KINH T VIT NAM NM 2001-2005

V K HOCH PHT TRIN KINH T - X HI 2006-2010

TS. inh Vn n
Vin trng Vin Nghin cu Qun l Kinh t TW
1. TNH HNH KINH T VIT NAM NM 2005
1.1. Tng trng kinh t v c cu kinh t1
1.1.1. Tng trng kinh t
Trong nm 2005, tc tng trng GDP ca Vit Nam c t 8,4%,
vt xa con s 7,8% ca nm 2004 (Bng 1). y l mc tng trng cao
nht trong vng 9 nm qua k t nm 1997. So vi cc nc trong khu vc
ng , tc tng trng GDP nm 2005 ca Vit Nam l cao th hai v
ch ng sau Trung Quc. Mc tng trng cao ca nm 2005 gp phn
quyt nh cho vic hon thnh mc tiu tng trng GDP trung bnh
7,5%/nm c ra trong K hoch Pht trin kinh t - x hi 5 nm
2001-2005.
Bng 1: Tng trng GDP v ng gp vo tng trng GDP theo
ngnh, 2001-05
2001

2002

2003

2004

c
2005

20012005
7,51
3,84

Tc tng (%)
GDP
Nng-lm-thy
sn
Cng nghip-xy
dng
Dch v

6,89

7,08

7,34

7,79

8,43

2,98

4,17

3,62

4,36

4,04
10,24

10,39
6,10

9,48
6,54

10,48
6,45

10,22
7,26

10,65
8,48

6,97

ng gp vo tng trng GDP theo im phn trm

GDP
Nng-lm-thy
sn
1

6,89

7,08

7,34

7,79

8,43

0,69

0,93

0,79

0,92

0,82

7,51
0,83

Tr trng hp c ghi cc ngun ti liu tham kho khc, tt c s liu trong phn ny do Tng cc Thng
k cung cp. S liu nm 2005 l c tnh.

Cng nghip-xy
dng
3,68
3,47
3,92
3,93
Dch v
2,52
2,68
2,63
2,94
GDP
100,00 100,00 100,00 100,00
Nng-lm-thy
sn
10,07
13,20
10,76
11,80
Cng nghip-xy
dng
53,39
48,95
53,37
50,48
Dch v
36,54
37,85
35,86
37,72
Ngun: Tng cc Thng k (TCTK) v tnh ton ca
Qun l kinh t Trung ng (Vin NCQLKTT).

3,84
4,19
3,42
100,00

2,84
100,00
11,12

9,78
51,18
49,71
40,52
37,70
Vin Nghin cu

Do chim t trng ln trong GDP v c tc tng gi tr tng thm cao

nht (10,6%), nn nm 2005 cng nghip v xy dng vn l khu vc c ng
gp ln nht vo tc tng trng chung, chim ti 49,7% hay 4,2 im
phn trm tc tng trng GDP. Khu vc nng - lm - thy sn chu nhiu
tc ng bt li ca thi tit, dch cm gia cm v bin ng ca th trng;
tc tng trng ca khu vc nng-lm-thy sn c t 4,0%, ng gp
9,8% hay 0,8 im phn trm tc tng trng GDP. Gi tr tng thm ca
khu vc dch v c tng 8,5%. Nm 2005 l nm khu vc dch v c mc
tng trng cao nht k t nm 1997 v ln u tin cao hn mc tng trng
GDP ca tan b nn kinh t. Kt qu l khu vc dch v ng gp ti 40,5%
hay 3,4 im phn trm tc tng trng GDP, mt mc ng gp ln nht
trong 5 nm qua (Bng 1).
1.1.2. C cu kinh t
Chuyn dch c cu kinh t theo ngnh
Trong nhiu nm qua, xt theo t trng gi tr tng thm trong GDP, c
cu kinh t ch yu bin i theo s chuyn dch ca hai nhm ngnh nng - lm
- thy sn v cng nghip - xy dng. T nm 2000 n nm 2005 t trng khu
vc nng - lm - thy sn gim 3,8 im phn trm, cn t trng khu vc cng
nghip - xy dng tng 3,7 im phn trm (Bng 2). Xt chung trong giai on
2001-2005, s chuyn dch c cu gia 3 khu vc khng mnh nh trong giai
on 5 nm 1996-2000. Mc tiu t ra cho khu vc dch v n nm 2005

chim t trng khong 41-42% GDP khng t c,1 trong khi y l khu
vc c rt nhiu c hi v tim nng pht trin.
Bng 2: C cu GDP theo ngnh kinh t, 2001-2005 (%)
2000
2001
2002
2003
2004
100,00 100,00 100,00 100,00 100,00

2005
100,00

21,81

20,70

40,21

40,80

20,34
37,98

20,70
38,50

GDP
Nng - lm thy
sn
24,53 23,24 23,03 22,54
Cng nghip xy
dng
36,73 38,13 38,49 39,47
Cng nghip
ch bin
18,56 19,78 20,58 20,45
Dch v
38,73 38,63 38,48 37,99
Ngun: TCTK v tnh ton ca Vin NCQLKTT.

Trong khu vc nng - lm - thy sn, s chuyn dch c cu cn chm,

ch yu theo s chuyn dch gia hai nhm ngnh nng nghip v thy sn: t
trng ca ngnh thy sn tng t 16,0% nm 2001 ln 18,5% nm 2005, nng
nghip gim t 78,6% nm 2001 xung 75,8%. S chuyn dch c cu ni b
ngnh nng nghip cng chm: t trng ngnh trng trt vn chim ti 78,6%
tng gi tr sn xut nng nghip nm 2005 so vi 81,0% nm 2000 (theo gi
1994). Kt qu ln nht trong chuyn dch c cu ngnh nng nghip l chuyn
dch trong ni b ngnh trng trt theo hng gim din tch trng la sang trng
cc loi cy khc c nng sut v gi tr kinh t cao hn.
Trong khu vc cng nghip, t trng ca ngnh cng nghip ch bin
tng khng ng k, t 59,2% nm 2000 ln 59,7% nm 2005.
S chuyn dch c cu trong khu vc dch v vn din ra rt chm. Hu
ht cc ngnh dch v quan trng, c kh nng to nhiu gi tr tng thm, u
c t trng nh trong GDP (v d, ngnh ti chnh, ngn hng, v bo him
chim cha ti 2,0% GDP nm 2005). Xu hng ny ang hn ch nhiu vic
nng cao sc cnh tranh ca Vit Nam v gy bt li cho tng trng, nht l
trong bi cnh Vit Nam tch cc ch ng hi nhp kinh t quc t v phn
1

Ch tiu k hoch v c cu kinh t theo K hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm 2001-2005 bao gm: nng lm - thy sn: 20-21%; cng nghip - xy dng: 38-39%; dch v: 41-42%.

u tr thnh thnh vin ca WTO. Ngoi ra, nhiu lnh vc dch v nh t

vn xc tin u t, php l, cng ngh, v xut khu lao ng cng cha
c khai thc tt v/hoc cn km pht trin.
Chuyn dch c cu kinh t theo thnh phn kinh t
Nhn tng th, trong giai on 2001-2005, chuyn dch c cu GDP
theo thnh phn kinh t din ra chm. Khu vc kinh t nh nc vn chim t
trng cao v tng i n nh trong GDP. S chuyn dch c cu theo thnh
phn ch yu din ra gia khu vc kinh t ngoi nh nc v khu vc kinh t
c vn u t trc tip nc ngoi.
Nm 2005, t trng trong GDP ca khu vc kinh t nh nc rt t thay
i, ch gim 0,1 im phn trm so vi nm 2000 (Bng 3). Trong khi , t
trng ca khu vc kinh t ngoi quc doanh gim t 48,2% nm 2000
xung cn 45,7% nm 2005.
Khu vc kinh t c vn TNN ngy cng th hin r l mt b
phn cu thnh ca nn kinh t Vit Nam. T trng trong GDP ca khu
vc kinh t c vn TNN tng t 13,3% nm 2000 ln 15,9% nm
2005.
Bng 3: C cu v tc tng trng theo thnh phn kinh t, 2001-2005
(%)
2000 2001 2002 2003 2004
C cu GDP (gi hin hnh) 100,00 100,00 100,00 100,00 100,00
Kinh t nh nc
38,52 38,40 38,38 39,08 39,23
Kinh t ngoi quc doanh
48,20 47,84 47,86 46,45 45,61
Kinh t c vn u t nc
ngoi
13,27 13,76 13,76 14,47 15,17
Tc tng GDP (gi so
snh)
6,79 6,89 7,08 7,34 7,79
Kinh t nh nc
7,72 7,44 7,11 7,65 7,75
Kinh t ngoi quc doanh
5,04 6,36 7,04 6,36 6,95
Kinh t c vn u t nc
ngoi
11,44 7,21 7,16 10,52 11,51
Ngun: TCTK v tnh ton ca Vin NCQLKTT.

2005
100,00
38,42
45,68
15,89
8,43
7,36
8,19
13,20

1.2. u t1

1.2.1. Tnh hnh thc hin vn u t x hi

Thc hin vn u t x hi nm 2005 theo gi thc t c t 326
nghn t VN, tng ng vi 38,9% GDP. Theo gi so snh, vn u t x
hi nm 2005 ch tng khong 10,5% v mc tng ny vn thp hn mc
11,6% ca nm 2004. Trong ba thnh phn kinh t, vn u t ca khu vc
FDI tng nhanh nht, khong 16,4%, cao gp gn 2,8 ln mc tng ca vn
nh nc. Khu vc ngoi quc doanh cng c mc tng trng rt cao, gn
bng khu vc c vn TNN (15,7%). Vn u t nh nc ch tng 5,9%, do
, t trng ca khu vc ny gim nhanh hn so vi nm 2004.
Tuy vn l ngun vn quan trng nht ca nn kinh t, nhng t trng
vn u t khu vc nh nc c xu hng gim dn t 59,8% nm 2001
xung 51,5% nm 2005 (Bng 4). y l tn hiu tch cc i vi nn kinh t
th trng ang hnh thnh, phn no phn nh mi trng u t v ang
c ci thin. Tng vn u t nh nc c t 168 nghn t VN, trong
vn NSNN l khong 74 nghn t VN, thc hin vn tn dng l 30 nghn
t VN, vn ca DNNN l 50 nghn t VN, vn huy ng khc l 14 nghn
t VN2. Trong nm 2005, ln u tin Vit Nam pht hnh thnh cng tri
phiu Chnh ph ra th trng quc t vi gi tr 750 triu USD.
Bng 4: C cu vn u t ton x hi, 2001-2005 (%)

Tng s
Vn nh nc
Vn ngn sch
Vn tn dng
Vn DNNN
Vn huy ng khc
Vn ngoi quc doanh
Vn FDI

2001

2002

2003

2004

100,0
59,8
26,7
16,8
10,6
5,6
22,6
17,6

100,0
56,3
25,0
17,6
7,8
6,0
26,2
17,5

100,0
54,0
24,0
16,9
9,3
3,9
29,7
16,3

100,0
53,6
25,1
16,5
9,1
2,9
30,9
15,5

c
2005
100,0
51,5
22,7
9,2
15,3
4,3
32,2
16,3

Ngun: TCTK (2005), s liu ca B K hoch v u t .

Tr trng hp c ghi cc ngun ti liu tham kho khc, s liu phn ny ch yu do B K hoch v u
t cung cp.
2
Vn huy ng khc c Nh nc huy ng thng qua mt s hnh thc nh pht hnh tri phiu cng
trnh, tri phiu a phng, cng tri nhm u t vo kt cu h tng, trng hc.

C cu u t theo lnh vc th hin r hn vai tr ca chnh ph trong

nn kinh t th trng, theo vn u t cho lnh vc x hi so vi tng vn
tng t 25,4% nm 2004 ln 27,4% nm 2005 v u t cho lnh vc ny ch
yu l t NSNN. Ngun vn u t nh nc c vai tr quan trng trong
ci thin kt cu h tng, nng cao cht lng ngun nhn lc, gp phn thc
y tng trng, v gim i ngho.
u t ca khu vc ngoi quc doanh l ngun u t ln th hai k t
nm 1998. Nm 2005, vn ca khu vc ngoi quc doanh tng vt v c t
105 nghn t VN, gn gp i vn u t ca khu vc FDI. u t ca khu
vc ngoi quc doanh v ang chng t vai tr ngy cng quan trng v
tim nng to ln ca khu vc ny trong pht trin kinh t - x hi ca t
nc.
Nm 2005, dng vn FDI vo Vit Nam tip tc tng trng ca
nm 2004. Vn ng k FDI cp mi v tng thm t 5,89 t USD, tng 36%
so vi nm 2004 v l mc cao nht k t nm 1997. C 509 lt d n c
tng vn trong nm, vi tng s vn tng thm l gn 1,83 t USD. Tng vn
FDI thc hin t khong 53 nghn t VN, chim 16,3% tng vn u t x
hi.
Trong nm 2005 c 41/64 tnh thnh thu ht c vn FDI, trong
nm tnh thnh dn u chim 70% tng vn FDI ng k ca c nc theo
th t l: H Ni (31,2%), B Ra-Vng Tu (17,8%), ng Nai (10,7%),
thnh ph H Ch Minh (10,2%), v Bnh Dng (8,6%). y l ln u tin,
H Ni vn ln th nht trong thu ht FDI.
Trong s 43 nc v vng lnh th u t vo Vit Nam trong nm
2005, chu chim 50,6% tng vn ng k, trong : Hn Quc ng th 3,
chim 13,8% tng vn ng k; Hng Kng ng th 4 chim 9,6%; Nht
Bn ng th 5 chim 9,4%; i Loan ng th 6 chim 8,6%. Cc nc
chu u chim 21,7% tng vn ng k, trong Luxembourg ng th nht
chim 19,2% tng vn ng k. u t t Hoa K ch ng th 8 chim 3,6%
tng vn ng k. So vi nm 2004, Lucxembua vn ln ng u t v
tr 24, cn i Loan tt xung ng th 6 t v tr s 1.
Khu vc FDI tip tc khng nh vai tr ca mnh trong tin trnh pht
trin ca Vit Nam v thc s tr thnh b phn cu thnh khng kht ca nn
6

kinh t Vit Nam. Nm 2005, khu vc FDI ng gp 15,9% GDP, c t trng

kim ngch xut khu chim 57,4% trong tng kim ngch xut khu, v np
ngn sch chim khong 12% tng thu ngn sch ca c nc.
Tnh chung trong giai on 2001-2005, tng vn FDI ng k cp mi
t 12,9 t USD, vt 7,5% mc tiu d kin. Vn FDI ng k b sung t
6,85 t USD. Tuy nhin, con s 19,7 t USD ca c vn FDI ng k cp mi
v tng thm trong giai on 2001-2005 mi ch bng 77,5% tng vn cp
mi trong giai on 1996-2000. Vn FDI thc hin trong giai on 2001-2005
t 14 t USD, vt 37% so vi mc tiu d kin v tng 4,5% so vi giai
on 1996-2000.
Trong nm 2005, c 37 d n do cc doanh nghip Vit Nam u t ra
nc ngoi vi tng vn u t ng k trn 368,3 triu USD, tng gp 2,1
ln v s d n v tng 31,7 ln v vn ng k so vi nm 2004. Vn u t
ra nc ngoi ng k trong nm 2005 cao hn tng vn u t ra nc ngoi
ng k trong cc nm trc cng li.
Nhn chung, vic huy ng, thu ht vn u t, nht l u t t nhn
v FDI, trong nm 2005 c nhng chuyn bin tch cc, gp phn ng k
vo mc tng trng cao ca nn kinh t. V tng th, trong giai on 20012005, tng vn u t x hi gn t mc tiu d kin. Tit kim trong nc
c xu hng tng dn v hin tng ng 30% GDP, to thm kh nng huy
ng vn trong nc v n nh cc cn i v m.
1.2.2. Nguyn nhn ca nhng chuyn bin tch cc trong thu ht vn u
t v cc vn tn ng
Nhng chuyn bin tch cc trong huy ng, thu ht vn u t trong
v ngoi nc mt phn quan trng l nh cng tc ch o ton din ca
Chnh ph trong vic tng bc ci thin mi trng u t, tho g cc kh
khn, vng mc cho cc nh u t, to iu kin thun li cho hot ng
ca doanh nghip. c bit vo cui nm 2005, Quc hi thng qua nhiu
o lut quan trng nhm ci thin hn na mi trng u t, kinh doanh,
trong c Lut u t (chung) v Lut Doanh nghip (thng nht). Trin
vng tng i lc quan v s pht trin kinh t ca Vit Nam cng vi vic
thc hin cc cam kt song phng v a phng trong tin trnh hi nhp
7

kinh t quc t cng to nn sc ht mnh m cho c u t trong nc v

TNN.
Nm 2005 l nm Chnh ph thc hin nhiu gii php c th nhm
to chuyn bin mi trong cng tc thu ht FDI. Hng lot php lnh, ngh
nh v vn bn php l c ban hnh nhm sa i nhng im cha ph
hp, b sung v a ra cc quy nh mi lm cho Vit Nam hp dn hn i
vi u t nc ngai nh: gim mc thu sut thu nhp c nhn cao nht i
vi ngi nc ngoi; m rng phm vi kinh doanh i vi cc chi nhnh
ngn hng nc ngoi; chun ho vic cung ng k pht v s dng sc thanh
ton ti Vit Nam theo thng l quc t; n gin ho cc th tc hnh chnh
v tng cng trch nhim ca cc c quan qun l nh nc trong vic h tr
nh u t gii quyt cc th tc v t; xo b ch hai gi; xo b cc hn
ch v chuyn giao cng ngh, chuyn nhng vn; gim cc in thoi
quc t xung mc tng ng vi cc nc trong khu vc; min thu nhp
khu mt s u vo sn xut cho cc doanh nghip mi thnh lp; tinh gin
th tc hi quan theo chun mc quc t; ci tin vic cp/min th thc; sa
i thu thu nhp i vi cc doanh nghip c vn TNN; xo b hn ch v
t l vn FDI trong mt s ngnh.
Bn cnh cc thnh tch ni bt, nm 2005 cng cho thy nhiu hn ch
trong u t pht trin v chnh sch huy ng, thu ht vn u t, l:
- u t nh nc trong nhiu trng hp vn cha ng vai tr to
iu kin thu ht cc ngun u t khc (nh u t t nhn), m ngc
li, cn ln t cc ngun ny. Mt nguyn nhn ca thc trng ny l do t
trng ca vn u t nh nc trong tng u t ton x hi cn qu cao v
DNNN cn gi vai tr chi phi trong mt s ngnh, lnh vc.
- Vic nh gi hiu qu v gim st u t nh nc cn yu. Tnh
trng tham nhng v tht thot trong cc d n u t nh nc vn ph bin
v cha c c bin php ngn chn hu hiu. Xt theo kha cnh to vic
lm, mc d chim phn ln ngun vn u t x hi, song cc DNNN ch thu
ht khong 6-7% tng s lao ng v to t vic lm hn so vi khu vc kinh
t ngoi quc doanh. C ch phn b vn u t t NSNN cha thc s hiu
qu.

- ny sinh hin tng cnh tranh khng lnh mnh gia cc a

phng trong thu ht u t thng qua vic cp php u t, ban hnh chnh
sch u i vt thm quyn ca a phng. iu ny lm mo m chnh
sch u i u t ca nh nc, gim tnh nht qun minh bch ca h thng
php lut dn n thua thit cho pha Vit Nam. 33 tnh/thnh ph trc thuc
trung ng ban hnh nhiu vn bn php lut tri vi quy phm php lut
hin hnh nhng mc khc nhau, b Th tng Chnh ph cnh bo
v cng nhn thc c vn . Mt s a phng khc qu nn nng
trong vic y mnh tng trng kinh t thng qua vic thc y u t vt
qu kh nng ti chnh, gy nh hng ln n pht trin kinh t di hn.
- Kt qu thu ht, s dng vn FDI trong nhng nm qua cha tng
xng vi tim nng v li th ca t nc. C cu vn FDI cn cha hp l
c v ngnh ln vng lnh th, ch yu tp trung vo cc vng pht trin hn.
T l cc d n ln gn vi chuyn giao cng ngh ngun cn thp. Mc d
vn FDI thc hin nm 2005 tng so vi nm 2004, nhng nhn chung t
trng trong tng vn u t ton x hi li c xu hng gim dn, t 30,4%
nm 1995 xung 18% nm 2000 v cn 16,3% nm 2005. Hn na, vn FDI
thc hin tng chm so vi vn ng k nn khong cch gia vn FDI thc
hin v ng k ang dong ra. iu c bit r nt trong nm 2005 l cc
ngnh cng nghip ph tr v kt cu h tng khng p ng c yu cu
pht trin v u t, trong c FDI.
1.3. Thng mi quc t v thng mi ni a1

1.3.1. Xut khu hng ho v dch v

Nm 2005, tng kim ngch xut khu hng ha tng rt mnh, c t
ti 32,2 t USD,2 tng 21,6% so vi nm 2004, cao hn nhiu so vi tc
tng trng trung bnh trong giai on 2001-2005 (17,8%). Tng kim ngch
xut khu hng ho giai on 2001-2005 t khong 110,6 t USD, cao hn
1,8% so vi mc tiu t ra trong Chin lc Pht trin kinh t - x hi 20012010.
Kim ngch xut khu hng ha nm 2005 c tc tng trng cao
nh c gi v khi lng xut khu tng. Mc gi hng ha xut khu tng
trung bnh 11,5% lm tng kim ngch xut khu 3,3 t USD. Trong khi ,
1
2

Tr trng hp c ghi ngun ti liu tham kho khc, s liu trong phn ny do B Thng mi cung cp.
Nu tnh c hng phi mu dch th tng kim ngch xut khu hng ha l 32,44 t USD.

khi lng hng ho xut khu tng trung bnh gn 9,4%, nh , kim ngch
xut khu tng khong 2,4 t USD. Cc mt hng c gi xut khu tng mnh
l du th (40,7%), c ph (24,7%), than (20,7%), cao su (17,9%), ch
(15,9%), go (14,5%) v ht iu (12,5%). Cc mt hng c khi lng xut
khu tng mnh bao gm than (53,8%), go (28,1%), lc nhn (26,1%) v
cao su (11,9%).
Cc th trng xut khu ca Vit Nam cng tip tc c m rng.
Cho n nay Vit Nam c quan h thng mi vi trn 220 quc gia v
vng lnh th. Nm 2005, Vit Nam xut khu vo 16 th trng vi kim
ngch trn 500 triu USD, trong c ti 6 th trng vi kim ngch c t
trn 1 t USD; l M (5,82 t USD), Nht Bn (4,46 t USD), Trung Quc
(2,99 t USD), c (2,59 t USD), Xingapo (1,66 t USD) v c (1,05 t
USD). Tnh chung kim ngch xut khu vo 16 th trng ln nht c t
24,91 t USD, chim ti 77,3% tng kim ngch xut khu hng ho nm
2005.
Hu ht th trng xut khu vo cc khu vc, lnh th u c s tng
trng kim ngch kh cao, t 15% n 65%, trong Chu tng 21,3%
(ring cc nc ASEAN tng 42,6%), Chu u tng 6,7% (ring EU tng
8,1%), Chu M tng 21,7%, Chu i Dng tng 51% v Chu Phi tng
83,9%. C cu th trng xut khu nm 2005 c s chuyn dch tng i r
nt vi th phn tng ti cc khu vc/nc nh ASEAN, c, Nht Bn, gim
mnh ti EU, v gim nh ti th trng M, Trung Quc (Hnh 1).
Thnh tu xut khu nm 2005 l nh nhiu nhn t. Th nht, kinh t
v cu nhp khu ca cc nc/khu vc l i tc thng mi ca Vit Nam
tip tc phc hi kh mnh to iu kin tng xut khu ca Vit Nam c v
khi lng v gi c. Th hai, nhiu mt hng xut khu ch yu ca Vit
Nam bt u gy dng v khng nh c uy tn v thng hiu trn th
trng th gii. i ng thng nhn - doanh nhn Vit Nam dn trng
thnh, hot ng ngy cng chuyn nghip v nng ng hn, nh , nng
lc sn xut, kinh doanh v hot ng xut nhp khu tng bc c ci
thin v m rng. Th ba, nhng bin php chnh sch ca Chnh ph cng l
mt cht xc tc quan trng thc y xut khu trong nm 2005 ni ring v
giai on 2001-2005 ni chung. Hot ng xc tin thng mi (XTTM)
a dng hn v hnh thc v c hiu qu hn. C ch iu hnh chnh sch
10

xut nhp khu ngy cng thng thong, n nh, d tin liu. Vai tr v hiu
qu qun l nh nc tip tc c nng cao, c th hin trong vic tho g
kp thi nhng kh khn trong hot ng xut nhp khu cng nh trong vic
tng cng cng tc tip cn v m rng th trng xut khu.
Hnh 1: C cu xut khu ca Vit Nam theo th trng, 2004-2005 (%)
2005

2004

M
17.38

17.02

18.84

Nht Bn

18.06

Trung Quc
c
13.22

18.75

13.82

16.68

ASEAN
EU

9.27

10.32
14.62

6.87

17.14

Khc

8.02

Ngun: B Thng mi v Tng cc Hi quan.

Tuy nhin, xut khu hng ho nm 2005 vn cn mt s hn ch nht
nh. Nhm hng nhin liu th, s ch v gia cng vn chim t trng kh
ln trong tng kim ngch xut khu.1 y l nhng nhm mt hng xut khu
c gi tr gia tng thp v c gi xut khu d b gim st mnh theo bin
ng ca th trng th gii. Cc iu kin h tr xut khu cng cn nhiu
hn ch, bt cp. Kt cu h tng phc v hot ng xut khu cn thiu v
cha m bo cht lng; cng tc thng tin, d bo gi c, phn tch ngun
hng, th trng cn yu v cha kp thi; hot ng XTTM tuy tin b nhiu
song cn thiu tnh chuyn nghip cao. Kh nng lin kt, xu chui, h tr
nhau trong hot ng xut nhp khu gia cc doanh nghip trong nc cn
yu; vai tr cc hip hi ngnh hng cn cha tht s c pht huy.
1.3.2. Nhp khu hng ho v dch v
Kim ngch nhp khu hng ha nm 2005 c t 36,98 t USD, tng
4,93 t USD hay 15,4% so vi nm 2004. Tuy nhin, y l nm c tc
tng nhp khu hng ha thp nht k t nm 2002, thp hn nhiu mc tng
trung bnh 19,1%/nm trong giai on 2001-2005.

Chng hn, ch ring hai mt hng du th v than c kim ngch xut khu hn 8 t USD, chim
khong 25% tng kim ngch xut khu c nc.

11

Kim ngch nhp khu nm 2005 tng ch yu do gi nhp khu tng

trung bnh 11,5% khin kim ngch nhp khu tng 3,52 t USD (chim ti
71,4% phn tng thm ca kim ngch nhp khu). Trong khi , lng nhp
khu tng 4,7% lm kim ngch nhp khu tng 1,41 t USD (ch chim 28,6%
phn tng thm ca kim ngch nhp khu). Ring i vi mt hng xng du,
mc d khi lng nhp khu ch tng 2,6%, song do gi tng mnh, nn kim
ngch nhp khu tng ti 35,6% (xp x 1,4 t USD, chim 28,4% phn
kim ngach nhp khu tng). Tuy nhin, cng c 2 mt hng quan trng c gi
nhp khu gim l phi thp (gi gim 1,5%) v bng (gi gim 20,6%).
C cu hng ho nhp khu cng c nhng chuyn bin ng lu .
Kim ngch nhp khu nhm hng my mc - thit b - ph tng nm 2005 c
t 13,28 t USD, chim 36,1% tng kim ngch nhp khu, tng 28,5% so vi
2004. Kim ngch nhp khu nhm hng nguyn, nhin, vt liu t gn 22,5
t USD, chim 61,2% tng kim ngch nhp khu, tng 14,7%. Lu l mt
s mt hng l u vo sn xut c kim ngch nhp khu gim mnh so vi
nm 2004 l ur (gim 40%), phn bn cc loi (gim 21,7%), bng (gim
14,7%). Kim ngch nhp khu nhm hng tiu dng c t 994 triu USD,
gim ti 50,5% so vi nm 2004 v ch chim t trng l 2,7% trong tng kim
ngch nhp khu.
Nm 2005 c cu th trng nhp khu theo chu lc c s chuyn dch
ngc li so vi nm 2004. Nm 2005, Vit Nam ch yu nhp khu t th
trng Chu , khong 29,7 t USD, tng 17,6%, trong , ch ring th
trng ASEAN chim ti 25,4% tng kim ngch nhp khu, tng 20,7%.
T trng nhp khu t cc chu lc cn li, tr Chu Phi, u gim ng k.
Ring 13 th trng quc gia, vng lnh th nhp khu ln nht (c kim ngch
nhp khu trn 600 triu USD) chim ti 84,1% kim ngch nhp khu hng
ho ca c nc, vi tng kim ngch l 31 t USD. V tr xp hng v th
phn nhp khu ca 5 th trng nhp khu chnh ca Vit Nam v c bn vn
nh nm 2004, ln lt l: Trung Quc (15,4%), Xingapo (12,7%), i Loan
(11,7%), Nht Bn (11,1%) v Hn Quc (10%).
Mc tng trng kim ngch nhp khu nm 2005 chm li c phn
ng k nh cng tc iu hnh xut nhp khu c s phi hp kh cht
ch gia doanh nghip v c quan qun l nh nc, c bit l trong cng tc
qun l nhp khu i vi cc mt hng thit yu nh xng du, phn bn.
12

Thnh tu ny l ng ghi nhn trong bi cnh gi tng mnh i vi nguyn,

nhin vt liu v cc mt hng chin lc m Vit Nam phi nhp khu vi
khi lng ln. Tuy nhin, xt theo c cu nhp khu, t trng nhp khu my
mc, thit b tin tin, cng ngh ngun vn cn thp. Trong hot ng nhp
khu hng ha, cht lng thng tin, d bo th trng v din bin gi c cc
loi hng ho nhp khu cha cao, nn vic nhp khu cn b ng v nhiu
khi c nhng tc ng bt li cho hot ng u t, sn xut kinh doanh trong
nc.
Tng kim ngch nhp khu dch v nm 2005 c t 5,1 t USD, tng
7,6% so vi nm 2004. Chi vn ti quc t cho hng ho nhp khu l nhp
khu dch v ch yu, c khong 46% tng kim ngch nhp khu dch v.
c tnh kim ngch chi tr nc ngoi cho du lch l 900 triu USD (tng
16,5%); dch v hng khng l 650 triu USD; dch v hng hi l 170 triu
USD; v dch v ti chnh, ngn hng, bo him l 330 triu USD. Vi mc
nhp khu ln hn, nm 2005 Vit Nam nhp siu thng mi dch v trn
840 triu USD.
1.3.3. Thng mi ni a
Thng mi ni a nm 2005 tip tc khi sc. Tng mc bn l hng
ho v doanh thu dch v x hi (TMBLHH&DTDVXH) c t khong
475,4 nghn t VN. Nu loi tr yu t lm pht th TMBLHH&DTDVXH
thc tng 12,1%. y l nm TMBLHH&DTDVXH t tc tng trng
cao nht trong 5 nm li y.
Trong TMBLHH&DTDVXH, khu vc kinh t trong nc ng gp
khong 457,2 nghn t VN, chim ti 96,2%, phn cn li l ca khu vc
kinh t c vn TNN. Trong khu vc kinh t trong nc,
TMBLHH&DTDVXH ca khu vc kinh t ngoi quc doanh chim t trng
p o (83,1%). Trong khi , TMBLHH&DTDVXH ca kinh t nh nc
ch chim 13,1%, tng 3,9% so vi nm 2004.
Nhn chung, th trng ni a tip tc pht trin tng i mnh m,
si ng. Khi lng, cht lng hng ho lin tc tng; khng xy ra tnh
trng thiu ht, mt cn i ln gia cung v cu. Cc mt hng quan trng,
thit yu c bo m ngun cung trong mi tnh hung. Lu thng hng
ho c m bo c th trng thnh th, nng thn v min ni. Phng
13

thc p ng nhu cu mua bn, tiu dng trong nc ngy cng a dng v
vn minh hn (nh siu th, trung tm thng mi, mua bn thanh ton qua
th, mua bn t chn) phn no th hin trnh tiu dng ca x hi
c nng cao mt bc theo hng vn minh, hin i.
Tuy nhin, thng mi ni a ca Vit Nam trong nm 2005 vn cn
tn ng mt s hn ch nht nh nh: (i) lm pht tnh theo ch s gi tiu
dng cn cao; (ii) vic sp xp, t chc li h thng phn phi nhm nng cao
hiu qu hot ng, ngn chn s u c, lng on th trng cha c
trin khai c hiu qu cao; phng thc phn phi, kinh doanh theo hng
vn minh hin i nng cao sc nng cnh tranh khi Vit Nam m ca
rng hn th trng phn phi chm pht trin; (iii) vn xy dng h thng
thng tin th trng v c ch gim st kinh doanh cc hng ho c bn trong
nn kinh t mc d c quan tm t ra song cha hiu qu, dn n cc
quyt nh iu hnh th trng thiu chnh xc, kp thi; (iv) mi lin kt lu
di c hiu qu gia sn xut v lu thng, gia nh nng vi doanh nghip
trong cung ng vt t hng ho v tiu th sn phm cha c tng cng
ng mc.

1.4. n nh kinh t v m

1.4.1. Ch s gi tiu dng

Mc lm pht tnh theo Ch s gi tiu dng (CPI) nm 2004 ln ti
9,5%, l mc cao nht k t nm 1996. Mc lm pht nm 2005 tip tc ng
mc cao, 8,4% (Hnh 2). Cng nh nm 2004, t l lm pht nm 2005 vt
xa ch tiu Quc hi ra l 6,5%. Trong mi trng kinh t y bin ng,
iu ny cng cho thy tnh cp bch ca vic i mi cch thc ra mc
tiu n nh kinh t v m, vai tr ca Ngn hng Nh nc v chnh sch tin
t trong phi hp vi cc chnh sch khc.

14

Hnh 2: Ch s gi tiu dng v gi mt s nhm hng ho, dch v nm

2005
(Thng 12/2004 = 100)
112
110
108
106
104
102
100
Th.1

Th.2

Th.3

Th.4

Th.5

Th.6

Th.7

Th.8

Ch s gi tiu dng

Lng thc - Thc phm

Dc phm, dch v y t

Phng tin i li, bu in

Th.9

Th.10

Th.11

Th.12

Nh , vt liu xy dng

Ngun: Theo s liu t Bo co tnh hnh kinh t - x hi" (cc s t

thng 1-12/2005) ca TCTK.
1.4.2. T gi v gi vng
Nm 2005 tip tc chng kin xu hng n nh tng i ca t gi
VN/USD trong nm 2004. Qua cc thng trong nm 2005, t gi danh ngha
VN/USD tng dn, song ch mc 0,9% cho c nm 2005 (Hnh 3), so vi
0,4% ca nm 2004. im ng lu l trong hai nm 2004-2005, mc mt
gi danh ngha ca VN thp, cn t l lm pht cao. iu ny t nhiu gy ra
nhng lo ngi v tc ng xu ca t gi n kh nng cnh tranh ca hng
xut khu Vit Nam trong thi gian ti, nht l i vi nhng mt hng cng
nghip ch bin c hm lng lao ng cao, nu t gi VN/USD khng
c iu chnh theo hng linh hot hn.
Hnh 3: Ch s gi tiu dng, gi USD v gi vng nm 2005 (Thng
12/2004 = 100)
115
110
105
100
95
90
85

Th.1

Th.2

Th.3

Th.4

Th.5

Ch sgitiudng

Th.6

Th.7

Th.8

Givng

Th.9

Th.10

Th.11

Th.12

GiUSD

Ngun: Theo s liu t cc Bo co tnh hnh kinh t - x hi" thng 1-12/

2004 ca TCTK.
15

1.4.3. Cn cn thanh ton quc t v n nc ngoi

Nm 2005 cn cn thanh ton tng th c thng d 1.900 triu USD,
cao hn nhiu mc thng d nm 2004 (Bng 5), gp phn tng cng d tr
quc t.
Bng 5: Cn cn thanh ton quc t, 2001-2005 (triu USD)
2001

2002

2003

2004

2005

Cn cn vng lai
682
-604
-1878
-926
130
Cn cn thng mi
481
-1054
-2528
-2256
-897
hng ho
-572
-750
-778
-872
-845
Cn cn thng mi
1250
1921
2239
3093
3175
dch v
Chuyn tin (rng)
Cn cn vn
220
1980
3305
2753
3179
FDI
1300
1400
1450
1610
1850
u t gin tip
0
0
0
0
750
Cn cn thanh ton
40
357
2151
883
1900
Sai s
-862
-1019
724
-944
-1409
Ch thch: S liu nm 2005 l c tnh. Thng mi hng ha tnh theo
gi FOB. S liu c tnh thng lch kh nhiu so vi s liu hiu chnh
sau .
Ngun: Ngn hng Nh nc Vit Nam.

Nm 2005, mc d thm ht cn cn thu nhp t u t ln ti 1.081 triu

USD, cao hn nhiu mc 891 triu USD nm 2004, song cn cn vng lai
thng d 130 triu USD (khong 0,25% GDP), khc hn mc thm ht kh
cao trong nm 2004 (2,0% GDP) v trong hai nm 2003, 2002. Nguyn nhn
l do thm ht cn cn thng mi hng ha, dch v gim rt ng k v
chuyn tin rng vn tip tc c thng d cao. Thm ht cn cn thng mi
gim t 3.128 triu USD nm 2004 xung cn 1.742 triu USD, ch yu
nh xut khu hng ha t tc tng trng cao, nht l trong nhng thng
cui nm, v ngun thu t du lch v hng khng tng mnh. Trong hng mc
chuyn tin (rng), chuyn tin vin tr t 175 triu USD v chuyn tin ca
khu vc t nhn ln ti 3.000 triu USD, tng ng mc nm 2004.
16

Nm 2005 cn cn vn tng ng k, t 3.179 triu USD so vi

2.753 triu USD nm 2004. Lung vn FDI vn chim phn ln nht trong
tng s cc lung vn vo Vit Nam. Cng nh nhng nm trc y, c cu
vay n nc ngoi vn ch yu l vay trung v di hn (thng d 983 triu
USD so vi 1.162 triu USD nm 2004). Vay ngn hn c thng d khng
ng k (46 triu USD so vi -54 triu USD nm 2004) v c bn lin quan
n cc khon tn dng thng mi. Lu l trong nm 2005 cc khon n
gc trung v di hn n hn tr (967 triu USD) ch yu l n n hn cc
khon vay thng mi ca doanh nghip (k c n n hn cc khon vay ca
cc doanh nghip c vn u t trc tip nc ngoi).
im ng ghi nh l nm 2005 Vit Nam pht hnh tri phiu chnh
ph ra th trng quc t vi tr gi 750 triu USD, gp phn gim bt p lc
p ng chi ngoi t t h thng ngn hng. c tnh lng ngoi t u t ra
nc ngoi di dng tin gi ca cc ngn hng thng mi l 450 triu
USD.
Theo Trung tm Ti chnh quc t ca Nht Bn (thng 10/2005), d
tnh tng n nc ngoi ca Vit Nam nm 2005 l khong 18,2 t USD so
vi 17,0 t USD nm 2004. Cc ch s nh tng n/GDP (35,2%), tng
n/xut khu (51,7%), v t l dch v n (2,8%) u ang trong mc kim
sot c v d on s c xu hng gim trong 3-4 nm ti. N nc ngoi
ca Vit Nam s tip tc tng, song kh nng tr n ca Vit Nam vn c
nh gi l tng i cao.
1.5. Chnh sch ti kha v tin t
1.5.1. Ngn sch v chnh sch ti kha1

Trong nm 2005 vic thc hin NSNN gp khng t kh khn v thch

thc ln nh thin tai (hn hn, l lt, bo), dch cm gia cm din ra di v
trn din rng, gi xng du v nhiu nguyn vt liu u vo quan trng ca
sn xut tng mnh, mt s mt hng xut khu chu sc p cnh tranh khng
bnh ng ca nc ngoi. Tuy nhin, nhim v thu, chi NSNN tip tc t
c nhng kt qu ng khch l, gp phn hon thnh ch tiu k hoch
NSNN giai on 2001-2005.

Ngoi nhng phn c trch dn ring, s liu trong phn ny do B Ti chnh cung cp.

17

Tng thu NSNN nm 2005 c t 210,4 nghn t VN, vt 15,0% so

vi d ton thu do Quc hi giao v tng 16,0% so vi thc hin nm 2004.
T l tng thu NSNN tng ng 25,1% GDP, l mc cao nht trong giai
on 2001-2005 (Bng 6) v c ngha ln lao trong hon thnh mc tiu K
hoch 5 nm.
Thu ni a nm 2005 tng 9,2% so vi d ton v tng 19,2% so vi
thc hin nm 2004, trong c mt s khon thu quan trng t tng i
cao nh thu t doanh nghip c vn TNN vt 14,2% so vi d ton v
tng 39,5% so vi thc hin nm 2004. Mt xu th tch cc l thu ni a
(khng k du th), ngy cng nm gi vai tr quan trng trong tng thu ngn
sch v tng tng r nt, t 50,7% nm 2001 ln 54,7% nm 2005.
Trong nm 2005, khc vi nm 2004, thu thu nhp doanh nghip
tng t bin v chim t trng ln nht trong tng thu t thu ca NSNN
(thay th cho thu thu gi tr gia tng (GTGT) trong nm 2004), chim 37,0%
tng thu t thu, ph v l ph (nm 2004 l 27,8%, nm 2003 l 26,0%), tng
23,4% so vi d ton v 88% so vi thc hin nm 2004. L do l gi du th
tng cao to iu kin tng ngun thu t li nhun ca cc doanh nghip xut
khu du th. ng lu l c khu vc kinh t c vn TNN v khu vc kinh
t dn doanh u ng gp ngun thu thu thu nhp doanh nghip cao hn so
vi d ton, trong khi ng gp ca khu vc DNNN gim. Trong nm 2005,
tng thu t thu GTGT c t 47.547 t VN, tng 3,6% so vi d ton v
16% so vi thc hin nm 2004, chim 24,3% tng thu NSNN (nm 2004 l
29,8%, nm 2003 l 26,1%).
Thu t du th (55.000 t VN) vt 46,1% so vi d ton, tng
18,8% so vi thc hin nm 2004 v t mc cao nht trong giai on 20012005, ch yu nh gi du th xut khu tng mnh. S thu vt d ton v
du th c s dng b l cho cc doanh nghip kinh doanh xng du
nhp khu bn theo gi trn do Nh nc qui nh nhm bnh n th trng,
b sung ngun kinh ph cho thc hin ci cch tin lng, ch u i
ngi c cng, phng chng khc phc thin tai, dch cm gia cm v b sung
d tr ti chnh.
Thu t hot ng xut nhp khu (51.700 t VN) vt 10% so vi d
ton v tng 13% so vi thc hin nm 2004. Ton b cc tnh, thnh ph u
t v vt d ton thu c giao. ng lu l thu t thu xut nhp khu
18

ng th 3 v t trng trong tng thu ngn sch t thu, ph v l ph, chim

11,3%, tip tc gim so vi cc nm 2002, 2003, 2004 (vi t trng tng
ng l 17,9%, 15,4%, 13,6%). iu ny cng ph hp vi d bo lin quan
ti vic Vit Nam phi gim thu quan theo cc cam kt quc t.
Nhn chung, cc khon thu t thu u vt so vi d ton v kt qu
thc hin ca nm 2004 c v quy m v tc . Tuy nhin, c cu thu trc
thu, gin thu trong tng thu t thu cha c chuyn bin tch cc. c bit,
cc khon thu t nh, t cn rt thp so vi tim nng thc t do cng tc
qun l t ai cn nhiu bt cp. Thu NSNN tng nhng cha thc s bn
vng. Mc tng thu t sn xut kinh doanh cn thp, cha tng xng vi
mc u t pht trin. Cc khon thu thiu n nh, khng bn vng nh
thu t du th v t hot ng xut nhp khu vn chim t trng cao v ng
gp ti 82,8% s tng thu nm 2005.
Tng chi NSNN nm 2005 c t 258.470 t VN, tng 12,5% so vi
d ton v 23,7% so vi nm 2004. Tng chi NSNN ln ti 30,8% GDP v
y cng l mt t l cao nht k t nm 2001 (Bng 6).
Chi u t pht trin nm 2005 c t 83.300 t VN, tng 6,1% so
vi d ton v 11,3% so vi thc hin nm 2004, chim 32,2% tng chi
NSNN, l t trng u t cao nht t trc ti nay. iu ny phn no th
hin quyt tm ca Chnh ph trong vic thc hin mc tiu tng trng kinh
t cao trong nm 2005.
Chi thng xuyn cho cc hot ng s nghip c t 145.595 t
VN, tng 23,5% so vi nm 2004. Cc khon chi cho gio dc, o to, y t,
vn ho x hi, m bo quc phng an ninh, qun l nh nc, ng, on
th v ci cch tin lng c t 134.595 t VN, tng 10,3% so vi d
ton. Chi gio dc, o to t 18%, chi khoa hc cng ngh t 2% tng chi
NSNN, chi ci cch tin lng vo khong 24.100 t VN, tng 17,6% so vi
d ton (thc hin tng lng ti thiu 350.000 VN/thng t thng
10/2005). Chi tr n v vin tr c c nm 2005 t 34.775 t VN, bng
d ton, m bo thanh ton y , kp thi cc khon n n hn theo cam
kt, gp phn thc hin c cu li n nc ngoi.

19

Bng 6: Thu, chi v bi chi NSNN, 2001-2005 (%)

2001

2002

2003

2004

c
2005
25,11

20012005

Tng thu ngn

21,5 20,97 23,46 23,41
sch/GDP
9
22,91
Thu ni a (khng k
du th)/Tng thu
50,7 50,4
52,3
53,5
54,7
52,32
Thu t du th/Tng
25,3 21,8
22,6
25,9
26,4
thu NSNN
24,40
Thu khc/Tng thu
24,0 27,8
25,2
20,6
19,0
23,32
Tng chi ngn
26,9 26,33 29,14 28,89
30,8
sch/GDP
6
28,42
Chi u t pht
31,0 30,5
28,9
30,1
32,2
trin/Tng chi
30,54
Chi thng
55,1 52,7
54,2
55,7
52,1
xuyn/Tng chi
53,96
Chi tr n v vin
11,5 13,4
14,0
14,1
13,5
tr/Tng chi
13,30
Cn i ngn sch
-4,67 -4,96 -4,95 -4,87 -4,86
thc t/GDP
-4,86
Ngun: Ban Ch o quc gia thc hin Chin lc ton din v tng
trng v xo i gim ngho (2005) (tr con s v chi ngn sch nm
2005) v tnh ton ca Vin NCQLKTT da trn s liu ca B Ti
chnh v Tng cc Thng k (i vi cc con s v chi ngn sch cho
nm 2005 v thu chi ngn sch cho giai on 2001-2005).
Nm 2005, bi chi NSNN c tnh khong 40.750 t VN, tng
ng 4,9% GDP ca nm 2005, di mc Quc hi cho php (5%). y l
mc bi chi tng ng mc bi chi trung bnh trong giai on 2001-2005
(Bng 6). Bi chi NSNN c b p bng cc khon vay trong nc v nc
ngoi. Nm 2005, cc khon vay trong nc tng mnh, bng 5,8 ln so vi
nm 2004, ch yu thng qua vic pht hnh cng tri gio dc, tri phiu
chnh ph v tn phiu kho bc.
Cn i NSNN m bo nguyn tc cn i bn vng, theo , tng
thu t thu, ph v l ph phi ln hn tng chi thng xuyn, dnh phn tch
lu cho u t pht trin v mc bi chi phi trong tm kim sot c
20

(thng l di 5% GDP). Nm 2005, tng thu t thu, ph v l ph (189.920

t VN) ln hn tng chi thng xuyn (134.595 t VN) v phn tch lu
44.325 t VN c dnh cho u t pht trin.
1.5.2. Chnh sch tin t v din bin tin t
Trong nm 2005 NHNN vn tip tc thc thi mt chnh sch tin t thn
trng cng vi gii php n nh t gi (neo t gi), song linh hot hn
trong iu hnh li sut v kim sot tn dng.
Nm 2005, tc huy ng vn bng VN ca cc NHTM tng nhanh
hn tc huy ng vn bng ngoi t. Ngun huy ng tin gi tit kim
ca dn tng mnh so vi nm 2004. Do , t l tin mt trong lu thng
gim t 23,1% vo thng 12/2004 xung cn 20,7% vo thng 12/2005. Tuy
nhin, tin gi ca doanh nghip gim mnh trong 6 thng u nm, tng nh
tr li trong 5 thng sau , v tng mnh vo thng 12, t nhiu lm cho vn
kh dng ca cc NHTM thiu ht trong mt s thi im, nht l nhng
thng u nm.
Tc tng trng tn dng nm 2005 c tnh gim 5-7 im phn
trm so vi nm 2004, trong tc cho vay bng ngoi t chm hn v tc
cho vay bng VN nhanh hn nm 2004. Vic gim tc tng trng tn
dng ch yu din ra cc NHTM Nh nc (chim khong 70% th phn tn
dng), trong khi cc NHTM c phn li y nhanh hn tc tng trng tn
dng so vi nm 2004. Tng trng tn dng ca khu vc NHTM nh nc
gim ch yu l do khu vc ny tip tc c cu li n v n lc nng cao cht
lng tn dng (trong cc nm trc tc tng trng tn dng l qu cao).
Trn c s theo di st din bin kinh t v tin t, Ngn hng
Nh nc iu hnh kh linh hot cc cng c chnh sch tin t, iu tit
kp thi cung-cu vn trn th trng tin t v nhu cu thiu ht vn kh
dng ca cc NHTM. Trong nm 2005, nghip v th trng m tip tc l
knh ch yu iu tit vn kh dng ca cc t chc tn dng. Doanh s giao
dch ca nghip v th trng m t 102.511 t VN, tng 65,5% so vi
nm 2004. NHNN cng thc hin iu chnh tng cc mc li sut ch o 3
ln trong nm 2005. Thng 1/2005 NHNN tng li sut c bn, li sut ti
cp vn v li sut ti chit khu nhm tht cht hn tin t, qua kim sot
lm pht ang c xu hng gia tng. Tip n, vo thng 3/2005 NHNN tip
21

tc iu chnh tng li sut ti cp vn v ti chit khu. Thng 12/2005,

NHNN li tng thm li sut c bn, li sut ti cp vn v li sut ti chit
khu.
Din bin t gi, li sut v hot ng th trng ngoi t lin ngn
hng nm 2005 c nhng c im sau:
V t gi: Nh cp trn, t gi tng i n nh, m mt nguyn
nhn ch yu l do NHNN vn ch trng dng neo t gi kim sot lm
pht. Din bin t gi xem ra vn ph hp vi quan h cung cu. T gi trn
th trng t do v t gi trn th trng lin ngn hng chnh lch khng
ng k. NHNN mua c mt lng ngoi t nhiu hn mc bn ra, qua
tng c d tr ngoi t. Ngoi mc tiu kim sot lm pht, NHNN cn
tnh n tc ng tiu cc c th ca vic tng t gi danh ngha (VN mt
gi so vi USD) i vi s n nh th trng tin t v sn xut (do n hn
97% gi tr hng ha nhp khu l nguyn nhin vt liu v my mc, thit
b).
V li sut: Li sut huy ng k hn 3 thng v 12 thng ph bin
mc 7,56-8,4%/nm, tng khong 0,84-1,2%/nm. Li sut cho vay ngn hn
ph bin mc 9,6-12,39%/nm), tng khong 0,96-1,2%/nm. Li sut cho
vay trung, di hn ph bin mc 10,8-16,2%/nm, tng khong 1,23%/nm.
Li sut huy ng v cho vay bng VN trong 10 thng u nm 2005
tng khong 15,8% so vi thng 12/2004. Nguyn ngn ca s bin ng ny
l do: (1) lm pht cn cao; (2) tc tng trng kinh t qua cc qu u
tng; (3) li sut trn th trng quc t c xu hng tng; (4) NHNN iu
chnh tng li sut; v (5) cc NHTM cnh tranh gi th phn. Tuy cha c
nghin cu c th, nhng thc t cho thy vic cnh tranh gi th phn gia
cc NHTM c tc ng khng nh n s bin ng li sut trong nm 2005.
Li sut huy ng ngoi t (USD) tng mnh t mc 2,75%/nm ln
4,2%/nm i vi k hn 12 thng. Cc k hn khc cng bin ng tng
ng. Li sut cho vay tng khong 2-2,5 im phn trm/nm (li sut cho
vay ngn hn hin nay ph bin mc 5-6,2%/nm, li sut cho vay trung,
di hn ph bin mc 5,5-7,2%/nm). Li sut ngoi t tng ch yu do
FED iu chnh tng li sut v cc NHTM cnh tranh gi th phn.V hot
22

ng ca th trng ngoi t lin ngn hng: Tng gi tr giao dch gia cc

ngn hng trn th trng lin ngn hng nm 2005 tng khong 27% so vi
nm 2004, trong : cc giao dch giao ngay chim t trng khong 89,1%
tng gi tr giao dch v tng khong 50% so vi nm 2004; giao dch hon
i chim t trng 4,18%, tng hn 1000% so vi nm 2004; v giao dch k
hn chim t trng 6,7%, gim khong trn 30% so vi nm 2004. Nhn
chung, hot ng th trng tr nn si ng hn, nht l i vi nghip v
hon i.

2. K HOCH PHT TRIN KINH T - X HI NM 2006-2010

2.1.

Mc tiu

Mc tiu tng qut ca k hoch pht trin kinh t - x hi 5 nm 20062010 l y nhanh tc tng trng kinh t, t c s chuyn bin quan
trng v nng cao hiu qu v tnh bn vng ca s pht trin, sm a nc
ta ra khi tnh trng km pht trin. Ci thin r rt i sng vt cht, vn ha
v tinh thn ca nhn dn. To c nn tng y mnh cng nghip ha,
hin i ha v pht trin kinh t tri thc. Gi vng n nh chnh tr v trt
t, an ton x hi. Bo v vng chc c lp, ch quyn, ton vn lnh th v
an ninh quc gia. Nng cao v th ca Vit Nam trong khu vc v trn trng
quc t.
2.2.

Cc ch tiu ch yu

2.2.1. V kinh t
Tng sn phm trong nc (GDP) nm 2010 theo gi so snh gp 2,1
ln so vi nm 2000. Tc tng trng GDP bnh qun hng nm thi k 5
nm 2006-2010 t 7,5-8%, trong nng, lm, ng nghip tng 3-3,2%,
cng nghip v xy dng tng 9,5-10,2%, dch v tng 7,7-8,2%.
Quy m GDP n nm 2010 t khong 1.693-1.760 nghn t ng
(theo gi hin hnh), tng ng 94-98 t USD v GDP bnh qun u
ngi khong 1.050-1.100 USD. T l huy ng vo ngn sch nh nc t
khong 21-22% GDP.
C cu cc ngnh kinh t trong GDP n nm 2010 d kin: Nng, lm
nghip v thy sn khong 15-16%; cng nghip v xy dng khong 4323

44%; cc ngnh dch v khong 40-41%.

Tng kim ngch xut khu tng 16%/nm. Tng u t ton x hi
khong 2.200 nghn t ng (theo gi nm 2005), tng ng 138,6 t USD,
chim 40% GDP.
Nu tnh hnh trong nc v quc t thun li, to c hi mi y
mnh xut khu, pht trin nhanh hn cc ngnh dch v, huy ng thm
nhiu ngun vn trong nc, tng nhanh thu ht ngun vn u t nc
ngoi ng thi thc hin tt vic gim chi ph sn xut, tng nng sut lao
ng trong cc ngnh, hn ch ti a tht thot v lng ph trong u t xy
dng... th c th phn u t tc tng trng kinh t (GDP) trn 8%.
2.2.2. V x hi
Tip tc thc hin cc mc tiu Thin nin k cam kt.
Hon thnh ph cp gio dc trung hc c s. Nm 2010, gio dc i
hc v cao ng t 200 sinh vin/10.000 dn. T l lao ng qua o to
nm 2010 t 40% tng lao ng x hi;
n nm 2010, 100% h dn c nhu cu c nh , m bo bnh qun
14-15m2/ngi; mt in thoi t trn 35 my/100 dn; mt Internet
t 12,6 thu bao/100 dn; t l s ngi s dng Internet t 48%; m rng
s dng tin hc.
Quy m dn s vo nm 2010 khong 88,4 triu ngi, trong thnh
th 26,4 triu ngi, nng thn 62 triu ngi; tc pht trin dn s vo
nm 2010 khong 1,14%.
To vic lm, gii quyt thm vic lm cho trn 8 triu lao ng, bnh
qun mi nm trn 1,6 triu lao ng; dy ngh cho 7,5 triu lao ng, trong
25-30% di hn. T l tht nghip thnh th di 5%.
Nm 2010, lao ng nng nghip chim 50% lao ng x hi.
Tui th trung bnh ca ngi Vit Nam t 72 tui.
T l t vong tr em di 1 tui l 16 v di 5 tui khong 25; t
l tr em suy dinh dng di 5 tui thp hn 20% n nm 2010.
Gim t l t vong b m lin quan thai sn xung 70/100.000 tr
sng. T l bc s 7/10.000 dn, t l dc s i hc 1-1,2/10.000 dn; t l
24

ging bnh vin 26,3 ging/10.000 dn.

Chm dt hon ton tnh trng h i, gim t l h ngho (theo chun
mi) xung cn 10-11% vo nm 2010.
2.2.3. V mi trng
Nm 2010 a t l che ph rng ln trn mc 42-43%.
Phn u n 2010 t 100% s th loi 3 tr ln, 50% s th loi
4 v tt c cc c s sn xut mi, xy dng phi p dng cng ngh sch
hoc c trang b cc thit b gim thiu nhim, m bo x l cht thi,
50% cc c s sn xut kinh doanh t tiu chun mi trng.
n 2010, 100% cc khu cng nghip, khu ch xut c h thng x l
nc thi; thu gom v x l 90% cht thi rn thng thng, 80% cht thi
nguy hi v 100% cht thi y t.
Phn u t 95% dn c thnh th v 75% dn c nng thn s dng
nc sch.
2.3.

D bo cc cn i ln ca nn kinh t

2.3.1. D bo quan h tch ly v tiu dng

Theo phng n tng trng tng GDP c to ra trong 5 nm ti
khong 6.528-6.674 nghn t ng (tnh theo gi hin hnh)1. Tng qu tiu
dng 5 nm t 4.496-4.548 nghn t ng, bng khong 68-69% GDP. T l
tiu dng trn GDP c xu hng gim nhanh hn so vi thi k 2001-2005,
t 70,2% nm 2005 xung khong 67,5-68,7% nm 2010. iu ny l cn
thit tng tch lu cho cng nghip ho, hin i ho ng thi thu hp
t l nhp siu so vi GDP. Tuy nhin, do tc tng trng sn xut kh cao
nn tc tng trng qu tiu dng trong 5 nm vn t trung bnh 12,513,5%/nm; nu loi tr nhn t gi th tng khong 6-7%/nm. Tiu dng
thc t u ngi d kin tng 5-6%/nm, m bo ci thin i sng nhn
dn v to iu kin thun li pht trin nhanh th trng ni a v dch
v.
Tng qu tch lu trong 5 nm t 2.645-2740 nghn t ng, bng
khong 40,4-40,9% GDP. T l tch lu trn GDP c xu hng tng ln, t
36,7% nm 2005 ln gn 41-42% nm 2010. Kh nng huy ng tit kim ni
1

GDP theo gi 2005 khong 5.500 nghn t ng, tng ng 348 t USD.

25

a vo u t t khong 85%.
2.3.2. D bo cn i cc ngun vn u t pht trin
(1) thc hin mc tiu trn v m bo tc tng trng kinh t
7,5-8%, t l u t trn GDP trong k hoch 5 nm 2006-2010 phi tng so
vi 5 nm 2001-2005, t 37,5% ln khong 40%. Tng s vn u t ton x
hi trong k hoch 5 nm 2006-2010 theo gi nm 2005 t khong 2.200
nghn t ng, tng ng vi 138,6 t USD (theo gi hin hnh 160 t
USD so vi 77 t ca 5 nm 2001-2005). Tc tng tng s vn u t pht
trin ton x hi (k c yu t trt gi) d kin 17,2%/nm, m bo c
tc tng trng kinh t ra.
Trong tng ngun vn u t ton x hi theo gi nm 2005, u t t
ngun vn ngn sch nh nc d kin t khong 486,0 nghn t ng,
chim 22% tng ngun vn u t ton x hi; u t t ngun vn tn dng
u i ca nh nc d kin t khong 200,8 nghn t ng, chim 9,1%;
u t t ngun vn ca cc doanh nghip nh nc d kin t khong 307,4
nghn t ng, chim khong 13,9%; u t t ngun vn ca khu vc dn c
v t nhn d kin t 748,7 nghn t ng, chim khong 34%; u t t
ngun vn u t trc tip nc ngoi v u t gin tip d kin t 378
nghn t ng, tng ng khong 23,8 t USD (t gi nm 2005), chim
khong 17,1%; u t bng cc ngun vn khc d kin t 83,5 nghn t
ng, chim 3,8%.
u t cho lnh vc kinh t d kin chim khong 69,9% tng vn u
t ton x hi, trong u t cho ngnh nng, lm, ng nghip chim
13,5%; cng nghip v xy dng 44,5%; giao thng, vn ti v bu in
11,9%. u t cho lnh vc x hi chim 28,3% tng ngun vn u t ton
x hi, trong ngnh gio dc, o to chim 4,6%; ngnh y t - x hi
chim 2,7%; ngnh vn ha, th thao chim 2,3%.
(2) Tnh chung, ton b ngun vn u t thu ht t bn ngoi a vo
thc hin trong 5 nm 2006-2010 t khong 55,1 t USD, chim khong
35% tng ngun vn u t ton x hi, d kin nh sau:
Ngun vn h tr pht trin chnh thc (ODA) trong 5 nm 2006-2010
d kin s tng ln kh nhanh do iu kin quc t thun li, s pht trin
nhanh ca nn kinh t Vit Nam cng nh tnh hnh tip nhn v s dng c
26

hiu qu ngun vn ny ca Vit Nam c ci thin. Tnh chung trong 5

nm c kh nng huy ng c 17 t USD vn cam kt. Ngun vn ODA
gii ngn tnh trong ngn sch d kin tng t 1,7 t USD nm 2005 ln 2,3 t
USD nm 2010; tnh chung tng ngun vn ODA gii ngn thc hin trong 5
nm 2006-2010 khong 10,9 t USD, trong a vo u t khong 85%.
Ngun vn u t trc tip v gin tip ca nc ngoi d bo cng s
tng kh. Trong 5 nm 2006-2010, tng vn u t trc tip nc ngoi ng
k mi, tng vn v u t gin tip t khong 23-25 t USD, trong vn
tng thm ca cc d n ang hot ng chim khong 35%. Vn u t trc
tip nc ngoi thc hin bao gm c tng vn cc d n ang thc hin trong
5 nm 2006-2010 khong 17,5-19,5 t USD, trong cng nghip (k c du
kh) chim 72-75%; nng, lm, ng nghip chim 5-6,5% v dch v chim
20-21,5%.
Vn u t t ngun kiu hi khong 12 t USD.
Ngoi cc ngun vn nc ngoi k trn, cn c th huy ng thm ca
ngun vn u t gin tip thng qua pht hnh tri phiu, c phiu ra nc ngoi,
huy ng qua th trng chng khon v cc ngun vay khc u t trung v
di hn; d kin c th huy ng c khong 9 t USD trong 5 nm ti.
2.3.3. D bo cn i ngn sch nh nc
a) Thu ngn sch nh nc:
Vi mc tiu cn i ngn sch mt cch tch cc, theo hng n nh
v mt chnh sch thu chi, gi bi chi mc hp l, tng dn d tr, m bo
n nh kinh t v m v ph hp vi l trnh hi nhp quc t, d kin tng
thu ngn sch trong 5 nm 2006-2010 t khong 1.472 nghn t ng, tng
1,94 ln so vi 2001-2005; mc ng vin 21-22% GDP, trong thu v ph
20-21% GDP; tc tng thu ngn sch bnh qun 11,5% nm. T trng thu
ni a (khng k du th) 59-60% tng thu ngn sch; thu t hot ng xut
khu 17%, thu t du th 22-23%.
C cu thu d kin s chuyn dch theo hng t trng cc ngun thu ni
a tng ln v t trng thu t du th v hot ng xut nhp khu gim xung.
b) Chi ngn sch nh nc:
Chi ngn sch c xy dng trn c s cn i vi ngun thu, ng
27

thi p ng cc yu cu va m bo tr c n ca Chnh ph v kim

sot mc n trong v ngoi nc trong gii hn an ton, nng cao hiu qu s
dng ngun kinh ph ngn sch. Quy m chi ngn sch nh nc giai on
2006-2010 khong 1.800 nghn t ng, bng 27-28% so vi GDP v bng
1,96 ln so vi giai on 2001-2005; tc chi tng khong 11,5-12%; m
bo c cu hp l gia chi u t pht trin, chi thng xuyn v chi tr n:
chi u t pht trin 590 nghn t ng, bng 28,1% tng chi ngn sch, 22%
tng mc u t ton x hi; chi tr n 311 nghn t ng bng 17,2% tng
chi ngn sch; chi thng xuyn 946 nghn t ng, bng 52,8% tng chi
ngn sch nh nc.
C cu chi ngn sch nh nc d kin s chuyn dch theo hng bo
m tng chi cho u t pht trin c s h tng, bo m ngun ti chnh tr
n ng hn, thc hin cc chnh sch v x hi theo cc mc tiu c
ra v cho 5 nm 2006-2010.
c) Bi chi v phng thc b p bi chi ngn sch:
T l bi chi ngn sch d kin bng 5% GDP. Bi chi ngn sch s
c b p bng 2 ngun l vay trong nc v vay nc ngoi.
2.3.4. D bo cn i cn cn thanh ton quc t, vay v tr n nc ngoi
Cn c trn cc d bo v hot ng xut nhp khu, cn cn thng
mi trong 5 nm ti trung bnh mi nm thm ht khong 3 t USD do doanh
nghip Vit Nam phi nhp khu ch yu l my mc, thit b, nguyn vt
liu m rng u t v sn xut trong nc. Thm ht cn cn dch v v thu
nhp u t d kin s tip tc tng nh qua tng nm trong 5 nm ti. Tnh chung 5
nm 2006-2010, thm ht cn cn dch v v thu nhp u t khong 12,1 t USD.
Thng d cn cn chuyn tin chnh thc v t nhn c d kin s
tng dn qua cc nm trong 5 nm 2006-2010, t 3,1 t USD nm 2005 ln
3,5 t USD nm 2010 do chuyn tin v nc ca dn c tng nhanh. Tnh
chung, thng d 5 nm c th t 16,8 t USD.
Cn cn thanh ton vng lai (gm cn cn ngoi thng, cn cn thanh
ton dch v v thu nhp u t, cn cn chuyn tin chnh thc v t nhn)
thi k 2006-2010 d kin thm ht trung bnh hng nm 2,1 t USD. ng
ch l thm ht cn cn thanh ton vng lai c xu hng tng v n nh.
28

V cn cn vn, d kin vn FDI trong 5 nm 2006-2010 c kh nng

s gii ngn c khong 14,4 t USD, trung bnh 2,9 t USD/nm (phn a
vo cn i cn cn thanh ton quc t). Gii ngn vn vay nc ngoi s
tng chm dn; d kin trong 5 nm ti t khong 14,4 t USD. Tuy nhin
yu cu tr n trong 5 nm ti s tng mnh so vi 5 nm trc; tnh chung s
phi thanh ton n khong 11 t USD. Do vy, vn trung v di hn trong 5
nm ti d kin ch tng 3,4 t USD. Tnh chung, cn cn vn ca thi k
2006-2010 s thng d 18 t USD; trung bnh 3,6 t USD/nm.
Do cn cn vn thng d ln, cn cn thanh ton quc t tng th 5
nm ti s thng d khong 3,8 t USD, trung bnh khong 0,8 t USD/nm,
trong ring nm 2010 thng d 1,2 t USD.
V vay v tr n nc ngoi:
D kin trong 5 nm 2006-2010, tng s vay mi t 14,4 t USD, tng
38,6% so vi 5 nm 2001-2005, trong vn vay mi ca Chnh ph l 8,4 t
USD, chim 58,3%, vn vay mi ca khu vc doanh nghip t 6 t USD,
chim 41,7%.
Tng tr n nc ngoi bao gm tr gc v li trong 5 nm ti d kin
t 11 t USD; trong , tr n ca Chnh ph l 5,4 t USD, tr n ca
doanh nghip l 5,6 t USD. Tr n so vi kim ngch xut khu nm 2005 l
5,4%, nm 2010 gim xung cn 4,3%. Tr n ca Chnh ph so vi tng thu
ngn sch nh nc nm 2005 l 6,9%, nm 2010 gim xung cn 6,2%. Nu
tr s n phi tr t ngun cho vay li thng qua Qu tch lu tr n nc
ngoi (khng cn i vo ngn sch nh nc) th tr n ca Chnh ph t
ngn sch nh nc ch chim khong 2-4% tng thu ngn sch nh nc.
D n nc ngoi ca ton nn kinh t d kin tng t 16,7 t USD
nm 2005 ln 24,4 t USD nm 2010. Tng d n vn vay nc ngoi so vi
GDP trong 5 nm ti n nh mc 37,5%, tng nh so vi 5 nm 20012005. T l tng d n nc ngoi so vi kim ngch xut khu nm 2005 l
54,5%, nm 2010 gim xung cn 41,4%.

29