Excel Ushtrimet Excelent

As.
Xhevahire Trnava
shkurt-qershor, 2007 mars
Lnda :
INFORMATIKA E BIZNESIT
Pjesa e ushtrimeve
Profesor: Dr. Sadullah Avdiu Asistente: Xhevahire Trnava
(This is just a piece of puzzle. The other parts are in other books. Find them, in order to complete this puzzle!)
As. Xhevahire Trnava
Si prshtatje, prkthim dhe prpilim t tekstit sht prdorur libri Excel 2003 Bible i autorit John Walkenbach. ISBN: 0-7645-3967-1
PJESA I
Hyrje n Excel
N kt pjes do t njihemi me njohurit bazike t puns n Excel. Excel-i sht nj aplikacion i fuqishm pr organizim, llogaritje, grumbullim edhe prezantim t t dhnave. N kt kapitull do t njihemi me rrethinn e Excel-it dhe komponentt n t. Do t msojm si t krijojm nj libr t puns(workbook) si dhe faqet prbrenda librit t puns(worksheets). Pastaj, si t navigojm(lvizim) npr hapsirn e ktij libri t puns. Krejt n fund, do t msojm se si ta ruajm punn ton dmth, se si ta ruajm kt libr t puns q posa e krijuam.
Hapja e Excel-it
Aplikacioni i Excel-it sht n kuadr t pakos(suits) s Microsoft Office-it, prandaj mnyra bazike pr ta hapur at sht: Start ->All Programes -> Microsoft Office -> Microsoft Office Excel 2003.
Hapi 3
Hapi 4
Hapi 2
Hapi 1
Figura 1.1. Hapja e Exceli-it
Le ta kuptojm pamjen e Excel-it

Pasi ta kemi hapur aplikacionin e Excel-it, n kompjuterin ton do t shfaqet nj pamje si n Figura 1.2. Forma q sht hapur quhet libri i puns(ang. workbook). Fillimisht ky libr i puns sht i prbr nga tri faqe t puns(ang. worksheet), t cilat jan t emrtuara me Sheet1, Sheet2 dhe Sheet3.
Figura 1.2. Libri i Puns
N vijim le t njihemi m seciln nga komponentt e shfaqura n kt pamje t porsa hapur t Excel-it:
Emrtimi i rreshtave
Titulli(emri) i librit t puns Qelula aktive Emrtimi i kolonave
Shiriti i formulave
Shiriti i menyve Shiriti i veglave Butoni pr mbyllje t dritares
Butoni pr mbyllje t aplikacionit
Qelula aktive
Tabi (prcaktuesi) i faqes Shiriti i statusit
Shiriti lvizs horizontal
Shiriti lvizs vertikal
Figura 1.3. Sqarimi i komponentve baz n Librin e Puns
Njsia bazike e Excel-it sht faqja e puns(ang. worksheet); nj bashksi e celulave n t ciln ju mund t futni t dhna. Secila faqe e puns prbhet nga 256 kolona dhe 65.365 rreshta. Prerja e secilit rresht me kolon quhet celul, gjithsej jan 16.777.216 celula. Kolonat jan shnuar me shkronja t alfabetit anglez: A deri n Z pr 26 kolonat e para, AA deri n AZ pr 26 kolonat e radhs, pastaj BA deri n BZ, e kshtu me radh. Kolona e fundit sht IV. Rreshtat jan shnuar me numra nga 1 deri n 65.536. Celulat prbhen nga emri i kolons dhe rreshtit. Psh. Celula aktive n figurn e mposhtme(Figura 1.4) sht AC12, q njherit njihet edhe si adresa e celuls.
Celula aktive Adresa: AC12
Figura 1.4. Pamja e celulave dhe celula aktive
Excel-i i ruan faqet e puns(ang. worksheets) n librin e puns(ang. workbook). Kta fajlla ruhen n formatin .XSL. Secili libr i puns mund t ket deri n 256 faqe t puns(worksheets), emrin e t cilave mund ta ndryshoni.
Ruajtja e puns son

6
Pasi t kemi futur t dhnat e dshiruara n librin e puns, t dhnat duhet ti ruajm. Ruajtja e nj libri t puns bhet kshtu: File -> Save As -> (E emrtojm me nj emr prmbajtjesor, jo dosido), shih Fig. 1.5. dhe 1.6.
Hapi 1
Hapi 2
Figura 1.5. Ruajtja e Librit t Puns
Hapi 3
Emrtojeni me nj emr prmbajtjsor!
Hapi 4 Figura 1.6. Emrtimi i Librit t puns
PJESA III
Puna me celula dhe rangje
Nj celul sht nj element i vetm n nj libr t puns(ang. workbook), e cila mund t prmbaj ndonj vler, tekst apo formul. do celul identifikohet nga adresa e saj, e cila prbhet nga emri i kolons dhe i rreshtit. P.sh.: N Figura 3.1. sht paraqitur nj celul, adresa e s cils sht C10. D.m.th. celula C10 gjendet n kolonn C dhe n rreshtin 10. Njsoj, celula me adres A7 gjendet n kolonn A dhe rreshtin 7(shih Figura 3.2.).
Adresa e celuls Adresa e celuls
Figura 3.1. Celula e zgjedhur C10
Figura 3.2. Celula e zgjedhur A7
Nj grup i celulave quhet rang i celulave(bashksi e celulave). Adresa e nj rangu t celulave prcaktohet sipas adress s celuls s siprme nga e majta dhe celuls s poshtme nga e djathta, t ndara n mes vete me : (dy pika). P.sh.: rangu i celulave B3:B9 sht paraqitur n Figura 3.3. Ky sht rangu kolon. rangu i celulave B4:D4 sht paraqitur n Figura 3.4. Ky sht rangu rresht. rangu i celulave B3:D9 sht paraqitur n Figura 3.5. Nj bashksi e celulave kolon-rresht.
Figura 3.3. Rangu B3:B9
Figura 3.4. Rangu B4:D4
Figura 3.5. Rangu B3:D9
Nse dshirojm t zgjedhim si rang nj kolon t tr, p.sh. kolonn C, ather e shnojm C1:C65536 ose thjesht vetm C:C. Nse dshirojm t zgjedhim si rang nj rresht t tr, p.sh. rreshtin 5, ather e shnojm A5:IV5 ose thjesht vetm 5:5. Nse dshirojm t zgjedhim t gjitha celulat n libr t puns, ather shnojm A1:IV65536.
Zgjedhja e rangjeve
N rast se dshirojm t kryejm nj veprim t caktuar n nj rang t celulave, psh formatimin e t dhnave me bold n celulat e rangut A2:C4, ather s pari duhet zgjedhur(selektuar) at rang t celulave. Zgjedhja e nj rangu t celulave mund t bhet n disa mnyra:
Me trhiqje t mausit nga nj celul fillestare do t theksohen me ngjyr ato celula t cilat po zgjidhen. Nga nj celul fillestare psh B4, q sht aktive, me Shift+tastet pr lvizve majtas, djathtas, lart apo posht.
10
Duke e prdorur menyn Edit Go to komandn. P.sh.(Figura 3.6.) pr ta zgjedhur rangun e celulave A3 deri n C7 e shnojm n dialog box-in Go to A3:C7 edhe klikojm OK.
Hapi 1
Hapi 2
Hapi 3: E shnojm rangun
Hapi 4: Klikojm OK
.
Figura 3.6. Zgjedhja e rangut t celulave duke e prdorur GoTo dialog box-in.
Zgjedhja e nj rreshti apo kolone t tr

Pr t zgjedhur nj rresht apo kolon t tr jan disa mnyra, por mundsia m e shpejt sht duke e pozicionuar mausin n shiritin e emrtimit t rreshtit apo kolons edhe me nj klik do t zgjedhet rreshti apo kolona prkatse. Shih n Figura 3.7 a) dhe b).
11
a)
Zgjedhja e rreshtit 6.
Figura 3.7. Zgjedhja e nj kolone prkatsisht nj rreshti
b)
Zgjedhja e kolons C.
N rast se dshirojm t zgjedhim t gjitha celulat n Librin e Puns ather , n skajin e siprm, n t majt, t dritares gjendet nj buton q na e mundson kt. Shih Figura 3.8.
Butoni q na e mundson zgjedhjen e t gjitha celulave
Figura 3.8. Zgjedhja e t gjitha celulave n Librin e Puns
Zgjedhja e rangjeve jo t vazhdueshme
12
N rast se krkohet q ti formatojm, me t njjtin formatim, disa t dhna q gjenden n rangje jo t vazhdueshme ather krkohet t zgjedhim celulat q sjan n nj rang t vazhdueshm. Jan disa mundsi pr t zgjedhur rangjet jo t vazhdueshme. Nj nga mundsit sht: zgjedhim nj rang, pastaj duke e mbajtur t shtypur tastin Ctrl(n tastatur) e zgjedhim edhe rangun(apo rangjet) tjetr. Shih n Figura 3.9.
Figura 3.9. Zgjedhja e rangut B2:B5 dhe D3:D5
Zgjedhja e rangjeve n disa faqe t puns

Prderisa rangjet prbrenda nj faqe t puns njihen si rangje dydimensionale, shpeshher shtrohet krkesa pr formatim t t dhnave n disa faqe t puns, me formatim t njjt(zgjedhja tredimensionale). Zgjedhja tredimensionale bhet duke e zgjedhur rangun e celulave n faqen e par, pastaj e mbajm t shtypur Ctrl dhe zgjedhim faqet e tjera, prmbajtjen e t cilave dshirojm ta formatojm. P.Sh.: E kemi nj Libr t puns me disa t dhna pr studentt. Dshirojm q emrat e grupeve ti formatojm m bold edhe me ngjyr t kaltr.
a) Faqja e puns Notat
13
b) Faqja e puns Vijueshmria
c) Zgjedhja e celulave me emra t grupeve dhe faqeve t puns Nota dhe Vijueshmria
14
c)
Formatimi vetm n faqen Notat
d)
Si rezultat e kemi edhe formatimin e celulave n faqen e puns Vijueshmria
Excel-i mundson zgjedhjen e celulave edhe sipas prmbajtjes n to. Kjo gj mundsohet nga menyja Edit Go To Special.
Kopjimi ose zhvendosja e rangut t celulave

Shpeshher krkohet t kopjojm dhe apo ti bartim t dhnat(nj rang t celulave) nga nj pjes e faqes s puns n nj pjes(rang) tjetr.
Kopjimi i celuls C4 n celuln C12 bhet si n vijim(Figura 3.11):
15
Figura 3.11. a)
16
Figura 3.11. b) Kopjimi dhe bartja
Le t kopjojm Nota nga celula A5 dhe e kopjojm n rangun A6:A10.
Nse dshironi t kopjoni prmbajtjen e nj celule n nj rang t celulave, ather e kopjojm at celul edhe n nj rang t celulave(t cilin e dshirojm prmbajtjen e njjt) bjm Paste. Shih Figura 3.12.
17
Figura 3.12. a) Kopjimi i celuls A5
Figura 3.12. b) Bartja e celuls A5 n rangun A6:A10
18
Figura 3.12. c) Rezultati prfundimtar. N rangun A6:A10 sht kopjuar prmbajtja e njjt nga celula A5.
Kopjimi i nj rangu t celulave n nj rang tjetr, brenda faqes s puns.
Figura 3.13. a) Kopjimi i celulave n rangun C4:G4.
19
Figura 3.13. b) Rezultati prfundimtar pas veprimit t kopjimit.
N rast se dshirojm t kopjojm nj rang t celulave, pr t bartur ato t dhna n rangun tjetr duhet t zgjedhim(selektojm) rangun me numr t njjt t celulave ose vetm n celuln e par t rangut e bjm Paste. Dallimi n mes t Copy edhe Cut sht sepse, kur bjm Copy, t dhnat burimore nuk ndryshojn, krijohet vetm nj kopje e t dhnave. Nrsa, kur t bjm Cut t dhnat burimore zhvendosen n pozitn e re(rangun e ri).
Kopjimi prmes mnyrs pr zgjedhje m t shpejt(shurtcut keys)
Nse dshirojm t kryejm veprimet e kopjimit dhe bartjes s t dhnave nga nj rang i celulave n nj rang tjetr, kt mund ta bjm m shpejt prmes kombinimit t tasteve: Ctrl+C e kopjojm nj rang t celulave; Ctrl+X e bjm prerjen(cut) t rangut t celulave; Ctrl+V e bjm krijimin e kopjes/bartjen e atij rangu t celulave, n rangun e ri. Prve kopjimit t celulave prbrenda nj faqe t puns, gjithashtu mund t kopjojm edhe t dhnat e celulave n mes t faqeve.
20
Kopjimi i t dhnave n mes t faqeve bhet n mnyrn e njjt sikurse prbrenda vet faqes. Mirpo, para se t bjm Paste, dalim n faqen ku dshirojm t kemi kopjen e celulave edhe pastaj e bjm Paste.
Emrtimi i rangut t celulave

Nj ndr mundsit m t mira q na i ofron Excel-i gjat puns me rangje sht mundsia pr ta emrtuar nj rang t celulave me emr prshkrues t t dhnave, n at rang. Supozojm se e kemi nj Libr t puns si n vijim(Figura 3.14.). Dshirojm ta gjejm totalin e pijeve t konsumuara sipas muajve.
Figura 3.14. Gjetja e totalit duke i mbledhur me funksionin SUM. Rangu i celulave sht C6:C10.
N rast se dshirojm ti emrtojm rangjet e celulave ather veprojm sipas hapave t treguar n figura 3.15 dhe figura 3.16.
21
Hapi 1
Hapi 2
Hapi 3
Figura 3.15. Emrtimi i rangut t zgjedhur t celulave C6:C10.
Hapi 4: Emrtimi i rangut C6:C10
Hapi 5
Shikoni edhe njher a sht rangu q ju dshironi ta emrtoni
Figura 3.15. Definimi i emrit pr rangun e celulave C6:C10 me emrin totali
22
Figura 3.16. Thirrja e rangut t celulave me emr totali e jo si n figurn 3.14 me C6:C10.
Mundsit pr t br PASTE t dhnat e kopjuara

Gjat kopjimit t t dhnave dhe brjes Paste t tyre shpeshher krkes e jona sht t bjm Paste vetm formatin e celulave t kopjuara, vetm tekstin , vetm formulat vetm madhsin e celulave, vetm komentet e atyre celulave etj etj.. T gjitha kto mundsi na i ofron Excel-i prmes menys EditPaste Special, apo me mausin e djathte e shfletojm shurtcut menyn(shih Figura 3.17) edhe zgjedhim Paste Special.
Figura 3.17. Kjo sht Shurtcut menyja e cila shfaqet kur klikojm mbi libr t puns me tastin e djatht t mausit.
23
Kopjimi i prmbajtjes s celulave me mundsi zgjedhjeje

Kopjimi vetm i formatit t celulave
Hapi 1: Bjm Copy celulat B5:B11
Figura 3.18. Fillimisht e zgjedhim dhe e kopjojm rangun e celulave, formatin e t cilave dshirojm ta bartim.
24
Hapi 3: Zgjedhim PasteSpecial
Hapi 2: Zgjedhim celulat B14:B20
I zgjedhim celulat B14:B20, t cilat dshirojm ti formatojm m format t ngjashm me ato t celulave B5:B11. Pastaj, me tastin e djatht t miut e shfletojm menyn prej nga e zgjedhim opsionin Paste Special.
Figura 3.19.
25
Hapi 4: Zgjedhim RadioButonin Fomats
Hapi 5: Klikojm OK
Figura 3.20. Shfaqja e dialogut pr zgjedhje t mundsive pr t br kopjimin sipas zgjedhjes son.
26
Figura 3.21. Rezultati prfundimtar. Celulat e formatuara sikurse ato burimore(B5:B11).
Mundsit e tjera q na i ofron Paste Special: Pr t kopjuar formulat nga menyja Paste Special zgjedhim Radio Butonin Pr t kopjuar vetm vlerat(jo formulat e as formatimin) e zgjedhim Pr t kopjuar vetm komentet e celuls(ave) prkatse, zgjedhim Pr t kopjuar t tr prmbajtjen prve kufijve zgjedhim Pr t kopjuar vetm gjersin e kolonave zgjedhim Pr t kopjuar formulat edhe vetm formatimin e numrave e zgjedhim Pr t kopjuar vlerat edhe formatimin e numrave e zgjedhim
27
PJESA IV
Hyrje n formula dhe funksione
Formulat jan pikrisht ato q e bjn Excel-in kaq t rndsishm. Formulat i prdorim pr t manipuluar me t dhna t cilat ve i kemi ne LibrinEPuns(ang. worksheet). Ajo m e rndsishmja sht se formulat i shnojm nj her, pavarsisht edhe nse ne i ndrrojm t dhnat n LibrinEPuns, formulat na e japin rezultatin e ri pr t dhnat e reja. Prandaj themi se formulat jan pikrisht ato q e bjn nj LibrTPuns t duket aq dinamik!
Si ti shkruajm formulat?
Nj formul t vetme mund ta shkruajm vetm n nj celul. Ajo e bn llogaritjen dhe pikrisht n at celul na e kthen si vler rezultatin e llogaritur. Nj formul mund t prbhet nga kto element: Veprime matematikore, si +(mbledhje) apo *(shumzim) Referenc n celula t caktuara Vlera ose tekst Funksione t LibritTPuns(ang. worksheet)
Theksuam m par se posa ta shkruajm nj formul, n at celul do t paraqitet rezultati i llogaritur prmes asaj formule ndrsa formuln vet mund ta shohim ne shiritin e formuls, shih n Figura 4.1.
Formula n shiritin e funksionit
Rezultati i llogaritur nga formula Figura 4.1. Formula dhe rezultati i saj
28
Ja disa shembuj me formula: =150*0.05 E kemi shumzuar 150 me 0.05. N kt formul kemi prdorur vetm vlera prandaj edhe themi se kjo mnyr ssht aq e preferuar n Excel. sht mbledhur vlera n celulat A1 me A2.
=A1+A2
=TeHyrat-Shpenzimet E zbresim celuln me emrin TeHyrat me celuln me emr Shpenzimet. =SUM(A1:A12) =A1=A12 I mbledhim vlerat n rangun e celulave A1:A12 I krahasojm celulat A1 dhe A12. N rast se vlerat n ato celula jan t njjta ather rezultati sht TRUE, prndryshe sht FALSE.
VMENDJE: Formulat gjithmon fillojn m shenjn e barazimit(=), prandaj sht fare leht ti dallojm formulat nga teksti n Excel.
Prdorimi i operatorve n formula

Excel-i na mundson prdorimin e nj numri t madh t operatorve n formula. Prmes atyre operatorve ne mund t kryejm veprime t caktuara matematikore. N tabeln 4.1 jan dhn disa nga operatort m t njohur n Excel. Prve ktyre, Excel-i ka edhe shum funksione t implementuara prmes t t cilave mund t kryejm llogaritje shtes dhe m me lehtsi. Operatori + * / ^ & = > < >= <= <> Prshkrimi Mbledhja Zbritja Shumzimi Pjestimi Fuqizimi Lidhsja Krahasimi logjik(baras me) Krahasimi logjik(m e madhe se) Krahasimi logjik(m e vogl se) Krahasimi logjik(m e madhe ose baras me) Krahasimi logjik(M e vogl ose baras me) Krahasimi logjik(Jo baras)
Tabela 4.1. Operatort pr ndrtim t formulave n Excel
29
Prparsia e operatorve
Ne mund t shkruajm formula mjaft komplekse duke kombinuar operator t ndryshm. Mirpo, pr ne sht me rndsi t dim paraprakisht se si Excel-i na e llogarit rezultatin prfundimtar, n kto raste. Psh. Formula: =A1+B12*C5-A2^3. Excel-i n baz t Tabela 4.2. (Prparsia e operatorve) fillimisht do ta kryen veprimin e fuqizimit ^, pastaj veprimin e shumzimit *, e n fund veprimin e mbledhjes dhe t zbritjes. Shih tabeln 4.2. dhe mso prparsit e veprimeve matematikore. Simboli ^ * / + & = < > Operatori Fuqizimi Shumzimi Pjestimi Mbledhja Zbritja Lidhsja Baras me(logjik) M e vogl se M e madhe se Prparsia 1 2 2 3 3 4 5 5 5
Tabela 4.2. Prparsia e operatorve
N rast se e kemi nj formul pa kllapa ather prparsia sht si n tabel edhe si n shembullin e msiprm. N rast se kemi brenda nj formule edhe kllapat, ather prparsin m t madhe e kan shprehjet brenda kllapave. P.sh.: =(B2+B5)*C6
S pari mblidhen vlerat n celulat B2 dhe B5 e pastaj shumzohen me blern n celuln C6.
30
Funksionet n formula
Excel-i na ofron nj bashksi t madhe me funksione prmes prdorimit t t cilave ne mund ta thjeshtojm shtruarjen e ndonj formule, n shumicn e rasteve mjaft komplekse. Le t marrim si shembull llogaritjen e nots mesatare t nj studenti:
Figura 4.2. Llogaritja e nots mesatare prmes formuls
Figura 4.3. Llogaritja e nots mesatare prmes funksionit AVERAGE t huazuar nga Excel-i
Prderisa, formula =(C10+D10+E10+F10+G10)/5 ssht shum e preferuar pr shkak se nse dshirojm t shtojm edhe nj celul duhet ta ndryshojm vazhdimisht pothuajse t tr shprehjen. Ndrkaq, funksioni =AVERAGE(C10:G10) krkon m pak ndryshime. Prve ksaj, ka nse dshirojm t gjejm numrin m t madh n nj rang t celulave? Kt gj nuk mund ta arrijm prmes formulave, krkohet t shkruajm
31
nj formul t tr q i krahason vlerat e ktyre celulave. Mirpo, problemi sht i zgjedhur prderisa kemi mundsi ti prdorim funksionet e Excel-it. Funksioni pr llogaritje t vlers maksimale sht =MAX().
P.sh.: Shih Figura 4.4. se si sht gjetur provimi me not m t lart pr studentin:
Formula
Rezultati
Figura 4.4. Funksioni MAX, pr gjetje t nots m t lart, nga bashksia e provimeve t dhna.
Gjithashtu, prdorimi i funksioneve shpeshher na kursen nga puna manual. P.sh. e kemi shkruar listn me emra t studentve si n Figura 4.5. Problemi sht se nuk kemi qen t kujdesshm gjat shnimit, shumicn e rasteve kemi shnuar shkronja t mdha n mes t emrit. Pr ti prmirsuar kto krkohet nj pun manuale q nnkupton shnimin e do emri prsri dhe m me kujdes. Mirpo, t gjith kt mund ta zgjedhim brenda pak sekondave prmes funksionit =PROPER(). Shih figura 4.5.
Funksioni
E bjm fill funksionin
Emrat e formatuar pr pak sekonda
32
a) b) Figura 4.5. Prdorimi i formuls PROPER pr shnim t emrave t studentve. a)Emrat e shnuar me gabime n formatim, b)Emrat e formatuar n mnyr t duhur.
Argumentet e funksionit
Nga pak shembujt e msiprm pr funksione, vrejtm se funksioni prve shenjs s barazimit shoqrohet edhe me nj pal kllapa t vogla (). Ndrkaq, shprehjet brenda ktyre kllapave quhen list e argumenteve. Varsisht nga numri i argumenteve ne mund ti klasifikojm funksionet me asnj argument nj argument nj numr t fiksuar(definuar) t argumenteve nj numr t paprcaktuar t argumenteve me argumente opsionale(ose i shnojm ose fare si shnojm)
P.sh.: Funksion pa asnj argument sht funksioni =NOW() i cili si rezultat na e jep datn dhe orn momentale(q e kemi edhe n skajin e djatht posht n desktop). Shih Figura 4.6.
Formula pa argumente
Rezultati i =NOW() Figura 4.6. Funksioni =NOW(), nj funksion pa argumente
N rast se prdorim m shum se sa nj argument ather ato duhet ti ndajm me presje , ose me pikpresje ; varsisht nga Windows settings, q i kemi definuar n Control Panel tek Regional and Language Options dialog box. Vmendje: Si mund ta dini se a krkohet t ndani listn e argumenteve me presje apo me pikpresje? Posa ta shnoni emrin e funksionit ju shfaqet nj i ashtuquajtur, ToolTip q ju jep sqarime pr listn e argumenteve, tipin e tyre(tekst, numr apo shprehje booleane logjike) aty mund ta gjeni edhe mnyrn e ndarjes s argumenteve. Shih n Figura 4.7.
33
Figura 4.7. Funksioni =SUM() dhe mnyra e ndarjes s lists s argumenteve t tij
Emri i funksionit
Lista e argumenteve . Ndarja e argumenteve bhet me presje!
M tepr pr funksionet
Excel-i ofron mbi 300 funksione, gjithashtu mund t blejm edhe funksione shtes. Mirpo, ne mund edhe t formojm funksione vet n Excel, prmes programimit me Visual Basic.
Insertimi i funksioneve n formula

Si treguam edhe m hert, pr t shnuar nj formul duhet t prdorim shenjn e barazimit, emrin e formuls e n mes t kllapave ti shnojm parametrat. Shih si n vijim:
=EMRI_I_FUNKSIONIT(parametri_1, parametri_2,...., parametri_n)

P.sh.: =AVERAGE(B12,B13,B14,B15,B16)
ose =AVERAGE(B12:B16)
Formulat mundemi ti insertojm manulaisht, duke shnuar ose mund ta prdorim dialog Box-in Insert Function. Pr t insertuar nj funksion veprojm kshtu: - Zgjedhim Insert Function nga shiriti i menyve - (ose)Klikojm n ikonn Function fx n shiritin e funksionit - (ose) Shift+F3
34
Krkoni ndonj funksion
Funksionet q jan prdorur kohn e fundit, ose sipas kategoris mund ti gjeni
Ja disa funksione
Prshkrimi i funksionit t zgjedhur
Figura 4.9. Insert Function Dialog Box-i.
Pr cilindo funksion mund t referoheni n help ku sdo t ju mungojn detajet!
Prdorimi i referencs s celulave

Excel-i ofron mundsin e referencimit t celulave ose t nj rangu t celulave. Jan tri mundsi t referencimit: Relativ, Absolut edhe referencimi i Przier.
Relative: Nse formuln q e prdorim e kopjojm dhe e bartim n nj vend tjetr ather edhe celulat q jan prdorur si argumentet prbrenda formuls do t ndryshojn n mnyr relative me pozitn e re ku e bjm paste formuln. Absolute: Nse formuln q e shnojm e kopjojm dhe e bartim n nj celul t re, ather referencimi i kolons dhe rreshtit t vjetr nuk ndryshon. I przier: N kt rast e zgjedhim(varsisht sipas nevojs) ose kolona ose rreshti t jen absolute(q mos t ndryshojn)
35
Pr referencim absolut prdorim shenjn e dollarit $. Psh dshirojm t mbledhim celulat A1:A5 edhe dshirojm ta prdorim referencimin absolut, ather funksioni SUM do t duket kshtu: =SUM($A$1:$A$5) Ja edhe nj shembull n Figura 4.10. Pr referencim t przier poashtu e prdorim shenjn e dollarit $, por kt radh e ngrijm vetm kolonn ose ve rreshtin varsisht nga krkesat.
Figura 4.10. Prdorimi i referencs absolute n celuln B8.
Shpeshher krkohet t ndryshojm tipin e referencimit. Kt mund ta bjm fare leht duke e prdorur tastin funksional F4. Nse klikojm nj her na shfaqen dy shenjat e dollarit(referenca absolute)---$A$7 nse klikojm dy her radhazi(referenca e przier) mirpo n kt rast e fiksojm vetm rreshtin ---A$7 nse klikojm 3 her(referenca e przier) tani e fiksojm kolonn ---$A7 dhe nse klikojm katr her ather kemi referenc relative(skemi shenja t dollarit fare) ---A7
PJESA V
Krijimi i formulave pr manipulim me tekst
Prve t dhnave numerike dhe formulave, Excel-i gjithashtu na mundson shnimin e t dhnave tekstual. Si pr shembull, titujt e kolonave, emrat e
36
produkteve, emrat e studentve apo t klientve etj.. Prve ksaj ne mund t prdorim formula pr manipulim me kto t dhna tekstuale. N vijim t ktij kapitulli do t njihemi me disa nga funksionet q jan n Excel, prmes t t cilave mund t manipulojm me t dhnat tekstuale n nj Libr t Puns.
Disa fjal pr tekstin

Posa t shnojm dika n ndonj prej celulave, Excel-i menjher e kupton se pr far t dhne sht fjala; pr t dhnn numerike, formul apo t ndonj t dhn tekstuale. do gj q ssht numr(duke prfshir edhe datat dhe kohn), apo formul Excel-i e njeh si t dhn tekstuale.
Sa karaktere mund ti shnojm n nj celul?

Nj celul e vetme mund ti z afro mbi 32 000 karaktere. Prandaj themi se nuk kemi nevoj t brengosemi rreth asaj se a do t na i z nj celul e vetme t gjitha karakteret q dshirojm ti shnojm.
Numrat si t dhna tekstuale

Si prmendm edhe m par, Excel-i i dallon t dhnat numerike nga ato tekstuale. Nse dshirojm q ndonj numr detyrimisht ta paraqesim si test ather veprojm n njrn nga kto mnyra: E zgjedhim celuln ku gjendet e dhna numerike. Nga menyja Format zgjedhim Cells edhe n dialog Box-in e shfaqur selektojm tabin Number prej nga zgjedhim Text. N celuln me prmbajtje numerike e shtojm nj apostrof prpara numrit edhe me kt rast Excel-i at do ta njeh si t dhn numerike Posa ti keni prdorur ndonjrn nga kto mundsi numri i cili ka qen i pozicionuar n ann e djatht(si deafult) tani do t shfaqeti i pozicionura n ann e majt(t dhnat tekstuale pozicionohen n ann e majt). Vmendje: Nse e keni ndonj t dhn numerike t formatuar si tekst dhe nse provojm ta prdorim ndonj prej formulave pr manipulim me numra ather nuk do t fitoni rezultatin e dshiruar. Psh.: Shih Figura 5.1. ku e kemi prdorur funksionin SUM.
37
Figura 5.1. Mbledhja e celulave B2:B6 n t cilat t dhnat numerike jan formatuar si tekst.
Si shihet rezultati sht 0, pr shkak se t gjith numrat jan formatuar si tekst edhe Excel-i e njeh se n kto celula t formatuara si tekst ka numra 0. Shpeshher formatimi i t dhnave numerike si tekst sht nj ndihmes e madhe mirpo ka raste(sikurse ky m lart) ku krijohet konfuzion nse nuk jemi t vmendshm rreth asaj se si Excel-i po i trajton ato t dhna(si numr apo si tekst).
Prcaktimi se dy t dhna tekstuale a jan t ngjashme

Nse dshirojm t dim se dy t dhna tekstuale(n dy celula t ndryshme) a jan t njjta a jo(prmbajtja e atyre dy celulave a sht e njjt), mund ta prdorim nj formul logjike si: =A1=A2 Nse n A1 dhe A2 kemi t dhnat si n Figura 5.2. rezultati(si shihet) sht TRUE
Figura 5.2. Krahasimi i vlerave
Nse n A1 dhe A2 kemi t dhnat si n Figura 5.3. rezultati sht FALSE
38
Nse n A1 dhe A2 kemi t dhnat si n Figura 5.4 rezultati sht TRUE!(PSE?) Arsyeja sht se me kt rast Excel-i nuk e bn dallimin n mes t shkronjave t mdha dhe t vogla.
N rast se dshirojm ti dallojm edhe shkronjat e mdha nga t voglat ather e prdorim funksionin EXACT. Nga menyja Insert Function zgjedhim funksionin EXACT. Shih Figura 5.5.
Funksioni
Rezultati
Figura 5.5. Krahasimi i vlerave. Rezultati i sakt, dallimi edhe n mes t shkronjave t mdha dhe t vogla.
Vmendje: Duhet t kemi kujdes n rast se e kemi nj shembull t till: =EXACT(zero ,zero). N kt rast rezultati do t jet FALSE! Arsyeja sht se rastsisht e kemi shtuar nj hapsir tek fjala e par zeroI, ndrsa n t dytn nuk kemi hapsir fare edhe funksioni EXACT e ka t qart se kto dy t dhna nuk jan realisht t njjta.
Bashkimi i dy apo m tepr celulave

Supozojm se e kemi nj list me emra t studentve si n Figura 5.6. Emri dhe Mbiemri i secilit student sht n nj celul t ndar. ka nse dshirojm ti bashkojm n nj celul t vetme? Kt mund ta bjm prmes operatorit & apo funksionit CONCATENATE.
Figura 5.6. Bashkimi i dy celulave me &
39
Figura 5.7. Pastaj e bjm fill n celulat e tjera
Nga Figura 5.6 edhe Figura 5.7. vrejm se celulat nn Emri dhe Mbiemri jan bashkuar mirpo, n mes nuk ka hapsir. Pr ta zgjedhur kt problem formuln e msiprme e shnojm: =A2& &B2 (shih n Figura 5.8.)
Formula. N mes t thonjzave sht hapsira
Figura 5.8. Emri dhe Mbiemri n nj celul, ku n mes tyre sht ln nj hapsir. Formula. Ktu kemi shtuar edhe nj presje para vendlindjes.
Figura 5.9. Bashkimi i m tepr se dy celulave.
Nga Figura 5.9. vrejm se kemi mundsi ti bashkojm m tepr se dy celula n nj celul t vetme. Poashtu, mund t shtojm edhe karaktere t tjera q sgjenden n celul, si p.sh. presjen(,) pas emrit dhe mbiemrit. do gj mund t shtoni por vetm n brendi t thonjzave! Le ta marrim nj shembull tjetr. I kemi t hyrat pes mujore gjat vitit 2006 pr kompanin X. Dshirojm ta gjejm totalin e t hyrave dhe rezultatin ta vendosim n t njjtn celul ku shkruan TOTAL. Kt mund ta bjm si n Figura 5.10.
40

Formula
Rezultati
Figura 5.10. Teksti dhe totali n nj celul
Nga Figura 5.10 vrejm se kemi mundsi t prdorim edhe vet funksionin prbrenda nj celule dhe asaj t ia shtojm nj pjes t tekstit. Ngjashm supozojm se dshirojm ta gjejm maksimumin e shitjeve(se n cilin muaj kemi pasur shitje m s shumti). Shih Figura 5.11.
Formula
Rezultati
Figura 5.11. Gjetja e maksimumit t shitjeve
Prsritja e nj karakteri apo stringu(pjese t tekstit)

Funksioni REPT e prsrit nj karakter apo pjes t tekstit(string) sa her q ju e prcaktoni. Pr shembull: =REPT(TUNG, 5) Si rezultat do ta kemi fjaln TUNG pes her, shih Figura 5.12.
Funksioni
Rezultati
Figura 5.12. Funksioni REPT
Nse dshironi t leni nj hapsir n mes t fjalve TUNG ather brenda thonjzave e shtojm hapsirn, kshtu: =REPT(TUNG ,5).
41
Largimi i hapsirave t teprta dhe karaktereve q nuk shtypen

Shpeshher gjat importimit t t dhnave n Excel paraqiten nj numr i hapsirave t teprta dhe karaktereve q nuk shtypen n mes t fjalve. Pr ti eliminuar kto prdoren dy funksione: TRIM funksioni i largon t gjitha hapsirat e teprta duke e ln vetm nj hapsir t vetme CLEAN funksioni i largon karakteret e pashtypura. Le ta ilustrojm funksionin TRIM me nj shembull:
Funksioni
Rezultati
Figura 5.13. Funksioni TRIM
Nga Figura 5.13. vrejm se funksioni TRIM i largon zbraztirat e teprta por nuk e shton asnj zbraztir p.sh. pr ta ndar Emrkur.
Numrimi i karaktereve n nj string

Numrimin e karaktereve n nj string na e mundson funksioni LEN. Le ta marrim nj shembull: supozojm se dshirojm t numrojm se sa shkronja i ka fjala UNIVERSITETI(shih Figura 5.14.)
Funksioni
Fjala UNIVERSITETI ka 12 karaktere Figura 5.14. Numrimi i karaktereve me funksionin LEN
Mund ta gjejm edhe numrin e karaktereve n disa celula bashkrisht, p.sh.: shih Figura 5.15.
42
Funksioni Fjala UNIVERSITETI MBRETROR ILIRIA ka 27 karaktere
Figura 5.15. Numrimi i karaktereve n disa celula
Ndryshimi i tipit(ang. case) t shkronjave

Excel-i na ofron tri funksione pr ndryshim t tipit (ang. case)t shkronjave: UPPER e shndrron tekstin n SHKRONJA T MDHA LOWER e shndrron tekstin n shkronja t vogla PROPER shkronja e par e secils fjal shnohet me shkronj t madhe T tri kto funksione veprojn vetm n t dhna tekstuale. Nse keni prbrenda ndonj teksti edhe t dhna t tjera dhe e aplikoni ndonjrin prej ktyre funksioneve do t vrehet ndryshim vetm n tekst jo edhe n karakteret e tjera. Ja nj shembull n Figura 5.16.
Funksioni Funksioni
Funksioni
Figura 5.16. Prdorimi i UPPER, LOWER dhe PROPER
Shkputja e karaktereve nga nj string(tekst)

Excel-i na ofron disa funksione pr nxjerrje(shkputje) t t dhnave nga ndonj tekst(string). Kjo mund t krkohet n shum raste, p.sh. dshirojm t nxjerrim vetm mbiemrat e studentve apo edhe n x raste t tjera. Jan tri funksione q na e mundsojn nj gj t till: LEFT na i kthen nj numr t caktuar(nga ne) t karaktereve nga e majta
43
RIGHT na i kthen nj numr t caktuar(nga ne) t karaktereve nga e djathta MID i kthen nj numr t caktuar(nga ne) t karaktereve nga mesi q ne e definojm
Figura 5.17. Funksioni LEFT. Nga fjala n celuln A2 i kemi marr 5 shkronjat para(nga e majta)
Figura 5.18. Funksioni RIGHT. Nga fjala n celuln A2 i kemi marr 5 shkronjat nga e djathta(nga fundi)
Figura 5.19. Funksioni MID. Nga fjala n celuln A2 i kemi marr 5 shkronja mirpo kemi filluar nga shkronja e 3.
Zvendsimi i tekstit me ndonj tekst tjetr

Nse dshironi t zvendsoni nj tekst me ndonj prmbajtje tekstuale t re kt e dim se mund ta bjm fare leht duke e prdorur menyn EditReplace. Mirpo, kemi edhe disa funksione n Excel q na japin mundsi edhe m t mira:
SUBSTITUTE na mundson zvendsimin e nj pjese t tekstit n rast se nuk e dim se n ciln pozit gjendet ai tekst. REPLACE na mundson zvendsimin e nj pjese t tekstit pozitn e t cilit e dim.
44
Figura 5.20. Funksioni SUBSTITUTE
Shih n shiritin e funksionit n Figura 5.20. =SUBSTITUTE(B5,2006,2007). Vitin 2006 n tekstin e celuls B5 e kemi zvendsuar me vitin 2007.
Ose, ja edhe nj shembull: =SUBSTITUTE(Dit pranvere, pranvere, vere)
Figura 5.21. Fjaln pranvere e kemi zvendsuar me fjaln e re vere
Funksioni =REPLACE(GRUPI-10,6,1, ). N fjaln GRUPI-10 e zvendsojm karakterin e 6-t(dmth vizn lidhse -) me 1 karakter, kt rast me zbraztir (brenda thonjzave) Shih rezultatin n Figura 5.22.
Figura 5.22. Funksioni REPLACE
Krkimi dhe gjetja prbrenda nj stringu

Krkimin dhe gjetjen prbrenda nj stringu bhet prmes funksioneve
45
FIND e gjen nj nnstring prbrenda nj stringu tjetr dhe si rezultat e kthen pozitn prej nga fillon ai nnstring. Mund gjithashtu t prcaktojm pozitn prej nga t fillon krkimi. Nuk mund ti prdorim wildcard karakteret(psh.: *, ? etj.). SEARCH e gjen nj nnstring prbrenda nj stringu tjetr dhe si rezultat e kthen pozitn prej nga fillon ai nnstring. Mund gjithashtu t prcaktojm pozitn prej nga t fillon krkimi. Mund ti prdorim wildcard karakteret(psh.: *, ? etj.).
Figura 5.23. Funksioni FIND
N Figura 5.23. sht ilustruar mnyra e prdorimit t funksionit FIND. Duhet t kemi kujdes sepse funksioni FIND sht case sensitive(i dallon shkronjat e mdha nga ato t vogla). P.sh. nse e krkojm shkronjn e vogl m prbrenda stringut Universiteti Mbretror ILIRIA, nuk do t gjejm asgj! Edhe funksioni SEARCH mund t prdoret ngjashm me funksionin FIND mirpo, tek ky funksion mund ti prdorim edhe shenjat wildcards pr t krkuar dicka. P.sh.:dshirojm ta gjejm se ku gjendet karakteri prbrenda stringut GRUPI-10. Shih Figura 5.24. Si rezultat e kemi numrin 6, q do me thn se gjendet n pozitn 6.
Figura 5.24. Funksioni SEARCH.
Ndarja e emrit, mbiemrit dhe emrit t mesm(prindit)

Nse e kemi nj list t studentve me Emr, Mbiemr dhe Emr t Prindit n nj celul dhe dshirojm q ti ndajm n tri celula ve e ve, duhet t prpilojm formulat si n vijim: - Pr t nxjerr vetm emrin: =LEFT(A1,FIND( ,A1)-1) - Pr t nxjerr vetm mbiemrin: =RIGHT(A1,LEN(A1)-FIND(*,SUBSTITUTE(A1, ,*,LEN(A1)LEN(SUBSTITUTE(A1, ,))))) - Pr t nxjerr Emrin e mesm(prindit) =IF(LEN(B1&C1)+2>=LEN(A1),,MID(A1,LEN(B1)+2,LEN(A1)LEN(B1&C1)-2))
46
Ndarjen e tekstit mund ta bjm edhe pa prdorur fare formula. Nga mnyja DATAText to Columns Delimiter edhe kujdesemi q checkBox-i Select t jet i zgjedhur(shih Figura 5.25.) edhe klikojm Finish.
Kujdesemi q t jet e zgjedhur(selektuar)
Figura 5.25. Dialog Boxi q na ndihmon n ndarjen e tekstit n baz t hapsirs, tab-it, pikpresjes, presjes apo t tjera!
PJESA VI
Puna me data dhe koh
Pr fillestart puna me data ne Excel sht pun frustuese, prandaj krkohet nj njohuri bazike se si Excel-i i trajton datat. Vmendje: Datat n kt kapitull jan sipas formatit t evropianeve, pra sipas formatit: dita/muaji/viti. P.sh.: 1/3/2007 sht 1 Mars 2007. N shum tekste msimore(madje edhe gjat vet puns me Excel, kushtoni nj vmendje formatit t dat q e kupton Excel-i. Arsyeja sht se nse e Excel-i e njeh formatin e Amerikanve ather data e msiprme: 1/3/2007 sht 3 Janar 2007 e jo 1 Mars 2007). Prandaj, kujdes!
47
Si e trajton datn Excel-i Pr Excel-in nj dat sht thjesht nj numr. Realisht sht nj numr serik q bn numrimin e ditve nga 0 janar 1900. Pra, 1 janar 1900 sht numri 1, 2 janar 1900 sht numri 2, e kshtu me radh. Mirpo, ajo q e kuptojm ne sht data n formatin dita/muaji/viti e jo numrat serik si i njeh Excel-i. Prandaj, pr ta shndrruar nj numr serik n dat duhet paraprakisht ta formatojm celuln(n t ciln do e vendosim datn). Nga menyja rnse, kur klikojm me tastin e djatht t mausit mbi celuln prkatse, zgjedhim Format cells (Shih figura 6.1.)
Hapi 1.
a)
Hapi 2.
48
Hapi 3.
Hapi 4.
Hapi 5.
b) Figura 6.1. Formatimi i celuls pr dat. Nga Type lista (n hapin 4.) zgjedhim nj tip t preferuar pr datn! Datat mund ti shkruani edhe duke e shtypur numrin serik, nse e dim at! Duhet t kemi kujdes gjate vendosjes s datave. Shpeshher formatet t caktuara Excel-i i njeh si t dhna tekstuale. Pr mos t ndodhur kjo n tabeln 6.1 kemi [paraqitur disa format t lejuara t shnimit t datave dhe t cilat i njeh Excel-i. Shnimi 6-18-07 6-18-2007 6/18/2007 6/18/2007 6-18/2007 18 june 2007 june 18 jun 18 6/18 6-18 18-june-2007 2007/6/18 Interpretimi n Excel(sipas U.S.) 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007 18 June 2007
Mirpo, jan disa formate t cilat nse i shnoni Excel-i nuk do t jet aq i menur pr ta kuptuar at t dhn si dat. Ja si psh.: June 18 2007, June-18 2007, June-18/2007.
49
T gjitha kto t dhna do ti njeh si tekat, ka do t thot se nuk mund t manipuloni n t ardhmen e afrt me to. Edhepse pr syt ton duken tamam si data mirpo, nse dshirojm ti shfrytzojm n Excel, n t ardhm si data ather duhet t kemi kujdes q ta kemi t qart se edhe Excel-i i trajton si data e jo si t dhna tekstuale! Shnimi i kohs N tabeln 6.2. jan paraqitur disa prej formateve pr kohn, t cilat i njeh Excel-i. Shnimi Interpretimi i Excel-it 11:30:00 am 11:30 AM 11:30:00 AM 11:30 AM 11:30 pm 11:30 PM 11:30 11:30 AM 13:30 1:30 PM Pr shkak se orn prkatse nuk e kemi specifikuar se cils dat i takon, ather Excel-i si default(si t nnkuptuar) e merr daten 0 Janar 1900! Kshtu q, nse dshirojm tia korrespondojm nj kohe t caktuar edhe datn ather shnojm: 6/18/2007 11:30. Tash Excel-i kt do ta interpretoj si 11:30 m 18 qershor 2007. Nse e shnoni ndonj or, n ndonj nga celulat, q e tejkalon 24 orsh-in, ather Excel-i e shton nj(apo disa) dit edhe ort e mbetura. Psh.: N figurn 6.2. kemi shnuar n celuln B2 orn 27:00, rezultati sht 3:00. Q do me thn se e kemi 1 dit e 3:00 or! Mirpo duhet pasur kujdes sepse me kt rast nuk na shfaqet ajo ora edhe neve! E njjta gj ndodh edhe n rast se e shnojm nj dat edhe orn ia korrespondojm. Nse ora e tejkalon 24:00 or, ather data do t rritet pr numrin e ditve(shumfishin e 24 orve) edhe ort e mbetura pastaj. Psh: n figurn 6.3. kemi shnuar n celuln B2 datn dhe orn 5/12/2007 29:30. Rezultati me kt rast do t jet: 5/13/2007 5:30. N rast se vendosim nj or pa dat t caktuar, ather kujdes sepse mund t shnojm vetm deri n 9999:59:59 or(dmth. m pak se 10,000 or). N rast se e shnoni ndonj or q e tejkalon 9999:59:59 ather Excel-i do ta njeh at si t dhn tekstuale(dmth nuk e njeh m si dat edhe rrjedhimisht nuk mund t manipuloni me ato or).
Problemet me data
Kur sht fjala pr datat Excel-i e ka nj problem. N fakt Excel-i e ka trashguar nj gabim nga paraardhsi i tij Lotus 1-2-3(nj aplikacion i dizajnuar dhe prdorur para dizajnimit t Excel-it). Gabimi n data qndron tek dita e 29 e muajit shkurt pr vitin 1900. Realisht muaji shkurt i vitit 1900 i ka pasur vetm 28 dit, mirpo Excel-i e njeh sikur ti kishte 29 dit. T gjith programerat e kan ditur kt detaj qysh n fillim t dizajnimit t Excel-it mirpo, qllimi ka qen q aplikacioni i Excel-it t mund t jet kompatibil(i prshtatshm) me shnimet e aplikacionit t Lotus 1-2-3.
50
Nse krkojm t dim pse nuk e prmirsojn programerat n versionet e ardhshme t Excel-it kt gabim? Arsyeja qndron se ky prmirsim do t sillte m tepr dm se sa dobi! Kompatibiliteti n mes t punimeve n Excel dhe n aplikacionet e tjera do t rrezikohej si dhe shum pak raste kur krkohet t prdoren datat para 1 marsit 1900.
Datat para vitit 1900

Cka nse kemi pr ti organizuar disa t dhna historike n Excel, t cilat jan para viti 1900? Realisht ne mund ta shnojm datn, por Excel-i do ta njeh vetm si t dhn tekstuale e jo si dat edhe rrjedhimisht nuk mund t manipulojm me to!
Kujdes me vitet
Nse e kemi zakon ti shnojm vetm dy numrat e fundit t vitit prkats, Excel-i ka nj mnyr t veant se si ta kuptoj se pr cilin shekull bhet fjal, pr shekullin 21 apo 20!? Vitet me dy shifra n mes t 00 edhe 29 njihen si vite t shekullit 21(dmth para ju shtohet 2000 ose 2029). Ndrkaq, vitet 30 deri n 99 Excel-i i njeh si t shekullit 20(dmth si me qene 1930 deri 1999). Ja nj shembull: 12/15/28 kt e njeh Excel-i si 15 dhjetor 2028. Mirpo, nse e shnojm 12/15/30 kt e njeh Excel-i si 15 dhjetor 1930! Kjo ndodh pr shkak se Excel-i si t default(nnkuptuar) e merr vitin kufitar vitin 2029. Prmes Control Panel-it mund ta ndryshoni kt kufi.
Funksionet pr data
Excel-i ka pak funksione pr data. Nga menyja InsertFunctions(zgjedhim opsionin Datat&Time) aty mund ti shohim t gjitha funksionet q mund ti prdorim pr data. Shih tabeln 6.3. Tabela 6.3.
Paraqitja e dats momentale

Funksioni i mposhtm na e jep si rezultat datn momentale: =TODAY() Kt funksion mund ta kombinojm edhe me t dhna tjera tekstuale: =Sot sht&TODAY()
51
Nse e prdorim kt form pr shnim t dats momentale, sa her ta hapim Excelin na e jep datn momentale. Nse e hapim nesr LibrinEPuns, datn e s nesrmes do t na e shfaq(jo datn kur e kemi shnuar formuln). Nse dshironi t vendosni nj dat t qndrueshme(e cila nuk ndryshon edhe pas shum ditsh nse e hapim punimin n Excel) ather e prdorim Ctrl+;
Funksionet pr koh
Excel-i poashtu na ofron disa funksione pr manipulim me koh(or). N Tabela 6.3. i kemi paraqitur funksionet m t shpeshta pr koh. Funksioni HOUR MINUTE MONTH NOW SECOND TIME Prshkrimi E konverton nj numr serik n koh E konverton nj numr serik n minuta E konverton nj numr serik n muaj E kthen numrin serik t dats dhe kohs momentale E konverton nj numr serik n sekonda E kthen numrin serik t nj koh t veant
Pr paraqitjen e kohs momentale shnojm: =NOW()-TODAY() Kjo sht nj koh e cila ndryshon vazhdimisht, dmth sa her ta hapim Excel-in, na paraqitet koha momentale! Nse dshirojm ta vendosim kohn edhe q mos t ndryshoj ather shnojm: CTRL+SHIFT+: Njsoj sikurse datn, duhet ta formatojm edhe kohn. Psh, nj format i mundshm sht: hh:mm AM/PM (hh-tregon orn, ndrsa mm-tregon minutat).
Llogaritja e diferencs n mes t dy kohve

Duke qen se koht paraqiten si numra serik(sikurse datat), ather mund ti zbresim edhe ta gjejm diferencn n mes t dy orve(kohve). P.sh., shih Figura 6.2.
Figura 6.2. Diferenca n mes t dy kohve N rast se kemi pr ta gjetur diferencn n mes t dy kohve, edhe rezultati sht negativ, ather si rezultat do ta marrim #####...Shih n Figura 6.3.
52
Figura 6.3. Diferenca n mes t dy kohve, rezultati sht negativ! Pr ta zgjedhur kt problem, me or negative, jan disa mundsi. Njra nga mundsit sht q ta prdorim vlern absolute: =ABS(B3-C3) edhe rezultati do t ishte si n Figura 6.4. Mirpo, si shihet nga figura, shenja negative sht larguar. ka nse dshirojm ta paraqesim edhe shenjn minus? Nj mundsi sht q nga Tools Options ( e zgjedhim tab-in) Calculation( dhe n fund e selektojm CheckBox-in .
Figura 6.5. Prdorimi i vlers absolute pr tiu shmangur kohs negative
Mbledhja e kohs(orve) q i tejkalojn 24 or

Nse punojm me data pr her t par do t ishte nj surpriz rezultati i marrur nga mbledhja e dy kohve(orve) q i tejkalojn 24 or. Ja nj rast konkret; shih Figura 6.6. vrejm se rezultati sht 21:31, gj q ssht e vrtet.
53
Figura 6.6. Shuma e orve! ka ka br Excel-i q pr syt tan ska llogaritur mir? N fakt ktu skemi gabim, mirpo Excel-i e ka llogaritur se jan 1 dit e 21:31 or! Por, at 1 dit nuk mund ta shohim askund. Nse dshirojm ti shohim ort edhe m tepr se 24 or ather veprojm e formatojm celuln C6 kshtu: FormatCells... (nga tabi Number zgjedhim) Custom(edhe nga Type e zgjedhim)[h]:mm:ss. Shih Figura 6.7.
Figura 6.7. Shuma e orve edhe n rast se e tejkalojn 24 orshin
PJESA VII
54
Krijimi i formulave q numrojn(count) dhe q mbledhin(sum)

Rastet m t shpeshta gjat puns n Excel jan krkesat pr t numruar dhe pr t mbledhura, nga nj bashksi e t dhnave. N vazhdim do ti japim disa nga shembujt m t nevojshm gjat puns me Excel.
Numrimi dhe mbledhje e celulave n Excel

Realisht formula pr numrim na mundson numrimin e celulave n nj rang t caktuar, sipas nj kriteri t dhn. Ndrkaq, formula pr mbledhje na mundson mbledhjen e vlerave t nj rangu t zgjedhur t celulave sipas nj kriteri t caktuar. N tabeln 7.1. i kemi paraqitur disa nga funksionet pr numrim dhe mbledhje t cilave ua kemi bashkangjitur edhe prshkrimin e tyre, nrkaq me an t shembujve do ti demostrojm disa nga ato. Funksioni COUNT COUNTA COUNTBLANK COUNTIF FREQUENCY Prshkrimi Kthen numri e celulave n nj rang, q prmbajn vlera numerike Kthen numrin e celulave q sjan t zbrazta, n nj rang Kthen numrin e celulave t zbrazta n nj rang Kthen numrin e celulave n nj rang, q e plotsojn nj kriter t caktuar Llogarit sa shpesh vlerat gjenden prbrenda nj rangu t vlerave dhe si rezultat na e kthen nj varg vertikal t numrave; ky funksione prdoret n formulat pr vargje Kthen shumn e argumenteve te tij Kthen shumn e celulave q i prkasin nj kriteri t caktuar n nj rang I shumzon celulat prkatse n dy apo m tepr rangje dhe e kthen shumn e ktyre produkteve.
SUM SUMIF SUMPRODUCT
Numrimi
55
Figura 7.1. Prdorimi i funksionit COUNT
Numrimi i celulave t zbrazta

Formula n vijim e kthen numrin e celulave t zbrazta nj nj rang t dhn: (Shih Figura 7.2)
Figura 7.2. Prdorimi i funksionit COUNTBLANK
56
Numrimi i celulave jo t zbrazta

Formula COUNTA kthen si rezultat numrin e celulave jo t zbrazta n nj rang t celulave. Ku sht dallimi n mes t COUNT dhe COUNTA? Dallimi qndron n at se me COUNT i numrojm numrin e celulave, n nj rang, q kan vetm vlera numerike. Ndrkaq, me COUNTA i numrojm t gjitha celulat q kan ndonj t dhn t cfardoshme(numr, tekst apo formul). Shih shembullin n Figura 7.3.
Figura 7.3. Prdorimi i funksionit COUNTA Vmendje tek Emri_9; ktu e kemi shnuar notn A e jo numr. Pr Excel-in nota A sht tekst mirpo funksioni COUNTA e numron sepse edhe n at celul ka t shkruar dicka, rezultat t cilin nuk do ta arrinim prmes funskionit COUNT!
Formulat e avansuara pr numrim

Shumicn e rasteve krkohet numrimi i sipas nj kushti t caktuar. Kt gj na e ofrojn formulat m t avansuara pr numrim.
Prdorimi i funskionit COUNTIF

COUNTIF funksioni n Exel prdoret pr numrim sipas nj kriteri t vetm. Ky funskion i ka dy argumente:
Range: sht rangu i celulave q prmban vlera, Criteria: sht kriteri logjik n baz t t cilit nga Rangu i celulave e bjm numrimin n baz t tij.
N Figura 7.4. jan dhn disa shembuj pr funksionin COUNTIF.
57
Figura 7.4. Disa shembuj me funksionin COUNTIF Numrimi i ekzistencs s ndonj teksti t veqant Nse dshironi t numroni se sa her sht shfaqur nj e dhn tekstuale n nj rang t celulave, mund ta prdorim poashtu funskionin COUNTIF. Shih Figura 7.5.
a)
58
b) Figura 7.5. Funksioni COUNTIF pr te krkuar ndonj t dhn tekstuale Siq shihet nga Figura 7.5. funksioni COUNTIF sht funskion q mund ta prdorim edhe pr t krkuar nj sasi t caktuar t tekstit nga nj rang i celulave. Gjithashtu, ky funksion nuk e bn dallimin n mes t shkronjave t mdha dhe t vogla.
Formulat pr mbledhje
Disa her m par e kemi prdorur funksionin SUM, cili na mundsojke mbledhjen e vlerave numerike n nj rang t caktuar t celulave. Psh.: shih Figura 7.6. ku i kemi mbledhur sasin e produkteve.
Figura 7.6. Funksioni SUM Funksioni SUM mund ti prmbaj deri n 30 paramentra. Si p.sh.: =SUM(A1:A9, C1:C9, E1:E9, G1:G9, I1:I9) Nse dshironi t mblidhni t gjitha vlerat q gjenden n kolonn A, ather shnojm: =SUM(A:A). Me kt rast duhet pasur kujdes q kt formul mos ta shnojm n kolonn A, sepse do t kemi gabim si pasoj e referencs rrethore!
59
SUM-i kushtzues me nj kriter t vetm

Shepshher krkohet ti mbledhim disa vlera sipas nj kushti t caktuar. PSh. t gjendet shuma e studentve q se kan dhn provimin, dmth q kan not 5. Me kt rast e prdorim funsksionin SUMIF. Ky funskion i ka tre parametra: - Range: rangu i celulave n t cilat zbatohet kriteri - Criteria: Kriteri n baz t t cilit do t zgjidhen celulat q do t mblidhen - Sum_Range: Opsional(mund t mos ta prdorim). sht rangu q prmban celulat t cilat dshirojm ti mbledhim. N rast se nuk e prdorim kt rang ather Excel-i do ta merr si rang argumentin e par.
Figura 7.7. Prdorimi i funskionit SUMIF
Ja edhe nj shembull vetm me IF funksionin. Supozojm se i kemi notat e disa studentve. Qllimi sht q: nse ndonj student e ka notn 5, ather ta shnojm me fjal Ska kaluar, e nse sht ndonj not me e lart, e shnojm Ka kaluar. Shih Figura 7.8.
60
Figura 7.8. Prdorimi i funksionit IF Pra, funksioni IF ka dy dege; nse kushti sht i vrtet, e kthen argumentin e par, nse kushti ssht i vrtet e kthen argumentin e dyt. Ja si sht shnuar funksioni IF: =IF(D2=5, Ska kaluar, Ka kaluar).
61

Excel Ushtrimet Excelent

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Excel Ushtrimet Excelent

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

As.

shkurt-qershor, 2007 mars

Profesor: Dr. Sadullah Avdiu Asistente: Xhevahire Trnava

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Figura 1.1. Hapja e Exceli-it

Le ta kuptojm pamjen e Excel-it

Figura 1.2. Libri i Puns

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Titulli(emri) i librit t puns Qelula aktive Emrtimi i kolonave

Shiriti i menyve Shiriti i veglave Butoni pr mbyllje t dritares

Butoni pr mbyllje t aplikacionit

Tabi (prcaktuesi) i faqes Shiriti i statusit

Shiriti lvizs horizontal

Shiriti lvizs vertikal

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Figura 1.3. Sqarimi i komponentve baz n Librin e Puns

Celula aktive Adresa: AC12

Figura 1.4. Pamja e celulave dhe celula aktive

Ruajtja e puns son

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Figura 1.5. Ruajtja e Librit t Puns

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Emrtojeni me nj emr prmbajtjsor!

Hapi 4 Figura 1.6. Emrtimi i Librit t puns

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Figura 3.1. Celula e zgjedhur C10

Figura 3.2. Celula e zgjedhur A7

Figura 3.3. Rangu B3:B9

Figura 3.4. Rangu B4:D4

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Figura 3.5. Rangu B3:D9

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Hapi 3: E shnojm rangun

Zgjedhja e nj rreshti apo kolone t tr

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Figura 3.7. Zgjedhja e nj kolone prkatsisht nj rreshti

Figura 3.8. Zgjedhja e t gjitha celulave n Librin e Puns

Zgjedhja e rangjeve jo t vazhdueshme

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Figura 3.9. Zgjedhja e rangut B2:B5 dhe D3:D5

Zgjedhja e rangjeve n disa faqe t puns

a) Faqja e puns Notat

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

b) Faqja e puns Vijueshmria

As. Xhevahire Trnava

shkurt-qershor, 2007 mars

Formatimi vetm n faqen Notat

Si rezultat e kemi edhe formatimin e celulave n faqen e puns Vijueshmria

Kopjimi ose zhvendosja e rangut t celulave