TOBB ENERJİ SEKTÖR KURULU RAPORU

SORUMLU
SORUN AÇIKLAMA ÇÖZÜM
KURUM

2030 yılına Dünya’daki enerji yatırımları tahminen 16 trilyon $’dır. Bunun İhtiyacımız olan bu bedelin [ sermaye yada kredi - Hükümet
Elektrik Enerjisinde Arz
Güvenliği ve Enerji 12 trilyon $’ı elektrik enerjisindeki altyapı yatırımlarına yöneliktir [ Kaynak harcamaları olarak ] ülkemize kanalize edilebilmesi ve - Enerji ve Tabii
Sektöründe Yatırım hariç ] dolayısı ile enerjide arz güvenliğinin Kaynaklar
sağlanabilmesi için, “Hesaplanabilir Riskleri Bakanlığı
Ortamı
Türkiye’de 2020 yılına kadar yalnız elektrik enerjisi üretim tesisleri için yaklaşık Olan”, “Hukuki Altyapısı ve Uygulaması - Enerji Piyasası
59.000 MW’lık bir kurulu güç yatırımına ihtiyaç duyulmaktadır. Bulunan”, “Sağlam Bir Piyasa İşleyişini Düzenleme
Yürütecek Yapının Bulunduğu” bir Yatırım Kurumu
İletim - Dağıtım ve mevcut tesislerdeki yenileme yatırımları da dikkate alındığında, Ortamı gerekmektedir. - Hazine
[ kaynak harcamaları hariç ] , ülkemizin 2020 yılına kadar 130-140 milyar $ bir
Müsteşarlığı
elektrik enerjisi yatırımını gerçekleştirmesi, sürdürülebilir bir kalkınma ve standarda Enerji Terminali olma gayreti içinde olan
yakın bir yaşam kalitesi için gerekli görülmektedir. - Devlet Planlama
ülkemizin, bu misyonu yürütecek bir iletim
Teşkilatı
seviyesine ulaşması gerekmektedir.
Bu gereklilik, özellikle elektrik enerjisinde hem stratejik hem de ekonomik olarak arz
güvenliğinin sağlanması bakımından da önem arz etmektedir.

Dr.Atillâ AKALIN – Enerji Sektör Kurulu Başkanı 1

TOBB Bölgesel ve Sektörel Değerlendirme Toplantısı
14 Şubat 2006-Ankara
 TOBB ENERJİ SEKTÖR KURULU RAPORU

SORUMLU
SORUN AÇIKLAMA ÇÖZÜM
KURUM

Yatırım Ortamı’nın kabul edilebilir seviyelere çıkabilmesi için, en önemli ve belki de ilk Dağıtım Özelleştirmelerinde, - Enerji ve Tabii
Dağıtım Sistemi’nin Kaynaklar
Özelleştirilmesi şartı, “Elektrik Dağıtımı” nın özelleştirilmesi olarak görülmektedir.

1991 yılından bu yana, süregelmekte Bakanlığı
17 Mart 2004 tarihli Yüksek Planlama Kurulu [ YPK ] “Enerji Strateji Belgesi” olan hukuki sorunların yeniden - Hazine
incelendiğinde, ülkemizde uzunca bir dönem elektrik enerjisinde temel alıcının yaşanmaması için, mevcut hak Müsteşarlığı
[ bugün olduğu gibi ] Dağıtım Şirketleri olacağı görülmektedir. sahibi şirketlerin müktesep haklarına - Maliye Bakanlığı
ve [ Danıştay-Anayasa Mahkemesi
- Özelleştirme
Yatırımcı için en önemli konuların başında gelen güvenilir piyasa alıcısının oluşması kararları gibi ] yargı kararlarına
İdaresi
açısından, AB Türkiye Raporu’ nda yer alan Dağıtım Özelleştirmeleri’nin YPK riayet edilmesi temel alınarak, İster
Strateji Belgesi’nde planlanan takvimde gerçekleşemediği ve çalışmaların elan Varlık Satışı, ister İşletme Hakkı Devri,
sürdüğü görülmektedir. Ayrıca şu ana kadar, Özelleştirme İdaresi tarafından isterse Hisse Senedi Devri yöntemi
geliştirilmiş modelde, ciddi uygulama zorlukları ve hukuki aykırılıklar olduğu benimsensin, bu metodun bir an evvel
görünmektedir. Ekonomik olarak, uygulanabilir ve müteakiben hukuki bir sorunu tespit edilerek metoda yönelik hukuki
beraberinde getirmeyecek bir model yapılanması ile elektrik dağıtımlarının ve bürokratik engellerin mutlaka
özelleştirilmesi, büyük önem arz etmektedir. bertaraf edilmiş olması gerekmektedir
[ Gerekiyor ise, 4628 sayılı Kanun
Özelleştirmeler aynı zamanda, AB Raporu’nda % 20 olarak yer alan, ancak bu revize edilebilmelidir ].
değerin hayli üstünde olan elektrik dağıtımındaki kayıp-kaçak oranının da, makul
seviyelere çekilmesinin tek yolu olarak görülmektedir.
Dağıtım Özelleştirmeleri, “Hazine ve
Maliye” ye gelir getirme beklentisinden
uzak, fakat kaliteli ve sürekli hizmeti
verebilecek yatırımların yapılmasını
garanti altına alabilecek tarzda
düzenlenmelidir.

Dr.Atillâ AKALIN – Enerji Sektör Kurulu Başkanı 2

TOBB Bölgesel ve Sektörel Değerlendirme Toplantısı
14 Şubat 2006-Ankara
 TOBB ENERJİ SEKTÖR KURULU RAPORU

SORUMLU
SORUN AÇIKLAMA ÇÖZÜM
KURUM

Yatırım Ortamı’nı etkileyecek önemli konulardan birisi de, ülkede benimsenen Talep Dışa bağımlılığı azaltması, yeşil enerji - Hükümet
Talep-Üretim
Projeksiyonu ve Arz [ yapılanması ] Projeksiyonu’dur. ihracatına olanak sağlaması gibi ekonomik - Enerji ve Tabii
etkilerinin yanı sıra emisyonu azaltması ve Kaynaklar
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından yapılan ve öncelikle yatırım ve toplumsal maliyetleri düşürmesi ve çevreye Bakanlığı
yatırımcı kararlarını doğrudan etkileyen Talep ve Arz Projeksiyonlarının sağlıklı yönelik faydalarıyla birlikte, gerek AB - Devlet Planlama
olması için, piyasa aktörlerinden oluşan sivil toplum örgütlerinin katılımının da müktesebatı ve gerekse dünyadaki [ Kyoto - Teşkilatı
sağlanarak yürütülmesinin daha faydalı olacağı inancındayız. Ayrıca, kamu Beyaz Sahife-Madrid Deklarasyonu gibi ] birçok
kuruluşlarından kaynaklanan rekabeti bozucu fiyat politikalarının da ortadan deklarasyona uyum bakımından Üretim
kaldırılacağı bir mekanizmanın getirilmesi önemle gerekmektedir. Diğer taraftan, Projeksiyonu’nun, özellikle yerli ve
kamu otoriteleri arasında belirgin hale gelmiş koordinasyonsuzluk ve sıkça görülen yenilenebilir kaynaklara mutlak öncelik verir
farklı uygulamalar piyasa oluşumunu ve yatırım ortamını oldukça menfi yönde tarzda olması gerekmektedir.
etkilemektedir.

Yalnızca, kamu eli ile elektrik enerjisi üreten ülkeler dışında, dünyanın hemen hemen - Enerji ve Tabii
Yenilenebilir Enerji her ülkesinde olduğu gibi, ülkemizin de yenilenebilir kaynakların kullanımını Ancak, bu yapıda olmasa dahi, TBMM Sanayi
ve Ticaret Komisyonu’ndan geçerek yasalaşan Kaynaklar
Kaynakları Kanun özendirecek bir mevzuata sahip olma ihtiyacı kaçınılmazdır. Dünyadaki tüm benzer
Yenilenebilir Enerji Kaynakları Kanunu, Bakanlığı
Tasarısı, İvedilikle mevzuatta olduğu gibi, bu çeşit düzenlemelerde ana felsefe, ülkenin yenilenebilir
kaynaklarının kullanımını sağlayacak yatırımlar için ihtiyaç duyulan finansmanı açıklamada belirtilen hususlar özenle dikkate - Hazine
Revize Edilmelidir. Müsteşarlığı
[ sermaye ve kredi olarak ] temin edebilecek bir proje fizibilitesini yaratabilecek alınarak revize edilmeli, ikincil mevzuat [ YEK
ekonomik zemini hazırlamaktır. Bu zemin, aynı zamanda hukuki olarak, siyasi ve Projeksiyonu-Uygulama Yönetmeliği-Emisyon
bürokratik riskleri de bertaraf etmelidir. Diğer taraftan, konu ile ilgili rakip ülkelerin Ticareti ve Sertifikasyon Tebliğleri v.b. ] süratle
mevzuat yapısından üstün, en azından eşit değerde olmalıdır. tamamlanmalı ve ilgili mevzuat, bu revize
edilen kanunla uyumlu hale getirilmelidir. Bunun
Söz konusu mevcut yasa, ülkenin yenilenebilir kaynaklarının yapısal rantabilitesini, yanında bu yapının uygulanması , bürokrasinin
rakip ülkelerinkinden çok daha fazla olmasına rağmen,bu ülkelerde sağlanmakta olan istekli ve destek verici tarzda yaklaşımı, mutlaka
ekonomik verimliliğe yakın bir verimliliği sağlamaktan ve dolasıyı ile, istenen neticeyi temin edilmelidir.
temin etme kabuliyetinden çok uzaktır. Söz konusu revizyonlar ve mevzuat
düzenlemelerinin süratle yapılmaması halinde, ülkenin yenilenebilir kaynaklarının en
azından orta vadede değerlendirilebileceğini ummak, pek mümkün görünmemektedir.

Dr.Atillâ AKALIN – Enerji Sektör Kurulu Başkanı 3

TOBB Bölgesel ve Sektörel Değerlendirme Toplantısı
14 Şubat 2006-Ankara
 TOBB ENERJİ SEKTÖR KURULU RAPORU

SORUMLU
SORUN AÇIKLAMA ÇÖZÜM
KURUM

Enerji Verimliliği Enerji Verimliliği konusunda hazırlanan [ elimize ulaşmış haliyle ] mevcut taslak, “Enerji Verimliliği Kanunu” nun, ülkemiz için - Enerji ve Tabii
Kanun Tasarısı yalnızca elektrik ve termik ısısının verimliliğini tüketiciler bazında ele almış tüm yük, çok önemli sayılacak kanunlardan biri olacağı Kaynaklar
Taslağı, AB nihai tüketicide yoğunlaşmıştır. Bu enerji verimliliği konusunda hem yeterli hem de inancındayız. Böyle bir kanunun AB standartları Bakanlığı
Standartlarına Göre adil bir düzenleme değildir. ve ülkenin makro büyüklükleri dikkate alınarak
Revize Edilmelidir. düzenlenmesi gerekmektedir.

Böyle bir yasada Elektrik Enerjisi-Termal Enerji-

Ulaştırma-Tarım olmak üzere, dört ana unsur da
ele alınmalıdır. Ayrıca, Elektrik Enerjisinde
Üretim - Transfer ve Son Kullanıcı, ayrı ayrı
modellenmelidir.

Kamu Yönetiminin, Diğer sektörlerde olduğu gibi Enerji Sektörü de, hantal ve iş - çözüm üretmeye kapalı
Bürokrasideki çok başlılık ve ağır işleyiş - Bütün
Yeniden mevcut bürokratik sistemin mağdurudur. ile kamu kurumları arasındaki uygulama Bakanlıklar
Yapılandırılması farklılıklarının giderilerek,
Gerekmektedir. koordinasyonun sağlanması

Hukuki altyapının ve mevzuatın, adil ve
rasyonel hale getirilmesi,

Kamunun rekabeti bozucu fiyat
politikalarını derhal terk etmesi

Dr.Atillâ AKALIN – Enerji Sektör Kurulu Başkanı 4

TOBB Bölgesel ve Sektörel Değerlendirme Toplantısı
14 Şubat 2006-Ankara