Trk Halk iirinin en gl temsilcilerinden biri olan Ak Veysel, Rumi 1310, Miladi1894ylnda Sivas'a bal arkla lesi'nin Sivrialan

Ky'nde domutur. Bunu "yzonda gelmi idim cihana" msrayla kendisi de teyit etmektedir. Babasnn ad Ahmet, annesinin ad Glizar'dr. Ak Veysel'in kendisinden byk Ali isminde bir aabeyi ile kendisinden kk Elif isminde bir kz kardei vardr. Veysel, yedi yana kadar her salkl ocuk gibi byd. Fakat yedi yanda o yl Sivas'ta salgn olan iek hastalna yakalanarak sa gzn kaybetti. Bir mddet sonra da sol gzne perde indi. Babas sol gzndeki perdeyi aldrmak iin imdi Yozgat iline bal Akdamadeni'ndeki gz doktoruna gtrmeye karar verir. Ancak kader, oyununu oynamaya devam eder. Bir gn anas inek saarken Veysel de onu seyre dalar. O srada babas, Veysel'in arka tarafndan yanlarna doru gelir. Veysel, babasnn geldiini duymaz. Babasnn "Veysel" diye seslenmesiyle arkaya dner. Arkaya dnmesiyle birlikte babasnn koltuunun altndaki vendire (ucu ivili sivri denek) Veysel'in sol gzne saplanr. O gzn de maalesef kaybeder. Veysel bu olay: Gen yamda felek vurdu bama Aldrdm elimden iki gzm Yeni demi idim yedi yama Kayb ettim baharm yazm Diyerek hznle hatrlayacaktr. Pepee gelen bu aksilikler sonucu babas, Veysel'i avutmak iin halk airlerinin iirlerini ezberleterek oyalamaya alr. Veysel sever iirle uramay... Kylerine gelen halk ozanlarn byk ilgiyle dinler, onlara yaknlk duyar. Onun bu durumu babasnn gznden kamaz. Derdini unutsun diye Veysel'e bir saz alr. Veysel sazla uramaya, almaya balar. lk saz dersini babasnn yakn arkada amhl Ali Aa'dan alr. Bu arada Veysel'in ya da gittike ilerler. Ailesi onu evlendirmeye karar verir. Ayn kyden Esma adl biriyle evlendirirler. Veysel'in, Esma'dan iki ocuu olur. kinci ocuu daha on gnlk iken anasnn memesi azna tkanarak lr. Veysel yklr ama bu yklla da kalmaz. Ei Esma evden kaar. Bu da yetmez anne ve babasn kaybeder. Felaket bir kere gelmesin, gelince st ste gelir. Bu defa da Esma'dan doan birinci ocuunu kaybeder. Bu felaketlerden sonra Veysel, iine kapanr. Kimseyle konumaz, grmez olur. Tek dostu srda sazdr. Sazyla dertleir, konuur, alar... Veysel'in bu durumu hem akrabalarn, hem de komularn ok zer. Bir araya gelip Veysel'i tekrar evlendirmeye karar verirler. Evlendirirler de Veysel'i. Yeni karsndan Veysel'in yedi ocuu olur. Bu ocuklardan bbiri lr ama ikisi olan, drd kz alts yaar. Veysel bu arada baka aklarn trklerini alp syler. Bilinmez bir nedenle hi kendi trklerini alp sylemez. Ta ki nl airimiz Ahmet Kutsi Tecer ile tanana kadar. Ahmet Kutsi Tecer, Veysel'i sever, beenir. Onu tevik eder, kendine gvenini salar. te o zaman Veysel yava yava kendi eserlerini al sylemeye balar. Cumhuriyetimizin Onuncu ylnda btn ozanlar Cumhuriyet ve Atatrk zerine iirler yazarlar. Bu ozanlar arasnda Veysel de vardr. Yazd iiri hem Ankara'da, hem de stanbul Radyosu'nda alp okur. Atatrk, kendisiyle tanmak isterse de ksmet olmaz. Bylece Veysel, ok istedii halde Atatrk'le tanmak frsatn karr.

AIK VEYSEL (1894 -1973)

Kendine gveni artan Veysel, artk kynde durmaz. Ada Kk Veysel'le btn yurdu gezer. Gezdii yerlerde alp syler ve byk beeni kazanr. eitli ky Enstitlerinde saz retmenlii yapar. n btn yurda yaylr. 1965 ylnda Trkiye Byk Millet Meclisi ona "Ana dilimiz ve Milli birliimize yapt hizmetlerden dolay" vatani hizmet tertibinden zel bir kanunla o gnk parayla (500 TL) maa balar. SANATI VE KL Veysel rif bir halk adamdr. O, tpk "Ben gelmedim kavga iin, benim iim sevgi ii" diyen Yunus gibi dostluk, kardelik ve insan sevgisiyle doludur. Kin, dmanlk, nefret, fitne ve ekememezlik gibi kelimeler Veysel'in ahsiyetinde yer bulamaz. Trk milleti iki eye ok nem verir: Sadakat (vefa) ve dostluk (gven). te Veysel, "Kara Toprak" isimli iirinde bu iki zellii ancak toprakta buluyor. ki gznn grmemesine ramen o, insanlarn toprak kadar da olsa gvenilir olmadn ve vefasz olduklarn anlatmtr. Nice gzellere balandm kaldm Ne bir vefa grdm, ne fayda buldum Her trl isteim topraktan aldm Benim sadk yarim kara topraktr. Aslnda Veysel halk tabiriyle bir "insan sarrafdr." nsanlarla o kadar ili dl olmu, insanlar o kadar denemi ki, insanlardaki zaaflar gzleri grmeyen Veysel'i bile hayrete drmtr: lm var dnyada yok imi murad Gnbegn artyor trl meekkat Kalmam dnyada ehli kanaat nsanlar iinde ok fesat grdm. Veysel'in en belirgin zellii tpk Yunus gibi "Yaradlan severiz yaradandan tr" sznde ifadesini bulan insan sevgisidir. O seven, birletiren, ycelten, birlik ve beraberlikten asla taviz vermeyen biridir. En byk amac Trk insan arasndaki birliin bozulmamasdr. nsanlarmz arasndaki rk, mezhep gibi sun'i ayrlklara kardr: Kur'an'a bak, incil'e bak Drt kitabn drd de hak Hakir grp rk ayrmak Hakikatte yz karas. Bu nasl kavgalar, irkin dvler Hepimiz bu yurdun evlatlaryz Yolumuza engel olur bu iler Hepimiz bu

yurdun evlatlaryz. Birleiriz bir bayran altnda Biz Trklerin ikilik yok aslnda Yanar tutuuruz vatan aknda Hepimiz bu yurdun evlatlaryz. Hedef alp dvtn kardan Seni yaralyor attn tan Topluma zararl yersiz savan Hepimiz bu yurdun evlatlaryz. Kitaplar yazlm nasihat dolu Birlikte glenir genliin kolu Genlie emanet Atatrk yolu Hepimiz bu yurdun evlatlaryz. Veysel; vatann, bayran seven, ilerlememiz iin ok almamz gerektiini her frsatta syleyen bir ozanmzdr. Atatrk'n bize hedef gsterdii "ada uygarlk seviyesine" ancak ok almakla ulaabileceimizi devaml hatrlatr: Vatan sevgisini iten duyanlarn Stk ile alr; benimseyerek Milletine, ulusuna uyanlar Demez neme lazm, neyime gerek Vatan bizim, lke bizim el bizim Emin ol ki her alan kol bizim Ay-yldzl

bayrak bizim mal bizim Syle Veysel vnerek, verek. Trklk uuru, Veysel'de ok kuvvetlidir. Trklk, onun iin bir vn kayna, iftihar vesilesidir. Trklyle yetinir. O; ne para, ne hret, ne de saltanat ister. Onun en byk zenginlii Trk olmaktr: ftihar ettiim byk muradm Trk oluyum, temiz Trktr ecdadm stemem dnyann saltanatn Ssl giyimini arap atn Bilirsem Trkln var kymetini Vatanm, milletim bana kafidir. Trk ad babamdan bana mirastr Daha bundan baka ad neyleyim. Veysel bartr, sevgidir, hogrdr... O, herkesin bu vatann evlatlar olduunu syleyerek bar ve sevgiyi tler. Sevgi, insan bytr, yceltir. Kini, nefreti, ayrcl yok eder. Veysel ister ki, bu vatanda yaayan herkes birbirini sevsin, bar iinde yaasn. Hi kimse, gnlnde kin ve nefret tohumu yaatmasn, kovup atsn iinden.... Birleiriz bir bayran altnda Biz Trklerin ikilik yok aslnda Hedef alp dvtn kardan Seni yaralyor attn tan Herkes ilim deryasnda yzyor km ayn evresinde geziyor. lim kltr deryasna dalalm evremize bakp ibret alalm. Kendi yaramza derman bulalm. Okumas yazmas olmayan Veysel, cehalete kardr. O, bunun eksikliini kendi nefsinde tatm, zorluklarn yaamtr. Her trl ktln cahillikten kaynaklandn bilen ozan, ona sava amtr adeta, Her iyi eyin ancak eitimle, bilgiyle, kltrle

olacana inanm, ilim ve kltr insanlarmza birinci hedef olarak gstermitir. Dahas Veysel; cahil kiilerin bir H olduu grndedir: Aldanma cahilin kuru lafna Kltrsz adamn kl yalandr Hkmetse dnyann her tarafna Arzusu hedefi yolu yalandr. nsan bir deryadr ilim de mahir limsiz insann hreti zahir Cahilden iyilik beklenmez ahir Cahil okur ama alim olamaz Kamillik ilmini herkes bilemez Hepimiz, her birimiz bir insan olarak baz eyleri yapmay veya baz yerlerde bulunmay ok isteriz. Bu isteimiz olmazsa iimizde bu arzu bir ukte olarak kalr. Veysel de bir insan olarak memleketimizin en buhranl gnleri olan Birinci Dnya Sava ile Kurtulu savana katlmay ok istemitir. ki gznn birden grmez olmas bu isteini gerekletirmesine engel oldu. Bu durum onun iinde bir ukte olarak kald. Veysel vatann-milletini seven bir insan olarak bu durumdan ok rahatsz oldu. Akranlar, arkadalar, yalsyla, genciyle; kadnyla, erkeiyle tm millet vatan savunmasna giderken Veysel'in kyde kalmas onu bsbtn ileden kard. Veysel, bu durumdan ylesine rahatsz oluyor ki, bunu iirlerinde dile getirmekten geri kalmyor: ftihar ettiim byk muradm Trk oluyum! Temiz Trktr ecdadm ehit ismi yazlsayd soy adm Kanm ile mezarmn tana sterdim hayatta dmanla sava Milletime kurban olayd bu ba Nasip deil imi ehitlik karda manm, niyetim bana kafidir. Olaydm cephede kahraman asker alrdm memleketin iine Bizi bugn iin beslemi vatan Ne mutlu bu yolda olaydm kurban ekilip karma knca dman

Sng vursa idim dman dne Ne yazk ki bana olmad ksmet Dman denize dkerken millet Felek krd kolum, vermedi nbet Kln vurmak iin dman bana. Bu rahatszln sadece iirlerinde dile getirmez Veysel. Bir rportajnda bunu ak ak syler de: "Genlik yllarmda en byk znty, Birinci Dnya Sava ktnda yaadm. Sava balaynca btn kyl asker oldu. Benim emsallerim de askere gitti. Yirmi yanda olduum halde gzlerim grmedii iin beni askere almadlar. Kyde yal erkeklerle, kadnlarla babaa kaldm. ok mteessir oldum. ok zldm. ok ektim. Onlar memleket hizmetine gitti, ben kyde mahsun ve mahrum kaldm. Ben Allah'n nasl kuluyum ki, bundan, bu vatan hizmetinden mahrum kaldm diye dnerek ok ac ektim. "Sonra istiklal Sava oldu. O yllarda ben yine kydeydim. Bir iki yere gidip geldimse de nemsizdir"(*) Ak Veysel yedi yanda gzlerini kaybediyor. Okumas yazmas yok. Hibir okuldan bir eitim, retim almam. Buna ramen iirlerinde kulland dildeki ustalk, syleisindeki rahatlk ve incelik hayret edilecek bir itir. Veysel'i okuyunca insan, byk okullar bitirmi szde airlere dudak bkyor. Veysel, bu gc nereden ald? Bu ustalk ona nereden geldi? Bu sorunun cevabn verme bir hayli g. Ancak ondaki yetenein bir Allah vergisi olduu kesin. Sonra Veysel,ok duygulu bir insan. Duygu ykl, hassas. Sylediklerini hibir yapmackla kamadan, yrekten, samimi olarak sylyor. Bir sanat yapma endiesi, una buna zenme ihtiyac yok. Her eyden nce yerlie, milli... Trk halk iirini ok iyi biliyor. Halk iirimizin gl temsilcilerini ok iyi tanyor. Bu durum sevdii airleri sralarken ilk srada Yunus'u, Emrah', Dertli'yi saymasndan da belli oluyor. Veysel'de yle drtlkler var ki, on defa da okunsa insan her okuyuta ayr bir zevk alyor: (*) Yavuz Blent Bakiler : Ak Veysel Gz ne ile grlmez duyulan sesler Nereden uyanyor bizdeki hisler ekilsiz, glgesiz canlar, nefesler Duyulan ne, duyuran ne,duygu ne? ----------------------------------------Sen bir ceylan olsan ben de bir avc Avlasam llerde saz ile seni Bulunmaz derman, yoktur ilac Vursam yaralasam sz ile seni. ........................................ Ben bir oban olsam sen de bir koyun Beslesem elimde tuz ile seni ......................................

Balk olsan, takla atsan deryada Dersem toruma hz ile seni ...................................... Ku olsan da kurtulmazsn elimden Eer grsem idi gz ile seni ---------------------------Dalar iek aar Veysel dert aar --------------------------Ala gzl bir sunaya ka olsam O zamanlar bana kymet biilmez -------------------------Kar suyundan szen eme gl olmaz Gl dikende biter, diken gl olmaz Dz dz eden her sinein bal'olmaz Peteksiz arnn bal yalandr. iirin hasn yazan, Trke'yi elekten geirircesine ustaca kullanan Trk Halk iirinin en gl son temsilcisi Ak Veysel atrolu'nu 21 Mart 1973 tarihinde kaybettik. An 28. lm Yldnmn doup ld Sivrialan Ky'nde sade bir trenle yad ettik. Vatan-millet akyla yanan bu esiz insana milletimizin nice Ak Veysel'ler karmas dileiyle Allah'tan rahmet dilerim. Ruhu ar olsun.