BIZNESI I VOGL DHE I MESM

Justina Shiroka Pula

BIZNESI I VOGL DHE I MESM

I PERKUFIZIMI I BVM

Biznesi i Vogl dhe i Mesm

1.
2. 3.

4.
5. 6. 7.

Prkufizimi i biznesit t vogl dhe t mesm - BVM Specifikat e BVM-s Rndsia e ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme NVM n ekonomin e tregut Bizneset e vogla dhe bizneset e mdha Bizneset e vogla dhe rritja ekonomike Inovacionet dhe bizneset e vogla Bizneset e vogla dhe krijimi i vendeve t reja t puns

1. Prkufizimi i biznesit t vogl dhe t mesm BVM

Nuk ka ndoni prkufizim apo kriter rreth prcaktimit t termit ndrmarrje prkatsisht biznese t vogla dhe t mesme (NVM/BVM) Mexhithat disa nga karakteristikat q e bjn t dallojn bizneset nga njeri tjetri jan t dukshme,si
Salloni I ondulimit,piceria, duqanet.servis pr automobila - jan

biznese t vogla Fabrika e mobileve,autobusve - jan biznese t mdha

Ajo cka sht e vogl n nj indusrti pr nga vllimi I shitjeve I t ardhurave,ose I t punsuarve ajo q sht e vogl n nj industri ,mund t jet e madhe n nj industri tjetr.

1. Prkufizimi i biznesit t vogl dhe t mesm BVM Qasjet e ndryshme n prkufizimin e BVM

Kriteret pr prcaktimin e nj ndrmarrjeje si t vogl apo t mesme jan:

Menaxhmenti i firms sht i pavarur dhe zakonisht menaxhert jan edhe pronar
Kapitali sht n pronsi t nj individi ose nj grupi t vogl Regjioni i shtrirjes kryesisht sht i vogl, ndrsa t punsuarit dhe pronart jan nga i njejti rajon.

Madhsia relative e firms n korniza t industris patjetr duhet t jet e vogl kur krahasohet me ndrmarrjet m t mdha n at rajon.

Si kritere mund t konsiderohen edhe kto:

Biznesi duhet t jet I pavarur Biznesi nuk duhet t jet dominant n rajont

cilin vepron Numri I t punsuarve T hyrat nga shitjet

N torin dhe praktikn e vendeve Europjane,n mnyra t ndryshme sht e prcaktuar madhsia e NV

Franc

ITALI

M pak se 10 t punsuar,jan ndrmarrje shum t vogla Prej 10-49 t punsuar,jan ndrmarrje t vogla Prej 50-500 t punsuar,jan ndrmarrje t mesme Mbi 500 t punsuar,jan ndrmarrje t mdha

Prej 1-19 t punsuar,jan MIKRO ndrmarrje Prej 20-99 t punsuar,jan ndrmarrje t vogla Prej 100-499 t punsuar,jan ndrmarrje t mesme

Gjermani

Unioni Europian UE

Prej 0-49 t punsuar,jan ndrmarrje t vogla Prej 50-499 t punsuar,jan ndrmarrje t mesme

Prej 1-9 t punsuar,jan MIKRO ndrmarrjese/bizne Prej 10-49 t punsuar,jan ndrmarrje/biznese t vogla Prej 50-249 t punsuar,jan ndrmarrje/biznese t mesme

 Franc
Ndrmarrje shum t vogla prfacojn 90%t t gjitha llojeve t ndrmarrjeve,t cilat punsojn 1/6 e t gjith fuqis puntore.Kto jan ndrmarrje q kan m shum se 10 t punsuar
70% t t gjitha ndrmarrjeve-nj prona 20% t ndrmarrjeve- dy pronar 10% t ndrmarrjeve- kan formen e kooperatave dhe organizata joqeveritare

Itali
Ndrmarrjet e vogla prmbajn 90% t t gjitha ndrmarrjeve industriale dhe absorbojn 83,4%

Unioni Europian UE Kosova

Mikro ndrmarrjet prmbajn 98,5% t t gjitha ndrmarrjeve, Ndrmarrjet e vogla prmbajn 1,3% Ndrmarrjet e mesme prmbajn 0,2% Ndrmarrjet e vogla prmbajn 98% t t gjitha ndrmarrjeve industriale

Biznesi i Vogl dhe i Mesm

Prkufizimi i biznesit t vogl dhe t mesm BVM
Sipas UE-s BVM ndahet n tri kategori :

Ndrmarrjet/bizneset mikro 1-9 t punsuar Ndrmarrjet/bizneset e vogla 10-49 t punsuar Ndrmarrjet/bizneset e mesme 50-249 t punsuar Koncept i cili sht i pranuar edhe nga Institucionet e Kosovs

2. Specifikat e BVM-s
Dallimet e biznesit t vogl dhe t madh:
Marrja m e shpejt e vendimeve Fleksibilitet n i madh Centralizim m i madh gjat marrjes s vendimeve,

struktur m e thjesht organizative Ndikim i madh i pronarit, komunikim i drejtprdrjet prej lart posht Planifikim formal i thjesht Pjesmarrje e kufizuar e puntorve n vendimmarrje, m pak nivele t menaxhmentit

2. Specifikat e BVM-s
Karakteristikat e ndrmarrjeve t vogla jan:

Inovacionet Puncsimet Fleksibilteti Mardhniet direkte gjat puns Mundsia e punsimit Menaxhimi nga nj person Kapitali i kufizuar Pavarsia

Karakteristikat e ndrmarrjeve t vogla jan:

Inovacione

Punsimi
Ndrmarrjet e vogla prfaqsojn burimin t punsimit.

Ndrmarrjet e vogla prfaqsojn burimin natyrore dhe kshtu I sigurojn kanalet jasht institucioneve pr kreativitet. Zbulimet dhe inovacionet, p.sh. Klimatizimi,streptomicina,ngjyra natyrale e televizionit,etj,t cilat t ariturat I shfrytzon ndrmarrjet e mdha Shum produkte t reja rrjedhin nga ndrmarrjet e vogla Ndrmarrjet evogla kan b m shum se gjysmn e zbulimeve n tridhjet vitet e fundit

Fusha e veprimit t NVofro mundsin pr punsime t reja

Ndrmarrjet e vogla punsojn numr t madh t puntorv dhe mundsit e reja pr punsim tregojn rritje dhe ndikimin e tyre ne ekonomin kombtare N vitet e tetdhjeta dhe shtatdhjta NV kan krijuat afr 80% t punsimevet rej t vendeve t puns

Fleksibiliteti Nnkupton aftsin e ndrmarrjes q t ndrroj aktivitetet dhe t reagoj shpejt N ndryshimet e tregut lokal. Fleksibilitet nnkupron n asotiment, Cmime,Lokacion Nnkupon ndrim t aktiviteteve n driten E ndryshimeve t kushteve t tregut dhe prshtatje t kapacitetit kushteve t tregut

Menaxhimi nga nj person

BVM menaxhohet nga nj person I cili ka autoritet dhe prgjegjsi

Pronaret dhe menaxheret I marrin t gjitha vendimet strategjike dhe taktike q jan t lidhura me zhvillimin dhe punsimin

Kapitali I kufizuar

Pavarrsi

Pr pronart n fazen fillestare t zhvillimit, karakteristik jan mjetet e Kufizuara financiare. Bht fjal pr asete t kufizuara t xhiros q prdoren pr mirrmbajte t paisjeve, financim t kufizimeve me lnd t Par, financim t stoqeve. etj

NV I karaterizon pavarsia Kan m shum inciativ,shpikje dhe ambicie

3. Rndsia e ndrmarrjeve t vogla dhe t mesme NVM - n ekonomin e tregut Faktort kontribues t BVM-s n ekonomin e tregut: Kontributet n proceset e ndryshimeve teknologjike Kontributi n sjelljen e konkurencs s shndosh Hapja e vendeve t reja t puns Oferta e pasur e prodhimeve n tregun vendor

4. Bizneset e vogla dhe bizneset e mdha

Ekzistojne dy mendime rreth bashkjetess s biznesit t vogl dhe atij t madh.

Mendimi se:

Bizneset e vogla i shmangen biznesit t madh dhe si e till nuk i konkurrojn asaj dhe Bizneset e vogla i konkurrojn biznesit t vogl

4.1 Bizneset e vogla dhe koncepti i fleksibilitetit

Bizneset e vogla njohen pr aftsit e tyre pr

fleksibilitet, pra rndsia kryesore e bizneseve t vogla qndron n aftsin e tyre pr t ju prshtatur ndryshimeve.
Bizneset e vogla nn kushtet e jashtzakonshme kan

implikime t dyfishta: Rrethina turbulente Mungesa e resurseve

Pas viteve t 80-ta jan analizuar dimensione t

ndryshme t fleksibilitetit

4.2

Fleksibiliteti dhe fluktuimet n krkes

Varsisht nga krkesa e produktit apo shrbimeve adaptohen strategji t ndryshme, p.sh. kur :

Krkesa nuk ka fluktuime/ndrushime ather adoptohet strategjia me efiienc m t madhe apo kur Krkesa ka lvizje t mdha ather duhet adoptuar strategji fleksibile
Nga studimet empirike sht vrejtur se bizneset e vogla veprojn n tregjet me fluktuime ndrsa bizneset e mdha n ato ku nuk ka stabilitet t krkess

4.3 Fleksibiliteti dhe ndryshimet n teknologji

Ndryshimet n teknologji kan ndikim t madh n shkalln e prodhimit dhe n produktin miks.

Tekonologji fleksibile kan bizneset e mdha e jo ato t vogla pr shkak t resurseve n dispozicion.

Ndryshimet nprmjet programimeve t reja komjuterike mundson arritjen deri tek ndrushimi m i leht i produkteve

4.4. Fleksibiliteti dhe mimet

Pr shkak t pamundsis s fleksibilitetit n teknologji bizneset e vogla mbshtetjen e gjejn n fleksibilitetin n aspektin organizativ Bizneset e vogla kan : Struktur t thjesht organizative Detyrat dhe raportet jan t qarta Lehtsia n qasje n rrjetet e bizneseve tjera sht e madhe

Vazhdon - Fleksibiliteti dhe mimet

Ndr arsyet kryesore t cilat ndikojn n mim jan: Aftsia e biznesit pr informata
Elasticiteti I krkess

( produkte alternative rritja e krkess pr nj produkt t nj biznesi t madh mundson rritjen e nj produkti me mim m t ult t nj biznesi t vogl )

5. Bizneset e vogla dhe rritja ekonomike Teoria e neoklasikve e rritjes bazohet n premisn se rritja e nj vendi sht rezultat i zhvillimit teknologjik e cila m pas shkakton nj nivel t kursimeve dhe investimeve t cilat rrisin kapitalin pr or t puns e si rezultat rrijen ekonomike t nj vendi. Arsyet kryesore t rritjes ekonomike jan:

Rritja e konkurrencs dhe Rritja e numrit t bizneseve t vogla q si rezultat ka inovacione t ndryshme, p.sh n: Produkte Teknologji etj.

6. Inovacionet dhe bizneset e vogla

Sipas neoklasistve dhe pasardhsve t tyre dija sht shkaktare pr rritje t ekonomis ndrsa pr nj qndrueshmri t rritjes ata e vn inovacionin n qendr. Edhe ndrmarjet e mdha edhe ato t vogla kan ndikim n procesin e inovacioneve

7. Bizneset e vogla dhe krijimi i vendeve t reja t puns Bizneset e vogla ofrojn nj numr t madh t inovacioneve e q si derivat kan:

zhvillimin eknomik, si dhe hapjen e vendeve t reja t puns Efekti i spin off-it

Largimi nga ndrmarrja e madhe me nj prvoj t lart Hapja e nj biznesi t vogl Prmirsimi i produkteve t trashiguara nga biznesi i madh Zvoglimi i papunsis Rritja ekonomike.