Memoria Da Biblioteca, 2012-13

MEMORIA DA BIBLIOTECA
PLAMBE 2012-2013
IES ANTN LOSADA DIGUEZ (A ESTRADA)
ndice:
1. O cumprimento dos obxectivos 2. O equipo da Biblioteca 3. Actuacins a. Xestin e organizacin de fondos b. Mantementos dos ordenadores pax. 3 pax. 10 pax. 12 pax. 12 pax, 14
c. Actividades de difusin dos fondos e dinamizacin pax. 15 d. Club de Lectura 5. Mobiliario e outros equipamento 6. Actuacins lectoras e uso pedagxico da Biblioteca 7. Avaliacin pax. 47 pax. 48 pax. 50 pax. 57
1. O cuprimento dos obxectivos

Introducin O nivel de cumprimento dos obxectivos previstos no Proxecto inicial considermolo en xeral moi elevado, anda que hai determinados aspectos nos que debemos mellorar. evidente que na maiora dos obxectivos propostos superronse as expectativas previstas (como amosa o enorme crecemento do nmero de usuarios), mentres que nunha minora quedouse por debaixo do anunciado. Houbo un desequilibrio entre as posibilidades reais, e canto a tempo e capacidade, e o que a principio de curso se prognosticou. Varios foron os factores que influron no incumprimento parcial dos obxectivos. En primeiro lugar a amplitude das necesidades que a Biblioteca do centro presentaba, tanto nos aspectos materiais como nos didcticos. Unha razn fundamental para participar no PLAMBE foi comprobar as enormes carencias xerais que se apreciaron na Organizacin e Xestin, na Dinamizacin e promocin dos recursos, na Formacin de Usuarios, no Fomento da lectura e desenvolvemento do Proxecto Lector e noutros aspectos. A Biblioteca a penas tia presenza na vida educativa, mis al da lectura dos libros obrigatorios de aula, da sa utilizacin como aula de estudo ou para uso ldico dos ordenadores. En segundo lugar a inexperiencia da maiora do profesorado que formou o equipo Biblioteca hora de valorar as posibilidades reais de levar a cabo determinadas tarefas. Sobrounos ilusin e faltounos realismo hora de programar. En terceiro lugar, e tamn importante, como ocorre case sempre que se programa o desenvolvemento do curso nas distintas materias, a propia dinmica temporal fxonos incoporar tarefas non previstas, pero que se consideraron necesarias, ao tempo que apareceron novas propostas de interese que non podiamos obviar coa escusa de que non estaban recollidas no proxecto inicial. dicir, fmonos adaptando s circunstancias, usando o programado como referencia, pero cambiando e incorporando outros obxectivos, segundo a anlise e valoracin efectuadas nolo aconsellaba. En cuarto lugar as caractersticas especficas do noso centro, con cinco Ciclos de FP, PCPIs, ESO adultos, Secundaria e Bacharelato. Atopmonos cunha gran diversidade de idades e competencias, o que dificulta levar adiante un programa que satisfaga todas as demandas educativas. Consideramos que esa adaptacin foi positiva e redundou nunha maior efectividade do noso traballo, recoecendo o lmite das nosas capacidades, e decatndonos que non se pode conseguir nun s curso cubrir todos os obxectivos dunha Biblioteca escolar, cando, ademais, e tan como indicamos arriba, partiamos case de cero en moitos deles.
Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada
Obxectivos Conseguiuse facer da Biblioteca un lugar de encontro, comunicacin, lecer e centro de recursos para a aprendizaxe. A renovacin de mobiliario ou a creacin dun espazo de lectura informal, foron fundamentais para converter a Biblioteca no que moitos usuarios consideran o lugar mis agradable do Instituto. Ademais ambientouse a Biblioteca, realizronse moitas compras de fondos e levronse a cabo numerosas actividades, que fixeron da Biblioteca un espazo cercano ao alumnado, onde pode estar a gusto e onde pode atopar todo tipo de recursos para o seu lecer e aprendizaxe. Neste sentido, prestuselle especial atencin a dar resposta rpida s peticins de compras feitas polo alumnado e o profesorado no Caderno de Suxestins. A celebracin do Da das Bibliotecas e do Da do Libro, foi importante para achegar ata a Biblioteca a moitos alumnos/as que case nunca entraran na mesma. Amplironse as posibilidades de uso pedagxico da Biblioteca escolar de forma significativa. Por unha banda, mercronse varios exemplares dos libros ou pelculas solicitados polos distintos departamentos e procurouse mercar fondos de actualidade. Pero tamn se fomentou o uso do propio espazo da Biblioteca para a realizacin de actividades didcticas, no que tivo gran importancia a instalacin do cann de vdeo. Anda que con algunhas carencias, todo o profesorado pode a da de hoxe atopar recursos para traballar cos seus alumnos/as na aula, e as o fan na maiora das materias. A pesar das melloras conseguidas neste obxectivo segue a haber determinadas materias e ensinanzas nas que hai que facer un esforzo maio, por exemplo nos Ciclos Formativos e en Educacin de Adultos. Contar con 19 profesores e profesoras no equipo dinamizador da Biblioteca unha proba evidente de que se cumpriu co oxectivo de fomentar a participacin do profesorado na organizacin da Biblioteca.... Ademais do equipo moitos outros profesores colaboraron na xestin e organizacin dos fondos ao longo do curso e no deseo das actividades. Hai que sinalar que a mairora do profesorado descoeca o funcionamento do programa MEIGA e a organizacin dos fondos nos andeis. Hoxe son moi poucos os profesores os que non saben facer emprstitos informticos ou buscar documentos. O factor fundamental do cambio foi o atractivo da Biblioteca e a labor de difusin persoal realizada desde o equipo, mis que o uso das guas impresas postas a disposicin dos usuarios. Obxectivos fundamentais de calquera Biblioteca son promover actividades de mellora da escritura e da lectura e facilitar o acceso informacin e a todo tipo de recursos para a aprendizaxe e a adquisicin de competencias. Todas as actuacins desenvolvidas centrronse na consecucin de ditos obxectivos, como se detalla ms adiante. A Biblioteca colaborou con todos os departamentos no deseo actividades e na dotacin dos fondos que 3
demandaron, ao tempo que ofertou unha ampla e diversa coleccin de recursos disposicin dos usuarios. Fxose un esforzo constante para proporcionar comunidade educativa todo tipo de recursos, desde revistas divulgaticas, xornais ou pelculas, ata obras mis especializadas ou o acceso a internet. Directamente vencellada coa adquisicin de competencias est a formacin dun grupo de teatro, unha actividade non programada porque o profesor responsable chegou este curso ao Instituto, pero que xa se constituiu como un piar esencial no proceso educativo e nas actuacins da Bilbioteca, da que forma parte. Contribur superacin das desigualdade sociais no eido educativo un obxectivo primordial para calquera educador. Ademais de ter presente este factor nas compras e difusin dos fondos, en todas as actuacins estivo sempre presente a loita contra a desigualdade, non s naquelas especficas como as do 25-N, charla de Chema Caballero, Da da Muller, etc. O grupo de teatro, Avelias Teatro, e o Club de Lectura, Retelladores do Galieiro, son moi importantes neste sentido. Tamn apreciamos que alumnos e alumnas con problemas de integracin e/ou dificultades econmicas fan da Biblioteca un espazo propio, onde estn cmodos, teen os fondos que lle gustan e acceso a Internet, e se lles presta a atencin que reclaman. Este un obxectivo que nunca se consegu de todo, no que debe implicarse todo o Centro, e no que a Biblioteca debe ter unha actuacin mis decidida, tanto na compra de materiais, como no deseo das actividades. O fomento do coecemento e uso da Biblioteca por parte das familias foi un fracaso. O Da da Biblioteca invitouse s familias a visitala, pero non acudiu ningun, tamn se lles informou a travs dos seus fillos/as de que os fondos estaban tamn a sa disposicin, e da realizacin das actividades por medio do blog, da pxina web e dos medios de comunicacin locais. As nicas propostas que tiveron unha repercusin, limitada, nas familias foron as mochilas viaxeiras e o club de lectura de adultos. Comprouse parte do mobiliario previsto, para converter a Biblioteca nun espazo agradable de lectura e consulta, na medida das posibilidades econmicas. Os cambios foron moi importantes e positivos neste aspecto. O impulso da TIC, fomentando o uso responsable e educativo dos ordenadores, e a realizacin de actividades que supuan o uso das TICs... foron obxectivos que estiveron lonxe do ideal. Anda que en determinadas materias, ou algns alumnos maiores, individualmente, fixeron uso dos ordenadores da Biblioteca para desenvolver prcticas didcticas, a maior parte do seu uso foi simplemente ldico. Entre os factores que explican esta circunstancia, ademais da falta de tempo por parte do equipo para facer mis fincap neste obxectivo, estn tamn a existencia de varias aulas dotadas con ordenadores suficientes para o traballo didctico do alumnado, a dispoibilidade de ordenadores na maiora das casas do alumnado e o acceso libre aos
ordenadores s durante os dous recreos de vinte minutos. Organizouse unha charla sobre os perigos da rede impartida pola Guardia Civil. A mellora do coecemento e uso das publicacins peridicas conseguiuse mediante a maior facilidade que tivo o alumnado para acceder aos xornais (4), semanais (1) e revistas de todo tipo que se mercaron periodicamente para a Biblioteca. Tamn se facilitou o prstamo das revistas e se realizaron actividades que implicaron o uso dos xornais. Non se desenvolveu un plan de usuarios, foi outro dos obxectivos no que non estivemos a altura do previsto. Realizronse visitas e xogos na Biblioteca para os grupos de 1 da ESO e adultos, difundiuse un folleto coas CDUs entre moitos usuarios e explicronse as normas de catalogacin, organizacin e funcionamento da biblioteca ao alumnado do Club de Lectura. Tamn, nos recreos ou noutras horas lectivas nas que o alumnado acudiu Biblioteca se fomentou que os propios alumnos e alumnas utilizaran o sistema de autoemprstito e, mesmo, rexistraran documentos. Informouse persoalmente ao alumnado pero non se fixo unha planificacin organizada de actividades. Fxose un importante esforzo na procura dun maior equilibrio dos fondos das distintas reas de coecemento e dos tipos de soporte. Segue habendo determinadas materias (rea cientfico-tecnolxica; ciclos de FP, idiomas estranxeiros, etc.) con poucos fondos adaptados s capacidades do alumnado. Porn, ao longo do curso conseguimos crear unha importante coleccin de banda deseada e pelculas, iniciamos as coleccins de msica e xogos didcticos, aumentamos os fondos de poesa e teatro en galego e casteln, abrimos unha seccin de fondos didcticos e actualizamos e modernizamos as seccins de narrativa galega e castel, cuxos fondos son os mis demandados. Organizamos e sinalamos os fondos de maneira mis clara e accesible, facendo revisins peridicas da disposicin alfabtica dos documentos nos andeis, as como da presentacin dos mesmos. Por outra banda, para unha mellor localizacin dos fondos e aumentar a capacidade dispuxemos un elevador en determinados andeis para os libros con mis exemplares. A sinalizacin non se completou, agardando que o prximo curso se cambien os andeis, coa posibilidade de cambiar tamn a disposicin dos documentos. Ademais da informacin persoal e o contacto directo cos departamentos, estableceuse como mecanismo de suxestin de compras un caderno situado na mesa de prstamos e o correo electrnico da Biblioteca. O apartado de Biblioteca na pxina web do centro foi actualizado periodicamente con informacin sobre as actividades e outras noticias de interese xeral, anda que por motivos alleos ao equipo, algns dos artigos publicados non estn asinados pola Biblioteca. O blog da Biblioteca e do Club de Lectura actualizouse acoto con informacin sobre as nosas propias actividades, pero tamn con recursos e artigos doutros
medios que se consideraron de interese. Anda que a publicacin foi constante e fecunda, necesario artellar os mecanismos precisos para que o alumnado (e o profesorado) participe mis. O Club de Lectura desenvolveu a sa actividade ao longo do curso, por segundo ano, cunha importante participacin do alumnado (41 alumnos e alumnas) e tamn se puxo en marcha este curso un grupo de adultos, coa participacin de profesores, pais, persoal non docente e alumnas de Ciclos. O alumnado do Club tivo un papel protagonista na difusin do funcionamento, e na dinamizacin da Biblioteca. Promoveuse o coecemento dos fondos a travs de exposicins nos corredores, espazos web, taboleiro de anuncios, guas de novidades, guas de lectura e o correo electrnico. Revisronse as normas de uso e funcionamento da Biblioteca, aprobadas polo Consello Escolar, anda que non fixo unha labor de difusin suficiente para que chegaran ao coecemento da maiora dos usuarios. Realizouse un constante rexistro e centralizacin dos recursos situados noutras dependencias do centro, se ben unha tarefa inacabada. Entre os departamentos nos que se realizou esta xestin estn os de Lingua Espaola, Lingua Galega, Ingls, Msica, Ciencias Naturais, Ciencias Sociais e Francs. Foi tamn unha labor coti a retirada de fondos deteriorados ou fra de uso, un dos profesores do equipo adicouse fundamentlamente a esta tarefa, moi necesaria. En total expurgronse 295 documentos. Ampliouse a oferta de publicacins peridicas, optndose pola compra sistemtica de revistas (non pola subscricin), de interese para o alumnado: novas tecnoloxas, ciencias, deportes, moda, motor, viaxes, historia, literatura, arte, economa, etc. Todo o alumnado dispuxo dun carn lector para realizar as xestin na Biblioteca. Impulsouse a realizacin de actividades de aula na Biblioteca. Anda que sen ser usada masivamente, moitos profesores usaron a Biblioteca para o que lle mis propio, a lectura. Isto aconteceu ao longo do curso na Hora de Ler semanal do mbito Sociolingstico de 3 da ESO, nas clases de Alternativa a Relixin de 1 Ciclo da ESO, en determinadas clases de Lingua Galega, Lingua Castel, Latn, Cultura Clsica, Ciclo de Administrativo e Filosofa. Tamn foi frecuente o uso da Biblioteca en determinadas Gardas. Ao mesmo tempo realizronse algunhas actividades concretas na Biblioteca (traballos de bsqueda de informacin, charlas, concerto, etc.) que se detallan mis abaixo. Dispxose unha folla de reserva para a realizacin das actividades. A pesar de que houbo un incremento grande no uso do espazo da Biblioteca para estas actividades, contina sendo necesario o fomento do mesmo.
A Biblioteca participou, cun papel protagonista, nas actividades e conmemoracins programadas no Instituto, tal e como se comproba no apartado de Actuacins. Estableceronse uns criterios de avaliacin, basendonos na consecucin dos obxectivos programados. A anlise das enquisas de Bibliotecas Escolares de Galicia feitas aos usuarios, as suxestins feitas no caderno da mesa de emprstitos, o nmero de emprstitos realizados e a valoracin do propio equipo da Biblioteca foron os instrumentos que nos permitiron avaliar traballo realizado. A nosa Biblioteca tomou a iniciativa de facer propostas de colaboracin coas bibliotecas dos centros educativos e coa biblioteca municipal a travs da Concellara de Educacin do Concello da Estrada. Por parte das bibliotecas escolares a resposta foi positiva, pero non houbo folgos mis que para intercambiar algn fondo e realizar algunha actividade conxunta co IES Garca Barros e o CEIP de Figueiroa. Por parte da Biblioteca Municipal non houbo resposta. un obxectivo a conseguir, de gran importancia polo que pode supor de aforro econmico e de enriquecemento mutuo. Lias prioritarias de actuacin 1. Organizacin e xestin Cambiouse parte do mobiliario e a sa distribucin e creouse unha zona de lectura informal. Non houbo fondos para cambiar os andeis e a iluminacin, nin para pintar as paredes. Desbotouse a compra dunha impresora, ao non considerala necesaria, pois non se apreciou unha demanda da mesma por parte do alumnado. O rexistro de documentos realizouse a bo ritmo e avanzouse moito na centralizacin de recursos. Fxose un esforzo importante na actualizacin e equilibrio dos fondos documentais. A nosa Biblioteca tomou a iniciativa hora de compartir os fondos cos da bibliotecas dos IES vecios. 2. Dinamizacin e promocin dos recursos da biblioteca... Elixiuse un delegado da Biblioteca nas titoras. Fomentouse a participacin activa do alumnado na xestin e actividades da Biblioteca. Creouse unha base de datos cos correos do alumnado que quixo proporcionalo e informouse e invitouse s familias a facer uso da Biblioteca e participar nas actividades.
Non se realizou a listaxe de fondos para o desenvolvemento das competencias, nin da listaxe de documentos que contriban loitar contra as desigualdades sociais. Estaba programado realizalas en colaboracin coa Comisin de Coordinacin Pedagxica. Na compra de fondos tivronse en conta estas premisas, pero non de maneira sistemtica. Non se desenvolveu unha colaboracin regular coas titoras (non todos os titores teen a mesma disposicin) polo que non se elaborou unha listaxe do alumnado sen acceso a Internet, nin se usaron as titoras, en xeral, como instrumento para a difusin dos fondos. De tdolos xeitos todos os alumnos puideron informarse a travs dos espazos web, do taboleiro da Biblioteca, dos carteis e das copias impresas. Ademais realizronse exposicins dos fondos, temticas e de novidades, ao longo de todo o curso. 3. Formacin de usuarios e educacin para o acceso informacin O coordinador do equipo e unha dos seus membros participaron en actividades de formacin. Todo o equipo accedeu de forma regular aos espazos web da Asesora de Bibliotecas Escolares. Non se elaborou o Plan de Formacin de Usuarios, anda que se realizaron visitas guiadas de varios grupos Biblioteca e se realizou unha labor coti de informacin da xestin e funcionamento do equipo, por parte dos membros do equipo. Difundiuse un folleto coas normas bsicas de funcionamento, elaborado en cursos anteriores. Informouse ao alumnado de que como buscar os fondos da Biblioteca na rede, a travs do MEIGA. Supervisouse a participacin responsable do alumnado nos espazos web. 4. Fomento da lectura e desenvolvemento do Proxecto Lector. Partindo do realizado en anos anteriores, pero sen rematar, foise redactando coa colaboracin dos departamentos o Proxecto Lector. A carencia dun Proxecto debeuse, ao igual co esquecemento da Biblioteca, ao traslado da profesora responsable no momento de iniciada a sa redaccin, e a que ningun asumiu a sa tarefa. O Proxecto ser, como obvio, o que enmarque o traballo dos departamentos e da Biblioteca no prximo curso, non respectivos plans lectores. Farase un seguimento e avaliacin sistemtico do mesmo, para adaptalo realidade do noso centro, por medio da CCP. O Club de Lectura actuou como motor e exemplo no fomento da lectura. Mantvose activa a Mesa de Intercambio. Elaborronse guas de lectura de Nadal e Vern (pendente de publicar). Realizronse unhas Xornadas especficas de Ciencia (1 trimestre), Banda Deseada e Da das Mulleres (2 trimestre).
Repartronse Axendas de Lecturas entre os alumnos/as do Club de Lectura. Estn pendentes de adxudicar os premios aos mellores lectores. Convocronse certame de relatos, fotografa, poesa e banda deseada. Non se habilitaron as bibliotecas mbiles con material para os distintos niveis por falta de tempo. 5. Outras actuacins Mochilas viaxeiras en das titoras de 3 da ESO.
2. Equipo da biblioteca
O equipo da Biblioteca estivo formado por 19 profesores, de diversas materias: CC SS, Administrativo, Tecnoloxa, Matemticas, Filosofa, Madeira, Lingua Castel, Ingls, Bioloxa e Latn). Do equipo inicial constitudo na redaccin do proxecto, causaron baixa dous profesores por ser trasladados a outros centros, e incorporouse outra profesora chegada cando xa comezara o curso. Os membros do equipo participaron activamente nas tarefas desenvolvidas, en funcin da sa dispoibilidade horaria, anda que sempre adicaron mis tempo do establecido no seu horario oficial. Na labor do equipo sempre atopamos un apoio absoluto por parte do Equipo Directivo, do Claustro e do resto dos rganos de goberno do centro. O coordinador, Heladio Anxo Fernndez Manso, tia destinado no seu horario nove horas Biblioteca. Os membros do equipo tian destinadas Biblioteca, inclundo os recreos, un total de 33 horas. O coordinador participou durante o curso nas IV Xornadas de Bibliotecas, no Encontro dos Centros do PLAMBE e nas VI Xornadas de Clubs de Lectura. A profesora Ins Vidal participou nas IV Xornadas de bibliotecas escolares de Galicia e no curso A sociedade en rede (12 horas) celebrado o 23/24 de novembro. Organizacin e reunins do equipo da biblioteca Na primeira reunin do curso, celebrada o 25 de setembro do 2012, os membros do equipo crearon grupos de traballo. O profesorado distriubuse nos grupos en funcin das sas competencias e preferencias, tendo en conta as necesidades e as prioridades marcadas no proxecto. O coordinador participou en todos os grupos de traballo. Grupos de Traballo: 1. Xestin e organizacin dos fondos Rexistro dos fondos (mesmo os dos departamentos, centralizacin). Retirada de fondos obsoletos. Organizacin dos andeis e sinalizacin. Normas de uso e prstamo. Redaccin do Proxecto Lector. Gua de rexistro e uso bsico do MEIGA. Control das devolucins. Revisin das subscricins. Plano da bliblioteca coa disposicin dos fondos. Visitas das titoras e dos pais.
10
Compra de fondos documentais atendendo ao equilibrio entre as distintas materias (msica, xogos didcticos, etc.). Folla de reserva da Biblioteca. 2. Mantemento dos ordenadores e instalacin de recursos informticos Control do estado dos ordenadores do alumnado. Instalacin de recursos didcticos: libros, xogos, pxinas, material de apoio aprendizaxe. Compra de equipamentos. 3. Actividades de difusin dos fondos e de dinamizacin Actuacins para a difusin dos fondos entre os membros da comunidade educativa (contacto coas titoras). Actividades de animacin lectura. Realizacin de xornadas especficas. Actividades (xogos) para formacin de usuarios da Biblioteca. Seleccin de lecturas por niveis e temas. Blog e pxina web. Folleto propagandstico. Vdeos. Teatro. Ciclo de Cine e literatura. 4. 5. Club de Lectura Planificacin xeral e organizacin das reunins peridicas do club. Club de lectura de maiores. Mobiliario Mesas novas. Sof e sillns para a rea de lecer Cann de vdeo, pantalla. Lector de libros electrnico. Estores
Reunins e planificacin Planificouse o traballo a realizar para cada trimestre. O equipo de profesores da biblioteca reuniuse os primeiros martes de cada mes para valorar a realizacin do planificado e calquera outra circunstancia relacionada coa Biblioteca, adaptando a programacin s demandas educativas xurdidas oa longo do curso. Os integrantes dos distintos grupos de traballo realizaron tamn as reunins necesarias para levar a cabo actividades ou actuacins concretas. Debemos resaltar que os membros do Equipo adicaron moitas mis horas das adxudicadas no seu horario oficial ao traballo da Biblioteca.
11
3. Actuacins a. Xestin e organizacin dos fondos
O rexistro dos fondos fxose a bo ritmo coa participacin de varias persoas do equipo. O 6 de setembro do 2012 o nmero de rexistros era de 9765, mentres o 27 de maio do 2013 o nmero de documentos rexistrados no MEIGA era de 10725, case mil novo documentos rexistrados en nove meses. Destes novos rexistros a maiora son documentos de nova adquisicin, pero tamn significativo o nmero de documentos dos departamentos e das aulas, co obxectivo de centralizar a xestin, anda que segue a ser unha tarefa inacabada. O expurgo de fondos desfasados ou en mal estado tamn se realizou de forma sistemtica, quedando moi poucos libros por expurgar. Ao tempo estanse renovando exemplares de libros clsicos, con edicins mis actuais. Os libros antigos de certo valor retirronse para os andeis da sala de profesores. Organizronse de novo os andeis de narrativa galega e castel, banda deseada, audiovisuais, etc. e sinalizronse a maiora das seccins. Retirronse dous andeis, para colocar os sofs e darlle mis luz ao local, polo que houbo que reubicar os fondos deses andeis. Para que os fondos caiban nos andeis fxose necesario colocar uns elevadores na parte posterior, onde se dispoen os exemplares repetidos. Isto ocorre nas seccins de narrativa galega e castel, sobre todo. Para a sinalizacin creouse un modelo de letreiro, pero non se completou, ao estar pendente a substitutcin dos andeis actuais, o que supor tamn un cambio na distribucin dos fondos. Entregouse unha proposta de reforma das normas de uso e prstamo da Biblioteca para a sa aprobacin polo Consello Escolar, que xa estn en vigor. Coordinouse a redaccin do Proxecto Lector, que non se rematou ata o terceiro trimestre. Para a sa redaccin formouse unha comisin dentro do equipo que realizou as propostas ao resto segundo se a desenvolvendo. Tomronse como referencia os redactados noutros centros, procurando sempre adaptalos as nosas caractersticas. Bscouse que fose un documento factible, fcil de aplicar por parte do profesorado, xa que de nada serve ter un magnfico proxecto no papel, se despois non se pon en prctica. Por iso, mis que as medidas concretas
12
recollidas no mesmo, o mis importante conseguir a implicacin do profesorado. Imprimiuse unha gua de detallada de rexistro e uso do programa MEIGA, a disposicin do profesorado. Instalouse no segundo ordenador na mesa de prstamos o sistema de autoemprstito do MEIGA, que en moitas ocasins usaron os alumnos e alumnas. Realzase un control peridico dos fondos non devoltos, avisando aos usuarios directamente ou a travs das titoras. Porn, este control non evitou a perda dalgns documentos. Segue a ser necesario habituar aos usuarios a usar o sistema de prstamo do MEIGA e a devolver os documentos no prazo fixado. Dispxose un caderno de anotacin da retirada de fondos non rexistrados (revistas por exemplo) ou documentos para usar na aula ocasionalmente. Colocouse un caderno na mesa de prstamos onde os usuarios poden anotar as sas suxestins de compras para a Biblioteca. Desenvolvronse visitas guiadas Biblioteca do alumnado de 1 da ESO e da ESO adultos, onde se realizaron distintos xogo de localizacin dos fondos nos andeis e a travs do ordenador (MEIGA). Comprronse abundantes fondos documentais atendendo demanda dos usuarios, a travs dos departamentos, das suxestins do alumnado e das propias necesidades detectadas polo equipo da Biblioteca. Como principais novidades DVDs documentais e de ficcin e revistas de diversos temas (vdeoxogos, informtica, deportes, divulgacin, ciencias, etc.). Tamn iniciamos a coleccin de CDs musicais, centrndonos en msica galega, clsica e jazz. Segue sendo necesario equilibrar os fondos das distintas materias (Ciencias, Ciclos de FP, idiomas, xogos didcticos, educacin) Contactouse coas bibliotecas do IES Garca Barros e do IES N1 para compartir fondos e outras maneira de colaboracin. Realizouse unha actividade conxunta o Da do Libro: animacin lectura a cargo do grupo de teatro Avelaas Teatro do IES Antn Losada e Club de Lectura N-
13
525 do IES Garca Barros. Dita actividade levouse a cabo bibliotecas dos dous centros. Anda que se compartiron algn fondos, hai que profundizar na colaboracin, tamn na realizacin de actividades culturais, para aforrar gastos e unir esforzos. Os tres centros educativos estn situados na mesma zona. Dispxose no taboleiro unha tboa-calendario para que o profesorado reservara a biblioteca para actividades didcticas concretas. A utilizacin da Biblioteca como espazo didctico segue a ser insuficiente anda que maior que outros cursos. Creouse unha base datos cos correos electrnicos de gran parte do alumnado para informalos das novidades e outras actuacins da Biblioteca. Falouse coa edil de Educacin do Concello da Estrada para ver a posibilidade de contar cunha persoa que axudara na xestin da biblioteca, e coa Bilbioteca Municipal para estudar formas de colaboracin. Comprometeuse a estudar o tema, pero non obtivemos resposta a ningunha das solicitudes.
b.
Mantemento dos ordenadores e instalacin de recursos informticos
Realizouse un control do estado dos ordenadores destinados ao alumnado, e instalronse algns xogos e outros recursos culturuais. Mandouse un correo aos xefes de departamento para que aportasen suxestins de recursos dixitais, pero foron moi poucas as propostas. Os ordenadores sanse mis para lecer que para buscar informacin ou tarefas educativas, sobre todo nos recreos. Tampouco se apreza unha demanda significativa do alumnado para usar os ordenadores para actividades de aula, ags unha minora de alumnos de Bacharelato, Ciclos e Adultos.
14
c.
Actividades de difusin dos fondos e de dinamizacin
Todas as actividades da Biblioteca foron comunicadas aos medios de comunicacin da localidade, sendo recollidas por eles na maiora das ocasins, se ben de maneira irregular e cunha atencin tamn pouco acorde coa transcendencia dos eventos.
Todas as actuacins realizadas pola Biblioteca foron publicitadas tamn no blog da Biblioteca e do Club de Lectura e da pxina web do centro. Nos corredores, sobre todo onde est situada a Biblioteca, na cafetara e na entrada do Instituto colocronse contantemente carteis coas actividades e co material elaborado polo equipo. Repartronse folletos informativos comunidade educativa.
Mantivronse e actualizronse o taboleiro e o expositor do corredor para dar a coecer as actividades da biblioteca, as novidades, e fondos seleccionados por temas ou contidos.
15
Mantvose a mesa de intercambio de libros, con fondos expurgados da Biblioteca e aportacins persoais da comunidade educativa. Compre facer unha esforzo de difusin da existencia desta Mesa de Intecambio, animando a participar na mesma, aportando ou retirando documentos. Porn, significativo o nmero de obxectos culturais que se teen levado, e pensamos que un xeito sinxelo de compartir cultura, facilitando que as persoas con dificultades econmicas poidan facerse cunha pequea coleccin de libros, revistas ou vdeos. En moitas ocasins, cllense libros ou revistas para ler na cafetara e noutros mbitos do Instituto. Elaborronse das guas das novidades (unha anda pendente de publicitar) de Nadal e Vern que se difundiron impresas, a travs dos correos electrnicos, do blog e da pxina web do centro. Realizouse unha Gua de lecturas para o Nadal. Est anda sen maquetar e difundir (taboleiros, correos electrnicos, blog, pxina web) a Gua de lecturas para o vern, que se realizar conxuntamente coa Biblioteca do IES Garca Barros. Organizouse unha charla da ONG Asemblea de Cooperacin para Paz en colaboracin do Departamento de Orientacin e a Xefatura de Estudos, na que presentaron o seu programa de educacin en valores ao profesorado, o cal foi desenvolvido nas titoras de 3 e 4 da ESO baixo a coordinacin do Departamento de Orientacin.
16
Celebrouse o Da da Biblioteca, cunha xornada que incluu distintas actividades: tmate algo! (premio por escribir o comezo dun libro e pegalo na parede da biblioteca); msica para a Biblioteca (coa colaboracin do Departamento de Msica); Globofexia (decoracin a cargo dunha alumna de 2 de Bacharelato); Mercadio de obxectos culturais de segunda man (para axudar exursin de 4 da ESO); Caderno de a dicatorias para a Biblioteca; Xornada de Portas Abertas para as familias. Aqu podedes ver as fotos da xornada.
T MA TEALG O !
- RECO LLE UN DO CUMENTONA BIBLIO TECA - ESCRIBE NUN FO LIOAS PRIMEIRAS LIAS - PG AONA PAREDE DA BIBLIO TECA - LVA TE UN BO NODE 1 PARA TO MAR ALG ONA DE PILI
24
IES ANTN LOSADA DIGUEZ
O UTUBR O TECA G LIO LO BO FLEXIA DA DA BIB

DECO RACI N CO N G LO BO S DA BIBLIO TECA
YSSICA ADOO UBIA (2 BACH. B)
MSICA NA BIBLIO TECA

SELECCIO NADA PO LO ALUMNADODE MSICA
XO RNADA DE PO RTAS ABERTAS PARA AS FAMILIAS

PO LA MA E DE 16,30 A 20,30 DA TARDE
CADERNODE ADICA TO RIAS

ESCRIBE, DEBUXA... ALG OBO NITOPARA A BIBLIO TECA, OSEU DA.
MERCADIODE O BXECTO S CUL TURAIS DE SEG UNDA MAN
LIBRO S, DISCO S, REVISTAS, PELCULAS, ETC. Foi unha xornada moi positiva desde -- PARA AXUDAR EXCURSI N DE 4 DA ESO - NA ENTRADA DOINSTITUTO o punto de vista da participacin do alumnado, non as dos pais e nais. A pesar de que se lle mandou unha nota a travs dos seus fillos, non acudiu ningun, anda que se mantivo a biblioteca estivo aberta ata a noite.
A xornada ideouse co obxectivo de atraer ata a Biblioteca ao alumnado que non soe acudir a mesma acoto. Moitos confesaron ter entrado por primeira vez, por propia iniciativa. De a a actividade Tmate algo!. Mis de 100 alumnos e alumnas acudiron a chamada e escribiron as primeiras lias dun libro e moitos deles tamn escribiron a sa adicatoria. Neste sentido serviu para abrir unha nova andaina na consideracin da Biblioteca dentro da comunidade educativa, como un espazo aberto, activo, afastado da idea da Biblioteca coma un lugar pechado, escuro e pouco atractivo.
17
Da da Ciencia e da Tecnoloxa en Galego: No IES Antn Losada Diguez, o profesorado de Ciencias (Ciencias, Fsica e Qumica, Tecnoloxa e Matemticas) participa todos os anos dun xeito activo nas actividades que, de xeito comn a todos o centros implicados de Galicia, se veen celebrando todos os anos.
O Da da Ciencia en galego instaurouse como protesta contra o decreto de plurilingismo que excle o galego do ensino das ciencias e da tecnoloxa. Na sa terceira edicin escollnronse para centrar as actividades as figuras de Leonardo da Vinci e Ramn Verea. 6 de novembro. Participacin, con outros cen centros de Galicia, nunha videconferencia sobre fsica de partculas protagonizada por varios fsicos galegos que traballan en experimentos do Laboratorio Europeo de Fsica de Partculas (CERN) en Xenebra. 15 de novembro. Charla sobre o inventor da calculadora Ramn Verea, nacido en Curantes (A Estrada), a cargo do seu bigrafo Don Olimpio Arca Caldas. Montouse unha exposicin sobre os 10 anos do Prestige, no corredor da Biblioteca, con fondos aportados polos Departamentos (Ciencias Naturais, Xeografa e Historia, etc.): materias da mobilizacin, noticias de prensa, proxeccin de vdeos, fotografas, libros e revistas A exposicin serviu para achegar ao alumnado a un dos acontecementos de mis impacto na sociedade galega, tanto nos aspectos medioambientais como sociolxicos e educativos.
18
Da da Ciencia: O mrcores 7 de novembro na Biblioteca, o grupo de Bioloxa de 4 ESO celebrou o Da da Ciencia na Biblioteca, realizando unha serie de experimentos que foron seguidos con moita atencin polo alumnado mis cativo.
Conferencia de Alberto Coto: O 22 de novembro en colaboracin do Departamento de Matemticas organizouse unha charla do Campin do Mundo de Clculo. Asistiron os alumnos e alumnas de 1, 2 e 3 da ESO, que gozaron coa rapidez de clculo de Alberto.
19
Ciclo de charlas: O departamento de Filosofa do IES Antn n Losada Diguez organizou un ciclo de charlas que teen por obxeto reflexionar sobre os cambios polticos que veen producndose ao longo das ltimas dcadas en todo o mundo. As novas realidades sociais e polticas xurdidas da globalizacin e da multiculturalidade supoen un importante desafo para as sociedades democrticas, e de a nace a necesidade de pensar polticamente o presente.
PENS AR POLITICAMENTE O PRES ENTE

II Ciclo de Charlas -Coloquio

1. A fin da de mocracia tal e como a coe cimos ?

Antn Losada
Mrcores, 28 de novembro de 2012

2. E s tado s ocial e cris ee conmica

Roberto Blanco Valds
Luns, 10 de decembro de 2012

3. R e fle xinss obrex ne ro, ide ntidadee
de mocracia no s culo XXI

Marta Lois
Venres, 18 de xaneiro de 2013

4. Qupoltica?
J orge lvarez Ygez
Luns, 28 de xaneiro de 2013

5. Mulle re se n, de s de , por, tras , de ,e ntre ...
R e curs os para a aula na inte rne t

Mariam Mari o
Xoves, 28 de febreiro de 2013
I.E.S . Antn Losada Diguez. Departamento de Filosofa. A Estrada, Novembro 2012- Febreiro 2013
20
Organizouse a segunda edicin do concurso de redaccin e fotografa do 25-N: Da da Non Violencia Contra as Mulleres, coa colaboracin do Departamento de Actividades Complementarias e Extraescolares. Os traballos premiados poden verse premendo na ligazn. Colocronse textos alusivos data nos corredores do Instituto e, traballouse nas titoras en coordinacin do Departamento de Orientacin.
O concurso tivo unha participacin desigual. As aulas onde houbo unha maior implicacin naquelas onde impartimos clases os profesores mis implicados no seu desenvolvemento. O aspecto mis positivo que toda a comunidade educativa, dun xeito mis ou menos activo, visualizou un dos problemas de convivencia mis graves que ten a nosa sociedade, que debe ter unha presenza principal nos centros educativos. 21
Nas titoras desenvolveuse o seguinte programa:
Primeiro e segundo da ESO. Actividade para identificar os bos e os malos tratos. Partindo da reflexin sobre situacins hipotticas, identificacin de conceptos como mal trato/bo trato, impoer/acordar, acatar/negociar. E, como conclusin, prctica de dinmicas de bo trato na aula.
Terceiro e cuarto de la ESO. Traballo cos materiais didcticos publicados polo Programa de Buenos Tratos (PLBT) impulsado pola ONG accinenred dirixido prioritariamente a mozos e mozas de 16 a 20 anos. Un programa de prevencin de violencia interpersoal, especialmente na parella. Tras visionar a cortometraxe Hechos son amores http://vimeo.com/42265542 e comprobar que ideas era necesario reforzar, realizamos en tres sesiones as unidades didcticas de Concepcins sobre amor e parella e Resolucin de conflitos interpersonais. Os obxectivos eran a anlise crtica das concepcins en torno s relacins amorosas, a identificacin dos aspectos positivos e negativos para manter unhas relacins de bos tratos, a anlise de actitudes de control e aillamento, especialmente dos celos e, finalmente, a identificacin de conflitos, e a aprendizaxe da negociacin.
22
Organizouse a participacin na lectura colectiva do poema de Celso Emilio Ferreiro: Deitado frente ao mar. A lectura realizouse na Biblioteca participando varios grupos de alumnos e alumnas de distintos cursos, encabezados polo grupo de diversificacin de 3 da ESO. Mantvose e actualizouse o blog da biblioteca e do club de lectura, subindo tamn algns artigos pxina web do Centro. Realizronse dous vdeos de fomento da lectura e recomendacins de fondos. Foron poucos, pero hai que ter en conta as dificultades para rodar e montar os vdeos, sen contar con persoas especializadas en audiovisuais e a falta de tempo: http://lernolosada.wordpr ess.com/2012/12/20/mar cos-taracido-recomendatres-comics-dabiblioteca/ http://lernolosada.wordpr ess.com/2013/01/07/porunha-lecturaresponsable/
23
Creouse o grupo de teatro Teatro: Avelias As
inquedanzas artsticas de parte do alumnado do I.E.S. Antn
Losada Diguez da Estrada propiciaron
que se formase unha Aula de Teatro dentro do Equipo da Biblioteca. Esa acitividade favoreceu o achegamento dos seus integrantes literatura desde unha perspectiva activa, ldica e motivante e impulsou a actividade dramtica como actividade de ocio. Permitiu tamn que o alumnado acadase un maior grao de comprensin tanto de textos orais como escritos e, por suposto, favoreceu a creacin escrita por parte deles. Grazas implicacin d@s alumn@s e do profesorado en recreos e en horario extraescolar xurdiron varios espectculos: 1.- Viaxe ao pas da fantasa. Viaxe ao pas da fantasa un espectculo que mergulla ao pblico nun heteroxneo
universo de situacins cun elevado humor grao e de fantasa, Est
reflexin.
composto por catro historias que se entretetecen e cohesionan a travs da interacin co pblico e dunha temtica referida defensa da natureza, que procura o coidado, a conservacin e o respecto do medio ambiente. Durante a funcin os actores e actrices de Avelaas Teatro insiren aos espectadores na maxia do acto literario baixo un prisma cmico e reflexivo e reivindican o valor da improvisacin pura e da espontaneidade.
24
Unha defensa do xogo como medio til de enfrontar realidades adversas; como mtodo eficaz de aprendizaxe e como carreiro para medrar rodeado dun universo de harmona, ledicia e benestar.
2.- Fervenza Onrica.

Espectculo conformado por unha multiplicidade de historias cohesionadas a travs do mundo dos soos. Mediante a accin fsica, o ollo do espectador transitar polas complexas relacins entre a clase traballadora e as multinacionais, analizar o sistema de sade que lle propn a sociedade capitalista, reflexionar sobre as obrigas morais do individuo coas culturas minorizadas nas que habita e observar as estratexias empregadas polo poder para a degradacin da persoa. Fervenza onrica acciona a panca da metaficcin e trasldase a un heteroxneo universo literario que bebe da obra de Neira Vilas, Celso Emilio Ferreiro, Joaquim Murale, Castelao, Nez Singala, Rosala de Castro, Albert Camus, Osvaldo Dragn, etc. Trtase dun divertido xogo onde a imaxinacin xoga un papel chave, un alegato emotivo das inquedanzas do mundo adolescente que reter a ollada curiosa durante o espectculo e unha reivindicacin do teatro como luz, movemento, son, msica, ritmo, emocin, poesa VIAXE AO PAS DA FANTASA e FERVENZA ONRICA percorreron os seguintes escenarios: 1. Martes, 18 de
decembro, no Saln de Actos do I.E.S. Antn Losada Diguez. Mrcores, 19 de decembro, no Teatro Principal da Estrada. 2. Xoves, 20 de
decembro, no Saln de Actos do CEIP Figueroa da Estrada para o alumnado de Educacin Infantil e Primaria deste centro educativo.
25
3. Xoves, 21 de marzo, dobre funcin solidaria no Teatro Principal de Ourense: s 12:30 para pblico escolar e s
20:30 para pblico xeral. Cobrouse unha entrada de 2 euros, o dieiro que se recadou das entradas destinouse integramente ONG Menios, de apoio infancia. 4. Sbado, 13 de abril, na V Mostra de Teatro Escolar que se celebra en abril e maio na Casa de Cultura de Palas de tamn Rei. nun
Participaron
roteiro teatral polo interior e polos arredores do Castelo de Pambre. 5. Martes, 23 de abril, nas bibliotecas do I.E.S. Antn Losada Diguez e do I.E.S. Manuel Garca Barros da Estrada nunha actividade de animacin lectura, para conmemorar o Da Internacional do Libro. 6. Mrcores, 24 de abril, visita Escola Superior de Arte Dramtica de Galicia en Vigo e ao Museo da palabra. Actuacin na Praia de Samil. 7. Sbado, 27 de abril, na I Mostra de Teatro que organizou o I.E.S. Antn Losada Diguez, no Teatro Principal da Estrada.
26
8. Martes, 7 de maio, no VIII Festival de Teatro Afeccionado Agrelo Hermo de Muros. 9. Sbado, 11 de maio, na VI Mostra de Teatro Escolar de Touro. Participaron nun roteiro teatral polo Pazo de Andeade e os seus arredores. 10. Mrcores 15 de maio no Auditorio da Universidade da UTAD, en Chaves e no Auditorio Municipal de
Idanha A Nova; xoves, 16 de maio, no Centro
Cultural Raiano de Idanhaa-Nova, realizaron tamn roteiros teatrais polas
localidades de Idanha-aVelha, Monsanto e Penha Garca (Portugal); venres, 17 de maio, no Teatro Romano de Mrida; sbado, 18 de maio, en Navalmoral de la Mata. Estas actuacins foron enmarcadas nunha
viaxe con marcado carcter didctico por cidades como Cceres, Mrida, Madrid os das 15, 16, 17, 18 e 19 de maio. Acompaounos alumnado da Escola
Municipal de Teatro de Laxe, da Aula de Teatro do C.P.I. de Touro e do Obradoiro Municipal de Teatro de Palas de Rei. 11. Sbado, 1 de xuo, na VI Mostra de Teatro escolar de Laxe, TEATRAPA. Participaron activamente nun roteiro teatral no ncleo urbano e na praia de Laxe. 12. Venres, 21 de xuo, no Festival de final de curso do I.E.S. Antn Losada Diguez da Estrada.
27
Nas sesins de ensaio traballronse desde unha perspectiva ldica as tcnicas do xogo dramtico e a improvisacin, a relaxacin, a capacidade interpretativa, a montaxe da obra, a valoracin crtica de obras teatrais... A interaccin con alumn@s doutras Aulas de Teatro e doutros centros de ensino viuse reforzada tamn coa celebracin da I Mostra de Teatro Escolar da Estrada por parte do Centro, en
colaboracin co Concello da Estrada. Isto permitiu que o alumnado do instituto puidese desfrutar de varias actuacins doutros grupos ao longo dos meses de abril e maio e interrelacionarse con el@s de xeito fludo e activo. Acadouse, deste xeito, que unha maior madurez na toma de decisins por parte do alumnado integrante, unha maior seguridade en si mesm@s, unha mellor integracin social e un descubrimento das caractersticas da propia
personalidade. Atangueuse tamn desenvolver neles a sa creatividade, fomentar a
convivencia, desenvolver a seguridade en si mesm@s, que desfrutasen individual e colectivamente, que fosen protagonistas do seu proceso madurativo e de aprendizase e que mellorasen a sa expresin corporal e oral. Adquiriron, outros, o recoemento da literatura como canle de transmisin cultural e como expresin da realidade histrica e social; analizaron e valoraron o seu uso nos diferentes contextos e situacins; e valorrona como va para o melloramento da sa competencia lingstica e como base para a sa producin. Algns dos contidos que se traballaron dentro da Aula de Teatro foron os seguintes: O corpo. Imaxe e percepcin. Coordinacin, recoecemento das propias posibilidades e mellora das mesmas O movemento. O xesto. Desinhibicin. Equilibrio 28
A accin interpretada. A creatividade. Aproveitamento de diferentes recursos (dos medios de comunicacin, informticos, libros, lminas, teas, materiais de refugallo e naturais) para a elaboracin individual e colectiva de producins artsticas.
O espazo. Estruturacin espacial e temporal. O son. A voz. Articulacin e diccin. Exploracin das posibilidades sonoras e expresivas da voz, do corpo, dos obxectos e dos instrumentos.
Desenvolvemento de hbitos de coidado da voz. Improvisacin. tcnicas. Interpretacin. A capacidade expresiva. Construcin e estudo do personaxe. A iluminacin. A maquillaxe. Caracterizacin. A producin. A creacin literaria. O grupo. O espectculo. a que os resultados Habilidades
Debido
acadados neste curso escolar foron ptimos, considrase conveniente continuar con esta actividade no vindeiro curso escolar.
29
Celebrronse dous ciclos de Cine e Literatura, proxectndose das pelculas no 1 trimestre e tres no 2 trimestre, dentro das Xornadas de Banda Deseada. No primeiro trimestre proxectronse Big Fish e Pa Negre, esta en versin orixinal en cataln con subttulos en galego. As proxeccins realizronse os luns pola tarde, no saln de actos. A asistencia foi moi pequena, quizais por ser unha tarde sen clases, sen transporte, e atoparse o Instituto fra do ncleo urbano da vila. O prximo ano deberemos replantexarnos esta actividade, procurando atraer a mis pblico, e vinculando a visualizacin da pelcula lectura do libro no que se basean. Creronse sete maletas viaxeiras para o alumnado de 3 da ESO. En Nadal foron tres alumnas do grupo de deversificacin as que levaron as mochilas para a casa, con fondo diversos destinados aos distintos membros da sa familia. No terceiro trimestre cinco alumnos/as de 3 A tamn se animaron a levar libros, revistas e pelculas para as sas familias. Esta proposta necesita un novo pulo, informando mis polo mido ao alumnado a travs das titoras, resaltando a importancia de que as familias tamn lean e buscando unha maior colaboracin das titoras. De tdolo xeitos, tamn foron moitos os usuarios que levaron fondos para a familiar usando o seu propio carn lector. Elixiuse, por parte dun xurado seleccionado entre o alumnado do Club de Lectura Retelladores do Galieiro un logo para identificar a Biblioteca, coa colaboracin do Departamento de Plstica. Participou sobre todo alumnado da ESO, sendo unha alumna de 4 a gaadora co logo que figura na cabeceira.
Elixronse delegados/as da Biblioteca na maiora das titoras, coa tarefa de transmitir a informacin do equipo e recoller as suxestins do grupo respecto da organizacin e funcionamento da Biblioteca. O seu funcionamento non foi eficiente, e considrase que quizais sexa innecesaria a eleccin dos delegados da biblioteca, posto que hai outras canles de contacto mis efectivas, como son os propios delegados das titoras e o alumnado do Club de Lectura.
30
Deseouse e repartiuse entre os membros do club de lectura unha Axenda de Lecturas. O deseo da mesma foi realizado polo profesorado do equipo coa colaboracin do Departamento de Plstica.
Non foi moi usada polo alumnado, anda que si polo profesorado. Quizais deberiamos pensar nun modelo mis sinxelo e en facer un seguimento mis constante do seu uso, pero consideramos que o seu uso fundamental como aliciente para a reflexin sobre o lido. Repartiuse entre os usuarios un marca pxinas deseado por unha alumna do Club de Lectura.
No Entroido a Biblioteca, xunto Vicedirecin, convocou un concurso de disfraces, no que se valorou aqueles que tivesen relacin cunha obra literaria e/ou cinematogrfica, ademais da calidade do disfraz e a interpretacin que do mesmo se realizara no escenario do Saln de Actos. A participacin foi pequena e s en tres grupos se apreciou a temtica sinalada antes. De tdolos xeitos foi un gran mis na estratexia de facer presente a Biblioteca en tdolos mbitos da vida escolar.
31
Concurso de Micropoemas de amor: Co gallo do San Valentn convocouse un concurso de micropoemas de amor (abaixo estn as base do mesmo), no que poda empregar calquera das linguas impartidas no centro, con tres categoras: Secundaria; Bacharelato, Ciclos e Adultos; Profesorado, Persoal non docente e familias. Non contou cunha participacin masiva, pero si suficiente para ser considerado un acerto, que pensamos repetir cursos seguintes. O mis negativo foi a nula participacin das familias, e o mis positiva a participacin de profesores e alumnado da ESO, e mesmo houbo poemas en ingls ou latn. Na ligazn pdesen os textos premiados. A directora entregou os premios na biblioteca.
32
Xornadas de Banda Deseada: Entre o 18 de febreiro e o 5 de marzo, celebramos as Xornadas de Banda Deseada, desenvolvendo distintas actividades.
Kiko da Silva impartiu das charlas, para o Ciclo de Administrativo e para 3 da ESO e 1 de Bacharelato. Xaime Lis, da librara Kmic de Santiago falou para o alumnado do Club de Lectura e os de ESO e PCPI de nocturno. Colocronse nos corredores das exposicins: unha realizada polo alumnado de Plstica do IES do Porto do Son, e outra mis cativa sobre a igualdade de dereitos de todas e todos, contra a homofobia, con carteis impresos pola Biblioteca en A-2. Tamn se ambientou a Biblioteca con carteis das portadas de banda deseada galega, con algns traballos realizados polo alumnado de Plstica de 1 da ESO, e encargronse e mercronse das figuras a tamao case natural de Asterix e Oblix, e Corto Malts. A cara de Oblix fxose recortada para facer un pequeno xogo de fotos trampeadas. Estas figuras foron prestadas, unha vez rematadas as xornadas, ao noso centro de referencia de Primaria, o CEIP de Figueiroa, e hoxe forman parte da paisaxe da nosa Biblioteca. Proxectouse na Biblioteca, durante os recreos, unha presentacin sobre a Historia do Banda Deseada, elaborada por un membro do equipo. O Club de Lectura realizaron unha visita ao Garaxe Hermtico en Pontevedra, e leron distintas bandas deseseadas segundo a idade. Convocouse un certame de elaboracin de banda deseada, co tema do Da das Mulleres (8 de marzo), pero non tivo aceptacin.
33
Desenvolveuse un Ciclo de Cine e Animacin, proxectndose nos horarios sinalados arriba Engurras, Vals con Bashir, Ponyo en el acantilado (en horario lectivo para 1 Ciclo da ESO) e Perspolis. Para a realizacin das Xornadas contouse coa colaboracin da Vicedirecin e do Equipo de Normalizacin. Aqu podedes ver as fotos das Xornadas. As Xornadas plantexronse como unha forma de introducir ao alumnado no mundo da banda deseada, no coecemento das sa linguaxe e argumentos, pretendendo rachar cos prexuzos que temos observado, que consideran que os cmics son s para nenos pequenos. Con estas Xornadas, coa creacin dunha coleccin ampla e diversa, e co impulso dado por determinados profesores, houbo un aumento significativo dos lectores de tebeos e novelas grficas. A da de hoxe son moitos os usuarios desta seccin, das mis animadas da Biblioteca en canto a emprstitos e comentarios.
34
35
Charla de Chema Caballero: A Biblioteca colaborou co departamento de CC SS e Vicedireccin na organizacin dunha charla de Chema Caballero o 26 de febreiro co ttulo: Conflitos en frica: menores soldado. charla asistiu o alumnado de segundo ciclo da ESO, Bacharelato e ESO Adultos. Chema Caballero traballou no programa de rehabilitacin de menores soldado en Serra Leoa e no ano 2005 fundou a ONG DYES (Desarrollo y Educacin Solidaria).
A viaxe e estancia de Chema Caballero pagouse en colaboracin co IES do Sar, co IES de Arza e a Facultade de Educacin da Universidade de Santiago, centros onde tamn impartiu unha conferencia-coloquio. As palabras de Chema Caballero causaron unha profunda impresin entre os asistentes, xa que nos puxeron diante dunha realidade cruel, dura, cunha testemua directa do conflito e das sas consecuencias. A personalidade e afouteza do conferenciante tamn foron un exemplo para todos ns. A charla serviu de instrumento motivador para traballar a realidade de Serra Leoa e outros pases africanos na aula, sobre todo na materia de CC SS.
36
Da da Muller Traballadora: Para conmemorar o Da da Muller dispuxronse diversas exposicins situadas nos corredores e espazos comns do Centro:
Poemas de mulleres: Poemas escritos por mulleres, dos que se anuncian os seleccionados polo alumnado do Club de Lectura do Instituto xunto aos do alumnado do IES Frei Martn Sarmiento de Pontevedra. As mulleres son noticia: Seleccin e exposicin noticias sobre as mulleres, da prensa diaria que recibiu na biblioteca desde setembro, en Galicia e resto do mundo. Tratronse diferentes mbitos presenza e ausencia da muller e as situacins de desigualdade: educacin, investigacin, ciencia, sanidade, medios de comunicacin, poltica, economa, relixin... As titoras da ESO traballaron un cuestionario que tia como obxectivo a confrontacin entre a igualdade formal e a desigualdade real, tanto en Occidente como noutras culturas. Por e sobre mulleres: Libros, cmics e pelculas feitos por mulleres, ou que tratan delas, dos fondos da Biblioteca. As mulleres tamn emigran: da Fundacin 10 de Marzo. Formada por 18 paneis nos que se fai un percorrido cronolxico polas migracins femininas en Galicia ao longo do s. XX: Amrica, Europa e Inmigracin. As mulleres, esquecidas pola Historia oficial, son aqu as protagonistas dos movementos migratorios, do pasado e do presente, que compre que o alumnado de CC SS de distintos cursos visitou e analizou (mediante un cuestionario, co obxectivo para afastarse dos prexuzos racistas e sexistas, e comprender as consecuencias dos fenmenos migratorios
de se no da
37
en distintas pocas). Traballo nas titoras. En colaboracin co Departamento de Orientacin realizronse distintas actividades nas titoras de 1 Ciclo da ESO: Sesin de anise e reflexin sobre o tempo adicado por cada membro da familia s tarefas domsticas, coidado de enfermos, etc. Relacionar o observado coas noticias da prensa. Anlise da publicidade infantil. Tras unha sondaxe inicial, visionouse unha seleccin de anuncios de xoguetes da campaa de Nadal e realizouse un estudo detallado das constantes dos mesmos: actores/actrices, voz en off, produto, cores, luz, msica, escenografa, actividade... Para conclur coa anlise crtica dos modos de aprendizaxe inconsciente de roles e estereotipos de xnero.
38
- Concerto de msica en ingls: O Martes 19 de abril, os alumnos de Ciclo Medio e Superior de Administrativo asistiron a un concerto na Biblioteca a cargo de Manuel Rodriguez, que fixo versins de coecidos grupos e cantautores anglosaxns dos anos 80 e 90. Foi organizado polo Departamento de Ingls, en colaboracin coa Biblioteca. Entre os grupos que interpretou estn a Velvet Underground, os Pixies, Leonard Cohen, etc. Antes de cada interpretacin os alumnos e alumnas facan unha pequena presentacin sobre o grupo ou cantante que Manuel a versionar. A profesora responsable da actividade escribiu: O concerto tivo lugar na biblioteca , o lugar mis acolledor do noso instituto, e cun pblico reducido e tan entusiasta it was a complete success!!
39
Da do Libro: Para celebrar o Da do Libro, o equipo da Biblioteca, en colaboracin con Vicedirecin organizou unha serie de actuacins. Na ligazn pdese ver o vdeo cos fotos da xornada.
40
Komandos poticos: Tres grupos de alumnos/as e profesores/as do Club de Lectura percorreron pola ma todas as aulas do centro regalando poesas, en forma de recitado. Galera fotogrfica de libros e lectores: Ao longo da semana, proxectouse na Biblioteca unha presentacin de fotografas de lectores e lectoras cos seus libros preferidos, tomadas nas semanas anteriores. Ler ten premio: Nos perodos de lecer aqueles alumnos/as que lesen en voz alta fragmentos consecutivos de O Principio (70 anos da sa publicacin), foron recompensados cun vale por 1 para gastar na cafetara do centro. A lectura foi gravada en vdeo. Animacin lectura: Intervencin artstica do grupo de teatro da Biblioteca, Avelaas Teatro, acompaados dun grupo de alumnos/as do IES Garca Barros, inclundo dramatizacins, lecturas e xogos, arredor da lectura e dos libros, que asistiron alumnos da ESO. A actuacin foi repetida pola tarde na biblioteca do IES Garca Barros. Exposicin e venda de libros: Este ano encetamos a invitacin s libraras da Estrada para expor e vender libros no Centro o Da do Libro. Despois de falar con todas as libraras da localidade pensouse que o mis adecuado sera seguir unha orde alfabtica. As, este curso, a librara Alberte Quioi foi a encargada de presentar unha seleccin das sas existencias comunidade do Losada. Libros de todo tipo: O equipo da Biblioteca seleccionou libros de todo tipo, grandes,
41
pequenos, ilustrados, vellos, etc. e montou unha exposicin dos mesmos no corredor. Actuacin de rap: O rapeiro Didaco actuou no saln de actos para os membros do club de lectura e do grupo de teatro, que tamn puideron invitar a unha persoa allea. A celebracin do Da do Libro non podemos considerala mis cun xito, tanto pola variedade de propostas, como pola repercusin que as mesmas tiveron na comunidade educativa.
Os Komandos Poticos levaron a sorriso polas aulas, destacando sobre todo o efecto sorpresa e a atencin expectante que se apreciou no alumando de Ciclos como Automocin, Madeira ou Informtica. Foi gratificante para os recitadores e, sobre todo, para os espectadores. Todos foron protagonistas grazas poesa, que est nos libros, pero que tamn se pode gozar escoitando. A Galera de Lectores, ademais de ser unha actividade moi atractiva visualmente, creou gran expectacin entre profesorado e alumnado, animando a vida da Biblioteca (tamn cando se realizaron as fotos). Ao mesmo tempo funcionou como unha gua de recomendacin de libros. Ler ten Premio serviu para homenaxear un dos libros mis coecidos e lidos da Historia, vez que se fomentou a lectura atenta e en voz alta, fronte ao pblico e unha cmara gravando. Anda que valoramos moi favorablemente esta actividade, e pensamos repetila e calquera outra xornada, temos coidar mis a organizacin, sobre todo no que respecta ao silencio na sala. Participaron mis de 30 alumnos/as, a maiora de 1 Ciclo da ESO. A intervencin de Avelaias Teatro na Biblioteca fixo da mesma un lugar encantando onde a letra impresa, a palabra lida e interpretada, o color e a luz se
42
fundiron para crear un ambiente mxico e engaiolante en homenaxe aos verdadeiros protagonistas do da: os libros. O posto de venda e exposicin de libros da librara Alberte Quioi tivo unha gran afluencia de pblico, en gran medidad porque a librera se preocupou de traer novidades atractivas para o alumnado. A maiora das compras fixronas os profesores e profesiras, e anda que o alumnado non mercou directamente, seguro que se quedaron con algn ttulo para o futuro. Foi un xeito de achegar un negocio ao que normalmente non prestan moita atencin, a sa vida coti. Porque, neste mundo consumista, hai poucas mercadoras que proporcionen un pracer mis intenso e duradeiro cun libro. A exposicin de Libros de todo tipo permaneceu no corredor varias semanas, espertando a curiosidade do pblico que apreciou o constraste e a variedade de formatos deste obxecto fascinante, misterioso, mutante, que o Libro. O charla e actuacin de Didaco gustoulle moito aos asistentes, sobre todo a algns alumnos e alumnas seguidores deste xnero musical, pero tamn literario. Algn deles mesmo se animou a subir ao escenario a interpretar as sas propias creacins xunto ao artista invitado. A beleza e orixinalidade da ritma, das cadencias, e a forza da mensaxe foron elementos destacados do evento. Estamos seguros que foi motivador para todos e todas hora de valorar un proceso creativo popular (e particular), case sempre cunha finalidade crtica coa realidade social, ao mesmo tempo que nos animou a escribir (e quizas a interpretar) as nosas propias opinins e sentimentos. Todos temos potencial para crear todo tipo de mundos coas palabras, a materia da que estn formados os libros. A satisfaccin persoal de xogar (escribir) e intepretar palabras (ler), esa foi a principal leccin que nos deixou a estupenda actuacin do rapeiro composteln.
43
Letras Galegas: En colaboracin co Equipo de Normalizacin e Dinamizacin Lingstica e o Departamento de Msica organizronse distintas actuacins, que non s serviron para homenaxear a Vidal Bolao, senn tamn a Cantares Gallegos de Rosala de Castro.
Concerto-Conferencia de Mercedes Hernndez e Fernando Reyes, interpretando poesas de Cantares Gallegos de Rosala de Castro e cantos e romances tradicionais. Fontes para os Cantares Gallegos: Cancioneiro Galego. Eduardo Martnez Torner e Jess Bal y Gay, Cancionero Musical de Galicia. Casto Sampedro y Folgar, Coleccin Feijoo. En Aires da Terra. La poesa musical de Galicia. J.L.Calle. Concerto didctico de Suso Vaamonde, director da Escola de Instrumentos Populares Galegos. Impartiu dous concertos, un o 6 de maio para o alumnado de 2 Ciclo da ESO, e outro o 27 de maio para o alumnado de adultos do nocturno. Con estes concertos pretende divulgar o coecemento dos instrumentos da tradicin popular galega: gaita, pandeireta, requinta, zanfona, etc. Actuacin de Laura Ponte e Roi Vidal, co ttulo: Vida e obra de Roberto Vidal Bolao. Exposicin de libros de autores homenaxeados nas Letras Galegas. Exposicin de libros de Vidal Bolao e outros de autores de teatro galegos. Proxeccin na Biblioteca do Telexornal sobre Vidal Bolao do CPI dos Dices.
44
Presentacin do libro de Xos M Lema, Costa do Solpor: A Biblioteca, coa colaboracin do Equipo de Normalizacin organizou a presentacin do libro do noso compaeiro no Instituto ata hai dous anos, Xos Mara Lema. A presentacin fxose no MOME (Museo da Madeira e do Moble da Estrada), contando coa participacin do propio autor, e dos escritores locais Xon Carlos Garrido e David Otero, e unha invitada moi especial, Filomena que aos seus 87 anos unha fervente admiradora da obra do autor e unha lectora cunha lucidez envexable.
Costa do Solpor a primeira novela de Xos M Lema, catedrtico de Xeografa e Historia, profesor desde 1982 ao 2011 no IES Antn Losada, que ten destacado polos seus traballos etnogrficos, lingsticos, artsticos e histricos. Os seus ensaios e artigos xornalsticos fixrono merecedor dos premios Antn Losada Diguez de investigacin (1994) e do Reimndez Portela (2010) de xornalismo, entre outros. Costa do Solpor foi finalista do Premio Xerais de Novela 2011. Unha novela de aventuras, de piratas, de amizade e de amor, ambientada na Costa da Morte a mediados do sculo XVIII. Un libro magnfico, moi entretido, onde o autor amosa no s a sa pericia como escritor, senn tamn a sa gran erudicin, convertendo a novela nunha referencia para o coecemento da historia e da vida coti da poca. Na ligazn podemos ler a crnica do acto que escribiu o propio autor.
45
Actuacin teatral de Afonso Garca Penas, con coloquio posterior. O da 5 de xuo, e para o alumnado de 2 Ciclo da ESO, o noso compaeiro, actor e responsable do grupo de teatro, interpretou o monlogo Coma un anano.
Coma un anano, de Mara Ceo e Afonso Garca, un espectculo audiovisual que transita por un mundo heteroxno de sensacins: a soidade, o xito, a fama, os soos, a opresin, a fame, o medo... Despois da fascinante interpretacin abriuse un coloquio, cunha gran participacin por parte do alumnado, no que o protagonista contestou a preguntas sobre a obra, pero no que tamn se falou da sa experiencia teatral en distintos pase de Amrica e frica. Destacou a potencialidade do teatro como ferramenta integradora e liberadora nunhas realidades socias moi dura, afastadas da nosa, pero que compre coecer, para as valorar o que realmene importa, porque existen ananos, anda mis vtimas da civilizacin que non viven en botellas, senn en latias de cervexa.... Foi unha actividade moi v alorada polo alumnado, que permaneceu en todo momento expectante e atento, aprendendo a gozar do teatro, pero tamn a coecer persoas que viven de forma diferente, a ser autocrticos e a evitar vivir pechados en calquera crcere, mesmo nas que non se ven os barrotes.
46
d.
Club de Lectura
Constituiuse, por segundo ano, o club de lectura Retelladores do Galieiro, coa participacin duns 30 alumnos (non todos asistiron con regularidade s reunins) de ESO e Bacharelato. Para unha mellor organizacin, o alumnado dividiuse en dous grupos: 1-3 da ESO, e 4 da ESOBacharelato. Reunronse cada 15 das, os martes, de 15 a 16,15 horas, participando tamn noutras actividades. Iniciou a sa andaina o grupo de adultos dos Retelladores dos Galieiros, no que participaron catro profesores, das nais, unha conserxe e catro alumnas de ESO adultos e do Ciclo de Administrativo. Celebrou as sas reunins o derradeiro martes de cada mes, s 18,10 horas. As lecturas realizadas e outras actividades (encontros con outros clubs, lecturas, lendo contos no Figueiroa, etc.) sern detalladas na memoria do Club, pero debemos destacar aqu o papel dos membros do club como elemento central na dinamizacin da biblioteca: participacin nas actividades, coecemento como usuarios habituais da organizacin e xestin da biblioteca (autoemprstito), etc.
47
5. Mobiliario e outros equipamentos

A reforma do local que acolle Biblioteca foi unha prioridade para o equipo da Biblioteca neste primeiro ano no que contamos coa axuda econmica do PLAMBE, anda que se recorreu tamn ao orzamento da Biblioteca do Centro, xa que se considerou unha necesidade a mellora do mobiliario e equipamento para aumentar o nmero de usuarios e facer da Biblioteca o centro da vida acadmica. A Biblioteca necesitaba (a anda necesita nalgn aspecto) unha reforma do mobiliario, seguindo os planos debuxados o curso pasado, sendo fundamental a axuda do PLAMBE: Mercronse seis mesas planas, que substituron as antigas de plano inclinado, que estaban moi deterioradas. As novas mesas son mis cmodas e contriben a crear un espazo mis claro, mis acolledor. Mercronse tres sofs, unha alfombra, unha mesa e dous taburetes para a zona de lectura informal. Consideramos necesario crear un espazo atractivo e cmodo para o goce dos usuarios. Para isto retirronse tres andeis (a superficie da Biblioteca insuficiente), o que ademais de permitir crear esa salia como espazo diferenciado, aumentou significativamente a luz natural e permitenos deleitar co vista do fermoso xardn do instituto. 6. Mercronse cortinas para as vents, que substutron as vellas persianas. Ademais de ser novas e bonitas, facilitan o aforro de electricidade nos das de sol. 7. Mercouse unha cmara de vdeo, xa que consideramos necesario gravar en vdeo a maiora das actividades realizadas e permite abrir o abano de posibilidades hora de desenvolver determinadas tarefas didcticas. Usouse acoto non s para as actividades propias da Biblioteca, senn tamn para outras celebracins e actuacins levadas a cabo no Instituto.
48
8. Mercronse e instalronse na Biblioteca un cann de vdeo, pantalla e altofalantes. Estas compras non estaba prevista no proxecto inicial, pero nunha reunin do primeiro trimestre do equipo decidiuse que era fundamental contar cun proxector para a dinamizacin da biblioteca. 9. Mercouse un Lector de libros electrnico, fundamental para actualizarse nos novos medios de lectura e familiarizar ao alumnado e ao profesorado co seu uso. A repercusin que tiveron todas estas compras (xunto coa actualizacin dos fondos) non pode considerarse mis que moi positiva. Para moitos usuarios (alumnado e profesorado) o local da Bilbioteca o mis confortable e acolledor do centro. Pensamos que un factor fundamental no aumento de usuarios que claramente se apreza neste curso respecto do anterior. O espazo de lectura informal, como era de prever, o mis demandado polo alumnado que senta nos sofs e le ou mira libros e revistas con naturalidade. Tamn se observou que son moitos mis os alumnos/as e profesores/as que usan a biblioteca para estudar ou facer os deberes, xa que as novas mesas permtenlles facelo coa comodidade que non tian as antigas. En resume, creouse un local cmodo e confortable, fundamental para cumprir as funcin propias da Biblioteca.
O proxector e os altofalantes es tamn constituron unha peza fundamental hora de atraer usuarios e desenvolver actividades que antes non poderan realizarse na Biblioteca. Desde a proxeccin de imaxes ata a ambientacin musical ou a celebracin de charlas para grupos pequenos, todas contriburon a facer do local un espazo atrante e familiar para a comunidade educativa.
49
6. Exemplos de actuacins lectoras e uso pedagxico dos recursos da Biblioteca

En todos os departamentos dun ou doutro xeito progrmanse actividades de fomento da lectura: lectura en voz alta, lectura en silencio, lectura compartida, etc. Se ben na maiora dos casos se utilizan os propios libros de texto ou materiais propios da disciplina, e se traballa a lectura comprensiva en relacin con ditos contidos, cuestionarios, fichas, e ferramentas habituais nas aulas. Aqu imos citar algns exemplos de actuacins que supoen un uso pedagxico dos recurso da Biblioteca. No Departamento de Lingua Castel desenvolvronse, entre outras, as seguintes actuacins:
- Actividades de lectura en 1 y 2 ESO: En 1 ESO, ao longo do curso lronse -en clase e en lecturas individuaisestes tres libros: Los trapos sucios de Elvira Lindo, Aprendiz de detective de William Irish y El silencio del asesino de Concha Lpez Narvez. En 2 ESO lronse: La isla del tesoro de R. L. Stevenson, En tierra de indios de P. Nessmam e Todos los detectives se llaman Flnagan de A. Martn y J. Ribera. Ademais, tanto en 1 como en 2, adicronse algunas sesins de clase (entre das e tres horas) a explicar os rudimentos da historia do libro, a sa estrutura e tipoloxa, e a proporcionar unhas pautas acerca de cmo funciona unha biblioteca. - Co grupo de exentos de francs de 2 da ESO Das actividades de busca e colocacin de libros con determinados parmetros (xnero, sinatura, etc). Das actividades de eleccin de lectura, unha comn para ler entre todos na aula e outra individual, para ler na aula e resumilo para os compaeiros. - 3 da ESO de Diversificacin Participacin en El Pas de los Estudiantes, coa conseguinte lectura reflexiva e posterior debate das noticias seleccionadas. Unha hora semanal de lectura libre na Biblioteca. - 4 de ESO A e B Uso da Biblioteca para buscar informacin para elaborar traballos en grupo. Prstamo de libros para elaborar cada alumno unha resea por avaliacin, inclundo obligatoriamente un cmic.
50
Proxecto de recomendacins con cdigos QR. Reseas en video subidas a Youtube e cuxa url codificada nun cdigo QR que se pega ao lomo do libro reseado, de modo que un smartphone pode leelo, ver o video e decidir se colle o libro ou non. - 4 da ESO de Diversificacin Uso da videoteca para a proxeccin de pelculas sobre as que posteriormente traballaban contidos da programacin. Unha actividade de eleccin de libros que posteriormente son reseados e presentados diante dos compaeiros.
Lengua castellana y literatura FICHA DE LECTURA

Libro ledo n:____
IES Antn Losada Diguez
Ledo entre el ________________ y el ______________
Nombre y apellidos:__________________________________________ Ttulo del libro:______________________________________________ Autor/a:____________________________________ Ilustrador/a:_____________________ _ Editorial:___________________________________ Coleccin:______________________ _ Lugar de publicacin:________________________ _ Ao:____________________________
Gnero literario: NARRATIVA (cuento, novela, fbula, biografa, leyenda, diario, pica), LRICA, TEATRO [Rodea con un crculo] Tema: aventuras, misterio, intriga, blico, policaco, humor, amor, amistad, fantasa, cienciaficcin, historia, juegos, conflictos familiares... Otros:_____________________ [ Rodea con un crculo o completa] Lugar o lugares donde se desarrolla la accin: ciudad, pueblo, campo, vivienda, bosque, montaa, castillo, palacio, coche, avin, globo, espacio... Otros:____________________ [ Rodea con un crculo o completa] poca, momento en el que se suceden los hechos: actual, antiguamente, medieval, en el futuro; privamera, verano, otroo, invierno; un da, una noche, unas horas, un ao... Otros:_______________________________________________[ Rodea con un crculo o completa]
OPININ Y CRTICA: Te ha gustado? _____________ Por qu? ___________________________________________ ______________________________________________ Qu dificultades has encontrado leyndolo? _____________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ Cmo haras t que acabara este libro? _____________________________________________ _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ Con qu personaje del libro te identificas ms y por qu? ______________________________ _____________________________________________________________________________ A quin recomendaras la lectura de este libro? ______________________________ _____________________________________________________________________________
51
Departamento de Ciencias Sociais
En todas as materias deste departamentos se informa e se lle comentan ao alumnado distintos libros, cmics ou pelculas que tratan dos temas estudados, fomentando a sa lectura mediante un premio na nota. Tamn se lle proporcionan ao alumnado noticias do xornal ou textos seleccionados para a sa anlise na aula, potenciando sempre o debate participativo do alumnado. En 3 da ESO participouse no Proxecto Terra, traballndose as sas unidades didcticas e o cmic A Mansin dos Pampn, que se leu na aula de forma compartida e dramatizada, para despois analizar o seu contido mediante un cuestionario, que non s tratou temas urbansticos, senn tamn os referentes s actitudes individuais e sociais. En 1 de Bacharelato leuse Enderezo Descoecido, de Kressmann Taylor, e traballouse mediante un cuestionario.
52
Departamento de Matemticas
Traballouse con pxinas web, buscando informacin e traballando a obtencin e tratamentos dos datos e realizronse xogos matemticos que melloraron a comprensin e a procura de estratexias para a sa resolucin. Propuxronse, para os alumnos da ESO, unha serie de lecturas con argumento relacionado coas matemticas, avaliando positivamente a recensin escrita voluntariamente polo alumnado. El hombre que calculaba Lee a julio verne: el amor en tiempos de criptografia Matematicas es nombre de mujer Matematica curiosa y divertida Mate-cuentos. Cuenta-mates cuentos con problemas Mate-cuentos 2. Cuenta-mates cuentos con problemas Cuentos con cuentas Problemas de almohada. Pensados en las horas pasadas despierto Un cuento enmaraado Cultura Clsica (4 da ESO)
O alumnado desta materia usou con frecuencia os fondos da biblioteca: Cmics sobre o mundo clsico. Libros de mitoloxa clsica. Vdeos
Despois da lectura cada alumna fixo un comentario oral da mesma aos compaeiros. No caso das pelculas, ao rematar a sa visualizacin desenvolveuse un debate no que se fomentou a participacin do alumnado. Participous no Concurso Odisea, organizado pola seccin galega da Sociedad espaola de estudios clsicos. Formronse dous grupos que tiveron que usar todos os recursos, textuais e informticos, que lle proporcionou a Biblioteca. Un dos equipo obtivo 73 puntos, clasificndose no lugar 23 de todos os grupos de Galicia.
53
Departamento de Filosofa.
O departamento de Filososfa usou con asiduidade a Biblioteca como marco das sas actividades didcticas, como a realizacin de traballos que requeran a bsqueda de informacin e a lectura de libros. Entre outros: Un mundo feliz (Filosofa de 1 de Bacharelato) Lisstrata (tica de 4 da ESO) tica para Amador (Educacin para a cidadana, 2 da ESO)
O alumnado de 2 da ESO participou no programa de Va V de V televisin, onde falaron da situacin poltica e social actual en Espaa. Premendo na imaxe accedese ao vdeo do programa.
Departamento de Ciencias Naturais
O Departamento de Ciencias Naturais colaborou activamente coa Biblioteca na dotacin de fondos (revistas cientficas, libros e documentais), e na realizacin de actividades, como as do Da da Ciencia en Galego. Nas aulas utilizaron a coto os fondos da Biblioteca, desde os xornalsticos a libros de todo tipo, como O home que prantaba rbores, ou La vuelta al mundo de un forro polar rojo. Tamn foron numerosas as ocasins en que usaron como espazo didctico a Biblioteca, para realizar distintos traballos de investigacin e a procura de informacin. Leron O home que prantaba rbores en 1 da ESO, e como actividade da lectura tiveron que resumir en dez lias o argumento do libro, traballar o vocabulario descoecido, e anotar tdalas especies de vexetais que saan, buscar fotos en internet ou en libros para identificalas e coecelas. Cada da lian
54
en voz alta uns cantos alumn@s e logo fixero unha reflexin conxunta sobre o lido. O alumando de 1 da ESO fixeron un exercicio de identificacin de rbores do patio do Instituto usando as guas da Biblioteca e a informacin de Internet. Foi unha actividade obrigatoria que puntuaba para o exame. Os alumnos da titora de 3B leron La vuelta al mundo de un forro polar rojo e traballaron os conceptos relacionados coa globalizacin (transporte de mercadoras asociado a gasto enerxtico e contaminacin, condicins e explotacin laboral nos pases do terceiro mundo, as 3R: reducin, reciclaxe e reutilizacin, e desenvolvemento sustentable). Leron en voz alta, e a partir da lectura, a profesora facalles preguntas para que se cuestionasen os temas anteriormente citados e que an sando cada da. Departamento de msica
O alumnado de Msica de 4 da ESO participou no II encontro de Alumnos de Msica de Secundaria e Bacharelato de Galicia, celebrado en Vilagarca de Arousa o 26 de abril, coa presenza de 15 centros. A temtica comn foi A msica galega e os temas que intepretaron foron O son do ar, de Bieito Romero; Campanas de Bastavales, adaptacin da peza de Amancio Prada. Premendo na ligazn pdese ver o vdeo. O alumnado dos grupos B e diversificacin de 4 da ESO participaron no IV Encontro Musical entre o IES Mestre Landn de Marn e o noso centro. Primeiro reunronse e actuaron no IES Antn Losada, e o 15 de maio visitaron o centro de Marn, onde colaboraron ademais no festival do Da das Letras Galegas. Na ligazn pdese ver o vdeo da sa actuacin. Outros departamentos
O Departamento de Galego impulsou o hbito lector usando os fondos da Biblioteca na aula, e utilizndoa como espazo de lectura. Tamn xogou un papel principal no 3 trimestre na compra de materiais, con especial atencin aos apropiados para traballar a Igualdade de Xnero. O Departamento de Ingls organizou actividades na Biblioteca, como o concerto de Manuel Rodrguez, desenvolveu a expresin oral coa gravacin en vdeo do alumnado e contou nas aulas cunha lectora nativa. O Departamento de Latn e Grego organizou actividades na Biblioteca, e unha viaxe ao XIII Festival de Teatro Grecolatino de Lugo para o alumnado de 4 da
55
ESO e alumnado de Grego e Latn de Bacharelato, asistindo representacin de Ifigenia en ulide e Csina de Plauto, previamente lidas nas aulas. O Departamento de Plstica colaborou na ambientacin da Biblioteca cando se lle requeriu, no desenvolvemento do concurso do logo para a Biblioteca, e no deseo da axenda de lecturas para o Club de Lectura. O Ciclo de Administrativo tivo un papel moi activo en todo o referente ao traballo da Biblioteca. En moitas ocasins impartiron aulas na Biblioteca e usaron o material da mesma nas sas clases, sobre todo libros de economa e documentais sobre a crise. O Departamento de Orientacin, imprescindible para ns, colaborou e impulsou todas as actividades sinaladas arriba, susceptibles de levarse s titoras, ademais de aconsellar na compra de materiais para atender a diversidade e superar as desigualdade sociais. Por ltimo, destacamos a utilizacin dos recursos da Biblioteca por parte do alumnado de nocturno (ESO e PCPI). A biblioteca foi un espazo coti de traballo para eles, e moitos participaron nas actividade propostas de xeito activo. Para o equipo da Biblioteca esta implicacin do profesorado e alumnado de adultos un motivo de especial satisfaccin.
56
7. AVALIACIN Os criterios de avaliacin foron basicamente os prstamos realizados, as melloras na organizacin e xestin, os avances na formacin de usuarios e o desenvolvemento e repercusin educativa das actividades de fomento da lectura. O instrumento bsico de avaliacin foron as reunins mensuais do equipo de profesores encargados da dinamizacin da Biblioteca, pero sempre atendendo as opinins dos usarios manifestadas a travs do caderno de suxestins e dos inquritos, ademais da informacin directa. Interesounos especialmente a opinin dos membros do Club de Lectura e a dos titores. Analizamos as suxestins e actualizamos o desenvolvemento do proxecto, sendo conscientes das nosas limitacins. Estaba prevista a realizacin dun inqurito de Avaliacin Inicial. sobre o Estado da Biblioteca no primeiro trimestre, pero desbotouse xa que a todos nos parecan obvias as carencias da Biblioteca, que eran moitas e abarcaban todos os aspectos sinalados nos obxectivos do Proxecto. Partiamos case de cero, non facan falta enquisas para decatarse. Quizais porque era fcil mellorar o feito, as numerosas opinins que nos chegan desde distintos mbitos do centro (desde o equipo directivo ata o alumnado) son moi positivas respecto do traballo realizado na Biblioteca. Para ns unha satisfaccin e un orgullo, pero iso non debe evitar que vexamos os erros que cometimos e que tentaremos evitar no prximo curso. Ao longo da memoria xa se teen explicitado as valoracins realizadas polo Equipo da Biblioteca hora de analizar as distintas propostas, aqu centramos a anlise nos resultados das enquisas de Bibliotecas escolares de Galicia, realizadas ao profesorado e ao alumnado. Na enquisa ao profesorado sobre prcticas de uso da biblioteca escolar e de fomento da lectura s participaron 22 compaeiros/as, quizais porque se lle pasou con excesiva premura.
A. Respecto do uso da Biblioteca escolar 59% (13) usa os recursos da Biblioteca s veces, e s catro profesores a usan acoto. Case nunca ou nunca, 5 profesores. O maior uso que se fai da biblioteca escolar Levar libros en prstamo a ttulo persoal (16); lectura individual (16) e consultar os fondos documentais (10). S 6 profesores sinalaron a seleccin de materiais e libros para temas especficos. Respecto do emprego dos recursos da biblioteca co alumnado o 68% (15) respostou que s veces. Case nunca ou nunca foi a resposta de 6 profesores.
57
Dos recursos da biblioteca usados co alumnado os mis sinalados foron a consulta de dicionarios, enciclopedias e outros libros informativos; os materiais audiovisuais e o prstamo. S 1 profesor sinalou levar a cabo actividades de animacin lectura e 0 profesores participa en programas de formacin de usuarios e educacin documental. Os materiais que mis se usan co alumando son: libros informativos (7), Internet (7), Multimedia (6), Xornais (6) e Libros de ficcin (6). Ningun usa xogos didcticos, nin material especfico para atender necesidades especficas ou ao alumnado inmigrante. Tres profesores titores sinalaron que dispoen de biblioteca de aula, independente da Biblioteca. As actividade de fomento da lectura mis habituais son a lectura en voz alta (10), a presentacin de libros e recomendacin de lecturas (7), a lectura compartida (6) e as conversas sobre libros e lecturas (6). Ningun marcou o encontro con autores/as, nin o Club de Lectores. 16 profesores colaboran na xestin do prstamo, pero s 5 o fan na posta en prctica das propostas de dinamizacin da Biblioteca.
B. Valoracin da biblioteca escolar do seu centro e das sas posibilidades de mellora. Todos os enquisados consideran que a biblioteca bastante (8) ou moito (14) un recurso de pedagxico ao servizo do ensino e da aprendizaxe. mesmo ocorre co papel favorable na adquisicin do hbito lector: bastante (6), moito (16). Respecto de se facilita a educacin para o uso da informacin: 1 contestou que pouco; 11 bastante e 12 moito. Na facilidade para a formacin nas TICs: 1 nada, 2 pouco, 16 bastante e 3 moito. pregunta sobre factor de compensacin social: 2 pouco; 9 bastante e 11 moito. Sobre se conta con fondos suficientes, actualizados e axeitados: 1 pouco, 11 bastante e 5 moito. Respecto do equilibrio dos fondos: 5 pouco, 12 bastante e 4 moito. A atencin s necesidades informativas das diferente reas e intereses: 5 pouco, 10 bastante e 2 moito. Aspectos a mellorar: Coordinacin entre as persoas responsables da biblioteca e o conxunto do equipo docente do centro (10, 45,4%).
58
Fondos documentais (6). Orzamento anual (6). Horario de apertura da biblioteca en horario lectivo (5). Dedicacin horaria do responsable da biblioteca escolar (5). Espazos e mobiliario (4). Difusin dos fondos documentais (4). Equipamento bsico en medios audiovisuais e informativos (3). Programacin de actividades de formacin de usuarios e educacin informacional (3). Programacin de actividades de fomento da lectura (3). Divulgacin das actividades programadas (2). Horario de apertura en horario extraescolar (2). Integracin e coordinacin co proxecto lector de centro (2). Organizacin e xestin dos fondos documentais (0).
Suxestins: Facer mis actividades para relacionarse cos alumnos de 6 de Primaria do Figueiroa. Colaborar na organizacin e difusin das actividades extraescolares organizadas polos departamentos didcticos. Mercar mis libros das materias consideradas menos importantes, como Educacin Fsica. profesorado de garda ten que controlar mis o uso dos ordenadores e das revistas. Habilitar unha hemeroteca para que non se tiren os xornais. Crear un servizo de anlise-documentacin das novas relacionadas con temas educativos e/ou da zona. Na ESO, o alumnado debera ter unha sesin semanal dedicada lectura, sexa na aula ou na biblioteca. Uso de cdigos QR para recomendacins lectoras. Estudar algn tipo de clasificacin temtica con etiquetas: romnticoadolescentes; fantasa, etc. Maior implicacin do conxunto da comunidade docente (os profesores, sobre todo). Realizar mis lecturas.
59
Na enquisa do alumnado seleccionronse 4 grupos: Ciclo Medio de Adminstrativo; 3 A da ESO; 4 B da ESO e o Club de Lectura de ESO e Bacharelato. En total participaron 55 alumnos e alumnas. Na anlise s se teen en conta as preguntas sobre a Biblioteca escolar. Case a totalidade do alumnado coece a Biblioteca, s un rapaz de 3 da ESO dixo descoecela. O 74% dos enquisados acostuman a ir Biblioteca nos recreos. S o 11% acostuma a acudir en horario de clase, e o 9% di que non acude nunca. O 62% acude pola sa conta algunha vez durante o curso biblioteca escolar. S 3 alumnos non van nunca, e case todos os das 6. O 33% acode unha ou das veces semana. O 87% acode cos profesores e profesoras algunha vez durante o curso, pero s 1 persoa di acudir unha ou das veces por semana, e 10 unha ou das veces ao mes. O 52% consulta libros, enciclopedias ou outros materiais para o traballo das clases s veces e nunca o 37,5%. O 87% coece a persoa responsable da Biblioteca. O mis utilizado na Biblioteca son os relatos, novelas, poesa, teatro (75%), seguido de cmics, DVDs, revistas e xornais. O resto dos fondos son moi pouco utilizados: dicionarios e enciclopedias, CD-ROM ou Xogos. O 76% di coecer como estn ordenados os libros e outros materiais na Biblioteca. O 56% sabe consultar o catlogo da Biblioteca. O 87% non sabe consultar o catlogo doutras bibliotecas en Internet. Entre as actividades que realizan cando van a Biblioteca, as mis sinaladas son: Consultar informacin en Internet; Estudar e facer os traballos da clase e ler libros e revistas e xornais, xogar no ordenador, e levar libros en prstamo, por esa orde. As menos sinaladas son consultar dicionarios e libros informativos, ver pelculas ou escoitar msica, elaborar traballos empregando o ordenador, participar en actividades de animacin lectura e participar en actividades de educacin en informacin, en orde decrecente. S 1 alumno di descoecer que na Biblioteca se organizan actividades de animacin lectura. O 49% non participou nunca nas actividades propostas pola Biblioteca. O 91% non participou nunca en actividades para saber como buscar informacin nos libros e noutros materiais da Biblioteca.
60
O 96% di saber como buscar informacin nas enciclopedias. O 97% di saber como buscar informacin en Internet. O 89% leva libros en prstamo. O 59% leva libros que lle gustan en prstamo, e o 38% libros de lectura obrigatoria das materias. As reas nas que se soe empregar a Biblioteca son, por orde: Lingua Castel; Lingua Galega e, a moita distancia, Linguas estranxeiras; Filosofa; Ciencias Sociais e Ciencias da Natureza. As demais materias a penas foron sinaladas. O 88% non colabora coa Biblioteca anotando o prstamo, facendo fichas ou orientando a outros compaeiros. Como melloras da Biblioteca sinalaron, por orde:
a. Que houbese mis libros do seu gusto. b. Utilizala con maior frecuencia co profesorado. c. Que houbese mis ordenadores conectados a Internet. d. Que houbese mis documentos electrnicos. A penas foron sinaladas: e. Que houbese mis informacin sobre os temas que me interesan. f. Que a biblioteca estivese aberta mis horas. g. Que houbese ms actividade interesantes sobre lectura. h. Que se puidesen facer traballos en grupo. i. Que se puideran facer traballos coa orientacin dun profesor, fra do horario de clase. j. Que houbese mis espazo para ler e traballar. O 81% di que pode pedir na Biblioteca que merquen os libros que lle interesan. O 68% non vai nunca Biblioteca da sa localidade, e s o 24% vai veces.
Suxestins: Mis cmics en galego Organizar mis actividades en horario lectivo. Mellorar a conexin a Inernet dos ordenadores. Mis libros novos.
61
Pelculas mis actuais. Mis actividades co profesorado na Biblioteca, relaciondoas co que se est dando na materia. Ms espazo para a Biblioteca, con mis libros e mis recentes. Mis DVDs (solicitude de 5 usuarios). Mis Xogos. Que se poida coller wifi sen contrasinal. Que non nos leven Biblioteca nas gardas, senn para fra. Mis actividade relacionadas coa lectura, recomendramos libros e autores interesantes. Compartir actividade con outros institutos. Facer unha votacin para elixir as revistas que se compren. Mis ordenadores (solicitado por 7 usuarios). Mis sillns. Que a Biblioteca estea aberta polas tardes, e polas mas nas vacacins. Que os alumnos fagan prstamos e devolucins de libros sen a presenza dun profesor. Que se compren mis revistas deportivas. Que se poidan coller mis de tres libros vez. Que se fagan folleto coas novidades. Que se fagan folletos explicativos da organizacin da Biblioteca. Que os ordenadores se utilicen para facer traballos e non para xogar. Elixir unha mascota. Evitar que haxa tanto rudo s veces. na que todos nos
62
ASPECTOS XERAIS A MELLORAR Equilibrar os fondos das distintas materias e tipos. Colaboracin con outros centros educativos. Participacin do alumnado nas tarefas da Biblioteca. Utilizacin da Biblioteca nos Ciclos e no PCPI. Implicacin e participacin das familias. Maior atencin aos aspectos relacionados coa desigualdade social e atencin diversidade. Formacin de usuarios e educacin para o acceso a informacin (deseo de actividades planificadas, informacin sobre os fondos e a sa disposicin, uso das TICs...). Desenvolvemento do Proxecto Lector. Coordinacin cos departamentos e titoras. Creacin de coleccins de fondos especficos para os distintos nives educativos. Edicin de materias informativos mis eleborados, con recomendacins de lecturas, coa participacin do alumnado.
Para rematar, un pouco de nimo. Isto foi o que escribiu unha alumna do Club de Lectura: Na Biblioteca, agora que se renovou a esttica e a comodidade maior, o mellor a sensacin de estar nun espazo agradable, no cal podes ir buscar informacin ou pasar o tempo. Ademais, actualmente dispn dunha maior diversidade de libros e pelculas, o que realza o seu atractivo. Seguir as!
O coordinador do equipo:
Heladio Anxo Fernndez Manso
63

Memoria Da Biblioteca, 2012-13

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Memoria Da Biblioteca, 2012-13

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

MEMORIA DA BIBLIOTECA

1. O cuprimento dos obxectivos

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

3. Actuacins a. Xestin e organizacin dos fondos

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Mantemento dos ordenadores e instalacin de recursos informticos

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Actividades de difusin dos fondos e de dinamizacin

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

IES ANTN LOSADA DIGUEZ

O UTUBR O TECA G LIO LO BO FLEXIA DA DA BIB

MSICA NA BIBLIO TECA

XO RNADA DE PO RTAS ABERTAS PARA AS FAMILIAS

CADERNODE ADICA TO RIAS

MERCADIODE O BXECTO S CUL TURAIS DE SEG UNDA MAN

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

PENS AR POLITICAMENTE O PRES ENTE

II Ciclo de Charlas -Coloquio

1. A fin da de mocracia tal e como a coe cimos ?

2. E s tado s ocial e cris ee conmica

3. R e fle xinss obrex ne ro, ide ntidadee

de mocracia no s culo XXI

5. Mulle re se n, de s de , por, tras , de ,e ntre ...

R e curs os para a aula na inte rne t

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Nas titoras desenvolveuse o seguinte programa:

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Creouse o grupo de teatro Teatro: Avelias As

inquedanzas artsticas de parte do alumnado do I.E.S. Antn

Losada Diguez da Estrada propiciaron

universo de situacins cun elevado humor grao e de fantasa, Est

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

2.- Fervenza Onrica.

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Idanha A Nova; xoves, 16 de maio, no Centro

Cultural Raiano de Idanhaa-Nova, realizaron tamn roteiros teatrais polas

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

personalidade. Atangueuse tamn desenvolver neles a sa creatividade, fomentar a

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Memoria da Biblioteca (curso 2012-2013). IES Antn Losada

Ledo entre el __ y el