Você está na página 1de 14

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.

net
Exerccios para violo pg. 1

1
EXERCCIOS DE DEDILHADO
A iccnica dc dcdilIado do violao rcscrcvc o uso dc quairo dcdos da nao dirciia ara o
aiaquc das cordas.
dedo anular - corda 1
dedo mdio - corda 2
dedo indicador - corda 3
dedo polegar - corda 4,5,6 alternadas

Esias rcscrics nao sao usadas ara a cccuao dc nclodias sinlcs no violao; ara
csias, c nais naiural c nusical usar a alicrnancia cnirc os dcdos indicador c ncdio, usando
ouiros dcdos cono aulio cn salios cnirc varias cordas, or ccnlo.
O dcdo nnino da nao dirciia ianlcn odc scr dcscnvolvido iccnicancnic , cono cn
algunas cscolas nodcrnas dc iccnica ara violao, nas sua dificuldadc incrcnic dc conrincnio c
fora dificulia nuiio scu csiudo no anliio dcsics ccrccios.
Ccralncnic a iccnica dc dcdilIado c usada ara iocar varias noias dc un acordc no
violao; cono ainda nao foran arcscniadas as fornas c iccnicas dc cccuao dc acordcs, os
ccrccios odcn scrvir ianlcn dc iniroduao cccuao dc varias noias na nao csqucrda
sinuliancancnic. As conlinacs dc digiiaao foran sclccionadas dc acordo con osics da
nao quc scrao nais ou ncnos conuns na cccuao dc acordcs no violao. As dIgItaes dc cada
ccrccio odcn scr, nun rinciro noncnio, iocadas con un dcdo da nao csqucrda dc cada vcz,
c dcois con todos os dedos coIocados ao mesmo tempo, nuna iniroduao alsiraia s
ossililidadcs dc acordcs no violao.
Ncssc uliino caso, c inorianic quc as cordas socn ao ncsno icno, scn alafa-las ou
inicrroncr scu son dcois do aiaquc; or isso, ianlcn scra inorianic ircinar os dcdilIados
con aiaquc dc dcdos sem apoIo (vcr Captulo 6 da Apostila De Violo}. No csiudo dcsics ccrccios,
ianlcn scra inorianic a sonoridadc dc cada aiaquc dc dcdo da nao dirciia c a rcgularidadc
rinica.
Os ccrccios ianlcn rcvccn a alicrnancia dos dcdos cn ouiras cordas do insiruncnio,
ara alcn da rcscriao dc cada corda indicada no alio da agina. Cada ccrccios odc scr fciio
apenas na prImeIra possIbIIIdade de cordas, cquivalcnic ao alio da roina agina (corda 1
a; corda 2 n; corda 3 i, corda 4 }, dcois anliado ara as ouiras ossililidadcs dc cordas c
dc digiiacs (alaio}. No dcscnvolvincnio da iccnica dc dcdilIado, nos varios csiilos nusicais, c
o poIegar quc nais sc alicrna cnirc as cordas nais gravcs, c or isso a nudana dc corda clo
olcgar scra csiudada con nais afinco no csiudo do rccriorio nusical.
As ossililidadcs dc dcdilIados foran ciradas dc alguns ccnlos dos l2U Estudos
uu Muo Dctu dc CIULIANI, conosiior c violinisia iialiano do scc. XIX. Mais ossililidadcs
dcsias, incluindo concniarios c rcrcscniacs na ariiiura, odcn scr cnconiradas no Acndicc
3 dc ninIa Apostila De Violo.

http://www.marcelomelloweb.cjb.net/mmgtr_apostila1.htm
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 2

2


Exerccios de dedilhado:

1. P I M A
2. A M I P
3. P I M A P A M I
4. P I M A M I
5. P A M I M A
6. P I A P I M
7. P A I P M I
8. P I A I M I
9. P I M I A I
10. P A M A M I

Os exerccios abaixo indicam dedos da mo direita tocando simultaneamente:

I
11. P M A
A
12. P M I
M
13. P I A

A
14. P I M
I A
15. P M A P M I

Cada exerccio pode ser estudado tambm com outras digitaes na mo esquerda.
Digitaes:
1 2 3 4
1 3 4 2
4 3 1 2
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 3

3
EXERCCIOS PARA MO ESQUERDA

Os rollcnas iccnicos arcscniados nos ccrccios alaio csiarao rcscnics cn algunas
das ossililidadcs dc rccriorio rcvisias ara a discilina dc Violao II do Curso Tccnico cn
Musica. Para faciliiar a conrccnsao do csiudo, cnirc ouiras coisas, rcfcri roor ccrccios
solrc digiiacs csccficas.

Digitaes:

2 1 3 4 2 3 1 4 4 1 2 3

E EX XT TE EN NS S O O
Algunas noias ou siiuacs odcn scr cccuiadas nuna ncsna osiao da nao
csqucrda, nas con una nudana dc alcriura cnirc os dcdos. Esia c una siiuaao lcn lanal cn
alguns casos, cono un sinlcs acordc dc ni naior; ncsic caso, Ia una coniraao na osiao dos
dcdos 2 c 3. A expanso c contrao dos dcdos scra uiil rincialncnic ara alcanar noias c
acordcs scn a ncccssidadc dc irocar-sc dc osiao. No gcral, una cansao c/ou coniraao
naiurais variarao a osiao do dcdo acnas uma casa acina ou alaio do nornal daqucla
osiao, c acnas ara dcdos sulscqucnics.

Assin.

dedos: 1 2 3 4
expanso aceitvel
casas: | | | | | |


dedos: 1 2 3 4
expanso aceitvel
casas: | | | | | |


dedos: 1 2 4
3 contrao aceitvel
casas: | | | | | |


dedos: 1 2 3
expanso no-aceitvel
casas: | | | | | |


dedos: 1 4
contrao no-aceitvel
casas: | | | | | |

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 4

4

Exerccio de expanso:
Praiicar, cn iodas as cordas, as digiiacs lisiadas acina, con a scguinic osiao dos
dcdos (cansao no dcdo 1}.



M MU UD DA AN N A A D DE E P PO OS SI I O O
Mudana dc osiao. odc scr csiudada con digiiacs ara cnirar cn coniaio inicial
con as varias sccs do lrao do violao.

Exerccio de mudana de posio:
Praiicar, cn iodas as cordas, as digiiacs lisiadas acina, nudando a osiao dc violao
una casa or corda difcrcnic.

Eic...


ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 5

5
RITMOS NO VIOLO :
BOSSA NOVA
Os riinos dc acordcs no violao (as laiidas dc violao"} odcn scr dcicrninados a ariir
dc varias origcns. riinos ja rc-csialclccidos (cono os alaio}, variacs dcsics riinos, os riinos
dc dcicrninados irccIos nusicais, riinos da nclodia ou da lcira da nusica cic.
Exerccio.
Praiicar as laiidas" dc lossa nova arcscniadas, cn cordas solias, con os dcdos da nao
dirciia indicados, con as cordas indicadas nos ccrccios dc dcdilIado; dc rcfcrcncia, alicrnando
o olcgar cnirc 2 cordas gravcs.

Os riinos indicados alaio odcn scr alicados cono adrcs ara o csiudo inicial dc
lossa nova. A ariir dclcs, odc-sc variar c incrcncniar livrcncnic as laiidas", rcconlinando as
figuras.
Ecnlos dc variaao

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 6

6
FORMAO DE ACORDES NO
VIOLO
A fornaao dc acordcs iradicionais (ionais} no violao lcva cn conia a afinaao cculiar
das cordas do insiruncnio c a disiriluiao das noias do acordcs dc acordo con a afinaao, c nao
na ordcn cn quc csias noias aarcccn no acordc. Ecnlo.
DO - MI - SOL
DO - SOL - MI
DO - SOL - DO - MI
etc.

Por isso, os nciodos dc fornaao dc acordc no violao icndcn a coincidir cn ccrias fornas
lasicas, quc uscn o naino dc cordas sulscqucnics (scn ular" ncnIuna} c dc acordo con as
ossililidadcs dc afinaao.

Os acordcs acina usan quasc iodas as cordas ara sua cccuao; scrao ncccssarias
variacs lcn sinlcs dcsics csqucnas dc consiruao dc acordcs ara acrcsccniar noias
dissonanics s iradcs indicadas acina, s vczcs scn usar iodas as cordas do violao. Ecnlo.
acordcs con inicrvalo dc nona:
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 7

7

Exerccios de construo de acordes:
A ariir dos csqucnas das figuras acina, dcicrninc as noias c as ossililidadcs dc
consiruao dos scguinics acordcs.
C7
D7
A7
Dm7
Em7
G6
A6
C7M
C6
G7M
A7M
D7M

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 8

8
ACORDES E
FRMULAS HARMNICAS
Os acordcs dc aconanIancnio cn nusica, csccialncnic na nusica oular, icn cono
rincial funao o conirolc c o cquillrio das funcs Iarnnicas. Por causa disso, cn varios
gcncros nusicais os acordcs usados sc crisializan cn IrmuIas barmnIcas, scqucncias
csicrcoiiadas dc acordcs, csccialncnic as quc cnvolvcn acordcs quc rcrcscnian as ircs
funcs Iarnnicas lasicas. as dc inica, doninanic c suldoninanic.
As scqucncias arcscniadas alaio sao largancnic usadas na nusica oular lrasilcira,
cnirc ouiras, cono fornulas Iarnnicas quc rcroduzcn a scqucncia dc funcs dc tnIca (grau
I}, subdomInante (grau II} c domInante (grau V}. Lcvc-sc cn conia quc , no caso das funcs
Iarnnicas, c o grau quc cada noia rcrcscnia dcniro da cscala nusical quc dcicrnina sua
funao Iarnnica; no caso dc acordcs, a funao Iarnnica ianlcn csiara vinculada ao campo
barmnIco.
Exerccios de seqncias de acordes:
Dcniro do rccriorio considcrado na discilina dc Violao II do Curso Tccnico cn Musica,
scrao arcscniados c avaliados o conirolc dc cccuao dc acordcs quc rcrcscnian a fornula
Iarnnica arcscniada acina, cn varias ionalidadcs. Praiicar con una batIda de bossa nova.

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 9

9
CAGED E DERIVAES DE ACORDES
PETER GELLING
O sisicna CACED c un nciodo dc organizaao do lrao do violao nuiio conun, usado
dc una forna ou dc ouira or viriualncnic quasc iodos os guiiarrisias. Sinlcs, nas cficicnic,
clc crniic visualizar cscalas, arcjos c aic ncsno acordcs solrc a cicnsao conlcia do lrao do
insiruncnio. O sisicna c lascado nos cinco scguinics fornas faniliarcs dc acordcs (a noia
sonlrcada indica a noia fundancnial do acordc, a ariir da qual clc c consirudo}.

Assin, sc cada una dcsias frnas" c iocada con un caoiasio (ou una csiana}, clas
sc iornan novcis, c odcn cniao scr localizadas cn qualqucr casas do lrao. Nas gradcs
scguinics, cada fornaao foi novida una casa (un scniion} ara a frcnic (noic quc o nonc aiual
dc cada nudana dc acordcs sc nodifica, nas o nonc da forna da qual c derIvada coniinua o
ncsno}.

O roino asso ncsic sisicna scra o dc localizar cada frna dc acordc dc nodo quc o
sisicna iniciro corrcsonda a un so acordc (ou una so ionalidadc} dcliniiando cniao cinco
rcgics lasicas do lrao do insiruncnio c colrindo ioda sua cicnsao. No ccnlo alaio cada
frna do sisicna csia iransosia ara corrcsondcr ao acordc dc DO. Olscrvc quc, ncdida cn
quc as frnas sao
localizadas cn
difcrcnics lugarcs do
lrao, cada una dclas
conccia-sc con a
anicrior a ariir da
localizaao da
fundancnial do acordc
(sonlrcada}.
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 10

10

As fornacs cn CACED sao osiuladancnic caazcs dc aconodar viriualncnic
qualqucr iio dc cscala, arcjo ou acordc. Pclo ncsno rincio, algunas vczcs c rcfcrvcl, ao
ncnos ncnialncnic, ajusiar as fornacs ara csiar cn una confornidadc adcquada a una
ionalidadc ou una cscala ouira quc nao a cscala naior. Os diagranas scguinics nosiran as
fornacs CACED convcriidas a acordcs ncnorcs.



Exerccio em CAGED:

Dcicrninc ouiros onios no lrao do violao (con ouiras fornas dc acordc dcrivadas} ara
os acordcs arcscniados no caiulo anicrior.


ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 11

11
ESCALAS -
DIGITAO SISTEMTICA

Acrcdiio quc o csiudo dc adrcs dc cscala no insiruncnio nusical dcvcria ajudar no
cnicndincnio dc concciios dc icoria nusical c na forna cono clcs sc alican ao csiudo dcsics
insiruncnios. No caso do violao (c insiruncnios dcrivados, cono guiiarra c laio clciricos}, quasc
iodas as cordas sao afinadas con un inicrvalo dc quatro notas cnirc clas, o quc c cIanado dc
inicrvalo dc QUARTA. E.

Cono a noia quc forna csic inicrvalo dc quaria csiara scnrc disonvcl na corda nais
aguda, odcnos dizcr quc csiao scnrc disonvcis trs notas dIatnIcas or corda, anics das
noias sc rcciircn na roina corda (ou scn irocar a osiao dos dcdos da nao}. Sc ionado
sisicnaiicancnic, isio c, sc iodas as noias forcn roduzidas dc trs em trs, csic odc scr
considcrado cniao o rincio lasico da consiruao dc una digiiaao sIstemtIca.

Una vcz quc as ossvcis conlinacs dc noias quc fornan as cscalas naior c ncnor sao
rcroduzidas nas ossvcis conlinacs das digiiacs con ircs noias or corda, odcnos
dcicrninar nodos dc roduzir iais cscalas no insiruncnio dirciancnic a ariir dcsias ossvcis
conlinacs. Havcra cniao acnas ircs ossililidadcs dc disosiao dc noias diainicas dcniro
dcsia sisicnaiica dc ircs noias or corda, cono nos ccnlos alaio (ja indicando ircs dcdos cn
cada corda, ara cada conjunio dc ircs noias}.
1 1) ) S Se em mi it to om m/ /t to om m e ex x: :


ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 12

12
2 2) ) T To om m/ /s se em mi it to om m e ex x: :







3 3) ) T To om m/ /t to om m e ex x. .: :







A ariir dcsics ccnlos, c ossvcl dcicrninar una ossililidadc dc digiiaao dc una
cscala naior, con cicnsao dc una oiiava. O ccnlo c a cscala dc do naior, usando as
digiiacs 1-2-4 c 1-3-4.

Ncsic ccnlo, a inica csia localizada no dcdo 2; Iavcra ouiras duas ossililidadcs dc
digiiaao da ncsna cscala, na ncsna oiiava, con a inica localizada cn cada un dos dois ouiros
dcdos usados na digiiaao.
Olscrvc quc csia ordcn dc digiiacs nao scguc una scqucncia csccfica dc cordas,
cono as digiiacs nais conuns ara guiiarra (c, un ouco ncnos, ara coniralaio}. Esic c un
nodclo unIversaI dc consiruao dc cscalas ara cordas con afinacs cn quarias (ou scja, con
ircs noias or corda}, a ariir dc qualqucr corda, cn qualqucr onio do lrao. Sc na cscala
diainica iradicional sao scic noias or cscala, scrao scic os ossvcis incios da cscala (da
digiiaao da cscala}, c orianio, scrao scic as ossililidadcs difcrcnics dc scqucncias dc
digiiacs, isio c, dc cordas. Todas variacs, irccIos", dc un ncsno adrao quc sc rccic
indcfinidancnic.
Ouiro adrao facilncnic idcniificavcl c o da rclaao cnirc as digiiacs das noias inicas.
Nuna digiiaao sisicnaiica, nao inoria ondc sc csicja no lrao do insiruncnio, a prxIma
tnIca da cscala csiara numa dIgItao ImedIatamente superIor ItIma tnIca.
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 13

13


claro, csia iccnica c alicavcl a qualqucr ionalidadc; nais quc isso, a conrccnsao c
visualizaao das digiiacs cono irccIos" da csiruiura da cscala faciliia ianlcn sua visualizaao
cn icrnos dc graus, ara alcn dc una ionalidadc csccfica.



Da ncsna forna, o dcscnvolvincnio c o csiudo dc quaisqucr csiruiuras nusicais
lascadas cn cscalas (ou scja, quasc iodas as scqucncias nusicais} odcrao scguir a csiruiura da
digiiaao dc sua cscala corrcsondcnic. Na vcrdadc, odc-sc osiular quc quaIquer csiruiura
nusical (csccialncnic una csiruiura nonofnica, dc una noia dc cada vcz} ossa scr iraduzida
cn una csiruiura dc digiiaao sisicnaiica.
Con isso, os ccrccios voliados csccificancnic ara a Digiiaao Sisicnaiica (da cscala
naior, or ccnlo} nao rccisan dcicrninar u o as notas csccficas quc o concn, c sin
os graus da cscala corrcsondcnic. E, ara isso, scra ncccssario acnas dcicrninar una
scqucncia dc noias con una tnIca csccfica, dciando a dcicrninaao do ion c da digiiaao
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) Violo II http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Exerccios para violo pg. 14

14
corrcsondcnic dc acordo con o conicio da alicaao do ccrccio c do csiudo do insiruncnio dc
una forna gcral.
Ouiras caracicrsiicas do csiudo da Digiiaao Sisicnaiica.

sao csiudadas scnrc trs notas por corda; a digiiaao c ncnorizada corda a
corda, c nao dcdo a dcdo;
cono o dcscnIo da digiiaao c scnrc o ncsno, indccndcnicncnic da
localizaao no lrao, a qucsiao nao scra csiudar o lrao iodo or rcgics, nas
csiudar acnas uma oItava (ou, con ircs noias or corda, csiudar nove notas}
nas ircs ossililidadcs dc digiiaao, ou scja, con a inica (ou qualqucr ouira
noia} rcalizada (sisicnaiicancnic...} cono o dcdo 1, o dcdo 4 c un dos dcdos do
ncio (o dcdo 2 ou dcdo 3};
assin, a ariir da inica con cada un dos ircs dcdos, csiuda-sc una oiiava da
cscala, a ariir do naino dc cordas e oItavas dIIerentes. Quando varias oiiavas
iivcrcn sido csiudadas, odc-sc inicgra-las na concaicnaao dc oItavas seguIdas,
cn difcrcnics dirccs no lrao do insiruncnio.
O inicrvalo nusical cnirc a 2 c a 3 cordas do violao, na afinaao iradicional, c
un inicrvalo dc tera (sol-si}. Con isso, na assagcn cnirc a 2 c a 3 cordas,
una digiiaao sisicnaiica dc ircs noias or corda (rclacionada a una afinaao
con inicrvalos dc quaria cnirc as cordas} lcva cn conia una concnsaao" na
rclaao or icras cnirc as cordas SOL-SI. A scqucncia csiaiica da digiiaao (dada
clas cordas solias} sc inicrronc, c a nao sc novincnia una casa alaio.

Exerccios:
Esiudar a cscala das ircs ionalidadcs arcscniadas no caiulo solrc scqucncias
Iarnnicas (Do naior, Sol naior, Fc naior}, na cicnsao dc uma oItava, cn clo ncnos doIs
pontos dIIerentes do lrao do violao , con a inica no dcdo 2 (osicriorncnic, csiudar ianlcn
con a inica no s dcdos 1 c 4}.

Você também pode gostar