11 DECEMBER 1931 -1 TEBETH 5692

Ex.

Opla g

150 0

ABONNEMENT bij vooruitbetaling per halfjaar voor Amsterdam f 1.20,

overige plaatsen in Nederland 1.40. Voor het Buitenland 7.50 per jaar. Losse nummers 5 et. Het verschijnt Donderdagnamiddags. Advertenties enz. Brieven aan de Redactie vr Woensdag 12 uur. voor de Administratie vr Donderdag 10 uur v.m., Joden Breestraat 63.

CHANOEKA EN PURIM

ui\n nyie\ -dij? n Pharao droomde, dat hij bij de rivier stond.
"wn
Zie eens, merken onze Wijzen op, het verschil in godsvereering tusschen Isral en de heidenen. Van Pharao, den heiden, heet het, dat hij stond "INVI iy, hetgeen kan beteekenen op de rivier. De rivier, de Nijl, wordt door de Egyptenaren als godheid beschouwd en vereerd. En nu wordit dus van Pharao gezegd, dat hij staat op zijn godheid. Bij de heidenen acht de mensch zich te staan boven zijn god. Wanneer hij gelukkig n voorspoedig is en dus kan meenen, dat zijn god hem gunstig gezind is en hem helpt, dan aanbidt hij zijn god en brengt hij voor zijn god offers, om aan zijn god iets terug te geven van de weldaden, die deze hem heeft bewezen. Maar wanneer het hem slecht gaat, wanneer hij met rampen en ongelukken heeft te kampen, dan wordt de heiden boos op zijn god; dan draait hij dezen den rug toe, want als zijn god niets voor hem doet, cfan doet hij ook niets voor dien god; dan toont die god zijn onmacht en behoeft hij hem dus niet meer te vereeren. Zoo staat de heiden boven zijn god; hij becritiseert dezen en spreekt zijn goed- of afkeuring over hem uit; hij dient zijn god, naar mate deze zich de vereering waardig maakt. Hoe geheel anders is het bij Isral, dat van God leering heeft willen aannemen omtrent de verhouding tusschen God en mensch. Meent de heiden te staan boven zijn god, bij Jacob, de stamvader van Isral, heet het: viy __: 'i rnni, God stond op j hem; Isral weet, dat God, de Absolute, staat boven den mensch; dat di mensoh zich geheel aan God heeft te onderwerpen en heeft de dragen, waf God over hem beschikt. Wanneer die mensch rampen: moet verduren, beteekent dit, dat God het om de, een of andere reden nuttig acht, den mensch te kas-, tijden en moet de mensch God bidden, om het onheil1 van hem af te wenden; moet hij tot zichzelf lnkeeren en onderzoeken of hij zich aan de Goddelijke wet heeft vergrepen, waardoor God Zijn gunst aan den mensch heeft onttrokken. Zoo groot is het verschil tusschen Isral en de heidenen en het is dus te begrijpen, dat het heidendom steeds Isral heeft bekampt en getracht de geesteswereld van Isral te vernietigen. Want het streelt de menschelijke ijdelheid meer, zich te achten als boven de godheid staande, dan zich aan de godheid onderworpen te gevoelen. Chanoeko is een episode in den onophoudelijken strijd, die het heidendom tegen Isral heeft gevoerd, zooals Purim eveneens een phase in dien kamp vertegenwoordigt. Toch schijnt er verschil tusschen den Chanoekostrijd en den Purimstrijd te zijn, zooals blijkt uit een Midrasjsententie van den volgenden inhoud, In de psalmen vindt men het vers: Ik vertrouw op: Uw goedheid, mijn hart juicht in Uw hulp, ik wil Ij voor God zingen want Hij heeft mij welgedaan. Ik vertrouw op Uw goedheid", zoo sprak Isral in Babel; mijn hart juicht in Uw hulp", zoo sprak Isral in Perzi; ik wil voor God zingen", zoo sprak Isral bij den strijd tegen het Grieksche heidendom. In Babel, gedurende de Babylonische ballingschap kon Isral werkelijk tot God zeggen: Ik vertrouw op Uw goedheid". Want daar had Isral niet anders te doen dan op God te vertrouwen. God had immers reeds lang vr de verwoesting van den tempel en de vernietiging van Israls volksbestaan door Zijn profeten doen verkondigen, dat Isral in ballingschap naar Babel zou worden gedreven en dat het daar 70 jaar zou moeten blijven. In Babyloni kon het dus zeggen, dat het vertrouwde op de goedheid van God, Die Zijn belofte zou vervullen en na de 7C jaar van ballingschap de verlossing zou brengen. Na de afweer van den Perzischen aanslag, de aanslag van Haman op Isral, riep het uit: Mijn hart juicht in Uw hulp" en na de overwinning op het Griekendom zeide het: Ik wil voor God zingen". Er is een verschil tusschen deze beide vreugdeuitimgen en dit verschil is ook gemotiveerd. Want de aanslag van Perzi was van een anderen aard dan die van het Grieksche heidendom en dit wordt gedemonstreerd door de wijze waarop Isral Zijn dank voor de redding uit het gevaar betuigde. Haman had het gemunt op het lichaam van Isral. Bij hem was het de haat tegen een anderen stam dan de heerschende. De geest van Isral was in die dagen wel zoo geassimileerd aan den Perzischen geest, dat Haman daaraan geen motief tot uitroeiing kon oratleenen. Midrasj teekent ons den afval van Isral, dat hunkerde om deel te mogen nemen aan de feesten en de maaltijden van Ahasveros, zonder dat het eenig gewetensbezwaar toonde om' te eten van de spijzen der heidenen; het was trotsch erop, te mogen verkeeren met de Perzische grooten en daaraan bracht het zijn geest ten offer. Haman gebruikt bij zijn aanklacht van Isral tegenover den koning het woord jesjnou, er bestaat een volk,, maar dit woord kan met andere klinkers ook worden gelezen josjenoe, dit volk slaapt, zijn geest is verslapt en het is onvatbaar geworden voor de wetten van zijn godsdienst, In Perzi was het dus niet een strijd

67e JAARGANG No. 31

'

RM.L. DE LANGE

ER AMSTERDAM ) rtM BOT DEN HAAG en KA AS SCHEVENINGEN ) _-r lTeel-*fl

Nieuw

Uitgever: I. I_. "JOACHIAftSTHALf TELEF. IMTERC. 44340 JODEN BREESTRAAT 63, AMSTERDAM : L. D. STAAL, Spinozastraat 3-C. Hoofdredacteur Copit van IHGEZQIDEB STUKKEB, jjepliattt of HET nplaittt, wtdt HET trimniidn.

Dte *tdx

ow ypirh

Om U met de echte leer der waarheid

bekend te maken.

Opla g

IsraWeekblad elitch

1Ex.50 0

P a'g- 5"
pag. 5 pag. 5 passim
"-

ADVERTENTIES van I4 regels 2., elke regel meer 0.50. Ingez. Mededeelingen 1-3 regels 3., elke regel meer f I.. Advertenties op de Ie pag. van I3 regels 6., elke regel meer 2.. Aanvragen en Verantwoording v. Liefdegiften 50% korting. Bij contract verlaagd Tarief.

Dispos.k. 10 et. Veranderingen in Adv. moeten vr Woensdag geschieden.

iy

rum

IDE

BREBEiTg 10 CENT PER K. ML I

aan de spits met hare BUICKS voor
U rijdt met Uw eigen wagen.

RENAULT-GARAGE ft J f% 15 et. p. K.M. EN NACHT

GEEN FOOIEN

DAG

-LT'-ClT

J/l #8 H

Belangrijke feiten
Het Atohatamedaansdhe congres in Jeruzalem Antisemitisme in het Rwmeensohe parlement pag. 5 Die heer L. Dasberg Jr., Opperrabbijn van Friesland, is tot Oppjerrabbijn van Groningen gekozen De begrootinig der Ned. Isral. Hoofdsynagoge over 1932' verschenen

TELEFOON

27777 |
5199

raadslid = verslaggever; ergo Dr. Haagens = 22e kerkeraadslid. Het zal wel niet dikwijls voorkomen,

tegen den Joodschen geest, want deze sluimerde, maar tegen den vreemden stam. Het Grieksche heidendom evenwel streed tegen den Joodschen geest, die zich in Isral weer liet gelden. Het verbood de besnijdenis, de Sabbathviering, de nieuwemaansviering, alle Goddelijke wetten die door de Joden trouw werden in acht genomen. Antioohus wilde den Goddelijken geest uit Isral bannen en het heidendom, dat zijn god niet gehoorzaamt, doch dat zijn god meent te kunnen dwingen den mensch te gehoorzamen, in de wereld doen triomfeeren. En daarom dankt Isral na de overwinning op Haman, waardoor het lichaam werd gered, met de woorden: Mijn hart juicht, mijn lichaam dankt. Maar na de overwinning op de Grieksche legerscharen, die in Isral den geest, de ziel wilden uitroeien, zegt het: Ik wil zingen voor God; want het was een strijd voor God, voor het Goddelijke in Isral, in de menschheid. zoowel tegen lichaam als De strijd tegen Isral is nog niet uitgestreden. Een nieuw tegen ziel heidendom heeft zich in onze dagen ontwikkeld, dat niet beter is dan zijn voorgangers en het evenals deze op Isral heeft gemunt. Maar wij vinden kracht, evenals onze voorgangers in ons vertrouwen op God en roepen met hen uit

dat een lid van een college in dej>ers beschouwingen geeft over de werkzaamheden van dat college, dodi dan de goe-gemeente en misschien zich zelf tracht diets te maken" dat hij buiten dat college staat. Hier is dit al heel ergerlijk. Want in het Rotterdamsche blad van 13 Nov. schrijft het 22ste kerkeraadslid", alias Dr. A. J. Haagens, van de motie Sanders c.s., dat dit is een motie, waaraan ik met gerustheid mijn stem geef". Waar het kerkeraadslid Dr. A. J. Haagens zelf deze motie mede heeft ingediend, is het toch wel wat erg misleidend, om als voorlichter van het publiek te schrijven, dat men die men n.b. zelf heeft medeaan deze motie onderteekend met gerustheid zijn stem zou geven en op deze wijze voor die motie stemming maakt. De schrijver, die zich noemt het 22ste kerkeraadslid, heeft zich thans onitpopt als een van de 21. Welk nummer hem in de rij toekomt, zij thans het publiek ter beoordeeling overgelaten.

Chanoekafeesten allerwegen

Een propaganda-avond van het Joodsdi psychiatrisch paedagogisch Consultatiebureau

'

pag- f pag. 9

Een

Jonas

de Vries-fonds gesticht

Protestvergaderinig der N.Z.S.O. tegen de

behandeling der

buitenlandsche universiteiten

Joodsche

studenten op

pag. 5
paig.

75-jarig bestaan der Vereeniging GemieJoes Gassodiem te Almelo

12

Stadsniuws

Baragcs: WEESPERPLEIN 18 en Naar wij vernemen, vergadert Woensdag 23 December a.s.

INDUCO-TAXI D y. enP N Vh< 52643 TELEFOON 52633

en
B 5122

ALB. GUYPSTRAAT 3E

___

KERKERAAD.

de Kerkeraad

"vinn- "porn

w\

Vergadering van den Kerkeraad der Portug. Isral. Gemeente

op Woensdag 16 Dec. a.s, des avonds 8 u. Agenda:
1. Ingekomen stukken, o.a. brief Hoofdcommissie inzake motie tot wijziging Reglement van het Kerkgenootschap. 2. Benoemingen: a. vari.een lid der Bouwcommissie. (Aftr. de heer: J. da Slva, herkiesbaar); b. van twee leden van de Commissie van Classificatie. Aftredende leden de heeren A. S. Cattela Rz. en M. H. Pimentel. (Beiden herkiesbaar); c. een lid van de da Silva-Stiohting. Aftr. de heer G. Nabarro (herkiesbaar). 3. Verslag van de da Silva-Stichting over 1930. 4. Verantwoording der Gemeente over 5690/91 5. Rapport van de Hoofdcommissie over 1930/31. 6. Idem van de Godsdienstscholen der Vereeniging Kennis en Godsvrucht" omtrent de Verantwoording over 1930 en Begrooting over 1931. 7. Idem van de Verantwoording over 1930/31 en Begrooting voor 19311932 voor het Gesticht v. P. I. Gehuwde Oude Lieden. 8. Idem van de Verantwoording der Gemeente over 5689/90 (1929/30). De conclusie sukken no. 6, 7 en 8 strekt tot goedkeuring). 9. Voordracht van het Dagel. Bestuur, om de vacature van een lid van den Kerkeraad onvervuld te laten tot de verkiezing voor de periodieke aftreding in 1933. 10. Comit-Generaal.

Het Bestuur der Vereeniging tot Werkverschaffing aan Hulpbehoevende blinden richt zich in dit blad per annonce tot het publiek, om het groote tekort van zijn inrichting te dekken. In deze inrichting werken dagelijks _= 160 blinden.

WERKVERSCHAFFING AAN BLINDEN.

JOODSCH PSYCHIATRISCH-PAEDAGOGISCH
In verband met de propaganda-bijeenkomst op Donderdag 3 December j.1., waarvan elders in dit blad een verslag voorkomt, bericht men ons, dat voor het eerst op Donderdag 17 December Dr. H. de Levie, leider van dit bureau, na eene inleiding zijnerzijds over Opvoedingsproblemen bij moeilijke kinderen", gelegenheid zal geven tot eene meer persoonlijke gedachtenwisseling. Deze bijeenkomst, die wederom zal plaats hebben in de hal van het zusterhuis van het Nederl. Isral. Ziekenhuis aan de Nw. Keizersgracht 104/114, vangt te 8 uur aan. Belangstellenden zijn welkom.

EEN ONTHULLING
Wij hebben in ons blad van 27 Nov. j.l, een ingezonden stuk opgenomen van den heer A. D. Hamburger, lid van den Rotterdamschen kerkeraad, waarin de schr. beweert, in den kerkeraad niet te hebben gezegd, dat de bekende motie-Achawa niet in strijd reglement der Rotterdamsche gemeente, is dpch te hebben gevraagd, f dit het geval is. De eerste lezing was die van het Rotterdamsche Weekblad; de tweede die van ons blad. Waar het verslag in het Rotterdamsche Weekblad de woorden van den heer Hamburger, volgens hem, dus minder juist had teruggegeven dan het onze, schreven we in een redactioneele noot dit toe aan het feit, dat als verslaggever van het Rotterdamsche blad dienst doet het kerkeraadslid de heer Dr. A. J. Haagens. Voor een lid van den kerkeraad is het moeilijk tegelijkertijd als verslaggever aanteekeningen te maken; men is tijdens het debat gewoonlijk in gedachten bezig met zijn eigen ideen te verwerken of te formuleeren en dan kan men niet zoo precies luisteren naar hetgeen een ander zegt. Het kerkeraadslid Dr. Haagens heeft dit onlangs in den kerkeraad zelf erkend en het zou dus niet onmogelijk zijn, dat de duobele kwaliteit, waarin dit kerkeraadslid aan de Rotterdamsche groene tafel: zit, hem ook in dit geval parten heeft gespeeld. Het Rotterdamsche blad vindt nu onze veronderstelling niet kiesh en niet fijngevoelig. Wij zisn dit niet in, waar wij toch hebben ezinspeeld op" een algemeen bekend feit, waarvan de nadeelen reeds vroeger gebleken en door den betrokkene zelf erkend zijn; Wij op onze beurt vinden het nu weer niet kiesch, en fijngevoelig, om tot een godsdienstambtenaar te zeggen, dat men het recht heeft, hem ieder oogenblik op straat te zetten, welk recht het kerkeraadslid Dr. A. J. Haagens zich toekent. Zoo heeft ieder zijn eigen opvatting van kieschheid en fijngevoeligheid. Het Rotterdamsche blad houdt intusschen vol, dat zijn lezing de juiste is en wij den heer Hamburger dus niet behoeven af te voeren van de lijst van hoogstaande personen en andere autoriteiten enz. die met den inhoud der motie-Achawa geheel aceoord gaan". Och, dat zal de toekomst leeren, als de motie van den heer Haagens c.s. in den Rotterdamschen kerkeraad in behandeling komt. Dan zal blijken, welke leden van dien raad instemmen met het denkbeeld, dat een sjelieach tsibboer, een sjochet, een godsdienstleeraar, tot de gemeente in de verhouding staan van een handelsreiziger tot den patroon of een loopjongen tot den baas of een dienstmeisje tot haar mevrouw. Uit deze episode is tevens gebleken, hoe het Rotterdamsche blad ten opzichte van het verhandelde in den Rotterdamschen kerkeraad manoeuvreert Wie is het, die voor de juistheid van het verslag in dat blad opkwam? Men zou meenen, dat het de verslaggever zelf is of de redactie. Mis! Het is de geheimzinnige figuur, die zich achter het pseudoniem 22ste kerkeraadslid" verbergt. Uit zijn epistel in dat blad van 4 Nov. j.l. blijkt echter zonneklaar, dat dit 22ste kerkeraadslid identiek is aan den verslaggever. En waar twee dingen die ieder gelijk zijn aan een derde, onderling gelijk zijn, krijgen we de volgende figuur: Dr. A. J. Haagens = verslaggever; 22ste kerke-

CONSULTATIE-BUREAU.

met'het

(1930/31).

BENEI TEIMON.
De besturen van Benei Teimon" en de Darnesvereeniging Benous Teimon", hebben den kinderen va de leden en van Tsengierei Teimon", Zondag j.l. een Chajioekohfeest aangeboden, dat zeer geslaagd was. De leiding berustte bij den heer N. Simons. Het afwisselende programma vermeldde een tooneelstukje door de kinderen zelf opgevoerd, Radio-hoorspel De Joodsche Jeugdomroep", bioscoop en natuurlijk de onvermijdelijke versnaperingen, belangloos door de Firma's Bolle & Groenteman en H. M. van Straten verstrekt, waarvoor dezen kindervrienden een hartelijk dankwoord toekomt. Een strijkje onder leiding van den heer M. de Jong, hield de vroolijkheid er in.

B. SWELHEIM
Men schrijft ons: Zondaga.s. hoopt de heer B. Swelheim, de sympathieke bestuurder van Benei Teimon" zijn vijftig-* sten verjaardag te herdenken. Als mede-oprichter van genoemde vereeniging heeft hij circa 9 jaar geleden krachtig deelgenomen aan den moeilijken pioniersarbeid in Plan Zuid. Op de propagandatochten in dit toenmaals onherbergzaam oord heeft hij menig lid voor de vereeniging en menig schoolplichtig kind voor het

Kleuterschool Rapenburgerstraat
Men schrijft ons: Zaterdagavond 1.1. was er zooals elk jaar bezichtigingsavond voor ouders en verdere belangstellende van de school. Vrijdag hadden de kinderen geen school, want toen werd versierd en daar mochten de kleuters niet bij zijn. Vrijdagmiddag was alles klaar. De school wachtte op de dingen die komen zouden. En niet te vergeefs. Zaterdagavond kwamen heel wat belangstellenden, die alles heel aardig vonden. Vooral de bedjes van de kleintjes vormden als altijd een ware attractie, 't Is jammer, dat zoo weinigen de kleintjes eens echt tijdens hun middagslaapje komen opzoeken. Alle klassen hadden aardige voorwerpjes gemaakt, vooral de menouro's, ook eigen werk van de kleuters, ontlokten iedereen uitroepen van bewondering. Na de rondgang door de school, verzamelden zich alle bezoekers in de feestzaal, waar de heer Davids allen vermaakte met zijn aardige goocheltoeren. Hierna gingen allen huiswaarts. Zondagmorgen 9 uur begon de kinderpret. Die verbaasde gezichtjes toen ze de versierde school binnen stapten! Ai, wat mooi! En voor wie is al dat speelgoed?" Deze en dergelijke uitroepen hoorde men telkens. Om half 10 gingen alle kleuters met een mooie muts op, in optocht naar de feestzaal, waar de film van de school, door de firma Fischel zeer bereidwillig werd vertoond. Dat was me maar eventjes fijn!, dat je jezelf en de andere kinderen daar kon zien spelen en loopen. Ze zagen ook het ingaan van de school, waarbij een kindje huilend kwam binnen gestapt. Dadelijk zei een van haar klasgenooten minachtend: Lottie jij hebt gehuild!" Na d film kregen allen heerlijke chocolade me. koek en na die smulpartij ging het terug naar de tooneelzaal waar door een der jongentjes de menouro werd ontstoken, waarna de kinderen eenige chanoekoliedjes zongen. Hierna voerden de oudste kinderen een paar aardige tooneelstukjes op, die bij allen in de smaak vielen. Tenslotte volgde nog de uitdeeling van cadeautjes en lekkers en met de handjes vol en met stralende gezichtjes ging het huiswaarts. Onnoodig te zeggen, dat het een goed geslaagd feest was.

godsdienstonderwijs aangeworven.

BESCHUIT VAN MUIS. ONOVERTREFBAAR " BEL OP 49671

De heer S. heeft het voorrecht mogen smaken, dat zijn werk met succes bekroond werd. Dank zij zijn medewerking mocht in Plan Zuid zeer veel goeds -'oor het Jodendom worden bereikt en thans kan van een bloeiend Jodsch leven worden gesproken. Als kerkvoogd ter Syn. Waalstraat, vat hij zijn taak voorbeeldig op en'met groote nauwgezetheid laat hij de synagogale aanspraken" van zijn Baalbattiem" rchf wedervaren. Ook ten aanzien van het Godsdienstonderwijs heeft de heer Swelheim nuttig werk verricht en tot het stichten van de scholen van de Van Ostade- en Jekerstraat heeft hij krachtig medegewerkt. Hij heeft zitting in het schoolbestuur, der Nederlandsch Isralietische Hofdsynagoge. Kindervriend als de heer S. is, bevordert hij ook het jeugdwerk in Plan Zuid en menig 'kind mocht uit zijn hand een belooning ontvangen voor trouw Syna;ogebezoek op werkdagen. Ziekenbezoek, troost aan treurenden en leniging van nood, rekent hij tot zijn bestuursfunctie en het zal den bescheiden en bekwamen bestuurder op zijn feestdag voorzeker niet aan belangstelling ontbreken, want zijn vrienden zijn vele! Moge de Algoede hem nog lanee jaren en in de gelukkigste levensomstandigheden behouden voor zijn gezin, voor Benei Teimon .en voor de joodsche gemeenschap.

NIEUW Vereenigingsleven

ISRALIETISCH

WEEKBLAD

EEN SI'JOEM IN NACHALIEL

Men schrijft ons: Voor de tweede maal sinds het bestaan van Nachalii", vierde deze vereeniging een Si'joem pp j.l. Maandagavond 7 dezer, in het vereenigingslokaal aan dn Polderweg. Ditmaal werd SchoelganOroeg" (Auraah-Gajiem) beindigd. Het was juist negen jaar geleden, dat met de beoefening van dit omvangrijke werk werd aangevangen. Ruim 30 leden en g*noodigden waren Maandagavond bijeen gekomen om deze Si'joem bij te wonen, waaronder' ook de geestelijke adviseur der vereeniging, den weleerw. heer Ph. Coppenhagen. Den heer J. H. Sohlberg was de eer te beurt gevallen, Schoelgan-Oroeg te beindigen, terwijl de heer S Duitz werd vereerd met het weder aanvangen van dit werk. Op zeer onderhoudende en leerzame wijze kweten beide heeren zich van hun taak, na afloop waarvan de Gazzen der Jeugdsjoel, de heer M. Druijff, op zeer melodieuse wijze in het Ngarwisgebed voorging. Hierna verzamelde het gezelschap zich weder aan de lange gedekte tafel, om gezamenlijk de Sengoedas Mitswo te nuttigen. Tijdens deze maaltijd sprak de voorzitter der vereeniging, de weleerw. heer L. Hirschel, de aanwezigen toe, waarbij hij namens het bestuur de heeren J. H. Sohlberg en S. Duitz dankte voor hun bereidwilligheid om bij deze Si'joem als Koure'im te fungeeren. Tevens overhandigde spr. het Bestuur, als persoonlijk geschenk van hem en zijn familie, een Seifer Lewoesj" ten gebruike bij de leeroefeningen, ter herinnering aan de nagedachtenis van zijn overleden moeder. De geestelijke adviseur hlera het woord richtende tot de aanwezigen in verband met de gehouden Si'joem, aanvaardde aan het slot van zijn korte toespraak, namens het Bestuur, het geschenk, waarbij z.weleerw. deed uitkomen, dat ook zonder dit geschenk de nagedachtenis van mevr. Hirschel z.g. bij de vereeniging levendig zou zijn gebleven, doordat zij in den persoon van den voorzitter een zoon heeft nagelaten, waarop de vereeniging trotsch is. Spr. dankt niettemin de familie Hirschel voor het kostbare geschenk en spreekt den wensch uit, dat het den weleerw. heer L. Hirschel gegeven moge zijn, nog vele jaren als voorzitter van NaohaliT' te blijven fungeeren. Hierna werd nog door de heeren J. H. Sohl'berg en S. Duitz het woord gevoerd, waarbij het aan Diwrei Thouro" niet ontbrak. De Mitswo van het voorgaan bij Birkas Hamozoun werd daarna op Amerikaansche wijze verkocht, waarna de laatst aan het bod gebleven kooper den weleerw. heer Ph. Coppenhagen met deze Mitswo vereerde. Met het uitspreken van dit dankgebed was deze waardige viering van de Si'joem geindigd.

u Kitsoer Sjoelg. Sabbath (jongens) van 12%1 Aroech; van 23 uur Jehousjoeang en Misjno; om 3 uur Mincho; (meisjes) van I2 uur Kitsoer Sjoelg. Aroech en Thouro met Hirsch; van 23 u. Newiem (Samuel); Zaterdagavond om half 8 gezellige bijeenkomst, waar de heer M. v. Geldereh ingekomen vragen behandelt; introductie toegestaan; Maandagavond van 7'/2B/2 uur ljb dr den heer M. V. Gelderen. Laagste rangcursus (dames). Alle lessen op de gewone tijd.
BACH. MEW. JOUSHER. Vrijdagavond bijeenkomst m 7% uur in de clublokalen, St. Anth. Breestraat 15; Sjabbosmiddag gewone bijeenkomsten om 1 en 2 uut voor alle cursussen.

AOOEDAS

JISROEIL

JEUGDORGANISATIE.

melk reep
AGHAWAH-SGHOOLFEESTEN
Woensdag- en Donderdagmiddag j.|. hebben in den Plantage Schouwburg meer dan 1400 leerlingen der godsdienstscholen hier ter stede genoten van de schoolfeesten, uitgaande van de afd. Noord-Holland van Achawah. De Voorzitter, de heer E Stibbe, vertelde de kinderen, dat de Commissie half van plan was, om dit jaar de feesten achterwege te laten. met zijn Sj'emang Jisroeil" onder de grootere aanDe tijden zijn zoo slecht, dat velen van hen, die door wezigen een diepen indruk. Er werden diverse versnaperingen verstrekt, terwijl er ook verschillende hun milde bijdragen de feesten mogelijk maken, zeer tot hun spijt hun steun moesten verminderen. De prijzen beschikbaar gesteld waren. Het Schoolbestuur was vertegenwoordigd door de heeren direcCommissie wist echter, dat de kinderen het niet pretteur L. Dunner en v. d. Ham. Aan het slot dankte tig zouden hebben gevonden en heeft daarom toch de voorz. beide vereenigingen voor hun belanglooze gewoonte gevolgd. Het feest zal echter een maar de medewerking. beetje beetje minder mooi zijn dan anders en ook een korter. Toch zullen allen zich weer zeer goed kunDe Damesaf deel ing Ngezras Nosjiem", van de nen amuseeren. En als we maar op Gd en doen, wat. Hij ons geboden heeft, dan zullen we Vereeniging Rechouwous" heeft Zaterdagavond, de. slechte.tijden' wel t. boven.komen ook Dat leert 5 dezer, een Chanoeko-feest gegeven, da ook door rabbijn Coppenhagen werd bijgewoond. De presions ook de geschiedenis van Chanoeko. prettigen middag geD kinderen hebben een zeer dente, mevr. H. KraalLeuw, opende de bijeenkomst en sprak een propagandistisch woord tot de had. D door de heeren H. Itali en A. Prins vervaardigde liederen daverden door de zaal, dat het leden. Die spreker van den avond, de heer S. Vuisje, een lust. was. De muzikaleVclown had een welvermemoreerde de geschiedenis van Chanoeko n Md aangeboden versnaperingen liet diend succes. En de' een dankbaar applaus in ontvangst te nemen. D J. men zich goed smaken. Maar het meest droeg tot 't Tooneelafdeeling Rechouwous", evenals de heerhef welslagen van den middag bij de opvoering van het Hangjas met zijn elctr. Pathfoon zorgden voor amusement, zoodat het een goed geslaagde avond taonelstukje Koningin Sabbath", tafercelen ujt het volksleven doof den heer G. G. Kleerkoois geworden. Joodsche per, hoofd der Talmud Toraschool alhier. Het stuk, dat al menigmaal is opgevoerd, bleek nog niets van BACHOEREI MEWAKSHY JAUSHER. zijn bekoring verloren te hebben. Het opvoedend kaZondagmiddag j.l. vierde boyengen. vereen, 'een rakter er van kwam door,het uitstekend SP.el en de mooie aankleeding bijzonder tot zijn recht, dank zij Chanoeko-kinderfeest in Huize Diligentia. Rabbijn ook de talenten van den spelleider, den heer S. Vorst. Sarlouis sprak de kinderen in een pittige rede to. Mej. Cl. Oudkerk speelde; voor koningin Sabbath, De. heer Agsteribbe oogstte buitengewoon succes terwijl tt de verdere medewerkenden de dames Cl. met films, bij uitstek geschikt voor de kinderen. Ook Mendelson, T. Vorst, A. Duits en D. Vorst en de de tooneelstukjes van den heer J. Roos, door de heeren M. Overste, M. Druyff, H. Cohen v. Delft, B. kinderen der ver., vielen zeer in den smaak, wat de Haan en I. Roeg behoorden. De kinderrollen wereveneens gezegd kon worden van het nieuwe tooneelstukje: Chanoeko", vrij bewerkt naar de Twee den vervuld door Sara Porcelijn en Heiman Maroko. Het orkest stond onder leiding van den heer W. CarJoodsche Vragertjes van mevr. C. AsscherPinkhof. De heeren Dreese, Sajet en Groenteman en Bolle dozo, de firma M. v. d. Beugel heeft voor het kaphadden weer voor chocolade en bananen gezorgd. werk' gezorgd. De Voorzitter bracht in zijn slotwoord dank De heer Turksma bood elk kind een mooi cadeau aan allen, die daarvoor in aanmerking kwawmen, in aan. het bijzonder aan de hesren M. L. Roos en N. Bachrach, maar ook aan de Directie van den Schouwburg en de artiesten, die door hun tegemoetkomende houding de finantieele moeilijkheden, waarmede de Commissie te kampen had, hebben helpen overwinnen. Woorden van weemoedige herinnering wijdde spr. aan de nagedachtenis van-mej. R. de Hartogh, die.steeds con afnote het welslagen der fsten heeft helpen bevorderen. De weleerw. heeren 'Opperrabbijn en Rabbijnen, leden van het Schoolbestuur en de administrateur van 't Onderwijsbureau, de heer J. Klein, gaven door hun aanwezigheid van hun belangHEILIG LICHT stelling blijk.

Rechouwous gaf j.l. Zondag voor 150 kinderen een Chanoe.kofe.est in het clubgebouw der buurt- en kindervemwiging Nieuw Uilenburg. Na een inleidingsrede door den voorzitter, den heer L. Vuisje, gaf d vereeniging Tooneel Na Arbeid", regisseur de heer A. de Vries, voor de kinderen een schitterend program; vooral de heer A. de Vries maakte

CHANOEKOFEEST RECHOUWOUS.

BEIS JISROEIL (JODSCH ONS HUIS). Sjabbos norgen aanvang van de sjoeidienst om kwart over acht; Sjabbosmiddag aanvang van de

Minchadienst om half twee; Zondagavond ouderavond om acht uur, waar mej. R. Frenkel zal spreken over Doelmatig gebruik en inrichting onzer woning", zonder kaarten geen toegang; Maandagavond en de volgende avonden weer gewoon clubs en cursussen; Dinsdagavond uitleenbibliotheek van 7V_ B>/2 uur; Woensdagavond inschrijving voor de clubs en cursussen van 7/2S/V uur.

Betsalei. Rasjie- en Misjnajouscursussen als gewoon. Maandagavond 8 uur Gebouw P.1..0.L. gezellige bijeenkomst; 9 uur voortzetting der serielezing De Levens de Groote Mannen" door Rabbijn Dr. M. de Hond. Afd. Jong-Betsalel: Centrum cursussen Maandagen Dinsdagavond; Afd. Rtiefbuur Zondag- en Donderdagavond. Afd. De Joodsche Stern. Zangles Dinsdagavond om kwart vr zeven in de Uilnburgerstraatschool.
Sjabbosmiddag van 121 uur Aroech, Hilchoth Chanoekah; Woensdagavond van 8}4 9/4 uur Chommesj met Rasjie.

JOODSCHE

VEREEN. BETSALEL, Afd. Groot-

'

Kitsoer Sjoelchan

BENEI TEIMON.

BENOUS TEIMON (Jeugdafdeelng). Woensdagavond 8 uur cursus ten huize van mevr. Ichenhauser, Borssenburgstraat 29. HAGOMIL. Meisjescursussen en Parasa lezen om 1 uur; te half twee Mincha. Daarna Chanoeka-bijeenkomst voor alle jongens en meisjes. Leider de heer M. de Bruin. Afd. Zuid, Geulstraat 25. Om half twee Mincha. Daarna cursussen; met nacht Ngarbiet. S. en C. V. KADIMAH". Zondag korfbal: te 2 uur, terrein Joubertstraat. Na afloop korfbal bijeenkomst in de Poort van Weesp, Weesnerplein met introduc's. Dinsdagavond turnen jongens van 7'/2 8% uur en turnen heeren van 9lo'/2 uur in de Hendrik Westerschool; Donderdagavond turnen meisjes en tusschen-afdeeling van 7'/ 2 8% uur en turnen dames van 9loV2 uur in de Hendrik Westerschool.

Chanoeko-kinderfeest in Nachalil
Men schrijft ons: Op Zondagavond 6 dezer organiseerde het Bestuur van Nachalii" een Chanoekoh-kinderfeest in het Jeugdhuis, voor de kinderen van leden en bezoekers der Jeugdsjoel der vereeniging. Aan dit feestje namen circa 150 kinderen deel en werden allereerst toegesproken door den heer M. Druijff, die hen vertelde hoe over het algemeen de Joden zich, ten tijde van Juda de Maccaber, hebben gedragen; hoe zij die Sjabbos veronachtzaamden en
>lll> .11 i !___!___~ ll

Het Oosten lllKadimah 11,

J.

UITGAAN

NACHALIEL. Sjabbosmiddag van 12*4 1 uur Misjna-Sjabhos en Maandagavond van 8K 9!4 u. Schoelgan Oroeg door Drs. L. Hirschel: Woensdagavond van 8% 9% uur Thouro met Raschie door den heer S. Aardewerk; Woensdagavond 8 u. Tefillocursus onder leiding van den heer B. J. Katan, Danie Thernstraat 28.
moroh door den weleerw. heer G. de Lange. Andere avonden gewone leeroefening. Sjabbos aanvang der leeroefening te half n.

___.

REISIIES CHOCHMOH. Zondag en Dinsdag ge-

Zaterdagavond a.s. zal den scJiool.gaanden kinderen een Chanoeko-festavond' worden aangeboden, die'zal plaats vinden, in. hef cantine-lokaal van Verschure's Scheepswerf, Meeuwenlaan 70 en waar o.a. bioscoopvoorstellingen zullen vertoond worden en de kinderenpnthaald worden. Gedurende Chanoeko werd hier de geheelen week zoowel 's morgens als 's avonds dienst gehouden.

SJOLOUM

WEREINGOES (OVER HET IJ).

'den dienst om kwart over acht: Sjabbosmiddag van

RECHOUWOUS. Sjabbosmorgen

aanvang

van

12V2 l uur Thouro met Raschie door den heer L. Gobes; een half uur vr nacht leerrede door den heer L. v. Gelderen: Maandagavond van 7B uur cursus; B>4 uur Thouro-verklaring door den heer S. Vuisje.
TSEREI RECHOUWOUS. Sjabbosmiddag 2 uur jongensbijeenkomst voor jongens van 9 jaar en ouder Zeeburgerdijk 226. het IJ). SjabbosSJOLOUM WEREINGOES middag van 12/2 1 V_ uur Thouro met Raschie; Pirkei Owous een half uur vr nacht
(over

I Vofgens Oud-Hoffendsch ah^^a

m?_ !!_

-Sn-JrWW

MM. Bach. Mew. Jousjer, Kislew 5692. Inhoud: Het Trenshuis, Rabbijn Sarlouis' succes. [Een geestdriftig opstel, waarin rabbijn L. H. Sarlouis rechtmatige hulde wordt gebracht voor zijn arbeid inzake de stichting van het nieuw te verrijzen TrensHet Slachtverbod, door M. Rosenberg huis] Uit Legenden en Verhalen Godsvertrouwen (ge-

ONTVANGEN GESCHRIFTEN.

dicht).

iy 2 uur cursussen in het Beis Hamidrasl; 1V2 24

TOUTSEOUS CHAMIEM. Siahbosmiddag 12V

damescursussen in het Beis Hamidrasj, Raschie-cursussen in het lokaal; 24 uur Mincho; 2% uur meisjescursussen; Zaterdagavond 64 uur gemoroh-cursus, daarna meisiescursus; 8% u. propaganda-avond in het lokaal, Ranenburgerstraat 128. Spreker de eerw. heer L. H. Sarlouis, zang van de eerw. heer M. Petzon. Toegang voor leden en genoodigden. Introductie toegestaan; Zondagavond 7V2 B/2 uur cursussen; 8V2 9/2 uur alg. bijeenkomst, le der de eerw. heer L. H. Sarlouis; Woensdagavond 7 uur cursussen; 8 uur ping-pong.

TSENGIERII TEIMON. Sjabbosmiddag 1 uur bijeenkomst Sjoelgebouw Waalstr. hoek Amstelkade

ZICHRON JA'AKOV, Afd. Alef. Sjabbosmiddag hnlf cursussen. Daarna spreekt de heer Leo v. d. Lijn; kwart voor 2 Mincha; Zaterdagavond Chanoekahfeest in Beth-Am, ook voor de afd. Daleth en Oost, aanvang kwart voor 8. Afd. Beth. Sabbathmiddag kwart voor 2 Mincha. Daarna zal de heer M. J. Premsela spreken over Geloof en W. ensc'.ap"; Woensdagavond zal Mr. J. Hiegentlich spreken over De vergeefsche vlucht". HAGOMIL. Woensdagavond 2 Dec. j.l. hield de Port. Isr Jeugdvereeniging Hagomil" haar jaarlijksche alge-

de geboden hen door God gegeven, verwaarloosden. Spr. spoorde de kinderen aan tot Sjabbosviering en tot trouw bezoek aan de Jeugdspoel. Vervolgens stak de jongeheer Simon Bromet de Menouroh aan, waarbij hij met zijn fraai sopraangeluid de beroochous zeer melodieus voordroeg. Hierna werd door de leden van de kindertooneeafdeeng Jodsch Leven" het tooneelstuk: Boris Levenskoff" van L. Gaarkeuken, opgevoerd, waarmee deze afdeeling veel succes oogstte. De muzikale begeleiding was in handen van de heeren M. Parser viool en L. Bloemhof, piano. In de pauze werden de kinderen'Onthaald. Aan het slot van het tooneelstuk sprak de voorzitter der afdeeling Jodsch Leven", de jongeheer Saul Bromet, eenige woorden van dank tot de eerevoorziter en leider dezer afdeeling, den heer Am. Druijff en overhandigde hem daarbij een fraai geschenk. Ook de heeren Parser en Bloemhof hadden een geschenk en de dank van den voorzitter m ontvangst te nemen. Met een opwekkend woord tot de aanwezige kinderen om zich bij Jood6oh Leven" te doen inschrijven en nad:t het koor uit de Jeugdsjoel een Jiddisch lied had gezongen, werd dit Chanoekoh-kinderfeest besloten en keerden de kinderen opgewekt en voldaan huiswaarts.

Ganoeko in de Frbelschool
De kinderen, die de Frbelschool van de Vereeniging Kennis en Godsvrucht" bezoeken, hebben Zondagmorgen 6 Dec. j.l. hun Ganoekofeestje gehad. Den avond te voren hebben tal van ouders en belangstellenden in de mooi versierde school een kijkje genomen en het vele moois, dat als Ganoekoverrassing in gereedheid was. gebracht, bewonderd. In ieder lokaal was de klasseonderwijzeres aanwezig om inlichtingen te verschaffen en vragen te beantwoor-

HAGOMIL ZUID.
Men scihrijft ons: Sabbat j.l. sprak Rabbijn Dr. Ricardo na afloop van Mincha op bevattelijke wijze voor de jeugdige bezoekers over: Wat leert ons Chanoeka?" Ook de ouders en ouderen, voor wie deze voordracht eigenlijk niet bestemd was, luisterden met volle aandacht, waarvan Dr. Ricardo gebruik maakte door ook tot hen een leerzaam woord te richten. Om half vijf was het lokaal alweer gevuld met hen, die Ngarbiet kwamen lezen. Het bezoek was merkbaar grooter dan vroeger, waaruit blijkt, dat de belangstelling onder onze Zuid-bewoners voor de Synagoge-diensten toeneemt. Met nacht werd op feestelijke wijze het avondgebed verricht, voorgegaan door den heer H. I. Vaz Dias. Ter eere van Chanoeka was Woensdagavond een gezellige bijeenkomst, waar vroolijk de Chanoekielje" brandde. De kinderen amuseerden zich uitstekend en bij het naar huis gaan kreeg ieder een versnapering mee. Voortaan zal om de veertien dagen handenarbeid en een cursus gegeven worden. Dit alles om de kinderen aan Hagomil" te binden en daardoor de jeugd in een Joodsche omgeving te brengen. Nogmaals doen we een beroep op de ouders, ons werk krachtig te steunen. Men bericht ons, dat de voortgezette oprichtingsvergadering v i het Oost-Joodsch Verbond" a.s. Zondagavond 8 u. in Gebouw Diligentia", Waterlooplein 109, -al plaats vinden.

voorzitter, de heer H. I. Vaz Dias op de moeilijkheden, die zich op het oogenblik voordoen in verband met de heerschnde malaise en de oprichting van een afdeeling in Zuid. Ook het jaarverslag deed in verband daarmee een dringend beroep op de welwillendheid van leden n donateurs en constateerde, dat het werk der vereeniging zich voortdurend uitbreidt; o.a. werd gepoogd, de rijpere jeugd meer in het verenigingsleven te betrekken. Het verslag bracht dank aan allen, die in het belang van Hagom" werkzaam zijn, ook aan de Joodsche pers. De aftredende bestuursleden, de heeren H. I. Vaz Dias en M. Acathan werden herkozen en in een vacature voorzien door de benoeming van Mej. |. Mendes da Costa. Bij de rondvraag 'wamen verschillende wenschen ten aanzien van de wekelijksche bijeenkomsten tr. uiting, die aanleiding waren tot een geanimeerde bespreking. Voorts vond een verloting plaats voor de jaarlijksche bedeeling van 15 dekens en 10 levensmiddelenbons, die de gelukkige winnaars naar goedvinden aan behoeftige geloofsgenooten kunnen uitreiken. Met een opwekkend woord werd de vergadering te elf uur gesloten.

meene vergadering. Jn zijn openingswoord wees de

Mevr, DE jONGVAN GELDEREN, Hoofd der school van Kennis en Godsvrucht".

den. De Directrice der school, Mevr. S. de Jong v. Gelderen, werd niet moede telkens weer opnieuw de aandacht te vestigen op werkstukjes, die bijzonder geslaagd mogen heeten en van gr00te vaardigheid getuigen Wat er te zien was, moet ieder bezoeker, en bezoekster de overtuiging hebben geschonken, dat de wijze, waarop de kinderen bezig gehouden worden, op hoog peil staat en de toets der critiek ten volle kan doorstaan. De avond is voor de Frbelschool een mooie reclame geweest en. zal ongetwijfeld het bezoek er van bevorderen. De voorzitter van Kennis en Godsvrucht, mr. J. E. Hillesum en de penningmeester, de heer S. E. Asscher, hebben door hun aanwezigheid van hun waardeering doen blijken.

'

OOST-JOODSCH VERBOND.

zioh opgemaakt tot feestvieren. Het is Chanoeko en de familie, die dag in, dag uit, langs straat en gracht haar brood heeft te verdienen met het opzamelen van oude metalen, voddegoed en alles wat bij het vak behoort, wil genieten van een zoete rust. Dat de handel zoo slecht niet is, bewijst wel, hoe drie generaties, Joukie, de grootvader, Simon. de vader en Joedie, de kleinzoon, met eere het vak beoefenen, want trots een moeilijk bestaan bezondigden zij zich nimmer aan minderwaardige praktijken en heden nog heeft Joedie geweigerd zilver f koopen, als zijnde in strijd met het beroep van voddenkoopman. Een meneer van den Overtoom" vond Joedie's houding zeer correct en als belooning voor zn eerlijkheid stond hij den venter een waardevol handeltje kosteloos af. Juist op het oogenblik, dat de deur van den voddenkelder wegens den feestdag gesloten zal worden, verschijnt een negbtiant ten tooneele met een pak koopwaar, dat later bleek gestolen goed te bevatten. Joukie weigert dezen avond te onderhandelen; het is immers joumtof, de menouroh is ontstoken, en dan doet de rechtgeaarde Jood geen zaken meer. De Christenman ontstemd zijn pakje niet kwijt te kunnen raken, gaat scheldend heen, verliest daarbij enkele kleine voorwerpen, die op den grond terecht komen, waardoor het dramatisch conflict ontstaat, dat loukie ten slotte het leven kost. Als de polib'e de voorwerpen in het huis vindt en het verhaal van loedie omtrent den heer van den Overtoom onaannemelijk aaht, moeten Simon en Joedie mee naar het Bureau. Dit is een consternatie! De oude van Staveren zal den milden heeT aan den Overtoom bezoeken om hem te simeeken zijn zoon en kleinzoon te redden. Deze heer (een gedoopte Jood), is ook heilig overtuigd van de onschuld van het gezin Van Staveren; hij wil alles in het werk stellen, den werkelijken dief opgespoord te krijgen en als het hem ook ge'ukt, gaan Simon en Joedie vrij-uit. Het Heilig Licht" schijnt weer vroolijk in den familiekring, wanneer vader en zoon zijn teruggekeerd, maar de vreugde wordt overschaduwd door het triest familiedrama, dat thans afgespeeld wordt: de emotie heeft den 77-jarigen Joukie te veel aangegrepen, hij sterft juist op het oogenblik, dat men hereenigd wordt. 't Is jaren geleden, dat ik Heilig Licht" zag uitgevoerd door leerlingen van dr. de Hond en thans heeft het Maccaben*pel nog niets van zn aantrekkelijkheid verloren. Het is een brok leven, hl knap werk, dat rabbijn de Hond ons hier schildert en het publiek van acht tot half twaalf in de grootste spanning houdt. Joukie van Staveren in dit ensemble speelde zijn roi met overtuiging en zou nog beter op zn plaats zijn geweest, als hij wat minder h?>d behoeven te steunen op den souffleur. Vrouw Hanna was uitmuntend en ik kan felteliik volstaan met te zeggen, dat hef spel der overige medewerkenden er zeer toe bijdroeg, dat het een succes werd. De rol-verdeeb'og was als volgt: Joukie van Staveren, J. v. Emb-'-'en, Hanna zijn vrouw. Bertha v. Embden, Simon v. Staveren, Ben Vorst, Sara vrouw van Simon, Marie Warenhuis. Joedie, zoon van Simon en Sara, 1, Duits, Grietje, verloofde van Joedie, Brtsie Mol, Dirksen, J. Asser, Martijn Lucas, rechter, M. Muller, Suze huishoudster, Cara Duits, Marie dienstbode, Liena v. Straten, de buurman A. Friedrnann. Ik wensch ieder gaarne het zijne te geven en zou niet volledig zijn/ wanneer ik in miin expo* niet een extfa-eomplimentje bracht aan Marie Wagenhuis, de. zter verdienstelijke Sara en zwaarbeproefde vrouw en moeder. De Joodsche Vereeniging Betsalel" heeft genoegdoening van haar werk en dat die eer haar gegund is. bewees de stampvolle zaal van den Werkenden Stand, waar geen p'aafs onbezet b'eff. De opbre"gst was bestemd voor het Kleedin."- en salel" en mo n e toereikend zijn om behoe rf ige kifl-'"fin, die rei'-h-'l-jnd uitzien naar nieuwe keertjes, niet teleur te stellen. '"

(Spel van Maccaben in 3 bedrijven van rabbijn dr. M. de Hond). In het gezin van Joukie van Staveren heeft men

NIEUW ISRALIETISCH WEEKBLAD

Binnenland

Stak. Er werden vele versnaperingen rondgediend. De voorzitter bracht dank aan 't bestuur der Dameschewro voor de bediening, alsmede aan alle medewerkers. De heer Campion gaf ieder kind een zijden shawl.

feestje. Het was Sjemieras Sjabbos, voor welker bezoekers Moutsoei Sjabbos zulk een avondje was georganiseerd. De eerw. heer Vorst opende met en gemoedelijk speechje den avond, wist den juisten kinderlijken toon te vinden, zoodat door de kleintjes met spanning geluisterd werd. Hij deed uitkomen wat het loon is van, die ondanks allerlei tegenspoed getrouw blijft aan het vieren van den Sjabbos en het in acht nemen der geboden. Het spreekt van zelf, dat door een leerling der bijeenkomsten de Menour ontstoken werd en het Moous Tsoer door het geheele gezelschap werd aangeheven. Vervolgens werd het programma afgewerkt, waarvoor aan alle medewerkers een woord van lof niet mag onthouden worden. Vo. 1 de levende Menoroh werd door de kinderen op uitstekende wijze weergegeven. Ook de projectieplaatjes, waar wij de Bijbelsche geschiedenis op het doek kregen was een mooi nommer. In het kort, de kinderen hebben pret gehad en veel leering kon deze avond voor hen opleveren.

ROTTERDAM. AI direct den eersten avond van Chanoeka konden we brofiteeren van een Chanoeka-

De Joodsche Sociteit" j.l. Zondagavond 6 Dcc, haar 5-jarig bestaan gevierd. Hiertoe was een feest-. avond gearrangeerd in Hotel De Witte Brug", waarbij de Opperrabbijn, de weleerw. heer I. Maarsen, als feestredenaar optrad en de heer Leo Straus als declamator. Verder hadden de heeren Sam Swaap, viool, Iste Concertmeester van het Residentie-orkest, en de heer J. M. Bolle, piano, zich geheel belangeloos beschikbaar gesteld. Na een openingswoord van den voorzitter, den heer S. M. Bolle, waarin hij verschillende feiten en

DE JOODSCHE SOCITEIT. Onder groote belangstelling heeft de Vereen.

betoog. Als bewijs dat de verpleging goed is, kan dienen, dat een drietal van de inwonenden den leeftijd van 90 jaar bereikt hebben, terwijl meerderen tachtig iaar en daarboven tellen. Een echtpaar hoopt, zoo G. wil, spoedig het 55-jarig huwelijksfeest te herdenken. Deze inrichting kan als model-inrichting in den lande gelden, voor hen, de een aangenamen en rustigen levensavond wenschen. ENSCHEDE. Ter gelegenheid van haar 70sten verjaardag, heeft mevr. A. Serphos onze gemeente verreikt met een prachtige Thoramantel, vervaardigd van blauw zijden pluche, waarop een toepasselijke inscriptie in goed borduurwerk was uitgevoerd. Deze Thoramantel vervaardigd in de ateliers van de fa. M. Goudsmit & Zn., Den Haag, voldeed bijzonder.

kinderen goed te volgen was, viel uitstekend in den smaak, terwijl de jongens om beurten als parnes en sjammes mogen fungeeren. De leider zal a.s. Sjabbos de inwijdingspredikatie uitspreken.
te B' 4uur, zal Rabbijn de Vries in het Concertgebouw, L. Befcijnenstraat, riaarlem, spreken over zijn bezoek aan Palestina, dat hij in den afgeloopen zomer heeft ebracht. De heer I. E. Maroko. begeleid door den heer Enrdander, zal eenige Palesti'insche liederen zingen. Bii het Hoofdbureau van hel Keren Hajesod, Amstel 89, Amsterdam C, zijn vooruit kaarten te verkrijgen voor deze bijeenkomst.

HAARLEM. Op Maandagavond, 14 December

a.s_

Dat wij telkenjare voor de Chanoekofeestjes naar de verslagen van een vorig jaar verwezen, vond zijn oorsprong daarin, dat die feestjes gewoonlijk gelijk en gelijkvormig waren met de vorige. Thans moeten wij echter een uitzondering maken, om wat ons nu getoond werd tot een heel ander genre behoort. Zondagmiddag j.l. werd in de godsdienstschool Lombardstraat een tentoonstelling gehouden van Menourous, door leerlingen van alle 4 godsdienstscholen A, B, C en D vervaardigd. Niet minder dan 130 inzendingen waren hier ten toon gesteld. Er waren er vele, die blijk gaven, dat deze leerlingen naast goed overleg een vaardige hand hadden om iets oorspronkelijks te leveren, te meer, daar slechts leerlingen van 5 tot 15 jaren aan deze inzending mochten deel nemen. De jury bestond uit de heeren Jac. v. Gelderen, architect, Is. Jacobsen en D. Wessel. Voor de opening dezer tentoonstelling werd door de Damescommissie voor tal van scholieren kleedingstukken uitgereikt. Bij de namiddagdienst Zondag J.l. hield de Opperrabbijn een Chanoeka-predikatie, waarin hij deed uitkomen, dat in den tijd der Makkabe'n, toen

personen der vereeniging herdacht, hield de weleerw. heer Maarsen de feestrede met als onderwerp Licht en Vreugde". Deze rede werd door den heer Opperrabbijn op de hem eigen welsprekende wijze voorgedragen en liet niet na grooten indruk te maken. Daarna speelden de heer Swaap en Bolle het Vioolconcert van F. Mertdelssohn Bartholdy; het behoeft geen betoog, dat de heer Swaap wederom met de, van hem bekende muzikale talenten schitterde, een geestdriftig applaus dankte de heeren voor hunne grootsche prestatie. De heer Straus droeg enkele fragmenten voor uit verschillende werken van Gronemann, A. M. de Jong, en tot slot Judith van F. Hebbel. Ook hij mocht zich in veel applaus verheugen. Tot slot speelde de heer Sam Swaap met den heer Bolle drie Joodsche werken, n.l. Eili, Eili van Elman, Eli Zion van Zeitlin en Jubel van Bloch. Schitterend was ook hiervan de weergave. Deze zeer geslaagde avond werd besloten met een zeer geanimeerd souper, waarbij hartelijke toespraken gehouden werden. Slechts noode kon men besluiten lang na het middernachtelijk uur huiswaarts te keeren. De Joodsche Sociteit kan met genoegen terugzien op de viering van haar eerste lustrum.

=
_,

M. GOUDSMIT & ZN.

bijn Davids a.s. Sjabbos in de Synagoge een predikatie houden.

PREDIKATIE. GRONINGEN. Naar wij vernemen zal Opperrab-

o Wro rvns .

DEN HAAG, A. AMPTSTRAAT 3

SCHEVENINGEN. Op de Chanoeko-bij eenkomst der Vereeniging Sjewes Achiem" heeft de Bigdei Koudesh" afdeeling dezer vereeniging, het Kerkbestuur ten geschenke aangeboden een prachtig geborduurd Porouches met een stel daarbij behoo-.ende dekkleden, ten gebruike in de Synagoge Havenkade. Dit geschenk, afkomstig uit de ateliers der firma M. Goudsmit & Zn., Den Haag, viel zeer in den smaak.

Z. SCHMESHER KS_r,j_ D IV H A A O
13

Amst. Veerkade 33 Lange Poten 25

Het was niet alleen nieuwsgierigheid, maar ook belangstelling, dat Zondagavond zoon talrijk publiek naar de Mille Colonnes" had gedreven om de Chanoeko-feestavond van bovengenoemde vereen, bij te wonen. En ik kan zeggen, dat, dank zij de energie van het kranige bestuur en de capaciteiten van de medespelenden. deze avond alle voorgaande avonden van H.I.A.C. heeft overtroffen. Van het uitgebreide programma wil ik alleen noemen de zoo voortreffelijk gezongen voordrachten van de heeren A. Lens en H. Poons, die, trots staande buiten de vereen., geheel belangloos hun medewerking hebben verleend. Verder noemen wij nog het allerrrrdigste duet van mej. A. de Vries en de heer S. Poons, met pianobegeleiding van mej. S. Oesterman! Op herhaald verzoek gaven beiden nog een dramatische declamatie, dat eveneens een langdurige bijval ontlokte.

de assimilatie ruim baan had gevonden, men eerst krachtig tegenstand bood, toen met geweld en zwaard men de Joodsche wet trachtte te verkrachten. Spr. vtrgeleek daarmede het leven dat wij in het vrije Nederland genieten, hoe ook wij bewust of onbewust, de niet-Joodsche cultuur op ons laten inwerken, zoodanig, dat wij zelfs niet meer voelen hoe de Joodsche sfeer tot een minimum gedaald is. Spr. noemde verschillende gevallen op van zeer reeenten drtum. Vooral in het openbaar onderwijs, zag spr. eet groot gevaar. Dat had op het kind een zoodanigen invloed, dat zelfs op later- n leeftijd men niet voelde, hoe ons geheel doen en laten door niet-Joodsche cultuur benvloed was. De eenige remedie zag spr. in de bizondere school, die de echt-Joodsche sfeer weet te scheppen en Joodsche cultuur naar voren brengt. De Chanoekolichte' wijzen ons er op in dit opzicht het voorbeeld van Matisjaihu volgen, om met onze kindere te strijden voor Jodsch bewustzijn en Joodsche cultuur. Ook de feestelijke avond van Z. J. verdient wel afzonderlijke vermelding. De heer I. Vleeschhouwer, voorzitter van Z. J. opende de bijeenkomst, vertelde wat Zichroun met de leden deed, hoe Zichroun naast het brengen van Joodsche kennis, hun voorging in Jodsch leven, tot vorming van goede Mizrachisten. Hij begroette de voorz. der Mizrachie, het bestuur van Jiet J.N.F, en den Opperrabbijn, die juist binnenkwam en riep allen het welkom toe. Na deze opening zong het koor, bestaande uit eenige meisjes, eenige Hebr. liederen, die een warm applaus verwierven. Een woord van lof verdient zeker zij, die dit alles met ze had ingestudeerd. Het meeste succes verwierf echter het stukje, getiteld '3" waarbij onbedaarlijk gelachen werd. Het poppenspel lokte eveneens een warm appalus uit. Daar waren poppen in een kist verpakt naar Jeruzalem gezonden, die aldaar aangekomen intusschen groot geworden waren en zich ontpopten als afkomstig uit de verschillende landen der diaspora, hetgeen meermalen tot verwikkelingen leidde. Eindelijk kregen wij een vergadering van Felix libertate te Rotterdam, die uitstekend vertolkt werd. Zeer goed in de smaak viel het optreden van de uitersten van een geslacht" (fragment uit de Kleinkinderen van het Ghetto). Hierna trad het koor weer op en wist weer bijval te oogsten. Een der glanspunten was zeker: Een Juda Klankfilm" dat door de leden Is. Jacobsen en L. Cohn was samengesteld, welker projectie het publiek geruimen tijd in spanning bracht. Tenslotte een kort woord van den Opperrabbijn, waarin hij zijn waardeering voor het streven van Zichroun uitsorak, dat wij zoo ging spr. voort achter de Makkabeers moeten stfaan, dat naast de godsd. geest moet staan de eigen kracht, zooals Mattisjahoe en zijn zonen tgen bruut geweld met kracht optraden en de overwinning behaalden, die leidde tot herstel in inwijding van den tempel.

HAAGSCHE ISR. AMUSANTEN CLUB.

AMERSFOORT. Bij den biddagdienst alhier, die ook door zeer vele niet-geloofsgenooten werd bijgewoond, heeft de leeraar een rede uitgesproken. Uitgaande van het laatste vers van psalm 83, wees de spr. op den strijd van Jacob en Ezau, tusschen goed en kwaad in de wereld. Als geneesmiddel wees spr. op Tesjoewoh, Tefillo en Tsedoko en wekte op tot opbouw van het wereldheiligdom. De ver. Taanoeg Nengoriem" heeft 'n feestmiddag georganiseerd, die door circa 50 kleinen werd bijgewoond, terwijl een groot aantal ouderen waren opgekomen om mede te genieten. Na het welkomstwoord van den eerw. heer J. van Dam, zongen een aantal kleinen een welkomstlied; daarna werd door de jeugd Hans en Grietje opgevoerd. Vervolgens bioscoop, waarna Menouroh-ontsteking en Moous Tsoer. Allen kleinen werd een cadeau overhandigd.

het Chanoekofeest plaats. Voor de ouders was de galerij van het feestgebouw disponibel gesteld. Op veler verlangen werd een deel van de revue, die opgevoerd was ter gelegenheid van het Synagogefeest, nogmaals vertoond. Verschillende autoriteiten woonden het feest bij en niet slechts de kinderen, doch ook de ouderen vermaakten zich. Het was een schitterende avond en een groot succes voor medewerkenden en het comit. Op 20 December a.s. zal de Isral. Tooneelvereen. Onderlinge Vriendschap" haar 16e jaarlijksche uitvoering geven Onder de bekwame leiding van den heer M. Vennik zal ook deze uitvoering, evenals de vorige jaren, tot een succes worden, zoodat wij wel mogen aannemen, dat deze eenige Joodsche tooneelvereeniging in Groningen een uitverkocht huis zal krijgen.

Woensdagavond j.l. had alhier in de Harmonie

CHANOEKOFEEST.

In de dezer dagen gehouden vergadering van de Dames-vereeniging Menorah Tehorah" is in plaats van wijlen mevr. wed. PintoLevij z.g. als lid van het bestuur van boyengen. vereeniging gekozen mevr. S. GaarkeukenNieweg.
Waar uit onze gemeente in den laatsten tijd weinig wordt bericht, dient hier eens te worden gememoreerd, dat onze Synagoge zich nogal vaak in het bezoek van niet stadgenooten verheugen mag. Het valt in het bijzonder den vreemdeling dan op, dat onze gemeente beschikt over vele en prachtige kelei koudesj, mantels en dekkleeden. De onlangs geschonken fraaie dekkleeden van de familie Gaarkeuken en bewerkt door de dochter des huizes, Mej. Gaarkeuken, vormen een bewonderenswaardig geheel. Zoowel het schitterend bewerkte en sierlijk uitgevoerde kleed over het spreekgestoelte, als dat wat op den Omoed en Almemmer ligt, zij allen c*-vingen bewondering af, "oor de kunst van de vervaardigster. Waar omtrent vele Chazoniem in dit blad wordt geschreven, dient ook vermeld, dat wij sinds drie jaar in het bezit zijn van een Oppervoorzanger, die met zijn helder breed baritongelui', zijn auditorium door zijn voordracht en zang weet te boeien. Oppervoorzanger Lichtenstein heeft zich reeds vele vrienden verworven en toont zich een waardig voorganger in onze kehillo. LEEUWARDEN. Zondagavond j.l had de Zionistische Jeugdvereeniging Hatechiah" alhier, een Chanoekofeest in haar Beth-Am georganiseerd. De secretaresse, mejuffr. J. Frank, hield een Chanoekospeech, terwijl de avond verder met muziek, zang en tooneelspel werd gevuld. Te circa 1 1 uur keerden de aanwezigen, uiterst voldaan, huiswaarts. Op Zondag 29 November hield het Pieus Genootschap Chesed Wemeth" zijn 105 e jaarlijksche algemeene vergadering, onder voorzitterschap van den heer B. W. van der Woude. In zijn openingswoord herdacht de voorzitter het overlijden van den heer J. L. Drielsma, in leven voorzitter der zustervereeniging Achoezat Olam", en wijdde een hartelijk woord aan den weldra 93-jarigen heer S. Sitters, oud-secretaris der vereeniging, die voor het eerst na 50 jaar niet ter vergadering aanwezig was. Nadat door den secretaris de notulen waren gelezen en het jaarverslag, gegoten in den vorm eener godsdienstvoordracht, was uitgebracht, werd overgegaan tot verkiezing van een bestuurslid wegens periodiek aftreden van den heer M. van der Kaars. Deze werd met bijna algemeene stemmen herkozen. De Opperrabbijn, de weleerw. heer S. Dasberg, hield een toespraak, waarin hij het werken der Chewre vergeleek met de Menouorh en haar prees als draagster en brengster van licht, waar duisternis heerscht. Tot leden der commissie tot nazien der rek. en verantwoording over 1931 werden bij loting aangewezen de heeren A. Dwinger Jzn., Joel E. Rozenberg en J. Simons. De Voorzitter deelde mede, dat de commissie, door de algemeene vergadering aangewezen voor herziening van het reglement, met haar werk was klaargekomen en het gewijzigde reglement ter goedkeuring aan den Kerkeraad was gezonden. Tot de voornaamste wijzigingen behoort: 1. dat leden bij vertrek naar elders een belangrijke restitutie van betaalde inkoopgelden en contributie ontvangen; 2. dat alle leden vanaf 65 jaar een zeer gereduceerde contributie betalen; 3. dat volgens leeftijd geregelde en aan betrekkelijk lage maxima gebonden restituties zijn bepaald van begrafeniskosten voor niet-leden. De Voorzitter der Gemeente, de heer M. van Kollem, drukte zijne genoegdoening uit over het tot standkomen der regiementsherziening en dankte het Chewrebestuur namens de emeente voor de loyale wijze, waarop het steeds optreedt tegenover de gemeente, o.a. bij geldleeningen aan de Gemeente. Vervolgens werd het woord gevoerd door de heeren J. S. Joles, voorzitter van den Kerkeraad, I. I. de Vries, die sprak namens het bestuur van Achoezat Olam, H. Frank, die als gewoonlijk kwam met aardig gevonden gematrious", Sal Turksma, S. de Beer, M Polak en S. v. d. Kaars, waarna de Voorzitter den Opperrabbijn nog dankende voor diens prachtige rede, 's middags bij de tanganies kabroniem een extra-dienst ter Syngoge gehouden, de vergdering sloot onder dank voor de uitstekende opkomst.

VEREENIGINGSLEVEN
gemoroh-cursus door den heer B. de Jongh; Zondagavond van uui om de week fehilliem en Sjoelgan Ngoroeg door den heer van Gelder; Woensdagavond van 7V4-BJ4 uur Raschie-cursus door den heer Ie Grand.

ZICHROUN

JA'AKOUF.

MEKOUR CHAJIEM. Sjabbosmiddag om haif n leeroefening door den heer Reens; van 2'/2 3V2 uur

EMMEN. Woensdagavond 2 December werd in tegenwoordigheid van Kerkbestuur, leeraar en eenige genoodigden door het bestuur der Damesvereeniging Bigdei Koudesj" bij monde van haar presidente, mevr. B. JakobsCohen, onze Gemeente een schitterende zilveren Thorakroon aangeboden, ter gelegenheid van het feit, dat genoemde gewre haar 40-jarig jubileum viert. Het buitengewoon mooie cadeau, dat voorzien is van inscriptie, werd door den Voorz., den heer J. I. Jakobs Izn., in dank aanvaard. Hierna werden nog eenige toepasselijke woorden door den leeraar gesproken, waarna men nog eenigen tijd gezellig bijeen bleef onder het gebruik van wijn met gebak. De graaie Thorakroon is geleverd door de firma Premsela en Hamburger te Amsterdam. Zondag 20 Dec. wordt door de ver. Bigdei Koudesj" een feestavond georganiseerd, waarbij de tooneelvereen. Weldoen is ons streven" uit Winschoten haar medewerking verleent.

TEFILLO-CURSUS van den weleerw. heer I. Maarsen Zondagavond kwart voor acht, N. Molstr DAMESVEREEN. TER BEOEF. VAN JOODSCHh LETTERK. EN GESCH. Cursus van den heer S. M. Koekoek Zaterdagavond te B|4 uur, gebouw Paviljoensgracht 41.

_-,

ZEIREI MIZRACHIE. Sjabbosmiddag 2 uur Minchah; Zaterdagavond kwart over acht cursus van J. Reutlinger in 't Beth Am; Zondagavond half negen Chanoekah-bijeenkomst; Woensdagavond cursus van E. R. J. Davidson; de overige cursussen gaan niet
door.

B'RITH HANOAR. Sabbathmiddag 1 uur cursus van mej. van Baaren; geen cursus van mej. van Gelder; 2 uur Minchah; Zaterdagavond 7 uur houtzagen en handwerken; Zondagmiddag bij mooi weer om 2 uur sport; Zondagavond 7 uur cursus van den heer G. Hausmann.

een concert worden gegeven, zoowel in het oude als in het nieuwe gebouw van het Gemeente-Ziekenhuis, Zuidwal. Evenals steeds heeft het bestuur ook thans de belanglooze medewerking van eerste rangs artisten verkregen. Mevrouw Roza Spier, harp, de heer Fernando Zepparoni, viool. Verder Signorina Stany Zawaska, soprano van het Scala-theater te Milaan, Signor Maximiliano Serra, basso en Signor Pietro Mariotti, tenore, de laatste twee leden van de Italiaansche opera, directeur Cav. Uff. A. Borin. Signor Adolfo Fanfani zal de zangers begeleiden.

3 uur zal vanwege de vereeniging Dowor Touf"

DOWOR TOUF. DEN HAAG. Zondagmiddag te 2 uur 15 en te

de kinderen van het Jodsch Ons Huis" had Zondag 6 Dec. plaats in de groote zaal van Royal". Behalve een groot aantal kinderen waren vele ouders en belangstellenden aanwezig, w. o. de weleerw heer Opperrabbijn V rodenburg en echtgenoote. Te half zeven werd het feest met een welkomstwoord door mevr. CohenSwarts geopend. De ChanoekoI ichij es werden daarop ontstoken door den jongeheer Bi'igray en gezamenlijk Mongous Tsoer gezonden. Vervolgens werd een schimmenspel met zang vertoond onder leiding van mej. B. Mogendorff. Een aantal jongelui voerden daarna een bloemen- en lintendans zeer gracieus uit. Tot slot werd een leuke revue opgevoerd, vervaardigd en ingestudeerd door den heer M. Olman, betrekking hebbende op het Jodsch Ons Huiswerk en op Chanoeka. De executanten, kinderen van het Jodsch Ons Huis, hadden hiermede veel succes. Mej. G. Drielsma, die het muzikaal gedeelte voor hare rekening had genomen, kweet zich op loffelijke wijze van dezen taak. Onnoodig te zeggen dat de noodde versnaperingen niet achterwege beven, terwijl ieder kind een aardig cadeautje ontving. Mevrouw Cohen dankte allen, die hadden bijgedragen tot het welslagen van het feestje, 't wV een prettig feestje, waarop men zich vermaakt heeft.

CHANOEKOFEEST JOODSCH ONS HUIS. ARNHEM. Het jaarlijksche Chanoekofeestje voor

HENGELO (G.). Sjabbos j.l. was dit jaar we! een bijzondere Sjabbos in onze kleine gemeente Waar men het 50-jarig bestaan onzer Synagoge in den afgeloopen zomer stilzwijgend heeft laten voorbijgaan met het oog op de tijdsomstandigheden, meende de Damesvereeniging, dat een blijvende herinnering aan dit 50-jarig bestaan niet a<\hterweg( mocht blijven, waarom werd besloten tot de aanbieding van een nieuw Porouches annex Sjoelchonkledjes. Ter meerdere compleeering van het intrieur der Sjoel, kwam van den heer Ph. Philips nog de toezegging voor een mooie rood vilten vloerbedekking voor het Oroun Hakkoudesj en op 't Almemmor", dit ter nagedachtenis aan zijn vrouw z.g. Mevr. Wed. A. Jacobs schonk mede ter nagedachtenis aan haar marfz.g. een schitterende menouroh, terwijl de heer A. Meijers een zeer mooi eigen vervaardigd Hannousijn Tesjoengo-bord aanbood. Ten overvloede gaven de Gebr. E. en S. Jacobs nieuwe loopers cadeau, 't Hoeft geen betoog, dat ons bedehuis j.l. Sjabbos een keurigen indruk maakte met al dat nieuws, waarvoor den edelen schenksters en schenkers niet anders dan lof toekomt. De heer L. Vomberg uit Deventer was overgekomen om den sjoeldienst te leiden. Zaterdagavond bood de Vrouwen-gewre aan alle gemeenteleden een intieme feestavond aan in het gastvrije huis Jacobs, waar dan ook niemand ontbrak, en vanzelfsprekend menige speech werd afgestoken.
ZEVENAAR. J.l. Zaterdagavond overleed hier in den gezegenden ouderdom van bijna 90 jaar onze oudste plaatselijke geloofegenoote mej. Julia Cohen. De begrafenis had Maandagmiddag plaats onder zeer groote belangstelling. Wegens Chanoeko mocht geen hespeid gehouden worden, waarom de leeraar der gemeente, de eerw. heer A. Goud, met een enke: woord volstond. Hij prees de overledene om haar braven levenswandel, haar goedheid jegens armen en bedrukten en vooral haar uitoefenen van gemieloeth geesed. Zij ruste in vrede!
COEVORDEN. 't Was Zondagmiddag aan het station reeds te bemerken, dat er in onze Joodsche gemeente iets bijzonders te doen was, want daar waren aanwezig het bestuur der Joodsche Jeugdclub, met de feestcommissie, om hun gasten, de vereeniging Our Chodosj" uit Hengelo af te halen, die geheel belangloos het groote Chanoeko-bal luister zouden bijzetten. In de wachtkamer werd Our. Chodosj" door onzen voorzitter, den heer M. jakobs van harte welkom geheeten, waarna men de gasten bij verschillende Jood;::he gezinnen onderbracht. 't Was "ruim half negen toen de voorzitter voor een uitstekend gevulde zaal allen een hartelijk welkom toeriep, waarna de voorzitter der zustervereniging Jaldoes", het feestvierende bestuur een bloemenhulde aanbood. Ntdat de J.J.C, onder leiding van den heer H. S. Zilverberg een drietal zangnummers ten gehoore had gebracht en mej. Mini Zilverberg als soliste met haar zuivere, mooie stem het publiek had weten te boeien, was het woord aan Our Chodosj", dat met de opvoering van een boeiend, geestig tooneelstuk lauweren wist te oogsten. Na de sluiting nam de voorzitter van Our Chodosj", de heer M. Trijbits, het woord en hoopte op een langdurige stevige

Kerkbestuur der Ned. Isr. Gemeente zal Zondagavond 13 December a.s. voor de leden der Joodsche Vereeniging T.O.P:
eene lezing houden in een der bovenzalen van Het Hof van Berlijn", Papestraat, met als onderwerp Contact zoeken".

T. O. P.
De heer S. A. Levisson, voorzitter van het

Voor de kinderen der leden van de Joodsche Wijkvereeniging in de Transvaalbuurt Nesiewoue Hasjoloum" had Zondagmiddag j.l. in een der zalen van Pass Partout'', Herman Costerstraat. een Chanoekofeest plaats, dat schitterend geslaagd mag heeten. Nadatde heer B. Nuszbaum, voorzitter van het feestcomit, de Dijeenkomst geopend had, werd allereerst op de wijs van Mongo'uz Tsoer een door den heer L. de Winter vervaardigd toepasselijk gedicht gezongen. De heer Kellenbach vertoonde "de poppenkast. Het strijkje der Schevenmgsche jeugdvereniging, onder leiding van den heer M. Boutelje, verleende vrijwillig muzikale medewerking. De heer L. Croiset verhaalde de geschiedenis van CiiaurWco, Waarna de jongeheer Maurits Poons de lichten ont-

NESIEWOUS HASJOLOUM.

RITUEELE VOEDING ZIEKENHUISPATISNTEN. Kei bestuur van Teref Goulim" verzoekt ons er de aandacht op te vestigen, dat het verstrekjeen van voeding uit de rltueele keuken in het nieuwe Gemeente-Ziekenhuis, geheel zonder extra-kosten geschiedt. Joodsche patinten betalen hetzelfde tarief voor de verpleging als andersdenkenden. Als een bijzonder bewijs van belangstelling in het werk van Teref Goulim (ritueee keuken) kan clie"nen, dat op den dag, waarop de keuken voor het

Kalender
1 Tebeth 56927 Tebeth 5692. 11 December 193117 December 1931.

eerst in werking werd gesteld, uien gift binnenkwam van f 100.. 't Zal zeker op prijs worden gesteld t goede voorbeeld dikwijls navolging zal den. De Vereeniging Teref Goulim" heeft de Koninklijke goedkeuring op haar statuten verkregen.

vriendsch;

Vrijdag

...

Bij een aan het Tehuis" werden wij weder door de keurige dit home. Het intrieur voldoet "aan hoog gestelde eischen, terwijl de verzorging er uitstekend is. Dat de pensionairen zich her tiius gevoelen, behoeft geen

TEHUIS VOOR ISR. OUDELIEDEN. bezoek getroffen inrichtingvan

: bal tel diep in den nacJi volgde en den volgenden morgen onze gasten weer naar de trein brachten, waren we ervan overtuigd, dat we een prettig stel vrienden rijker waren geworden, die we uit volle borst een spoedig tot weerziens" toeroepen.

toen we

Zaterdag

..

tnn OT '3 01" naiJTH 1 Dl". Begin van den Sabbat te 3b. uur.
n3!Q fDUn fi_r /"p_ BEinde van den Sabbat te 4 uur 38

min.

2 uur is de eerste dienst in de jeugd-sjoel gehouden, die op initiatief van den heer Van Straten is opgericht en door het Kerkbestuur

J.l.

Sjabbos om

als leider is

aangewezen.

Deze dienst, die door de

Voor de betrouwbaarheid van spijzen, dranken. enz., die in advertentin worden uanbevolen, staat de Redactie niet in. Men wende zich dienaangaande tot zijn Opperrabbijn.

NIEUW

ISRALIETISCH WEEKBLAD

H. J.

fj,
*jp

Timmerman

HOGERVORSTj en Metselaar

Ie Weteringdwarsstraat No. 7, Telef. 34777

Ie Klas werk
CENTRAAL

TEHUIS VOOR ISRALIETEN IN NEDERLAND, Iil gevestigd te Gouda.

Billijk tarief

ZONDAG 20 DECEMBER 1931, des voorm. te 11 uur, in het

Tehuis, Oosthaven 31, te Gouda.
Verkiezingen. Rondvraag. 5157

Algemeene Ledenvergadering

JOODSCHE SOCITEIT
in den

ZATERDAG 19 DECEMBER 1931, des avonds 8 uur

NIJMEGEN

I DE TWENTSGHE BANIUv.
|Kapitaal en Reserve

Avond van Jiddische Dramatische Kunst te NIJMEGEN, gegeven door

STADSSCHOUWBURG

van het

Notulen. Jaarverslagen.

Hoewel wij gewoon zijn in deze maand Uwe kerstgaven voor (ionze blinden te vragen, dringen helaas de tijdsomstandigheden .ier ons toe, in de eerste plaats Uw geldelijke hulp te blijven 5146 inroepen voor het dekken van ons

HET KERSTFEEST EN ONZE BLINDEN. |

GROOT TEKORT.

Plaatsbespreken Vrijdag 18 December van 9lo uur, 's morgens aan den Schouwburg en telefonisch aldaar No. 317, Nijmegen. .5155

(Wilnaer Truppe). TOEGANG. VRIJ Vreemdelingen l., 2., 2.50 plus rechten.

SON JA ALOM IS ALEXANDER ASRO

Jdischer Knstlertheater
LEDEN HEBBEN

j f ALLE BANKZAKEN - SAFE-DEPOSIT ,

|

'

Gevestigd te Amsterdam
BIJKANTOREN:

f 56.500.000.

Waferlooplein 103-105

Prins Hendrikkade 138439

GEMEENTE DORDRECHT.
in stukken van 1000...

HUIZE FAVAUGE" O.R.T. TELEF. 91836 PAULUS POTTERSTRAAT 26

rV Alleen dan, wanneer deze gaven mildelijk binnenvloeien, zullen Wrtj, zij het ook op bescheiden wijze, het Kerstfeest met onze t>linden kunnen vieren. Wat zou het heerlijk zijn, wanneer niettegenstaande deze Bonkere maand en donkeren tijd, het Kerstfeest toch voor onze *t>linden tot een glanspunt mocht worden gemaakt. Het Bestuur der Vereeniging tot Werkverschaffing aan Hulpbehoevende Blinden te Amsterdam, n i_j~ on-no
Postgiro
Z7O_.

Diners f 1.75 en hooger Zelen voor Feestdiners, Recepties, Vergaderingen etc. 5142 HIPT UITZENDEN VAN SCHOTELS -gsQ

UITGIFTE van 2.000.000.-5 pCt. vijfjarige Obligatin,

Ondergeteekenden berichten, dat zij krachtens overeenkomst met het Gemeentebestuur de inschrijving op bovengenoemde obligatin op

VOOR UW FEESTEN HUIZE CATS" aangewezen adres voor Bruiloften en Feestdiners

PI. Middenlaan 10-12 5196
200 Jaar

Gem.-Giro Mf MDE JONQ SCHOUWENBURG, Voorzitter. Adam V. 78b. w F< siLLEM, Secretaris.

Plantage Middenlaan 64:

I'

O. D. CROMMELIN, Penningmeester. H. W. VAN MARLE. GERARD LIEFTINCK. D. G. J BARON VAN HEEMSTRA. JAN BOISSEVAIN. A. BOENDERMAKER Jr., Directeur.

[GEEFT
!

Werken krampvrij, bloedzuiverend, reinigen ingewanden en ver5106 frisschen de Geest. WAARSCHUWING. Om het doosje bevindt zich een Oranjeband met 6 driehoeken, waarin de letters E. M. B. Om deze pillen van de vele namaak te onderscheiden, is deze verpakking noodig, daar U anders allerlei rommel aangeboden krijgt. Ook mijn naam garandeert volkomen Uw huismiddel. Verkrijgbaar bij H.H. Apothekers en Drogisten. Wanneer Uw leverancier ze niet in voorraad heeft, zendt postwissel ad 1.80 naar E. M. BRASKAMP, Rijswijk (Z.-H.) en U ontvangt franco 6 doosjes van deze pillen.

- ' ideaal Volksartikel. Een bestaande URBANUSPILLEN, MAES.

onder Rabbinaal Toeacicht

Het

MAANDAG 14 DECEMBER 1931,

van des voormiddag* 9 uur tot des namiddags 4 uur, tot den koers van 99V4 pCt. openstellen: te hunne kantoren te AMSTERDAM, ROTTERDAM en 's-GRAVENHAGE, alsmede te DORDRECHT ten kantore van de INCASSO-BANK N.V., op de voorwaarden van het prospectus d.d. 9 December 1931, waarvan exemplaren, alsmede inschrijvingsformulieren, verkrijgbaar zijn bij bovenvermelde kantoren.

Telef. 53143.

Dr. A.

HONDERD PROCENT!

NIEUWE LINZEN, prima kwaliteit NIEUWE SPAANSCHE ERWTEN

1 PONDSPAK

. ..
;

__-_-_____-_m--i______M-n-M----_-_-i________________-_--_---

IWO-BM N.V. HEDERL&HDSCK iHDISCHE HANDELSBANK, H.V.

Amsterdam, 9 December 1931.

p. pond 10 et. p. pond 16 et.

gZELFRIJZEND BAKMEEL lA_ Ct. |

~4*%i,

COHEN HEDEBLANDSGHE HAHDEL MAATSCHAPPIJ, o. DA MICHAELSTICHTING SILVA

AMSTERDAM.
tot steun aan Port. Isral. JongeStatutaire Reserve /40.015.000. Gestort Kapitaal f80.030.000lieden bij het aanleeren van 5111 Agentschappen te Rotterdam en 's GRAVENHAGE. ambacht of beroep. Vestigingen in NEDERLANDSCK-INDIE, STRAITS-SETTLEMENTS, BRITSCH-INDIE, CHINA, JAPAN en ARABiE

<

NIEUWE WALNOTEN NIEUWE HAZELNOTEN NIEUWE KRAAKAMANDELEN

. .. .. .

p. pond 27 et. p. pond 27 et. p. pond 32 et.

ALLE BANKZAKEN KOPPERKLUIS SAFE DSPOSIT

p. pond II et. I PINDA'S VALENCIA PINDA'S p. pond 25 et. fl

koopt prettiger

_______________________________

GROOT FEEST

of klein feest

Issmondewitl LEZING
5184

en goedkooper bij:

voor Uw GEBAK en TAARTEN kunt U het beste terecht blf UikSTAf I CIT BANKETBAKKERIJ O.R.T. E9'-">'_>

AK I KJ\M LEV SWAMMERDAMSTRAAT 46, TEL.

D33

of kinderen of pupillen van den leeftijd van 1317 jaar in aanmerking wenschen te doen komen voor steun, door boven-

OPROEP voogden, die hun Ouders

v,

De Goudbron voor de Huisvrouw !

Leider van het

Weesperstraat 62, Nieuwmarkt 18, Rapenburg 73 Van Woustr. 125, Pretoriusstr. 24, Beukenplein 23

bureau te Amsterdam, over:

Jodsch

Psychiatrisch Paedagogisch Consultatie"

Dr. H.DE LEVIE

5154

.op DONDERDAG 17 DECEMBER 1931, des avonds te 8 uur in de Hall van het Zusterhuis van het Nederl. Isral. Ziekenhuis te Amsterdam, aan de Nieuwe Keizersgracht 104 114. De BIECO STOFZUIGER f AQ OP REIS? VACANTIE? HERSTEL? betaling OMSTANDIGHEDEN? 5117 "jbij contante Er zal gelegenheid bestaan tot wisseling van gedachten met Ook leverbaar op termijnbetaling WAARHEEN MET DE KINDEREN? den inleider. Belangstellenden zijn welkom. ad 55.. Te betalen met JODSCH KINDERPENSION
voor tijdelijk of vast. Prima scholen Stevinstraatl73 H. v. d. HORST. ffl. E. NIJKERK N.V, Amsterdam Talaf. 555825 SCHEVENNGEN WEESPERSTR. 38, Telef. 53088. iWATERLOOPL. 41, Telef. 46489.

OPVOEDINGSPROBLEMEN BIJ MOEILIJKE KINDEREN",

Hl

i^SsS

GIRO
VOORDEELIG

1|
5135

EN VEILIG
IiENTE lVs% EN 3Vs%

MAKKELIJK

genoemde Stichting, worden verzocht hunne aanvrage daartoe schriftelijk vr 25 Dec. a.s. in te zenden bij den Voorzitter sao der Stichting, den Heer M. RODRIGUES DE MIRANDA, Swammerdamstraat 12, Alhier. Aanvragen na dien datum ingekomen, worden niet in behandeling genomen.

Ij
!

f 1.- per week. |

De Jaarlijksche Alg. Vergadering

'

AROEMIM LEJALD CHEBRATH ! TALMUD TORA", zal plaats vinden op Zaterdagavond 19 Dcc a.s. ite 7 uur in Gebouw Talmud Tora", 5152 Boerhaavestraat, alhier. L. H. SARLOUIS, Secretaris.
.1

'-ah de Vereen.

HALBOSCHAS

Hotel Wijnberg ZWOLLE R.E.O.R. BEESTENMARKT 13 - VEEMARKT 23 Logies met prima ontbijt f 2.50. 2 lijnen No. 216 - Autogarage aanwezig. 5128

5A7

Kil IS HET TUD.

**

-_____-

Ylpeniioydjjy

LAAT NU UW VEEREN BED driedeelig maken, modern C ri "10. systeem Kapok stellen Q7 BI Prima 2-pers., met linnen tijk vlam. SpeciaalReparatieinrichting, zeer billijk.

Speciaal ingericht voor Hotels, 4274 Ziekenhuizen enz.

5,12

Weldadigheidsfonds
te Amsterdam

Rusthuis ZONNEWEELDE
(RITUEELE KEUKEN) HET GEHEELE JAAR GEOPEND

Een
gulle hand

KONINGSTRAAT 39, Telef.

*

M. COUSIN I
43018;
I
-I

11

II _-__*-_---__--

_________

| Voor Engros: D. BUZER & METZ 1.V., Vtm |

I I
l_i

j|||r folf-vuller

Jaarlijksche AJgem. Ledenvergadering Zuster S. DE JONGH

*p WOENSDAG 16 DEC. 1931, des

Voor Zwakke en Herstellende KINDEREN en VOLWASSENEN

wordt gewaardeerd

te meer, wanneer

Uitgave van het Nederlandsch Keren Hatouroh Comit

Baarnscheweg 60

avonds 8 uur, ten kantore der (Vereeniging, Nw. Keizersgracht 61. (Agendapunten: 5207 Rekening en Verantwoording
<

DEN DOLDER |

Penningmeester. Jaarverslag Secretaris.

L. A.

Voorzitter. M. I. PRINS, Secretaris.

Namens het Bestuur, WAGENAAR Jr.,

geven wij n gulden handelswaarde.

Prima Iste kwal. Volvette jong belegen Kaas (geen fabriekskaas) verzenden wij per heele of halve a 0.65 per pond. Tevens verzenden wij a 5.50 het volgende Reclame-pakket: 2 p. Ie kwal. Roomboter. 2 p. Ie kwal. volvette jonge Kaas. 2 p. Ie kwal. volvette Kummelkaas. 2 p. Ie kwal. volv. oude of komijne. Alles onder toezicht van het Rotterdamsche Rabbinaat.

Voor f 0.65

deze Rynbende's Zeer Oude Genever schenkt, het vermaard aperitief van de fijnproevers. Hun aller parool is:

EEN NUTTIG GESCHENK

I [I
(!__ __9_t_v___i
*

min
en

*f\"vh f^t E
de

h/phtaroth i 1
f%
M

UUSNNE VILLA SEVIGHE -ZWITSERLAND

VAN OUDS BEKEND ISRAL.
Dames M. en B. BLOCH. Talen, Muziek, Handwerk, Kunstnijverheid, enz. Sport, Zomeren Wintervacantie in de Alpen. Prospectus en refer. verkrijgbaar.

5 CHOEMOSJIEM IM EN MOOIEN BAND met Nederlandsche Vertaling van Opperrabbijn J. VREDENBURG te Arnhem.
Prijs

I
1

MEISJES-PENSIONAAT.

13.75 per literkruik

in sierliiken band! met foudraal stechfls

JJ 0
I

DDIIQQM Restaurant *w_

DnUuuLL

V9ENNA

141, Bd. Adolphe Max 141

Het geren. Restaurant te Brussel

Oppert 165, Telefoon 56093 of Costuums maken vanaf 17.50 Telef. 31594, W. v. Haemstedestraat 21 b

S. SCHAAP
ROTTERDAM.

Onder toez. v.n. orth. Rabb. R.E.O.P 5114

< j SARPHATISTR. f 22 TELEFOON 52528 i

GRETA ELTE
COSTUMIERE

Buiten Amsterdam na toezending van postwissel a f SJO

Wederverkoopers 10 Vo rabaf. Mei den verkoop Is de Fa, J. L JOACHIMSTHAL te Amsterdam C. belast.

NIEUW
DIT NUMMER BESTAAT UIT 4 BLADEN.

ISRALIETISCH WEEKBLAD

TWEEDE BLAD
ton 11 December 1931, No. 31, 67ste Jaargang.

Buitenlandsch Overzicht
(Van onzen medewerker).

leider Cuza, waarin deze betoogde, dat met betrekking tot 't Joodsche vraagstuk tusschen hem en Jorga slechts een verschil in methode bestaat, den antisemiet geluk gewenscht, waarin hij door tal van leden der regeeringspartij werd gevolgd. De leider der terroristische IJzeren Garde, Codreanu, verklaarde, dat het voornaamste programpunt zijner partij was, de Joden uit Rumeni uit te drijven. Gelukte dit niet langs parlementairen weg, dan moest men een constituante tot doorvoering van dit plan bijeenroepen.

Het Mohammedaansch congres te Antisemitisme in Jeruzalem Rumeni.

dan eindelijk Zondagavond j.l. door den groot-mufti an Jerpzalem geopend. Een wereldcongres in den eigenlijken zin, als hoedanig de rmufti het had bedoeld, is het eigenlijk niet, want de regeeringen van verschillende Mohammedaansche staten hebben zich officieel niet laten vertegenwoordigen. Desniettemin zijn er uit de meeste van die landen invloedrijke personen of delegaties aanwezig. Het uitblijven van officieele vertegenwoordigingen wijst op oneenigheid, tweespalt bij de Mohammedanen en dit schijnt een goed teeken voor de Zionistische aspiraties waarover immers het Mohamimedanendom niet is te spreken. Het zou echter onverstandig zijn, te veel op de Mohammedaansche oneenigheid te vertrouwen, want het is begrijpelijk, dat onder de miloenenmassa's Moslems niet in alle dingen overeenstemming heerscht. Men weet, dat de groot-mufti, door Engeland gedwongen, de verklaring heeft afgelegd, dat op het congres geen politiek zou worden behandeld, het zou zich bepalen tot religieuse en cultureele vraagstukken. Een dergelijke verklaring had Engeland noodig tegenover de mogendheden, die eveneens belang hebben bij de Arabische politiek en wier belangen door mogelijke critisohe politieke besprekingen, zouden kunnen worden geschaad. De Turksche regeering, die op het congres niet vertegenwoordigd is, omdat zij meent, dat het congres zich tegenover den vooruitgang en de besohaving stelt, heeft de Engelsche regeeririg omtrent het congres inlichtingen gevraagd, en de geruststellende verklaring ontvangen, dat politiek niet op de agenda staat en maatregelen zijn genomen, om'gedurende het congres de rust in het land te handhaven. Politiek zou dus niet worden behandeld! Bedoeld blijkbaar politiek, waarbij de belangen van bevdienis de mogendheden schade zouden kunnen lijden. Maar bedoeld was natuurlijk niet, dat men niet op de loden, in het bijzonder op de Zionistische plannen zou mogen afgeven. De groot-mufti, de verantwoordelijke Palestijnsche Mohammedaan, moest betoven, dat de politiek niet zou worden aangevoerd, maar Schaukat Ali, de invloedrijke Indische Mohammedaan, behoefde zulk een belofte natuurlijk niet af te tescen. En hij liet zich omtrent het congres O van dan 00k' aldus uit tegenover een correspondent De verschijnende Bourse Egyptienne: de te Cairo besluiten, die het Islamietisch Congres te Jeruzalem zai nemen, zullen voor alle Moslems bindend zijn, zooals de besluiten van een kardinalencollegium voor de Katholieken. Het hoofddoel van het Congres is, de Isamietische wereld af te houden.van.de Europeesche cultuur, dSe nz jeugd vergiftigt. Het congres za! zich verder bezighouden, met het .vraagstuk Palestina v?n de Moslemietische heilige plaatsen in voor de en het zal Jeruzalem tot een heilig centrum Moslems prodatneeren. De stichting van een Moslemsche Universiteit in Jeruzalem is een eish des tiids. [Hiertoe heeft het congres dan ook reeds besloten. Red. N.t.W.j. .;-., De Balfourverklaring, verklaarde Sdhaukat Ah verder bestaat voor ons niet; wij hebben haar nooit Joodsche erkend' en zullen haar nooit erkennen. De Palestina immigratie moet worden gestopt, opdat in "een werkeloosheid zal heersenen (sic!). Als de tegen onzen wensch aanhoudt, Joodsche immigratiemiddelen vinden, om daarnaast zullen wij de dan een Mosltmsohe immigratie te organiseeren; wij zullen zien, wie het dan zal winnen. Palestina is den Moslems even heiig als Mekka; geen macht ter wereld kan ons verhinderen, onze opmerkzaamheid daaraan te schenken. Schaukat AH besloot zijn mededeelingen aldus: Ik ben in geenen deele tegen de overeenstemming tusschen Arabieren en Joden. Al ben ik ook tegen een Jodsch nationaal tehuis, heb ik er niets tegen, dat men zich met de Zionisten, die thans in Palestina zijn in dier voege verzoent, dat zij in Palestina zullen blijven, doch hun eisch naar bijzondere rechten en privilegin moeten zij opgeven. Dit riekt wel een beetje naar politiek en ook de groot-mufti heeft zich in zijn openingsrede daarvan niet onthouden. Hij zeide 0.a.: De meeste Moslems zuchten onder vreemde heerschappij, maar nergens is de toestand zoo erg als in het Heilige Land. Dit komt door de Joodsche plannen. Het beste middel om het ongeloof te bekampen, is, de heilige stad tot een zetel van Islamitiesche geleerdheid te maken. De anti-Joodsche stemming blijkt ook uit het feit, dat als persvertegenwoordigers slechte Islamieten en Christenen worden toegelaten. De Joodsche journalisten worden geweerd. Intusschen heeft de Palestina-Organisatie van Agoedas Jisroeil het congres een "begroetingsschrijven toegezonden, waarin het heet: Wij, vertegenwoordigers van het Thoratrouwe Jodendom begroeten de leiders van de Moslems der gansene wereld, die thans in de heilige stad vereenigd zijn. Wij wijzen de verdenking, dat de Joden de bedoeling koesteren, de heilige plaatsen der Moslems aan te tasten, terug en geven opnieuw de verzekering, dat de loden geen plannen koesteren met betrekking tot de Aska-inoskee of een andere plaats in het tempelgebied. De Joden wenschen slechts, dat hun wordt toegestaan, aan den klaagmuur, de plaats waarvan de Goddelijke heerlijkheid nooit is geweken, hun gebed tot God te richten, zooals hun vaderen dit hebben gedaan. Agoedas jisroeil hoopt, dat het congres het Heilige Land vrede zal brengen en tot bevordering van het geluk en den welstand van alle inwoners zal bijdragen.

Het Mohammiedaansch congres te Jeruzalem, waarover zooveel is gesproken en geschreven, is

en nuttige menschen, of dit reeds geworden zijn, zouden zonder haar, tot lichamelijk en zedelijk verval gedoemd geweest zijn. Onttrokken aan eene heillooze omgeving en verfoeilijke invloeden, groeten zij in de Stichting op, blijde en gelukkig, tot menschen, aan wie de spreuk: een gezonde geest wone in een gezond lichaam" bewaarheid wordt. Thans herbergt de Stichting 75 verpleegden. Begrijpt men wat het zeggen wil zulk een aantal kinderen en jonge lieden te huisvesten, te Meeden, te voeden, te verzorgen n op te leiden, hun lichamelijk en geestelijk heil te verzekeren? Begrijpt men welk een schat van liefde toewijding daartoe wordt vereischt? En begrijpt HET OPPERRABBINAAT VAN en hoe veel daartoe in stoffelijken zin, dus in geld, men noodig is?" GRONINGEN kan men dus in de eerste Voor slechts 1. plaats het genot smaken, aan dat prachtig philantropisch werk te hebben bijgedragen, doch daarnaast De ressortale raad van Groningen heeft Zondag heeft men de kans kostbare prijzen te kunnen winj.l. vergaderd, om te voorzien in de opperrabbinale nen. Gij propagandisten, die altijd klaar staat, wanneer voor een goed doel moet geholpen worden, vacature, ontstaan door het vertrek van den welA. B. N. Davids naar Rotterdam. Nadat vraagt spoedig een boekje van 10 loten ten verkoop. eerw. heer verslag was gegeven van de besprekingen op Het secretariaat is gevestigd ten huize van Mevrouw C. BonnistBack, Haquartstraat 20, Amserdam, tele30 November j.l. met de Permanente Commissie stemming. Met foon 26832 en 43300, terwijl o.m. loten verkrijgbaar gehouden, ging men over tot zijn aan de volgende adressen: De Bijenkorf, Firma 33 van de 39 uitgebrachte stemmen (er waren zes Spyer, Koningsplein, Firma Hirsch, Nieuwe Muziekblanco stemmen) is gekozen de weleerw. heer S. handel, Heiligenweg, Firma Kuyt, Ferd. Bolstraat en Dasberg Jr., opperrabbijn van het ressort Friesland. aan het bureau van dit blad.

Van Hier en Ginds

DE ONLUSTEN IN CENTRAALEN OOST-EUROPA

..

Of de Isamietische leiders met Agoedas Jisroeil toeter tot overeenstemming zullen komen dan met het Zionisme, zal de tijd moeten leeren. Het lijkt ons niet onmogelijk, dat zij deze orthodoxe organisatie als quantit negligeaible zullen beschouwen. Dat er van 'n samenwerking tusschen het Mohammedanisme en het Zionisme ooit sprake zal kunnen zijn, is niet aan te nemen. Waar wij van de moderne Palestinabeweging echter nooit eenige verwachting hadden, stelt dit ons niet al te zeer teleur. Ernstiger is het, dat in de Europeesche landen de antisemietische vloedgolf steeds aanzwelt. Wat het in Duitschland ;zal worden, is niet te voorspellen. Het gevonden document der nazi's, dat in de dagbladen is gepubliiceerd, toont, dat het niet alleen hun bedoeling is, de Joden uit het openbare leven terug te dringen, maar hen uit te hongeren. Opmerkelijk is het intusschen, dat Hitler in zijn verklaringen aan het buitenland, waarin hij ook uiteenzet, wat hij zal doen, als hij aan de regeering komt, over de Joden zwijgt. Rumeni gaat ook al meer en meer den antisemie4ischen kant uit. De minister-president Prof. Jorga, van wien men meende, dat hij de anti-Joodsche politiek afkeurde, heeft na een rede van den antisem.

WEENEN. Hoewel de Hakenkreuz-studenten op bevel van den rector de verantwoordelijkheid voor de rust en orde in de Universiteitsgebouwen op zich hebben moeten nemen en de pedel bij het handhaven der orde moeten steunen, zijn de aanvallen op de Joodsche studenten in hevigheid en aantal toegenomen. Maandag j.l. namen deze aanvallen den vorm van een progrom aan. Nazistudenten gaven den nee-len ochtend strooibiljetten uit, waarin de Numerus Clausus geischt werd. Gedurende een pauze bij een college overvielen de Nazi-studenten hun Joodsche medestudenten en sloegen ze tot bloedens toe. Onder, de gewonden bevindt zich de zoon van een professor.' Toen na de pauze de Joodsche studenten in de zaal verschenen, werd de zaal door een groep Nazi's onder den roep Joden eruit" bestormd. Er ontstond een groot tumult, zoodat de professor niet aan het woord kon komen. Joodsche en socialistische mannelijke en vrouwelijke studenten werden uit de zaal gesmeten ten getale van ongeveer 100 personen. Hierna greep de ordedienst pas in en herstelde eenigermate de rust, die echter niet van langen duuci DE BEGROOTING OVER 1932 was. Hierna trokken de studenten door de gangen Het K. B. en de C. v.iF. hebben de moeilijke taak en eischten, dat de Joden de Universiteit zouden' volbracht, een sluitende begrooting over het jaar verlaten. In de Aula sloeg men op de vertrekkende 1932 in te dienen, waarin met betrekking tot de uitJoden in met vuisten en knuppels en verwondde ongeveer 100 studenten. gaven weinig ingrijpende veranderingen zijn gebracht, ofschoon de ontvangsten uit hoofde van de WARSCHAU. De werking van de goedgeorganials emeene kerkelijke bijdrage op circa BB.OOO. seerde boycott is voor de Joodsche kooplieden totaal minder zijn geraamd. De beide Colleges zijn uitgegaan van het principe, dat verplichtingen aanvaard vernielend. De Joodsche winkeliers in de hoofdzake-i tegenover derden moeten worden nageleefd, zoodat lijk door niet-Joden bewoonde wijken klagen steen en been. Ondanks de naderende feestdagen blijveri' zij de salarissen der ambtenaren, alsmede de subsihun winkels leeg. Personen met groene linten houden dies aan de godsd. vereenigingen intact hebben gede Joodsche zaken in het oog, zoodat de niet-Joodlaten. K. B. ra C. v.' F. verdienen alle hulde voor deze, zoo ruiterlijk uitgedrukte opvatting, waardoor sche koopers het niet wagen zulke winkels binnen zij toonen, dat, alhoewel een Joodsche gemeente voor te gaan. In de provinciesteden is de toestand precies sommigen als een handelsonderneming met employs hetzelfde. Vele Joodsche winkels moeten liquideeren,, geldt, de Joodsche -gemeente zichzelf anders beschouwt en heeft te beschouwen; dat de Joodsche geWILNA. Onder verdenking op den eersten dag meente haar eigen gebruiken heeft, die gebaseerd der onlusten aan de Universiteit den nationaal dmozijn op de wetten van Thora,. Aboda en emilloeth cratischen student Waclawski met steenen gedood' Gasadim, waarvan zij niet kan afwijken, zonder haar te hebben, is hier gearresteerd het lid van de Zioniskarakter als Goddelijke gemeenschap te verliezen. tische Academische vereeniging Kadima", Wulfin Het is een goede les voor menschen, die van Thora, en de Joodsche arbeider Zalkind. De arrestaties geAboda en Gem. Gas. niets weten en niettemin den schieden op aanwijzing van een niet-Joodschen stumoed hebben, zich omtrent de gebruiken in de Jooddent. De Joodsche bevolking is door deze gebeurteS. Dasberg Jr. is in 1902 te sche kehilla een oordeel uit te spreken. De weleerw. heer nis zeer droevig gestemd. Men houdt Wlfin en De begrooting sluit met een eindcijfer van Zalkind voor. volkomen onschuldig, daar alleen door Dordrecht geboren en gevoelde zich reeds ba zijn de 600.863.73 (v.j. 635.826.33); op algemeene kerke-j. de nationaal democratische studenten met steenen jeugd sterk"aangetrokken tot de Joodsche studie en wordt geraamd 280.000. (v. uitgebroken oorlog lijke bijdragewerkel. ontv. 1930 400.619.20). Op de geworpen is en Waclawski waarschijnlijk door zijn het rabbinale ambt. De in 1914 366.861.93; eigen partijgenooten gedood is. belemmerde zijn ouders in de uitvoering van hun gewone uitgaven wordt een besparing verkregen van De stemming aan de Universiteit is na de herplan, om hem als leerling van het N. I. Seminarium 36.746.60. opening uiterst gespannen. Ook hier. dwongen de naar Amsterdam te zenden. Vandaar dat de jeugIn ons volgend nummer hopen wij nadere medeniet-Joodsche studenten hun Joodsche collega's met dige S. Dasberg leerling werd van het Dortsclie deelingen hieromtrent te doen. geweld op de linkerbanken plaats te nemen om ze gymnasium. Tegelijkertijd beoefende hij onder leiding als links radicaal te bestempelen. De Joodsche stuNACHALIL. van zijn vader, den eerw. heer S. Dasberg, de rabdenten hebben nu besloten de colleges staande aan bijnsche wetenschap en -wel met zoo goed resulDe jaarlijksche algemeene vergadering van bovente hooren. taat, dat hij, na het gymnasiaal eindexamen met genoemde vereeniging zal gehouden worden op a.s. Door de Joodsche studenten is een Selbstschutz" gevormd, genaamd Haganah", die in het vervolg te hebben afgelegd, in 1920 als leerling der Zondagavond in 't vereenigingsiokaal, Polderweg 2 succes met dezelfde middelen ais de aanvallers ter verdediHoogere Afdeeling van het Seminarium werd ingeschreven. Als profane studie koos hij afwijkejnd VER. VAN ISR. GEMEENTEN IN NEDERLAND ging zal optreden. De tegen 20 Dec. a.s. uitgeschreven algemeene van het heerschend gebruik de Semietische telleledenvergadering van bovengenoemde vereeniging is PALESTINA ren; in 1927 deed hij met goed gevolg examen als tot een nader te bepalen,datum uitgesteld. More, waarna hij in Sept. 1928 benoemd werd tot DE HOOGE COMMISSARIS ONTVANGT DE opperrabbijn van Friesland. EXECUTIEVE DER JEWISH AGENCY EN DE De nieuwe opperrabbijn zal, naar wij vernemen, ARABISCHE EXECUTIEVE. zijn taak 15 Februari 1932 aanvaarden. Generaal Wachope ontving vorige week de leden der J.A., dr. Chaim Arlosoroff, dr. Henry Berkson, * ** dr. Maurice B. Hexter en dr. Werner Senator en bebenoeming van opperrabbijn S. DasDoor de sprak met hen verscheidene actueele Palestina-vraagberg-Jr. te Groningen is de eene helft bevestigd stukken. Deze bespreking was slechts een inleiding jaar gebracht van het bericht, door ons verleden tot een definitief onderhoud-met-dr. Arlosoroff, dat en dat herhaaldelijk van a tot z onwaar is gereeds een dezer dagen zal plaats vinden. noemd. Of de andere helft, n.l. het sluiten van een Later ontving de Hooge Commissaris een vertegenwoordiging van de Arabische Executieve, bedefinitieven bond tusschen Groningen en Friesland eveneens zal worden bewaarheid, staat nog niet staande uit den president Musa Kazim Pascha, den vice-president mr. Auni Bey Abdul Hadi, den secrevast. Weliswaar heeft eenigen tijd geleden o.a. een taris Jafnal Husseini en de leden Jakub Faraj, Moblad, waaraan opperrabbijn Dasberg als medewerker ghanan Effendi Moghanan en Drouza. gehad; en heeft dit is verbonden, hetzelfde bericht toen van de zijde van Groningen en Friesland niet OPPOSITIE TEGEN HET MOSLEMCONGRES. het moord- en brandgeschreeuw uitgelokt als toen De oppositie tegen het. Maandag j.l. aangevangen schijnt wij het verleden jaar brachten, maar toch wereldcongres der Moslems is steeds heviger gehet niet zeker, dat de beide ressorten een duurzame worden. Een groep prominente Palestinensische Mospersoneele unie zullen vormen, ofschoon dit voor lemfamilies heeft een verklaring afgelegd, waarin Friesland zeker de eenvoudigste oplossing zou zijn, Het echtpaar f. VAN KOLLEMBETEL hoopt geprotesteerd wordt tegen het congres en den Moefti voor de moeilijkheid, waarvoor ht thans weer komt Maandag a.s. (14 December) in de joodsche eigenzinnigheid wordt verweten. Invalide te Adam hun 50-jarig huwelijksfeest te te staan. herdenken. Een foto van het gouden echtpaar. Intusschen, wat er ook met den opperrabbinaten 29 REVISIONISTEN VEROORDEELD. De rechtbank te Hafa veroordeelde 29 Revisioniszetel van Friesland zal geschieden, Groningen heeft DE GEHUWDE AMBTENARES. ten wegens propaganda tegen de volkstelling tot zijn nieuwen opperrabbijn. En de benoeming geldt Mevr. ReindorpPolak heeft het Schoolbestuur ieder 22 Schilling geldboete subsidiair 10 dagen gegoede zieker voor het leven! Laat ons hopen, dat de bericht, dat ze van ht haar tot 25 Dec. a.s. verNegen veroordeelden betaalden de vangenisstraf. verwachtingen, die ojTperrabbijn en ressort ongetwijleende verlof geen gebruik wenscht te maken en boete, de overige twintig ondergingen hun straf. In feld van elkander koesteren, in vervulling zullen haar taak aan de godsdienstschool hoopt te hervatheel Palestina zijn ongeveer 100 personen wegens gaan en het Groningsohe Jodendom onder zijn ten. deze agitatie veroordeeld. In Jaffa zijn 9 personen nieuwe godsdienstige opperleiding zal groeien en Naar we vernemen,, wil de Schoolcommissie haar tot een geldboete van 5. veroordeeld subsidiair niet toelaten zoolang de Kerkeraad geen uitspraak een maand gevangenisstraf, De jonge menschen kobloeien! heeft gedaan. zen de gevangenisstraf en trokken het Hatikwah zingend de gevangenis in. GOUD, |BJ tT f% f% ES van OUD JAGQUES DE VRIES WW f JUWEELEN etias. lil IV tegen HOOGSTEN TWEE ARRESTATIES. 5138 PRIJS Door het overlijden van den heer Jaques de Vries Onder verdenking van mededaderschap aan den Frederikspleln 11. heeft de Vereeniging ~Hulpe Israls" een van haar Fa. LANGEDIJK, meest toegewijde leden verloren, die haar meer dan roofoverval bij Ramallah, waarbij-een Engelsch reisgezelschap geplunderd werd, zijn twee Arabieren in eens ook op daadwerkelijke wijze van zijn belanghechtenis genomen. TEN BATE DER stelling heeft doen blijken. De Synagoge der Vereeniging aan de Gerard Doustraat had bij het pasBERG-STICHTING seeren van de lijkstoet de deuren geopend, terwijl FRANKRIJK E. Asscher Het Bestuur van de Berg-Stiahting heeft met de lichten waren ontstoken. De heerenvergezelden en de INTERNATIONALE BOND TEGEN HET vereeniging I. M. Polak, leden van het Bestuur, kraaht de organisatie van de door deze stoet naar Muiderbrg, waar eerstgenoemde naar ANTISEMIETISME. te houden loterij, ter hand genomen. Z.Exc. de Miaanleiding der woorden 13VI 1? "pn 3p>H het vernister van Jiraitie heeft gunstig beschikt op het verDe Internationale Bond tegen het Antisemietisme zoek om de trekking van de loterij, die ten belies schetste, dat de familie en de Vereeniging door heeft Zondagavond te Parijs een groot banket gehoeve van deze Stiching georganiseerd wordt, nader het heengaan van dezen philantroop heeft geleden. houden, dat door den oud-premier Caillaux werd gevast te stellen op uiterlijk Augustus 1932. Ook de eerw. heeren dr. M. de Hond en A. Frank presideerd en waaraan o.a. mr. De Moro-Giafferri Benige dames en heeren hebben zich bereid veren prof. Hadamard aanzaten. Caillaux hield 'n groote hebben de goede daden van den overledene in herrede over den financieelen en economischen toestand, Bestuur ter zijde te staan in zijn pogen klaard, het innering gebracht. ~"0J1 maar over antisemietisme sprak hij niet. 'Om te trachten de loten zoo spoedig mogelijk te helpen verkoopen. De loten bieden vele attracties. Voor slechts 1. VIER BUITENLANDSCHE JODEN LID VAN heeft men de kans, om een hoofdprijs te winnen HET CONSISTOIRE JUIF. ter waarde van f 1000., de tweede prijs ter waarde In Parijs heeft de jaarvergadering van het Consisvan 400., terwijl er verder een groot aantal kosttoire Juif plaats gevonden. De vergadering had een bare prijzen zijn, w. o. een volledige Philips Radio, stormachtig verloop, omdat 4 buitenlandsche Joden prachtige gouden en zilveren voorwerpen, een fiets candidaat waren. Tenslotte werden ze gekozen. Tot etc. de gekozenen behooren o.a. Baron Adolf Ginsbourg Vooral in deze zorgelijke tijden doet het Bestuur en de Zionistenleider jiz,chak Naiditsch. dringend beroep op dames en heeren, om de een loten te helpen verkoopen. POLEN Wanneer men van nabij bekend is met het zegenrijke werk van deze Stichting, dan schenkt het volDE OUDSTE JOOD IN POLEN OVERLEDEN. doening,' hiertoe op deze wijze een steentje te kunIn Kielce is 120 jaar oud gestorven. Leib Lefkonen bijdragen. Hun, die den arbeid van deze mooie witz, de oudste Poolsche Jood. Hij was de eerste ter Stichting niet van nabij kennen, bevelen wij Jood, die van de tsaristische overheid in 1863 het lezing aan, het aardig gellustreerd propagandawoonrecht in Kielce verkreeg. Berg-Stichting, geschreven door den heer boekje der Henri Polak, Lid van de Ie Kamer der Staten-GeneEEN JOODSCHE FAMILIE VERMOORD. raal. Wij lezen hierin 0.a.: Het echtpaar NOORTSALOMONS hoopt In het dorp Mlodowa bij Lemberg drongen banEen geheele reeks van jonge tevens is door de Donderdag 17 December a.s., hun 55-jarige huis van een familie en verBerg-Stichting van een anders wissen ondergang dieten in echtvereeniging te herdenken. Mevr. NOOPT moordden het beestachtigeJoodsche vier personen. wijze gered. Eengie honderdtallen kinderen, die nu in een op hoopt dien dag tevens haar 85sten geboortedag Eenige jonge boeren van het dorp zijn in verband gezonde omgeving, in deze Stichting met een huisete vieren. lijke atmosfeer, Jeven en opgroeien tot behoorlijke met dezen moord gearresteerd.

LOTERIJ

6
ENGELAND

N lEU W

IS RA EL I ETIS-C H
HONGAPIJE

WEEK B L A D
Aan
Ons bureau in dank ontvangen:-

DUITSCHLAND

LIEFDEGIFTEN
ECONRTDBIAPENSHOOFDSYNAGOGE.
Voor het Ned. Isr. Jongensweeshuis, alhier: Lekowoud Chanoeko 2.50, lemand, Rotterdam (Cflarlois) l., D. M. H. 1.25, Mia en Loutje 3.50. Voor Het Apeldoornsche Bosch"; Lekowoud Chanoeko 2.50, Ged. Opbrengst benschen ter gejegenh. v. h. 75-jarig bestaan der Ver. Gem. Gasodiem te

WEIZMANN BEREID TOT EEN SCHIKKING MET DE ARABIEREN.

Te Londen is Maandag een maaltijd gegeven ter eere van dr. Weizmann. Er waren brieven ontvangen yan-MacDonald, Baldwin, Uoyd George, Henderson, Herbert Samuel e.a., waarin zij den Zionistenleider hulde brachten. Weizmann hield een rede, waarin hij o.a. zeide: De Zionistische beweging staat op het oogenblik op een tweesprong, doch zij blijft de sterkste opbouwende kracht in het Jodendom. De Joodsche godsdienst" is in Rusland snel aan het verdwijnen, en senir hetzelfde geschiedt in Polen, Roemeni en Tsjecho Slowakije. De Joden ter wereld zijn in hun landen opgesloten zonder eenige mogelijkheid van .ontsnapping. Spr. voegde er bij. dat hij bereid is te streven naar een schikking met de Arabieren in Palestina op den grondslag van gelijkheid en hij is -overtuigd, dat de tegenwoordige toestand in dat land" van voorbij gaanden aard is, en dat de tijd er verbetering in zal brengen.

ANTISEMIETISCHE AGITATIE IN

Eenige dagen geleden drong een g.oep Nazi's in het schoolgebouw van de Adas Jisroeil Sigmundshof, waar een oudervergadering gehouden werd. De vergadering werd gebombardeerd met steenen. Woensdagavond vielen twee Hakenkreuzlers de Joodsche bewoners van de Grenadierstrasse lastig. Zij riepen onophoudelijk Juda verrecke". De verstoorde bewoners richtten zich tegen de onruststokers en deze sloegen op de vlucht.

BERLIJN.

DE ZWARE TAAK VAN Dr. CARL MELCHIOR. Den 7en December is in Bazel een conferentie begonnen Om het herstelvoorstel van Duitschland te bespreken. Duitschland's afgevaardigde, dr. Carl Melchior, heeft een zeer zware taak te vervullen. Sedert d Vredesconferentie te Versailles is er bijna geen groote conferentie geweest waar hij Duitschland niet vertegenwoordigde. Melchior werd tot vice-president van de Bank voor Internationale betalingen gekozen.
Woensdag 9 December was het 100 jaar geieden. dat Baron Moritz Hirsch, Freiherr von Gereuth, de groote philawhroop, geboren werd. Hirsch heeft een vermogen van 400 millioen goudfrank voor weldadigheid, kolonisatie en schoolwezen beschikbaar gesteld. Hij was de zoon van den bankier Josef Hirsch. Reeds in de zeventiger jaren gaf hij kapitalen voor schoolwerk der Allaance teraJte Universelle in het Oosten. Na den dood van zijn zoon Lucien wijdde hij zich geheel aan de weldadigheid. Hij stichtte de Jewish Colonisation Association met een aanvangskapitaal van 2 millioen pond sterling, dat hij later met 180 millioen francs verhoogde. Een andere groote stichting van hem was het Hirsch'sche Schoolfonds" in Galici met een kapitaal van 25 miilioen francs. In Amerika bestaan kolonies, door zijn toedoen ontstaan, n.l. Woodbine in New Yersey en Hirsch in Canada. In 1896 stierf Baron Hirsch op zijn landgoed in Hongarije.-Zijn vrouw zette zijn liefdadig werk voort en besteedde 60 millioen francs voor allerlei doeleinden. Theodor Herzl trachtte kort voor den dood van Baron Hirsch, hem voor den opbouw van Palestina te interesseeren, echter zonder succes.

In verband met het feit, dat zeer vele Joden zwaar getroffen worden door de in Hongarije heerschende economische crisis, werd dezer dagen in de Boedapester Hoofdsynagge een concert georganiseerd, waarvan de opbrengst tot leniging van den nood onder de Joden bestemd was. Het resultaat was in hooge mate bevredigend, echter heeft het feit zelf tot onaangenaamheden in de Joodsche Gemeente geleid, aangezien zeer velen in het concert een profaneering van de Synagoge zien. In het bijzonder het rabbijnencollege, dat geenerlei ritueele bedenkingen tegen het concert had, is aan zeer heflige aanvallen blootgesteld, zoodat het wel niet tot een tweede concert zal komen.
BELGI

HENRY HIJMAN HALDING OVERLEDEN. In den ouderdom van 68 jaar is te Londen overleden de bekende advocaat en politicus Henry Hyman Halding, King's Council en advocaat aan het Opperste Gerechtshof in Buckinghamshire. Als president van het Comit voor Juridische en Persaangelegenheden van de Jewish Board of Deputies streed hij voor de Joodsche rechten en belangen in de heele wereld.

BARON HIRSCH' 100ste GEBOORTEDAG.

In Antwerpen is in den ouderdom van 42 jaar de dichter Leo Mann, gedichten en van een schrijver van een aantal drama's, gestorven. In de moderne Vlaamsche literatuur nam hij een vooraanstaande plaats in.

EEN JODSCH VLAAMSCHE DICHTER GESTORVEN.

Voor de Vereeniging Isral": N. N. l.. Voor de Joodsche Invalide": W. v. W. W., Hilversum 3.-r, Ged. Opbrengst benschen.ter gelegenheid van het.7s-iarg bestaan der Ver,.Gem. Gasodiem te Almelo s.. Voor het Centraal Isral Doorgangs WeerfTuis te Leiden: Ged. opbrengst benschen ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan der Ver. Gem. Gasodiem te Almelo 5.. Voor de Noodlijdenden in Polen: Jip en Jop 2.50, D. M. H. 1.25.

Almelo's..

...

bekende Jodsch Vlaamsche serie lyrische

Mededeelingen van de Administratie

in ons blad van heden aangekondigd wordt door den heer S. H. Reiss, St. Ant'h. Breestraat 353739, tegenover het Postkantoor, dat grenst aan het ongelooflijke. Zijden en wollen stoffen, als het ware voor niets. Het beste is dames, dat u zelve eens een kijkje neemt. De uitverkoop begint Zondagochtend. Er moet ruimte gemaakt worden voor hoogst noodige interne veranderingen en dit moet zoo jnel mogelijk geschieden. Daarom dames haast u. Let u er wel op, dat het magazijn van den heer S. H. R.'ss alln gevestigd 'is, "t. Anth. Breestraat 353739, t/o het Postkantoor. Halte lijn 8 en 21,

WAT NU

HET PALESTINA LANDONTWIKKELINGSPLAN IN HET LAGERHUIS.

In het Lagerhuis heeft de afgevaardigde, voor Barnet Janner, den minister van Kolonin sir Philip Cunliffe-Lister de vraag gesteld of de regeering haar plan tot garantie voor een leening aan de Palestinensische regeering ten bate van de landbouwontwikkeling zal doorvoeren. De minister antwoordde dat de leening en garantiestelling overwogen wordt, maar dat in verband met den financieelen toestand nog geen definitieve garantie op dit oogenblik verzekerd kan worden. Bovendien is hiervoor een parlementaire sanctie noodig.
Whitechapel,

VEREEN. STATEN EMANUEL NEUMANN BLIJFT VOORLOOPIG IN AMERIKA. De Executieve der J.A. deelt mede, dat in verband met d Amerika-reis van haar president Nahum Sokolow, Emanuel Neumann, het Amerikaansche lid der Executieve verzocht heeft tot de aankomst van
de Sokolow-delegatie in Amerika te blijven.

CHANOEKO 5692
Toen Juda Makabee den Tempel wlde wijden, Die door des vijands hand zoo smadelijk was [onteerd. Vond hij een kostb're kruik, afkomstig uit de tijden, Toen nog het Goddelijk Huis daar praalde [ongedeerd. De inhoud was gering. De olie van olijven Door Priesterhand gewijd, kon voor het Tempellicht Niet langer dan n dag ter wijding branden blijven En toch... acht dagen lang heeft zij haar dienst [verricht

12 December geopend een nieuwe vleeschhouwerij annex fijne vleeschwaren onder rabb. toezicht, van de heer M. Gobes en A. Arenowitz. Het geheel ziet er netjes uit en natuurlijk kunt u ook alles onder no. 54964 telefonisch bestellen. Zie de annonce op pag. 8.

LET U EVEN OP. In de Cillierstraat 21 wordt a.s. Zaterdagavond

4000

TE LONDEN. In Londen East End werd 1 December door luitenant Stanley S. G. Cohen de Joodsche winterkeuken geopend. Meer dan 700 families krijgen hier warm voedsel. In 1927 waren er 569, 1928 547, 1929 653 en 1930 629 families.

JODEN

IN DE VOLKSKEUKEN

TUSCHINSKI
vertoont a.s. week een zeer aardige getitelde rolprent Heden kust Parijs". Een vuurwerk van geestige invallen in hettemoo van de autorace, die het middelpunt van deze kostelijke vermakelijke Pararnbuntfilm is. De medespelenden zijn Jenny Jugo, Oscar Karlweiss, Trude Hesterberg von Schlettow. De muziek is van Lud. Gluskin's band. Dat is nu eens een film, waarbij gij u van begin tot eind vermaakt. Een prachtig bijprogramma en eerste klas varitartisten. Bestelt u plaatsen tijdig.
Leverworst is er veel, doch vervaardigd volgens Duitsch recept en dan onder rabb. toezicht, dat is nu iets niet alledaags. De heeren Jacob Ph. Polak (fa. Polak en Sijes) en fa. Polak Content, zonden ons een proefje, dat in werkelijkheid zeer in den smaak viel. Wij voorspellen deze heerlijke leverworst een groote afname, omdat zooiets tot heden niet verkrijgbaar was en wat lekker is, daar houden wij nu eenmaar van. Men telefoneere 45963, 53037 of 44978 en u ontvangt de verrukkelijke leverworst en andere fijne- vleeschwareii, netjes, en, accuraat in uw huis*

MANDSJOERIJE
De in Charbin en de andere centra wonende Joden hebben niet geleden onder de oorlogsstrubbelingen. In Tsitsikar, het centrum der slag aan de Nonnirivier, leven meer dan 50 Joodsche families, voor wie noch van China noch van Japan eenig gevaar dreigt, eerder van de vroegere tsaristische generaals, die vaak den tusschentijd benutten om de bevolking hun macht te laten voelen.

DE JODEN EN DE OORLOGSONLUSTEN.

Dit wonder heeft voor ons zijn -diepere gedachten.

den gesticht; welks doel het is, onder de Perzische Joodsche families het Jodendom en Zionisme te verbreiden. Alleen in het Noorden van Londen wonen 1000 Perzische Joden, die 3 Synagogen bezitten.

DE PERZISCHE JODEN IN LONDEN ORGANISEEREN ZICH. In Londen is een gemeenschap van Perzische Jo-

Het leert, dat wie in nood op hooger hulp vertrouwt En hoopvol werken blijft naar zijn bescheiden [krachten, Op, d'allerhoogsten steun nooi ijdel heeft gebouwd.

De taak aan ons gesteld, groeit boven onze kracht.

ROEMENIE
Tch

Het

aantal stijgt van hen, die onze hulpe vragen.

LEVERWORST.

gaan wij onzen weg en willen niet versagen. Nooit is in weifelmoed een groote taak volbracht.
DE JOODSCHE

KONING CAROL HELPT EEN ARBEIDER.

JOODSCHEN

INVALIDE"

Hoeden-Kliniek MODERN", Ouda Doolenstr. 3

5123 TELEFOON 49082 Binnen 24 uur Uw hoed ais nieuw weet- thuis. WU VERHUREN NIEUWE ZIJDEN HOEDEN.

Naar de Boekarester bladen melden, heeft Koning Carol II den Joodschen arbeider Moische Mannor t Petrosani, vader van 13 kinderen, die wegens belastingschuld van al zijn huisraad afstand heeft moeten doen, een bedrag van 10.000 Lei uit zijn priv-vermogen geschonken, De Heer en Mevrouw BERN. VAN DAMCALLO geven hierbij kennis van de 5182

BRIEVENBUS
Arnhem. Boycot is een gevaarlijk wapen; we Zullen het maar niet propageeren, want het mocht zich eens tegen onszelf keeren. Een beetje minder heetblodigheid is ook ?oed.

Familie-Aankondigingen
IN PLAATS VAN KAARTEN.

Getrouwd: D. VAN DER HEIJDEN van onzen Zoon en ALI SPEELMAN VAN SYS, V. GLASER, en in den ouderdom van 74 jaar. die, mede namens wederzijdsche lES WINNIK. 19 December 1931. Diep betreurd door ons allen. familie, hartelijk dankzeggen voor Zaterdag - Amsterdam, 5 December 1931. Uit aller naam. ie vele blijken van belangstelling Blasiusstraat 36 K 5189 9 Tebeth 5692. S. VOORZANGER. bij hun huwelijk ondervonden. Retiefstraat 37. Pythagorasstraat 23 huis. Amsterdam, lijmegen, 6 December 1931. Receptie van 25 uur. Geen ontvangdag. December 1931. Toekomstig adres: 5200 Eenige en algemeene kennisgeving Parijs, 11, Amsterdam (Zuid) Jekerstraat !__--___------ Verloofd: IN PLAATS VAN KAARTEN. HELENA GRANAAT Getrouwd: Nog treurende over ht verlies MAISIE KAPLEN en EMANUEL DEGEN. van onzen lieven Vader, overen van onzen Zoon leed plotseling onze geliefde Vrolikstraat 85. 5213 MAURITS MULDER CANTER Moeder, Behuwd-, Groot- en Oudeschans 19 a l die, mede namens wederzijdsche 5194 Overgrootmoeder, amilies hartelijk dank zeggen voor __________________________^_. 19 December 1931. Mevr. de Wed. de betoonde belangstelling. IN PLAATS VAN KAA.TEN. op Zaterdag < 1 RACHEL WAASSouthampton, 26 Archer's Road. 9 Tebeth 5692. SCHOUTEN, 5174 Scheveningen, Badhuisvt jg 28. .Verloofd: H. WOLF. in den ouderdom van 87 jaar. Toekomstig adres: London 18 5181 HENRITTE SIMONS Diep betreurd door Kinderen, Gloucester Gardens. Golders Green en J. WOLFHORN Behuwd-, Klein- en AchterkleinN.W. 11. 5179 Zalt-Bommel. JAC. PHILIPSON Ezn. kinderen. Wijk aan Zee, Reiweg 57. Rotterdam, Adrin Mildersstr. 33 a De Heer en Mevr. L. PINKHOF Uit aller naam, Chanoekah 5692 December 1931. KOEKOEK geven kennis van de ? Den 15 December hoopt onze 1 M. WAAS. 8 December 1931. geliefde V. uw, Moeder, Be- a geboorte van hun Dochter 5215 Amsterdam, huwd- en Grootmoeder, JISKA. IN PLAATS VAN KAARTEN. 28 Kislew 5692. Mevrouw Den Helder, Tugelaweg 99 huis. | Verloofd: S. MOFFIELAKMAKER, 2 30 Kislew '92, (9 Dec. '31).

Verloofd:

Barmitswo
FREDDY

Op 4 December 1931 overleed te Aux Lilas, onze geliefde Moeder, Behuwd-, Groot- en 5192 Overgrootmoeder, Mevr. de Wed. N. VOORZANGERS-

'

I MUIIIIHI
'

Heden overleed in het N.1.Z., de Heer MICHEL MORT. in den ouderdom van 84 jaar. Fam. A. VELLEMAN. 1 December 1931. Amsterdam, 20 Kis!ew 5691 5211 Gov. Flinckstraat 310.
.lil

"

Heden overleed na een lang- 1 durig en geduldig lijden, onze I lieve Echtgenoote en Moeder, Mevrouw 5180

__-

n3l3n._">y overleed tot onze diepe droef'eid*, onze lieve Zuster, Behuwdzuster en Tante, Mevrouw ESTHER LOGHER

111

11.

IIIMIWIIII!

SOPHIA

SIMON SCHUIJER. SCHUIJERBLITZ.

Den Haag,

4 December 1931. 5175 Schenkweg 68.

Barmitswo

BERNARD

Haarlem,

in den ouderdom van 59 jaar. PH. DE VRIES en Kinderen. 8 December 1931.

MARIE DE VRIE3BEFFIE,

Uit aller naam,

SCHUIJER.

24 Kislew 5692..

_________

28 Kislew 5692. Burg. Boreelstraat 6.

'.

Tot onze diepe droefheid 1 overleed op Vrijdag PDttn 1} 24 Kisl w 5692 onze lieve 4 December 1931 Schoonzuster cri Tante, 5205 Mevrouw

'

Tot onze groote droefheid overleed heden, na een langdurig smartelijk lijden,: onze lieve. Zuster, Behuwdzuster en Tante, geb. BEFFIE, den ouderdom van 59 jaar. in 5206 Hilversum. E. FRENKBEFFIE.

ESTHER LOGHER geb. Schuijer.

Namens de Familie, SIMON LOGHER. Haag, Gedempte Gracht. | Den Heden overleed te Rotterdam, tot onze diepe droefheid, onze waarde Broeder, Zwager en 5209 Oom, de Heer ABRAHAMSANDERS, in den ouderdom van 71 jaan Wildervank. H. SANDERS.

Mevrouw MARIE DE VRIES

*** *** *** *"* Woensdag 16 December 1931 'x % (6 Tebeth 5392), hopen onze cand.-notaris. $ geliefde Ouders, 5164 Coevorden, Bentheimerstr. 39. de Heer A. BRAASEM | Eist, Dorpsstraat 38. 5214 a en .;. Geen ontvangdag. Mevr. G. BRAASEM
f
Ondertrouwd:
en HENRITTE CUDKERK. Amsterdam, l December 1931.

en H. A. DRIELSMA, surn. reg. en dom. en

NETTV COHEN

**** * **** *5* ****

***"***

,i

v*

**

ARNOLD VAN PRAAG

30.

Rechtboomsloot

Huwelijksinzegening op 16 December (6 Tijwijs), des n.m. 1 uur, in

Sarphatipark 7.

herdenken. % Dat zijtenog vele jaren voor noote, Aloedr, Behuwd- en | 5229 5 ons gespaard * 9 de wensch vanmoge blijven, is Grootmoeder, VAN BERGEN E1 | lEANNETTE haren geliefden % SNEPOUSE, f 1 Man, Kinderen en Kleinkin- in den ouderdom van 78 jaar. * Uit aller naam, I hun PEPRWORTEL, * I deren. Uit allerS.naam, 5150 % S. H. v. BERGEN. | 35-;arige[clitereni|inj3| Ruyschstraat 10. MOFFI. f Adam, Foeliedwarsstraat 35 1. te herdenken. $ $i * %

I"

I 50$ten Verjaardag |
%

overleed onze geliefde

7 Dec.

55"! 1937727 "ki'sie'-vEchtge-j

S. FRENK. [ Rotterdam. M. BOUWMANBEFFIE.

B. BOUWMAN. Ensched. A.

R. WEYELBEFFIE.

Rotterdam.

WEYEL.

Meyerplein.

de Nieuwe Synagoge,

Jon.

Danil 5145 5149

Ondertrouwd:

Huwelijksinzegening 24 Dec. 1931 (14 Tijwijs 5692) te een uur, in de Nieuwe Synagoge, J. D. M;yerplein Amsterdam, 8 December 1931.
Ondertrouwd:

PHILIP ROODVELDT en SUZANNA MORPURGO.

HENRI DE BEER GODSCHALK, en oud 55 jaar. LEA BETH. 9 Teiweis Adam, 8 December 1931. Uit aller naam, op Zaterdag 1 a.s. Binnen Bantammerstraat 11. L. COHEN. 19 December Waterlooplein 121. 5160 26 Kislew 5692. S. S. NATHANS. Huwelijksvoltrekking zal plaats I > Holten, R. NATHANSDE JONG. vinden 24 Dec. 1931 (14 Tebet '92) 6 December 1931. des n.m. 1 uur in het Parkhotel, Recepth: Oeverstraat 82, Arnhem. Zwolle Leeuwarden. Eenige kennisgeving. Ingang Hobbemastraat

Dat zij nog lang gespaard f mogen blijven, is de wensch van hun Kinderen, Behuwd- :,.* 'Vrijdag 4 Dec. 1931 (24 Kis*en Kleinkinderen.. .; . Adam (O.), Retiefstraat 104. lew 5b92), herdacht onze ge- <j 5 liefde Vader, Behuwd-, Groot;s*;**>_" _*xsnj *>J**J*>j*J*>*;*j*j i i i ii i % en Overgrootvader, de Heer % SAMUEL DE VRIES, zijn 70sten Verjaardag van mijn Zoor. ? Dat God hem nog vele jaren in ons midden moge laten, is de wensch van zijn dierbare "> 9 Tebeth 5692. Kinderen, Klein- en Achter- % kleinkinderen. Uit aller naam, $ op VS* 'fi 1. S. DE VRIES. 19 December 1931. ? Adam, Nw. Hoogstraat 32. <" | Wed. J. WIENERGRUNFELD. j <..<.^<..:..:.*.><..>.>.:..:..:..>.x>v 5158 Eindhoven. uur. Receptie van Heden overleed plotseling onze lieve Vrouw, Zuster, Behuwdzuster en Tante, 5198 van onzen Zoon HANNA COHEN

J. BEFFIE. L. BEFFIEBLAZER. Den Haag. FL. POLAKBEFFIF. E. POLAK,

_------

rvss

ui

'-o ' %
!

THEO

'*
%

* *

Den 8e Dec. overleed zacht en kalm/in den oudardom van ruim 85 jaar, onze lieve Vader, Behuwd-, Groot- en Overgroot5221 vader, DAVID VAN DANTZIG. Uit aller naam, A. VAN DANTZIG.

Hilversum. S. BEFFIE. Arnhem. B. BEFFIE.'

'
1931.

JUDITH SANDERS. Den Haag. I. SANDERS.'

M.

Groningen.

R. SANDERSWOLF. Enschede. J. SANDERS.

Hilversum,
ui

"'.

December

28 Kislew 5692.

lIIIIIWII

'

Frankfort a/M.,

Amsterda;.;, Ruyschstraat 89.

Holzh'ausenstrasse 58.

Heden overleed tot er ze diepe droefheid, onze innig geliefde Vrouw, Moeder, Behuwd- en
Grootmoeder,

___________________

Heden-overleed-na langdurig lijden onze lieve Moeder, BeHuwd-, Grootmoeder en Zuster, Mevr. de Wed.

geb. SCHUYER, in den ouderdom -an 55 jaar.

ESTHER LOGHER'

Mevrouw

5176

C. SANL^RSTHEMANS. 4 December 1931. a*.-m n.iim 'k fir p*tf

Rotterdam. W. SANDERS.

SANDERSTHEMANS.

Heden overleed tot onze diepe droefheid, onze geliefde Echtge-

noot,

vader en Broeder, de Heer

Vader, Behuwd-, Groot-

5218

MAUrtllS

Kleinkinderen.

S. v. BINGENBIERMAN, in den ouderdom van 71 jaar. Haar liefhebbende Kinderen en

M. LOPES QUIROS
Amsterdam,
ii

Uit aller naam,

v. BINGEN.

"

Joden

Breestraat 39 a

6 December

26 Kislew 5692.

5173 -

1931.

lELLY

's Gravenhage,

S. LOGHER. J. BAMBERGERLOGHER. M. BAMBERGER. R. WAISVISZLOGHER. E. WAISVISZ. E. BOBBELOGHER. S. BO3BE. BAMBERGER. 4 Dec. 1931,

inden ouderdom vai 79 jaren.| Uit aller naam,

MOZES VAN STEDUM,

V. VAN STEDUM

30 Kislew 3*-in

TROOSTWIJK.
'

Amsterdam,

10 December 1931.

24 Kislew 5692. Korte Poten 8.

--

Rotterdam. Dordrecht.

Koestraat 7.

Begrafenis Vrijdag 11 December te \W2 uur vanaf Koestr. 7.

NIEUW ISRALIETISCH WEEKBLAD

Inderdaad-VerWDOCT rouwene art.ke iUIV EAHCU WUfial Iwl T\3 A U BL V O.R.T.

7
.f

MPIFFR J. TM. VB Lj IVSUIi ttt I UC Vit FC

_***". DE SLAGER VAIV AMSTERDAMS .Oost heeft uHflesproken LAtNGS NECKSTRA*T 15-21. Tclet. SO4BB kwaliteit. - GROOTE AFs'-AG Gcvogete.

Tante,
In

Heden overleed onze waarde 5177 Mejuffrouw

Zevenaar,.l 2e dag Chanoekoh 5692.

M____S_i________M__________l

den gezegenden ouderdom van bijna 90 jaar. Uit aller naam, Fam. S. COHEN. 5 December 1931.

JULIA COHEN,

Zaterdag 5 December is plotseling overleden, zacht en kalm, in den ouderdom "-n 84 jaar, onze lieve Vader, Behuwd- en 5178 Grootvader, de Heer

_
J.

"'

f J

"-

ix*

Badhuisweg 28, Scheveningen.

ABRAM SANDERS, Weduwnaar van LEENTJE WINKEL. Zijn liefhebbende Kinderen en Kleinkinderen, A. MULDERCANTER.

L~_

. \
yV

iMZ x >'>
\/

mt\ r~l 1 f /

De japonnen worden nog' lang gedragen en behouden toch den sportieven vorm. De navolgende moderne, soepele stoffen worden gebruikt:! J Afghalaine, Afghacola.Bouclet, Jerselne, Grainelne.Croul, Sporting Fris.Crpe Couture," %_fe_ enz' Als 9 arneerin 9 voornamelijk de con-

KASSEI,!

(IHCASSO-BAKK n.^
NIEUWMARKT
AMSTERDAM

Verzoeke van rouwbeklag verschoond te blijven. Eenige en algemeene kennisgeving.

*. yH

'\

lPfll

B lIIeJIt

gebezigd. Hoeden: nu reeds zeer

vanaf fO.- per jaar

\M_a_~a a_u'

. SAFELOKETTEN
Bijkantoor:

2
*

Den Haag,

Heden overleed tot onze diepe droefheid onze lieve Vader, Behuwd- en Grootvader, 5210 de Heer EMANUEL VAN STRATEN, in den ouderdom van 72 jaar. Zijn liefhebbende Kinderen en Kleinkinderen. 1. S. LEVINVAN VAN STRATEN. A. LEVIN. ROZA en LOUIS. 23 Kislew 5692.
3 December 1931. Laakkade 94.

FlWf^'rVl'l'^^^'M^
Dames en Heeren, die wenschen te huwen, wenden zich tot Bureau Internationaal, Rotterdam. Br. A 792, b. v. d. bl.

HUWELIJK.

fnngnn__n_M_M__a__si

Ondergeteekenden betuigen hierdoor hun hartelijken dank aan 't Bestuur, Directrice en Personeel der Bewaarschool Rapenburgerstraat, voor het gezellige Chanoekohfeest aan de kinderen bereid. 5147 DE GEZAMENLIJKE OUDERS.

KENNISMAKING GEZ. door net burgerm., 42 j., niet onbem., met n. pers., v. positie (geen sjadjen). Brieven A 780, bureau v. d. blad.

HUWELi-J-*

Voor de vele blijken van belangstelling, ondervonden bij het overlijden van onzen lieven Vader, 5187 Groot- en Overgrootvader, den Heer MOZES WURMS, betuigen wij onzen hartelijken dank. Namens de familie: Wed. R. GROENWURMS. Adam, Smitstraat 28.

oud, goede rendeerende zaak hebbende in n der hoofdsteden, niet in de gelegenheid met dames in aanraking te komen, zoekt kennismaking met meisje van goede
burgerfamilie, lieve verschijning, leeftijd 2024 jaar. Discretie verzekerd (geen sjadjen). Brieven fr, A 778, bureau van dit blad.

Heer, nette verschijning, 2fi jaar

zen van deelneming, ontvangen bij het overlijden van onzen lieven Man en Vader, 5161 den Heer A. KISCH, zeggen wij uitsluitend langs dezen weg hartelijk dank. M. KISCHSCHAFER. BEP KISCH. Amsterdam, Amstelkade 155.

Voor de talrijke hartelijke bewij-

".ctoEKricrv ~ Zeer elegante, jeugheupvolants, laaggeklokten rok en artistieke garneering. In rwart, korenblauw
van

\r
dige Damesjapon
dige Damesiapon v. rijden Afghacola. m. los jasje. Bovenstuk in contrasteerende

j i -ii GeMeede Japon van

Bijr.modieure.jeug-

Jerselne, met

Voor de talrijke bewijzen van deelneming, ontvangen bij het overlijden van onzen besten Broeder, 5162 Zwager en Oom, den Heer A. KISCH, zeggen wij uitsluitend langs dezen weg hartelijk dank. Namens de Familie, S. KISCH.

Ti49o

kl. Laaggeklokterok. In bruin/geel, zwart/ korenblauw en korenbl./wit x fNTCI

40t0t4619

Bridge| zwart CO at en zeer modteuze ajour-garn. ___" In de kleuren zwart, _, _ M bruin en korenblauw. "B& #||f7rl jjff PV jW mPS Maten van 42 tot 50 &# ES H| lfll K__H _3%Compl.met r\ a7c |HaH 9S9U HH *
Georgette

zijden Georglte, m.

hoed,mod.Argentine". Viltstrik, zij~_

_ __ _ 3.90

%1&t ...... / / \V "-/* [SP* TI I M \ H*^

Heer, nette verschijning, niet gen. onbem., het alleenzijn moede,

zoekt kennismaking
met vermogende Dame, waar gelegenheid is in te huwen. Geen

fIS

onderjurk

a_L

'6LJJ_y_IWBB Qjy

__

s % IV _S

I 'JaLTa

sjadjen. Brieven A 776, b. v. d. bL

zoekt kennismaking met orthod. meisje uit besch. milieu. Brieven fr A 784, bureau van dit blad. Besch. meisje, 28 j., ontw., zou gaarne op deze meer gebruikelijke manier kennism. met pass. pers., m. goede pos., boven 30 j. All. ser. br. worden beantw., liefst m. foto. Br. A 774, b.v.d.bl.

Heer, midden 40, goede positie,

HUWELIJK.

HUWELIJK.

GroningenAmsterdam.

Rotterdam.

Voor de deelneming, betoond bij het overlijden van onzen geliefden Man, Vader en Behuwdvader, den Heer M. KROPVELD, betuigen wij onzen hartelijken dank. 5172 C. KROPVELDHAMME. M. KROPVELDMARCUS Ir. J. KROPVELD.

Afwezig iet 14 December:

Onzen hartelijken dank voor de TANDARTS belangstelling bij ons Huwelijk 5223 5169 ondervonden. SARPHATISTRAAT 83. I. VAN BAAREN. Houdt voortaan spreekuur voor C. VAN BAARENCOLTHOF. mindervermogenden: Maandag en Boxmeer. Woensdag van 7B uur n.m. Voor de vele blijken van deelneming, ondervonden bij het overlijden van onze lieve Vrouw, Moe5170 der, Zuster en Tante, 5183 Mevr. SAARTJE DE JONGH

HELEKE CAHHTES-CQNTEHT

ROOS VAN WEZEL Tandarts

TE

HEIJMANS,

CONSULTEEREN.

betuigen wij onzen hartelijken dank Middenweg Uit aller naam, Woe., Za., 2-3 uur. Di. 5-6 uur I. DE JONGH. Ma.,

Zwolle, 6 Dec. 1931.

Voor de vele blijken van belangstelling bij de ziekte en na het overlijden van onzen lieven Man en Vader, den Heer 5217 PH. BLOEMENDAL, ondervonden, zeggen dank

DANKBETUIGING.

J. R.

zoekt kennismaking uur, 105 TE HUUR Bebr. POLAK, J.Breesir. 47 OPHEFFINGSUITVERKOOP te BOYENWONING LEZER

ZONDAGMORGEN 10 UUR BEGINT

ySTWERIOOg>
WOLLEN- EN ZIJDEN STOFFEN
HET IS VOLDOENDE BIJ DE DAMES BEKEND, WAT HET ZEGGEN WIL, ALS
5191

DE GROOTE

Jongeman, 25 jaar, met

GOEDE POSITIE,
met beschaafd liberaal meisje, ongeveer zelfden leeftijd, eenigszins vermogend. Brieven, liefst met portret, welke op eerewoord wordt geretourneerd, ond. A 768, b.v.d.bl;

wenschf kennismaking
SJADJEN

I DUC CEORGE UITVERKOOP HOUDT. J BEDSTELLEN

B. ANTH. BREESTRAAT 90 SALOMON ST.
BEGINT ONZE
vijf

gevraagd, met relaties in besch. orth. kringen. Br. A 770, b.v.d.bl.

ZATERDAGAVOND
DAAR WIJ HET HUIS

Heer, 23 jaar, niet in de gegevuld met prima kapok 35.00, legenheid komende met dames, 40.00, 55.00 m. 10 jaar garantie. Ledikanten m. spiraalmatras 6.90. Wollen- en Satinet Dekens 4.90. Matten 4X5 4.90, 3'/2 X4!/2 2.50, Brieven A 773, bureau v. d. blad. 5190 3X4 1.80. 5228

Ged'pl. Herig. Masseur. 5136 Leeraar Llch. Oef. M. O. GRENSSTRAAT 14.

Eetserviezen, Ontbijt- en Theeserviezen

HET DUURT SLECHTS 14 DAGENI
en nze geheele voorraad Kristal en Luxe artikelen tegen iEDER AANfcEMELiJK 800 opgeruimd worden. NU KUNT U BIJNA VOOR NIETS KOOPEN! ZORGT U DUS ER VLUG BIJ TE ZIJN

BESLIST BINNEN VEERTIEN DAGEN MOETEN VERLATEN, moeten alle voorradige

529

M?* ROOMBOTER

EP. SLUYS J0^

bevatt. 5 kamers, Hall en keuken, balcon voor en warande achter en ongezouten. Gezouten en 5222 R E ST 6C zolderbergplaats en 4 7 4 ,s

Wed. PH. BLOEMENDAL-POLAK Den Haag, December 1931.

en Kinderen.
inkoop van Oude Hebreeuwsche Boeken

==

==

Advertentin
Getrouwd: G. A. WROESE met een HOED VAN KUYT. Ferd Bolstraat 2D Utrechtschestraat 28. 5188

J. L. JOACHIMSTHAL
Telefoon 44340 AMSTERDAM-C

NIEUWE HOOGSTRAAT 24.

M. DAVIDSON,
Km

kamers, hall en keuken, bevatt. 4 en tuinhuis, mooiste geDapp're Maccabeesche held, met tuin Immer moest gij blijven strijden! deelte van de Nieuwe Prinsengracht Zoo is 't ook met ons gesteld, Amstel. Te bevr.; NieuwenStilstand kan ons werk niet lijden. b/d 69, Tel. 48933. dijk DE

BENEDENHUIS

JOODSCHE INVALIDE".

' Fa. M, L. DE LANGE, Watergraafsmeer

-'*

M ii"rrryiriF[~-^*~-*- *-'*,~wa~^"'-te

40 HOOGE WEG 40

SPECIALIST VOOR SUIKERZIEKEN Sionon = Mocca gebakjes, Keekjes, Am. gebak, Appelbollen, Am. Stengels, Zandkoekjes, Am. Koekjes, Ringsrs Bonbons en Croquets. Vraagt prijsopgave.
VERZENDING DOOR HET GEHEELE LA D. 6186

*/v- ROOMBQTER KAASHANDEL * XX | Ritueel XX

-jarige goede reputatie. BUREAU Mak. H. SENATOR, Amstelkade 9a MARIAGE", Amsterdam. 613 5185'

die wenschen te huwen, schrijven (netjes in orde), Valckenierstr. 57, met vrtr. aan steller dezes. 257.50 per week. Te bevr. bij den-

DAMES EN HEEREN

te Bovenhuis te huur

TEL. 53509

Jongeman, ernstig karakter,

wenscht kennismaking
met verstandig, eenvoudig meisje, zacht karakter, tevens daar,; waar gelegenheid is gezonde, bloeiende detailzaak van niet te -.grooten omvang mettertijd uver te nemen. Uitvoerige brieven worden gaarne ingewacht onder A 771. bureau van dit blad.

SAL. TROMPETTER. XtillL Ger. Doustraat 182. Telef. ZIBI3 LET OP ONZE GAZONIEM PRIJSVRAAG!!!

8
/ Dame

NIEUW ISRALIETISCH WEEKBLAD Vriendin onvraagt nette Vriencn,

A 788, bur. v.d. bl.

geveer 35 j. Br.

TE HUUR Fapenburgerstr. 36, 2e t., 4 groote

kamers, gerestaureerd, prijs 7.50 5163 per week. Sleutel 36 hs.

wflifly

Vanaf Vrijdagmiddag
Een

Aangeb. nette groote Zit-Slaapk.

ijook

_/d straat, m. degelijk ritueel pens., geschikt v. Echtpaar. LepeljStraat 23 z, hoek Weesperstraat.
In kl. besch. gez. keur. gem. Suite ook gesch. voor Echtp., pr. pens., pr. bill., geen ber.pens. Okeghemstraat 34 bij Valeriuspl, halte 15-16.

I c/**f
1
v3 c7vio er s>ett
'

_oS*\ lil"
981
a 7.81

5220

Aangeb. Slaapkamer
rniet ontbijt, of gr. Zit-Slaapk. met pension, met gebruik van bad en elefoon. Omtrek Concertgebouw. (Brieven A 781, bureau van dit blad.
__
___

'

\f HEDEN KSTII II PARIJS! U

(Paramount Picture.) \\f BTL Jenny Jugo, Oscar Karlweiss

vuurwerk van

geestige invallen

Heer vraagt vrije gemeub. ZitSlaapkamer (str. water), m. streng irit. pens. (geen beroepsp.). Liefst Centr. of Plan-Z. Br. A 777, bvdb.

IPj
Wg

wL

Tuide Hesterberg, Hans Adelbert von Schlettow

Muziek van LUD GLUSKIN'S BAND.
Een Film van jolijt, van dolle

Jj j/ Jl

|fi

-oor 1 of 2 pers., stroomend water, -oU. pens. S. KLOK, Waalstr. 28, Ie tage, Amsterdam. 5165

AANGEBODEN GROOTE ZIT-SLAAPKAMER

\\\

.".

Co*'*

_
cC

Heer, lib., zoekt ZIT- EN SLAAPKAMER 'brj Wed. of klein gezin. Brieven fr. A 767, bureau van dit blad.

Wa * v*n
X

"

O-*
oi

-"*_?

OA 1
V

.
*

y.

AANGEBODEN ZIT-SLAAPKAMER stand Plantage. b. dame.

op

Bontkragen

A 789, bureau van dit blad.

hans *ivanaf ***

\** AtH&* * * * * , 145 \\* ;W

Vu*****
_
c

'IEHUIS VOOR QUDER VAN DAGEN EN HULPBEHOEVENDEN IE AMSTERDAM.

Shawls

%!

W pef

'

I* ||L

9mM

UITGEBREID BIJPROGRAMMA

FILMS EN EERSTE KLAS VARIT.

TOEGANG BOVEN 18 JAAR.

<M
_#__&

Jn_H

jfO

"Gedipl. verpleegsters aanwezig. Streng ritueel. Br. ond. No. 2975, 5225 MAK R. NUNES, Adam.

Beste referentin H. H. Doctoren. Prijs vanaf f 100. per maand.

s7n|zB^Gi^EEl
Kr-a_so_____nl
begint de

E-_____n-_n>_sf^l

HENRITTE

ELTE
122

In beschaafd ritueele omgeving

Str. w., bad, telef., goeden stand, matigen prijs. Br. A 793, b.v.d.bl.

kamer(s) disponibel

PIANO LEERARES Einddiploma Conservatorium.

Sarphatistraat

AUGURKEN? OUD ADRES! Fa. S. VAN VLIET, Prinsengracht 844, Amsterdam. Aelteres fel., aus gutem Hause, in ', Kche und Haushalt perfect, sucht in pekel: 4y L f 2.25, 2y L f 1.50, in azijn: iYi L. 2.45, 2'A L. f 1.65. Franco thuis na ontv. van postwissel. 5212 KOST EN INWONING AANGEB., in streng orthodoxem Hause selbst. Slaapkamer, met mooie frissche voor f 12.50 per week, omtrek Amsteldijk. Br. A 791, b. v. d. bl. Offerte A 779, B. d. Blattes.

plaatst zonder prijsverbooging pension komt op 1 Jan. In ritueel a.s. groote kamer met alcoof disponibel, geschikt voor 2 personen, PAVILJOENSGRACHT 9bll Stroomend water, bad en telefoon, TELEF. 112656 DEN HAAG 5216 1 53 groote tuin.

Pension den Haag

Advertentin
voor dit blad en andere bladen

S. JACOBSON,

HUIZE PARKLUST, Huijgenspark 26-27. Tel. 111366.

Ivan
Vereen.

KENNISGEVING.
A.s. Zaterdagavond 12 December OPENING de naar de eischen des tijds ingerichte

STELLE.

v.g.g.v., zag zich gaarne geplaatst in beschaafde omge- in inrichting of huishouding, onioor ving, Parterre of Iste tage; voor- verschillig waar. Brieven A 783, keur Centrum stad. Brieven met bureau van dit blad. prijsopgave enz., onder A 782, aan het bureau van dit blad. Gevr. in orthod. Inrichting van schoolg. kinderen een beschaafde In provincieplaats is gelegenheid in

RITUEEL PENSION GEZOCHT Dame,

pension

Duitsche Juffrouw

1 Mantelstoffen CHSiersstraat 21 - Telef. 54964 I Japonstoffen 1 Effen en bedrukte Velvets 1 2 2 I Zijden Stoffen 1 a I Wollen Mousselines I Een v.o.v. voor iedereen V.O.V. van 1 Heerenstoffen 1 Jaar
PENSIOEN f 156. tot f 1040. per voor iedereen, door het sluiten van een vrijwilligeouderdomsverzekering met of zonder restitutie van premie bij eventueel vr overlijden.

SLAGERIJ Onder Rabb. Toezicht 5171 ANNEX FIJNE VLEESCHWAREN van M. GOBiS en A. ARENOWITZ

van al onze

5227

Tegen crisisprijzen, wegens daling van het Pond Sterling

Assistente.

voor bejaard Heer, in rustig gezin, Zij, die reeds in een inrichting zijn geweest, genieten de WH. prijs. Br. A 775, b. v. d. bl. werkzaam Br. A 790, bur. v.d. bl. voorkeur. In het TEHUIS VOOR ISRAL. Bij Heer alleen gevraagd een PUDELIEDEN te ARNHEM zijn 5156 thans eenige tegen 1 Jan. Br. A 772, b. v. d. bl.

WEDUWE (WEDUWNAARS) RENTE van f 52. tot f 520. per jaar met tijdelijke of levenslange premiebetaling. Het zich inkoopen in deze verzekering is een der soliedste beleggingen.Vraagt inlichtingen aan den RAAD VAN ARBEID, DROOGBAK, of zijn agenten. 5233

S H REISS
3S
tegenover het

3S

plaatsen disponibel

flinke Huishoudster

1 39 St. Ant. Breestraat 39

Postkantoor

I1
1
m
5128

"Inlichtingen zijn te bekomen bij den BIEDT ZICH AAN Secretaris van het Tehuis, Jans net Meisje, voor alle huishoudelijke jinnensingel 2 te Arnhem. bezigheden, voor den dag of dag en nacht, v.g.g.v. Br. A 787, b.v.d.b. In orth. gezin (2 pers.), gevraagd 4egen 15 Jan. een beschaafde orth. BIEDT ZICH AAN net orthodox Duitsch meisje, met goede getuigschr., voor de keuken, -ifc" 30 jaar, die geneigd is met hulp ook geneigd met kinderen om te Voor het ruwe.werk alle huishou- gaan. Br. A 786, bur. v. d. blad. delijke bezigheden te verrichten. Brieven met opgaaf van getuigschriften en verlangd salaris aan: Mevr. E. MENKOGRUNWALD, TOEZICHT OP HUISWERK, bijP. Krugerstraat 52, Hengelo(o.). werkles GRIEKSCH en LATIJN. Bij Dame alleen of klein gezin Brieven A 763, bureau van dit blad. wordt door Dame, 50 jaar, Nette ouders, zelf slagerij hebbende, zoeken voor hun Zoon, 15 jaar, eenigszins met het vak legen eene vergoeding van 45. 5208 bekend, a so. per maand. Daar stelster PLAATSING, geen bezigh. omhanden heeft, intern, om het vak grondig te leedezer is zij bereid eventueel lichte huise- ren. Adres: Firma VAN BRAKEL, lijke bezigh. te verrichten. Brieven V/olphaertsbocht 447, Rotterdam. A 785, bureau van dit blad. Bij de Vereeniging Isralietische Geb. d. Madehen (20 J.), aus Gezondheidskolonie Rotterdam" is " jd. Hause, hauswirtsch. u. Ge- in het Koloniehuis Ell e n-L eu r sellschaftlich vorgeb., s. pass. Wir- vacant de betrekking van 5168 kangskreis im Haush. zu Kindern. Gesellschaftenn usw. bei Familienanschl., wo Dienstm. vorh. Refer stenen z. Verfiigung. Angeb. ALICE (gediplomeerd verpleegster) geduKAUFMANN, Gertrudestr. 21, Wat- rende de maanden Mei tot en met tenscheid i/Westf. (Deutschland). October. Schriftelijke sollicitaties met uitvoerige inlichtingen aan de Secretaresse: Mevrouw E. VAN

Juffrouw

Sjemiras Sjabbos" [Inachtneming v.d, Sabbath]

Vak

SLECHT RAPPORT?

Afdeeling AMSTERDAM. Goedgekeurd bij Koninklijk Besluit van 12 Mei 1898, No. 56. H.H. Werkgevers worden beleefd verzocht zich voor de aanvulling van eventueele vacaturen aan het Bureau te vervoegen. Afdeeling: WERKZOEKENDEN, Tel. 5212* Wij vragen plaatsing voor:

in Nederland.

1 SATIJN AMAZONE per Meter

alleen zwart en marine
|

|p- ONZE EXTRA RECLAME -$*J

I 095

Coupons

Chiffon I Transparent

| Heerenstoffen]

Coupons

\os

Aard van de e WoonP l Plaatsing betrekking tijd v.d.W.z. gevr. te

*"

inwoning gezocht

8019 Wink. of Magaz. a.k. Verkoop8020 8024 8028 8032 8 33

Dames-confectie
Kantoor

ster

__16 Adam
19 15 19

Adam
n n

:8039 8040

Wordt gevraagd

ifcij een Dame, een

DAELENARNHEIM, Heemraadssingel 139, Rotterdam.

schriften met opgave van leeftijd. I t vak te worden opgeleid, extern, JAanvangsalaris f 2700.. Sollicitaties met 'opgave vari referenties | Brieven A 769. bureau v. d. blad. J|ibij Fa. Wed. S. Jacobs, Doetinchem. ivr 20 December aan het secretariaat: Keizerstraat 15.

MANUFACTUREN. 1 HOOFDONDERWIJZERES goed kunnende koken, in een plaats in Noord-Brabant, dienstbode DAMES- EN HEERENCONFECTIE. ( aanwezig; verlangd prima getuig- Gevr. een flinke JONGEN om in- der op te richten Voorbereidende school. Vereischte leeftijd 25 j.

Juffrouw voor de fiuisfiouiiirig kleine

._ _______________

DIRECTRICE

'

8043 8044

a.k. Bediende Verd. opleid. Vrouwelijke Bediende Modiste-zaak Opleiding Verkoopster Winkel/Magaz. Verkoopster Lingerie etc. Magaz.(Textiel) Verd. opleid Vrouwelijke Kantoor a.k. Bediende Magaz.(Tricot.) Bediende/ Reiziger Costuumnaaien Opleiding

Rest Continental Voor bezorging van diners aan huis Cafnaast de Fransche Bazar Restaurant HUIZE CATS" 53143 Kleine Staat 20 - MAASTRICHT Enj. itiiio-typ. PL. MIDDENLAAN 10-12 - TELEF. Vraagt prijpopgave. 5197 J. v. GEFFEN. - Pilsner Urqeull.
Eindd. MUL 0 3 talen, typtn

Opmer-

kingen

14

.21
16 18

Enj-, tjrpen
u

26
14

- i

-I
E

te betalen met 25 cent per week

Een spaarpotje vooruit of meer,

voor Studieboeken, alle Hollandsche
Boekwerken en Hebreeuwsche Kerk benoodigdheden, Vulpenhouders (in diverse merken) enz.

Bureau: Rapenburgerstraat 173, Amsterdam.

Spreekuur Zondag tan 113 /* tot 123A o.m. Dinsdag en Donderdag fan II x '2tot 12 1's n.m
Het Bestuur van het TRENSHUIS roept sollicitanten op voor de vacature van 5230

Algem.-, Hebreeuwsche-, Kantoorboekhandel

JODEN BREESTRAAT 63
N.E.

J. L. JOACHIMSTH AL
Het gespaarde geld blijft uitsluitendvoor bovengenoemde artikelen.

TELEFOON 44340

NIEUW IS F

WEEKBLAD
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN

DERDE BLAD
van 11 December 1931, No. 31, 67ste Jaargang.

O.R. Van Loen z.g. en de Joodsche bijz. school

Bij het onlangs gehouden debat in den Haagschen kerkeraad, dat leidde tot de verwerping der motieD. T. v. Gelder omtrent de stichting van Joodsche tijzondere scholen van gemeentewege, verklaarde de heer A. H. Edersheim, dat Opperrabbijn v. Loen

z.g. in 1921 de Haagsche-stelselschool en niets andus niet de J. Bijz. School ders dan deze school wenschte. Wanneer iemand kan weten, hoe ver de wenschen van O.R. v. Loen z.g. te dien opzichte in 1921 reikten, dan zou het de heer Edersheim kunnen zijn. Want hij was het, die met het toenmalige kerkeraadslid den heer M. Zeldenrust Sz. en O.R. v. Loen de mogelijkheid tot stichting eener Joodsche Bijz. School zou onderzoeken. De heer Edersheim heeft dus in dien tijd omtrent dit onderwerp steeds voeling gehouden met den heer v. Loen en zou dus kunnen worden geacht, diens meening te hebben gekend. Het rapport van deze commissie van onderzoek is intusschen nooit verschenen en het kerkeraadslid, de heer v. Lier, deze ongevaarlijke opposant, bleek bij het bedoelde debat daarover nog steeds boos te zijn en sprak zelfs van misleiding. Nu is er inderdaad alle reden om op deze commissie boos te zijn, want de heeren waren uitgezonden, om te zien of ze een piano konden koopen en ze kwamen 'thuis met een kanarievogeltje, dat hun onderweg was aangeboden en dat ze zoo mooi hadden gevonden, dat ze naar de piano maar niet eens hebben omgekeken. En zoo heeft de commissie van welke Opperrabbijn v. Loen sindsdien naar hoogere gewesten is opgeroepen, de heer Zeldenrust zich heeft teruggetrokken en de heer Edersheim zijn plaats in de leiding aan een ander heeft afgestaan, de Haagdit alles in minder dan een decennium gemeente als erfenis nagelaten een onderwijssche stelsel, waaraan zij met schijnbaar onverbrekelijke kluisters is vastgeklonken; een stelsel, waarvan iedereen het goede dat erin zit zal erkennen, doch dat in beteekenis voor het Jodendom niet is te vergelijken met het stelsel der Joodsche bijzondere schooL Wijlen de heer v. Loen z.g. wenschte dus in 1921 niet anders dan de Haagsche Stelselschool, aldus de heer Edersheim. Dit wil zeggen: indien de heer v. Loen in 1921, in plaats van twee principieele tegenstanders der J.B.S. als de heeren Edersheim en Zeldenrust, twee warme voorstanders van het Jodsch bijzonder onderwijs naast zich had gehad, die met hart en ziel hadden willen ijveren voor de stichting eener J.8.5., ook dan zou de heer v. Loen hebben gezegd: neen broeders! gij blaakt van liefde voor de Joodsche bijzondere school, maar ik wensch dit verderfelijke instituut niet; wij gaan naar het stadhuis met de vooropgezette bedoeling, om de J.8.5., waaromtrent ons is opgedragen de stichtingsmogelijkheid te onderzoeken, zoo eenigszins mogelijk om hals te brengen en een ander stelsel te vinden! Zoo zou, volgens den heer Edersheim, de heer v. Loen ook dan hebben gesproken. Wij weten niet, of er van de onderlinge gedachtenwisseling der commissie-Edersheim ook vrdat de heeren naar het notulen of aanteekeningen zijn stadhuis togen dit zou blijken; zoo niet, dan gehouden, waaruit kunnen wij bij den heer v. Loen niet een zoo groote afkeer van de J.B.S. veronderstellen als in de verklaring van den heer Edersheim is gelegen. Want eenige jaren te voren was van de vergadering van Opperrabbijnen, waarin Opperrabbijn v. Loen uiteraard een invloedrijke plaats innam, een beweging tot stichting eener Joodsche H.B.S. uitgegaan; hieruit blijkt, dat Opperrabbijn v. Loen z.g. de waarde van het J.8.0. voor het Nederlandsche Jodendom erkende. En dat dezelfde man dan eenige jaren later, toen er kans was om in zijn gemeente een J.B.S. te verkrijgen, niets anders zou hebben gewenscht dan een Haagsche Stelselschool zie, dit lijkt ons ongeloofelijk. Er is intusschen een duidelijke uitspraak van Opperrabbijn van Loen inzake de J.B.S. In 1896 heeft een oud-stadgenoot van den heer Edersheim, die de beteekenis van de J.B.S. reeds toen beter begreep dan vroegere en tegenwoordige Haagsche gemeenteleden, de oud-Hagenaar D. Abrahams z.g., toentertijd algemeen geerd kerkbestuurder te Amsterdam, het oordeel van de verschillende Opperrabbijnen in den lande gevraagd omtrent de Joodsche bijzondere school. Toen de Amsterdamsche Opperrabbijn Dr. de oorspronkelijke voorstander H. Dunner z.g. van het neutrale staatsonderwijs, aangevuld door godsdienstonderwijs op de godsdienstschool tot het inzicht was gekomen, dat het Joodsche kind niet neutraal" doch Jodsch moest worden opgevoed en in 1898 zijn opzienbarende brief omtrent de noodzakelijkheid der J.B.S. afgaf, was de heer D. Abrahams, die zich reeds hierdoor de onsterfelijkheid iheeft verworven, zijn grootste steun. Onder het pseudoniem D. publiceerde de heer Abrahams in het toenmalige Centraal Blad successievelijk de antwoordeij der Opperrabbijnen. Het nummer van 18 Nov. '98 bevat het uitvoerig oordeel van den heer v. Loen, toenmaals Opperrabbijn van Groningen. Hierin schrijft de heer van Loen, dat hij wenscht: Een goede Isralietische school, waar een innige harmonie bestaat tusschen en tactvolle verdeeling van de verschillende elementen van het aldaar te geven onderwijs". En aan het eind heet het: Het is daarom dat ik, al huldig en waardeer ik het sehoone beginsel, dat de openbare school verkondigt, het oprichten van goede Joodsche scholen voor de kinderen van onze geloofsgenooten niet slechts nuttig en noodig, maar met het oog op de hoogere belangen die op het spel staan, zelfs onontbeerlijk acht...." Ons dunkt, dat een Opperrabbijn, die in 1896 zoo welsprekend de noodzakelijkheid der J.B.S. heeft bepleit, in 1921 niet de Haagsche-stelselschool en niets anders dan de Haagsche-stelselschool kan wenschen. Of de heer v. Loen, die onder de hand 25 jaar ouder was geworden, zou in dien tijd iets van zijn oude strijdlust moeten hebben verloren. Wij willen echter, om de waarheid alle hulde te doen, vermelden, dat heer v. Loen als motief voor de stichting van bijzondere scholen in dit stuk voor-

namelijk heeft aange i de moeilijkheden voor het ; regeling maatschappelijk godsd.onderwijs ond jI en godsd.onderwijs aanonderwijs op de dag vulling op de speci ;odsd.school. De motieven, uitsprak, heeft de heer van die Dr. Dunner in I Loen in 1896 niet ; roerd. Of de heer v. Loen :voeld, weten wij dus niet. die al dan niet he Het is niet onmogel at in een kleinere gemeente, als Groningen, wa: sschen de geestelijkheid en de gemeenteleden :el inniger contact kan bestaan dan in Amste en thans ook 's-Gravenhage, dat in dien ijn Joodscihe bevolking heeft zien verdubbelen motieven niet zoo zwaar behoefden te wegen t staat echter alleen, dat de heer v. Loen mit ue heeren Edersheim en Zeldena, posteriori genoegen heeft genorust naast zich men met de regeling;, van Prof. van Poelje, waardoor het godsd.onderwijs beter tot zijn recht kan komen en het door hemzelf in 1896 geopperde bezwaar tegen den geldenden toestand uit den weg werd geruimd. Maar dat de heer v. Loen a priori gekant was tegen het bijzonder onderwijs en niets anders zou hebben gewenscht dan het Haagsche stelsel", tenzij daaromtrent schriftelijke docukunnen wij niet aannemen, gegeven menten aanwezig zijn medewerking in 1917 bij de des Opperrabbijns propaganda voor de Joodsche H.B.S. en: zijn eisch zie ons eerste citaat uit zijn brief van 1896 van een innige harmonie tusschen en tactvolle verdeeliwg van de verschillende leervakken, hetgeen alleen te bereiken is op de Joodsche Bijz. Sch., waar wijzelf meester zijn van die indeeling en de har-

5143

GAZONIEMLPEHHIS"I S. CAUVEREN PRIJSVRAAG

UTRECHTSCHESTRAAT 36.

PARKER

SWAN

WATERMAN

nionie tusschen het godsdienstig en maatschappelijk onderwijs kunnen tot stand brengen. We zijn thans weer 10 jaar verder en de behoefte aan de J.B.S. doet zich meer en meer gevoelen. Wanneer het Jodendom, dat een kleine religieuse minderheid vormt, niet wenscht te worden opgeslokt door de zuigkracht der groote Maatschappij, dan is er maar n middel, n.l. de Joodsche Bijzondere School. Noch het Joodsch-nationalisme, noch het Joodsche saamhoorigheidsgevoel, noch de Joodsche wetenschap, noch de Joodsche cultuur zullen het aanpassingsproces kunnen tegenhouden. Dit kan slechts geschieden door het Jodsch bijzonder onderwijs, zooals wij dit in Amsterdam kennen en waarvan het kind van zijn vierde jaar af tot circa den achttienjarigen leeftijd kan genieten. Dit is, zoo niet het eenige, dan tch het machtigste wapen in den strijd dien het Jodendom tegen de assimilatie heeft te voeren. Aan de keten scholen te Adam ontbreekt nog slechts een gymnasium of lyceum, dat ook eens zal komen. Wij zullen de waardige personen, die dit nog niet erkennen, niet hard vallen, want het inzicht is een geschenk uit den Hoogen. Alleen zullen we bidden, dat het spoedig zal komen.

Door het overweldigend succes, ondervonden met onze PersonenPrijsvraag, hebben wij besloten, wederom een Prijsvraag uit te schrijven, nu van GAZONIEM in Nederland. Achtereenvolgens zullen wij 15 verschillende foto's publiceeren. Voor deze prijsvraag zijn 3 prijzen beschikbaar gesteld. le. Een Theemeubel aangeboden door Amsterdam. 2e. Een Zilveren Beker, aangeboden door Gebr. v. OVEN, Wagenstraat, Den Haag. 3e. Een Fototoestel, aangeboden door de Fa. J. B. HIJMANS, Wagenstraat, Den Haag. Bij gelijk aantal goede oplossingen zal het lot beslissen.

FIGATNER'S Meubelhandel. Ceintuurbaan 420, v. Woustraat 97,

Stichting van een Jonas de Vries-Fonds

Ter gelegenheid van zijn 70sten verjaardag den Heer de Vries aangeboden
Het heeft den heer Jonas de Vries Dinsdag j.l. bij tal van uwe vrienden bijeen te brengen om gezamenthjk aan aller gevoelens tegenover U uiting te de receptie ter gelegenheid van zijn 70sten verjaardag, niet aan belangstelling ontbroken. Van heinde geven, dat beschouw ik als een groot voorrecht. Ik moge dan vr alles wijzen op de stijgende beteeen ver zijn velen van hen, met wie hij door familiebanden, handelsrelatie en vriendschap verbonden is, kenis, welke bij het klimmen der jaren uw persoon gekomen, om hem te complimenteeren. Op initiatief /n het Nederlandsche en speciaal in het Amsterdamvan den heer Andr Hertzberger heeft zich een cosche bedrijfs- en handelsleven verkregen heeft. Ik mit gevormd met het doel den jubilaris als blijmoge wijzen op het feit, dat uw helder verstand, vende herinnering aan dezen dag een Jonas de Vriesuwe nooit versagende werkkracht, uw vooruitzienfonds aan te bieden. Tegen vier uur kwamen zij, die de blik, uw moedige ondernemingsgeest, en niet hebben medegewerkt om het plan te doen slagen, in' het minst uw natuurlijk gevoel voor eerlijkheid, ten huize van den heer de Vries, Koningslaan 48 aldat al deze U door uw Schepper gegeven eigenhier, samen om bij het passeeren van de stichtingsschappen, tot evenwichtige, harmonieuse samenweracte tegenwoordig te zijn. Tot de aanwezigen beking gebracht door uwen krachtigen vrijen, maar hoorden de heeren H. M. J. Blomjous, Tilburg, lid ook zelfibeheerschenden wil, gehouden waren uwe der Eerste Kamer, S. J. W. v. Buuren, E. v. Dien, zakenloopbaan tot een zoo groot succes te doen uitMax v. Gelder, Enschede, Ed. J. Gerzon, Jules Ed. groeien, als wij ten huidigen dage aanschouwen. Gerzon, Andr Hertzberger, dr. L. Hertzberger, J. E. Juist in eene langdurige periode, waarin over het Joachimsthal, I. E. de Kadt, Bloemendaal, Jacq. N. algemeen de groothandel in manufacturen een dusKattenburg, Th. M. Ketelaar, lid der Tweede Kamer, danigen crisistijd doormaakte, dat vele van de oudS. M. Lissauer, A. J. Mendes da Costa, L. Nieuwen^' ste en meest bekende grossierszaken in Nederland huis, Haarlem, Is. Oostra, dr. S. J. Philips, dr. B. hunne deuren sloten, en door velen verwacht werd, Swaab, M. v. Embden, Ed. Stibbe, A. S. Veder, mr. dat deze schakel tusschen de productie en den kleinhandel grootendeels zoude gaan verdwijnen, hebt J. J. v. d. Velde, dr. L. Wagenmaker, dr. I. Zeehandelaar, mr. Alfred Levy, dr. C. Hijmans, Ph. Prins, gij, in uw vruchtbaar brein nieuwe wegen overdacht en daarna met wijs overleg en met methodisch werL. Spangenthal en mej. G. Spangenthal. Toen de heer de Vries met de zijnen de zaal, waar ken in de praktijk gebracht. Als men heden al de de plechtigheid zou plaats hebben, binnentrad, werd bedrijvigheid in het groote gebouw aan het Beurshij met een hartelijk applaus begroet. De leiding beplein gadeslaat, als men de methodische regeling van rustte bij den heer Andr Hertzberger, die elk der onderdeelen van dit gecompliceerde bedrijf het woord gaf aan den heer Blomjous, wiens bewondert, als men den naam der firma S. I. de Vries, allerwege in den lilde hoort geroemd, dan toespraak we laten volgen. getuigt dit alles, geachte jubilaris, zeker op de eerHooggeachte jubilaris! Beste vriend! ste plaats van uw persoonlijk succes en van de wijze, Als gij thans, na den jubel, na de liefdeblijken van waarop gij door de hoofdleiding van dit groote bede uwen in ontvangst genomen te hebben, na weer drijf te voeren, al de uwen tot aanzienlijke welvaart eens ondervonden te hebben hoezeer uwe kinderen hebt mogen brengen en uw groote liefde voor de en kleinkinderen en uwe broeders beseffen, wat gij nagedachtenis van uw vader en uw familiezin zijn in reeksen van jaren geweest zijt als voortvarend leizeer zeker voor U op een dag als deze, waarop de herinneringen aan een nooit onderbroken vooruitder der familie, als gij, na de liefdevolle getuigenis van hen allen, wat aan dankbare gevoelens in hun gang voor uwen geest voorbijtrekken, de grootste aller harten omgaat voor alles wat gij hun in reeksen voldoening; maar daarenboven aarzel ik niet te vervan jaren aan liefde gegeven hebt, als gij thans, U klaren, dat de opbouw en de wijze van exploitatie onttrekkend aan hen die op een jubeldag als deze uwer zaak voor een groot deel, wellicht voor het toch zeer zeker het eerste recht op U hebben, een grootste deel, oorzaak is, dat, voor zooveel het den deel van dien dag beschikbaar hebt willen stellen belangrijken handel in manufacturen betreft, de midom uwe talrijke vrienden tot U te laten komen Om denstand, kern van het Nederlandsche volk, in hooge U te huldigen, dan zijn v/ij U daarvoor oprecht en mate gesteund is geworden in zijne bestaansmogehartelijk dankbaar. Zeer velen van uwe vrienden, lijkheid; verzekerd tegenover eene concentratie van welke gij hier in uwe gezellige zalen, die bij het beden detailhandel, welke, hoe nuttig ook in zeker optreden ons reeds herinneren aan gezellige gastvrijzicht, toch die ne bedenkelijke zijde heeft, dat deze heid en warme vriendschap bijeen vindt, zouden meer concentratie leidt tot het uiteindelijk treden van den recht hebben dan degene, die uit dien kring naar onafhankelijken middenstand in dienstbetrekking bij voren treedt om U te huldigen namens hen allen, om het groot-dtailverkoop bedrijf. de gevoelens te vertolken van hen, die zich gaarne Gedenken wij op dezen uwen eeredag uwe succestot uwe vrienden rekenen. Maar, mij daarvan volvolle zakenloopbaan, wij vergeten daarbij niet, alles wat uw leven beteekent voor allen die hulp en steun komen rekenschap gevend, kan ik het toch niet nalaten te zeggen, dat, nu ik daarvoor werd aangebehoeven. Het is eene natuurlijke deugd van U te wezen, dit mij vervult met eenigen trots en met willen, ondersteunen en met milde hand te willen groote vreugde, want, om in korte trekken te mogen geven, en ik mag het hier toch wel even zeggen, ontvouwen, welke redenen er toe leidden om het dat ik voor mij wel degelijk een verband zie tusvoleindigen van uw zeventigste levensjaar op meer schen die milde hand en den rijken stoffelijken zebijzondere wijze te gedenken, om aan dit heugelijk gen, die Jonas de Vries in steeds ruimere mate ten feit eene blijvende herinnering te verbinden, en om deel viel. God laat zich niet in edelmoedigheid over-

No. 9 is?
S. v. p. niet inzenden, alvorens alle 15 foto's verschenen zijn.
voor Uw feesten is het JODSCH SEXTET" Sjier Chodosj, Dir. J. Aletrino. Cond. billijk. Tel. 44328. Corresp.-adr.: M. L. Quiros, Weesperstr. 52, Adam.
treffen! Dat blijkt ook in den persoon van den jubijaris, in den wedstrijd als het ware tusschen de milddadigheid en mensshlievendheid van onzen vriend en de voorspoed welke rond zijn persoon als het ware zweeft. Dat gij uwen steun biedt, geachte jubilaris, aan allen zonder onderscheid van religie, eert U in hooge mate en zoo zijt gij vr alles de voortreffelijke Nederlander, die ellende van een landgenoot niet kan aanschouwen zonder #ulp te bieden, en bij wie voor geen nationale zaak beroep gedaan wordt zonder uwe warme werkdadige belangstelling te wekken. Dankbaarheid vervult op dezen dag vooral ons, die gaarne tot uwen vriendenkring gerekend worden, tegenover uw persoon om de warmte en het oprechte uwer vriendschap, om de ongevenaarde gastvrijheid van uw huis, om den steun van uwen doordachten raad in moeilijkheden, om de hartelijkheid vooral van uwe vriendschap. Daarvan getuigend namens U allen, Mijne Heeren, mag ik toch wel ne enkele persoonlijke noot in mijn woord leggen. Beste vriend, wij hebben elkander leeren kennen door onze zakenrelaties, en ik mag toch wel even getuigen, welken steun gij mij daarin geweest zijt. Als gewaardeerd zakenvriend zijt gij in mijn huis willen komen, maar uwe groote hoedanigheden en uwe gulle hartelijkheid deden die vriendschap tusschen U en mijn gezin uitgroeien tot eene meer idiele, tot innige waardeering en tot eene vreugde' voor mij en al de mijnen den goeden vriend bij ons te hebben. Hoe hebt gij van die vriendschap ten vorigen jare een schitterend bewijs geleverd door, toen ons droef verlies noodzaakte ons zilveren huwelijksfeest in het buitenland te herdenken, gij uw reisgezelschap in Londen alleen liet en recht naar Knigswinter reisde om die herdenking met mij en mijn gezin te vieren. Ik vertrouw, Mijne Heeren, dat gij mij, die namens U allen den jubilaris toespreek, het'naar voren brengen van die persoonlijke noot vergeeft, ik heb dit durven zeggen, omdat ik er zeker van ben, dat velen van U zich daardoor eveneens dankbaar zullen herinneren vele persoonlijke bewijzen van hartelijke toegenegenheid, die Jonas de Vries ook zeer zeker U veelvuldig bewezen heeft. Hooggeachte vriend! Wij zijn op een dag als deze jubeldag, gelukkig rond U vergaderd te zijn en wij deelen in uw geluk en in dat uwer kinderen en kleinkinderen. Bij hunne trotsche liefde tot hun vader sluiten wij ons aan in warme, dankbare vriendschap en wij hebben ons beraden op welke wijze wij U een blijvend bewijs onzer aanhankelijke vriendschap zouden kunnen aanbieden. Wij meenden dat de weg ons daarin gewezen wordt door de liefde voor uwen evenmensen gedurende geheel uw leven voortdurend in praktijk gebracht en waar gij uwe milddadigheid zonder onderscheid aan allen betoondet, meenden wij. uwe vrienden, toch te mogen aannemen, dat het U aangenaam zoude zijn eene stichting in het leven te r oepen, waaraan uwen naam zal verbonden zijn in lengte van dagen, eene stichting, welke klein begonnen, in de toekomst velen het voorbeeld van uwen naam volgend, zal aanzetten om dit fonds in belangrijkheid te doen toenemen. Zoodoende zal dit fonds een blijvende herinnering aan dezen jubeldag zijn en zal het, naar wij hopen en vertrouwen, een sterke steun worden voor twee stichtingen, waarheen uwe milddadigheid en uwe werkkracht zich bij uitstek;

HET KOOR

M67

Tijdens de receptie ten huize yan den jubilaris

10

NIEUW ISRALIETISCH WEEKBLAD

aan eventueel nader door het Bestuur aan te wijzen instellingen. Het kapitaal van het Fonds moet intact blijven. Alleen de revenuen mogen voor het voornoemde doei worden aangewend. Het Bestuur berust bij dn heer J. de Vries. Als de acte door al de cmporanten geteekend is, biedt de heer Andr Hertz berger namens het Comit van voorbereiding, waarvan hij de Secretaris-Penningmeester is geweest, gelukwenschen aan met het pas aangekomen confectikind. In dezen zorgvllen tijd behoort er moed toe, om een nieuwe stichting in het leven te roepen. Toch is het plan, toen eenmaal de heer v. Buuren er mee gekomen was, met veel enthousiasme ontvangen. Spr. heeft bij zich thuis de velen, die ermede sympathiseerden, in de gelegenheid gesteid, om over de wijze van uitvoering van gedachten te wisselen. In het kleine Comit van werden de heeren Blomjous, van Gelder, dr. Philips, dr. Wagenmaker en Spr. benoemd. Notaris v. Riel heeft zijn gulle, geheel belanglooze medewerking verleend, waarvoor spr. hm hartelijk dank zegt. Het is spr. bijzonder aangenaam te kunnen mededeelen, dat het kapitaal der stichting reeds tot 2OOO is aangegroeid en dat nog steeds geheel spontaan aanvragen binnenkomen, om tot het kapitaal te mogen bijdragen. Na de glansvolle rede van den heer Blomjous past het spr. te zwijgen en zal hij zich bepalen tot het aanbieden van een album, bevattende aHes wat op deze bijeenkomst betrekking heett, een kunstwerk van de hand van den calligraaf, den heer J. D. Koker, wien het alle eer aandoet. De geheele oprichtingsacte met de statuten der Stichting en de namen der deelnemers zijn er in opgenomen en alles is even smaakvol en kunstzinnig bewerkt. Spr. zegt den heer Koker voor het welslagen van zijn pogingen hartelijk dan en stelt er prijs op te verklaren, dat er niet gebedeld is om het geld bijeen te krijgen. Allen hebben geheel spontaan meegedaan, ook het Bestuur van Beth Refoeah met de thans fungereende Directrice en haar voorgangster. Spr. besluit met den door luid applaus bekrachtigden wensch, dat het den heer de vries moge gegeven zijn het kind te zien groeien en bloeien en dat hij bij het doorbladeren van het album zich nog lang zijn vrienden zal mogen herinneren.

Voor den Sabbath

Sjabbos en

wereldcrisis

Het Joodsch psychiatrisch-paedagogisch Consultatiebureau te Amsterdam

Een propaganda-avond

We leven in een tijd zoo ernstig als wellicht zelfs 'de oudsten van het thans levende geslacht zich nit kunnen herinneren. Geen land, dat niet gebukt gaat onder de malaise en haar gevolgen. Het heeft er allen aanschijn van, dat de financieel-economische machinerie der wereld grondig defect is. Intusschen beraadslagen de knapste economen, de grootste finantiele experts, alle ter zake deskundigen over de geheele wereld en confereeren bijkans dag en nacht, doch vooralsnog zonder resultaat. Zij kunnen de remedie voor de ziekte, waaraan de wereld lijdt, niet vinden. Nog nimmer is de waarheid van het woord, dat wij dagelijks in onze gebeden uitspreken, dat alle wijzen als zonder oordeel" en alle vernuftigen als zonder verstand" zijn, z strk gevoeld als thans. En waarom is er dan geen uitweg te vinden uit dezen chaos en geen geneesmiddel voor deze wereldziekte? Omdat er in verkeerde richting naar de oorzaken van de heerschende ellende gezocht wordt. Men speurt alln naar technische fouten, maar materieeie tekortkomingen, naar zonden begaan tegen het economisch gezond verstand", zonder te bedenken, dat de ware oorzaken veel dieper liggen. Als een der voornaamste wellicht de voornaamste corzaak zouden wij kunnen noemen, dat Isral den Sjabbos en de menschheid de SjabbosIdee, die Isral haar gebracht heeft en tot taak heeft haar steeds vcor oogen te houden, verwaarloosd en veronachtzaamd heeft. De Sjabbos is het eeuwige getuigenis voor Isral, dat God de wereld heeft geschapen en de Heer en Meester is over alle natuurwetten en daaruit voortvloeiende economische stelsels! Door het stipt in acht nemen van den Sjabbos iedere week, behooren wij te manifesteeren voor de geheele wereld, dat al onze bezittingen van God verkregen zijn en al ons werken slechts dan op succes zal kunnen bogen, indien daarop de Goddelijke zegen rust. Dat het doel des levens niet het verwerven van zooveel mogelijk materieeie middelen is, doch de dienst van God en dat wij slechts voor ons materieel welzijn werken om daarmede ons leven in stand te houden en daardoor God te kunnen dienen. Wanneer de Sjabbos door Isral weder in eere hersteld en de Sjabbosidee door de menschheid weder wordt erkend, dan zal voorzeker ook de zegen van God weder rusten op het werk van ons allen en vooral van de geleerden der wereld, die in eerste instantie geroepen zijn, als economische leiders op te treden en zullen deze niet meer a!s eens de mannen van Sedom door blindheid geslagen, vergeefs tasten om de deur naar den uitgang te vinden. Naar het oude woord v?n lesaja: Wanneer ri] Uw voet van den Sjabbos afhoudt, van op Mijn heiligen dag Uw bezigheden te verrichten.... dan zult Gij U verlustigen in God en Hij zal U doen betreden de hoogten der aarde en U het erfdeel van Uw vader Jacob doen genieten". E. ICHENHAUSER.

Patinten in het Geneeskundig Gesticht Het Apeldoornsche Bosch" en het Rusthuis te Hilversum. Al-

voelen aangetrokken, met name het Steunfonds voor

toejuichingen).

vorens den heer Notaris Van Riel uit te noodigen de stichtingsakte te willen passeeren en haar te doen bekrachtigen door de handteekening van ons allen, moge ik besluiten met eene bede te richten tot den Almachtige, dat Hij onzen vriend Jonas de Vries moge sparen in lengte van dagen voor hen, die hem bij uitstek dierbaar zijn, maar ook voor ons, zijne vrienden; in ongestoorde gezondheid, met algeheel behoud zijner bewonderenswaardige werkkracht en met zijn hart vol warme vriendschap. (Langdurige

Met passeeren der acte.

Notarts v. R i e I liet hierna de stichtingsactt passeeren. Comparanten hebben te kennen gegeven, dat door hen het voornemen is opgevat een stichting in het leven te roepen voor het hierna aan te geven doel en aan die stichting den naam te verbinden van den heer Jonas de Vries te Amsterdam, zulks in verband met de omstandigheid, dat de heer J. de Vries, die zijn 70sten verjaardag heeft bereikt, steeds 'n levendige belangstelling heeft gesteld en nog stelt in philantropische instellingen in het algemeen en in het Steunfonds voor patinten in het Geneeskundig Gesticht Het Apeld. Bosch" gevestigd te Amsterdam en in Beth Refoeah", Rusthuis te Hilversum, in het bijzonder, tot welker oprichting de heer J. de Vries heeft meegewerkt en in welker bestaan hij sedert de oprichting zitting heeft. Voor de stichting, die den naam van Jonas de Vries-fonds zal dragen, hebben de comparanten een bedrag van 1500 afgezonderd. Het doel ervan zal zijn: het verstrekken van finantieelen steun aan beide voornoemde stichtingen en

aldus spr. een onafzienbaar veld van onderzoek, dat vr een belangrijk deel ng onontgonnen is, en toch bearbeid zai moeten worden, zullen we bereiken, dat althans n van de bronnen van al deze ellende en wellicht de voornaamste, wordt gestopt. Het Jodsch Consultatie bureau heeft DonderdagVr de uiteindelijke oplossing van al deze veravond 3 Dec. j.l. in de hal van het Ned. Isr. Ziekenschrikkelijk moeilijke vraagstukken zal een psychiaalhier een propaganda-bi]eenkomst gehouden, trisch huis onderzoek, zelfs als dit tot de overtuiging van welke behalve door 't Bestuur an het Bureau werd de afwezigheid van een geestelijke afwijking leidt, bijgewoond door Regenten van ..et Apeld. Bosch, bestuurders van het Steunfonds, afgevaardigden van verhelderend werken. Spr. denkt in dit verband ook beroepskeuze: eene, die met Vereenigingen en Corporaties op het gebied van aan het vraagstuk deraanleg iemands geestelijken onvoldoende rekening voogdij en reclasseering, kinderverzorging en kinhoudt, kan innerlijke conflicten veroorzaken. Samenderbescherming o.a. mr. G. T. J. de Jongh, Kinderwerking van bureaux van beroepskeuze met psycho. rechter en mr. J M. Jolles. President van ht Getechnische laboratoria is onontbeerlijk om te kunnen rechtshof, dr. F. S. Meijers en mej. mr. Titoout, navaststellen f iemand de eigenschappen bezit, die Vereeniging ter bevordemens de Amsterdamsche voor de uitoefening van het beroep zijner keuze ring van consultatie bureaux voor moeilijke kinderen. voorwaarden zijn. Spr. denkt b.v. aan de voor een De Voorzitter, mr. N. de Beneditty, rechter verpleegster onmisbare eigenschap: tact. De vraag in de Arrondissementsrechtbank alhier, wees er in of deze eigenschap althans indirect zou zijn vast te zijn openingswoord op, dat het Joodsth den leider van bureau een zelfstandig onderdeel is van de Vereend stellen, heeft laboratorium te het gemeentelijk psychotechnisch Utrecht bezig gehouging Centraal Isr. Krankzinnigengesticht". Het doel den. Hij heeft gezocht naar een meetbare eigenschap, van het bureau is o.a. het houden van toezicht en tact verbonden is, het bieden van steun aan verpleegden tijdens hun die zoo nauw aan het bezit van die voldoende aandat men in de gevallen, waarin verlof en na hun ontslag, raad en leiding te geven wezig is, met groote waarschijnlijkheid ook mag bij de opvoeding van moeilijke kinderen, steun te aannemen dat er voldoende tact is. Welk een uitverieeneri bij de reclasseering en voorlichting te gezicht opent een genoegzaam zekere methode tot ven aan Joodsche zieken en zwakken van geest. Nu vaststelling de mate Van tact bij onze sollicihet bureau er is en deze omvangrijke taak ten koste tanten vr van zelve hen en.... voor onze patinten! van veel opofferingen heeft ter hand genomen, is het Het wreekt zich het groote gewenscht, daaraan in den ruimsten zin des woords vraagstuk van de beroepskeuze enmaatschappelijke gewichtige beopenbaarheid te geven. Het is daarom dat deze slissingen met betrekking tot kinderen niet te belegd, waarop dr. J. Kat, Geneesheer- ben beoordeeld uit het oogpunt van geestelijkehebavond is hyDirecteur van Het Apeldoornsche Bosch" en dr. gine! Het is niet te schatten, hoeveel profijt onze H. de Levie, leider van het Consultatie Bureau het geestelijke volksgezondheid trekt van de zoo voorwoord zullen voeren. Spr. geeft het eerst het woord spoedige ontplooiing die het zwakzinnigen-onderwijs aan dr. Kat, die tot onderwerp van behandeling in ons land doormaakt en van de z.g. nazorg die Het dankwoord. De heer de Vries zegt zeer onder den indruk te heeft gekozen zich overal daaraan gaat aansluiten. Teekenend blijft De taak van het Consultatiezijn van wat er gezegd is en daarom zich niet tot echter wel, dat men in dit onderwijs nog veeial wil bureau in het geheel der zien gewoon onderwijs, wat minder uitgebreid en in antwoorden in staat te gevoelen. Spr. beschouwt het als een bijzondere eer, dat zoove'.en zijn te zamen wat langzamer tempo verstrekt, terwijl de speciale beweging voor de geestegekomen om hem te huldigen. He,: getuigt van aller opleiding der leerkrachten nog maar is aangewezen lijke volksgezondheid. op aanvullende cursussen. Ook een paedagogische warme vriendschap, die spr. zeer op prijs stelt. Om Spreker vangt aan met aan de hand van bijbelkliniek (van Prof. Watering) dateert nog maar van het Fonds te versterken en het kind wat kracht bij te zetten, heeft spreker besloten een bedrag van sche, klassieke en historische voorbeelden toe te zeer reeenten tijd. Welk een verschil met de lichalichten, dat het vraagstuk dat wij met een modern melijke verzorging sinds tientallen jaren een goed 5000 aan de bijeengebrachte gelden toe te voegen. woord dat der geestelijke hygine noemen er uitgerust apparaat, onder den Directeur-Generaal (Krachtig applaus). een is geweest van alle tijden. De bij de oplossing voor de Volksgezondheid, die echter, naar spreker De plechtigheid was hiermede geindigd. In de ontvangsalons, waar een schat van bloemen van dit vraagstuk begane misslagen moge men bemeent te weten, van de geestelijke volksgezondheid van veler meeleven met dezen dag getuigde, werd grijpelijker vinden, als men bedenkt, dat zelfs nu moet afblijven. Ook bij de wettelijke regeling der nog wel aan bespiegelende methoden in de plaats kinderbescherming is de paedagogisch-psychiatrische van medisch wetenschappelijke de voo.keur wordt zijde verwaarloosd en wordt een kind onder de hoegegeven. De strafrechter meent bij een verdachte de van een gezinsvoogd of een voogdij-vereeniging nog wel zelf de moeilijkste diagnose te kunnen magesteld; in een Rijksopvoedingsgesticht of tucht4920 tegen alle voorkomende risico's, bij eerste ken, n.l. of de delinquent geestelijk-gezond is en school geplaatst, zonder dat wellicht de vraag of klasse maatschappijen tegen bill. premies. straft somwijlen krankzinnigen, die zich niet aanhet kind abnormaal zou kunnen zijn, ook maar is zoodanig J. L. Makelaar stonds als regelen aan den leek openbaren naar opgeworpen. Naar paedagogisch en psychiatrisch AMERONCEN van het strafrecht. Ook de maatgoed toegeruste observatie-inrichtingen verwijst men Kazernestraat 14. de gewone Telefoon 519G6 schappelijke werker behandelt den maatschappelijke het kind slechts in zeldzame gevallen. En toch zou zieke zonder zich. anders dan met behulp van de een aldaar verricht onderzoek alleen kunnen beslishet samenzijn nog geruimen tijd voortgezet. Dr. Phinaieve vr-wetenschappelijke methoden van den sen omtrent de al of niet voldoendheid der ten oplips heeft den heer de Vries de gevoelens van het leek, er van vergewist te hebben, ot de geestelijke zichte van het kind te treffen maatregelen. Hier Bestuur van het Steunfonds" en van Regenten van inventaris van den te helpen pauper niet elk steunen ook in het geval van voogdij-aanvaarding eener vraagt plan zal doen falen. Hoeveel zwakzinnigen het Apeldoornsche Bosch vertolkt, de heer A. J. Menniet omtrent haar pupil voorgelichte voogdij-vereenizijn er onder de paupers? Van welging des da Costa sprak namens Beth Refoeah". spr. zich af ziet men al weer voorbij, dat het vraagstuk Beiden prezen de energie en toewijding van den jubiken aard is hun zwakzinnigheid? Aangeboren, geder kinderbescherming mede een onderdeel, van de laris en de prettige, joviale wijze, waarop hij met zijn volg van een doorstane ziekte, en zoo ja, van welke? geestelijke hygine is. medebestuurders omgaat en noemden het fijn ge- Is de armverzorger er voldoende op geoefend een Ge ziet, aldus spr., wat gedaan is, maar vooral geestelijk tekort, als het bestaat te herkennen en in ook wat te doen valt om alle toestanden, misstandacht van het Comit, om den heer de Vries te huldigen in de beide vereenigingen, die hij heeft helpen zijn beteekenis voor de prognose van het geval te den, werkingen, strevingen te bezien uit het oogpunt stichten. waardeeren? En is het niet evenzoo gesteld met wie, der geestelijke hygine en een centraal orgaan te Het schitterend uitgevoerde, keurig gebonden al- nu niet den misdadiger of den pauper, maar de scheppen om dit alles te overzien. De beweging vr geestelijke hygine, in Amerika voor ruim 25 jaren bum bevat op de eerste pagina de volgende opdracht: prostituee, den alhocolist, het mislukte of ontoebegonnen als een poging om verbetering te brengen ttr gelegenheid van den TOsten verjaardag van den laatbare" gezin, het jeugdig boefje of het mo?ilijke Heer Jonas de Vries op 8 Dec. 1931 hebben zijn kind leiding willen geven? Ge hebt hier voor U in de krankzinnigengestichten, heeft thans een onafvrienden en vereerders, in dit album vermeld, bezienbaar programma: het opspoten en doen verdwijnen van de oorzaken van geestelijk lijden; het gesloten tot de oprichting vn een Jonas de Vries-fonds. Naar we vernemen, is bij den heer Andr Hertznezen f verzachten van dit lijden zelf. De Vereeniging Centraal Isralietisch Krankzinnigengesticht in berger nog een bedrag van 5OO ten behoeve van het Fonds ontvangen en zijn ook van andere zijde Nederland" poogt voor het Nederlandsche Jodendom belangrijke giften toegezegd. het centrale orgaan te zijn, waarvan spr. zooeven wel, hoe ik mijn spijzen laat bereiden? vroeg laatst Mevr. H. aan Mevr. K. Wel, sprak. Zij stichtte naast' haar Krankzinnigengesticht GEMEENTETRAM. was het antwoord, naar de recepten vooreen tehuis voor geesteszwakke kinderen en zal welkomende in den 7den verbeterden druk van dra (tezamen met de Joodsche Invalide) een stichKrachtens besluit van Burgemeester en Wethouting in het leven roepen voor de Joodsche Psychohet Oorspr Isral. Kookboek van S. VOS, ders, is met ingang van Maandag 7 December j.l. patenzorg. Haar medisch-paedagogisch consultatieverbeterd en bijgewerkt door den bekenden lijn F opgeheven. Houders van abonnements- en bureau zal van nu af een zelfstandig bestaan voeren Cuisinier H. J. CATS. Prijs 2.50, gebonden. scholierkaarten, geldig op lijn F, zijn gedurende de Buiten Amsterdam na toezending van 2.60. en zijn vooreerst een orgaan van nazorg voor uit maand December 1931 gerechtigd van hun kaart Verkrijgbaar in iederen Boekhandel en bij Apeldoorn ontslagen patinten; daarnaast ook een gebruik te maken op de navolgende trajecten: lijn 3 vooruitgeschoven post in den strijd tegen al wat de den Uitgever: J. L. J O A C H I M S T H A L, Clercqstraat; tusschen Fred. Hendrikplantsoen en De geestelijke gezondheid van het Amsterdamsche JoodPost-Giro 14792. Telefoon 44340 lijn 5 tuseshen Spaarndammerstraat en Haarlemmersche volk bedreigt. Het Joodsche volk, geeste'ijk Haarlemmerplein en kruising plein; lijn 10 tusschen buitengewoon kwetsbaar, anders van structuur dan Rozengracht; lijn 14 tusschen Van Hallstraat en de andere volksgroepen, verlangt een afzonderlijke Rozengracht; lijn 18 tusschen Van Hallstr. kruising studie. En haar geestelijke ziekten en gebreken zulen Haarlemmerplein; lijn 23 tusschen Haarlemmerlen het best worden gekend en begrepen door den plein en De Clercqstraat.

"

Ik verzeker U
v.

"

WAT DENKT U

5 Zo

PiNPA-SCAAS
FEUILLETON
door MONNY S. SANTCROOS.

M.V. PBNPA-MIJ = HILVERSUM

...
HOOFDSTUK I.
Het vertrek.

e^

chte stE

De roman zonder naam

1

PROLOOG.

Tn het halfdonkere vertrek zaten ze bijeen, trachtende in durk gepraat hun nerveusiteit te verbergen: Josse de rebbe, Mosje de daglooner, die men Morje de simpele noemde, omdat hij eeuwig en altijd grmnekend te lachen liep, als laboreerde hij aan binnenpretjes; en Zeef Kuschki, die niet meer kn zitten nu en staag rond den oven beende in jachtigen pas. En voor n kwamen de vrouwen binnen, enke'.e familieleden, maar verder toch meerendeeis nieuwsgierigen, die bij de geboorte van het verwachte kind aanwezig wilden zijn. Memmele, die zelf bakerde, onderbrak met een driftig sissen het al te drukke kruisgesprek, dat dan ook werkelijk verstomde. Door de deuropening drong dan even een jammerlijk en meelijwekkend steunen, onderbroken door
eenige

ter, je vleesch en b.oed". Josse zei het langzaam. mei indrukwekker.den ernst. Bh!" zei Zeef nogmaals, als legde hij al zijn minachting in dit ne woord: Bah!" Zeef", zoo suste Jesse, Zeef, ik heb angst voor je. Z was je nooit!" ' Langs de muren piekten de zwarte silhouetten der vrouwen, die angstig de woorden der mannen oeherhlisterden en ze In snelle fluistering voor elkaarmonWeer ging dan van hun murmelende haalden. verleid door den den de tragedie van het meisje: gev.ucht uit het dorp... in een Christen, P 001...

ongearticuleerde keelklanken. nadruk. Bah'" zei Zeef Kuschki met kracht 'tvan je dochBfih!"'Verhardt je hart niet, Zeef, is

...

...

die haar de tong uitrukhanden der Kozakken ten... gevonden ten leste door Josse, die haar bracht waar hij meende dat ze ook toen nog... toen juist!... hoorde...: thuis. Niets dan het murmelen der vrouwen klonk uren lang door het gedempte kermen heen. Buiten op het erf huilde bij tusschenpoozen de hond in langen, gruwelijk heeschen uithaal, die als een siddering de vrouwen door de leden joeg. En steeds en eentoni? hetzelfde geluid in het vertrek: het schuifelend voetverzetten van den man, die staag rond den oven beende en het simpel gegrinnik van Morje, die steeds van zijn eigen lach het meest verschrok. Zoo zaten ze uren achtereen en wachtten en wachtten... Zoo doezelden ze weg, elk mijmerend in eigen gedachten, slechts even de hoofden heffend, als gerucht van beweging en luider steunen tot hen doorkwam. Tot ze opschokten, in verdwaasden schrik zich aan elkander vastklemden, de handen tegen de ooren drukten om het ontzettend gillen niet te hooren, dat luide uitbrak. Het huis scheen ervan te trillen, scheen niets anders te bevatten dan dit geluid. Het was afgrijselijk, dit uitgegilde wee, dat aanhield, minutenlang, oversloeg tot brullend kermen, dat heel, heel langzaam verflauwde. Josse! Ach God, Josse! Kom!" Op den drempel van het vertrek: Memmele, die zelf bakerde, wanhopig de handen wringend, de grijze haren los langs het hoofd. Kom!"... hoastig toegeloopen bad reeds: ...Hoor jO.-. se onze God is een eenig, Isral, de Eeuwige eeuwig Wezen".... De man bij den over zeeg langzaam ineen... Geloofd zij de naam Zijner heerlijke redering invmer en eeuwig!"... Zij noogen staarden wijd open naar het licht... De Eeuwige is de eenige God!"... Het janken van den hond ging er ijzingwekkend door henen... De Eeuwige is de eenige God!" De stem van Josse verstikte in tranen. Door het bidden heen drong zwakjes eenig Kindergeschr:. Zij is d00d... en het kind... het leeft", zei Morje verbaasd, terwijl hij, na het krampachtig verbijten van een opdringenden lach, met losse verder bad Z was de geboorte van Mischa Kuschki!

uit het tegenover den steiger staande caf, de bootslui haastig aangeloopen, in langen rij elkaar verdringend. Door het hek heen lang den portier, die scherpoplettend de binnenkomenden monsterde, bereikten ze de breek 1), wier toegang steeds lager onder het steigerdek kwam te liggen, naarmate de vracht vermeerderde. Verrast bleef men vandaar even terzijde staren, naar het voorschip, waar een bont en levende de inscheping der emigranten dig gebeuren trok. In een zenuwsloopende drukte veraandacht vloog den ochtend. Overal ging er het misbaar van de jachtende bedrijvigheid. Aanhoudend heschen de kranen hun lasten vanaf den steiger de lucht in. Dan zwenkten ze en gierden de vrachten het laadruim binnen. De massale stoompijpen braakten dikke wolken van roon, die plkkerig over de pijpranden gulpten, schuins over het achterschip wegdreven en in slierten op het woelige havenwater neersloegen. Het leven aan boord kolkte in een razende jacht naar de voorbereiding van het vertrek. Zoo verstreek, haast ongemerkt, uur na uur. In de keukens spoot zengende stoom uit de pruttelende ketels, wier grootte ternauwernood den enormen inhoud deed vermoeden. De helle vuurgloed der ovens blakerde de gezichten der koks en hun maten, die schreeuwerig-jachtend het rste maal bereidden. Ng steeds klommen langs den valreep hij het voorschip de emigranten omhoog, geholpen, bij het dragen van kinderen en bagage, door matrozen en stewards, die met goedaardigen scherts hun vrachtjes becritiseerden. Ze vormden op het voordek een groep van beklagenswaardige stakkers. Met bedrukte gezichten bleven ze staren, vanaf het dek naar den naar tegen beter weten in wal, als zochten ze

Tot ver in het rond klonk het gierende gillen der sirene over den steiger. Het geluid scheen te wentelen en te kolken door de lucht, om plots dan te botsen tegen de gevels der pakhuizen en neer te slaan op de kaden. Daar kwamen in 't zelfde moment, van-

een hand die hen ten afscheid zou wuiven, of naai een bemoedigend-lachend gezicht dat hen dierbaar was en onvergetelijk zou zijn.... Heesch, als schor van spanning, loeide dan plots de stoomfluit haar daverenden roep de lucht in. Bijna voelbaar gingen de gedachten der schepelingen me op de dreuning die trilde over de kaae, over de huizen der stad en verder n0g.... over de jgrenzen naar den Heimat. \ Nog een signaal en nog een. Dan drie f- lang afscheidsgroet aan hen, die achals aangehouden terbleven. Nog loste een kraan zijn vrachtt in het iaadruim. Dan vulde snerpend een fluittoon Iver de dekken. Knarsend en ratelend wikkelden de schakels der onkerkettingen zich om den kaapstanfer, die door krachtstooten het voordek in trilling zette en was het de sleepboot die aantrok en puffend den kolos achter zich in voortgaande beweging bracht. Langzaam vergleden de oevers. Het trammetje rond net station gleed kruiperig-traag de kade af. Het melancholisch zingen der emigranten versom-

UW ZSIIUWBn door het gebruik van

daarbij tevens gesterkt

meeren en worden

Glazen Buisje 75 et. Bij Apoth. en Drogisten

Mijnhardt's Zenuwtabletten

l) Breek: poort in den zijwand van een stoomer; speciale ingang voor personeel e.a. opvarenden.

berde de toch al zoo gedrukte stemming. Voor den boeg doemde de groote spoorbrug op; gelijk een geheel Mecano-bouwsel: teer van lijn en toch in 't opende een massief brok staal, dat zich in midden om doorvaart te verleenen. Tusschendeks klingelde de etensbel, die een dankbaar gehoor vond. Na tafel lag het schip in de groote en kolkend sluis aan het einde van ht kanaal. Driftig schip langhet water er binnen, deed het t stroomde zaam aan hooger liggen. En dra ging het voort naai buiten, langs de zware basaltblokken der pieren naat zou gauw zee, dwars door de bruisende branding en zoo haastig, dat spoedig de kustlijn onder dei horizon schuil ging. , Al (Wordt vervolgd)

Jt

NIEUW ISRALIETISCH WEEKBLAD

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN

11

5107

\ucht tf/e a

wordt beter

EEN OUDERAVOND IN HET TRENSHUIS

Vele ouders hebben Donderdagavond 3 Dec. j.l. de door het Bestuur van het Trenshuis Ouhel Hajjeldiem" in de Barndesteeg alhier belegde Ouderavond bijgewoond. De bijeenkomst stond in ht teeken van Ganoeko en droeg daarom een feestelijk karakter. Het personeel der school had voor.een gezellige aankleeding van gangen en lokalen gezorgd, en bovendien op keurige wijze, al het moois, dat de kleuters als een Ganoekoverrassing voor hun ouders in gereedheid hadden gebracht, gearrangeerd. Rabbijn Sarlouis vertelde de vaders en moeders, die in grooten getale w;ren verschenen, dat dit wel de laatste maal zou zijn, dat in dit lokaal Chanoeko gevierd wordt. Begin Februari toch zal de nieuwe school in de Koningstraat in gebruik worden genomen, 't Lijkt een wonder. De verwezenlijking van de toekomstplannen scheen immers verder dan ooit, toen geheel onverwacht de langverbeide hulp is gekomen. Een der vrienden van het Trenshuis heeft er voor gezorgd, dat het kapitaal voor een nieuwe schooi er gekomen is en onder leiding van den architect, den heer Jacq. Baars, wordt thans al het mogelijke gedaan om te maken, dat de nieuwe schoo! met de mooiste op dit gebied kan wedijveren. Het wordt ccii modelschool, waar de kinderen het erg pvcttig zullan hebben, Spr. vertrouwt, dat nu ook alle in de termen vallende kleuters de school zullen bezoeken en dat geen Joodsche vader en moeder meer aan een niet-Joodsche inrichting de voorkeur zal geven. De nieuwe school zal ruimte bieden voor ongeveer 160 leerlingen, een belangrijk grooter aantal dus dan thans geplaatst kan worden. Dat de ouders met de school meeleven, is wel duidelijk gebleken uit het enthousiasme, waarmede ze hebben meegewerkt om deze:, avond te doen slagen. Mej. B. Dunner vertelde hierna hoe de kleuters op school worden beziggehouden en tot welke prestaties ze in staat zijn. Van de meest eenvoudige dingen weten ze aardige voorwerpen te maken. Wanneer de ouders ze thuis op dezelfde wijze laten knutselen, dan zal de klacht van het lastig ziju der kinderen veel minder vaak gehoord worden. De aanwezigen werden hierna prettig bezig gehouden door voordrachten van mej. Henny Duits en met Joodsche pathfoonplaten, waarvoor de heer J. Drukker zijn toestel ter beschikking had gesteld. Mevr. S. de Jongv. Gelderen en mej. J. Serlui gaven een welgeslaagde voorstelling met de poppenkast van de Frbelschool van Kennis en Godsvrucht. Vele ouders hadden deelgenomen aan den wedstrijd in het vervaardigen van doozen, waarin de kleuters het lekkers, dat hun ter gelegenheid van Ganoeko wachtte, zouden kunnen meenemen. De mooiste exemplaren werden bekroond. Als slot van den geanimeerde avond noemde het programma bezichtiging van het kinderwerk en de versierde school. Er was maar n roep over. De Dames Dunner en Asscher en de anderen, die dat alles zoo keurig verzorgd hebben, ludden menig complimentje, dat zeer zeker welverdiend was, in ontvangst te nemen.

De Ned. Zion. Studenten-Organisatie protesteert

Tegen de anti-Joodsche uitspattingen aan de buitenlandsche
laten om hun wetenschap aan een Universiteit van een ander land te doceeren. Zijn wij Joden zoo hulpeloos, dat we niets kunnen doen? Het schijnt inderdaad zoo! Zelfs onze groote mannen staan machteloos. In Goloes is geen hulp te brengen! Het relaas, dat spr. van de excessen heeft gegeven, heeft hij ontleend aan een artikel uit een klein Duitsch Zionistisch studentenblaadje, onder den titel Scopus", een woord, dat ons er aan wil herinneren, dat wat hier een speciale studentenkwestie lijkt, feitelijk niets anders is dan het Joodsche probleem. Laat ons eerlijk bekennen, dat wij aan het bestaan ervan zelf schuld hebben. Hadden we onzen plicht gedaan tegenover ons volk, onze positie zou niet zoo droevig zijn. Laten we onze oogen toch richten naar den Scopus, naar de Universiieit, die ons wenkt en toeroept; Komt totmij, ik zal u onderrichten! Na een korte pauze was het woord an den heer F. Bernstein, voorzitter van den Ned. Zionistenbond. Wij bevinden ons telkens, wanneer ons berichten bereiken over onrecht of ergere dingen den Joden ergens aangedaan, in een bijzonder moeilijke positie. En wel daarom, omdat wij eigenlijk aan datgene, wat dan in ons opkomt aan verontwaardiging en toorn, nauwelijks uiting durven geven. Het is onze plicht, een zeer onaangename en harde plicht, om ons niet zonder weerstand over te geven aan dat onnatuurlijke gevoel, maar om te trachten te begrijpen, wa. er gebeurt en ons rekenschap er van te geven en te begrijpen, waarom men ons dit aandoet. Wanneer onze belagers de vormen niet in acht nemen, dm zijn wij ten volle gerechtigd, om daartegen op te komen. Dat neemt niet weg, dat voor ons het voornaamste deel onzer reactie moet zijn het trachten te begrijpen van wat er gebeurt. Niet zoozeer om daardoor onze tegenstanders te verontschuldigen, maar omdat dit de. eenige manier is, waaruit voor ons voordeel kan voortvloeien. Het z.g. Hoogeschoolantisemietisme heeft inderdaad verschrikkelijke vormen aangenomen. Het is belangwekkend, de motieven na te gaan, waarmede onze belagers hun optreden rechtvaardigen. Ze meenen tot hun aanvallen gerechtigd te zijn, omdat ze daardoor heilige belangen verdedigen. In de eerste plaats is er het economische element, dat op den voorgrond wordt geschoven en dat vroeger nimmer bestond. In de vooroorlog tijd kwamen de meeste studenten met een verzekerde loopbaan aan de universiteit. Ze werden gerecruteerd uit de betere kringen en wisten vooraf, hoe hun carrire er uit zou zien. Langzamerhand is hierin wijziging gekomen. En nu zegt men, dat de Joodsche student voor het inheemsche element plaats moet m: ken. Het is een erbarmelijk soort heldendom, om met hun velen de betrekkelijk weinige Joden uit te drijven. De bevolking heeft den indruk, dat het een legale maatregel van verdediging is, die wordt toegepast Er is ook nog een cultureel aspect aan de zaak. Aan de Duitsche Universiteiten uit het antisemietisme zich in een minderwaardig verklaren van de Joodsche studenten, op grond waarvan ze van de universiteit geweerd worden. Ook van de Joodsche professoren zou een nadeeligen invloed uitgaan. Freud te Weenen heeft een geweld-campagne te verduren, waarvan de wederga niet te vindei. is. Ook; Einstein wordt niet met rust gelaten. Zelfs ten opzichte van een neutraal onderwerp als de wiskunde heeft men gemeend een mobilisatie tot stand te moeten brengen, alleen omdat het een Jood is, die de nieuwe theorien verkondigt. Wanneer eenmaal de instincten een bepaalde richting uitgaan, dan is helaas alles mogelijk. Men is bang voor den invloed, die van deze Joodsche mannen in wetenschappelijk opzicht uitgaat. Het meest op den voorgrond 'treedt in den
bij wijze van protest de stad hunner inwoning

Niet-Joodsche

professonn van grooten naam hebbetf

ver-

fi

5J

"tfemt

Universiteiten.
De Ned. Zionistische Studenten-Organ-isaVie heeft Woensdagavond j.l. m American-hotel een openbare vergadering gehouden, om te proiesteeren tegen de mishandelingen, waaraan de Joodsche studenten aan buitenlandsche Universiteiten blootstaan. De Voorzitter der afd. Amsterdam van den Ned. Zionistenbond, mr. A. Herzberg, had mede aan de bestuurstafel piaats genomen. Van de afd. Groningen was bericht van verhindering ingekomen, vergezeld met een betuiging van instemming met het doel, waarvoor de vergadering is belegd. Ook dr. A. v. Raalte heeft zich laten verontschuldigen. De Voorzitter, de heer H. Lindeman, Utrecht, gewaagde in zijn openingswoord van de excessen aan de Universiteiten van Polen en te Weenen. Het eerste wat daartegen te doen valt, is te protesteeren. Een tweede stap zou kunnen zijn, het zich in verbinding stellen met binnen- en buitenlandsche organisaties. Spr. geeft toe, dat het niet veel is, hij hoopt echter, dat de aanwezigen zullen heengaan met den wil, om te doen, wat mogelijk is. Prof. Cohen en de heer F. Bernstein hebben zich bereid verklaard het probleem nader uiteen te zetten, waarvoor spr. reeds bij voorbaat dank zegt. Prof. Coheii kan het niet geheel met den Voorzitter eens zijn, dat er winig te doen valt. Reeds het bijeen zijn in vergadering van de velen die de Universiteit kennen en de velen, die hun leven met hen aan het Joodsche vraagstuk gewijd hebben, is iets doen. Spr. is dan ook dankbaar, dat deze bijeenkomst is belegd, waartoe ook reeds van andere zijde het plan was gevormd. Het gaat niet al.'e en om de Joodsche kwestie, maar ook om een kwestie van cuXuur. Het feit, dat deze zaal niet zoo vol is als verwacht mocht worden, bewijst maar al te zeer, dat slechts weinigen weten, wat er aan de buitenlandsche Universiteiten met de Joodsche studenten, gebeurt. Zou men weten, wat er gebeurt, men zou geen oogenblik rust meer hebben. Men zou begrijpen, wat het wil zeggen, Jood te zijn en hoe vreeselijk de toestand van het Joodsche volk is en dat men elke minuut, die men laat voorbijgaan zonder te werken aan de oplossing van het JpodscCie vraagstuk, zijn plicht verzuimt tegenover het Joodsche volk en de maatschappij. Het eenige excuus is, dat het Joodsche vraagstuk ondergaat in de vele vraagstukken, die de wereld beheerschen en dat daardoor de algemeene pers er maar weinig aandacht aan kan wijden. Wat er gebeurt is niets nieuws. Altijd zijn Joden uitgesloten van het onderwijs aan de Universiteit. Toen spr. zelf nog student was, was het Rusland, waar bijna geen Joodsche kinderen konden studeeren. Vr den wereldoorlog was echter van een stelselmatige uitsluiting der Joden geen sprake. Spr. heeft, toen hij te Leipzig, een centrum van antisemietisme, studeerde, geen last ondervonden, hij kon alleen van geen enkele stuaentenyereeniging lid worden. Pas na den oorlog is dit anders geworden. Het begon in Roemeni, waar men eischte, dat ook lijken van Joden voor de sectie zouden worden beschikbaar gesteld, met staking dreigde en de sluiting der Universiteit eischte, zoolang dit niet geschiedde. Hongarije is daarna het land van verschrikking geworden. Vele Joden zijn er door sluipmoord uit den weg geruimd, de numerus clausus werd ingevoerd en weldra tot een numerus nullis gemaakt. Tegelijkertijd is de stroom door Polen gegaan, onder motief, dat de Joden in Polen een minderheid vormen en dat zij, omdat ze hun plicht tegenover Po.en niet hebben gedaan, ook geen rechten kunnen laten gelden. Ook in Oostenrijk, Duitschland en andere Tanden zijn uitspattingen aan de orde van den dag. Spr. heeft een lange lijst van de excessen, die sedert Mei zijn voorgekomen en die maar al te duidelijk demonstreeren, hoe ontzettend de toestanden zijn, vooral als men denkt aan het vele, dat niet wordt gepubliceerd en hoe de Joden lijden, ook zonder dat er iets gebeurt. Om dit te typeeren, wijst spr. op een enkel zinnetje uit de Jdische Rundschau, dat luidt: Niemand weet wat de Joodsche kinderen in de kleine steden van Duitsch'and thans op school te lijden hebben! Dat spreekt boekdeelen. De kinderen staan vereenzaamd in een hun vijandige omgeving. In alle Universiteiten van Polen zijn uitspattingen voorgekomen. De Joodsche studenten werden in n vertrek samengedrongen en daar beleedigd. Toen ze een uitweg zochten, heeft men ze tot bloedens toe geslagen, van de trappen gegooid enz. De toegang tot de Universiteit werd hun ontzegd. Van Warschau sloeg de beweging over naar andere Poolsche steden. En toen er op de Universiteiten niets meer te slaan viel, kregen de technische scholen een beurt, zelfs een school, die door twee Joden is gesticht om een goede verstandhouding tusschen Joden en Polen tot stand te brengen. Een der Joodsche studenten is aan zijn wonden overleden, maar ook een niet-Joodsche student te Wilna, die gewond werd bij een poging om twee Joodsche meisjes-studenten te ontzetten, die op de bekende ontzettende wijze waren aangevallen. Elk meisje zag zich plotseling door vijf aanva'lers omringd. Twee hielden haar armen vast, een zorgde, dat ze niet kon schoppen, de vierde spuwde haar in het gelaat en de vijfde ranselde er maar op los. Er was geen enkel bewijs, dat deze niet-Joodsche student door Joodsche collega's gedood was. Twee studenten, die gevangen waren genomen, hadden een alibi. Toch is het gevolg van het gebeurde geweest, dat de antisemietische strooming de straat op is gegaan. Als een golf verspreidde ze zich door de stacf. Overal werden de winkels der Joden geplunderd en Joden aangevallen. En na Wilna volgden tal van andere steden. Vooral in Krakau heeft het progrom ernstige vormen aangenomen. Men heeft er een zeer mooi venster in een der kloosters ingeworpen, de schuld ervan op de Joden geworpen en een soort pogrom georganiseerd. De aartsbisschop heeft de niet-Joodsche bevolking tot rust aangemaand, maar tegelijk verklaard, dat de steenworp, waardoor de ruit werd vernield, als een aanval tegen den Christelijken godsdienst moest worden opgevat. Men kan zich denken, welke gevolgen daaruit weer zijn voortgevloeid. Het is als in de midzij deleeuwen. De Regeering grijpt niet in, omdat niet onlusten zich op het standpunt stelt, dat de tegen de Joden, maar tegen haar zijn gericht. Ten slotte heeft zij er toch nog een einde aan gemaakt, zij wilde geen onaangenamen indruk in het buitenland wekken. Daarna hebben de studenten een ander middel bedacht, ze hebben dn boycot uitgesproken tegen iederen niet-Jod, die bij een Jood koopt. Wat dit bij de toch reeds rampzalige economische omstandigheden, waaronder de Joden gebukt gaan, beteekent, behoeft spr. niet te zeggen. Op de Universiteit moeten de Joodsche studenten zoodanige plaatsen innemen, dat de niet-Joodsche met den rug naar hen toe kunnen zitten. Bovendien worden ze voortdurend geplaagd met een uitermate tergend gejouw. Wat er zich in Polen en elders afspeelt is geheel in strijd met het karakter der Universiteit. Men sluit een deel van de bevolking buiten de gemeenschap en nog wel juist dat deel, dat buitengewoon veel tot den bloei der wetenschap heeft bijgedragen. Er zijn ook onder de niet-Joden velen, die dit niet dulden.

* .__ *
:

Joodschen arts, den loodshen paedagoog, den Joodschen maatschappel jk werker. Dat feit en geen bekrompen secfarisme ligt ten grondslag aan het bestaan van het Joodsche Consultatiebureau, onder de leiding van Dr. de Levi; met de medische hulp van de zuster vr maatschappelijk werk, thans Zr. Furth, en met ene zoo gedegen paedagoog als d beer de Bruin tot medewerkers. Spr. eindigde met zijne goede wenschen voor het welslagen van den arbeid van het Bureau. Dr. H. de Levie, leider van het Consultatiebureau, sprak hierna over

houden. Het bureau een verbindingsschakel tusschen de patinten en het gesticht kan vroegtijdig ontslag uit het krankzinnigengesticht mogelijk maken, somtijds interneering in het gesticht voorkomen, den psychiater een kijk geven op het milieu der patinten, nog daargelaten de mogelijkheid van bestudeering en verwerking der familiaire en erfelijke gegevens van patinten. Speciaal voor Joodsche zenuw- en zielszieken werd de behoefte aan een eigen bureau volkomen gerechtigd geacht. De stoornissen zelve, haar aard en verloop bleken bij Jood en nietJood verschillend. Dat het bureau naast de werkzaamheid van huisartsen en specialisten een eigen taak had, bleek uit de bezoeken in vijfachtereenvolgende jaren 1926 1927 1928 1929 1930 406 309 280 360 529 waarvan voor 't eerst 48 41 25 27 52 De verplaatsing van het zittingslokaal naar het Nederl. Isral. Ziekenhuis is een belangrijke oorzaak van het sinds 1929 weer stijgend aantal bezoekers. En als orgaan van nazorg van de Vereeniging Cl. K." n tengevolge van de samenwerking met de Vereeniging van Joodsche Gezinsvoogden en Gezinsvoogdessen kwam het bureau in aanraking met veel moeilijke kinderen, met gevallen van zedelijke en geestelijke verwaarloozing, met gevallen van uitgesproken criminaliteit. Toch kan in deze niet altijd door het Bureau goed werk worden gedaan: de zwakzinnigheid wordt op de Amsterdamsche scholen in den regel wel onderkend Zware gevallen dienen in eene inrichting te worden behandeld. Wel kan het Bureau omtrent de opneming van kinderen door de Gezinsvoogdenvereeniging tevens reclasseedeskundig voorlichten. In sommige ringsorgaan gevallen is van een defect geen sprake en kan zoogenaamde heilpadagogik" worden toegepast. Deze padagogik erkent in het milieu van den jeugdigen deliquent een oorzaak voor het ontstaan van psychopatische reacties. Ook Freud's leer betoogt de mogelijkheid, dat uitwendige gebeurtenissen en de reactie daarop van het kind kunnen leiden zoowel tot ontplooiing en vergeestelijking als tot remming 6n verkrommirg. Het doordringen tot belevenissen en ervaringen, die deze remmingen en krommingen hebben veroorzaakt, kunnen voor dn patint eene bevrijding beteekenen van z.g. ingeklemde" of verdrongen gevoelens. Ook wanneer deze behandelingewijze voor het Consultatiebureau niet in aanmerking komt, dan blijft het nog van belang aan dit inzicht vast te houden. Adler beweegt zich in dezelfde richting door te leeren dat de geestesstoornissen, opvoedingsmoeilijkheden, slechte gewoonten, trotscreaties het gevolg zijn van den strijd tusschen het zich minderwaardig voelende kind en zijn omgeving. Zoo kunnen kleine diefstallen door een jongen, grootgebracht in een liefdelooze omgeving, getuigenis afleggen van de neiging, zich met behulp van de opbrengst van het gestolene de liefde of vriendschap te koopen, die hij afgeleerd heeft om zijns zelfs wil te mogen verwachten. Een dergelijk kind behoort, doordat het genegenheid wordt getoond, te beleven dat hij ten onrechte zijn vertrouwen verloor. Zulk een geval, ten deele liggend buiten de werkingssfeer van een Consultatiebureau, is het uiterste van een lange reeks van gevallen, die de overgang kenmerken van het normale" kind via de kinderen met slechte gewoonten, de verlegen kinderen, de kleine wreedaards, de bedwateraars, de leugenaars en fantasten, de angstigen tot de kleine of groote boefjes. Andere gevallen noemt spr., die het bestaansrecht van een Consultatiebureau aantoonen, geleid door een psychologisch georinteerd, natuurwetenschappelijk opgeleid man: bij het slecht etende kind moet de leider dit f aan lichamelijke factoren, f aan geestelijke conflicten weten toe te schrijven. De achterlijkheid" van een kind moet hij kunnen terugbrengen f tot een tekort der geestelijke inventaris, f tot milieu-invloeden. Het onrustige eenige kind blijkt wellicht te lijden onder het voortdurende samenzijn met de verbiedende moeder in de te kleine woning. De kleuterschool kan dan wellicht verdere ontsporing voorkomen. Het kind, dat suft, grimmassen maakt of liegt, protesteert wellicht op die wijze tegen een goedbedoelde, maar totaal ondoelmatige strenge" opvoeding. Moet een ouder er (ais in het laatste geval) toe worden gebracht zijn opvoedingsysteem door een ander te vervangen, dan is een enkel advies onvoldoende; dan is langdurig contact vereischt. Spr. citeert den leider van het groot opgezette Consultatiebureau in Frankfort a/Mam, als hij de taak van een Consultatiebureau noemt: voorkoming van gebrekkigheid bij een onoverzienbaar aantal medeburgers, die weliswaar in de jeugd bijzondere zorg vereischen, maar haar dan ook veelal werkelijk waard blijken. Beide referaten werden met aandacht gevolgd en aan het einde toegejuicht. Dr. F. S. Me y e rs, psychiatrisch-neurologisch adviseur van den Geneeskundigen en Gezondheidsdienst bood namens de Nederlandsche en Amsterdamsche Vereeniging ter bevordering van consultatiebureaus gelukwenschen aan met de tot standkoming vr.n de Joodsche zusterinstelling. Spr. hoopt, dat beide bureaux goede buren zullen blijven en verklaarde zich gaarne tot hulp bereid. Dr. de Levie deelde nog mede, dat de eerste taak van het Bureau zal zijn, het zoeken van contact met hen, die met moeilijke kinderen te maken hebben en kennis te nemen van de behoeften, die in Joodsche kringen heerschen. Zoo hoopt men de bemoeiingen, di de heer de Bruin en Spr. op dit moeilijke pad zullen hebben te doen, in gang te zetten. De Voorzitter richtte zich hierna tot beide sprekers, om dank te zeggen voor de keurige, overzichtelijke wijze, waarop ze hun onderwerp behandeld hebben. Spr. sloot hierna de bijeenkomst onder dankzegging aan de aanwezigen, in het bijzonder aan de Heeren op de eerste rij", voorts aan het Ned. Isr. Armbestuur voor het ter beschikking stellen der vergaderzaaL

#opzet en taak van dit bureau in het bijzonder ten aanzien van minderjarigen. Spr. memoreerde hoe reeds in 1920 n der gestichtsartsen van Het Apeldoornsche Bosch" een maandejksch spreekuur hield te Amsterdam; dat in 1925 een wekelijksch spreekuur werd, dr spr. ge-

'

I-Vj.

tH SCIIOiEIII

fl
"

J\\M/\ \r/^ (///j ) J

y

'i "V/l
I/ ){

I1

ry*

\\

m. \V___l~X_. t]y V

**--

'

zii n af na nkelijk van het lichamelijk welzijn. Het ge- brek aan beweging in den 1 Herfst en den Winter be- E vordertUwneigin^omdikte g worden, alsmede een verira- | ging van den Bloedsomloop.
De alom aanbevolen, uit gifevrije geneeskundige kruiden samengestelde

I
E

I bevrijdt U van de lastige vetlagen en verfrischt I Uw bloed en de sappen. Zij houdt U slank, ra elastisch en jong.
Hollandsche verpakking.
Te verkrijgen in
I Amsterdam.

kruidenthee:

Dr- E-, RICHTERS

1
|

INGEZONDEN MEDEDEELINGEN

- den importeur apoth. I GEORGenFr.drogist, of doorHeerengracht 149, II HABENICHT,

E
5108

Per pak f 1.50 (extra sterk f 1.75) Msn lette vooral op den naam Dr. E. RICHTER

DIT STUKJE FLANEL VERLICHTE MIJN RHEUMATISCHE PIJNEN. aan fabrikaat

TSEREI RECHOUWOUS.
Sabbathmiddag j.l. werd de eerste jongensbijeenkomst van Rechouwous" geopend ten huize van den heer H. de Vries, die zijn woning voor dit doel heeft afgestaan. In het zeer ruime vertrek, dat in een gezellig clublokaal, ten gebruike van Ts. Rech was gemetamorphoseerd, heette de spreker van den middag de kinderen hartelijk welkom. Spr. memoreerde de Ghanoeko-geschiedenis, met een opwekking, om allen Makkaben-helden te worden, die ten allen tijd het Jodendom zoo noodig zouden kunnen verdedigen Daarna werd het middaggebed gezegd. Na beindiging hiervan vermaakte men zich met de aanwezige lectuur en spelen tot het sluitingsuur. Moge spoedig dit lokaal t klein blijken voor den te verwachten groei. Verscheidene geschenken zijn de Vereeniging reeds toegezonden, doch veel is er nog noodig, zoodat er nog volop gelegenheid bestaat, onze jeugd aangenaam te verrassen. Gaarne worden geschenken aangenomen ten huize van den heer H. de Vries, Zeeburgerdijk 226 en bij den heer L. Gobes, Krugerstraat 272

Reeds had ik vijftig maal zooveel uitgegeven alle mogelijke medicijnen. Natuurlijk is dit doekje van bijzondere soort het is van Zweedsch en tusschen zijn plooien is een laag radio-actief poeder (gecontroleerd door den Regeerings-geoloog van Zweden) en hierdoor een blijvende kracht De doet heet Radiwoll".

Men schrijft ons:

i_____

il'

-""PI'"jJV"

_agga&JBias:;

HAMHA'IWRI. O'DN
Men schrijft

Maandagavond j.l. sprak voor een druk bezochte bijeenkomst van Hamo'adon Ha'iwri" mej. Farber, die eenige jaren in Palestina heeft gewoond, en daar als chaloetsah" werkzaam is geweest. Mej. Farber vertelde van het leven in de kwoetsoeth, en meer in het bijzonder van de moeilijkheden, waarmede de vrouwelijke arbeidster, zoowel in de stad als op het land, te kampen heeft. Er ontwikkelde zich naar aanleiding hiervan een levendige discussie, waaraan velen der aanwezigen deelnamen. Ook verschillende andere punten werden aangeroerd. Daarna bleef men nog eenige tijd bijeen.
Naar wij vernemen, heeft het bestuur der Joodsche gemeente te Kopenhagen, den voorzanger der Linnaeusstraat-Syn., den eerw. heer S. de Jong, die er proefdienst heeft gehouden, een schrijven toegezonden, waarin het bericht, groote waardeering te koesteren voor de muzikale capaciteiten en het sehoone stemgeluid van den heer de Jong, doch ook met het oog op de hedendaagsche toestanden zich niet gerechtigd te gevoelen, in te gaan op de financieele eischen, die de heer de Jong uiteraard verplicht is te stellen. Men heeft een jong, ongehuwd man benoemd.

ons:

GAZZAN S. DE

JONG.

U draagt het als ondergoed, daar waar de pijn zit. Rheumatiek en andere soortgelijke pijnen kunnen niet tegen de enorme genezende kracht, welke gemakkelijk overal doordringt. Er is geen hitte en geen prikkeling. I T a ongeveer een week kunnen de resultaten gevoeld worden. Dan beginnen de rheumatische pijnen te verminderen en elke volgende wee.: brengt grootere beterschap. verwonderlijk, en toch is het zoo. Alles klinkt Meer dan 36.000 menschen hebben reeds van deze zoo eenvoudige methode geprofiteerd en bewonderen haar. F ; prijzen der doeken zijn vanaf eenige guldens, naar gelang de afmetingen. Daar geen verdere ruimte beschikbaar is om U meer te vertellen, adviseeren wij U, voordat U koopt, onderstaande coupon in te zenden aan RadiwollRadium Maatschappij, AmsterdamC, Heerengracht 56, afd. 21, waarna U franco, zonder eenige verplichting, de Radiwoll"-brochure v/ordt toegezonden.

COUPON. Zendt mij s.v.p. p.o. zonder verplichting mijnerzijds, gratis en franco de Radiwoll "-brochure,
Naam Adres

12

NIEUW ISRALIETISCH WEEKBLAD

FEEST IN HET NED. ISR. OUDE MANNEN- EN -VROUWENHUIS
Zondag 6 Deceber 1931 (26 Kislew 5692), vierde het echtpaar Philip Vet en Judith VetFrank, verpleegden in bovengenoemde inrichting, zijn 50-jarig huwelijksfeest. In de fraaie, bovendien met planten en bloemen versierde conversatiezaal, welke versiering door de firma van West, Singel alhier, was aangebracht, had het echtpaar zijn zetel opgeslagen. Omstreeks half twaalf toog een schare van dames en heeren regentessen en regenten van het Nederlandsch-Isralietisch Armbestuur, Geneesheer-Directeur, Adj.-Directrice en moeder van de Oude Lieden, (de vader de heer Mok was wegens ziekte afwezig), naar de zaal, om het gouden echtpaar hun gelukwenschen te brengen. In een korte, doch krachtige hartelijke toespraak, wenschte de voorzitter, dr. S. J. Philips het echtpaar geluk, waarna hij het aan ges-henken, zoowel voor de vrouw als voor dn man, niet liet ontbreken. Daarna nam de bruidegom, de heer Vet, het woord en dankte den heer dr. Philips voor zijn welgemeende woorden er. voor de namens het Nederlandsch Isralietisch Armbestuur aangeboden cadeaux. Dank bracht hij in de eerste plaats voor de schitterende verpleging, die hij en zijn vrouw in het Oude Liedengesticht ondervinden, maar bovendien kon hij niet nalaten, dank te brengen voor de buitengewone en zorgzame verpleging, die hij nog kort geleden, tijdens zijn ziekte in het Nederlandsch Isralietisch Ziekenhuis zoowel van doktoren als van verplegend personeel heeft ondervinden. 's Middags werd van 25 receptie gehouden voor alle familieleden en kennissen, die het bruidspaar wilden gelukwenschen. De vele bezoekers en de talrijke fraaie bloemstukken getuigden van de groote belangstelling en liefde voor het gouden echtpaar. Na afloop van de 'receptie werd hen vanwege het Nederlandsch Isralietisch Armbestuur een extra maaltijd aangeboden. Hiermede zou het feest geindigd kunnen zijn, doch de grootste pret moest nu nog beginnen, 's Avonds, omstreeks kwart voor achten werd het gouden echtpaar, onder de welluidende ionen van de Hochzeitsmarsch (Mendelsohn) en Wienerblut (Strauss), on de piano gespeeld door den jongeheer Alex Swaap, binnengeleid door de moeder van de oude lieden mevr. Mok, in de stampvolle, evenzoo ruime als prettige eetzaal van het Oude Liedengesticht, gevuld met genoodigden, waaronder ook de heer en

Commissie tot Versterking der Financin van het Nederlandsch-Isralietisch Armbestuur

Donderdag 17 Dec. hopen de Heer PH. GROEN ipn Mevrouw C. GROENSCHRAAL, wonende igwanenburgerstraat 24 %, alhier, hun 60-jarig huwelijksfeest te herdenken.

Veel wordt in dezen moeilijken tijd van het Armbestuur geischt. Werpt U, ter gelegenheid van het Ghanoekofeest, een extra gave in de bus ?
wezigen en deelt mede, dat de leeraar, de eerw. heer M. E. de Metz, de feestrede zal houden. Nadat de eerewijn v:as rondgediend, neemt de leeraar het woord. Uitgaande van de Chanoekoberocho zette spreker de beteekenis van deze berocho uiteen en vertelt daarna de lotgevallen van de 75-jcrige. Wijst verder op de plichten der vereeniging en vertrouwt, dat deze ook steeds zullen behartigd worden en besluit met Eerst nog was voorlezing gedaan van een ingekomen schrijven van den weleerw. heer S. J. S. Hirsch, Opperrabbijn van het ressort. De Voorzit', der gemeente, de heer L. van Gelder, roem; de vrijgevigheid en betuigt n i eerst zijn dank, wijl hij Vrijdag door ambtsbezigheden verhinderd was. Gewconlijlc is een 75-jarige oud en worden zijn krachten minder, hier het tegenovergestelde* De vereeniging, hoewel oud, is nog steeds krachtig. Moge zij in kracht al meer en meer toenemen. De heer I-'-rman Schaap en de heer A. van Gelder, Groenheim, verrasten de aanwezigen op sehoone liederen. Het bensjen werd bij opbod voor een weldadig doel verkocht en aan den ' .eraar vereerd. Tot circa half n duurde het feest. Alle lof aan de feestcommissie, die alles in de puntjes verzorgd had.
specteur bij het L.O. is 1 Dec. j.l. ter gelegenheid
Binelad

het politieke leven geweest. Men richt zich tegen de Joden, omdat men het niet tegen den buitenlandschen vijand kan doen. Men moet een uitweg hebben voor Ide geweldige spanning, waarin men verkeert en neemt dien, waar hij het gemakkelijkst gevonden kan worden. Zonder schijn van recht verwijt men den Poolschen Joden, dat zij niets voor Polen gedaan hebben en... mishandelt ze. Van de Duitsche Joden zal niemand durven beweren, dat ze hun plicht tegenoven het vaderland verwaarloosd hebben. Toch zijn ze ook daar het object voor explosies, worden ze er op allerlei wijzen gesard en teruggestooten. Om dit optreden te rechtvaardigen kwalificeert men de Ijoden als eer patriotisch niet vertrouwbaar element. iHet is het z.g. politieke antisemietisme, dat aan de nniversiteiten woedt en dat als een vanzelfsprekend iets wordt aanvaard. De verhoudingen zijn verergerd in plaats van verbeterd. Vroeger kwamen alleen in Dost-Europa dergelijke uitspattingen voor en gaf men de schuld aan het gebrek aan beschaving. De vooroordeelen tegen de Joden zouden vanzelf wel verdwijnen, zoo werd gezegd. Wat zien we echter thans? Dat juist in de brandpunten van het cultureele leven het antisemietisme zich het eerste, het sterkste en het meest onbelemmerd uit. Wij Joden zijn het meest protesteerende volk der wereld geworden. Het is ons o zoo vaak wee te moede. En toch moeten we telkens opnieuw ons protest doen weerklinken. Wij hebben jgeen andere wapenen. Het is een zeer lange weg. Er Izijn echter geen recepten voor morgen en overmorgen. Wij hebben het angstig gevoel, dat wij de grens in deze dingen nog lang niet hebben bereikt. Het ligt allerminst in spr. bedoeling om noodlottige dingen te voorspellen. AI is het een soort benauwende voldoening voor de Zionisten, om te kunnen aanioonen op welke angstwekkende wijze hun theorien (dag aan dag uitkomen, toch zal niemand het als een soort sadistisch genoegen beschouwen, dit voor de snenschen uit te rafelen, ten einde triomfantelijk te kunnen uitroepen: hebben wij dat niet voorspeld? Wanneer de toestande;. aan critiek worden onderworpen, dan geschiedt dit, omdat wij geen ander middel bezitten, om het onrecht tegen te gaan. Prof. Het gouden echtpaar PH. VETFRANK. Cohen heeft het beeld van den Scopus opgeroepen. Wij zitten reeds boordevol met problemen. En mevrouw Rabbijn G. de Lange, pl.m. 150 ouden van hebben er nu een nieuw bijgekregen: of de Universiteit te Jeruzalem tot een asyl-Universtoeit mag dagen, patinten van het Nederlandsch Isralietisch ;worden gemaakt.. Een Universiteit moet groeien uit Ziekenhuis, en personeel. Het Nederlandsch Israliede kracht van de wordende Gemeenschap zelf. En tisch Armbestuur liet zich door een groot deel van toch is het een zeer hard ding bij dit standpunt te zijn leden vertegenwoordigen. De feestelijkheid van volharden, nu de nood zoo groot is. Spr. zou zich dezen avond ving aan met een jazz-band, genaamd niet gaarne voor het een of ander willen uitspreken. The little Serenades", bestaande uit 5 jongeheeren van 1215 jaar, zijnde Willem van der Kar, Willy Maar zelfs een asyl-Universiteit zou slechts een geMaurice ideeltelijke oplossing brengen. Het gaat er niet om, en Henne Hildering, Louis van Kleeff en manieren maar waar ze, wat ze aan Ziff, die door hun aardig spel en komische iwaar de Joden studeeren, niet alleen de aandacht maar ook de lachlust van de jkenmis hebben opgedaan,, productief kunnen maken. aanwezigen wisten op te wekken. Daarna kwam het daar, waar wij Joden het eerste Men ziiet, dat zelfs koor dei- groote Synagoge, onder leiding van zijn Koht meenen te ontwaren, er geen oplossing te vineminenten directeur, den heer S. H. Englander, dat den is. 't Is een lange weg, dien wij te gaan hebbracht, o.a. tien, weg vol moeilijkheden en teleurstellingen, 3 Joodsche zangnummers ten gehoore Het is zeker Ohawti, welke zeer veel succes oogstten. [maar de eenige, die voor ons openstaat bij het groote dat we aanschouwen en dat we naar we overbodig, hun prestatie te beschrijven, daar ieder [ieed, in nog veel heviger mate zullen moeten weet, wat de heer Englander met zijn staf van bereiken. '.aanschouwen. Het is reeds een groote troost, als het koristen weet te humoristische zijde was voor dezen Ook voor de ttoekomstaspect ophoudt troosteloos te zijn. Wat wij avond gezorgd. De ons allen bekende heer Louis Sn deze tijden van ontstellenden nood te geven hebContran, wel jen, is het besef dat dit alles niet behoeft te leiden zijn optreden,oud-artist van naam, doch nog jong in die ook als conferencier fungeerde, jtot een impasse, waaruit geen weg meer voortleidt, opening wist zooals altijd dat te geven, waardoor hij van Blaar dat er een weg is daarheen, waar de dat hij het podium betrad, tot hij grooter wordt en waarlangs in de toekomst een het moment,lachspieren van de aanwezigen niet het tot gemaakt aan dat, wat ons zoo verliet, de einde kan worden Zeer den smaak viel zwaar drukt. In dezen zin zou spr. wenschen, dat rust liet komen.op hetingouden echtpaar,een toepasdoor hem anen de dingen beziet. Wij willen protesteeren en selijk gedicht appeleeren aan het geweten der wereld. Maar de gemaakt, waarvoor hem zeker een extra woord van ipiioht, dien wij ten opzichte van ons zelf hebben is, lof toekomt. Na zijn optreden werden versnaperingen Blitz, schoonzoon ons te bezinnen en ons af te vragen, wat wij als rondgediend, en nam de heer M. van 'het gouden echtpaar, de gelegenheid te baat, te doen hebben. In tijden van }oden in deze zaak een woord van dank uit te spreken voor het Nederrampen en tegenspoeden is de Jood gewoon gesjwoord van Armbestuur. jboun haneefesj" te doen. d. w. z. de rekening met landsch Isralietisch de moeder van Een oude lieden, de dank richtte hij tot ich zelf op te maken. De Christenen spreken van mevr. MokCohen de Lara. Ik heb gehoord, aldus -.zelfimkeer". Dezen plicht van gesjboun haneefesj" spreker, dat gij binnenkort uw ambt gaat verlaten, 'legt spr. ieder van ons op, wanneer hij weer leest doch dat kan ik U zeggen, dat de oudjes uw heen(van Hakenkruisers, die op hun manier voor de orde gaan met leede oogen aanschouwen. Het spijt hem aan de Universiteit zorgen, wat neerkomt op het bok, zijn persoonlijke dank niet te kunnen brengen op het aanheffen der leuze: iweren van de Joden en der oude lieden, den heer L. Mok, den weg met de Joden. Wij zullen dan de harde taak aan door vader plotselinge ziekte verhinderd was, heden verontwaardiging te die hebben, om onze begrijpelijke tegenwoordig te zijn. Hij spreekt den wensch uit, beteugelen en een hier ben ik" te doen hooren, dat het den heer Mok gegeven moge zijn, spoedig beroep wordt gezoodra op onze medewerking een een volmaakte gezondheid te genieten. idaan. Na de pauze speelde de jongeheer Alex Swaap, geDe Voorzitter stelt als resultaat van de op de piano de Hongaarsche Rapsodie II van Liszt, houden inleidingen de volgende motie voor, die welke door hem op verdienstelijke wijze werd uitgemet alg. stemmen wordt aanvaard. voerd. Daarna zong het koor nog eenige Jiddisje liederen en tot slot de heer Louis Contran. Op verMOTIE. zoek droeg hij de Barmitswohjongen" voor, een stuk uit zijn oude repertoire, evenwel blijkens het De Nederlandsche Zionistische Studenten Orschateren van alle aanwezigen een groot succes was. Openbare Vergadeganisatie in Interacademiale Hiermede was het feest afgeloopen en restte den ring bijeen, Geneesheer-Directeur, Dr. S. Kroonenberg, 'n woord spreekt haar smart en verontwaardiging uit hadden medegeover de aan eenige Poolsche Universiteiten en van dank te brengen aan allen, dieavond. Een ware werkt tot het slagen van dezen plaats gehad hebaan de Universiteit te Weenen bende onlusten, waarvan met name de Joodsche feestavond was hier doorgebracht, die niet alleen studenten het slachtoffer zijn geweest en besluit het Nederlandsch Isralietisch Armbestuur eer aandoet, doch die ook het echtpaar Vet, kinderen en te doen 'wat m haar vermogen Kgt, om herhakleinkinderen, nog lang in herinnering zal blijven. lingen te voorkomen.

laatsten tijd de zuivere politieke kant der kwestie. )e universiteiten zijn van oudsher het brandpunt van

ROTTERDAM. De heer I. S. Cohen, apotheker alhier, heeft 10 Dec. de dag herdacht, waarop hij voor 40 jaar tot apotheker werd bevorderd. Van verschillende zijden ontving de jubilaris blijken van waardeering. Ook aan zijn liefde voor de pharmaceutisohe wetenschap werd hulde gebracht. De heer Cohen neemt als lid van den Kerkeraad en als voorzitter van Mikwei Jisroeil" een vooraanstaande plaats in onze gemeente in. Moge de heer Cohen tot in hoogen ouderdom de kracht behouden, om in zijn vele functies werkzaam te blijven.

BEGROOTING NED. ISR. GEMEENTE.

DEN HAAG. Wij ontvingen de begrooting voor het jaar 1932 voor de Nederl. Isral. Gemeente, in ontvangsten en uitgaven sluitende met een bedrag van 169.393.50 (vorig jaar 170.080.66). In het nummer van de volgende week zullen wij nadere bizonderheden meedcelen. Het Kerkbestuur stelt voor, het percentage der heffing van kerkelijke bijdragen voor het jaar 1932 op 1.1 te bepalen; hetzelfde percentage, dat ook dit jaar gegolden heeft.
De godsdienstonderwijzer I. Milikowsky had den Kerkeraad verzocht zijn salaris in overeenstemming te brengen met zijn rang, aangezien hij in het 'bezit is van den hoogsten rang en zijn salaris niette-imin niet hooger is dan dat, genoten door een onderwijzer met een lagere onderwijsbevoegdheid. Het Kerkbestuur zegt in zijn prae-advies, dat de Kerkeraad, nadat de heer Milikowsky den hoogsten rang 'behaald bad, hem in vasten dienst aanstelde en zijn salaris van 1500. tot 2OOO. verhoogde, onder toekenning van vijf njaarlijksche verhoogingen ad 100., tot een maximum van f 2500. per jaar. Inmiddels is in de omstandigheden geen wijziging ingetreden en nu stelt het K.8., overeenkomstig het advies van de grootst mogelijke meerderheid der Commissie van Toezicht op het Godsdienstonderwijs, voor, op het verzoek afwijzend te be-

ENSCHEDE. De heer S. Lezer, gemeentelijk in-

van zijn 25-jarige werkzaamheid bij het onderwijs in Enschede op treffende wijze gehuldigd. De plaatselijke pers brengt unaniem hulde aan het vele goede, door den heer Lezer als inspecteur tot stand gebracht. Hij heeft o.a. het M.U.L.O. zoodanig gereorganiseerd, dat de beroepskeuze voor den leerling zoo lang mogelijk kan worden verschoven, een regeling, die door andere gemeenten is nagevolgd. De heer Lezer heeft ook het initiatief genomen tot de stichting van een studiefonds voor begaafde, onvermogende leerlingen. Zoowel van de 'zijde van het gemeentebestuur als van het onderwijzend personeel is den heer Lezer voor zijn verdienstelijken arbeid hulde gebracht. Toespraken, bloemstukken en geschenken legden getuigenis af van de waardeering, die de heer Lezer ook bij het onderwijzend personeel geniet wegens de wijze waarop hij het inspecteurschap uitoefent.
WINSCHOTEN. Wegens vertrek van den heer Bollegraaf, is het secretariaat van de W.J.J.G. overgegaan op den heer S. van Gelder, die in de jongste ledenvergadering met groote meerderheid van stemmen tot bestuurslid is verkozen.

schikken.

heer M. van Gelderen uit Amsterdam in een openbare vergadering spreken over: Hoe ziet de Agoedoh de toekomst van ons volk?" De bijeenkomst zal plaats vinden in Caf Bagatelle", Passage 61. Begin 8 uur 15.

AGOEDAS JISROEIL. i A.s. Zondagavond 13 December zal voor de Haagsche Afdeeling der Agoedas Jisroeil de eerw.

Jb.

DARCHEI NOUNGAM.
Den 2en avond Ghanoeiko gaf bovengenoemde vereeniging haar jaarlijksch Chanoekofeest. De voorzitter, de heer E. D. Abrahams opende de bijeenkomst met een korte rede, waarna door eenige leden der vereeniging twee tooneelstukjes werden opgevoerd. Vooral Ngal Hannissiem" van Rabbijn de Hond had veel succes. De firma J. B. Heymans had haar fhYntoestel aan de vereeniging afgestaan, waarvan de jongelui. 80 in getal, zeer genoten. Het muzikale gedeelte van den avond stond onder leiding van den heer L. Verveer. Met een opwekkend woord sloot de voorzitter de avond en bracht dank aan allen die medegewerkt hebben tot het welslagen. Er gaven zich eenige jongelui als lid der vereeniging op. Moge dit voor de ouders aanleiding zijn, om hun kunderen (jongens van Bl 3 jaar) te laten inschrijven bij Dargei Noungam". Het secretariaat is gevestig dbij M. Polak, Oranjeplein 87, Den Haag.

WAGENINGEN. Vele jaren liggen achter ons, dat in onze gemeente een Chanoekofeest plaats had. Daarom was het een goede gedachte van het Bestuur van Gemielath Gassodiem" om de leden van deze vereeniging uit te noodigen voor een gezellig samenzijn ter gelegenheid van het Chanoekofeest. Van deze uitnoodiging hadden velen gebruik gemaakt en wat zeer op prijs gesteld moet worden, was, dat verscheidene leden boven de 75 jaar zich de moeite getroost hadden, aanwezig te zijn. Een gezellig samenzijn, is het dan ook j.l. Zondagavond geweest in Hotel De Wereld". De Voorzitter van genoemde vereeniging, de heer Rippe, opende onder een gepast woord de bijeenkomst, waarbij spr. deed uitkomen, dat men hierdoor tevens kennis maakt met de nieuw gevestigde Joden. Spr. hoopte dat dit niet de eerste en laatste maal zou zijn. Dezen avond werd dan ook allergenoegelijkst doorgebracht en hiervoor komt een bijzonder woord van lof toe aan Mevr. A. v. d. Horstv. Crevel voor de uitstekende regeling die in de puntjes verzorgd was. De aanwezigen waren dan ook uiterst tevreden en het oordeel luidde eenparig, dat het een prettige avond geweest was.

75-Jarig bestaan van de Vereeniging Gemieloeth Ghasadiem te Almelo

Ter gelegenheid van het 75-jarig bestaan der Vereeniging Gemieloeth Chasadiem te Almelo, kwamen Vrijdag j.l. het Bestuur dezer vereeniging, het kerkbestuur en leeraar met eenige belangstellenden te 3 uur in de Synagoge bijeen, waar de voorzitter der vereeniging, de heer A. ten Brnik, in eenige goedgekozen woorden de gemeente eene sierlijke Biema, vervaardigd door den meubelmaker B. Meier alhier, geheel aansluitende aan de stijl van Heilige Arke en Doegon, aanbood. De penningmeester der gemeente, de heer S. de Groot, aanvaardde gaarne, onder hartelijke dankbetuiging dit geschenk waaruit opnieuw blijkt de offervaardigheid der vereeniging, die reeds zoovele malen blijken van belangstelling aan de gemeente had getoond. dit De leeraar sprak ook zijne vreugde uit over bijBigdei Koudesj een oeschenk en boodnamens passende sjoelklok aan, alsmede een kandelabre, ten gebruike bij het voorlezen der Megilla. Nog voerde de heer M. I. de Jong, vice-voorzitter verder vereeniging, het woord, dankende dat degeheel eeniging deze Biema geschonken heeft, die geschonken aansluit bij de Doegon echtegenoote ter nagedachtez.g. van zijne ontslapen nis kerieas hattouro werd voor Sjabbosmorgen na beide vereenigingen door den leeraar een exstra Miesjebeirach uitgesproken. Zondagavond j.l. kwamen de leden der vereeniging ter gemeentelokalen bijeen om verder het feest der vereeniging te vieren. De voorzitter der feestcommissie, de heer Jacob van Gelder roept de talrijke opgekomenen een hartelijk welkom toe, deelt mede, dat het oorspronkelijke plan een groot feest en kleiner cadeau ten gevol-e de tijdsomstandigheden en een treurige gebeurtenis in de gemeente, het overvoor lijden van mevr. de JongLeverpoll, die zooveelgroovereeniging heeft gedaan, is omgezet in een de ter cadeau en een kleiner feest. Niettegenstaande dit, hoopt hij, dat deze avond een echt gezellige moge z".. en hij als een waardig slot aan de 75-jarige herdenking in de analen der vereeniging zal kunnen vermeld worden en leest daarna de gelukwensch van de vereeniging Legoelom" voor. Dje voorzitter, dei vereeniging begroet ook de aan-

alhier, houdt a.s. Dinsdagavond 8 uur in het Hof van Holland, een bijeenkomst. Het woord zal gevoerd worden door Rabbijn L. H. Sarlouis.
NEDERL. ZIONISTENBOND. ARNHEAI. De Afdeeling Arnhem van den N.Z.B. houdt a.s. Dinsdag haar jaarlijksche algemeene ledenvergadering in Hotel des Pays Bas, waar de heer A. Ehrenfeld uit 's-Gravenhage een reteraat zal houden en waar verschillende aangelegenheden, het laatste Zionisten-Congres te Basel en de eerstkomende algemeene vergadering van den Nederlandschen Zionistenbond betreffede, zullen worden behandeld.

HILVERSUM. De vereeniging Sjemiros Sjabbos

..

'Bestuur,

en Feestcommissie der Pieuse vereeniging Gemiloes ChasodiemtAilZmaeon*d Metz, M,.

het midden de Leeraar. ie Heer.

. de

's-HERTOGENBOSCH. Het kinder-Chanoekofeest, door Sjoloum Wereingoes j.l. Zondag georganiseerd, kan als uitstekend geslaagd beschouwd worden. Overvol was de groote zaal van het Oranje Hotel" met belangstellenden en een 70-tal kinderen, toen de Voorzitter der Vereeniging, de heer Zondervan, allen het welkom toeriep en dank bracht aan de dames en heeren leden van het comit van voorbereiding, in het bijzonder mevr. de Vries en den heer de Lieme. Veel succes oogstten een voorstelling van De Menorah" en de opvoering van De Joumtoufrevue". Eenige leuke kinderfilms, door den heer I. van Dijk vertoond, waarbij door mevr. van Blijdestein een verklaring werd gegeven, verhoogden de feestelijke stemming, terwijl het aan de noodige versnaperingen natuurlijk niet heeft ontbroken. In de komende weken bestaat voor onze Joodsche stadgenooten volop gelegenheid om van Joodsche bijeenkomsten te genieten. A.s. Zaterdagavond houdt Talmud Thora" haar jaarlijksche feestvergadering, waarbij onze Opperrabbijn, de weleerw. heer S Heertjes, spreken zal over Israls Zegen Zondagavond spreekt Opperrabbijn Dasberg voor de afd Den Bosch van den Nederlandschen Zionistenbond terwijl op Zaterdagavond 19 December Dr. de Hond als spreker optreedt voor de leden van Sjoloum Wereingoes". AioDe bekende Joodsche kunstenaars Sonja oen vermoedelijk in mis en Alexander Asro zullen nun loop der volgende week ons doen gemeten van kunst.

NIEUW

ISRALIETISCH

WEEKBLAD

13

VIERDE BLAD
*an 11 December 1931, No. 31, 67ste Jaargang.

DE VROUW IN DEN PENTATEUCH

Voor leden en gentroduceerden van het Genootschap voor de Joodsche Wetenschap in Nederland sprak Dinsdagavond 1 Dec. in de vergaderzaal der Port. Isr. Gemeente alhier mr. dr. G. Cahnter over De vrouw in den Pentateuch". De Voorzitter, Opperrabbijn I. Maarsen, richt zich in zijn welkomstwoord in het bijzonder tot den spreker van den avond, die door de functie, welke hij in de Alliance bekleedt, voor velen geen onbekende is. Spr. constateert met genoegen, dat nu eens iemand uit den kring der leden een lezing zal houden. Het is zoo langzamerhand mode geworden, buitenlandsche geleerden als sprekers te doen optreden. Dat dit zoo is, ligt slechts secundair aan het bestuur. Primair hebben de leden schuld, die op de opwekking om ook eens iets van de vrucht van hun studie ten beste te geven niet reageeren. Mr. Cahnter, hierna zijn rede aanvangende, heeft, toen hem eenige jaren geleden werd medegedeeld, dat hij tot lid van het Genootschap was benoemd, zich afgevraagd, waaraan hij die onderscheiding te danken had. Het antwoord heeft hij niet kunnen vinden. Om echter blijk te geven van daadwerkelijke belangstelling in de Joodsche Wetenschap heeft hij de benoeming aanvaard en hij heeft gemeend, niet beter te kunnen doen, dan ook door het houden van een voordracht van die belangstelling te doen blijken. Het ligt in den aard van spr. beroep, dat hij op de gedachte is gekomen om een beschouwing te houden over de Pentateuch, niet zoozeer als Leer, maar als Wet. Wegens den grooten omvang der stof heeft hij een keuze moeten doen en zoo zal hij zich bepalen tot een bespreking van de positie der vrouw in de Pentateuch. De keuze van zijn onderwerp zal wel oorzaak zijn, dat onder de aanwezigen ook vele Dames zijn, wat spr. met genoegen constateert. Wanneer we ons afvragen, wat de Pentateuch is, dan komen we direct op buitengewoon gevaarlijk terrein. Men kan de Pentateuch van twee standpunten beschouwen, die ten eenenmale onvereenigbaar zijn en lijnrecht tegenover elkaar staan: het orthodoxe en het bijbel-critische. Spreker zal het niet wagen, partij te kiezen. De beide theorien vinden we kernachtig geformuleerd in Prof. Palache's Inleiding tot den Talmud. De studie, die spr. ter voorbereiding van zijn lezing heeft gemaakt, heeft hem de overtuiging bijgebracht, dat de streng orthodoxe theorie, volgens welke de Thouro het volk Isral op den Sinai zou zijn gegeven, moeilijk vol te houden is. Wat is eigenlijk 't Joodsche volk, waar komt het vandaan? Het is buitengewoon moeilijk met het Bijbelverhaal aan te nemen, dat het uit Adam is voortgesproten of dat het ontstaan is als in het eerste Boek van Mozes wordt verteld. Anderzijds moet men ook met de wetenschappelijke theorien voorzichtig zijn, waarin geen overeenstemming is te vinden en waarvoor men nog steeds zoekende is, zoodat vaak een opgebouwd systeem omvergeworpen wordt. Het wetboek Hamurabi, dat in 1902 werd ontdekt, was een gebeurtenis van den eersten rang. Hamurabi was een tijdgenoot van Abraham, hij kan dus niets aan de wet van Mozes hebben ontleend. Anderzijds schijnt vast te staan, dat Mozes ook niet uit Hamuraibi heeft geput. Men meent te kunnen vaststellen, dat beide wetgevers eh gemeenschappelijken stamvader hebben, die dus vr Hamurabi moet hebben geleefd. De bakermat van het Joodsche Volk schijnt het land Kenaan te zijn geweest. Maar spr. gelooft, dat het een verkeerd standpunt is, te gelooven dat het volk zoo maar stormenderhand het land heeft veroverd. Zoo iets ligt niet in den aard van het volk. Het is langs den weg der evolutie in het land gekomen. De volken hebben zich verplaatst, de Semieten, van wie het Joodsche volk afstammen, ook. Het was 2500 jaar vr de gewone jaartelling, dat dit gebeurde. Duizend jaar vroeger heeft er ook zulk een evolutie plaats gehad. Beide wetboeken vertoonen veel punten van overeenkomst. De volgorde is nagenoeg dezelfde, vele bepalingen komen met elkaar overeen. Dat kan geen toeval zijn. Spr. laat het trekken van conclusies maar aan de geleerden over. Volgens het orthodoxe standpunt zou de wet door bemiddeling van Mozes zijn gegeven en bestemd zijn, om oogenschijnlijk te eeuwiger dage onveranderlijk te blijven, dus zonder rekening te houden met de evoluties, die elk volk meemaakt. Spr. zegt oogenschijnlijk, omdat, gesteld, dat de wet van G. afkomstig is en de volmaaktheid zelve is, ook voor latere tijden, er toch nog altijd de traditie is, de mondelinge leer, zonder welke de wet niet volledig is en niet volledig kan zijn. Het heeft spr. daarom getroffen, dat de wet alleen spreekt van de geschreven leer. Jozua spoorde het volk aan, na te komen, wat het van Aiozes en hem geleerd heeft, naar alles wat in de wet geschreven staat. Ten aanzien van de besnijdenis, het ook ingrijpen op andere wijze, zooals blijkt uit het nieuwe art. 373 van het Burgerlijk Wetboek, dat ik U hierbij voorlees: Indien een kind, uit welke oorzaak ook, zoodanig opgroeit dat het met zedelijke of lichamelijke ondergang bedreigd wordt, kan het kind, hetzij op verzoek van hem die de ouderlijke macht uitoefent, van een zijner bloedverwanten of aangehuwden tot den vierden graad ingesloten, of van de voogdijraad, hetzij op vordering van het openbaar ministerie, door den kinderrechter voor een bepaalden tijd onder toezigt worden gesteld". xln 373 wordt vervolgens bepaald: Bij zijne beschikking tot onder-toezichtstelling wijst de kinderrechter, daarbij mede lettende op de godsdienstige gezindheid van het gezin, waartoe het kind behoort, een persoon aan van het mannelijk of vrouwelijk geslacht, die, onder den naam van gezinsvoogd, met het toezicht op het kind wordt belast en gehouden is zich daarbij naar de aanwijizingen van den kinderrechter te gedragen" Ziedaar het tweede instituut, waarop ik doelde en over de taak waarvan in speciale gevallen ik hedenavond iets wil zeggen, n.l. dat van gezinsvoogd. Het is zeker voor de hier aanwezige gezinsvoogden niet noodig een uiteenzetting te geven van hun taak in het algemeen. Het is zelfs zeer wel mogelijk, dat zulk een uiteenzetting door mij, die slechts zijdelings de praktijk der gezinsvoogden ken, niet aan de door de.geregelde werkers te stellen eischen voldoen zal. Mij dus wagend aan kritiek, meen ik toch in het algemeen iets van de taak der gezinsvoogden te moeten uitstippelen. Anders bestaat er, geloof ik, gevaar dat hetgeen volgt, althans voor den buitenstaander, minder duidelijk wordt. Die taak omschrijft de wet (art. 356) als volgt: Indien een kind onder toezigt is gesteld, is hij die de ouderlijke macht uitoefent, behoudens beroep op den kinderregter, verpligt zich bij de opvoeding van het kind te gedragen naar de aanwijzingen van den gezinsvoogd" Het is duidelijk, dat hier den gezinsvoogd het recht, beter gezegd de plicht krijgt, om te zorgen dat de zedelijke of lichamelijke ondergang die dreigt, voorkomen zal worden, althans voor zoover de beschikbare middelen het toelaten. Die beschikbare middelen zijn door den wetgever ruim toebedeeld. De gezinsvoogd kan het kind in het bemaar hij kan dan staande gezin iaten blijven,kinderrechter) (zij hetkind ook 't met medewerkii.g van den naar een ander gezin of naar een inrichting laten overplaatsen. Hij kan, indien zijn voorschriften niet behoorlijk worden opgevolgd, stappen doen, die kunnen leiden tot ontzetting uit de ouderlijke macht. De gezinsvoogd heeft een groote macht, maar dat beteekent tevens, dat een groote verantwoordelijkgebod aan Abraham is gegeven en dat deze het heeft toegepast, van het huwelijk, dat Izak Rebecca in de tent van zijn moeder voerde, haar tot vrouw nam en haar lief kreeg, van de echtscheiding, dat de man de vrouw een scheidingsbrief ter hand stelt en haar wegzendt. Dat is geen wetgeving. Er moet iets anders naast de wet bestaan hebben. Spr. kan op dit thema niet verder gaan, de tijd dwingt hem zich tot zijn onderwerp te bepalen. Het beste is, de vrouw te volgen van haar geboorte tot haar dood. Reeds vr haar geboorte is zij een onderwerp van zorg voor den wetgever. Wordt een zwangere vrouw bij een vechtpartij gestooten, dan zijn daaraan juridische gevolgen verbonden. Kan de geboorte toch plaats hebben, dan moet een schadeloosstelling worden betaald, waarvan het bedrag door den man bepaald wordt, omdat de vrouw zijn eigendom is, in welke omstandigheid voor de vrouw niets vernederends is gelegen, omdat toen geen andere opvatting bestond. Bij de geboorte van het kind beschikte men niet over verloskundigen, wel over vroedvrouwen. Schenkt de vrouw het leven aan een dochter, dan blijft ze langer onrein dan wanneer zij een zoon heeft gebaard. Spr. heeft genformeerd, wat daarvan de reden kan zijn. Geen medicus, ook geen specialist, wist een oplossing te vinden, ook een commentator en een rabbijn bleven het antwoord schuldig. De opvoeding der kinderen resumeert zich in twee punten: zij moeten de wet leeren en vader en moeder eeren. Daarmede is het opvoedkundig program uit. De meisjes nemen deel aan de huiselijke werkzaamheden en moesten vaak hard werken. Maar dat komt nog wel voor. De vrouwen behoefden niet in een harem opgesloten te worden, zij gingen evenmin gesluierd. Alleen voor verloofde meisjes schijnt de sluier voorgeschreven te zijn, zooals uit het verhaal van Rebecca's huwelijk blijkt. De vader of het hoofd van den stam koos den man uit. Dat de ouders van Rebecca haar vroegen, of ze de vrouw van Izak wilde worden, is daarmede niet in strijd. Een zoo gewichtig iets als het huwelijk werd als een priv aangelegenheid beschouwd. De overheid, noch de priester had er iets mee te maken. Het Joodsche volk vormde een theocratie. Het kende geen anderen bemiddelaar dan de hoogepriester. Een koning was er niet. Wel waren er de hoofden van stammen, maar uit niets blijkt, dat zij in administratief opzicht een rol hebben gespeeld. Het huwelijk was geen sociale gebeurtenis, maar uitsluitend een priv aangelegenheid. De vrouw wordt door den bruidegom gekocht. De man was volkomen vrij nog een andere vrouw naast haar te nemen. De polygamie zal zich wel tot bigamie beperkt hebben, dus tot het hebben van twee vrouwen of van een vrouw en een concubine. De vrouw was de iesjoo", met de pieleeges" zal wel de concubine bedoeld zijn.. Het Joodsche huwelijk kon alleen door den man verbroken worden. Uit de geschiedenis van Hagar blijkt, dat de vrouw niet het recht heeft gehad haar slaven weg te sturen zonder voorkennis van den man. In het verkoopen van de dochter tot vrouw of slavin zat niets vernederends. Lot stelt, alsof het de gewoonste zaak ter wereld was, zijn twee dochters ter beschikking der onverlaten, die zijn gasten, de twee engelen, bedreigen. De vrouw kon een eenmaal afgelegde gelofte niet houden, als haar vader of haar man zich daartegen verzet. Toch nam de vrouw in het huisgezin een zeer voorname plaats in. Haar rechtspositie was niet beter en slechter dan bij de andere volken uit dien tijd. Zij werd volstrekt niet als minderwaardig ter dege beschouwd en kon zich als zij wilde laten gelden. Ook toen zal wel reeds gegolden hebben wat later zqo eigenaardig is geformuleerd in het: ce que la femme veut, dieu veut; wat de vrouw wil, wil Gd.
knopt. Van de besnijdenis lezen we alleen, dat het

huwelijk en de echtscheiding is de wet zeer be-

EEN MOOI INITIATIEF

Mijn artikel, dat, onder bovenstaand opschrift Cerige weken geleden in dit blad voorkwam, heeft eenige stofwolkjes doen opwaaien. Ik schaam mij het te moeten bekennen, maar ik heb niet alles, wat mij werd tegengeworpen, kunnen begrijpen. Zoo b.v. niet het relaas van dien eenen inzender, die mij een heele reeks vragen stelde, om dan te komen tot de slotsom: alles en allen trachten zich van de jeugd meester te maken", dus n.b. precies het punt waarvan ik uitgegaan ben. Ik zal mij dan ook te dezer plaatse niet verder in al die would-be gewichtige zaken verdiepen, doch wel wil ik er nog even op wijzen, dat, wanneer men eerlijk en loyaal naar het gemeenschappelijke groote doel wil streven, men niet (naar verkeerde, vooral Joodsche, gewoonte) moet beginnen met het opwerpen van theoretische bezwaren en den tijd niet verloren moet laten gaan met volkomen overbodige bespiegelingen. Trouwens de Redactie van dit blad heeft harerzijds ook reeds in een noot daartegen gewaarschuwd. Ook lijkt het mij geen sympathieke geste van sommige vereenigingen om te trachten, nu allereerst een basis van onderling vertrouwen geschapen dient te worden (welke basis aan den bewusten Haagschen opzet ontbroken heeft) eigen perfectie en alleenzaligmakerij" (het woord zegt reeds hoe onjoodsch het begrip is) op den voorgrond te schuiven, waar wij toch bovendien heel goed weten, dat het program dier vereenigingen niet zoo heel veel zal afwijken van dat van andere, heel wat langer bestaande. In een op te richten Bond dienen de vereenigingen allereerst als volkomen gelijkwaardig tot elkaar te komen. Propaganda voor de eigen vereeniging behoort buiten dit verband te blijven (dus niet trachten elkander vliegen af te vangen). De Joodsche jeugd heeft den neutralen Bond hard, zeer hard noodig. Wanneer men dus begint zijn krachten te geven voor de oprichting van dezen Bond, verricht men zonder eenigen twijfel een buitengewoon nuttig werk in het belang van de Joodsche jeugd. Laat men eens beginnen een enqute in -te stellen bij alle in aanmerking komende vereenigingen. Met dank voor de plaatsing, Den Haag, 8 Dec. 1931. ARN. H. [Wij zijn het eens met den schr., dat men nu niet moet trachten elkander vliegen af te vangen, doch de bestaande vereenigingen behooren zich in een bond aaneen te sluiten. Er zijn misschien vereenigingen, die geen deel wenschen uit te maken van een Joodschen bond, die de Thora als het levenselement van Isral erkent en op politiek terrein de neutraliteit huldigt: welnu, zulke vereenigingen moeten zich bij den door ons bedoelden bond dan maar niet aansluiten. Maar overigens is in den bond plaats, naar wij meenen, voor alle overige bestaande Joodsche jeugdvereenigingen. Red. N.I.W.J.

helpers hebben de kleintjes hun vreugde daverend uitgezongen. De heer Tonneman liet de kleinen genieten van zijn poppenkast, waarbij natuurlijk de klassiek geworden Jan Klaassen niet ontbrak. Een aantal leerlingen der laagste klasse voerde op zeer verdienstelijke wijze een tooneelstukje op, ingestudeerd onder leiding van mej. E. de Vries en den heer L. van Gelderen, door den laatste vervaardigd naar Van twee kleine vragertjes" door Clara AsscherPinkhof. Twee andere kleintjes hielden een en zeer aardige samenspraak, vervaardigdDank ingestuzij den deerd door mej. E. de JongeUrbach. Peerboom, den wakkeren voorzitter der heer Ph. ouder-commissie, ontbrak het niet aan de noodige versnaperingen. De firma Groenteman en Bolle had, evenals vorige jaren, een aantal bananen gratis beschikbaar gesteld. Ten slotte kregen de kleinen nog een zak lekkers en een geschenkje mee naar huis. De heer G. G. Kleerkooper, hoofd der school, bedankte allen, die meegewerkt hadden om het feestje te doen slagen, waarna de kleintjes, opgewonden door al het genotene, door de dankbare ouders in ontvangst werden genomen.

CHANOEKOFEEST IN TALMUD TORA. Zondag 6 December was het feest voor de leerlingen der laagste 3 klassen van de Talmud Toraschool. Onder leiding van den heer Cardozo en zijn

Debat.

Van de gelegenheid om den inleider vragen te stellen werd door velen gebruik gemaakt. De heer M. v. G e I d e r e n kan het tot zijn spijt van a tot z niet met den inleider eens zijn. Deze wilde objectief zijn tegenover de beide stroomingen, maar is dit allerminst geweest. Zijn standpunt tegenover de Pentateuch was wel zeer partijdig. De orthodox Joodsche opvatting zou niet houdbaar zijn. Spr. is zoo vrij daarin met den inleider van meening te verschillen: het is het eenig mogelijke standpunt. Het bijbelschcritische standpunt getuigt van zoon ontzaglijken willekeur, dat spr. niet begrijpt, dat een man als dr. Cahnter het heeft kunnen aanvaarden. De openbaring op Sinai kan geen suggestie zijn geweest. Ze is geschied ten aanhoore van twee millioen bewuste, denkende wezens. De bewering van den geachten inleider, dat de Pentateuch uit ver-

schillende fragmenten bestaat, die op verschillende tijdstippen zijn geschreven, bewijst dat hij niet voldoende in de zaak, waarom het hier gaat, is doorgedrongen. Hij schijnt geen kennis te dragen van de ontzaggelijke literatuur, die over de Babel-Bibe!kwestie is verschenen en waarin de orthodoxe Joodsche opvatting zegevierend uit den strijd is gekomen. Men moet niet uit het oog verliezen, dat de wetten der Thouro niet voor het eerst op den Sinai geopenbaard zijn. Minstens 70 a 80 % van de 613 ge- en verboden waren ook reeds vroeger bekend. Ook heeft er reeds lang vr Hamurabi een Joodsche traditie bestaan. Men denke slechts aan de Noachidische geboden. Dat waren geen simpele zeven geboden. Neen, ieder van deze zeven punten was een rechtstitel, waartoe een groot aantal ge- en verboden behoorden. Reeds de beroemde bijbelcommentator Nachrnanides heeft er op gewezen, dat onder de Noachidische geboden vele der tarjak mitswous vervat zijn. Er schuilt dan ook niet zoo veel overdrijving in, wanneer de Talmud beweert, dat Abraham reeds de mondelinge leer in acht genomen heeft. De mondelinge en schriftelijke leer zijn een onscheidbaar geheel. Beide zijn op Sinai gegeven. Spr. wil nog op een groote onjuistheid wijzen. Het Jodendom kent geen bemiddelaar tusschen G. en volk De inleider heeft hier een echt Christelijke uitdrukking gebruikt. Wij hebben geen bemiddelaar noodig, omdat we dicht genoeg bij Gd staan om als 't ware tot Hem te kunnen spreken. Wat het huwen van Abraham met zijn halfzuster betreft en van Jacob met twee zusters, spr. kan daarvan alleen zeggen, dat dergelijke huwelijken vr de wetgeving op Sinai niet verboden waren. Spr. heeft nog verschillende bedenkingen, hij durft echter niet langer van de hem geboden gelegenheid gebruik maken. De heeren More Levisson, More L. Hirschel en S. Pinkhof onderstrepen de critiek van den heer v. Gelderen en toonen het onhoudbare van veel van wat door mr. Cahnter is gezegd aan. Zij wijzen er o.a. op, dat de Inleider geput heeft uit bronnen, die reeds verouderd zijn. De moderne bijbelcritiek plaatst zich thans op een geheel ander standpunt. De eerw. heer Levisson vestigt bovendien de aandacht op het bekende werk van Prof. Preuss, waarin voor den langeren duur der reinigingsdagen bij de geboorte van een meisje een zeer aannemelijke verklaring gegeven wordt. Dr. F. Leviticus vindt den avond zeer geslaagd en hoopt, dat er meerdere van deze soort zullen volgen, waarin gelegenheid wordt geboden om het aan de orde gestelde onderwerp van verschillende zijden te belichten. De Voorzitter is het met veel van wat in het debat is opgemerkt eens. Spr. zou nog een beetje verder willen gaan en zeggen, dat wanneer mr. Cahnter zijn inleiding nog eens in het licht van de gemaakte bemerkingen zal bezien, vele punten hem duidelijker zullen zijn geworden. Bij de openbaring op Sinai zijn inderdaad veel dingen gesanctionneerd, die vroeger reeds bestonden. Terecht heeft mr. Cahnter gevoeld, dat er een traditie moet zijn geweest. Spr. beveelt hem de lezing van verschillende boeken aan, o.a. dat van Jampel en van v. Wijngaarden Spr. besluit zijn critiek met den inleider dank te zeggen voor zijn voordracht. Wij hebben er iets van gezegt spr. leerd en U misschien zelf ook! Mr. Dr. Cahnter, de debaters beanrwoordenden, geeft toe, dat hij niet de geheele literatuur op zijn onderwerp betrekking hebbende, heeft gelezen. Toch heeft hij de conclusie kunnen trekken, dat beide standpunten niet tot elkaar zijn te brengen. Spr. heeft zich den bemiddelaar niet ais een soort biechtvader gedacht. Hij dacht aan Mozes, die de wet heeft ontvangen, om haar aan het Joodsche Volk te geven. En aan den Hoogepriester, wanneer deze een moeilijkheid niet kon oplossen en zich dan tot een hoogere Macht wendde. Met genoegen vernam spr. uit den mond van den Voorzitter, dat deze iets van zijn inleiding geleerd heeft. Dat is meer dan spr. heeft durven hopen en de beste belooning voor de moeite aan de voorbereiding besteed, die hij zich kan wenschen. De Voorzitter zal den wensch van dr. Leviticus in het Bestuur ter sprake brengen. Dergelijke debatavonden behooren echter in de secties thuis, waardoor het leekenelement uitgeschakeld kan worden.

KALENDERS.
Evenals vorige jaren geeft de N.V. Mij tot Exploitatie van de Victoria-Bron, gevestigd te Amsterdam, weder een zeer practischen maandkalender uit, voorzien van eenige reproducties van foto's o.a. van de op 380 M. diepte ontspringende bron te Oberlahnstein en verder van het bedrijf van deze Nederlandsche Maatschappij. De duidelijke datumcijfers en een memorandum voor het maken van kleine aanteekeningen zullen dezen kalender, die keurig is uitgevoerd, zeer gewild maken, waardoor hij ongetwijfeld een goede plaats zal verkrijgen. nis in gezinnen, ieder bestaande uit op zich zelf voldoende geestelijk en zedelijk gezonde menschen, die echter onvoldoende samenwerken. De zedelijke of lichamelijke ondergang van het kind dreigt daarnaast, zeker in nog meerdere mate, als aan een of meer der onderdeelen een gebrek kleeft, als men te doen krijgt met abnormale kinderen, m.a.w. wanneer er bij de ouders fouten bestaan, die de opvoeding van het kind benadeelen, of fouten bij het kind, door welke de kans op zedelijke of lichamelijke ondergang belangrijk wordt. Van die fouten behandel ik thans een der meest voorkomende, n.l. de zwakzinnigheid. Laat mij U daartoe allereerst iets vertellen van zwakzinnige kinderen. Gij allen weet uit ervaring, dat er tal van kinderen zijn, die tengevolge van een gebrek in de geestvermogens met behulp van een gewone opvoeding en van gewoon onderwijs niet zoo ver kunnen koden kring, waarin de omstandigheden hem of haar plaats in de maatschappij met eere kunnen vervullen. Zij kunnen niet zoo ver komen, dat zij later in de kring waarin de omstandigheden hem of haar plaatsen, datgene doen, wat als mensch, als bewust deel der maatschappij hun plicht is. Al deze kinderen worden bestempeld met den naam zwakzinnigen. Het tekort in geestelijke vermogens kan meer en minder erg zijn. Men onderscheidt gewoonlijk drie graden: ten eerste de hooge graden. De lijders hieraan vormen de z.g.n. idioten. Het zijn kinderen, die geheel onvatbaar zijn voor geestelijke invloeden. Een tweede groep is bestempeld met den naam van imbecielen, de zwakzinnigen in engeren zin. De geestelijke werkkracht, het geestelijk bevattingsvermogen van deze kinderen is verminderd. Vaak is de waarneming onnauwkeurig en de opmerkzaamheid gering. De denkkracht is beneden het normale; daarnaast beter gezegd dientengevolge is als regel tevens het zedelijk bewustzijn abnormaal. Ook de wilskracht komt niet tot voldoende ontwikkeling. Dikwijls zijn ze zenuwachtig. Een deel is onrustig, ongedurig; anderen zijn in hooge mate onverschillig. Ook "lichamelijk zijn er dikwijls stoornissen. Lijders aan den lichsten graad van deze aandoening worden bcstenneld met den naam achterlijken of debielen. Deze debielen vertoonen de bovengenoemde afwijkingen gedeeltelijk of in lichteren praad. De "tusschen de verschillende groepen zijn met '-.ltijd gemakkeli-'k te trekken. Er bestaan overgangen, zooals er ook overgangen bestaan tusschen de deiele en normale menschen.
(Wordt vervolgd).

ZWAKZINNIGHEID EN DE TAAK DER GEZINSVOOGDEN

Rede gehouden door Dr. L. Hertzberger voor
de Vereeniging van

heid op hem rust. Hoe zal een gezinsvoogd zijn werk beginnen? Wij antwoorden: op de wijze zooals elk

Joodsche Gezinsvoogden en Woensdag 25 November 1931. -Voogdessen, op

Vijf en twintig eeuwen

' gebruiken". 1 ) Indien men Isral" vervangt door Nederland zouden deze woorden een geschikt motto vormen bij een opstel over onze kinderwetten. In deze wetten toch wordt gestreefd en door krachtige hulp zoowel civielals strafrechterlijk bevorderd, dat voor ieder kind, dat thuis kans heeft te mislukken, de weg geopend wordt om uit te groeien tot een zoo volvaardig volwassene, als lichaam en geest van het kind toelaat. Groote vooruitgang heeft in deze de -et van 5 Juli 1921 gebracht. Twee nieuwe instituten zijn toen ingeDr. L. HERTZBERGER. voerd. Het eerste is dat van den kinderrechter, d.i. een rechter die gespecialiseerd is voor de behandeling van kinderzaken. Bedoeling was, om te krijgen (ik gebruik de woorden van de Memorie van Toelichting) een lenig, vlug werkend, gemakkelijk toegankelijk wettelijk orgaan, dat voortdurend op de hoogte is en blijft van het kind en het gezin, waartoe het behoort". De taak van dezen rechter is uitgebreid. Hij behandelt kinderstrafzaken; door zijn handen gaan de aanvragen om ontzetting uit, ontheffing van en herstel in de ouderlijke macht. Hij kan echter

geleden werd in Isral het profetenwoord gehoord: Hoe komt gij er toe van Israls land het spreekwoord te gebruiken: vaders worden eten onrijpe druiven en de tanden der zonen de Heer, stomp van. Zoo waar ik leef, spreekt God er voortaan zal men dit spreekwoord niet meer in Isral

i)

Ezechiel 18:23.

werk moet beginnen, dw.z. te bestudeeren den bodem, die bewerkt zal worden. Een goede gezinsvoogd zal allereerst kennis nemen van alles wat omtrent het kind en het gezin bekend is. Uit de ra"pporten, die de Kinderrechter ter beschikking krijgt, uit de getuigenverhooren. zal menig gegeven blijken. De gezinsvoogd zal reeds weten, welk gevaar er voor het kind dreigt en aan welke oorzaken dat gevaar wordt geweten. Men behoeft nog geen gezinsvoogd geweest te zijn of iets over zijn werk gelezen te hebben, om vast te stellen, dat de fout kan zitten zoowel in de ouders als in het kind. Hij of zij die in de wereld heeft rondgekeken, weet, dat er gezinnen zijn, waar drankzucht, ontucht, groote onverschilligheid, ook wel misdaad, een behoorlijke opvoeding der kinderen belemmert. leder, die een beetie ervaring heeft. zag mede de gevallen van voortdurende oneenigheid tusschen vader en moedei, al of niet vergezeld van scheidingsprocessen en scheiding en tevens de groote schade, die het arme kinderzieltje, soms ook het hoofdje en het lichaam door dit onnatuurlijk gebrek aan samenwerking der ouders heeft moeten lijden. Het is daartegenover bekend, dat kinderen soms mislukken, ook' daar waar de beide verstandige ouders in volkomen harmonie hun uiterste best voor de opvoeding doen. Dan zijn er fouten gelegen in het kind zelf, het kan een misdadigen aanleg hebben, verkeerde gewoonten, karakterfouten, bepe'kt verstand enz. De gezinsvoogd weet bij zijn aanwijzing reeds heel veel. Toch zal hij met zijn eigen oogen moeten trachten verder te zien. Hij zal dat kunnen doen, als hij het vertrouwen van ouders en kind wint, zeker als hij het zoover brengt, dat hij als vriend des huizes gaarne-ontvangen wordt. Hij zal dan vaak tot de slotsom komen, dat kleine oorzaken groote gevolgen hebben. Vooral misverstand zal hem. vaak blijken. Men kan dezen toestand vergelijken met een machine, waarvan alle onderdeden goed zijn, zonder echter goed in elkaar te grijpen. De deskundige in dit geval de goede gezinsvoogd zal de verbeteringen aanbrengen die leiden tot een efficinte samenwerking. De gezinsvoogd zal daarna in vele gevallen door het wegnemen van he misverstand, door beleering, door te wrzer. op het belang van het kind, op de plicht der ouders, deze kunnen leiden op een weg, die het dreigende gevaar doet verdwijnen. Hij zal, waar stoornis bestaat m iets wat de verhouding tusschen ouders en kind beide in de rijpere jeugd menigmaal voorkomt 'tartijen tot zegen van k nd en van ouders to: elkaar kunnen brengen. Hier was sprake van stooi-

14

NIEUW ISRALIETISCH WEEKBLAD

ovatie in ontvangst te nemen. Mei. T. Impyn, soubrette, Harmonica virtuozen De Lorenzo'-' en natuurlijk Jac. Presser en Bram Rabbie, (kan men zich wel een Jodsch feest indenken zonder deze twee?) benevens het orkest onder leiding van hen heer Alb de Vries, oogstten veel succes en applaus. Hartelijke woorden van dank bracht de Directeur aan allen die zoo geheel belangloos hunne meiewerking verleend hadden. In het bijzonder den heer Bas, die het initiatief voor dezen geslaagden avond had genomen. De Firma Joachimsthal had ook voor deze gelegenheid voor de verpleegden gratis een aardig programma gedrukt. De heer I. Cohen, voorzitter van Zang Verheft" vertolkte de gevoelens van de leden zijner vereeniging, die zich, getroffen door wat zij dezen avond hadden medegemaakt, bereid verklaarden, steeds voor de J. I. te willen optreden. keraad en de Senaat van Saguntum". Het is aan den lezer om het punt van overeenstemming te vinden tusschen beide bestuurscolleges. Mag ik U, geachte Redactie, van harte dank zeggen voor de plaatsruimte, die U mij wederom voor onze Haagsche vriendschappelijke kfbbelpartijen heeft toegestaan?

JOODSCHE VROUWENRAAD

De Kinderbijbel De Schat der Eeuwen

Voor de afd. Amsterdam van den Joodschen Vrouwenraad in Nederland sprak Dinsdagmiddag in her Carltonhotel Mej. S. Gazan over den door haar bewerkten kinderbijbel De Schat der Eeuwen". De Voorzitster, Mevrouw dr. Mendes da Cost a V e t, aaht het overbodig de spreekster bij de aanwezigen in te leiden. Als schrijfster van den Kinderbijbel heeft zij zich algemeene bekendheid verworven. Reikhalzend is naar het verschijnen ervan uitgezien en nu hij er is, kan spr. met genoegen verklaren, dat de uitgave een succes is. De verhalen zijn z boeiend, z voor kinderen geschikt, dat het wel niet anders kan of van doorbladeren moet lezen komen. Mej. Gazan heeft het verstaan. om haar verhaal te houden in de hoogheid van de stijl van het bijbelverhaal. Spr. stelt het zeer op prijs, dat zij zich bereid heeft verklaard, voor leden van de afdeeling te vertellen, hoe volgens haar opvatting de Bijbel met de kinderen dient te worden gelezen. Mej. Gazan wil er allereerst op wijzen, dat vele hoofdstukken van den Bijbel voor kinderen heel moeilijk zijn. De vraag is nu, of een kinderbijbel z moet zijn, dat een kind hem in handen neemt en er geboeid in leest. Spr. heeft hooren verteilen, dat een zevenjarig jongetje in Palestina, voor wien het Hebreeuwsch spreektaal is, naar den Bijbel greep zooals hier een kind van dien leeftijd b.v. naar Robinson Cruso" en dat steeds de Simsongeschiedenis de grootste attractie was. Die was zoo metsagek" zoo leuk", zouden onze kinderen zeggen. Een kinderbijbel moet al heel goed zijn, wanneer hij kan concurreeren met de spanning, waarin de Bijbel zelf zijn vertellingen geeft. Geen oud historieboek is zoo boeiend geschreven als onze oude Bijbel. Kunnen we niettemin onzen kinderen den kinderbijbel zonder meer in handen geven? Spr. zou de vraag in Bevestigenden zin willen beantwoorden, onder voorbehoud, dat de vele moeilijke gedeelten, waarvan spr. echter geen enkele zou willen missen, door een oudere mt het kind gelezen worden. Spr. dacht daarbij niet dadelijk aan de moeder, maar aan een onderwijzer of onderwijzeres. Bij nader inzien is ze echter tot de overtuiging gekomen, dat het beter is. wanneer de moeder het kind in deze stof inwijdt. De bijbel toch is niet het gewone boek. De moeder die voor haar kind den kinderbijbel koopt, wil het niet een boek geven zooals elk ander. Ze heeft er een vooropgezet doel mede. In de meeste gezinnen komt op een bepaalden tijd het probleem aan de orde of het kind godsdienstonderwijs moet hebben. In gezinnen, waar men in overeenstemming met de oude, overgeleverde wetten leeft, is de vraag geen probleem. Voor de groote groepen in het Jodendom, die hun belangstelling op het wel en wee van ons volk hebben gericht, evenmin. Zij laten hun kinderen les geven, omdat hij de geschiedenis van zijn volk moet leeren kennen. Ten slotte zijn er de ouders, die godsdienstonderwijs voor hun kind noodig achten, zooals eik ander onderdeel van onze moderne opvoeding. Op gymnasium en middelbare scholen komt het kind voortdurend in aanraking met feiten en personen uit zijn eigen oude beschaving. Het zou verkeerd zijn, het hiervan onkundig te laten. Het gemis aan bijbelkennis wordt ons, het volk van den Bijbel, zwaarder aangerekend dan aan belijders van andere religies. Een overigens humaan directeur van een H.8.5., die geschiedenis doceerde, moet een Joodschen leerling, die nooit van Danil gehoord had, toegevoegd hebben: wat ben jij voor een vent. die de geschiedenis van zijn eigen volk niet kent! Spr. kan het begrijpen, dat de ouders hun kind voor dergelijke bejegeningen wi'len bewaren en daarom het laten onderwijzen in de geschiedenis van ons volk en de kennis van zijn land. Maar toch heeft het haar steeds verbaasd, dat van de schat aan schoonheid en vroomheid, die in de oude boeken ligt en die zulk een machtig hulpmiddel bij de opvoeding van het kind kan zijn, niet eens wordt gerept. r is een kinderbijbel gekomen, omdat Joodsche vrouwen dit voor haar kinderen hebben gevraagd. Wanneer de moeder hem met de kinderen leest, dan zal zij op ongezochte, natuurlijke wfjze 't beste kunnen wekken, dat men in 't kind wil wakker maken. Het ligt niet in spr. bedoeling om den vader als leider uit te sluiten. Bij oudere kinderen zal deze misschien zelfs de voorkeur verdienen. Maar de moeder is door haar plaats in het gezin in de eerste p'aats aangewezen. Voor welken leeftijd de kinderbijbel geschreven is? Spr. zou zeggen vooralle leeftijden. Eenvoudige geschiedenisgedeelten kunnen al met heel jonge kinderen gelezen worden. Tienjarigen zullen deze hoofdstukken gemakkelijk zonder leiding kunnen lezen. Maar het overgroote deel van den bijbel kan pas tot zijn volle recht komen bij wat oudere kinderen. Wanneer de moeder bij haar opgroeiende kinderen zoon plaats inneemt, dat zij deze taak op zich kan nemen, dan is uit den Bijbel alles te putten, waaraan het kind op dien leeftijd behoefte heeft. Wat voor problemen kunnen dan niet naar voren komen! Hoeveel steun kan men dikwijls kinderen geven door hun in deze jaren, al naar aard en behoefte, in aanraking te berengen met de groote figuren uit den bijbel, die door edelmoedigheid, zelfverloochening, fierheid, heldenmoed enz. hebben uitgemunt. Het is onze taak de gedachten van het kind in goede banen te leiden en het ongemerkt te trekken naar wat wij, opvoeders, meenen, dat goed en noodig is. Wij behoeven niet bang te zijn, moeilijke problemen in behandeling te nemen. Kinderen begrijpen veel meer, dat wij dikwijls met onze groote-niensrhen-voorzicbtigheid meenen. Er is in ieder kind, in het eene meer dan in het andere, te wekken een fijn, zuiver aanvoelingsvermogen, zeker wanneer het om de eerste dingen in het leven
gaat.

Hoogachtend,
D. H.

vader, f de moeder geheel de leiding van de gods-

dienstige vorming hunner kinderen op zich zullen nemen. Er zijn vele en velerlei factoren, waardoor dit niet mogelijk, dikwijls zelfs ongewenscht is. Maar het geheel overlaten aan anderen, lijkt spr. niet goed. Spr. hoopt, dat haar kinderbijbel er toe zal bijdragen de taak der opvoeders en opvoedsters te vergemakkelijken en.... duidelijk voor oogen te stellen. Want van alle leerstof is het belangrijk, hoe, op welke wijze het kind deze toegediend krijgt. Voor den Bijbel is het 't eenige. Bij geen ander onderdeel van het vele, dat het kind in den loop der jaren te verwerken krijgt, wordt de waarde ervan voor zoon groot deel bepaald door hem of haar, die het kind er mee in aanraking brengt. De klacht ik heb het in mijn jeugd ook zoo vervelend gehoord", wordt maar al te dikwijls vernomen en heeft in laatste instantie misschien den kinderbijbel doen geboren worden. Het gaat er om, of het kind in die oude geschiedenissen van het verleden het levende, blijvende zal vinden, dat hem aan dat verleden bindt. Of de wetten van zijn volk, het Gdsbegrip van zijn profeten, de vroomheid en de overgave van zijn groote mannen hem zullen opwekken en meesleepen, om ook naar dat hoogste te streven, dan wel, of alles hem onaangedaan zal laten en hij het Bijbelboek naast zich zal neerleggen met dezelfde onaangdaanheid als waarmede hij het zijn schoolboeken doet. Zal iedere moeder in staat zijn den kinderbijbel met het kind te .lezen? Is daar niet voor noodig een diepreikende kennis, een volkomen beheerschen van de Bijbelstof? Het spreekt vanzelf, dat de moeder het boek eerst zelf zal moeten lezen, zooals ze het ieder boek zal doen, dat ze met haar kinderen wil bespreken. Het is een van de goede dingen, die het

IngezondenStukken
Mijnheer de Redacteur!

DE SCHAT DER EEUWEN

door Het bijbelverhaal voor kindaren verteld.

Leeuwarder Vriendenclub", een Joodsche tooneelvereeniging voert Zondagavond op het blijspel No. 17". Treffend is het, dat in de aankondigingsadvertentie de vrverkoop van kaarten opnieuw in handen gesteld wordt van een niet-Jood alleen. Ondanks het feit, dat daarop meerdere malen bij bestuursleden :" aangedrongen, schijnt men bij deze speciaal Joodsche vereeniging zich niet eigen te kunnen maken de gedachte, dat in de eerste plaats, of zoo noodig naast een niet-Jood, een daarvoor in aanmerking komende Jodsch. winkelier, die er in voldoende mate te Leeuwarden zijn, aangewezen behoort te worden voor het verkrijgbaar stellen van kaarten. Waar blijft anders het Joodsche saamhoorigheidsgevoel, waarmee zoo gaarne in woorden wordt geschermd? Wij gelooven toch ook niet, dat door een sociaal-democratische tooneelvereen. kaartenverkoop wordt gegeven alln aan een Anti-Revolutionnair of wel van katholieke zijde aan een sociaal-democraat met uitschakeling van eigen" menschen. Leeuwarden, Dec. 1931.

AMSTERDAM, 7 December 1931. Aan de Redactie. De heer Zwanenweber vraagt of het waar is, wat door mr. Hillesum werd beweerd, dat de J.D.K. der Gemeente 3O schuldig is. Spr. zou dan willen voorstellen de Vereeniging van dien smet schoon te wasschen. De Voorzitter ontkent ten stelligste, dat de J.D.K. die 3O schuldig is. Spr. gaat het geheele verloop der kwestie na en komt dan tot de conclusie, dat het de heeren Van Amerongen en Asser zijn, de eerste onderteekenaren der candidatenlijsten, die voor de betaling van de kosten der arbitrage aansprakelijk worden gesteld. Het is beneden peil, om te zeggen, zooals mr. Hillesum deed, dat de J.D.K. het geld schuldig is. (N.I.W. 4 Dec. 1931).
ste vergadering der J.D.K. geeft mij aanleiding de juiste toedracht der feiten te releveeren. De candidatenlijsten, ingeleverd door de heeren Van Amerongen en Asser, bevatten uitsluitend de namen van hen, die door de ledenvergadering der J.D.K. waren gecandideerd. Het waren dus de lijsten van de J.D.K., zooals bijv. een lijst, door den heer Hertzberger ingeleverd, de lijst was van de N.I.K. Immers, niet een kiesvereeniging kan lijsten indienen en dus moet dit geschieden door kiezers, die dit doen in opdracht hunner kiesvereeniging. Nadat het stembureau de lijsten-Van Amerongen en Asser ongeldig had verklaard, werd daartegen "bij den Kerkeraad een protest ingediend, niet door de h.h. Van Amerongen en Asser persoonlijk, maar d00r.... de J.D.K! De Kerkeraad verklaarde dit protest van de J.D.K. ongegrond, waarna de heeren Van Amerongen en Asser de beslissing vroegen van de Commissie van Arbitrage van het Kerkgenootschap. Dit kon slechts door deze heeren persoonlijk geschieden, alweder omdat zulks niet door een kiesvereeniging kon worden gedaan. De bezwaarschriften, door de h.h. Van Amerongen en Asser bij de Commissie van Arbitrage ingediend, bevatten dezelfde argumenten als door de J.D.K waren gebezigd in haar protest bij den Kerkeraad. De Commissie van Arbitrage stelde de klagers in het ongelijk en veroordeelde hen in de kosten ten bedrage van 15 voor ieder van beiden. Wie heeft nu deze kosten te betalen? In naam de h.h. Van Amerongen en Asser, die zich voor de J.D.K beschikbaar gesteld hadden om de bezwaarschriften in te dienen. In w e r k e 1 ij kheid de J.D.K., die door middel van deze heeren geklaagd heeft en in het ongelijk werd gesteld. Z, geachte redactie, zijn de fetien, die zich niet laten wegredeheeren door de mededeeling ervan beneden peil" te noemen. Inderdaad kan de J.D.K. zich slechts schoonwasschen van de smet, die p haar rust, door ervoor te zorgen, dat de schuld aan het Kerkgenootschap betaald wordt. U dankend voor de plaatsing, Mr. J. E. HILLESUM.

Bovenstaande passus in het verslag van de jong-

'

SARA GAZAN
Bij

Hoogachtend, J. TURKSMA.

J. L JOACHIMSTHAL
AMSTERDAM, Joden Breestr. 63
Ingen. f2.00

DE HAAGSCHE KERKERAAD EN DE SENAAT VAN SAGUNTUM

Mijnheer de Redacteur! Met eenige verwondering hebben vele Haagsche ingezetenen kennis genomen van het (overigens uitstekend verzorgde) verslag, dat in Uw blad is verschenen over de zitting van den Haagschen Kerkeraad op Donderdag 19 November. Menigeen heeft zich afgevraagd of hij wel goed las. Het ging toch wel over het voorstel van den heer Schmer.er, dat niet anders beoogde dan tot een principieeie uitspraak te komen over de vraagSynagogegubouw in het Bezuidenhout of niet?" Ja, inderdaad, het was over dit voorstel, dat de uitgebreide discussies liepen, die tot eindresultaat hadden, dat 's heeren Schmcrler's voorstel is gevallen met niet n stem van de andere raadsleden vr. Het is werkelijk treffend om te zien hoe de geest des tijds bleek van invloed te zijn op de besprekingen van onzen raad. Hoe de rijksdaalders veel zwaarder wogen dan de belangen van den Godsdienst. Hoe de, eenigszins overdreven, angst voor een niet-sluitende expioitatie-rekening alles-overheerschend was en hoe er niet n van de andere raadsleden dorst opstaan om zijn collega's onder het oog te brengen, dat er hier belangen op het spel staan, die veel en veel zwaarder wegen dan de financiecle belangen, die in geld heelemaal niet uitgedrukt kunnen worden. Slechts n van de heeren toonde begrip van de draagwijdte van de zaak, door in principe te willen aansturen op Synagogegebouwen in a'le stadswijken. Want in die richting worden we toch gedreven. Den Haag is niet alleen een stad van groote uitgestrektheid, maar bovendien een stad, waar cityvorming" plaats heeft. Waar geleidelijk-aan alle bewoners uit de binnenstad wegtrekken naar de peripluerie. Waar de binnenstad slechts dient om er zaken te doen, winkels te drijven, waar in de binnenstad theaters en bioscopen worden aangetroffen, maar geen... synagogen. Doch voor het argument: als er een sjoel in het Bezuidenhout komt, willen de andere 3 buitenwijken er dadelijk ook een hebben" is men ten slotte gezwicht. Misschien mag ik, naar aanleifling hiervan, een kort verhaaCtje vertellen: er was eens een man, die vier zoontjes had Vier jongens in den groei, die hl wat kleeren en heel wat boterhammen dan-konden. Op zekeren dag had de oudste een nieuwe jas noodig. Maar de vader weigerde pertinent, met zijn spruit naar den kleermaker te gaan om een nieuwe jas te bestellen. Want, zeide hij, de andere drie zullen binnenkort ook een jas noodig hebben en als de oudste er nu een krijgt, beginnen zij ook te zeuren. En afschoor! de jongen in kwestie rondliep in een jasje, dat hem veel te eng geworden was en dat ook niet in overeenstemming was met de standing" van de familie, moest hij het maar zonder overjas stellen. Van het dus uitgespaarde geld, ging de familie naar de bioscoop. En daar dit amusement minder kostte dan een nieuwe jas. hield papa nog geld over. Dus sloeg hij 'zich op de fiere borst en sprak: ziet, kinderen, vader is een goed financier. Want kijk maar, we leven er goed van en ik houd nog geld over. Dat zijn kinderen, de oudste vooral, gevaar liepen kou te vatten en ernstig ziek te worden, vergat hij te bedenken. Het verhaaltje is uit. De lezer mag de parabel zoover uitspinnen, als hij zei wil. Ik keer inmiddels nog even terug naar het, straks genoemde, verslag van de Kerkeraadszitting. Twee pacsages in dit verslag troffen mijn aandacht. Vooreerst de uitstekend gedocumenteerde" bestrijding door den Voorzitter van het onlangs oor mij geschreven ingezonden". Het is werkelijk prettig om te lezen, met welk een omhaal van argumenten de voorz. zijn oordeel over mijn artikel inkleedde. Zulk een prettige wijze van debatteeren doet het mij bijna betreuren, dat deze magistraat zich te hoog voelt, om met meine Wenigkeit" over deze zaak nader van gedachten te wisselen. En de tweede passus, die mijn aandacht trok, was: waar Uw verslaggever den heer Levisson laat zeggen er bchoort'moed toe om een sjoel een garage, te noemen". Ik geloof vast en zeker, dat. Uw verslaggever zich vergist en dat de heer Levisson gezegd heeft: er behoort moed toe om deze garage een sjoel te noemen". Maar, genoeg geredeneerd, een sjoel in het Bezuidenhout komt er niet. De Haagsche Joden hebben te kiezen tusschen drie moge.'ijkheden: in de binnenstad gaan wonen, f 10 tot 20 kilometer per Sjabbos Wandelen (althans zij, die 4 diensten bijwonen) of geen sjoel meer te bezoeken. Ik vrees, dat de overgroote meerderheid de laatstgenoemde mogelijkheid zal kiezen. v En dan kan onze -Kerkrcaad gerust zijn. Over 25 jaar hebben we een voile kas, maar... een leege sjoel. Ik heb als titel voor dit artikel gekozen: de Ker-

TELEFOON 44340

Gebonden f 3.90

tot standkomen van dezen kinderbijbel meebrengt, dat ouderen nu voor de noodzakelijkheid geplaatst zijn, om meer te hooren en te lezen van den bijbel. Toch zal ook nu na lezing bij velen de twijfel blijven, of men met de dan nog oppervlakkige kennis de moeilijke stof met het kind kan behandelen. Spr. zou zeggen, dat ieder van ons daartoe in staat is, mits het hem ernst is met deze taak. Want niet in de eerste plaats kennis is het, die dit boek voor zich eischt. Het is de gezindheid, die het vraagt. Er zullen wel moeilijkheden komen, moeilijkheden en problemen, die om oplossing vragen. Maar men zal die niet uit den weg loopen, maar ze eerlijk onder de oogen zien, om de eenige reden die hier geldt: het belang van het kind. Spr. behandelt alsnu aan de hand van den kinderbijbel eenige bijbelgedeelten, die opvallen f door bijzondere schoonheid f door bijzondere moeilijkheden en wijst den weg aan, hoe deze te overwinnen. Zij besluit haar boeiende, luid toegejuichte inleiding met den wensch, dat de Kinderbijbel er toe moge bijdragen, ons geslacht den eerbied en de liefde voor het Boek der boeken te hergeven. De Voorzitster sprak een hartelijk dankwoord en sloot hierna de bijeenkomst.

MOEDER
Als U dit gedichtje leest, Moeder, Lig ik ziek bij vreemde menschen, Maar mijn verlangen gaat naar U, Naar U mijn dank, mijn beste wenschen. Ik zie in gedachten Uw lief gezicht, Soms is 't me of ik Uw stem hoor klinken. Verbeeld ik mij Uw lieven lach, Zie ik een traan in Uw oogen blinken. Ga ik terug langs lange jaren, Naar waar ik een knaap was in 't leven, Steeds zie ik U naast mij, als een engel Mij Uw zorg en liefde geven. De jaren brachten weinig vreugde, Het verdriet bleef U niet bespaard, Maar moedig wist U Uw lot te dragen, U was voor ons een zon op aard. Dat in Uw huis weer de lach moge keeren, Dat spoedig de sores verleden zal zijn. Dan vraag ik van God, voor mijn Jiddische Moeder Nog vele gelukkige Jaren. Omijn. L. v. Z.

DE JOODSCHE INVALIDE
Een literaire avond
Van verschillende afdeelingen waren gasten" naar de Juliana-zaal gekomen om den eersten literairen avond in het Gesticht bij te wonen. Tot heden waren er concerten, tooneeluitvoeringen, cabaretavonden e.d. georganiseerd, en thans zouden de patinten die hiervoor in aanmerking kwamen, genieten van Isr. Querido's nieuwste schepping, het zoo brillant geschreven boek Het volk Gods" Van Armen en Rijken". De heer Jos. Gompers, die in verschillende tijdschriften het boek zoo enthousiast besproken heeft en het door en door kent, had zich bereid verklaard een deel uit Querido's werk voor te lezen. In zijn inleiding wees de heer Gompers erop, dat Querido ons in zijn boek twee werelden binnenleidt, welke onder-, ling toch verbonden zijn door den innigen band des Jodendoms. In de Arme Wereld" n.l. geeft hij het leven weer van de hetto-bewners, de zwoegers voor een schamel stukje brood, de venters, de marktlui, de standwerkers, in wier leven ondanks de grootste ellende waarin zij vaak verkeeren, toch dikwijls zooveel schoonheid schuilt. In de Rijke wereld" teekent hij in hoofdzaak de juweliers en rijke diamantmakelaars van onzen tijd. Onder onverleelden aandacht las de heer Gompers het zesde hoofdstuk uit het bock voor, n.l. De Rcsh Hasliana-avond", waarvan de .andeling zich afspeelt in het schamele kamertje van Josua Hereira's vierde verdieping van een huisje in de Zanddwarsstraat. Velen van de verpleegden herkenden de figuren door Querido zoo meesterlijk geteekend e.i het was hen uit het hart gegrepen, toen ce heer Gans, directeur der Joodsche Invalide, den heer Gompers na zijn boeiende voordracht, den dank vertolkte van allen. Den verpleegden die dit zeldzaam fijne uurtje mochten meemaken, kon men het aanzien, dat zij heerlijk genoten hadden. De heer Gompers, die met blijkbaar genoegen constateerde, dat de aanwezigen zoo intens met de door hem voorgelezen fragmenten hadden medegeleefd, beloofde spoedig weer te komen. Het was wederom een bijzondere avond in De Joodsche Invalide". Js.

Mededeelingen van de Administratie

De Incasso-Bank N.V. en de Nederlandsche Indische Handelsbank N.V. berichten, dat zij krachtens overeenkomst met het Gemeentebestuur de inschrijving op 2.000.000. 5 pCt. vijfjarige Obligatin, in stukken van 1000., ten laste der gemeente Dordrecht, openstellen op Maandag 14 December 1931, van des voormiddags 9 tot des namiddags 4 uur, te hunne kantoren te Amsterdam, Rotterdam en 's-Gravenhage, alsmede te Dordrecht ten kantore van de Incasso-Bank N.V., tot den koers van 99>4 pCt. De obligatin zijn voorzien van halfjaarlijksche coupons, vervallende 1 Juni en 1 December. Bij overteekening zal de toewijzing systematisch geschieden. Het recht wordt voorbehouden bij de toewijzing inshrijvingen zonder opgave van redenen geheel of gedeeltelijk niet in aanmerking te nemen. De betaling der toegewezen obligatin moet tenen afgifte van de definitieve stukken plaats vinden bij het kantoor van inschrijving op Woensdag 23 December 1931, onder bijbetaling van 3.06 voor 22 dagen rente a 5 pCt. p.. obligatie. Het zegelrecht der toewzingsbiljetten ad l/oo komt ten laste van de inschrijvers en moet bij de storting worden voldaan. De noteering der obligatin in de prijscourant van de Vereeniging voor den Effectenhandel te Amsterdam zal worden aangevraagd. Prospectussen en inschrijvingsformulieren zijn bij bovenvermelde kantoren verkrijgbaar

GEMEENTE DORDRECHT.

In verband hiermede moet spr. de voor onderwijzers misschien weinig bemoedigende waarheid van 'het hart, dat de moeder bij de behandeling van den kinderbijbel altijd iets vr heeft bij den besten onderwijzer. Zij zal er zich wel voor wachten het kind in een tijd, dat het prikkelbaar of onverschillig is, verhalen op te dringen, die in het beste geval langs hem heenglijden, maar, wat erger is, in zoon tijd dikwijls jneer kwaad dan goed doen. Zal de moeder het een bezwaar vinden eens een weekje over te slaan, als haar dat op een zeker moment geschikt lijkt? De onderwijzer heeft die keus meta Hij moet de stof in een bepaalden tijd afwerken en kan niet wikken, of de kinderen er wel ontvankelijk voor zijn. kan niemand Bovendien oogenblik zoo goed als de moeder weis aangewezen om dit verhaal ten, welk aan dit kind te vertellen. Zij weet, wat het kind bezighoudt. Zij zal m een gebeurtenis in of buiten het gezin een levende illustratie vinden van een hoofdstuk dat nog lang niet aan de orde is. En het dan maar meteen vertellen en zoo een stuk oude geschiedenis tot een brok levende werkelijkheid maken. Spr. wil volstrekt niet beweren, dat dit alleen voor de moeder mogelijk is. Een onderwijzer, die zijn taak begrijpt, zal zeker het dagehjksch gebeuren in de geschiedenisles betrekken, ten einde de stof levend en dichtbij te maken. Maar de school, de onderwijzer, moet hierin altijd iets te kort schieten. Het is slechts het huis, dat dit in al zijn mogelijkheden (bereiken kan Het zal niet vaak voorkomen, dat ouders, df de

Een feestavond voor de

verpleegden.
Wij weten niet wie het meeste genoten hebben op den zoo mooi geslaagden feestavond in het Gebouw van De Joodsche Invalide" op Woensdag j.l. De verpleegden die het vlot afgewerkte programma met grooten aandacht volgden, of de executanten, die blijkbaar door de opgetogen stamming genspireerd, op bijzondere wijze het programma vulden. De Joodsche Gemengde Zangvereeniging Zang Verheft" onder de bezielende leiding van haar bekwame dirigente Mej. Sophie Lopes Cardozo had groot succes Vrede" van Jacob Hamel moest zelfs voor een gedeelte gebiseerd worden. De bekwame dirigente heeft voor haar bijzondere prestaties aan het slot een

OPHEFFING!
Het filiaal van de bekende eetserviezenfirma Davidson in de Nieuwe Hoogstraat wordt over 14 dagen vereenigd met de van ouds bekende zaak in de Sint Ant. Breestraat. Daar genoemde firma nog slechts 14 dagen tijd overblijft, moeten alle artikelen beslist in dien tijd opgeruimd zijn. Dat is nu een prachtgelegenheid voor onze Dames, orh zich in dezen tijd van malaise en bezuiniging voor spotprijzen te voorzkn van Eet-, Ontbijt- en Theeserviezen, terwijl het voorradige kristal zoo goed als voor niets wordt opgeruimd. Wij gelooven dan ook niet, dat v. ij onze Dames-lezeressen nu nog moeten aansporen Zaterdagavond vanaf 5 uur een kijkje te gaan nemen in de Nieuwe Hoogstraat.