiado, ou nclIor, da Socicdadc quc aga inosios; icnIo a olrigaao dc rciriluir ao ncnos una goia do quc cla nc roorcionou." Nclson JaIr Carcia (1947-2002}
CoyrigIi. 2001 Willian K. Drani 3
SEGREDOS DA GUERRA PSICOLGICA Reminiscncias da Segunda Guerra Mundial
Joseph E. Brant 4
NDICE O Autor 6 Apresentao peIo autor 8 SECFEDOS DA CUEFFA PSICOLCICA CaptuIo I 10 Cono nasccu a Ocraao "Annic" CaptuIo II 21 ADSIE Una cnissora "lranca" cn Londrcs. CaptuIo III 32 Fcvclacs surrccndcnics. CaptuIo IV 49 Conirilunos ara a rcndiao dc soldados da WcIrnacIi. CaptuIo V 71 V-1, V-2 c... nino. CaptuIo VI 92 Faios alcnacs nais forics quc nossas alavras CaptuIo VII 118 Funo ao Lucnlurgo CaptuIo VIII 142 Da "Fadio Lu" ara a csiaao sccrcia. CaptuIo IX 155 Avcnida Drasscur N. 16. CaptuIo X 172 12-12 irradia... 12-12 irradia. CaptuIo XI 201 5 Para a frcnic cn lusca dc naicrial. CaptuIo XII 226 AlcnanIa, Zcro Hora ncnos 5. CaptuIo XIII 262 A uliina fasc da 12-12. CaptuIo XIV 274 Movincniada visiia ao Scior Soviciico. CaptuIo XV 302 Os canos dc noric dc Hiilcr. 6
O autor
JoscI Errol Drani nasccu cn Figa, caiial da Lcinia, cn 10 dc agosio dc 1912. Naiuralizou-sc noric-ancricano quando scrvia nas filciras das Foras Arnadas dos EUA. Jornalisia dc rofissao, rccclcu una cducaao inicrnacional, iniciada cn cscola c colcgio alcnacs dc Figa. Posicriorncnic fornou-sc cn Dirciio cla Univcrsidadc dc Monicllicr, Frana, c cn Jornalisno cla Craduaic ScIool of Journalisn da Univcrsidadc dc Colunlia, Nova Yorl. Iniciou a carrcira jornalsiica colalorando cn varios jornais da Euroa c da Ancrica Laiina, cnirc os quais L'Iniransigcani, dc Paris; Dic WcliwocIc, ZuricIc o Diario dc la Marina, Havana. En 1942 ingrcssou no OWI (Officc of War Infornaiion, oria-voz da roaganda oficial dos EUA duranic a II Cucrra Mundial} ondc, con cccao dc alguns ncscs assados no ccrciio, scrviu aic julIo dc 1945. Enviado a Londrcs clo OWI, foi incunlido da organizaao c cIcfia da scao noiiciosa do 7 Dcariancnio Alcnao da Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc (ADSIE cnissora noric- ancricana quc funcionou duranic a II Cucrra Mundial na caiial lriianica}. En fins dc 1944 incororou-sc ao PWD (PsycIological Warfarc Dcarincni, csccificancnic cncarrcgado das aiividadcs dc Cucrra Psicologica das Foras Arnadas noric-ancricanas}. Transfcrido ara Lucnlurgo, ariiciou aiivancnic das criccias da Fadio 12-12, rincira cnissora sccrcia na Hisioria Miliiar dos Esiados Unidos. Logo aos o icrnino das Iosiilidadcs ccrccu na AlcnanIa as funcs dc oficial dc ligaao do scior dc cssoas dcslocadas, do XII Cruo dc Ecrciios. Aos a gucrra fiou rcsidcncia no Drasil ondc sc casou con lrasilcira, dcdicando-sc duranic varios anos agriculiura. Dc 1961 a 1966 ocuou o cargo dc rcdaior-cIcfc c corrcsondcnic csirangciro da Uniicd Prcss Inicrnaiional cn Sao Paulo. 8
APRESENTAO PELO AUTOR
A gucrra sicologica consisic csscncialncnic no nancjo da alavra falada c cscriia con o roosiio dc alalar o noral do ininigo c alrcviar as ocracs lclicas. Lcvada a calo con dcsircza odcra ouar nuiias vidas. Caso conirario, rccrcuiira ncgaiivancnic solrc o advcrsario, irriiando-o c rolusicccndo a sua caacidadc dc rcsisicncia. En icno dc az, o cnrcgo criicrioso dc nciodos c concciios dc gucrra sicologica c dc suna inoriancia ara incdir a cclosao dc un confliio arnado. Usados con fins cscusos ou scn a dcvida cauicla agravarao solrcnancira as laicnics icnscs inicrnacionais, ondo cn risco a cocisicncia acfica cnirc os ovos. O auior dcsic livro ariiciou, duranic a Scgunda Cucrra Mundial, cn aiividadcs dc gucrra sicologica, ligadas ao scior da radioroaganda. Ainda quc sujciias a falIas c incrfcics, incrcnics a qualqucr cnrccndincnio Iunano, as rcninisccncias aqui rcgisiradas rcrcscnian o rcflco ficl dos diarios dc gucrra do auior, assin cono dc ouiros 9 docuncnios da coca or clc conscrvados ou consuliados. J.E.B. 10
Captulo I COMO NASCEU A OPERAO "ANNIE" Prollcnas aarcnicncnic insoluvcis cnfrcnian os idcalizadorcs dc una csiaao niliiar sccrcia Ccrias alias aicnics acIan "indigno da iradiao niliiar noric-ancricana" a criaao dc una cnissora "ncgra" O Ccncral EiscnIowcr c finalncnic convcncido Por quc Lucnlurgo?
A Scgunda Cucrra Mundial cnirara na Hisioria nao soncnic cono rccursora da gucrra auionaiizada c da dcsiruiao nacia dc ccniros urlanos oulosos, scnao ianlcn cono ioncira da gucrra sicologica cn grandc cscala. Nao c dcnais afirnar quc o advcnio da radiofonia ccrccu una rofunda influcncia c rovocou grandc iransfornaao cn ccrios asccios da iaiica c da csiraicgia, rincialncnic clas ossililidadcs quasc iliniiadas dc scu uso cono arna dc sulvcrsao c dcsnoralizaao dc nacs c ccrciios. Con cfciio, nunca as nacs disuscran, anicriorncnic, dc una arna iao suiilncnic dcsiruiiva, cono sc odc iornar, cn ccrias circunsiancias, a alavra roagada airavcs do csao. Tao faniasiicos c iao incrivclncnic vasios foran os Iorizonics alcrios 11 clas ossililidadcs do uso da radiofonia no cano sicologico-niliiar, quc os cIcfcs do Esiado-naior noric-ancricano sc viran inicialncnic un ianio dcsnoricados. vcrdadc quc nao dcnoraran a sc concncirar das indiscuivcis vaniagcns raiicas do radio cono auiliar inrcscindvcl nas conunicacs urancnic iaiico-niliiarcs, insialando con grandc rovciio aarclIos rccciorcs- iransnissorcs no inicrior dc jics, caninIcs, ianqucs c ouiros vcculos, c aic ncsno nas cosias dos soldados. No cnianio, nosiraran-sc un ianio Icsiianics con rcfcrcncia ao arovciiancnio da arna radiofnica naquclc cano infiniiancnic nais vasio orcn dc ccrio nodo iniangvcl quc c o da roaganda sulvcrsiva ccrcida or una cnissora sccrcia, dcnoninada "ncgra", na gria da gucrra sicologica En icno dc gucrra, ianio as cIanadas cnissoras "ncgras" cono as "lrancas" odcn scr cnrcgadas con a finalidadc dc icniar dcsnoralizar a naao ou o ccrciio ininigos, a fin dc acclcrar o scu dcsnoronancnio. Difcrcn, no cnianio, dianciralncnic, quanio aos nciodos cnrcgados. Salvo raras ccccs cono c o caso da "Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc", da qual falarcnos dcialIadancnic nos caiulos scguinics c quc sc acIava localizada cn Londrcs, as dcnais csiacs "lrancas" noric- 12 ancricanas nada nais cran do quc cnissoras ja cisicnics, quc Iavian osio suas insialacs disosiao do csforo lclico do as. Ocravan alcriancnic, scn cscondcr a sua idcniidadc, rincialncnic cono vcculos noiiciosos. Ja as cnissoras "ncgras", nao soncnic funcionan cn scgrcdo, cono nao Icsiian cn cnrcgar a ncniira, a fraudc, a sulvcrsao ou qualqucr ouiro "golc laio" a fin dc aiingir o ininigo. Nao Iouvc, or aric do Esiado-naior noric- ancricano rcsisicncia alguna quanio ao cnrcgo da radio-roaganda "lranca". Tanio assin, quc as auioridadcs niliiarcs ianqucs nao soncnic arovaran, cono cncorajaran francancnic a insialaao da "Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc" (ADSIE} cn solo londrino. Porcn, a qualqucr insinuaao ara quc o ccrciio airocinassc una cnissora "ncgra", isio cra cncrgicancnic rcclido. Tal roccsso, afirnavan algunas alias aicnics, cra alsoluiancnic indigno da farda noric-ancricana, quc nao odcria cn Iioicsc alguna rccorrcr a un ncio iao vil c iao iraiociro. Quanio ossililidadc dc vcnccr una laialIa con a ajuda das cnissoras "ncgras", ou sulsiancialncnic cssa ajuda acclcrar o fin dc una gucrra, cra considcrada ridiculancnic rcnoia cla naioria das alias aicnics noric-ancricanas. 13 Enfin, ja na fasc final da Scgunda Cucrra Mundial surgiu un cqucno gruo dc oficiais, doiados dc visao c inaginaao fora do conun, cnirc os quais o Ccn. Willian ("Wild Dill"} Donavan, cIcfc do OSS(1}. 0 faio c quc or dciras dcssa inoccnic dcsignaao dc "Dcariancnio dc Scrvios Esiraicgicos", cscondia-sc una organizaao dcdicada s nais ousadas c variadas iarcfas dc sulvcrsao. Esscs oficiais conscguiran convcnccr o scu conandanic surcno, o Ccn. DwigIi D. EiscnIowcr, da uiilidadc dc una cccuao raiica do lano radiofnico niliiar sulvcrsivo or clcs concclido, c osicriorncnic dcsignado cn codigo, or "Ocraiion Annic". Una das razcs concrcias quc coniriluran ara a acciiaao, clos niliiarcs ianqucs, da idcia da criaao dc una cnissora sccrcia, foi a olscrvaao fciia clo "Iniclligcncc Scrvicc" noric- ancricano, scgundo a qual, nos casos dc conunicacs inicrronidas, os conandanics alcnacs cosiunavan lascar suas dcciscs csiraicgicas nos canos dc laialIa, nos rogranas niliiarcs da DJ3C dc Londrcs. Una vcz aicnic cssc inicrcssc, csscncialncnic raiico, dc aric dos oficiais alcnacs or noicias dc cunIo niliiar divulgadas or una cnissora aliada, ficou ianlcn cvidcnic a cnornc uiilidadc cn oicncial quc odcria icr una csiaao noric- ancricana, csccializada nao soncnic na divulgaao dc noicias niliiarcs, cono criada con 14 a finalidadc crcssa dc iirar o naino rovciio dc ial siiuaao. Foi ncsic scniido quc o Ccn. EiscnIowcr, cIcfc do Quaricl Ccncral Surcno da Fora Ecdicionaria Aliada arovou cn rincio o csqucna, visando a criaao dc una cnissora niliiar sccrcia ianquc, cujo oljciivo dcvcria scr "cnganar os nazisias", scncando o naino dc confusao cn suas iroas c ovoacs. O lano cra anlicioso c dc rcalizaao circnancnic dclicada, ianio nais quc dcvcria scr concrciizado or ncio dc una lurla. Con cfciio, a rojciada cnissora sccrcia far-sc-ia assar or una csiaao dc radio alcna. Sc a insialaao da "lranca" ADSIE, quc acsar dc sua nissao lclica cra una cnissora dc radio do iio convcncional ja arcscniava una scric dc rollcnas c dificuldadcs, csias crcsccrian cn dincnscs incalculavcis, no caso dc una cnissora "ncgra". Assin, qualqucr crro na inflcao da voz ou no soiaquc do locuior, quc na ADSIE significaria acnas o afasiancnio icnorario dc un ccrio nuncro dc ouvinics irriiados, no caso dc una cnissora sccrcia rcicndcndo assar or alcna, iais incidcnics irairian incdiaiancnic a csiaao c odcrian conduzir ao fin dc sua cisicncia uiil. Isio, scn falar do scn-nuncro dc ouiros dcialIcs, dc cuja olscrvaao ninuciosa c consianic dcvcria dccndcr nao soncnic o grau dc cficicncia, nas a roria vida da csiaao, iais 15 cono o uso corrcio das cculiaridadcs idionaiicas c frascologicas do ariido nazisia (rcrcscniando cn si un vocalulario inicirancnic novo}, assin cono o cnrcgo inccavcl da icrninologia niliiar das Foras Arnadas do FcicI, con ioda una infinidadc dc icrnos iccnicos c idiossincrasias incrcnics a cada una das ircs Arnas c, finalncnic, o uso cscruuloso dc ccrias crcsscs rcgionais usadas no icrriiorio ondc a cnissora sccrcia icria dc ocrar. Para sc conscguir ial grau dc crfciao nao so alncjado, nas alsoluiancnic indiscnsavcl ara solrcvivcncia da rcfcrida cnissora sccrcia, cra ncccssaria una scric dc clcncnios lasicos. En rinciro lugar, Ioncns caazcs dc iao dclicada nissao, cono rcdaiorcs csccializados na lngua alcna, cncarrcgados dc rcarar o icio dos rogranas, c locuiorcs dc dcsccndcncia alcna, cuja iarcfa consisiiria cn iransniii-los clo nicrofonc. Scrian indiscnsavcis ianlcn, ara o crfciio funcionancnio dc ial csiaao, alcn dc iccnicos-cngcnIciros dc alio iirocnio, un ccrio nuncro dc csccialisias cn scrvios dc infornacs, cariografia acrca c conunicacs. Tornava-sc incraiivo, ouirossin, dcvido ao sigilo quc dcvcria ccrcar o funcionancnio dc una cnissora dcssc iio, quc dcsdc o incio fossc rcduzido ao nnino o nuncro dc scus 16 cononcnics Iunanos. Mas Iavia dois rollcnas fundancniais quc, anics dc iudo, iinIan dc scr rcsolvidos clos cIcfcs do Dcariancnio dc Cucrra Psicologica do Ecrciio noric-ancricano. En rinciro lugar, dcicrninar con caiidao qual scria o cunIo ariicular da csiaao sccrcia. Dcvcria cla scr una cnissora cricnccnic ao ariido nacional-socialisia alcnao, ou rcvcsiir-sc dc una facIada nais accniuadancnic niliiar? En scgundo lugar Iavia o rollcna, nao ncnos viial, do onio ondc dcvcria funcionar. Quanio ao rinciro iicn, ou scja, a oricniaao gcral dos rogranas da fuiura cnissora "ncgra", ficou csialclccido quc cla adoiaria o disfarcc dc una csiaao radiofnica niliiar alcna. Dcsiacar-sc-ia or una aiiiudc rigorosancnic airioiica, dcnonsirando orcn, algunas icndcncias indccndcnics, dcicrninadas or sua localizaao icrriiorial. Con cfciio, cra lano do Alio Conando noric- ancricano, quc a fuiura cnissora irradiassc suosiancnic os scus rogranas, da rcgiao da Fcnania, dcnarcada no naa alcnao clas cidadcs dc Tricr, Collcna, Dusscldorf c AacIcn c fornando na nargcn csqucrda do Fcno un aralclograno dc uns 27.000 ln quadrados. Na raiica, orcn, a dcsignaao "FIcinland" vai 17 alcn dcssa dcliniiaao gcografica, csicndcndo-sc cla nargcn csqucrda do Fcno aic aliura dc Moguncia. Pcla sua fornaao Iisiorica c rcligiosa, a oulaao csscncialncnic caiolica da Fcnania nuirc un foric c arraigado rcconcciio conira os "russianos". Tanio assin, quc Iouvc varias icniaiivas visando a scaraao nais ou ncnos conlcia daqucla rcgiao, do rcsio da AlcnanIa. O falccido cIancclcr Konrad Adcnaucr csicvc cnvolvido, cn 1919, nun novincnio visando a criaao dc un Esiado Fcdcral da AlcnanIa Ocidcnial, quc dcvia incluir as rcgics da Fcnania c do FuIr. Acsar do nalogro da icniaiiva, Adcnaucr cusiou a dcsfazcr-sc da acusaao dc "scaraiisia", quc dcsdc aquclc icno o crscguia. O csforo nais concrcio no scniido da criaao dc un Esiado indccndcnic do "FIcinland" foi rcalizado cn 1923 sol a lidcrana do Dr. Hans Doricn, culninando cn 21 dc ouiulro daquclc ano, con a roclanaao dc una cfcncrssina "Fcullica da Fcnania". Enlora ncn csia, ncn icniaiivas scnclIanics, janais icnIan suriido rcsuliados arcciavcis, o csriio "indccndcncialisia" dos Ialiianics da Fcnania odc scr considcrado una rcalidadc. AsscnclIan-sc clcs, ncssc scniido, un ouco aos icanos nos Esiados Unidos c aos aulisias no Drasil. Dcsiaric, adoiando o disfarcc 18 "rcnano", a inaginada cnissora "ncgra" do Ecrciio noric-ancricano odcria, inclusivc, fazcr discrcias criicas aos govcrnanics do FcicI Iiilcrisia, scn con isso dcscriar susciias cagcradas no scio dos scus fuiuros ouvinics. Claro, dcvcria alsicr-sc clo ncnos no incio da sua cisicncia dc adoiar una aiiiudc narcanicncnic aniinazisia, isio dcvido indiscuivcl oularidadc do ariido do FuIrcr, cujo succsso nas urnas clciiorais daqucla rcgiao da AlcnanIa dcvc scr inicrrciado cono una csccic dc roicsio colciivo conira os onzc anos dc ocuaao da Fcnania or iroas aliadas, iniciada logo aos o icrnino da Princira Cucrra Mundial c quc findou cn 1930. Una vcz iraados, cn linIas gcrais, os roosiios, a oricniaao oliica c o raio dc aao da fuiura cnissora, a cscolIa dc Lucnlurgo cono ccniro idcal ara a cccuao dos scus oljciivos sc arcscniava, or assin dizcr c or varias razcs, cono una dccisao incviiavcl. En rinciro lugar, or sc acIar raiicancnic "cncravado nas cosias" da Fcnania-Palaiinado, csic as-nirin quc cniao coniava con ccrca dc 300.000 Ialiianics, c gcograficancnic iao ligado qucla rcgiao, quc una csiaao ocrando cn scu solo facilncnic odcria scr confundida con una cnissora dc origcn alcna. Ouira vaniagcn arcciavcl quc rcvalccia cn favor da cscolIa dc Lucnlurgo cono scdc da 12-12, (cono ia scr 19 dcnoninada a csiaao sccrcia}, cra a ossililidadc do cvcniual arovciiancnio dos iransnissorcs da "Fadio Lucnlurgo", cniao doiada dc 50 lw dc oicncia c considcrada una das nais ossanics csiacs da Euroa. Quanio ao onio dc visia niliiar, o Crand- DucIc dc Lucnlourg arccia ofcrcccr oiinas garaniias, ois acIava-sc dcsdc 10 dc scicnlro dc 1944, livrc do donnio alcnao, naniido duranic nais dc quairo anos consccuiivos c dcrrulado or iniciaiiva das iroas noric- ancricanas. Assin ncsno, ianio no incio das aiividadcs da 12-12, cono no dccorrcr dos ncscs sulscqucnics c csccialncnic duranic a dcscscrada conira-ofcnsiva das Ardcnas o cscciro da rcconquisia do Lucnlurgo clos alcnacs cra una coniingcncia quc ncrccia scria considcraao. Porcn, ial cvcniualidadc cra acciia cla cIcfia niliiar noric-ancricana c fazia aric dc suas rcviscs. Dcsdc ja qucro adianiar quc nao sc dcvcn cscrar cn icno dc gucrra, rcsuliados "nilagrosos" rovcnicnics da aiuaao dc qualqucr dc iais cnissoras ncsno daquclas csciacularncnic dcnoninadas "sccrcias". Esias uliinas, or nais fascinanics c iniriganics quc ossan scr, janais rcalizarao as roczas faniasiicas dc un Jancs Dond ou dc ouiros crsonagcns igualncnic inaginarios. Lcvadas a 20 calo con a dcvida scricdadc, as aiividadcs dc una cnissora sccrcia sao un iralalIo cono qualqucr ouiro, disiinguindo-sc acnas clo ccccionalncnic alio grau dc rcsonsalilidadc quc cigcn. Con csias liniiacs, arccc-nc valcr a cna coniar o nascincnio c o fin da 12- 12, analisando ianio os scus ciios cono as suas frusiracs; ainda nais or sc iraiar da rincira ccricncia dcsic gcncro nos anais da Hisioria Miliiar dos Esiados Unidos. Anics dc cnirar nos orncnorcs da Ocraao "Annic", co ao lciior quc nc aconanIc inicialncnic ara a cidadc dc Londrcs, ondc duranic quasc un ano iralalIci nuna csiaao "lranca"; faio csic quc ossui a vaniagcn sulcncniar dc crniiir a divulgaao ianlcn daquclc lado da gucrra sicologica ialvcz ncnos csciacular nas nao ncnos inorianic coniriluindo assin ara una nclIor conrccnsao do conjunio. 21
Captulo II ABSIE UMA EMISSORA "BRANCA" EM LONDRES A DDC ganIa una aliada... c concorrcnic Voluniarios civis noric-ancricanos cn scrvio dc gucrra no alcn-nar Dircirizcs gcrais c cscciais iraan o runo sicologico dos rogranas A vcrdadc c a nclIor roaganda...
A "Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc" (con a alrcviaiura ADSIE, c iraduzida ara o oriugucs cono "Enissora Noric-ancricana na Euroa"}, quc nc scrviu dc iranolin ara aquclas fuiuras aiividadcs sccrcias no coniincnic curocu, nasccu cono rcsuliado dircio das ncccssidadcs da gucrra. Ao dcscnvolvcr-sc o csforo roagandsiico ianquc, dirigido ao ovo alcnao, ficou logo aicnic a incficacia da irradiaao dc rogranas airavcs dc cnissoras localizadas nos Esiados Unidos, sujciias ao "fading", inicrfcrcncias ainosfcricas c ouiras falIas. Tornou-sc cvidcnic ianlcn quc o rccurso nais cficicnic ara rcsolvcr ial siiuaao scria a noniagcn dc una cnissora noric-ancricana cn solo curocu, rcfcrivclncnic cn Londrcs, ois as IlIas Driianicas cran o unico rcduio aliado livrc do donnio nazisia. Por razcs olvias a 22 concrciizaao dcsic lano, un ianio arrojado, dccndia anics dc iudo da loa voniadc dos inglcscs. Con cfciio, ncnIuna naao do nundo vcria con lons olIos una ossanic csiaao dc radio csirangcira ocrando, nao soncnic no scu solo, nas lcn no ccniro dc sua caiial. Para a orgulIosa c iradicionalncnic conscrvadora Cra- DrcianIa, ial infraao sua solcrania ialvcz fossc una das nais anargas lulas quc cssa naao icvc dc cngolir duranic a Scgunda Cucrra Mundial. No cnianio, dcvo arcssar-nc cn afirnar quc, Ionrando ianlcn scu iradicional csriio csoriivo, nunca os lriianicos dcnonsiraran, ncn or aios ncn or alavras, o dcsgosio quc dcvcrian scniir con a inlaniaao dc una cnissora dc radio csirangcira cn Londrcs. O dc quc clcs sc quciavan cra o faio dc nossos aviadorcs conquisiarcn scus "swcciIcaris" con "dolarcs c cIocolaic", nas nunca clo ncnos alcriancnic aiacavan a ADSIE. Talvcz racionasscn clcs quc a circunsiancia dc iolcrarcn cn Londrcs aqucla cnissora noric- ancricana cra dcsrovida dc qualqucr clcncnio dcgradanic, rcrcscniando acnas nais un asccio da coocraao cnirc os aliados. Para o Covcrno noric-ancricano, or ouiro lado, o faio dc odcr nariclar os alcnacs a curia disiancia or ncio da roaganda, afirnava-sc dc valor incsiinavcl. Tanio nais quc "a scdc dc noicias 23 do cicrior" da oulaao alcna auncniava roorcionalncnic con as dcrroias sofridas clos scus ccrciios, ja naquclc icno sol forissina rcssao das foras aliadas, cn franco avano nas varias frcnics. Eis a razao da ninIa csccial saiisfaao quando fui noncado ara o osio dc rcdaior- cIcfc da scao dc noicias do dcariancnio alcnao da ADSIE. Noicias usadas inicligcnicncnic, orcn scnrc lascadas na vcrdadc, consiiiucn a nclIor arna roandsiica, ianio duranic una gucrra "qucnic" cono na cIanada gucrra fria. Ficou anlancnic conrovado quc clas sucran qualqucr concniario scja clc o nais csiriiual ou o nais nordaz do nundo Lidar con noiiciario duranic una gucrra c o ncsno quc scr rcsonsavcl cla disiriluiao dc alincnios. iodo nundo c frcgucs. O noiiciario. sc iorna, no lcno significado da alavra, dc consuno forado Cono os dcnais funcionarios noric- ancricanos da "Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc", cu iinIa cIcgado caiial lriianica roccdcnic dos Esiados Unidos. E cono a grandc naioria dos ncus colcgas, iinIa sido originalncnic coniraiado clo "Officc of War Infornaiion" cn Nova Yorl. 24 A nissao dc scrvir fora dos liniics icrriioriais dos Esiados Unidos, nun scior dc gucrra, nao nos cra inosia. Consiiiua una dccisao urancnic voluniaria. Una vcz crcssa a inicnao ou o dcscjo dc scrvir alcn-nar, os candidaios cran sulnciidos, duranic o razo dc un ncs aroinadancnic, a una invcsiigaao sigilosa adicional or aric do FDI. Passado csic rigorosssino "sccuriiy-cIccl" (canc dc scgurana}, iivcnos ainda quc conquisiar o dilona do cIanado "OWI(2} TccInical Ccnicr". Por dciras dcsia inoccnic dcsignaao dc "Ccniro Tccnico", cscondia-sc dc faio una cscola dc roaganda sulvcrsiva, siiuada nuna fcudal nansao cn Lloyd Nccl, nas vizinIanas dc Nova Yorl. La, vivcndo nun rcginc dc inicrnaio, foran ninisirados aos candidaios ao scrvio dc alcn- nar, nuna forna dc cnsino inicnsificado, os rudincnios da iccnica dc sulvcrsao c dc gucrra sicologica. Arcndi logo, cnirc ouiros iruqucs, a nancira dc arrunar o ncu quario dc nodo a salcr incdiaiancnic sc clc fora rcvisiado or un csiao; a nancira dc iransfornar un sinlcs guarda-cIuva cn arna norial; a usar os dcdos ara arrancar os olIos dc un ininigo, assin cono una scric dc ouiros ncios dc auiodcfcsa dc cncrgcncia nao ncnos cscalrosos, orcn, scgundo o jovcn rofcssor quc ninisirava o curso, "dc cficicncia ccn or ccnio conrovada". Vcrdadc scja diia quc, ncn scqucr una vcz iivc 25 ooriunidadc dc alicar na raiica aquclc rano dc conIccincnios do "OWI TccInical Ccnicr". A viagcn dos Esiados Unidos ara Londrcs cra cfciuada or aviao ou via nariina, confornc o grau dc inoriancia do funcionario. A via acrca cra o ncio dc iransoric rcscrvado aos "lig sIois" inorianics c suas sccrciarias. Nao cricnccndo ncn a una c ncn a ouira daquclas caicgorias, rcalizci o crcurso dc Nova Yorl a Londrcs, cn ircs ciaas. dc ircn aic Halifa, no Canada. Dc la, aic a cosia cscoccsa, nun carguciro dc 3.000 ioncladas. E, finalncnic, da Escocia aic caiial lriianica, no crcsso Edinlurgo-Londrcs. O rcdio ondc foran insialados os nossos csiudios c salas dc rcdaao cra localizado na SIcraion Sircci n. 2, a alguns assos da Wardour Sircci. Esia rua csirciia c considcrada una csccic dc "Flcci Sircci" do rano cincnaiografico, con a difcrcna dc quc cisicn la ialvcz nais cscriiorios cincnaiograficos do quc Ia jornais na fanosa "Flcci". Na aric dos fundos do cdifcio canuflado, dc vcrdc-oliva, csicndia-sc un quaricirao iniciro cn runas rcsuliado dc un dos frcqucnics lonlardcios da Lufiwaffc. Acsar dc icr csiado incdido o accsso or aquclc lado, frcqucnicncnic cu franqucava a larrcira roiciora, cncuriando assin o caninIo ara o 26 ncu rcsiauranic favoriio, o "Czarda". O roriciario, un rcfugiado Iungaro, rcalizava auicniicos nilagrcs, convcricndo a liniiada raao dc vvcrcs a quc davan dirciio os cuons dc racionancnio londrinos, cn rcfcics dcliciosas. Coniudo, disondo rarancnic dc nais do quc uns vinic ninuios ara a iarcfa olrigaioria da alincniaao (c assin ncsno quasc scnrc inicrronidos or indagacs c crgunias a rcsciio dc scrvios fciios, or colcgas da rcdaao quc infalivclncnic ian rocurar-nc naquclc rcsiauranic} nunca cIcguci scqucr una vcz a nasiigar o ncu "goulasI" con o sosscgo c a concnciraao quc ncrccian aqucla csccialidadc do "Czarda". Sosscgo, alias, foi algo ioialncnic dcsconIccido duranic os dcz ncscs da ninIa csiada cn Londrcs. Sc a iarcfa dc cscrcvcr c rcdigir noicias radiofnicas cn icno dc az rcqucr conccniraao c rcsicza, a gucrra, con o scu calidoscoio dc aconiccincnios dranaiicancnic rccniinos, fora o riino dc iralalIo a aiingir roorcs alucinanics. Na ADSIE o noncnio nais inorianic do dia cra a rcuniao da nanIa, duranic a qual os cIcfcs das difcrcnics sccs (alcna, franccsa, inglcsa, cscandinava, cic.} rccclian una ou nais folIas daiilografadas, confornc o grau dc sua inoriancia, narcadas "confidcncial" ou "sccrcio", c quc coniinIan as dircirizcs a scguir duranic as roinas vinic c quairo Ioras. Havia, 27 ouirossin, una "dirciriz ccniral' conicndo as linIas gcrais dc nossa roaganda ara un icno nais rolongado c confornc os aconiccincnios,sujciio a nudanas. Tanio a dirciriz diaria cono a ccniral rcrcscniavan ficlncnic o nodo dc cnsar do Covcrno noric- ancricano c, naiuralncnic, ianlcn o dc scus aliados. Eccio cn casos ccccionais, cra lasianic facil scguir aquclas "guias do nosso cnsancnio", ois clas csiavan gcralncnic lascadas cn rccciios diiados clo lon scnso. Por ccnlo, na dirciriz ccniral dc 16 dc naio dc 1944, ou scja, logo aos a invasao conira a "linIa Cusiavo" na Iialia, a ordcn dc rioridadc dos assunios a iraiar cra rcconcndada da scguinic nancira. 1} Invasao; Iialia; 2} Nacs agrcssoras na dcfcnsiva; 3} Ofcnsiva acrca; 4} Dificuldadcs da ccononia alcna; 5} Qualidadc dinanica das Nacs Unidas; 6} Cucrra no Pacfico; 7} Cucrra nariina. Elalorando solrc o assunio "invasao", quc cra a dirciriz nais inorianic, assin sc dizia. "CIcganos a un onio dos aconiccincnios niliiarcs quc so odcra icrninar con a dcrroia final das nacs agrcssoras; scria uiil ciiar as alavras do Ccn. Alcandcr. 'foi dcsfcrido o rinciro golc'. Fccordar a Confcrcncia dc Tccra, ois foi la quc sc cIcgou ao acordo dc ondc c quando scria dcsfcrido, or iodos os lados, o aiaquc final. O aiaquc do lado sul ja concou". Quanio Iialia, ondc iroas oloncsas sc 28 rcaravan ara o duro assalio final dc Monic Cassino, a sugcsiao cra iraiar da invasao cn conjunio con as ouiras ocracs aliadas na Euroa. Fcconcndava-sc, ouirossin, dirigir aclos c insirucs s foras da Fcsisicncia Iialiana, cono ianlcn aos dcnais dirigidos s foras dc Fcsisicncia cn ouiros ascs ainda ocuados ou arcialncnic doninados clos alcnacs. A dirciriz roilia, orcn, icrninanicncnic, ncncionarnos "o ccclcnic noral dos soldados nazisias", sol a alcgaao alias corrcia dc quc ial roccdincnio dc nossa aric "nao nos iraria ncnIun lcncfcio c, alcn disso, acnas scrviria ara faciliiar a iarcfa dos roagandisias alcnacs". Tanlcn nos alcriava a scrnos vigilanics c rocurarnos rcalar a crfciia coordcnaao cisicnic cnirc as foras aliadas, assin cono, or ccnlo, o aoio naval s ocracs dc dcscnlarquc dc nosso ccrciio. "Nunca dcic dc lcnlrar aos ouvinics quc as nossas ocracs anflias foran scnrc coroadas dc ciio quc sonos donos do Occano". Igualncnic nos cra rcconcndado salicniar o avano conjunio das Nacs Unidas nao acnas no icrrcno niliiar, nas ianlcn no cano das idcias c confcrcncias". "Os jaoncscs c os alcnacs salicniava a dirciriz acIan-sc agora coniagiados cla ncnialidadc dcfcnsiva c sao incaazcs dc incdir o avano idcologico das foras aliadas, cono sao ianlcn incaazcs dc 29 conicr o scu avano niliiar." ranos aconsclIados a dcnonsirar aos alcnacs as dificuldadcs cada vcz naiorcs s quais csiava sujciia "a naquina dc icrror nazisia", alrindo assin ossililidadcs nais anlas ara a saloiagcn c a rcsisicncia inicrna. Quanio aos Esiados Unidos, a linIa dc roaganda aconsclIada cn nossa dirciriz ccniral dc 16 dc naio dc 1944 cra a dc dar cnfasc ao dcscjo noric- ancricano dc coocrar con as ouiras nacs aos o fin da gucrra. Isio, a fin dc dcsfazcr susciias insidiosas dc una roalada aiuaao unilaicral noric-ancricana no crodo dc aos- gucrra, quc scria dccorrcnic dc sua osiao cono o as nais odcroso dcnirc os lcligcranics aliados. Dcvanos nais, cn nosso noiiciario, dcnonsirar c confirnar a olrigaao assunida clos Esiados Unidos, dc nao ionar ncnIuna dccisao solrc assunios inicrnacionais dc rclcvanic inoriancia, scn anics consuliar c cIcgar a un acordo con os scus aliados. En uliina analisc, aqucla dirciriz ccniral da ADSIE coniinIa os ircs onios-cIavcs quc caracicrizavan a roaganda aliada dcsdc a Confcrcncia dc Tccra aic o fin da Scgunda Cucrra Mundial. 1} Coordcnaao da csiraicgia aliada cn olcdicncia s dcciscs ionadas naqucla rcuniao; 2} Toial unidadc c fraicrnidadc dc iodas as arnas das foras aliadas; 3} Donnio alsoluio dos Aliados no ar c no nar, dccorrcnic 30 dc una sucralundancia dc rccursos Iunanos c naicriais, crniiindo livrc cscolIa solrc quando c ondc dcsfcrir o roino golc. Acsar dc scrcn as dircirizcs ccnirais una csccic dc Dllia ara o cssoal cncarrcgado das noicias c dos concniarios da ADSIE, as ouiras, as "cscciais", nao cran ncnos inorianics, ossuindo alcn disso a vaniagcn adicional dc aicndcr nclIor s ncccssidadcs raiicas do noncnio, ois cran confcccionadas con a ajuda aiiva dc iodos os cIcfcs das difcrcnics sccs dc nossa cnissora. Nas duas Iioicscs, orcn, ianio na conosiao das dircirizcs ccnirais cono na das cscciais, a alia cIcfia da ADSIE soliciiava sugcsics c rcconcndacs dos rcdaiorcs-cIcfcs dcariancniais, rincialncnic aquclas lascadas na ccricncia. Foi con csic iniuiio quc rcalizci, cn fins dc naro dc 1944, ou scja, uns 70 dias anics do incio da invasao da Frana, una visiia dc quairo dias a algunas lascs acrcas noric-ancricanas localizadas na Inglaicrra. En caraicr confidcncial, cIcguci a conIcccr assin, csccificancnic, as lascs acrcas ocracionais dos gruos dc caa 4, 375 c 55, conosios rcscciivancnic dc avics dos iios "Musiang", "TIundcrloli" c "LigIining". Passci dois dias c duas noiics no acanancnio dos aviadorcs cricnccnics aos gruos 91 c 814 do csquadrao dc lonlardcios da Fora Acrca noric-ancricana. Eu csiava incunlido dc sondar, cn convcrsas 31 infornais, o csiado noral das iriulacs noric- ancricanas c, sc ossvcl, olicr dados solrc o noral dos aviadorcs ininigos. Isio, a fin dc inrinir aos rogranas da ADSIE o cunIo nais rcalisia ossvcl. 32
Captulo III REVELAES SURPREENDENTES O noral da Lufiwaffc nao c iao alalado cono o arcscnian os rogranas dc radio aliados O "McsscrscIniii" 109 c un caa ccclcnic... nas o TIundcrloli" ianouco c "soa" Crisc dc noral cnirc os aviadorcs da VIII O Ccn. Dooliiilc, o Ioncn nais odiado da VIII Fora Acrca "Conlco dc cula" c auio-incrininaao.
En fins dc naro dc 1944 ou scja, na coca dc ninIa visiia s lascs acrcas noric-ancricanas na Inglaicrra, ianio os jornais cono os rogranas radiofnicos aliados sc csforaran or iniar un quadro dos nais ncgros solrc o csiado dc cnuria naicrial c noral da Lufiwaffc, csccialncnic no scior dos caas. Inludo dc ial rcconcciio, cu cscrava rccclcr da loca dos nossos rorios iloios, olrigados a cnfrcniar diariancnic os scus ooncnics nazisias, scnao a noicia dc sua dcrroia ioial, cono clo ncnos, a confirnaao do iao roalado "laio csiado dc anino" dos iloios da Lufiwaffc. Fiquci or isso circnancnic surrcso quando, ao indagar solrc o assunio, nc foi dada clo caiiao cncarrcgado das rclacs ullicas do Quaricl Ccncral da VIII Fora Acrca a scguinic rcsosia. "O noral dos iloios dos avics dc caa alcnacs ainda c 33 ccclcnic". Elicou-nc o oficial noric-ancricano quc, ao invcs dc icr auncniado a roorao dc aarclIos dc caa alcnacs alaiidos cn conlaics acrcos, odia-sc consiaiar, ao conirario, una dcfinida icndcncia no scniido invcrso. "Ja nao csianos dcrrulando ianios caas alcnacs cono no assado. Ficanos agora conicnics con a roorao a nosso favor dc dois a un ou dc ircs a un, ao invcs dc cinco ou ncsno dc oiio ou dcz a un, dos ncscs anicriorcs", dissc o ncu inicrlocuior, un icncnic-coroncl, oriador da McdalIa do Ar c da "DisiinguisIcd Flying Cross",(3} finalizando con as scguinics alavras. "Concicranos un crro faial sc cnfrcniasscnos os "McsscrscIniii" 109 c os "Foclc-Wulf" 190 con un oiinisno cagcrado, lascado no icor dc alguns dos nossos rogranas radiofnicos, scgundo os quais a Lufiwaffc csia liquidada c o noral dos scus iloios dcsirudo". Porcn, ianio aquclc oficial cono nuncrosos ouiros or nin inicrrogados csiavan dc acordo cn aoniar ianlcn una ccria insialilidadc na aiuaao dos iloios alcnacs. Confornc o dia, dcnonsiravan clcs una falia dc cniusiasno quc sc aroinava da rcluiancia cn iravar conlaic con os caas noric-ancricanos ou, ao conirario, aiacavan con una fcrocidadc incrvcl. Esiava aicnic, ouirossin, una carcncia cada vcz nais accniuada dc iloios ccricnics. Tanio assin, quc nuiias fornacs dc caas alcnacs cran 34 frcqucnicncnic lidcradas or iloios dc cnia crcia, orcn, conosias dc avics iloiados or Ioncns flagranicncnic "vcrdcs" ou scja, quc carccian dc ircinancnio suficicnic. Esics uliinos, ao scguir ccgancnic os novincnios do ldcr da fornaao, nao soncnic airaalIavan ao invcs dc ajudarcn o scu guia-ncsirc na rcalizaao da iarcfa lclica, cono ianlcn sc iornavan faccis viinas dc nossos avics dc caa. Faio dcvcras surrccndcnic orcn, dc vcz cn quando noiado clos iriulanics dos avics noric- ancricanos, cra o dc iloios alcnacs alandonarcn scus aarclIos or ncio dc ara- qucdas, anics ncsno dc icrcn disarado un so iiro. Os oficiais noric-ancricanos cran os rinciros a afirnar quc ial aiuaao nao sc dcvia covardia dos aviadorcs alcnacs nas, sin, ao scu circno cansao, rovocado cla solrccarga dc nisscs a cunrir. Acsar dc iodas csias falIas, os nossos aviadorcs insisiian cn afirnar quc, dc nodo gcral, o csiado dos "Jcrry"(4} ainda cra oiino, ianio do onio dc visia noral dos scus iloios dc caa, quanio da qualidadc dc scus aarclIos. Isio arccia, rincira visia, coniradizcr os dados fornccidos clo "Iniclligcncc Scrvicc" noric-ancricano, scgundo os quais, cn conscqucncia dircia dos csados danos infligidos or nossos lonlardcios s falricas dc avics do FcicI, icria Iavido una accniuada qucda na sua roduao, qucda csia csiinada dc 800 ara 35 soncnic 350 aarclIos no ncs dc naro dc 1944, ou scja, nais dc 50%. Cono conciliar csia infornaao con os rclaios fornccidos clos aviadorcs noric-ancricanos no scniido dc quc os acroorios niliiarcs da AlcnanIa csiavan rclcios dc avics do uliino iio? Porcn, una analisc nais rofunda daqucla aarcnic coniradiao rcvclava quc a conccniraao nacia dc avics dcniro dos liniics icrriioriais da AlcnanIa nao cra una indicaao da sua fora, anics, orcn, un rcsuliado ncgaiivo diiado cla ncccssidadc incriosa dc un rcagruancnio cn larga cscala cfciuado clo Alio Conando do FcicI na disiriluiao dc sua Fora Acrca, csccialncnic no scior dos caas. Dianic da rcssao cada vcz nais crcsccnic ccrcida clas foras arnadas aliadas, os ldcrcs alcnacs sc viran na olrigaao dc rciirar scus caas da Holanda, Dclgica c da cosia franccsa, a fin dc conccnira-los quasc cclusivancnic nuna faia icrriiorial rclaiivancnic cqucna, siiuada rincialncnic no noric c nordcsic da roria AlcnanIa, criando assin una ilusao dc fora nuncrica. Quanio qualidadc dos avics alcnacs, os nossos iloios cran unanincs cn clogiar o arinorancnio iccnico, ianio do "McsscrscIniii" 109, quanio do "Foclc-Wulf" 190. Fcfcrindo-sc ao icnvcl "Mc-109", un najor aviador usou a scguinic crcssao. " un caa noiavcl. raido 36 na sulida c dc una nalcalilidadc ccclcnic. Sinio acnas una coisa quc clc scja dos alcnacs c nao nosso." Coniudo, con cccao dos "LigIining", quc dcvido sua vulncralilidadc cran as viinas rcfcridas dos caas alcnacs, os avics noric-ancricanos sc conaravan nuiio favoravclncnic ao "McsscrscIniii" 109, cono ianlcn frcqucnicncnic o sucravan ianio cn vclocidadc cono cn flcililidadc. Esccialncnic icnido clos alcnacs cra aquclc ccclcnic caa dc aliiiudc, o "TIundcrloli". Quanio aos "Musiangs", causaran cnornc surrcsa aos alcnacs, or ocasiao dc scu aarccincnio lcn no ccniro do FcicI. O acrfcioancnio iccnico quc arcscniava aquclc aviao lcvc c vcloz, caaz dc cncirar quasc nil quilnciros dcniro do icrriiorio ininigo c dcois dc consunir grandc quaniidadc dc gasolina cn conlaics rcnIidos, rciornar sua lasc scn ncccssidadc dc rcalasiccincnio, cra naqucla coca considcrado nao acnas rcvolucionario, nas quasc nilagroso. Sc fiquci surrcso con as rcvclacs fciias clos nossos iloios solrc o rclaiivancnic lon csiado noral dos scus ooncnics nazisias, naior surrcsa iivc ao ficar salcndo do laio csiado dc anino rcinanic nas filciras das iriulacs da VIII Fora Acrca. Quciavan-sc, cn rinciro lugar, do alissino ndicc dc norialidadc cnirc os iriulanics dos "assaros dc irasciras dc fcrro"(5}. En acnas ircs ncscs, a noric rovocara duas 37 nudanas conlcias nos ocuanics do quaricl ondc csiavan Ioscdados, crcccndo ncssc crodo 448 Ioncns, rcrcscniando quasc 45 iriulacs conlcias c ficando acnas dois solrcvivcnics do gruo original. "Parccc-nos dissc-nc un najor condccorado con varias ncdalIas quc a VIII Fora Acrca csia iravando a gucrra sozinIa". Quciavan-sc os ncus inicrlocuiorcs, alcn disso, dc quc csiavan aarcnicncnic scndo clorados or scus sucriorcs, ao scrcn olrigados a rcalizar, duranic dias scguidos, nisscs dc longa duraao c alia criculosidadc. Assin, or ccnlo, un dclcs, o Tic. D., icvc dc cnfrcniar duranic ircs dias scguidas o infcrno da dcfcsa anii-acrca dc Dcrlin. Afirnavan os aviadorcs quc a ordcn dc "uar" as iriulacs dos lonlardciros aic o uliino, rovinIa do Ccn. Jancs H. Dooliiilc, quc or cssa razao cra, naqucla coca, "o Ioncn nais odiado da VIII Fora Acrca". Ouiro gcncral, cuja aiuaao foi lasianic criiicada, foi o Tic.-Ccn. Carl Saaiz, cuja dcclaraao, anlancnic ullicada. "Elininarcnos a Lufiwaffc dos ccus da AlcnanIa scn nos rcocuarnos con as nossas rorias crdas" icvc cono rcsuliado laiar raiicancnic a zcro, o ja lcn fraco noral da VIII Fora Acrca. Ouirossin, cnquanio or un lado os aviadorcs da VIII csiavan scndo inclidos alcn dos liniics dc sua rcsisicncia, sol a alcgaao dc 38 quc cra inossvcl a sua sulsiiiuiao, ullicava- sc con dcsiaquc nos jornais una dcclaraao do Alio Conando, a rcsciio dc una inincnic iransfcrcncia dc 36.000 iloios ara iarcfas icrrcsircs, criando assin a inrcssao coniradiioria dc quc Iavia solra, c nao cscasscz dc aviadorcs. Ouira qucia crcssa clos iriulanics das Forialczas Voadoras rcfcria-sc ao faio, scgundo clcs varias vczcs ocorrido, dc icrcn sido alvo dos aiaqucs ininigos anunciados or ccrias cnissoras aliadas, cnquanio os lonlardciros ainda sc acIavan cn lcno vo, runo ao scu dcsiino suosiancnic sccrcio. Evidcnicncnic, a ariilIaria anii-acrca alcna, agindo assin sol rcvio aviso, nao dciaria dc rcarar aos nossos aviadorcs una rcccao "dulancnic qucnic" Mas o quc lcvava a indignaao dos iriulanics das Forialczas Voadoras ao onio culninanic, cra a iarcfa dclcs cigida, dc iransoriarcn c csalIarcn no icrriiorio alcnao, volanics conicndo a indagaao irnica. "Wo isi dic Lufiwaffc?".(6} " ridculo fazcr csia crgunia dissc-nc un icncnic-coroncl ois nos salcnos a rcsosia. A Lufiwaffc csia nos ccus da AlcnanIa, dcsiruindo os nossos lonlardciros". Tcria sido una flagranic auscncia dc iaio da ninIa aric, sc iivcssc ciiado ao ncu inicrlocuior, cvidcnicncnic caliado c 39 cccssivancnic cansado, una scric dc dados csiaisiicos conrovando quc a "invcncvcl Lufiwaffc" do Mal. Hcrnann Cring, acsar dc iodas as aarcncias, cra agora acnas una sonlra dc sua aniiga nagnificcncia. Pcla ncsna razao acIci rudcnic nao nc candir solrc as ccclcnics razcs quc iinIan noiivado a fciiura do volanic "Ondc csia a Lufiwaffc?" Con cfciio, a crgunia criava un dilcna sicologico raiicancnic insoluvcl ara o Alio Conando da Fora Acrca Alcna cIcfiada clo FcicIsnarscIall Hcrnann Cring. "Sc acciiasscn a rovocaao coniida na crgunia c lanasscn os scus cscassos aarclIos dc caa cn aiaqucs nacios conira os nossos lonlardciros, csiarian arriscando a sua dcsiruiao cla fora acrca dos Aliados, nuncricancnic nuiio sucrior, o quc odcria significar un golc dc roorcs irrcaravcis ara a foricncnic alalada indusiria acronauiica alcna. Sc, or ouiro lado, Cring rcfcrissc ignorar aqucla crgunia incnoda, airairia dcccrio a ira da oulaao civil alcna, quc ncsic caso nao odcria dciar dc csiranIar a auscncia das aguias roicioras da sua Lufiwaffc duranic as incurscs a cada dia nais frcqucnics, rcalizadas clos lonlardciros aliados solrc o icrriiorio dcclaradancnic "invulncravcl" do FcicI. 40 Sc a iarcfa dc iransoriar volanics cra considcrada dcgradanic clas iriulacs das Forialczas Voadoras, clas iinIan dc sc sujciiar, no cnianio, ao vclIo concciio niliiar dc quc "ordcn c ordcn", lcvando naquclas incurscs una carga ncdia dc 250.000 a 300.000 anflcios. A unica vaniagcn alias concrcia no iransoric dc volanics cra, cono o rcconIcccu un dos oficiais, o faio dc quc csics, ao conirario do quc odia aconicccr con una carga dc lonlas, nao csiao sujciios a clodir cn caso dc scrcn aiingidos or una rajada dc nciralIadora dc un caa ininigo. Coniudo, ncsno a ccricza da rclaiiva scgurana incrcnic ao scu iransoric nao cra suficicnic ara clininar o csiigna dos volanics, dcsdcnIosancnic aclidados clos nossos aviadorcs, dc "niclcls".(7} Dc nodo gcral, ncnIun dos aviadorcs "dc rincira linIa" or nin inicrrogados naquclc fin dc naro dc 1944 acrcdiiava na cficicncia c uiilidadc da gucrra sicologica. Para csscs Icrois do ar, quc cnfrcniavan a noric a cada fraao dc scgundo, o unico ncio dc ganIar a gucrra c dc forar os alcnacs a sc rcndcrcn o quanio anics, cra o casiigo duro c inccssanic or ncio dc lonlas c nais lonlas. No cnianio, guando foran or nin infornados do faio dc quc sc algucn aanIassc un folIcio nosso scria unido na AlcnanIa con a cna dc noric, dcnonsirando assin quc os nazisias icnian a 41 sua cficicncia cono arna sicologica, os aviadorcs da VIII ficaran lasianic inrcssionados, adniiindo iodos clcs, quc "ignoravan conlciancnic cssc dcialIc iao inorianic". Ouiro faio quc nc foi rcvclado duranic a ninIa crnancncia nos acanancnios das Forialczas Voadoras da VIII Fora Acrca noric- ancricana na Inglaicrra, foi o da cisicncia dc "cIoquc sicologico", rcsulianic da rculsa quc scniian ccrios aviadorcs, cn lonlardcar ccniros oulosos dc cidadcs ininigas. Frcqucnicncnic, ao scrcn infornados, no incio da nissao, quc o alvo do lonlardcio dcvia scr o ccniro dc una grandc cidadc, os raazcs quc nao ossuan "csinago foric" rcqucrido ara ial scrvio ou quc sinlcsncnic cran doiados dc una inaginaao nuiio dcscnvolvida, cran viinas dc criscs ncrvosas, quc nos casos nais gravcs olrigavan os scus sucriorcs a rovcr a sua sulsiiiuiao. Eis o csiado dc anino dos iriulanics das Forialczas Voadoras da Fora Acrca noric- ancricana, or nin vcrificado duranic a ninIa visiia a algunas dc suas lascs cn fins dc naro dc 1944. Honcns rcvoliados, cnicos, dccccionados, cccuiando a sua ardua iarcfa gucrrcira unicancnic sol a ancaa inlciia da onircscnic Jusiia Miliiar. Quadro lcn difcrcnic do quc cra arcscniado cla inrcnsa c nos 42 conunicados oficiais. Evidcnicncnic, nao sc dcvcn iirar concluscs cagcradas dc ial csiado dc coisas, csccialncnic cn visia do faio dc scr a cisicncia dc qucias c rcclanacs un fcnncno roiinciro nas osics avanadas dc qualqucr frcnic dc gucrra. Nao Ia, dc faio, nclIor valvula dc cscac ara as icnscs cnocionais dc Ioncns vivcndo "a rcsiacs" sol o icnor crnancnic dc rccclcrcn a ordcn ara cnfrcniar a noric, do quc o dcsalafar a sua Iicricnsao cnocional con algunas ascras invcsiidas conira as falIas c injusiias da vida niliiar. Dcvc-sc rcssaliar, ouirossin, quc a grandc naioria dos aviadorcs noric-ancricanos da uliina gucrra nao cran soldados rofissionais. Fciias csias rcssalvas convcn aoniar, no cnianio, a validcz dc algunas das rcclanacs arcscniadas clos iriulanics dos lonlardciros da VIII c quc, cnirc ouiras razcs, ossivclncnic noiivaran a fuga nacia ara a ncuira Sua, dc 13 Forialczas Voadoras. Os oficiais quc nc rclaiaran o faio sc guardaran, lcn cnicndido, dc acusar fronialncnic os scus colcgas dc dcscrao, conicniando-sc cn oinar sinlcsncnic icrcn sido arcscniados "dcfciios nccanicos" clos iloios, cono causa dc sua "aicrrissagcn forada" cn icrriiorio suo, orcn "nao iao gravcs assin..." Ouiro dcialIc ncrcccdor dc dcsiaquc c o faio dc icrcn sido as rcclanacs dos oficiais da VIII dirigidas, nao conira alguns "csiraicgisias 43 dc cafc", nas sin, conira gcncrais do nais alio galariio individual c rofissional. Assin, o Ccn. Jancs H. Dooliiilc, or clcs iaado dc auioriiario dcniro da VIII Fora Acrca", na vcrdadc cra un dos naiorcs Icrois da aviaao noric-ancricana dc iodos os icnos, oriador da coliada McdalIa dc Honra do Congrcsso, c jusiancnic aclanado clo ovo iniciro dos Esiados Unidos, or scu lrilIanic rcidc conira o Jaao, quc rcalizou no dia 18 dc alril dc 1942, lidcrando cssoalncnic 16 lonlardciros csados conira as cidadcs dc Toquio, YoloIana, Osala, Kolc c Nagoya. Quanio ao Ccn. Carl A. Saaiz, cra considcrado cniao o naior aviador dos Esiados Unidos. CanIara scus rinciros louros cono aviador niliiar duranic a Princira Cucrra Mundial, da qual saiu condccorado or Icrosno. Enirando os Esiados Unidos na Scgunda Cucrra Mundial, foi ao Ccn. Saaiz confiado o conando da VIII Fora Acrca na Inglaicrra, cargo cn quc foi sulsiiiudo clo Ccn. Ira Clarcncc Ealcr cn fins dc 1942. Foi csic uliino, alias, quc dcsdc dczcnlro dc 1943 ocuara o lugar dc Conandanic das foras Acrcas Aliadas no Mcdiicrranco, quc foi aoniado clos ncus inicrlocuiorcs cono o gcncral quc nais dcscjarian icr cono "ldcr". Isio, ialvcz cn visia da icoria alcriancnic dcfcndida or Ealcr, dc quc "na aviaao niliiar, os Ioncns sao nais inorianics do quc as naquinas". 44 Tanio Dooliiilc cono Saaiz c Ealcr cran soldados rofissionais c aviadorcs niliiarcs da "vclIa cscola", daiando os scus lrcvcis cla Escola dc Aviaao Miliiar, rcscciivancnic dos anos dc 1917, 1916 c 1918. Quanio ao faio dc icr sido o Ccn. Ira Ealcr o unico cnirc os ascs da aviaao niliiar noric-ancricana a assar no icsic dc acciiaao voluniaria cono conandanic dos scus sulordinados, isio nao soncnic c indicaiivo do alio valor Iunano daquclc concicnissino oficial (rcsonsavcl, cnirc ouiros fciios, cla iniroduao dc lonlardcios diurnos dc alia rccisao, cn csirciia colaloraao con a FAF}, nas indica ianlcn a cisicncia dc una ccria ncgligcncia quanio ao rcaro sicologico dc oficiais sucriorcs noric-ancricanos nos anos quc rcccdcran a Scgunda Cucrra Mundial. Convcn rcalar ainda quc os raazcs da VIII, acnas 70 dias aos a ninIa visiia s suas lascs, rccucraran gloriosancnic o scu noral, quando, sulconandados clo Ccn. Carl Saaiz, fundidos con a XV Fora Acrca noric-ancricana c o Conando dc lonlardcios da FAF sol a cIcfia do Ialil MarccIal do Ar, Sir Trafford LcigI- Mallory, dcscjaran, ncia Iora anics do incio da invasao da Nornandia, 3.000 ioncladas dc lonlas csadas solrc as foriificacs cosiciras alcnas. Dcsdc aquclc Iisiorico 6 dc junIo o cclclrc "Dia-D" aic dcrroia final da AlcnanIa cn naio dc 1945, a VIII Fora Acrca, lcnancnic 45 inicgrada dcniro das "Foras Acrcas Esiraicgicas Aliadas", sc dcdicou, con un cncnIo quc lcirava ao fanaiisno, iarcfa dc nariclar inccssanicncnic o icrriiorio do FcicI, coniriluindo assin sulsiancialncnic ara o colaso ioial da naquina dc gucrra nazisia. Quanio aos rcsuliados raiicos da ninIa viagcn cloraioria, foran clcs una scric dc rcconcndacs, or nin cndcrcadas s auioridadcs noric-ancricanas concicnics, scndo algunas dclas osicriorncnic incororadas, dc una ou dc ouira forna, s dircirizcs da ADSIE. Ei-las.. Scria uiil rcalar a nossa cnornc sucrioridadc nuncrica cn avics, dcsiacando a caacidadc quasc iliniiada dc roduao das falricas noric- ancricanas, nunca alcanadas scqucr or una so lonla ininiga. Salicniar quc a sucrioridadc nuncrica das Foras Acrcas Aliadas ja Iavia aiingido naqucla coca (naro c alril dc 1944} a roorao dc 4 1 isso cn acnas dois anos dcsdc quc cniranos na gucrra. Fcalar ianlcn o inacio conlinado das foras acrcas anglo-noric-ancricanas. 46 Afirnar quc csiavanos na gucrra Ia nuiio ncnos icno quc os alcnacs c, or cssa razao, nos acIavanos cn condics dc agucniar nuiio nais ainda, ois nao nos scnianos iao cauridos cono clcs dcvian csiar. Salicniar, or ouiro lado, a consianic c cnornc rcssao ccrcida solrc os caas alcnacs, cicnuados clo csforo ininicrruio dc cnfrcniar os nossos avics, quc dia c noiic aiuavan c coniinuarian a aiuar, cn nuncro cada vcz nais crcsccnic. Infornar aos iloios alcnacs quc a roduao dc suas falricas acusava una dininuiao dc 50 or ccnio. Para conrovar csia alcgaao cn icrnos a clcs conrccnsvcis, ciiar a irriiaao dos conandanics dos ccrciios alcnacs da Frcnic Ocidcnial, crcssos cn inuncros c inuicis aclos dos gcncrais no scniido dc conscguircn avics ara colcriura das acs niliiarcs icrrcsircs. Para conrovar quc a caacidadc rccucraiiva da Lufiwaffc fora lasianic afciada, rcalar quc as indusirias acronauiicas alcnas sc viran olrigadas a dcsnaniclar suas insialacs, danificadas clos nossos lonlardcios, c organizar una rcdc dc cqucnas falricas saicliics, csalIadas cn vasia rcgiao. 47 Fcalar o faio dc odcrnos nandar os nossos caas a una disiancia dc nais dc 800 quilnciros dcniro do icrriiorio do FcicI ondc, aos dar conlaic aos ooncnics, scus ianqucs ainda iinIan suficicnic rcscrva dc conlusivcl ara lcva-los dc rciorno s suas lascs. En alavras sinlcs, scn vangloria, clicar c rcssaliar a ccclcncia iccnica dc alguns dos nossos avics. Dirigir-sc aos iloios alcnacs, dc nancira dircia, rcalisia, adniiindo francancnic a loa qualidadc dc algunas dc suas naquinas. Divulgar alguns dados iccnicos solrc o "McsscrcIniii" 109, a fin dc dcnonsirar quc nos acIavanos a ar dc suas ccclcnics qualidadcs, faio quc nao dciaria dc lisonjcar os iloios alcnacs c dc airair sua aicnao ara os nossos rogranas dc radio. Dcnonsirar aos alcnacs quc, acsar dc ioda a sua arrogancia, a siiuaao do FcicI cra na rcalidadc dcscscradora. Mcsno no augc dos nais csados aiaqucs da Lufiwaffc duranic o "Dliiz" dc Londrcs, a FAF scnrc iinIa cscrana dc odcr rccclcr ajuda dos Esiados Unidos. Dc ondc c dc qucn cscravan os iloios da 48 Lufiwaffc rccclcr rcforos cn avics c Ioncns? 49
Captulo IV CONTRIBUMOS PARA A RENDIO DE SOLDADOS DA WEHRMACHT Dificuldadcs cn olicr naicrial Iunano ara a ADSIE Fao o acl dc conandanic dc guarda SS ConsclIos Fcsisicncia Musica scnrc nusica Nao conscguinos "laicr" a DDC, orcn sucranos Nova Yorl Duas novidadcs radioroagandsiicas fazcn succsso.
Ainda quc scja una iarcfa inorianic csialclcccr dircirizcs "ccnirais" "cscciais" consiiiui acnas aric das aiividadcs dc una csiaao dc radio dcdicada gucrra sicologica. Ela dcvc, anics dc iudo, "funcionar". E funcionar con o naino dc crfciao. Assin un locuior con un soiaquc ou un nodo dc falar quc nao agradc aos scus ouvinics ininigos naiuralncnic ja rcdisosios conira a cnissora, odc arruinar qualqucr rograna radiofnico do nundo, or nais lrilIanicncnic cscriio quc csicja. Por ouiro lado, nao cisic locuior, or nais ccricnic c insinuanic quc scja, quc ossa concnsar falIas gravcs ocorridas na rcdaao do nanuscriio, cono or ccnlo, o cnrcgo dc crcsscs vcrnaculas crrncas, ou sinlcsncnic csiranIas aos 50 ouvinics. E, ncsno suondo quc icnIa alcanado csia conlinaao rara, quc scria un locuior crfciio nunido dc un nanuscriio scn falIas, o rograna ainda csiaria sujciio ao fracasso ioial ou arcial, sc fossc incdido dc cIcgar ao scu dcsiino dcvido a dcfciios iccnicos. Fica aicnic assin a inoriancia viial dc una coordcnaao rinorosa cnirc csias quairo vigas- ncsiras dc un rograna radiofnico. rcdaao, locuao, roduao c iccnica. Sc as conscqucncias dc falIas dc coocraao cnirc csics clcncnios ja sc odcn iornar lasianic dcsagradavcis cn icnos dc az, clas odcn aiingir, cn coca dc gucrra, roorcs dcsasirosas. Isio, orquc, duranic un confliio, ncsno cqucnos crros conirilucn solrcnancira ara o auncnio da icnsao ncrvosa c do alorrccincnio dos ouvinics, ja dc si irriiados c nal Iunorados, rcjudicando dcssa forna c s vczcs ncsno dc nancira irrcaravcl, a rccciividadc do ininigo s idcias cosias. En visia dcsias considcracs c facil conrccndcr o rollcna quc rcrcscniava a iarcfa da cscolIa dc naicrial Iunano ara os difcrcnics sciorcs da ADSIE, ondc o conIccincnio crfciio dc una ou nais lnguas cra un rc-rcquisiio olrigaiorio. Enquanio a Fussia Soviciica, cono ianlcn os govcrnos nazi- fascisias, ja nun crodo lcn anicrior cclosao da Scgunda Cucrra Mundial, iinIan, rcgularncnic 51 fciio uso dc rogranas radiofnicos cn lnguas csirangciras con a finalidadc dc anliar sua cnciraao idcologica a ascs longnquos o govcrno noric-ancricano sc liniiava conccssao dc liccnas a cnissoras cuja finalidadc rincial cra a glorificaao dc roduios concrciais. Foi ncccssaria una gucrra glolal con o scu alio rco cn sanguc c lagrinas ara dcscriar a conscicncia roagandsiica dos Esiados Unidos, indiscnsavcl ara quc csic as udcssc sc rojciar con a dcvida cficicncia clo nundo afora cono auicniico cancao dcfcnsor dos idcas dc lilcrdadc c dcnocracia. Eis a razao cla qual colIidos dc surrcsa dianic da urgcncia dc criar, cn lcna gucrra, un organisno govcrnancnial dcdicado divulgaao dc scus onios dc visia, os Esiados Unidos sc viran confroniados or una auscncia quasc ioial dc cquics radiofnicas oligloias. O rccruiancnio dc radialisias civis dcsiinados a cssc scrvio aliancnic csccializado iornava-sc ainda nais difcil dcvido carcncia dc Ioncns cn conscqucncia do scrvio niliiar olrigaiorio c clas cigcncias rigorosas do "conirolc dc scgurana" inosias clas auioridadcs oliciais c niliiarcs a fin dc cviiar a infiliraao cn osics ja lasianic "dclicadas", dc csics, colaloradorcs nazisias disfarados ou dcnais clcncnios iraiociros. Porcn, ncsno sucradas iodas csias dificuldadcs, assin cono os olsiaculos rcfcrcnics aiidao rofissional c 52 rolidadc noral, o govcrno iinIa ainda quc cnfrcniar a nclindrosa qucsiao do voluniariado. Con cfciio, ncnIun cidadao civil dc una dcnocracia, ncsno scndo funcionario do govcrno, odc scr iransfcrido a qualqucr lugar quc scja, conira a sua livrc voniadc. Sc lcn quc Iouvcssc un nuncro sulsiancial dc Ioncns c nulIcrcs ronios a cnfrcniar os icnidos c anlancnic divulgados lonlardcios dc Londrcs, Iouvc ianlcn aquclcs quc, sol un ou ouiro rcicio, sc ncgaran icrninanicncnic a irocar a cnoda vida dc Nova Yorl clas inccriczas c crigos quc naquclc icno rcdoninavan na caiial lriianica. Mcsno assin, acsar dc iodos csics cnccilIos, conscguiu-sc nuiias vczcs a "irancos c larrancos"- o rccruiancnio dc una cqucna dc vanguarda conosia dc radialisias csccializados cn lnguas csirangciras c conIcccdorcs dos rudincnios da gucrra sicologica. Foran clcs os ionciros dcsia auicniica insiiiuiao noric-ancricana quc c Iojc con iodas as suas falIas c incrfcics a "Voz da Ancrica". Coniudo, iao rcduzido cra o scu nuncro duranic a Scgunda Cucrra Mundial, quc cranos olrigados, cn Londrcs, or ccnlo, a rccncIcr ccrias vagas con funcionarios csirangciros, roccdcnics, na grandc naioria, dos crculos dc rcfugiados oliicos da AlcnanIa nazisia ou dc scus saicliics. A crcssiva naioria das nossas incansavcis c cficicnics sccrciarias 53 cricncian a cssa caicgoria. Nao Ia alavras dc clogio, or nais cloqucnics, quc ossan concnsar a dcdicaao c o csforo dcssas noas as quais, dcsafiando o cansao c o ncdo, logo sc iornaran auiliarcs indiscnsavcis da ADSIE. No fin do ano dc 1944, ou scja, no augc dc nossas ocracs cn Londrcs, o nuncro ioial dc funcionarios do OWI cricnccnics ianio ADSIE cono a ouiros sciorcs da gucrra sicologica na Euroa cra ccrca dc scisccnios. Enirc os Ioncns cn osiao dc cIcfia ou dos quc dircia ou indirciancnic ariiciavan das aiividadcs da ADSIE Iouvc un rcgular nuncro dc crsonalidadcs dc rojcao, cnirc os quais o concniarisia dc radio Elncr Davis, o dranaiurgo Folcri SIcrwood, C. D. Jaclson (quc nais iardc iria ocuar o osio dc dircior do Tinc & Lifc}, Picrrc Lazarcff, aos a gucrra dircior do Francc- Soir, o nacsiro Clcnn Millcr (iragicancnic dcsaarccido nun vo dc Londrcs a Paris cn dczcnlro dc 1944}, o canior Ding Crosly (quc naqucla coca dcnonsirava una invcncvcl alcrgia clos avics, insisiindo a iodo cusio, cn airavcssar o Ailaniico cn navio}, c ouiros nais. Ligado ao nonc dc Picrrc Lazarcff, quc naqucla ocasiao cIcfiava o Dcariancnio franccs da ADSIE csia a lcnlrana da ninIa ariiciaao nun rograna radiofnico or clc cscriio. Fui cscolIido cnlora nao fossc locuior c sin rcdaior cn visia do ncu fcliz donnio da 54 lngua alcna, ara dcscncnIar dianic do nicrofonc o acl dc un conandanic dos icnvcis SS nazisias, os ScIuizsiaffcln, guardas dc cliic do rcginc nazisia, oriando os anlancnic conIccidos uniforncs rcios, con o disiiniivo dc una cavcira no gorro. Eis o quc o nanual oficial solrc a organizaao do ariido nazisia diz, a rcsciio dos SS. "Fidclidadc, Ionra, olcdicncia c coragcn dcicrninan o nodo dc agir do Ioncn SS. Sua arna (unIal} osicnia a inscriao confcrida clo FuIrcr. Mcinc EIrc Icissi Trcuc(8}! Anlas as viriudcs csiao indissoluvclncnic ligadas. Qucn cca conira clas, iorna-sc indigno dc cricnccr ScIuizsiaffcl". Acsar dcsscs icrnos iao grandiloqucnics c loniios, cran jusiancnic os SS os cncarrcgados das nais crucis iarcfas dc rcrcssao, inclusivc da cicrninaao dc judcus. O nanuscriio, dc auioria do rorio Lazarcff, rcroduzia dc forna dranaiizada o faio vcrdico dc un inicrrogaiorio dos carrascos do cano dc conccniraao Lyullln, localizado no icrriiorio oloncs, cniao rcccn-lilcriado clos ccrciios soviciicos. Francancnic, nao arccici o acl a nin airiludo. Confornci-nc, orcn, quando dci conia dc quc a aric do dialogo rcscrvado a un dos ncus rcdaiorcs cra nuiio ior. Esic or sinal Ioncn dc una londadc c scnsililidadc noiavcis csiava rcrcscniando un guarda dc Lyullin, quc condcnara una jovcn oloncsa dc 55 29 anos or nao sc icr dcsido con lasianic rcssa a norrcr qucinada viva no forno do crcnaiorio daquclc cano dc Iorror. O faio dc icr sido o dcariancnio franccs o divulgador, con dcsiaquc, das airocidadcs conciidas clos nazisias, nao foi foriuiio, nas cra dccorrcnic do scu roosiio roagandsiico dc iornar conIccidos os faios dcssa naiurcza, a fin dc inflanar ainda nais o odio das foras franccsas dc rcsisicncia conira os alcnacs. Por ouiro lado, nos, do dcariancnio alcnao da ADSIE, usavanos a arna das airocidadcs nazisias con lasianic discriao c soncnic cn ocasics cscciais. Isio, a fin dc nao sullinIar dcnais o faio da culalilidadc do ovo alcnao. Adoiavanos csia linIa roagandsiica, nao or razcs scniincniais, nas con o iniuiio dc cviiar quc o ncdo do jusio casiigo scrvissc dc nais un noiivo ara os dirigcnics nazisias inciiarcn o ovo alcnao a rcsisiir "aic o uliino", rolongando assin a gucrra quc as irradiacs dc nossa cnissora sc csforavan or alrcviar. A cclclridadc do dcariancnio alcnao da ADSIE lcn quc a alios lrados ialvcz roicsiassc conira ial dcsignaao cra Colo Mann, un dos filIos do cscriior alcnao TIonas Mann, c Iojc un dos dcsiacados Iisioriadorcs c rofcssor univcrsiiario na Fcullica Fcdcral Alcna. 56 TIonas Mann, con o advcnio do nazisno na AlcnanIa, iinIa sc iransfcrido con ioda a sua fanlia ara os Esiados Unidos. Scu filIo Colo, naiuralizado noric-ancricano, scrvia nas filciras do ccrciio ianquc ondc, con incnsa nagoa naquclc icno, ocuava o osio dc soldado raso. AcIava-sc clc na ADSIE a iiulo dc "cnrcsiino" clas auioridadcs niliiarcs noric-ancricanas, quc Iavian cIcgado conclusao dc quc o scu indiscuivcl ialcnio cla olcnica oliica odcria scr arovciiado con nuiio nais vaniagcn nuna cnissora dc radio do quc nun cano dc laialIa. Una anizadc sinccra nos unia, acsar da sua crcssao facial un ianio carrancuda, nas quc nao lograva cscondcr un coraao dc ouro. Duranic un dos nossos frcqucnics cnconiros nun dos rcsiauranics da Wardour Sircci, cnquanio salorcavanos un vinIo iinio, ncncionci a Colo o loaio, scgundo o qual scu ai (falccido cn 1955} icria crcssado a inicnao dc sc candidaiar a rcsidcnic na rcullica quc dcvcria surgir das cinzas do nazisno alcnao. Colo alviirou quc, cn visia das nuncrosas c insisicnics roclanacs dc TIonas Mann ao ovo alcnao, cra lcn ossvcl quc csic rcalncnic alincniassc "anlics rcsidcncialisias, scja orquc acIassc isio o scu dcvcr cranic o ovo, scja or vaidadc." Colo arcssou-sc a acrcsccniar quc nao odia ncn dcscjava dar consclIos ao scu 57 cclclrc ai, nas quc csiava dcfiniiivancnic conira a idcia. "Sc isso aconicccr, clc icra quc nc nandar cono aiiacIc ara a Nova Zclandia". A csccialidadc dc Colo Man na ADSIE cra cscrcvcr concniarios oliicos, dos quais cIcgou a roduzir algunas ccnicnas, iodos caracicrizados clo ncsno csiilo nordaz quc ainda Iojc o dcsiaca cono Iisioriador. Eis, a iiulo dc ccnlo, aric dc un concniario cscriio or clc, cn julIo dc 1944. "Tcn-sc afirnado frcqucnicncnic quc o inorianic ncsia gucrra nao c ianio a conquisia do icrrcno, nas sin a dcsiruiao dos ccrciios. Una vcz vcncido o ccrciio, a conquisia do as sc rcaliza auionaiicancnic. Quais sao cniao as crdas alcnas dcsdc o incio da ofcnsiva aliada dccidida cn Tccra clas Nacs Unidas? Os alcnacs crdcran. na frcnic Oricnial, 381.000 Ioncns cnirc norios c fcridos, assin cono 158.000 Ioncns cn risionciros; un ioial dc quasc 540.000. Na frcnic do Mcdiicrranco. 100 000 cnirc norios c fcridos c dc 50 a 60.000 risionciros; un ioial, clo ncnos, dc 150.000 Ioncns. Na frcnic Ocidcnial. 16.000 cn norios, 80.000 cn fcridos c 100.000 cn risionciros; un ioial dc 196.000 Ioncns. En iodas as ircs frcnics, os ccrciios alcnacs crdcran, dcsdc o dia 12 dc naio dc 1944, 900.000 Ioncns cnirc norios, fcridos c risionciros. Porcn, ncsno csias crdas sao acnas un conco. Con o riino 58 quc a gucrra nccanizada csia ionando no Lcsic c no Ocsic, ouiros ccrciios scrao ccrcados, ouiras dcsiruics c rcndics sc roduzirao. Hojc, os ccrciios vcrnclIos, cn conjunio con as foras dc rcsisicncia oloncsa csiao cfciuando a lilcriaao da Polnia ainda nais raidancnic do quc a sua cscravizaao clos alcnacs cn scicnlro dc 1939; os ancricanos csiao lilcriando a Frana ocidcnial nais dcrcssa do quc a conscguiran conquisiar as colunas llindadas do Mal. Wiizlclcn cn 1940. O quc os jornais alcnacs csiao cscrcvcndo Iojc, c alsoluiancnic ccrio. os ancricanos csiao ncsno usando nciodos soviciicos. Cono ianlcn c corrcia a afirnaao dc usarcn os russos, nciodos alcnacs. Mas cn roorao dcz vczcs naior. A gucrra-rclanago iravada clos nazisias cn 1940 conira ovos dcsrcvcnidos, csia scndo rciriluda agora, dc iodos os lados, con juros c juros dc juros". Esic concniario dc Colo Mann, acsar dc scr dirigido csccificancnic aos ccrciios ininigos, iinIa ianlcn fora sicologica cnciranic, cn rclaao ao ovo alcnao cn gcral. Mas nao soncnic AlcnanIa csiava dirigida a roaganda da ADSIE. Nosso csforo ianlcn csiava conccnirado cn consianics aclos radiofnicos s Foras dc Fcsisicncia, ianio organizadas cono ianlcn cn oicncial, nos icrriiorios da Euroa Ocidcnial ainda ocuados 59 clos alcnacs. Eis un dcsics aclos, lido cn nossa cnissora a 14 dc junIo dc 1944 ou scja, acnas cinco dias anics do incio da invasao da Nornandia. "... voccs nao csiao sos. Todos ao scu rcdor cnsan c scnicn o ncsno. o ininigo, c nao voccs, quc sc scnic isolado. Sao os soldados alcnacs c os "Quislings" quc sc scnicn ncrvosos c dcsoricniados. Os anigos nos quais voccs odcn confiar, sao ja scus conIccidos. Forncn junio con clcs cqucnos gruos c dclaian o nclIor ncio clo qual voccs odcrao scr uicis nais iardc. Fiqucn dc solrcaviso ara, quando a Iora vicr, odcrcn rcsiar auilio aiivancnic, ondc qucr quc scja. aagando inccndios, rcsiando scrvios dc ronio-socorro, olscrvando os novincnios das foras arnadas ininigas ou sinlcsncnic csalIando as noicias da nossa cnissora. Tais gruos ossucn grandc inoriancia. Quanio ncnorcs, nclIor or razcs dc scgurana. Podc scr quc voccs ja ossuan un crculo dc 10 ou 12 anigos niinos ou arcnics. Sc rcalncnic os conIcccn lcn, iudo csia cn ordcn. No cnianio, un gruo ncnor, gcralncnic dc unas 4 ou 5 cssoas, scra nclIor. Voccs acalaran dc ouvir a 6a. insiruao ocracional dirigida, dc acordo con os lanos do Alio Conando Aliado s oulacs dos icrriiorios da Euroa Ocidcnial, ocuados clos alcnacs. A 7a. insiruao ocracional scguira scgunda-fcira 5 dc junIo". 60 Un dos nais inorianics ncios roagandsiicos usados cla ADSIE ara caiar a aicnao dos alcnacs cra a nusica rincialncnic o jazz. Dcvc cisiir nos arquivos do govcrno noric-ancricano una scric dc discos gravados clo iragicancnic dcsaarccido Clcnn Millcr cniao Major Clcnn Millcr quc rcgularncnic foran irradiados cn nossos rogranas. Eran ouvidos c arcciados clos alcnacs, rincialncnic os jovcns. Isio, acsar do csforo rcnIido da roaganda alcna, cn difanar o jazz cono "nusica dc ncgros" indigna dc un ovo civillzado, Ficou anlancnic dcnonsirado, duranic a coca nazi-fascisia cono ianlcn nos ascs conunisias dc aos-gucrra, quc nao cisic roiliao, or nais scvcra quc scja, aia a incdir a cnciraao do jazz dcniro das cidadclas do ioialiiarisno. Enlora caoasscnos, s vczcs con ar dc sucrioridadc, do jazz c dc ouiros riinos da nusica nodcrna, consiiiuan clcs, falando cn icrnos dc roaganda, un dos nossos nclIorcs aliados na luia conira o isolacionisno ioialiiario. Para dcnonsirar a incnsa fora da nusica ncsno cn lcna gucra, cis o ciraio dc una caria cscriia or una jovcn alcna cn dczcnlro dc 1944, c cujo original ainda sc cnconira cn ncu odcr. Na caria daiada dc Muniquc, a noa aarcnicncnic ossuidora dc clcvado scnso dc Iunor cscrcvc. "Caro iio. 61 ... ja, ja, vou agarrar-ic clos calclos or icrcs cIanado o ncu "swing" un lailc dc ncgros. OI! csiou zangada coniigo! Asscguro-ic quc o "swing" c lindo c o rcciirci ianias vczcs aic quc cIcgucs a acrcdiia-lo. Una valsa c "caccic" c ja icn una laaaaaaaarla iaooooooooo cooooooooonrida!!!! TUA MAFIELLE" Isio foi cscriio cn lcna coca dc lonlardcios nacios das cidadcs do FcicI cla Fora Acrca noric-ancricana, or una noa nascida c criada sol o cIicoic roagandsiico do nazisno. No ccrccio da ninIa funao dc rcdaior- cIcfc, iivc a soric dc odcr dcsfruiar dc quasc ioial auiononia dc aao, dando, or ncu lado, igual lilcrdadc aos rcdaiorcs. Assin ncsno acIci uiil csialclcccr as scguinics linIas-ncsiras a scrcn olcdccidas na confccao dos noiiciarios. 1.} Nao csianos cncnIados cn roduzir olras-rinas liicrarias, nas sin, rogranas dirigidos AlcnanIa nazisia ondc a cscuia dos ncsnos c sujciia cna dc noric. lcgiino suor quc, na inincncia dc scrcn dcscolcrios or ossvcis dclaiorcs, alguns dos nossos ouvinics alcnacs sc vcrao na coniingcncia dc suliiancnic dcsligarcn os scus rccciorcs, ialvcz 62 crdcndo assin irccIos inorianics do rograna. Torna-sc incraiivo, or isso, o uso consianic dc rcciics, ianio dc alavras cono dc scnicnas. 2.} Nao dranaiizc, nao ica concniarios, nao acusc, nao ninia, nao insulic. Porcn, con o corrcr do icno c o avano csciacular dos ccrciios aliados dcois da invasao da Nornandia, dccidi dcsolcdcccr cn aric as ninIas rorias rcconcndacs, criando una csccic dc iniroduao dranaiizada, cono csia quc rcccdia o noiiciario dc 12 dc scicnlro dc 1944. "A crrnca csiraicgia dc Hiilcr vcn roduzindo os scus fruios a AlcnanIa sc iransfornou nuna raa dc gucrra. Foi iniciada a narcIa dos ccrciios aliados cn dircao a Dcrlin. Cidadcs c aldcias alcnas jazcn cn cIanas c runas. A gucrra quc ariiu da AlcnanIa, agora alcanou a sua roria icrra. E una gucrra crdida, ois crguidos conira a AlcnanIa csiao o odcr sucrior c a dcicrninaao dc iodo o nundo civilizado, con csia unica finalidadc. ciirar o nacional-socialisno, con as suas razcs, ara scnrc... En scguida, o rcsio do noiiciario do dia, cn sua forna fria c iradicional. Confornc soulc 63 dcois, o conirasic cnirc a fasc dranaiica do incio c a scqucncia scca das noicias nao dciou dc inrcssionar c dc airair a aicnao dos ouvinics alcnacs. Tanio assin quc, dc acordo con os dados csiaisiicos conilados clo nosso "osio dc cscuia" cn Dcrna, Sua, o noiiciario cn lngua alcna da ADSIE ja Iavia sucrado naqucla coca a cnissora do OWI cn Nova Yorl, cIcgando a conquisiar o scgundo lugar quanio rcfcrcncia dos ouvinics alcnacs. Enircianio, dando o scu a scu dono, dcvo confcssar quc nunca conscguinos dcrrular o noiiciario da nossa "concorrcnic" cn solo londrino, a iradicional DDC, da sua ncrccida rinazia. Crici, ouirossin, duas ouiras nodalidadcs dc dranaiizaao dc noicias. Sc as ncnciono aqui nao c no iniuiio dc nc vangloriar do succsso quc oliivcran, cnlora nao ossa ncgar quc fiquci saiisfciio con ial rcsuliado, nas orquc acIo quc odcn coniriluir ara una nclIor conrccnsao das idcias c roosiios quc a alavra cscriia c falada insiran, na gucrra sicologica. A rincira, or nin dcnoninada "Faios sao nais forics quc alavras" clorava o crro dos ldcrcs nazisias dc sc icrcn vangloriado dcnais dc sua suosia invcncililidadc. Dcsrczar o ininigo c galar-sc dc sua roria fora, odcn scr oiinos ncios dc roaganda inicrna ara ganIar adcios quando iudo vai lcn. Porcn, 64 quando as coisas "cnrcicjan", a jaciancia anicrior nao dcnora a sc convcricr nun icnvcl luncranguc. Scgucn-sc alguns ccnlos dc "Faios sao nais forics quc alavras", cono foran irradiados diariancnic cla ADSIE, a ariir dc novcnlro dc 1944. (Iniroduao nusical or ncio dc una foric c rcssonanic laiida dc gongo} Locuior. Hcrnann Cring dissc no dia 13 dc janciro dc 1941. Quando cu conaro o nuncro ridculo dc lonlas ininigas con a quaniidadc ccn ou nil vczcs naior da quc dcscjanos conira clcs, osso afirnar quc ianlcn ncssc scniido nao odc Iavcr conaraao cnirc clcs c nos... En iodo o icrriiorio do FcicI as nossas indusirias lclicas sc crgucn incoluncs. Nao Ia scqucr una so das nossas indusirias, una so das nossas falricas, quc icnIa sido clininada clo ininigo. Assin falou Cring. Eis os faios. Hojc nao cisic quasc ncnIuna indusiria lclica dcniro dos liniics icrriioriais do FcicI quc nao icnIa sido dcsiruda ou gravcncnic danificada clos aiaqucs acrcos aliados. Indusirias quc no icno dc az significavan riqucza c iralalIo ara a AlcnanIa, cnirc as quais a AEC, a IC. a Sicncns und Halslc, a Dorsig c as Indusirias Lcunc." Daiida do gongo...fin. 65 Eis ouiro "Faios sao nais forics quc alavras", scnrc iniciado c concludo or una sonora c inrcssionanic laiida dc gongo. "Nun folIcio alcnao dirigido aos Ialiianics dc Mciz, lcnos as alavras. O advcrsario ncccssiia da cidadc dc Mciz. Elc nao c caaz dc conquisiar ou uliraassar Mciz. Mas os aliados ja uliraassaran Mciz cn anla frcnic runo ao Ocsic". Quanio ouira dranaiizaao, cono airas rcfcrido, iniiiulava-sc "Viva ara a AlcnanIa". Idcalizada nuna fasc dc gucrra quc nuiios ja considcravan final, ou clo ncnos rccursora da dcrroia, scu roosiio cra dcnonsirar aos alcnacs a ncccssidadc iransccndcnial dc salvarcn a sua roria vida nao or covardia, nas no iniuiio dc solrcvivcrcn ara o lcn dc una AlcnanIa livrc. Nao soncnic sc dava csic consclIo, nas rovidcnciava-sc un scn-nuncro dc nciodos ara sua rcalizaao con o nnino dc crigo, ianio do lado alcnao cono do nosso. Eis un ccnlo dc "Viva ara a AlcnanIa". (Iniroduao nusical. rufar dc ianlorcs}. Locuior. "Acnas na Frcnic Ocidcnial quasc 750.000 soldados alcnacs dcuscran suas arnas a fin dc rcndcr-sc. Elcs cricnccn ao crcsccnic nuncro 66 daquclcs alcnacs quc ja cIcgaran conclusao dc quc a gucrra csia crdida ara a AlcnanIa. Fccusan-sc a norrcr ara os cIcfcs nazisias orquc dcscjan coniinuar vivcndo ara a AlcnanIa. Cono udcran rcalizar o scu iniuiio? Cono c ossvcl rcscrvar a vida ara a AlcnanIa c o fuiuro da AlcnanIa, acsar da inccssanic vigilancia da Ccsiao? En nossas irradiacs iransniiircnos rcgularncnic infornacs lascadas cn faios, a rcsciio da gcnic alcna quc soulc cnconirar ncios c nodos dc sc lilcriar da canisa dc fora da Ccsiao. Arcscnianos Iojc a scguinic noicia (rufar dc ianlorcs}. Prcsicn aicnao ara o faio dc cono un soldado alcnao do coro dc cngcnIciros conscguiu isio. Un soldado alcnao na frcnic Ocidcnial, quc sc rcndcu aos ancricanos. Anics dc sc dirigir "icrra dc ningucn" or ondc cra olrigado a assar ara aiingir as osics ancricanas, aquclc niliiar icvc a rccauao dc nunir- sc dc un alicaic. A uns dcz nciros, anics dc cIcgar ao cano dc ninas icrrcsircs, csicndcu-sc no cIao c, dclruado, concou a aalar o caninIo. Logo os scus dcdos scniiran un fio dc aranc. Elc salia quc dc nodo algun dcvia uar aquclc fio, c orianio, coriou-o con o 67 alicaic. Assin, o crigo dc closao da nina foi clininado. Dcois dc assar or quairo ninas, o soldado alcnao ficou ccrio dc quc Iavia cIcgado ao liniic do cano ninado. AcIava-sc agora na "icrra dc ningucn". Pcrnancccu iao quicio o quanio ossvcl a fin dc nao airair a aicnao dos guardas cscciais ali osios clos nazisias. Dcsfcz-sc das arnas c, una vcz a una disiancia scgura, lcvaniou os lraos. Eis o quc nos conia, con as suas rorias alavras. Pcnsci quc fossc nuiio nais difcil a gcnic sc rcndcr. Ouirossin, iivc a inrcssao dc quc as ninas iinIan sido colocadas nao soncnic conira os ancricanos, nas ianlcn conira nos, soldados alcnacs. (Fufar dc ianlorcs.} Locuior. Voccs acalan dc ouvir una Iisioria vcrdica solrc as ccricncias dc un soldado alcnao dc una unidadc do coro dc cngcnIciros, o quc sc rcndcu aos ancricanos na Frcnic Ocidcnial, salvando assin a sua vida ara a AlcnanIa. Fiqucn aicnios ara noicias scnclIanics cn iransnisscs fuiuras". Enirc os ccnio c ianios "Viva ara a AlcnanIa" quc, a ariir dc novcnlro dc 1944 foran divulgados clas ondas da ADSIE, un nuncro sulsiancial iinIa o oljciivo dc dar consclIos raiicos dc cono odcr cscaar con o 68 nnino dc crigos, runo s linIas noric- ancricanas, consclIos csics dirigidos ao nuncro cada vcz naior dc soldados da WcIrnacIi scarados das suas unidadcs. Foi inicrcssanic a rcaao do nosso osio dc cscuia cn Dcrna, logo aos a irradiaao do rinciro "Viva ara a AlcnanIa". "Aic quc cnfin! Nada c nais inorianic, ianio do onio dc visia raiico cono do roagandsiico, cono csics consclIos aos soldados alcnacs! Qucr dizcr, consclIos raiicos! Cono sc conoriar cn dcicrninadas circunsiancias, cono fugir ara as linIas ancricanas, cono scr caiurado, cic. oiino quc iais consclIos scjan dados agora; c dc grandc valor sicologico; dc ccrio nodo, o ouvinic fica convcriido cn cunlicc dos aliados! Assisii 'Viva ara a AlcnanIa' na conanIia dc dois alcnacs. Ao scr irradiada aqucla aric do rograna, os dois 'cndurcccran' na cadcira ansiosos dc 'cgar' cada alavra ronunciada. jusiancnic csic o cfciio quc dcvc scr roduzido cla radio-roaganda. A aric nusical ianlcn conirilui ara o succsso dc 'Viva ara a AlcnanIa'. O rufar inicial dc ianlorcs logo airai a aicnao dos ouvinics. Os acordcs finais, cnirclaados 69 con as uliinas alavras, dao riino c scniido dc aao. En suna, ianio do onio dc visia do conicudo cono da roduao, un rograna dc alio valor roagandsiico". Porcn, o nclIor icsicnunIo do succsso dc "Viva ara a AlcnanIa" nclIor do quc os clogios do "osio dc cscuia" c da cIcfia, nclIor ncsno do quc as dcclaracs auicniicas dc un grandc nuncro dc risionciros alcnacs (confcssando quc "ccrias irradiacs" da ADSIE c csccialncnic o rograna "Viva ara a AlcnanIa" iinIan sido os faiorcs dccisivos dc sua rcndiao}, nclIor quc iudo isio, cra o rcconIccincnio indircio, das rorias auioridadcs alcnas, dc quc a nossa roaganda "doa". Nao Ia nada nais rcvclador da ira inoicnic da cIcfia nazisia, dianic do nuncro cada vcz naior dc dcscriorcs da WcIrnacIi c da crcsccnic varicdadc dc "iruqucs" or clcs cnrcgados ara cfciuar a fuga, do quc o scguinic folIcio disiriludo aos nilIarcs no icrriiorio do FcicI c cujo conicudo arcial rczava. "Alguns indivduos niscravcis c irrcsonsavcis icnian, ncsics dias, quando a vida c a noric dc iodo o ovo alcnao acIan-sc cn jogo, sulirair-sc ao scu dcvcr dc soldado, 'inicando' covardcncnic do froni. Elcs sc dcsfizcran 70 dc suas arnas ou, invcniando rcicios fuicis, conscguiran cscaar s ordcns dc scus sucriorcs c do scu dcvcr na frcnic dc conlaic... cada soldado dcccnic quc, or alguna razao acala dc scr dcsligado dc sua unidadc, salc quc c olrigado a arcscniar-sc no roino osio dc conando. Aquclcs covardcs, orcn, iraian dc alusar do lon coraao c da ignorancia da oulaao civil a fin dc, con o scu aulio, cscaar da frcnic dc conlaic c assin salvar a roria clc... QUEM ACOLHEF TAIS INDIVIDUOS SEM OS DENUNCIAF IMEDIATAMENTE, SEF INCFIMINADO DE CUMPLICIDADE E AJUDA DESEFO..." 71
Captulo V V-1, V-2 E... NIMO As cIanadas "arnas dc rcrcsalia" do FcicI sao lasianic cficicnics, ianio do onio dc visia dcsiruiivo cono do noral A roaganda nazisia vc Londrcs cn runas O "Daily DisaicI" cigc o lonlardcio dc una cidadc alcna ara cada lonla voadora quc aarca solrc Londrcs Tcrror quniulo roduzido clas V-1.
Vivcr un lonlardcio c una coisa. Dcscrcvcr un lonlardcio c ouira. Dcscrcvcr, dcois dc algun icno un lonlardcio, ou nclIor, a scnsaao ccrincniada duranic un aiaquc dc lonlas voadoras c algo difcrcnic. En suna, os lonlardcios, cono as docnas c ouiras coisas dcsagradavcis da vida, sao csquccidos. Fclizncnic. Sc falo aqui das lonlas voadoras (V- 1} c das lonlas-fogucic (V-2}, c orquc odcn scr considcradas as rccursoras, nao soncnic dc un iio dc arna nova, aliancnic dcsiruiiva, cono ianlcn dc un ncio dc scncar o icrror colciivo. vcrdadc quc no dccorrcr dos anos quc nos scaran daquclc icno, a Cicncia icn "lrindado" o nundo con lonlas ainicas, dc Iidrogcnio c ouiros cngcnIos scnclIanics. Ainda assin, os rincios lasicos dc icrror colciivo or ncio dc aiaqucs dirigidos sol varios rcicios 72 nais ou ncnos validos conira ccniros oulosos, ainda crnancccn iniacios, O quc nudou, cvidcnicncnic, foi a roorao do cfciio dcsiruiivo das novas arnas, quc nais c nais sc cncaninIan ara un rcsuliado glolal. Assin, o quc scniiu cn 1944 o Ialiianic dc Londrcs, odcra aconicccr Iojc con o Ialiianic, nao acnas dc una cidadc, nas dc iodo un as; c ananIa, nao acnas dc un as, nas do nundo iniciro. Crcio quc, ao inicirar-sc qualqucr cssoa, dc ccrios asccios da aiuaao das lonlas voadoras c lonlas-fogucic, odcra olicr "cn niniaiura" una idcia do quc odcra scr una gucrra ioial do fuiuro. Mais ou ncnos dois anos anics da rincira V-1 fazcr a sua aariao nos ccus londrinos, ou scja, nos ncados dc 1942, os cngcnIciros c cicniisias da Lufiwaffc alcna lograran acrfcioar, nos scus ccniros dc csquisa, un "iorcdo-acrco" novido a jaio. O rojciil, cn forna dc aviaozinIo, iinIa duas asas dc uns scis nciros dc cnvcrgadura, un coro csirciio dc uns quinzc nciros dc conrincnio c una Iclicc. Un disosiiivo "coniador", ligado Iclicc crniiia, lascado nun calculo dc suas roiacs, a rc- rcgulagcn do cngcnIo a una ccria quilonciragcn. Quanio ao runo gcral do scu vo, cra dcicrninado or ocasiao dc scu 73 "caiauliancnio" dc una laiaforna dc lanancnio inclinada, dc concrcio arnado. Ao alcanar o FI-103, nais iardc dcnoninado V-1 (Vcrgcliungswaffc n. 1, ou scja, "arna dc rcrcsalia" n. 1} a sua disiancia rcdcicrninada, o coniador dc roiacs, ligando una cIavc dc scu sisicna clcirico, fazia laiar o lcnc daquclc "aviaozinIo scn iriulaao" c, coriando sinuliancancnic o surincnio dc conlusivcl, o nandava ao solo. Acsar dc scr doiada dc una carga dc dinaniic rclaiivancnic fraca, cquivalcnic acnas ao dc una nina icrrcsirc dc una ionclada, o cfciio dcsiruiivo da V-1 cra considcravcl. Isio, dcvido ao cfciio Iorizonial dc sua closao. Fcalncnic, aquclc "aviaozinIo da noric" cosiunava voar a aliiiudcs rclaiivancnic laias, alcanando o scu alvo, nais ou ncnos lanando. A closao dc sua carga dc dinaniic roduzia-sc no noncnio caio cn quc clc sc cIocava conira un rcdio ou conira o solo. Nao cncirando rofundancnic dcniro do alvo, a closao da V-1 sc roduzia raiicancnic na sucrfcic do solo, aconanIada dc un violcnissino dcslocancnio dc ar cn scniido Iorizonial. Esic faio auncniava considcravclncnic o scu raio dc aao, ondo cn crigo nao soncnic a arca incdiaiancnic aiingida, cono ianlcn rcdios nais afasiados. Foi cn visia daquclc aliancnic crigoso dcslocancnio dc ar, quc as auioridadcs da dcfcsa 74 acrca rcconcndaran oulaao londrina ara doninar o scu insiinio dc conscrvaao, c nao fugir aroinaao dc una V-1, nas a cssoa dcvia dciar-sc cair no cIao, dolrar o lrao dirciio or cina da calca, colrindo con o coiovclo c a nao as duas orclIas, cnquanio a nao csqucrda iaaria a loca c as narinas. Isio cra ara cviiar ao naino a cnciraao da foric corrcnic dc ar da closao c cviiar un "csiouro" dos ulncs c dos inanos. Dcn rcconIco quc csic consclIo cra cvidcnicncnic uiil, nas confcsso quc ncsno nos noncnios cn quc arccia csiar na inincncia dc scr alcanado or una V-1 nunca cIcguci a cccuiar aqucla "ginasiica ioguc", dc novincnios auioroiciorcs. Nao or scr doiado dc sanguc frio fora do conun, nas dcvido ao cfciio congclador c aralisador quc ccrcian as lonlas voadoras, quando cIcgavan "rcalncnic crio". A aliura dc 200 a 1.000 nciros cn quc gcralncnic voavan as V-1, assin cono o faio dc sua vclocidadc nao cccdcr 800 quilnciros Iorarios, crniiiran aos caas nodcrnizados da FAF, guiados clo radar, inicrcciar c dcrrular grandc aric daquclcs rojcicis. O faio dc nao ossurcn clcs canIcs ou nciralIadoras ara sc dcfcndcrcn, foi ouiro faior favoravcl quc faciliiava a iarcfa dos avics da FAF. Porcn, ncsno considcrando o alio ndicc dc crdas das V-1, das 75 quais acnas aroinadancnic una cn duas conscguia cIcgar ao scu dcsiino, alguns nilIarcs dcsscs cngcnIos aliancnic dcsiruiivos caran cn Londrcs, causando acnas duranic as ircs rinciras scnanas dc sua aiuaao (15 dc junIo a 6 dc julIo dc 1944}, un ioial dc aroinadancnic unas 10.000 viinas, das quais 2.572 norios. As rinciras lonlas voadoras quc vi, caran no crnciro dc Londrcs duranic a noiic dc 15 ara 16 dc junIo dc 1944, ou scja, uns dcz dias aos o incio da invasao aliada na Nornandia. A oulaao, inirigada clo iroar quasc ininicrruio da ariilIaria anii-acrca c a frcqucncia das closcs ainda nisicriosas, concou a vcniilar a ossililidadc dc sc iraiar das cIanadas "arnas sccrcias" dc Hiilcr, lanadas na laialIa clo FuIrcr cono una csccic dc conira-golc sicologico cla dcrroia sofrida no Coniincnic Eurocu. As 6,15 da nanIa do dia 16, ouvi un rograna radiofnico cn lngua casiclIana, roccdcnic da AlcnanIa, dando una dcscriao dos suosios "danos colossais" causados caiial lriianica duranic a rincira noiic dc aao das "arnas sccrcias". A cnissora alcna iniava ara os scus ouvinics cn iodo o nundo un quadro danicsco dc un rcsunido Iolocausio dc dcsiruiao scn ar, rovocado clas closcs dc "ncicoros carrcgados dc dinaniic". Dizia o locuior alcnao 76 quc a caiial lriianica csiava sc colrindo dc craicras dc 25 nciros dc rofundidadc, cnquanio incnsos inccndios "visvcis a una disiancia dc 200 quilnciros" ardian nos quairo canios da cidadc. En visia disso, afirnava a cnissora nazisia, icrian sido adoiadas ncdidas urgcnics, visando una cvacuaao nacia da oulaao londrina, quc na cscra ansiosa das uliinas noicias, sc agloncrava dianic das lancas dc jornais. "Agora sin", dizia con ar dc iriunfo o locuior alcnao, "os inglcscs, quc scncaran vcnios, csiao colIcndo icncsiadcs. Mas isio c acnas o incio. Ouiras arnas sccrcias, nais icrrvcis ainda, virao cn lrcvc, ara scrcn lanadas conira a Inglaicrra na Iora ooriuna." O unico dcialIc corrcio do "colorido" rclaio da cnissora alcna, o qual udc vcrificar naquclc rinciro dia dc aao das lonlas voadoras, foran os agruancnios dc cidadaos londrinos cn iorno dc cariazcs colados nas arcdcs dc inuncros rcdios do ccniro da cidadc. Osicniavan csics, cn lciras garrafais, as alavras "THE PILOTLESS PLANE" (O Aviao scn Piloio} c infornavan icr sido Londrcs aiacada duranic a noiic, or "avics scn iriulaao". AconsclIava-sc oulaao conscrvar-sc cn calna c nao divulgar o local das closcs. Una anoiaao no ncu "diario dc gucrra", fciia dois dias dcois, ou scja, no dia 18, dcsncnic o loaio csalIado clo Minisicrio dc Proaganda do FcicI, scgundo o qual a cidadc dc 77 Londrcs csiava ionada dc anico, nas scguinics alavras. "Acsar da icoria lanada or "Hcrr" Cocllcls dc quc Londrcs c una cidadc cn anico, iudo csia iao calno quanio anics. Mcsno ao assisiir Iojc, dc crio, a qucda dc una lonla voadora, nao udc consiaiar ncn griiaria, ncn ouiro sinal dc anico. vcrdadc quc una conacia nassa Iunana igual aos curiosos cn iodo o nundo avanava cn dircao do local aiingido, orcn scn lrados ncn Iisicrisno. A cscavaao do lugar ara rciirada dc cadavcrcs c dos fcridos soicrrados cn laio dos csconlros foi cfciuada con nciodica scrcnidadc. Nas ruas vizinIas, a ininicrruia corrcnic Iunana da nciroolc scguia calnancnic ao cnconiro dc suas nuliilas iarcfas diarias, cono sc nada Iouvcssc aconiccido". Nuna ouira anoiaao, dc alguns dias nais iardc, cnconiro a scguinic dcscriao dc una das lonlas voadoras or nin visia. "O cngcnIo voava lasianic alio, aroinando-sc a grandc vclocidadc. AconanIava-o un ronco csirondoso, lasianic fora dc roorao ao scu iananIo rclaiivancnic rcduzido; ial rudo sc asscnclIava a un insisicnic uivo, ora crcsccndo ora dininuindo, cono sc fora una giganicsca lroca dc dcniisia. Era iniado dc rcio c iinIa a forna dc un aviaozinIo csirciio, solrcnancira alongado, doiado dc un ar dc asinIas dc forna rciangular, algo arccido con as larlaianas dc 78 un cic, c ossua ianlcn un lcnc acIaiado. Fccniinancnic, una cIana curia, orcn foric, dc cor avcrnclIada dc cnvolia con funaa, saliou dc sua aric irascira. Logo cn scguida, o csirondo cnsurdcccdor do cngcnIo ccssou. Planando silcnciosancnic una loa disiancia scn crdcr aliura, o rojciil, carrcgado dc dinaniic, foi aos oucos sc alaiando, finalncnic dcsaarcccndo. Logo aos ouvi o csirondo da closao. Una coluna dc funaa cinza- anarclada sc crguia lcniancnic do local aiingido". Posso afirnar scn cagcro, quc o asccio gcral da caiial lriianica, ncsno no augc dos aiaqucs nacios das lonlas voadoras crnancccu raiicancnic inalicrado. Porcn a aiuaao ininicrruia dos "doodlc-lugs" (lcsouros zunlidorcs} ou "luzz-lonls" (lonlas zunlidoras}, cono foran aclidados csscs cngcnIos, nao dciou dc ccrccr rofunda influcncia no csiado squico dos Ialiianics dc Londrcs. Fcalncnic, ouco a ouco, con o dccorrcr dos dias c das scnanas, ao auncniar o nuncro dc iragcdias individuais, assin cono a filcira dc rcdios dcvasiados, una crnancnic inquiciudc concou a ionar conia da oulaao. Essc csiado dc anino ficou ainda nais agravado cla scnsaao dc dcsanaro rovocada clo faio dc sc icrcn raiicancnic silcnciado, ianio as sircnas dc alcria, cono as laicrias anii-acrcas dcsdc o scgundo dia do aarccincnio das 79 lonlas voadoras. O faio c quc iocar a sircna ou disarar a ariilIaria anii-acrca ara cada lonla voadora quc sc aroinassc, s vczcs, scn arar, nas Ioras nais divcrsas do dia ou da noiic, icria significado a aralisaao dc iodas as aiividadcs dc Londrcs. Qucrcndo ou nao, os Ioncns, nulIcrcs c crianas da caiial lriianica icrian quc sc sujciiar s visiias consianics daquclcs aviczinIos scn iriulaao, iniados dc un rcio sinisiro, c cuja dcscida significava inrcicrivclncnic a noric c a dcsiruiao. Houvc aquclcs quc nao conscguiran ajusiar o scu sisicna ncrvoso ancaa crnancnic da noric c, quc aos una luia nais ou ncnos rolongada con o rorio orgulIo, cnigravan ara o cano. Houvc os quc, rocurando dcscansar clo ncnos noiic, sucrloiavan os alrigos acrcos c os iuncis do "sulway". Porcn, a csnagadora naioria dos londrinos crnanccia na caiial, voliando, aos un dia dc iralalIo c ncdo, s suas noradias ara cnfrcniar ouira noiic dc insnia. Do onio dc visia da gucrra sicologica, as V- 1 cran una arna dc aiuaao quniula, ccrccndo as scguinics nodalidadcs dc icrror. 1. Tcrror audiiivo, sinlolizado clo zunlir- uivar anunciando a sua aroinaao. 80 2. Tcrror visual, caracicrizado cla cor ncgra do cngcnIo c a cIana avcrnclIada quc cclia (csic uliino dcialIc nais inrcssionanic noiic}. 3. Tcrror dc "suscnsc" roorcionado clo inicrvalo dc silcncio angusiianic cnirc a aralisaao do noior c a dcscida final da lonla voadora runo icrra. 4. Tcrror do susio, rovocado clo csirondo da closao final. 5. Tcrror dc dcsolaao, ccrcido cla inagcn da coluna dc funaa rolia, dc cor cinza-anarcla, quc sc crguia do local aiingido. Havia, alcn do nais, o ncrvosisno rovocado clo "llacl-oui" c o consianic rcccio dc scr a cssoa aiingida a qualqucr noncnio, dc dia ou noiic, no nilus, cn casa, no rcsiauranic, ionando lanIo, assisiindo cincna, no cscriiorio ou na falrica, or una carga voadora dc dinaniic c olicn-sc assin una alida inagcn do quc vivcran os londrinos duranic aquclcs longos ncscs, quando rcinava surcna na caiial lriianica, a "noric voadora". Por scu lado, a roaganda alcna iraiava cvidcnicncnic dc iirar o naino rovciio dc un assunio iao csciacular cono cran as lonlas voadoras, do onio dc visia da gucrra sicologica, ianio nais quc os ccrciios dc Hiilcr csiavan 81 scndo "sovados" cn iodas as frcnics da Euroa c as grandcs cidadcs do FcicI csircnccian sol o inacio dos lonlardcios nacios da Fora Acrca dos Aliados. Un rcfcrido, c alias lasianic cficicnic ncio roagandsiico cnrcgado clos alcnacs cra a divulgaao, cla sua radio c inrcnsa, dc rclaios alsoluiancnic vcrdicos fciios or corrcsondcnics noric-ancricanos ou ouiros olscrvadorcs cricnccnics ao lado oosio, solrc a aiuaao das V-1 cn Londrcs. Assin, or ccnlo, o DcuiscIc Zciiung in Norwcgcn con cvidcnic saiisfaao ullicou os scguinics irccIos dc una rcoriagcn cscriia or un "corrcsondcnic dos Esiados Unidos". "Dia c noiic o icrror c o ncdo sao os nossos conanIciros inscaravcis. Nao Ia dcscanso. Acnas ccssa un alarnc acrco, a oulaao ja csia lcvaniando as orclIas ara o roino". Conia o corrcsondcnic quc clc iinIa a inrcssao dc icr sido alandonado na Inglaicrra, sozinIo c dcsido ial a sua scnsaao dc conlcio dcsanaro. O auior da rcoriagcn coniinua o DcuiscIc Zciiung in Norwcgcn da a scguinic dcscriao (alias crfciiancnic corrcia} da aroinaao dc una lonla voadora. "O zunlido crcscc c convcric-sc nun uivo rolongado. A gcnic csia dc c, nais ou ncnos aralisada, ao ouvir o rugir da lonla quc assa or cina. Scguc-sc cniao un silcncio rccniino, c ouvc-sc disiancia o iroar da closao. O csinago sc 82 'rcvira'. Os dcdos fican gclados c as alnas das naos uncdcccn. A gcnic icnia funar, iralalIar c furiivancnic rocura cnconirar un csclIo a fin dc ccriificar sc o nosso rosio icn a ncsna cor vcrdc-alido quc scniinos no niino. A roina lonla vcn, c dcsia vcz cla cai lcn nais crio. Nada nc aconicccu. Mas a ocira da closao coniinua caindo nas ccrcanias. MinIa roua csia nolIada dc suor. Quando sc iona un lanIo, a gcnic o faz con a naina rcsicza, icncndo quc a closao nos surrccnda scn roua. E, acsar dc iudo, icn-sc quc rosscguir iralalIando... A Ancrica nao salc cono c fcliz, or icr sido ouada dcssc icrror." Quanio inrcnsa londrina, cnlora ullicassc dc vcz cn quando una foiografia nosirando quaricircs cn runas c ouiros csiragos causados clas lonlas voadoras, cn gcral adoiava una aiiiudc dc discriao quasc conlcia solrc o assunio. Os jornais da caiial lriianica coniinuavan naqucla aiiiudc un ianio Iiocriia cono ja o iinIan fciio duranic o "Dliiz" c os ouiros aiaqucs clos avics da Lufiwaffc c quc, na ninIa oiniao, cra dc ouca uiilidadc, ianio sicologica cono niliiar, dc roosiiadancnic nao ncncionar o nonc dc Londrcs cn suas lrcvcs rcoriagcns dcdicadas aos lonlardcios da cidadc. As lonlas, scgundo a inrcnsa londrina, (quc assin agia cn olcdicncia a ordcns sucriorcs}, nao caan na 83 caiial, nas sin, no "Sul da Inglaicrra". Scnrc acIci alsurda cssa canuflagcn cagcrada. Os agcnics alcnacs, dcscjosos dc sc inicirarcn dos rcsuliados dos lonlardcios dc Londrcs, caso iivcsscn dc rccorrcr inrcnsa londrina ara ial cfciio, dcvian logo arcndcr a iraduzir as alavras "SouiIcrn England" (Sul da Inglaicrra} or "Londrcs." Por ouiro lado, arccc-nc quc do onio dc visia do noral da oulaao londrina, icria sido nclIor c nao ior, ncncionar francancnic o nonc dc Londrcs nas rcoriagcns solrc os lonlardcios. En rinciro lugar, orquc icniar cscondcr ial assunio, ao invcs dc convcricr o lciior cn "cunlicc" dc una csccic dc irana dc csionagcn, acalava rovocando a sua dcsconfiana con rclaao vcracidadc dc ouiras infornacs vcniiladas cla inrcnsa c o govcrno. En scgundo lugar, orquc a vaidadc inaia cn cada un dc nos faz con quc arccicnos solrcnancira a lciiura, nos jornais, dos crigos c coniraicnos quc vivcnos. Acsar dc nao scr londrino, nunca dcici dc nc scniir vcado, ao vcr rclcgado ara un vago "Sul da Inglaicrra" os aiaqucs das lonlas voadoras quc vivi c agucnici, junio a nilIcs dc conanIciros anninos, na caiial lriianica. Quc os londrinos dccididancnic nao arcciaran as "luzz-lonls", rova o scguinic cdiiorial ullicado na rincira agina do Sunday DisaicI dc 2 dc julIo dc 1944, iniiiulado. 84 "COMO ACADAF COM AS DOMDAS VOADOFAS" "Ncn os rorios alcnacs odcn alcgar quc a 'lonla voadora' c una arna dirigida conira alvos niliiarcs. No scu assalio indiscrininado conira o Sul da Inglaicrra, cla icn aiingido Iosiiais, igrcjas, cscolas, jardins dc infancia c larcs do nosso ovo. Honcn algun odc rcvcr scu curso crigoso; Ioncn algun odc jusiificar o scu uso". Dcois dc insisiir no faio dc quc os londrinos ossuan a fora noral ncccssaria a suoriar ial casiigo, o Daily DisaicI faz a indagaao sc scria jusio agucniar ial dcsaforo c roc cn scguida a scguinic aao dc rcrcsalia, a scr cccuiada cla Fora Acrca Aliada. "Diganos aos alcnacs quc ara cada lonla voadora quc cair ncsic as, una cqucna cidadc alcna scra conlciancnic arrasada". O jornal londrino consiaiava quc Iavia na AlcnanIa nais dc 1.000 cidadcs con una oulaao variando cnirc 5.000 c 50.000 alnas cada, calculando quc csiava ao alcancc da Fora Aliada, odcr aiacar unas 50 dcssas localidadcs or dia, caso isso fossc ordcnado. E rosscguia. 85 "Sc dc anicnao ullicarnos una lisia das cidadcs quc icncionanos dcsiruir, caso os alcnacs nao ccsscn incdiaiancnic scus aiaqucs con lonlas voadoras conira Londrcs, cccuiarcnos scn vacilar cssc lano dc rcrcsalia, c nao Iavcra duvida ncnIuna dc quc os alcnacs scrao olrigados a sc curvar dianic dc una arguncniaao iao crsuasiva". Convcn rcalar quc cssc faniasiico lano dc rcrcsalia cn larga cscala vcniilado clo Daily DisaicI, nao soncnic foi ioialncnic dcsrczado clas auioridadcs lriianicas, cono ianlcn sofrcu aiaqucs violcnios or grandc aric da roria inrcnsa londrina. Por ouiro lado, orcn, a violcncia dc suas alavras c dc scu conicudo nao dcian dc consiiiuir un rcflco ficl dos scniincnios dc aric da oulaao da caiial lriianica dianic da aao inicdosa das lonlas voadoras. Quando, cn scicnlro dc 1944, con a dcsiruiao nacia das laiafornas dc lanancnio das V-1 cla Fora Acrca Aliada a laialIa das lonlas voadoras csiava raiicancnic ganIa, c os londrinos (inclusivc cu}, csiavan ronios a soliar un colciivo susiro dc alvio, os alcnacs, cunrindo a sua roncssa, nos lrindaran con a sua scgunda "arna sccrcia". a V-2. En conirasic flagranic con a V-1, csia nao cosiunava 86 anunciar a sua aroinaao. Aarccia. Dc rccnic. Na forna dc una csirondosa c rolongadssina closao quc fazia csircncccr a icrra a disiancias incnsas. A noiic, iinIa o asccio dc una lola dc luz cor rosa-avcrnclIada quc, iluninando grandc aric do ccu dc un "Ialo" dc idcniico colorido orcn nais alido, dcscia cn vclocidadc vcriiginosa runo ao solo. Ao ouvir cla rincira vcz aquclcs csirondos violcnios c aarcnicncnic inclicavcis, os londrinos os airiluran inicialncnic a closcs rovocadas cla ruiura dc conduios dc gas. Da o scu aclido. "flying gas nains"(9}. Ja cn julIo dc 1944 o ncu "diario" ncnciona una forissina dcionaao, "nisicriosa", nao causada, dcfiniiivancnic, or lonlas voadoras. So cn ncados dc scicnlro, orcn, ao nuliilicar-sc o nuncro daquclcs csirondos (rcssoanics c rolongados, scnclIanics a un icrrcnoio}, concaran a sc concrciizar os loaios dc csiar Londrcs sol a nira dc ouira arna sccrcia dc Hiilcr. En 15 dc scicnlro o ncu "diario" rclaia o scguinic. "Enconirci Iojc un conIccido quc nc coniou icr sido dcsiruda a casa dc un dc scus anigos or una lonla- fogucic. csic o rinciro caso dc dcsiruiao or una lonla V-2, quc cIcga aos ncus ouvidos. Mcu inicrlocuior afirnou scr iraiocirancnic silcnciosa a aroinaao do cngcnIo. Fccniinancnic, dc un scgundo ara ouiro, la 87 csia. Coniou quc cncirara rofundancnic dcniro do cIao, liicralncnic lcvaniando o rcdio iniciro ara o ar. Muiia gcnic icria norrido. Os jornais conscrvan un silcncio alsoluio solrc o assunio". Acsar dc icr sido classificada clos alcnacs sol o ncsno signo "V", Vcrgcliungswaffcn(10}, a V- 2 nao cra sinlcsncnic una lonla voadora nodcrnizada, nas una arna dc conccao inicirancnic nova. iraiava-sc, con cfciio, da rincira lonla-fogucic, auicniica rccursora dos fogucics inicrconiincniais da coca aiual. O cngcnIo, ncdindo uns 20 nciros dc conrincnio c ialvcz 2 dc largura, cra auio- suficicnic cn conlusivcl (alcool c oigcnio lquido} c lcvava cn sua ogiva a carga dc una ionclada dc TNT. Ao sulir a una aliura ncdia dc 100 quilnciros, dcscnvolvia una vclocidadc acina dc 5.000 quilnciros or Iora. No scu irajcio runo icrra, caa con iananIa raidcz, quc alcanava o alvo anics ncsno dc odcr scr ouvido o csirondo rovocado cla closao dc sua carga dc dinaniic. Criada or una cquic dc lrilIanics cicniisias alcnacs, cnirc os quais o aiualncnic noric-ancricano naiuralizado WcrnIcr von Draun, quc dcscncnIava o acl rincial, a V-2 scduziu o Alio Conando do FcicI rincialncnic cla sua nolilidadc. Con cfciio, cnquanio as lonlas voadoras ncccssiiavan dc anlas laiafornas dc concrcio, as V-2 odian 88 scn lanadas livrcncnic cn qualqucr dircao, dc laiafornas novcis, noiorizadas. Eran, ouirossin, naqucla coca raiicancnic invulncravcis a qualqucr ncio dc inicrccao. Enircianio, acsar do scu cfciio sicologico dc "surrcsa ioial", a sua cficicncia cono arna niliiar cra un ianio dininuda or una scric dc dcsvaniagcns, cnirc as quais o alissino cusio dc sua roduao c a vulncralilidadc das insialacs ncccssarias sua falricaao. Foi dcvido a iodos csics coniraicnos quc os alcnacs nunca cIcgaran a cfciuar un aiaquc nacio dc lonlas-fogucics V-2 conira Londrcs. Enlora icnIan sido uiilizados clos nazisias conira Londrcs duranic un crodo dc icno quasc duas vczcs naior quc o das lonlas voadoras, acnas uns nil daquclcs cngcnIos cIcgaran a cair no crnciro urlano da caiial lriianica, c ncsno csic nuncro nao odc scr lcnancnic confirnado. Nos quasc scis ncscs ouiulro dc 1944 a naro dc 1945 quc durou a "coca das lonlas-fogucic", o csirondo dc suas closcs nao ocorria con a frcqucncia ncccssaria ara roduzir un irauna sicologico no scio da oulaao. Dcn cnicndido, csia analisc fria c dcsiacada, assin cono as concluscs solrc o "rclaiivo fracasso" da V-2 sao fruios da rcflcao do rcscnic. Naquclc fin dc 1944, cn Londrcs, sol o lcno cfciio noral c naicrial das lonlas-fogucic dc Hiilcr, so una 89 ioucira cscondida nas cniranIas da icrra odcria ialvcz raciocinar calnancnic. Assin ncsno, duranic una "cnqucic" infornal or nin rcalizada cnirc o cssoal do dcariancnio alcnao da ADSIE, ficou confirnada or grandc naioria dc voios, a infcrioridadc das V-2 cn rclaao s lonlas voadoras, quanio ao scu cfciio dcsnoralizador. Con cfciio, sc fosscn olrigados a cscolIcr una ou ouira nodalidadc daquclcs cngcnIos, voiarian na V-2, ois raciocinavan quc, sc csiavan condcnados clo dcsiino a norrcr, rcfcrian a noric rccniina c raida, scn o "aviso rcvio" ioriura ncnial do zunlir Iorriilanic das lonlas voadoras. Nao icnIo iania ccricza orcn, sc os rcsuliados da ninIa "cnqucic" na ADSIE icrian sido os ncsnos, no caso dc un aiaquc nacio c coninuo or ncio dos fogucics V-2. Nao rcsia duvida, cnircianio, dc icr sido o cfciio dc "icrror quniulo" audio-visual das V-1 o faior csscncial dc convcric-las do onio dc visia da gucrra sicologica na nais cficicnic arna daqucla coca. Nao fossc a aiuaao Icroica c cncrgica da Fora Acrca, quc cn razo rclaiivancnic curio orcn con grandc sacrifcio cn Ioncns c naquinas conscguiu dcnolir os "ninIos" dos icrrvcis cngcnIos, ialvcz fossc incviiavcl un dcsnoronancnio caiasirofico do rovcrlialncnic inalalavcl noral dos londrinos. Fclizncnic, dcvido aos acrfcioancnios do radar c dos 90 rojcicis anii-rojcicis da nossa coca nodcrna, a roagaao dc "icrror a rcsiacs" dianic dc una arna rclaiivancnic lcnia do iio das lonlas voadoras iornou-sc Iojc inraiicavcl. Nao Ia duvida dc quc icnos, cn concnsaao, a visao ncfasia dcsia "Esada dc Danoclcs", quc c a ossililidadc dc dcsiruiao da Iunanidadc clos cfciios das lonlas ainicas c da radiaiividadc. Mas, con iudo isso, crnanccc ainda nao sucrado o cfciio do "icrror quniulo" a "rcsiacs", rovocado or csia curiosidadc Iisiorica quc sao Iojc as lonlas voadoras dc Londrcs dc 1944. Con o corrcr dos dias c das scnanas, a iradicional flcuna dos lriianicos, quc nada nais c do quc o disfarcc inconscicnic dc sua voniadc fcrrca dc solrcvivcr, concou a nosirar una scric dc falIas. Nas falricas c cscriiorios, or ccnlo, Iouvc un accniuado auncnio dc casos dc airaso. O consuno dc lclidas alcoolicas irilicou. As cssoas dcnonsiravan irriiaao c cansao. Houvc, confornc o sisicna ncrvoso individual, casos dc ioial crda dc aciiic ou fonc cagcrada. Coniudo, ncsno quando o govcrno concou a r cn raiica a cvacuaao nacia das crianas dc Londrcs, o ovo coniinuava con as suas aiividadcs diarias, insiiniivancnic ccrio dc quc no Iolocausio quc o dcsiino os olrigava a 91 airavcssar, o iralalIo cra ainda o nclIor dos calnanics. 92
Captulo VI FATOS ALEMES MAIS FORTES QUE NOSSAS PALAVRAS Oiio ncscs anics do icrnino oficial das Iosiilidadcs, a alia dircao da ADSIE cria o lcna da "inincncia do fin da gucrra" A DDC grava rogranas da viioria Diario dc gucrra dc un ara-qucdisia alcnao Colo Mann qualifica o nosso csforo roagandsiico "un ircncndo fracasso" Erro roagandsiico anglo- ancricano, aradoalncnic ialvcz conirilussc ara alrcviar a gucrra.
O rograna "faios sao nais forics quc alavras", irradiado cla "Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc" no dia 6 dc dczcnlro dc 1944 iinIa o scguinic icor. "Faz Iojc caiancnic scis ncscs, quc, no dia 6 dc junIo dc 1944, a naior arnada dc iodos os icnos dcscnlarcou na cosia da Nornandia, na Frana. Aos roncr o 'nuro do Ailaniico' c aniquilar o Cruo dc Ecrciio dc Von Klugc, iroas ancricanas, lriianicas c franccsas rogrcdiran nun avano rclanago aic s froniciras do FcicI. Troas aliadas dcscnlarcaran na Fivicra. Paris foi lilcriada. Druclas foi lilcriada. Lucnlurgo foi lilcriado. Hojc, 93 scis ncscs dcois do dcscnlarquc aliado na Nornandia, cinco ccrciios aliados csiao firncncnic inlaniados no solo alcnao. AacIcn foi conquisiada. Saarlauicrn foi sulnciida. MilIarcs dc lonlardciros csados aliados, assin cono avics dc conlaic ncdios c lcvcs, caas-lonlardciros c caas, arrcncssan golcs arrasadorcs conira a indusiria dc conlusivcis c dc arnancnios alcnacs. A rcdc dc conunicacs da AlcnanIa icn sido sisicnaiicancnic csirangulada. O uliino cncouraado alcnao, o "Von Ticriiz", foi afundado. Nos scis ncscs quc dccorrcran dcsdc os dcscnlarqucs aliados, a "WcIrnacIi" crdcu, acnas no Ocidcnic, 1.150.000 Ioncns; na frcnic Oricnial ouiros 1.500.000; na frcnic Mcridional, 300.000. En iroas "vassalas", 700.000. Ao iodo, 3.650.000 Ioncns crdidos. Hojc, 13.000.000 dc noric-ancricanos, 8.000.000 dc lriianicos, assin cono nuiios ouiros nilIcs dc russos, franccscs, oloncscs, lclgas, iugoslavos, lrasilciros, cIincscs as Nacs Unidas cn arnas conlaicn c coniinuarao a conlaicr aic rcndiao ioial da AlcnanIa c do Jaao". 94 Dcz dias dcois, ou scja, na nadrugada dc 16 dc dczcnlro, crio dc 300.000 soldados alcnacs, agruados cn unas 24 diviscs, conandados clo Mal. Karl Ccrd von Fundsicdi, lanaran-sc violcniancnic nun aiaquc nacio dc surrcsa conira as osics noric-ancricanas siiuadas no icrriiorio das Ardcnas, na Dclgica. Esia rccncarnaao do "Dliiz" alcnao dc ouirora or un ccrciio suosiancnic dcrroiado, cujos dcialIcs foran lrilIanicncnic lancjados clo fanaiico Mal. Walicr von Modcl, do qual ainda falarcnos lasianic nas aginas dcsic livro, dciou loquialcrios, nao so os gcncrais aliados, nas ianlcn os alios dirigcnics da gucrra sicologica. Tanio assin, quc os icnvcis "Panzcr" alcnacs, invcsiindo furiosancnic conira as osics noric- ancricanas, lograran, no razo dc 48 Ioras, ialIar duas rofundas lrccIas cn dircao a Aniucria. Enlora os ccrciios alcnacs nao icnIan alcanado aqucla csiraicgica cidadc lclga, o faio dc icrcn conscguido raiicancnic "dclaio do nariz" dos noric-ancricanos rcagruar c rcorganizar suas foras ara dcsfccIar un golc dc alia criculosidadc, dcnonsirava a validcz crcnc da vclIa crcssao rovcrlial dc quc "nunca sc dcvc sulcsiinar o ininigo". Tal rcgra sc alica ianlcn lcnancnic no cano da gucrra sicologica. or icrcn dciado dc olscrvar csia conrovada vcrdadc, foi quc os alios cIcfcs da ADSIE sc viran 95 icnorariancnic cn naus lcnois. Tudo concou no dia 1o. dc scicnlro, duranic a cosiuncira rcuniao naiinal, dos cIcfcs dc dcariancnios c sccs da nossa cnissora. Fonos lrindados naquclc dia con rclaios dc rincira nao, dc alguns dos infornanics cIcgados dirciancnic dos icrriiorios rcccn- conquisiados or nossas iroas. O quadro iniado or csscs olscrvadorcs cra lasianic ncgro ara os alcnacs. Na Dclgica, assin disscran clcs a AlcnanIa ossua acnas 2 diviscs; na Holanda, acnas 2, ianlcn. Das 30 diviscs csiacionadas na Iialia, 3 diviscs llindadas iinIan sido rciiradas ara a frcnic Ocidcnial. A linIa "Sicgfricd", consiruda con naicrial dc "scgunda", odcria scr facilncnic ronida clas nossas iroas. Os alcnacs csiavan fazcndo un dcscscrado csforo ara dcfcndcr Drcsi c o Havrc con a finalidadc dc crgucr una linIa dcfcnsora dc cncrgcncia conira o aiaquc aliado. Porcn, acnas con 600 ianqucs quc clcs scrian caazcs dc conccnirar ara csic fin, as suas ossililidadcs dc ciio arccian raiicancnic nulas. Quanio siiuaao niliiar dos Aliados, a oiniao gcral dos infornanics cra dc quc o scu unico "ccado" icria sido ialvcz o dc icrcn avanado dcrcssa dcnais, anliando assin, solrcnancira, as suas linIas dc alasiccincnio. Nao fossc o rollcna do alasiccincnio, a gucrra 96 ja odcria scr considcrada cono raiicancnic ganIa. Con cfciio, una vcz ronida a "Wcsiwall",(11}localizada cn icrriiorio franccs c, confornc cnsava o FuIrcr, una dcfcsa insucravcl conira o accsso dos Aliados no coniincnic curocu, nossas iroas nao iinIan sido nolcsiadas cla WcIrnacIi no scu avano csciacular runo s foriificacs do rorio FcicI, a cIanada linIa "Sicgfricd". Nao fossc cssc crucial rollcna, o Ccn. Paiion odcria icr facilncnic lcvado as suas colunas llindadas aic o rorio coraao da AlcnanIa, ondo fin gucrra c confirnando a oiniao do Ccn. EiscnIowcr, dc quc sc o avano aliado udcssc scr naniido naquclc ncsno riino inicial, a gucrra odcria scr ganIa cn ircs scnanas aos o dcscnlarquc aliado na cosia da Nornandia. Coniudo, o rollcna do alasiccincnio frusirou csscs lanos, c a siiuaao dos nossos ccrciios iao rccaria sc iornou noncniancancnic, quc sc cogiiou lasianic dc una rciirada cn larga cscala, runo a Paris. Mas, iodos csics oliccs ja csiavan sucrados. A siiuaao no noncnio, scgundo a alavra dos nossos infornanics, cra dc "franco oiinisno". Nada odia, naqucla aliura, dcicr o avano dos ianqucs aliados ara Dcrlin. Eisiia aic a ossililidadc dc icrninar a gucrra rccniinancnic, scn a conclusao dc un arnisicio, faio quc sc odcria roduzir con a 97 cnirada nas colunas llindadas dos Aliados no crnciro da caiial alcna. En visia dcsias infornacs osiiivancnic favoravcis, nao c dc csiranIar quc a alia cIcfia da ADSIE, inrcssionada con os avanos csciacularcs das nossas iroas c cla incrcia da WcIrnacIi dccidissc adoiar o lcna dc "franco oiinisno" ianlcn na oricniaao lasica dc scus rogranas radiofnicos. Doravanic, insisiiran clcs, nao sc falaria nais do "Wcsiwall" nas cnisscs da ADSIE. Tais foriificacs, ara nos, sinlcsncnic nao cisiian nais. Ouirossin, iodos os cIcfcs dc dcariancnios, assin cono os rcdaiorcs-cIcfcs das difcrcnics sccs da csiaao rccclcran una ordcn csiriia dc alandonarcn conlciancnic o cnrcgo da crcssao "laialIa da AlcnanIa". Para os fins roagandsiicos, nao sc cogiiaria nais dc ial laialIa, cla sinlcs razao dc nao cisiir nais un ccrciio alcnao caaz dc iravar conlaic c dc larrar a nossa cnirada nacia no icrriiorio do FcicI. Assin scndo, o lcna da dirciriz ccniral da ADSIE, do dia 1o. dc scicnlro dc 1944 (ou scja, quasc oiio ncscs anics da assinaiura da "aia dc rcndiao" clo Mal. Alfrcd Cusiav Jodi no dia 7 dc naio dc 1945 cn Fcins} cra o scguinic. "Esianos nas vcscras do fin da gucrra". Enlora a aiiiudc adoiada cla nossa cnissora cn Londrcs arca agora, luz dos 98 aconiccincnios osicriorcs, dcfiniiivancnic rcnaiura, o faio c quc csiavanos cniao cn "loa conanIia". Isio, orquc a iradicional c or si ncsna solria DDC nao soncnic usava un raciocnio sicologico idcniico, cono cIcgou a sucrar o oiinisno quc nos cnolgava. Alias, acnas scis dias aos a claloraao, cla cIcfia da ADSIE, da dirciriz ccniral dc "inincncia do fin da gucrra", alnocci nun rcsiauranic con Walicr Filla (conIccido aior dc cincna, c duranic a gucrra cncarrcgado da roduao dc una scric dc inorianics rogranas da DriiisI Droadcasiing Siaiion}. Eis a anoiaao do ncu "diario", con rcfcrcncia ao cnconiro con Filla. "Walicr Filla dcnonsirava ccclcnic disosiao. Coniou quc csiava ocuadssino con o rcaro dos 'Viciory Prograns' ara a DDC. Elicou quc sc iraiava rincialncnic dc dcclaracs oficiais gravadas cn discos, dc inorianics crsonalidadcs, Ioncnagcando o Ecrciio, a Fora Acrca, a MarinIa c o 'rcnicr' Winsion CIurcIill. Filla aarcniava una ccria rcocuaao or sc acIar sol a rcssao dc cccuiar a iarcfa con a naina urgcncia, ois a DDC lIc cdira ara arcscniar un rcsuno daquclcs rogranas no dia scguinic. "Nao vcjo cono nc scra ossvcl aicndcr a DDC ncssc scniido" dissc clc "ois 99 ainda nao conscgui clalorar scqucr un unico rograna. Porcn, concordo lcnancnic con os ncus cIcfcs, no scniido dc quc dcvcnos csiar rcarados. A noicia da nossa viioria odcra cIcgar a qualqucr noncnio". Enquanio Walicr Filla, na DDC, csiava rcarando rogranas da viioria, Dol Saudcl, da ADSIE, ja dcsdc os ncados dc agosio dc 1944 csiava cncnIado cn clalorar un dcialIado rojcio, visando a criaao dc una "Fadio das Nacs Unidas". Eis o concniario, un ianio cssinisia, solrc o assunio, rcgisirado no ncu "diario", no dia 17 dc agosio daquclc ncsno ano. "Tivc Iojc un rolongado dclaic con Dol Saudcl, quc csia iralalIando na claloraao dc un lano dcialIado visando a criaao dc una "Fadio das Nacs Unidas". Eu dissc a Dol quc a rcalizaao dc ial lano dccndia csscncialncnic da cisicncia dc irrcsiriia confiana nuiua cnirc iodos os ariicianics, ara una ial cnissora dc cunIo inicrnacional. Muiio ialvcz iudo dccndcssc da fuiura aiiiudc da Fussia Soviciica. Eu, cssoalncnic, so acrcdiiarci na ossililidadc dc una coocraao cfciiva con aquclc as, no noncnio cn quc o ncsno lcvanic iodos os cniravcs cnirada 100 c sada dc scus cidadaos c dc ouiras nacs, quc dcsdc a sua cisicncia cono csiado conunisia o scaran Icrnciicancnic do rcsio do nundo. So a rcalizaao dc ial ncdida clo govcrno soviciico odcra fazcr-nc crcr quc rcalncnic cisic da sua aric una sinccra loa voniadc no scniido da coocraao inicrnacional". O oiinisno oficial anglo-ancricano nao odia dciar dc rcflciir-sc ianlcn na rcdaao da ADSIE, ondc sc rcgisirava un inicnso novincnio dc aosias. Os nais oiinisias rcvian o fin das Iosiilidadcs ara dcniro dc un ncs, ou scja, aic ouiulro dc 1944. Os nais cssinisias (c foran clcs quc accriaran} rcvian a coniinuaao da gucrra aic rinavcra dc 1945. Quanio a nin, adoici una osiao inicrncdiaria cnirc os dois canos oosios, conjciurando quc a gucrra dcvcria icrninar, o nais iardar, cn fcvcrciro dc 1945. Nunca cIcguci a agar o dinIciro quc crdi naquclas aosias, ois cn janciro dcici Londrcs, runo ao coniincnic curocu. Sc Ia alguna rcclanaao a rcsciio, csiou ronio a saldar ncus conronissos. Nao foi, iodavia, acnas a calaniiosa siiuaao dos ccrciios do FcicI quc noiivaran a nossa suosiao dc quc a AlcnanIa csiava "nas uliinas". Houvc ianlcn a fracassada icniaiiva 101 dc 20 dc julIo dc 1944 conira Hiilcr c quc arccia scr indicaiivo da cisicncia dc una scria crisc na roria csiruiura inicrna do Esiado nazisia. s scis da iardc daquclc dia fui alcriado or un rcdaior vindo da sala dos iclciios (or ncio dos quais rccclanos a "naicria-rina" dos nossos noiiciarios, vinda das agcncias noiiciosas}, dc quc icria Iavido un aicniado conira o FuIrcr. Logo cn scguida, una noicia divulgada cla DND (Agcncia Alcna dc Noicias} confirnou a infornaao, dcclarando quc Hiilcr c alguns dc scus gcncrais iinIan sido viinas dc un aicniado or ncio dc closivos. Alguns dos gcncrais icrian sido gravcncnic fcridos, ouiros lcvcncnic. Hiilcr dcclarava a DND iinIa rccclido acnas algunas qucinaduras c coniuscs. Ao inicirar-nc dcsic faio, iao scnsacionalncnic ausicioso qucla aliura dos aconiccincnios, fui corrcndo consuliar Colo Mann solrc a ninIa idcia dc divulga-lo incdiaiancnic cn iodos os nossos rogranas, or sc iraiar dc un assunio dc viial inoriancia ara a nossa roaganda. Para ninIa surrcsa, Colo nanifcsiou oiniao coniraria. AcIava quc dcvcranos "alafar" a noicia. Sc o cIcfc da roaganda nazisia, Cocllcls assin arguncniava Colo iona a iniciaiiva dc divulgar un faio iao gravc cono un suosio aicniado conira a vida do FuIrcr, ccriancnic clc dcvc visar una dcicrninada finalidadc oculia, 102 rovavclncnic nais uiil aos rorios nazisias do quc a nos. Ou assin raciocinava Colo Mann a Iisioria do aicniado conira Hiilcr cra nais una ncniira dc Cocllcls ou, caso rcalncnic icnIa ocorrido, odia iraiar-sc dc una irana roosiialncnic cnccnada or clcs, scnclIanic ao cclclrc inccndio do "FcicIsiag" cn Dcrlin. Cono sc salc, aquclc inccndio do arlancnio alcnao, ocorrido cn 27 dc fcvcrciro dc 1933 foi, cono iudo indica, rovocado clos rorios nazisias, c scrviu dc rcicio ara "lcgalizar" a diiadura dc Hiilcr na AlcnanIa. "Scja cono for" oinou Colo Mann "ao roagarnos a noicia do aicniado csiarcnos rcsiando un scrvio graiuiio sua roaganda." Dianic da ninIa insisicncia dc quc vcrdica ou nao ial noicia o sinlcs faio dc sua divulgaao, con iananIo inacio. cla naquina dc roaganda do FcicI, cra indcio dc scrias dificuldadcs inicrnas, c orianio uiil ao nosso rorio csforo roagandsiico, Colo conscniiu cn fazcr una consulia iclcfnica a sua irna Erila Mann, corrcsondcnic dc gucrra. Ela concordou conigo. A noicia do aicniado, divulgada clos rorios alcnacs cra ccriancnic sinal dc una gravc crisc inicrna. Por conscqucncia nao soncnic csalIanos a noicia cn iodos os nossos rogranas, cono ianlcn un concniario csccialncnic cscriio or Willian Halc, cujo icna 103 ccniral cra. "vcrdica ou nao, a noicia do aicniado conira Hiilcr indica a cisicncia dc una siiuaao difcil no FcicI". Algunas Ioras nais iardc, ou scja, caiancnic aos 3 ninuios ara 1 Iora da nanIa do dia 21 dc julIo, o rorio Hiilcr, falando nais Iisicricancnic quc nunca, confirnou nun discurso or nos gravado cn disco, a noicia do aicniado. Dcnunciou, cn icrnos injuriosos, una "cqucna andilIa dc iraidorcs" dc icr iranado conira sua vida, con a finalidadc dc fornar un novo govcrno, c roncicu inicdosa ciiraao do Condc Klaus von Siauffcnlcrg, quc aiirara a lonla, assin cono dos scus cunliccs. Anunciou. ouirossin, a noncaao dc HcinricI Hinnlcr (aic cniao cIcfc surcno dos SS} ao osio dc conandanic da "Frcnic da Pairia". Cono sc salc, no dia scguinic Hiilcr cunriu a sua roncssa liquidando con rcquinics dc crucldadc o Condc Klaus von Siauffcnlcrg, assin cono una nuliidao dc ouiros auiorcs c insiigadorcs do aicniado. Acsar do gcsio audaciosancnic csciacular do dcsicnido condc alcnao c dc scus conanIciros, a alia cIcfia da ADSIE, na ninIa oiniao, ouco rovciio soulc iirar do dranaiico cisodio. Assin ncsno, a faanIa dc von Siauffcnlcrg, rinciro rcssagio iangvcl dc un ossvcl dcsnoronancnio inicrno do nazisno, inrcssionou rofundancnic a iodos nos c cn aric ianlcn coniriluiu ara auncniar o 104 oiinisno rcinanic no rccinio da AESIE cn scicnlro dc 1944. No cnianio, acsar da siiuaao calaniiosa cn quc sc acIavan naqucla coca os ccrciios do FcicI, acsar do nariclancnio coninuo dos grandcs ccniros alcnacs cla nossa Fora Acrca, c acsar ianlcn das dcducs solrc una ossvcl crisc inicrna cn visia do aicniado conira Hiilcr, arccia-nc quc cra rcnaiuro c, orianio, sicologicancnic crrado, falar na "inincncia do fin da gucrra" naquclc noncnio. Tanio o faio dc Hiilcr ainda disor dc fora suficicnic ara organizar a sua dcscscrada ofcnsiva nas Ardcnas, cn dczcnlro dc 1944, cono o rosscguincnio das acs lclicas duranic nais oiio longos ncscs, aos a gravaao dos "rogranas da Viioria" da DDC, sao rovas cloqucnics da ninIa icsc. O csiado dc anino rcal, ianio or aric dos soldados da WcIrnacIi cono do ovo gcrnanico, acIa-sc rcflciido nas anoiacs, fciias cnirc julIo c ouiulro dc 1944, nun fragncnio dc diario dc gucrra dc un "FallscIirnjgcr" (ara-qucdisia} alcnao. Acciio o scu icsicnunIo, cn rinciro lugar or icr sido cscriio dcsrcvcnidancnic, janais inaginando o scu auior quc as anoiacs or clc fciias (nuiias das quais dc caraicr nuiio niino}, odcrian un dia cair iniacias nas naos do ininigo. En scgundo lugar, or sc iraiar aarcnicncnic dc un noo dc inicligcncia fora do conun, ianlcn 105 doiado dc vivo ialcnio dcscriiivo c dc un agudo scnso dc olscrvaao. Isio, acsar dc sua origcn Iunildc, ois cra filIo dc cqucnos agriculiorcs, naiural dc una cqucna aldcia roina da cidadc dc Elling, na Prussia oricnial. Criado nun anlicnic rural, assou, cono clc ncsno conia na aric final dc scu diario, a naior aric dc una lrcvc liccna conccdida clo ccrciio, ajudando os scus faniliarcs a cfciuar a colIciia dc laiaias c ouiros afazcrcs nanuais (or ccnlo, colocar o assoalIo na casa da iia Fricdc cn Hcrnsdorf}. Coniudo, csic ara-qucdisia canoncs conia, nun irccIo do scu diario, cscriio roino cidadc franccsa dc Fcins, quc assara aric dc scu dia dc folga, 7 dc agosio. na iarcfa dc "coiar alguns ocnas". A 22 dc julIo gasiara 400 francos do scu nao nuiio gcncroso soldo, na conra, cn Fcins, dc un livro iniiiulado. "Paris, Frana c Provncias". Un dia anics, cnirc una qucia a rcsciio da unidadc rcinanic no iuncl ondc sc acIava csiacionado c a rcfcrcncia a una caa noiurna cn lcna cIuva, o diario dcsiaca as scguinics alavras, dcvidancnic sullinIadas. Aicniado conira o FuIrcr. Mas soncnic quairo dias nais iardc, ou scja, cn 25 dc julIo, Ia ouira rcfcrcncia solrc o assunio. "Acnas Iojc rccclcnos dcialIcs solrc o aicniado conira o FuIrcr, noicia quc nos 106 foi iransniiida scia-fcira, dia 21, or alguns canaradas quc cIcgaran dc Fcins. Paiifcs cono aquclcs quc aicniaran conira a vida do FuIrcr sao incaazcs dc nos alalar! Foi con alcgria quc rccclcnos a loa nova da iniroduao no ccrciio, da "saudaao nazisia"(12} Porcn, csic nazisia invcicrado, quc ncn o csciacular aicniado conira Hiilcr conscguiu alalar, csia ao onio dc crdcr o scu sanguc frio sol os aiaqucs inccssanics rcalizados, frcqucnicncnic a vo raso, or caas c caas- lonlardciros da Fora Acrca Aliada. Eis, nas suas alavras, cono sc dcra a sua rova-dc-fogo. "Fccniinancnic, s 10 c 10 da noiic, rcssoaran as closcs. Esiavanos scndo lonlardcados. Aiordoador, o csialar das lonlas. Agarrado convulsivancnic ao solo, c confiando na ninIa soric dc soldado, crnanco o icno iodo dclaio da cIuva dos closivos. Scic ondas dc aiaquc. Sa ilcso, orcn scic dos ncus canaradas foran aanIados ircs gravcncnic c quairo lcvcncnic fcridos. Houvc ianlcn un norio, un dos ocrarios franccscs, un noo dc uns 17 anos. Con quc alvio rcsirci o ar inrcgnado do cIciro dc olvora, quando afinal icrninou o aiaquc. Era o rinciro 107 aiaquc acrco csado or nin vivido c cono foi icrrvcl! No dia scguinic, con un calor dc csiufa, ariicici da arrunaao dos csiragos causados clo lonlardcio. Ainda airava solrc os irilIos da csirada- dc-fcrro una nuvcn azulada dc funaa da olvora." As scguinics crcsscs colIidas ao acaso no diario do "FallscIirnjugcr" rcflcicn as rcacs do scu auior, anic o icrror quc lIc insiravan os lonlardcios acrcos dos aliados. "O icrrvcl csirondo roduzido clas lonlas arccc dilaccrar o coraao. Dcsdc as duas Ioras da nanIa, scn ccssar, coniinua o csialar das lonlas. Iorriilanic. Nunca sofri coisa iao icrrvcl. Os ncrvos sao cIicoicados, ois rcccanos voar clos arcs a qualqucr noncnio. Foi a noiic nais longa c nais Iorrvcl dc ioda a ninIa vida. As closcs acalan con o anino da gcnic. Alcn disso, cada goia dc agua c ncsno conida icn quc scr rovida con o risco da roria vida. Foi una iardc ncrvosa, ois scn ccssar, ficanos cosios aos aiaqucs inicdosos dos caas, quc nos nciralIavan cn vos rasanics. Inccssanicncnic os cacIorros (rcfcria-sc aos nossos avics} caniavan no ccu. O ior dc iudo c a scnsaao dc dcsalrigo 108 ioial.SE H ALCO QUE NOS POSSA VENCEF NESTA CUEFFA, ISTO A FOFA AFEA". No dia 21 dc agosio, a unidadc qual cricncia o "FallscIirnjgcr" rccclcu a ordcn dc "iransfcrcncia" (na rcalidadc cra una rciirada}. A viagcn airavcs da Frana cn dircao Dclgica foi "adoada" or varias caias dc cIananIa quc a coluna conscguiu rciirar das runas dc Filly, orcn foi "anargada" cla aao dos icrrorisias (Foras da Fcsisicncia Franccsa}. "A noiic, s duas Ioras da nadrugada, fonos olrigados a arar dianic dc una cidadczinIa. Os icrrorisias Iavian cnorcalIado ioda a csirada con rcgos oniudos. Quc roccdincnio sujo! Aos icr caiado iodos os rcgos, coniinuanos a caninIada". O nosso ara-qucdisia nao csia nuiio saiisfciio con a viagcn, c con nosialgia rclcnlra o anlicnic iranquilo dc ouirora. "Cono nudou a nossa jornada cn rclaao ao ano assado! Eniao, sin, odia-sc viajar iranquilancnic; agora, orcn, a gcnic so fica cscrando clos avics ininigos". Pcrscguida coniinuancnic clo "icrrvcl uivar" das lonlas, a coluna airavcssa a fronicira lclga c cIcga a Mons. Ao dciar a casa ondc crnoiiaran, os soldados alcnacs fazcn 109 "una conlcia lincza", lcvando inclusivc ao, rcsunio c lclidas. O assalio roricdadc alIcia c cfciuado orcn con "algun arrccndincnio", dcvido londadc dcnonsirada cla dona da casa c sua filIinIa Maria. Ja con o carrancudo ialcrnciro, iais cscruulos nao cisicn. Esic "icvc quc agar a sua falia dc cducaao con 60 linguias". A viagcn rosscguc dc ircn aic Casicrlc, ondc a coluna sofrc scguidos aiaqucs acrcos. Novancnic, a aroinaao dos "Tonnics" olriga os soldados alcnacs a rosscguir a viagcn. Con o ininigo cn Cool (a uns 3 quilnciros da localidadc ondc sc cnconira a coluna dos "FallscIirnjgcr"}, os alcnacs icn acnas un caninIo dc salvaao, ou scja, cla Holanda. A falia dc conduao quasc os faz cair nas naos dos "Tonnics", quc rogrcdian raidancnic. No uliino insianic, conscgucn "arrunar" liciclcias con as quais icncionan cnrccndcr a fuga, quando, ara soric dclcs, cIcga un ircn quc os lcva runo fronicira Iolandcsa c dali ara a AlcnanIa. A cIcgada do gruo dc ara-qucdisias airia, quc sc dcu a 4 dc scicnlro dc 1944, c assin dcscriia nas alavras do auior do diario dc gucrra (quc caiu nas ninIas naos alguns ncscs nais iardc}. "Quc scnsaao naravilIosa csiar voliando ara a airia! Acalanos con una caia dc cIananIa, quc Iavanos guardado ara lclcr dcniro da AlcnanIa. Airavcssanos 110 a fronicira cn Klcvc. Un quadro conovcnic quc nunca na ninIa vida csqucccrci. Na Holanda ainda Ia agloncracs dc gcnic vadia c aqui, airas das larrciras aduanciras, un ovo iralalIador, unido, luiando cla vida. Crianas c anciaos, narcIando runo ao iralalIo cn fornacs ccrradas. Caniando, julilando, iralalIando. Assin fonos rccclidos. Isio nos cncIcu dc novas cscranas, sc algun dc nos orvcniura crdcra o anino duranic a viagcn. Conovcnic, o anor con quc nos cunularan. En ioda aric nos ofcrcccran conida c lclida. E iudo isio, acsar das icrrvcis rovacs sofridas cla oulaao, dcvido ao icrror acrco. Para nin, aqucla viagcn cra una so grandc alcgria... Do onio dc visia da gucrra sicologica, o ncs dc scicnlro dc 1944 cra dc inoriancia iransccndcnial ara os Aliados. En lcgiina culiaao clos succssos csciacularcs oliidos nas frcnics dc laialIa do coniincnic curocu, a roaganda aliada arcscniou cono dcrroia gcncralizada un faio na rcalidadc ainda nao consunado, ois o iigrc nazisia, cnlora gravcncnic fcrido, nao csiava ainda ara calar o uliino susiro. Ao conirario, cra ainda caaz dc nordcr c usar as garras. Coniudo, os noiivos quc 111 lcvaran os aliados a adoiar una aiiiudc dc franco oiinisno dccorrcran, cono disscnos anics, rincialncnic do faio iangvcl da quasc inacrcdiiavcl scqucncia dc iriunfos dc scus ccrciios. Isio, orcn, nao jusiificou ccrios crros lasicos dc oricniaao gcral dc nosso csforo dc gucrra sicologica, cnirc os quais cu dcsiacaria a iniransigcncia do lcna da "rcndiao incondicional". Esias alavras, ronunciadas cla rincira vcz nos ncados dc janciro dc 1943 cn Casallanca, clo cniao rcsidcnic dos Esiados Unidos, Franllin D. Fooscvcli, odcn scr considcradas o "slogan" roagandsiico nais cclclrc da Scgunda Cucrra Mundial. A insisicncia con a qual os Aliados laiian a iccla da "rcndiao incondicional" dos alcnacs, arcscniada cono condto snc quu non da ccssaao das Iosiilidadcs, acnas odia icr cono rcsuliado incdiaio o dc rovocar irriiaao c rcsisicncia rcdolradas no scio dcssc ovo, quc qucla aliura, ja csiava concando a sc concncirar da inuiilidadc dc coniinuar a gucrra. Ouirossin, scrviu dc ccclcnic conlusivcl ara a ja dccrciia fogucira roagandsiica dc JoscI Cocllcls, forncccndo ao sinisiro cIcfc da roaganda nazisia o nclIor irunfo na sua uliina cariada dc icniar crsuadir o ja vacilanic ovo alcnao, a "rcsisiir aic o fin". 112 Foran considcracs scnclIanics quc noiivaran Colo Mann a iaar a gucrra sicologica iravada clos Aliados, dc "ircncndo fracasso." Esic ronunciancnio, un ianio violcnio c, na ninIa oiniao, acnas arcialncnic corrcio. Cono discordci c discordo ainda quanio soluao roosia or Colo Mann naqucla coca, con a finalidadc dc iornar acciiavcl ara o ovo alcnao a idcia da rcndiao, ou scja, una roncssa oficial aliada, dc dcvolvcr AlcnanIa o scu conicudo icrriiorial dc 1936. Parccc-nc quc fazcr anicciadancnic, con grandc alardc roagandsiico, conccsscs concrcias ao ovo alcnao, icria sido sicologicancnic iao crrado cono o foi a "vulgarizaao" da cigcncia coniida no icrno "rcndiao incondicional," ou a idcia dc iransfornar a AlcnanIa nun csiado csscncialncnic agrcola, vcniilada clo cIanado "Plano MorgcniIau". Sou dc oiniao quc odcranos icr iido nuiio naiorcs ciios cn nosso csforo roagandsiico dc acclcrar o dcsnoronancnio da rcsisicncia alcna, sc iivcsscnos dcfcndido cn nossas cnissoras as ircs scguinics icscs rinciais. 1. Insisiir na "rcndiao incviiavcl", ao invcs dc incondicional. 113 2. Proncicr aos alcnacs quc, quaisqucr quc fosscn as fuiuras froniciras dc scu as, nao Iavcria, cn circunsiancia alguna, divisao do scu icrriiorio. 3. A ocuaao niliiar da AlcnanIa dc aos-gucrra scria acnas icnoraria, c ccrcida clas quairo oicncias aliadas E.U.A., U.F.S.S., Cra-DrcianIa c Frana cn conjunio. Tal oricniaao icria scrvido, cnirc ouiras, ara aliviar os dois rinciais icnorcs do ovo alcnao caso sc rcndcsscn aos aliados. o ncdo dc sc iornar una naao dcscdaada, c o vcrdadciro avor dc una ocuaao unilaicral clos russos. Esiou, orcn, crfciiancnic ccrio do faio dc quc, so cnircgando "a iiulo dc garaniia" Cilraliar c Alasca aos soviciicos, odcrian os anglo- ancricanos icr arrancado ialvcz o conscniincnio dc Sialin ao csialclccincnio dc un lano roagandsiico-oliico quc olcdcccssc as linIas gcrais acina cosias. Paradoalncnic orcn, un dos dcsaccrios do csforo dc roaganda aliado, ou scja, a afirnaao anicciada da "inincncia do fin da gucrra", nao dciou dc roduzir rcsuliados osiiivos. Con cfciio, dcvido ao oiinisno cagcrado quc insirava, arccc icr coniriludo ncsno ara un ossvcl afrouancnio dos Scrvios dc Inicligcncia aliados, crniiindo assin 114 aos nazisias lurlar a vigilancia ccrcida c conccnirar raiicancnic "dclaio dos nossos narizcs" un ossanic ccrciio nccanizado ara a surrccndcnic ofcnsiva das Ardcnas cn dczcnlro dc 1944. As dczcnas dc nilIarcs dc norios c fcridos quc as foras do FuIrcr susicniaran naquclc "Dliiz" dc dcscscro, cvidcnicncnic rcrcscniaran un rcjuzo raiicancnic irrcaravcl ara o ja causio c drcnado ccrciio alcnao. Sc csias rcscrvas sc iivcsscn conscrvado iniacias, cn Ioncns c naicrial quc crdcran na jogada das Ardcnas, c liciio rcsunir quc os alcnacs ialvcz udcsscn rcsisiir aic o fin dc 1945. Assin, un crro roagandsiico dos Aliados coniriluiu, dc ccrio nodo, ara cncuriar a duraao da gucrra ialvcz dc uns scis ou scic ncscs. O quc vcn dcnonsirar o caraicr cnincnicncnic inrcvisvcl da gucrra sicologica. 115
116
117
118
Captulo VII RUMO AO LUXEMBURGO Acciio una roosia ara nudana dc anlicnic dc soldado raso ara "Major Assinilaicd Fanl" do Dcariancnio dc Cucrra Psicologica "Folics Dcrgcrc" alaio dc zcro ainda c oiino csciaculo Dois ncnlros da Fcsisicncia Franccsa conian suas avcniuras CIarlcvillc, raa dc gucrra.
No dia 10 dc scicnlro dc 1944 fui cIanado ara una convcrsa "a orias fccIadas" no cscriiorio do cIcfc dc nossa scao, quc nc cscrava sorridcnic, cnirincIcirado, cono dc cosiunc, airas dc una nonianIa dc acis, csalIados na sua cscrivaninIa. Ao scu lado, ianlcn sorridcnic, csiava scniado o cIcfc da "Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc". Aos as indagacs c clogios dc rac, crguniaran- nc sc cu csiava disosio a scguir ara o Lucnlurgo, ondc scrviria dcniro das filciras do Dcariancnio dc Cucrra Psicologica do ccrciio noric-ancricano. Con as foras aliadas s orias do FcicI, a nossa lcnquisia ADSIE csiava sc iornando, scnao olsolcia, clo ncnos insuficicnic. Era nisicr agir, no scior roagandsiico o nais roino ossvcl da AlcnanIa. Con Lucnlurgo a nossa disosiao, csiavanos agora adaiando a sua ossanic 119 csiaao ara irradiacs do iio "Ancrican Droadcasiing Siaiion in Euroc" c ianlcn ionando as rovidcncias ara quc cla udcssc scrvir dc rciransnissora das csiacs alcnas quc dcvcrian cair cn nossas naos. O cargo quc, scgundo os ncus dois inicrlocuiorcs nc csiava rcscrvado, scria o da cIcfia da cquic dc uns 30 rcdaiorcs. Acciiaria? Fcflcii alguns noncnios, anics dc dar a rcsosia, ois nc scniia lasianic csgoiado dcois da ninIa csiada dc quasc un ano na ADSIE. Logo cn scguida rcsondi. "Sin." E quando odcria ariir? "O nais lrcvcncnic ossvcl". O ncdico niliiar cranic o qual fui cIanado novc dias nais iardc, ou scja, ircs dias aos o incio do conira-aiaquc alcnao das Ardcnas, ao concluir o canc dc radiografia do ncu joclIo, dissc. "Osico-aririic. O scnIor csia auiorizado a cdir a sua iransfcrcncia ara os Esiados Unidos". Ao ficar cicnic dc quc a ninIa inicnao nao cra voliar ara Nova Yorl, nas ao conirario scguir ara o coniincnic curocu, clc so conscniiu cn forncccr o ccriificado dc saudc, sc cu assinassc una dcclaraao na qual nc rcsonsalilizava clas conscqucncias orvcniura causadas or ncu joclIo, quc sc cnconirava cn rccarias condics. Cunrida aqucla fornalidadc, lasiava acnas aguardar a ninIa adnissao oficial nas filciras do PWD(13}. Esia 120 dccndia dc una invcsiigaao adicional solrc a ninIa cssoa, a scr rcalizada clo Dcariancnio dc Scgurana do Ecrciio c cujo rcsuliado osiiivo cIcgou dois dias anics do Naial. Mcu aarccincnio na rcdaao da ADSIE, fardado dc oficial, foi un auicniico succsso, csccialncnic cnirc as sccrciarias, quc nao sc cansavan dc lrindar-nc con o ncu rcccn- adquirido osio dc "Major". Coniudo, aquclc grau nc Iavia sido dado, nao cono auicniicancnic niliiar, nas ara garaniir-nc os rivilcgios dc un oficial daqucla caicgoria, quc nc scrian rcscrvados, caso fossc arisionado clos alcnacs. Eis orquc, na caricira dc idcniificaao quc nc foi fornccida clo Dcariancnio dc Cucrra cn WasIingion, a ninIa dcsignaao dc "Major" cra scguida or duas alavras. "Assinilaicd Fanl" (Crau assinilado}. Por isso, ianlcn a ninIa iunica nao osicniava as folIas dc carvalIo douradas quc sao o snlolo dc un najor do ccrciio. No cnianio, csiava adornada no onlro csqucrdo con o disiiniivo do SHAEF(14} Quaricl- Ccncral Surcno da Fora Ecdicionaria Aliada. E, nas laclas, con as duas flccIas douradas cn c, solrc fundo rcio, rcrcscniaiivas do PWD. Assin ncsno, fiquci lasianic saiisfciio con a ronoao quc significava aqucla farda dc oficial, rclaiivancnic condiao dc soldado raso, quc acnas un ano c ncio anics nc cra rcscrvada no acanancnio da Fora Acrca dc Miani DcacI, 121 na Florida. Foi un dcscuido dos ncdicos niliiarcs, solrccarrcgados c causios cla sua iarcfa dc caninar nilIarcs dc rccruias, quc nc alriu caninIo ara o ccrciio rcgular dos Esiados Unidos, acsar dc una anicrior c gravc inicrvcnao cirurgica no joclIo, raiicada cn conscqucncia dc fcrincnio sofrido nuna qucda, duranic una ariida dc icnis. Aos icr suoriado duranic ircs ncscs a ioriura quc significava ara o ncu joclIo o "ircinancnio lasico" cn Miani DcacI, fui, conira a ninIa voniadc, clininado das filciras do ccrciio, con o cosiunciro "Honorallc DiscIargc" (Dcscdida Ionrosa}. O unico lcncfcio rcal quc nc rcsuliou da crnancncia no DTC 9(15} foi ccriancnic a crfciao con a qual iinIa arcndido a rcsiar coniincncia. Assin rcarado, udc nais iardc cviiar nuiios cnlaraos, ois salia rcsondcr dc nodo inccavclncnic rofissional, as inuncras saudacs dirigidas ninIa farda dc oficial "assinilado" or raas c sargcnios insusciios, duranic a coca cn quc crnancci no coniincnic curocu. Naquclc fin dc ano dc 1944, cn Londrcs, arccia-nc quc o noncnio da ariida ara o ncu novo dcsiino nunca cIcgaria. Tivc quc cnfrcniar quasc duas scnanas nais, aic finalncnic rccclcr a ninIa ordcn dc ariida. Na nadrugada dc 10 dc janciro dc 1945, lcvando cono lagagcn un caaccic, una nascara conira gas c una nala dc lona cIcia dc rouas c 122 niudczas, airavcssci as ruas frias, cscuras c colcrias dc ncvc dc Londrcs, runo csiaao dc KnigIislridgc. Posicriorncnic, junio con un grandc nuncro dc coroncis, najorcs. caiiacs c icncnics noric-ancricanos, assin cono alguns oficiais c sargcnios franccscs, arii nun nilus anarclo ara o acroorio. Ao cIcgar la, os ncus cs, nao olsianic as grossas loias niliiarcs quc os roicgian, csiavan congclados, duros. Porcn, o asscio olrigaiorio clas filciras dos guicIcs dc conirolc dc docuncnios logo nornalizou a ninIa icncraiura. Un cafc con lciic funcganic, agradavclncnic cIciroso c scrvido or una anavcl scnIora, cn unifornc da Cruz VcrnclIa, conlciou-nc a scnsaao dc lcn-csiar. Ouiro nilus nos lcvou isia, aic a "loca" do nosso aviao. Era un li-noior C-47 dc iransoric, dc cor fosca raicada, as asas colcrias or una lcvc canada dc ncvc. Duranic as duas Ioras (aroinadancnic} dc vo aic Paris, naniivc una convcrsa aninada con o ncu vizinIo Fogcr, un sargcnio ara-qucdisia do csiado-naior do Ccn. Kocning. Naiural do sul da Frana, ficou conicnissino ao salcr quc cu nc fornara cn Dirciio cla Univcrsidadc dc Monicllicr, quc fica crio da sua cidadc naial, Nincs. Era con orgulIo quc clc osicniava no ciio o disiiniivo das duas asas csicndidas rova do scu alisiancnio voluniario nas foras dcgaullisias anics dc 1943. Falava con dcsrczo daquclcs franccscs quc, 123 conodancnic insialados na Frana, iinIan suoriado assivancnic a ocuaao alcna. Enircianio, o naior dcsdcn dc Fogcr cra dirigido conira os cIanados "ooriunisias" ou "novos- ricos" quc, so agora, con o succsso dos Aliados, concavan a sc alisiar nas foras dc Dc Caullc. Eilian, assin nc dissc Fogcr, rcluzcnics Cruzcs dc Lorcna c fardas novinIas cn folIa, inaculadancnic assadas. O vclIo dcgaullisia Fogcr, ao conirario, orgulIava-sc lasianic dc sua farda gasia, olviancnic folgada dcnais ara clc, coroada dc un lcrci(16} dc ara-qucdisia cn igual csiado dc conscrvaao. "Jc suis ficrc dc cciic na livrcc" (Esiou orgulIoso dcsia ninIa farda dc scrvio} dissc clc, scarando as slalas no scu caracicrsiico soiaquc ncridional. Enconirci una Paris cscura, fria, nalirailIa, nas raiicancnic iscnia dc vcsigios dc dcsiruiao. Os csquclcios cnrcicjados dc dois Iangarcs no acroorio, sinais dc lalas nas arcdcs do Minisicrio da MarinIa na Praa da Concordia, una ou ouira csiaiua dcsaarccida, foran algunas das oucas anornalidadcs quc udc consiaiar. Para algucn anlancnic faniliarizado con os quaricircs iniciros cn runa, ao rcdor da Caicdral dc Sao Paulo cn Londrcs, o conirasic cra noiavcl. Acsar, orcn, do scu asccio cicrior incolunc un ianio cIocanic cla auscncia dc luia c rcsisicncia quc arccia indicar a caiial franccsa nao cra a 124 Paris quc conIcci duranic as ninIas viagcns cn 1934, 1936 c ncsno s vcscras da gucrra, cn 1938. Era, rcalncnic, una ouira cidadc. Enquanio na caiial lriianica, acsar do "Dliiz" c da Lufiwaffc, das lonlas-voadoras c das V-2, a vida scguia un riino raiicancnic inalicrado, Paris arccia una cidadc noria, ainda iraunaiizada cla vcrgonIa dos quairo anos dc ocuaao nazisia. Os quasc cinco ncscs quc iinIan assado dcsdc o dia 25 dc agosio dc 1944, daia da lilcriaao da cidadc, nao iinIan sido suficicnics ara aagar os vcsigios do cIoquc noral da dcrroia sofrida. Era a iniacia Paris c nao a nacIucada Londrcs, quc arccia una cidadc dcrroiada. A lrancura inaculada da ncvc, quc cn canada cscssa colria as ruas da "Ciic Lunicrc" rcalava ainda nais a Icdiondcz dos scus rcdios cn alandono. A unica noia alcgrc, na aarcncia, daqucla urlc cnirisiccida, cran os inuncros landos dc noas risonIas, irajando ncias grossas c conridas, dc cor rcia ou anarcla, c os nais ciravaganics cIacus quc cu janais vira. O iiorcsco conirasic cnirc a sinlicidadc cagcrada das ncias iio csoric c a clcgancia nao ncnos cagcrada dos cIacus nuliicorcs, aconanIados clo conoriancnio ruidoso das noas, nao soncnic coniriluran ara dissiar os cnsancnios nclancolicos do visiianic csirangciro, nas cran os snlolos cloqucnics da viialidadc inirnscca do ovo 125 franccs. Eulcranics no cccsso dc cncrgia, nuiias das jovcns arisicnscs lcvaran a sua algazarra aic Avcnida CIans Elysccs, cujo anlicnic ouirora iao granfino sc viu agradavclncnic rcfrcscado clo rudo dc inuncras c rcnIidas laialIas dc ncvc fcnininas, nas quais con frcqucncia sc viran cnvolvidos ianlcn gruos dc soldados noric-ancricanos. Igual a Londrcs, Paris ianlcn rcgurgiiava dc uniforncs ianqucs. Ccrios lugarcs, csccialncnic a "Placc dc l'Ocra" c o quaricirao ao rcdor da igrcja da Madclcinc onios rcfcridos das nundanas arisicnscs, arccian noiic, una rclica auicniica do iunuliuoso vai-c-vcn dc uniforncs noric-ancricanos no cano dc rccruias dc Fori Di. Acsar do alio odcr aquisiiivo do dolar (cusio oficial dc ccrca dc 60 francos c no ncrcado ncgro, cnirc 1 200 c 1 500 francos} c dos naos dc cigarros dc falricaao noric-ancricana (100 francos, ou scja, a nciadc do cusio dc un cssino alnoo}, faliavan ooriunidadcs ara conras inicrcssanics dcvido carcncia dc ncrcadorias nas lojas. Ja alguns ncscs dcois, as coisas dcvcrian nudar. Aarcccrian cniao, dianic das lojas suniuosas dc Cucrlain, CIanncl c ouiros "grandcs" da indusiria dc crfuncs, as ncsnas filas inicrninavcis dc uniforncs noric- ancricanos, quc cn Londrcs cniuian as adjaccncias dos disiriluidorcs dos cacIinlos 126 DunIill, Darling, c ouiros da fana nundial. Igualncnic, alguns ncscs nais iardc, surgirian os vcculos or nin laiizados "jinriquias- liciclcias" c cuja rcscna cfcncra nas ruas dcsguarnccidas dc iransorics nccanizados, davan a Paris un curioso "quc" dc nciroolc cIincsa. Esic ncio dc iransoric, novido cclusivancnic a fora Iunana, consisiia nun carrinIo csirciio, cn forna dc larquinIo, scnclIanic a un "sidccar" dc noiociclcia, calcndo dcniro dc sua colcriura dc cclofanc, no naino duas cssoas. Engaiada na frcnic, cono un cavalo, acIava-sc una liciclcia, cujo dono, doiado dc oiina nusculaiura c dc un crfciio "scio scniido" ara dcscolrir frcgucscs alasiados, colrava cada cdalada a cso dc ouro. Alcn dcsscs cIanados "vclo-iais" Iavia ianlcn carruagcns uadas a cavalo c cquiadas con ianciros. Duranic uns dias dc folga quc osicriorncnic assci cn Paris, cIcguci a agar or una corrida dc uns scic ninuios cfciuada nun daquclcs iais dc acnas 1HP, a sona dc 400 francos, ou scja, o cquivalcnic ao rco, naqucla coca, dc un lcnol dc cana dc soliciro ou dc un quilo dc cafc nodo ou dc quairo liiros dc qucroscnc ou dc dcz coos dc linonada. Acsar da ganancia dos scus conduiorcs, ianio os "vclo-iais" cono os "iais-a- cavalo" dcscncnIavan naqucla Paris dcsrovida dc nilus c auionovcis dc alugucl, 127 un auicniico scrvio ullico. Fclizncnic ara os ocrarios c ara os cnrcgados, os ircns sulicrrancos csiavan funcionando. Acsar dos scus carros cronicancnic sucrloiados, cIcguci a nc scrvir frcqucnicncnic dcssc ncio dc iransoric duranic os curios crodos dc liccna assados cn Paris. En rinciro lugar, dcvido sua raidcz. En scgundo, or scrcn dc graa. isio orquc as noas fiscais (cncaniadoras con scus gorros azuis} sc rccusavan icrninanicncnic a furar os lilIcics dc viajanics fardados. Mcu cnlarquc ara Lucnlurgo nun jiao niliiar csiava narcado ara a nadrugada dc 13 dc janciro dc 1945. Nao qucria dciar Paris scn assisiir a un "sIow" no Folics Dcrgcrc. Ecricncia assaz iiorcsca, cono quasc iudo naqucla coca na caiial franccsa. A iradicional sala dc csciaculos, sucrloiada cono scnrc, nosirava arcdcs dcscascadas c ouiros sinais cvidcnics da auscncia ioial dc conscrvaao dcvido aos anos dc gucrra c ocuaao. Nun csforo aarcnicncnic inuiil ara ancnizar o frio "dc racIar" rcinanic na sala dc csciaculos, con o scu sisicna dc aquccincnio aralisado dcvido inossililidadc dc olicr conlusivcl, os cscciadorcs, cnirc os quais grandc nuncro dc soldados, oficiais c cnfcrnciras noric-ancricanos, quasc scn cccao vcsiian csadas caas dc invcrno. Todos os ncnlros da orqucsira iinIan scus cscoos cnvolios cn alcs dc la, c nuiios 128 dclcs vcsiian ulvcrcs dclaio dos snolings dc cor cinza. Con os dcnics laicndo c csfrcgando os cs, assisii con adniraao c cniusiasno, ao dcsfilc dcslunlranic das noas do "nu arisiico", cuja rcscna narcava o onio culninanic dc un csciaculo riqussino cn dialogos csiriiuais, scn vulgaridadcs, assin cono vcsiuarios suniuosos c ccnarios originais. Nada nclIor quc a aiiiudc csioico-Icroica das noas do nu arisiico naquclc anlicnic dc olo noric do Folics Dcrgcrc ainda cn gucrra, ara ilusirar o csriio inquclraniavcl da gcnic do icairo c a sua dcicrninaao cn nunca falIar na arcscniaao do csciaculo, fosscn quais fosscn as circunsiancias. "TIc sIow nusi go on." Ao iniciar viagcn no dia scguinic, vcrifiquci quc os ncus conanIciros, alcn do soldado conduior do rolusio "jiao" dc cor vcrdc, con a grandc csircla lranca do ccrciio no ca acIaiado, csiavan dois sargcnios noric- ancricanos. Ouiro assagciro un caiiao dc infaniaria dcsisiira no uliino insianic, o quc rcrcscniava, ara una viagcn dc unas dozc Ioras, una lcnvinda solra dc csao viial. Sanos con airaso, un ouco dcois das 9 Ioras da nanIa, runo Dclgica, con dcsiino final cn Lucnlurgo. Dcois dc airavcssar, nais roncando do quc corrcndo, as ruas da caiial franccsa, cnlranquccidas dc ncvc, o jiao, ja dcscnvolvcndo vclocidadc rcgular, cnvcrcdou cla 129 csirada colcria dc ncvc, ccrcada or filciras inicrninavcis dc arvorcs cnlranquccidas cla gcada. Dc vcz cn quando assavanos volunosos caninIcs do ccrciio, cujo ronco cnsurdcccdor cIcgava a alafar noncniancancnic o rudo nada dcsrczvcl do nosso vcculo. Quanio nais nos afasiavanos dc Paris, nais auionovcis ionlados c cnfcrrujados guarnccian os dois lados da csirada. A naior aric dcsscs "carros-csquclcios" csiava arcialncnic sulncrsa cn laio dc una canada dc ncvc. Na cnirada dc nuiias aldcias quc airavcssanos, crguian-sc, nas nais lizarras osics, cono scniinclas sinisiras, ianqucs alcnacs cnfcrrujados, scnicolcrios dc ncvc. Enlora a naioria das ovoacs nao nosirasscn sinais dc dano ou dcsiruiao, Iavia algunas rclcias dc runas cnlranquccidas. Parccia quc a ncvc, con o scu nanio lranco dc cnfcrncira, icniava, nun gcsio dc niscricordia, colrir os rasios da gucrra. Fasios or sinal ja un ianio aniigos, ois a rcgiao dc TIionvillc c Fcins, da qual nos aroinavanos, fora conquisiada clas iroas noric-ancricanas quasc ncio ano anics. En TIionvillc, o rcsiauranic "La Cirafc" nos lrindou con un dclicioso alnoo, consiiiudo dc lifcs suculcnios, laiaias friias c qucijo Cancnlcri. No lar daquclc csialclccincnio, fiquci conIcccndo o lciiciro dc TIionvillc, un vclIo franccs quc dcscncnIara acl rcondcranic no novincnio sulicrranco da 130 Fcsisicncia FF1(17}. Por ncio dc un rcccior- iransnissor, cscondido na sua nodcsia noradia, o lciiciro agcnic-sccrcio nanicvc, duranic a ocuaao nazisia, coniaio consianic con a Inglaicrra. Ccrias noiics, cn Iora rcviancnic conlinada, o vclIo airioia franccs dirigia-sc a un cano vizinIo, ondc aguardava o iscar dulo dc una luz vcrnclIa, anunciando a cIcgada inincnic dc un aviao lriianico do qual caan ara-qucdas guarnccidos cada un con 20 isiolas auionaiicas. Esias arnas, iao viiais ara as foras da Fcsisicncia, o lciiciro as rccolIia, fazcndo-as cIcgar or ncio dc una cngrcnagcn conlicada a Paris. Ouiro fciio do qual sc vangloriava o vclIo lciiciro cra o dc icr coniriludo ara a noric dc ircs soldados alcnacs. Ao olscrvar a vclocidadc incrvcl quc dcscnvolvian os vcculos da WcIrnacIi na sua fuga dianic do avano dos Aliados, ccrio dia o vclIo cavou un rofundo luraco no calancnio dc una das rinciais ruas da cidadc. Nao dcnorou nuiio ara quc un carro niliiar alcnao, cn vclocidadc naina, cassc na arnadilIa salidancnic canuflada or algunas cdras, norrcndo na caoiagcn csciacular iodos os scus ircs ocuanics. Tivc quc usar iodo o ncu ialcnio dilonaiico ara clicar ao ncu inicrlocuior, scn fcrir a sua suscciililidadc, as razcs incriosas quc nc incdian dc acciiar o Ionroso conviic ara 131 visiiar sua casa. E foi assin quc arii dc TIionvillc scn vcr os dcz ara-qucdas dc ura scda (valcndo naquclc icno a sona arcciavcl dc 40.000 francos cada} quc o airioia guardava cono lcnlrana-irofcu invcsiincnio dc suas crigosas aiividadcs dc Icroi da Fcsisicncia Franccsa. En Fcins, aranos ara visiiar a Caicdral. Nao csiavanos con rcssa, ois, con o fin dc cviiar a cIcgada a Lucnlurgo noiic, dccidinos dc conun acordo, crnoiiar cn CIarlcvillc, na Dclgica. da qual nos scaravan ainda uns 90 quilnciros. A Caicdral dc Fcins, olra-rina dc csiilo goiico, daiando do scculo XIII, arcscniava un asccio assaz curioso, ialvcz unico cn ioda a sua longa cisicncia, ois csiava cnvolia, aic quasc o cunc dc suas duas iorrcs dc cor cinza, dc una csccic dc giganicsca nuralIa cIincsa, fornada or filciras c filciras dc sacos dc arcia roiciorcs. Acsar dcssc cuidado, Iouvc alguns csiragos. Consiaici, na aric sucrior da facIada dc cdras do cdifcio, a falia dc algunas daquclas financnic cinzcladas figuras dc sanios c una cqucna ala fora consunida clo fogo. No inicrior, orcn, iudo csiava iniacio. A auscncia dc un dos grandcs viirs dc coloraao c dcscnIos nagnficos, dcvia-sc (assin nos foi clicado}, nao ao faio dc icr sido quclrado, nas orquc fora, cn razao dc scu alissino valor arisiico, roosiialncnic rciirado clas auioridadcs 132 cclcsiasiicas. O vcnio infcrnal, quc consianicncnic cnirava cla alcriura, conirilua ara laiar ainda nais a icncraiura rcinanic, ja inconforiavclncnic laia no inicrior da Casa dc Dcus, ondc csiava scndo cclclrada una nissa dc sciino dia. Enirc as finas arcadas, quc no cunc da alolada goiica alcanavan a aliura dc uns 40 nciros, acIava-sc un cqucno nuncro dc arcnics c anigos do norio annino, assin cono ncia duzia dc soldados ancricanos cn jaqucia dc cananIa c caaccics dc ao, rcduzidos iodos a una insignificancia ioial c alsoluia. Cono a fana da cidadc dc Fcins c dcvida nao soncnic sua Caicdral, nas ianlcn sua cIananIa, icnianos, lons iurisias quc rcicndanos scr, adquirir clo ncnos algunas garrafas daqucla lclida cclcsic. Porcn, acsar dc un dos nossos sargcnios icr rcvidcnicncnic lcvado consigo una caia inicira dc garrafas dc cIananIa vazias (ara rccclcr una garrafa cIcia cra olrigaiorio, dcvido aguda falia dc vidro, cnircgar, alcn da inoriancia cn dinIciro, ianlcn ouira vazia}, nosso csforo foi inuiil. Esiavanos ja na iardc dc salado c as lojas sc acIavan incoravclncnic fccIadas. Fiquci scn a cIananIa, nas cn concnsaao iravci conIccincnio con un caiiao franccs quc nc coniou algunas das ccricncias quc vivcra duranic o ano c ncio cn quc fizcra aric dos "Maquis". Moo ainda, a cor rosca do scu rosio 133 liso conirasiava con as linIas aircvidancnic cncrgicas dc scu dclgado crfil c con a dcsncsuradancnic grandc isiola quc irazia dccndurada na ciniura. Coniava agora ja scn anargura as rivacs quc iivcran dc assar os cononcnics dos "Maquis" duranic a sua luia sulicrranca con os nazisias. No invcrno Iavian sofrido icrrivclncnic dcvido falia dc rouas adcquadas. Havia ianlcn una cscasscz crnica dc arnas c nunics. Assin ncsno. rarancnic dciaran dc dcscncnIar a sua iarcfa dc iniinidaao c rcrcsalia conira aquclcs clcncnios da oulaao franccsa quc, or covardia, conodisno ou sinlcsncnic or dinIciro, sc dciaran lcvar colaloraao con as auioridadcs nazisias. Quando, or volia da ncia-noiic, o rudo furioso dc un auionovcl assando cn alia vclocidadc dcscriava os Ialiianics dc un lugarcjo qualqucr, clcs cocIicIavan ncio rcsciiosos, ncio aicnorizados. "La vao os Maquis". So os "Maquis" c os alcnacs ossuan gasolina. En gcral, as ccdics csiavan a cargo dc 4 a 5 Ioncns arnados aic aos dcnics. Alguns dos rcidcs do gruo ao qual cricncia o ncu inicrlocuior dcsiinavan-sc a cfciuar a "convcrsao" do rcfciio dc una aldcia cujo afa cn colalorar con os nazisias cra noiorio. Nun dcsscs casos, dcois dc icr sido o rcfciio advcriido duas vczcs clos "Maquis" or ncnsagcns cscriias, una noiic foran rocura-lo, 134 dc auionovcl. Duranic duas Ioras os raazcs icniaran fazc-lo nudar dc oiniao, ancaando-o, caso conirario, dc fuzilancnio. Tudo foi dclaldc, ois o rcfciio filo-nazisia insisiia na sua aiiiudc dcsasirosa. Una noiic, alguns noos dos "Maquis", cnirc os quais sc acIava o ncu inicrlocuior, irroncran na rcsidcncia do rcfciio rccalciiranic, fuzilando-o na rcscna da csosa c do scu jovcn filIo. "Foi icrrvcl", dissc o caiiao, "nas nao iivcnos alicrnaiiva. TnIanos quc agir raidancnic." Quanio ao iraiancnio discnsado aos franccscs unifornizados cricnccnics s foras dc ocuaao nazisias, o casiigo variava confornc a sua caicgoria. ridicularizaao ara os gcndarncs c cccuao sunaria ara os nilicianos (civis unifornizados clos nazisias c cncarrcgados da iarcfa dc iniinidaao conira os scus aircios}. O casiigo favoriio ara os gcndarncs risionciros consisiia cn dcsi-los, nandando-os dc volia, vcsiidos acnas dc cuccas. Nuna ocasiao, 20 gcndarncs aanIados clos "Maquis" nuna cidadc iivcran dc sofrcr cssc casiigo dcgradanic. "Foi una vcrdadcira IunilIaao colciiva", dissc rindo o caiiao, "orcn, ainda assin, lasianic rcfcrvcl soric quc rcscrvavanos aos nilicianos". Ao irroncrnos nuna aldcia, a nossa rincira iarcfa cra gcralncnic a dc "caiar" os nilicianos cn suas casas c lcva-los raa ullica, ondc 135 cran olrigados a sc dcsircn, scndo cn scguida sunariancnic fuzilados. Cariazcs rcgados na arcdc da casa dianic da qual ionlavan coniinIan a cnuncraao dos dcliios or clcs conciidos. Cono c conun cn cocas dc grandcs iransiornos, cisiia ianlcn o clcncnio iiorcsco na aiuaao dos "Maquis". Assin, cnquanio os agriculiorcs olrcs cran dcsojados acnas dc algunas galinIas, os fazcndciros c concrcianics quc sc Iavian cnriquccido no ncrcado ncgro dc naas ou dcnais roduios dc alincniaao cran olrigados, sol a nira dos rcvolvcrcs, a cnircgar iodo o scu lucro cn dinIciro. Una vcz dc ossc do nonic dc noias cuja sona assava frcqucnicncnic dc ncio nilIao dc francos, o "ncrcadoncgrisia" cra convidado a accndcr o fogo na larcira c cn scguida assisiir qucina do scu dinIciro, aiirado s cIanas clos raazcs dos "Maquis". "Nossa inicnao cra acnas casiigar os quc sc dcdicavan ao canlio ncgro, c nao dc lcvar ara nos o lucro daquclc concrcio ilciio" clicou o caiiao. Voccs cIcgaran ianlcn a fuzilar nulIcrcs? crgunici. Sin, ianlcn nulIcrcs. No cnianio, na naioria dos casos, nos nos conicniavanos acnas cn rasar-lIcs os calclos. 136 Houvc nuiios casos dc Iisicrisno duranic os fuzilancnios? Nao. Quasc iodos soulcran cnfrcniar a noric dc nancira corajosa. Inclusivc as nulIcrcs. O caiiao icria coniado nuiio nais dc suas ccricncias, nas a luzina do nosso jiao nc olrigou a icrninar a cnircvisia cicnoranca. Ao dciar a cidadc dc Fcins o jiao dcslizava conicnic airavcs da lancic colcria dc ncvc quc, inrcssionanic na sua nonoionia, arccia csicndcr-sc aic o infiniio. Quanio nais crio cIcgavanos dc CIarlcvillc, naior nuncro dc auionovcis dc iodos os iios jazian rciorcidos c cnfcrrujados lcira da csirada. Un ianquc alcnao, con a iniura un ianio aagada, nas ainda cn crfciio csiado dc conscrvaao, dcscriou ncu inicrcssc dcvido osiao cn quc sc cnconirava. virado ara laio, cono sc iivcssc dado una canlalIoia. "Aconiccc s vczcs duranic aiaqucs acrcos dcvido dcslocaao do ar", clicou un dos sargcnios. Duas vczcs iivcnos quc arar, a fin dc cilir os nossos docuncnios cn osios rodoviarios guarnccidos cla olcia niliiar. Un ligciro canc, scguido dc coniincncia dirigida ninIa farda dc oficial, c a viagcn coniinuava. Eran aroinadancnic cinco Ioras da iardc, quando, assando clos arrcdorcs dc Mczicrcs, cniranos cn CIarlcvillc, 137 cidadczinIa dc uns 20.000 Ialiianics, con asccio auicniico dc raa dc gucrra, or sc acIar rclcia dc soldados noric-ancricanos, iodos irajando uniforncs dc cananIa. A alguns quilnciros dcssc lugarcjo do noric da Frana, cncravada no dcariancnio das Ardcnas, concava a linIa avanada da frcnic dc conlaic. A laialIa das Ardcnas, acsar dc ja ofcrcccr vaniagcn dcfiniiiva aos Aliados, ainda csiava scndo iravada. Ignoravanos quc, rccisancnic no dia da nossa cIcgada, ou scja, a 13 dc janciro dc 1945, iroas do V Coro do Ecrciio noric- ancricano iinIan iniciado un aiaquc conira o flanco das osics alcnas, a lcsic dc Houffalizc, ou scja, a uns 80 quilnciros dc CIarlcvillc. Foi cn Houffalizc quc, scnanas nais iardc, dcvia scr cfciuada a junao cnirc as iroas do I c Ill ccrciios noric-ancricanos, conandados rcscciivancnic clos gcncrais Courincy H. Hodgcs c Ccorgc S. Paiion. O conjunio dcsics dois ccrciios consiiiua o XII Cruo dc Ecrciio Noric-ancricano, conandado clo Ccn. Onar Dradlcy c dcscncnIara acl viial cn iodas as fascs da conquisia da AlcnanIa. Un icncnic quc cricncia ao Coro dc Para- qucdisias, quc cnconirci logo dcois do janiar no Hoicl Asior, c un ouco anics do ioquc dc rccolIcr das 9 Ioras da noiic, rcvcniu-nc con insisicncia conira os riscos quc corranos con o nosso vcculo, sc orvcniura nao arasscnos ao 138 rinciro sinal dc "alio". A ordcn quc iinIan os soldados cra dc aiirar rinciro c crguniar dcois. Snlolo crcssivo da fcrocidadc con a qual csiava scndo iravada a laialIa das Ardcnas, foi a confissao do icncnic ara-qucdisia, dc icr clc norio a sanguc-frio, soldados alcnacs quc, con as naos crguidas, csiavan caninIando cn dircao s linIas noric-ancricanas. "s vczcs dissc-nc o icncnic dciavanos assar un ou ouiro ilcso, ara os dcnais criarcn coragcn. Quando cniao sc fornava un gruo sulsiancial dc "Krauis"(18} ronios a sc cnircgarcn, dcscarrcgavanos os nossos fuzis c nao ccssavanos dc aiirar aic vc-los iodos csicndidos no cIao. Nao csiavanos fazcndo ouira coisa scnao vingar a ncnoria dc inuncros dos nossos raazcs norios daqucla ncsna forna clos rorios alcnacs." Dcianos CIarlcvillc s quairo da nadrugada. Tivcnos quc assar or inuncros osios dc conirolc ondc os guardas invariavclncnic cdian a conira-scnIa. Fcsondanos, confornc cra vcrdadc, quc a ignoravanos, ois csiavanos acnas dc assagcn, viajando ara Lucnlurgo. Dcois quc o noiorisia cilia os docuncnios, scnrc inIanos crnissao ara rosscguir. O jiao nos lcvava vclozncnic airavcs dc ovoacs cn runas c colcrias dc ncvc, or cnirc vasias florcsias, cujos nilIarcs dc arvorcs davan a 139 ilusao dc csiarcn cccuiando una csccic dc dana clcganic, dcvido ao novincnio dc suas coas colcrias dc ncvc nun coninuo giro ilusorio. Anics dc cIcgarnos Iisiorica cidadc dc Scdan, airavcssanos, cla scgunda vcz naqucla viagcn, o rio Mosa. En CIarlcvillc, ondc o cnconiranos cla rincira vcz, cra un ianio csirciio c sujo, nas cn Scdan ja sc nosirava nais inoncnic no ncio da dcsolaao arida da aisagcn quc o ccrcava c quc sc caracicrizava or onics dcsnoronadas, runas c casas dcrruladas. Naqucla ncsna rcgiao ianlcn sc iravara una laialIa das Ardcnas, logo no incio da Princira Cucrra Mundial c cujo onio-cIavc cra caiancnic aquclc rio dc asccio un ianio dccccionanic. Foi la quc, cn 27 dc agosio dc 1914 o Cal. Dc Longlc dc Cary, conandanic do IV Ecrciio franccs, dcu a ordcn Iisiorica. "Os alcnacs icn quc scr rccIaados ara dcniro do rio Mosa." Nas vizinIanas dc Scdan cnconiranos algunas casanaias da cclclrc LinIa Maginoi; c, ja na cidadc, iivcnos quc nos sulncicr ao cosiunciro conirolc dc docuncnios cla olcia niliiar. O asccio gcral daqucla urlc Iisiorica cra lasianic cnirisicccdor, dcvido ao rclaiivancnic grandc nuncro dc scus rcdios danificados ou cn runas. Foi a laialIa dc Scdan 140 dc 1o. dc scicnlro dc 1870 quc sclou a soric do Scgundo Incrio Franccs. Princialncnic dcvido confusao rcinanic cnirc o alio conando franccs c or icrcn os scus gcncrais sulcsiinado as foras alcnas conccniradas na rcgiao, foi quc un odcroso ccrciio franccs dc uns 100.000 Ioncns caiu na arnadilIa norial rcarada clo ininigo, lcvando o Incrador Naolcao III a iar ali a landcira lranca, c alguns dias nais iardc aldicar do irono da Frana. A uns quinzc quilnciros da cidadc airavcssanos a fronicira lclga, narcada clas alavras "Doanc... Toll" (alfandcga}, na arcdc dc suas guariias, agora ioialncnic vazias. Passar scn nais ncn ncnos or csic osio, nornalncnic guarnccido or cquics dc fiscais aduanciros, icnidos cla sua inlicancia, cra una das oucas vaniagcns aufcridas or una viagcn cn icno dc gucrra. Quanio nais nos aroinavanos dc Lucnlurgo, naior cra o nuncro dc conloios noiorizados quc cnconiravanos. CaninIcs dc cor narron-vcrdc rclcios dc soldados, cn irajc dc conlaic, rcnsados uns conira os ouiros, os rosios rulros dc frio c as cosias alrigadas or colcriorcs anarclos. Nos radiadorcs dc nuiios dos caninIcs, assin cono dos ouiros vcculos, ircnulavan landcirolas fornadas or rcsios dc ara-qucdas dc cor lilas rosada, scrvindo assin, dc onio dc rcfcrcncia aos nossos avics, a fin dc cviiar nal-cnicndidos faiais. Alguns dos jics 141 irazian, na frcnic, varas dc ao vcriicais, cuja aliura sc clcvava lasianic acina da caoia do vcculo. Scrvian ara coriar os fios dc aranc quc os nazisias, salcdorcs dc quc os jics niliiarcs andavan frcqucnicncnic con o ara-lrisa alaiado, cosiunavan csicndcr airavcs das csiradas. Don nuncro dc oficiais c soldados aliados iivcran suas calcas arrancadas or csia cilada dialolica dos alcnacs. A aisagcn cla qual dcslizanos cra dc una irisic nonoionia, inicrcalada or un scn-nuncro dc ovoacs cuja rua rincial arcscniava scnrc as ncsnas casas dc cor cinzcnia ou cslranquiada c nancIadas dc lana, c os invariavcis dcsiroos dc auionovcis c ianqucs, nuiios dclcs ncio soicrrados cla ncvc, na lcira da csirada. Afinal, clas 8 Ioras da nanIa, un agloncrado dc cqucnas iorrcs solrcssaindo disiancia, da lrancura da ncvc, nos anunciava quc inIanos alcanado a cidadc dc Lucnlurgo. 142
Captulo VIII DA "RDIO LUX" PARA A ESTAO SECRETA Mcu iralalIo cn Lucnlurgo c radicalncnic divcrso do quc nc iniaran cn Londrcs Lucnlurgo c ainda raa dc gucrra Elycna c Zoya conian suas avcniuras cono iralalIadoras-cscravas dc Hiilcr Una visiia rovidcncial.
Todos os quc ja iivcran cnscjo dc ariiciar dc una gucrra, ccriancnic conIcccran, clo ncnos una vcz, a scnsaao dcsagradavcl dc sc cnconirarcn icnorariancnic "crdidos". A gcnic sai con ordcns ninuciosas, lurocraiicancnic crfciias, nas ao cIcgar ao lugar dc dcsiino, o oficial a qucn csiava cndcrcada a ncnsagcn ja sc nudou ou dcsaarcccu c frcqucnicncnic con clc, iodo o scu csiado-naior. Por ouiro lado, quando sc c fcliz cn cnconira-lo, clc csia dc ial nancira rcocuado con os afazcrcs do noncnio quc, aos lcr sucrficialncnic o docuncnio cnconira un rcicio qualqucr ara dcsisiar o oriador, alcgando quc a dccisao scra ionada "nais iardc". Foi jusiancnic isio o quc nc rcsondcu o caiiao ao qual cnircguci as ordcns quc oriava, dcsiacando-nc, dc forna gcral, ara "scrvios na Fadio Lucnlurgo". Dcois dc 143 insisiir duranic alguns dias, fui finalncnic cncaninIado aos cscriiorios do Coroncl cncarrcgado da cIcfia daqucla cnissora, dcnoninada, cn sua forna coloquial, "Fadio Lu". Tivc logo duas dcsagradavcis surrcsas. cn rinciro lugar, ao invcs dos irinia rcdaiorcs ronciidos cla dircao da ADSIE, cnconirci acnas ircs; cn scgundo lugar, aquclc unIado dc sargcnios oligloias quc la sc acIavan, cnconiravan-sc csiriiancnic liniiados iarcfa dc iraduao. En ouiras alavras, ao invcs dc, lascados cn noicias fornccidas clas agcncias noiiciosas cscrcvcrcn un "sIow", csiavan sinlcsncnic iraduzindo do inglcs ara o alcnao un loncco cscriio naqucla lngua or un rcdaior noric-ancricano. Assin scndo, a iarcfa da qual nc acIava incunlido scria a dc sucrvisionar os ircs raazcs do ccrciio no scu iralalIo, c zclar ara quc cn circunsiancia alguna sc dcsviasscn do icio fornccido, corrigindo ianlcn quaisqucr crros idionaiicos da lngua alcna. Scn con isio dcsncrcccr a nolrc aric da iraduao, icnIo a dizcr quc nunca nc agradou cssc rano dc aiividadc. Sou, ianio or fornaao cono or inclinaao, nuiio nais rocnso a crcssar, con naior ou ncnor facilidadc, os ncus rorios cnsancnios, do quc dcdicar-nc rcfornulaao dc idcias alIcias. Tanio assin quc, o quc nais nc susicniou duranic a icnorada das lonlas V-1 c V-2 cn Londrcs, foi rccisancnic o faio dc 144 dcsfruiar, no dcscncnIo dc ninIas funcs dc rcdaior-cIcfc da scao dc noicias da ADSIE, dc iananIa lilcrdadc dc crcssao c dc aao, quc aiingia raiicancnic una lcna auiononia. Con a finalidadc dc nc livrar, na ncdida do ossvcl, das rcocuacs, dcdiquci cada ninuio do ncu icno livrc a asscios clas ruas da cidadc ondc os caricIos da gucrra nc Iavian lanado. A cidadc dc Lucnlurgo, caiial do cqucno as do ncsno nonc coniava naqucla coca con uns 60.000 Ialiianics. Ela icvc a soric dc, acsar dc sofrcr a gucrra c a ocuaao nazisia, odcr conscrvar raiicancnic iniacio o scu valioso airinnio dos cdifcios Iisioricos, cnfciiados dc iorrcs ncdicvais dc asccio iiorcsco, assin cono scus rcdios rcsidcnciais, un ouco aniiquados, nas dc consiruao c linIas solidas. Una das caracicrsiicas rcondcranics do ovo dc Lucnlurgo c un ronunciado scnso dc indccndcncia, o qual sc rcflcic no iradicional lcna. Mir wllc llciwc, wai ncr sin(19} Acsar dc icrcn cnconirado alguns iraidorcs colaloracionisias lucnlurgucscs rccruiados csscncialncnic nas classcs ncdia c alasiada, os alcnacs, ncsno dcois dc icrcn cfciuado una rcforna ioial no sisicna dc cnsino do 145 Lucnlurgo cn noldcs nazisias, nunca conscguiran conquisiar o csriio, c nuiio ncnos as sinaiias do ovo daqucla cqucna naao quc, cn surdina, caniava. Es gcIi allcs vorulcr, cs gcIi allcs vorlci in Novcnlcr, in Dczcnlcr ass lc Prcisc nc' Ici...(20}. O "russiano", no cnianio, nao sc conicniou cn crnancccr acnas "aic o fin do ano". E, caso nao iivcssc sido lilcriado o rcsio do coniincnic curocu do donnio nazisia, voluniariancnic ou nao o Lucnlurgo acalaria scndo dcfiniiivancnic incororado ao Tcrcciro FcicI. Os nazisias, alias, iinIan clalorado grandiosos lanos ara o cqucno as, quc ooriunancnic dcvia scrvir dc junao ara una rojciada c nodcrnssina auio- csirada, ligando Londrcs a Dcrlin, nun iriangulo dc conunicacs aliancnic inorianic. Quanio cidadc dc Lucnlurgo, iria scr conlciancnic rcconsiruda c nodcrnizada, dc nodo a odcr agruar dcniro dos scus liniics nuniciais una oulaao quairo vczcs naior ou scja, uns 250.000 Ialiianics. Porcn, fclizncnic ara a Euroa c o nundo, a grandiosa rodovia Iiilcrisia, cujo oljciivo rincial scria o iransoric facil dos conquisiadorcs nazisias dc onia a onia nuna Euroa or clcs cscravizada, nunca sc naicrializou. Os acaios c sinaiicos Ialiianics da cidadc dc Lucnlurgo. asscando naquclc dia dc janciro dc 1945 cla Avcnuc dc La Lilcric, conicnlando as foiografias da cniao gra- 146 duqucsa CIarloiic c do Prncic Jcan, cosias cn iodas as viirinas, ja concavan a sc csqucccr dc quc acnas alguns ncscs airas aqucla via rincial ainda sc cIanava "AdolI Hiilcr Sirassc". O quc, orcn, nao odia scr clininado nuiio facilncnic cra a lcnlrana quc cvocava un rcdio inoncnic, crio do corrcio-gcral. cIanado "Vila Pauli", aniigo quaricl-gcncral da icnida "Ccsiao". Poucos cran os cidadaos dc Lucnlurgo quc, ao crgucrcn a visia ara as quairo iorrcs quc guarncccn aquclc rcdio dc asccio sinisiro, odian cviiar un arrcio. fora ali quc nuiios dos scus faniliarcs c anigos iinIan sido sulnciidos s nais crucis ioriuras c vcancs. Acsar dc icr, con a cnirada das iroas noric-ancricanas, sc livrado do csadclo da ocuaao nazisia, Lucnlurgo ainda crnanccia, naquclc ncs dc janciro dc 1945, una auicniica raa dc gucrra. Ao noric da cidadc, crio dc EcIicrnacI (cidadczinIa lucnlurgucsa cncosiada fronicira alcna, a uns 30 quilnciros da caiial}, coniingcnics noric-ancricanos csiavan iravando rcnIidos conlaics con iroas alcnas, conccniradas nas roinidadcs do cqucno Diilurgo. Pclo lado ocidcnial dc Lucnlurgo, nuna disiancia dc acnas 47 quilnciros, o ccrciio ianquc csiava cncnIado nuna scric dc conlaics cuja finalidadc cra dcslocar os alcnacs, da cidadc dc Tricr. 147 Tanio as acs lclicas ao rcdor dc Diilurgo cono dc Tricr cran acnas rcaraiorias ara a fuiura invcsiida nacia das iroas do Ccn. Paiion, cuja inicnsificaao dcvcria scr auncniada dc dia ara dia, a fin dc culninar na ruiura ioial das linIas ininigas runo a Collcna. Por ocasiao da ninIa cIcgada ao Lucnlurgo, orcn, c duranic algun icno ainda, a siiuaao do III Ecrciio noric-ancricano, luiando nas vizinIanas daquclc as-nirin, crnanccia ainda cn lcno fluo. Circulavan loaios dc quc csiava scndo rcarada clos alcnacs una conira-ofcnsiva dc grandcs roorcs conira a cidadc dc Lucnlurgo. Ouiros loaios, nao ncnos inicnsos, dizian csiar a cidadc rclcia dc franco-aiiradorcs quc sc icrian infilirado airavcs das nossas linIas con a inicnao dc scncar o anico ianio cnirc a oulaao civil cono cnirc a nuncrosa guarniao niliiar ianquc. Confcsso quc, duranic os rinciros dias da ninIa csiada cn Lucnlurgo, ccrincnici una scnsaao assaz dcsagradavcl acsar do csado caaccic dc ao na calca con a ccciaiiva ouco aninadora dc scr aiingido a qualqucr insianic or una lala iraiocira vinda dc una das nilIarcs dc janclas das ruas. Scnsaao scnclIanic, nas cn roorcs lcn nais clcvadas, cu dcvia ccrincniar alguns ncscs dcois, duranic os ncus frcqucnics asscios a c, airavcs dc cidadcs c aldcias do icrriiorio 148 alcnao rcccn-conquisiado. Nunca cIcguci a scr dirciancnic alvcjado, orcn os frcqucnics csialos c disaros dc caralina ou dc isiola, dc origcn ignorada, fizcran-nc csircncccr dc susio, nais dc una vcz. Havia na cidadc dc Lucnlurgo, ouirossin, una scric dc ouiros rudos lclicos, dos quais, ialvcz o nais crsisicnic cra o cco do fogo dc ariilIaria das laialIas quc csiavan scndo iravadas na vizinIana. Parccia un surdo c rolongado rufar dc ianlorcs, oniilIado dc csirondos violcnios. En scguida, ao dininurcn aquclcs laiidos furiosancnic roucos, rcssurgian novancnic os lranidos alafados, gcncralizados, cono un fundo nusical crnancnic. "lllloouuunnn... lllloouuunnn"! s vczcs, quando auncniava a inicnsidadc do fogo, as vidraas das janclas csircnccian, csccialncnic or ocasiao dc closcs nais forics rovocadas or oluscs isolados, caindo dcniro da roria cidadc c quc nc lcnlravan or sua inicnsidadc os csirondos das V-1 c ncsno das V-2 dc Londrcs. Ouiros rudos lclicos con os quais cu ja Iavia iravado conIccincnio na caiial lriianica, cran as violcnias rajadas das laicrias anii- acrcas, csccialncnic noiic, c o canio-sussurro dos nuncrosos cnancs dos nossos lonlardciros, nal visvcis a olIo nu, orcn inicnsancnic rcconforianics. Para algucn quc iinIa airavcssado o infcrno do icrror dc Londrcs, os crigos quc Lucnlurgo 149 arcscniava naquclc icno dcvcrian arcccr rclaiivancnic insignificanics. Porcn os ncus ncrvos ja sc acIavan iao alalados, quc frcqucnicncnic nc scniia invadido, ncsno quando sc davan closcs rclaiivancnic fracas, or un angusiianic scniincnio dc ncdo, quasc aiingindo o anico c quc, na caiial lriianica janais nc Iavia assaliado, ncsno duranic os iorcs lonlardcios. Foi logo aos a ninIa cIcgada a Lucnlurgo quc iivc a ooriunidadc dc cnconirar, cla rincira vcz, alguns "cscravos do iralalIo" da naquina dc gucrra nazisia; ou, nclIor, cscravas, ois cran duas noas, una cIanada Elycna c a ouira, Zoya, anlas naiurais da Ucrania, con 16 c 19 anos dc idadc, rcscciivancnic. Ao ouvi-las caniando, dcsdc o ananIcccr, quando iniciavan scus afazcrcs dc arrunadciras do nosso alojancnio, cra inossvcl inaginar quc Iavia oucos ncscs ainda, clas csiavan sujciias a un rudc rcginc dc iralalIo forado. Con os ncus conIccincnios da lngua russa, nao iivc dificuldadc dc ganIar a confiana das duas noas, lcvadas fora clos alcnacs, dc sua cidadc naial dc VorocIylovgrad. "Por la, cnircianio, a frcnic dc conlaic ja assou ircs vczcs", dissc Elycna, cnglolando ncsia frasc casual, ioda a sua rcocuaao or scus ais, un irnao c ircs irnas, quc fora 150 olrigada a dciar na sua icrra dc origcn. Quanio ao scu iralalIo na AlcnanIa, quc invariavclncnic cra cccuiado dclaio dc cscolia olicial, consisiia inicialncnic cn iransoriar cincnio cn carrinIos dc nao. Cono cran nais jovcns quc as ouiras nulIcrcs, Elycna c Zoya rccclcran un cqucno "alaiincnio" na sua quoia Ialiiual dc 75 quilos dc cincnio or viagcn, quc cada iralalIadora cra olrigada a cnurrar. Mais iardc clas foran cnviadas ara una falrica dc naicrial lclico, ondc cran foradas a sc lcvaniar diariancnic s 3 Ioras da nadrugada c con nada nais no csinago quc un Kaffcc-Ersaiz (cafc sulsiiiuio}, dc gosio airoz, iinIan quc iniciar a sua ardua c rolongada iarcfa diaria. Dornian vinic ou irinia dclas nuna larraca aquccida acnas or un unico forno, ao rcdor do qual iodas as noas sc rcunian dcois do iralalIo. Sua vida na AlcnanIa sc rcsunia nas scguinics quairo alavras. "cansao, frio, sujcira c ancadas". Foi no quinio dia da ninIa csiada cn Lucnlurgo quc Zoya c Elycna, Ionrando a anizadc quc or nin scniian, sc arcscniaran vcsiidas con a "farda" quc irajavan duranic o scu icno dc iralalIo forado. saaios grossciros, dc couro rcio, cIacados dc fcrro, calas conridas c llusas dc cor azul-narinIo. Enquanio adnirava as florzinIas dclicadancnic lordadas na llusa dc Elycna, iocou a canainIa. 151 O visiianic cra Drcwsicr Morgan, cIcfc do dcariancnio dc radio do "Officc of War Infornaiion" c fundador da ADSIE, quc cu conIccia dcsdc Londrcs c ao qual, duranic un foriuiio cnconiro cn Lucnlurgo, alguns dias airas, rcvclara o ncu dcsconicniancnio con o cargo dc sucrvisor dc iraduiorcs da Fadio Lucnlurgo. Drcwsicr Morgan nc Iavia coniado, or ocasiao daquclc cnconiro, quc agora ocuava o cargo dc cIcfc dc radio-conunicacs do Dcariancnio da Cucrra Psicologica do XII Cruo dc Ecrciios noric-ancricanos. Cono scnrc Iavia dcnonsirado un inicrcssc quasc aicrnal cla ninIa cssoa, nao Icsiici cn cor-lIc aquclcs ncus rollcnas un ianio dclicados. Aos icr fccIado cuidadosancnic as orias do quario c ccriificar-sc dc quc ianio Zoya cono Elycna iinIan voliado s suas aiividadcs roiinciras nas dccndcncias do rcdio, Drcwsicr, falando ainda nais laio quc dc cosiunc, indagou sc cu orvcniura csiaria inicrcssado cn "nudar dc anlicnic". Mais cauicloso agora, dcois da dcccao quc iivcra, dcvido ninIa rcsicza nanifcsiada cn Londrcs cn acciiar un scrvio dcsconIccido, rcfrcci a ninIa voniadc dc "acciiar qualqucr coisa"; or isso, cnlora inicrcssado cn nc afasiar do anlicnic "iraduior" da Fadio Lucnlurgo, cdi ao ncu inicrlocuior clicacs dcialIadas solrc o gcncro dc iralalIo 152 quc clc iinIa cn ncnic. Acsar da ninIa insisicncia, cnircianio, Drcwsicr nao sc alriu ioialncnic. Elicou acnas quc sc iraiava dc una cnissora dc radio sccrcia noric-ancricana ara irradiar cn lngua alcna c cuja cquic consisiia dc un cqucno gruo, orcn aliancnic sclcio c qualificado. ccria aliura da nossa convcrsa, con un sorriso un ianio nalicioso, Drcwsicr Morgan cdiu-nc quc o uscssc a ar da linIa roagandsiica adoiada ianio cla ADSIE cono cla Fadio Lucnlurgo, cn rclaao ao surrccndcnic avano das iroas alcnas nas Ardcnas. Ao scr infornado dc quc anlas sc Iavian csforado cn arcscniar aqucla conira- ofcnsiva alcna cono a "uliina cariada dc Hiilcr", ou cono un "gcsio dc dcscscro suicida" da AlcnanIa nazisia c dc afirnar quc "Hiilcr, acsar das suas afirnacs, nunca cIcgaria a Aniucria", Drcwsicr dissc. Posso lIc rcvclar quc a cnissora ondc vocc ira iralalIar, sc quiscr, csia, clo conirario, adoiando una osiao dianciralncnic oosia. Nao soncnic cla csia anunciando quc Hiilcr vai ncsno cnirar cn Aniucria, cono roncic avanar alcn daqucla cidadc lclga. Nuna csiaao "ncgra", ial roccdincnio c cIanado "arnadilIa roagandsiica". Salcnos, dc fonic alsoluiancnic scgura, quc Hiilcr nao alcanara o scu oljciivo. Esianos, anics dc nais nada, clcvando roosiialncnic o noral dos ouvinics 153 alcnacs a un grau dc cscrana ariificialncnic cagcrado, con a finalidadc dc rovocar o scu dcsnoronancnio nais violcnio, cla dcccao quc irao icr, ao ficar aicnic nun fuiuro roino, o fracasso dcfiniiivo da conira-ofcnsiva das Ardcnas, ordcnada clo scu ldcr. Alias, nao arriscanos nada. Sc, or qualqucr noiivo inrcvisvcl, os ccrciios nazisias lograrcn, acsar dc iudo, cIcgar a Aniucria, nos nos saircnos nuiio lcn, ois cranos nos quc "inIanos razao", cn confiar no gcnio niliiar do "FuIrcr". Caso fracassasscn no scu inicnio, ainda conscrvaranos a lcna confiana dos nossos ouvinics alcnacs, ois ncnIun dclcs odcria susciiar dc quc o nosso lrado consianic. "CIcgarcnos a Aniucria"... "Uliraassarcnos Aniucria", icria sido noiivado or ouira coisa scnao clo nais uro c lcgiino airioiisno. Afinal dc conias, Drcwsicr crgunici csia sua csiaao c alcna ou aliada? Prcicndc scr una csiaao alcna nas c una cnissora aliada, ou anics, noric-ancricana. Dc faio, c a rincira csiaao "ncgra" na Hisioria niliiar dos Esiados Unidos c faz aric do XII Cruo dc Ecrciios... Mas, ja falci nuiio, ialvcz dcnais... O rcsio vocc conIcccra dc "rincira nao" logo dcois dc sua arcscniaao na... c 154 sussurrou ao ncu ouvido na Avcnida Drasscur no. 16. 155
Captulo IX AVENIDA BRASSEUR No. 16 Palaccic fidalgo scrvc dc canuflagcn ara as aiividadcs dc una csiaao sccrcia Escculacs cn iorno do nisicrioso rcloquc fccIado da roricdadc Tcniaiiva dc saloiagcn Foiografar as cnrcgadas dcsidas cra o "Iolly" do dilonaia nazisia Caracicrsiicas rinciais dos rogranas c do cssoal da 12-12.
O faio dc o quaricl-gcncral dc una radio niliiar sccrcia scr localizado nun alaccic, arccc un conira-scnso. Porcn cra la, na Avcnida Drasscur no. 16, siiuada nun arisiocraiico sulurlio da cidadc dc Lucnlurgo, quc funcionou noiic aos noiic, duranic uns scic ncscs, a cnissora sccrcia do ccrciio noric- ancricano, cIanada 12-12. 0 conirasic cnirc o anlicnic disiinio da fidalga nansao c as aiividadcs icncrarias, aic ncsno un ianio vis, dos scus ocuanics cra flagranic c oljcio dc un scn-nuncro dc concniarios c aarics irnicos. Dcn cnicndido, concniarios c aarics rovcnicnics da roria cquic da cnissora sccrcia, ois a oulaao dc Lucnlurgo, con cccao dc algunas alias auioridadcs, ignorava or conlcio a vcrdadcira naiurcza das nossas aiividadcs, salcndo acnas iraiar-sc dc un local 156 ocuado or una rcariiao do ccrciio noric- ancricano, ois o consianic vai-c-vcn dc gcnic fardada dava cssa inrcssao. Nao vou iao longc cn afirnar quc ncnIun Ialiianic da cidadc janais icnIa dcsconfiado dc quc "alguna coisa" csiava scndo iranada airas do alio nuro quc ccrcava o arquc incnso, ao rcdor do rcdio dc graniio cinza-cscuro, dc dois andarcs, c quc nos scrvia dc rcdaao, osio dc cscuia, laloraiorio, ccniro inicrrciaiivo dc dados do Scrvio dc Inicligcncia c... ara alguns dos ncnlros da cquic da 12-12, ianlcn dc Ioicl. Podcrian sc crguniar qual a finalidadc vcrdadcira do nisicrioso rcloquc fccIado dc cor vcrdc-oliva, cuja silIucia aarccia airavcs dos arlusios do arquc. Talvcz quc alguns dos vizinIos sc icnIan acrcclido ncsno da cIcgada daquclc vcculo dc asccio dcsrcicnsioso quc, arrasiado or un caninIao do ccrciio, fora dciado no arquc da nansao do no. 16, ouco anics do incio das irradiacs da 12-12. Porcn, o quc ncn os vizinIos c ncn os iranscunics odian vcr dc fora c ncn ccriancnic adivinIarian, cra quc aquclc vcculo dc asccio lasianic sinlcs cscondia no scu inicrior un conlcio csiudio radiofnico doiado dc nodcrnssino cquiancnio. Muiio ncnos ainda, odian sc dar conia dc quc calos sulicrrancos, cscondidos dclaio do rcloquc, o ligavan dirciancnic con os iransnissorcs da Fadio 157 Lucnlurgo naqucla coca una das nais ossanics cnissoras dc ioda a Euroa. Eis assin, cn lrcvcs linIas, o csloo da localizaao dos dois rinciais sciorcs dc aiividadcs da 12-12. una arisiocraiica nansao dc dois andarcs, no inicrior da qual sc localizava o Iun-tust da cnissora, ou scja, a sua rcdaao con iodas as facilidadcs ara o rcaro dos rogranas; c, acnas a alguns nciros da cnirada laicral do rcdio, un rcloquc fccIado dc aarcncia inoccnic, cscondcndo o csiudio con a sua aarclIagcn. Tudo na sonlra roiciora das arvorcs frondosas dc un grandc jardin c dc un alio nuro dc cdras c gradis, quc ccrcava a roricdadc. AdivinIar a finalidadc qual sc dcsiinavan, cra raiicancnic inossvcl ara algucn dc fora. Quanio ao rcloquc, cra clc, duranic o dia, roosiialncnic cviiado cla cquic da 12-12, dando a crfciia inrcssao dc conlcio alandono. O ouco quc sc via dc fora, airavcs das gradcs do nuro c dos arlusios do arquc, nada rcvclava alsoluiancnic nada dc sua vcrdadcira condiao dc csiudio. As irradiacs cran noiic, con Iorario c frcqucncia difcrcnics da Fadio Lucnlurgo, da qual iccnicancnic dccndanos. 158 O Iorario noiurno adoiado cla 12-12 cnirosava-sc crfciiancnic con o csqucna gcral da canuflagcn c scgurana indiscnsavcis ara o crfciio funcionancnio da cnissora sccrcia. As irradiacs no incio dc suas aiividadcs, ou scja, no fin do ncs dc scicnlro dc 1944, concaran ncia-noiic. Mais iardc, cssc Iorario foi nudado ara as 2 da nadrugada, scndo una Iora inicira das 2 s 3 rcscrvada ao noiiciario, inicrcalado con nusica oular da Fcnania, c narcIas c ouiros nuncros nusicais niliiarcs alcnacs, irradiados or ncio dc discos cnconirados cn localidadcs alcnas rcccnicncnic caiuradas, ou conscguidos na roria Lucnlurgo c na Dclgica. O noiiciario da 12-12 nao cra o cosiunciro c iradicional lolciin infornaiivo gcralncnic usado cn cnissoras dc iio concrcial, nas anics, una varicdadc dc faios arcscniados dc nancira lasianic infornal. Assin, or ccnlo, as noicias dc lonlardcios acrcos una "csccialidadc" da 12-12, solrc a qual farcnos un rclaio dcialIado nais adianic cran dc rcfcrcncia arcscniadas do onio dc visia dc qucn sc acIava cnlaio das lonlas, ou cono dadas or icsicnunIas ocularcs ao invcs da dcscriao "dc cina" gcralncnic usada nos rogranas dc iio concrcial c ncsno na ADSIE ou na DDC. Dcois do rcfio nusical lascado nas noias iniciais dc una canao oular da Fcnania, o rograna concava scnrc con 159 algunas alavras iniroduiorias ronunciadas na voz anavcl orcn disiiniancnic viril do nosso locuior rincial Dcnno Franl, naquclc icno sargcnio, c dcois ronovido a icncnic do ccrciio nascido na Fcnania c naiuralizado noric-ancricano. Dcois vinIan as noicias das frcnics ocidcnial c oricnial, noiiciario acrco incluindo quasc scnrc una "icsicnunIa ocular"; un rolongado noiiciario local, con a ncnao dos uliinos dccrcios solrc racionancnio c rcos dc gcncros c rouas, noicias c conunicados oficiais do ariido nazisia, cn quc sc incluan as uliinas ronocs c una varicdadc dc ouiras noicias dc inicrcssc ianio dos niliiarcs alcnacs cono da oulaao inclusivc ianlcn os rcsuliados dos uliinos jogos dc fuiclol. Tudo isio, cono ja o ncncionanos, inicrcalado dc alcgrcs nusicas oularcs rcnanas c dc narcIas narciais alcnas. En scguida vinIa una csccic dc "coluna social falada" niliiar, incluindo as nais rcccnics ancdoias c iadas, a lisia cada vcz naior dc condccoracs, ordcns-do- dia dos conandanics, sugcsics rovciiosas ara os soldados cn naicria dc saudc, rccclincnio do soldo, arovciiancnio das liccnas c una nuliidao dc ouiras infornacs uicis. A aric final do rograna cra scnrc rcscrvada a una csccic dc concniario cujo icna rincial odia scr, confornc o caso, oliica ou niliiar, cono or ccnlo a uiilidadc dc ccrias arnas ou una 160 inicrrciaao c analisc dc alguns asccios dc csiraicgia. A duraao ioial do rograna da 12-12 cra gcralncnic dc duas, ou s vczcs dc ircs Ioras, indo orianio aic s 4 Ioras c, nas noiics cscuras dc invcrno, aic s 5 da nanIa. Ccrias arics do noiiciario rincial cran rcciidas no dccorrcr da noiic or ncio dc gravacs cn discos, cfciuados duranic o curso do rograna clos iccnicos da cnissora c incluindo, confornc o caso, ianlcn noicias novas ou anliadas. Elicarcnos dcialIadancnic, no caiulo scguinic, cono a 12-12 rccclia o naicrial ara confcccionar o scu rcalisia c dcialIado rograna. Posso csclarcccr, dcsdc ja, quc or ordcn do Alio Conando noric-ancricano, dczcnas dc soldados c oficiais das unidadcs rinciais das frcnics dc conlaic colaloravan aiivancnic con a cnissora, cnviando infornacs diarias lascadas cn naicrial dc inrcnsa ou ouiro, cnconirado cn localidadcs rcccn-caiuradas, or iclcfonc niliiar, radio, aviao ou qualqucr ouiro ncio dc conunicacs. Irradiar noiic arcscniava ouira arcciavcl vaniagcn ara una cnissora alcna dc cunIo niliiar, cono o rcicndia scr a 12-12, ois a rclaiiva calna rcinanic duranic cssc crodo crniiia quc os scus rogranas fosscn rccclidos c ouvidos ainda nclIor or scus "clicnics" da WcIrnacIi, dc vcz quc as iroas, duranic a 161 noiic, crnancccn ainda nais vigilanics. Tal vigilancia cra rcdolrada nas ccnicnas dc unidadcs do ccrciio alcnao, cada vcz nais ccrcadas c isoladas cn giganicscos lolscs, assando os oficiais dc scus csiados-naiorcs, noiics a fio "colados" aos rccciorcs dc radio, no afa dc caiar qualqucr infornaao quc lIcs udcssc scr uiil ara aliviar a sua rccaria siiuaao. Para nao airair a aicnao dos iranscunics quc orvcniura assasscn cla Avcnida Drasscur naquclc Iorario noiurno, o "rcloquc-csiudio" cra cuidadosancnic vcdado dc onia a onia, a fin dc quc nao cscaassc o ncnor raio dc luz quc iluninava o scu inicrior duranic as irradiacs. Quanio s cniradas c sadas do cssoal cla oriinIola do vcculo, odian scr cfciuadas scn o ncnor risco, discrciancnic, or ncio dc una coriina dula scnclIanic quclas usadas nas orias dc laloraiorios foiograficos. Cono cra icrninanicncnic roilido o uso dc farolcics, os rcdaiorcs quc cran olrigados a iransiiar do rcdio aic o rcloquc ara a cnircga dc nanuscriios aos locuiorcs, logo adquirian una csccic dc "scio scniido" quc lIcs crniiia airavcssar os dcz nciros (aroinadancnic} da disiancia a crcorrcr, scn naiorcs conscqucncias do quc, ocasionalncnic, un iornozclo iorcido. As ronaniicas noiics dc luar cran csccialncnic crigosas, cigindo do cssoal una scric dc 162 rccaucs sulcncniarcs ara nao scrcn visios, assin cono a naina raidcz c silcncio nos novincnios, dignos dos nais Ialcis gucrrciros "clcs vcrnclIas". Con iudo isio, so un SIcrlocl Holncs ialvcz iivcssc sido caaz dc "dcduzir" quc aquclc rcloquc fccIado, scn finalidadc aarcnic largado no arquc quc ccrcava a nansao da Avcnida Drasscur, cra na rcalidadc o ccniro viial daqucla ossanic cnissora quc ianio inirigava c criurlava os scrvios sccrcios nazisias. Nao icnIo rovas quc ossan docuncniar o grau dc cficicncia da rcdc dc conira-csionagcn dc Hiilcr cn Lucnlurgo. Posso afirnar, orcn, quc duranic ioda a aiuaao da nossa cnissora, Iouvc acnas un unico caso dc susciia dc icniaiiva dc saloiagcn conira a 12-12. Aconicccu un ouco anics das 2 Ioras da nadrugada, nuna noiic dc invcrno do ncs dc dczcnlro, quando un sargcnio, alido c lasianic alicrado, voliou do rcloquc ara a sala dc rcdaao localizada no andar icrrco do rcdio rincial, uns vinic ninuios dcois dc icr cnircguc os nanuscriios aos locuiorcs. Do scu rclaio, un ianio incocrcnic, odia-sc dcduzir o scguinic. Cono a noiic csiava ccccionalncnic cscura, o sul-oficial, cn flagranic dcsolcdicncia aos rcgulancnios, sc Iavia nunido dc un farolcic, scn sc rcocuar, or ouiro lado, dc lcvar a sua isiola auionaiica. Ao iluninar, or una fraao dc scgundo, os 163 dcgraus quc conduzian oriinIola do vcculo, crcclcu con csanio, un ar dc cs nasculinos, calados con saaios rcios, solrcssaindo or dciras das rodas do rcloquc. Cono csiava dcsarnado, nao odc aiirar na dircao do dono dos saaios, cujo coro o vcculo cscondia. Ncsias circunsiancias, o sargcnio nada nais odc fazcr do quc, con un salio raido, ganIar o inicrior do rcloquc-csiudio c alcriar o icncnic cncarrcgado dc sucrvisionar o rograna quc csiava ara "ir ao ar". Esic, arnado con o rcgulancniar Coli-45 inconiincnic ulou ara fora. Porcn ja cra iardc. No csao crio das rodas do vcculo, ondc, scgundos anics o sargcnio iinIa visio o ar dc cs Iunanos, nada Iavia. Fcsuliado ncgaiivo icvc a "laiida" silcnciosa organizada cn scguida or ioda a cquic da 12-12 quc, con o dcdo no gaiilIo, vasculIou cada ccninciro quadrado do vasio arquc, lcn cono iodas as suas dccndcncias, orcn scn cnconirar scqucr un irao dc lonla- rclogio, nina icrrcsirc ou qualqucr ouiro cngcnIo dc saloiagcn, ara nao falar dc algun agcnic ou agcnics cncarrcgados da cccuao do lano dc fazcr voar clos arcs a 12-12. Dcnorou aroinadancnic una scnana ara nos dcsfazcrnos da "sicosc da saloiagcn". Era isso un rcccio agudo, laicnic (orcn cuidadosancnic oculio dos colcgas}, dc sc vcr rccniinancnic dcscdaado or una carga dc 164 dinaniic, orvcniura dciada dc "lcnlrana" clo ossvcl annino saloiador-fujao, ou colocada dcois or ouiro agcnic sccrcio nazisia ialvcz nclIor succdido. Por ncdida dc rccauao sulcncniar, no dia scguinic aos a nalograda icniaiiva, dois giganicscos raazcs da olcia niliiar noric-ancricana assuniran, cn caraicr crnancnic, a guarda da cnirada rincial da Avcnida Drasscur n. 16. A rcsidcncia scnIorial ondc sc dcscnrolaran as aiividadcs csscnciais ao rcaro dos rogranas da cnissora sccrcia fora duranic ccrio icno Ialiiada or un fanoso rofcssor dc Mcialurgia alcnao, ncnlro do ariido nazisia c ConsclIciro Sccrcio da Adninisiraao dc Minas, cono udcnos consiaiar or livros c anoiacs or clc dciados. Fclizncnic ara sua rcuiaao, nao foi clc o uliino norador da nansao anics quc csia cassc cn nossas naos, nas sin, un dilonaia do Esiado-naior do govcrnador nazisia na Frana. Tania rcssa icvc aquclc scnIor, dc fugir aroinaao das iroas noric-ancricanas, quc dciou dc lcvar consigo ircs nalas rclcias dc rouas luuosssinas. Eran, na sua naioria, fardas, iodas confcccionadas clos nclIorcs alfaiaics dc Paris c doiadas, scn cccao, dc csariilIos "cnluiidos" ara fazcrcn o coro do dono arcccr o nais cslclio ossvcl. Quanio ao snoling, lranco, forrado dc scda naiural, cra, 165 assin cono o rolc, cn vcludo azul cscuro, una auicniica olra dc aric da alia cosiura. Porcn, o dilonaia nazisia dciara ianlcn una ouira "lcnlrana" nais iiorcsca. Con cfciio, foi cnconirado no soiao da casa un laloraiorio foiografico crfciiancnic cquiado. ConiinIa, nos scus arquivos, ilIas dc foiografias c ncgaiivos dc nus nais ou ncnos arisiicos, icsicnunIas do "Iolly" favoriio do dignssino rcrcscnianic dilonaiico dc Hiilcr, quc cra o dc foiografar as suas nuncrosas cnrcgadas c ouiras ajudanics fcnininas, cn "irajcs dc Eva". O andar icrrco do rcdio cra rcscrvado rcdaao c a ouiros sciorcs das nossas aiividadcs, cono or ccnlo, a scao dc csiudo c analisc dc foiografias acrcas, arquivo c lillioicca, sala rcscrvada ao Scrvio dc Inicligcncia, sala dc cscuia radiofnica, c ouiras. Ali sc acIavan ianlcn os dorniiorios ocuados or alguns dos oucos Ialiianics crnancnics do rcdio, cnirc os quais o nosso conandanic, Ccl. C. F. Powcll. Esic vclIo oficial sc cniusiasnara ianio con a idcia da cnissora sccrcia, quc voluniariancnic aldicou do osio dc gcncral dc divisao quc dc dirciio lIc cricncia, ara acciiar o conando lcn infcrior cn osiao niliiar, nas infiniiancnic sucrior cn fascnio da Ocraao "Annic", cono cra dcsignada, cn codigo niliiar, a 12-12. Honcn calno, ondcrado, 166 doiado dc grandc inicligcncia c dc gcnuna conrccnsao dos rollcnas dc scus sulalicrnos, cra ara o cqucno gruo dc cononcnics da nossa cnissora un auicniico ai dc fanlia. Doninava, cono oucos, a difcil aric dc nunca dcscarrcgar a sua ira ou nagoa no roino. OlIando ara o scu rosio avcrnclIado, inrcgnado dc una londadc nuiio nal canuflada or una cagcrada crcssao dc scvcridadc, c ouvindo suas Iisiorias c iadas, ningucn odcria adivinIar a anargura rofunda quc o ioriurava. Havia, con cfciio, crdido un dc scus filIos duranic as acs lclicas nas vizinIanas dc Lucnlurgo. Ouiro filIo, gravcncnic fcrido, csiava condcnado a ficar alcijado ara o rcsio da vida. Acsar dc nao scr clc un csccialisia cn roaganda radiofnica, sua oiniao cra frcqucnicncnic soliciiada, ncsno cn qucsics alIcias ao scu cano dc aiividadcs. Dasiava surgir un rollcna dc vulio, ondc qucr quc fossc, ara scu inaio lon scnso invariavclncnic cnconirar a soluao adcquada. Esiava a scu cargo a aric urancnic niliiar c adninisiraiiva da csiaao. Dcsncccssario afirnar quc dcscncnIava una varicdadc dc iarcfas conicniando a iodos inclusivc ao Surcno Quaricl-Ccncral con o qual nos acIavanos cn crnancnic coniaio. Enlora fosscn cfciuadas as conunicacs con a cIcfia niliiar or ncio dc ncnsagcns 167 radiofnicas cifradas, cra ianlcn indiscnsavcl un consianic coniaio cssoal. Esia iarcfa dc ligaao cra airiluda ao Major Pairicl (Pai} Dolan. Esic cansivo c jovial oficial noric-ancricano Iavia rcsolvido o rollcna dc scu iransoric dc una forna nao soncnic raiica, cono csscncialncnic cnoda. Conscguira acnas con o "cIarnc" da sua convcrsa, quc o ccrciio lcvassc o scu auionovcl ariicular dos Esiados Unidos aic o Lucnlurgo, ondc conscguira, alcn da csircla lranca do ca do noior, ianlcn a caracicrsiica iniura vcrdc-oliva dos vcculos niliiarcs. Doiado assin dc un carro luuoso, quc dc vcculo niliiar acnas iinIa a cor c o disiiniivo, o concicnic c raiico Major Dolan cosiunava cnfrcniar, con a naior dcscnvoliura, qualqucr viagcn, ncsno disianic, lcn cono as csiradas nais csluracadas. Isio, ara grandc invcja daquclcs oficiais quc, forosancnic liniiados ao uso dc vcculos disiriludos clo rorio ccrciio, sc viran na grandc naioria dos casos, conicnlados con un ncro jic, vcculo quc naquclc icno ainda consiiiua a grandc novidadc cn iransorics niliiarcs nas quc, acsar dos nuiios acirccIos uiilssinos con os quais sc acIava doiado, cra dcsrovido dc anoricccdorcs. O Major Dolan, alcn dc suas funcs dc oficial dc ligaao, cra ianlcn o sulsiiiuio do Ccl. Powcll no conando do nosso cqucno gruo, quc 168 cIcgou a coniar, no naino con uns vinic Ioncns, cnirc clcs sc dcsiacando o Major Foy Crafi, na vida rofissional rcdaior dc jornal, c quc na 12-12 cra cncarrcgado da fciiura do dclicadssino noiiciario niliiar icrrcsirc, c o Ca. (nais iardc Major} FicIard (Dicl} Scuddcr, do jornal "Ncwarl Ncws" da cidadc dc Ncwarl cn Nova Jcrscy, cuja rcsonsalilidadc cra a dc cscrcvcr o noiiciario nao ncnos dclicado, da frcnic acrca. Anlos aquclcs oficiais, doiados dc inicligcncia fora do conun, iinIan lcno c livrc accsso ao War Foon (sala dc conando} do XII Cruo dc Ecrciios, rccclcndo diariancnic lcnas c dcialIadssinas infornacs, nao soncnic solrc a siiuaao niliiar do noncnio, nas ianlcn solrc lanos dc aiaqucs ou avanos fuiuros. Dcsfruiavan ncrccidancnic a ioial confiana do alio conando noric-ancricano, scndo quc os noiiciarios or clcs rcdigidos cran dciados ao scu livrc criicrio, scn conirolc ou ccnsura dc qualqucr csccic. Escrcvian cn inglcs, o quc cra dcois iraduzido ara o alcnao, or rcdaiorcs csccializados. Al TIoonls, ianlcn jornalisia rofissional, cncarrcgado da coordcnaao dc infornacs; o ccccional c algo cnignaiico Drcwsicr Morgan, un dos nais rocnincnics dirciorcs c roduiorcs dc radio dos Esiados Unidos, c quc na 12-12 ccrcia as funcs dc oricniador, insirador, criico, assin cono una scric dc ouiras aiividadcs, dc acordo 169 con a sua condiao dc "cnincncia arda" da nossa cnissora; un alcnao auicniico, conIccido or iodos nos acnas clo scu rinciro nonc, Ccorgc, naiural da Fcnania-Palaiinado c ali rcsidcnic, c quc cra un clcncnio uiilssino ara inrinir o indiscnsavcl cunIo dc auicniicidadc aos nossos rogranas. Ccorgc, aos una fuga crigosa c cIcia dc avcniuras, das linIas alcnas, cnircgara-sc aos soldados noric-ancricanos. Era un aniinazisia, quc assara loa icnorada nun cano dc conccniraao, c ccrcia as aiividadcs dc "consclIciro" na 12-12, voluniariancnic, orquanio sua niina convicao cra dc quc dcvia fazcr iudo o quc fossc ossvcl a fin dc coniriluir ara a dcrrulada do rcginc nazisia, iao dcicsiado or clc c quc considcrava una runa ara a AlcnanIa. No cnianio, rofundancnic rcligioso c doiado dc grandc airioiisno, s vczcs sc scniia cono iraidor cranic o ovo alcnao c cra assaliado, ncssas ocasics, or rofundas criscs dc nclancolia. Havia ianlcn un calo iialiano, dc nonc Alcssandro, quc cra o guardiao incorruivcl das cIavcs da adcga c cada ncs aarccia con o scu conias corrcnics, colrando dc cada un as rcfcics quc, cnlora a rco nodico, nao cran dc graa. Coniavan-sc ainda uns scic ou oiio Ioncns a nais, na naioria sargcnios c calos, jornalisias, advogados, nusicos, concrcianics, disiriludos nos divcrsos dcariancnios da 12-12 ondc, confornc o caso, 170 aiuavan cono rcdaiorcs, locuiorcs c noniiorcs. Eran quasc iodos dc dcsccndcncia alcna, naiuralizados noric-ancricanos. Quanio a nin, acIava-nc cncarrcgado do scior da frcnic Oricnial, ou scja, da aric noiiciosa c dos concniarios do icairo dc gucrra russo, ondc os ccrciios alcnacs vinIan sofrcndo as nais sangrcnias dcrroias. facil inaginar as dificuldadcs con quc sc dcfronia un rcdaior noric-ancricano ao rcarar ara una csiaao "nazisia", noicias, or naiurcza caiasiroficas, scn sc irair or un cssinisno cagcrado, ao ncsno icno quc dcvcria dciar iransirar una dosc dc suficicnic dcscscro, ara odcr scrvir dc vcncno dcsnoralizador no anino dos ouvinics alcnacs. Acsar dc icr sido cada un dc nos cnquadrado no scu cano rorio dc aiividadcs c rcsonsalilidadcs, convcn rcssaliar o caraicr lasianic frouo dcssa "dcariancnializaao". Assin scndo, or ccnlo, os rcdaiorcs cncarrcgados dc cscrcvcr as noicias c concniarios dcdicavan varias Ioras do dia a csquisas c lciiuras c frcqucnicncnic avanavan ncsno aic o rorio "froni" cn lusca do naicrial ara aiualizaao do rograna noiicioso. Essc cansaiivo acunulo dc funcs c scrvios, nuiias vczcs irriianic, cra a dccorrcncia naiural do caraicr cnincnicncnic discrcio da nossa ocraao. Con cfciio, ncsno una cssoa nao 171 iniciada nos nisicrios do calculo inicgral odc facilncnic cIcgar a una conclusao diiada clo lon scnso, dc quc, quanio ncnos cssoas iralalIasscn nuna cnissora sccrcia, ianio nclIorcs scrian as ossililidadcs dc salvaguarda da sua condiao incogniia. Dcssa forna, nao c dc csiranIar quc a ainosfcra rcinanic dcniro do cqucno "iinc" da 12-12, uliraassando a cordialidadc ianlcn cisicnic nas cquics concrciais, asscnclIava-sc nais a una fanlia fcliz, dcniro do lar. A cisicncia dcssc csriio dc uniao c Iarnonia alsoluias, cnlora agradavcl ara os vcicranos, aradoalncnic sc afigurava, ao rcccn-cIcgado, cono una larrcira quasc iniransonvcl. Acsar dc icr sido arcscniado aos ncus fuiuros colcgas, da nancira nais cordial do quc fornal, clo Ccl. Powcll, unas duas scnanas sc assaran aic quc cu conscguissc "quclrar o gclo". Porcn, una vcz assado cssc crodo dc iniciaao, udc ariiciar, con ioda a dcscnvoliura, das rcunics infornais ao rcdor da larcira da sala dc janiar, cIcgando assin a nc inicirar, nao soncnic da "liografia" dcialIada dc cada un dos conanIciros, cono ianlcn dc ioda a gana dc scus rollcnas niinos. E vicc-vcrsa. 172
Captulo X 12-12 IRRADIA...12-12 IRRADIA... Caiar a confiana dos niliiarcs alcnacs a fin dc rcara-los ara acrcdiiar cn nossas ncniiras Dificuldadcs quc un rcdaior da 12-12 icria quc cnfrcniar Fcvcladas, con alundancia dc dcialIcs, clo Quaricl-Ccncral noric-ancricano, infornacs solrc novincnios dc iroas no scior da 12-12 Truqucs roagandsiicos ara fins sulvcrsivos...
O rcfio Zwlf-Zwlf scndci... Zwlf-Zwlf scndci (12-12 irradia... 12-12 irradia...} cricncia nao soncnic a una cnissora ncgra, disfarada dc nazisia, nas, anics dc iudo, a una csiaao dc radio niliiar noric-ancricana cuja rincial finalidadc cvidcnicncnic cra a dc roorcionar naiorcs vaniagcns iaiicas s iroas ianqucs. En icrnos nais concrcios, o oljciivo final da nossa cnissora sccrcia, iraada clo rorio Quaricl- Ccncral noric-ancricano, cra dc scrvir cono arna auiliar no giganicsco golc final a scr dcsfcrido conira a AlcnanIa c quc iria culninar con a conquisia, clos Aliados, daquclc snlolo sccular do odcrio gcrnanico quc c o Fio Fcno, vcncrado clos alcnacs cono una csccic dc 173 niio, c glorificado cn nusica c vcrsos or alguns dos scus nais cclclrcs conosiiorcs c ocias. O iradicional Licl Vaicrland, nagsi ruIig scin, jcsi sicIi und ircu dic WacIi an FIcin(21} cra cniao una das nais oularcs cancs airioiicas da AlcnanIa. Dc faio, cssc inorianic curso d'agua dc 1 326 quilnciros dc conrincnio c con una sucrfcic ioial aiingindo 216 083 quilnciros quadrados, dcscncnIava osiao dc acl-cIavc na dcfcsa das froniciras do FcicI, significando a sua iravcssia, or un ccrciio csirangciro, quasc quc auionaiicancnic a qucda da roria AlcnanIa. Assin sc clica a rcsisicncia dcscscradancnic icnaz quc cnconiraran as iroas aliadas nas ircs rinciras scnanas do ncs dc fcvcrciro dc 1945, duranic una scric dc violcnios aiaqucs rcaraiorios or clas rcalizados, quc icrninaran cla iravcssia do Fcno or iroas do IX Ecrciio noric-ancricano, roccdcnics da cidadc dc Dusscldorf. Ao ncsno icno o Ccn. Paiion, con o scu III Ecrciio, conquisiava a cidadc dc Tricr, cnquanio a viial Colnia caa no dia 7 dc naro. A 1o. dc alril, a iravcssia do Fcno, cn varios onios, or iroas noric-ancricanas, lriianicas, canadcnscs c franccsas, csiava rcalizada c consolidada, iornando-sc incviiavcl a caiiulaao da AlcnanIa unas scis scnanas dcois. 174 Ja na coca da criaao da 12-12, ou scja, cn ncados dc 1944, os cIcfcs niliiarcs aliados iinIan cIcgado conclusao dc quc ncn os lonlardcios das cidadcs do FcicI, ncn as dcrroias sofridas clas iroas da WcIrnacIi nas frcnics da Euroa Ocidcnial c Oricnial scrian suficicnics ara lograr a alncjada c anlancnic divulgada rcndiao incondicional da AlcnanIa. Esia, assin o dizian o lon scnso c a csiraicgia niliiar, so odcria scr conscguida or ncio da conquisia do Fcno. Assin scndo, odcnos dividir a laialIa final da AlcnanIa cn duas fascs rinciais. 1} a fasc rcaraioria aguda, do fin dc novcnlro dc 1944 aic fin dc naro dc 1945; 2} a dc assalio final conira o Fcno, do fin dc naro aic ncados dc alril daquclc ano. Esias duas fascs das ocracs niliiarcs na frcnic do Fcno coincidian aroinadancnic con a csiruiura gcral do lano dc aiividadcs da cnissora 12-12. Con cfciio, duranic a fasc rcaraioria dc suas irradiacs, scria funao da cnissora, rincialncnic, a iarcfa dc caiar a confiana dos ouvinics niliiarcs nazisias or ncio da divulgaao dc noicias cscruulosancnic corrcias c dc icor lasianic airacnic do onio dc visia csiraicgico. Ao iniciar-sc a scgunda fasc, a do assalio final assaria a irradiar una scric dc ncniiras flagranics. Caso fossc alcanado o rinciro oljciivo, isio c, o dc caiar a confiana dos scus ouvinics, nao Iavcria razao ara csics 175 dcsconfiarcn do icor do noiiciario, francancnic sulvcrsivo, quc scria iniciado duranic a fasc do assalio final conira o Fcno. Conscqucnicncnic, assin raciocinavan os criadorcs da nossa csiaao sccrcia, os cIcfcs niliiarcs nazisias or nos visados ncssc crodo viial, acciiando as ncniiras da 12-12 cono vcrdadcs, odcrian scr induzidos a cair cn ciladas ardilosancnic rcaradas. Faciocnio scnclIanic ianlcn sc alicaria aos Ialiianics dc cidadcs c ovoacs localizadas nos icrriiorios da Fcnania-Palaiinado. Escrava-sc, cn dccorrcncia do succsso das aiividadcs rcaraiorias da 12-12, lcvadas a cfciio no ncio dc vasia rcgiao ao alcancc dc scus ossanics iransnissorcs, a roagaao, na fasc final das suas aiividadcs, dc un csiado dc confusao nais ou ncnos gcncralizado, quc dcvcria solrcnancira favorcccr a cccuao dc ccrias ocracs lclicas. Enircianio, a nissao da cnissora iria alcn disio. Scria rcalizado, con cfciio, duranic a rincira fasc do scu funcionancnio, conconiianicncnic con a irradiaao dc noicias dignas dc fc, un iralalIo aliancnic discrcio dc sulvcrsao dc csriio dos cononcnics da WcIrnacIi csiacionados no icrriiorio da Fcnania-Palaiinado. A suliilcza dc ial cnrccndincnio caiar a confiana do ininigo c ao ncsno icno corroncr c cvidcnic. Enquadrava-sc, no cnianio, crfciiancnic dcniro do csqucna dos roosiios 176 dc un anlicioso rograna ialvcz un ouco anlicioso dcnais. Confcsso quc ccrincnici algunas dificuldadcs iniciais, dccorrcnics da rcviravolia conlcia quc rcrcscniava o ncu novo iralalIo cn rclaao ao quc dcscncnIava na ADSIE. Mcsno disondo do grau dc inaginaao ncccssaria ara nc idcniificar con os scniincnios c rcacs do soldado conun da WcIrnacIi (ja asscdiado or lcgiinas duvidas solrc o dcsfccIo da gucrra, orcn disosio a sacrificar sua vida a fin dc cviiar a invasao da "Vaicrland"} cra sunancnic difcil cnconirar a forna csiilsiica adcquada ara o dcscncnIo da iarcfa cigida. Fclizncnic, ncus colcgas ajudaran. Coniudo, lcvou algun icno c lasianic csforo ara cu "cgar" a crfciao c viriuosidadc csiilsiico-sicologica cigidas dc un rcdaior da 12-12. Houvc, ouirossin, una scric dc dificuldadcs dc ordcn naicrial, rclaiivas cccuao da aric rcaraioria dos rogranas. Enlora as 5 Ioras c ianio dc quc oficialncnic disunIanos cnirc o incio do nosso Iorario dc iralalIo rcdacional, s 21 Ioras, c a irradiaao do rograna noiicioso s 2 da nanIa arcccsscn suficicnics ara a confccao dc un "sIow" noiicioso c concniarios dc una Iora dc duraao, iralalIavanos na rcalidadc sol o cIicoic dc una rcssao consianic; En rinciro lugar, or sofrcrnos nuiio nais ainda quc na ADSIE, da 177 insuficicncia crnica dc cssoal adcquado. Assin, or ccnlo, o cficicnic Sarg. Hanosz Durgcr cra rcsonsavcl clo noiiciario solrc a frcnic Ocidcnial c cu, cla corrcsondcnic iarcfa solrc a frcnic Oricnial. Enircianio, ianlcn rccaa solrc os nossos onlros, na naioria das vczcs, a confccao dc grandc nuncro dc ouiras noicias, assin cono dc concniarios oliico-niliiarcs. Ouira circunsiancia quc airasava a rcalizaao do iralalIo cra a auscncia incviiavcl dc sccrciarias, ncnsagciros c ouiros auiliarcs, indiscnsavcis a una rcdaao cficicnic c raida dc un rograna radiofnico noiicioso. Ouirossin, nao disunIanos dc iclciio, rccclcndo cn nossas insialacs, or razcs olvias rcduzidas ao nnino ncccssario, o naicrial infornaiivo rincialncnic or iclcfoncs niliiarcs, assin cono or ossanics rccciorcs dc radio sinionizados nao soncnic con as rinciais csiacs do nundo, cono ianlcn con o quaricl-gcncral do Ccn. EiscnIowcr. Esic sisicna, cigindo cscuia consianic, iranscriao ou gravaao cn discos nao cisiia ainda a gravaao cn fiias c dccifraao das ncnsagcns rccclidas, inunIa iarcfas quc, acsar dc cccuiadas or cssoal concicnic, nao dciavan dc significar ouira oncrosa crda dc icno. Porcn, ondc csiavanos sujciios a "aanIar" nais, cra con os inrcvisios quc consianicncnic surgian cn forna dc duvidas, 178 cono or ccnlo, sc dcvanos ou nao usar ial alavra iiicancnic nazisia, sc ial icrno iccnico cra usual na icrninologia niliiar alcna, ou sc ial crcssao cra iica do icrriiorio da Fcnania, ondc suosiancnic sc localizava a cnissora. Acsar dc odcrnos coniar con os rclcvanics scrvios daqucla vcrdadcira cnciclocdia anlulanic quc cra Ccorgc, o ficl fugiiivo dos nazisias, scus conIccincnios cran nais da csfcra civil, o quc nos olrigava a inicrninavcis discusscs c dcnoradas consulias cn nosso arquivo nunca suficicnicncnic cquiado. En suna, cIcganos logo conclusao dc quc o nclIor ncio dc ganIar o icno indiscnsavcl ara a confccao adcquada do rograna, cra a dc rcalizar aric dos iralalIos rcaraiorios ianlcn duranic as Ioras da nanIa ou da iardc, icoricancnic dcsiinadas ao nosso sono c dcscanso. A iarcfa dc ganIar a confiana dos radio- ouvinics alcnacs, inicialncnic ouiorgada clo Alio Conando noric-ancricano, cra rcalizada na rincira fasc dc aiividadcs da cnissora, cono ja ncncionanos, or ncio da divulgaao dc noicias nao soncnic corrcias, nas ianlcn ciraordinariancnic dcialIadas. Dcvcrian scr iao ninuciosancnic corrcias, quc nao dciasscn dc inrcssionar os oficiais alcnacs quc as ouvirian nos scus osios avanados dc conlaic, c isio, a ial onio, quc csics cIcgasscn a suor 179 quc as ncsnas sc originavan dc fonics ligadas ialvcz ao rorio Quaricl-Ccncral nazisia. DisunIanos, ara ial finalidadc, dc una scric dc vaniagcns. Con cfciio, cono ja foi ncncionado, or ordcn sucrior a nossa cnissora coniava con un rcgular nuncro dc colaloradorcs nas nais divcrsas unidadcs noric- ancricanas quc rogrcdian nos varios sciorcs da frcnic rcnana. Mcncionado foi ianlcn o faio dc icrcn os dois rcdaiorcs, cncarrcgados dos noiiciarios niliiarcs icrrcsircs c acrcos, livrc accsso aos ccniros sccrcios dc lancjancnio do alio conando do XII Cruo dc Ecrciios. Esiavanos, assin, lcnancnic cquiados ara una das nossas iarcfas favoriias. a dc anunciar dcialIadancnic os novincnios agrcssivos ou dcfcnsivos dc cqucnas unidadcs, cIcgando ncsno a ciiar frcqucnicncnic os noncs individuais dc soldados c oficiais alcnacs quc luiavan cn lugarcjos iao insignificanics quc nao consiavan scqucr dos naas conuns c quc so odian scr localizados, con a ajuda do naicrial cariografico niliiar. Nao c dc adnirar quc, cn visia da caiidao c dos surrccndcnics dcialIcs divulgados no noiiciario, csic nao soncnic sc iornassc lasianic airacnic ara os ouvinics niliiarcs alcnacs, cono rcalava a sua qualidadc a ial onio, quc raiicancnic cclua a ossililidadc dc quaisqucr duvidas solrc a sua auicniicidadc. Evidcnicncnic, ial auicniicidadc 180 dccndia ianlcn do cnrcgo alsoluiancnic corrcio da lngua alcna, assin cono da auscncia ioial dc crros no soiaquc dos locuiorcs, o qual dcvia scr csscncialncnic rcnano. Un dos nossos naiorcs rcccios consisiia na rcsunao dc quc algun dos cngcnIciros noric-ancricanos cncarrcgados dc una varicdadc dc iarcfas iccnicas no inicrior do rcloquc, acidcnialncnic ronunciassc alguna alavra cn inglcs, quc cIcgassc a scr caiada clo nicrofonc. Con o icno, o cssoal iccnico clalorou un conlicado sisicna dc sinalizaao or ncio dc luzcs coloridas, anunciando, scn ossililidadc dc falIa, quando o nicrofonc csiava dcsligado, dc nodo quc clcs udcsscn assin falar inglcs. Quanio aos locuiorcs, cra roilido sol cna dc noric ronunciar qualqucr alavra cn ouiro idiona a nao scr o alcnao, dcsdc o noncnio cn quc cniravan no csiudio, aic sair do ncsno. Dc faio, arcavanos con una incnsa rcsonsalilidadc, ois o ncnor crro no cnrcgo das infornacs aliancnic confidcnciais, a ncnor falIa dc coordcnaao, odia nao soncnic acarrciar o fracasso dc ccrias ocracs niliiarcs, con a corrcsondcnic crda dc vidas dos nossos soldados, nas ianlcn significar o fin da cnissora. Dc ccrio nodo, csiavanos consianicncnic lrincando con fogo. Talvcz or isso ncsno, nunca Iouvc o caso dc un crro gravc cn nossas aiividadcs. AcIavano-nos dc ial 181 nodo concncirados da nossa rcsonsalilidadc, quc roccdanos con o naino dc cauicla, ianio na fciiura cono na irradiaao dos rogranas da 12-12. Assin ncsno, asscando clas ruas da acaia cidadc dc Lucnlurgo, cnvolia no scu nanio dc ncvc, cu nc scniia s vczcs invadido or una csiranIa scnsaao. Era un nisio dc rcccio, conscicncia csada c, aradoalncnic, dc niina saiisfaao, o quc sc nanifcsiava csccialncnic no ccniro da cidadc, cn ncio ao vai-c-vcn da nuliidao dc cidadaos lucnlurgucscs, os quais, scn qualqucr dcsconfiana ou nalcia, coniinuavan na cccuao dc suas iarcfas diarias. Algo arccido, cnfin, ao quc sc dcvc assar na ncnic dc un consirador un ianio novaio ainda scn aquclc grau dc cficicncia rofissional quc o fizcssc crdcr a sua scniincnialidadc. O ninucioso c confidcncial noiiciario niliiar icrrcsirc nao cra, orcn, o unico anzol dc quc nos scrvanos ara conquisiar a confiana dos ouvinics alcnacs. Ouiro "scrvio" con o qual os lrindavanos, cran rclaios dcialIadssinos slrc os rcsuliados dos lonlardcios dc insialacs lclicas alcnas localizadas cn cqucnas cidadcs do icrriiorio da Fcnania. Havia, rcalncnic, no ncsno, assin cono cn ioda a AlcnanIa, un nuncro cada vcz naior dc cqucnas c ncdias 182 cidadcs quc, cla dcsccniralizaao forada da indusiria alcna, sc viran convcriidas cn auicniicos ccniros dc csfro lclico nazisia. Evidcnicncnic, ara aquclc "dciciivc" quc cra o Ca. Scuddcr, cra nais facil olicr inrcssionanic varicdadc dc orncnorcs quc caracicrizava o scu noiiciario acrco, dc una locadidadc rclaiivancnic cqucna, quc dc una cidadc grandc. Por ouiro lado, con o rorio faio dc divulgar dcialIcs dos lonlardcios dc iais cidadcs, a 12-12 nao so fornccia un auicniico scrvio, nas faciliiava ianlcn a injcao dc "vcncno sulvcrsivo" nas ncnics, ianio da oulaao civil, cono dos niliiarcs alcnacs, csiacionados nas divcrsas frcnics dc conlaic. Con cfciio, or razcs olvias, as csiacs alcnas rcfcrian divulgar acnas o csiriiancnic ncccssario solrc os lonlardcios acrcos cada vcz nais violcnios aos quais csiavan sujciias as cidadcs do FcicI. Alcn disso, os lidcrcs nazisias iinIan quc fazcr un grandc csforo ara clicar a auscncia cada vcz nais rolongada do aoio acrco s foras da WcIrnacIi, dcvido ncccssidadc incriosa dc usar os caas na roicao das falricas dc naicrial lclico, assin cono ara roicgcr os larcs das rorias fanlias dos niliiarcs. Ouvindo a dcscriao dc iais lonlardcios, fornccidas cla 12-12 con ianio rcalisno c alundancia dc dcialIcs, quc nao dciava ncnIuna sonlra dc duvida solrc a sua auicniicidadc, os soldados 183 alcnacs nao soncnic iinIan quc ccrincniar alguna duvida solrc a cficicncia da Lufiwaffc cn rcvcnir iais aiaqucs, cono ianlcn duvidar da sinccridadc das ouiras cnissoras alcnas, quc raiicancnic cscondian iais ocorrcncias. Eis cono cra cfciuado, na raiica, cssc auicniico jogo dc acicncia c dc iralalIo "dciciivcsco", quc cra o rcaro dc noicias solrc lonlardcios acrcos na 12-12. Ao rccclcr a infornaao dc quc alguna cidadc da Fcnania ia scr lonlardcada cla Fora Acrca noric-ancricana, o cIcfc da lcn cquiada scao do Scrvio dc Inicligcncia disunIa clo ncnos dc algunas Ioras ara cfciuar una scric dc csquisas solrc a ncsna. Isio cra fciio rincialncnic no arquivo daqucla scao, scnrc rcnovado c rcalasiccido, ara ondc cra canalizado clas Foras Arnadas noric- ancricanas un fluo consianic dc lanias dc cidadcs alcnas, naas, livros, folIcios, corrcsondcncia oficial nazisia, carias da oulaao cn gcral, foiografias, lolciins infornaiivos c, solrciudo, lisias iclcfnicas. Ao lcvaniarcn vo runo cidadc a scr lonlardcada os avics noric-ancricanos, ja os scus conandanics sc acIavan nunidos dc un cdido roiinciro da 12-12 soliciiando foiografias acrcas, incluindo foios dc rcconIccincnio da 184 arca a scr lonlardcada, anics, duranic c dcois da aao scr lcvada a cfciio. Crandcs anliacs daquclas foiografias cran fornccidas 12-12, no nnino dc icno aos o lonlardcio s vczcs, ncsno no razo dc una Iora ou ouco nais. Conarando as foios con o naicrial infornaiivo rcviancnic conilado, c analisando cada ccninciro quadrado das anliacs con a ajuda dc una lua, o Ca. Scuddcr csiava caaciiado a dcicrninar con caiidao quasc alsoluia nao soncnic os noncs das ruas c raas orvcniura alcanadas clas lonlas, cono ianlcn o nuncro c o iio dc rcdios aiingidos, assin cono os noncs dc scus Ialiianics. O rcsuliado dc iodo aquclc ninucioso iralalIo dc csquisa c coordcnaao cra o icio rcdacional do rograna noiurno, con una noicia do icor nais ou ncnos cono o quc scguc. "Cangsicrs do ar, noric-ancricanos, cfciuaran onicn, s 2,16 da iardc, un aiaquc icrrorisia conira a cidadc dc... As lonlas, cvidcnicncnic arrcncssadas con o iniuiio visvcl dc dcsnoralizar a oulaao civil, caran rincialncnic na Horsi Wcsscl Sirassc. Sol os csconlros dos rcdios dc nuncraao 18, 20 c 22, ficaran soicrradas oiio fanlias, ou scja, a do guarda-livros Hans WicIncr, a do aouguciro Fudolf ScIncidcr, a do alfaiaic Karl-Hcinz LicIi, a do cariciro Franz 185 Liclig, a do ncdico oculisia Karl Daun, a do dcniisia HcinricI ScIunacIcr c a da viuva Maria SiaIl. No rcdio 24 da ncsna rua, acnas ruiu a aric ondc sc localizava a loja dc oiica cricnccnic a Paul Sicicrlccl. Tanio o Sr. Sicicrlccl cono sua fanlia, quc sc cnconiravan no orao duranic o aiaquc, csiao saos c salvos. Os locaiarios do 2o. andar, Sr. Franz Fricdcn c a Sria. Anna Siiz, foran fcridos or csiilIaos dc vidros, orcn scn gravidadc. As ocracs dc salvancnio c dc lincza csiao cn curso. Foran dcrruladas cla nossa ariilIaria anii-acrca clo ncnos duas naquinas icrrorisias noric- ancricanas." Tal noicia cra quasc scnrc conlciada or un rclaio dc "icsicnunIa ocular", lascado cn dados vcrdicos fornccidos or risionciros alcnacs originarios da cidadc lonlardcada, quc udcran olscrvar a aao clas janclas dc un ircn niliiar, ouco anics dc scrcn caiurados clas foras noric-ancricanas. A 12-12 iinIa alia rioridadc cn iais dcoincnios c cosiunava rccclc-los or iclcfonc ou clo radio, cn icno nnino aos o cdido ao Alio Conando. Cono sc vc, ial rcoriagcn falada cra inrcgnada dc un rcalisno inrcssionanic, orcn iinIa os scus riscos, cono scja o dc quc 186 una ou nais fanlias ou ncsno cssoas or nos ncncionadas, ja sc iivcsscn nudado ara ouiro local ou nao sc acIasscn cn casa na Iora do lonlardcio. Porcn, iais cquvocos, dc nodo gcral, nao cran dc naiurcza a nos dcsacrcdiiar cranic os nossos ouvinics. Afinal dc conias, ningucn odc cscrar dc una cnissora dc radio, ocrando no anlicnic inccrio c fluiuanic dc una gucrra, un noiiciario inicgralncnic crfciio. Assin ncsno, acsar do incviiavcl cocficicnic dc crros c cnganos foriuiios, dcnonsiravanos cn gcral una csaniosa caiidao. Tao csaniosa, iao inrcssionanic, quc nao odia dciar dc sc convcricr, con o icno, no nclIor vcculo roagandsiico cn favor da 12-12, quc cra o dc caiar a confiana c a aicnao dos ouvinics alcnacs or cla visados. Alias, isio foi confirnado or risionciros cn scus rclaios c, orianio, ningucn odcria acrcdiiar quc as noicias or nos vciculadas dc nancira dcialIada fosscn rincialncnic un "iralalIo dc rcdaao". Nao osso ncgar quc Iavia cn iudo isio, algo dc lugulrcncnic "anii-noral". Mas, a vcrdadc c quc, ianio dc un cono dc ouiro nuna gucrra. Dans la gucrrc c'csi connc dans la gucrrc, c'csi connc dans la gucrrc, c'csi connc dans la gucrrc odcria icr diio a cscriiora Ccrirudc Sicin. 187 A inrcgnaao das noicias c concniarios dc un cunIo sulvcrsivo, cra una das naiorcs dificuldadcs con quc sc dcfroniavan os rcdaiorcs da 12-12. Prcicndanos scr, con cfciio, una csiaao cnissora da Fcnania, dc caraicr niliiarisia. Por isso ncsno, as criicas quc icncionavanos dirigir ao alio conando alcnao, c rincialncnic aos cIcfcs do ariido nazisia rcsonsavcis clo rosscguincnio dc una gucrra ja raiicancnic crdida ara a AlcnanIa, nunca odcrian scr fciias dc nancira fronial. Un dos ncios favoriios cnrcgados cla 12-12 ncsic scniido, cra o dc irradiar dcclaracs dos rorios cIcfcs do ccrciio alcnao, quc con frcqucncia c cvidcnicncnic scn qucrcr coniinIan naicrial incrininaiorio. Para csic roosiio, un dos nais rcciosos colaloradorcs involuniarios da 12-12 cra o Mal. Walicr von Modcl, lrilIanic niliiar, dcdicado ao scu cIcfc surcno AdolI Hiilcr aic o fanaiisno. A folIa dc scrvio daquclc alio oficial inclua dcsiacada aiuaao cn iodas as frcnics dc conlaic, inclusivc na Fussia, dc ondc fora iransfcrido, cn julIo dc 1944, ara a frcnic Ocidcnial cn olcdicncia a un cdido crcsso do rorio Hiilcr, ja cniao cn grandcs auros c con carcncia cada vcz nais ronunciada dc cIcfcs niliiarcs "dignos dc confiana" c ondc lIc fora ouiorgado o conando do inorianic Cruo dc Ecrciios "D". 188 Acsar dc suas alias qualificacs niliiarcs c do scu fanaiisno nazisia ou ialvcz dcvido a csic uliino o Mal. Modcl, cniao con 55 anos dc idadc, carccia quasc ioialncnic daquclc lon scnso inaio, iao indiscnsavcl rcdaao dc insirucs cscriias ara o uso incdiaio dc scus sulalicrnos. Insisiia, ao conirario, cn usar una linguagcn cuja sinlicidadc frcqucnicncnic aiingia o icarcsco c ncsno a infaniilidadc, cono or ccnlo aquclc irccIo dc una "ordcn do dia" or clc dcicrninada alguns dias anics do incio do conira-aiaquc das Ardcnas. "Cada ooriunidadc ara olicr dcscanso c sono dcvc scr lcnancnic uiilizada... Calc aos conandanics dc cada unidadc considcrar, do onio dc visia iaiico, a nclIor ooriunidadc dc sono ara os scus Ioncns. O rorio soldado cnconirara cn scguida a nclIor iccnica ara dornir". Do lolsao do FuIr ondc ora sc acIava cnirincIcirado, o Mal. Modcl coniinuava a forncccr-nos faria nuniao ara o acl sulvcrsivo da nossa ofcnsiva sicologica. Essc noiavcl cIcfc niliiar alcnao, quc sc suicidou no dia 17 dc alril dc 1945, rcfcrindo a noric caiura, foi orianio un dos nossos "colaloradorcs". Dasiava sinlcsncnic lcr ao nicrofonc algunas das suas iiorcscas "ordcns do dia". 189 Ccria ocasiao, or ccnlo, quando a nuniao dc suas iroas sc acIava raiicancnic csgoiada, c csiavan clas scndo casiigadas or aiaqucs scvcrssinos da Fora Acrca Aliada, o Mal. Modcl ccdiu una ordcn do dia, cnsinando aos scus soldados "cono lavar a roua dc laio, dc la, scn salao". Dc ouira vcz, dcu una rccciia dc "cono fazcr un gosioso cnsoado con scrragcn dc nadcira c cascas dc laiaias". Lanos iais ordcns do dia ao nicrofonc, scn aconanIa-las do nais lcvc concniario. Con o agravancnio cada vcz nais ronunciado da siiuaao niliiar do FcicI, a nornalncnic inccavcl discilina inicrna das iroas da WcIrnacIi csiava sc dcicriorando dia a dia. Possuanos, ncssc scniido, dados concrcios fornccidos clo Scrvio dc Inicligcncia. Enircianio, ncsno dc ossc dc iodo cssc naicrial infornaiivo irrcfuiavcl, nunca nos ocorrcu, scqucr or un insianic, afirnar dianic dos nicrofoncs da 12-12. "Vai nal. A discilina das nossas iroas sc acIa cn franco dcsnoronancnio. Dcvcnos ionar ncdidas urgcnics". Nao. Tal nciodo dircio csiava olvia c dcfiniiivancnic fora dc cogiiaao. Podcranos sinlcsncnic lcr c rclcr duranic algunas noiics scguidas a scguinic ordcn do dia ullicada cn forna dc folIcio clo nosso "aliado", Mal. Modcl. 190 "Conlaicnics da Eifcl c dc AacIcn. Voccs icn conrovado ncsics dias difccis, quc sao rudcs conlaicnics c lons conanIciros. As nossas iarcfas rcscnics nao crniicn lurocracia. A frcnic dc conlaic nao c un quinial dc quaricl. Sonos iodos forjados nuna uniao narcial, ligados uns aos ouiros clo rcsciio nuiuo, anizadc, rcsicza cn olcdcccr cla luia, clo sacrifcio, cn qualqucr icno c circunsiancias, na ncvc, na lana ou no sol. Esic scniincnio dc solidaricdadc quc nos unc, dcvc, no cnianio, scr dcnonsirado ianlcn dc nancira osicnsiva, visvcl. "En visia disso, dcclaro quc considcro a aiiiudc dc ouco caso c ncgligcncia duranic cnconiros casuais con os conanIciros, una conduia indigna do csriio gucrrciro c do conoriancnio inccavcl cscrado dos conlaicnics da frcnic Ocidcnial. "Da nancira cono clc cccuia a coniincncia, assin c o Ioncn! Da nancira cono corrcsondc sua saudaao, assin c o scu conanIciro! Prccisancnic agora, ncssc icno dc sofrincnios, voccs icn a olrigaao dc dcnonsirar a iodos, scn sonlra dc 191 duvida, o scguinic. quc iodos os soldados do ncu gruo dc ccrciios do granadciro aic o narccIal fornan un so, indivisvcl conjunio, dcscjosos dc alcanar a viioria ara asscgurar o fuiuro da AlcnanIa". Modcl, Ccncral-FcldlnarscIall Quaricl-Ccncral, fcvcrciro dc 1945" Pclo sinlcs faio dc rcciirnos duranic noiics scguidas cssas coriacs do Mal. Modcl s suas iroas, dcvia ficar aicnic aos ouvinics niliiarcs alcnacs c aos civis, quc ncn iudo csiava cono dcvia, no cano da discilina inicrna dos scus ccrciios. Dcssc faio, ara os scus cnsancnios ionarcn un runo ainda nais cssinisia, cra acnas un asso. Con cfciio, ningucn nclIor do quc os alcnacs, ara dcduzir quc a falia dc discilina cra o rinciro sinal da dcsinicgraao dc un ccrciio, ois nuiios dclcs ainda sc odian lcnlrar do quadro confuso quc arcscniavan as iroas alcnas, na vcscra da dcrroia final na Princira Crandc Cucrra. En ccrias circunsiancias, o ncro faio da ouiorga dc una condccoraao a un oficial alcnao sc convcriia, ara nos, nun larril rclcio dc nuniao dc roaganda sulvcrsiva. Assin, ccria 192 noiic, saiu clas ondas da 12-12 a scguinic noicia, lida con aquclc ion scco c un ianio arroganic quc caracicrizava a nossa cnissora. "Fccclcu as insgnias da Cruz dc Cavalciro, con folIagcns dc carvalIo c csada, o caiiao dos "Panzcrgrcnadicrc" Wcrncr DoIlcr. O Ca. DoIilcr fcz jus alia disiinao or icr, cn lcno dia, conscguido rciirar sua conanIia, ancaada dc cnvolvincnio cn algun lugar do icrriiorio do Palaiinado. O Ca. DoIlcr, usando as nais avanadas iccnicas dc canuflagcn, dc con ciio dcsisiar a vigilancia do ininigo, rcalizando a sua ocraao con o nnino dc crdas". Acsar do icor aarcnicncnic franco c dircio, c dc rclaiar un faio vcrdico (aic ccrio onio}, coniinIa csia noicia, na rcalidadc, duas ciladas sicologico-sulvcrsivas, una ara os oficiais c ouira ara os soldados alcnacs. Na vcrdadc, or icr dc nancira icncraria cfciuado lcna luz do dia a rciirada dc suas foras, rccclcra o Ca. DoIlcr a iao coliada condccoraao dc gucrra, a "Fiiicrlrcuz" con folIagcns dc carvalIo c csadas. Porcn, csiavanos infornados, airavcs do nosso Scrvio dc Inicligcncia, icrcn aiingido as crdas sofridas, naqucla ocraao, 40 or ccnio do scu cfciivo. Escondcnos roosiialncnic o faio gravssino, nao or dclicadcza, nas ara induzir ouiros oficiais a carcn na iraiocira cilada oculia naqucla noicia aarcnicncnic dc ncra roiina. Dc faio, ao 193 inicirar-sc da rclaiiva facilidadc con quc o Ca. DoIlcr conscguira olicr aqucla alia condccoraao (o sonIo dourado dc iodo oficial da WcIrnacIi cra olicr a "Fiiicrlrcuz", o cquivalcnic nazisia ao nao ncnos coliado "Pour lc Mcriic" do icno do Kaiscr}, scus colcgas dc ouiras unidadcs ianlcn criarian anino c sc alalanarian a iniiar o ccnlo lcvando nuiios dos scus sulordinados noric ccria. Quanio aos soldados quc orvcniura ouvisscn a noicia, so odian ficar indignados, or salcrcn quc un oficial da WcIrnacIi iinIa sido condccorado daqucla forna ao cccuiar una rciirada dc suas iroas duranic o dia. Era solrc isso ianlcn csiavanos scgurancnic infornados un dos rinciais noiivos dc odio dos soldados alcnacs, o salcr quc suas vidas csiavan scndo frcqucnicncnic c dc nancira icncraria osias cn risco, con a unica finalidadc dc roorcionar una alia condccoraao aos scus anliciosos sucriorcs. O ncsno sisicna rclaio dc incidcnics cscolIidos usavanos, ara rcalar c csiinular o scguinic coricjo dc qucias, rcclanacs c rancorcs quc sc nanifcsiavan cn riino cada vcz naior cn iodos os sciorcs da WcIrnacIi, ncdida quc sc acunulavan os rcvcscs sofridos nas frcnics dc laialIa. crros conciidos clos oficiais quc, scja or ncrvosisno, scja or dcscscro, ou or inconcicncia, nandavan 194 scus sulordinados cccuiar acs agrcssivas ou ouiras, scn a nnina uiilidadc; carcncia dc iccidos, rovocando inicrruao na disiriluiao dc uniforncs novos, olrigando os soldados a rccorrcr ao vcrgonIoso ccdicnic dos rcncndos; iransfcrcncia dc ara-qucdisias ara a infaniaria, faio quc cra incviiavcl dcvido falia cada vcz nais ronunciada dc avics c ianlcn or razcs iaiico-csiraicgicas, nas quc irriiava solrcnancira os orgulIosos "FallscIirnjagcr"; carcncia dc colcriura or aric da ariilIaria (a fin dc ccononizar ao naino a nuniao cada vcz nais cscassa, o fogo roicior da ariilIaria cra uiilizado acnas noiic, dciando, duranic o dia, as iroas "a dcscolcrio"}; dcficicncias gravssinas no sisicna dc alasiccincnio, rcsonsavcis or un csiado dc "fonc crnancnic" cn ccrias unidadcs nais avanadas do ccrciio alcnao (quando, finalncnic, a conida cIcgava, cra invariavclncnic fria}; dcficicncias no sisicna dc iransorics.assin, or ccnlo, un coniingcnic alcnao quc cIcgou dc ircn aic o Fcno, icvc quc crcorrcr a c una disiancia dc nais dc ccn quilnciros quc o scarava do scu scior dc conlaic; insuficicncia flagranic dc colcriura acrca duranic os aiaqucs cccuiados or iroas nccanizadas ou dc infaniaria; cisao cnirc ausiracos c alcnacs casos ondc cononcnics dc iroas da nonianIa (Cclirgsjgcr} ausiracas foran insuliuosancnic iaados, or oficiais 195 russianos, cono "OsinrliscIc ScIwcinc" (orcos da Conarca Oricnial dcsignaao csia dada usiria or Hiilcr logo aos a sua ancaao ao FcicI}; cn scguida, os "Cclirgsjgcr" foran nandados ara a frcnic dc conlaic cnquanio as iroas da SS da infaniaria alcna udcran ficar conodancnic na rciaguarda; a grosscria dc ccrios oficiais... alcn dc ouiras. Para rcalar ao naino ioda cssa gana dc qucias c rcclanacs, usavanos nao soncnic a divulgaao dc ccrias ordcns do dia aroriadas, cono ianlcn invcnianos or conia roria, discursos c concniarios airiludos a alios dignaiarios nazisias. Assin, or ccnlo, ara dcsiacar o assunio da conida fria, dizia a 12-12. "O Ccl. Wollcrsdorf, nuna ordcn do dia cndcrcada ao scu rcgincnio, icvc o scguinic a dizcr a csics (fclizncnic oucos} soldados, quc rcccnicncnic icn nanifcsiado cn alias vozcs o scu dcsconicniancnio or nao lIcs icr sido scrvida a sua conida iao gosiosancnic qucnic cono csiavan acosiunados a rccclc-la na casa da nanac. "O faio dc alguns oucos cIanados soldados alcnacs, nuna Iora cn quc sc dccidcn a solrcvivcncia c o dcsiino dc sua airia 196 acIarcn ncccssario quciar-sc alcriancnic do faio dc scrcn olrigados a cngolir conida fria nao ncrccc concniarios, nas sin, o dcsrczo alsoluio quc lIcs c dcnonsirado or scus conanIciros dc arnas c os sucriorcs". Conira as nanifcsiacs dc dcsconicniancnio cujo volunc scnrc naior nos cra iransniiido ficlncnic clo Scrvio dc Inicligcncia, ianio o alio conando alcnao cono o cIcfc iodo odcroso da roaganda nazisia, JoscI Cocllcls, cran inoicnics ara rcagir con cficicncia. A cIcfia da WcIrnacIi, ja sc acIava, a csia aliura dos aconiccincnios, raiicancnic inossililiiada dc ccrccr una fiscalizaao cficicnic quanio cccuao cfciiva do nuncro clcvado dc dircirizcs disiriludas a iodos os conandanics con o iniuiio dc nanicr o "WcIrgcisi" (csriio conlaiivo} dc suas iroas. Ciio aqui o scguinic aragrafo iico coniido nun folIcio iniiiulado. "LinIas ncsiras ara a cducaao idcologica inconcclvcl inaginar a iransfornaao dc qualqucr soldado cn gucrrciro dccidido c agrcssivo, scn quc rcccla aralclancnic ao scu ircino niliiar, una crcssiva cducaao nacional- socialisia. Muiio nais do quc qualqucr ouiro cidadao, c nisicr quc o soldado, 197 oriador dc arnas quc c, scja un nacional-socialisia convicio. Por isso ncsno dcvc clc csiar caaciiado ara julgar c conIcccr as cigcncias oliiico- niliiarcs cn rclaao ao fuiuro arcalouo da Crandc AlcnanIa c o scu csao viial. Con csia finalidadc, dcvc scr-lIc clicada a razao dcsia gucrra. Cada soldado dcvc salcr orquc cla csia scndo iravada. Dcvc icr a ccricza alsoluia dc quc csia gucrra dcvc scr, c scra icrninada viioriosancnic." OKH, Ccn Si d H/H Wcsi Ali. (Quaricl-Ccncral Surcno, Esiado-Maior do Ecrciio Scior Ocidcnial.} Por sua vcz, o asiuio Cocllcls csforava-sc or inocular, ianio no ovo cono nos soldados alcnacs, a convicao da inrcscindvcl ncccssidadc dc "agucniar aic ao uliino Ioncn". Para aular o cniusiasno dc scus concidadaos, ja un ianio alalado a csia aliura dos aconiccincnios, Cocllcls usava a csiraicgia do ncdo c da cscrana cono vigas-ncsiras dc sua arguncniaao roagandsiica. Noiadancnic nos ncscs dc fcvcrciro c naro dc 1945, ianio or ncio da cicnsa rcdc dc suas cnissoras radiofnicas cono or nilIcs dc folIcios c jornais, clc nariclou inccssanicncnic, usando coriacs cono a scguinic. 198 "Voccs, ovo alcnao, icn a sagrada olrigaao dc agucniar aic ao uliino Ioncn, orquc ncsno a ior das rovacs quc csiao sofrcndo na Iora aiual, c insignificanic quando conaradas indignaao c IunilIacs quc os cscran duranic una cvcniual c crnancnic ocuaao clos lolcIcvisias russos c clas iroas ncgras noric- ancricanas, aos quais, irrcncdiavclncnic, scra cnircguc iodo o icrriiorio do FcicI no caso dc una viioria ininiga. Agucnicn, ois, Ioncns c nulIcrcs alcnacs. Sua olsiinaao scra rcconcnsada quando surgircn as novas arnas sccrcias quc csiao scndo rcaradas cn nossas falricas c cujo aarccincnio cn lrcvc dcvcra nodificar or conlcio o curso da gucrra. Nao soncnic incdircnos o ininigo dc rcalizar a conquisia da AlcnanIa, nas rccIaarcnos os rcsios aniquilados dc scus ccrciios ara alcn dc suas rorias froniciras." A rcaao da 12-12 conira ial raciocnio do surcno cIcfc da roaganda nazisia foi un ianio sofisiicada. En vcz dc icniar dcnonsirar cono o icranos fciio na ADSIE o alsurdo c a fuiilidadc da ordcn dc "agucniar aic ao uliino Ioncn", csiavanos, clo conirario, cncnIados cn dar-lIc o naino dc ullicidadc. Isio, con a 199 finalidadc dc rovocar concniarios indignados dc nossos ouvinics alcnacs, cono or ccnlo. " facil ara voccs, cIcfcs, inciiar-nos a agucniar aic ao uliino Ioncn c quc, ara voccs, nos scus rcduios rova dc lonlas, nada falia. Enircianio, as nossas casas csiao ruindo c as nossas fanlias csiao scndo dizinadas sol o cfciio dos lonlardcios acrcos ininigos." Solrc o icna "agucniar aic ao uliino Ioncn" cscrcvi, cono sc fossc un discurso do cniao iodo odcroso c icnvcl cIcfc das SS, HcinricI Hinnlcr, o scguinic irccIo, irradiado a 28 dc fcvcrciro dc 1945. "Con o roosiio dc nanicr o csriio gucrrciro do ovo alcnao ara as fuiuras gcracs, c olrigaao sagrada dc iodo soldado c civil, inrcgnar-sc do scguinic lcna Luiarcnos aic o uliino nuro. Luiarcnos aic a uliina lala. Fcndcrno- nos, nunca! Mcsno quc Iaja una ossililidadc dc scrnos csnagados cla sucrioridadc nuncrica do ininigo, a gucrra ara nos nunca csiara crdida, scnao dcois dc dcornos as arnas. Ja foran sacrificados nilIcs dc vidas Iunanas alcnas no curso dcsia gucrra. Nao fara difcrcna quc scjan sacrificadas ouiras ccn nil ou nais. Por iragico quc scja isio, do onio dc visia individual, csic 200 sacrifcio surcno scra rcalizado con a unica finalidadc dc quc ossa solrcvivcr, ara as gcracs fuiuras, csia grandiosa Icrana quc c o csriio gucrrciro do nosso ovo. Os ncios c lisncios daquclcs quc ora rcfcrcn a noric rcndiao, lcnlrar-sc- ao orgulIosancnic dc scus anicassados quc, cla fora dc sua voniadc, soulcran iransfornar una dcrroia naicrial cn viioria noral." 201
Captulo XI PARA A FRENTE EM BUSCA DE MATERIAL As casas-faniasnas dc EcIicrnacI Procuranos scis sacolas dc couro rclcias dc diananics En Diilurgo, o fogo dos canIcs alcnacs dc 88 nn c incaaz dc inicrroncr a avalancIc dc iroas c naicrial do III Ecrciio "NcnIun dc nos quis a gucrra".
En nosso consianic cncnIo dc aiualizar ao naino as ocracs da 12-12, cra-nos indiscnsavcl disor, alcn dc una organizada corrcnic dc infornacs, ianlcn dc folIcios, livros, filncs cincnaiograficos c ouiros naicriais dc docuncniario nazisia, dc ullicaao rcccnic. O faio dc nos acIarnos a ouca disiancia da frcnic dc conlaic consiiiua un faior favoravcl quanio s ossililidadcs dc olic-los. Con csia inicnao cosiunavanos cnrccndcr criodicancnic ccdics a localidadcs alcnas rcccnicncnic conquisiadas. A "ccursao" cidadczinIa dc Diilurgo, rcalizada no dia 6 dc naro dc 1945, narrada no ncu "diario dc gucrra", dara una idcia caia solrc cssc lado raiico das nossas aiividadcs. 202 "A ariida ara Diilurgo cqucna cidadc alcna siiuada a uns 50 quilnciros a nordcsic dc Lucnlurgo csiava narcada ara as 7,30 da nanIa. Viajanos cu, o Sarg. Dcnno Franl c Ccorgc. Ao ionar o cafc da nanIa, iivc un accsso dc riso convulsivo, ao noiar a cIcgada do Sarg. Franl, iodo rcarado ara cnfrcniar os crigos da gucrra. Dcvido ao inicnso frio quc ainda fazia cn Lucnlurgo, c quc ronciia nao scr ancnizado clo nosso ncio dc iransoric un jiao niliiar Dcnno ionara a rccauao dc cnvolvcr o coro nas scguinics vcsics roicioras. un ulvcr; or cina do ulvcr, un casaco dc la; or cina do casaco dc la, un jaquciao; c, finalncnic, or cina dcsias ircs canadas dc iccido qucnic, a fcluda caa niliiar dc cor caqui. Ja nornalncnic doiado dc dincnscs considcravcis, clc adquirira agora roorcs iao sucr-inoncnics, quc, ara sua grandc nagoa, nao udc dciar dc cunrincnia-lo cono o Mal. Cring. Quando o assin "rccIcado" Dcnno sc insialou na olirona do Ccl. Powcll ara, con ioda a sua inoncncia dc oicniado oricnial ionar o dcsjcjun, cu quasc crdi o flcgo dc ianio rir." 203 s 7,30 cn onio o jiao nos vcio luscar. O Sarg. Franl insialou-sc na frcnic, ondc scus largos onlros, coroados quc ja csiavan or un ninusculo gorrinIo dc la, fornavan una csccic dc ico dc una dcsroorcional nonianIa, crigosancnic inclinada ara o lado do cIofcr, un calo. Ccorgc c cu ocuanos o anlo asscnio irasciro do vcculo quc, roncando violcniancnic, airavcssou a cidadc dc Lucnlurgo na cosiuncira corrcria " ioda". Na sada iivcnos quc arar dianic dc un osio da Polcia Miliiar ara o olrigaiorio canc dc docuncnios. Logo cIcganos s iorrcs iransnissoras da Fadio Lucnlurgo (quc, cono disscnos, scrvian ianlcn nossa cnissora}. As inoncnics consirucs, ancoradas icrra or grossos fios dc aranc, csicndian-sc cn fila asccndcnic aic quasc o ioo da colina ondc, nun rcdio lranco, dc linIas nodcrnas, csiava insialada a usina clcirica. Olscrvci, andando dc un lado ara ouiro, una scniincla oriando un caaccic acIaiado do iio lriianico c carrcgando un fuzil doiado dc conrida laioncia; nas fui incaaz dc dcscolrir a nciralIadora csada quc, dc acordo con a afirnaao caicgorica do nosso calo- noiorisia, acIava-sc airas dc una das janclas. Prosscguinos o caninIo, airavcs dc una rcgiao colcria dc losqucs. Acsar da cIuva quc caa inccssanic, o cIofcr, graas aos ncunaiicos aniidcrraanics do jiao, conscguiu nanicr una 204 vclocidadc ncdia assaz clcvada. A csirada, quc no incio sc arcscniava ccclcnic, logo dcu ara iorar c concaran a surgir, aos scus lados, filas dc ccrcas con iraos vcrnclIos dccndurados no aranc farado, indicando crigo dc ninas. Quanio nais crio cIcgavanos dc EcIicrnacI (cidadczinla cn icrriiorio lucnlurgucs, a uns 30 quilnciros da caiial}, ianio nais rasios da gucrra odanos olscrvar. casas dcrruladas or disaros dc canIcs, con grandcs furos na alvcnaria; algunas, con as arcdcs cn c, scn janclas, o inicrior consunido clo fogo. Na cidadc dc EcIicrnacI a dcsiruiao cra incrvcl. Nao Iouvc scqucr un so cdifcio quc iivcssc cscaado incolunc ao cfciio arrasador da ariilIaria c das lonlas. Alguns dos rcdios arccian, visios da rua, iniacios. Porcn, nada nais cran do quc facIadas-faniasnas quc cscondian anonioados dc dcsiroos. O cinzcnio irisic da cIuva conirilua ainda nais ara auncniar a lugulrc dcsolaao do anlicnic. Algunas das casas iinIan sido rcduzidas a nonics dc iijolos, dos quais solrcssaan coloridos, sujos c uncdccidos cla cIuva, saias dc nulIcr, cono ianlcn cs dc ncsas, cadciras c louas quclradas. O quc solrava da grandc naioria dos rcdios cra a facIada, assin ncsno cn lasiinavcl csiado. scn janclas, a alvcnaria crfurada or giganicscos luracos c salicada clos rasios dcniados dc csiilIaos dc granada. 205 Aqui ou acola crguia-sc nciadc dc una casa ou aric dc una igrcja. Por ondc qucr quc fsscnos, or iodos os lados nos confroniavanos con o scnllanic fcroz da gucrra. Airavcs dc ioda csia dcsolaao, coniinuava incriurlavcl o irafcgo dc vcculos, runo frcnic. Era un fluo quasc quc ininicrruio dc ossanics caninIcs vcrdc-oliva, ianqucs, jics c ouiros vcculos noiorizados. Quanio a nos, nao dcianos EcIicrnacI incdiaiancnic, ois anics dc rosscguir, inIanos quc nos dcsincunlir dc un dos cncargos quc nos iinIan sido ouiorgados or anigos, rcsidcnics na cidadc dc Lucnlurgo. Encargos dc caraicr csiriiancnic ariicular, ligados s roricdadcs c coisas quc clcs iinIan dciado airas, cn cidadcs ondc anics rcsidian, ora cngolidas cla voragcn da gucrra. Con cfciio, acsar do icor sccrcio da nissao quc dcscncnIavanos cono ncnlros da cquic da 12-12 lcvavanos, dcniro das oucos Ioras vagas dc quc disunIanos, una vida conlciancnic nornal, o quc acarrciava, cnirc ouiros faios, o csialclccincnio aulaiino dc un solido crculo dc anigos no scio da oulaao lucnlurgucsa. Aic Iojc sou incaaz dc clicar a caiidao quasc iclcaiica con a qual os nossos anigos lucnlurgucscs cIcgavan a adivinIar a inincncia dc una das nossas rccniinas viagcns 206 runo ao "froni". Evidcnicncnic dcsconIccian or conlcio a vcrdadcira razao, assin cono os oljciivos daquclas ccurscs. Possuidorcs dc fina cducaao c dc un iaio or dizcr inaio, nunca lIcs ocorrcra scqucr, ncsno dc forna indircia, icniar olicr quaisqucr infornacs concrcias a cssc rcsciio. Porcn, cra naiural quc, cicnics ou cscranosos dc quc udcsscnos assar or alguna localidadc ondc iinIan alandonado scus lcns, alguns dclcs nos cdisscn cncarccidancnic quc "dcsscnos una olIadinIa" ara vcr cono as coisas andavan "or la" c, rincialncnic, ara nos ccriificarnos sc ainda Iavia solrado algo dc suas roricdadcs. A ncra icniaiiva dc saiisfazcr iais dcscjos consiiiua, dc nossa aric, una flagranic violaao do csiriio rcgulancnio niliiar. Porcn, a vcrdadc scja diia, iais infracs sc roduzian rcgularncnic cn iodas as viagcns quc cfciuanos. Prova dc quc, ianio cn Lucnlurgo, cono nos Esiados Unidos, no Drasil ou cn qualqucr ouiro as do nundo, nao Ia olsiaculo quc nao ossa scr sucrado or una loa c solida anizadc. Naquclc 6 dc naro dc 1945, cn EcIicrnacI, cusiou-nos un ouco dcscolrir o rcdio dc csquina indicado or un dos nossos anigos dc Lucnlurgo. O cdifcio, arcialncnic dcsirudo, oriava, cono iodos os ouiros daqucla cidadczinIa, una laca con a inscriao NO LOOTINC (roilido ilIar}. Era una advcricncia 207 aos soldados noric-ancricanos ara quc rcsciiasscn as roricdadcs dc cidadaos dc un as anigo cono cra o Lucnlurgo, cn icrriiorio do qual sc acIava a cqucna EcIicrnacI. No cnianio, cono vicnos frcqucnicncnic a dcscolrir, iais aclos civilidadc c ao cavalIcirisno nunca suriian cfciio cn icno dc gucrra, quando a naioria dos Ioncns crdcn o scu cquillrio noral, ficando conlciancnic doninados or scus insiinios. Assin, foi cn vao quc rocuranos a nala dciada or un dcsscs anigos, quc dcvia conicr una arcciavcl sona cn dinIciro c ouiros valorcs c quc, na rcciiiaao da fuga, nao udcra lcvar consigo. Enconiranos, isio sin, una incrvcl dcsordcn, cono sc o inicrior da Ialiiaao, rclaiivancnic iniacio, iivcssc sido vasculIado dc laio ara cina clo rorio Ccngis-KIan c sua cooric da aniiga Mongolia. Un nonic dc ccrcncnios Iunanos cn cina da cana dc casal no dorniiorio da Ialiiaao scrvia dc aroriado cariao dc visiia dos auiorcs do furio da nala c do irisic csiado cn quc sc acIava o inicrior do rcdio, o qual nilagrosancnic Iavia cscaado aao dcsiruidora da ariilIaria noric-ancricana. Logo dcois dc assar EcIicrnacI, cIcganos ao Fio Saucr. Esirciio cono c, cn oucos insianics conscguiu o jiao airavcssar a rcccn- consiruda onic quc sc csicndia solrc as aguas dc cor anarclo-iurvo. As isoladas Ialiiacs dc 208 canoncscs c siiianics quc csoradicancnic surgian ao lado da csirada, nao iivcran nclIor soric quc as da cidadc dc EcIicrnacI, con os scus anonioados dc dcsiroos cncgrccidos cla funaa, c alvcnaria crivada dc cnorncs fcndas. Olscrvanos rcgular nuncro dc casanaias, algunas canufladas. Una dclas iniiava con crfciao o cicrior dc una casa dc canoncscs. Ao invcs dc janclas, nosirava nas grossas arcdcs dc cincnio arnado, luracos clos quais, Iavia ainda ouco icno, aoniavan csadas nciralIadoras nazisias. Muiias dcsias consirucs dc asccio un ianio sinisiro, cujas fornas quadradas guarnccian as colinas vizinIas, csiavan cncgrccidas cla funaa. O icrrcno ao rcdor, colcrio or craicras dc granadas. rvorcs arrancadas, cadas, algunas dclas con os ironcos crfurados or lalas, c as cascas da nadcira nosira. Filas dc irincIciras, algunas cIcias dc agua. Aqui c acola, virado no cIao, un arado cnfcrrujado. Un cavalo norio, a larriga incIada, o clo sujo c nolIado. Ouiro, un ossanic aninal casianIo, acIava-sc cado no fosso ao lado da csirada, ara ondc aarcnicncnic iinIa sido arrcncssado clo dcslocancnio do ar dc una closao. 209 A csirada cra ali iao csluracada quc forava o jiao a rogrcdir vagarosancnic, orcn ainda con suficicnic inulso ara ioriurar lasianic os ncus orgaos inicrnos, csccialncnic o fgado. O asfalio da csirada csiava, cn alguns lugarcs, dc onia a onia airavcssado or craicras rcccnicncnic cniuidas. Eran rasios dc aniigas arnadilIas anii-ianqucs alcnas, ao lado das quais aarccian ocasionalncnic os rcsios rciorcidos dc varias dc suas viinas, cono ianqucs, auionovcis niliiarcs, caninIcs ou jics. A aisagcn cra irisic c soliiaria, dc vcz cn quando inicrronida or gruos dc soldados noric-ancricanos cncnIados na consiruao dc alguna onic ou no conscrio dc una linIa iclcfnica, frouancnic dccndurada. A alguns quilnciros dc EcIicrnacI dcaranos con ircs filciras dc olsiaculos anii-ianqucs ainda iniacios. Salicncias iriangularcs dc cincnio arnado, iniadas lcvcncnic dc cor narron csvcrdcada. Tanio csforo c dinIciro dcscndidos inuiilncnic clos alcnacs na sua consiruao! Esicndidas cn vasia arca naqucla sinciria rc-falricada quc caracicriza os ccniicrios niliiarcs, crdian-sc no cinza irisic do Iorizonic as suas inicrninavcis colunas. CIcganos falrica na qual Ccorgc ocuara ouirora o cargo dc gcrcnic. As suas cscranas dc cnconirar algo iniacio, logo sc dcsvancccran, quando vinos os dcsiroos do rcdio. Na oria do 210 larracao rincial, as alavras ncio aagadas. "C.I. dcad in aiiic"(22}, Por dcniro, filciras dc naquinas cnfcrrujadas, arcialncnic dcsiruidas c lugulrcncnic iluninadas clo cccsso dc luz quc cncirava nas cnorncs lrccIas do iclIado. Quanio ao cscriiorio, no rinciro andar, nada nais cra do quc un anonioado confuso, con cscrivaninIas ionladas, aclada c cadcrnos dc ioda csccic; as orias do cofrc csiavan alcrias. O soldado norio no soiao ja Iavia sido lcvado. Nossa roina arada foi un casiclo crio dc una aldcia. Ali dcvanos dcscncnIar a scgunda nissao csia, colorida cla ainosfcra falulosa dc un conio das Mil c Una Noiics. Con cfciio, ouiro dcnirc os anigos lucnlurgucscs, dono da nagnfica nansao, dcnonsirando ianio dcscscro quanio una fc ccga cn nossa Ioncsiidadc, nos cncarrcgara da localizaao c cvcniual rcnoao ara Lucnlurgo, dc un icsouro dc valor incsiinavcl. ncia duzia dc sacolas dc couro rclcias dc diananics c, confornc suas alavras, cscondidas airas dc una arcdc disfarada, no orao do casiclo. O rcdio, dc csiilo larroco, dc cor roo-avcrnclIada, consirudo no ano dc 1780, csiava ainda dc c, arcscniando orcn, una aarcncia lasiinavcl. Suas arcdcs, narcadas ja clo faniliar dcscnIo lugulrc dos csiilIaos da ariilIaria, cran coroadas or una ornancniaao su gcncs, consisiindo dc un cordao dc figuras dc cdra 211 rccariancnic dccnduradas na alvcnaria, da qual iinIan sido arrancadas clo inacio do dcslocancnio dc ar rovcnicnic dos disaros. Enquanio o noiorisia ficou cscrando no jiao, Dcnno, Ccorgc cu nos diriginos ara a cnirada do orao. O farolcic quc iinIa irazido conigo rovou scr solrcnancira uiil, nao soncnic orquc iluninava os dcgraus dc cdra un ianio cscorrcgadios, cono ianlcn orquc crniiia una rcvisia nais conlcia do local, ara dcicciar a cvcniual rcscna dc ninas icrrcsircs. A colocaao dcsscs cngcnIos iraiociros c norifcros cra una csccialidadc dos alcnacs cn rciirada. Aquclcs acirccIos dialolicos, Ialilncnic canuflados, causaran clcvado nuncro dc viinas, rincialncnic cnirc as iroas dc cIoquc dos ccrciios aliados. Cono nao cisiia, aarcnicncnic, viv'alna nas dccndcncias do casiclo, quc nos udcssc rcsiar quaisqucr csclarccincnios solrc a nacionalidadc dos scus uliinos ocuanics, cra claro quc, or razcs dc clcncniar rccauao, dcvanos cscrar o ior ou scja, quc sc iraiava dc cononcnics da WcIrnacIi. Enircianio, ao alcanarnos o orao, aos una dcscida vagarosa, dcgrau or dcgrau, rcsiranos aliviados ao dcararnos, csalIada no cIao dc cdra, grandc quaniidadc dc racs dc cncrgcncia, assin cono saaios c cas dc unifornc, iodos dc roccdcncia do ccrciio dos Esiados Unidos. Sc, or un lado 212 cssa dcscolcria ancnizou o rcccio das ninas alcnas, or ouiro auncniou as nossas rcocuacs quanio ao dcsiino dos diananics. Dcsdc quc o orao, cono o rovavan os vcsigios dciados or csscs visiianics, cvidcnicncnic iinIa sido ja vasculIado clos auicniicos "craqucs" na localizaao dc cscondcrijos quc cran os niliiarcs ianqucs, acnas or un vcrdadciro nilagrc odcrian csiar a salvo as cdras rcciosas cricnccnics ao nosso anigo dc Lucnlurgo. Scguindo as insirucs dcsic uliino, conianos un ccrio nuncro dc aincis dc nadcira, nao dcnorando nuiio ara dcscolrirnos o conariincnio sccrcio. A luz do ncu farolcic, dirigida ara o scu inicrior, rcvclou un anonioado dc aniiguidadcs cnociradas consisiindo rincialncnic dc raios dc Scvrcs ricancnic iniados, assin cono dc algunas raiarias. Dos diananics nada, ncn sinal. Tivcnos quc nos curvar dianic da dura rcalidadc. o icsouro do casiclo nao conscguira cscaar colia dos soldados noric-ancricanos quc, alias, nao agiran dc nodo difcrcnic do quc qualqucr gucrrciro conquisiador dc ouiras nacs, do assado ou do rcscnic. En Dollingcn, a uliina cidadczinIa quc nos scarava do dcsiino final, quc cra Diilurgo, fizcnos una raida visiia a un lurgo da DDM(23}, organizaao fcninina nazisia, dcdicada ao acrfcioancnio das qualidadcs c viriudcs 213 considcradas dignas do cIanado adrao da raa gcrnanica, csialclccido or Hiilcr. O rcdio, cono iodos os dcnais onios da cidadc, acIava- sc vazio c lasianic danificado clos disaros da ariilIaria noric-ancricana. Na oria dc cnirada csiava cscriia a giz lranco. AcIiung, Fcind scIicssi scIarf(24}. Nos anonioados dc dcsiroos cnocirados quc guarnccian os cnodos, cnconirci varios livros c folIcios. Quanio s aniigas ocuanics do lurgo, nada lcnlrava nais a sua rcscna a nao scr alguns saaios dc lailc, scn lrilIo, anassados c csiragados. A ncdida quc nos aroinavanos dc Diilurgo, cidadc naial dc Ccorgc, csic concou a dcnonsirar visvcis sinais dc crcsccnic agiiaao c, aoniando un nonuncnio cuja silIucia rciangular sc dcscoriinava no ccu cinza, cclanou. "O nonuncnio dos conlaicnics ainda csia dc c! E ianlcn a cIaninc da ccrvcjaria". Noiava-sc na voz dc Ccorgc, alcn da conrccnsvcl cnoao, ianlcn alguns vcsigios dc cscrana. Talvcz o faio dc icrcn ficado iniacios aquclcs dois narcos da cidadc fossc un rcssagio alvissarciro, crniiindo a dcduao dc quc ialvcz a sua casa ianlcn iivcssc cscaado ilcsa. Ja na cnirada, orcn, iornou-sc aicnic quc Diilurgo arcscniava un asccio idcniico a EcIicrnacI. Nao sc via un rcdio quc nao iivcssc sofrido a aao da ariilIaria. No larro anarclado das ruas, nargcadas or filciras dc runas, 214 arrasiava-sc una ininicrruia corrcnic dc ianqucs, canIcs, carros, jics c caninIcs noric-ancricanos. O csado irafcgo niliiar quc cnconiranos cn Diilurgo clicava-sc clo faio dc csiar airavcssando a cidadc, jusiancnic naqucla Iora, un foric coniingcnic do ccrciio do Ccn. Paiion, incunlido dc icniar un aiaquc nacio conira as linIas alcnas con a finalidadc dc ronc-las, runo a Collcna. Nun dos cruzancnios, o irafcgo cra iao inicnso quc fonos olrigados a arar o nosso jiao. Un najor do ccrciio, con o caaccic inclinado or cina dc un grandc naa, dirigia o fluo inccssanic dos vcculos. Enquanio discuianos, ainda scniados no carro, a ossililidadc dc dcsccr c scguirnos a c aic casa dc Ccorgc, rcssoou rccniinancnic un foric csianido, nisiurando-sc ao csialo da closao, una sonoridadc lcvcncnic nclodiosa... lllacnggg! E ouira vcz lllacnggg! Ao iodo, oiio violcnios disaros dc ariilIaria, un aos o ouiro, lcvaniando-sc no local ondc os oluscs caan a uns 800 nciros dc nos cqucnas nuvcns dc funaa lranca. Alguns soldados do caninIao nossa frcnic, ao rcssoarcn os disaros saliaran do vcculo, rocurando alrigo nuna das casas scni-dcsirudas. O son c dc canIao dc 80 nn dissc Ccorgc una das nclIorcs cas dc ariilIaria quc os alcnacs ossucn. Esianos crio da frcnic dc conlaic. Talvcz a uns 8 quilnciros... 215 Una scric dc violcnios csirondos, nais odcrosos quc os rinciros, fizcran csircncccr a icrra. Esics sao os nossos cclanou o cIofcr csiao no naino a uns quinIcnios nciros daqui. Indifcrcnic aos disaros da ariilIaria, rovcnicnics dc anlos os lados, a narc inicrninavcl dc Ioncns c naicrial dc gucrra noric-ancricana dcslocava-sc cn dircao a Collcna. Ciganicscos caninIcs niliiarcs, arrasiando nao ncnos ossanics canIcs dc assalio, os "focinIos" cncolcrios or ianas roicioras dc lona, grudados uns aos ouiros, csscs conjunios dc ariilIaria csada avanavan, nuna rocissao vagarosa, orcn incoravcl. Quando sc lalanavan, aos solavancos, roduzian un iinido ncialico, dciando na sua assagcn un rasio con foric cIciro dc olco dicscl. Airas dclcs, ara-cIoquc cncosiado a ara-cIoquc, ccnicnas dc caninIcs rclcios dc iroas dc infaniaria, vcsiindo caaccics ioscos, colcrios dc rcdcs dc canuflagcn, a naioria cn ioial aaiia, alguns dcnonsirando alidcz nos rosios, orcn iluninados or inidos sorrisos. Tanio as arnas cono os vcculos carccian do asccio rcluzcnic quc caracicriza os dcsfilcs niliiarcs cn icno dc az, orquanio sc acIavan visivclncnic gasios c 216 colcrios dc lana, dcnonsirando quc Iavian naniido forics conlaics con o ininigo. Esics cniran cn aao ainda Iojc dissc o Sarg. Franl, aoniando ara os soldados scniados nos caninIcs. A avalancIc dc vcculos lclicos cra inoncnic, inicrninavcl. Un jic, con una csircla raicada cn fundo vcrnclIo iniada no ara-cIoqucs, arou na csquina. Un gcncral-lrigadciro olscrvou o cIofcr. O gcncral dcsccu. Era laio c gordo, c irajava una jaqucia quc, ara cfciios dc canuflagcn, osicniava un dcscnIo ondc rcdoninavan as corcs vcrdc c anarcla. O gcncral, rodcado dc alguns oficiais, crnancccu lasianic icno naqucla csquina, fiscalizando o irafcgo dc Ioncns c naicrial. Ouvinos nais alguns disaros dc ariilIaria, vindos do lado dos alcnacs. Porcn, dcsia vcz, os oluscs caran nais longc. CIcganos finalncnic casa dc Ccorgc, ondc o cscrava una anarga dcccao, ja dcnonsirada clo asccio cicrior lasiinavcl. Ao sulirnos a cscada colcria dc grossa canada dc lana, vcrificanos logo quc, alcn da dcsiruiao, cla Iavia sofrido ianlcn os cfciios da ilIagcn. Todos os cnodos csiavan colcrios dc dcsiroos 217 c inundcias. Nada solrara, cccio algunas cas dc nollia quclradas, colcrias dc o, gavcias uadas ara fora. E un grandc silcncio. Proccdanos agora rcalizaao dc nossa iarcfa rincial, ou scja, a dc rocurar naicrial ara nossa cnissora. Infclizncnic, o rcdio do quaricl-gcncral do ariido nazisia da conarca dc Diilurgo acIava-sc cn csiado nao ncnos lasiinavcl quc os dcnais cdifcios da cidadc. Tivcnos quc rcnccr nonianIas dc acis c cngolir sulsiancial quaniidadc dc ocira, anics dc dcscolrir algunas ilIas dc docuncnios iniacios, assin cono unas vinic laias dc ncial conicndo fiias cincnaiograficas dc 16 c 35 nn, rcrcscniando divcrsas fascs das aiividadcs do ariido nazisia cn Diilurgo. No rcdio dos corrcios localizanos c lcvanos una nala osial rclcia dc corrcsondcncia, cscondida dclaio das gradcs dc un guicIc, canuflada or una cscssa canada dc ocira c quc nilagrosancnic cscaara "curiosidadc" das iroas dc cIoquc. Na volia aranos nuna aldcia, dianic dc un gruo dc casas scni-dcsirudas, a fin dc inicrrogar alguns dos Ialiianics. Ficanos saiisfciios cla ooriunidadc dc odcrnos convcrsar con aquclcs raros rcrcscnianics da oulaao civil alcna, ois foran, con cccao dc 218 alguns ncninos da "HJ"(25}, os unicos quc udcnos localizar duranic ioda a nossa viagcn. Provavclncnic, dianic do inacio das rcccnics acs lclicas, a naioria dos Ialiianics da rcgiao iinIa fugido ou csiava cscondida nos losqucs das ccrcanias. Dirigi a alavra a un Ioncn dc ligodc criado, salicado dc fios lrancos. Qual c a sua rofissao? Lavrador? Lavrador c iralalIador rcsondcu o Ioncn, fazcndo cvidcnic csforo dc scr anavcl. Tanio clc cono os dois raazcs a scu lado dcnonsiravan una docilidadc c una nodcsiia cagcrada ao circno, ara scr sinccra. Un dos garoios, quc aarcniava uns quinzc anos, ainda vcsiia o unifornc da "Juvcniudc Hiilcrisia", orcn scn a "swasiica" ou quaisqucr ouiras insgnias nazisias. Adniiiu icr cricncido "HJ". Quc odanos fazcr? A gcnic cra forada. Todo nundo cra olrigado a alisiar-sc... E vocc? indaguci do scu anigo, un garoio dc uns onzc anos Tanlcn fcz aric da "HJ"? Sin concordou clc a gcnic cra forada... 219 Airavcssci a csirada, ondc Dcnno Iavia cnialulado convcrsa con duas nulIcrcs, aradas frcnic dc una casa csluracada. Una dclas, alia c nagra, iinIa o rosio alido c arcado or una loca cagcradancnic csirciia. A ouira cra gorda c laioia. Eniao indagava o Sarg. Franl voccs csiavan con ncdo dos ancricanos? Nao rcsondcu a dos lalios finos salanos quc clcs nao nos farian nal, ois os conIcccnos dcsdc a Princira Cucrra Mundial. E con a voz aucarada. Ainda icnIo una foiografia quc nc nosira ao lado dc un ancricano. E dcois dc una ausa. Tcnos cscranas dc quc ainda vcrcnos dias nclIorcs. Coniou-nos, cn scguida, quc nao Iavian rccclido ordcn dc cvacuaao. Assin, iinIan dccidido crnancccr na aldcia. Enquanio convcrsavanos, o rudo cnsurdcccdor dc alguns ianqucs, roccdcndo cn ncio a una coluna dc ouiros vcculos, fcz con quc cu virassc o rosio naqucla dircao. A nulIcr dcvcra icr crcclido a crcssao dc orgulIo quc, scn cu qucrcr, iluninara os ncus olIos. Nos ianlcn dissc cla ossunos nuiios carros.., so quc o nosso "Srii"(26} sc csgoiou... 220 A scnIora acrcdiia quc a AlcnanIa ainda odc ganIar a gucrra? crguniou Dcnno. Ela rcflciiu duranic alguns scgundos c, scn conscguir oculiar o odio quc cngrossava sua voz, rcirucou. Sin, cada un dc nos dcscja a viioria do scu rorio as. E ainda nais nos, quc icrnos luiado or scis longos anos... Porcn, a sua aniga gorducIa arcssou-sc a acrcsccniar raidancnic. Ao vcr assar iodos csics vcculos, a gcnic quasc conca a acrcdiiar quc a AlcnanIa nao consiga nais ganIar csia gucrra. Era cvidcnic quc cla ronunciara csias alavras, nao orquc rcflciisscn a sua roria oiniao, nas con o iniuiio acnas dc aagar a cssina inrcssao causada clo nodo dc falar da ouira nais aircvida, orcn nais sinccra. Un Ioncn irajando o casaco dos soldados da WcIrnacIi, o rosio alido colcrio dc onias dc larla, acrcsccniou cn voz conciliaioria. Ningucn dc nos quis a gucrra... E a gorducIa, con un sorriso un ianio forado, concordou. 221 Dc faio, ningucn dc nos aqui da aldcia quis a gucrra... 222
223
224
225
226
Captulo XII ALEMANHA, ZERO HORA MENOS CINCO Eccsso dc franqucza odc cusiar a vida Aic os ccgos sao olrigados a adcrir ao "Vollssiurn" Alios funcionarios nazisias insisicn cn scus rivilcgios Dcscriao dcialIada dos rcsuliados dc un lonlardcio Acalou-sc. os ancricanos csiao airavcssando Dad NauIcin.
Mcncionci, no caiulo rcccdcnic, a saiisfaao quc scniinos ao dcscolrir nos csconlros do cdifcio dos corrcios dc Diilurgo, una nala ainda lacrada do corrcio alcnao, rclcia dc carias. Isio, orquc csias consiiiuan a nossa nclIor c nais oljciiva fonic dc infornacs solrc o csiado dc csriio do ovo alcnao na inincncia do colaso ioial da rcsisicncia da WcIrnacIi ou scja, na "zcro Iora ncnos cinco ninuios". Os rcncicnics, ja sol o cfciio dos consianics lonlardcios dos aliados, iinIan nandado aqucla corrcsondcncia scn nuiia cscrana dc quc cIcgassc ao dcsiino. Porcn, acsar dcsias considcracs rcalisias, ningucn iria dciar dc cscrcvcr aos scus arcnics c anigos. Podc-sc ncsno afirnar quc, cn ncnIuna ouira coca na AlcnanIa icrian sido 227 cscriias c dcsacIadas ianias carias. Mandar una corrcsondcncia cra quasc scnrc a uliina c dcscscrada icniaiiva dc csialclcccr coniaio con un cnic qucrido, ialvcz crdido na confusao da rciirada do ccrciio dcrroiado ou rcso nos csconlros dc una cidadc dcvasiada or lonlardcios acrcos. Escrcvcr una caria scria scnrc un "dcsalafo" sicologico, o ncio nais scguro dc sc livrar, clo ncnos icnorariancnic, da rcssao quasc insuoriavcl das rcocuacs do rcscnic c do ncdo do fuiuro. Fccclcr una caria cra o nclIor c nais caro rcscnic, una lcnao dc Dcus, nais ronissora quc qualqucr dinIciro do nundo. Dos nuiios nilIarcs dc carias daqucla coca, quc nunca cIcgaran ao scu dcsiino c quc, no dcscncnIo da ninIa funao no Dcariancnio dc Cucrra Psicologica do XII Cruo do Ecrciio noric-ancricano fora olrigado a lcr, conscrvci algunas, a iiulos dc souvcnir dc gucrra. Dcsias, ciio cn scguida as nais rcvcladoras. Caria dc una nac ncnciona ncninos dc quinzc anos dc idadc cIanados clo ccrciio ara cavar irincIciras. "Dad NauIcin, 26 dc naro dc 1945 MinIa cara Elfricdc 228 No quario dc Hansgcri dorncn dois rcfugiados dc Francforic, arcnics da ScnIora Sicin. Hansgcri dornc no diva. Incdida assin dc arrunar a casa, arovciio o icno ara cscrcvcr-ic. Tcniarci novancnic fazcr cIcgar csia caria a Sicgcn, dc ondc, cu cscro, ic alcanara. Ha quinzc dias airas, Marlurgo foi alvo dc un lonlardcio. Nao icnos aic agora, sinal dc vida dc voccs. Salcnos acnas o quc foi coniado cla Sria. Zandcr. ara dcscscrar, a gcnic nao salc nais nada solrc os arcnics roinos. Dc casa, cvidcnicncnic, ianouco Ia noicias. En nossos cnsancnios, csianos consianicncnic con voccs. Cono vao? E, rincialncnic, cono vao icus ais? Dcvc scr icrrvcl ara anlos, vcrcn-sc confroniados con os dcsiroos da olra clo crguincnio da qual iralalIaran ioda una vida! E a adaria? Ondc noran clcs agora c or ondc andan iuas irnas? Caso dcscjcs vir ara ca con WolfgacngcIcn, osso ccdcr-ic o quario do canio o aniigo cscriiorio. Porcn, c nclIor nao dar aliics. Talvcz quc nos ncsnos ossivclncnic scjanos olrigados a alandonar o nosso lar. Todos os soldados fcridos aios a caninIar, rccclcran alia dos Iosiiais. Acnas os gravcncnic 229 fcridos coniinuan inicrnados. Todos os iclIados dos Iosiiais acalan dc scr iniados con cnorncs cruzcs vcrnclIas. A "Escola No. 3" foi onicn convcriida cn Iosiial. A cidadc csia scndo airavcssada or una iorrcnic dc rcfugiados vindos da rcgiao dc Francforic-solrc-o-Mcno. Aic Iojc ainda csiou ionia. Inagina. no salado, dia 24 c doningo, 25, os raazcs nascidos cn 1929 c 1930, rcscciivancnic, rccclcran ordcn dc sc rcunir. As 19 Ioras iria un iransoric ara Diclurgo, crio dc Darnsiadi, ondc dcvcrian scr cavadas irincIciras. Incrvcl, a agiiaao dos ais! Era olrigaiorio lcvar vvcrcs ara ircs dias, inclusivc cinco quilos dc laiaias. No caso do nao aarccincnio dc qualqucr dos raazcs, scus ais fican sujciios lci narcial. Dclo c fornoso, aos una dura dcscdida, Hansgcri, cquiado con una nocIila dc 40 quilos dc cso, s-sc cn narcIa s 13 Ioras. Fcuniran-sc cn Fricdlcrg uns 250 garoios. No ncio da cIanada, foi dado o alarna, sofrcndo Fricdlcrg o scu nais csado lonlardcio acrco. Conianos aroinadancnic 300 avics quc, con ccricza, dcvcn icr arrcncssado unas 1 200 ou 1 500 lonlas solrc a cidadc. E as crianas, no ncio dcsia caldcira dc 230 lruas, con acnas algunas irincIciras rasas ara roicao! Craas a Dcus, saran ilcsas. Foran ainda iao inicligcnics, quc sc arovciiaran da rincira calnaria ara "dar o ira" cn dircao a NauIcin. CIcgaran cn casa s 6 Ioras da iardc, colcrios dc lana, da calca aos cs, c agora nao os dcianos sair nais. Todos nos arovciianos os sanducIcs das nocIilas dc roviscs. Asscguro-ic quc rarancnic concnos rcfciao nais salorosa. O ncu Hansgcri nao sc cansava dc rcciir dc cono csiava conicnic dc rcgrcssar casa. Fora isio, ainda csianos iodos lcn. Sc clo ncnos udcsscnos icr noicias iuas c dc Hans... Salado noiic o "Caulciicr" Srcngcr, falando clo radio, coriou s oulacs dc Francforic, OffcnlacI, Darnsiadi c arrcdorcs, a dciarcn suas cidadcs. Os quc ficarcn airas scrao considcrados iraidorcs. Quc farcnos, sc ial ordcn vicr a scr dada ianlcn cn NauIcin? Nao o osso crcr, orcn, dcvido cIcgada consianic dc novos Iosiiais niliiarcs. Adcus, ninIa qucrida Elfricdc. Dcscjo nuiia soric a ii c ao ncu cqucnino 231 Wolfgang. Saudacs sinccras a ii, icus ais c iuas irnas. Tua CFETEL." Avcniuras dc una viagcn dc Dcrlin a NauIcin "NauIcin, 27 dc naro dc 1945 Mcu qucrido Hanscrnann Talvcz ja icnIas rccclido as oucas linIas dc saudacs quc udc cnircgar ao assagciro dc un ircn quc arou aqui, cujo dcsiino cra Dcrlin. Enircianio, aos una viagcn rclcia dc avcniuras, cIcguci anic-onicn s 17 Ioras a NauIcin. Eis o rclaio da ninIa crcgrinaao. En Dcrlin, dcvido aralizaao dos iransorics ullicos, cu nc us a caninIo da csiaao duas Ioras anics da sada do ircn. Assin ncsno alcancci jusiancnic a icno, o uliino carro da conosiao, quc ja csiava cn novincnio. Dois soldados iaran-nc ara dcniro do carro. A noiic ioda, o ircn, cn vclocidadc faniasiica, nao fcz scqucr una arada fora das rcvisias no Iorario. Fui fcliz cn olicr un asscnio a ariir dc Erfuri. En ScIwcinfuri, ondc cIcganos s 20,30, iivcnos quc alandonar o carro, dcvido a un aiaquc dc avics ininigos, 232 voando a laia aliiiudc. Porcn, ianio cu cono o ircn sanos ilcsos. s 10 Ioras fonos noiificados dc quc rosscguiranos runo a Wurzlurgo, ondc cIcganos ao ncio-dia c irinia. Wurzlurgo c una cidadc noria, dcsiruda clo fogo. Nos oucos rcdios quc ainda rcsian dc c, udc disiinguir alguns cscriiorios do ariido, c una igrcja. O asccio daqucla cidadc cra osiiivancnic dcsolador. En Dcrlin, acsar da dcsiruiao dc ccrios lairros, Ia ainda una scnsaao dc aiividadc fclril da oulaao, Mas, aquilo la csiava iudo norio c alandonado. So runas c quasc ningucn nas ruas. En Wurzlurgo fonos infornados dc quc un ircn, csiacionado na localidadc dc Zcll, iria ariir runo a AscIaffcnlurgo. E fonos ara la a c, cvidcnicncnic. Dois scnIorcs quc ian ara Francforic ara rciirar suas fanlias, ofcrcccran-nc a sua roicao. Acciici graia, ois, viajando con alguna conanIia, ainda cisic una ossililidadc dc airavcssar cssc caos, sao c salvo. Una cssoa sozinIa acala crcccndo no caninIo. Eniao rinciianos a narcIa, cu, con a nocIila nas cosias, na qual iinIa colocado iodas as ninIas osscs nais valiosas (clo ncnos 50 ls dc cso}, os Ioncns 233 carrcgando as suas nalas. Pclo caninIo cnconiranos una iavcrna ondc fonos fclizcs cn olicr un uliino coo dc ccrvcja Pilscn. Fcconforiados, rosscguinos a nossa caninIada cn dircao a Zcll, coniornando lindos vinIcdos, iodos cuidadosancnic culiivados (assin Ia cscrana dc quc clo ncnos vinIo icrcnos csic ano}. CIcganos s 5 Ioras da iardc, nas sanos dc Zcll acnas s 9 da noiic, viajando nun ircn quc ia runo a Cnundcn, ondc cIcganos s 15 ara 11. Tivcnos quc dciar o vagao, ois fonos infornados dc quc os ancricanos ja Iavian alcanado AscIaffcnlurgo, acIando-sc, cn conscqucncia, ioialncnic aralisado o irafcgo fcrroviario na cidadc dc Cnundcn. Fcsiava-nos agora acnas o rccurso dc ir a c, cla rodovia. Aos a caninIada dc nais ou ncnos un quilnciro, conscgui arar un caninIao, cujo noiorisia cra un civil quc ia a Francforic cn lusca do filIo. Dissc-nc quc csiava scndo olrigado a fazcr una volia lasianic grandc, ois os ancricanos ja sc acIavan na cidadc. Scndo a unica nulIcr cnirc os 25 ocuanics daquclc vcculo dc carga, fui lasianic ninada. Conforiavclncnic scniada, nao cIcguci a sofrcr ianio os cfciios da vcniania. Fodanos a noiic ioda, airavcssando succssivancnic Scssari, Dad 234 Orl, CcnnIauscn, Dad Scliz aic OrrcnIcin. O clarcar do dia rcvclou-nos un csciaculo cnirisicccdor. as csiradas rclcias dc rcfugiados; lcira da csirada os cadavcrcs dos quc norrian dc causiao ou cla aiuaao dos avics aiacando a laia aliiiudc; dcsiroos dc auionovcis c caninIcs; cavalos norios, cic. Un quadro crucl. Scn rcsiar aicnao aos norios, roccdia o fluo dos rcfugiados, c nos ianlcn. Dc longc ouvia-sc o iroar ininicrruio da ariilIaria. Esiavanos, or conscguinic, nao nuiio longc da frcnic dc conlaic. A un lado da csirada csicndia-sc a fila scn fin dos rcfugiados, c scguian os risionciros. O ouiro lado csiava rcscrvado aos vcculos niliiarcs. Duranic una arada, cncosiou ao nosso lado un conloio dc risionciros ancricanos. Esics sc aroinaran, ofcrcccndo- nos ancis dc ouro c carncs cnlaiadas cn iroca dc ao. Eran, scn cccao, Ioncns lcn nuiridos, dc asccio cducado. Una das nossas aradas foradas cra dcdicada lusca dc lcnIa ara o gasogcnio do nosso caninIao. AanIano-la, assin cono o olco, scn nais ncn ncnos, dc un osio dc gasolina alandonado. Nuna coca cono a aiual, iudo csia nudado, inclusivc os adrcs norais c lcgais. O quc inoriava ara nos cra quc udcsscnos coniinuar a viagcn. Fccclcnos nais ircs assagciros. ncninos dc 15 anos dc idadc, cricnccnics ao "Vollssiurn"(27}. Os garoios acalavan dc scr lilcriados clos 235 ancricanos, quc os Iavian rcndido acnas o icno ncccssario ara dcsoja-los das suas facas c ouiras arnas c nanda-los cn scguida (nunidos dc una grossa faiia dc ao}, dc volia nanac. Na scgunda-fcira cla nanIa o icno iorou. CIovcu a caniaros c ficanos nolIados aic aos ossos. Nao udcnos nos lanIar c csiavanos scn conida. Porcn, iudo arccia scn inoriancia. Fcariinos os cigarros c crianos novo anino. Duranic una das criodicas aradas dcdicadas s nossas "ncccssidadcs fisiologicas", o caninIao cncosiou frcnic dc una casa dc canoncscs. Os Ioncns sc csalIaran clo inicrior da Ialiiaao, inclusivc a rivada. Quanio a nin, iivc o csialulo das vacas inicirinIo ninIa disosiao. Foi naqucla arada quc o caninIao ionou runo difcrcnic, ficando cu olrigada a coniinuar a c o rcsio da viagcn. Solrccarrcgada cono csiava cla ninIa lagagcn, os onzc quilnciros quc iivc dc crcorrcr aic cIcgar a NauIcin nao foran "liscoiio". Aic agora os ncus cs csiao cIcios dc lolIas, un dos ncus joclIos sc acIa duro c incIado, c ninIas cosias colcrias dc nancIas azuis csvcrdcadas. Mas valcu a cna cIcgar quasc arrclcniada, ois conscgui salvar iodas as ninIas osscs rcciosas. Acsar dc csiar 236 agora aqui cn NauIcin, coniinuo na rcalidadc coniigo, ois ondc csiivcrcs a c o ncu lar. Scnrc icniarci voliar c rocurar-ic. Fcvcr-nos-cnos, orquc nos ananos. Talvcz scja csia a uliina caria quc rccclas. Dcijo-ic inicnsancnic, nuiias, inuncras vczcs. Pcnso cn ii, dia c noiic c coniinuo juniinIo dc ii. Scnrc, scnrc, cclusivancnic iua, EFIKA. Escro quc un londoso dcsiino crniia quc csia caria cIcguc a iuas naos. isio o quc dcscjo". A ccnsura nazisia fiscaliza as carias dos rorios alcnacs. Eccsso dc franqucza odc cusiar a vida. "Quaria-fcira, 14-3-45 Mcu lon c qucrido Pcicr Fcccli Iojc, ara grandc alcgria ninIa, iua caria dc 28-2. Agradco-ic dc iodo o coraao, or nc Iavcrcs cscriio. Ja csiava lasianic rcocuada or iua causa. Inagina, Pcicr, na scgunda-fcira fonos alvo dc un aiaquc acrco. Eu csiava dciiada, quando caiu o "iacic"(28} dc lonlas (aconicccu cn alguns scgundos}, 237 cran 9,30. Dcscala cono nc acIava, salici da cana c corri ara o orao. As lonlas caran logo airas da igrcja, clodindo, quasc iodas fclizncnic, nun cano dcscrio. Con cccao dc alguns soldados norios c fcridos, nao aconicccu nada nais gravc. As craicras das lonlas sc csicndcn cn linIa rcia aic a rincira casa da aldcia, ondc nora o guarda-caa Ducllnann, Scra quc aquclas lonlas csiavan dcsiinadas a Killurgo? Talvcz, dcvido ao faio dc sc acIarcn insialados naquclc lugar alguns coniingcnics dc rcscrva. Ou o aiaquc foi dirigido conira as csiradas? Ou conira os dcosiios dc V-1 cic., quc csiao csalIados aqui nas incdiacs ondc concan as florcsias dc Killurgo? Fala-sc dc iraiao. Corrcn loaios insisicnics dc quc icnIan sido iransniiidos na noiic dc doningo ara scgunda-fcira, sinais luninosos c radiofnicos or algucn cscondido nas vizinIanas da florcsia (la ondc dcscc o caninIo ara Unnau}. Aos o lonlardcio, foran colocados guardas duranic a noiic, na florcsia, orcn scn rcsuliado. No salado caran 20 lonlas csadas (dc rciardancnio} na csirada quc lcva a Maricnlcrg, uns 50 nciros do local ondc a gcnic sc dcsvia ara Luizscnlrucclcn... 238 Pouco a ouco clodiran iodas clas, icndo ficado incdido o irafcgo aic voar clos arcs a uliina lonla; Iouvc ianlcn alguns norios cnirc os soldados. Assin, odcs inaginar o crigo quc nos ancaa aqui. Dizcn quc ossivclncnic virao ara ca nais dc nil soldados. AriilIaria, infaniaria, ara-qucdisias cic., cnfin, iodas as caicgorias dc arnas. Daqui, os soldados scgucn, iodas as noiics, runo frcnic. Por isso Ia, no crodo da noiic, un ciraordinario novincnio dc vcculos. Faz uns vinic dias, foi ullicado un novo dccrcio ara as iroas, quc diz o scguinic. "aquclcs soldados quc dcclararcn icr crdido o coniaio con as suas unidadcs ou coisa scnclIanic, scrao sunariancnic fuzilados." Inagina quc coisa Iorrvcl; isio nada nais c quc un sinal dc fraqucza, Pcicr. Uliinancnic icnos iido frcqucnicncnic noicias dc icrcn sido fuziladas ccrias cssoas dcvido ao icor das carias quc cscrcvcran, c quc a ccnsura cgara. Isio c una advcricncia ara nos, Pcicr. Dcvcnos scr un ouco nais cauiclosos daqui or dianic. Assin c nclIor, nao acIas ianlcn, Pcicr? E nao ic csqucas da iua Pcicrlc! Eu ianlcn coniinuarci a cnsar scnrc c con carinIo, no ncu qucrido Pcicr. Muiios 239 carinIosos lcijinIos dc loa noiic, da iua unica PETEFLE." Aic os ccgos csiao scndo cIanados ara as filciras do "Vollssiurn". "DacI, 16 dc naro dc 1945 Mcu caro scnIor DucIcr Ja sc foran nais algunas scnanas dcsdc quc rcccli sua gcniil caria. Porcn, a cula clo airaso das rcsosias calc s nossas consianics nudanas. Nao crcio quc o scnIor ossa nc cscrcvcr cn fuiuro roino ara o lugar ondc rcscnicncnic nc acIo (csiou dcsdc 18 dc fcvcrciro no Wcsicrwald; inicialncnic crio dc Collcna c agora, crio dc Maricnlcrg, no Olcrwcsicrwald}. Os aviadorcs ininigos, voando a laia aliura, dirigcn os scus aiaqucs dc nancira conccnirada conira as linIas fcrrcas cono ianlcn conira as auio-csiradas inorianics; rincialncnic, orcn, clcs icnian alcanar a "FcicIsauiolaIn"(29}, ara, dcssc nodo, faciliiar o avano das suas iroas ara o inicrior do FcicI. 240 Sin, ncu caro scnIor DucIcr, iivc dc rir s gargalIadas quando soulc quc olrigaran o scnIor a fazcr aric do "Vollssiurn"! Consiiiui rcalncnic un ccriificado dc olrcza o faio dc aic os ccgos scrcn olrigados a acudir cn dcfcsa do as. Soulc quc aqui, crio dc Maricnlcrg, nora un ccgo ao qual rcicndo visiiar ncsic roino doningo. dizcn quc iralalIa nuna oficina arisiica c quc c nuiio inicligcnic. Dcscjo-lIc nclIoras, c quc scja ouado dos aiaqucs acrcos, c quc iodos nos cnconircnos ouira vcz. Con a anizadc nais sinccra, sua MAFIE SCHINDLE. Favor nandar a rcsosia quanio anics. Anicciadancnic, ncu nuiio olrigada!" "Os dialos voan dia c noiic..." DcialIada dcscriao dc lonlardcios. "19 dc fcvcrciro dc 1945 MinIa cara Oiiic Enlora os "gangsicrs" csicjan nc solrcvoando ncsic insianic, csiou scniada na cscrivaninIa ara ic cscrcvcr c assin "laicr un ao" coniigo. Ja cIcganos a ial onio aqui, quc soncnic rocuranos 241 rcfugio no orao, quando as lonlas ja csiao caindo ou quando ouvinos os disaros dc ariilIaria anii-acrca. Caso rocurasscnos nos roicgcr rcalncnic, icranos quc ficar oculios no orao ou no alrigo anii-acrco dcsdc a nadrugada aic noiic. Aqui, os dialos nos solrcvoan anics, duranic c dcois do alarnc acrco. A scnana assada foi lasianic novincniada.., na scgunda-fcira, algunas ancadas dc cIuva rovocaran un acunulo dc 10 cn dc agua no cnodo localizado crio do jardin; o forno soliava iania funaa, quc or ouco nao ficanos asfiiados. Na icra-fcira, a csiaao dc HocIdorf voou clos arcs, cnquanio aqui caran duas lonlas, naiando novc cssoas, iodas da ncsna casa. Na quaria- fcira, foran aiiradas lonlas cn cina do lalncario, crcccndo ncssa ocasiao iodas as cssoas quc sc cnconiravan no cqucno salao (aquclc quc fica or laio do salao dc fcsias}; Iavcndo cnirc os norios, rincialncnic soldados quc la sc acIavan ionando o cafc da nanIa. O lalncario c un nonic dc dcsiroos. Onicn noiic assci or la jusiancnic no noncnio cn quc csiavan rciirando o 12o. cadavcr. Dizcn quc nais alguns ouiros sc acIan dcsaarccidos. Na quinia-fcira, o 242 viaduio dc Lauicnlad foi dcsirudo or lonlas acrcas crcccndo ncssa ocasiao cinco soldados da ariilIaria anii-acrca. Na scia, foran arrcncssadas lonlas na csiaao, orcn scn ciio; una lonla dc fosforo inccndiario caiu cn cina da csiaao dc carga, cscorrcgando clo iclIado inclinado c arou no cIao. A iardc caran lonlas no aniigo Hoicl ScIwald, do ouiro lado da csiaao, ondc Ialiia nuiia gcnic nodcsia con rolcs nuncrosas. Houvc un inccndio, orcn o rcdio (una csiruiura dc nadcira} nao dcsnoronou; ncsno o scgundo andar ainda sc acIa cn c. Os soldados dc un ircn niliiar quc csiava assando jusiancnic naquclc insianic, ajudaran a salvar os lcns dos Ialiianics. Una granada dc ariilIaria anii-acrca csada dcrrulou un dos avics ininigos. No scu inicrior Iavia 7 "gangsicrs" rcios c un lranco, csic uliino fcrido, ora nun Iosiial. Duranic o inicrrogaiorio, clc rcvclou quc iinIan ordcn dc dcsiruir iodas as onics c a csiaao; caso isio nao fossc conscguido con lonlas isoladas, viria o "iacic". Ouirossin, coniou clc quc csiao fazcndo iudo o quc c ossvcl ara quc os nossos rcforos nao cIcgucn frcnic. Os Ialiianics dos rcdios siiuados 243 ao rcdor da csiaao dorncn nos alrigos anii-acrcos siiuados crio dc Waldlusi c Waldccl. Na scia-fcira, or ocasiao dc dois asscios na cidadc, iivc quc rocurar rcfugio cn cinco difcrcnics orcs. Para dizcr a vcrdadc, sou forada a nc alrigar inccssanicncnic cn orcs c ouiros cscondcrijos scnclIanics, ois clcs voan frcqucnicncnic a vos rasos, nciralIando os iranscunics c as casas. Ouirossin, Ia o crigo dos csiilIaos rovcnicnics da nossa roria ariilIaria anii-acrca, quc aiira da csiaao c dos viaduios. Sin, ninIa qucrida, c assin quc csiao as coisas aqui! A gcnic quasc nao sc aircvc nais a sair rua, ncsno quando sc iraia dc alguna incunlcncia nuiio inorianic, ois rccniinancnic sc ouvcn os rudos faniliarcs, forando-nos a rocurar roicao. O gas dc rua c fornccido acnas algunas Ioras or dia. A vcnda dc carvao a ariicularcs csia raiicancnic suscnsa. Logo icrci dc cnfrcniar o rollcna dc cono coniinuar cozinIando. Agora, conrccndcs orquc ic dcsaconsclIci a visiiar-nos. Enircncnics, as viagcns a iiulo ariicular foran roilidas. Tornou- sc inossvcl ara nos, rcunirno-nos aos nossos cnics qucridos. AcIa-sc ianlcn raiicancnic inicrronido o inicrcanlio 244 osial. Fcccli onicn una caria dc una rina, dc ScIofIcin (Dadcn}, cscriia no dia 21 dc dczcnlro. Inagina, qucrida, dois ncscs ara aqucla caria cIcgar aqui! Una caria c un valc-osial quc nandci no dia 16 dc janciro a Sigfricd or ocasiao do scu anivcrsario, nc foran dcvolvidos cn fcvcrciro con una anoiaao dizcndo icr sido inossvcl a sua cnircga o quc c conrccnsvcl, dada a siiuaao rcinanic no Esic. Ja faz nuiio icno quc nao icnIo noicias dc Kcnicn. Soulc or ii, quc Maric, a filIa c as crianas sc acIan cn casa dc nanac, cono ianlcn a Ccrirudc c as filIas dcla. Nao sci cono nanac conscguc alrigar ioda cssa gcnic. En iua casa, dcccrio ianlcn Iavcria lugar ara alguns dclcs, nas qucn dcscja Iojc ir a Siuiigari? Scra quc os "gangsicrs" visiiaran voccs Iojc? Ao ncio-dia un gruo sulsiancial dc avics assou or aqui, voliando aroinadancnic, un a un, duas Ioras nais iardc. Magdclurgo dcvc sc acIar cn irisic csiado, ois falan dc 70.000 norios; ianlcn Drcsdcn sofrcu nuiio, csscs dias. Onicn clcs csiavan cn Linz, ondc a Ccrda c o scu raazinIo sc acIavan Ioscdados na casa da nac dcla. Assin, as coisas coniinuan andando scn quc sc ossa rcvcr un fin. Voliasic ara 245 a loja? Aqui assanos nuiios vcancs dcvido falia dc cncrgia clcirica, falia dc naicrial c dc surincnio. Una coca Iorrvcl. Esiou nuiio rcocuada or causa dc HclnuiI. Acsar dc iudo isso, icnos dc agucniar. Ainda nao crdi a cscrana ou a fc. Tcn quc ir, c ira ncsno, ois o vclIo Dcus ainda nao norrcu. Saudacs c un lcijo nanda a iua iia ANNA". Moa rcccia scr cIanada ara a ariilIaria anii-acrca 28-1-45 Qucrida Maria Ja faz icno quc nao icnIo noicias iuas. Fcccli na scnana assada duas carias dc JoscI. Una dc 7-1-45 c ouira dc 18-11- 44. Isso ic rova cono c irrcgular o corrcio, Iojc cn dia. Nuna das carias, JoscI nc cscrcvc quc csiavas docnic. Escro quc ja icnIas sarado c quc nao icnIa sido nada scrio. Escro quc ondc csiao nao faa ianio frio. Quanio a nin, csiou assando csic invcrno lasianic "lcn". Nao inaginas cn quc consianic 246 csiado dc inquiciaao csiou vivcndo. En ioda aric csiao agora cIanando ianlcn as noas ara as filciras da ariilIaria anii- acrca (FLAK}. Cono csiou dcscnrcgada, ja Ia dois ncscs, osso cscrar diariancnic a ordcn dc arcscniaao. Nao inaginas quc ncdo isio nc insira. Ajuda- nc a orar ara quc isio nc scja ouado. Qucn Iavcria dc cnsar cn ial coisa, quando nasccnos... Agora quc csianos ficando naiorcs dc idadc, nao sc odc fazcr o quc a gcnic qucr. Porcn, una coisa c ccria. caso cu icnIa quc ir, algunas ouiras dcsia aldcia irao conigo. Eniao, csicjas conicnic dc nao norar aqui... Muiias saudacs dc iodos, csccialncnic da LOTTE". Alguns funcionarios nazisias sc "arranjaran" ara lcvar loa vida, cnquanio o rcsio do ovo assa clas nais anargas rivacs. "Quinia-fcira, 15 dc naro dc 1945 Mcu qucrido ncnino ...o cunulo quc fonos olrigados a assisiir aqui, foi a cIcgada do ConsclIciro 247 Municial dc Maycn, junio con o consclIciro disiriial, rcfciio, vcicrinario, cic. Esia gcnic sc arcscnia ioda inorianic, asscando dc carro or ioda a rcgiao c cigindo ara clcs c suas fanlias alojancnios dc rincira classc. Possucn cuons quc lIcs dao dirciio a aquisiao dc fogcs, cic., assin cono cuons dc gasolina voniadc. O consclIciro nunicial dc Wcsicrlurgo lIcs rcsia aulio. Un dclcs osicnia a farda dc rinciro icncnic. O rcfciio, cvidcnicncnic, dcia-sc ancdroniar. Eu, orcn, nao nc udc conicr, c dci a cnicndcr a un dcsscs o quc cu cnsava dc iudo isso. aquclc fardado dc rinciro icncnic nc dissc onicn quc ncccssiiava dc cuons dc racionancnio ara adquirir vcsiidos ara sua nulIcr c un icrno ara clc. Duranic a nossa convcrsa, olscrvci na nanga do scu alcio a lraadcira do "Vollssiurn". Indaguci cniao dc cono clcs iinIan conscguido ariir assin, scn nais ncn ncnos, acsar da ordcn crcssa do FuIrcr no scniido dc quc csccialncnic os ncnlros do ariido c do "Vollssiurn" csiavan olrigados a agucniar aic o fin". Quanio ao scu cdido dc cuons dc racionancnio, rcsondi quc Iojc cn dia a ossc dc acnas un icrno cra considcrada 248 lcnancnic saiisfaioria ara qualqucr Ioncn, nao sc jusiificando or razcs airioiicas dc ccononia oular, a aquisiao dc ouiros. Eniao a scnIora rcicndc cigir quc cu visia scnrc o ncsno icrno? rcsondcu clc irriiado. Ao quc rciruquci. isio rccisancnic o quc foi cigido dc nossos Ioncns duranic os scis longos anos dc gucrra. Alias, sc o scnIor, cono vcjo, foi lasianic cscrio ara arranjar conduao noiorizada ara si c sua fanlia, nao lIc faria nal dar una olIadinIa ara o nodo cono sao olrigados a sc loconovcrcn iodos aquclcs nilIarcs dc rcfugiados quc cniocn as csiradas. Mas o carro c dc ninIa roricdadc ariicular. Nao sou olrigado a dcia-lo ara iras rcirucou clc. Os nossos auionovcis dissc cu ianlcn cran dc nossa roricdadc ariicular, orcn foran confiscados dcsdc o rinciro dia dc gucrra. E agora, nos dois. Mcsno con iodos csics iransiornos, a iua filIa scnic una incnsa saudadc dc ii. Sinio-nc iao jovcn c con iania ncccssidadc dc scr anada... En 249 aric, isio ialvcz scja causado cla rinavcra. Porcn, fica sosscgado, a iua ncnina sc conoriara. Valc ara nin o quc dc ii ianlcn cscro. A vida nao icria scniido sc fossc difcrcnic. Dcia quc ncus cnsancnios ic cnvolvan con carinIo c crnanccc iu, assin cono nc roncicsic. Tua ncnina". Una criana vc scnrc o lado alcgrc c lrincalIao da vida, ncsno nuna irisic gucrra. "Qucrida nanac Cono vai vocc? A sua uliina caria dc 25-1 cIcgou aqui anics dc onicn. Ha uns 15 dias iodos os risionciros foran iransfcridos das aldcias das vizinIanas ara o cano dos franccscs, a fin dc scrcn vacinados. Nos, crianas, csiavanos jusiancnic lrincando na Hinicrlurg quando noianos a cIcgada dos risionciros, c corrcnos ara vc-los dc crio. Eniao os russos iiraran das suas sacolas os nais naravilIosos lrinqucdinIos or clcs csculidos cn nadcira. galinIas c onlinIos quc, ao nais lcvc ioquc dao licadas no cIao, cono sc csiivcsscn rocurando conida. Os russos ianlcn iroucran lindos aviczinIos cujas Icliccs giran quando a 250 gcnic corrc conira o vcnio. O rco cigido ara a aquisiao daquclas coisinIas iao lindas cra dc 20 laiaias ou nciadc dc un ao. AdivinIc o quc cu conscgui? Adquiri ircs galinIas con acnas 20 laiaias! Possivclncnic, logo loiarao ovos. Quando vocc vicr ara nos visiiar, odcra vc-las... Tcu Ernsi" Todos os dias grandcs quaniidadcs dc avics nos solrcvoan. Mas, agora o rincial. nanaczinIa, csiou nuiio conicnic or ossuir aqucla foiografia sua junio con o aaizinIo. Coloquci-a nuna noldura, con una florzinIa ao lado... "Scra quc crdcnos ncsno a gucrra? Escrar, cscrar, cscrar..." 23-3-45 MinIa qucrida Fosclc Cono c cslcndido, o colorido vcrdc-claro da rinavcra quc sc aroina... A gcnic quasc nao odc acrcdiiar quc csia cn gucrra. No cnianio, infclizncnic c assin. Doi o coraao quando sc cnsa no fuiuro. Scra ncsno quc crdcnos csia luia? Scra quc iudo foi cn vao? Nao osso c nao qucro acrcdiia-lo. Scra quc as nossas 251 csosas c filIas scrao cnircgucs sanIa daqucla soldadcsca "aliada", cssa nisiura dc raas? E nos, Ioncns, scrcnos forados a conicnlar iudo isio, rcsos airas dc filciras dc aranc farado, ou ialvcz dcoriados ara qualqucr lugar longnquo? inacrcdiiavcl, orcn s vczcs os ncus cnsancnios sc rcocuan con ial cvcniualidadc. Ainda nao cIcgou, orcn, csia Iora anarga, ois or cnquanio o advcrsario ainda c olrigado a coniar conosco. Scra quc conscguircnos dcic-lo? Tcnos quc conscgui-lo! A AlcnanIa cada vcz nais dininui cn iananIo. Ja a csia Iora o Fcno sc iransfornou cn linIa rincial dc conlaic. Fonos fclizcs cn odcr airavcssa-lo ainda cn icno. Coniinuanos a conlaicr aqui, orcn, na qualidadc dc soldados dc infaniaria. O ncu caninIo cn iua dircao csia ficando cada vcz nais curio c nais roino. TcnIo acnas un dcscjo. quc ossanos nos rcvcr dc novo. Quanio ao rcsio, nao inoria quc caia cn cdaos! Esianos, cono nc cscrcvcsic dc nancira iao lcla, ronios a rcconcar nossa vida. Sc acnas udcsscnos ganIar csia gucrra! Assin cono as coisas csiao agora, nao odcn coniinuar. Escro cniao quc o ncu 252 caninIo nc lcvc cn iua dircao. Escrar, cscrar, cscrar... Por Iojc, ninIas saudacs nais sinccras c os lcijinIos nais carinIosos do icu HAENSLE N.D. Esia caria dcvc alcanar-ic na coca da Pascoa. Porcn, acIo quc nao c aconsclIavcl nandar o "cIocolaiinIo" quc dcsiinci dc rcscnic a voccs, ois ianias coisas sao dcsviadas..." Soldado dcscrcvc dcialIada c dranaiicancnic sua uliina iravcssia do Fcno "13 dc naro dc 1945 MinIa qucrida c loa Agncs Anics dc iudo, saudacs sinccras. Dcsia vcz iivc quc fazcr-ic cscrar un ouco nais quc dc cosiunc; alcgro-nc, orcn, or odcr cscrcvcr-ic Iojc. Acalo dc vivcr una scnana rclcia dc aconiccincnios c dc agiiaao. Na ninIa uliina caria udc dar-ic a noicia iranquilizadora dc quc nc acIava cn icrriiorio siiuado do lado dirciio do Fcno. Scgunda-fcira, dia 5 do corrcnic, iivc dc assar nais una vcz con ncu carro ara 253 o lado csqucrdo, cfciuando a iravcssia crio dc Donn. Prosscguindo a viagcn or aquclc lado, assci succssivancnic or Dad Codcslcrg, Kocnigswinicr, Olcrwinicr, cic. Do lclo Fcno, orcn, nada udc vcr, ois viajava noiic; alcn disso, cra grandc o novincnio na csirada, dcvido ao irafcgo ininicrruio dc colunas dc vcculos quc voliavan. No local ondc dcvanos invcsiir conira o ininigo, ja no rinciro dia o dialo andou s solias. A fin dc cviiar o cnconiro con o "Tonny", iivcnos dc cccuiar nas Ioras noiurnas una raida nudana dc osiao. Acnas icrninavanos a nanolra, c novancnic canos na raiocira. Esiavan sc dcsvancccndo as nossas cscranas dc odcr ainda cfciuar a iravcssia do Fcno. Enircianio, o "Tonny" iinIa rogrcdido rio alaio, cncirando cn Donn, Fcnagcn, Sinzig c Nicdcrlrcisig; do lado sul clc csiava cn Collcna, icndo cncirado ianlcn cn AndcrnacI. Assin, iudo o quc nos rcsiava cra una cqucna calca dc onic, nao Iavcndo ouiras vias quc crniiisscn assagcn clo Fcno. Na scia-fcira alcananos o rio. Ali ja sc acIavan algunas ccnicnas dc vcculos. Duranic as Ioras noiurnas, a lalsa cnirou cn aao ara cfciuar a iravcssia das 254 cssoas c dos carros. Era una lalsa dc iananIo cqucno, or isso o irafcgo rosscguia nuiio vagarosancnic. No cnianio, csiavanos nais do quc conicnics or nos scr ofcrccida ainda csia ooriunidadc dc alcanar o ouiro lado do Fcno. Escranos acicnicncnic a nossa vcz na fila, junios con o nosso carro. Varias vczcs, frcqucnicncnic, aos lcrros, rccclcnos ordcn dc voliar. AnanIcccu, c iodos os vcculos da fila iivcran quc rocurar alrigo, dcvido aos avics ininigos. No dccorrcr do dia cIcgavan cada vcz nais vcculos c canIcs quc iinIan rcfcrcncia na iravcssia. No fin da iardc, cIcganos finalncnic crio da lalsa, con a cscrana dc logo odcr cnlarcar. Foi cniao quc, ali clas 17,30, dc una colina colcria dc losqucs, o "Tonny" iniciou un fogo conccnirado, csialando ininicrruiancnic iiros dc fuzil, nciralIadora c canIao. Inrcssionanic cra o cco nas nonianIas quc ladcian o Fcno. Pavoroso, orcn lindo, o csciaculo dos rasios luninosos dos oluscs inccndiarios c ouiros. Dc un c ouiro lado, ouvian-sc os disaros da ariilIaria, scndo ouvidas logo dcois as closcs das granadas no lado oosio. Ncsias circunsiancias, c cvidcnic quc cganos as 255 nossas nocIilas c rocuranos alrigo na nargcn do rio. Parccia dcsinicgrar-sc a nossa cscrana dc alcanar o ouiro lado, ncsno scn os nossos vcculos, ois a lalsa ficou dcsiruda clo fogo da ariilIaria ininiga. Por conscguinic, cono vocc odc inaginar, o nosso noral caiu alaio dc zcro. Os ncus cs csiavan inicirancnic nolIados, ficando cu, cn conscqucncia, gclado aic os ossos. Porcn, ncn or un insianic iivc a inrcssao dc quc algo dc nal nc udcssc aconicccr. Assin ncsno, ja nc Iavia rcsignado nais ou ncnos con a idcia dc quc odcria scr fciio risionciro. Naquclas Ioras, na noiic dc salado, cnsci ianlcn cn ii, c nc iransorici ncnialncnic ara aqucla linda icnorada da ninIa liccna quc assanos junios, Ia un ano. Finalncnic alcananos un lugar ondc Iavia alguns loics dc lorracIa quc dcvian scrvir ara airavcssar a infaniaria. Cono nao Iavia cquics dc rcnadorcs, scis dc nos iivcran quc scrvir alicrnadancnic ncssa iarcfa, iodas as vczcs quc o loic cfciuava una ida-c-volia. Ja na rincira vcz, cu c dois dos ncus canaradas conscguinos cnirar no larquinIo c scrvinos dc rcnadorcs. Na iravcssia scguinic, quando ja nuiranos cscranas dc scrnos dcfiniiivancnic 256 dcscnlarcados no ouiro lado, fonos ouira vcz dciados ara iras, dcvido cIcgada dc alguns fcridos quc cvidcnicncnic iinIan rioridadc. Dcnorou ara quc os loics voliasscn. Enircianio, iinIan aarccido lasianics candidaios iravcssia, c so a nuiio cusio conscgui finalncnic cIcgar ao ouiro lado, juniancnic con os ncus dois canaradas. Nao sucrficialncnic, nas dc iodo o coraao, agradcci cniao a Dcus. Qucrida Agncs, ficaria incnsancnic fcliz sc udcssc icr noicias iuas. A uliina caria quc dc ii rcccli cra daiada dc 11 dc fcvcrciro. Fcsonsavcl c, con ccricza, o corrcio. Saudacs c fclicidadcs. icu ficl ALOIS". Soldado ainda acrcdiia nas "arnas sccrcias" Maricnlcrg, 15-3-45 Mcu lcnquisio Hansilcin ...cscranos cada dia clo grandc conira- golc quc csia ara vir, orquc assin nao odc nais coniinuar. Aiualncnic csiao scndo iravadas rcnIidas luias no icrriiorio siiuado cnirc Dozzard c Collcna. Ha loaios, adcnais, dc quc os ancricanos ja 257 alcanaran Dad KrcuznacI. Na cidadc ondc nc acIava anics, os ancricanos ja cniraran ianlcn, jusiancnic un dia dcois da ninIa ariida. Assin scndo, vanos, con ioda a rolalilidadc, rciirar- nos ainda nais un ouco ou dcfcndcr a nossa osiao, luiando. As nossas iroas do Ocsic sc cnconiran cn lcna forna. O noral dos soldados, con cccao dc alguns cssinisias c "rcclanadorcs" c ccclcnic. Os ancricanos fican s vczcs, duranic dias c Ioras, arados dianic dc una localidadc ondc nao cisic scqucr un so dos nossos soldados. Assin ncsno, clcs soncnic avanan dcois dc violcnio fogo rcaraiorio dc ariilIaria, c ainda lcn Icsiianics. Dc Icrosno, nao arccc cisiir cnirc clcs scqucr una sonlra! Fcsonsavcl cla fora noncnianca do ininigo c acnas a sua sucrioridadc acrca. Porcn cu sci quc isso ianlcn nudara. Onicn alnoanos junios con o cIcfc disiriial dc Lucnlurgo. Elc nos coniou nuiias coisas quc fazcn rcvcr una ioial nudana cn fuiuro roino. Varias nulIcrcs ficaran do ouiro lado, rccusando-sc sinlcsncnic a scguir conosco. Porcn cu advcrii nuiias dclas. Tcnici inuiilncnic fazc-las vcr quc, quando dc novo avanarnos, scra 258 inossvcl incdir quc as nossas arnas nao vcnIan ianlcn a ccifar nuiias vidas dcssa gcnic alcna. Eniao, ncn o cafc ncn o cIocolaic dos ancricanos as odcrao salvar. TcnIa coragcn, c rincialncnic confiana no nosso FuIrcr. Con lcijos afciuosos do scu FFITZ Arquivos nazisias sao incincrados anics da cIcgada dos ancricanos "Dad NauIcin, 27-3-45 Mcu qucrido Canscl Con ioda a ccricza csia scra a uliina caria quc dc nin rccclcras. Aguardanos nos roinos dias a ocuaao. Elcs ja sc acIan cn Hanau c a ncio caninIo ara Fricdlcrg. Esiao avanando ianlcn no valc do LaIn. Fonos dcclarados cidadc alcria; or isso, nao csia Iavcndo luia aqui, o quc nos cncIc dc alcgria. Nao inaginas quanios rcfugiados c soldados csiao airavcssando NauIcin. A cidadc csia irrcconIccvcl. Alcn disso, rcina un anlicnic dc anico. O dinIciro suniu. Onicn, cada un rccclcu acnas 100 narcos. 259 O Danco Fcdcral cn Fricdlcrg ccrrou as orias. Junio con nanac icnos ainda 1.000 narcos, o quc nos crniic agucniar un ouco. Dizcn quc o nosso narco scra dcrcciado ara 0.17. Porcn nao vou quclrar ninIa calca or causa dc ovos quc ainda nao foran osios. O icno c lon consclIciro. Nao odcs inaginar quania gcnic Ia cn frcnic das lojas, rocura dc carnc, ao, naniciga c ouiras ncrcadorias. Escrcvo do orao, dcvido aos avics dc vo raso, quc rodcian JoIannislcrg. ConIcccs a rcgiao c dcvcras salcr or quc. No doningo, Fricdlcrg foi aiacada or 6 a 8 ondas. Foi icrrvcl! A csiaao c iudo ao rcdor roduzcn a inrcssao dc icrcn sido rcvirados or un arado. No ncsno dia cIcgou a vcz dc WoclfcrsIcin. Dc iodos os lados clcvaran- sc grossas colunas dc funaa. O "Vollssiurn" foi dissolvido a ariir dc Iojc, icndo sido incincrados scus docuncnios, cono ianlcn os da "H.J.", cic. Eniao, CanscIcn, logo iudo csiara icrninado. acnas qucsiao dc dias. Dcia-nc alraar-ic c lcijar-ic carinIosancnic. 260 Da iua CFETEL c os ircs ncninos. Acalou-sc. Os ancricanos cIcgaran! "Dad NauIcin, 29 dc naro dc 1945 Mcu qucrido Willi A iua caria dc 27 dc fcvcrciro, cu a rcccli soncnic no dia 26 dc naro ou scja, dcois dc quairo scnanas! Acalou-sc. A gucrra, quc nais una vcz crdcnos, csia cIcgando ao fin. So o fuiuro odcra dizcr o quc scra dc nos. Talvcz iudo scja nais facil do quc arccc. Talvcz nossos ininigos cIcgucn a conrccndcr quc luianos acnas ara dcfcndcr nosso dirciio lilcrdadc. Dcvcnos, or conscguinic, aarcniar calna c rudcncia. Ncsic insianic, iroas ancricanas c ianqucs csiao calnancnic airavcssando a nossa NauIcin. Elas vcn do Fcno c aarcnicncnic scgucn cn dircao da auio-csirada. Nao odc dcnorar nuiio agora ialvcz acnas alguns dias ara Dcrlin scr olrigada a caiiular. 261 Tudo isio c nuiio, nuiio cnirisicccdor, nao acnas ara nos, nas ara a Euroa ioda, c ialvcz ara o nundo iniciro. Tcu ficl, EFNST." 262
Captulo XIII A LTIMA FASE DA 12-12 Caiura dc gcncrais alcnacs "or aiacado" sinloliza a aroinaao do fin da gucrra AvalancIc dc ncniiras dcrranada cla 12-12 Qucrcnos una rcvoluao aniinazisia "O ininigo" irronc cn nosso csiudio O quc cnsinou a 12-12.
En 23 dc naro dc 1945, una dcscida nacia dc iroas ara-qucdisias na nargcn oricnial do Fcno foi o rcludio dc nais una iravcssia daquclc rio csiraicgico or iroas aliadas no caso, coniingcnics anglo- ancricanos sol o conando do Ccn. Monigoncry. O quc sc dcra, con cfciio, a ariir daquclc fin dc naro dc 1945, foi a iao cuidadosancnic rcarada invasao do icrriiorio da Fcnania c, conconiianicncnic, a iransccndcnial fasc final das ocracs da nossa cnissora sccrcia. CIcgara afinal o noncnio dc colIcr a 12-12, os fruios dc sua acicnic c dclicada iarcfa dc canuflagcn. Podcria agora iirar o naino rovciio da sua ja csialclccida rcuiaao dc cnissora "airioiica alcna", scnrc iao "infalivclncnic corrcia" nas infornacs. Esiava ronia ara iniciar a fasc iaiica dc suas ocracs, scncando o caos c a confusao no 263 icrriiorio ininigo, or ncio dc una avalancIc dc avisos c aclos falsos, assin cono ouiras ncniiras quc, assin sc cscrava, dcvian scr acrcdiiadas clos scus ouvinics alcnacs. Cono ja frisanos no incio dcsic livro, nao sc dcvcn cscrar nilagrcs dos rcsuliados da aiuaao, cn icno dc gucrra, dc qualqucr cnissora dc radio. Ouirossin, dada a inossililidadc dc avaliar judiciosancnic a ncdida dc succsso da nissao iaiica da 12-12 anic a confusao rcinanic, scria rclaiivancnic facil avcniurar-nc Iojc cn afirnacs cagcradas, rcalando o acl dcscncnIado cla nossa cnissora "alcna", naqucla fasc do csnagancnio final do FcicI. Ja cla auscncia quasc ioial dc rovas, nun ou nouiro scniido, scria raiicancnic inossvcl nc dcsncniircn. Coniudo, nao c roosiio dcsias aginas rcalar os ncriios da 12-12, cono ianouco c ninIa inicnao roosiialncnic dininuir a sua inoriancia. Assin scndo, a conclusao qual osso cIcgar, c quc a aiuaao da 12-12 induliiavclncnic fora coroada dc ciio, nanifcsiando-sc a uiilidadc rincial da cnissora, no scu acl dc sulvcricr o noral ininigo, funao csia dcscncnIada con csncro duranic os ncscs da cIanada fasc rcaraioria. Mcu "diario dc gucrra" do dia 4 dc alril dc 1945 rcgisira o scguinic. 264 "Nossa ocraao csia acalando. Quanio nuiio, nais uns 15 ou 20 dias... a gucrra csia cIcgando ao fin. vcrdadc quc csics uliinos dias c scnanas nos arcccn inicrninavcis. Conicnlada clo risna da Hisioria, a AlcnanIa ja csia crdida." "Un gcncral-dc-divisao alcnao, rcso, foi Iojc foiografado cn nosso jardin. TinIa clc colcrio o scu unifornc con una caa dc civil c irazia un cIacu dc fcliro. Ao cIcgar ao jardin, iirou aquclcs acirccIos dc cidadao, cilindo-sc con iodo o scu garlo dc gcncral da WcIrnacIi. Dcsiacava-sc conira o fundo vcrdc claro do granado, acariciada clo sol da rinavcra, a sua figura narcial, con as duas faias vcrnclIas laicrais nas calas dc cavalaria. No iccido cinza csvcrdcado da iunica rcluzian varias filciras nuliicorcs dc fiias c condccoracs. una rcia, lranca c vcrnclIa nais larga quc as ouiras c cnfiada olliquancnic, rcrcscniava a Cruz dc Fcrro. O gorro rcdondo c rccIoncIudo quc osicniava lIc confcria una indiscuivcl orcn aiciica dignidadc. Os foiografos cniraran cn aao. Ao dcsvancccr-sc o iocar do uliino "flasI", o gcncral vcsiiu novancnic a caa dc aisano c colocou o cIacu dc fcliro, assunindo cono or cncanio o asccio 265 nanso dc un vclIo fazcndciro ou adninisirador. Mcsno as loias rcias dc noniar, quc sc dcsiacavan or laio da caa, csiavan agora dcsrovidas dc qualqucr irao dc narcialidadc. 'Lolo cn clc dc cordciro' concniou algucn". Aquclc gcncral dc divisao, scrvindo dc nodclo aos foiografos, cra acnas un dos alios oficiais alcnacs quc diariancnic caan nas naos das iroas aliadas. Caiuraran clas gcncrais dc divisao, dc ccrciio, dc lrigada, dc iodas as graduacs, iios c iananIos. Enfin, gcncrais alcnacs "or aiacado", rcrcscniando cada un dclcs un lolsao do ccrciio ou gruo dc ccrciios clininados. Un dos nais inorianics lolscs assin osio fora dc conlaic, foi o da arca indusirial do FuIr, ondc 18 diviscs da ouirora invcncvcl WcIrnacIi caran, quasc ioialncnic iniacias, viinas do incoravcl ccrco dc fcrro das foras llindadas do I c IX Ecrciios noric- ancricanos. Ncsias condics, nao c dc csiranIar quc o riino c o nodo dc iralalIo or nos rcalizado naqucla fasc final das ocracs da 12-12 icnIan sofrido nodificacs rofundas. Evidcnicncnic, ainda aganos cn csirciia colaloraao con a surcna cIcfia niliiar noric- ancricana, orcn as rorias circunsiancias nos foravan, nais do quc nunca, a ionar dcciscs 266 indccndcnics c dc agir or nossa conia. Naqucla uliina fasc das aiividadcs, inIanos acnas una finalidadc. causar a naior confusao ossvcl no ccrciio c no ovo alcnacs, a fin dc arcssar o quanio ossvcl, o icrnino das Iosiilidadcs. Irradianos noicias dc conlaics quc nunca sc iravaran. Anunciavanos quc un laialIao noric- ancricano sc dirigia ara dcicrninada cidadc, quando na rcalidadc scguia dircao inicirancnic oosia. Davanos conia dc rcicnsas dcrroias dos aliados, ondc rcalncnic Iavian sido vcnccdorcs. Evidcnicncnic, nao sc odcria cscrar quc iais ncniiras suriisscn cfciio duranic un crodo dc icno rolongado. Porcn, quando os aconiccincnios lclicos sc dcscnvolvcn cn grandc raidcz, ncsno cqucnos airasos odcn roduzir cfciios calaniiosos. Con as conunicacs csnagadas clo assalio violcnio dos avics da nossa Fora Acrca, Iavia nais c nais casos dc conandanics dc unidadcs quc crdian coniaio s vczcs duranic Ioras a fio con os scus rcscciivos quaricis-gcncrais. En iais circunsiancias, qualqucr infornaao cra lcn rccclida, cisiindo ncsno ossililidadc dc quc una dccisao ionada na lasc dc una noicia falsa daqucla quc anicriorncnic iinIa sido a conrovadancnic caia 12-12, odcria convcricr-sc nun dcsasirc faial. Quc Iouvc iais faios, ficou osicriorncnic conrovado. 267 Concanos, naqucla fasc final das ocracs da cnissora, a irradiar diariancnic cdiioriais ondc cIoravanos a soric da "airia", c ondc adniianos quc ianlcn nos csiavanos scniindo a rcssao cada vcz nais inicnsa das "foras ininigas". Usando una scric dc iruqucs, cono or ccnlo, variacs roosiiais dc conrincnio dc ondas c dificuldadcs iccnicas ariificialncnic criadas, davanos a inrcssao dc quc csiavanos nudando dc localidadc c fugindo do "ininigo". Cono rcsuliado dc un cnconiro cnirc o Ccn. EiscnIowcr c o Ccn. Onar Dradlcy (cniao conandanic do XII Cruo dc Ecrciios noric- ancricano}, na cidadc dc Nanur, na Dclgica, duranic o qual foi discuiido o runo quc dcvcrian ionar ccrias aiividadcs da 12-12, cIcgou a auiorizaao, lasianic alncjada clos ldcrcs da nossa cnissora, dc odcrnos icniar, daqucla Iora cn dianic, rovocar una rcvoluao aniinazisia na AlcnanIa. A rincira irradiaao visando cssc rcsuliado, dirigida a rcicnsos gruos quc cricnccrian a una suosia organizaao aniinazisia dcnoninada "Nova AlcnanIa", foi cfciuada duranic a noiic dc 4 dc alril dc 1945, ou scja, ircs scnanas anics do fin das aiividadcs da cnissora. Houvc una scqucncia inccssanic dc aclos c insirucs quclcs rcicnsos gruos 268 rcvolucionarios ara quc sc organizasscn, assunisscn o govcrno dc suas cidadcs c roclanasscn a ccssaao das Iosiilidadcs cn suas rcgics. So assin a "Vaicrland" odcria rcssurgir das cinzas da dcrroia. Mcsno isso, aconsclIando a ccssaao da luia, nao o fazanos cn ion dc dcrroia, nas cn "dcfcsa franca c cclusiva do onio dc visia dos vcrdadciros alcnacs" c arcscniando fornulas c solucs concrcias ara cnconirar una sada Ionrosa c dc rcndiao quc nao afciasscn o scnso dc Ionra dos niliiarcs alcnacs. Una das nanciras or nos invcniada ara dcnonsirar quc os gruos da "Ncucs DcuiscIland" (Nova AlcnanIa} csiavan cn lcna aiividadc, foi a roagaao do loaio dc quc os ncnlros da "nossa" organizaao dcnonsiravan a sua lcaldadc ao novincnio, riscando nos cariazcs roagandsiicos do ariido nazisia a scgunda, quaria c quinia lciras dciando assin, do cosiunciro N S D A P(30} acnas as lciras N D, ora significando "Ncucs DcuiscIland". Enirc os noiivos dc cniusiasno quc iivcnos dcssa aiuaao, csiava o dc quc iais insirucs foran rcalncnic olcdccidas cn varias ocasics, icndo sido cnconirados or nossas iroas, rcciidas vczcs, cariazcs da N S D A P con as lciras S A c P riscadas. Ouira saiisfaao iivcnos, ao rccclcrnos infornacs, no scniido dc quc 269 divcrsos corrcsondcnics csirangciros csiacionados na AlcnanIa Iavian noiiciado una scric dc aiividadcs aniinazisias airocinadas or un novincnio dcnoninado "Nova AlcnanIa". Eniao, na noiic dc 25 dc alril dc 1945, aos a irradiaao dc nais un concniario ariicularncnic insisicnic solrc o icna "Agora a Paz", concanos a iransniiir o noiiciario. Fccniinancnic os ouvinics crcclcran rudos csiranIos no csiudio, griios, larulIo dc novcis dcrrulados... Cono un gcsio dc uliino dcsafio, ouvian-sc as noias iniciais do rcfio nusical da nossa csiaao sccrcia c, anics dc cIcgar a icrnina-lo, a Ocraao "Annic" norrcu, saindo dcfiniiivancnic do ar. Esic falso aarccincnio dc iroas "ininigas" no csiudio, foi una csccic dc csciaculo dc dcscdida; o onio final no uliino aio do "sIow" dcsiinado a cnganar os nazisias. Tcrninara a Ocraao "Annic" ou sinlcsncnic "Annic", cono cra cIanada carinIosancnic cla sua cquic. Fonos un succsso? Lograra rcalncnic cnganar os nazisias? Tanio una cono ouira dcssas rcsosias nao odcn scr rcsondidas con un "sin" ou "nao" dcfiniiivos. Isio, orquc, dcvido ao caraicr sccrcio da cnissora, nao sc odia cogiiar dc csialclcccr, cn ascs ncuiros cono a Sua, osios dc cscuia c sondagcn da oiniao ullica, quc ianio nos Iavian ajudado a avaliar o 270 inacio da ADSIE. Por ouiro lado, no cnianio, ossunos a vaniagcn dc icr nossa disosiao un fluo cada vcz nais nuncroso dc risionciros alcnacs, cnirc os quais, rcciidas vczcs, udcnos cfciuar una csccic dc "lcvaniancnio da oiniao ullica" a rcsciio dos ncriios ou falIas da 12-12. Dc nodo gcral, ionando or lasc un gruo- adrao conosio dc dcz risionciros, dois crcssarian ccricza dc quc rcalncnic acrcdiiavan scr a 12-12 una cnissora alcna; un, ao conirario, diria quc csiava ccrio da fraudc; ircs dcclararian quc, or alguns noiivos, acrcdiiaran scr a 12-12 una cnissora alcna, nas or ouiras razcs, no cnianio, nuirian duvidas a cssc rcsciio; cnquanio os rcsianics quairo dirian quc nunca a Iavian cscuiado. Una inccricza ainda naior rcvalccc quanio aos rcsuliados concrcios do lado iaiico da nissao da 12-12. CIcganos, scn duvida alguna, a dcscncnIar as nossas aiividadcs na fasc final das ocracs, da nancira originalncnic rcvisia, dcrranando una vcrdadcira narc dc ncniiras c loaios insidiosos. Porcn, iao raidancnic rosscguia o avano das iroas aliadas naqucla ncnoravcl fasc dc invasao da AlcnanIa, quc icria sido ilusoria qualqucr icniaiiva dc rcalizar as ncccssarias csquisas solrc o grau caio da nossa coniriluiao ara o 271 ciio dc dcicrninada ocraao lclica. O quc sc dcu, dc nancira inrcssionanic, cnirc o fin dc naro c o fin dc alril dc 1945, foi un colaso ioial gradaiivo da rcsisicncia alcna. Houvc, ccriancnic, ainda algunas laialIas violcnias ondc rcnIidancnic sc disuiava cada alno dc cIao dc dcicrninada colina ou localidadc, nas ja nao rcsiava duvida dc quc o csnagancnio final da WcIrnacIi sc iornara incviiavcl. Tanio assin, quc as colunas noiorizadas aliadas sc csalIaran clo icrriiorio da "FIcinland" nuna iorrcnic iao inciuosa, quc s vczcs sc viran olrigadas a frcar o avano ara cviiar a scaraao dc suas fonics dc surincnio. Dianic dc iao ciraordinaria nolilidadc das ocracs niliiarcs, icria sido inuiil icniarnos csialclcccr coniaios con os conandanics dc dcicrninadas unidadcs das foras Arnadas noric-ancricanas, con a finalidadc dc avcriguar qual o cfciio das irradiacs da 12-12 solrc a rcndiao dc un laialIao alcnao ou a cvacuaao rcnaiura dc una cidadc, or nos "ordcnada". Quc Iouvc iais rcndics c quc un ccrio nuncro dc ordcns ficicias dc cvacuaao foran olcdccidas, c induliiavcl. O quc coniudo sc odc afirnar dc nancira dcfiniiiva, c o faio dc quc a 12-12 foi una csiaao ouvida cn ioda a AlcnanIa. E, scgundo vicnos a salcr nais iardc, iivcnos duranic o ncs c ianio 272 dc naina confusao quc caracicrizou a fasc final da invasao da AlcnanIa, a Ionra dc icr sido cla a cnissora nais ouvida, nao soncnic clos gruos dc ccrciio nazisias ccrcados, nas ianlcn or sulsiancial aric da oulaao do FcicI. So csic faio, cn si, ja rcrcscnia un succsso. E liciio afirnar, con cfciio, quc ncsno no caso dc ccria orccniagcn dos ouvinics alcnacs icrcn nuirido alguna susciia ou dcsconfiana a rcsciio da 12-12, una loa quaniidadc do vcncno sulvcrsivo or nos csalIado rovavclncnic lograra concrciizar a sua iarcfa dc cnciraao. Para finalizar csias concluscs, osso afirnar scn rcccio quc, dcniro dc suas falIas c incrfcics, naiuralncnic rorias dc un cnrccndincnio ionciro, a 12-12 conrovou lcnancnic a vialilidadc inirnscca do scu arrojado csqucna dc conccao. Ficou aicnic, con cfciio, cla sua aiuaao, a cisicncia dc rcais ossililidadcs dc rcjudicar c confundir o advcrsario or ncio dc una cnissora sccrcia canuflada "na farda do ininigo". Acsar dc icr a Ocraao "Annic" conquisiado o scu lugar na Hisioria niliiar dos Esiados Unidos, nuiio ouco sc icn ullicado aic agora a scu rcsciio. Houvc, confornc un dos ncus colcgas ccria vcz nc rcvclou cn Nova Yorl, inicrcssc dc un dos csiudios cincnaiograficos dc Hollywood cn rodar un filnc cujo cnrcdo fossc a 273 Iisioria vcrdica da 12-12. Porcn, ao quc cu saila, ial lano sc rcalncnic cisiiu, acalou "caindo n'agua". Quanio a cvcniuais aiividadcs dc cnissoras sccrcias do fuiuro, odcrao as ncsnas sc lcncficiar lcnancnic, nao so das ccricncias da Ocraao "Annic", cono ianlcn dos falulosos avanos da iccnica no cano das radio-conunicacs c da TV. Parccc-nc, orcn, quc ara iirar o naino dc lcncfcio dc ial iio dc cnissoras "disfaradas", o scu lancjancnio c organizaao dcvcn scr cfciuados anicciadancnic, con iodo o csncro ncccssario, ainda cn icno dc az. Caso as auioridadcs niliiarcs ocidcniais rcscnicncnic cncarrcgadas do scior da gucrra sicologica csicjan iralalIando ncssc scniido, a cisicncia da cnissora sccrcia noric-ancricana 12-12 ja or isso ncsno icria sido anlancnic jusiificada. 274
Captulo XIV MOVIMENTADA VISITA AO SETOR SOVITICO Na qualidadc dc oficial dc ligaao, cIcgo a conIcccr a cnornc quaniidadc dc rollcnas angusiiosos quc aiorncnian as cIanadas "cssoas dcslocadas" Consigo cncirar no scior soviciico ara disiriluir jornais a risionciros dc gucrra franccscs Aviadora soviciica faz dranaiico rclaio dc suas ccricncias no cano dc conccniraao Quasc crdcnos a vida airavcssando una onic dc cncrgcncia.
As Iosiilidadcs iinIan cIcgado ao fin nas nao a ninIa nissao junio ao ccrciio noric- ancricano. Logo aos o icrnino das aiividadcs da 12-12 fui noncado oficial dc ligaao no rcccn- criado scior dc "cssoas dcslocadas" do XII Cruo dc Ecrciios. A iarcfa daquclc scior, cujo quaricl- gcncral sc acIava localizado no conIccido lalncario Dad NauIcin, cra zclar clo lcn-csiar c cla rcconduao, aos scus ascs dc origcn, dc aric dos nilIcs dc iralalIadorcs conulsorios csirangciros c risionciros dc Hiilcr, quc sc acIavan csalIados or ioda a AlcnanIa. Cono sc salc, os nazisias, na sua arrogancia dc qucrcrcn iransfornar a Euroa cn ncra sucursal do FcicI, jogavan con o dcsiino dc nilIcs dc Ialiianics das vasias rcgics or clcs 275 conquisiadas, cono sc fosscn sinlcs ccs nun giganicsco ialulciro dc adrcz. Os nazisias dcsignavan clo icrno "Frcndarlciicr" (iralalIadorcs csirangciros} aquclcs quc, con cccao dc alguns "voluniarios" airados or falsas roncssas dc alios salarios c faria alincniaao, nao assavan dc cscravos da naquina dc gucrra dc Hiilcr. Quasc iodos clcs sc acIavan na AlcnanIa conira a sua voniadc, cn sulsiiiuiao, nas falricas c nos canos, a nilIcs, dc ocrarios c canoncscs alcnacs quc iivcran dc irocar os scus nacaccs or uniforncs do ccrciio. Fccolocar no scu as dc origcn ioda aqucla gcnic, cra una iarcfa dc grandcs roorcs, dc vcz quc sc arcscniavan rollcnas dc iransoric, conlusivcl c alincniaao, nuiio scnclIanics aos da novincniaao dc un ccrciio. Evidcnicncnic, cra inossvcl rovcr suficicnics caninIcs ou dcnais ncios dc conduao ara cfciuar, dc una so vcz, o iransoric daqucla nassa Iunana, dcssa forna surgindo a conlicaao adicional do alojancnio icnorario cn acanancnios rovisorios dc cscra. Logo aclidadas clos noric-ancricanos dc "dislaccd crsons" (cssoas dcslocadas} ou, dc forna alrcviada "DP's", a incrvcl confusao rovocada or cssa agloncraao dc csiranIos, inacicnics or dciarcn a AlcnanIa c rciornar aos scus larcs, gcrou ara o Alio Conando 276 ancricano una scric dc dificuldadcs c incrvcis iransiornos. Una das nais urgcnics iarcfas cviiar airiios cnirc os divcrsos gruos cinicos cra a organizaao dc acanancnios scarados or nacionalidadcs, ondc dcvcria rcinar una discilina csiriiancnic olscrvada, a fin dc sc cviiar quc clcncnios nais violcnios dciasscn o local, rocurando vingana cssoal conira a oulaao alcna. Para acalnar o quanio ossvcl os ocuanics daquclcs acanancnios rovisorios, solrcnancira irriiados cla cnuria das aconodacs, da conida c dos cuidados ncdicos, dois ncios icracuiicos ocuaao c disiraao dcran oiinos rcsuliados. Dcsdc logo ficou aicnic quc lcr jornais c rcvisias cra un dos assaicnos favoriios das cssoas dcslocadas. Foi-nos rclaiivancnic facil rovidcnciar iao alncjado naicrial dc lciiura, ois disunIanos dc grandcs quaniidadcs dc jornais c rcvisias a corcs, inrcssas cn varios idionas clo "Officc of War Infornaiion" dc Nova Yorl. Essc naicrial, cnlora coniivcssc ccria dosc dc roaganda oficial nao dciava dc scr csscncialncnic infornaiivo c insiruiivo. Fazia aric da ninIa iarcfa cono oficial dc ligaao do scior dc cssoas dcslocadas do XII Cruo dc Ecrciios, cfciuar a disiriluiao daquclcs jornais c rcvisias nos acanancnios quc diariancnic cu csiava cncarrcgado dc visiiar, assin cono dc 277 ionar conIccincnio das qucias c rcclanacs dos scus ocuanics. Para rcalizar as viagcns quc nc lcvarian airavcs dc considcravcl cicnsao icrriiorial da AlcnanIa, cu disunIa dc un caninIao do ccrciio, con o rcscciivo noiorisia. Pcrcorrcr a ioda a vclocidadc, csiradas csluracadas nun caninIao niliiar dc nolcjo duro, nao c caiancnic un razcr. No cnianio, fiquci anlancnic concnsado cla lclcza da aisagcn alcna, nais culcranic quc nunca aos os scis longos anos dc gucrra. Porcn, una saiisfaao ainda naior nc cra roorcionada clos rosios sorridcnics c alcgrcs das noas c raazcs dos acanancnios, quc cn gruos ruidosos cosiunavan rodcar o vcculo ara disuiar o scu conicudo. CIcguci a iravar conIccincnio con inuncros dcnirc clcs c inicirar-nc dos scus rollcnas, suas rcocuacs c cscranas. Quciavan-sc da insuficicncia dc aconodacs, cn gcral ainIadas dc gcnic c forando a nais cIocanic roniscuidadc, cIcgando nuiios a dornir csicndidos no cIao dc cincnio. Insuficicncia dc colcIcs. Scnrc a ncsna conida, a ncsna soa c auscncia dc sal c aucar. Carcncia dc ao. Muiios dcscjavan rcunir-sc a arcnics, s vczcs localizados cn acanancnios vizinIos, orcn raiicancnic fora do scu alcancc, dc vcz quc Iavia a roiliao dc dciarcn o alojancnio sol 278 qualqucr rcicio, a nao scr quando insialados nos caninIcs dc rcairiaao. Quciavan-sc, ouirossin, da carcncia dc ialaco, lolas dc fuiclol, aarclIos dc radio c da flagranic insuficicncia dc cuidados ncdicos. Ouvi cssas qucias cn russo, franccs, iialiano c nuna varicdadc dc ouiros idionas, c rocurava cniao, dcniro das ninIas ossililidadcs ncccssariancnic liniiadas, fazcr o naino ara aliviar a siiuaao. Cono os "DP's" dc nacionalidadc soviciica consiiiuan a naioria, o ncu donnio da lngua russa faciliiava solrcnancira o coniaio con clcs, auncniando, or ouiro lado, roorcionalncnic, as ninIas rcsonsalilidadcs. Duranic una dcssas visiias roiinciras ao acanancnio da cidadc dc Wcizlar, a cnfcrncira cncarrcgada dc cuidar dos rcccn- nascidos, aroinou-sc c cn voz caliada, dissc. Soulc quc o scnIor fala russo. Pclo anor dc Dcus, ajudc-nos a conscguir alguns licos dc nanadcira. Ainda onicn noiic falcccu un dos nossos lclcs orquc sc rccusou icrninanicncnic a acciiar o lciic na colIcr. Passci a iardc inicira icniando dcscolrir un dono dc farnacia dc Wcizlar, quc ainda iivcssc algun csioquc dos iao raros, naqucla coca, licos dc nanadcira. Finalncnic, aos acicnics csquisas c dcois dc laicr cn nuiias orias crradas, fui fcliz. Volici con una duzia dc licos 279 dc nanadcira, iodos novinIos cn folIa, c fui quasc csnagado clo foric alrao dc graiidao discnsado cla ironcuda cnfcrncira soviciica. Havia naqucla coca, na rcgiao dc Francforic- solrc-o-Mcno, quc consiiiua a ninIa rincial arca dc aao, aroinadancnic quinzc grandcs acanancnios dc cssoas dcslocadas, con o ioial dc unas 30.000, das quais aroinadancnic a nciadc cra consiiiuda dc russos c o rcsianic conosio dc ncnlros dc ouiras nacionalidadcs da Euroa oricnial, ncridional c ocidcnial. Alcn dos russos, ouiro inorianic gruo dc cssoas dcslocadas cra os dc nacionalidadc franccsa. Havia na AlcnanIa dc Hiilcr aroinadancnic dois nilIcs c quinIcnios nil franccscs, dos quais 750.000 risionciros dc gucrra, uns 900.000 "iralalIadorcs forados" c ccrca dc 40.000 dcoriados oliicos. Quando cIcguci a salcr da cisicncia dc alguns ouiros acanancnios dc risionciros dc gucrra franccscs na rcgiao das cidadcs dc Ficsa c Torgau, localizadas nuna arca ocuada clo ccrciio soviciico, dccidi cdir crnissao aos ncus sucriorcs ara lcvar ara la un caninIao cIcio dc jornais c rcvisias cn lngua franccsa, os quais ccriancnic irian scr nuiio lcn rccclidos or aquclcs Ioncns, scarados Ia ianio icno da airia. 280 Mcu afa dc rcsiar ajuda aos franccscs sc clica, adcnais, clos rofundos laos dc anizadc quc nc ligan quclc ovo dcsdc os ncus dias dc csiudanic na cidadc dc Monicllicr. No scior dc cssoas dcslocadas do XII Cruo dc Ecrciios, Iavia dois caiiacs C. DclaIayc c Mauricc Pcguy (csic uliino, aarcniado ao cclclrc ocia c cscriior franccs CIarlcs Pcguy, quc duranic a Princira Cucrra Mundial rccusou o osio dc caiiao, norrcndo cono sinlcs soldado dc infaniaria no rinciro dia da grandc DaialIa do Marnc} dcsiacados clas foras dcgaullisias ara scrvircn cono oficiais dc ligaao. Procurci c logo conscgui, csialclcccr solida anizadc con aquclcs dois sinaiicos c cficicnics colcgas franccscs, os quais, cnirc ouiros, csiavan cncarrcgados da rcdaao dc un jornal franccs dcnoninado Fciour, csccialncnic dcdicado aos risionciros dc gucrra franccscs. Essc jornalzinIo iinIa acnas duas aginas, nas cra rclcio dc infornacs uicis. Scu calcalIo conlcio cra. "FETOUF criodiquc dcs risonnicrs ci dcorics franais cn Allcnagnc". Conscrvo, ainda iniacio o rarssino nuncro 1 daqucla ullicaao, quc conicn, cnirc ouiros ioicos dc inicrcssc, una ncnsagcn do Ccn. Onar Dradlcy na qual crcssa clc alsoluia confiana dc quc os risionciros c dcoriados udcsscn, na sua qualidadc dc cidadaos franccscs, crnancccr "onlro a onlro con os 281 aliados noric-ancricanos, assin cono os dc iodas as nacs unidas, quc luiavan clo csialclccincnio dc una az duradoura". Ao soliciiar a auiorizaao dos ncus sucriorcs ara lcvar un sulsiancial nuncro do Fciour, c lcn assin una ullicaao scnclIanic dcnoninada Voir, con a finalidadc dc disirilu- los nos acanancnios dc risionciros franccscs na arca dc Ficsa c Torgau, cu csiava longc dc inaginar quc a ninIa viagcn ara o icrriiorio ocuado clo ccrciio soviciico nc iria irazcr una scric dc conlicacs gravcs, inclusivc o risco da roria vida. Enlora fsscnos, naqucla coca, aliados dc gucrra dos russos, una viagcn ara o scior da AlcnanIa or clcs ocuado cigia divcrsas fornalidadcs, inclusivc a auiorizaao rcvia do gcncral russo da rcgiao. Isio orquc, aliados ou nao, os soviciicos insisiian no scu dcsconfiado isolacionisno, dianic do Ocidcnic. Alguns dias anics da ninIa viagcn, un alio funcionario do OWI icvc dc cancclar a sua visiia ao scior soviciico, dianic da rccusa icrninanic do gcncral russo, cn forncccr o assc ncccssario. No ncu caso, orcn, ialvcz dcvido a un dcscuido do oficial noric-ancricano cncarrcgado da scao dc iransorics, as auioridadcs russas nao foran consuliadas. Assin, arii acnas nunido dos docuncnios ncccssarios. 282 Cono rojciava visiiar ianlcn ouiras arics da AlcnanIa, dccidi lcvar, alcn do caninIao, ianlcn un jic, o quc nc roorcionaria naior nolilidadc c scgurana caso o vcculo csado vicssc a cnguiar. Ao alcanar o osio dc conirolc soviciico, localizado a uns quinzc quilnciros dc Ficsa, un caiiao russo, ainda jovcn, vcio ao nosso cnconiro, indagando ara ondc anos. Para as cidadcs dc Ficsa c Torgau, a fin dc cnircgar "naicrial a risionciros franccscs" rcsondi, csicndcndo a ninIa nao nun gcsio largo, ara o caninIao csiacionado airas do ncu jic. Scn sc rcvalcccr do ncu conviic inlciio, ara invcsiigar a carga do caninIao, o jovcn oficial rcflciiu un noncnio c logo dcois, cn ion niliiar orcn corics, dissc. Podcn scguir. Ao rosscguirnos viagcn, ficou logo cvidcnciado quc csiavanos cn icrriiorio ocuado clos soviciicos, ois as scias lcira da csirada irazian inscrics cn alfalcio russo. Algunas dizian. "Na zdrasiwuyic olciuscIicIaya Krasnaya Arniya"(31}. 0 irafcgo nos cruzancnios cra dirigido or guardas niliiarcs fcnininas, as cIanadas "FcgulyorowcIiici". Trajavan llusas c 283 saias cor caqui, vcsiian csadas loias c iinIan a ciniura acriada or largas cinias dc couro. As cosias lcvavan fuzis, con a loca dirigida ara o cIao. Ao aroinar-sc un vcculo, cosiunavan colocar-sc cn rgida osiao dc "scniido" c, con rccisao niliiar, lcvaniavan una das duas landcirinIas quc scguravan nas naos. A anarcla significava. "odc assar" c a vcrnclIa, "arc". As casas das aldcias quc airavcssavanos acIavan-sc cnfciiadas or cdaos dc ano vcrnclIo, suscnsos cn varcias rusiicas dc nadcira. Havia ouca gcnic nas ruas, dcnonsirando os nais vivos sinais dc alcgria ao vcr-nos assar. Nuna das localidadcs, un oficial da cavalaria soviciica conscniiu cn dciar-sc foiografar ao ncu lado. O niliiar, quc dcnonsirava sinais cvidcnics dc icr lclido un irago a nais, iinIa alguna dificuldadc cn scgurar o scu cavalo inquicio, cnquanio o Sarg. Tal laiia a cIaa con a ninIa cqucna naquina alcna. No rinciro cruzancnio, ja na cidadc dc Ficsa, cdi a una das noas-guardas quc nos cnsinassc o caninIo ara o acanancnio dos risionciros franccscs. Ela sorriu c nosirou-sc curiosa or cnconirar qucn falassc o russo. Era lasianic airacnic, acsar do iccido grossciro dc 284 scu unifornc c, ncsno con o fuzil s cosias, salia flcriar con crfciao! Con un largo sorriso, dciou-sc foiografar ao ncu lado. No aiio do acanancnio Iavia uns 50 caninIcs rclcios dc cssoas, a naioria cnfciiada con landciras franccsas, aarcnicncnic ronias a ariir runo ocsic. Scn crda dc icno nandci alrir a lona roiciora do nosso caninIao c, aos iirar varios fardos do Fciour no ncu jic, conccci a crcorrcr os caninIcs dc risionciros franccscs, disiriluindo aos ncsnos grandc quaniidadc dc jornais. Moi aussi! Moi aussi! griiavan os Ioncns, visivclncnic conicnics cla aicnao rccclida. Acnas una cqucna ninoria sc nosirava dccccionada, ois cscravan quc lcvasscnos vvcrcs ou carias. Ao dciar o acanancnio aos dcscarrcgar nais alguns fardos no rcdio rincial, olscrvci os franccscs, dc c nos caninIcs, cada un alsorvido na lciiura do scu ccnlar do Fciour. Porcn, ao icniar rcciir a disiriluiao- rclanago dos jornais franccscs nun ouiro cano dc risionciros, (csic ja localizado na cidadc dc Torgau}, a coisa concou a iransiornar. Con cfciio, un icncnic soviciico, ao dcarar con 285 o incio da ocraao dc dcscarga dos fardos dc jornais, indagou cn ion scvcro sc cu ossua a ncccssaria auiorizaao ara lcva-la a cfciio. A nuiio cusio conscgui convcnccr o scu sucrior, un icncnic-coroncl lasianic carrancudo, a crniiir quc dciasscnos alguns fardos do Fciour naquclc acanancnio. Mcsno assin, foi-nos icrninanicncnic ncgada auiorizaao ara disiriluir os jornais dirciancnic aos risionciros. Tivcnos, lcn a conira-gosio, dc dciar os fardos cnilIados no cscriiorio do acanancnio, conirolado clos russos. Aic Iojc nc crgunio sc o icncnic-coroncl soviciico cunriu a sua roncssa dc zclar cssoalncnic ara quc os nossos jornais fosscn osicriorncnic disiriludos aos risionciros franccscs. Visivclncnic iranquilizado cla ninIa aiiiudc coocradora, aquclc oficial convidou-nos ara alnoar no rcfciiorio do quaricl dos niliiarcs soviciicos, localizado crio do acanancnio. Agradcci, ois inIanos alnoado oiinancnic, salorcando os dcliciosos "llinyi" (anquccas rccIcadas con naia} Iavia acnas duas Ioras, cn ouiro quaricl, no caninIo dc Torgau. Mas os ncus roicsios dc nada valcran, dianic da insisicncia do oficial russo. Para nao ofcndc-lo, iivc dc acciiar o conviic, scndo aquinIoado dcssa vcz con una salada dc laiaias salicada dc 286 cdaos dc carnc c lasianic cclola crua. A lclida, cono ianlcn no alnoo rcccdcnic, consisiia nuna nisiura alcoolica dc cor lcvcncnic avcrnclIada, con un lcvc cIciro dc vodla, orcn conosio, confornc nc arcccu, dc alcool uro. AcIava-sc dcvido aguda falia dc garrafas nun grandc vidro dc iio farnaccuiico, ondc cn alcnao csiavan gravadas as alavras. "Annonialgcisi VorsicIi" (anonaco, cuidado}. O "riio" dc lclcr cnirc os russos cra scnrc o ncsno.os coos dc rcfcrcncia os naiorcs ossvcis cIcios aic s lordas con aqucla csiranIa nisiura alcoolica, dc ondc sc dcsiacava, alcn do cIciro iico dc vodla, s vczcs ianlcn un ronunciado gosio dc qucroscnc. Os russos cniao cclanavan. "Trunan!" (cono sc salc, na ocasiao rcsidcnic dos Esiados Unidos} c, zclando c insisiindo ara quc o scu gcsio fossc scguido risca, csvaziavan cada un o scu coo, aic uliina goia. O nnino dc loa cducaao cigia quc os Ioscdcs noric-ancricanos, iao anavclncnic lrindados, cdisscn quc os coos fosscn cIcios novancnic ara, dc sua aric, lcvania-los cn Ionra dc scus anfiirics, cclanando. "Sialin". Eran quasc dcz Ioras da noiic quando dccidinos coniinuar a nossa viagcn. Logo dcois dc airavcssarnos Torgau, concou a cIovcr 287 iorrcncialncnic. Nao Iavia scqucr una viv'alna ara nos cnsinar o caninIo a scguir, c a cIuva incdia a visao das scias indicadoras. Prcfcri rcgrcssar ao acanancnio-quaricl dc Torgau c cdir alojancnio aos soviciicos. Anics dc cscoliar-nos aos nossos aoscnios, o icncnic soviciico quc Iavanos conIccido or ocasiao da nalograda disiriluiao do Fciour insisiiu ara quc ionasscnos un irago con clc. Esiava scn a iunica, c vcsiia una canisa lranca c alcria. No cnodo ara ondc nos lcvou, acIava-sc un ouiro icncnic, cn idcniico irajc scn-ccrinnia, dc canisa lranca c calas niliiarcs, scniado nuna ncsa cIcia dc garrafas c conida, juniancnic con algunas noas. Ao scrnos convidados a ariiciar da rcfciao, arguncnici quc "francancnic nao iinIa fonc", ois nao soncnic Iavanos janiado, cono ianlcn alnoado duas vczcs. Mas ningucn arccia rcsiar a nnina aicnao s ninIas alavras. Insianics dcois inIanos nossa frcnic varios raios dc conida variada, assin cono os indiscnsavcis coos dc vodla. Os loaios sc roagan con a raidcz do rclanago, nos quaricis. Assin, ao salcr quc ircs niliiarcs ancricanos sc cnconiravan rcscnics no cdifcio, un icncnic-coroncl quc sc acIava no andar infcrior nandou un ncnsagciro, soliciiando a nossa rcscna. Alcn daquclc 288 oficial, dc fisiononia nosialgica, Iavia ianlcn un najor, un vcrdadciro giganic, cujo ciio largo arccia qucrcr rclcniar-lIc a canisa lranca. Scu rosio, un ianio acIaiado, dc fornaio ronunciadancnic nongolico, osicniava un franco sorriso. Cono ficou logo aicnic, o icncnic-coroncl dc olIar irisionIo Iavia crdido dois irnaos c ioda a fanlia no dccorrcr da gucrra. Fiquci asno, ao inicirar-nc dc quc quasc iodos os russos quc cnconirava Iavian crdido un ou nais cnics qucridos duranic as Iosiilidadcs. Anos dcois, ao conIcccr os dados csiaisiicos oficiais da Scgunda Cucrra Mundial, con csanio vcrifiquci quc as crdas niliiarcs da Fussia no confliio ioializaran ccrca dc 7 nilIcs c ncio dc Ioncns norios ou dcsaarccidos, ou scja, nais quc as crdas da AlcnanIa, Jaao, Esiados Unidos, Iialia c Frana junios. Na ncsa, ondc, acsar dos nossos roicsios nos foi scrvida a icrccira c, fclizncnic, a uliina rcfciao da noiic acIavan-sc ianlcn ircs noas, una dclas irajando o unifornc da aviaao niliiar soviciica. A aviadora, dc nonc sya, noa dclgada, dc loca scnsual, cra a nais loniia c ianlcn a nais inicligcnic das ircs. Scrvia a lordo dc un quadrinoior-lonlardciro, na qualidadc dc radioiclcgrafisia, rofissao quc arcndcra raidancnic, aos a sua lilcriaao clo ccrciio soviciico, do cano dc conccniraao. Passara un ano iniciro no icnvcl 289 cano dc noric dc AuscIwiiz. A scgunda nocinIa, quc sc acIava scniada a ncu lado, assara un ano cn AuscIwiiz c nais scis ncscs cn Favcnslruccl, cano nao ncnos icnvcl quc o rinciro. A icrccira, una linda noa dc calclos casianIos, solios, iinIa conIccido o icrror dc ircs canos dc conccniraao. AuscIwiiz, Favcnslruccl c Lyullin. A quc sc cnconirava a ncu lado arrcgaou a nanga da llusa, ficando visvcl no scu lrao csqucrdo, o nuncro 50719 iaiuado cn azul or scus algozcs. A aviadora sya cnfiou o dcdinIo nos canios dc scus lindos lalios c, forando-os ara iras, nosirou quc faliavan iodos os dcnics nolarcs dc anlos os lados. Foi a Ccsiao quc nos arrclcniou. Na ocasiao fiquci dccndurada duranic quairo Ioras clas naos aiadas nas cosias c rccclcndo socos scn arar. Coniou nais quc cla, assin cono as suas colcgas do cano dc conccniraao cran olrigadas a iralalIar 12 Ioras or dia. Vcsiidas cn suas saias c llusas lisiadas dc azul c cinza, iinIan quc crnancccr cn rigorosa osiao dc scniido, duranic Ioras a fio, na cIanada naiinal. O ncnor novincnio, a ncnor infraao da discilina dialolica quc rcinava no cano, cran casiigados con dois golcs violcnissinos 290 dos casscicics dc nadcira, con os quais csiavan cquiadas as vigias "sucrvisoras". un golc dc cada lado do rosio. Un dia vi, con os ncus rorios olIos, as vigias alcnas naiarcn a golcs dc casscicic una garoia russa dc acnas 14 anos dc idadc coniou a jovcn aviadora. E coniinuou. - Era una ncnina franzina, orcn, acsar do scu fsico, olrigada a iralalIar nuna falrica dc nunics. Dc ianio sofrcr, cnlouqucccu. Un dia, duranic a cIanada naiinal, rccusou-sc icrninanicncnic a scguir ara o iralalIo. CIanaran cniao a vigia- cIcfc, quc inicialncnic dcsfcriu dois forissinos golcs dc casscicic no rosio da garoia. Acsar dos scus griios c gcnidos, ouiros golcs sc scguiran, cada vcz nais forics, aic cla cair noria dianic dc iodas nos. Ouiro caso vivido or sya sc dcu no cano dc conccniraao dc AuscIwiiz. Un dia coniou una jovcn risioncira russa, filIa dc un rofcssor dc univcrsidadc, rccclcu ordcn ara ajudar na cscavaao dc una fossa. Scja orquc ianlcn ja "nao rcgulava nuiio lcn", cla aiirou a a aos cs da vigia, ncgando-sc a cunrir a iarcfa, dizcndo. "Sialin nao nc cducou ara nancjar una a ara os alcnacs." A vigia cIanou un niliciano da SS, quc logo aarcccu, aconanIado dc un fcroz cao olicial, csccialncnic adcsirado. Elc rcciiu a ordcn dc 291 iralalIo, c a noa novancnic sc rccusou. Eniao, ao rccclcr dois violcnissinos golcs dc casscicic cn lcno rosio, acnas liniiou-sc a rcsondcr. "TcnIo 19 anos dc idadc. Sialin nao nc cducou ara quc cu nancjassc una a ara os alcnacs". Eniao vocc nao qucr ncsno... griiou furioso o guarda da SS, soliando o cacIorro cn cina da noa. Eu fccIci os olIos coniinuou sya nas o ncu coraao disarou ao ouvir os griios dc dor da ncnina, c scus gcnidos dc lancnio, quc nais arccian os dc un aninal dcgolado no naiadouro. Enquanio o cacIorro dilaccrava as crnas da noa, as vigias a rodcavan, rindo s gargalIadas. Lcvaran-na cnlora, lanIada cn sanguc. sya c suas anigas iinIan sido salvas quando os aliados cniraran cn AuscIwiiz. Un dia, ja nun acanancnio dc cssoas dcslocadas, soldados noric-ancricanos iroucran un guarda SS russo (Iavia SS dc varias nacionalidadcs, inclusivc russos}. Pcdi aos ancricanos rosscguiu cla quc nc dciasscn asscsiar acnas dois golcs naquclc Ioncn.. acnas "dois socos"... Lcvaran o Ioncn, cujo rosio ja csiava iodo azul dc ianio aanIar, ara un cnodo siiuado no rinciro andar, ondc fccIaran as janclas. Criici ara clc. "Dc joclIos, iraidor!" E, inagincn, clc sc ajoclIou ncsno, dianic dc nin, una nulIcr. Da ncsna forna cono ianias vczcs 292 iinIa visio os SS agir conira risionciros indcfcsos nos canos dc conccniraao, dcsfcri- lIc, con o ncu joclIo dolrado, un violcnissino golc no qucio. En scguida arrcncssci con ioda a fora o ncu coiovclo cn sua loca, quclrando- lIc iodos os dcnics dianiciros cono vingana clos ncus nolarcs crdidos. Finalncnic, usando o ancl do ncu dcdo, c con a nao fccIada, quclrci-lIc o nariz.., quclrci-lIc o nariz rcciiu sya ja conlciancnic causia cla narraiiva. E, suliiancnic, cscondcndo o rosio nas naos, irroncu nun cIoro convulsivo. No dia scguinic as noas nos aconanIaran ao aiio do acanancnio. Quando ja nc cnconirava no jic, sya cnircgou-nc o icio da "Canao do Cano dc Conccniraao" quc as noas Iavian caniado ara nos na noiic assada. A ncu cdido, cla Iavia coiado as alavras nclancolicas quc coniavan a irisic vida das jovcns nas "irinia c duas larracas dc nadcira" do "Konz-Lagcr"(32}, con a sua ccrca carrcgada dc clciricidadc. Acsar dc icrnos ainda nciadc do nosso carrcgancnio dc jornais c rcvisias, dccidi suscndcr a disiriluiao no scior russo c scguir runo cidadc dc Dcssau, ocuada clos noric- ancricanos. O nosso conloio-nirin, con o jic frcnic, dcslizava cn alissina vclocidadc cla "AuiolaIn" (auio-csirada}. Un ouco anics dc 293 alcanar Dcssau, nas ainda no scior russo, cIcganos a una conrida onic dc cncrgcncia, fornada dc loics iransvcrsalncnic anarrados uns aos ouiros c colcrios dc rancIas. Era lasianic novcdia c dc asccio lcn fragil. Airavcssci-a rinciro dc jic, ara vcrificar sc agucniava c volici lasianic rcocuado, ois ncsno con o lcvc cso do cqucno vcculo, cla arccia froua. Porcn, ianio Fay cono Tal insisiian cn voliar ara. o scior noric- ancricano, ois ja csiavan farios dc "iania conida c dc vodla". Dccidi cniao assunir o risco c dci o sinal dc ariida. Mal o caninIao sulira na rana da onic dc cncrgcncia, surgiu corrcndo un icncnic russo, griiando agiiado. "Parcn! Volicn, o caninIao nao odc scguir. Iniinado or clc a cilir os docuncnios, nosirci, alcn dos nossos docuncnios dc idcniidadc, ianlcn a ordcn dc viagcn ccdida clas auioridadcs niliiarcs ianqucs. O icncnic caninou iudo con dcsconfiana cvidcnic, c ao dcvolvcr-nc os acis, indagou cn ion scvcro. E a sua auiorizaao dc assar clo scior soviciico, ondc csia? Eili novancnic a ninIa ordcn dc viagcn noric-ancricana. Nao, nao c isio.., qucro a auiorizaao do gcncral soviciico! 294 Elc ainda csiava ondcrando a ninIa ncgaiiva, quando un idoso icncnic-coroncl sc dcsiacou do gruo dc soldados russos quc sc Iavia fornado ao nosso rcdor. Aos assar una rcrincnda no icncnic, or icr dciado inicialncnic assar o jic cla onic dc cncrgcncia, crguniou-nc lruscancnic o quc csiavanos nos conduzindo dcniro do caninIao. Ao ficar cicnic dc quc lcvavanos jornais c rcvisias, ficou furioso. O scnIor qucr nc dizcr quc ignorava o faio dc scr csiriiancnic roilido lcvar naicrial inrcsso dc qualqucr naiurcza ara o nosso scior scn una auiorizaao csccial das auioridadcs soviciicas concicnics? Nun caso cono csic, ialvcz ncsno dc Moscou... dcclaro os scnIorcs rcsos. A assos dc iariaruga o jic c o caninIao foran olrigados a scguir un soldado arnado dc fuzil auionaiico quc, noniado nuna liciclcia, nos rcccdcu runo ao quaricl soviciico. Enquanio ficanos cscrando, scniados dcniro dos nossos vcculos, clos rcsuliados dos iclcfoncnas a rcsciio, quc dcvian csiar fazcndo, lcnlrci-nc, con alguna arccnsao, da ninIa cqucna naquina foiografica, con alguns filncs ainda nao rcvclados, conicndo visias do scior soviciico. Caso os russos dcsscn una lusca cn nossa lagagcn ariicular c dcscolrisscn ainda o 295 naicrial foiografico, ialvcz nos iaasscn dc csics. Enquanio vislunlrava as ossililidadcs lasianic dcsagradavcis dc un incidcnic dilonaiico c a crscciiva nada agradavcl dc ficarnos cono "Ioscdcs" dc una risao niliiar russa clo icno ncccssario soluao do incidcnic, Fay, no caninIao arado airas do ncu jic griiava una scric dc inrocrios dcfiniiivancnic inullicavcis conira os soviciicos, o quc ainda auncniava nais o ncu rcccio. Fclizncnic ncnIun dos soldados russos quc nos rodcavan, arados a una disiancia rcsciiosa, arccia cnicndcr inglcs. Dcois dc aroinadancnic duas Ioras dc icnsa cscra, un icncnic aconanIado dc quairo soldados arnados dc fuzis-nciralIadora surgiran na cnirada rincial. Scn rofcrir una so alavra, nandou quc dois dos niliiarcs sc insialasscn no lanco irasciro do jic c os dois ouiros conariilIasscn o asscnio largo da calina do caninIao ondc sc acIava Fay. Aoniando ara una noiociclcia iloiada or un caiiao cujo rosio qucinado clo sol dcnoiava una crcssao scvcra, nandou-nos scgui-lo. A noiociclcia, quc ossua un cqucno sidc-car ara un assagciro, roccdcu-nos con un csirondo infcrnal, runo a un dcsiino ignorado. Aos uns vinic ninuios dc viagcn a ioda a vclocidadc, cniranos nuna cqucna cidadc, ondc a noiociclcia arou dianic dc un rcdio quc 296 alrigava a adninisiraao niliiar da rcgiao. So cniao o caiiao nc infornou dc quc cu ia icr una "convcrsa ariicular" con o coroncl-conandanic. Porcn, csic sc acIava auscnic no noncnio c, assin scndo, insialano-nos cn nossos vcculos, dianic do rcdio, ara o crodo dc cscra. Duranic as ircs Ioras quc assanos dianic da "Konnandaiura", iravanos ccclcnics rclacs dc anizadc con os niliiarcs soviciicos da nossa cscolia. O caiiao coniou-nc quc crdcra cinco irnaos na gucrra, assin cono ioda a sua fanlia. Mosirou-nc, dcialIadancnic, c con aarcnic orgulIo, a sua noiociclcia iriciclo, rcalando o faio dc quc cla cIcgava a alcanar 120 quilnciros Iorarios con un consuno dc 1 liiro dc gasolina ara 100 quilnciros. A un icncnic quc sc aroinava, ianlcn dc noiociclcia, ccdcnos algun conlusivcl ara o scu vcculo. Cono csia a siiuaao aqui? indaguci Voccs ainda icn dificuldadcs con a oulaao civil? noiic scnrc Ia iiroicios nas cidadcs c aldcias rcsondcu o icncnic. Fccclcnos ordcns dc iraiar a oulaao con a naina dclicadcza ossvcl. 297 Ao dcarar con duas noas alcnas quc nos olscrvavan da jancla da casa cn frcnic, o icncnic acrcsccniou. Esianos csiriiancnic roilidos dc iravar anizadc con as noas alcnas, c nos arriscanos, cn caso dc coniravcnao, a risao scvcra. A isio, cliquci quc ianlcn no scior ancricano cisiia scnclIanic ordcn dc "nao- confraicrnizaao". Ha lindas noas na AlcnanIa... dissc o icncnic, cono quc ncdiiando. ...c nuiios soldados c oficiais na risao or causa dclas acrcsccnici. Un gruo dc soldados russos csiavan rodcando os nossos dois vcculos. Tal, con cvidcnic orgulIo, nosirava-lIcs o jic, cngaiando c dcscngaiando as narcIas rcduzidas. Fay, cnircianio, cilia o scu fuzil, dcsnoniando-o ca or ca. Un civil alcnao, conduzindo alguns cnlrulIos, aroinou-sc, cdindo-nc quc o lcvassc "ara o ouiro lado". Ignorando a ninIa rcsosia ncgaiiva, dc quc "isio cra icrninanicncnic roilido", o alcnao, Ioncn dc uns 40 anos dc idadc, insisiiu, arguncniando quc iinIa dirciio dc ir aondc quiscssc, ois Iavia 298 assado cinco anos no cano dc conccniraao dc DucIcnwald. Fora, saia daqui! griiou o caiiao soviciico. Para ondc c cono? rcsondcu o Ioncn cinco longos anos cn DucIcnwald... c dc dcscscrar... icnIo voniadc dc nc cnforcar! Finalncnic cIcgou o coroncl, Ioncn ja idoso, dc oric c disiinao arisiocraiicos. Ao ouvir as ninIas clicacs, dc quc csiava disiriluindo jornais c rcvisias aos risionciros dc gucrra franccscs no scior soviciico, lcvado unicancnic or razcs dc solidaricdadc Iunana, c quc ignorava o faio dc scr ncccssaria ianlcn una auiorizaao "dos nossos aliados", o coroncl sorriu c, ncio lrincalIao, ncio scrio, dissc. Para un Ioncn quc fala o russo assin cono o scnIor, cra sua olrigaao conIcccr os nossos rcgulancnios un ouco nclIor. No cnianio, adniiindo quc sonos rcalncnic aliados, or csia vcz rcfiro fccIar os olIos. Podcn scguir... Quando cIcganos dc volia onic dc cncrgcncia quc sc csicndia airavcs do Fio Muldc na conflucncia con o Ella, c ondc, no lado oosio sc acIava a "nossa" cidadc dc Dcssau, o ncsno icncnic quc Iavia incdido a nossa rincira 299 icniaiiva dc airavcssa-la con o caninIao, crguniou a Fay qual cra o cso ioial do vcculo, juniancnic corn a carga. Anics quc clc alrissc a loca ara rcsondcr, indaguci do oficial soviciico. Qual o cso naino crniiido na onic dc cncrgcncia? Cinco ioncladas foi a rcsosia. O caninIao, juniancnic con a carga, dcvc csar unas cinco ioncladas c ncia, dissc Fay cniao, rccclcndo, a scguir, ordcn do icncnic ara dcscarrcgar ncia ionclada dc jornais c lcva- los scaradancnic no jic, ncsno quc fossc ncccssaria nais dc una viagcn, ara o ouiro lado. No cnianio, ncsno icndo rcalizado duas viagcns dc ida c volia, ainda faliava lasianic ara rcduzir o cso do caninIao ao naino crniiido. E ja csiava concando a cscurcccr. Tanio Fay c Tal, quanio cu, csiavanos inacicnics or voliar ara o scior noric-ancricano, norncnic dcvido ossililidadc ainda dc os soviciicos nudarcn dc oiniao c nos dcicrcn or ordcn dc qualqucr gcncral quc udcssc surgir dc rccnic. Por ouiro lado, ao ordcnar quc o caninIao, solrccarrcgado cono csiava, scguissc or cina daqucla fragil onic cu icria quc assunir una rcsonsalilidadc nuiio grandc or qualqucr dcsasirc quc orvcniura udcssc rcsuliar do cccsso dc cso. Quc ial? crgunici a Fay. 300 Vano-nos cnlora! foi a rcsosia. Aos nandar Tal con o jic ara a ouira nargcn, ionci asscnio no caninIao ao lado do noiorisia, orando silcnciosancnic ara quc iudo acalassc lcn. Ouvi Fay cngaiar a rincira, cnquanio o caninIao, roncando fcrozncnic, sulia a rana. Mal Iavanos crcorrido alguns nciros, scnii a irascira do csado vcculo afundar-sc, cnquanio a frcnic sc lcvaniava nun angulo assusiador. Acina do ronco do noior, udc ouvir un griio dc csanio quc ariia da agloncraao dc soldados c civis do lado russo, c no qual disiiniancnic sc dcsiacavan as alavras. "Esiao sc afundando! Esiao sc afundando!" Acclcrc! Acclcrc! griiou una voz quc rcconIcci cono scndo a do icncnic "inlicanic". Fay isou no acclcrador aic o fundo, c o caninIao, nun csforo violcnio, conscguiu sulir clas rancIas crigosancnic inclinadas, rcconquisiando noncniancancnic o scu cquillrio. Insianics dcois scnii quc as rodas irasciras do caninIao sc afundavan dc novo. Unas scis ou scic vczcs rcciiu-sc aqucla agonia, cnquanio os griios na nargcn do rio rcssoavan cada vcz nais fracos, ara finalncnic silcnciarcn dc una vcz. 301 Na sua uliina arrancada a calina do vcculo cnroscou na aric sucrior do arco dc loas vindas quc sc crguia do ouiro lado da onic, ja no scior noric-ancricano. Tal, quc la cscrava ansioso, csiava nao ncnos alido quc Fay c cu. Nao odia inaginar quc acnas ncia ionclada dc solrccarga quasc fizcssc ruir a onic cclanci. Ao quc Fay cclanou, con un sorriso dc nalcia, assando a nao cla fronic nolIada dc suor. Mcia ionclada, coisa ncnIuna! dissc clc. O cso do caninIao c nais o quc solrou da carga dc jornais, c clo ncnos dc dcz ioncladas, ou scja, o dolro do naino crniiido ncssa onic niscravcl. Tivc quc ncniir, ois, caso conirario, ainda csiaranos do lado dos "russliy", ialvcz dcsnoniando o caninIao ara iransoria- lo, ca or ca, ara o lado dc ca... 302
Captulo XV OS CAMPOS DE MORTE DE HITLER Ha un grao dc vcrdadc cn cada una das nuncrosas icorias icniando clicar o surgincnio do nazisno Organisno inicrnacional ara incdir crincs dc gcnocdio Visiia ao cano dc conccniraao dc DucIcnwald Fclaio cn rincira nao, dc cono funcionavan as canaras dc gas dc AuscIwiiz.
SuonIanos quc Hiilcr iivcssc ganIo a Scgunda Cucrra Mundial. Isio nao scria nada inossvcl, ois os cicniisias alcnacs or ouco nao conscguiran falricar a lonla ainica anics dos ancricanos. E, con Hiilcr viiorioso, c viavcl suor quc as canaras dc gas dc scus canos dc noric csiivcsscn ainda Iojc cn lcno funcionancnio. Podc-sc inaginar, ouirossin, quc una vcz csgoiado o "conlusivcl judcu", o nazisno icria arranjado ouira naao ara scrvir dc lodc ciaiorio c scr condcnada ao cicrnnio or aquclc roccsso aarcnicncnic infalvcl, quc cran as canaras dc gas do FuIrcr. O faio dc quc iananIa nonsiruosidadc udcssc surgir no scculo XX, c no fundo iao inclicavcl cono o rorio nascincnio do fcnncno nazisia cn gcral. Calricl Marccl, filosofo franccs, clica o 303 surgincnio do nazisno cono un dos nuiios rcsuliados ncgaiivos do sucrdcscnvolvincnio iccnico da nossa cra, quc nccanizou ianlcn as rclacs Iunanas, dcsiruindo, cnirc ouiros, os scniincnios dc rcsonsalilidadc do Ioncn ara con os scus scnclIanics. Por ouiro lado, a falccida cscriiora norucgucsa Sigrid Undsci, dcicniora do Prcnio Nolcl, nuna cnircvisia conccdida ao auior dcsic livro, cn Nova Yorl no ano dc 1941, crcssou a oiniao dc quc o dcscnvolvincnio do nazisno na AlcnanIa sc dcvia loucura colciiva do ovo alcnao. Sugcriu cla quc fosscn nandados ara a AlcnanIa aos a gucrra, nilIarcs dc siquiairas ara icniar a cura dos "insiinios crvcrsos" daquclc ovo a fin dc rcvcnir o rcnascincnio do nazisno sol qualqucr ouira forna no fuiuro. Frcqucnicncnic ciiada ianlcn, cono una das rinciais causas quc faciliiaran o aarccincnio dcssa idcologia na AlcnanIa, c a calaniiosa siiuaao cconnica daquclc as na coca incdiaiancnic anicrior ao advcnio dc Hiilcr, c sinlolizada or scic nilIcs dc dcscnrcgados, ou scja, dc acordo con as csiaisiicas da coca, un cn cada scic Ialiianics. Sc o icrno "loucura", vcniilado or Sigrid Undsci odc arcccr un ianio violcnio, c incgavcl 304 quc Hiilcr grandc sicologo do "ncgaiivo" quc cra conscguiu, con a ncra fora dc sua oraioria csciacular, olicr a viioria do insiinio solrc a razao, dc un ovo iniciro. Isio consiiiui una advcricncia csaniosa da solrcvivcncia, no Ioncn civilizado, dc una crigosa Icrana aninal c da rclaiiva fragilidadc c sucrficialidadc da canada dc culiura, dc quc ianio nos orgulIanos icr adquirido con o crassar dos scculos. Scja cono for, ccriancnic nuncrosas ouiras icorias ara icniar clicar o conlco fcnncno nazisia scrao vcniiladas con o corrcr do icno, odcndo-sc adniiir quc ialvcz Iaja un grao dc vcrdadc cn iodas clas. Ouiro fcnncno quc, rincira visia arccc inclicavcl, c a falia dc rcsisicncia c a incaacidadc dc rcagir dos judcus c ouiras viinas do nazisno. Enircianio, a ncu vcr, nao c s viinas do crinc dc gcnocdio dcsarnadas c aralisadas dc icrror cono csiavan, quc calia o dcvcr dc rcaao, nas aos scus irnaos Iunanos fora do alcancc dcsscs carrascos. Muiio sc icn falado, c ainda csia scndo dclaiido, o grau dc rcsonsalilidadc do ovo alcnao nos crincs conciidos clos nazisias. Porcn, raiicancnic, ouco ou nada icn sido 305 vcniilado solrc a rcsonsalilidadc dos ovos livrcs cujos govcrnos, ja naqucla coca, csiavan anlancnic infornados accrca do assassinaio cn nassa raiicado clos nazisias nos scus nalfadados canos dc conccniraao. Colocado assin o rollcna da rcsonsalilidadc cn lano nais clcvado, odc-sc afirnar quc nao c con vingana, ou scja, acunulando ouiro crinc ao ja conciido, quc dcvc scr lavado o rasiro dc sanguc c lagrinas dciado clo nacional-socialisno, nas con o acrfcioancnio cada vcz nais anlo dos disosiiivos lcgais inicrnacionais. Todo o ossvcl dcvc scr fciio ara quc csics, fuiurancnic, aiinjan una grandc crfciao quc crniia nao acnas cn icoria, nas na raiica una garaniia cficaz, ara quc scjan lcnancnic rcsciiados, or iodos os ovos do nundo, aquclcs iao anlancnic roclanados "dirciios Iunanos". Isio, cvidcnicncnic, so odcra scr alcanado or ncio da cisicncia, no fuiuro, dc un odcroso c cficicnic organisno inicrnacional do qual a ONU c un cscranoso nas ainda inido rccursor. Tal organisno dcvc csiar lcnancnic caaciiado ara agir incdiaiancnic ondc sc iornar ncccssario, ara incdir or qualqucr ncio calvcl, nao soncnic a rcalizaao dc crincs dc gcnocdio, nas ianlcn dc qualqucr caso 306 gravc dc crscguiao racial ou rcligiosa ncsno quc isso signifiquc inicrfcrcncia dircia nos assunios duna naao. Con cfciio, c indiscnsavcl quc a cisicncia dc un cficaz organisno inicrnacional dc roicao dos dirciios Iunanos, scja vinculado a un dirciio inicrnacional dc conccao arrojadancnic avanada, rcvcndo, cnirc ouiros, a ciinao auionaiica da solcrania do as quc, or fraqucza ou conscicnicncnic, crniia quc sc cfciucn no scu icrriiorio crincs dc gcnocdio ou dc crscguiao racial ou rcligiosa. Essc organisno icra aiingido o scu naino dc crfciao quando cIcgar o dia cn quc scja caaz dc incdir quc qualqucr scr Iunano cn qualqucr lugar do nundo ossa scr doninado conira a sua voniadc clo icrror ccrcido or una ninoria arnada ossuda dc insiinios crininosos, ou IunilIado c crscguido or una naioria, ccga clo odio ariificialncnic criado or ldcrcs incscruulosos ou cnraizado cn cosiuncs crigosancnic aniiquados. Nada nclIor do quc una visiia a un cano dc noric dc Hiilcr, ara dcnonsirar a quc onio odc cIcgar una diiadura, aos icr aiirado or icrra iodas as nocs dc culiura c Iunanidadc. Eis o quc conia o ncu "diario dc gucrra", do dia 17 dc naio dc 1945. 307 "Dcianos Dad NauIcin s 14,30 Ioras. Dcsiino. o cano dc conccniraao dc DucIcnwald. En nosso jic niliiar viajavanos cu, o noiorisia c os caiiacs do ccrciio franccs DclaIayc c Pcguy. A rodovia dc Asfcld a Hcrsfcld cra oiina. So una vcz cnconiranos un dcsvio. nargcn da csirada jazian nuncrosos vcculos dcsirudos clos cfciios dc lalas c oluscs. No caninIo, cn groicscas osics, cnconirci quairo ianqucs noric- ancricanos. Nuna florcsia, fazcndo una fila ligcirancnic curva, acIavan-sc os rcsios rciorcidos dc dcz auionovcis niliiarcs da WcIrnacIi." Mais crcssivo, orcn, do quc cssas icsicnunIas nudas c inovcis da soric variavcl da gucrra, cra o quadro vivo quc olscrvanos duranic iodo o crcurso. Enconiravano-nos, arccia, no ncio dc una vcrdadcira nigraao dc ovos. A csirada inicira acIava-sc rclcia dc gcnic uando ou cnurrando vcculos dc ioda csccic, carrcgados dc nalas c ouiros cricnccs. Esccialncnic nuncrosos cran os carrinIos dc lclcs, ondc sc anonioavan cnlrulIos c nalas. CarrinIos c carrcias dc iodos os iios c fornaios. Moiociclcias do iio aniigo (as nais nodcrnas, assin cono os carros ariicularcs, iinIan sido arccndidos clas auioridadcs niliiarcs alcnas, ja no incio da gucrra}, os ncunaiicos 308 raiicancnic no cIao dcvido ao cso cagcrado, nuiias dclas con flanulas. Diciclcias con cnorncs nalas anarradas dos dois lados, cnurradas clos donos. Mcsno un digno carro funclrc rcio, con una coroa raicada iniada ao lado, nao cscaara olscssao loconoiriz do ovo alcnao. cIcio dc lagagcns variadssinas c dc gcnic, avanava no scu riino lcnio, caracicrsiico. Aqucla dcvia scr una das raras vczcs cn quc os ocuanics dc un carro funclrc dcvian csiar conicnics. Dc faio, arccian iodos saiisfciissinos cla soric dc odcrcn cscaar runo a ocsic, anics quc os russos invadisscn a rcgiao. Era csia a razao rincial da dcscscrada rcssa dc ioda aqucla gcnic, quc icnorariancnic convcricu a AlcnanIa nun as dc nnadcs. o ncdo dos russos, quc csiavan cIcgando. Mcdo nais foric quc o anor cidadc ou aldcia naial. Eis orquc aic nulIcrcs c crianas nao Icsiiaran cn cnrccndcr a longa caninIada, cnfrcniando as inicncrics, a fadiga c un fuiuro inccrio. Vcsiian, rincialncnic, calas conridas, iio rancIciro. Algunas sorrian; orcn, a crcssao rcdoninanic nos rosios qucinados clo sol, cra dc scria concnciraao. Dc longc, dcsiacavan-sc alguns carrinIos csirangciros, narcados clas rcscciivas landciras. Pcricncian a ocrarios do iralalIo forado, irazidos clos alcnacs dos ascs nais 309 disianics, ara ajudar na novincniaao da cnornc naquina indusirial nazisia, c quc agora rocuravan alcanar a airia or scus rorios ncios, scn a assagcn cnfadonIa clos canos dc rcagruancnio, ondc nornalncnic dcvian aguardar a rcairiaao. Era irnico vc-los ali no ncio da nuliidao alcna. Donos c cscravos, unidos na ncsna niscria. Os franccscs, airados clo qucc vcrnclIo c lordado a ouro, do idoso Ca. DclaIayc, accnavan alcgrcncnic. Esic ocuava o lanco da frcnic ara, dc vcz cn quando, aoniar scu fuzil ara alguna nuvcn assagcira, orcn scn aiirar. Crianas louras, osiadas lcira da csirada, accnavan. Algunas fazian o sinal viiorioso dc CIurcIill, o "V" con os dcdos. Ouiras nosiravan acis dc lalas cono sc quiscsscn clicar quc a rovisao sc csgoiara c quc ncccssiiavan dc nais... Ja anoiiccia quando cIcganos cidadc dc EiscnacI, ondc dccidi assarnos a noiic. Pcrnoiianos no Hoicl TIucringcr Hof, ocuando cu o quario 44. Nao iivc soric. O ncu vizinIo cra un oficial, ossuidor dc una radio-viirola, c aficionado da canao "Parlcz-noi d'anour", quc clc iocava ioda, scn arar. Nao conscguindo dornir, dccidi dcsccr ao saguao, ondc iravci 310 conIccincnio con un oficial lclga quc crdcra dois ncnlros dc sua fanlia cn DucIcnwald, As csosas das viinas, quc vivian na Dclgica, alincniavan a ccricza dc quc clas assavan nuiio lcn. Pclo ncnos assin o dizian as carias lrcvcs quc rccclian do cano dc conccniraao. O oficial lclga falou-nc ianlcn da falrica dc fogucics V-2, a nal afanada "Dora" quc cra sulicrranca, c ondc nuiios judcus iinIan sido cnrcgados nos iralalIos nais cnosos. Havia la un iuncl con varios guindasics. s vczcs, quando os guardas SS csiavan avidos dc un divcriincnio difcrcnic, nandavan csiicar una iravcssa dc ao cnirc as onias dos dois guindasics. Dccnduradas nas iravcssas, acIavan-sc irinia cordas con os rcscciivos laos, ondc irinia viinas cscolIidas iinIan dc cnfiar suas calcas. Eniao, aos sons alcgrcs dc una valsa dc Sirauss, acriava-sc un loiao. Os dois guindasics lcvaniavan-sc junios, carrcgando cnirc clcs os coros lanlolcanics dc irinia cnforcados. Ao sair do Ioicl no dia scguinic ara ionar asscnio no jic, un gario alcnao aroinou-sc dc nin, c cn voz laia, dissc. Agora ncsno olscrvci un nazisia cscondcr una isiola cnlaio dc un arlusio. 311 Dirigi-nc con clc aic una racinIa cn frcnic ao Ioicl c, dc faio, lcn cscondida cnirc a folIagcn, cnconiranos una isiola Lugcr do ano dc 1916; cnlora vclIa, acIava-sc cn crfciio csiado o cano c o rcsio do nccanisno cuidadosancnic lulrificados, juniancnic con unas duas duzias dc lalas. Dcvido ninIa condiao dc oficial "assinilado", nao nc cra crniiido oriar arnas. Assin scndo, ncn cu c ncn os ncus colcgas odanos olicr o rcgulancniar Coli-45, do arscnal do ccrciio, o quc nos olrigava ao ccdicnic dc "lilcrar" isiolas alcnas, assin quc sc arcscniassc ocasiao. TnIanos, ouirossin, icniado rcciidas vczcs conscguir crnissao das alias auioridadcs niliiarcs noric-ancricanas, ara andar arnados, dcvido ao consianic crigo quc rcrcscniavan os franco-aiiradorcs. No cnianio, acsar dos csforos rcnIidos fciios ncsic scniido clo nosso Ccl. Powcll, a rcsosia cra scnrc ncgaiiva, ois andar arnado significaria infringir as disosics inicrnacionais. Confcsso, orcn, quc acsar dc iudo, scnrc conduzi una isiola, assin cono una loa quaniidadc dc lalas no coldrc, scn quc janais ouvissc una olscrvaao dos ncus sucriorcs, quc rcfcrian "fccIar os olIos" a rcsciio. Logo dcois dc icr cnconirado a Lugcr, dcianos EiscnacI, runo a Wcinar, cidadc quc 312 inIanos dc airavcssar, anics dc cIcgarnos a DucIcnwald. Consiiiui nais una das csiranIas ironias frcqucnics no dccorrcr da Scgunda Cucrra Mundial, o faio dc quc o cano dc conccniraao dc DucIcnwald sc acIassc localizado acnas a uns quinzc quilnciros do crnciro urlano da fanosa cidadc dc Wcinar, considcrada ouirora o ccniro do lilcralisno na AlcnanIa. O gcnio dc JoIann Wolfgang von CociIc, sucr-giganic da liicraiura alcna, la assou o ncio scculo nais fruifcro dc sua lrilIanic cisicncia dc 1782 a 1832. O nao ncnos gcnial ocia c dranaiurgo FricdricI von ScIillcr norava cn Wcinar c la, jovcn ainda, norrcu. A "avani-rcnicrc" dc nuncrosas ocras do cclclrc conosiior FicIard Wagncr, "aconicccu" cn Wcinar. lciio suor quc, ianio CociIc cono ScIillcr, rcousando lado a lado no jazigo dos Crao-duqucs dc Sania-Wcinar, no ccniicrio da cidadc, sc icnIan rcvirado nais dc una vcz cn suas sculiuras, ulirajados or nais csic dcsafio dc Hiilcr, cn cscolIcr jusiancnic as vizinIanas dc "sua" cidadc ara crgucr un dos nais norifcros canos dc conccniraao da AlcnanIa nazisia. Alcananos DucIcnwald anics do ncio-dia dc 18 dc naio dc 1945. Fazcndo jus ao scu nonc dc "DucIcnwald" o quc iraduzido ara o 313 oriugucs significa florcsia dc faias o icnvcl cano dc conccniraao acIava-sc rodcado dc una grandc quaniidadc daquclas fornosas arvorcs. Fornava un conirasic cIocanic con o sol rinavcril quc iluninava as suas ccrcanias vcrdcjanics. A cnirada cra consiiiuda or una incnsa iorrc quadrangular, dc cor cinza, cn cujo ioo, ainda Ia ouco icno, sc acIavan os icnidos guardas SS con as suas nciralIadoras. Agora, o quc rcsiava cran acnas as arnacs dcssas arnas c varios odcrosos alio-falanics. Una alia ccrca dc aranc rodcava o cano. A fila inicrninavcl dc scus nurcs dc cincnio arnado, con a sua lcirada sucrior dolrada ara dcniro, iinIa un asccio sinisirancnic clcganic. Ao longo dcssa larrcira dc aranc farado, ouirora carrcgada dc clciricidadc, csiavan grandcs quclra-luzcs dc cor rcia dirigindo ara laio a luz dos Iolofoics. Aroinadancnic a cada 100 nciros Iavia iorrcs ncnorcs, dc cor cinza, cono a iorrc giganic da cnirada. Da iorrc rincial avisiava-sc iodo o cano. na frcnic, una cicnsa raa cincniada, na qual sc acIavan, na ocasiao, nuncrosos nilus csiacionados, con a cruz vcrnclIa iniada nos ara-lanas. Tanlcn sc vian as runas da aniiga falrica dc cas dc aviao, ondc nuiios dos cncarccrados foran olrigados a iralalIar. Marginando a raa cincniada, do lado dirciio c csqucrdo aarccian os larraccs 314 dos rcsos, dc cor roo-avcrnclIada. Dcn ao fundo, dirciia, un cqucno rcdio igualncnic cinzcnio, con una cIaninc quadrangular dc iijolos c dcgraus dc fcrro cncravados ao lado. cra o crcnaiorio. Un garoiinIo dc calca rasada, calas curias fciias dc iccido grossciro, vcio ao ncu cnconiro. OlIou silcnciosancnic ara a ninIa farda dc oficial, dc alio a laio cono sc quiscssc ccriificar-sc dc quc nao sc iraiava dc un sonIo. Con ccricza clc ja iinIa visio ouiros uniforncs noric-ancricanos, cricnccnics quclcs soldados quc Iavian lilcriado DucIcnwald. No cnianio, coniinuando a crnancccr ali, juniancnic con nais unas 4.000 crianas, cada farda ancricana quc aarccia cra dcvorada con os olIos c adnirada con una incrcdulidadc ingcnua, nun nisio dc lagrinas c dc riso. Encorajado clo ncu sorriso, o ncnino iornou una das ninIas naos c, ainda cn silcncio, concou a acaricia-la vagarosancnic. Quc idadc icns? crgunici, scniindo un no na gargania. Dcz anos. Quanios anos assasic no cano? Quairo... dc un ara o ouiro... 315 O quc fizcsic la? TralalIci. Ondc? Na falrica dc nunics. Ondc sc cnconira icu ai? Aqui. E iua nac? Houvc un noncnio dc Icsiiaao. No crcnaiorio... Alguns ouiros garoios iinIan rcsosias quasc idcniicas. Havian assado varios anos cn divcrsos canos dc conccniraao, o quc na sua icnra idadc rcrcscniava clo ncnos a nciadc dc sua cisicncia. Os ais dc alguns ainda csiavan vivos. As nacs, invariavclncnic, no crcnaiorio. Nosso guia cncarrcgado dc nos nosirar o cano cra un franccs quc ali Iavia assado nuiios anos c conIccia iodos os rccanios. Enirc os visiianics, Iavia soldados noric-ancricanos c un gruo dc civis alcnacs. Enconiranos csscs alcnacs no laloraiorio, un cqucno cnodo forrado aic o icio, con azulcjos lrancos. Un dos guias csiava coniando a raiica dos ncdicos da SS cn usar os inicrnados do cano cono colaias 316 Iunanas ara una grandc divcrsidadc dc ccricncias "cicnificas", csccialncnic ara injccs do vrus do iifo ara olicnao, cusia dcssas viinas, dc soro aniiifico ara as iroas alcnas. Scra quc isio aconicccu ncsno? cclanou cn ion incrcdulo una noa loura, dc nacionalidadc alcna. Foi ianlcn no laloraiorio dc DucIcnwald quc un ncdico SS, usando un dos risionciros cono colaia, dcscolriu scr ossvcl uar o olIo Iunano a un disiancia dc 1,80 n do coro aic scr arrancado dcfiniiivancnic. No aiio, cn caninIo ara o crcnaiorio, assanos or una arnaao sinlcs dc nadcira, con quairo gancIos. a forca. O cdifcio do crcnaiorio cra dc un so andar, ainda dc cor cinzcnia, con o icio roo avcrnclIado. Do lado dc fora acIavan-sc dccnduradas duas coroas dc florcs nurcIas, una dclas cnfciiada con una fiia nas corcs da landcira oloncsa. Encosiadas oria dc cnirada, duas nacas dc fcrro, cnfcrrujadas c luvas scn dcdos, sujas. Un cqucno cnodo siiuado ncssc ncsno cdifcio scrvia dc "sala dc csiar" ara os SS, ondc clcs cosiunavan ficar scniados ao rcdor dc una 317 ncsa. Ao cIcgar un risionciro condcnado noric, usavan convida-lo ara una ariida dc laralIo. Confornc o nuncro dc onios quc fizcssc no jogo, odia ganIar acnas a crnissao dc cscolIcr una das scguinics nodalidadcs dc cccuao. 1} injcao lcial alicada cla roria viina; 2} ingcrir ciancio dc cali; 3} cnforcado; 4} scr anarrado ccrca c cIicoicado aic noric. O incnso forno rincial do crcnaiorio cra dc fornaio rciangular c consirudo dc iijolos. Nuna das suas arcdcs lia-sc cn lciras rcias. DciriclsvorscIrifi dcs lolslcIcizicn Tof- Drcinuffcl EinscIcrungsofcns(33}. Havia quairo locas dc forno. En cada una dclas dcscnlocava, nun irilIo, una naca dc fcrro (agora ioda cnfcrrujada}, quc dcslizava solrc rodas dc ao lusirosas clo airiio. O guia franccs rciirou una das nacas do forno c cn scguida cnurrou-a dc novo ara dcniro. En gcral vinIan ircs coros cn cada naca. A naioria dos cadavcrcs raquiicos cran iao lcvcs quc un guarda odia facilncnic lcvaniar un cn cada nao, aiirando dois dos coros cnrijccidos dc una vcz, na naca. Esia cra cnurrada ara dcniro da loca do forno, caiancnic cono o nosso guia dcnonsirava. Eis o rcsuliado dissc clc, lcvaniando un cqucno oic dc ncial cnfcrrujado, dc aroinadancnic un liiro. Esiava rclcio, aic 318 loca, dc nfinas lasquinIas dc ossos, dc cor lranca ou anarclada. Alguns cdacinIos cran lcvcncnic orosos. Isio coniinuou o guia cra, una vcz, duas cssoas... Un gruo dc soldados noric-ancricanos cnirou na sala. Un c-risionciro, dc rosio alido, nagro, cgou o oic con os ossos, scniou-sc crio da loca do forno c, scgurando-o con as naos, dciou-sc foiografar. Visiianos ianlcn o "cqucno acanancnio" (Das llcinc Lagcr}, quc scrvia dc risao ara os cIanados "inuicis" (Nuizlosc}. Moravan clcs cn conridas larracas dc nadcira, conicndo, ao invcs dc canas, ascras ialuas fornando quairo diviscs, unas or cina das ouiras c scaradas or vigas dc nadcira. Cada "andar" iinIa nais ou ncnos 50 cn dc aliura, alrigando dczcsscis Ioncns liicralncnic anonioados. Un nau cIciro nauscalundo airava no local. A rivada cra un rusiico lloco dc cincnio, quc ainda calava un foric cIciro dc ccrcncnios. Os Ioncns do "cqucno acanancnio" assavan os dias nun csiado dc fonc coninua. Enagrccidos aic aos ossos, arccian csquclcios anlulanics. Corrian, cnurrando-sc uns aos ouiros, no scu curral dc aranc farado, cono un rclanIo niscravcl, cIoraningando ara os "rivilcgiados" do "grandc acanancnio". "ao... ao... or favor, un 319 cdacinIo dc ao..." Esiavan iao fracos quc un sinlcs cslarro scria suficicnic ara dcrrula-los. En iodas as dccndcncias do cano, ianio or dcniro cono or fora, cnconiranos gruos dc c-risionciros quc or la ainda crnanccian, aguardando a rcairiaao. Trajavan calas lisiradas dc azul narinIo c lranco. Alguns vcsiian alcios cnfciiados con un ano iriangular dc cor vcrnclIa, no ncio do qual sc acIava una lcira rcia, indicaiiva do as dc origcn do oriador. F, significando Frana, or ccnlo. Essc disiiniivo cra rcscrvado aos rcsos oliicos quc gozavan dc ccrios rivilcgios. No dia scguinic, cnconirci na cidadc dc Wcinar, ondc Iavia dccidido crnancccr or nais algun icno, un nuncro arcciavcl dc c- caiivos dc DucIcnwald. Esics, confornc cu soulc, cosiunavan agora vir consianicncnic qucla cidadc vizinIa ondc, osicniando os scus irajcs lisirados dc c-risionciros, cranlulavan cn aiiiudcs rovocanics no ncio da oulaao civil alcna. Enconirci alguns dclcs ianlcn no "Fcsidcnzlaffcc", o salao dc cIa nais clcganic dc Wcinar, ondc a sua rcscna criava un visvcl cnlarao no ncio dos lcn vcsiidos frcqucniadorcs alcnacs. Foi no "Fcsidcnzlaffcc" quc iravci conIccincnio con un cngcnIciro 320 alcnao quc duranic a gucrra csiivcra cncarrcgado dc algunas olras dc consiruao, localizadas nas roinidadcs dc un cano dc cccuao cn nassa dc judcus. Coniou-nc quc ccria vcz olscrvara un soldado SS arnado dc un fuzil-nciralIadora scniado dianic da incnsa valcia ara ondc csiavan scndo lcvadas ccnicnas dc judcus ara scrcn norios a iiros. Una vclIa avo, aarcnicncnic cnlouquccida, lcvando o scu nciinIo cla nao, caniava c danava ao scr cnurrada runo valcia. "Coloqucn un ano na calca da vclIa" griiou o guarda SS aos scus colcgas quc, s gargalIadas, cccuiaran o cdido. Tanio a vclIa scnIora cono iodos os quc cran conduzidos foran olrigados a sc dcsir c, a cIicoiadas, forados a isar or cina dos cadavcrcs dos quc os Iavian rcccdido naqucla uliina caninIada. No dia scguinic o cngcnIciro alcnao noiou alguns fcridos arrasiando-sc ara fora do nonic cnsangucniado dc norios. Enirc clcs Iavia una noa, jovcn c loniia. indagaao do cngcnIciro, sc odia fazcr algo ara ajuda-la, rcsondcu cla. "Caso o scnIor ossa nc conscguir unas rouas ara nc vcsiir, cu ialvcz icnIa alguna ossililidadc dc cscaar... nas assin... nua, c inossvcl... rcfiro voliar c norrcr." Ncsic insianic cIcgou o guarda SS c nandou o cngcnIciro cnlora. Logo dcois ouvia-sc un disaro. 321 Wcinar sofrcra alguns danos causados clos lonlardcios acrcos, csccialncnic o ccniro, lasianic danificado or dois aiaqucs nacios no ncs dc alril, un ouco anics das iroas noric- ancricanas cnirarcn na cidadc. Dianic da Canara Municial ainda iniacia, vi un anonioado dc dcsiroos, cnirc os quais una landcira anassada, cordas ncialicas dc un iano, arics dc un fogao c colcIcs sujos, dc cor avcrnclIada, iudo isio ccrcado or nonics dc cdaos dc fcrro cnfcrrujados c rciorcidos, assin cono iijolos quclrados. Alguns dias nais iardc, ianlcn cn Wcinar, cIcguci a conIcccr un noo dc nonc Isracl c fui un dos rinciros a rccclcr un rclaio auicniico das fanigcradas canaras dc gas dc AuscIwiiz. ConIcci-o or acaso. AcIava-nc naquclc dia, 22 dc naio dc 1945, na sala dc cscra do Covcrno Miliiar dc Wcinar aguardando un icncnic noric-ancricano ara discuiir con clc un assunio dc ligaao. Para nc disirair, fiquci olscrvando as dcnais cssoas rcscnics, noiando con csccial inicrcssc un Ioncn ainda noo, cn irajcs civis, quc convcrsava cn alcnao con ouiro civil. Aquclc quc cIanara ninIa aicnao csiava vcsiido con un icrno novo dc cor vcrdc, vcndo-sc or cina do lolso csqucrdo sucrior do alcio 322 nal asscniado, un cdao dc fazcnda cinza, con un algarisno lasianic conrido. O ano csiava lcn gasio c as cifras, un ianio aagadas. Porcn o Ioncn carrcgava aquclc nodcsio irao con cvidcnic orgulIo, cono sc fossc una rcciosa condccoraao dc gucrra. No lrao csqucrdo, una lraadcira rudcncnic confcccionada, irazcndo cn lciras vcrnclIas a alavra. "DucIcnwald". O calclo casianIo dc sua calca rasada csiava concando a nasccr ouira vcz, nas ainda nao cIcgara o onio dc odcr scr cnicado. O rosio cra nagro c un ouco qucinado clo sol. En cina do nariz rocnincnic, agrcssivancnic curvado, un ar dc oculos, dc fornaio aniigo. Os olIos casianIos lrilIavan inicnsancnic, indicando vivacidadc c inicligcncia c un "quc" dc fanaiisno. A inrcssao quc iransniiia cra a dc un gcrcnic dc loja algo anlicioso, ou dc un csiudanic. Nao sc assou nuiio icno c la csiava cu convcrsando con o noo do icrno vcrdc. Polnia? indaguci aoniando ara o iriangulo vcrnclIo con o "P"' rcio no ncio, quc clc irazia ianlcn cosiurado no alcio. Sin. Quanio icno crnancccu cn DucIcnwald? 323 Acnas quairo scnanas... sou dc AuscIwiiz. Con isso, clc arrcgaou a nanga do lrao dirciio, ondc sc acIava iaiuado cn cifras cqucnas c azuladas, o nuncro 137486. TcnIo un nuncro nuiio laio clicou o noo Nao Ia nuiios solrcvivcnics na caicgoria da rincira ccnicna dc nilIar. No ano assado a nuncraao ja Iavia assado o nilIao c iinIan iniciado a scric "D". Cono cscaou noric? TralalIci no crcnaiorio. Sinlcs golc dc soric. Quc fazia la? Qucinava os coros quc saan das canaras dc gas. Vocc, un judcu, qucinando judcus? O noo dc icrno vcrdc cncolIcu os onlros. Quc c quc o scnIor qucr? Era assin. Ou olcdccanos ou cranos casiigados clos guardas SS. Era cccuiar a iarcfa ou norrcr. Sc o scnIor quiscr, odc visiiar-nc Iojc noiic, no ncu quario, caso csicja inicrcssado cn ouvir os dcialIcs. 324 Francancnic, cu nao csiava con nuiia voniadc. Ja vira c ouvira ianios Iorrorcs! Mas nao odia crdcr a ooriunidadc dc rcgisirar aquclc icsicnunIo dc rincira nao solrc as canara dc gas dc AuscIwiiz. noiic, logo dcois do janiar, dirigi-nc ara a Praa Wicland (Wiclandslaiz}. Un guarda alcnao nc fcz coniincncia c, vcndo-nc csrciiar o nuncro dc una das casas cscondidas na cscuridao, ofcrcccu-sc ara ajudar-nc. Nao Iavia ncccssidadc. AcIava-nc cn frcnic do rcdio quc rocurava. A oria csiava alcria. Cono nao iinIa o farolcic, foi a cusio dc varios iroccs quc suli a cscada curva c csirciia quc dava accsso a un cnodo do rinciro andar, ondc Isracl ja sc acIava ninIa cscra. Airasou-sc un locado noiou un ouco irnico, aoniando ara un rclogio-cuco dccndurado nuna das arcdcs do quario. Elc nudara dc irajc c csiava agora con un ar dc loias rcias, inaculadancnic olidas, noda dos SS c vcsiia calas niliiarcs alcnas, dc cor vcrdc, iudo novo cn folIa. A sala ondc nos cnconiravanos cra iiicancnic lurgucsa, lina, con algunas orcclanas c un radio. Tirando o lloco dc acl quc lcvara conigo, logo nc aiirci iarcfa dc anoiar as dcclaracs dc Isracl. Escrcvi 325 fclrilncnic cono un alucinado. s vczcs, arava or alguns insianics ara fazcr crgunias ou cdir-lIc ara solcirar un nonc ou rcciir algun dcialIc quc nc iivcssc cscaado. Por sua vcz, Isracl, ianlcn dc vcz cn quando, inicrronia a narraiiva. Era con o iniuiio dc accndcr un cigarro ou rcarar una cara dc cafc. Anlos con roiulos noric- ancricanos. Ofcrcccu-nc cafc, orcn alguna rcluiancia csiranIa nc incdia dc iona-lo. MinIa cara grandc, lranca, calando un cIciro rcvigoranic, crnancccu cIcia aic o fin. Unicancnic ara nao ofcndc-lo, cu fazia dc vcz cn quando un gcsio dc quc ia ionar un golc ou dois, nas con una scnsaao dc rcugnancia c nausca. O ncu inicrlocuior iao anavcl cricnccra, aic alguns ncscs airas, a una iurna do cIanado "conando csccial" do cano dc conccniraao dc AuscIwiiz, Elc c nais 21 conanIciros, iralalIando dois a dois, cran cncarrcgados dc colocarcn os cadavcrcs vindos das canaras dc gas nos carrinIos-nacas dc fcrro ircs coros cn cada carrinIo cnurra-los ao longo dos irilIos quc conduzian ao crcnaiorio, c la dcscjar a carga Iunana nas locas avidas do forno, ondc ardia un fogo fcroz c inlacavcl. 326 Havia ouiras iurnas cngloladas no "conando csccial", dcdicados iodos cccuao dc una scric dc iarcfas nacalras, cnirc os quais o "dcniisia" ara arrancar os dcnics dc ouro dos cadavcrcs c o "Ioncn dos ancis", cncarrcgado dc rciirar alianas c ancis dos dcdos gclados c rgidos, o qual, con a rcssa, frcqucnicncnic coriava o dcdo iniciro. As difcrcnics iurnas do "conando csccial", crfazcndo un ioial dc 200 Ioncns so odian cncirar nas canaras dc gas ondc jazia o anonioado dc cadavcrcs, aos cclido o ar cnvcncnado clo gas lcial, or ncio dc ossanics vcniiladorcs. Quando csics aravan c o ar sc urificava, cniao Isracl sc aroinava da oria da canara. Era a dc nuncro 2, una das nais aniigas, c na forna dc una conrida garagcn. As canaras dc gas cran consirucs csirciias, alongadas, da aliura dc un Ioncn, con caacidadc ara dois ou ircs nil coros Iunanos cada. Havia quairo, no cano dc conccniraao dc AuscIwiiz. As dc nuncro 1 c 2 cran nodclos aniiquados, consirudas na sucrfcic. As dc nuncros 3 c 4 cran nais nodcrnas, sulicrrancas, con una isia inclinada dc cincnio lcvando cnirada. Eran ianlcn naiorcs. O inicrior dc iodas clas iniado dc lranco. Cono as cnanacs dc gas logo anarclavan as arcdcs, rcnovava-sc a iniura a inicrvalos rcgularcs. 327 Inclidas or golcs c invcciivas dos guardas SS, as viinas Ioncns, nulIcrcs c crianas sc rcciiiavan, nuna corrida frcnciica, runo ao oriao alcrio da canara. Os quc vinIan dirciancnic do ircn dc iransoric c ainda sc acIavan vcsiidos, rccclian ordcn dc sc dcsircn c cnilIar as vcsics ao scu lado, no cIao cincniado c frio. O rcicio ara csia fornalidadc (quc alias arcscniava ccria uiilidadc raiica, or crniiir quc os gascs agisscn ao ncsno icno cono dcsinfcianic das rouas} cra o dc quc ian ionar un lanIo dc cIuvciro. Con o cunulo do cinisno, alguns aic rccclian ioalIas. Mas so nuiio oucos foran cnganados. inossvcl dissc Isracl dcscrcvcr a irisic agonia daqucla nassa Iunana quc, cn ranio c aos griios, cra cngolida clas canaras dc gas. Una vcz rclcias as canaras, rcssoava a ordcn quc nandava os cononcnics dos difcrcnics "csquadrcs", do "conando csccial" quc, confornc coniara Isracl, cccuiavan ioda una scric dc "iarcfas auiliarcs" ianlcn dcniro das canaras a dciarcn o rccinio. "Hfilingc raus" (Prisionciros, ara fora}. Inconiincnic, os csados orics cran Icrnciicancnic fccIados con cnorncs arafusos, aagando-sc auionaiicancnic as 328 luzcs dcniro do rccinio. En cada una Iavia un osiigo, quc nas canaras aniigas sc acIava dc lado c nas nodcrnas sulicrrancas, cn cina. Una vcz fccIados os orics, un guarda SS colocado junio aos osiigos aanIava una caia dc uns cinqucnia ccninciros dc conrincnio, cIcia dc graos cinzcnios, arrcdondados c narcados con una cavcira lranca c a alavra "gas". AsscnclIando-sc no asccio gcral a una caia dc lonlons, coniinIa aroinadancnic 5 quilos da sulsiancia lcial o suficicnic ara naiar a loiaao inicira dc una canara, ou scja, un ioial dc duas a ircs nil cssoas. Enircncnics, o aquccincnio cra alcrio a iodo o vaor, dcscnvolvcndo un calor inicnso ara faciliiar "a cansao raida dos gascs". Faidcz dclilcradancnic csiudada c cccuiada, nao con a finalidadc dc alrcviar o sofrincnio das viinas, nas ara odcr naiar o naior nuncro dc cssoas no ncnor csao dc icno, o quc auncniava a cficicncia daqucla dialolica linIa dc noniagcn da noric. Eniao, alrindo o osiigo, nun gcsio raido c rcciso, o guarda aiirava a caiinIa ara dcniro do conariincnio, fccIando-o incdiaiancnic dcois. Porcn cssc curio inicrvalo cra suficicnic ara dciar assar o griio aicrrorizado dos condcnados noric. 329 Nunca dissc Isracl odcrci csqucccr aquclc icrrvcl griio colciivo dc noric. Scu son agudo nc crscguiu duranic scnanas c scnanas. Varias vczcs iivc inicnao dc nc suicidar. Una vcz lina a canara clos ossanics vcniiladorcs concava a vcrdadcira iarcfa dc Isracl, isio c, o iransoric dos norios ara os fornos crcnaiorios. As vczcs cgava-os clas crnas, ouiras vczcs cla calca. Era cono vinIan. O conanIciro ajudando. O guarda SS lcrrando, fazcndo voar o casscicic. "Dcrcssa! Dcrcssa, orcos!" Da fronic dc Isracl, o suor cscorria cn goias grossas c frias cnquanio cgava os coros, lalanando-os scnrc da ncsna nancira. un dc cada lado, o icrcciro cn cina, no carrinIo-naca. Coros dc vclIos, coros cnagrccidos cla fonc, coros dc nulIcrcs jovcns, dc nulIcrcs vclIas, dc crianas. MilIarcs dc coros. A crcssao, na naioria dos rosios, cra dc scrcnidadc. Alguns iinIan as locas alcrias cono nun uliino lrado dc icrror. Isracl ja iinIa visio nuiios rosios. Dc faio, fazia qucsiao dc scnrc lanar un olIar raido na facc cricnccnic ao coro quc nancjava, anics dc aiira-lo no carrinIo. Qucsiao dc Ialiio. Un riiual auionaiico, quc lIc crniiia salcr sc a viina scria, or acaso, dc sua cidadc naial. 330 Fcalncnic, ja qucinara nuiios Ialiianics dc Fadon, a cidadc ondc nasccra. O alfaiaic WicIszniansly, or ccnlo, con as suas solrancclIas lrancas c cscssas; a scnIora Ljullyanslaya, csosa do falricanic dc iccidos quc, or incrvcl quc arca, cscaara con o scu lrilIanic "soliiario" iniacio; os scus dois rinos. Elc ainda odia lcnlrar-sc das crgunias ansiosas no dia cn quc Iavian cIcgado a AuscIwiiz. "Scra vcrdadc quc vanos scr qucinados? Scra vcrdadc ncsno quc nos iroucran ara ca ara scrnos cicrninados?" Isracl nunca lIcs disscra a vcrdadc. En rinciro lugar. cra csiriiancnic roilido rclaiar o quc csiava aconicccndo cn AuscIwiiz; cn scgundo. ara quc? Pcnsando lcn, cra ialvcz nclIor quc as viinas crnancccsscn na ignorancia dc scu irisic dcsiino. Assin, rocurando acalna-los, clc cosiunava dizcr. "OlIcn ara nin. Voccs salcn Ia quanio icno csiou aqui c odcn vcr quc csiou lcn vivo. Voccs ianlcn icn rolalilidadc dc solrcvivcr... " E nos olIos dclcs sc accndia a cIana dc una nova cscrana. EsiranIo dissc Isracl con quc fclicidadc rcvivc a cscrana, ncsno naquclcs quc cscran a noric ccria. Nao Ia cssoa nais crcdula do quc un Ioncn condcnado. Un dia, 331 nurnurou clc acalava dc cgar clos cs una vclIa nulIcr, olIando cono dc cosiunc ara o scu rosio, ao aiira-la na carrcia. E o ncu coraao quasc arou. Era ninIa nac. Agarrou os cs dc sua nac cono sc csiivcssc fazcndo un csforo inuiil ara scgura-la. No ncsno insianic scniiu o golc fcroz do casscicic do guarda SS, quasc dcsfalcccndo dc dor. "Dcrcssa, cacIorro! Dcrcssa, dcrcssa, orco inundo! "Agora, o coro da nac dc Isracl sc cnconirava dcniro do carrinIo dc fcrro. Os vinic nciros quc scaravan do forno crcnaiorio arccian una disiancia scn fin. Elc o cnurrava. Nao odia iirar os olIos do rosio azul c incIado. Mcsno na agonia da noric, cra o rosio faniliar quc iao lcn conIccia. os olIos casianIos alcrios, a lcn-anada facc cnrugada or anos c anos dc iralalIo c sofrincnios. Sua nac. A qucrida naczinIa. E clc nao csiava ficando louco! E clc nao csiava cIorando! A assos nudos c cansados csiava corrcndo ao lado do carrinIo dc fcrro quc avanava incoravclncnic cn dircao ao forno crcnaiorio... Lcvava dc dozc a quaiorzc Ioras o iralalIo dc qucinar dc dois a ircs nil coros, o "carrcgancnio" dc una canara dc gas. 332 A crcnaao clicou Isracl roccssava-sc raida. Coros Iunanos ardcn sozinIos. Os dc nais facil conlusiao cran os coros rclaiivancnic lcn nuiridos das viinas quc vinIan dirciancnic dos ircns dc fora. E ianlcn os dc crianas. Os quc dcnoravan a consunir-sc c cigian lasianic carvao, cran os coros nagros dos risionciros dc AuscIwiiz. Dcnorava aroinadancnic una Iora rcduzir a cinzas os ircs coros quc crfazian o carrcgancnio do carrinIo dc fcrro. Quanio aos cacos dc ossos, "roduio final" da qucina, cran uados con una a dc fcrro c usados ara cncIcr luracos dos caninIos cn volia do crcnaiorio. Isracl ignorava sc cran usados ianlcn cono fcriilizanics das icrras dc AuscIwiiz, confornc corrian loaios. Ccnic quc ardc clicou clc nao cclc funaa. Era una cIana avcrnclIada, saindo dia c noiic da cIaninc do crcnaiorio, quc indicava o sinisiro iralalIo. E o cIciro Iorrvcl, insuoriavcl, dc carnc c ossos qucinados. O caninIo ara as canaras dc gas do cano dc conccniraao dc AuscIwiiz, localizado no circno sudocsic da Polnia, crio da fronicira alcna na cidadczinIa dc Oswiccin (cn alcnao, AuscIwiiz} rinciiava na csiaao da csirada dc fcrro, ondc sc cfciuava una csccic dc iriagcn 333 rclininar. Sclcao fria, rcalizada con iao cficaz oljciividadc, cono sc fossc un loic dc gado dcsiinado ao coric. As viinas cn oicncial cIcgavan dc varias arics da Euroa, cncurraladas cn vagcs dc carga. Prcnsados uns conira os ouiros, isados, quasc asfiiados cla longa viagcn no cscuro, vagancnic scniian o ircn cncirar na csiaao. Podian crcclcr, sc ainda cran caazcs dc algun raciocnio, quc a loconoiiva cccuiava una nanolra. Nao odian orcn salcr quc o irilIo csccial clo qual agora rodava lcniancnic o ircn da noric, csiava conduzindo dirciancnic s canaras dc gas. Escrava-os a "conissao dc sclcao", conosia dc alguns guardas SS c o icnido ScIillingcr, aconanIado do ncdico do cano dc AuscIwiiz, Dr. Scnlcr, anlos irajando o unifornc rcio da SS. Caso nao Iouvcssc ncccssidadc dc iralalIadorcs, iodos os cononcnics da niscravcl nassa Iunana, a qual sc agloncrava no aiio da csiaao inrovisada, auionaiicancnic scguian ara as canaras dc gas. Caso conirario, uns duzcnios Ioncns dc aarcncia rolusia cran scarados ara scrcn disiriludos nos divcrsos sciorcs do cano, ondc Iavia cscasscz dc nao dc olra. Porcn, o ncro faio dc scr adniiido nao significava quc o cscciro ancaador da canara dc gas csiivcssc dcfiniiivancnic afasiado. Havia 334 ainda as "sclccs ncnsais" dcniro do rorio cano, quc sc iniciavan con a cIanada "Dloclscrrc" (roiliao dc dciar as quadras fornadas clas larracas ondc sc acIavan os rcsos}. No dia da "Dloclscrrc", a vigilancia dos SS cra rcdolrada. CaninIando dc larraca cn larraca, a sinisira figura do Dr. Scnlcr sc osiava nas cniradas, olrigando iodo nundo a dcsfilar dianic dclc. Todos dcsidos, cran olrigados a nosirar a lngua c dar una volia. A ncnor nancIa vcrnclIa no coro, o ncnor sinal dc docna ou ncsno dc fraqucza... c a voz scca do douior rcssoava. "Para a csqucrda". Era a condcnaao canara dc gas. " dirciia" significava a salvaao icnoraria. Quc alvio scniian aquclcs quc ouvian csias alavras! Scr osio do lado csqucrdo, no cnianio, cra a noric. O cscolIido (Ioncn ou nulIcr} cra olrigado a cnircgar o cariao dc idcniificaao c scu nuncro anoiado. Nao Iavia ncnIuna rcaao violcnia or aric das viinas. O ncgocio cra una csccic dc irisic roiina. Aaiico, quasc rcsignado, o cscolIido falava. "Acalci dc scr anoiado". Una vcz condcnados noric, os infclizcs cran cniulIados cn larracas cscciais. Ali, os scus coros nus cscravan a Iora dc scrcn lcvados ara as canaras. Dcz ccrcas conccniricas 335 dc aranc farado carrcgado dc clciricidadc, assin cono nuncrosas iorrcs dc olscrvaao guarnccidas dc nciralIadoras c ossanics Iolofoics, inossililiiavan qualqucr icniaiiva dc fuga ao dcsiino inlacavcl quc cscrava os condcnados, os quais concavan cniao a scniir iodo o dcscscro da siiuaao. EnircolIando-sc, os rcsos nurnuravan. "Esianos iodos crdidos". A nudcz c a niscria ja dc Ia nuiio iinIan aagado as difcrcnas rofissionais c dc classc. Havian cIcgado iodos ao unico c uliino dcnoninador. Esquccian quc ouirora iinIan sido ncdicos, rofcssorcs, concrcianics, indusiriais, saaiciros, alfaiaics, ocrarios. So salian quc ian norrcr clo "crinc" unico dc scrcn judcus. Alguns invocavan o nonc dc Dcus c ouiros rcsnungavan. "Eu vou rcsisiir. Elcs nao nc dcicrao. Hci dc fugir!" Dc faio, cono or nilagrc, alguns conscguian iludir a vigilancia dos guardas SS c cscaar aic ccrca dc aranc farado. Aiirando os coros nus conira as onias afiadas, carrcgadas dc alia icnsao, norrian clcirocuiados. Eniao, una noiic, aarccian os caninIcs. Ccn cssoas cran cnilIadas cn cada vcculo. Sc cran caazcs dc sc novincniar, iinIan dc cnirar corrcndo. Caso conirario, cran agarradas 336 clos cs c cla calca rasada, c aiirados dcniro do caninIao quc as lcvava ara a noric. Foran ircs os rinciais gruos dc viinas quc norrcran nas canaras dc gas dc AuscIwiiz. os cononcnics da nalograda rcvolia dos judcus dc Varsovia; judcus Iungaros c dc ouiros ascs, c dozc nil ciganos. Os uliinos sc acIavan localizados nun cano vizinIo, ondc iinIan crnanccido duranic quairo anos c ncio quando, dc rccnic, cIcgou a ordcn dc cicrnina-los. Ao rccclcrcn a noicia, un inrcssionanic griio sc lcvaniou do acanancnio, crdurando ioda a noiic c incdindo o sono dos dcnais risionciros dc AuscIwiiz. Era inuiil. Foran cicrninados naqucla ncsna noiic iodos os ciganos. Assin funcionavan as canaras dc gas dc AdolI Hiilcr cn AuscIwiiz.(34} Anics dc sc rciirarcn, os alcnacs as ninaran c as fizcran voar clos arcs. Eran quasc ircs Ioras da nadrugada quando dcici o quario dc Isracl. Dcois da ainosfcra carrcgada dc funaa dos cigarros c dos vaorcs dc cafc, o ar frcsco da noiic rinavcril dc Wcinar foi un inico rcvigorador nais do quc lcn-vindo. O cco dos ncus assos nas ruas dcscrias da cidadc dc CociIc rcssoava csiranIancnic larulIcnio. Dirigindo ncu olIar ara o ccu 337 colcrio dc csirclas, c conicnlando os rcdios sonlrios da cidadc adornccida, cu nc crgunici. "Nao icria sido acnas un csadclo iudo isio quc acalci dc ouvir?" Mas, ali ncsno, no lolso da ninIa farda, udc aalar o nao dc aginas quc coniinIan as ninIas anoiacs do rclaio csiarrcccdor do c-cononcnic do "conando csccial" dc AuscIwiiz. Scnii-nc cansado c acalrunIado. Naqucla nadrugada, cn Wcinar, cnquanio cranlulava clas ruas soliiarias da cidadc, vislunlrci a idcia do crguincnio, cn cada as do nundo, cn lugar rocnincnic, dc un nonuncnio dcdicado "ao annino risionciro dos canos dc conccniraao", scnclIanic ao iunulo do "Soldai Inconnu" cn Paris, dcdicado aos soldados norios duranic a Princira Cucrra Mundial. Hojc, no cnianio, arccc-nc quc ialvcz a nclIor nancira dc Ionrar a ncnoria daquclcs quc iivcran noric iao infanc, scria o nascincnio, cn cada un dc nos, dc una ccniclIa dc rcsonsalilidadc clo ocorrido. So assin odcrcnos icr a cscrana dc quc a Iunanidadc nunca nais scra dcgradada or ouiro "rciorno Idadc Mcdia", c quc os Iorrorcs rclaiados ncsias aginas janais sc rcciirao. 338
FIM 339
NOTAS 1. Officc of Siraicgic Scrviccs. 2. Officc of War Infornaiion. 3. Condccoraao ouiorgada or scrvios noiavcis no scior da aviaao dc gucrra. 4. AlcunIa dos soldados alcnacs na Inglaicrra. 5. Fcfcrcncia jocosa s Forialczas Voadoras. 6. "Ondc csia a Fora Acrca Alcna?" 7. Mocda noric-ancricana dc cinco ccniavos, rcrcscniando, assin, algo dc ouco valor. 8. "MinIa Ionra sc cIana fidclidadc". 9. "Conduios voadorcs dc gas". 10. "Arnas dc rcrcsalia". 11. A cIanada MuralIa Ocidcnial, linIa rincial dc foriificacs consiruda or Hiilcr. 12. A rincio, olrigaioriancnic usada clos ncnlros do ariido nazisia c dcois, aulaiinancnic ianlcn iniroduzida nas Foras Arnadas. 13. PsycIological Warfarc Dcarincni. 340 14. Surcnc Hcadquaricrs Allicd Ecdiiionary Forcc. 15. Dasic Training Conany 9. 16. Doina. 17. Forccs Franaiscs Inicricurcs. 18. Tcrno cjoraiivo ara dcsignar os soldados alcnacs, c usado clos noric-ancricanos c inglcscs; dcrivado da alavra alcna Saucrlraui cujo scniido c cIucruic. 19. "Nos qucrcnos crnancccr o quc sonos". 20. "Tudo assa, iudo sc vai. cn novcnlro c dczcnlro nao Iavcra nais ncnIun russiano aqui." 21. Pairia qucrida, fica sosscgada Pois, firnc c ficl csia osiada A guarda do Fcno. 22. "Soldado ancricano norio no soiao". As iniciais C. I. significan "Covcrnncni Issuc", isio c, surincnio dc uniforncs clo govcrno c, or analogia, o rorio soldado. 23. Dund DcuiscIcr Mdcl "Uniao dc Moas Alcnas." 24. "Aicnao, o ininigo aiira con rccisao". 341 25. Hiilcr-Jugcnd "Juvcniudc Hiilcrisia". 26. Dcsignaao oular da gasolina. 27. DaialIcs oularcs dc civis, fornados or Hiilcr cono os uliinos rccursos dc rcsisicncia. 28. Muiias lonlas aiiradas sinuliancancnic, dando a idcia dc un iacic. 29. Eicnsa rcdc dc rodovias consirudas or Hiilcr. 30. NaiionalsozialisiiscIc DcuiscIc Arlciicrarici Pariido Ocrario Alcnao Nacional Socialisia. 31. "Salvc, o viiorioso Ecrciio VcrnclIo". 32. Alrcviaiura oular dc "Cano dc Conccniraao". 33. "Insirucs ara uso do forno crcnaiorio aquccido a coquc, iio Tof-Drcinuffcl". 34. Esiina-sc quc dos scis nilIcs dc judcus viinas do nazisno, nais da nciadc sucunliu cn AuscIwiiz. 342
2001 - WIIIIam K. Brant IIoneImaIIbr.com.br Ridendo Castigat Mores www.jahr.org Verso para eBook eBooksBrasII.com __________________ Janciro 2001 Vcrsao ara cDoolLilris c df Fcvcrciro 2005 Proilido iodo c qualqucr uso concrcial. Sc vocc agou or cssc livro VOCE FOI FOUDADO! Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos CFTIS dircio na fonic. www.cloolslrasil.con