Você está na página 1de 91

T.C.

MLL ETM BAKANLII

BLM TEKNOLOJLER

A SMLASYONU
481BB0097

Ankara, 2012

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET - 1 ................................................................................................... 3 1. A SMLASYON PROGRAMLARI ............................................................................... 3 1.1. Simlasyon Program Kurulumu .................................................................................. 5 1.2. Genel lemler ............................................................................................................. 10 1.3. Ek Bileenler ............................................................................................................... 15 1.4. Cihazlar ....................................................................................................................... 16 1.4.1. Ynlendirici (Router)........................................................................................... 17 1.4.2. Anahtar (Switch).................................................................................................. 17 1.4.3. Datc (Hub) ...................................................................................................... 18 1.4.4. Kablosuz Cihazlar (Wireless) .............................................................................. 20 1.4.5. WAN Cihazlar .................................................................................................... 20 1.4.6. PC ve Son Kullanc Cihazlar ............................................................................. 21 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 28 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 30 RENME FAALYET - 2 ................................................................................................. 32 2. LAN SMLASYONU ...................................................................................................... 32 2.1. LAN Cihazlar ............................................................................................................. 32 2.2. Anahtar Ynlendirici Balants .............................................................................. 33 2.3. PC Anahtar Balants .............................................................................................. 35 2.4. PC Yaplandrmas ...................................................................................................... 37 2.5. Router (Ynlendirici) Yaplandrmas ........................................................................ 38 2.6. Ynlendirme Yaplandrmas ...................................................................................... 39 2.7. Test lemleri .............................................................................................................. 40 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 48 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 51 RENME FAALYET - 3 ................................................................................................. 52 3. WAN SMLASYONU .................................................................................................... 52 3.1. WAN Cihazlar ........................................................................................................... 52 3.2. Ynlendirici Ynlendirici Balants ....................................................................... 52 3.3. DCE ve DTE Balantlar ........................................................................................... 53 3.4. Anahtar Ynlendirici Balants .............................................................................. 54 3.5. PC Anahtar Balants .............................................................................................. 55 3.6. PC Yaplandrmas ...................................................................................................... 56 3.7. Ynlendirici Yaplandrmas ....................................................................................... 57 3.8. Ynlendirme Yaplandrmas ...................................................................................... 58 3.9. Test lemleri .............................................................................................................. 59 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 61 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 64 RENME FAALYET - 4 ................................................................................................. 65 4. KABLOSUZ A SMLASYONU .................................................................................. 65 4.1. Kablosuz Cihazlar ....................................................................................................... 65 4.1.1. Kablosuz Modem ................................................................................................. 66 4.1.2. Eriim Noktas ..................................................................................................... 68 4.1.3. PC Kablosuz Balants ....................................................................................... 69

4.2. Kablosuz Cihaz Balant Ayarlar .............................................................................. 71 4.3. Kablosuz Cihaz A Ayarlar ....................................................................................... 72 4.4. Kablosuz A Gvenlik Ayarlar ................................................................................. 73 4.5. Kablosuz A Test lemleri......................................................................................... 73 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 76 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 79 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 80 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 83 KAYNAKA ......................................................................................................................... 85

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
MODL KODU ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE N KOUL YETERLK 481BB0097 Biliim Teknolojileri A Iletmenlii A Simlasyonu Bu modl A SimlasyonYazlmnn Eitimini kapsar. Modl iinde program kullanarak yerel ve geni alan alarnn nasl tasarlanaca ve bu alarda testlerin nasl yaplacan aklayan bilgiler bulunmaktadr. 40/24 A simlasyonu yapmak Genel Ama Bu modl ile gerekli ortam salandnda; a simlasyon programn sorunsuz alacak ekilde kurarak, a sistemlerinin simlasyonu yapabileceksiniz. Amalar 1. Simlasyon programn kullanabileceksiniz. 2. LAN simlasyonu yapabileceksiniz. 3. WAN simlasyonu yapabileceksiniz. 4. Kablosuz a simlasyonu yapabileceksiniz. Ortam: A kurulu bilgisayar laboratuvar Donanm: A simlasyon program Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI LME VE DEERLENDRME

iii

iv

GR GR
Sevgili renci, Gnmzde btn lkelerin nemle zerinde durduklar ve giderek daha fazla kaynak saladklar alan, bilim ve teknolojidir. Varlklarn srdrmek isteyen toplumlar gelien teknolojiyi takip etmek, deerlendirmek ve kullanmak zorundadr. Hayatmzn vazgeilmez bir paras olan bilgisayar ve nternetin, zellikle iletiim alannda kullanm her geen gn artmaktadr. nternet milyonlarca bilgisayarn baland ve irili ufakl yzbinlerce alt an olduu bir geni alan adr. nternet ve nterneti oluturan alt alarn nasl altn bilgisayar zerinde simlasyon ortamnda renmek bize hem zaman asndan hem de maddi adan avantajlar salamaktadr. Bu modlde bilgisayar alar ve nternet zerinde simlasyon, animasyon ve analiz yapan a simlasyon yazlm uygulamal olarak anlatlacaktr. Bu modl sonunda, bilgisayar ortamnda yerel alan a (LAN) ve geni alan a (WAN) tasarmlarn gerekletirebilecek, a simlasyonu ve analizini yapabileceksiniz.

RENME FAALYET1
AMA

RENME FAALYET - 1

Bilgisayar laboratuvarnda uygun artlar salandnda a simlasyon yazlmn kullanabileceksiniz.

ARATIRMA
A simlasyon ilemleri iin kullanlan programlarn isimlerinin neler olduunu aratrnz. A tasarm srecinde dikkat edilmesi gereken hususlar aratrnz.

1. A SMLASYON PROGRAMLARI
A simlasyonu denilince akla, bir a ortamnn bilgisayarda modellemesi ve an fiziksel olarak kurulumu yaplmadan nasl alacann test edilmesi gelecektir. Bu test, TCP ve OSI referans modelini tm detaylaryla kapsayacak dzeyde olursa gerek yaamdaki alarn modellenmesinde herhangi bir sorunla karlamadan baaryla tamamlanabilir. Network simlatr (a simlasyon ) programlarnn byk bir ounluu, a rnleri gelitiren firmalarn eitim ve tasarm amacyla kullandklar programlardr. A simlasyon yazlm, kapsaml bir a teknolojisi retme programdr. Bu program a ortamnda gerekleen olaylarn almasn, protokollerin alt yapsnn kavranmasn salar. Gerek dnyadaki alarn modellenmesi ve sorunlarnn zmlenmesi iin gerekli denemelerin yaplmasna olanak tanr. A simlasyon yazlmnn faydalarndan bazlar unlardr: yi bir renme ortam salar. ok kullancl, gerek zamanl bir eitim ortam salar. Snav hazrlanabilir ve rencilerin yaptklar ilemlere gre puanlama yaplmasn salar. renciler sanal ekipmanlar kullanarak a ortamn tasarlar ve a cihazlarn yaplandrabilir.

Kurulumdan nce dikkat edilmesi gerekenler: Programn kurulumunun dzgn olmas iin aadaki minimum sistem gereksinimlerinde bilgisayara ihtiya vardr. Ayrca nerilen sistem gereksinimleri ksmndaki referansa gre bir bilgisayara yklenecek olursa daha az sorunla alacaktr. Minimum sistem gereksinimleri lemci: letim Sistemi: RAM: Sabit Disk: Ekran znrl: Ek yazlm: Intel Pentium III 500 MHz veya st Microsoft Windows XP, Microsoft Windows Vista, Microsoft Windows 7, Fedora 11, or Ubuntu 8.04 LTS 256 MB bo alan 250 MB bo alan 800 x 600 Adobe Flash Player
Tablo 1.1: Sistem gereksinimleri (minimum)

nerilen sistem gereksinimleri lemci: RAM: Sabit Disk: Ekran znrl: Ek Donanm: Intel Pentium III 1.0 GHz veya st 512 MB 300 MB bo alan 1024 x 768 Ses kart ve hoparlr, nternet balants ( Multiuser zellii kullanlacaksa)
Tablo 1.2: Sistem gereksinimleri (nerilen)

1.1. Simlasyon Program Kurulumu


Programn setup dosyasna ift tkland zaman, aadaki karlama ekranyla karlalr. Next dmesi tklanarak bir sonraki ekrana geilir.

Resim 1.1: Kurulum karlama ekran

Lisans artlarnn akland blm okunduktan sonra I except the agreement (Szlemeyi kabul ediyorum.) ksm iaretlenerek next butonu ile sonraki alana geilir.

Resim 1.2: Lisans szlemesi

Program Microsoft iletim sisteminin genel hizmetlerini kullanmad iin baka bir dizine kurulmas nerilir. letim sisteminden kaynaklanan dosya ve klasr denetimlerinin sknt yaratt durumlar olabilir. Ekrana programn nereye kurulacann belirlendii blm gelecektir. Varsaylan olarak iletim sisteminin ykl olduu dizinde Program Files klasr seilidir.

Resim 1.3: Progam kurulum klasrnn belirlenmesi

Bu blm programn balat mensnde hangi isimle temsil edileceinin belirlendii blmdr.

Resim 1.4: Program balat mens klasr isminin belirlenmesi

Kurulum tamamlandktan sonra masast ve hzl balat gibi sistem elerine ksa yol ekleyip ekleme seimleri yaplr.

Resim 1.5: Kurulumdan sonra yaplacak ek ilemler

Bu blmde Install dmesine tklanarak u ana kadar yaplm olan ayarlara gre kurulum balatlr.

Resim 1.6: Kurulum ilemi

Resim 1.7: Kurulum sreci

Bu ekran, kurulumun baaryla tamamlandn ve programn altrlacan bildirir.

Resim 1.8: Kurulumun tamamlanmas

1.2. Genel lemler


Kurulumdan sonra program ilk altnda bo bir alma ortamnn bulunduu aadaki ekran grnecektir.

Resim 1.9: Programn al ekran

ekilde numaralanm ubuklar unlardr: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Men ubuu Ana ara ubuu Ortak ara ubuu Mantksal / Fiziksel alma alan alma Alan Gerek Zaman / simlasyon alma kipi A bileen kutusu A cihaz belirleme alan A cihaz alt tr belirleme arac Paket simlasyon izleme penceresi

10

A simlasyon yazlm Mantksal (Logical) ve Fiziksel (Physical) olmak zere iki alma alan; gerek zaman(real time) ve simlasyon olmak zere iki alma kipini destekler. Program, mantksal alma alannda gerek zaman alma kipi ile alr. Anz bu ortamda tasarlayp almas izlenebilir. Ayrca simlasyon kipine geerek Edit Filter ksmndan seilen paketlerin ada izledikleri yollarn analizi de yaplabilir.

Resim 1.10: alma alanna a bileeni ekleme

Mantksal alma alannda bir ynlendirici ve bir anahtar eklenmi bulunan resimde, 1 numaral daire ile gsterilen blm, yeni bir cihaz ekleneceini gsteren fare imleci eklidir. mlecin bu ekilde grnmesinin sebebi, a cihazlar alannda son kullanc cihazlar (End Devices) blmnden bilgisayarn seilmi olmasdr. Zaten iki numaral daire, seili olan cihazn alma alanna ekleneceini gstermektedir. Normalde, seim yaplan cihazlardan sadece bir tanesi alma alanna eklenir. alma alanna ayn cihazdan birden fazla eklenecekse klavyeden Crtl tuuna basld ktan sonra, cihaz seimi yaplmaldr. Bu durumda istenildii kadar cihaz, alma alanna eklenebilir. Seim yaplan cihaz, eklenmekten vazgeilecek olunursa klavyeden Esc tuuna basabilir veya ayn cihaz fareyle bir kez daha seilebilir.

11

Resim 1.11: Ortak ara ubuu

Ortak ara ubuu zerinde bulunan aralar: 1. Select Arac: alma alannda yer alan nesnelerin seilmesi ve yerlerinin deitirilmesi gibi ilemlerde kullanlr. Bu alana Esc tuu ile de ulalabilir. 2. Move Layout Arac: alma alannn grntlenemeyen ksmlarnn da srklenerek grntlenmesini salar. Bu alana M tuu ile de ulalabilir. 3. Place Note Arac: alma alanna metin kutular ekleyerek notlar yazmak iin kullanlr. Bu alana N tuu ile de ulalabilir. 4. Delete Arac: Silmek istediimiz aralar ya da balantlar setikten sonra bu arac seerek silme ilemi yapmay salar. Bu alana Del tuu ile de ulalabilir. 5. Inspect Arac: alma alanndaki nesnelerin zelliklerinin (Route Table, MAC Table, NAT Table gibi) grntlenmesini salar. Bu alana I tuu ile de ulalabilir. 6. Resize Shape Arac: alma alanndaki nesnelerin ve ikonlarn boyutlarn deitirmek iin kullanlr. Bu alana Alt+R tu takm ile de ulalabilir. 7.Add Simple PDU Arac: alma alannda iki cihaz arasndaki balanty snamak iin ICMP paketleri hazrlar. Bu alana P tuu ile de ulalabilir. 8. Add Complex PDU Arac: alma alanndaki cihazlar arasnda balanty zel paketler hazrlayarak test etmek amacyla kullanlyor. Bu alana C tuu ile de ulalabilir.

12

Aadaki resimde basit bir a ortam grlmektedir. Bu a ortamnda alt bilgisayar, iki anahtar, bir ynlendirici bulunmaktadr. Bu cihazlarn tm dz kablo ile balanmtr. Burada cihazlarn balanm olduu kablolarn ularnda eitli renkler grntlenmektedir. Bu renklerden yeil olan sistemde balant olduunu bilgi aknn gerekletiini gsterir. Krmz olan ise sistemde balant olduunu bilgi aknn gerekletirilmesi iin balantnn yapld portlarn almas gerektiini gstermektedir. Turuncu olanlar ise sistemde balant olduunu bilgi aknn birazdan balayacan gstermektedir. Yine bu resimde bilgisayarlarn ve a cihazlarnn altnda eitli harfler ve rakamlar grnmektedir. rnein, PC-PT yazsnn altnda PC0 yazan bilgisayar ele alalm. Burada PC-PT a simlasyon yazlm uygulamasnda bir PC nesnesi kullandmz bize bildirmektedir. Ayrca PC0 alma alanna eklenen ilk bilgisayar nesnesi olduunu belirtmektedir. Cihazn zerine ift tklayp alan mende ayarlar (Config) sekmesine geldiimizde PC0 ifadesi, Grnen Ad (Display Name) blmnn hemen karsnda yer alan metin kutusunda yazmaktadr. Bu bilgisayar nesnesi ile ilgili olarak PC0 ifadesi kullanclar tarafndan deitirilebilir fakat PCPT ifadesi deitirilemez.

Resim 1.12: Yerel a ortam

Yukardaki resimde yer alan alma alannda tercihe gre dzenlemeler yaplabilir. Bunun iin a simlasyon yazlm Options mensnden Preferences komutunu (veya CTRL+R tu takmn) kullanrz. Bu komut altrldnda aadaki pencere ekrana gelir.

13

Resim 1.13: alma alannn zelletirilmesi

Interface sekmesi altnda Customize User Experience blmnde bulunan seenek kutular seiliyse aadaki aklamalar yaplan ilemler gerekleir. Seili deilse aklamada belirtilenin tersi durumlar oluur. Animation: alma alannda a trafiini animasyon olarak gsterir. Sound: Ses efektlerini aar. Show Link Lights: Portlarn balant durumlarn gsteren klar grntler. Hide Device Label: Cihazlarn isimlerini gizler. Port Labels Always Shown: Cihazlarn balant yapt port isimlerini her zaman grntler. Don't show port labels when mouse over: Cihazlarn balant yapt port isimlerini fare ile portun zerine gelince gstermez. Hide QoS Stamps on Packets: Paketler zerindeki QoS bilgilerini gizler. Enable cable length effects: Kablo uzunluklar ile ilgili kstlamalar geerli olur. Logging blm, a cihazlarnn iletim sisteminin (IOS) almas esnasnda oluan olaylarla ilgili metin tabanl raporlama (Log File) zelliinin, ak/kapal olmasn belirler. Simulation - Buffer Full Action zellii, program simlasyon modunda alrken gnderilen paketlerle ilgili bellek alannn ynetilmesini salar. Prompt zellii seilirse program, bellek dolduunda bunu bir mesajla bildirilir ve bellek boaltlr ya da a trafiindeki paketleri inceleme iin simlasyon durdurulur. Auto Clear Event List zellii seiliyse bellek dolunca program, otomatik olarak bellekteki paketleri siler ve simlasyon duraklamadan devam eder. Auto View Previous Events zellii bellek dolsa bile nceki paketleri grntlemek iin kullanlr. Bu seenek, programn performansn etkiler ve yavalamasna neden olur.

14

1.3. Ek Bileenler
Men ubuu zerinde en sada bulunan iki dmeden, i sembol (Network Information) a tasarm ile ilgili aklama yapmak iin kullanlr. ? sembol (Contents) ise yardm mensnn almasn salar.

Resim 1.14: Ek bileenler

Aadaki resimde gsterildii gibi bir alma alannda eklenmi baz a cihazlar olsun.

Resim 1.15: Yerel ada kme oluturma

PC1 ile PC2 arasnda veri iletimi salanyor fakat iki bilgisayar arasnda nasl bir yaplanma olduunun grntlenmesinin istenilmedii dnlsn. Bu gibi bir durumda tm balantlar yapldktan sonra alma alannda grntlenmesinin istenilmedii a cihazlar Select arac ile seilir ve Resim1.16'da gsterilen krmz daire iindeki New Cluster dmesine basarak aadaki resimde grld gibi bir kme iine alnabilir.

15

Resim 1.16: Kmelenmi a ortam

Kmele ilemi farkl durumlarda kullanm kolayl salayan bir zelliktir. rnein, bir kurumdaki a, alt alara blecek ve her bir alt a bir odaya yerletirilecekse kleme yardmmza yetiir. Ayrca iki a arasnda bulunan cihazlar , a trafiini etkilemiyor fakat a testlerinde grntlenip kafa karklna neden oluyorsa byle durumlarda da kmeleme kullanlabilir.

1.4. Cihazlar

Resim 1.17: A bileenleri

Yukarda numara ile belirtilmi olan cihazlar srasyla yledir: 1. Ynlendirici (Router) 2. Anahtar (Switch) 3. Datc (Hub) 4. Eriim noktas (Access Point) 5. Balant kablolar (Connections) 6. Son kullanc cihazlar (End Devices) 7. nternet bulutu (WAN Emulation) 8. Kullanma hazr cihazlar(Custom Made Devices) 9. ok kullancl balant (Multiuser Connection)

16

1.4.1. Ynlendirici (Router)


Ynlendirici alann altnda farkl alarn birbirine balanmas iin kullanlan Router modelleri bulunmaktadr. Routern zerine ift tklandnda alan iletiim penceresinden CLI sekmesi tklanr ve aadaki komut satr grntlenir.

Resim 1.18: Ynlendirici komut satr

Burada pencere zerinde Ankara Trk Telekom, komut satrnda ise MEGEP isimleri yer almaktadr. Bunlardan her ikisi de ynlendiricinin ismidir. MEGEP ynlendiricinin a ortamndaki ismidir. Ankara Trk Telekom ise ynlendiricinin alma alannda grntlenen tantc ismidir.

1.4.2. Anahtar (Switch)


Anahtar, bilgisayarlarn ve a cihazlarnn (a yazcs vb.) baland; MAC tablosuna ve ynetilebilir (VLAN, VTP, STP) zelliklere sahip olan yerel a cihazdr. Switch alannn altnda switch modelleri bulunmaktadr. alma alannda bulunan switche ift tklandnda bir iletiim penceresi alacaktr. rnekteki resimde a cihaz olan 2950 ynetilebilir anahtarnn (Switch), a simlasyon yazlm ynetim penceresi grntlenmektedir. Bu pencere a simlasyon yazlmnda zerinde ilem yaplabilecek tm a nesneleri iin ortak bir penceredir.

17

Fiziksel (Physical) sekmesi, cihazn d grnn gsterir. Ayarlar (Config) sekmesi, program iinde cihazn ayarlarnn grafik arabirimi ile yapld blmdr. Komut Satr Ara Birimi (CLI) ise cihazn ayalarnn komut satr arabirimi kullanlarak yapld blmdr.

Resim 1.19: Anahtarn ynetim penceresi

CLI gerek yaamda anahtar ve ynlendirici zerinde yaplabilecek ilemler iin tecrbe kazanlmasna olanak saladndan genellikle tercih edilen ynetim ara birimidir. CLI ynlendirici ve anahtar gibi ynetilebilir (programlanabilir) a cihazlarnda bulunurken datc (hub) veya kpr (bridge) gibi pasif a cihazlarnda bulunmaz.

1.4.3. Datc (Hub)


Yerel ada balant yapmak iin kullanlan temel a cihazdr. Yaps ve almas basittir. Gelen bir paketi tm portlara iletir. erisinde MAC tablosu bulunmaz. Bu sebeple datcnn ynetilebilir zellii yoktur. Aadaki resimde bir datcnn zellikleri grntlenmektedir. Fiziksel sekmesi zerinde 1 numara ile gsterilen Modller (Modules) blmnde, datc portlarna taklabilecek modller bulunmaktadr. Bunlar, bilgisayarn PCI portlarna taklan cihazlar gibi dnlebilir. Bu modllerden ilk tanesi srasyla 10/100/1000 Mbit hzlarnda Ethernet bakr kablo portlar, son iki tanesi ise srasyla 100/1000 Mbit hznda Ethernet fiberoptik kablo portlardr.

18

2 numara ile gsterilen blmde datc zerine RJ -45 konektr ile balant yaplabilecek Hzl Ethernet (Fast Ehternet) portlar balanmtr. Bu blmn hemen yannda, cihaz ap kapatmak iin kullanlan bir anahtar yer almaktadr. 1 numaral alandaki modllerden ekleme yaplacanda simlasyonun gerek zamanl almasndan program, cihazn enerjisi kesilmeden modl eklenmesine izin vermeyecektir.

Resim 1.20: Datcnn ynetim penceresi

A simlasyon yazlm programnda herhangi bir cihaza bir modl eklemek iin nce cihaz kapal konuma getirilmelidir. Ardndan eklemek istenilen modl iin bo bir yer olup olmad kontrol edilmelidir. Bo yer yoksa daha nceden eklenmi bir modl kartlmaldr. Modl ekleme/karma ilemlerini, srkle/brak yntemi ile yapmak gerekir. Eer cihazlar zerinden bir modl kartlacaksa nce, 2 numara ile gsterilen alandan karlacak modl fare ile seilir ve 1 numaral alanda ismini tayan modln zerine braklr. 3 numara ile gsterilen blm, seilen modlle ilgili aklamalarn yer ald blmdr. Bu pencere ilk aldnda hibir modl seili olmadndan modl ekleme karma ileminin nasl gerekletirilecei anlatlmaktadr. Datcnn ynetilebilir zellikleri olmadndan Ayar (Config) sekmesi nde, sadece programn alma alannda grntlenecek ad bulunmaktadr.

19

1.4.4. Kablosuz Cihazlar (Wireless)


Bu blm altnda bir adet kablosuz router ve adet Access Point bulunmaktadr. Kablosuz Eriim Noktas (Access Point) tanabilir bilgisayar sistemlerini aa balamak iin gelitirilmi teknolojilerdir. Bu cihazlarn a simlasyon yazlmnda 2 portu bulunur. Port0 yerel aa Ethernet kablosu ile balanan portu gsterir ve 10/100 Mbit balant hzyla Full Dublex/Half Dublex balant tr belirlenebilir. Aadaki resimde, kablosuz eriim noktasnn kablosuz zellikleri grlmektedir.

Resim 1.21: Eriim noktas ynetim penceresi

Resim 1.21de grntlenen alanlar aada aklanmtr: Port Status: Kablosuz an ak/ kapal olmasn belirliyor. SSID: Kablosuz an yayn ismini belirliyor. Channel: Kablosuz an yayn yapt a kanaln (1 ile 11 arasnda) belirtliyor. Authentication: Kablosuz aa izinsiz kullanclarn balanmasn engellemek iin ifre ve ifreleme tr belirleniyor.

1.4.5. WAN Cihazlar


Geni Alan Alar (WAN) altnda nternetin alt yapsna balamak iin kullanlan DSL, kablo modem gibi cihazlar yer almaktadr. Ayrca nternet servis salaycs ve nternetin alt yapsnda alan kurulular tarafndan kullanlan cihazlarda bulunmaktadr. Aadaki resimde bir iletmenin nternete k balants rnek olarak gsterilmitir.

20

Resim 1.22: Bir iletmenin nternete balanmas

1.4.6. PC ve Son Kullanc Cihazlar


Bir ada bulunan ve son kullanclarn kullandklar an almas veya an ynetimiyle ok fazla ilgisi olmayan cihazlardr. Aada resimde gst erilen cihazlardan ilk bei, programda ok sk kullanlr. Bu cihazlar srasyla; bilgisayar, dizst bilgisayar, sunucu, yazc ve IP telefondur. Dier cihazlar alma alanna eklenebilir. Fakat a simlasyon yazlm, bu cihazlarn a trafiini izleme ilemini gerekletirememektedir.

Resim 1.23: Son kullanc cihazalar

alma alanna PC0 ismi ile eklenmi olan bilgisayar nesnesine ift tklandnda aadaki masast ortam grnts gelecektir.

21

Resim 1.24: Bilgisayar nesnesinin masast (desktop) eleri

IP Configuration

Bilgisayarmz iin IP ayarlamalarnn yaplaca blmdr. ki seenek mevcuttur. DHCP seenei aktif olursa bir DHCP sunucudan IP kiralamak suretiyle PC otomatik olarak yaplandrlacaktr. Static seenei aktifse IP atama ileminin aada belirtilen kutulara yazlan deerler olarak yaplaca belirtilmektedir. Aadaki rnekte yaplandrlm bir sistemdeki DHCP ile IP atamas yaplm bir PC vardr.

Resim 1.25: Bilgisayara DHCP ile P atama

22

rnekte bilgisayarn IP adresi 192.168.1.10, alt a maskesi 255.255.255.0, varsaylan a geidi, 192.168.1.1 olarak belirtilmitir.

Resim 1.26: Bilgisayara Static IP Atama

Terminal

Bilgisayarn seri portundan (RS232) balant kurup bir a cihazn yaplandrmak iin kullanlan masast bileenidir. A cihazyla balant kurup cihaz altrlmaya balandnda a cihaznn komut satr ara birimi (CLI) grntlenir. Aadaki resimde saniyede 9600 bit gnderileceini, 8 bitin anlaml bir bilgi yaps olduunu, elik bitinin (parity) kullanlmadn, bilgi gnderiminin bitiini srekli gnderilen 1 bilgisiyle gerekletirilecei ve ak denetiminin kullanlmayaca bildirilmektedir.

Resim 1.27: Terminal balants

23

Command prompt

Bilgisayarn almasn ynlendirmek iin komutlarn altrld blmdr. Resim 1.28de gsterilen komutlar desteklenir.

Resim 1.28: Bilgisayarda altrlabilecek komutlar

Web browser

A simlasyon yazlmnda, web sunucuda barndrlan sayfalar grntlemek iin kullanlr. Web Browser ve e-mail programlarnn alabilmesi iin tasarlanan a ortamnda bulunan tm bilgisayar ve sunucularn IP yaplandrmas tamamlanm olmaldr.

24

Resim 1.29: Web Browser ile HTML sayfalarnn grntlenmsi

E-mail utility

Bir sunucu zerinden e posta alp gndermek iin kullanlan masast bileenidir.

Resim 1.30: Gelen e-postalar

25

Resim 1.31de bir a ortam grntlenmektedir. Bu ortamn tasarm yapldnda gerekli ayarlarn yaplmamasndan tr a trafiini incelemek mmkn olmamaktadr.

Resim 1.31: Yaplandrlmam a ortam

26

1.5. Balantlar
Balantlar cihazlarn birbirine hangi kablo ile balanacan belirlemek iin kullanlr. Aadaki resimde a simlasyon yazlmnda kullanlan balant trleri gsterilmitir. Bunlar srasyla aklayalm.

Resim 1.32: Balant trleri

1- Balant trn otomatik olarak belirler. Cihazlarn hangi kabloyla balanmas gerektiinden emin olunmadnda bu seenek kullanlr. 2- Konsol (Console) kablosu, bilgisayarla ynlendirici veya anahtar arasnda yaplan balant trdr. Genellikle ynetilebilir a cihazlar ilk kez yaplandrlaca zaman kullanlan balant trdr. 3- Dz bakr kablo, OSI veya TCP a modellerinde farkl katmanlarda alan cihazlar birbirine balamak iin kullanlr, yani farkl cihazlar dz kabloyla birbirine balanrlar. rnein: PC-Switch, Switch- Router vb. 4- apraz bakr kablo, OSI veya TCP a modellerinde ayn katmanlarda alan cihazlar birbirine balamak iin kullanlr. Yani ayn cihazlar apraz kabloyla birbirine balanrlar. rnein, PC-PC, PC-Router, Switch- Switch vb. 5- Fiber optik kablo, veri iletiminin kla yaplmas gereken durumlarda kullanlan kablo trdr. 6- Telefon kablosu, modem veya telefonlar balamak iin kullanlr. 7- Koaksiyel kablo, kablo TV yaynlarnda veya eski a topolojilerinde kullanlan kablodur. 8- DCE seri kablo, ynlendirici gibi cihazlarn birbiriyle balantsnda kullanlan iletiim hznn belirlenmesi gereken seri kablodur. DCE kablolarda Clock Rate deerinin mutlaka verilmesi gerekir. 9- DTE seri kablo, iletiim hznn belirlenmesi gerekmeyen seri kablodur. T1/E1 balantlarda standart hz kullanr.

27

UYGULAMA FAALYET

UYGULAMA FAALYET
Simlasyon programn kullanabileceksiniz.

nternet balants olan yerel a tasarm

lem Basamaklar A simlasyon yazlmn bilgisayara kurun. A simlasyon yazlmn altrn. alma alanna bir datc ekleyin. alma alanna bir eriim noktas ekleyin. alma alanna iki masast iki dizst bilgisayar ekleyin. Dizst bilgisayarlarn a balants iin Ethernet modln kartp wireless modln takn. alma alanna bir DSL Modem ekleyin. alma alanna bir bulut ekleyin. Resimde grld ekilde cihazlar balayn. almay daha sonra yaplandrmak zere kaydedin.

nerilenler Kurulum balamadan nce bilgisayarda sistem geri ykleme noktas oluturun.

A bileen kutusunda hubs blmn kullann. A bileen kutusunda wireless devices blmn kullann. A bileen kutusunda end devices blmn kullann. Dizst bilgisayarn kapal konumda iken fiziksel blmesinde NM-1CFE modl karlacak yerine WPC300N modln takn. A bileen kutusunda WAN Emulation blmn kullann. A bileen kutusunda WAN Emulation blmn kullann. Gerekli kablo balantlar iin Connections blmn kullann. File mensnden save komutunu veya Ctrl+S tu takmnn kullann.

28

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri 1. A simlasyon yazlmn bilgisayara kurdunuz mu? 2. A kurulumu iin gerekli olan cihazlar alma alannza eklediniz mi? 3. Cihazlarn balantlar iin gerekli olan modlleri cihazlara eklediniz mi? 4. Cihazlar aras balantlar yapp altndan emin oldunuz mu? Evet Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz, renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

29

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME


Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Ortak ara ubuunda yer alan yandaki simgenin ( ) grevi nedir? A) alma alannda cihazlar semek iin kullanlr. B) alma alanna metin eklemek iin kullanlr C) alma alanndaki nesneleri silmek iin kullanlr D) alma alanndaki a test etmek iin kullanlr A Bileenleri ara ubuunda bulunan yandaki simgenin ( A) alma alanndaki cihazlar birbirine balar. B) alma alana gvenlik duvar ekler. C) alma alanna son kullanc cihazlarn ekler. D) alma alannda bulunan alar gruplar.

2.

) grevi nedir?

3.

Ortak ara ubuunda yer alan yandaki simgenin ( ) grevi nedir? A) alma alannda cihazlar semek iin kullanlr. B) A ile ilgili aklama yapmak iin kullanlr. C) A cihazlarn yaplandrmak iin kullanlr. D) A testi yapmak iin kullanlr. Ortak ara ubuunda yer alan yandaki simgenin ( ) grevi nedir? A) alma alannda cihazlar semek iin kullanlr. B) alma alanna metin eklemek iin kullanlr. C) alma alanndaki nesneleri silmek iin kullanlr. D) A testi yapmak iin kullanlr. A Bileenleri ara ubuunda bulunan yandaki simgenin ( A) alma alanndaki cihazlar birbirine balar. B) alma alana gvenlik duvar ekler. C) alma alanna son kullanc cihazlarn ekler. D) alma alannda bulunan alar gruplar.

4.

5.

) grevi nedir?

6.

(
A) B) C) D)

) simgesi hangi amala kullanlr?


Anahtar eklemek iin Ynlendirici eklemek iin Eriim noktas eklemek iin Kpr eklemek iin

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 7. 8. 9. 10. ( ) Sistem RAM miktar 512 MBden az olursa program kurulum hatas verir. ( ) Dz kablo program iinde anahtar ile datcy balamak iin kullanlr. ( ) Seri (serial) kablo iki ynlendiriciyi birbirine balar. ( ) Datc iletiim kurmak isteyen iki bilgisayar arasnda adanm sanal bir devre oluturu

30

11. 12.

( ) A simlasyon yazlm program files dnda bir klasre kurulduunda sorunsuz alr. ( ) A simlasyon yazlm letim Sistemi hizmetlerini kullanarak yerel a denetler.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

31

RENME FAALYET2 RENME FAALYET - 2


AMA
Bilgisayar laboratuvarnda yeterli sre verildiinde yerel alan a (LAN) tasarmn gerekletirebilecek ve a simlasyonunu yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Yerel ada kullanlan balant trlerini (topolojileri) aratrnz. Bir yerel ada en fazla ka cihaz bulunduunu aratrnz.

2. LAN SMLASYONU
2.1. LAN Cihazlar
Bir yerel a tasarm yaparken genellikle ada masast ve dizst bilgisayarlar bulunur. Bilgisayarlarn birbirleriyle balant kurup yerel ada haberleme yapabilmeleri iin datc (hub) veya anahtar (switch) gibi a iletiim cihazlarn da eklemek gerekir. Aadaki resimde bir datc, bir anahtar ve be bilgisayarn bulunduu basit bir yerel a grlmektedir.

Resim 2.1: Yerel a ortam

Resim 2.1de gsterilen yerel a ortam veya benzer bir a ortam tasarm yaplrken uygulanmas gereken ilemler a ortamnda bulunan her bir cihazn aklamasnda belirtilmitir. Bu aklamalar nda yerel an alabilmesi iin ada bulunan cihazlar iin gerekli yaplandrmalar tamamlandktan sonra simlasyon yapmak mmkn olacaktr.

32

2.2. Anahtar Ynlendirici Balants


alma alanna cihaz eklemek iin nce a cihazlarnn bulunduu sol panelden bir cihaz tr seilir. Resimde ynlendirici cihaz seildiinden bu panelin hemen yannda ynlendirici trleri grlr. lk ynlendirici olan 1841 ynlendiricisi seilir ve alma alanna yerletirilir. Seili cihaz srkle/brak yntemiyle de alma alanna eklenebilir. Daha nce ayn cihazdan birden fazla eklemek istenildiinde cihaz seimi esnasnda klavyeden Crtl tuuna basarak seim yaplmas gerektii belirtilmiti.

Resim 2.2: alma alanna ynlendirici ekleme

alma alanna bir anahtar eklemek iin nce cihazlar panelinden anahtar cihaz seilir. Daha sonra programda bulunan anahtarlarn listelendii panelden, 2950 anahtar seilerek alma alanna yerletirilir.

Resim 2. 3 alma alanna anahtar ekleme

33

Yukarda eklenilen iki cihaz (anahtar ve ynlendirici) balamak iin dz bakr kablo (Copper Straight-Through) kullanlr. Balant iin hangi kablonun kullanlmas gerektii hususunda tereddt yaanrsa kablo trlerinin en banda bulunan balant trn otomatik belirle (Automatic Choose Connection Type) seeneinin seilmesi gerekmektedir. Resim 2.4te balant yaplmasna ramen anahtar ve ynlendiricinin balant yaplan portlarnn nnde krmz klarn olduu grlmektedir. Bunun sebebi, ynlendiricilerin tm portlarnn ynlendirici iletim sisteminde (IOS) varsaylan olarak kapal konumda olmasdr.

Resim 2.4: Anahtar ve ynlendirici balants

Kapal olan ynlendirici portlarn amann iki yolu bulunmaktadr. lki (ynlendirici komutlarn bilenler iin) ynlendirici iletim sistemini (IOS) komutlarn kullanmak; ikinci yntemde ayar (config) sekmesinde FastEthernet blm seilir ve sa tarafta Port Status blm ak (ON) konumuna getirilir.

34

Resim 2.5: Ynlendirici portlarnn almas

2.3. PC Anahtar Balants


alma alanna bir PC ve bir anahtar eklenir.

Resim 2. 6: Yerel a temel bileenleri

PC ile anahtar arasnda dz kablo kullanlr. Balantlar blmnden dz kablo seilir. nce anahtar zerinde bo bir port seilir. Ardndan balantnn PCye aktarlmas iin PC seilir. PC zerinde Resim 2.7de de grld gibi seri port ve hzl Ethernet balants bulunmaktadr. Bilgisayar yerel aa Ethernet portundan balanaca iin FastEthernet seilmelidir.

35

Resim 2.7: Bilgisayarn aa balanmas

Bilgisayar ve anahtar zerinde yanan yeil klar, balantnn hatasz bir ekilde yapldn gstermektedir. Eer dz bakr kablo yerine apraz (Cross) kablo kullanlsayd alttaki resimde grld gibi kablolarn ularnda krmz k yanard. Bunun anlam, balant olmasna ramen veri iletimi salanamyor olmasdr.

Resim 2.8: Bilgisayar balant tr hatal

36

2.4. PC Yaplandrmas
PC yaplandrmas, bilgisayara TCP parametrelerinin (IP adresi, alt a maskesi, varsaylan a geidi) atanmas ilemidir. Aadaki resimde, yerel ada iletiim kuracak bir bilgisayar iin IP adresi atanmas gsterilmitir.

Resim 2 9: Bilgisayar IP atamas

IP adresi ve alt a maskesi, bilgisayarn yerel ada iletiim kurmak iin kullanaca TCP parametrelerini oluturmaktadr. Varsaylan A Geidi ise bilgisayarn, nternet gibi d alara eriebilmesi iin ynlendirilecei cihazn IP numarasn gstermektedir. DNS sunucu ise bilgisayarn, web sayfalarna ulamak iin alan adndan IP sorgulamasnn yaplaca cihazn IP adresini gstermektedir.

37

2.5. Router (Ynlendirici) Yaplandrmas


Yerel ada alacak bir ynlendirici yaplandrlrken sadece Ethernet portlar iin yaplandrma ilemi gerekletirilir. Resim 2.10da ynlendiricinin FastEthernet0/0 portuna IP adresi ve alt a maskesi atmas ilemi yaplrken Port Status ksmnda bulunan ak (on) onay kutusunun iaretlenerek portun iletime almas gerekmektedir. rnek olarak IP adresi 192.168.1.1 olarak girildikten sonra, alt a maskesi ksmna gelindiinde zaman otomatik olarak 255.255.255.0 alt a maskesi bilgisi grntlenecektir.

Resim 2.10: Ethernet yaplandrmas

Ayn ilemin ynlendiricinin FastEthernet0/1 portu iin de yaplmas gerekmektedir. Buradaki IP adresimiz 172.16.0.1 ve alt a maskesi 255.255.0.0 olarak belirtilmelidir.

Resim 2.11: Ethernet yaplandrmas

38

2.6. Ynlendirme Yaplandrmas


Ynlendiricinin yaplandrmas ileminde temel olarak ynlendiricinin bilgisayarlar iin yerel adan nternete veya baka yerel alara ulamak iin bir geit yolu olacann bilinmesi gerekir. Ynlendiricinin yerel aa bal olan portundaki IP adresi, bilgisayarlar iin ayarland varsaylan a geidi, IP adresi olmas gerektiini unutmamak son derece nemlidir. Resim 2.12de MEGEP isimli ynlendiricinin iki portunda iki yerel a balants bulunmaktadr. rnee gre Routern Fa0/0 ayana verilecek olan IP adresi 192.168.1.0/24 a iin varsaylan a geidi adresi olacaktr. Hatrlamakta kolaylk olmas asndan, kullanlabilir ilk IP adresini vermekte fayda vardr. Bu rnee gre Fa0/0 ayana , 192.168.1.1 IP adresi varsaylan a geidi olarak verilebilir.

Resim 2.12: Yerel ada ynlendirme

Ynlendirici alar arasnda paketlerin geiini ve trafiin denetlenmesini salayaca iin her iki portunda da yerel alarda kullanlan IP adresleri bulunmas ve portlarn ak olmas gerekmektedir.

39

Ynlendiricinin yaplandrmas ileminde, yerel aa bal bulunan Ethernet portlarn yaplandrlmas gerekmektedir.

Resim 2.13: Ynlendirici ethernet yaplandrmas

IP Address ve subnet mask blmlerine, ynlendiricinin bilgisayarlar iin varsaylan a geidi (Default Gateway) olmas gerektii unutulmamaldr.

2.7. Test lemleri


Bir an test ileminin yaplabilmesi iin alma alannda bir an modellenmesi gerekir. imdi bir senaryo kapsamnda, alma alannda bir a tasarm gerekletirelim. Adm 1: ki yerel a ve her yerel ada iki PC balants gerekletirin. Yerel adaki bilgisayarlar, bir datc (hub) ile ynlendiriciye balayalm. Aadaki resimde, yerel amzn alma alanndaki hli grntlenmektedir.

40

Resim 2.14: Ynlendiricinin yerel alar balamas

Adm 2:Siz de alma alanna eklediiniz nesnelere resimdeki isimleri veriniz. alma alanndaki nesneleri, aadaki tabloda bulunan bilgilere gre yaplandrnz. Megep Ynlendiricisi IP adres: 192.168.1.1 A maskesi: 255.255.255.0 IP adres: 172.16.0.1 FA0/1 A Maskesi: 255.255.0.0 IP adres: 192.168.1.11 A maskesi: 255.255.255.0 A geidi:192.168.1.1 IP adres: 192.168.1.12 A maskesi: 255.255.255.0 A geidi:192.168.1.1 IP adres: 172.16.0.11 A maskesi: 255.255.0.0 A geidi: 172.16.0.1 IP adres: 172.16.0.12 A maskesi: 255.255.0.0 A geidi: 172.16.0.1 FA0/0
Tablo 2.1: A cihazlarnn IP bilgisi

Ogr1

Ogr2

Ogr3

Ogr4

Adm 3: Tablo 2.1de verilen bilgiler dorultusunda hazrladmz amzn alp almadn test etmek iin nmzde iki yol bulunmaktadr. lki Ogr1 bilgisayarnn masastnde bulunan komut satr (Command Prompt) programn altrrz. Komut satr arabiriminde, Ogr4 bilgisayar ile a balantsnn durumunu kontrol etmek iin ping komutunu kullanrz. Ping komutu, ICMP (Internet Control Message Protokol) kapsamnda yank (Echo) paketleri gnderir. Eer ulamak istediimiz bilgisayar, yank paketlerimize yant veriyorsa iki bilgisayar arasnda balant var demektir. Eer balanmak istediimiz bilgisayar , yant vermiyorsa balant ile ilgili bir sorun var demektir. Resim 2.15 , bu komutun kullanmn gstermektedir.

41

Resim 2.15: Ping komutu

Ogr4 bilgisayarnn IP numaras, 172.16.0.12 olduu iin ping komutunun yannda bu adres belirtilmiti. Komutun sonunda, komutla ilgili bilgi verilmektedir. 4 paket gnderilmi ve sadece 3 pakete yant alnabilmi demektir. Bunun sebebi, gnderilen ilk paket, ARP ilemi iin kullanldndan bu paket iin bir yant alnamam olmasdr. Bu durum ekranda request timeout (istek zaman amna urad) satrnda belirtilmektedir. Balantnn test edilmesinin bir dier yolu da simlasyon (simulation) alma modunda an test edilmesidir. Simlasyon moduna geildii zaman, alma alannn sa tarafnda yeni bir men kar.

42

Resim 2.16: A simlasyon yazlm alma kipi

Bu men, blmden olumaktadr. Bunlar; Event List, Play Control ve Event List Filter blmleridir. Event List blmnde, veri iletimi sresince gnderilen paketler listelenir. Play kontrol blmyse simlasyonun altrlmas ile ilgili olan ksmdr. Event List Filter blm, a simlasyonunda hangi protokollerin kullanlacann belirlendii blmdr. A simlasyon yazlm, tm protokolleri destekler ve ayrca burada simlasyonda grmek istediimiz protokol seebiliriz. Basit bir test yapacamz iin ilk olarak Event List Filter blmnde bulunan Edit Filter dmesine basarak sadece ICMP ile ARP protokollerinin seili olmasn salayalm.

43

Resim 2.17: Simlasyonda kullanlacak protokollerin belirlenmesi

Burada tm protokollerin seili olmas Simpel PDU yaps asndan bir sknt oluturmaz. Simple PDU temelde ICMP ve ARP protokolleri ile alr. Yalnz simlasyon testi bu iki protokolle alsa bile seili tm protokoller iin paket gnderme ilemi bitmeden test bitmi olmaz. Bu da hem zaman kaybna hem de karkla neden olacaktr. Resim 2.18de Play Control blmnde bulunan ilk daire iindeki yatay kaydrma ubuu, paketlerin a cihazlar arasnda gnderim hzn belirlemek iin kullanr. kinci daire iine alnm olan blm ise Add Simple PDU ismini tar ve a Event List Filter blmnde bulunan protokoller iin bir a simlasyonu yapmaya olanak tanr.

Resim 2.18: Simlasyon kontrol

Add Simple PDU dmesi seili konumdayken a iletiiminin test edilecei Ogr1 bilgisayarna bastktan sonra Ogr4 bilgisayarlarna basalm. Bu ilem sonucunda Resim 2.19da grnen yap ile karlamamz gerekmektedir.

44

Resim 2.19: Yerel ada simlasyon

Ogr1 bilgisayarnn zerinde bir zarf grntlenir ve ekrann sa ksmnda Ogr1 ile Ogr4 arasnda bir veri trafiinin gerekleecei, bilgisi grntlenir. Auto Capture/Play tuuna bastmzda simlasyon, a cihazlar arasnda paket gnderimini gsteren bir animasyon etkinliinde gerekleir.

Resim 2.20: Cihazlar aras paket gnderimi

Simlasyon tamamlandktan sonra Evenlt List blmnde bulunan paketler incelenerek a iletiimi sresince, hangi olaylarn meydana geldii analiz edilebilir.

45

Resim 2.21: Cihazlar arasnda gnderilen paketler

Bu alanda krmz renkle gsterilen paketlerden birinin zerine fare ile ift tklayarak paketin yaps grlebilir.

Resim 2.22: Paketlerin ierii

A simlasyon yazlm veri iletiimini OSI referans modeline gre gerekletirir. Bu sebepten paketleri incelemek iin ald zaman, OSI modelinin 7 katmanl yapsyla karlalr.

46

Eer a zerindeki bilgisayarlarn iletiimi baaryla tamamlandysa PDU penceresinde son durum (Last Status) ksmnda successful yazsn grmemiz gerekir.

Resim 2.23: letim durumu

47

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET


Lab1 ve Lab2 isimli iki yerel a birbirine bir ynlendiriciyle balayp a yaplandrmasndan sonra, a testini gerekletirmek iin resimde grlen a alma alannda oluturunuz.

Yerel a simlasyonu

lem Basamaklar alma alanna bir ynlendirici ekleyin. alma alanna bir datc ve bir anahtar ekleyin. alma alanna alt adet masast bilgisayar ekleyin. Tm cihazlarn isimlerini ve yerleimlerini, resimde gsterildii gibi dzenleyin. Cihazlarn tmn kablo kullanarak birbirine balayn. Ynlendiricinin Ethernet portlarn an ve IP yaplandrmasn gerekletirin. Srasyla bilgisayarlara IP verin (Bil1 / Bil2 / Bil3)

nerilenler A Aralar ara ubuundan ynlendiriciyi (Routers) sein ve 1841 ynlendiricisini, alma alanna ekleyin. Anahtar iin 2950-24 anahtarn, datc iin genel (Generic) datcsn sein. Son kullanc cihazlar iinde, dizst ve masast bilgisayar bulunmaktadr. Bu ilem iin cihazlarn etiketleri zerinde fare ile bir kere tklayp yeni ismi yazabilirsiniz. Bu ilem connection arac ile gereklemektedir. FA0/0: IP adres: 192.168.1.1 A maskesi: 255.255.255.0 FA0/1: IP adres: 172.16.0.1 A Maskesi: 255.255. 0.0 IP adres: 192.168.1.11 / 12 / 13 A maskesi: 255.255.255.0 A geidi:192.168.1.1

48

Srasyla bilgisayarlara IP verin (Bil4 / Bil5 / Bil6). Bil2 ile Bil6 arasndaki balanty test edin.

Bil5 ile Bil3 arasnda balanty simulation alma kipinde test edin.

IP adres: 172.16.0.11 / 12 / 13 A maskesi: 255.255.0.0 A geidi: 172.16.0.1 Bil2 masast/komut satrnda ping 172.16.0.13 komutunu kullanarak testi tamamlayn. Simulation sekmesine geip Edit Filter dmesine basn. Alan listede Show All/None seeneini sein. Ardndan ICMP ve ARP protokollerini sein ve play tuuna basarak simlasyonu altrn.

49

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Deerlendirme ltleri alma alanna ynlendirici ekleyebildiniz mi? alma alanna datc ve anahtar ekleyebildiniz mi? alma alanna masast bilgisayar ekleyebildiniz mi? Cihazlarn yerlerini ve isimlerini dzenleyebildiniz mi? Cihazlarn kablo balantlarn yapabildiniz mi? Ynlendiricinin IP yaplandrmasn yapabildiniz mi? Bilgisayaralara IP atayabildiniz mi? Bilgisayarlar arasndaki balantlar test edebildiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

50

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME


Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Aadakilerden hangisi datc simgesidir? A) 2. B) C) D)

Ynlendirici ile anahtar arasndaki balanty yapmak iin hangi kablo tipi kullanlr? A) Coaxial C) Copper Straight - Through B) Console D) Serial Bilgisayara static IP atamas yaplrken aadaki alanlardan hangisine deer girilmez? A) IP Address C) Default Gateway B) Subnet Mask D) DNS Loopback Simulation alma kipi seildiinde a testinde kullanlacak protokol aadaki seeneklerinden hangisi belirler? A) Auto Capture/Play B) Capture/Forward C) Reset Simulation D) Edit Filter

3.

4.

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ( ) Kablo balantlar yaplrken, seilen kablo birden fazla cihazn balantsnda kullanlacaksa seimden nce Ctrl tuuna baslarak seim yaplr. ( ) Bir cihaza modl eklemek ya da karmak iin nce cihazn kapal konuma getirilmesi gerekir. ( ) Ynlendirici portlar varsaylan olarak OFF konumundadr. ( ) Ping komutu a testinde hatann kaynan syler. ( ) Event List blm a testi sresince, a trafii oluturan paketleri grmemizi salar. ( ) A simlasyon yazlm OSI a referans modelini destekler.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

51

RENME FAALYET3 RENME FAALYET - 3


AMA
Bilgisayar laboratuvarnda yeterli sre verlidiinde geni alan a (WAN) iin ynlnedirici simlasyonu yapabileceksiniz.

ARATIRMA
nternetin altyapsn oluturan ulusal ve uluslararas telekom irketlerinin bnyesinde kullandklar a cihazlrnn hangileri olduunu aratrnz. Farkl lkelerde faaliyet gsteren telekom firmalarnn, birbirleriyle nasl iletiim kurduklarn aratrnz.

3. WAN SMLASYONU
3.1. WAN Cihazlar
WAN (geni alan alar) cihazlar, yerel an dnda iletiim kurmak iin kullanlan cihazlarn tmn kapsar. A simlasyon yazlm gerek yaamda kullanlan tm WAN cihazlarn desteklemez. Bu blmde nternetin alma mantnn kk bir testle simlasyonunun yaplaca ve sadece ynlendiricilerin kullanlaca bir a ortam hazrlanacak.

3.2. Ynlendirici Ynlendirici Balants


Yerel ada balant iin ethernet kablolar kullanlr. Bir ynlendirici yerel a balanrken Ethernet (veya Fast Ethernet) portundan balant yaplr. Fakat yerel an dna karken ynlendiricilerin Ethernet portlar kullanlmaz. Ynlendiriciler birbirine balanrken seri port (Serial Port) kullanlr. Aadaki resimde bir seri kablo grlmektedir. Bu kabloda ince olan sol ksm, ynlendiriciye balant yapmak iin kullanlr. Sa tarafta bulunan ksm ise baka bir ynlendiriciden gelen baka bir seri kablo ile balanr.

52

Resim 3.1: Seri (Serial) balant kablosu

3.3. DCE ve DTE Balantlar


Seri portla birbirine bal iki ynlendirici zerinde, mantksal bir ayrm yapmak iin kullanlan bir yapdr. Seri porttan haberleen cihazlarda bir tarafn DCE (Data Communications Equipment) dier tarafnda DTE (Data Terminal Equipment) olmas gerekir. Ynlendirici yaplandrmasnda iki ynlendirici arasnda veri iletim hznn belirlenmesi gerekir. DCE olan taraf, veri iletimindeki hz belirleyen taraftr. DTE olan taraf ise belirlenen hzda veri iletimine katlan hsmdr. A simlasyon yazlmnda ynlendiriciler alma alanna eklendiklerinde zerlerinde seri port bulunmaz. Bunun iin ynlendirici zerinde ift tklayarak ynlendirici ynetim penceresinde Fiziksel (Physical) sekmesinde, seri port eklemek gerekmektedir. Bu ilem iin nce ynlendirici g (power) tuu kapatlr ve ardndan WIC -2T modl srkle brak yntemiyle bo bir yuvaya taklr.

Resim 3.2: Ynlendiriciye seri port modl ekleme

Resim 2.25te Trkiyede telekom bnyesindeki illerin birbirine baland temsili bir iletim a tasarlanmtr.

53

Resim 3.3: WAN modeli

Buradaki ynlendiricilerin tm, seri kablo ile birbirine balanmtr. Resimde balantnn yapld portlarn isimleri de grntlenmektedir. Baz port isimlerinin yannda, kk bir saat simgesi dikkatinizi ekecektir. Bu simgenin grld port, mantksal olarak dier cihazla yaplan balantdaki hzn belirlendii porttur yani DCE ksmdr. Dikkat ederseniz saat simgesinin bulunduu portun bal olduu dier ynlendiricideki portta, saat sinyali yoktur. ki saat sinyalinin olmas bir akma yaratr. ki ynlendirici arasnda bir balant yaplandrlrken ynlendiricilerden sadece biri iletiim hznn belirlenmesinden sorumlu tutulur.

3.4. Anahtar Ynlendirici Balants


alma alanna bir anahtar ve bir ynlendirici ekleyerek balantlar (Connections) blmnden, dz kablo seiniz.

Resim 3.4: alma alannda anahtar

54

Ynlendiricinin zerinde, FastEthernet portlarndan birine balant yaplr. Anahtar zerinde de bota olan bir porta balant yaplr.

Resim 3.5: Ynlendiricinin balant portlar

Resimde balant yapldktan sonra bile iletiimin balamad grlmektedir. letiimin balamas iin kapal olan ynlendirici portlarnn almas ve yaplandrlmas gerekmektedir.

Resim 3.6: Ynlendirici anahtar balants

Kapal olan ynlendirici portlarn amak iin ayar (config) sekmesinde FastEthernet blm seilir ve sa tarafta Port Status blm ak (ON) konumuna getirilir.

Resim 3.7: Ynlendirici protlarnn almas

3.5. PC Anahtar Balants


PC ile anahtar arasnda dz kablo kullanlr. Balantlar blmnden dz kablo seilir. nce anahtar zerinde bo bir port seilir. Ardndan balantnn PCye aktarlmas iin PC seilir. PC zerinde resimde de grld gibi seri port ve hzl Ethernet balants bulunmaktadr. Bilgisayar yerel aa, Ethernet portundan balanaca iin biz burada FastEtherneti seeceiz.

55

Resim 3.8: PC balant noktalar

Bilgisayar ve anahtar zerinde yanan yeil klar, balantnn hatasz bir ekilde yapldn gstermektedir. Eer dz bakr kablo yerine, apraz (Cross) kablo kullanlsayd alttaki resimde grld gibi kablolarn ularnda krmz k yanard. Bunun anlam , balant olmasna ramen veri iletiminin salanamamasdr.

Resim 3.9: PC-Switch balantsnda doru ve hatal kablo seimi

3.6. PC Yaplandrmas
PC yaplandrmas ilemi, bilgisayara TCP parametrelerinin (IP adresi, alt a maskesi, varsaylan a geidi) atanmas ilemidir. Aadaki resimde yer alan bilgisayarlarn iletiim kurabilmeleri iin paketlerin yerel an dnda dolaabilmesi gerekmektedir. Bu ilemi ynlendiriciler gerekletirecektir.

Resim 3. 10: PC yaplandrma

56

rnek olarak Resim 3.10 daki bilgisayarlarn TCP yaplandrmasn aadaki tabloya gre yapn. IP Adresi: 192.168.1.11 Ogr1 A Maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.1.1 IP Adresi: 192.168.3.11 Ogr2 A Maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.3.1
Tablo 3.1: Bilgisayar TCP parametreleri

3.7. Ynlendirici Yaplandrmas


Ynlendiriciler yaplandrlrken hem yerel aa bal olan hem de d alara bal olan portlarnn yaplandrlmas gerekmektedir. Resim 3.11de bulunan ynlendiriciler hem yerel aa bal hem de birbirleri arasndaki balant sebebiyle d aa baldr. Bu tasarmda adet a bulunmaktadr. Birinci a, Ogr1 isimli bilgisayarn bulunduu yerel adr. kinci a, Ogr2 isimli bilgisayarn bulunduu yerele adr. nc a ise iki ynlendirici arasnda kalan ( Resimde yerel a gibi grnse de bu iki ynlendiricinin arasna yzlerce farkl ynlendiricini girebilecei bir telekom a olarak da dnlebilir.) d adr.

Resim 3.11: Ynlendirici yaplandrmas

Aadaki tabloda, ynlendiricilerin yaplandrlaca gsterilmitir. Fa0/0 Eskiehir Se0/1/0 Se0/1/0 Ankara Fa0/0

alara

bal

olan

portlarnn

nasl

IP Adresi: 192.168.1.1 A maskesi: 255.255.255.0 IP Adresi: 192.168.2.1 A maskesi: 255.255.255.0 IP Adresi 192.168.2.2 A maskesi: 255.255.255.0 IP Adresi: 192.168.3.1 A maskesi: 255.255.255.0

Tablo 3.2: Ynlendirici portlar iin TCP parametreleri

57

3.8. Ynlendirme Yaplandrmas


Ynlendirme ilemi; temelde her ynlendiricinin kendisine bal bulunan dier alarnn bilgilerini, baka ynlendiricilerle paylamasdr. Bu, farkl protokollerle gerekleebilir. Bu aamada ynlendiriciler iin tasarlanm olan RIP ynle ndirme protokolnn yaplandrmasn inceleyelim. Resim 3.12de dinamik ynlendirme ileminin yapl gsterilmektedir.

Resim 3. 12: Eskiehir yneldiricisinin dinamik ynlendirilmesi

Eskiehir isimli ynlendiricinin, portlarna bal olan tm a adreslerini Network alanna yazp Add dmesine basnz. Ayn ilemin, Ankara ynlendiricisi iin de yapnz.

Resim 3.13: Ankara ynlendiricisinin dinamik ynlendirilmesi

58

3.9. Test lemleri


Ynlendirme yaplandrmas konusunda tasarlanan a iin aklanan ilemler yapldktan sonra, simlasyon kipine geerek ARP ve ICMP protokollerini seerek basit bir test ilemi gerekletirelim.

Resim 3.14: A testinde kullanlacak protokollerin belirlenmesi

Ogr2 bilgisayarndan, Ogr1 bilgisayarna gnderilecek basit bir paket simlasyonu hazrlayalm. letimin paket analizi aada grntlenmektedir.

Resim 3.15: A testi iin kullanlan paketler

Bu ilemin ayns, bilgisayarlarn masastnde bulunan komut satr program, ping komutuyla da yaplabilir.

59

Resim 3.16: Balantnn komut satrndan test edilmesi

60

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET


Lab, Lab1 ve Lab2 isimli yerel an birbirine, biliim ve elektronik isimli ynlendiricilerle balayp a yaplandrmasndan sonra a testini gerekletirmek iin resimde grlen a alma alannda oluturunuz.

Geni alan a (WAN) simlasyonu

lem Basamaklar alma alanna iki ynlendirici, datc ve bilgisayar yerletirin.

nerilenler Tm cihazlar resimde grld gibi isimlendirin. Ynlendirici ynetim penceresin Fiziksel sekmesinde bulunan WIC-1T modln kullannz. Bu ilemi yapmadan nce ynlendiricileri kapatmay, ilem bitince de amay unutmayn. Biliim ynlendiricisinin S0/1/0 portu elektronik ynlendiricisinin S0/1/0 portuna, FA0/0 portu Lab1 datcsna, FA0/1 portu Lab2 datcsna balanacaktr. Elektronik ynlendiricisinin S0/1/0 portu Biliim ynlendiricisini S0/1/0 portuna FA0/0 portu Lab datcsna balanacaktr.

Biliim ve Elektronik ynlendiricilerinin birbirine balamak iin Seri (Serial) port taknz.

Biliim ynlendiricisini dier cihazlara balayn.

Elektronik ynlendiricisini dier cihazlara balaynz.

61

Biliim ynlendiricisinin portlarna IP atmas yapn.

S0/1/0 IP No: 192.168.0.1 A maskesi: 255.255.255.0 FA0/0 IP No: 192.168.1.1 A maskesi: 255.255.255.0 FA0/1 IP No: 192.168.2.1 A maskesi 255.255.255.0 S0/1/0 IP No: 192.168.0.2 A maskesi: 255.255.255.0 FA0/0 IP No: 192.168.3.1 A maskesi: 255.255.255.0 Bil1 iin IP No: 192.168.1.10 A maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.1.1 Bil2 iin IP No: 192.168.2.10 A maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.2.1 Bil iin IP No: 192.168.3.10 A maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.3.1 Ynlendirici ynetim penceresinde ayarlar (Config) sekmesinde RIP blmne seili ynlendiricinin bal bulunduu alarn yazlmas gerekmektedir. Biliim ynlendirici 192.168.0.0 / 192.168.1.0 / 192.168.2.1 Elektronik ynlendiricisi 192.168.0.0 / 192.168.3.1 Ping 192.168.2.10 Ping 192.168.3.10

Elektronik ynlendiricisinin portlarna IP atmas yapn.

Bilgisayarlar iin IP numaras, a maskesi ve varsaylan a geidi bilgilerini girin.

Ynlendiricilerin ynlendirme bilgilerini gncellemek iin dinamik ynlendirme ilemini geekletirin.

Bil1 cihaz masastnde Command Prompt aracn kullanarak Bil2 ve Bil cihazlar ile olan balanty kontrol edin.

62

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. alma alanna ynlendirici, datc ve bilgisayar ekleyebildiniz 2. 3. 4. 5. 6.


mi? Ynlendiricilere seri port takabildiniz mi? Cihazlar arasndaki balanty yapabildiniz mi? Ynlendiricilere IP atamas yapabildiniz mi? Bilgisayarlarn IP yaplandrmasn yapabildiniz mi? Dinamik ynlendirme ilemlerini gerekletirebildiniz mi?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

63

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME


Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Bir ynlendirici, komu olduu ynlendiricilere, kendisine bal olan alarn bilgisini gndermek iin aadaki protokollerden hangisini kullanlr? A) TCP B) ICMP C) PING D) RIP Ynlendirici IP atamas yaplrken aadaki bilgilerden hangisi girilir? A) IP Address C) Default Gateway B)MAC Address D) DNS Loopback ki ynlendirici arasnda balant yapmak iin hangi kablo tipi kullanlr? A) Coaxial C) Copper Straight - Through B) Console D) Serial Bir ynlendiricide aadaki tablolardan hangisi bulunmaz? A) MAC Tablosu B) ARP Tablosu C) DNS Tablosu D) Ynlendirme Tablosu

2.

3.

4.

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 5. 6. 7. 8. ( ) Ynlendiricileri birbirine balamak iin koaksiyel kablo kullanlr. ( ) Anahtar ile ynlendirici arasnda dz kablo kullanlr. ( ) alma ortamnda tasarlanan a iletiiminde iki bilgisayar arasnda birden fazla ynlendirici varsa bu ynlendiriciler paketleri alar arasnda tayabilir. ( ) Ynlendirici bilgisayarlar iin geici dosya depolamaya imkn tanr. Aadaki cmlelerde bo braklan yerlere doru szckleri yaznz. 9. 10. Seri kablo ile iletim salayan ynlendiricilerde hz belirleyen port olarak isimlendirilir. Ynlendiricinin yerel aa bal olan portu , dier ynlendiriciye bal olan portu olarak isimlendirilir.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geiniz.

64

RENME FAALYET4 RENME FAALYET - 4


AMA
Bilgisayar laboratuvarnda yeterli sre verildiinde kablosuz yerel alan a (LAN) tasarmn gerekletirebilecek ve a simlasyonu yapabileceksiniz.

ARATIRMA
Kablosuz a ortam kurulabilmesi iin gerekli cihazlarn neler olduunu aratrnz. Kablosuz ada cihazalarn aa balanabilmesi iin alnmas gereken nlemleri aratrnz.

4. KABLOSUZ A SMLASYONU
4.1. Kablosuz Cihazlar
A simlasyon yazlmnn iinde kablosuz a cihazlar denilince akla aadaki resimde grntlenen iki cihaz, eriim noktas (Access Point) ve kablosuz modem (Wireless Router) gelmelidir.

Resim 4.1: Simlasyon programnda kullanlan kablosuz a cihazlar

Kablosuz cihaz denildii vakit, masast ve dizst bilgisayarlar iin kullanlacak olan kablosuz a kartlar dnlmelidir. Aadaki resimde, solda masast bilgisayarlar iin kullanlan kablosuz a kartn; sada ise dizst bilgisayarlar iin kullanlan kablosuz a kartn grmekteyiz.

Resim 4.2: Solda masast, sada dizst bilgiasyar iin kablosuz a kart

65

PC nesnesinde masast ve dizst bilgisayralar iin modller (Modules) sekmesi altnda ik seenek bulunur. Bunlardan ilki Wireless Router, ikincisi de PT-HOST-NM-1W-A modlleridir. Bu iki modl arasnda teknik bir fark olmamakla birlikte biz programn test aamas iin hep Wireless Router modln kullanacaz. Bunun sebebi, bilgisayarda kablosuz aa balant yapmak iin masast sekmesinde bulunan PC-Wireless yazlmnn sadece Wireless Router iin hazrlanm olmasdr.

4.1.1. Kablosuz Modem


Kablosuz modem zerine fare ile ift tkladnzda modem yaplandrmasnn yer ald aadaki pencere grntlenir.

Resim 4.3: Kablosuz modem yaplandrmas

Kablosuz modem, fiziksel olarak eklenebilecek herhangi bir bileene sahip olmadndan modller (Modules) ksm bo olarak grntlenmektedir. Ayarlar (Config) sekmesinde modemin nternet, yerel a ve kablosuz a iin ayarlarnn yaplabilecei bir blm yer almaktadr.

66

Resim 4.4: Modem iin kablosuz a ayarlar

Grafiksel kullanc ara yz (GUI) sekmesindeyse modemi bir bilgisayara balayp nternet gezginiyle modeme baladmz zaman, karmza kan ynetim arayz grntlenmektedir.

67

Resim 4.5: Kablosuz modemin grafik arabirim ile yaplandrlmas

A simlasyon yazlmnn amac WRT300N kablosuz modemini tantmak olmadndan Ayar (Config) sekmesini kullanarak modem yaplandrmasn gerekletireceiz. Fakat istenilirse ayn ilemler GUI sekmesi kullanlarak da gerekletirilebilir.

4.1.2. Eriim Noktas


Program iinde eriim noktas, piyasada bulunabilecek sradan tek portlu bir cihaz modellediinden fiziksel (Physical) sekmesinde 10/100/1000 Mbit hzlarnda bakr kablo veya 100/1000 Mbit hzlar iin fiber optik kablo balantlarnn modllerini barndrmaktadr.

Resim 4.6:Eriim noktas (access point) yaplandrma

68

Ayar (Config) sekmesinde ise Port0 yerel a iin Port1 kablosuz balant iin olmak zere temel iki ayar noktas bulunmaktadr.

Resim 4.7: Eriim noktas (Access Point) temel ayar noktas

Resimde grnen Port1 yaplandrlrken kablosuz a ad ve eriim noktasna balanacak olan cihazlar iin eriim tr ve ifrenin belirlenmesi yeterli olacaktr.

4.1.3. PC Kablosuz Balants


alma alanna eklenmi olan bir bilgisayarn kablosuz balantsnn kurulabilmesi iin bilgisayarda Wireless Router modlnn taklm olmas gerekmektedir. Bu modl taklp bilgisayar alr duruma geldikten sonra masast sekmesinden PC wireless programn kullanarak yaplandrma ilemini gerekletirin. alma alannda aadaki senaryo kapsamnda bir kablosuz a tasarmn gerekletirelim.

Resim 4.8: Yerel ada kablosuz a oluturma

69

Bu ada iki masast ve iki dizst bilgisayar ile bir ynlendirici, bir datc ve bir eriim noktas bulunmaktadr. Datcnn ynlendirici ve bilgisayarlar ile arasnda dz bakr kablo balants yapldn, eriim noktas ile ynlendirici arasnda ise apraz bakr kablo balants yapldn grmekteyiz. Dizst bilgisayarlar ile eriim noktasn balamak iin herhangi bir kablo kullanmamz mmkn deildir. Fakat resme baktnzda ksa kesik izgilerin eriim noktas ile dizst bilgisayar arasnda bir balant yapm gibi grndn fark edeceksiniz. Bu grntnn sebebi dizst bilgisayarlarda Ethernet modlnn kartlarak yerine Wireless Router modlnn taklm olmasdr. Siz de kendi alma alannzda bulunan dizst bilgisayarlarn modllerini deitirdiinizde ayn grnty grebilirsiniz.

Resim 4.9: Dizst bilgisayarlarda Wireless Router modlnn taklmas

70

Kablosuz an yaplandrma ilemine balamadan nce ynlendiricinin ve bilgisayarlarnn IP yaplandrmasn gerekletirelim. Aadaki tabloda cihazlarn ip bilgileri yazlmtr. Bu tabloyu kullanarak gerekli tanmlamalar yapnz. Fa0/0 Fa0/1 IP Adresi: 192.168.1.1 A Maskesi: 255.255.255.0 IP Adresi: 192.168.2.1 A Maskesi: 255.255.255.0 IP Adresi: 192.168.1.11 A Maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.1.1 IP Adresi: 192.168.1.12 A Maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.1.1 IP Adresi: 192.168.2.11 A Maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.2.1 IP Adresi: 192.168.2.12 A Maskesi: 255.255.255.0 A Geidi: 192.168.2.1

PC1

PC2

Laptop1

Laptop2

Tablo 4.1: A cihazlar iin IP bilgileri

4.2. Kablosuz Cihaz Balant Ayarlar


Eriim noktasnn yaplandrmas ileminde kablosuz an yayn yapt port1 zerinde kablosuz a yayn ad (SSID) MEGEP olarak belirlendikten sonra eriim tr WPA2-PSK seilmi ve ifre olarak megepbilisim ifadesi tanmlanmtr.

Resim 4.10: Kablosuz a tanmlamas

71

4.3. Kablosuz Cihaz A Ayarlar


Bu ilem tamamlandktan sonra dizst bilgisayarn (Laptop1) masast sekmesinde bulunan PC Wireless program altrlr.

Resim 4.11: Kablosuz yerel a balants iin bilgisayar yaplandrma

PC Wireless programnn Connect sekmesine geip birka saniye beklediinizde eriim noktasnn yayn ismi ekranda grnecektir. alma alannda birden fazla eriim noktas yayn yapyor olsayd bunlardan birini seip Connect dmesine tklamamz gerekirdi. Megep isimli a seip Connect dmesine basacaz.

Resim 4.12: Bilgisayarn kablosuz aa balanmas

72

4.4. Kablosuz A Gvenlik Ayarlar


Kablosuz aa balanacak cihaz iin gerekli yaplandrma ilemleri tamamlannca ekranda yeni bir pencere belirir. Bu pencerede setiimiz MEGEP isimli eriim noktas yaynna balanmak iin belirtilen trdeki eriim tr iin geerli parolay girmemiz ve tekrar Connect dmesine basmamz gerekmektedir.

Resim 4.13: Bilgisayarn kablosuz aa balant bilgilerinin girilmesi

4.5. Kablosuz A Test lemleri


Yukarda Laptop1 iin gerekletirdiimiz nc ve drdnc admlar Lapto2 iinde yapmamz gerekmektedir. alma alannda tasarlanm olan bu ada bir ynlendirici olduu iin ynlendirme ilemi yapmamza gerek yoktur. Ynlendirici kendisine dorudan bal olan alar arasnda ynlendirme yapabilir. Kablosuz a test etmek iin Laptop2 isimli dizst bilgisayarlarn masastnde komut satr (Command Prompt) programn altralm. nce kendi yerel amzda bulunan Laptop1 isimli bilgisayarla, daha sonra da ynlendiriciye bal farkl bir yerel ada bulunan PC1 isimli bilgisayarla ping komutunu kullanarak balantnn kontroln salayalm.

73

Resim 4.14: Ping komutu kullanlarak test ilemi

Daire iine alnm ilk alanda Laptop1 ve Laptop2 bilgisayarlar arasndaki balant test edilmektedir. Burada iki bilgisayar ayn ada bulunduu iin balantda sorun grlmemektedir. Daire iine alnm ikinci alanda farkl bir ada bulunan bilgisayarla aradaki balant test edilmektedir. Daire iine alnm son alana baktnzda testin ilk aamasnda, bir paketin zaman amna urad iin yant alnamadna dair bir mesaj grlmektedir. Bu durum genellikle karlalan bir durumdur. Farkl bir adaki bir bilgisayara balantnn test edildii durulmada genellikle ilk paket belirtilen srede geri dnmediinden ada kaybolur. Ama dier paketleri zamannda yantlanr. Byle bir durumda % 25 kayp balant olmad anlamna gelmez. Nitekim balanty tekrar test ettiinizde kayp olmadan balantnn tamamlandn grebilirsiniz.

74

Resim 4.15: Ping komutu kullanlarak test ilemi

75

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET


Lab1 isimli bir yerel ada, bir datc ve eriim noktas resimdeki gibi balanmtr. Kablosuz a testini gerekletirmek iin resimde grlen a, alma alannda oluturunuz.

Kablosuz A (Wireless) simlasyonu

lem Basamaklar alma alanna bir datc, eriim noktas, dizst bilgisayar ve bir masast bilgisayar yerletirin.

nerilenler Cihazlarn yerleimini ve isimlendirmesini resimde gsterildii gibi hazrlaynz. Biliim isimli eriim noktas iin SSID: Bilisim WPA2-PSK: megepbilisim Meb isimli eriim noktas iin SSID: MEB WPA2-PSK: megepBilisim Megep isimli eriim noktas iin SSID: megep WPA2-PSK: MEGEPBILISIM Srasyla, dizst bilgisayarlarn ynetim penceresi fiziksel (Physical) sekmesinde, bilgisayarlar kapatn, ardndan bilgisayarda takl olan Ethernet kartn kartn ve yerine Wireless Router modln takn.

Eriim noktalarnn kablosuz a ortamnda hizmet verebilecei ekilde yaplandrn.

Dizst bilgisayarlar kablosuz aa balamak iin gerekli dzenlemeleri yapn.

76

Dizst bilgisayarlar kablosuz aa balamak iin yaplandrn.

Her dizst bilgisayar, karsnda bulunan eriim noktasn kullanarak kablosuz aa balayn. Bu ilem iin dizst bilgisayarlarn masastnde PC wireless yardmc programn kullann. SSID seimi yapn ve 2. basamakta belirtilen eriim ifrelerini kullann. Laptop0 iin IP adres : 192.168.1.10 A maskesi:255.255.255.0 Laptop1 iin IP adres : 192.168.1.11 A maskesi:255.255.255.0 Laptop2 iin IP adres : 192.168.1.12 A maskesi:255.255.255.0 PC0 iin IP adres : 192.168.1.13 A maskesi:255.255.255.0 PC0 masastnde Command Prompt yardmc programn an. Komut satrna aadaki komutlar yazn. Ping 192.168.1.10 Ping 192.168.1.11 Ping 192.168.1.12

Masast ve dizst bilgisayarlar iin IP tanmlamasn yapn.

PC0 masast bilgisayardan srasyla Laptop 0-1-2 ile olan balanty balan ping komutunun kullanarak test edin

Laptop0 ile Laptop2 arasndaki balanty simulation kipinde tekrarlayn.

Simulation alma kipine gein. Ortak ara ubuundaki Add PDU (ZARF) aracn sein. Seimin ardndan nce Laptop0 zerine fare ile tklayn. Ardndan Laptop1 zerine fare ile tklayn. Play dmesine bastnzda iletiim testini animasyon olarak grebileceksiniz.

77

KONTROL LSTES
Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.

1. 2. 3. 4.

Deerlendirme ltleri alma alanna cihazlar yerletirebildiniz mi? Eriim noktalarn kablosuz a ortamnda hizmet verebilecek ekilde yaplandrabildiniz mi? Dizst bilgisayarlar kablosuz aa balayabildiniz mi? Ping komutunu kullanabildiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirme ye geiniz.

78

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME


Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Aadakilerden hangisi eriim noktasna eklenebilecek modllerden birisi deildir? A). PT-Repeater-NM-1CE C). PT-Repeater-NM-1CFE B). PT-Repeater-NM-1FGE D). Wireless Router Aadaki yardmc programlardan hangisi masast veya dizst bilgisayarda kablosuz aa balant yapmak iin kullanlr? A). IP Configuration C). PC Wireless B). VPN D) Traffic Genarator Aadakilerden hangisi eriim noktas cihaznda kablosuz a adn belirlemek iin kullanlan alandr? A). Display Name C). Bandwidth B). SSID D). Encryption Type Aadakilerden hangisi kablosuz ada kimlik dorulama iin kullanlan yntemlerden deildir? A). WPA C). WEB B). WPA2 D). WEB2

2.

3.

4.

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 5. 6. 7. 8. 9. 10. ( ) Eriim noktas cihaznda biri Ethernet dieri Kablosuz A olmak zere iki port bulunmaktadr. ( ) Kablosuz a ortamnda kullanlan Pre-shared Key alan, kablosuz adaki dier cihazlar ynetmek iin kullanlan ifre mekanizmasdr. ( ) A simlasyon yazlmnda kablosuz a cihazlar ile her trl kablosuz iletiim uygulamas gerekletirilebilir. ( ) A simlasyon yazlmnn eriim noktasnda DHCP sunucu hizmetini destekler. ( ) Bilgisayarlar kablosuz aa balamak iin Connection arac iinden wireles alt arac kullanlr. ( ) Kablosuz a testi iin komut satr (Command Prompt) yardmc programnda ping komutu kullanlr.

DEERLENDRME
Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

79

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME


ki farkl ynlendiricinin kullanld kurum, bir a ortamnda a cihazlar ve bilgisayarlar iin IP tanmlamalarn yaptktan sonra a testini gerekletiriniz.

lem Basamaklar alma alanna iki ynlendirici, bir anahtar, bir datc, bir eriim noktas, iki dizst bilgisayar ve bir masast bilgisayar yerletirin. Eriim noktasnn kablosuz a ortamnda hizmet verebilecei ekilde yaplandrn.

nerilenler Cihazlarn yerleimini ve isimlendirmesini resimde gsterildii gibi hazrlaynz. Kablosuz a eriim noktas isimli eriim noktas iin SSID: Megep WPA2-PSK: megepBilisim Meb ynlendiricisi FA0/0 IP adres: 192.168.1.1 A Maskesi:255.255.255.0 S0/1/0 IP adres: 192.168.2.1 A Makasi:255.255.255.0 Megep Ynlendiricisi; FA0/0 IP adres: 192.168.3.1 A Maskesi:255.255.255.0 S0/1/0 IP adres: 192.168.2.2 A Makasi:255.255.255.0

Ynlendiricilerin portlar iin IP numaralarn giriniz.

80

Bil1 iin IP adres: 192.168.1.10 A maskesi:255.255.255.0 Masast ve dizst bilgisayarlar iin IP tanmlamasn yapn. Bil2 iin IP adres: 192.168.1.11 A maskesi:255.255.255.0 Bil3 iin IP adres: 192.168.3.10 A maskesi: 255.255.255.0 Dizst bilgisayar kablosuz aa balayn. Bilgisayarlarn tek tek dier bilgisayarlarla balantsn test edin.

81

KONTROL LSTES
Bu modl kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri Evet Hayr

1. alma ortamndaki cihazlar isimlendirebiliyor musunuz? 2. Ynlendiriciler iin balant portlarna IP atamas gerekletirebiliyor
musunuz?

3. Bilgisayarlar iin IP yaplandrmas gerekletirebiliyor musunuz? 4. Eriim Noktasn kablosuz a ortamnda hizmet verecek ekilde
yaplandrabiliyor nmusunuz? 5. Bilgisayara kablosuz a kart iin modl ekleyebiliyor musunuz? 6. Bilgisayar kablosuz a balants iin dizst bilgisayarn yaplandrabiliyor musunuz? 7. Dizst bilgisayar iin kablosuz a balants oluturabiliyor musunuz? 8. Bilgisayar komut satrndan balantlar test edebiliyor musunuz? 9. Simuation kipinde PDU oluturarak a testi yapabiliyor musunuz? 10. Tm testlerin baaryla sonulandn grebiliyor musunuz?

DEERLENDRME
Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

82

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI


RENME FAALYET 1N CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 B C D A A D Yanl Yanl Doru Yanl Doru Yanl

RENME FAALYET 2NN CEVAP ANAHTARI


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 B C D D Doru Doru Doru Yanl Doru Doru

83

RENME FAALYET 3N CEVAP ANAHTARI


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D A D C Yanl Doru Yanl Yanl DCE Ethernet Seri (Serial)

RENME FAALYET 4N CEVAP ANAHTARI


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D C B D Doru Yanl Yanl Yanl Yanl Doru

84

KAYNAKA KAYNAKA
A Simlasyon Yazlm Yardm Mens

85

Você também pode gostar