Você está na página 1de 9

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.

net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

9
2 2. . S SO OM M M MU US SI IC CA AL L, , P PA AU UT TA A, , C CL LA AV VE E, , L LI IN NH HA A S SU UP PL LE EM ME EN NT TA AR R

ProprIedades do som musIcaI:

aItura musIcaI c a roricdadc do son quc crniic disiinguir sons gravcs dc sons agudos;
durao musIcaI c a roricdadc do son quc crniic disiinguir sons longos dc sons curios;
IntensIdade musIcaI c a roricdadc do son quc crniic disiinguir sons forics dc sons
fracos;
tImbre musIcaI c a roricdadc do son quc crniic disiinguir sons criados cn insiruncnios
difcrcnics, ou difcrcnics fornas dc sc iocar un insiruncnio. s vczcs o iinlrc c
cIanado dc a cor do son";


Notas musIcaIs: c lasianic difcil dar una dcfiniao rccisa do quc sao caiancnic as noias
nusicais, ou do quc significa falar solrc clas. Para nos aqui, lasia dizcr quc clas sao lugarcs"
csccficos dcniro das difcrcnas dc aliura dos sons crccivcis or nossa audiao. Na iradiao
nusical curocia, as noias nusicais sao 7. DO, RE, MI, FA, SOL, LA, SI. Nos ascs dc lngua
gcrnanica os noncs scgucn una iradiao ainda nais aniiga. A (LA), B (SI), C (DO etc.), D,
E, F, G.


Pauta musIcaI ou pentagrama: conjunio dc 5 linIas aralclas (nuncradas dc laio ara
cina} usadas ara rcrcscniar a succssao dc noias cn una olra nusical. As noias sao
rcrcscniadas or onios" dcniro da auia, solrc as linIas ou nos csaos cnirc clas. O alio do
cniagrana csia associado a noias agudas; a aric dc laio do cniagrana csia associada a
noias gravcs. Enircianio, a cscriia das noias no cniagrana c rclaiiva; ou scja, a dcicrninaao
dc rcrcscniaao dc cada noia c dada cla dc suas vizinIas.


Exemplo 1 pauta musical

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

10
Assin, sc dcicrninanos una noia na auia, as ouiras sao dcfinidas auionaiicancnic. No
ccnlo alaio, as noias lrancas rcrcscnian onios dc rcfcrcncia ara as ouiras noias da
auia, dcniro dc cada conjunio dc noias.

Exemplo 2 sistema de funcionamento da pauta musical

CIave: sinal colocado no incio do cniagrana ara dcfinir as noias dc cada linIa ou csao
da auia. s vczcs csics sinais odcn nudar no ncio dc un cniagrana. Nos ccnlos alaio,
as varias clavcs dcicrninan as noias aoniadas na ariiiura, a ariir das quais as ouiras noias
odcn scr dcicrninadas.

Exemplo 3 - claves

O ccnlo alaio c sinilar ao ccnlo 2, nas a colocaao das clavcs dcicrnina a noia dc
rcfcrcncia cn cada conjunio dc noias.


Exemplo 4 sistema de funcionamento das claves

Cono o sisicna dc aliuras da ariiiura c rclaiivo, qualqucr una das scic noias do sisicna
nusical odc ocuar una dcicrninada osiao na ariiiura. Con isso sao ncccssarias scic
ossililidadcs dc osiao das noias na auia, rcrcscniavcis or scic clavcs difcrcnics ou or
scic osics difcrcnics ara as clavcs. Alaio csiao rcrcscniadas as scic ossililidadcs
usadas na noiaao nusical nodcrna, c una noia dc ccnlo (o 3 csao do cniagrana}
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

11
rcrcscniando as scic ossililidadcs dc noiaao ara cada onio na auia. Ou scja, qualqucr
ouiro onio da auia icria ossililidadcs sinilarcs.

Exemplo 5 as sete claves: os nomes maisculos indicam a nota determinada pela clave, os nomes
minsculos indicam a nota de exemplo determinada por cada clave.


As clavcs indican nao so o nonc, nas ianlcn a aliura csccfica dc cada noia do
cniagrana dcniro do sisicna nusical. Ncssc caso, c ossvcl dcfinir as difcrcnas dc
rcrcscniaao dc cada noia ara as scic clavcs, cono or ccnlo o Do ccniral (a noia do ncio
do icclado do iano}.

Exemplo 6 localizao do Do central para cada uma das sete claves.

As ariiiuras ara a naioria dos insiruncnios nusicais sao cscriias cn cIave de soI. A
cIave de I na quaria linIa ianlcn c conun ara insiruncnios nais gravcs (c. coniralaio,
nao csqucrda do iano cic.}. As ouiras ossililidadcs dc clavc csiao Ia nuiio icno cn dcsuso
(consulic o Apndice 1}, c sao usadas ara insiruncnios ou ocasics cscciais.

Algunas vczcs, as clavcs odcn aarcccr con sinais ara scrcn iocadas una oiiava alaio
ou acina, indicando quc cada noia associada a aqucla clavc crnanccc cono o ncsno nonc,
nas dcvc scr iocada nais gravc ou nais aguda.

Exemplo 7 exemplos de claves com sinais de oitava.
ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

12
Pariiiuras rinicas, scn rcrcscniaao dc aliuras dcfinidas (cono as ariiiuras ara
crcussao, or ccnlo}, odcn vir rcrcscniadas or clavcs cscciais, ou or auias cscciais
dc una linIa so.

Exemplo 8 partituras rtmicas:
A. exemplo de partitura para bateria;
B. exemplo de partitura para instrumento de percusso.
LInbas supIementares: sao linIas auiliarcs cvcniuais quc ossililiian a colocaao dc
noias ara alcn das cinco linIas da auia, ianio acina cono alaio dcla. Tcoricancnic odcn
scr colocadas quanias forcn ncccssarias, nas Ia un liniic dc lcgililidadc a ariir do qual as
linIas concan a sc cnlaralIar". Na clavc dc sol.

Exemplo 9 - notas e linhas suplementares da clave de sol.
E na clavc dc fa.

Exemplo 10 - notas e linhas suplementares da clave de fa.
Notas sImuItneas: a cscala Iorizonial dc un cniagrana rcrcscnia a succssao das noias
no icno. Noias solrcosias no ncsno onio da auia, orianio, dcvcn scr iocadas
snutuncuncntc. Ao sc colocar noias sinuliancas na auia, dcvc-sc icr o cuidado dc nao cruzar
os onios na auia, csccialncnic cn noias sulscqucnics.

Exemplo 11 representao de notas tocadas simultaneamente. Nas notas longas finais, a nota
representando o La foi deslocada para dar lugar nota representando o Sol.

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

13
SIstema: Para anoiar gruos nusicais con insiruncnios iocando ao ncsno icno, usa-sc
cniao varias auias solrcosias, quc sao iocadas sinuliancancnic. Cada conjunio dcsias
auias c cIanado dc sIstema dc auias (ou dc insiruncnios}, c nuna ca nusical
nornalncnic un ncsno insiruncnio c rcrcscniado scnrc cla ncsna auia dcniro dc cada
sisicna. Noias iocadas ao ncsno icno cn varios insiruncnios vao aarcccr na ariiiura cono
noias con alinIancnio vcriical cnirc as difcrcnics auias sinuliancas.


Exemplo 12 Onda vai, onda vem, pea didtica para dois violes (arr. Edson Lopes).


Os sisicnas vcn gcralncnic agruados or una cIavc csqucrda da auia. Cada
agruancnio dc auias rcrcscnia un insiruncnio ou un gruo dc insiruncnios nusicais.

ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

14
Pauta, claves Exerccios
1. DcscnIar nas roinas auias coias das clavcs dc sol, fa c do, iniiando o nodclo
caligrafico.






ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

15
2. DcscnIar una clavc dc sol c dcicrninar 13 noias dcniro da auia cn scqucncia.
Cuidado ao fazcr onios (ou crculos"} nuiio grandcs cono onios na auia;
Cuidado ao fazcr linIas sulcncniarcs cncndadas una na ouira ou scn ccniraliza-las
cn rclaao noia;
Cuidado ao fazcr noias cn linIas sulcncniarcs difcrcnics alinIadas Iorizonialncnic
cnirc si.



3. DcscnIar una clavc dc Fa na quaria linIa c dcicrninar 13 noias dcniro da auia cn
scqucncia, con os ncsnos cuidados do ccrccio anicrior.



4. DcscnIar una clavc dc do na icrccira linIa c dcicrninar 13 noias dcniro da auia cn
scqucncia, con os ncsnos cuidados do ccrccio anicrior.



S. Dcicrninar as scguinics noias disosias nas scguinics clavcs.




ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

16












ETE Curso Tcnico em Msica (Ourinhos SP) http://www.marcelomelloweb.cjb.net
Apostila - Estruturao e Linguagem Musical I (2010)

17
Pauta, claves Anlise de repertrio
Olscrvc a ariiiura do RepertrIo SeIecIonado 4 (Apndice 2}.
A ariiiura csia cscriia ara quc iio dc conjunio nusical? Cono vocc salc?
Dcicrninc a rincira noia dc cada auia do sisicna nusical.
DISCUSSO1. quais sinais da ariiiura vocc nao rcconIccc?
DISCUSSO2. considcrc a coca cn quc vivcu o auior dcsia ca nusical, c rocurc
rcsondcr. Ia clcncnios da noiaao nusical nodcrna auscnics ncsia ariiiura?
Quais?


Olscrvc a ariiiura do RepertrIo SeIecIonado S (Apndice 2}.
A ariiiura csia cscriia ara violoncclo c iano. En quc onio a auia do ccllo nuda
dc clavc no ncio da nusica?
Transcrcva o irccIo da auia dc violoncclo cn clavc dc sol, nas usando a clavc dc Fa
na 4 linIa (clavc nornalncnic usada ara ariiiuras dc violoncclo}.








DISCUSSO. Lcvando cn conia o rcsuliado da iranscriao ara clavc dc Fa, or quc
a auia dc violoncclo nuda ncsic onio da nusica?

Você também pode gostar