ANO 1 - N 8

XORNAL

GALEGO DE DEPORTES E CULTURA

Setembro de 2011 - 2

SALCEDA DE CASELAS Salceda aprobar a humanizacin do Campo da Feira da Devesa

Px. 16

Tomio promove as sas fortificacins

Px. 19

O PORRIO Cndido Gmez: Este premio faime pensar que, anda que estou lonxe, en Porrio non me esqueceron
Px. 15

A GUARDA O Concello da Guarda organiza novas rutas de sendeirismo este outono

Px. 24

PONTEAREAS A 12 etapa da Vuelta Ciclista, Ponteareas-Pontevedra, saiu da vila do Tea

O Club de Patinaxe Covelo organiza un trofeo propio

Pxs. 4 e 5

Px. 9

Opinin - Setembro de 2011

EDITORIAL

Non o toquen que o fan peor

estn ao da do que a programacin dun centro na que se teen que coordinar horas lectivas por asignatura, horas de estudo (por desgracia cseque desaparecidas), preparacin de clases por parte do profesorado, horas para cualificar e corrixir traballos encomendados aos alumnos/as, horas de lecer, consultas en biblioteca, horas de atencin aos pais/nais, etc., etc.? Estamos atravesando uns momentos moi convulsos; atravesamos, como dira un piloto de avin, zonas de fortes turbulencias econmicas. Coma sempre os polticos botan man do que resulta mis fcil, do que teen man e para o que non precisan pensar demasiado. Conxelan o soldo aos profesionais do ensino, reducen as prazas de docentes, agrupan alumnos de cursos distintos, reducen as becas de estudo e de comedor, eliminan as axudas para libros de texto, fan cadrar as contas como sexa e problema resolto. Estamos no 30% de fracaso escolar; camiamos cara a dispoer dun conxunto de mozos/as sen preparacin suficiente para abrirse camio na vida que d medo. Escoitamos dicir aos que din saben do asunto que as novas sociedades teen que apostar en I+D+i porque o mundo corre, non se detn e o que quede atrs pasar a incrementar o exrcito de descamisados, de necesitados que non teen oficio nin beneficio. Logo, como que as nosas autoridades teen o descaro, por dicir algo amable, de entrar a saco no eido do ensino desta maneira? Hai moita xente que opina sobre a necesidade de que os polticos, os que ocupan cargos de responsabilidade poltica e social, sufran unha especie de proba, de exame, para saber se realmente teen os mnimos coecementos para tal cargo. vista do que estn facendo non nos parece un despropsito a idea. Deixemos, por hoxe, a cousa aqu. En prximos comentarios seguiremos falando deste serio problema que nos vn enriba.

empre que se fala dos problemas do ensino lmbrome dunhas declaracin de Ruiz Jimnez cando era ministro de Educacin no goberno de Franco. Dica entn Ruiz Jimnez: cando se reunen os ministros do goberno nun Consello de Ministros cada quen leva os seus deberes feitos; expn aos demais os plans do seu departamento e, polo xeral, todos damos por bos os informes presentados por cada ministro, ags cando falaba eu sobre temas educativos e proxectos que pretenda desenvolver. Entn erguan a man practicamernte todos os ministros, que opinaban e discutan o que eu presentaba. Nestes momentos estamos asistindo a unha situacin semellante; todos opinan sobre educacin, sobre maneiras de ensinar, sobre cantos profesores precisa un centro, sobre que fan ou non fan os profesores no seu horario lectivo, etc., etc. Pero, realmente coecen o mundo educativo na sa propia salsa todos os polticos e comentaristas que falan destes temas? Cantos dos opinantes

e vergoa en vergoa, como no xogo da oca, ...e tiro porque me toca.

De vergoa en vergoa
*Baldomero Iglesias Dobarrio, Mero: Mestre e msico

Si, ...imos de cadro en cadro. Por aqu buscando o Catecismo do Cdice. Din que anda por preto, igual nin chegou lonxe, igual mesmo nin sau da casa. Cousas veredes. Vergoas, ...sei que roas! De vergonzas, ...sete onzas. E refrome ao espectculo dun sector da Igrexa, que celebrou en Madrid -cos de sempre, eses que prefiren calar, que apoian estes actos con millns de luces, de ouros, de silencios- esa reunin tan numerosa da Xuventude co Papa, que xa chaman a excursin de Susan Su san... tidade...- e con 70 quilmetros de teas bordadas en xoias preciosas multicolores que van lucir os actores, no escenario dunha nova farsa. Adorando un deus de ouro, de novo. Xa imaxinaba o evento, nada novo. Moita xente,

mozos vidos de todo o mundo coa fe por bandeira e mirando para o mesmo sitio, celebran en nome dun deus -por eles inventado- unha concentracin conciliadora, para mesmo reconfortarse nas mltiples xuntanzas. Dirixir todo, o Papa do sorriso finxido no medio da cara. Ese que xa cando sau elixido deixou claras sospeitas de pucheirazo. Ese que di unha cousa e fai o que lle peta, pero que anda sempre subido na opulencia. Ese, o mesmo, que convoca coa axuda dos de sempre- un encontro como este e no momento menos oportuno. Tempos de crise. Tempos nos que en distintos puntos do mapa terreal hai xente que morre do esquecemento, ... e por parte

deles tamn dos que al se xuntaron. En moitos sitios, digamos Somalia, morren de fame porque os que al se xuntan gastan naquela montaxe o que eles precisaban para alimentos. Son 700 mil nenos que estn en risco de morte. Noutros sitios morren de sede, porque os que al se xuntan beberon moito do que eles precisaban para buscar auga. En moitos sitios, por todos ns sabidos, haber xente en guerras intiles, sabndose deixados da man e da ollada dos que al se xunten e de moitos outros. Non chega con lembralos no medio de eufemismos consoladores. En moitos sitios hai miseria perenne, non s en Somalia e en todo o Corno de frica, tamn en moitos pases

que, os que isto lean, xa saben deles. E mentres, aqueles, vea espectculo, ...a todas luces e hoxe mis que nunca, inmoral. Eu creo que ese deus que eles din, nin estar con eles, ...mais o Deus cristin por eles esquecido- estar, chorando en grande pena, ...chorando avergoado de que se use o seu nome para tapar, para ocultar a sa verdadeira palabra, aquela liberadora e aquela que xustamente obrigaba a superar a indignacin e a actuar, poendo diante o propio exemplo e estando cos pobres compartindo as sas miserias e, desde al, aliviar a sa e nosa dor. Nada que ver con todo isto. Pena sobre pena e vergoa allea! Por iso veen ben as verbas dun vello e sabio da mia aldea que, o outro da, cando sentiu os xuramentos dun rapaz polas provocacins deste acto, dixo: non blasfemes mis sobre ese deus, ...de abondo ten con este Papa!

Porto Ucha, Xoan Xos Prez Labaca, Ral Daniel Sotelo, Manuel Rosende, Inma Otero, Miguel Andin, Juan Louzn (Madrid), Coki (Nova Iorque), Carlos Barros Director: Carlos Rey Brcenas. director@hermeseatenea.com Edita, maqueta e imprime: Publicaciones Tameiga, S.L. redaccion@hermeseatenea.com publicidade@hermeseatenea.com Enderezo: Avenida do Aeroporto, 83 Tameiga, Mos. Galicia. Telfonos: 986487480/658585049 Coordinador: Guillermo Rodrguez Colaboradores: Alicia Rocha, Vicente All, X. A. Prez Lema, Pablo Glez Marias, Anxo Fernndez Saborido, Antonino Garca, Emilio nsua, Anxo S. Fotografa: Arquivo, Guillermo, Hernndez Publicidade:Sandra Araujo, Guillermo Rodrguez, Suso Vieito e depto propio Depsito Legal: VG195-2011

Setembro de 2011- Ponteareas

Volvern sonar as gaitas en Ponteareas

alcalde de Ponteareas, Salvador Gonzlez Solla, acompaado polo concelleiro de Cultura, Andrs Sampedro Fernndez, presentou o xoves 15 de setembro, no saln de plenos da Casa do Concello, a 44 edicin do Concurso de Gaitas de Ponteareas.

Na presentacin, Salvador Gonzlez Solla aseguraba que, logo de corenta e catro anos ininterrompidos de celebracin, o concurso de gaitas de Ponteareas constite a cita mis importante de Galicia coa msica tradicional e dende o Concello fanse os esforzos precisos para seguilo mantendo como tal. Andrs Sampedro, concelleiro de Cultura, daba a coecer polo mido na sa intervencin todos os pormenores deste evento que se celebrar o vindeiro 25 de setembro no Auditorio Reveriano Soutullo. Sampedro sinalaba que o concurso de Gaitas, non s contribe a preservar, manter e espallar a msica popular de Galicia na sa mis pura esencia, como a de grupos formados por das gaitas, un bombo e un tamboril, senn que fai que os grupos participantes, tal e como especifican as bases, vistan o traxe tradicional completo e, nese sentido, tamn buscan e investigan sobre vestimentas tradicionais da nosa terra. Podern participar tdolos grupos de gaitas de Galicia e dos Centros Galegos de Espaa e do estranxeiro que toquen con gaita tradicional. Nese sentido, recalcaba o concelleiro de

FOTO:HERNNDEZ

Cultura as gaitas non podern ter ningn tipo de modificacin, preservando dese xeito o seu son orixinal, sen variacins. Dende hai xa un tempo, segundo explicaba o alcalde Salvador Gonzlez Solla, na rolda de prensa, e para que este Concurso de Gaitas poida ser vivido de xeito mis intenso polos vecios e vecias, os grupos participantes, o mesmo da do Concurso, farn un pasarras dende a Casa do Concello ata o Auditorio Reveriano Soutullo, interpretando melodas galegas. A ese desfile, que comezar as 10,15 h. da ma do domingo 25 de setembro, seguir s11.00 e xa no Auditorio Reve-

riano Soutullo a celebracin do XLIV edicin do Concurso de Gaitas de Ponteareas. Os grupos participantes interpretarn das pezas de libre eleccin que sern de raz meldica galega. O tempo total de mbalas das pezas ser como mximo de 8 minutos, e non se admitir interpretacin de suites nin de popurrs. A comisin organizadora aboar a tdolos grupos participantes que non obtean premio 200 euros, cantidade que se destinar a sufragar os gastos de desprazamento.

a ma do 13 de setembro, o Saln de Plenos da casa do Concello de Ponteareas acolleu a presentacin dos actos que, co gallo do 60 aniversario da Sociedad Deportiva Juvenil, se desenvolvern este vindeiro sbado, 17 de setembro. Na presentacin das actividades o presidente da Sociedad Deportiva Juvenil, Jos Manuel Rodrguez Rodruez, estivo acompaado polo alcalde, Salvador Gonzlez Solla e o concelleiro de Deportes, Alberto Novoa.

O Juvenil celebra o seu 60 aniversario

O programa dar comezo as 18.30 horas cun encontro de ftbol entre ex xogadores da SD Juvenil no Campo Municipal de Pardellas. Posteriormente ter lugar unha cea de confraternidade no Restaurante Cuevas de Bugarn, no que se homenaxear a personalidades relevantes na historia do Juvenil, como o caso do seu presidente-fundador, Jos Castro lvarez, ou Jos Teixeira, primeiro fondista galego en acadar a internacionalidade, entre outros. O alcalde de Ponteareas expresou a sa satisfaccin por estes 60 anos de historia da SD Juvenil, un club que un referente no deporte pontearen e o lugar onde moitos xogadores, que logo chegaran a categoras mis altas, deron os seus primeiros pasos. O concelleiro de Deportes, Alberto Novoa, convidou a todos os pontearens a participar na que ser unha autntica festa do deporte e un xeito de agradecer o traballo que, durante este tempo, fixo a SD Juvenil a prol do deporte.

Covelo - Setembro de 2011

Sonia M Gil Castao, presidenta do Club Covelo de Patinaxe

Organizamos o Trofeo Cruceiro de Covelo para promocionar a patinaxe na comarca e dar a coecer este precioso deporte

urante todo o ano o Club Covelo de Patinaxe desenvolveu unha intensa actividade, esforzo que ter o seu corolario coa organizacin do II Trofeo de Patinaxe Cruceiro de Covelo, os das 30 de setembro e 1 de outubro. Para falar destas e doutras cousas relacionadas co Club tivemos a satisfaccin de conversar con Sonia M Gil Castao, a sa presidenta. - Canto tempo levas fronte deste Club e cales foron as tas mis gratas satisfaccins como presidenta? - En setembro cumpriranse tres anos e as satisfaccins, todas. Sobre todo destacara a progresin dos nenos e nenas, que aumentaron sensiblemente nos ltimos tempos; o Campeonato de Espaa que organizamos o pasado ano;... E todo en xeral para min son satisfaccins. O concello de covelo prtase moi ben connosco; os comerciantes igual, as como dos arredores (Ponteareas, Mondariz, etc,). Realmente non aprezo cousas negativas neste cargo que desempeo con plena satisfaccin. Contamos coa entrada de mis nenos e con dezaoito nenas, se non me falla a memoria. - Cantas categoras tedes no Club? - Empezamos polo que chamamos niveis, a categora de inicia-

- Cal a intensidade dos adestramentos destes deportistas? - Patinan todos os das ags xoves e domingos. Sempre con adestradora. - Non se vos ocorreu solicitarlle ao Concello unha pista de xeo? - Non; son deportes diferentes. - Falemos agora dese Trofeo de Patinaxe Cruceiro de Covelo. Como se vos ocorreu metervos nestes fregados? - un proxecto da nosa adestradora, Silvia Varela, que levaba tempo matinando nisto. Quera facer un campionato, un trofeo exclusivo do Club Covelo. un campionato extra-oficial, que organizamos ns para promocionar a patinaxe na comarca e dar a coecer este precioso deporte. cin, na que dan os primeiros pasos na competicin; aqu temos arredor de dezaseis (patinadores), dos que algns se estn a preparar para pasar primeira categora. Logo temos un en benxamns, tres en alevns, dous en cadetes e un en xuvens. En total, andamos polos vinte e tres nenos e nenas. - De que premios e trofeos pode presumir o Club de patinaxe de Covelo? Temos tres rapazas que se clasificaron para o Campeonato de Espaa: logo temos das das que unha quedou primeira para o Campionato Galego e a outra quedou subcampiona galega; no Campeonato de Espaa quedaron unha novena en libre e outra dcimo primeira en xuvenil. - Todo este traballo de mantemento dun club nun concello como Covelo, como se sostn? - O apoio mis importante son os pais e nais dos patinadores, sempre dispostos a axudar en todo o que faga falla. Temos socios colaboradores, temos patrocinadores, temos o apoio da Deputacin, do Concello e da Xunta de Galicia, e logo vendemos rifas, lotera... Pedimos por todos lados. A verdade que a xente prtase moi ben connosco. - Como cualificaras o Club de Covelo respecto dos restantes de Galicia? - Estamos entre os que teen mis participacin en todas as categoras: bo nivel. - Trofeo internacional, porque contades con Portugal, non? - Si, claro; queriamos traer xente de Italia pero saa moi caro, porque todos este nenos veen con gastos pagos (aloxamento, comida..), pero deben pagar a viaxe pola sa conta. Tamn veen nenos de Asturias, da Corua e patinadores da comarca. Estamos en xestins coa Deputacin para que nos bote unha man. Os patinadores vanse aloxar en Barciademera, nunha casa de turismo rural chamada Alentea. Os adestradores quedarn aloxados no Restaurante-Pensin Costa, de Covelo. Sern un par de das; dende o venres ata o domingo.

ANNCIESE

AQU
publicidade@hermeseatenea.com

Setembro de 2011 - Covelo

BO TRABALLO E
Nayara, Miriam e Carla Alex, Albino, Saul, Samuel e Diego

ste ano en categora benxamn Nair Pimentel foi campiona provincial e subcampiona galega en Libre, e en F.O. acadou o ouro nas das competicins, o mximo ao que poden aspirar, xa que non hai campionato de Espaa nesta categora. En alevns, Carmen Moreira foi subcampiona provincial e terceira no Campionato galego en Libre; Mara Moreira acadou a quinta praza no provincial e a quinta no galego en Libre; na mesma modalidade Anta Pimentel foi sexta no provincial e dcima no galego. Ademais, Carmen e Mara Moreira conseguiron praza para representar o Club no Campeonato de Espaa Alevn, que se celebrar en Alicante a finais de outubro. Candela Alonso, en categora cadete, foi campiona provincial e subcampiona galega e no Campeonato de Espaa quedou novena en modalidade Libre; Sheila Snchez foi campiona provincial e galega na modalidade F.O. Ademais, Sheila logrou praza para o Campeonato de Espaa, no que obtivo o dcimo segundo posto. Estas tres patinadoras obtiveron moi boas puntuacins en F.O., que lles reservaron o 1 e o 2 posto no podium, ainda que ao final non foi suficiente para representar o Club no Campeonato de Espaa de F.O.

Mara, Nair, Laura, Diego e lex

Sandra, Silvia, Luca, Ainara e Xabi

Foto de grupo

Sheila, Erea e Candela

En categora Xuvenil Erea Abalde foi subcampiona provincial e terceira no Campionato galego. Tamn participou no Campeonato de Espaa, no que obtivo a novena posicin. Os patinadores van conseguindo os logros pouco a pouco e disfrutando dun deporte que eles elixiron e que require pola sa banda moito esforzo e dedicacin; desde o Club estn moi satisfeitos con todos, desde o mis pequeno ao maior e desxanlles que mantean a mesma ilusin coa que estn traballando.
Anta, Nair, Carmen e Mara, no Campionato Galego BenxamnAlevn

Noelia, Noa e Albino

Mondariz - Setembro de 2011

Jos Prez Souto, presidente do Club de Ftbol Mondariz

Esperamos que nesta nova categora a xente se anime mis e suba Lagoa

espois dun montn de anos disfrutando do ftbol e de ter dado ao mundo balompdico estupendos xogadores, os afeccionados de Mondariz poden sentirse ledos polo ascenso a Rexional Preferente do Mondariz F.C. Falamos con Jos Prez Souto, actual presidente, para que nos informe destas e doutras cousas arredor do ftbol en Mondariz. - Canto tempo levas como presidente do Club e cal foi a ta maior satisfaccin neste mundillo deportivo? -Con esta temporada hai tres anos. (...) Subir a Rexional Preferente unha das maiores satisfaccins, porque unha categora que non todos os clubs de pequenos concellos coma o noso poden acadar. Agora toca traballar para poder aguantar na categora o maior tempo posible. - Ao teu xuizo, que foi o que contribuiu a este ascenso? - Entendo que a renovacin dos ltimos anos e ter acertado cun adestrador que comprende perfectamente aos xogadores e lles saca o mellor rendemento. As como o noso traballo diario para poder darlles aos rapaces alomenos para os seus gastos de gasolina e tomar un bocadilllo. - A propsito, os xogadores cobran? - Non podemos falar de soldo; teen estipuladas unhas dietas que van dende os 80 aos 120 euros, segundo de onde procedan. - O Mondariz ten mis equipos, non? - Temos os mis pequenios, os babies; logo os prebenxamns, benxamns, alevns, infants e cadetes. Logo est o equipo de xuvens que est acoplado aos maiores, como canteira. Temos un equipo feminino, que milita en 2 Autonmica e, ademais de todo isto, est o Club de Vilasobroso, en 3 Rexional, que filial do Mondariz. Co equipo feminino temos un problema cos

desprazamentos. Sempre nos mandan xogar a sitios moi alonxados, na zona de Arousa, Pontevedra, etc. Xa instamos Federacin para que nos solucione este problema, porque os pais das xogadoras, que son todas moi novias, nganse a viaxar tanto coas sas fillas. Esperemos que nos atendan. - Para soster todo este entramado deportivo de onde saen os recursos, presidente? - Pois traballando arreo. Temos as vallas do campo onde estn anunciados os nosos espnsores, temos unha especie de bingo que facemos todas as semanas e na escola temos unha cuota de 15 euros por xogador. -Das entradas nos partidos que sacades? - A asistencia aos partidos escassima. Esperamos que nesta nova categora a xente se anime mis e suba Lagoa. Antes xa non sacabamos para o rbitro; agora que van cobrar mis do triple xa me dirs. Coa nosa boa xestin puidemos rebaixar unha dbeda de 6.000 euros que tia o club e rematamos a tempada a cero. Agora hai que poer de novo cartos. Esperemos rematar outra vez a cero. - Cal o comportamento das institucins pblicas (Concello, Deputacin, Xunta)? - A maior axuda procede do Concello, que reparte ao longo do ano e pode acadar os 12.000 euros en total. Logo a Deputacin pouco nos ten dado. Din que para este ano coa nova categora nos vai tocar algo mis, pero xa veremos. En canto Xunta, temos unha pequena axuda pola puntuacin que nos adxudican; pouco, pero benvida sexa. - Cantos xogadores tedes entre todas as categoras? - Se non me confundo, na escola debe haber sobre 120 ou 130 xogadores. Logo estn os outros clubs, que deben facer en total mis de 200 participantes. -Obviamente, toda esta xente non procede s do concello de Mondariz? -Claro; ns temos xogadores de toda a comarca; sobre todo porque temos categoras que noutros lados non hai. Estamos en todas as categoras; incluindo os babies, que non compiten oficialmente: buscmoslles torneos para que poidan xogar con outros clubs. -Dende que idade estn aqu os nenos e nenas? - Aproximadamente dende os cinco anos. Depende un pouco do desenvolvemento fsico. - Cantos adestradores tedes para todas estas categoras? - Hai cinco monitores e un para os porteiros; ademais do adestrador dos maiores. - Esta xente cobrar algo, non?

Setembro de 2011- Mondariz

- Bueno, van cobrando para gasolina e pouco mis. Ao adestrador dos maiores, que vn dende Vigo, dselle un chisco mis. - Con estes dous campos podedes adestrar e xogar con tantos equipos? - S; neste campo de herba natural s xogan os maiores; aos outros equipos dselle, como premio, a posibilidade de xogar un partido neste campo. Logo tamn dispomos doutro no centro da vila

que non foi homologado para competicins pero que usamos para adestramentos. E as imonos arreglando. - Co ascenso de categora lxico que tiverades que reforzar o equipo, non? -Moi pouco. Como xa viamos renovando anteriormente s van entrar catro novas fichaxes. Esperamos que cos 24 xogadores que temos no equipo maior sexa suficiente para afrontar a tempada con xito.

8
Na imaxe superior da pxina anterior, presentamos ao equipo mondaricense ascendido recentemente. Debaixo, outros dous equipos de categoras inferiores e o momento no que celebran no campo o triunfo. Na fotografa do lado, un dos equipos de categora inferior que forman parte da Escola Deportiva de Mondariz. Na fotografa inferior, presentamos o Club de Vilasobroso que, nestes momentos, filial do equipo de Mondariz; canteira da que se pretende saian xogadores xa avezados e curtidos para que poidan pasar a Rexional Preferente, categora que como ben sabemos ascendeu o equipo mondarizano.

Mondariz - Setembro de 2011

Setembro de 2011 - Ponteareas

Arranca na Praza maior de Ponteareas a 12 etapa da Vuelta a Espaa 2011

Momento no que o alcalde e a viuda de Rodrguez cortan a cinta da sada

Fotografas: HERNNDEZ

Praza Maior de Ponteareas converteuse o pasado 1 de setembro en punto de referencia para os amantes do ciclismo. A Vuelta Ciclista a Espaa volveu localidade e os seus vecios botronse s ras para vivir os prolegmenos da sada da dcimo segunda etapa da ronda de 2011.

se cumpren 25 anos da victoria de lvaro Pino na proba, 66 da victoria de Delio Rodrguez e 61 da de Emilio Rodrguez. por tanto, un homenaxe aos nosos campins, sendo a nica localidade de Espaa que pode presumir de tres gaadores de Vuelta a Espaa. O Concello ofreceu aos ciclistas unha degustacin de vios e productos tpicos de Ponteareas.

Representantes de Adega Rubn, a concelleira Marisol Valado e a deputada Marta Iglesias

O alcalde de Ponteareas, Salvador Gonzlez Solla, sinalou que tiveron que pasar 24 anos para que a rolda espaola voltara a esta vila, pero o momento o mis axeitado, cando

10

Ponteareas - Setembro de 2011

A ilusin e o traballo non puideron coa voracidade materialista

Onza de Lira, o adeus dun histrico

Roberto lvarez sta a historia dun club pioneiro no ftbol feminino en Galiza que se ve abocado a desaparecer pola deixadez e falta de axudas das diferentes institucins. Un equipo, enraizado nunha pequena aldea galega de pouco mis de 300 habitantes, que chegou a competir contra grandes entidades, sobre todo a nivel econmico e estrutural, no mis alto nivel autonmico.

cultades que esta tendo a tdolos niveis pese sa grande evolucin. Esperemos que a nosa sociedade siga madurando e cada vez mis se mire o que e non o quen. Os que formamos parte, en calquera momento da sa historia, deste club, sabemos que foi un dos promotores do que hoxe a competicin feminina en Galiza, colocando a Lira no epicentro da xestin da primeira gran liga galega. As mesmo todas as rapazas que pasaron polo campo da Chan son coecedoras do respecto que se lle tia ao noso equipo no mbito deportivo. Tivemos momentos de gloria, pasamos malos ratos, disfrutamos xuntos da festa... E o mis importante que formamos parte da historia de moita xente e moita xente forma parte da nosa historia. O que si nos gustara non deixar pasar a oportunidade, dende estas lias, de agradecer a todas aquelas persoas que fixeron posible todos estes anos de historia do ftbol feminino en Lira, directivas, xogadoras, colaboradores, afeccionados..., a sa dedicacin e compromiso logrando co seu traballo facer posible este soo que agora remata. Eramos coecedores das dificultades que a supoer manter un equipo nun mbito de poboacin tan reducido; inda as conseguimos atraer a xogadoras de diferentes concellos e facer

Onza de Lira 10/11 Arriba: Ana, Rubi, Barbi, Letty, Conchi, You, Sheila, Alba, Cris, Noelia Abaixo: Paula, Ernes, Bea, Patri, Vanesa, Maca. Faltan: Carla, Montse, Mara

Este equipo conseguiu chegar a ser o equipo do concello de Salvaterra que xogou a mis alto nivel, e o primeiro do Condado en ascender de categora, o que non supuxo ningn recoecemento nin un maior apoio por parte das entidades mais prximas; pola contra si que mostraron a sa preocupacin polo que supora a nivel econmico polo aumento dos gastos. Pese a todo a sa aportacin non variou nin o mis mnimo noutra nova mostra de desinterese. Os nmeros evidencian que o nico equipo feminino do concello e que xogou a nivel de toda Galiza so reciba un 60% do que se lle d a calquera equipo de terceira autonmica. Xa non entraremos a valorar a posibilidade de que o ftbol feminino estivera discriminado, inda que si somos conscientes das difi-

isto posible. O noso palmars: Finalista de copa temp. 00/01 Finalista de copa temp. 01/02 Finalista de copa temp. 03/04 Campin do Armando Cajaraville 2006 Campin Liga 09/10 Agora s nos queda tentar seguir coa nosa afeccin al onde nos brinden a oportunidade de poder seguir disfrutando do que nos gusta, xogar ao ftbol. Para a tempada 11/12 fusionamos os equipos O Condado mis o Onza de Lira, formando o Vila do Corpus, co que esperamos seguir colleitando xitos, ou polo menos continuar coa practica deste deporte que tantos momentos insertou na nosa memoria. O proxecto crear un equipo de ftbol once, que xogar na autonmica galega grupo dous, e un de ftbol sete que participar noutra liga. Os obxectivos, en principio sern que o acoplamento das xogadoras sexa ptimo, centrndonos despois en facer uns equipos competitivos. Quizais sexa o maior obxectivo para o conxunto de F-11, co que pretendemos poder estar loitando polo ascenso a preferente ou polo menos estar no grupo de cabeza. Co equipo de F-7 centrarmonos mis en traballar a canteira e formar xogadoras, sen que isto queira dicir que o equipo non vaia ir a por todas. Sempre cunha filosofa moi clara, tentar xogar ben ao ftbol e ter un bo trato do baln. Que as rapazas, e o pblico, poidan disfrutar do ftbol nos nosos partidos. Con esta intencin comezamos. Vmonos nos campos.

Vila do Corpus De p, de esq. a der.: Laura, Fani, Sara, Aisha, Andrea, Iria, Laura, Mara, Vanesa, Carla, Bea e Barbi. Agachadas, de esq. a der.: Itziar, Laura, Ana, Paula,Patri, Vanesa, Mara e Mara. Outras xogadoras que non saen na foto son:Lorena, Roci, Ernes, Silvia, Fernanda, Elisa, Nerea, Cris

Setembro de 2011-

Ponteareas

11
Vctor Sobral Cholo, presidente da Sociedade Deportiva Ponteareas

Financimonos con traballo, traballo e mis traballo

Sociedad Deportiva Ponteareas adestra e disputa os seus partidos no Campo Municipal de Pardellas, e ten equipos senior, feminino e infantil. A prxima tempada aumentar o nmero de equipos en categoras inferiores. Falamos con Vctor Sobral Fernndez Cholo, presidente da agrupacin.

- Cal foi a razn de poela en marcha? - A principal razn de poela en marcha foi nun principio a de tapar un oco que exista no ftbol afeccionado en Ponteareas, feito este que queda mis que demostrado ao atoparse a S.D. Juvenil en terceira rexional con mis de 50 anos de historia; o ano da nosa creacin conseguimos o ascenso, pero a falla de medios nese momento devolveunos a terceira. A pesar disto estamos orgullosos de que todo o noso equipo de afeccionados estea composto s por xogadores de Ponteareas e das sas parroquias. - Cantos equipos e de que categoras compoen a agrupacin neste momento? - Agora mesmo a S.D.Ponteareas est formada por seis equipos; benxamn, alevn, infantil, cadete, feminino e senior. - Por que se incluiron tamn as fminas? - Pois porque haba un nmero importante de rapazas que vieron falar con ns pedndonos que o fixeramos e logo varias directivas do club tamn practicaban o ftbol feminino e dese xeito nun ano formamos un equipo que na sa primeira tempada quedou segundo e xogou a fase de ascenso. - Obviamente, todo este complexo deportivo ten uns gastos importantes. Como se financia? - Os gastos finncianse con traballo, traballo e mis traballo, torneos de futbito e de ftbol que organizamos en vern, publicidades para o campo e para unha revista que sacamos cada mes e pouco mis, xa que como non ingresamos moito tampouco gastamos moito, pero desta maneira non lle debemos nada a ningun. - Cal o papel das institucins pblicas na agrupacin? Axudan o suficiente tratndose de nenos e nenas ou pasan de todo? - As institucins axudan; nunca saberemos se todo o posible ou non porque non estamos

Equipo feminino

Cadetes

Infants

dentro delas para sabelo, pero creo que algo mis, cando se trata de nenos e deporte, sempre se pode facer. - Que dependencias deportivas usades para adestrar? - Adestramos e xogamos no campo de herba artificial do Campo Municipal de Pardellas. - Como son as relacins deportivas coas outras agrupacins existentes? - Pois a relacin coa outra agrupacin existente en Ponteareas nula. Ns cremos que os monopolios en calquera cousa son malos e que a xente ten que ter o dereito de poder elixir. Eles pola sa parte fannos unha guerra sucia intentando que non medremos de todas as maneiras posibles xa que queren copar todo o relacionado co ftbol infantil en Ponteareas. Ser que o negocio o negocio.

- Quen son os responsables deportivos de todos os equipos que ten a agrupacin? - Os equipos estn dirixidos por persoas totalmente cualificadas e con titulacins. moi fcil coller ao primeiro que atopas para adestrar, pero ns sempre intentamos buscar o mellor e non nos agarramos ao primeiro que atopemos anda que sexa mis fcil ou mis barato. - Como contribuen os pais e nais? Pagan algo por cada neno ou nena? - O prezo por neno de 20 euros e se son irmns 30 euros por dous nenos e 40 por tres. - Que empresas ou particulares aportan cartos para soster a agrupacin deportiva? - Moitas empresas botan unha man. Sen todas elas non sera posible que a S.D. Ponteareas existira.

12
Salvador Prez, presidente do C.F As Neves

As Neves - Setembro de 2011

Os vecios das Neves non se implican co club

Guillermo Rguez. Fdez.

orran os anos de 1960 e tantos, cando o destino me situou no concello de As Neves para atender a escola pblica de Liares-Tortoreos na que permanecn cinco anos. Anos que lembro con moita satisfaccin polo que significaron para min como mestre e como membro dunha colectividade que pretenda desprenderse dos corss rxidos que os tempos impoan. Foi as como me vin involucrado na construcin do novo campo da Caa e na posta en marcha dun club de ftbol federado: o Nieves F.C. Dende entn permanece en min unha especial querencia por esta vila do Condado. Al fixen amigos que ainda perduran a pesar dos tempos. As tardes de vern sombra das rbores da praza ou a carn do edificio do Concello onde se constituan tertulias informais que remataban falando do divino e do humano. Sempre cunha pinga de humor crtico e saudable que lle daban un ton especial. A constitucin do equipo de ftbol serviu de enlace entre todos ns. Nunha pequena vila como As Neves isto significa a implicacin dos mis activos nunha actividade, a deportiva, que pola sa neutralidade poda xunguirnos a todos ainda mantendo as nosas diferencias ideolxicas que, polo demais, pouco significaban naquelas datas. Hoxe teo a satisfaccin de entrevistar ao presidente do club, Salvador Prez Gil, quen

me confesa que el poucas lembranzas ten daquelas primeiras andanzas. Sen embargo nestes momentos vese metido a fondo nunha escola deportiva e en varios equipos que compoen o panorama deportivo nevense, xunto coa organizacin do Club de Bdminton, que tamn est facendo historia. Salvador Prez Gil dinos que pasou de vicepresidente a presidente porque o anterior tivo que deixar o cargo por motivos familiares. Acompano na directiva Vicente Gonzlez, vicepresidente e encargado da cantinas; Jose Manuel Soto, secretario; Julio Alonso, tesoureiro e director deportivo e os vogais: Jose Manuel Prieto, Manuel Alves, Jaime Ubeira, Manuel Fernndez e Rafael Rodrguez. Segundo Salvador os vecios/as de As Neves non se implican demasiado co club, ainda que a cuota a pagar pouco mis que simblica; vintecinco euros ao ano. O club tia arredor de 120 socios cando el se fixo cargo da presidencia; dende entn xa conseguiu uns 25 socios mis e pretende chegar aos 200 socios. Bota en falta a colaboracin dos pais e nais para acompaar aos seus fillos cando van xogar fra, sobre todo aos mis pequenos, xa que o club das Neves ten varias categorias e en todas hai que acompaar aos pequenos cando saen xogar. Sabe que noutros concellos os clubs cobran unha pequena cuota por cada rapaz ou rapaza que xoga; mais propoer iso aqu parcelle difcil, ainda que entende que

sera necesario, para conseguir sen demasiados apuros eses preto de 40.000 euros que supn o presuposto anual da entidade. Este orzamento consgueno coas achegas das de Concello e Deputacin, coa rifa dun coche en colaboracin con outros clubs e con outros sorteos, coa cantina do Centro da Terceira Idade onde celebran unha especie de bingo (o Concello concedeulle ao club a explotacin da cantina para colaborar coa entidade), coas entradas do campo, coa publicidade esttica e algunha outra que conseguen, etc. Dinos Salvador que teen que facer bolillos para chegar a eses cartos. Unha implicacin maior dos pais dos nenos e nenas aos que preparan fisicamente non estara mal. O Neves F.C. non s ten un equipo de maiores; tamn ten equipos de xuvens, cadetes, infants e alevns. Para poder preparar a todos estes xogadores o club dispn de varios adestradores voluntarios que axudan na tarefa de preparar aos equipos dos mis pequenos; para os maiores teen contratado un adestrador que vn dende Atios.

Setembro de 2011 - As

Neves

13

Os xogadores non cobran un soldo coma tal pero dnselles primas para os gastos mis perentorios; gasolina, un bocadillo, etc. Segundo Salvador sera necesario dispor doutro campo. porque este, que de herba artificial, ten unha duracin determinada. Ademais teen que prestar continuamente atencins ao terreo de xogo porque cos adestramentos e partidos deteriorase moito. Podera construirse un novo campo, ainda que fora de terra, nos aledaos do actual, pero trtase de terreos comunais e os comuneiros non estn polo labor. Ao parecer a Deputacin ten previsto arranxar todas as deficiencias que tean os

preto de setenta campos que contruiron na provincia e logo cedelos aos concellos para a sa manutencin. A dbida que ten Salvador como vai atender o concello das Neves o campo cos problemas econmicos que teen tdolos entes municipais neste momento. Para rematar, Salvador quere facer un chamamento aos pais e nais dos mis de cen nenos e nenas que estn inscritos na Escola Deportiva para que, xa que non se lles cobra cuota ningunha, se fagan socios do club, porque na sa maioria non o son.

Ns, pola nosa conta, queremos opinar sobre este punto alegando que nos parece obrigado que estes pais se conciencien dos beneficios que supoen para os seus fillos e fillas o feito de que o Club de As Neves os atenda deportiva e moralmente, para que acheguen o seu gran de area sendo, como ben di Salvador, alomenos socios do club. Outras escolas deportivas da zona cobran 15 euros aos pais dos nenos que xogan nos dintintos equipos. Agradecemos a Salvador a sa atencin para con este xornal desexndolle que consiga facer vibrar esa fibra sensible dos pais e nais para que lle presten unha maior colaboracin. Desexamos que este club poida manterse moitas tempadas en segunda divisin e logo, cando xa estea ben asentado nesa categora, poida dar o salto 1 rexional. Que as sexa.

14

O Porrio - Setembro de 2011

Medio cento de parados porrieses frmase en cocia, informtica e deseo industrial

res novas accins formativas (AFD) estn en marcha no Multicentro de Torneiros. Programador de aplicacins informticas, tcnico auxiliar en deseo industrial e Xefe de cocia son os cursos que ocuparn ata final de ano a medio cento de desempregados porrieses que adquiren coecementos co obxectivo ltimo de poder polos en prctica coa sa pronta insercin no mundo laboral.

polo cal, precisamente, estamos traballando a diario desde o Goberno local coa posta en marcha de mltiples accins, das cales xa cultivamos uns bos resultados, como os son os ltimos datos publicados polo SEPE de nmero de desempregados, que neste mes de xullo descendeu en 157 persoas", explica Santos, anunciando o aumento da partida destinada a emprego dentro dos orzamentos para o prximo ano 2012. Precisamente, a travs da posta en marcha de diferentes accins como os cursos AFD, a propia Bolsa Porremprego, o PIEP, o Plan Experimental de Emprego para Inmigrantes e os programas de cooperacin, ademais das xestins directas da Concellara con diferentes empresas, o Concello do Porrio inseriu directamente no mercado laboral a mis de 150 persoas no que vai de ano.

O alcalde Nelson Santos e o concelleiro de Emprego e Formacin, M. Alejandro Lorenzo, visitaron as aulas onde se estn realizando devanditos cursos para comprobar de primeira man o seu correcto desenvolvemento. Ambos falaron tanto co profesorado como cos alumnos para coecer as sas impresins e propsitos, encamiados todos eles consecucin dun posto de traballo, "obxectivo

Unha trintena de pilotos de motociclismo disputou o X Dirt Track Xacob Agra no veldromo municipal

n ano mis, e o dcimo consecutivo, o veldromo municipal de Porrio acolleu a Dirt Track Xacob Agra, unha proba de motociclismo organizada polo Moto Club Papaya que conta coa colaboracin do Concello do Porrio. A proba desenvolveuse en eliminatorias por grupos (clasificatorias, repescas, semifinais e finais. Joaqun Agra, presidente de Moto Club Papaya, apuntou que a novidade deste ano foi o Speed Trial, unha proba de motos de trial que se realizou por primeira vez en Galicia, desenvolvndose nos intervalos entre as diferentes mangas. O circuto foi un valo de terra ao que os pilotos, que participaban en grupos dun mxi-

mo de 7, tien que completar varias voltas, "entre 5, 10 e 15 segundo fosen clasificatorias, repescas, semifinais ou finais". Entre os pilotos participantes destacaron Xacob Agra, con varios ttulos de subcampin de Espaa de Enduro e da Copa do Mundo de Enduro; Aaron Bernrdez, con varios ttulos de Campin de Espaa de Motocross; Dani Rivas, piloto participante no Campionato de Espaa de Velocidade con importantes resultados; Romn Prez, con varios ttulos en campionatos de Espaa e trofeos nacionais de motocross e de supercrs e o portugus, con licenza espaola, Nuno Pinto, piloto destacado nos campionatos de Espaa e de Portugal de Supermotard.

pavilln municipal de Deportes de Porrio foi o 2 de setembro unha festa. O Balonmn Porrio, logo de case dous meses de pretempada, disputou o seu primeiro encontro ante a sa afeccin e fxoo, ademais, como colofn a unha xornada festiva dedicada completamente a este deporte. Porque antes de que as xogadoras de Abel Estvez se enfrontaran ao Cleba Len co Trofeo Festas do Cristo en xogo, presentaronse os equipos das diferentes categoras do Balonmn Porrio para esta tempada 2011-2012. A directiva do Balonmn Porrio

O Balonmn Porrio presentouse ante a sa afeccin cunha gran festa

rendeu unha sentida homenaxe a todas as persoas, xogadoras, tcnicos e directivos que pasaron pola entidade desde a sa creacin e que contriburon igualmente a que esta campaa, dez anos logo da ltima ocasin, o conxunto porris volva estar na mxima categora do balonmn feminino nacional. A entidade aproveitou a cita para pr en marcha a sa campaa de captacin de socios a s sete das do comezo oficial da tempada na Divisin de Honra feminina, xa que o da 10 de setembro o Balonmn Porrio recibiu ao Ro Casa canario na primeira xornada ligueira.

Setembro de 2011- O

Porrio

15
A praza Arquitecto Antonio Palacios acolle observacins astronmicas
Jpiter, Saturno ou a La sern algns dos obxectos astronmicos que podern ser observados desde a praza Arquitecto Antonio Palacios, en pleno centro da vila do Louro. Trtase dunha serie de actividades do programa A ta vila no ceo organizadas pola Concellara de Mocidade do Porrio, nas que se ofrece a posibilidade de utilizar telescopios profesionais, as como de participar en experimentos e talleres cientficos. As observacins sern todos os xoves de setembro, s dez da noite. Os dous ltimos xoves adaptarase o horario para que os escolares poidan participar. Deste xeito, o xoves 22 adiantarase s 20.30 horas, coa celebracin dun taller de lanzamento de foguetes de auga, e o da 29 ser s 21 horas.

Cndido Gmez, mencin especial na I Gala do Deporte

Este premio faime pensar que, anda que estou lonxe, en Porrio non se esqueceron de min

oise moi novo de Porrio pero di levar a este pobo e a toda a sa xente no corazn. Cndido Gmez, un gran deportista e recoecido polos seus mritos en diferentes cidades da xeografa espaola, est de visita estes das en terras galegas e, como sempre que vn a Galicia, non deixa de achegarse sa vila natal. Nesta ocasin, aproveitando a sa recente mencin especial a personaxe histrico na I Gala do Deporte organizada polo Concello do Porrio, Cndido Gmez -Candi para os amigos- foi recibido polo alcalde Nelson Santos e o concelleiro de Deportes, M. Alejandro Lorenzo, que lle entregaron en man un diploma e un galardn a modo de recoecemento sa longa e exitosa traxectoria deportiva como porteiro de ftbol profesional. Un premio que recibo con moito valor sentimental porque me recorda a mia vila e faime pensar que anda que estou lonxe en Porrio non se esqueceron do meu, sinalaba. Para recordar vellos tempos, o alcalde acompaouno a visitar o campo de ftbol do Lourambal, agora convertido nun autntico Complexo Deportivo con catro terreos de xogo, onde Cndido deu as primeiras patadas ao baln cando de mozo xogaba no Iberia e no Zeltia. Con apenas 18 anos e por motivos de traballo, Cndido viuse obrigado a deixar a vila do Louro con rumbo capital rioxana. Unha vez al instalado incorporouse a un filial do Logros e ao pouco tempo deu comezo a sa vida como porteiro de ftbol profesional. Foi o Athletic Club de Bilbao onde iniciou esta etapa para continuala no Valladolid. Un ano

despois desprazouse a Granada onde permaneceu das tempadas, convertndose no porteiro menos goleado de Espaa. Sera neste equipo andaluz onde terminara a sa carreira como deportista pero antes anda disputou outras das tempadas no Zaragoza. Retireime novo -aos 33 anos- pero as o crin oportuno, tia outras cuestins s que atender anda que nunca me desvinculei do mundo do ftbol, afirma. Por iso polo que no ano 1948 se converte no presidente do Selecta CF, foron 15 anos nos que se cultivaron moitos xitos e ascendemos a Primeira Divisin. Pero chegou o momento da retirada, pois un ten que deixar paso a xente mis nova, que vn con mis ganas, forza e vitalidade. Agora Selecta, a sa cidade adoptiva, contina sendo o seu lugar de residencia, onde formou unha familia e fixo amigos, anda que admite ter gran devocin pola sa terra. Por iso, sempre que pode, sobre todo no vern, non dubida en vir pasar uns das.

A exposicin Coca Que? conciencia mocidade

A Unidade Asistencial de Drogodependencias (UAD) de Porrio, dependente da Concellara de Benestar Social, puxo en marcha unha nova campaa en materia de prevencin do consumo de cocana. Baixo o ttulo Coca Que?, durante todo o mes de setembro unha exposicin itinerante mostrar as consecuencias e efectos do consumo desta droga facendo paralelismos con situacins xerais e cotis alleas s drogas. A mostra comezou a sa andaina na praza Arquitecto Antonio Palacios e ao longo de todo o mes visitar diferentes edificios pblicos. O obxectivo desta exposicin cntrase en disuadir aos mozos de comezar a consumir cocana, ao tempo que promove unha actitude crtica cara a diferentes condutas ou prexuzos de tipo individual e social, con e sen relacin con esta sustancia, que contriben a xerar unha sociedade insolidaria e pouco sostible.

16

Salceda de Caselas - Setembro de 2011

Salceda humanizar a Devesa

Concello de Salceda de Caselas vai aprobar no Pleno que se celebrar o prximo venres 26 de setembro o Convenio polo que se desenvolver o Proxecto de Humanizacin do Antigo Campo da Feira da Devesa e facultar ao Alcalde para a sa sinatura. Esta actuacin pretende pr en valor o centro neurlxico e histrico da vila, creando unha nova praza que mellora a mobilidade dos pens e a ordenacin dos trficos.

O Convenio denominado Urbanizacin do Antigo Campo da Feira un convenio bilateral entre o Concello de Salceda de Caselas e o Ministerio de Fomento, a travs da Secretara de Estado de Vivenda e Actuacins Urbanas. froito da subvencin nominativa que figura nos orzamentos do estado do 2011, negociada entre os deputados do BNG, Olaia Fernndez Davila e Francisco Jorquera co PSOE no Parlamento Espaol. No proxecto, redactado por Pettra, contempla un espazo para a parada do transporte pblico, un espazo propio para o Centro de Servizos Sociais, unha rea de xogos infants (161 m2), zonas verdes (294,84 m2), renovacin das redes de saneamento, drenaxe de augas pluviais, de telefona e elctricas (soterradas), novo alumeado pblico, bancos, papeleiras, etc. Os materiais principais sern os pavimentos de formign (2596.93 m2), anda que tamn haber firmes de granito (716,47 m2) e firmes de baldosa hidrulica (195,28 m2).O orzamento ascende a 471.680,00 e ten un prazo de execucin de 13 semanas. Ser presentado publicamente e est aberto a posibles modificacins que o melloren. O resultado final un novo espazo de 4.000 m2 que vai mellorar a paisaxe urbana da vila, revitalizando tamn as ras contiguas, nunha zona actualmente pouco atractiva, segundo comenta Marcos Besada,alcalde de Salceda. O goberno municipal amosa a sa capacidade de negociacin coas distintas administracins para levar a cabo proxectos fundamentais para mellorar servizos e a calidade de vidas dos cidadns de Salceda

Setembro de 2011 - Salceda

de Caselas

17

Salceda sanear a zona industrial do Cerquido e Budio

s vecios e vecias de San Estevo de Budio estn de noraboa xa que proximamente se proceder s obras de instalacin do saneamento nesta parroquia, despois de que o Pleno do Concello do 26 de agosto aprobara por unanimidade e puxera

disposicin da Consellera de Medio Ambiente os terreos necesarios para executar o Proxecto de Saneamento de San Estevo de Budio. O pequeno tramo, que transcorre por O Porrio, foi aprobada tamn no ltimo Pleno. Este proxecto supn o maior investimento en saneamento de Salceda e vai dar servizo Zona Industrial do Cerquido, a unhas 130 vivendas dos barrios de Rubindo, O Coto, A Lomba, A Urgueira, Bouzapanda e O Cerquido e mellorar e eliminar os verquidos ao espazo protexido da Rede Natura-2000 As Gandaras de Budio no

Cerquido. O custo estimado destas obras, con 5.852 metros de colectores e financiadas por Augas de Galicia, ascende a 1.276.723 . Marcos Besada, alcalde de Salceda, resaltou que esta unha obra importantisima para Salceda, xa que desta maneira quedar saneada a nica zona industrial do concello e que, dende hai anos, tia varias advertencias da Confederacin Hidrogrfica para cancelar os verquidos aos ros Tinto e Louro.

18

Salceda de Caselas - Setembro de 2011

Salceda repartiu 15.000 racins de callos na XIX edicin da sa tradicional festa

Concello de Salceda de Caselas celebrou o pasado 4 de setembro a XIX edicin da sa Festa dos Callos, que pechou o ciclo festivo de vern na localidade da Louria. Arredor de 20.000 persoas acudiron a degustar as 15.000 racins do contundente prato, que foi servido por mis de 50 voluntarios e preparado unha vez mis pola empresa Frigolouro. Este ano a Comisin da festa da Concepcin

2011 colocou un stand onde tanto forneos como vecios puideron degustar os callos desde o sbado pola ma ata o domingo pola noite, nunha sesin de Callos non stop. Al servironse, ademais de callos, e durante mis de 24 horas, polbo, orella, vio branco e tinto, licores e caf. O festexo, que leva celebrndose dende 1993, irmanda a Salceda de Caselas co vecio concello do Porrio, xa que as das loca-

lidades comparten a sa afeccin polos callos. Ademais, e segundo afirmaba o alcalde de Salceda, Marcos Besada trtase de dous concellos que van da man en moitos proxectos e no da a da. Este ano o monologuista Quico Cadaval doi o encargado de dar a entrada ao festexo. O 3 de setembro o actor ofreceu o seu espectculo no Auditorio Municipal, para deleite dos asistentes.

Setembro de 2011- Tomio

19

Tomio promove as sas fortificacins

Concello de Tomio promove o coecemento das fortificacins do municipio a travs de roteiros a p, en bicicleta ou en canoa. A actividade que leva por nome descubrindo as nosas fortalezas est pensada para grupos que queiran coecer as fortalezas dun xeito didctico e ao mesmo tempo disfrutando da natureza. Para elo pense en prctica con tres modalidades:

Rota en bicicleta. Ten unha duracin aproxima de 3 horas e custa 5 euros. E rota en canoa. Tamn ten unha duracin aproximada de 3 horas e custa 9 euros. As rotas pdense facer nos meses de agosto e setembro en grupos de 10 ou 20 persoas. Para mis informacin pdese consultar na pxina Http://descubrindoasnosasfortalezas.bol gspot.com . Para inscripcins no mail descubrindofortalezas@gmail.com ou no telfono 622 051 640.

O concelleiro de Urbanismo e Patrimonio, Uxo Bentez, explicou que a actividade tivo moito xito o ano pasado e en vista das demandas decidimos voltar a ofertala. O seu formato permtenos promover o noso patrimonio tan rico e tan particular sen esquecernos da presenza do ro A alcaldesa de Tomio, Sandra Gonzlez, pola sa parte, avanzou que se trata dunha actividade ldica pero cun contido cultural importante. un xeito pedagxico de tomar conciencia do noso patrimonio e de difundilo entre os vecios e vecias.

Rota a p. Cunha duracin aproximada de 75 minutos percorrerase o sistema de fortificacins ao abeiro do ro Mio. Esta actividade gratuita.

20

Tomio - Setembro de 2011

O Concello de Tomio celebra unha nova xuntanza do Foro Fortaleza

Lourenzo e do entorno da Praia de Goin. O Foro Fortaleza constituse o pasado 21 de maio do 2010 sendo presidido polo xornalista e director da Academia da Televisin, Manuel Campo Vidal. Dende entn, de forma peridica o Foro se reune para canalizar e dar forma a variopintos pensamentos en torno ao proxecto da fortaleza e da praia de Goin. Nesta terceira edicin foron 19 os asistentes onde destacamos a presencia da Secretaria xeral para o Turismo, M Carmen Pardo Lpez, o secretario xeral do Eixo Atlntico, Xoan Vzquez Mao, o presidente da cmara de Vila Nova de Cerveira, Jose Manuel Vaz Carpinteira e a Alcaldesa de Tomio, Sandra Gonzlez lvarez. Tamn contamos coas presencia e o asesoramento de personalidades do mundo da arquitectura como do catedrtico da Universidade de Porto, Nuno Portas, e dos arquitectos Xavier Rivas e Pablo Gallego. Os mbitos da xeografa e da socioloxa tamn estiveron representados nos persoeiros Rubn Camilo Lois e Daniel Pino Vicente. Do campo empresarial estiveron presentes Xose Manuel Otero, presidente do grupo Pousadas de Compostela e do presidente de ADETO, Manuel Riveiro. Finalmente, entidades asociativas da parroquia como as comunidades de augas e montes, e as asociacins de vecios e socio cultural de Goin.

Concello de Tomio celebrou o pasado 26 de agosto unha nova edicin do Foro Fortaleza. O Foro unha entidade con competencias asesorativas que busca crear un marco de reflexin conxunto compartido

cos vecios portugueses. Para elo, arquitectos, historiadores, entidades sociais e responsables polticos de ambas marxes aunan o seu pensamento na procura de ideas en pos do proxecto de Recuperacin da Fortaleza de San

Tomio observa as estrelas

A observacin correu a cargo dun especialista que adentrou aos participantes no mundo da astronoma. Esta actividade forma parte da diversidade de actividades organizadas dentro do proxecto Descubrindo as nosas Fortalezas cuxo obxectivo difundir e pr en valor a fortaleza de San Lourenzo de Goin e o seu entorno.

Pintores de Tomio protagonizan unha exposicin co gallo das festas patronais

Concello de Tomio organizou a Noite de Estrelas en San Lourenzo, actividade enmarcada dentro do proxecto Descubrindo as nosas Fortalezas. O evento consistiu nunha observacin astronmica o sbado 3 de setembro na fortaleza.

Concello de Tomio organizou a sa tradicional exposicin de pintura coincidindo coa celebracin das festas patronais na honra da Virxen do Alivio. Esta a XXIX edicin e tivo como novidade que tdolos expositores foron pintores e pintoras noveis do municipio. A exposicin contou en total con 38 obras de 20 autores. Ademais, este ano,

cntase coa presenza dos pintores e pintoras durante a semana que achegarn de xeito persoal s sas obras, fomentando deste xeito o contacto directo coa pintura e, en particular, coa pintura que se fai en Tomio. Tamn se turnarn pintores e pintoras experimentadas na materia que exporn os seus coecementos aos visitantes.

Setembro de 2011 - Tomio

21

Europa nas fronteiras une en Tomio a mozos de distintas nacionalidades

ende o 7 ao 14 de setembro un grupo de mozos e mozas de diferentes zonas fronteirizas de Europa participaron no curso Europas nas Fronteiras organizado pola OMIX de Tomio dentro do programa europeo Xuventude en Accin.

O obxectivo do curso era formar aos participantes para que no 2012 se poida realizar un intercambio xuvenil de grupo e as coecer outras realidades fronteirizas en pases como Estonia, Letonia, Austria, Eslovenia, Repblica Checa ou Polonia. Este un proxecto pio-

neiro no Baixo Mio, xa que se trata do primeiro curso de formacin que se realiza nesta comarca dentro deste programa e seguramente non ser o ltimo, pois a Concello de Tomio vn de ser acreditado como organizacin SVE, o que permite enviar e acoller voluntarios e voluntarias dentro do Servizo Voluntariado Europeo. O programa Xuventude en Accin un programa de Educacin Non Formal, e durante o seu transcurso o grupo de participantes coeceu de primeira man a fronteira no

Baixo Mio, atravesando o ro dende Vila Nova de Cerveira a Goin nun pequeno bote, visitando o Forte de San Lourenzo, Valena e o Monte Santa Trega. Viaxe reivindicativa en ferri Para mostrar o apoio s reinvindicacins da continuidade do ferri Caminha-A Guarda, o xoves 8 pola ma este grupo de mozos e mozas realizou este traxecto, que exemplifica a importancia e a necesidade das comunicacins nas fronteiras.

O Concello de Tomio homenaxea a Robustiana Costas no da grande do Alivio

Obradoiro de xadrez
A Concellera de deportes do Concello de Tomio promocionou o xadrez a travs dun obradoiro na praza do Seixo. O evento tivo lugar o pasado 9 de setembro e nel participaron mis de 20 xogadores. A iniciativa foi promovida dende a Concellera de Deportes en colaboracin coa escola especializada Xadrez Galego S.L. con sede en Vigo. Con dez anos de experiencia, no ltimo ano esta entidade est a promover este deporte polos municipios. A idea promocionar o xadrez e fomentar a creacin de clubs nos concellos. A concelleira tomiesa de deportes, Cristina Martnez, adiantou que esta iniciativa responde a un obxectivo claro de diversificacin da oferta de actividades deportivas. Sobre todo pensando naquelas que non son maioritarias.

Concello de Tomio rendeulle unha homenaxe a Robustiana Costas, mis coecida como Tana, rexente do antigo Hotel Tana. No marco dos festexos patronais, o Concello organiza un acto cvico no que se homenaxea a algn tomis ou tomiesa que polo seu labor sexa un referente do municipio. Hai xa varios anos que o Hotel Tana pechou, pero deixou a sa pegada na historia da vila. Na sa intervencin, Tana falou da dureza de rexentar un negocio aberto e moderno: non fcil neste ano no que estamos facerse unha idea do que foi naquel momento emprender o proxecto dun hotel. Falo do ano 1976, nun Tomio totalmente rural. Pero tamn recordaba emocionada: ao meu hotel chegaban deputados, catedrticos, mestres, mdicos e toda clase de xente traballadora, incluso de pases vecios, que me fixeron vivir un sinfn de ancdotas.

A Alcaldesa, Sandra Gonzlez, resaltou que a homenaxeada foi unha muller emprendedora, adiantada ao seu tempo, que soubo sacar adiante un establecemento innovador e arriscado, que deu prestixio a Tomio durante moitos anos.

22

A Guarda - Setembro de 2011

As Festas do Monte remataron co agarimo e a diversin de sempre

Juan Louzn ras as festas do Carme, 3 Mostra das Tradicins Marieiras, San Queitano, Festas do Monte, San Roque, Virxe da Gua, Romera de Santa Trega e Festas das Mercedes na Gndara, remata o vern 2011 co agarimo de sempre. As respectivas comisins de festas ofrecronnos o mellor programa posible dada a crise presente. A Mostra Marieira volveunos emocionar coas artes de pesca tradicionais, pandeireteiras miotas e o mis enxebre do mar. Mostremos un profundo e recoecido agradecemente Comisin das Festas do Monte polo seu enorme traballo, entrega e capacidade mostrados durante os 12 anos da sa sobresaliente xestin. Salvo sorpresas, na prxima edicin destas festas teremos outra Comisin. A ltima deixou un listn moi alto.

Julia agradeceu a presencia de todas as representacins polticas da Guarda. Destacou que a poesa non entende de cores fra da cultura. O prroco de Santa Mara, don Jess, abriu as portas da igrexa para conmemorar o 25 aniversario da Asociacin Arpegios Cantbile. Este evento forma xa parte imprescindible do programa das Festas do Monte. A Rondalla Antorcha, Mara Jos Baz, o pianista Diego Fernndez Rodrguez, Coro Cantcile e a mezzo soprano Miran Valado Montero, deleitaron aos presentes con total embeleso. Todo foi marabilloso, pero foi apotesica a actuacin da mezzo soprano guardesa Mirian Valado. A sa voz un puro diamante da pera. Os guardeses acudiron tamn a unha cita obrigada ao Rosal: XXII Festival de Msicos Xoves, o 20 de agosto coa gran actuacin da Banda Infantil do Rosal e tamn da banda da Agrupacin Musical do mesmo concello. Tamn actuaron os portugueses da Banda Musical da Casa do Povo de Tangil e a Banda Municipal de Valga. O da seguinte foron a Coral Alameda, de Pontevedra, a Coral Ecos do Foln, de

Fornelos, e por ltimo a Coral da Agrupacin Musical do Rosal. Os maiores aplausos foron para os rosalinos. Das Festas do Monte cabe destacar como sempre o desfile do sbado 13, e o domingo 14 a subida ao Monte Trega para degustar o xantar mis enxebre do Baixo Mio. Pola tarde a nboa convertiuse en orballo, pero ningun se achicou por iso, e cantaron e bailaron hasta que a tradicional troulada da desfeita baixou do monte agotados para non prescindir da ltima verbena, pero a choiva estropeouna. Todo o programa foi moi apetitoso e de todos os acontecementos a xente disfrutou moito, pero foron destacados o festival folclrico e o concerto homenaxe Terceira Idade celebrados no auditorio San Bento. As Festas remataron coa famosa e popular tirada de fogos de luces que abarrotaron o permetro do porto guards.

A gran Julia Sobrino non s brilla como unha consumada coregrafa do grupo do Lusco o Fusco, senn que nos emociona cada ano coa entrega de Premios de Poesa Feliciano Roln. Este ano foi o XXV Premio con etiqueta de prestixio e consolidada popularidade.

Setembro de 2011- A Guarda

23

Obradoiro de Astronoma na Guarda

Durante a noite do pasado sbado 27 de agosto tivo lugar unha nova xornada de observacin astronmica na Guarda, desta vez dende o Monte Santa Trega. A observacin, dirixida polo astrnomo Xos Chacn, consistiu nunha iniciacin para interpretar o ceo nocturno coa axuda dun lser verde, seguida da observacin das principais constelacins e estrelas, da sa magnitude e da diferenza cos planetas e satlites.

Este vern os guardeses salvaron vidas

O Concello da Guarda e o Centro de Transfusin de Galicia (CTG), impulsaron unha iniciativa que tivo como obxectivo promover a participacin dos vecios e vecias nas campaas de doazn de sangue, e deste xeito garanti-lo correcto desenvolvemento do labor asistencial nos centros sanitarios galegos, que precisaron redor de 30.000 doazns de sangue nos meses de vern para cubrir todas as necesidades. Mediante esta iniciativa pretendase mellorar a informacin sobre este acto altrusta, para que a participacin solidaria dos vecios da Guarda chegase aos hospitais co obxectivo de compartir a nosa sade e salvar vidas.

Observando os petroglifos ao luar no Monte Trega

concello da Guarda e o Instituto de Estudos Mioranos organizaron unha nova edicin da ruta nocturna polos petrglifos do Monte Trega o venres 19 de agosto. O punto de encontro foi o Centro Cultural da Guarda s 22.00 horas.

por membros do citado colectivo. No monte de Santa Trega cocense ata vintecinco superficies con gravados rupestres, e unha boa parte deles localzanse nas rochas que serven de base s muros das construcins do poboado castrexo. Espirais, crculos, cazoletas e lias foron postas descuberto en diferentes escavacins arqueolxicas. As visitas nocturnas son unha das mellores formas de ver os motivos e releves dos petroglifos, que polo da, coa incidencia directa dos raios do sol pasan desapercibidos.

O arquelogo Xos Lois Vilar, membro do Instituto de Estudios Miorianos, falaou no saln de actos das esceas de caza nos petroglifos galegos. Rematada a charla, visitronse algns dos gravados rupestres do monte Trega guiados

24

A Guarda - Setembro de 2011

NOVAS ANDAINAS DE OUTONO NA GUARDA

SBADO 17 DE SETEMBRO Trilho das brandas de Sistelo (Arcos de Valdevez) Distancia: 10 km -Dificultade media Ruta guiada: Ignacio Gonzlez Sada: 8.00 h. da esplanada da Sangria Chegada estimada Guarda: 16.00 Prezo da inscricin: Adultos 8 ; menores 14 anos 4 Pequeno percorrido polas ladeiras da serra da Peneda. Percorrido en autobs ata a bonita aldea de Sistelo (Arcos de Valdevez) desde a cal se emprender o camio en direccin ao lugar de Padrao para observar as brandas, tpicas construccins pastors diseminadas pola montaa. O camio sube ata os 850 metros de altitude e logo comeza a descender beira do ro Vez ata o punto de partida. SBADO 22 DE OUTUBRO Ruta Panormica de Vigo Distancia: 7 km - Dificultade baixa. Ruta guiada: Miguel Fernndez Sada: 8.30 h. da esplanada da Sangria Hora estimada de chegada Guarda: 14.00 Prezo inscricin: Adultos: 7 ; menores 14 anos 3 Trtase dunha ruta guiada que se inicia na Praza dos Lens -A Madroa- e remata

no IFEVI. O percorrido permite contemplar elementos da paisaxe como a Ra de Vigo, as illas Ces, a enseada de San Simn e o estreito de Rande. Como elementos do patrimonio destacan o castro da Madroa e as mmoas do Vixiador. Entre os elementos naturais polos que pasa o percorrido caben destacar as Braas do Fondn, o Parque Forestal da Madroa, a Lagoa Mol e o Bosque de ribeira do Lagares. SBADO 26 DE NOVEMBRO Do Torroso a Valga (A Guarda, O Rosal, Oia) Distancia 13 km. Dificultade media-baixa Sada 9.00 da Alameda da Guarda Ruta: Ignacio Gonzlez Chegada estimada Guarda: 16.00 Prezo: de balde Esta ruta percorre a parte Sur da serra da Groba. Desde a Alameda da Guarda dirxese ao monte Torroso escollendo a pista que pasa polo Pico da Bandeira e que contina en direccin ao alto da Portela. Contina pola pista central ata o desvo sinalizado da capela de San Martio e desde aqu contina ata a Valga, xa no concello de Oia. Emprenderase viaxe de volta por pistas forestais distintas que conducen de novo ata o Alto da Portela e O Torroso.

Bo dominio no Torneo de Volley Praia da Guarda

urante a fin se semana do 27 e 28 de agosto tivo lugar na praia da Lamia (A Guarda) unha nova edicin do Campionato de Volley Praia que se vn disputando tradicionalmente na ltima fin de semana de agosto como unha das actividades includas no programa Despide o Vern organizadas polo Concello da Guarda. Nesta edicin participaron dezaoito parellas na categora masculina e sete na categora mixta, demostrando todos os inscritos unha mis que aceptable preparacin e dominio deste deporte que se traduciu en longos partidos moi igualados e que se resolveron pola mnima no terceiro set. O resultado foi o seguinte: Campins torneo mixto: 1s clasificados: Andrea e Javi 2s clasificados: Andrea e Juan 3s clasificados: Jose e Arantxa Campins torneo masculino: 1s clasificados: Hctor e Cristian 2s clasificados: Diego e No 3s clasificados: Alex e Yago

Setembro de 2011 - A Guarda

25

O presidente, Manuel Mrtnez Peniza, preocpase de que as xogadoras sexan responsables dentro e fra do campo en defensa dun escudo, camiseta e afeccin

A U.D. Guardesa arranca a nova temporada chea de ilusins

der e valorar o esforzo que facemos as xogadoras, o equipo tcnico e a directiva para lograr que este club funcione con seriedade e deportividade. Temos moitas ilusins e esperanzas. Formamos un grupo humano e deportivo moi xeitoso. Claro que nalgns momentos hai enfados pero isto forma parte do entramado do club. Son moitas horas as que lle dedicamos a este grupo. A plantilla da U. D. Guardesa est formada por 17 rapazas, todas da comarca e cunha media de idade de 20 anos. Caridad de Santiago, Andrea Estvez, Andrea Vicente, Mnica Martnez, Laura Valcrcel, Marta Visado, Sofa Rodrguez, Sara Rodrguez, Maika Prol, Mabel Gonzlez, Mara Guisantes, Nuria Martnez, Lidia Lorenzo, Estefana Fernndez, Ana Reyes, Lorena Fernndez e Alba Justo. unha plantilla moi curta e para aumentala a directiva publicou carteis pedindo mocidade feminina que se anime a xogar ao ftbol. Cando as cousas van mal nin Santiago Apstolo capaz de conseguir os puntos perdidos. Neste sentido o presidente Manolo ten presente que os clubs modestos traballamos con escasos medios, de a que nos sintamos moi orgullosos do que temos e facemos. Cada vitoria un xito para todo o club. Estamos moi unidos e isto dnos forzas para seguir nesta aventura deportiva. Somos modestos pero xa saboreamos o xito cando gaamos a Liga e a Copa do Condado, e hai 5 anos, en Padrn, fronte ao Friol, de Lugo, gaamos a Copa da Xunta de Galicia. A pretemporada comezou con amistosos onde se atoparon con falla de adestramentos, colocacin, marcaxes, pases de tacn dentro da rea contraria con goles cantados Nun mes cranse estes pecadios.

Manuel Martnez Peniza e Jose Luis Fernndez, presidente e adestrador do U.D. Guardesa

Juan Louzn

adestrador, Jos Lus Fernndez, asegura que as rapazas se baleiran no campo. Adestran e xogan con choiva, fro ou calor. Non se queixan. Competimos en Preferente Autonmica, con 12 clubs e procuramos dar boa imaxe. Pdolles que se comporten con amor propio e actitude deportiva e disciplinada. Non teo queixa delas. Son boas persoas, obedientes e fan o que poden e saben. Algunhas levan comigo 14 anos, polo que somos case da mesma familia. Destaco a entrega total das xogadoras, alegra, forza e ilusin por gaar os partidos. Contaxian a sua alegra cando gaan. O presidente Manolo moito

mis esixente: Que as xogadoras sexan responsables dentro e fra do campo en defensa dun escudo, camiseta e afeccin. Dentro da nosa modestia e altruismo normal desexar unha unidade entre todos. Unha disciplina, unha entrega polas nosas cores. Adestrar todas xuntas con entusiasmo para estar en forma ante rivais mis poderosos. Aprender cada da mis estratexia e mellor tcnica en cada adestramento. Como presidente gstame soar con estas cousas, pero encntrome con xogadoras moi novas e impetuosas ante as diversins propias da sa idade. Pero en calquera caso estou moi contento con elas porque dan todo o que poden. Manolo Martnez afirma que a hinchada guardesa sabe compren-

Manuel Martnez e Jose Luis Fernndez xunto coas xogadoras do club

26

Cultura - Agosto de 2011

Sabas que...
M.R. a parva? Preguntamos QUE e non QUEN; non falamos do adxectivo feminino de PARVO (<PARVAM) que etimoloxicamente significa pequeno e do que sae o significado que debes ter en mente. Falamos dese momento da mediama no que te dets a inxerir algn alimento. Tradicionalmente a parva faca referencia a unha copia de augardente, unha cunquia de vio, un anaco de boroa ou calquera outra cousa que se tomase antes do xantar. O nome de parva vnlle por ser unha comida pequenia polo que respecta o valor etimolxico que comparte coa parva que hai un anaco tias na cabeza. rixe ten o topnimo que d nome ao concello de Mos? Est nas pedras a xeito de moas(<MOLAS) que anda hoxe podemos ver en distintos puntos do municipio. Nesta zona as palabras terminadas en OA deron unha solucin en O tnico (FILLOA-FILL, MOA-M) as se entende que MOS sexa o conxunto de pedras con forma de moas que hai na zona. E non s aqu senn que outras zonas de Galicia conservan este topnimo (Mos en Cambados, Mo en Cumiar-Ponteareas ou Matam-Vigo) As zonas onde din FILLOA teen o mesmo topnimo baixo a forma MOA ou AS MOAS. Relacionado con este temos o apelido e topnimo MOAR E MOARES (lugares onde abunden este tipo de pedras) O resultado no dominio lingstico do casteln MUELA ou LAS MUELAS. o mirands? Pois non un que mire moito ou ande de miranda, senn que o xentilicio de Miranda do Douro e, polo tanto, o nome que se lle d a variante lingstica romnica que se fala naquela zona. Trtase dun idioma da familia astur-leonesa que sobreviviu nos falantes desta comarca trasmontana ata a actualidade. Os seus habitantes chegaron a pensar que era un portugus mal falado e na actualidade hai iniciativas para normalizar o seu uso en mis mbitos que o familiar que onde permanece mis vivo. aprendizaxe de linguas estranxeiras estimula o cerebro? Parece bastante obvio, pero o apuntarse a aprender algunha lingua distinta da que falas ten moitos efectos secundarios positivos; axdanos a ser mis tolerantes, mellora as nosas habilidades sociais, fainos mis empticos, estimula partes do cerebro que temos dormidas, fomenta a nosa sociabilidade, brenos portas a novos mundos, fainos medrar como persoas, fainos perder o medo a movernos polo mundo Quedarmos s no ingls cando falamos de linguas estranxeiras fainos, polo tanto, restrinxir moito a nosa potencialidade para vivir no mundo.

Historia do ILG no seu 40 aniversario

Manuel Rosende

ILG (Instituto da Lingua Galega) naceu como un centro de investigacin dedicado ao estudo e promocin da lingua de Galicia na Universidade de Santiago de Compostela na primavera do ano 1971. Nos ltimos anos da ditadura xa se albiscaba o agromar desta primavera para o idioma galego. No ano 1968 houbo mobilizacins que convulsionaron a universidade compostel e repercutiron en Galicia enteira, pois nelas a lingua galega foi un eixo fundamental. Xa no ano 1970 aprbase a Lei Xeral de Educacin, que prev a introducin do galego, do cataln e do uscaro como linguas de estudo no ensino; nese contexto idase a creacin de institucins de investigacin lingstica vinculadas universidade. Nas vsperas do da das Letras de 1941 presentaron o ILG ante os medios de comunicacin. O da 26 de xullo de 1971 constitese o Padroado do Instituto da Lingua Galega e apr-

banse os seus primeiros estatutos. Comeza entn un intenso labor de investigacin e de traballo que, paseniamente, traer luz material fundamental para a normativizacin do idioma e do seu prestixio social; Lecturas Galegas 1, a revista Verba, Anuario galego de filoloxa, a grande empresa do Atlas Lingstico Galego, as Bases e as Normas ortogrficas e morfolxicas do idioma galego, e un longo ronsel de proxectos e publicacins. As ltimas escadas que vn de subir o ILG estn na rede, ao difundir a travs da sa web (www.ilg.usc.es) o resultado destes 40 anos de traballo, como mostra, o Dicionario de Pronuncia da Lingua Galega que xa est dispoible en lia.

Falar ben en galego non ser decisivo para acceder s 190 prazas que convoca a CRTVG
M. R. Compaa da Radio e Televisin de Galicia (CRTVG) iniciou un proceso selectivo histrico de persoal ao que optan 2.200 persoas para tan s 193 postos. O criterio de mis peso ser a antigidade polo que as persoas non ligadas a esta entidade tern mis dificultades para atopar un traballo na Radio e Televisin pblicas de Galicia.

que accedan a este traballo persoas con boa locucin pois son 30 puntos mximo os que se darn para este aspecto bsico nunha radio ou Tv. Con estas medidas hase consolidar a mala praxe lingstica no medio pblico con erros moi evidentes para os galegos, como faltas de ortografa nos titulares dos telexornais, presentadores e presentadoras que non pronuncian as palabras galegas coa correspondente fontica e entoacin galega ou construcins acastelanizadas moi impropias dunha radio e Tv pblicas e de calidade.

A alarma soou en relacin parte lingstica que non eliminatoria ao ter un valor de s 15 puntos de 120 mximos, tampouco se garante

Celebran un festival de culturas minorizadas no Val de Aosta

M.R.

alicia, Sardea e mailo Quebec foron os convidados de honra na III edicin deste festival que se celebrou no Val de Aosta os das 8, 9 e 10 de setembro. Esta iniciativa naceu para favorecer a defensa e o recoecemento das realidades culturais minoritarias do mundo. A administracin galega desprazou ao Secretario Xeral de Poltica Lingstica, Anxo Lorenzo, ao Val de Aosta para participar nunha mesa redonda onde se analizou desde o pun-

to de vista poltico, os retos actuais das comunidades polticas singulares e minoritarias que teen culturas con lingua propia. A representacin galega completouse cos fillogos Manuel Gonzlez (acadmico da RAG) e Antn Santamarina (profesor na rea de filoloxa romnica na USC) que explicaron ao auditorio situacin social do idioma galego. A parte festiva puxrona Carlos Nez e a Banda de Gaitas Xarabal no Teatro Romano do Val de Aosta. A actividade desta 3 edicin estivo repartida entre as

mesas redondas, foros de reflexin, visionados de audiovisuais, msica, postos de mostra e visitas guiadas a puntos de interese do Val de Aosta. Ao ser a Sardea, o Quebec e mais Galicia os convidados a actividade centrouse en descubrir a realidade destas culturas, tal e como nas edicins anteriores foran protagonistas os pobos vasco, occitano, corso, bretn, cataln e ladino.

Agosto de 2011- Cultura

27 Diego Ameixeiras
(Xerais, 2011)

Asasinato no Consello Nacional

Miguel Anxo Fernndez retome no 2011 as peripecias de Frank Soutelo en Lume de cobiza, ou que Carlos Reigosa recupere en A lei das nimas o detective Nivardo Castro que protagonizara Crime en Compostela, novela que inaugurou nos 80 esta modalidade no noso sistema literario. A estes ttulos teriamos que engadir a ltima obra de Francisco Castro, In vino veritas, e incluso, anda que s sexa de maneira tanxencial, Todo silencio de Rivas e Non hai noite tan longa de Agustn Fernndez Paz. A novela que nos ocupa tamn entrara neste grupo. Diego Ameixeiras xa tia abordado o policial en relatos anteriores, anda que neste caso a temtica creou mis expectacin. O ttulo e o contido remiten ao Asesinato en el comit central de Montalbn. Na obra galega o crime acontece no seo do BNG, tras a derrota electoral de 2009 que acabou co goberno bipartito. Cando o ruxeruxe faca novo candidato do partido a Mario Dacosta en substitucin de scar Quiroga, o primeiro asasinado. marxe da investigacin oficial, o BNG decide contratar o detective Cudeiro, personaxe prximo ao anarquismo na sa mocidade e que agora abeira as lindes do zen, e sobre o que descansa boa parte da eficacia da narracin. O morbo est servido no intento de descifrar qu personaxes reais se atopan detrs dos ficticios, xa que as descricins, malia a retranca (ou precisamente por iso) non conseguen agochar os referentes extraliterarios. Para moitos, isto constituu o interese principal do libro, non exento de polmicas. Sen dbida un dos seus mellores ingredientes, sen que isto supoa ningunha

Inma Otero Varela

os ltimos meses estamos a ver o auxe extraordinario que a novela policial est alcanzando nas nosas letras. Un dos revulsivos, parte da crecente presenza que o xnero ten nas literaturas occidentais, parece ser o xito de vendas de Domingo Villar que, por certo, est a piques de sacar a terceira entrega das pesquisas de Leo Caldas. A esta moda apntanse autores noveis, tanto desde as editoriais consagradas como desde outras menos coecidas, pero tamn autores de mis renome. Algns deles xa se tian achegado ao xnero negro que foi e , de todos os que constiten a chamada subliteratura, o de mis sona en Galicia. De todos os xeitos, coido que non casual que

valoracin de carcter pexorativo e, sen dbida, propiciu que nun mes sase a segunda edicin. Mais isto non bota por terra o esmero na construcin da trama e na resolucin de todas as frontes abertas. Tampouco o relevo doutros motivos argumentais secundarios tratados con fina irona, o que converte a novela nun xogo satrico no que entran a Guerra Civil (ou a presenza abrumadora da contenda na literatura dos ltimos anos, se se prefire), o tratamento dalgns acontecementos polticos por parte da prensa ou as supostas loitas que na actualidade existiran dentro do nacionalismo, e das que se tenta afondar nas causas a travs das alusins a algns episodios da historia da formacin. A suma de todos estes factores propiciaron que Asasinato no Consello Nacional, malia que a crtica, ao contrario dos lectores mis convencionais, non adoita avalar este tipo de textos, se fixese co Premio Irmandade do Libro ao Mellor Libro do Ano 2010. un dato a ter en conta para decantarmos por este policial que deu que falar abondo no momento da sa publicacin.

ende 1986 e at 2008, coa excepcin da fonda crise vivida entre outono do 1992 e 1997- que no noso pas mancou o desenvolvemento at 1998-1999-, viviuse un periodo de crecemento econmico desigual, baseado na construcin inmobiliaria, na dotacin de infraestruturas varias e na dispoiblidade abundante e barata de crdito bancario, que posibilitou o consumo e mais a merca da vivenda malia existir unha tendencia xeral de crecemento real de salarios moito mis baixo ca o dos prezos durante todo este periodo, tendencia moi potenciada coa implementacin do euro en 2002.

mis presente na Andaluca, Madrid ou Mediterrneo, que denotaba unha tendencia en algn mozos e mozas (e de seguro, nos seus pais e nais) a desprezar a formacin e o estudo como xeito de socializacin laboral e desenvolvemento persoal. Nalgns territorios espaois, durante o periodo 19982008, ducias de milleiros de mozos e mozas incorporronse ao mercado laboral orfos dunha formacin persoal e profesional altura do sculo XXI. Ao tempo, nas nosas cidades, fomos esquecendo en amplos sectores valores como o do cumprimento da palabra dada, a solidariedade e a cooperacin co vecio. Tamn, en moitos casos, os valores do estudo, do traballo ben feito e do esforzo para substituilos polo suposto -e s veces non ponderado- interese econmico inmediato, pola adhesin

CADERNO DA VIAXE

U-los valores
*Xon Antn Prez Lema: Avogado

aos valores da masa, polo egosmo e polo chamado escaqueo ou lei do mnimo esforzo. Ao tempo, ags durante a toma de conciencia que supuxo o movemento Nunca Mis no outono do 2002 e inverno do 2003, moitos dos nosos concidadns galegos desvencellronse de toda preocupacin sobre o noso ambiente e territorio, abrndose paso na nosa cidadana pretensins de pelotazo moi curtopracista que puan en risco o noso pas e tendan sa mediterranizacin.

E, en ltimo de contas, coexistiu todo este proceso co desleixo, en moitos sectores urbanos, a respecto da nosa lingua e cultura e mesmo a respecto das nosas orixes persoais e familiares, como se fosemos quen de ser outra cousa ca galegos. Na Galicia contribuiu a esta perda de valores a falla dunha coherente elite intelectual, poltica e empresarial que puxera os valores comunitarios, de cohesin social e de galeguidade por riba dos seus egosmos, individualismos e localismos.

Durante este periodo formamos na Galicia as xeracins mellor preparadas da nosa historia, malia que tivemos a ocasin de albiscar un fenmeno moito

28

Cultura - Agosto de 2011

A sella e un selleiro de vocacin: Xavier Fernndez Lage (I)

Francisco Gonzlez Groba auga, un lquido moi abundante na Terra, un dos recursos mis prezados porque imprescindible para a vida de todos os seres vivos, dos que a maiora est composto por mis dun 80 por cento deste elemento.

era, por exemplo, un adolescente. Por iso non sorprende a lenda sobre a construcin do acueduto de Segovia, que se fixo, segundo se di, por aquela moza que prometeu darlle a sa alma ao diao a cambio de que lle fixese chegar a auga diariamente ao p da sa casa. Na fonte pblica, no vern,na poca de estiaxe, amorebanse as sellas esperando para ser enchidas cando lles tocara a sa quenda, que entre ns era respectada polos usuarios do manancial sen as liortas que sucedan noutros lugares, debido a ese sentimento de solidariedade e respecto que existiu entre a vecianza. Cando unha persoa recolla a sa sella pua a encher a seguinte, e as... A sella (ou balde) un recipiente que se utilizaba para transportar auga. O material empregado para a sa construcin foi diverso: madeira, barro, vimbios (recubertos de pez no interior), etc. Pero o material mis utilizado para a construcin da sella e que se impuxo foi a madeira. En Galicia empregouse a de carballo, que boa, pero bastante pesada, polo que foi substituda pola de castieiro, que mis lixeiro. Tamn se empregou a de cerne de cerdeira. Nas zonas de porto de mar, empregbase a teca, madeira de moita calidade e que se atopaba con facilidade nos desmantelamentos de barcos. En Asturias unha das mis usadas era a de teixo. A sella nos seus orixes posible que se obtivese dun tronco de madeira baleiro no seu interior por efectos do tempo e dos fungos, que s puidese necesitar prlle un fondo. Tamn xunguindo cuns aros de madeira das metades dun tronco coas mesmas caractersticas do anterior. Pero todo evoluciona, porque o home vai descubrindo os segredos e as posibilidades que a natureza nos ofrece para ter unha vida mis digna. Como consecuencia, foi capaz de construr ferramentas para traballar a madeira e construr sellas coas caractersticas mis recomendadas para cada momento histrico.

Por iso non faca falta ter que atopar un tronco oco para facerse cunha sella. Construronas con doelas porque ademais da ferramentas necesarias xa conseguiran tamn uns coecementos matemticos importantes, ademais da destreza do artesn (carpinteiro) necesaria para tal labor. As sellas ademais do seu destino habitual tamn se utilizaron como elemento de actividades ldicas. As sabemos que noutros tempos se celebraban carreiras e bailes con sellas na cabeza para demostrar as habilidades dos participantes. Hoxe esta destreza est practicamente perdida. O artesn que constre as sellas o selleiro; en realidade un carpinteiro con coecementos suficientes e capacidade tamn para a construcin de toneis. Algns deles tiveron esta profesin como medio de vida. Por iso atendan os encargos que lles facan os seus clientes, e os excedentes da producin poanos en venta nas feiras ou eran ofrecidos nas tendas tradicionais das parroquias, que tan boa funcin social realizaron ao longo do tempo. Como recordo debo dicir que anda hoxe lembro a sella que estaba exposta na tenda do chorado Manolo de Telmo na parroquia de Angoares, xa que era un lugar onde os seus vecios podan conseguir calquera cousa necesaria. Hoxe esta profesin est practicamente extinguida porque todos, afortunadamente, contamos con abastecemento de auga domiciliaria e non se necesitan as sellas para o transporte da auga. Pero, a pesar diso, sempre quedan persoas con moita sensibilidade que se resisten a que se perda a memoria das nosas formas de vida pasadas porque coidan que un patrimonio que hai que conservar e transmitir s novas xeracins. Un paradigma desas persoas, para min, Xavier Fernndez Lage, vecio de Nogueira, Ponteareas. De Xavier falaremos no prximo nmero de Hermes e Atenea, porque consideramos de interese a sa actividade.

Hoxe na nosa vida coti non representa ningn problema o abastecemento de auga para o domicilio, porque s fai falta abrir a billa: o demais vn s. Pero esta marabilla, porque o , est nosa disposicin desde hai relativamente moi pouco tempo. Non debemos esquecer que as tradas de auga (moi rudimentarias) chegaron s cidades nos primeiros anos do sculo XX. Co paso do tempo este servizo foi estendndose a outros ncleos menores de poboacin ata que nos primeiros anos da dcada dos setenta empezaron as tradas nos barrios dalgunhas parroquias de Ponteareas, que, hai que recoecelo, foron un avance moi interesante. Ata esa data a xente tia que conseguir a auga ben dun pozo (quen o tia) ou acudindo fonte pblica, que en moitos casos estaba lonxe do domicilio. E, por enriba, trasladala ata a casa en caldeiros ou noutros recipientes, pero cando era para beber ou cociar empregaban a SELLA, que ns coecemos co nome de BALDE. Hoxe en Espaa -un dos pases mais consumidores de auga- necesitamos aproximadamente 150 litros por persoa e da. O consumo familiar de auga nos tempos aos que antes faciamos referencia nada ten que ver co de hoxe, xa que 10 litros por persoa e da podan ser suficientes para aquela maneira de vivir na que a hixiene persoal estaba moi relaxada ata que chegaba o vern, que era cando se poda quitar o loito monrquico que se puxera no lugar dos calcetns. Tamn haba que levar auga para os animais domsticos. Total, un grande esforzo que fatigaba a calquera e con maior razn se o encargado dese labor

Agosto de 2011 - Cultura

29

Homenaxe a lvaro Cunqueiro no centenario do seu nacemento

delegacin da Xunta de Galicia en Madrid acolleu o pasado 12 de setembro a conferencia lvaro Cunqueiro e o Xornalismo, que pronunciou a profesora lucense Monserrat Mera Fernndez, especialista no autor galego. Con este acto, a Casa de Galicia nese conmemoracin do centenario do seu nacemento, que se cumprir o prximo 22 de decembro, na moi nobre vila de Mondoedo como lle gustaba dicir ao insigne escritor.

nato, tamn se senta xornalista, unha relacin amor-odio que expesou en mltiples ocasins. A maior achega de Cunqueiro ao xornalismo O envs, unha columna que publicou durante vinte anos en Faro de Vigo, para paliar os efectos negativos do xornalismo e na que recorre ao antiperiodismo e d noticia da cara oculta das noticias. A pesar do tempo que transcorreu desde a sa publicacin, a maior parte das columnas xornalsticas de Cunqueiro segue sendo actual, segue tendo vixencia. Algunhas ata poderan publicarse hoxe mesmo sen problemas; s habera que cambiar o quen e o cando, en ocasins o onde, dixo Mera e leu varios retrincos de artigos que as o confirman. Como curiosida-

de, Mera comentou: este vern estiven nunha estancia investigadora en Harvard e tiven a oportunidade de dar unha charla al sobre o xornalismo de Cunqueiro e sorprendeume que os seus textos e a sa visin do mundo lles resultasen tan interesantes a persoas que, na sa maiora, descoecan a sa obra. Pechou o acto o director, tras un breve coloquio no que se compararon aspectos de Cunqueiro con Garca Mrquez. Por alusins interveu a escritora Marta Rivera da Cruz, especialista no escritor colombiano, para recordar que, efectivamente, Mrquez tia unha avoa galega; na sa obra citou a Cunqueiro e ambos tian en comn unha gran influenza da tradicin oral. A idea final, coa que todo o mundo estivo de acordo, pronunciouna nega: o centenario do nacemento de Cunqueiro unha estupenda desculpa para volver lelo e a mellor homenaxe que podemos renderlle.

O delegado da Xunta e director da Casa, Jos Ramn nega Lpez, destacou na presentacin a importancia deste da tanto pola confereciante como polo personaxe tratado. Mondoedo e Cunqueiro son palabras mxicas repletas de soos e silencios. nega lembrou as palabras de Cela para definilo, ese fermoso anaco de terra no que presumen de facer dos silencios a sa festa perpetua, vila desde a que o mundo se ve amodo e por iso a Cunqueiro hai que lelo amodo, sen prsa, saboreando o seu estilo, a forma, o que conta.... A relatora, Monserrat Mera, fixo un repaso pola biografa de Cunqueiro, que ilustrou con diversas imaxes, algunhas inditas como a do carn de prensa que puido localizar grazas s investigacins realizadas e que publicou en numerosos artigos, libros e colaboracins. Cunqueiro herdou da sa nai o amor pola lectura e do seu pai, boticario, a sa admiracin pola natureza. Estudou Filosofa en Santiago anda que do mesmo xeito que no Instituto pasou mis horas na biblioteca que nas aulas, explicou Mera. Pese a que era un fabulador

30

Cultura - Agosto de 2011

MESTRES E MESTRAS PARA A HISTORIA

Paulo Novs Souto

Anxo S. Porto Ucha

aulo Novs Souto foi nado en San Paulo, se ben tia nacionalidade espaola. Seus pais puxronlle o nome de Paulo en recordo da cidade brasileira, na que eran, daquela, emigrantes. De acordo cos datos ofrecidos por V. Lus Lamela Garca en Inmolados gallegos, onde constan algns lembrados pontevedreses fusilados en 1936 por defenderen a democracia e a liberdade, debeu nacer no ano 1900. Fxose mestre polo Plano de Estudos de 1914. Foi mestre da escola mixta de Santa Mara de Sacos. Segundo consulta realizada nos fondos da antiga Escola Normal de Pontevedra, no curso 1925-26 fixeron as prcticas na sa escola Fernando Gndara Gmez e Juan Gndara Barros. No curso seguinte 1926-27 aparecen como alumnos en prcticas Juan Gndara Gmez e o citado Fernando Gndara Gmez.
Arriba, dereita, con traxe escuro e garabata, Paulo Novs co alumnado do Instituto

Estivo logo en San Adrin de Cobres. No referido estudo de V. Lus Lamela figura unha certificacin de Juan Salgueiro Barreiro, Presbtero, Capeln do Convento Colexio de Trinitarias de Noia, anterior cura ecnomo da citada parroquia de San Adrin de Cobres entre 1925 e 1930, na que certifica que durante los dos ltimos [aos], poco ms o menos, estuvo al frente de la escuela de nios de la mencionada feligresa Don Paulo Novs Souto, como maestro en propiedad. Creada en 1931 unha seccin de Escola Preparatoria de Ingreso no Instituto de Pontevedra, Paulo Novs accedeu a esta praza. Entre a importante documentacin que aporta Lamela Garca sobre o proceso seguido no Consello de Guerra, con motivo dos acontecementos que se sucederon na capital do Lrez despois do 18 de xullo de 1936, hai un escrito do Catedrtico e Secretario do Instituto Nacional de Segunda Ensinanza de Pontevedra, Nicols Nio Sanz, do 1 de outubro de 1936, no que certifica que en un Libro de Actas de Sesiones de Claustro celebradas por el de este Instituto, y en la correspondiente al da 24 de Octubre de 1931, existe un acuerdo que copiado literalmente dice: ESCUELA PREPARATORIA- Acordado en este Centro el establecimiento de una Escuela preparatoria para ingreso en el mismo, el Sr. Director propone para desempearla al Maestro Nacional de S. Adrin de Cobres (Vilaboa) D. Paulo Novs Souto. Se aprueba la propuesta y se faculta al Sr. Borrs para fijar gratificacin que haya de concedrsele. Entre as innovacins que se introduciron coa chegada da Segunda Repblica estaba esta Escola Preparatoria, para facilitar o acceso do alumnado Segunda Ensinanza. Sabemos que en 1931 se estableceu provisionalmente un Plano de estudos baseado nos anteriores de 1903 e 1926. No Proxecto de Bases da Ensinanza Primaria e Segunda Ensinanza, aprobado en Consello de Ministros e lido na Cmara polo Ministro de Instrucin Pblica, o institucionista

Fernando de los Ros, o 9 de decembro de 1932, concretbase un bacharelato de sete anos. En 1934 implantouse este bacharelato, cun exame de revlida ao final, que sera substitudo por un Exame de Estado na Lei de 1938. Para seren admitidos (base quinta) os alumnos e alumnas deberan ter dez anos cumpridos e exhibir un certificado do director dunha escola primaria nacional, municipal ou inspeccionada tecnicamente polo Estado, no que se acreditara a suficiencia; do contrario, deberan someterse a una exame de ingreso no Instituto. Isto explica a presenza de Paulo Novs Souto na Preparatoria do Instituto de Pontevedra. Sabemos que posteriormente, ao aumentar o nmero de alumnos e alumnas, ampliouse a tres seccins. A coeducacin foi outra das grandes conquistas republicanas, xunto eliminacin da Relixin das materias do currculo. O estourido da guerra civil rompeu con aquel proceso. Paulo Novs era amigo de Bibiano F. OsorioTafall, director do Instituto nos primeiros anos da Repblica, e afiliado ao partido de Izquierda Republicana, da que era Secretario Provincial. Do Comit de Defensa da Repblica. Paulo Novs pertenca igualmente Asociacin Casa del Maestro, de Pontevedra. Aparece formando parte da Comisin Organizadora en 1933 e como Tesoureiro da mesma, na constitucin da mesma o 1 de maio de 1934. Figura tamn en Escuela Vivida, o rgano da Asociacin, nun Manifesto de adhesin ao homenaxe a Marcelino Domingo, xunto a Osorio-Tafall, Luz Poza Juncal e outros. Na mesma revista, consta entre os asistentes ao Curso de Extensin Cultural, celebrado en Pontevedra polo Seminario de Estudos Galegos en 1935. Localizmolo no repetido BOPP de 1 de setembro de 1936 entre os que se suspenden dos seus cargos de mestres polo tristemente recordado Gobernador Civil de Pontevedra, Ricardo Macarrn Piudo. Apa-

rece tamn na Relacin de individuos que han sido detenidos por los sucesos de julio ltimo, PONTEVEDRA NORMAL QUINTA BRIGADA, 1936. Tratbase da Escola Normal, convertida agora, por esas contradicins que ten a vida, en crcere para os propios mestres. Os esforzos para salvalo foron infrutuosos. O citado Presbtero, compaeiro en San Adrin de Cobres, certificaba ao seu favor que su conducta como maestro en la referida escuela fue intachable, dedicndose exclusivamente y con mximo entusiasmo a la formacin, educacin e instruccin de sus educandos y enseando con celo el catecismo de la Doctrina Cristiana. Era defensor de la propiedad, religin, familia cristiana, mostrndose enemigo de judasmo, marxismo y masonera, siendo defensor entusiasta de Espaa, sin resabios de separatista y todo esto puedo certificarlo, porque debido a su buena conducta moral, religiosa y social, le admit a vivir en mi compaa en la casa rectoral, hasta que de all sal por ser destinado a la Villa de Bueu en Dbre. de 1930. Hai tamn outro escrito de Enrique Furio Otero, xefe de Negociado de Terceira Clase do Ministerio de Instruccin Pblica e Belas Artes, afecto Secretara do Instituto Nacional de Segunda Ensinanza de Pontevedra, na que certifica, co Visto e Prace do Director, Secundino Vilanova, que Don Paulo Novs Souto, Maestro que fue de la Escuela Preparatoria de Ingreso de este Centro, cumpli siempre con su deber en el desempeo del referido Cargo. Non valeu de nada. Despois do Consello de Guerra, Paulo Novs Souto, xunto con outros compaeiros, foi fusilado en Pontevedra o da 12 de novembro de 1936 aos 36 anos. Na honra de todos eles, no rueiro de Pontevedra existe a ra 12 de novembro, en lembranza daqueles pontevedreses de ben. O seu expediente consta no AGA, co nmero 32/13218.

Agosto de 2011- Cultura

31

Historia do deporte (VII)

primeiras noticias documentadas de competicins atlticas na antigidade localzanse en Grecia e en Irlanda sendo polo tanto o atletismo a forma organizada de deporte mis antiga. Na literatura grega clsica atopnse descricins de carreiras celebradas na Hlade de, polo menos, mil anos antes do nacemento da era cristi, asociadas a festas relixiosas. Inda que uns autores datan a orixe dos Xogos Olmpicos, que reciban ese nome porque se celebraban na cidade de Olimpia, ao noroeste do Peloponeso, no ano 1222 e outros no 884, mbolos dous antes de Cristo, o primeiro vencedor ao que lle coece o nome foi Coroebus, gaador da carreira de velocidade, stadio, no ano 776 antes de Cristo. Ao principio a proba do stadio era a nica carreira do programa. Mis tarde engadronse outras como o diaulos que eran dous stadios, o dlico, que era unha carreira longa cuxa lonxitude oscilaba entre sete e vintecatro stadios e unha proba combinada, o pentatln, que inclua a carreira do stadio, salto de lonxitude, lanzamentos de disco e xavelina e loita. Os vencedores reciban grandes honras, e algunhas das sas proezas eran relatadas por famosos escritores e filsofos. De feito, cocese a maior parte dos nomes dos antigos campins olmpicos grazas s listas compiladas por celebridades como Hipias, Aristteles e Escisin o Africano. A pesar das investigacins e especulacins de diversos autores e estudosos, resulta perfectamente comprensible que non se dispoa de informacin fiable sobre as marcas alcanzadas polos atletas na antigidade.

Historia do atletismo (I)

Xoan Xos Prez Labaca atletismo, palabra que procede do grego athlos, loita, vn sendo un deporte que abrangue un abano de probas agrupadas en carreiras, saltos, lanzamentos, probas combinadas e marcha. Ten como finalidade superar o rendemento dos adversarios en velocidade, resistencia, en forza nos lanzamentos e desprazamentos mediante saltos horizontais ou en altura. Segundo foron pasando os tempos o nmero de probas, ben individuais ou colectivas, ten variado, as como tamn as mentalidades. Quizais o atletismo, en diferentes vertentes ou en todas, sexa o deporte mis

universal nas distintas competicins afeccionadas a tdolos niveis, xa que a simplicidade e os poucos medios necesarios, en moitas das sas disciplinas, para a sa prctica, fan que sexa moi doada a participacin e explican a sa difusin e o seu xito. Os primeiros vestixios de competicins atlticas remntanse s civilizacins antigas. O atletismo foi desenvolvndose ao longo dos sculos, desde as primeiras probas ata a sa regulamentacin. Poden atoparse pegadas das actividades atlticas en baixorrelevos exipcios que se remontan ao ano 3500 antes de Cristo, pero as

Outros acontecementos importantes da antiga Grecia eran os xogos pticos, os xogos nemeos e os xogos istmicos. Os xogos pticos tian lugar na terra do famoso orculo, en Delfos, e alcanzando unha grande resonancia case equiparable dos Xogos Olmpicos. Nestes encontros atlticos tamn eran concedidas grandes honras aos vencedores. Co paso do tempo, os premios adquiriron tal magnitude que para conseguilos os participantes remataron por facerse inevitablemente profesionais. Tristemente, xa daquela, os atletas recorran ocasionalmente a beber beberaxes misteriosas para mellorar o seu rendemento, pois os premios que reciban os vencedores eran dun valor considerable en relacin col nivel econmico da poca e os incentivos eran tan grandes que o risco de inducir corrupcin chegou a un punto extremo que, xunto con outros factores, levou ao Emperador Teodosio, no ano 393, a decretar o final dos Xogos Olmpicos. Durante oito sculos non se celebraron competicins organizadas de atletismo. Isto foi todo na historia do atletismo en Oriente, centro daquela da ocultura mundial, pero en Occidente, en Irlanda, tamn os celtas facan os seus encontros, dos que falaremos no vindeiro captulo.

Xornal Galego de Deportes e Cultura

Director: Carlos Rey Brcenas. Edita, maqueta e imprime: Publicaciones Tameiga, S.L. Enderezo: Avenida do Aeroporto, 83, Tameiga, Mos. Pontevedra.

Enderezo electrnico: redaccion@hermeseatenea.com publicidade@hermeseatenea.com director@hermeseatenea.com Telfonos: 986487480/658585049 Coordinador: Guillermo Rodrguez Colaboradores: Alicia Rocha, Vicente All, X. A. Prez Lema, Pablo Glez Marias, Anxo Fernndez Saborido, Antonino Garca, Emilio nsua, Anxo S.

Porto Ucha, Xoan Xos Prez Labaca, Ral Daniel Sotelo, Manuel Rosende, Inma Otero, Miguel Andin, Juan Louzn (Madrid), Coki (Nova Iorque), Carlos Barros Fotografa: Arquivo, Hernndez Publicidade:Sandra Araujo, Guillermo Rodrguez, Suso Vieito e departamento propio Depsito Legal: VG195-2011

Este xornal imprmese en papel reciclado