Você está na página 1de 175

1

2


A Indusiria da Jusiia do TralalIo
A Cutuu du Extosuo
Josino Moracs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con
|Noias rcnuncradas c agruadas ara cdiao cn
cDool|

Fonic Digiial
www.josino.s13.nci
josinonoracsIoinail.con

CoyrigIi 2000,2005
Josino Moracs
3

O Autor


JosIno Moraes, dcsccndcnic dc aulisias,
nasccu cn Assis, SP, cn 1941. Sua fornaao
rinaria c sccundaria dcu-sc cn colcgios
dioccsanos, salcsianos c cscolas conuns.
Posicriorncnic, csiudou no Colcgio Dandciranics,
dc Sao Paulo, c sc graduou cn EngcnIaria Civil
cla Univcrsidadc Maclcnzic, cn 1964. Nos anos
60, fascinado cla Fcvoluao Culana c clas
novas" idcias, iornou-sc narisia (conunisia}.
Arnaldo Madcira, o MadcirinIa", ldcr do govcrno
na Canara duranic o scgundo nandaio dc
Fcrnando Hcnriquc Cardoso c un dos noncs
forics da noncnllaiura iucana, foi un dc scus
canaradas dc lasc, rcuniao dc varias cclulas
conunisias das faculdadcs, cniao na Fua Maria
Aninia, cn Sao Paulo, icrriiorio ianlcn
4
frcqucniado, anicriorncnic, clo cniao infanic
Fcrnando Hcnriquc Cardoso.
Logo aos o novincnio niliiar dc 1964,
vivcu na clandcsiinidadc, viajou a Cula, con o
dcvido dirciio a ircinancnio niliiar dc scis
ncscs, c ariiciou dos rcaraiivos do
novincnio gucrrilIciro os-64, cuja figura
ccniral cra Lconcl Drizola, Icrdciro oliico dc
Cciulio Vargas.
En 1968, cilou-sc no CIilc, ondc
crnancccu aic a qucda dc Salvador Allcndc, cn
1973. La, iralalIou cono cngcnIciro c dcu scus
rinciros assos nos csiudos dc ccononia. En
1973, cnfrcniou scu scgundo clio na Succia,
ondc ariiciou, cono csquisador, do Insiiiuio
dc Esiudos Laiino-Ancricanos dc Esiocolno c sc
graduou cn Econonia cla Univcrsidadc dc
Esiocolno. La, iniciou scus csiudos dc
douiorancnio, quc foran inicrronidos cla
Anisiia, cn 1979, quando rciornou ao Drasil. No
clio, convivcu con Josc Scrra, Fcrnando
Calcira c ouiros ianios dcsconIccidos lrasilciros
c laiino-ancricanos, narisias, filonarisias,
crisiaos narisias, narisias crisiaos (sic} (csscs
uliinos quasc scnrc adrcs}, ou ccctos
dotus utnounccunos! Hojc, nuiios dclcs sc
cnconiran cnirincIcirados sol a landcira do
fundancnialisno ccologico c ouiros icnas
rorios da agcnda dc ascs cn quc o
5
caiialisno florcsccu, roscrou c alriu o
caninIo ara o fuiuro.
Na sua volia ao Drasil, iralalIou cono
cngcnIciro csiruiural c, logo nais, arrcndou o
siio dc scus rogcniiorcs, ondc laniou irigo c
soja. O laniio advcrso do irigo lIc causou un
dcrranc na rciina (ccniral scrosa}, quc lIc iolIcu
loa aric da visao. O laniio da soja rcndcu
aroinadancnic US$ 30 nil (dolarcs dc 1983}, o
quc lIc crniiiu alrir, cn 1983, una
narccnaria, cn quc iralalIou con a falricaao
dc novcis sol cnconcnda scu Iolly, cn
Caninas, SP. Pcrnancccu ncssa aiividadc aic
2001, quando vcndcu" a cnrcsa a lcn da
vcrdadc, quclrou, cono a quasc ioialidadc dc
scus arcs do scior noliliario. Pullicou scu livro.
A Indstu du Justu do TuIuIo A Cutuu du
Extosuo.
Dcsdc 2001, vcn arofundando scus
csiudos solrc a iragcdia nacional c, cn ncnor
ncdida, da Ancrica Laiina, ullicando varios
ariigos c cnsaios a cssc rcsciio.
Caninas, Ano 2000.
6

A Indstria da Justia do
Trabalho
A Cultura da Extorso

DedIco esta obra saga de mIIbes de
mIcro e pequenos empresrIos, da
cIdade e do campo; em especIaI ao meu
amIgo Arruda, mIcro-empresrIo,
tapeceIro, que morreu vtIma da JustIa
do TrabaIbo e das taxas de juros, num
pas no quaI, 1n]e11zmen1e, o
oop11o11smo no ]1oresoeu.
Scn conunu ntuu, ncnIun sstcnu
odc unconu" Alan Crccnsan,
Prcsidcnic do Fcd Danco Ccniral dos
EEUU, orgao Independente da
Prcsidcncia.
7

Sumrio
FcscnIa 9
Arcscniaao 12
Prcfacio 16
Iniroduao 25
A Jusiia do TralalIo (17/3/99} 35
A Hisioria da Jusiia do TralalIo
(31/3/99} 41
O Mcrcado da Jusiia do TralalIo
(15/4/99} 47
Aos Juzcs do TralalIo (7/5/99} 54
Associaao dos Advogados TralalIisias
(26/5/99} 59
A Jusiia do TralalIo c o Ariigo 5
(15/6/99} 64
A Jusiia do TralalIo c o Enrcgo
(6/7/99} 69
O Scguro-Dcscnrcgo c os 40%
(20/7/99} 74
A FIESP c a Jusiia do TralalIo 80
Fcfornar a Jusiia do TralalIo?
(3/9/99} 87
Zulaic, Crccnsan c a Jusiia do
TralalIo 92
O Dirciio do TralalIo" 98
Hisioria do Dirciio do TralalIo" 110
Hisioria da Jusiia do TralalIo" 120
A Eiorsao Sunaria 128
Da Conciliaao Prcvia 132
8
Os Trcs Mandancnios 138
Clossario 143
ndicc dc rinciais olras consuliadas
156
Noias 160
9

A (IN)JUSTIA DO TRABALHO
Candido Pruncs
Vcc-Pcsdcntc do Insttuto LIcu

Traia-sc dc un fciio digno dc noia
consiaiar quc una das criicas nais lucidas
solrc a Jusiia do TralalIo no Drasil foi cscriia
or un cngcnIciro c ccononisia. Mcsno icndo
suas origcns no aniigo Pariido Conunisia c vivido
o clio duranic o inicrrcgno niliiar, o auior,
Josino Moracs, conscguiu dcsrcndcr-sc dos
rcconcciios, das idcias ronias c dos lugarcs-
conuns quc ccrcan as analiscs solrc o Dirciio c
a Jusiia do TralalIo lrasilciros.
O iiulo da olra ja dcnonsira a coragcn
do auior. A IndstrIa da JustIa do TrabaIbo -
a cuItura da extorso". Advogados c juzcs
arcccn icr, Ia nuiio icno, crdido a noao,
cn rinciro lugar, das origcns do Dirciio do
TralalIo c do scu lrao judiciario no Drasil c, cn
scgundo lugar, dos scus cfciios ncfasios ara
con os inicrcsscs dos rorios iralalIadorcs. O
auior dcscrcvc con rccisao o calvario quc
significa o judiciario iralalIisia ara os cqucnos
c ncdios cnrcsarios, quc, nuiias vczcs, cIcgan
dianic dos juzcs iao nscos" quanio os
10
rcclananics. As arnadilIas da Consolidaao das
Lcis do TralalIo (CLT} c das lcis roccssuais
colocan iodos os cnrcgadorcs cn siiuaao dc
flagranic dcsvaniagcn cranic os cnrcgados,
dcsrczando solcncncnic o rincio da
igualdadc, asscgurado" cla Consiiiuiao Fcdcral
dc 1988. As grandcs cororacs, cnircianio,
discn dc cnorncs c sofisiicados dcariancnios
jurdicos ara fazcr frcnic s dcnandas
iralalIisias. Tanlcn conscgucn rcassar ara
os scus consunidorcs os cusios dccorrcnics das
rcclanaiorias iralalIisias. Ja os cqucnos c
ncdios cnrcsarios sao, cn gcral, surrccndidos
clo cnaranIado das nornas iralalIisias c, nais
ainda, cla Jusiia do TralalIo, c icrninan or
sucunlir ccononicancnic, ois nao icn cono
rcassar csscs cusios.
O rcsuliado dc iodo cssc vcrdadciro caos ja
csia visvcl a olIo nu. nais da nciadc dos osios
dc iralalIo no Drasil sao infornais". Poucos
cnrcsarios conscgucn suoriar os cusios quc
as lcis iralalIisias c o Judiciario incn. O
nuncro crcsccnic dc cancls c anlulanics,
csccialncnic nos grandcs ccniros urlanos, c
ouiro rcsuliado das lcis iralalIisias. A caricira
assinada" csia invialilizada ccononicancnic.
Muiio fcliz c a cnfasc quc o auior da s
origcns da CLT c do Judiciario TralalIisia.
Oriundos da Iialia fascisia, dos icnos dc
11
Mussolini, o Ducc", la, anlos foran
alandonados con o fin da II Cucrra Mundial. No
Drasil, o nodclo fascisia foi adoiado duranic a
Diiadura Vargas c, dcsdc cniao, clc so cvoluiu",
cono un iunor, ara usar a linguagcn dc Josino
Moracs.
O csiilo da olra dcia iransarcccr cn
varios noncnios a jusia indignaao do auior.
conrccnsvcl, ois clc rclaia a sua sofrida
ccricncia cono cqucno cnrcsario cn
Caninas SP. Mas a sua crscciiva dc
ccononisia c dc Ioncn raiico colocan a
qucsiao nuna forna oucas vczcs olscrvada cn
nossos ncios jurdicos. A criica dcsicnida c
rofunda, or qucn conIcccu o rollcna dc
dcniro, sao as grandcs viriudcs dcssa olra.
Juzcs iralalIisias, advogados c, rincialncnic,
a lcgiao dc dcscnrcgados lrasilciros, dcvcrian
lcr cssa olra ara conrccndcr as razcs do
drana social rcrcscniado cla cscasscz
crcsccnic dc cnrcgos no ncrcado fornal.
12

Apresentao

Esic livro conicn o rclaio da ccricncia
do cnvolvincnio dc un cqucno cnrcsario con
a Jusiia do TralalIo. O ion dc dcsalafo quc
caracicriza o icio advcn do caraicr c do
dcsfccIo dranaiicos daqucla ccricncia.
Na vcrdadc, o cIoquc dc Josino Moracs
dcu-sc con una csiruiura nais anla c nais
odcrosa, na qual sc inscrc a insiiiuiao
judiciaria. o Estado PatrImonIaI.
Na Euroa, aarcccran dois iios dc
organizaao csiaial. o suraciiado Esiado
Pairinonial c o Esiado Consiiiucional. Esic
uliino corrcsondcu ao dcscnvolvincnio das
rclacs csialclccidas cnirc o govcrnanic c a
socicdadc, no sisicna fcudal, consulsianciadas
no coniraio dc vassalagcn. os scnIorcs fcudais
conscrvavan sua indccndcncia cn rclaao ao
nonarca, cujo odcr vigorava na arca icrriiorial
cn quc sc rcunia o conjunio dos fcudos.
O livro A SocIedade FeudaI (1939-1940},
dc Marc DlocI (1886-1944}, caracicriza
anlancnic o rcginc cn causa, surgido na
Inglaicrra c na Euroa Ocidcnial.
13
En coniraariida, o Esiado Pairinonial
rcvclou-sc nais foric do quc a socicdadc, scndo
doninado cla lurocracia. Foi a forna dc quc sc
rcvcsiiu na Pcnnsula Ilcrica c na Prussia, icndo
sido csiudado or Ma Wclcr (1864-1920}.
Translaniado ara o Drasil, nao sc
consolidou dc ronio. Porquanio, iivcnos, nos
rinciros scculos, gruos sociais doiados dc
odcr cconnico. un fcnncno solrciudo do
crodo rcullicano c jusiancnic o criador da
Jusiia do TralalIo, Cciulio Vargas (1883-1954}
c quc lIc dcu acalancnio.
Sol Vargas, criou-sc, cnirc nos, o Esiado
Nacional, quc sc rcvcsiiu dc caracicrsiicas
airinonialisias iicas, sulscqucnicncnic
arofundadas, cn csccial sol os govcrnos
niliiarcs. Traia-sc do irao csscncial da cIanada
Era Vargas, quc sc iniciou nos Anos 30 do scculo
assado c ainda nao foi sucrada dc iodo.
No caso ariicular da Jusiia do TralalIo,
conlinou-sc con ouira iradiao crvcrsa, a da
Conira(?}-Fcforna, quc nuirc aic Iojc o
dcsarco clo cnrcsario c o odio ao lucro c
riqucza.
Anlos sao roccssos Iisioricos
adcquadancnic csiudados.
14
No nosso caso, saIr do patrImonIaIIsmo
icn sc rcvclado iao conlco quanio saIr do
comunIsmo, confornc csianos icndo
ooriunidadc dc rcscnciar nos anos
iranscorridos dcsdc o fin da Uniao Soviciica.
Tanio la quanio ca, o ncio culiural c a
noralidadc social lasica nao ajudan. Tal
circunsiancia c quc crniic avaliar a inoriancia
do rclaio dc Josino Moracs. Ha dc scrvir ara
cnfraqucccr o odcr da cIanada CLT
(Consolidaao das Lcis do TralalIo}, quc sc
iornou un auicniico olsiaculo nodcrnizaao
das rclacs iralalIisias.
A roosia do Prof. Josc Pasiorc scn
favor, o rincial csiudioso lrasilciro da qucsiao
c no scniido dc quc sc cIcguc a un acordo
con os sindicaios ara dcfinir aquclcs dirciios
quc scrian dc faio fundancniais; or isio ncsno
garaniidos na Lci. Os dcnais assarian a scr
ncgociados livrcncnic cnirc as arics. Os
disosiiivos da Caria dc 88 quc rocuran
csicndc-los scn cias icn coniriludo solrciudo
ara foncniar a infornalidadc, quc cquivalc, dc
faio, rcnuncia a iodos os dirciios, o quc c
ianlcn una siiuaao quc rccisa scr sucrada.
Ao longo da cra rcullicana, conianos
con oucas ooriunidadcs dc ccrincniar a
dcnocracia. Assin, iivcnos quc rcconcar nais
15
una vcz, rcccdcnicncnic scn succsso. Dcsdc a
uliina alcriura, a ariir dc 1985, iranscorrcu
nuiio ouco icno, nas o suficicnic ara nos
darnos conia dc quc sc iraia dc un caninIo
arduo c difcil.
Para irilIa-lo con ciio, calc-nos salcr
cscolIcr as rioridadcs. A rcforna cconnica c a
rcforna adninisiraiiva do Esiado sao ccriancnic
rioriiarias. Mas as dificuldadcs cn conlcia-las
sugcrcn quc dcvcranos agora alicrna-las,
conccnirando-nos na rcforna oliica c na
flcililizaao das rclacs dc iralalIo. Escro
quc csic livro vcnIa a consiiiuir-sc nuna scria
advcricncia quanio urgcncia dcsia uliina.
Antono Pun, Ho dc Junco, Agosto dc
2UUl.
16

Prefcio

O iiulo original dcsic iralalIo scria A
Inundcic da Jusiia do TralalIo", a nin
sugcrido or un cqucno-cnrcsario dc qucn
nc iornci anigo dcvido aos ncus ariigos solrc o
icna, ullicados clo Corrcio Poular dc
Caninas SP. Posicriorncnic, aiinci ara o
iiulo aiual, A indusiria da Jusiia do TralalIo"
rcfcrido clo ncu cdiior, Scrgio Valc, filIos c
inuncros anigos. O oljcio dc csiudo aqui
alordado rcfcrc-sc a anlas faccias. a inundcic c
a indusiria da Jusiia do TralalIo, lcn cono
suas iragicas conscqucncias ara o
dcscnvolvincnio socio-cconnico nacional.
Dc faio, ainda quc faios rcccnics (1999}
ossan associar o iiulo original dcsic iralalIo
ao juiz iralalIisia Nicolau dos Sanios Ncio (Lalau
ara os niinos}, o oljcio dc csiudo cn qucsiao
nao guarda ncnIuna rclaao con Lalau c suas
csiriulias. A inundcic dos 169 nilIcs dc rcais
dcsviados da olra do Forun TralalIisia dc Sao
Paulo c ficIa cqucna crio da inundcic
alordada aqui. Aqucla, algo cn iorno dc 100
nilIcs dc dolarcs dc 1999. Convcrio o nonianic
ara dolarcs ara faciliiar o iralalIo dc fuiuros
Iisioriadorcs, una vcz quc o Drasil nao disc dc
17
una nocda stctu scnsu dcsdc 1942, quando
Cciulio Vargas dcu o oniac inicial,
sulsiiiuindo os rcis or cruzciros. Dcsdc cniao,
ja conialilizanos 8 nocdas". Nao icra o rcal
nclIor soric. O uuc Lalau c oniual, nada
significaiivo, nun quadro dc corruao
gcncralizada nun Esiado cn avanado csiado dc
dcgcncraao; varios ascs laiino-ancricanos sao
lons aralclos, nas a Colnlia c o caso nais
inicrcssanic, dcvido ao scu nais avanado csiado
dc dilaccraao o caso colonliano c nais gravc
dcvido cisicncia das uliinas gucrrilIas
narisias na facc da Tcrra. O aiual Esiado"
russo c ouiro aralclo inicrcssanic. La, o vazio
roduzido cla qucda do Esiado conunisia nao
gcrou foras oliicas suficicnics ara a
rcconsiruao dc un novo Esiado.
A corruao daqui, cono cn iodo o
nundo, guarda una csirciia corrclaao con a
dcsinicgraao da saudc do Esiado c, orianio,
coniinuara auncniado cn gcncro, nuncro c
grau, indccndcnicncnic das dcnuncias solrc
cscandalos c dc suas quasc infiniias CPI's, quc
ianio divcricn nossa ndia c nosso ovo(1}.
Olscrvando csic fcnncno a ariir dc un ouiro
onio dc visia, iraia-sc dc ncra divcrsao loi-
dc-iranIa", na linguagcn dos niliiarcs c dos
nossos anicassados landciranics, ou ainda
anodo dc sacrifcio", na linguagcn dos
clciroqunicos. Aic o qucro-qucro, un assaro,
18
donina csic concciio. Dc faio, un anigo nc
rclaiou quc, ao asscar con sua cacIorra clo
cafczal, o qucro-qucro nacIo adiania-sc c
rovoca a sua roria crscguiao con o iniuiio
dc roicgcr disirair sua arccira c os ovos! Na
coca dc Vargas, cssa ocraao cra dcnoninada
dcsstuncnto, arca cn quc o Pciio gaucIo
crcscia c iransfornava-sc nun vcrdadciro ncsirc
do Mal vcja-sc o nagnfico iralalIo dc Affonso
Hcnriqucs, aqui ciiado. Hojc, a idcia ccniral c
disirair a socicdadc da qucsiao rcalncnic
fundancnial, a salcr, o oreso1men1o eoonm1oo
c a luia or una socicdadc scn olrcs ncn
niscravcis. E ianlcn, olviancnic, cono sinlcs
corolario, a auscncia dc landidos, iraias,
sicarios, assassinos, assalianics, csiuradorcs c
qucjandos. Infclizncnic, nao Ia foras oliicas
ara dcicr ou rcvcricr o curso incoravcl da
dcgradaao do Esiado lrasilciro nos scus 3
nvcis. Uniao, Esiados c Municios.
O oljcio dc csiudo aqui c a 1mund1o1e
1ns111uo1ono1, nuiio nais rclcvanic,
cvidcnicncnic, ois cla guarda una rclaao
csirciissina con o crcscincnio cconnico. Sc
Iouvcssc a ossililidadc dc rcconsiruir un
Esiado Igido, con insiiiuics saudavcis,
cnuio, os Lalaus da vida scrian un ncro
rcfrcsco, oljcios dc csiudo ara sicanalisias
csiudiosos dc Mclanic Klcin c voliados ara a
qucsiao da voracidadc, ou cniao, sinlcs
19
divcrscs ara disirair c idioiizar o ovao c suas
cliics, ial qual as iclcnovclas. A lcgislaao
iralalIisia lrasilcira fruio dc un fascisno
nclIorado" c iao faniasiica quc rcccnicncnic
rcccli un conviic ara ariiciar dc un curso
solrc cono discnsar un funcionario, ial a
lurocracia c o nuncro dc arnadilIas da Jusiia
do TralalIo. Qucn salc, logo nais, icrcnos un
curso dc PID. solrc o icna. Nos Esiados Unidos,
o as quc nais dcu ccrio nos scculos XIX c XX,
lasia dizcr. You arc fircd." c onio final; scn
naiorcs dclongas. Ao iraiar dcsia 1ero1o1og1o
1ns111uo1ono1, rclaio arcialncnic c clico aric
da Iisioria c da iragcdia nacionais no scculo XX.
A Lci Canaia, lcn cono a Lci dc
Fcsonsalilidadc Fiscal, dc 2000, quc liniian os
gasios ullicos con scus funcionarios 60%
das rccciias, scrvirao acnas poro 1ng1s ver
OI! rara c naldiia Icrana do Incrio! A Lci dc
Fcsonsalilidadc Fiscal assou rasando clo
Surcno Trilunal Fcdcral 6 voios favoravcis
conira 5. Adcnais, cisic a cIicana da
icrccirizaao da nao-dc-olra!
Una olscrvaao cssoal c quc a
corruao, dcsdc 1985, con Tancrcdo Ncvcs c
scus aiuais rcdcccssorcs, dcnocraiizou-sc",
dcsccndo aos nais laios nvcis da
adninisiraao ullica(2}. Anics, sua rincial
nanifcsiaao cra na cuula, dcsdc os icnos dc
20
AdIcnar Pcrcira dc Darros c Janio Quadros. Un
colcga dc iurna, cngcnIciro, coniou-nc quc na
coca dc AdIcnar, as conisscs" ara olras
ullicas giravan cn iorno dc 5%. No ciclo
niliiar, cra uox ou quc clas icrian sulido
ara 10%, c no incio do aiual crodo, cnlasado
nun sisicna dc clcics con dczcnas dc ariidos
(37} c dois iurnos(3}, quc scus roccrcs
dcnoninan dc Nova Fcullica", clas foran laicr
nos 30%, via Qucrcia(4} cic. Hojc, csic asccio da
corruao c rclaiivancnic cqucno, ois, con a
cqucna cccao do Forun do Lalau,
raiicancnic nao cisicn nais olras ullicas! O
Fodoancl dc Caninas, quc liga a Via
AnIangucra Via D. Pcdro I, con nscros 11 Kn
dc cicnsao, dcnandou 30 anos ara sua
cccuao! Mas, o nclIor siniona dcsia iragcdia c
o irauna no scior clcirico a ariir dc 2001. Os
nfinos invcsiincnios ullicos na arca,
solrciudo dcsdc 1990, agravados cla cscasscz
dc cIuvas dcsdc 1996, criaran una siiuaao
insusicniavcl. Traia-sc da nclIor crcssao da
falcncia do Esiado lrasilciro. un as
csirangulado cla falia dc cncrgia. Vcndcran-sc
algunas disiriluidoras dc cncrgia, ouqussinas
gcradoras c ncnIuna linIa dc iransnissao ao
scior rivado nacional c inicrnacional, nas clas
scrviran acnas, aic aqui, ara o financiancnio
dos insoluvcis dcficiis gcncos, ianio o inicrno
quanio o cicrno, alavancando o Plano Fcal c
21
roorcionando-lIc cslcndidas viiorias
clciiorais. Alcn disso, a inccia da lurocracia
lrasilcira, iao ciosa dc rcgras, lcis, dccrcios,
dccrcios-lcis, oriarias, rcgulancniacs
conlicadas, cnunciados cic., iolIcu a voniadc
dc novos invcsiincnios or aric do inido c
rcccn-cIcgado scior rivado. Un asccio Iilario
da nossa ndia sao as noicias solrc o icno.
icno lon, i.c., sol lrilIanic, lon ara
lanIisias c surfisias. MilIa alna dc agriculior,
lcn cono ninIas rcocuacs con cncrgia,
fican indignadas. No assado, quando surgian
algunas nuvcns no ccu, un siiianic vizinIo
cclanava. o icno cnloniiou"! Quando
csiavanos dcscscrados or falia dc cIuvas, clc
nc consolava ironicancnic, dizcndo. O fin do
sol c a cIuva!" Qucn salc, a circna cscasscz dc
cncrgia a ariir dc 2001 cnsinara aos dandis
urlanos aficionados clas nossas raias a
inoriancia das cIuvas c da agua. Aic ncsic
asccio, Cciulio Vargas dciou scu nalcfcio. Dc
faio, olscrvcnos csias alavras do Prof. Migucl
Fcalc. Pcrguniar-sc-a 'Por quc a LigIi?' |...| c cu
clico quc o Codigo dc guas, dc 1934,
nacionalisia c airioiciro, raiicancnic lloqucou
a sua cansao cono gcradora dc clciricidadc,
or scr una conanIia csirangcira..." (O Esiado
dc Sao Paulo, 21/7/2001, A2}.
A lcviandadc groicsca no iraio da cs
uIcu no sulcaiialisno lrasilciro c danicsca.
22
No ncs dc JunIo dc 2000, o govcrno lanou scu
Plano Nacional dc Scgurana Pullica, cujo cio
ccniral cra a iluninaao ullica nas grandcs
cidadcs, nada ncnos quc 40% das vcrlas F$
300 nilIcs. Eaiancnic un ano dcois, cn
JunIo dc 2001, colocou cn vigor scu Plano dc
Facionancnio dc Encrgia Elcirica, ara 80% do
Pas! No final dc 1999, ao olscrvar o airaso das
cIuvas dc vcrao, cnvici un ariigo ao Corrcio
Poular, quc nao foi ullicado, sol o iiulo gua
c dcscrdcio", ondc crcssava ninIas circnas
rcocuacs solrc a ossililidadc dc cscasscz
dc cncrgia clcirica ara nossas indusirias.
MinIas rcocuacs foran rcforadas
osicriorncnic clo dado do Ocrador Nacional
dc Encrgia Elcirica (ONS}, orgao cuja cisicncia
so ionci conIccincnio no dia 1/3/2000, airavcs
d'O Esiado, D1. O dado cra icrrvcl. ara as
Fcgics Sul, Sudcsic c Ccniro-Ocsic, a ncdia dc
nossos rcscrvaiorios csiava cn nscros 20%! Por
quc nao foran ionadas rovidcncias
racionancnio naqucla coca? Porquc Iojc,
iudo sc lascia nos calculos clciiorais c nos
ndiccs dc oularidadc, solrciudo quando sc
iraia dc csiadisias con inuncros iiulos dc Dr.
Honoris Causa, dados or univcrsidadcs do
Princiro Mundo. Na coca dc Cciulio Vargas, a
coisa cra nais facil. Calc una scgunda
olscrvaao a roosiio da laiiiudc da nossa
ndia cscriia. acsar dc rcvisar 3 jornais,
23
diariancnic, a dificuldadc dc olicr una
infornaao rclcvanic c csinIosa. So ncsno
garinando, aqui, ali c acola.
Dizcn as nas lnguas quc Sicfan Zwcig,
cn 1941, icria cscriio scu Drasil, o as do
fuiuro" a nando dc Vargas. Nao crcio. Nos anos
40, iudo lcvava a crcr na ossililidadc dc fuiuro
do as. A lcn da vcrdadc, aic os anos 70, iudo
sinalizava ara un fuiuro lrilIanic, acsar das
cvidcnics dificuldadcs culiurais. Aic cniao, dc-
sc consiaiar a cisicncia dos sc-nudc-ncn,
indivduos quc, saindo do nada, consiruan suas
cqucnas-cnrcsas c aquclcs quc ja as ossuan
as iransfornavan cn grandcs cnrcsas,
indusiriais ou agrcolas. En icrnos dc Iisioria,
os iunorcs canccrgcnos dcnoran ara o scu
lcno dcscnvolvincnio c nciasiasc. A Conira-
Fcvoluao dc 1930, sol o conando dc Vargas,
significou a viioria dcfiniiiva do osiiivisno c foi
dcsiruindo uno uno os dclcis gcrncns dc
caiialisno aqui laniados(5}. Duranic anos,
crgunici-nc cono dc Paulo Prado, cn 1928,
no scu nonuncnial Fciraio do Drasil", acsar
dc scus cqucnos crros (a luuria, a irisicza},
rcvcr o ncgro fuiuro. Afinal, inIanos o vigor dc
nossas fazcndas aulisias coriadoras dc cafc, o
ouro ncgro, caazcs aic dc inoriar" culiuras
sucriorcs nossa origcn oriugucsa, solrciudo
a iialiana c a alcna. Hojc, aos o csiudo da
inoriancia da Inquisiao c do Posiiivisno no
24
Drasil, airavcs da olra do Prof. Anionio Pain,
Moncnios Dccisivos da Hisioria do Drasil", da
Ediiora Mariins Fonics, 2000, udc cnicndcr as
razcs dc scu raciocnio. A filosofia osiiivisia
a idcia da diiadura rcullicana, a inicrvcnao do
Esiado na ccononia icvc un cso naior quc
ncus nodcsios conIccincnios suunIan. O
cso das idcias da Conira-Fcforna foi cnornc. O
lucro c os cnrcsarios scnrc foran odiados or
iodos os scgncnios dc nossa socicdadc. O
narisno, a ariir do incio do scculo 20, vcio
dar nais un soro dc vida ao osiiivisno. E, cssa
sonaioria osiiivisno + narisno", caialisada
lcvcncnic clo caiolicisno or Lconardo Doff, o
ai da Tcologia da Lilcriaao, incrusiada na
nossa ndia c nas univcrsidadcs, foi c c faial. Un
dos rinciais faiorcs quc clican o succsso dos
Esiados Unidos nos scculos XIX c XX foi a
auscncia do cnsancnio narisia c cssas ouiras
ciravagancias; csia, ialvcz, a rincial razao do
rclaiivo airaso cconnico curocu cn rclaao ao
ancricano.
25

Introduo

O rcsuliado dos csiudos aqui cosios csia
arcscniado na forna dc ariigos. A idcia nc
ocorrcu orquc conscgui, na cidadc dc Caninas,
SP faio unico no Drasil aic ondc vao ninIas
infornacs lcvaniar un dclaic rofcuo con
juzcs, advogados c con a Associaao dos
Advogados TralalIisias dc Caninas solrc a
Jusiia do TralalIo. Parcccu-nc inicrcssanic a
conccao, ois o Monsiro, Lcviaia iroical ou
irilufu", c visio or nin cono un cnornc
olicdro conosio or inuncros olgonos quc,
aarcnicncnic, nao guardan rclacs cnirc si,
nas quc crfazcn un iodo consisicnic c
nalcfico. Nao cnconirci ouira forna dc alordar
csia ccrcsccncia. No rinciro ariigo, rclaio ncu
rinciro coniaio cssoal con a Jusiia do
TralalIo; no scgundo, fao una snicsc dc sua
origcn c Iisioria, c dc sua cnornc inoriancia
na conosiao do dcnoninado Cus1o Bros11",
Iojc un faior inorianissino, na ncdida cn
quc o Drasil iorna-sc un as cada vcz ncnos
conciiiivo.
Essa a grandc razao do Iorror dc nossos
govcrnanics idcia da ALCA(6}. Logo, ncus
oosiiorcs nordcran a isca do dclaic c, a ariir
26
da, foi so nadar dc lraadas. O dclaic sc
csicndcu ao longo dc iodo o ano dc 1999.
Lcvaniar csic dclaic so foi ossvcl graas
a 3 condics. 1} a olcnica cnirc o Scnador
Anionio Carlos MagalIacs (ACM}, Prcsidcnic do
Scnado cn 1999, c o Sr. Alnir Pazzianoiio,
ncnlro do Trilunal Sucrior do TralalIo (TST} c
scu rcsidcnic dcsdc 2000, solrc o cscandalo,
ciiado acina, do Forun dc SP(7} 1999; 2} a
grandcza dc caraicr dc un cdiior do Corrcio
Poular dc Caninas, Sr. Folcrio do Vallc; 3} o
faio dc juzcs, a Associaao dc Advogados
TralalIisias dc Caninas c ouiros advogados
nordcrcn a isca quc cu lIcs lancci nos ncus 2
rinciros ariigos. Foi un dos dias nais fclizcs dc
ninIa vida quando vi una juza iralalIisia nc
conicsiando no ncsno csao do jornal. Por quc?
Ora, quando sc csia nunido da razao, o dclaic c
inicrcssanissino. Dcois, a Associaao dc
Advogados TralalIisias dc Caninas nc
ancaou con ossvcis acs judiciais. Logo
nais, cscriancnic, silcnciaran. Foran 9 os
ncus ariigos ullicados duranic 1999.
Coniinuci insisiindo no icna, nas os
cdiiorcs acIaran or lcn nao ullica-los. Esscs
ouiros ariigos c novos csiudos conlcian o
iralalIo. Dcran o assunio or cnccrrado, acsar
dc quc clc nao sc cnccrrara janais, cnquanio o
Drasil cnconirar-sc ncrgulIado ncssc ungo,
27
assin cono a Argcniina, dcsdc quc Pcron, nos
anos 50, dcu a ariida ara c cucstu uIuo.
Vargas c Pcron dciaran cono Icrana docnas
icrrvcis; coniinuar-sc-a discuiindo, ianio la
quanio aqui, clo ncnos, filigranas,
qucsiiunculas, icuinIas a roosiio, nas so
ncsno una inicrvcnao cirurgica scria
(rofundas rcfornas ou una rcvoluao cono
sc qucira cIanar} odcria sanar iais
cnfcrnidadcs, c isio nao vislunlro no curio ou
ncdio razos(8}. En Ouiulro dc 2000, Jancs
Hcclnan, Prcnio Nolcl dc Econonia, advogava
ncnos rcgras, isio c, dcsrcgulancniaao nas
rclacs dc iralalIo na Ancrica Laiina ara
dininuir a olrcza. Dificilncnic clc lcra csic
livro; orianio, janais salcra o iananIo dcsic
ccrcncnio irrcnovvcl aqui iraiado. Esia
rcconcndaao ianlcn icn sido avcniada or
divcrsos orgaos inicrnacionais; ccononisias
nacionais csccialisias cn oliicas dc cnrcgo
acIan nuiio foric" csia qucsiao da
dcsrcgulancniaao c rocn acnas una
flcililizaao (FolIa, 14/10/2000, D4}. Oiarios...
os csirangciros nuiio ncnos. A flcililizaao dcu
scu rinciro asso con a Consiiiuiao dc 1946,
quc crniiia grcvcs nuna lcgislaao CLT
cuja idcologia c o fascisno, un conira-scnso quc
so viria a agravar o rollcna. Dc la ara ca, cada
nova ncida acnas agravou a qucsiao, aiingindo
scu aicc na Consiiiuiao dc 1988. Do
28
novincnio dc una nassa cscaiologica, nao Ia
cono fazcr calar nada dc agradavcl.
Prcvi, con lasianic anicccdcncia, acnas
a clininaao dos juzcs classisias, c-vogais, c a
nao-ciinao da Jusiia do TralalIo, acsar dc
lravaias c lazofias do Sr. Aninio Carlos
MagalIacs, cniao Prcsidcnic do Congrcsso,
dcvido conrccnsao dc quc o cnuonncnt nao
acnas coniinua o ncsno da Conira-Fcvoluao
Varguisia dc 1930 cono ianlcn lasianic
dcaucrado. A 1nds1r1o e ou11uro do
e1orso rolifcrou-sc considcravclncnic ao
longo dc ianios anos. Isio dcsiruiu o caraicr dc
nossa nao-dc-olra os ronanos ja doninavan
o concciio do Iono udcus, Ioncn caaz dc
dirciios c olrigacs, aqui dcfiniiivancnic
cnicrrado. A conscqucncia uliina dcsic roccsso
foi a dcsiruiao da scninal rclaao caiial +
iralalIo, condiao lasilar ara a clininaao da
olrcza c da niscria. Traia-sc dc un asccio
curioso da culiura nacional. o crnancnic
arinorancnio do oninoso, do ncfasio.
A origcn dc iudo (rcfiro-nc a csia olra},
foi ncu sofrincnio cssoal cono
nicrocnrcsario, ao longo dos uliinos 17 anos,
ao convivcr con csia rcvolianic (In}Jusiia do
TralalIo, lcn cono conariilIar o sofrincnio dc
colcgas, nicro c cqucnos cnrcsarios, nuiios
dclcs ncnos lcirados c, orianio, nais cosios
29
aos danos roduzidos or csic Monsiro.
Pcnsando cn nuiios dclcs, solrciudo no ncu
falccido anigo Arruda, ficl iaccciro, foi quc
ganIci foras ara concluir csia olra. A Jusiia
do TralalIo, alcn das iaas dc juros nais
cscorcIanics do nundo, unico insiruncnio dc
oliica cconnica nun Esiado scnidcsirudo,
vai ninando, gradualncnic, ao longo dos anos, a
saudc dcsscs Icrois quc gcran cnrcgos c
riquczas nun as scn fuiuro. Nao consigo icr a
grandcza dc caraicr sugcrida or NicizscIc. Vuu
cgosuncntc. Anc o dcstno." Vivo
crigosancnic, nas llasfcnando, dcvido s
foras advcrsas, irracionais, cogcnas.
Pcnso cono NicizscIc; algunas vczcs,
cacn-nc lagrinas ao cscrcvcr. Ou, cono Frcud
nos scus nclIorcs noncnios dc lucidcz. E
ccso sc scn cscuos, cxo-sc, uscu-sc,
tu-sc, conotu-sc cono o utstu quc conu
tntus con o dnIco du cusu c qucnu os nucs
uu quc o nodco nuo sntu o. Scn ugunu
dcssus uocs cnnosus, nuo sc odc uzc nudu
dcto." caria dc Frcud a Oscar Pfisicr cn
1910, ciiada no livro Fcud, cnsudo du cutuu"
dc Fcnaio Mczan. Cosio dc cscrcvcr con a
ulsaao do sanguc quc na ssiolc conscguc
clcvar nais dc un nciro dc coluna d'agua! Nao
suorio `ut ou `ut", cono dizia NicizscIc;
aquclcs quc, rofcssorcs univcrsiiarios, PIDs,
livrcs-doccnics, na sua grandc naioria cdiiados
30
con gozo quasc cclcsiial cla nossa ncdocrc
ndia cscriia, cscondcn-sc airas dc suas
crudics ara iludir suas incaacidadcs dc
cnsar, raciocinar, analisar, dissccar, rcflciir,
clalorar. O ouo, c nuo u unucsdudc, c o u do
cscto" cnsancnio dc Encrson ciiado or
Harold Dloon cn scu Cono c o quc c",
Oljciiva, ag 21. claro quc Ia un ccrio cagcro
no cnsancnio, nas ara o oljcio dc csiudo dc
quc iraio aqui, clc c 100% corrcio. Aqu cstu o
Iuss. AnIu uuuus c uc; nus dc c
unIu dcus" Joao Casar Sincs, Criica, I,
ag. 315, scgundo o Aurclio, 2 cdiao. Alguns sc
auio-iniiiulan nodcsios scrvidorcs ullicos,
nas, na vcrdadc, clcs sc aoscnian cnirc 50 c 55
anos na nclIor ciaa dc suas nodcsias
caacidadcs c con farias aoscniadorias
inicgrais. Para quc rcocuar-sc con o cnsar c o
fuiuro do as? Ou scqucr con o sonIo dc irazcr
o rinciro Prcnio Nolcl ara o as. Porcn, dc 4
cn 4 anos, clcs iorccn clo cniacanconaio,
sol a laiuia dc Calvao Ducno. No caso dc juzcs,
alcn da aoscniadoria, cn algunas
ooriunidadcs, clcs nonian cscriiorios dc
advocacia, con iodo o olvio ara a roscridadc.
So ncsno aqui, no Iraquc c cn ascs sinilarcs.
Nao cisic un sisicna unico dc aoscniadoria
quc valIa ianio ara o scior ullico quanio ara
o scior rivado; ianouco a qucsiao fundancnial
dc una idadc nnina ara a aoscniadoria,
31
cono cn iodos os ascs civilizados. Mcu csiilo c
nuiio duro, cono a faca afiada da vcrdadc. Ao
nosirar csic ncu icio a alguns anigos, dcscolri
algo nais quc NicizscIc. o verdode oe1ro mo1.
Nao vivo rodcado dc aarclIos dc ar-
condicionado, nas sin dc un larulIo
cnsurdcccdor dc naquinas c o dc scrra. Nao sou
Ioncn dc cufcnisnos. Alcn disso, ncu
cscriiorio iransfornou-sc nun vcrdadciro
alnoarifado, ara icniar dininuir o volunc dc
roulos lcia-sc, a roosiio, o icio Os Tcs
Munduncntos", aqui cdiiado.
Quc nc crdocn os dcslizcs con o
oriugucs. Acsar dc considcra-lo un idiona cn
ciinao, rocurci, nas ninIas oucas Ioras
vagas, acrfcioar-nc ncsic rc-cadavcr. O fuiuro
cricncc ao inglcs con cncrios dc csanIol. A
soric ara nossos dcsccndcnics c o faio dc quc o
csanIol c a lngua laiina nais roina nossa
c, solrciudo, o faio dc o inglcs crudiio sofrcr una
cnornc influcncia do laiin c do grcgo. Esia
fiaao con nilIarcs dc rcgras dc accniuaao,
cccsso dc ariigos, crascs, ial qual o franccs, c
alsoluiancnic ridcula. Fcccnicncnic, un jovcn
rofcssor dc oriugucs ciiava un irccIo dc un
ocna dc Drunnond. O otugucs suo dos; o
outo, nstcos" (FolIa, 7/9/2000, C2}. Ocorrc
quc a lngua dcvc scr una fcrrancnia a nais
logica ossvcl, ara faciliiar o dcscnvolvincnio
cconnico, c nao acrcsccniar nisicrios vida,
32
ois clcs, naiuralncnic, ja sao cccssivos. Alio
Moriia caliava a logica do idiona jaoncs. Nao
disonIo dc clcncnios ara julgar ial icsc, nas,
dc qualqucr forna, iraia-sc dc ouiro csquclcio
falanic. Essas sao algunas das razcs, dcnirc
ianias, do orquc scr a lngua inglcsa a grandc
vcnccdora.
A lilliografia, ccciuando-sc a aologciica
c a quc iraia do rollcna do clo na casca do
ovo, c circnancnic cscassa. Fornco, dc
qualqucr forna, o quc conscgui. Livros ciiados ao
longo do icio c nao cnirc as rinciais olras
consuliadas, no final do livro, dcvcn-sc ao faio dc
cu nao disor dc ncnIun ccnlar nao. Mcus
livros foran ficando cla csirada da vida nc
ocorrcu csia nciafora scriancja. A rincira lcva
(1964} ficou con o DOPS, sol o conando dc
AdIcnar Pcrcira dc Darros, cniao Covcrnador dc
Sao Paulo c lasianic cioso, na coca, dc rcsiar
scrvios aos niliiarcs rcccn-cIcgados ao odcr
acalou danando acsar dc scus csforos. A
scgunda lcva (1973} caiu nas naos dos Ioncns
dc PinocIci, fclizncnic, aic os 42 voluncs da
olra conlcia dc Lcnin! MinIa conanIcira dc
cniao cra Angclica Cincl, arquciio do
narisno-lcninisno c do cnsancnio dc Mao Tsc
Tung (a ala nais radical dos conunisias da
coca}, colcga dc iurna dc Josc Scrra na
Escolaiina c iraduiora dc inorianics olras" dc
Cclso Furiado ara o csanIol. A icrccira lcva, na
33
circna cciiaao da volia ao Drasil, dcvido
anisiia dc 1979, rcousa na iranquila Esiocolno.
A quaria lcva foi raiicancnic dcsiruda cla
ocira alundanic c vcrnclIssina ossu, na
linguagcn dos iialianos; aqui, a alavra foi
cnicndida cono roa" na gua do Dugio ondc
lanici irigo, soja c un ouco dc arroz c fcijao.
Aiualncnic, disonIo dc oucas c raras olras
dcsic assado c as quc adquiri cono
nicrocnrcsario, con a icrrvcl rcsiriao dc
rcnda nos icnos licudos do Avana Drasil" c
do Plano Nacional dc Scgurana Pullica".
No rincio, o quc nc arcccu nais
inicrcssanic foran os qucsiionancnios cn
rclaao ao odcr nornaiivo da Jusiia do
TralalIo, scu odcr dc gcrir nornas, lcgislar, c
una analisc solrc a ncccssidadc dc flcililizaao
nas rclacs dc iralalIo. So osicriorncnic,
garinando aqui c ali, aiinci ara o ccrnc da
qucsiao. Os jornais FolIa dc Sao Paulo c O
Esiado dc Sao Paulo sao ciiados suciniancnic
cono FolIa" c O Esiado".
Fornco un cqucno glossario, ara
alavras olscuras, ara faciliiar a lciiura aos
ncus colcgas, nicros c cqucnos cnrcsarios,
Iuos-dc-cugu, quc nao iivcran a ooriunidadc
dc frcqucniar univcrsidadcs. Pcrdocn-nc
cvcniuais csquccincnios. Nao Ia cono alsicr-sc
dc crcsscs laiinas c da culiura dc nossos
34
anicassados. Alguns raciocnios quc rcqucrcn
un ouco nais dc conIccincnios nao vi cono
solucionar.
A arcscniaao do iralalIo csia cn forna
dc 16 ariigos; os ariigos ullicados clo Corrcio
Poular duranic 1999 aarcccn no sunario con
as rcscciivas daias. Evcniualncnic,
iniroduzinos cqucnas nodificacs dcvido a
novas infornacs ou ninIa nclIor
conrccnsao dc ccrios dcialIcs. Os ircs ariigos
cujos iiulos aarcccn cnirc asas sao iiulos
dados clos auiorcs c criiicados or nin. Posso
arcccr un ouco rcciiiivo, nas ninIa
ccricncia do dclaic iravado cn Caninas c
quc cssa c a unica forna, dada a dificuldadc dc
assinilaao clas cssoas do ccrnc do rollcna.
Olscrvo quc, quasc scnrc, cquaciona-sc un
rollcna sol dczcnas dc onios dc visia nas
acnas un dclcs c caaz dc dcscriar as cssoas
ara a conrccnsao do fcnncno. Quc nc
crdocn os lciiorcs una arcscniaao nais
rigorosa c, cn alguns casos, ilusirada con
graficos, cono Iavia cnsado, nas o icno nao a
crniic, c urgc cgar o vacuo do Lalau! Qucn
salc nuna 2a. cdiao, cnlora o Drasil csicja
nais ara Paulo CoclIo c os conunisias(9}.
35

A Justia do Trabalho

Ha aroinadancnic 17 anos, c a ariir
dc un Iolly, fundci una nicro-cnrcsa dc
narccnaria. MinIas rinciras rcocuacs aos
o incio das aiividadcs cran as condics dc
iralalIo dos funcionarios. ossvcis nalcfcios do
o dc scrra, nvcis cagcrados dc rudos,
acidcnics dc iralalIo c a rocura dc Iarnonia no
duro roccsso do ganIa-ao. Una das ninIas
rinciras rcocuacs a conunicaao cnirc
os funcionarios c scus faniliarcs lcvou-nc
aquisiao dc un sisicna KS dc iclcfonia, dc ial
forna quc raiicancnic ioda naquina disunIa
dc un icrninal iclcfnico roino. Elico-nc.
aos una longa csiadia dc 5 anos na Succia,
Iavia incororado, dc una forna solida c aic
cagcrada, clcncnios culiurais dc la. Alias, nao
Ia nal algun cn assinilar o quc c lon. Pcna
quc a culiura nos iroicos cra ouira.
Logo nos rinordios, un rinciro laquc.
Un funcionario con 7 ncscs dc casa cdc a
conia c cu, cono ja Iavia arcndido ccrios
rudincnios da lcgislaao iralalIisia, aconsclIci-
o a conlciar un ano ara icr dirciio a fcrias.
Qual nada, csiava firncncnic dccidido clo scu
dcsligancnio. Aos un curissino icno, un
36
cnvcloc iinlrado do Podcr Judiciario. Quc
coisa nais dcsagradavcl!" cnsci. Afinal, so
Iavia iido coniaio con csic or qucsics
oliicas, nun assado disianic, janais or
razcs crininais ou dc qualqucr ouira naiurcza.
Alri o cnvcloc, joguci-o no lio (soncnic dcois
vin a salcr quc nao dcvcria fazc-lo} c li o
conicudo. Pcla rincira vcz, ironlci con
alavras csiranIas. ccununtc, ccunudu cic.
Dcscolri quc aqui, alaio da LinIa do Equador,
cisiia una jusiia csccfica ara o iralalIo.
Consulici un advogado quc, cn ncio a risos c
rcocuacs, cclana. Mas isio aqui c
indcfcnsavcl!" MarinIciro dc rincira viagcn, ca
cono un aiinIo nas garras da Jusiia do
TralalIo. O raaz cra lcn ircinado c, ao longo dc
nscros 7 ncscs, foi colccionando rovas das
irrcgularidadcs". Dcois, vin a salcr quc clc ja
Iavia colocado cn dificuldadcs una cnrcsa do
rano cn Filcirao Prcio. E dcois do dcois, vin
a salcr quc cisicn nilIarcs dc csccialisias na
arca. Consulici varios anigos, cqucnos-
cnrcsarios do rano, c a incnsa naioria nc
rcsondcu. Cuidado. Sc vocc cair la, csia friio",
ou cniao. norial.", ou ainda. Nao icnIa
cscranas. Nao Ia dcfcsa". Pcnsci. Quc
csiranIa jusiia csia na qual una das arics
considcra-sc irrcncdiavclncnic crdida!"(10}
Esia curiosa csfcra da vida cconnica
lrasilcira, quc nc arcccu, na coca, una das
37
faccias da ciorsao lcgal vigcnics no as, foi-nc
conira-arguncniada or un juiz iralalIisia con
a singcla clicaao. Traia-sc dc un nccanisno
dc rcdisiriluiao dc rcnda! Traiar-sc-ian dc
ciravagancias do Tcrcciro Mundo?
Posicriorncnic, vin a csiudar o rollcna c
crcclcr as rofundczas da qucsiao.
O coniaio con cssas Juntus dc Concuuo
c Juguncnto, Iojc dcnoninadas Vuus, dcois dc
iao rofundas" rcfornas, c aicrrador. No ccniro c
nun lano dc nvcl lasianic sucrior cnconira-sc
o juiz iogado" (lcia-sc advogado concursado"}.
Aos scus lados, os vogais", Iojc dcnoninados
juzcs classisias". Esics soliciian a idcniificaao
da cnrcsa, rcrcscnianics cic. Hojc, sci quc os
juzcs classisias sao indicados or sindicaios
aironais ou dc cnrcgados, ao scu lcl-razcr,
scn considcraao aos nvcis dc cscolaridadc.
Soulc ianlcn quc no Fio dc Janciro, foran
criados dczcnas dc sindicaios-faniasnas con o
fin rccuo dc indicaao dcsics juzcs classisias.
Dccndcndo da insiancia, ganIan a ncsna
quaniia quc os juzcs iogados, icn dirciio a 60
dias dc fcrias anuais c, aos 5 longos anos dc
arduas" aiividadcs, icn suas aoscniadorias
garaniidas con salario inicgral. E no Fio dc
Janciro, no dia 26 dc Fcvcrciro dc 1997, fizcran
asscaia or nclIorcs salarios! Eulcrancias
iroicais? O Sr. Alan Crccnsan falava Ia ouco
solrc culcrancias irracionais a roosiio do
38
conoriancnio das lolsas. Aqui, as
culcrancias sao dc ouira ordcn c, ara iorar
nossa sina, csiruiurais.
O juiz ccniral, o iogado, nun lano
sucrior, lana a alavrinIa nagica. Ha ucodo?"
Dallucian-sc algunas alavras dc lado a lado
c, sc naquclcs raidos noncnios, noia-sc a
dificuldadc dc una cifra" conun, inicia-sc o
roccsso dc ionada dc dcoincnios. Ali, vocc,
cqucno-cnrcsario, conca a scniir-sc
csczinIado, un vil clorador da nais-valia,
lurgucs, ncolilcral cic. A rcclanada dcvc rciirar-
sc ara o dcoincnio do rcclananic. faniasiico.
o rivilcgio icn acnas una facc! Volia-sc
alavrinIa nagica. Ha ucodo cnirc as arics?"
Afinal, Ia nilIarcs dc roccssos soliciiando
lciiura, rcflccs, dcciscs (Iunanancnic
inossvcl ncsic nar dc roccssos}. Nao scria
nclIor ara iodos una soluao raida, rasicira c
onio final? Dc faio, 80% dos casos sao
rcsolvidos na rincira insiancia. Proosias c
coniraroosias sao lanadas. En algunas
ocasics os valorcs arcccn nao guardar
ncnIuna rclaao con os nuncros ciiados nos
roccssos. Sc a audicncia for rcalizada cn
Dczcnlro, or ccnlo, o rcrcscnianic da
rcclanada odc scr lcnlrado dcsic faio con.
Vunos ncIou un ouco u oostu, unu,
cstunos us ucscus do nutu!" Podcn icr
rclaao, or ccnlo, con os Ionorarios
39
advocaicios, ou scja, o cusio, nao acnas os
nonciarios, Ioras dc iralalIo, quc nao fossc o
caso, csiarian scndo dcdicadas ao iralalIo
roduiivo, alcn do dcsgasic cnocional ara a
cnrcsa dc una scgunda audicncia. O acl das
icsicnunIas do rcclananic c fundancnial.
Nossa loja alria s 9I da nanIa; no cnianio, a
icsicnunIa afirna quc cnconirava sua colcga s
8I fazcndo Iora-cira. E o quc cla fazia la s 8
Ioras? So ara icsicnunIar nun fuiuro roccsso
iralalIisia? Faciocnio zcro, irracionalidadc, ccn.
s vczcs, cIcgo a cnsar quc o ar nos iroicos,
alcn dc oigcnio, dcvc conicr algun clcncnio
idioiizanic ara auncniar nossa iragcdia. Nao,
nao. Afinal, a Iugoslavia, anics dc sua dilaccraao
cinica, ianlcn iinIa Jusiia do TralalIo, quc
cuidava, cono a nossa, dc confliios dc inicrcsscs.
Scra quc a Dosnia, a Scrvia, a Croacia cic.
insirar-sc-ao cn iao salios conIccincnios?
Para as cqucnas-cnrcsas c nos casos
cn quc os funcionarios icnIan nais dc un ano
dc casa, as Ionologacs (rcsciscs coniraiuais}
junio ao sindicaio da caicgoria ou Dclcgacia do
TralalIo sao circnancnic cusiosas. A
lurocracia c infcrnal. Dcois, dcscolrc-sc quc ja
o cnunciado 330 do Trilunal Sucrior do
TralalIo (TST} insinua sua cficicncia quasc nula.
... tcn cccncu Icutu cn cuuo us
uccus cxcssuncntc consgnudus no ccIo..."
A vcrdadcira Ionologaao, cn un grandc
40
nuncro dc casos, c la, na Jusiia do TralalIo. O
rcsio c lalcla.
Sc inorianics ccononisias cosiunan
afirnar quc a cqucna-cnrcsa c a scncnicira
do rogrcsso, consiiiuindo-sc na rincial origcn
dc novas criacs, a Jusiia do TralalIo no
Drasil c ara cla norial. o rincial clcncnio
dc dcsiruiao da cqucna-cnrcsa, ali, no scu
nasccdouro. Claro! Ela nao disc dc un
dcariancnio jurdico ara lidar con o Monsiro!
Inaginc sc un cqucno-cnrcsario, iralalIador,
cnrccndcdor, criaiivo, gcrador dc cnrcgos,
nas dc arca crudiao, conIcccr os crigos da
cisicncia da Consolidaao das Lcis do TralalIo
(CLT}, con scus 922 ariigos! Adniia-sc, nun
calculo conscrvaiivo, duas inicrrciacs or
ariigo ccgcsc dc ccrcncnios c aiinginos a
faniasiica cifra dc 1844! A grandc-cnrcsa disc
dc un dcariancnio jurdico csccfico ara lidar
con as nilIarcs dc arnadilIas da Jusiia do
TralalIo (quc dcscrdcio dc rccursos!}, c clc
rcocuado con fcrrancnias, acidcnics dc
iralalIo, calculos cconnicos conlicados,
ncsics anos cn quc sc fornula a oliica
cconnica con cvidcnics roosiios clciiorais,
cIcia dc nagicas c iruqucs. E agora, nais csia?
Nao, o as arccc nao icr vocaao ara o
rogrcsso, acsar do dsiico osiiivisia da
landcira. Odcn c Pogcsso.
41

Histria da Justia do Trabalho

Una das qucsics dc alissina rclcvancia
ara nosso as, na aiualidadc, c o dcnoninado
Cus1o Bros11. Traiarci, no ncu cnicndcr, dos
scus nais inorianics cononcnics. a CLT c a
Jusiia do TralalIo. Concccnos con o csiudo
da origcn dcsia ccrcsccncia. Cciulio Vargas,
arovciiando-sc da dclilidadc dc nossos
anicassados, fazcndciros aulisias coriadorcs
dc cafc, rovocada cla Crandc Dcrcssao dc
1929, ariiculou c conandou una Conira-
Fcvoluao cn 1930. Eran os anos dourados do
nazi-fascisno c, orianio, os vcnios
inicrnacionais o favorccian. Aquclc ronoior
ullico gaucIo inoriou" da Iialia fascisia dc
Mussolini as idcias fundancniais quc irian
configurar as lascs da CLT c da Jusiia do
TralalIo(11}.
O fundancnio, a raiz do raciocnio dc
cniao cra o rincio lasico do narisno. as
classcs sociais" lurgucsia c rolciariado,
concciios classicos do narisno csiarian
incoravclncnic cn crnancnic luia.
Paradoalncnic, do onio dc visia das idcias, o
fascisno, oosio ao conunisno, assinilava os
concciios narisias dc conrccnsao" do
42
roccsso social. O Esiado icria cniao una funao
iuiclar, rcgulando, discilinando o quc cra
considcrado incviiavcl. o Iioiciico confliio
caiial vcrsus iralalIo". O conunisno florcscia
ao lcsic c fazia-sc ncccssaria una forna dc
conlaic-lo inicrnancnic. Da surgc a scnaniica
do nacional-socialisno (nazisno c fascisno}. O
Esiado diiaiorial cigia un acio dc az cnirc os
faiorcs dc roduao caiial c iralalIo nos
scus rcaraiivos, salc-sc Iojc, ara a gucrra.
Vargas iransladou a Cutu dc Luuoo dc
Mussolini aqui dcnoninada CLT c
iniroduziu no as csia csquisiiicc dc rofundas
inlicancias ncgaiivas ara nosso
dcscnvolvincnio cconnico. Dcsdc cniao, iodas
as nodificacs iniroduzidas no csriio original
da Caria, dcsdc a Consiiiuiao dc 1946, so
vicran a agravar rofundancnic o rollcna. Scu
aicc foi a Consiiiuiao Cidada" dc 1988. Os
iialianos, aos sua dcrroia na 2a. Cucrra
Mundial sol o conando dc Mussolini, jogaran no
noniuro da Iisioria cssas idcias csiaafurdias c
iniciaran un novo ciclo dc rogrcsso social quc
sc csicndc aic os dias dc Iojc.
Ao analisarnos alguns asccios da CLT,
anoianos, cnirc ouiras crolas", o ariigo 766.
Nos dssdos soIc cstuuuo dc suuos, scuo
cstuIcccdus condocs quc, usscguundo ustos
suuos uos tuIuIudocs, cntun tunIcn
ustu cnuncuuo us cncsus ntccssudus". Ou
43
scja, salario ou rciorno dc caiial dcian dc scr
qucsics cconnicas (ofcria vcrsus dcnanda cic.}
c assan ara a csfcra jurdica! Eiravagancias
do sulcaiialisno lrasilciro! Os juzcs
iralalIisias, nuniciados dc iais rcnissas,
assan a scr ccononisias onioicnics; inclusivc
os classisias, salc-sc la con quc nvcis dc
cscolaridadc. Conaran os salarios do Drasil
con os da AlcnanIa ou da Indoncsia,
indccndcnicncnic dc nvcis dc roduiividadc c
rcnda dcclaracs do Prcsidcnic do naior TFT
do inicrior, no Diario do Povo, dc Caninas, cn 5
dc Janciro dc 1997; falan cn ouana inicrna
disonvcl" Prcsidcnic do TST, csic,
rovavclncnic, con nuiio nais anos dc
ircinancnio na arca cn rclaao aos juzcs dc
rincira c scgunda insiancia. Ou cniao filosofan.
o dcto do tuIuIo nuncu dcxuu dc sc
otcconstu oquc cc tcn dc contuIuunu u
dcsguududc ccononcu" Diario do Povo,
Caninas, 5 dc Janciro dc 1997, ou. cc dcucu
scnc cstu uo udo dos nus ucos" juza
Cracicla Paula Fcrroni, no Corrcio Poular, no dia
22 dc Maro dc 1999. O raciocnio scguc scnrc
o vclIo csiilo fascisia. Esic c o lado iiorcsco,
quando a jusiia csccializada do iralalIo cuida
nao acnas dc confliios dc dirciio, nas ianlcn
dc confliios dc inicrcssc, cono nos casos do
Drasil c da E-Iugoslavia. Nao nc rcfiro aqui
aiual Uniao dc Scrvia c Monicncgro, aiualncnic
44
dcnoninada Iugoslavia, quc ncsics dias, arccc
rcnasccr con a qucda dc Miloscvic (Ouiulro dc
2000} c dcois dc dcvidancnic lonlardcada
clas foras da OTAN, nas sin a anicrior, do
MarccIal Tiio cssa infornaao quc diz rcsciio
aos confliios dc inicrcssc nc foi roorcionada
clo iralalIo dc Josc Pasiorc, aqui ciiado.
No incio, os cniravcs ara o crcscincnio
cconnico criados cla Jusiia do TralalIo
foran cqucnos, a concar clo faio do
dcsconIccincnio da sua ncfasia cisicncia, nas
a cicuia do confliio, o gcrnc do nal, ja csiava
dcsdc cniao cnluiido. Os 1umores requerem
sempre o o]udo do 1empo poro seu p1eno
desenvo1v1men1o. Na naioria dos casos, na vida,
o icno dcsiroi c consiroi conconiianicncnic
c a idcia scnsacional da dcsiruiao consiruiiva dc
ScIuncicr na ccononia caiialisia. No caso
lrasilciro, o icno icvc acnas una faccia. a
dcsiruiao do inciicnic caiialisno quc rcinava
aic os anos 30. Dc faio, analiscnos os dados
conilados icndcncia, no icno, do nuncro dc
rcclanacs rccclidas anualncnic dcsdc 1945,
dados fornccidos or Folcrio Fcndi Jr. c Anaury
Tcnoral. dc 1945 a 1960, crcscincnio nodcrado
0 a 150 nil; dc 1960 a 1985, 150 nil a 750
nil; dc 1985 a 1996, 750 nil a 2,5 nilIcs cn
acnas 11 anos! Una ncdia dc 10 nil
rcclanacs or dia uiil! Vcjanos a cvoluao do
nuncro dc Junias dc Conciliaao c Julgancnio
45
criadas cn Caninas (dados dc ninIa auioria}.
1a.. cn 1944; 2a.. cn 1979; 3a.. cn 1987, 4a.,
5a., 6a., 7a. c 8a.. cn 1993; 9a.. cn 1998. Nos
rinciros 35 anos, foi criada acnas una Junia,
nos 10 anos scguinics, nais 2 Junias, c nos
uliinos 9 anos, 5 Junias! Quc crfornancc! Sc
clas gcrasscn crcscincnio cconnico, con
alsoluia ccricza, scranos o as dc naior
succsso nas uliinas dccadas, uliraassando aic
a Corcia do Sul, nas arccc nao scr cssc o caso.
Qual a razao ara iaas dc crcscincnio dc
confliios iao closivas? Ora, c a roria Jusiia
do TralalIo quc rcssuc c csiinula os
confliios. MclIor scria quc csiinulassc a
roduao c o cnrcgo. Visio dc ouiro onio dc
visia, c o rcsuliado da ou11uro quc inrcgnou
nossa fora dc iralalIo, c ialvcz, nada scja nais
inorianic do quc a culiura dc un ovo; lcia-sc,
a roosiio, o nonuncnial iralalIo dc Ma
Wclcr A ctcu otcstuntc c o csto do
cutusno". Essa c a qucsiao fulcral. En
convcrsas infornais con cqucnos c ncdios
cnrcsarios a rcsciio dc rovavcis rojcios dc
invcsiincnios, clcs invariavclncnic nc
rcsondcn. AI! nuo! Cududo con u Justu do
TuIuIo!" Sc, no nundo aiual, os ascs quc
dcran ccrio csiinulan a Iarnonia cnirc o
caiial c o iralalIo, or quc nao scguir-lIcs o
ccnlo? Ela, a Jusiia do TralalIo, iornou-sc o
rincial cononcnic do Cusio Drasil" c o
46
rincial olsiaculo insiiiucional ara o
dcscnvolvincnio nacional.
47

O Mercado da Justia do
Trabalho

Por quc dificilncnic scra ciinia no Drasil
a Jusiia do TralalIo? Ou, ainda, a cnornc
caacidadc dc rcsisicncia da cororaao da
Jusiia do TralalIo? Dc faio, nun scniido anlo
da alavra, cla significa un faniasiico ncrcado
dc roorcs inacrcdiiavcis c dc rivilcgios quc
icniarcnos dcnonsirar ncsic ariigo. Anics dc
nais nada, una cqucna rcssalva, fruio dc
ninIas rcviscs cssinisias quc, infclizncnic,
scnrc sc rcalizaran ncsscs uliinos anos. O
nais rovavcl c quc a CPI do Judiciario sc
iransfornc cn nais un csciaculo circcnsc
dcvidancnic conandado cla TV Clolo c
congcncrcs, solrc qucsics dc corruao c
ncoiisno, iao a gosio do as nos uliinos
icnos. Isso c unu ucgonIu!" c coisas do
gcncro. Ou cniao, Calvao Ducno, cnfaiico. Vu,
scnudo! Vu quc c suu!". Ha nais dc 30 anos, no
ncu curio clio cn Monicvidcu, un uruguaio nc
dizia con ironia. E Hus cs c nus gundc dc
nundo." c acrcsccniava. E Muucunu cs c
nus gundc dc nundo.". Quando un ovo crdc
a caacidadc dc raciocnio, dc cnsar a rclaao
causa-cfciio, dos rudincnios da logica, o circo c
48
un csciaculo ancsicsico c conforiavcl ara os
dcicniorcs do odcr, cono na aniiga Fona.
Polrcs crisiaos dc cniao. Os cscandalos, oI... os
cscandalos! Solrciudo os oliico-financciros.
Ora, dcscnvolvanos o as c clcs icrninarao.
Para nin, o gronde esondo1o c a falia dc
cnrcgos c roduao ou, cn ouiras alavras,
csiancar o nais lrcvc ossvcl a gcraao dc
olrcs c niscravcis. Alcn, c claro, dc dininuir o
riino alucinanic da inicnsidadc da gucrra, aqui
cufcnisiicancnic dcnoninada dc violcncia
crininal". Aic os lisos crcclcn isso! Acsar dc
os olrcs c niscravcis consiiiurcn insuno
indiscnsavcl sc nao nc falIa a ncnoria, dcvo
cssa idcia ao Sr. Folcrio Canos, ainda quc ficl
dcvoio do ScnIor ara a rcgaao das graas
divinas. Ncssc asccio, a riqucza naicrial nao
consiiiui ara clcs nada inicrcssanic; a olrcza c
a niscria sao naicrias-rinas nais ronissoras.
Na raiz dc iudo, scnrc cnconiran-sc os
fundancnios do Trilunal do Sanio Ofcio c da
Inquisiao. o Iorror riqucza, ao lucro c ao
cnrcsario.
Sc insisio no icna da Jusiia do TralalIo,
c orquc csiou convcncido quc clc guarda una
rofunda corrclaao, ncgaiiva, con o crcscincnio
cconnico. Essc c o anago do dclaic. Tudo o quc
iivcr rclaao con o crcscincnio cconnico dcvc
scr riorizado. Sc os scnIorcs scnadorcs c
dcuiados ncccssiian dc luzcs, Iolofoics,
49
cancras, cic. ara as roinas clcics, cssc
dcvcria scr un rollcna aric. Mas nao o c.
Essa c a iragcdia.
Concccnos, a ariir dos dados dc quc
disonIo, a csiinar a cvoluao c as dincnscs
fsicas dcssc ariicular ncrcado. A ariir dos
anos 60-70, os agcnics cconnicos ligados
csfcra jurdica crcclcran o cnornc oicncial
quc a CLT c a Jusiia do TralalIo alriran aos
scus ncgocios. o ncrcado dos confliios
iralalIisias(12}. O rinciro asso foi a alcriura dc
inuncras faculdadcs ariicularcs dc Dirciio, scn
cira ncn lcira. Os invcsiincnios cran laios,
cursos noiurnos, auscncia dc laloraiorios cic. c o
fuiuro ronissor. Os advogados concaran a scr
roduzidos ao ncsno riino quc un iorno-
rcvolvcr roduz arafusos. Dc faio, dados dc
1996 indican quc dos 350 nil advogados
cisicnics no as, 45% aiuavan na arca. Essas
faculdadcs dc Dirciio odcn scr criadas scn
scqucr a cigcncia dc un unico PIosocu Docto
no scu coro doccnic c ainda disor dc un
crodo dc carcncia dc 8 anos ara a fornaao dc
un icro do scu coro doccnic na caicgoria dc
Mustcs. Os rcsuliados odcn scr lcn avaliados
nos concniarios dc una ronoiora (O Esiado,
31/8/96}. Conia-sc do candidaio quc, ao fazcr o
canc da OAD ara olicr a caricira quc lIc daria
o dirciio a ccrccr a advocacia, foi indagado clo
caninador solrc a difcrcna cnirc cssoa
50
fsica" c cssoa jurdica". Fcsondcu o
candidaio. Sc cctuncntc u dstnuo cntc os
dos tcnos. Pcssou scu c quuquc un, cu, o
cxcno. Ju cssou udcu, scn dudu, c
Vossu Excccncu."
Pu ussu con a cansao do ncrcado no
scior rivado, foi a do scior ullico. Nasccndo do
zcro cn 1943, Iojc, a Jusiia do TralalIo
significa 50% dos gasios do Podcr Judiciario. Nao
Iavcra un unico ccrclro nacional ara
qucsiionar sc isso cisic cn alguna ouira aric
do nundo? VasculIcn, scnIorcs lacIarcis! Eu
os dcsafio! Scja na frica ou cn DangladcsI; nos
ascs civilizados, ncn crcan icno, ois la, cla
scqucr cisic. Dc faio, dos 4904 juzcs fcdcrais
cisicnics no as, 4306 sao juzcs iralalIisias,
dos quais 2819 sao juzcs classisias, 57% do ioial
gcral, orianio (dados dc 1996}. Os juzcs
iralalIisias crfazcn, assin, a nodcsia" cifra dc
88% do ioial dc juzcs cisicnics no as (fonic.
Danco Nacional dc Dados do Podcr Judiciario,
ullicados cla FolIa cn 26/2/97}!
O uliino griio da noda na cansao fsica
do ncrcado da Jusiia do TralalIo c o cano.
Un anigo nc coniou quc os advogados
iralalIisias sacn caia dc confliios rurais. A
roiina funciona nais ou ncnos assin.
51
Ha quanios anos o scnIor nora aqui?
AI, sci la, nais ou ncnos uns vinic
anos.
A sua nulIcr faz faina na casa do
airao?
AI, faz! Elcs sao gcnic nuiio loa c nos
ajudan cn ianias coisas!
O scnIor, or acaso, salc dos scus
dirciios?
Sci nao, douior, c ncn qucro salcr.
Dcn, dc qualqucr forna, voliarci na
roina scnana con os calculos na nao
(con quc icniacs!}.
Nosso olrc siiianic dcscolrc quc, aos
dczcnas dc anos dc laluia, o valor da roricdadc
nao colrc o assivo iralalIisia! Dc faio, una
noia rcccnic do colunisia Ccsar Ciolli, do Esiado
(31/3/99} rclaia o scguinic. Unu scnIou cuo
nco Icn c un sto cn Lncu, ondc csdc, tcn
suu ocdudc uncuudu dc cnIou o
dccsuo du Justu do TuIuIo. Fo condcnudu u
ugu HS 5UU n u un cx-cncgudo quc
gunIuuu suuo nnno c tuIuIou uu cu
duuntc ucnus scs unos..." Un cauio
fazcndciro nc rclaiou quc sua fazcnda disc dc
4 casas, cn crfciias condics saniiarias,
fccIadas! Coniou-nc ainda quc un vizinIo scu
con inorianics coniriluics ara o
dcscnvolvincnio dc dcfcnsivos no culiivo dc
ionaics Iojc, dc uiilizaao cn anliio
52
nacional, nas lasianic dcscuidado con os novos
icnos crdcu alsoluiancnic iudo c vivc dc
favor na casa dc un dos filIos.
Dc faio, Iojc, nuiios fazcndciros oian
or nao iocar suas fazcndas c gcrar cnrcgos
dcvido a cssc rollcninIa". E dcois, nuiios sc
crgunian dc ondc lroian, dcois dc 1980, os
MST da vida? E a grandc naioria, solrciudo os
adrcs c lisos, conclui solrc a ncccssidadc dc
rcforna agraria. E cu os dcsafio. dondc dcnnios
a rcforna agraria rcsolvcu o rollcna da
roduao agrcola? Na E-UFSS? O naior
classico do narisno solrc o icna c. Lu cucstn
uguu", dc Karl Kausily. DisonIo dc un vclIo
ccnlar anarclccido clo icno c clas idioiias.
Os Esiados Unidos, aiualncnic, con acnas 3%
dc sua oulaao iralalIadora no cano, sao o
naior roduior dc graos do nundo! E la, nunca
ningucn falou ncssc ncgocio dc rcforna agraria.
Faanos una icniaiiva grosscira, nas
aliancnic rclcvanic, dc csiinar a dincnsao
nonciaria dcssc ncrcado. O cusio da Jusiia do
TralalIo c, Iojc, dc F$ 3,5 lilIcs. As acs
iralalIisias conira a Uniao (dados dc 1996}
foran dc F$ 2,4 lilIcs. Para o scior rivado,
adoiarcnos as scguinics Iioicscs. a} 95% das
rcclanacs sao conira nicro, cqucnas c ncdias
cnrcsas; l} o cusio ncdio dc cada aao scra
csiinado cn F$ 3 nil. O nuncro dc acs
53
rccclidas cn 1998 foi dc aroinadancnic 3
nilIcs. Logo, icrcnos. 3.000.000 0,95 F$
3.000 nais ou ncnos F$ 9 lilIcs. Porianio,
sonando as arcclas, icrcnos. M 3,5 + 2,4 + 9
F$ 15 lilIcs. Dcsrczanos, ncsscs calculos,
or alsoluia falia dc csiinaiiva dc ordcn dc
grandcza, a arccla dcvida s acs novidas or
alios funcionarios dc csiaiais c do scior
rivado(13}. Traduzindo ara una nocda
civilizada, algo cn iorno dc US$ 10 lilIcs!
Traia-sc, orianio, dc un ncrcado dc
considcravcl dincnsao. Algucn sc aircvcra a
cnfrcniar a AMD c a OAD? Essas sao as rosaicas
razcs clas quais a Jusiia do TralalIo nao scra
ciinia c o Drasil, no nnino, c un as dc fuiuro
duvidoso.
54

Aos Juzes do Trabalho

Ao lcr os conira-arguncnios da juza Ivani
Ciuliani (Corrcio Poular, 14/4/99, ag. 3} aos
ncus dois rinciros ariigos solrc a Jusiia do
TralalIo, una duvida nc assaliou. scrian csscs
conira-arguncnios fruios dc sua ingcnuidadc ou
acnas una arguncniaao o dono suu, ou scja,
una ncra dcfcsa dos scus rivilcgios? Mcus
arcos conIccincnios solrc Mclanic Klcin,
sicanalisia inglcsa, solrc a inoriancia da
rclaao con o scio naicrno na fornaao da
crsonalidadc c voracidadc, sugcrcn cssa
scgunda Iioicsc.
Ela, dc faio, iralalIa cn cccsso c crc
luiar or una nolrc causa cn favor dos
dcsroicgidos, dcscanisados, cic. AI... vclIo
Pcron! uc utu nos Iuccs! Aic o Infanic Collor
gosiou dcssa crcssao nagica. os dcscunsudos.
Pcna quc o fascisno, no nundo civilizado,
norrcu. , aic ccrio onio, irisic afirnar quc o
nclIor ara o rogrcsso do as scria quc cla nao
iralalIassc ou, cniao, nudassc dc rano. Dc faio,
falian inuncros juzcs cn ouiras arcas criicas
do Judiciario. O iralalIo dos Srs. juzcs
iralalIisias nao c acnas inroduiivo ou inocuo.
Elc c dc faio nocivo ara o fuiuro do as. Valc o
55
vclIo aforisno. o cunnIo do ncno cstu ccto
dc Ious ntcnocs. Mcu ai, con sua arca
crudiao, ja nc cnsinava anos airas quc. Eu c
uc, ncu Io. O dc, ncsno, c ucctu". Por
ouiro lado, a Sra. juza arccc nao Iavcr
cnicndido o icor do ncu discurso. A Jusiia do
TralalIo crcsccra ud nntun cnquanio cla
cisiir. Dolrcn o nuncro dc Junias. Logo nais,
dolrcn novancnic. Alcn da qucsiao ccniral, ou
scja, scu asccio nocivo solrc a roduao c o
cnrcgo, o dcficii ullico noninal vai dc vcnio
cn oa; Iojc, csianos rodando nodcsia" cifra
dc 14% do PID! AcIo quc ncn a Fussia cIcgou
la. Hojc, aic ondc vao ninIas infornacs, cla, a
Jusiia do TralalIo, so cisic no Drasil. Ncn na
Cuaicnala, no Panana, cn El Salvador, na
Vcnczucla, no Equador cic., ou scja, ncssc
asccio, o Drasil, dc faio, cricncc ao Quario
Mundo.
Pouaranos icno c alavras, dutu ucnu,
sc a rcfcrida Sra. juza lcssc con nais aicnao c
ncnos cnoao os nossos arguncnios. En
rinciro lugar, calc rccisar, quando afirna quc
nuo sc quu u suu utududc", quc nao acnas nc
dcfini cono nicrocnrcsario cono aic o rano
uliracsccfico cn quc iralalIo, i.c., narccnaria,
i.c., novcis dc nadcira sol cnconcnda. Alcn
disso, cu nao nc iniiiulo" cngcnIciro c
ccononisia. Eu o sou, dc faio. SuonIo quc, cla
sua crudiao c cargo, a Sra. c advogada, c nao
56
acnas una sinlcs juza classisia. OI... icrra dc
lacIarcis! Pcna quc os confliios iralalIisias nao
gcrcn ncn roduao ncn cnrcgos! En scgundo
lugar, cngana-sc a Sra. quando cnsa quc cu
dcsconIco cssa ccrcsccncia, fruio dos
inicrcsscs dos aiuais dcicniorcs do odcr,
dcnoninada dc Consiiiuiao da Fcullica, dc
5/10/88, a naior do nundo". Olscrvcn lcn
ninIa rofccia. cnquanio cla cisiir, o Drasil
janais voliara a crcsccr c gcrar cnrcgos c sc
iransfornara no rincial disiriluidor c
coriador dc drogas do nundo. O fuiuro dos
scus filIos, Sra. juza, csia ligado
indissoluvclncnic ao dos ncus. or isso quc a
olcnica nos inicrcssa a anlos c a iodos. O
canlio corrcio, a auscncia dc iruqucs clciiorais
na fornulaao da oliica cconnica c os juros
laios so nos crniiirian, sc rcalizados, rcsirar
con un ouco ncnos dc dificuldadc. Dc faio, no
ncu scgundo ariigo, A Hstu du Justu do
TuIuIo", cn quc rclaio, cnirc ouiras coisas, o
nccanisno closivo, concncial, dos confliios
iralalIisias, afirnci. Postconcntc, uccnos
quc suu cuouuo u dos contos, utuucs du
Consttuuo dc l9SS, contnuuu u concu
undu nus o quudo". Fclizncnic, ara nin, clo
ncnos, la csia iudo rcio no lranco", cono
dizian nossos anicassados oriugucscs. En
icrcciro lugar, rclaiando ninIa ingcnuidadc ao
voliar ao iroico, conici quc joguci na laia dc lio
57
o cnvcloc da noiificaao judicial, c nao a roria
noiificaao, ois scnao, ncn faria scniido
rocurar un advogado. En quario lugar,
dcvcnos rccisar quc dc faio sonos adcios do
caiialisno sclvagcn", aquclc ncsno quc
clininou a olrcza c a a niscria nos ascs do
Princiro Mundo c, asncn, inclusivc na Succia.
A Hisioria c nuiio nais inorianic do quc o
Dirciio. Essa sua linguagcn filonarisia csia
dcnodc. O Muro dc Dcrlin ruiu. Alcn do nais, sc
a scnIora lcssc solrc ouiros icnas solrc os
quais cscrcvo, crcclcria quc o naravilIoso
caiialisno nunca vingou or cssas lagas.
Vivcnos un caso su gcncs na Iisioria
cconnica Iunana, quc dcnonino dc
sulcaiialisno", ou sulccononia dc ncrcado",
cn quc cisic aic una Jusiia csccfica ara as
rclacs dc iralalIo. Essc c o drana.
Os rcccnics aconiccincnios cconnicos
o dcrrciincnio do congclancnio canlial, nc
crniiiran conrccndcr ouiro asccio
inorianic do sulcaiialisno lrasilciro. a
rclaao Jusiia do TralalIo Vcrsus Inflaao".
Esia c una ca fundancnial na clicaao do
nccanisno da insoluvcl inflaao lrasilcira. Aic
cniao, so Iavia conrccndido a inoriancia da
Pcirolras via canlio olco dicscl, gas dc
cozinIa c ouiros insunos dcrivados dc cirolco
aliancnic rclcvanics na nairiz dc roduao. Dc
faio, aos rinciros c ilios sinais dc rcionada
58
inflacionaria, juzcs dc scgunda c icrccira
insiancia sc arcssaran cn afirnar quc, scn
duvida, os salarios dcvcrian scr rc-indcados!
Scra quc scus inconscicnics csiarian
rcocuados con scus rorios salarios ou con
os dos dcscanisados? Evidcnicncnic, a
indcaao, ncsic noncnio, iornar-sc-ia lcnIa dc
considcravcl calilrc no fogo inflacionario. Un
asccio curioso c quc cla c dcnoninada dc
inflaao incrcial" or grandc aric dos nais
inorianics ccononisias oficiais c oficiosos do
as. AlolrinIas locais ara anliar o lcquc dc
iauiologias nacionais. Ja o Sr. Aninio Carlos
MagalIacs, con scu ncro insiinio oliico, foi
cnfaiico. Sc c-ndcxu, u sn c quc u Justu do
TuIuIo scu dcntuuncntc cxtntu". Sinlcs
lravaia, ois cla janais scra ciinia c scguira
livrc, saliiianic c cansiva cono scnrc. O
inido iiroicio aiual scrvira, na nclIor das
Iioicscs, ara clininar os classisias, cono
arccc scr o dcscjo do rncic. A icsc c sinlcs c
dircia. alcn do dcficii ullico, rcnissa
fundancnial ara a clininaao dcfiniiiva da
inflaao, cla janais scra clininada scn a criaao
dc un Danco Ccniral indccndcnic do Eccuiivo,
a clininaao da Pcirolras c da Jusiia do
TralalIo.
59

Associao dos Advogados
Trabalhistas
A siquc Iunana c rcvcladora
(iraiocira?}, cono nos cnsinou o gcnial Frcud. O
ariigo da advogada Iara Mariins, Prcsidcnic da
rcfcrida associaao, iniiiulado O Mccudo du
Justu do TuIuIo", con o ncsno iiulo dc un
rcccnic ariigo assinado or nin, irouc-nc cssa
idcia ao cnsancnio. Ela conca dizcndo quc.
Scn ctcnsuo dc uncntu ocncu con o S.
Josno Moucs..." c icrnina o ariigo dizcndo. ... u
ossIdudc dcc o suctu-sc us nouus
ncddus udcus cn ucc dos dunos ouocudos
o suus nundudus ucusuocs". Traduzindo cn
niudos. cla, cn nonc dc sua associaao, nao icn
inicrcssc na olcnica, nas, una vcz quc cu a fiz
incviiavcl, o nclIor ara clcs scria clininar o
crigo cu, no caso. Ora, srs. lacIarcis! Nao
laicn o nvcl! Nosso dclaic c oliico c
inorianissino, sc o as fossc scrio. A coisa c
sinlcs. cnconircn arguncnios c fundancnicn-
nos. Por quc nao lIcs inicrcssa a olcnica?
claro, nclIor ara os srs. quc cssa qucsiao
fciida, o ncrcado da Jusiia do TralalIo, ficassc
Icrnciica nos orcs da casa. Cono nao arccc
scr cssc o caso, aic aqui, fclizncnic, os srs. sc
dccidcn or ancaar-nc.
60
Analiscnos alguns asccios dc scu icio.
cn rinciro lugar, nao Ia crisc da Jusiia do
TralalIo. Pclo conirario. Ela, assin cono o
dcscnrcgo c as cnrcsas dc scgurana, sao
casos rarssinos dc roscridadc no ncio da
iragcdia lrasilcira, quc, rcalncnic, foi acclcrada
clo Plano Fcal, confornc scus arguncnios. Sua
roscridadc daia dcsdc scu incio, cn 1943, con
a criaao da Consolidaao das Lcis do TralalIo
(CLT} c da Jusiia do TralalIo, clas naos
icraiogcnicas do diiador Cciulio Vargas,
insirando-sc na Cor1o de1 Lovoro dc Mussolini.
Scra quc os srs. lcran ncu scgundo ariigo, solrc
o icna iniiiulado A Hstu du Justu do
TuIuIo", cn quc rclaio sua origcn fascisia?
Aarcnicncnic nao, ou lcn fazcn dc conia quc
nao. Ela nao c o dcsaguadouro da crisc social.
Pclo conirario, cla c o rincial faior, do onio dc
visia insiiiucional, da crisc social. Ela csiinula o
confliio cnirc caiial c iralalIo, c isso c norial
ara nossas cqucnas c fragcis cnrcsas, quc
gcran nais dc 50% dc cnrcgos no as. Nossa
fora dc iralalIo, Iojc, cnconira-sc ioialncnic
conianinada or idcias cono. uou o cc no ...",
ou cniao, cniran cn nossas cnrcsas
colccionando docuncnios ara una osicrior
rcclanaao iralalIisia, cufcnisno, quasc
scnrc, ara ciorsao. Cono gcrar cnrcgos c
riquczas nun inlroglio cono cssc? Nao c quc
scjanos naus aircs ou naus cnrcsarios,
61
(ccccs aric}, c quc a Jusiia do TralalIo
icn cono rcnissa quc 1odos os po1res so
mous, aiona narisia aradoalncnic
assinilado cono vcrdadciro clo fascisno.
Pcrcclcn a difcrcna?
Pcrdocn-nc sc falIci ao nao ciiar
dcicrninada fonic. quc ncu cdiior c icrrvcl.
Vivc nc uando as orclIas cla cicnsao dc
ncus icios. Mas vanos la, rccaiiulo suas
alavras a rcsciio das ninIas afirnaiivas ...
quc dos J5U n uduogudos cxstcntcs no Hus,
45% utuun nu Justu do TuIuIo, ucn dcssc
dudo nuo sc conuuc u ontc scquc o ctudu,
utc oquc nuo dcuc cxst". Quc audacia! E
dcois, advoga quc ainda quc 100% dos
advogados do as fosscn iralalIisias, quc icria
cu a vcr con isso? Ha un lado inicrcssanic no
raciocnio dos srs.. a dcfcsa da livrc alocaao dc
rccursos. Eu, cono lilcral radical, acIci, cn
rincira insiancia, lasianic valido o arguncnio.
Porcn, rcflciindo un ouco nais solrc a qucsiao,
conclui quc a Jusiia nao dcvcria scr una
sinlcs qucsiao dc alocaao dc rccursos,
lascada, cnirc ouiros fundancnios, no criicrio dc
Parcio. O as ja c su gcncs, con sua Jusiia
do TralalIo, nas con 100% dos advogados
aiuando na arca, a coisa cIcgaria s raias da
loucura c da inlccilidadc ioial. Acsar dc quc a
icndcncia c rcalncnic cssa, ara agravar nossa
infclicidadc, ois csic ncrcado coniinua scndo
62
ronissor. A fonic dc ncus dados foi oliida
airavcs dc una lrilIanic rcoriagcn, Auo
tuIuIstu uu utcnutuu dc cndu, d'O Esiado
dc 17/2/97. Os dados da rcoriagcn sao
rovcnicnics dc una csquisa da OAD rcalizada
cn 1996, lascando-sc nuna anosira fciia cn
296 nunicios. Essa c una dc ninIas
infundadas acusacs. Nao crcio icr vocaao ara
corofilo, nas csiudo cssa ccrcsccncia, a Jusiia
do TralalIo, Ia anos, or crcr quc cla c,
solrciudo, sua ciinao, c ca fundancnial ara
o dcscnvolvincnio do as. Alias, acIo quc iodos
dcvcranos csiar rcocuados, ois, afinal,
csianos iodos no ncsno larco. Pcna quc a
voracidadc, quasc scnrc, inca cssa
conrccnsao.
Quanio ao asccio dc o dcto nucnuuc
dc sccn os uduogudos Icn ugos cos scuos
quc cstun", nunca alordci o icna. Mas, a lcn
da vcrdadc, os srs. nao sao agos clos
dcsscrvios quc rcsian, nas sin vivcn dc
conisscs/crccniagcns solrc ciorscs. A csia
o luslis, o X da qucsiao. O ncgocio nao c
sinlcsncnic lon, c oiino. O caso dos
advogados das rcclanadas c rcalncnic difcrcnic.
clcs sao dc faio agos clas cnrcsas, donas-dc-
casa ou associacs dc lairro quc nonian
coocraiivas dc scgurana rivada ara
rccncIcr o vazio dc un Esiado nalfadado.
63
Para arrcnaiar, ocorrcu-nc csicndcr
algunas idcias dc cnsadorcs do assado. Sc a
gucrra c una qucsiao scria dcnais ara dcia-la
a cargo acnas dc gcncrais", assin cono a
ccononia acnas ara os ccononisias, a Jusiia
do TralalIo c un icna nuiio scrio ara dcia-lo
rcsiriio ao crculo dos srs. causdicos.
64

A Justia do Trabalho e o Art. 5

Olscrvcn lcn cssas salias alavras dc
Maquiavcl solrc a aniiga Fona, Ia
aroinadancnic 500 anos. Fcz u cIcu u
quu o dcstno outogu un cgsudo udcntc,
cuus cs sc conInun dc nodo u usscguu u
tunqdudc dc todos, scn quc scu ncccssuo
conu-us. E o quc sc uu cn Esutu, ondc us
cs oun csctudus duuntc oto sccuos, scn
utcuuo c scn dcsodcns cgosus"
(Concntuos soIc u ncu dccudu dc Tto
Luo, Edtou Unucsdudc dc Husu, ug. 2J}.
irisic lcnlrar quc Francisco Canos, ninciro,
cjoraiivancnic dcnoninado dc CIico Cicncia"
or conunisias c ouiros, a scrvio do diiador
Cciulio Vargas, foi caaz, sozinIo, dc lcgislar
solrc iao gravc qucsiao cono a rclaao cnirc
caiial c iralalIo. Ou nclIor, coiar a lcgislaao
dc un assagciro diiador iialiano. Mussolini.
Mais irisic ainda c cnsar quc a Cororaao do
Judiciario consiga iransniiir a grandc aric do
as iraiar-sc a Consolidaao das Lcis do
TralalIo (CLT} c a Jusiia do TralalIo dc coisas
nodcrnas. Quando lcvanio o dclaic solrc a
origcn dc anlas, iodos fogcn assusiados.
65
Un arguio lciior, Liio Calaii, nos alcriou
solrc un dos inorianissinos asccios da
Jusiia do TralalIo. sua afronia Consiiiuiao.
Dc faio, no nosso rinciro ariigo solrc o icna,
lancniavano-nos solrc o quc nos arccia sua
arcialidadc no iraio dos confliios iralalIisias".
Fclizncnic, cssa ccrcncnicia caria dc 88
incororou no scu icio un rincio univcrsal
do dirciio, no scu ari. 5: Todos so 1guo1s
peron1e o 1e1, sem d1s11no de quo1quer
no1urezo... Ocorrc, ara nosso augurio, quc cssa
nao c a filosofia da Caria dcl Lavoro dc Mussolini
c ncn dc sua coia iroical, a CLT. Quando a
ciiada Caria csiava norilunda na Iialia, a CLT
csiava scndo laniada aqui, cn 1943, ondc
florcsccu ianio a onio dc gcrar os poque1ros
rofissionais csccializados cn agcnciar"
confliios iralalIisias, cufcnisno ara
ciorscs". Curiosancnic, o ilusirc Sr.
Pazzianoiio, Vicc-Prcsidcnic do Trilunal Sucrior
do TralalIo (TST}, afirnou, no Corrcio Poular do
dia 10/6/99, ag. 3, quc. A cgsuuo tuIuIstu
cutou, o nco sccuo, u utu uIctu cntc cutu
c tuIuIo". Scra quc cssc cncrguncno ainda nao
crcclcu quc o caiialisno, quc nao rcssuc
concciiualncnic cssa luia, foi o quc dcu ccrio c
clininou a olrcza c a niscria ondc florcsccu?
Ou scria Iojc cssa olrc Fussia dilaccrada c
grandc coriadora dc rosiiiuias un ccnlo a
scr scguido? A razao naior ara iananIa falia dc
66
crccao c a voracidadc do scu csinago c a dos
scus arcnics.
Vcjanos alguns asccios da roiina das
Junias dc Conciliaao c Julgancnio (clas nao sao
ncccssariancnic assin, ois, cn algunas
ooriunidadcs, dccndcn da dccisao cssoal do
Juiz quc rcsidc a Junia.
a} Sc a rcclanada nao conarccc
rincira audicncia, cla c condcnada rcvclia,
alcn da confissao quanio naicria dc faio (CLT,
ari. 844}. Sc o rcclananic nao o faz, ainda icra
varias cIanccs ara dcsarquivar o roccsso, con
a rcsiriao do liniic dos 2 anos. Soulc quc, cn
algunas ooriunidadcs, o rcclananic sc cnconira
rcscnic, nas, sc or alguna razao calalsiica,
scu advogado nao gosiar do nuncro da Junia,
clcs nao conarcccn, ois ainda icrao ouiras
cIanccs, do onio dc visia da icoria da
rolalilidadc, dc cair cn ouiros nuncros. E o
ari. 5?
l} Sc a rcclanada nao csia assisiida dc
advogado, a audicncia nao sc rcaliza c a ncsna c
condcnada caso oosio ao do rcclananic. o
juiz o argui c o roccsso scguc cn frcnic. E o ari.
5? Vivcnos un caso cn quc os juizcs
condcnaran o rcclananic or liigio dc na-fc,
nas, ara concnsar o coiiadinIo",
cnconiraran Ioras-ciras nuna cnrcsa cn quc
67
clas sao roilidas cccio cn siiuacs
incviiavcis, o quc nao cra o caso.
Inicrcssanissina, ncssc asccio, a rcoriagcn
da rcvisia Eanc dc 19/5/99. O caso nais
iiorcsco c o dc un sujciio quc iralalIava 24
Ioras or dia! Quc fcnncno!
c} Sc a rcclanada acIa injusia a scnicna
na rincira insiancia, icra quc rccolIcr
dcicrninada quaniia ara rccorrcr insiancia
sucrior, caso conirario ao do rcclananic, ara
qucn a farra c graiis(14}. E o ari. 5?
d} Vivcnos un caso cn quc o rcclananic
rcscnciou nosso dcoincnio, ao asso quc nos
fonos convidados a rciirar-nos duranic o scu.
Aarcnicncnic, Iouvc un crro do juiz, ois isso
nao dcvcria icr ocorrido, scgundo o Codigo Civil.
A razao odc icr sido a fora do scu inconscicnic
a favor dos dcscunsudos.
Na visao fascisia da CLT, iodos os
cnrcgados sao Iiossuficicnics, isio c,
indivduos ccononicancnic fracos c quc,
orianio, ncccssiian da roicao do Esiado,
ncsno no caso dc alios cccuiivos (!}, ao asso
quc iodas as cnrcsas sao culadas, salvo rova
cn conirario. Quc rincios jurdicos! Calc lcn
a crgunia, ncssas uliinas dccadas dc
csiagnaao cconnica. Qucn c o nais fraco? O
csccialisia cn ciorscs ou a cqucna-cnrcsa
68
lcira da quclradcira?" A Jusiia do TralalIo c
un dos rinciais faiorcs ncssc roccsso dc
quclradcira. E dcois da quclradcira, lons
funcionarios irao auncniar o ja indigcsio csioquc
ccrciio dc dcscnrcgados! O rollcna ccniral
c a gcraao dc cnrcgos c o lcn-csiar social.
Cono a Consolidaao das Lcis do TralalIo c a
Jusiia do TralalIo nao scrao ciinias, o nais
racional, ncsno, dutu ucnu, ncsic as dc
irracionalidadcs, scria clininar o ari. 5.
69

A Justia do Trabalho e o
Emprego

En rinciro lugar, dcvo agradcccr alguns
assduos lciiorcs dc ncus insidiosos" ariigos
solrc a Jusiia do TralalIo, ncdianic o Corrcio
do Lciior, do nosso rczadssino Corrcio Poular.
Quc nc crdocn os lciiorcs sc, cn algunas
ooriunidadcs, uiilizo duras alavras, con o
iniuiio dc rovocar o dclaic, ois clc inicrcssa
acnas a una nnina arccla lucida do as. Dc
faio, una rcccnissina csquisa, cnconcndada
cla Fora Sindical (O Esiado, 26/6/99},
dcscolriu quc 89% dos cnircvisiados sao
conirarios sua ciinao. Ora, no aiual ciclo da
nossa vida oliica, cnlasada nun sisicna dc
voios olrigaiorios, quais os oliicos quc
ionarian cono landcira un alacai" cono
cssc? Dcvo agradcccr, ianlcn, a ouiras
inuncras nanifcsiacs dc aoio no Corrcio do
Lciior, dcnirc clas a do Sr. Sclasiiao Falclo
Quciroz FilIo, quc, afciuosancnic, rcfcriu-sc a
nin cono Prof. Moracs".
Un lciior, o Sr. Edillcrio CIavcs, acrcdiia
quc dirijo a olcnica ao dcscnrcgo dos aiuais
juzcs, c afirna. Mudcn os uzcs... cxtngu u
70
Justu do TuIuIo... nuncu!" Fcalncnic, clc nao
cnicndcu o ccrnc da arguncniaao. O rollcna
ccniral c cla cono insiiiuiao. Dc faio, concordo
con sua crccao dc quc cla nao scra ciinia,
nao nunca, claro, ois scnrc rcsia una icnuc
cscrana, cono afirnci cn varios dc ncus
ariigos, ois o as, no curio c ncdio razos, nao
icn fuiuro. Sua scgunda linIa dc raciocnio c quc
a ciinao da Jusiia do TralalIo significaria
rciroagir cscravidao. Ja ouvi isso dc algun juiz
classisia. La vai lala. cono quc o Drasil dc 1889
a 1930, a Iojc dcnoninada VclIa Fcullica, icvc
un dos crodos nais fcricis, scnao o nais fcriil
da sua Iisioria, scn alsoluiancnic ncnIuna
rcgulancniaao iralalIisia? Covcrnos
dcnocraiicos, auscncia dc inicrvcncs niliiarcs,
favclas, assalianics, assassinos, ocuacs dc
scn-icrra c scn-icio c roscridadc cconnica,
con nosso lrilIanic scior dc coriaao dc cafc
na linIa dc frcnic. Dcois, graas Crandc
Dcrcssao dc 1929, vcio Vargas con scus
rincios fascisias c suas fanigcradas CLT c
Jusiia do TralalIo. Aos faios, srs., ou cniao,
rccscrcvan a Iisioria. Nossa aiao c a vcrdadc,
ainda quc, cono rccisou NicizscIc, cla scja
scnrc iao dolorosa.
O scgundo caso c nuiio nais inicrcssanic.
iraia-sc do caso dc una sinlcs iralalIadora",
coiiadinIa, dc nonc Joaquina Vciga. Mal salc cla
quc scr iralalIadora ncsic as da farsa do Fcal
71
c un rivilcgio. Ela sinlcsncnic nc cdc, con
duras alavras, quc cu nc calc! Ela sc scnic
cansada dc lcr ncus ariigos solrc a Jusiia do
TralalIo; nao os ouiros, quando cscrcvo solrc
ccononia ou violcncia. Alcn dc iudo, ninIa
incrfciia crudiao a inconoda. cunsudu du suu
suIcdou... scus suIos conIccncntos". Ora,
Dona Joaquina, o dclaic rcalncnic cansa, cono
ioda aiividadc Iunana, nas faz-sc ncccssario
conira-arguncniar o oosio c nao cigir o scu
silcncio, ois isso nc arccc nuiia dcsclcgancia
cnirc civilizados. A rincira idcia quc nc ocorrcu
c iraiar-sc o scu caso dc una nanifcsiaao
circna dc nasoquisno, ois, afinal, a scnIora
nao c olrigada a lcr ncus ariigos. A scgunda
idcia foi dc quc o assunio lIc cra rcalncnic
significaiivo. Farcjci nas suas alavras iraiar-sc
dc una rcclananic iralalIisia. Dc faio, cono os
roccssos sao ullicos, iivc a acIorra dc
avcriguar raidancnic, via iclcfonc, scu caso. A
scnIora, rovavclncnic, dcu una naozinIa no
roccsso dc falcncia do Danco Auiliar, airavcs dc
una rcclanaao iralalIisia. Nao consigo rccisar
a daia, ois sao nuiios os anos; scqucr nc
rccordo sc csiava no as. E, junio con o lanco,
foran suas cnrcsas coligadas, algunas, arccc-
nc aic, do scior roduiivo, c con clas a gcraao
dc ccnicnas dc dcscnrcgados. A csia csia
rclaao, aarcnicncnic disianic, cnirc a Jusiia
do TralalIo c o cnrcgo. A ouira c o ncdo quc
72
cqucnos-cnrcsarios icn dc cnrcgar, dcvido
s ccnicnas dc arnadilIas criadas cla CLT c
cla Jusiia do TralalIo. Sc aic a un lanco os
srs. rcclananics conscgucn coniriluir ara sua
quclradcira, inagincn o quc nao fazcn cnirc as
nicro c cqucnas-cnrcsas! O cfciio c
dcvasiador! E nais dcscnrcgo! Qucn cra o lado
fraco (Iiossuficicnic} da rclaao? Os srs. ou o
lanco? A scnIora csia vivinIa da Silva, nas c o
lanco c as ouiras cnrcsas? Tao falidos quc ncn
nc lcnlrava dc suas cisicncias. Os lancos, no
Drasil, ianlcn sao rcsonsavcis cla dcsiruiao
dc nossas cnrcsas, nas a cula nao c
roriancnic dclcs, nas sin do govcrno, con
scus ncgadcficiis ullicos. Elcs nao cisicn,
aqui no Drasil, ara financiar a roduao c o
concrcio, cono o fazcn no lcn-succdido nundo
caiialisia. Mas cssa c una ouira Iisioria.
TcnIo insisiido quc a filosofia narisia,
incororada clo fascisno, c o ccrnc da nossa
Jusiia do TralalIo. Dc faio, olscrvcn algunas
dc suas alavras. Dcxc u Justu do TuIuIo
uu o tuo sodo c ep1orodo 1robo1odor". So
faliou ncsno acrcsccniar a nus-uuu. Por quc
cargas d'agua o Muro dc Dcrlin nao caiu solrc a
calca dc ianios aqui no Troico? OI!
infclicidadc! Fidcl, c dc ucdn, c a csircla" na
Cincira do Fio.
73
Nao nc calarci solrc as nazclas nacionais,
ois nao Ia causa naior do quc a luia clo lcn
ullico, c sc cssa nao fossc razao suficicnic, or
alguna csiranIa fora, arco scr una nova
nanifcsiaao dc Don Quioic. E, ara ncu
drana cssoal, scqucr conio con a ajuda dc
SancIo Panza ara alcriar-nc. Dc quc uuc o
goucno dus unus scn o goucno dus tus"
74

O Seguro-Desemprego e os 40%

Una das naiorcs nazclas nacionais
gcradas ncsscs uliinos anos, alcn dc ouiros
acrfcioancnios das ncfasias CLT c Jusiia do
TralalIo, c o scguro-dcscnrcgo c os 40% dc
nulia solrc o FCTS. O alirusno anador quasc
scnrc gcra cqucnas" iragcdias, cono no caso.
Vou rclaiar o quc icnIo vivido cssoalncnic c o
quc ouiros anigos, cqucnos-cnrcsarios,
rclaian-nc. Mas anics, un ouco dc Iisioria.
O scguro-dcscnrcgo icn origcn,
lasicancnic, na social-dcnocracia curocia, iao
ciosa dos rincios do Esiado do Dcn-Esiar
Social quc Iojc, ncssc nundo icrrivclncnic
conciiiivo, csiao scndo rcvisios, aic na Succia.
Os nvcis dc dcscnrcgo, Iojc, nos ascs
curocus, sao nais do quc o dolro dc nos
Esiados Unidos, acsar dc nilIcs dc Iisanicos
(dcnoninaao crrnca uiilizada nos Esiados
Unidos ara os laiino-ancricanos}, dcnirc clcs,
quasc un nilIao dc lrasilciros, quc ingrcssaran
no scu ncrcado dc iralalIo nos uliinos anos. A
ncnoria nc iraz lcnlrana a Iisioria dc un
olrc lrasilciro quc norrcu icniando airavcssar
a nado o Fio Crandc, quc dcliniia a fronicira
cnirc o Mcico c os Esiados Unidos, rocura dc
75
iralalIo. E la nao cisic una Jusiia csccfica
ara as rclacs dc iralalIo!
Os Esiados Unidos sao o as dc naior
succsso ncsics uliinos scculos. Fcccnicncnic,
ganIaran una gucrra, raiicancnic sozinIos,
scn scqucr crdcr un unico Ioncn no cano dc
laialIa. O valor dc una unica cnrcsa, a
Microsofi, cquivalc ao PID do Drasil! Esscs sao os
faios, acsar dc nosso Iisiorico anii-
ancricanisno, culiivado aos a asccnsao da
icraiogcnica figura dc Cciulio Vargas, cn 1930,
quc, con a ajuda dos conunisias, dcu o oniac
inicial iragcdia nacional. Anics, Fuy Darlosa,
insirando-sc na nolrc Consiiiuiao Ancricana,
quc ja dura 2 scculos, clalorou nossa
Consiiiuiao da Fcullica. Quc saudadcs do lon
scnso! Scguiran-sc 40 anos dc rcinado do
lilcralisno, con cnornc rogrcsso social. Alcn
dc Vargas c dos conunisias, dcscncnIaran un
grandc acl os niliiarcs osiiivisias (Cciulio
ianlcn sofria una foric influcncia dcssas
idcias}. O nacionalisno gciulisia sc unia ao anii-
incrialisno lcninisia dos conunisias locais. Nao
foi acnas un fcnncno lrasilciro, nas sin dc
iodo o Tcrcciro Mundo, solrciudo na Ancrica
Laiina. Nao c ioa quc sonos o uliino laluaric
do conunisno, con Cula, as FAFC c o ELN
colonlianos, o Scndcro Luninoso no Pcru (Iojc,
aarcnicncnic dcsirudo or Fujinori}, o MST
rural c urlano no Drasil cic. Podcranos dizcr
76
quc do onio dc visia univcrsal, o conunisno
norrcu. Porcn, o conunisno, aqui na Ancrica
Laiina, con a cccao Ionrosa do CIilc, coniinua
nais vivo do quc nunca. Vidc Lula, a unica
oosiao dc cso aliana PMDD-PFL-PPD-PSDD,
quc susicnia o Prcsidcnic Fcrnando Hcnriquc,
alcn dc nossas univcrsidadcs. Nos, lilcrais,
ariidarios da inlaniaao dcfiniiiva do
caiialisno cono ncio ara clininar a olrcza c
a niscria, odcnos scr coniados nos dcdos da
nao. Os Esiados Unidos dcran ccrio, c nos nao...
aic aqui oI... sullinc cscrana! Alguns
salios do assado ja afirnaran quc fica nais
laraio arcndcr con a ccricncia alIcia. Parccc-
nc un cnsinancnio dc rara salcdoria.
O Scnador Josc Scrra, cicrno cor-dc-rosa,
c-JUC, c-AP, c-MDD, c-PMDD c Iojc do
PSDD, Minisiro dc inconiavcis arcas c vclIo
conIccido, foi o grandc laialIador da idcia do
scguro-dcscnrcgo, Iojc incororada aos quasc
infiniios dcsauicrios da Caria dc 88, ariigo 7,
inciso II. Nos nossos anos dc clio, douiorou-sc
cn ccononia no Canada. O gravc scnao c quc
cssa idcia, aqui no iroico, acclcrou a volia ara
iras. Coisas da vida. Fccordo-nc vagancnic dc
quc quando o ncsno foi candidaio rcfciiura
dc Sao Paulo, os lcncfcios do salario-dcscnrcgo
foran alongados ali. Quc Iorror a oliica fciia
ncsscs icrnos! A grandc vaniagcn ara os
oliicos nacionais c quc o ovo, inclusivc as
77
cIanadas cliics", nao icn caacidadc dc
raciocnio; nuiio ncnos dc ncnoria. Aic os
grcgos ja salian quc scn csscs rc-rcquisiios,
nao Ia a nnina ossililidadc dc dcnocracia.
Eagcrando un ouco, cono nos nodclos
cconnicos, a fin dc csiinular o raciocnio, scria
algo assin cono afirnar quc sc a Eiioia
rcalizassc clcics c coniassc con un sisicna dc
voios olrigaiorios, iraiar-sc-ia dc un novo
ccnlo ara dcnocracia, c o nundo civilizado
dcvcria alaudir cssc faio, acsar dc inuncras
norics or inaniao or la... A dcnocracia
Iodicrna csia iniinancnic ligada livrc
ccononia dc ncrcado.
Quais as conscqucncias dc iao nolrcs
idcias ara as cqucnas-cnrcsas? Un novo
adcndo ao vclIo Infcrno da CLT c da Jusiia do
TralalIo. Funcionarios con nais dc 6 ncscs dc
casa c, orianio, con dirciio ao fanigcrado
lcncfcio do salario-dcscnrcgo, assaran a
e1g1r suos dem1sses. Alcn do scguro-
dcscnrcgo, cisic a icniaao da rciirada do
FCTS c os 40% dc nulia solrc o ncsno, ouira
das crolas dc 1988. Na nclIor das Iioicscs,
clcs o convidan ara um ooordo, ou scja, vocc
fica discnsado dos 40%. O ariifcio c clcncniar.
clcs assinan un valc no valor corrcsondcnic(15}.
O icrrvcl c quc, nuiias vczcs, a nicrocnrcsa
nao disc dc caia ara cnfrcniar a siiuaao.
Ou, cn ouiras siiuacs nais criicas, vocc salc
78
quc o funcionario csia roulando a cnrcsa c nao
icn ncios ara discnsa-lo. isso ncsno! Voccs
lcran corrciancnic! Nas cqucnas-cnrcsas,
ainda con un rofundo caraicr aricsanal, qucn
da o riino roduao c o Ioncn, c nao a
naquina, cono na grandc indusiria; la, sc
lolcar, a nao vai ras cucuias". Eniao, laia o
csriio do nuo tu contcntc, nundu cnIou". E
a? Cono sair dcssa? Elc rcduz sua roduao c a
da cquic. norial. E sc a cnrcsa nao o
nandar cnlora con iodos scus dirciios", clc
insinua. Vcja la con a Jusiia do TralalIo!"
ou cniao, cono aconicccu con un anigo, clc sc
dirigc a una dclcgacia roina dizcndo-sc
ancaado dc noric clo cncarrcgado c or vocc!
O dclcgado o iniina c o roccsso" vai ara o
Judiciario (Lci das Pcqucnas Causas}; la, o
ronoior cdc sua condcnaao c cna scn
alsoluiancnic ncnIun clcncnio dc rova.
forncccr X ccsias lasicas ara dcicrninada
insiiiuiao dc caridadc. Sc vocc nao acciia a
condcnaao", o roccsso" c arquivado, nas vocc
crdc a condiao dc rcu rinario duranic 2 anos!
Nao cisic a ossililidadc dc alsolviao. Havcra
algo dc nais ccrcncnicio dclaio dos ccus do
quc o Judiciario lrasilciro? Elc c a vcrdadcira
cornucoia dc Iorrorcs, nar dc sargaos.
O scguro-dcscnrcgo c os 40% iornaran-
sc, ncsias aragcns, un grandc inccniivo
infornalidadc. Fccclc-sc o salario-dcscnrcgo c
79
iralalIa-sc scn caricira assinada. Ou cniao,
crdc-sc a vclIa caricira, iira-sc una nova c
rccclc-sc dos 2 lados. Os social-dcnocraias
iroicais rccisan, anics dc nais nada, assinilar
a culiura local ara cviiar iananIas asnciras.
Ouiro asccio iiorcsco c quc csiudiosos
do rollcna do dcscnrcgo c da roiaiividadc,
analisando acnas os frios nuncros, cono o
jovcn Prof. PocInan (Equuocos du cxIzuuo
tuIuIstu, FoIu, S/l2/99, 2-2}, concluan
solrc a falia dc rigidcz ou alia flcililidadc do
ncrcado cn qucsiao, clogiando-o. A Acadcnia
ajuda a conrccndcr aric dos fcnncnos da
vida, nas, s vczcs, acnas cla nos conduz a
concluscs iolas. rcciso, ianlcn, vivcr o calor
da rcalidadc, o larulIo infcrnal dc naquinas quc
nos cnsurdcccn, convivcr con os poque1ros dos
advogados iralalIisias, ara cnicndcr quc os
frios nuncros nao significan, cn si,
alsoluiancnic nada. Dcsan s nossas
uIquctus, crgunicn as razcs a csscs rudcs
Ioncns dc roduao c ialvcz os srs. ossan
arcndcr algo dc uiil.
O scguro-dcscnrcgo c os 40%, cscro,
foran a uliina nciasiasc da CLT c da Jusiia do
TralalIo. Consolo dc ouca valia, dado o csiado
dc sciiccnia c csiiolancnio do coro social.
80

A Fiesp e a Justia do Trabalho

Dcois quc o Scnador Aninio Carlos
MagalIacs, nun sinlcs rccnic dc ira,
alsoluiancnic assagciro, fruio dc indclicadczas
Iorrorosas or aric do Sr. Alnir Pazzianoiio,
crniiiu-nos irazcr laila o rcsuliado dc
vivcncias c csquisas solrc a Jusiia do
TralalIo, arcccu-nc cIocanic o conoriancnio
da FIESP Fcdcraao das Indusirias do Esiado
dc Sao Paulo. Cono ncnlro dcssa Fcdcraao,
cnvici ao scu Prcsidcnic c ao dcariancnio
jurdico ncus rinciros ariigos solrc o icna.
Fcsondcran-nc csiar inicrcssados na qucsiao c
nos subs1d1os (sic} fornccidos ara una cvcniual
rcforna da nossa lcgislaao iralalIisia. Quc
coisa nais ridcula! MinIa icsc, cosia
causiivancnic airavcs dc inuncros ariigos no
Corrcio Poular dc Caninas, c clarssina.
advogo, cnfaiicancnic, a ioial ciinao da Jusiia
do TralalIo c una nova culiura nas rclacs dc
iralalIo, quc crniia a ioial inlaniaao do
caiialisno no as; nao sua rccsiruiuraao. A
ciinao" roosia clo Dcuiado Aloysio Nuncs
Fcrrcira, cn 1999, quc consisic na incororaao
da Jusiia do TralalIo cla Jusiia Fcdcral, c
alsoluiancnic ridcula. Algo assin cono a
81
icniaiiva Icrculca dc colocar un dinossauro
nuna caia dc fosforos. Dcnonsirci or o nais b
a ccrcncnicia origcn fascisia-narisia da
Jusiia do TralalIo. Parccc-nc quc nao sc
dignaran scqucr a consuliar os nanuais dc
Iisioria ara avcriguar a vcracidadc dc ninIas
asscriivas. A FIESP scqucr dcscolriu, dcois dc
70 anos, quc foi Vargas o algoz do fuiuro dc suas
cnrcsas! Quc cna ara clcs c ara iodos!
Por quc os grandcs indusiriais aulisias,
as nuliinacionais do rano, lcn cono ouiras
grandcs cnrcsas dc scrvios lancos,
iclcfonia, grandcs rcdcs dc sucrncrcados nao
arovciiaran a de1o do Scnador Aninio Carlos
MagalIacs?
En rinciro lugar, orquc clcs sc scnicn
ncnlros da Insiiiuiao Drasil", cssc Drasil cujas
cssoas inculias do Princiro Mundo cnsan scr
a caiial Ducnos Aircs! E, cono ial, qualqucr
ncnlro dcssa grandc Insiiiuiao dcvc scr
rcscrvado. Traia-sc, nun scniido rinario, do
csriio dc cororaao. Dc faio, cn algun janiar
dc confraicrnizaao do CIESP-Caninas, dcarci-
nc, a coniragosio, con ncnlros do TFT.
Adulacs na ccciaiiva dc lons acordaos? O
TFT da 15 Fcgiao dc Caninas, o scgundo naior
do as, c iao ncccnas quc, no ano 2000,
inaugurou una galcria dc aric con iodos os scus
conforncs, inclusivc ucnssugcs (Corrcio
82
Poular, 30/11/00, C}. En vcz dc sc rcsirar
ciorscs, rcsirar-sc-a aric daqui ara a frcnic!
En scgundo lugar, orquc clcs ja
assinilaran os cusios da Jusiia do TralalIo.
Elcs discn dc dcariancnios jurdicos
csccficos ara lidar con o Lcviaia. Quc
dcscrdcio dc rccursos! Qucn aga a conia?
Nos, cono consunidorcs dc scus roduios c
scrvios. O Danco Iiau, or ccnlo, disc dc
iodo un andar ara scus advogados iralalIisias
cuidarcn dc nais dc 100.000 roccssos cn
andancnio, scgundo rcoriagcn da rcvisia
Eanc (19/5/99}. E nos, cqucnos cnrcsarios
do concrcio, da indusiria, assin cono csscs
cqucnos agriculiorcs c ccuarisias, cndividados
aic o cscoo, scn caiial dc giro, quc aganos
10% dc juros ao ncs con inflaao roina a zcro,
una vcrdadcira ciorsao lcgal, roria do
sulcaiialisno, solrc nossos cIcqucs cscciais c
carics dc crcdiio? Nas cidadcs, gcranos o MST
(scn-icio} c no cano, o MST (scn-icrra}. A
siiuaao dos cqucnos agriculiorcs c nais gravc
ainda, ois, cn alguns casos, siiianics, dcois dc
crdcrcn suas roricdadcs ara o Danco do
Drasil Prcvi? ianlcn vao cngrossar os
acanancnios do MST, confornc rclaios
rcccnics.
En icrcciro lugar, iraia-sc dc un
fcnncno dc sinlcs c scsquicdal ignorancia.
83
Afinal, os MST's da vida nao inicrcssan ncn ara
nos, ncn ara os grandcs, ois o larco c o
ncsno ara iodos, ccciuando-sc os csirangciros
c ainda assin con rcssalvas, ois rccordo-nc do
caso dc una jovcn, filIa dc un cccuiivo
cscoccs, quc foi aqui csiurada. Cosiaria dc
dciar claro quc ncu sucinio discurso nao csia
civado dc scniincnios cqucnos (narisias?} dc
invcja ara con os grandcs. Sinlcsncnic rclaio
os faios. Crandcs ou cqucnos cnrcsarios, isso
ouco inoria. O quc rcalncnic inoria c o
fuiuro do as.
En quario lugar, or falia dc crccao, a
FIESP nao conrccndcu a inoriancia do cfciio
da Jusiia do TralalIo no Cusio-Drasil c,
conscqucnicncnic, na nossa conciiiividadc
inicrnacional, cada dia nais rclaiada or
insiiiuios inicrnacionais csccializados na arca.
Ha oucos anos, figuras lasianic conIcccdoras
da nossa ccononia, cono os Srs. Dclfin Ncio c
Folcrio Canos, orgulIavan-sc do faio dc
scrnos a oiiava ccononia do nundo. Dados
rcccnics, dc ncados dc 2001, ja nos classifican
cono a dccina rincira. Logo, scrcnos a dccina
icrccira c assin or dianic. Por quc a FIESP nao
csiuda as rclacs dc iralalIo cn ascs olrcs
cono os do sudcsic da sia quc csiao dando
ccrio, acsar dc scus cqucnos crcalos? Mas...
ialvcz, o rcal ctnotu scja o icnor dc icr quc
rcnovcr insiiiuics cnlasadas no raciocnio. Sc
84
ussn cstu Ion uu gunIu dnIco, ucsu dos
scos dc scqcstos c du conunIu ndgcstu dc
cxcctos utcuucs, undu ussn, con u uctustu
cocuuuo dc Putuo. Qu1s ous1od1e1 1psos
ous1odes? (ucn guuduu os guudus), u quc
ncxc" Afinal, a naina da salcdoria oular
local scnicncia quc. En tnc quc cstu gunIundo
nuo sc ncxc". Qual o valor dc consiruir incrios
solrc a lana? Ser r1oo en1re m1serve1s no
bom nego1o. Assin nao da. Qual o valor da
Hisioria, dc scu csiudo c conrccnsao do curso
das coisas? A uu nos dcia caiainicos,
arados, nas cla cn si nao conduz a nada.
Tanouco o ufanisno no inicrior do Tiianic
incdiu a iragcdia. A n u cuIo, una
rcvoluao caiialisia nao scria conira os
scnIorcs, nas sin a favor, acsar das dorcs
naiurais rorias do ario. O drana nao c
acnas Lula. Essa c a iragcdia.
Esic ccoo dscoso nao csia cndcrcado
acnas aos grandcs cnrcsarios, nas sin a
iodos os grandcs vcnccdorcs, v.g., aiorcs, airizcs,
auiorcs dc novclas, caniorcs, FaiinIos c ouiros
arcscniadorcs das grandcs rcdcs dc TV. Os
ccrciios ariicularcs auncniarao
considcravclncnic ara scus filIos c ncios. E nao
cnircn ncssc discurso sucrficial dc violcncia
urlana". A coisa c nuiio nais scria do quc
aarcnia rincira visia.
85
E nos, cqucnos cnrcsarios da indusiria
c do concrcio, caninIonciros, cqucnos
agriculiorcs c ccuarisias? Scn duvida, joganos
un acl fundancnial na roduao dc lcns c
scrvios c na gcraao dc cnrcgos. Nos nao
disonos dc dcariancnios jurdicos. Scqucr
disonos dc ncios ara coniraiar lons
advogados. E quando as scnicnas dc rincira
insiancia uliraassan nossos nvcis dc
indignaao, ianouco disonos dc ncios ara
rccorrcr scgunda insiancia, caso oosio ao dos
rcclananics, os Iiossuficicnics", ara os quais
o rccurso c graiuiio. Pcla ninIa arca
ccricncia, cn ccrio scniido, ialvcz isso ouco
inoric, ois os rccursos rarancnic sao lidos.
Arcndi isso con un ncdio cnrcsario quc nc
coniou quc, ccria fciia, cnviou un rccurso ao TFT
con duas aginas grancadas c clas voliaran
iais quais! Polrc as con un Judiciario cono
cssc.
O rcccnic c inido dclaic solrc os
nalcfcios da nossa Jusiia do TralalIo, fascisia-
narisia, cn quc aflorou a ncccssidadc dc vcnios
dcnocraiicos solrc as inorianissinas rclacs
dc iralalIo, ara quc csias funcioncn cono
csinulos scninal rclaao caiial + iralalIo,
cono as quc sc rcalizaran nos ascs
dcnocraiicos quc dcran ccrio, rcvclou-nc un
novo c inicrcssanic asccio da rcalidadc
86
nacional. a FIESP consiiiui un inorianic
scgncnio da nioia nacional.
87

Reformar a Justia do Trabalho?
Aud finun odorcs sargcrc" Esargir
crfunc na csicrqucira"

Quando surgc un iunor nuna aric dc
un coro vivo, o quc cnsina o conIccincnio
Iunano? Manusca-lo ou ciira-lo? Na ncdicina,
Ia conscnso. clinina-lo o nais raido ossvcl c
iorccr ara quc nao Iaja fornaao dc nciasiascs
ncnsagcns cnviadas clas cclulas docniias
ara ouiras arics do coro. Havcria ouira
alicrnaiiva quando ocorrc o ncsno no coro
social? Nao crcio. Fcccnicncnic, un juiz
iralalIisia (Corrcio Poular 7/7/99, ag. 3}
fornulou a crgunia. Jusiia do TralalIo.
Paranoia ou Misiificaao?" Ncn una coisa ncn
ouira. O oljcio dc csiudo csia nais ara a
oncologia social". Quanio insinuaao do
nagisirado dc quc as rcclanacs iralalIisias
auncnian na csiagnaao cconnica, cono a quc
vivcnos Ia duas dccadas, iraia-sc dc algo
duvidoso, no longo razo. O quc corrcsondc c
quc cn crodos dc alios ndiccs dc crcscincnio
cconnico, cono o do nilagrc cconnico", clas
dininucn scu riino dc crcscincnio, nas sua
icndcncia dc longo razo coniinua scndo a dc
una assnioia, isio c, algo quc icndc ao infiniio,
88
cono ja o dcnonsiranos cn ariigos anicriorcs.
Durnan iranquilos, srs. juzcs c advogados quc
niliian" (vclIo jargao narisia dc ninIa
juvcniudc} na arca. Ela nao scra a lola da vcz,
scgundo suas arccnscs, ois suas cororacs
sao nuiio nais forics do quc a logica nun as
scn fuiuro.
Dcois dc una sinlcs alicrcaao cnirc o
Sr. Aninio Carlos MagalIacs c o Sr. Alnir
Pazzianoiio, foi crniiido ao as alrir un
dclaic, ainda quc inido, solrc a Jusiia do
TralalIo. Olrigado, Sr. Pazzianoiio, cla sua
garrulicc c indclicadczas ara con o Sr. Scnador,
rccordando-lIc inclusivc a noric dc scu filIo,
coisa ininaginavcl cnirc civilizados. Isso nao sc
faz ao ior dos advcrsarios. Nao fossc cssc o caso,
nao odcranos csiar dclaicndo iao crucial icna
ara o fuiuro da naao. Quc as!
O Dcuiado Fcdcral Aloysio Nuncs
Fcrrcira, quc, scgundo infornacs da ndia,
icria sido conunisia na juvcniudc (PCD; Iojc
PPS, dc Folcrio Frcirc c Ciro Concs, logo,
qucrcisia (FolIa, 17/7/99}} c quc Iojc c un ficl
scrvidor do Planalio cono Sccrciario-Ccral da
Prcsidcncia, foi o rclaior, na Canara Fcdcral, dc
una roosia solrc a ciinao" da Jusiia do
TralalIo. Esia consisiiria na clininaao dc
irilunais rcgionais c sucriorcs, criaao dc
juizados cscciais dc cqucnas causas c sua
89
incororaao Jusiia Fcdcral. Sua roosia
iraia-sc sinlcsncnic dc una rccsiruiuraao da
Jusiia dc TralalIo fascisia-varguisia. Quc
inlroglio! O ilusirc Saulo local, nao o crscguidor
da csirada dc Danasco (Aios 9.1-4, Novo
Tcsiancnio}, nas sin o dc solrcnonc Fanos,
ilusirc advogado, dc rara crudiao, ccclcnic
cscrila, c-scrvidor do auior-ocia dc
MunIondos dc Fogo" c da cclclrc crcssao
Huscos c Huscus, nos scus noncnios dc
lravaias, na sua Icroica" luia (farsa!} conira a
inflaao, roicsiou violcniancnic conira ial
roosia, c con razao. Sc nao nc falIa a
ncnoria, uiilizou a inagcn, ara ilusirar a
inscrao da Jusiia do TralalIo na Jusiia
Fcdcral, nun ariigo rcccnic, cono a dc colocar
un fcncnc" dcniro dc un fusca". Pcssoalncnic,
crcio icr una inagcn nclIor. scria a icniaiiva dc
colocar o naior dos dinossauros dcniro dc una
caia dc fosforos. Tarcfa alsoluiancnic
inossvcl. Aonicn-nc, srs. juzcs c advogados,
un ouiro as no nundo, ncsno iraiando-sc dc
ascs africanos, quc gasic raiicancnic nciadc
do scu orancnio con un judiciario csccfico
ara as rclacs dc iralalIo!
Un ilusirc c lcn-succdido advogado
iralalIisia, con una caricira" dc nilIarcs dc
roccssos iralalIisias, afirnou, no Corrcio
Poular (29/6/99}, no scu rinciro aragrafo. O
THT du l5 Hcguo c un dos nuocs do us. Un
90
congcsso uu dscut... u cu ncccssuo. A
notuncu dcssc cucnto c nqucstonuuc,
nccccndo u utcnuo dc todu u conundudc
udcu, os conIcccnos u cuucdudc c u cutuu
dc todos os uncstus." Nao sci sc sc rcfcria a
nin ou a scus arcs. faniasiico, ois nao
cnicndi alsoluiancnic nada, sinlcsncnic or
nao cnicndcr o significado da alavra uncstu.
Procurci ajuda no Aurclio, no nagnfico Naolcao
Mcndcs dc Alncida c aic no Caldas Aulcic, scn
ncnIun rcsuliado; so nao o fiz no vclIo Morais
orquc nao disonIo dc sua olra, aic aqui. No
nosso ariigo. O Mcrcado da Jusiia do TralalIo"
(Corrcio, 15/4/99, ag. 3}, ja concniavanos
solrc iao Iorrorosos asccios dc iao ariicular
ncrcado.
Ouiro advogado, crininalisia, aludindo
clarancnic a nin (Corrcio, 23/7/99, ag. 3}, a
rcsciio dc ncu ariigo A Jusiia do TralalIo c o
Ariigo 5", afirnou. Un du dcsscs, un utgo
nuto Icn cuIoudo dc un cduduo (olrigado!}
cn quc cc ctcuuu, tcnuz c ntcgcntcncntc, u
oIscuuncu du cqdudc nus cuusus tuIuIstus,
u quc u ncntududc otcconstu..." c advoga
a rciificaao dc iais dcsroosiios. Quc iolicc! O
nais corrcio, cono afirnci no rcfcrido ariigo, c
clininar o Ariigo 5, rincio univcrsal dc dirciio
cnirc civilizados, cnquanio cisiir a Jusiia do
TralalIo narisia-fascisia, quc alsoluiancnic
nao condiz con ial rincio.
91
O quc o ncrcado da Jusiia do TralalIo
lrasilcira gcrou c algo nonsiruoso c fciido, cono
ja o dcnonsiranos nos nossos csiudos c
vivcncias, rclaiados cn ariigos anicriorcs. Nao Ia
cono rcforna-la ncn naquia-la. Ou sc a clinina,
cono o fizcran os salios dcnocraias iialianos
os-Mussolini, ou cniao, nclIor dcia-la cono
csia c icr o firnc roosiio dc quc o as
rcalncnic nao icn fuiuro. Elininar os juzcs
classisias significara una nnina rcduao nos
gasios ullicos c una nini-rcforna iao a gosio
dos social-dcnocraias iroicais, alsoluiancnic
inocua. O inorianic, rcalncnic, c quc a Jusiia
do TralalIo dcsiroi a Iarnonia da scninal
rclaao caiial + iralalIo", inossililiiando o
crcscincnio, clcvando o Cusio-Drasil c
coniriluindo ara a dcsiruiao do scior Igido da
ccononia. o scior rivado.
92

Zulai, Greenspan e a Justia do
Trabalho

rincira visia, odc arcccr csiranIa
cssa associaao dc idcias. No cnianio, rocurarci
dcnonsirar, ao longo dcssc icio, o quao rofcua
c cssa associaao dc idcias. Ela nc ocorrcu ao lcr
a nicgra do discurso do Sr. Alan Crccnsan,
Prcsidcnic do Fcd, Danco Ccniral dos Esiados
Unidos, na Univcrsidadc Esiadual Crand Vallcy,
ullicado cl'O Esiado no dia 12/9/99. Ali, clc
iraou, con sua nonuncnial inicligcncia dc
calclos lrancos, as razcs clas quais os EEUU
dcran ccrio c cu associci no aio, ois saliava
visia, o scu raciocnio ara o circno oosio, i. c.,
o Drasil. Fcfcri-nc aos calclos lrancos orquc
nossos Prcsidcnics do DC sao jovcns loniios,
quasc scnrc ircinados cn univcrsidadcs
ancricanas, nas quc ainda nao Iunqucuon sus
cuIcos", cono diz un vclIo iango; vidc Franco c
Fraga. Jovcns c sinlcs sulalicrnos do Planalio.
AI... sc os narisias vcnccrcn as clcics dc
2002, quc farra nao farao con o Danco Ccniral!
HcncnIc Allcndc c o CIilc cn 1970.
Logo no incio, clc afirna. Podc-sc dzc,
con scguunu, quc cstunos tcstcnunIundo,
93
ncstu dccudu, nos Estudos Undos, u
dcnonstuuo Istcu nus cstnuuntc du
oopoo1dode produ11vo de povos 11vres o1uondo
em meroodos 11vres". Ora, o Drasil, cn sua
lruial csiagnaao, ncsias uliinas duas dccadas,
c o ccnlo calal da sulcncrgcncia cconnica c
social, lcn cono a aniicsc dos ncrcados livrcs
vidc Pcirolras, Danco do Drasil (DD}, Caia
Econnica Fcdcral (CEF}, alcn dc inuncros
nonoolios, oligoolios, da iraiaria gcncralizada
c, uou, nonscu", dc una Jusiia do TralalIo
unica no nundo, quc incdc a livrc ncgociaao
cnirc as arics, con scus quasc infiniios
rcgulancnios, insirados no fascisno iialiano dc
Mussolini c nodificados, 1n pe]us, ao longo do
uliino ncio-scculo. E logo cncnda. A ccononu
unccunu, scnsucncntc nus do quc outus
ccononus, cstu csu uo quc o ustc Po. dc
Huuud JoscI ScIunctc quucou, Iu nutos
unos utus, cono dcstuuo cutuu. o occsso
contnuo co quu us nouus tccnoogus cxusun
us ucIus". Ora, o Drasil ainda c un as quc
dcicn a figura do colrador dc nilus c,
rcccnicncnic, or dcicrninaao do aiual Minisiro
do TralalIo, ficara roilida, duranic o roino
ano, a vcnda dc conlusivcis via sc-scucc, con
a finalidadc clciia dc cviiar o auncnio do
indigcsio nvcl dc dcscnrcgo. ProonIo duas
sadas, con o oljciivo dc auncniar o nvcl dc
cnrcgo. Princira. a criaao da figura dc un
94
fiscal nos nilus, alcn do colrador; scgunda.
quc sc clinincn as aiuais lonlas, con scus
ianqucs c lonlas dc rccalquc dc conlusivcis, c
quc sc rciornc s laias c galcs, ara gcrarnos
nais cnrcgos! O Sr. Crccnsan fala, cnirc
ouiros asccios, do cnriquccincnio da
inicligcncia. Aqui, ao conirario, caninIanos no
scniido da corrosao da inicligcncia. Mas, sc aqui
cisic o dirciio ao iralalIo", or quc dcnnios
nao cisic o dirciio inicligcncia?
Olscrvcn lcn a inoriancia dcssas frascs
do Sr. Crccnsan, quc c csscncial ara cssa
nossa cosiao. A conunu c u Iusc dc
quuquc sstcnu ccononco Iuscudo cn tocus
ntuus dc Icnccos. En quusc todus us
tunsuocs, dccndcnos du uuuu dus cssous
con quc uzcnos ncgcos. Sem oon]1ono
m1uo, nenum s1s1emo pode ]uno1onor".
Curioso, nao? A grandc oicncia do scculo ainda
crc na ciica do fio do ligodc. Ela ainda crc na
coca cn quc nossos asccndcnics oriugucscs
uiilizavan o vcrlo opo1ovror, ou scja, dar a
alavra, ara sclar acordos. Essa c a qucsiao
ccniral da nossa Jusiia do TralalIo varguisia.
cla dcsiruiu cssa Iarnonia lascada na confiana
nuiua c, cn scu lugar, insiiiuiu a ciorsao cono
norna or aric dos cnrcgados dcvidancnic
aulados clos aquciros c advogados
iralalIisias. Nao Ia (lcn sci da gravidadc do quc
afirno!} ossililidadc dc fuiuro cnquanio cla, a
95
Jusiia do TralalIo, cisiir. Un anigo ncu
rclaiou-nc quc, ao conIcccr un cqucno
granjciro, csic, ao lancniar-sc da inossililidadc
dc nanicr saudavcl scu cqucno ncgocio, coniou-
lIc a scguinic Iisioria. Outo du, uucccu uqu
unu unu, con dos Ios cqucnos, quusc
nocndo dc onc c cdndo tuIuIo. Eu os
ugusuIc, nus dcos dc dos unos, quusc tuc
quc ucndc o sto uu ugu u dcscsu". Qual
scra o scniincnio dcssc scnIor ara con a
roina fanlia? Pcqucnos cnrcsarios urlanos
nais ccricnics c cscrios aconsclIan. No
noncnto du udnssuo, nudu nus suuduuc do
quc un uc ussnudo cn Iunco. Quc Iorror a
falia dc confiana nuiua!
O Sr. Joao Mcllao Ncio, no scu ariigo O
dcnu du conunu (O Esiado, 10/12/99, A-2},
ainda quc nao associando dirciancnic scus
arguncnios ao oljcio dc csiudo aqui iraiado,
rclaia-nos a scguinic c inicrcssanissina
aralola dc Hunc, do Scculo XVIII. Tcu nIo
cstu nuduo, Ioc. O ncu cstuu ununIu. E
uuntuoso uu unIos quc cu tc uudc u coIc-o
Ioc c quc uocc nc uudc ununIu. Ococ quc
scquc ungos sonos. ucn nc guuntc quc,
tcndo cu tc uududo Ioc, uocc, dc uto, nc
uuduu ununIu E... o nus scnsuto u uzc c cu
dcxu dc uudu-o c uocc nc ugu nu ncsnu
nocdu. Ns dos cnos cdc utc dc nossu
coIctu, nus quc uzc Eu nuo tcnIo nudu quc
96
nc cuc u conu cn uocc..." Logo, na
claloraao dc scu raciocnio, ciia TIonas
Hollcs, auior dc Lcuutu" (cssoalncnic,
dcsconIco a olra}, quc conclui quc ara
siiuacs dc conlcia dcsconfiana nuiua, cono
no caso lrasilciro, c incviiavcl a cisicncia dc un
icrcciro clcncnio. un Esiado ioialiiario, cono o
dc Hiilcr ou o dc Sialin. No caso lrasilciro, a
nairiz foi nais suavc do onio dc visia
sanguinario, ois iraiava-sc dc un laiino, `unoc
Mussolini.
A nova rclaiora da Fcforna" do Judiciario,
incluindo a Jusiia do TralalIo, a Dcuiada
Fcdcral Zulaic Colra, ncnlro da fanlia dos
ranfasidcos, alcn das roosias dc caraicr gcral
quc cnvolvcn a Jusiia do TralalIo, cono o icio
salarial c a clininaao do rivilcgio dc fcrias
dulas (60 dias ao ano(16}} cic., roc
csccificancnic ara a Jusiia do TralalIo as
scguinics naquiagcns. a clininaao dos juzcs
classisias c a ciinao dc 8 TFT's! E ainda afirna
quc odc voliar airas ncsscs scus arcccrcs (O
Esiado, 17/9/99}. Nao c ioa quc o ccononisia
lrasilciro Josc ScIcinlnan, Prof. da
Univcrsidadc dc Princcion, afirnou, cn 7/10/99,
a'O Esiado. Pus nuo tcn condocs dc ccscc".
Mas, scn crcscincnio, o quc scra do fuiuro dos
filIos dos quc nao noran nas Princcions? As
nini-roosias da Dcuiada Fcdcral iucana nao
assan dc un grao dc arcia ara o insoluvcl c
97
Iorroroso dcficii ullico. O ccrnc, o anago, o
fundancnial da qucsiao scria una nudana
radical, cono a quc Iouvc, or ccnlo, na Iialia,
quc dcois do fascisno, soulc corrigir o runo do
csriio das rclacs dc iralalIo. O rollcna
ccniral, Sra. Zulaic Colra, c o vcncno quc foi
injciado ncssa scninal rclaao caiial +
iralalIo" clo narisno-fascisno-varguisno. A
naina do Sr. Crccnsan c fundancnial. Scn
conunu ntuu, ncnIun sstcnu unconu".(17}
98

"O Direito do Trabalho"

Eia, crcssaozinIa naroia c safada!
Traduzindo-a aos racionais, significa. Os dirciios
(janais os dcvcrcs!} dos iralalIadorcs
assalariados, sol a laiuia dc un Esiado
insirado na culiura fascisia". Ao fusiigar un
jovcn advogado iralalIisia, anigo ncu, solrc a
ignorancia dc sua arca a rcsciio da ciiologia c da
Iisioria do Lcuutu, a Jusiia do TralalIo, rcccli,
dc rcscnic (dcio aqui os nais rofundos
agradccincnios dc un dcaucrado nicro-
cnrcsario lcira da falcncia}, un livro
iniiiulado. Hstu do TuIuIo, do Dcto do
TuIuIo c du Justu do TuIuIo", cdiiado cla
LTr cn Maro dc 1998, cn Ioncnagcn a
Arnando Cosia. Quc visao ciraordinaria dc
ncrcado a do Sr. Cosia, quc, Ia nais dc ncio
scculo, cn 1937, vislunlrou o ronissor
ncrcado da Jusiia do TralalIo c criou una
cdiiora ara clora-lo. O unico scnao" c quc
isso coniriluiu significaiivancnic ara o
rincio do fin da ossililidadc dc fuiuro do
as. Mcu consolo, n cxtcns, c quc a naioria
dos quc ali sc alincnian icn scus filIos, ncios c
lisncios no ncsno as quc cu c ncus
dcsccndcnics. A ccononia dc ncrcado nao c
99
crfciia orquc nao cisic o crfciio; ncn Dcus. O
quc cisic c o nclIor. Os grandcs falricanics dc
cigarro cloran cssc lado da vida con cnornc
succsso, assin cono os niliianics" da Jusiia
do TralalIo.
Passarci a analisar a olra. A rincira
aric do iiulo nc arcccu cIocanic. Hstu do
TuIuIo" dc Irany Fcrrari, juiz iralalIisia,
quc, scgundo nc infornaran, iraia-sc dc un
juiz classisia aironal", cargo ciinio
rcccnicncnic cla cncnda consiiiucional n. 24.
O rinciro cnsancnio quc nc ocorrcu ao lcr o
iiulo foi. Cono odc ugucn oo-sc u csccuc
u Istu Iununu, dcsdc os nutus, cn ucnus
sctcntu nscus ugnus" O auior rccisa, logo
no incio dc scu csiudo", quc sua olra sc
vinculara ao iralalIo Iunano. Essa rcsiriao c
uiil, ois ja ficanos cicnics, dcsdc o rincio, dc
quc o iralalIo dos lois-dc-carro, dos lurros-dc-
carga cic. fica ccludo. Crcio aic quc ianlcn o
iralalIo dc ario, ainda quc Iunano. Logo,
rocura csclarcccr, no scu rinciro suliiulo, o
scniido e1mo1g1oo (sic} do iralalIo. Errar ialvcz
consiiiua a aric nais significaiiva dc nossas
vidas, nas Ia liniics. Crafar incorrciancnic
ctnoogu" arccc scr norna no nosso
Judiciario, ois, dia dcsscs, olscrvci un
conIccido juiz aoscniado dc Caninas (Corrcio
19/6/00, ag. 3} concicndo o ncsno crro. Una
longnqua rofcssora dc succo nc dizia quc. Eo
100
c co, ndccndcntc du nugntudc do ncsno. Eu
discordo. Ha radicais do grcgo c do laiin quc nao
sc dcvc crrar. Alcn disso, olscrvcn o scniido do
iiulo. a ci(i}nologia do iralalIo, c nao da
paIavra tuIuIo. Quc faniasiica a salcdoria
jurdica nacional! Viva o Sr. Pazzianoiio c scus 14
arcnics quc, scgundo o Sr. Aninio Carlos
MagalIacs, sao funcionarios da Jusiia do
TralalIo! Aqui, o ncoiisno c un iunorzinIo
naligno nciasiaiico" dc ncnor inoriancia. Alcn
do nais, un anigo nc rclaiou quc cssc rollcna
csia scndo dcvidancnic sanado. o juiz noncia a
nulIcr do colcga c vicc-vcrsa! Quc crfciao a da
icrra dc Macunana! Aqui, dc agora cn dianic,
nao nais cisiira o ncoiisno. As sinccuras
ullicas aiingiran aqui un grau inacrcdiiavcl c
cssa c a razao fundancnial do lasiinavcl csiado
do Esiado lrasilciro. O Sr. Irany logo cnira
rcalncnic na origcn laiina da alavra. 1rob1s.
Logo nais, cIcga a Mar, ao iralalIo assalariado
c nais-valia. Finalncnic, aiinginos o luslis do
oljcio dc csiudo. Una cqucna curiosidadc c a
quc sc rcfcrc ao iralalIo cn doniclio dc forna
assalariada, confornc o ari. 7 da CLT, ag. 44 da
olra cn qucsiao. cssa forna dc iralalIo nunca
cisiiu dc forna significaiiva ncsias lagas.
Quando sc coia, corrc-sc cssc risco. Isso icvc
alguna inoriancia na Iialia fascisia dc
Mussolini, assin cono cn ouiros ascs cn quc o
101
caiialisno vingou c clininou a olrcza c a
niscria.
A qucsiao ccniral c a Iisioria do iralalIo
assalariado c clorado", dc acordo con o vclIo
concciio narisia, ccciuando-sc alguns
noncnios dc salada nisia, quc logo nais
alordarci; nunca o iralalIo das donas-dc-casa,
na sua laluia diaria dc lincza c cozinIa, ou
cniao, o dos cariniciros, narccnciros, iniorcs,
clciricisias, nccanicos cic., quc sc loconovcn
con suas Varianics, Draslias, Oalas c Caravans
na sua luia clo ao. Ou aic ncsno o iralalIo dc
cscriiorcs, cono os ciiados aqui, quc nao sao
assalariados. La, o scniido da alavra tuIuIo c
ouiro. E c or isso quc o Drasil, assin cono
quasc ioda a Ancrica Laiina, nao icn fuiuro. O
narisno cncirou nuiio fundo nas ncnics
nacional c laiino-ancricana, solrciudo nas
univcrsidadcs c na ndia. Eu, c-narisia c
lasianic conIcccdor das icscs narisias, osso
olscrvar, nas cnirclinIas dos jornais, aic os dias
dc Iojc, aos a qucda do Muro dc Dcrlin, quao
rofunda foi c c sua influcncia na ncnic do cscol
nacional. Una grandc cna! Ao lcr o cdiiorial d'O
Esiado iniiiulado Nonscnsc cIuuunstu"
(13/8/00, A3} solrc un rojcio dc lci do Sr. Aldo
Falclo, do PC do D, -cIno, vclIo conIccido,
roilindo a uiilizaao dc csirangcirisnos"
(cufcnisno ara anglicisnos dc origcn
ancricana ligados cra da Inicrnci"}, rcvcndo
102
inclusivc nulias con o rcciosisno dc ccniavos,
lcnlrci-nc dc un aforisno dc NicizscIc A
sccntc quc nuo odc uu-sc dc suu cc noc.
Assn suo os cstos ncddos dc nudu suus
onocs. ccs ccssun dc sc cstos."
Logo, clc cnira con o iralalIo" nas
Consiiiuics do Drasil dcsdc a dc 1824, do
icno do Incrio. A, Ia un ouco dc salada,
ois, na coca, nao Iavia essa forna dc iralalIo.
Mar, quc, con o odcr dc suas idcias,
raiicancnic dcsiruiu un scculo da ossililidadc
dc fuiuro do nundo civilizado c lcvou mIIbes dc
viinas ao sacrifcio (vidc Sialin, Hiilcr, Mao c o
nosso ninusculo Fidcl, con scu ucdn, iao
adnirado clo nosso sanlisia CIico Duarquc},
cra, icoricancnic, nais cuidadoso, ois cnicndia
quc Iavia dIIerentes fornas dc iralalIo. Porcn,
nao Ia nuiio quc sc cscrar dc nossos juzcs
iralalIisias. Elcs acnas dccoran cssa
ccrcsccncia fascisia. Tutto nco Stuto, ncntc
conto o Stuto, nuu u d uo dco Stuto" (Tudo
no Esiado, nada conira o Esiado, nada fora do
Esiado} c crccn csiar no ioo do siaius social.
Pudcra, con 60 dias dc fcrias anuais, Monicio
Civil da Uniao, aoscniadoria inicgral c nais un
icro dc acrcscino ccuniario, or quc
rcocuar-sc con a Hisioria c con as suas
inlicacs? Ainda lcn quc nossos landidos,
gcrados lasicancnic or cssc crvcrso roccsso
socio-cconnico, clo qual a Jusiia do TralalIo
103
ossui un considcravcl grau dc rcsonsalilidadc,
sao dcnocraiicos. aiacan a iodos or igual;
ncnIuna c a valia dc scr ncnlro do iao ilusirc
Podcr Judiciario. Ncssc asccio, sonos una
dcnocracia crfciia, c nao quando sonos
olrigados a voiar! A rofccia oucunu do livro
1984, cvidcnicncnic, con algunas nodificacs,
vcio crisializar-sc aqui, alaio da LinIa do
Equador, c nao ondc o auior a Iavia inaginado,
con cssc Esiado ioialiiario c as TV's ao scu
scrvio TIc Hg HotIc s uutcIng (and
naniulaiing} ou". O nunuutng c ninIa
inscrao ao raciocnio. Os lcnas do
sulcaiialisno, ial qual os inaginou Orwcll, sao.
Guerra Paz!
LIberdade escravIdo!
IgnorncIa Iora!
Aqui, ainda cisicn os lanos iricnais,
quinqucnais, cono na E-UFSS, nas
acrfcioados con noncs quc insinuan a
vItrIa, cono Avana Drasil", Plano Nacional dc
Scgurana Pullica" cic. Quc nalia a dos oliicos
nacionais! Calc acrcsccniar un quario lcna s
rofccias dc Orwcll. Posiiivisno c o ncsno quc
Lilcralisno!. A idcia nc ocorrcu orquc a
Conira-Fcvoluao dc 1930 foi lcvada a calo con
o nonc dc Aliana Lilcral"... dcnais! No
sulcaiialisno, as alavras sao, quasc scnrc,
104
dcsrovidas dc concciios univcrsais. A alavra
lilcral", aqui, nao significa alsoluiancnic nada!
A Consiiiuiao dc 1891, clalorada
lasicancnic or Fuy Darlosa c insirada na
ancricana, csialclccia, no scu ari. 72, inciso 24
(dados do auior, curio c grosso}. E guuntdo uc
cxccco dc quuquc ossuo nou, ntccctuu c
ndustu". AI, sc cla vigorassc aic Iojc, quao
lrilIanic icria sido nosso fuiuro! Os ancricanos
icn a ncsna Consiiiuiao Ia nais dc duzcnios
anos. Porcn, logo vcio a Conira-Fcvoluao dc
Vargas, cn 1930, c a Consiiiuiao dc 1934,
iniroduzindo iodo un caiulo Odcn
Econoncu c Socu. Era o conco do fin, a viioria
dcfiniiiva do cnsancnio osiiivisia. No scu ari.
115, rczava. A odcn... dcuc sc ogunzudu...
cononc... us ncccssdudcs du udu nuconu, dc
nodo quc ossItc u todos e1s1no1o d1gno".
Vai vcr quc foi or isso quc dcois dc nais dc
ncio scculo dcsdc cniao, gcranos, cn rogrcssao
gconcirica, os scn-icrra, os scn-icio, ocuacs,
favclados, assassinos, csiuradorcs cic. A
Consiiiuiao dc 1937, do Esiado Novo, sol a
laiuia dc CIico Canos, scguiu acrfcioando
iodos csscs dcsauicrios. O tuIuIo c dcuc
socu..." cic. Hojc, quando convivcnos con os
naiorcs ndiccs dc dcscnrcgo dos uliinos 500
anos, isso soa lizarro. A aiual Consiiiuiao
colonliana vai ainda nais longc, ois afirna o
d1re11o oo 1ozer! Fcccnicncnic, no ano 2000,
105
olscrvci un rofcssor dc Hisioria da Aric da
colcnda" UNICAMP, ciisia, Sccrciario dc
Culiura dc Caninas, ariiculisia noiorio do
cadcrno dc culiura da FolIa, o Sr. Jorgc Coli,
advogando o d1re11o de 1odo o1dodo ou11uro.
Anlas idcias, ianio a colonliana quanio a do
rofcssor, odcrian gcrar novas cncndas
consiiiucionais afinal, aqui, clas nasccn cono
a luz do dia ara o acrfcioancnio do onrico.
Adcndos naravilIosos ao csriio da nagnfica"
Caria dc 1988.
Alcn dcssas csquisiiiccs no iocanic s
rclacs dc iralalIo, o varguisno iniroduziu no
as o Codigo Pcnal dc 1940, ianlcn dc origcn
fascisia, cono rcconIccc o Sr. Irany, c vigcnic aic
os dias dc Iojc, quc, dcnirc ouiros dos nais
ridculos asccios, iniroduziu a dcfcsa da Ionra,
no scu ari. 25, c o crinc dc adulicrio, con cna
dc 15 dias a scis ncscs dc risao, no scu ari.
240. Calcira, no Congrcsso, alcn dc rcocuar-
sc con o vcrdc, odcria dcdicar-sc a cssas
qucsiiunculas(18}. Ha nuiios anos, cn 1969,
ncsia cidadc dc Caninas, o Sr. Callo, ronoior
ullico cono Cciulio, ai dc una fanosa airiz
glolal, Maiic Procna, naiou sua nulIcr a
facadas cn dcfcsa da Ionra c foi alsolvido!
Acnas cono una curiosidadc Iisiorica gIt,
dcvo lcnlrar quc o Vocalulario Oriografico dc
1943, con iodos os scus infiniios accnios c
106
csquisiiiccs, vigcnic aic os dias dc Iojc, ianlcn
rovcn do crodo gciulisia.
A rogrcssisia (quc Iorror cssc adjciivo
narisia!} FolIa dc Sao Paulo, do Oiavico Frias,
aloliu o ircna. A Lc Ou u Lc!" cono nos
cnsinou Cciulio... nuanccs do sulcaiialisno! A
Pcirolras, con a dcvida ajuda dos conunisias,
cn 1953 (O ctco c nosso!"} foi ouira dc suas
grandcs olras"; c or isso quc, aic Iojc,
inorianos cirolco c icncnos o canlio, dcvido
ao scu fulninanic acl no qucsiio inflaao.
Pcnsando lcn, 99% do quc aqui csia Iojc, cn
2001, c olra dc Cciulio; aic o PSDD, filIo do
PSD, dc ianios ilusircs ninciros, solrciudo o Sr.
Tancrcdo Ncvcs, Minisiro da Jusiia dc Cciulio,
norio nun 21 dc Alril, cono corrcsondc a iodo
Icroi nacional. Ncsic uliino caso, o dcialIc foi a
ajuda do dcsligancnio dos iulos nuna UTI. A
Conira-Fcvoluao dc 1930 foi alsoluiancnic
viioriosa, c salc la Dcus quando scra cnicrrada.
A Consiiiuiao dcnocraiica" dc 1946 so
vcio iorar cssa siiuaao, incluindo a Jusiia do
TralalIo cono orgao do Podcr Judiciario c
iniroduzindo o dirciio grcvc nuna Caria
fascisia. MclIor icria sido nanicr o csriio
original, ou scja, a roiliao ioial dc grcvcs.
A Caria dc 1967, no crodo niliiar,
iniroduziu o FCTS cono larganIa ao dirciio
107
csialilidadc aos dcz anos dc casa. O
sulcaiialisno lrasilciro c faniasiico. cngcssava
o ncrcado dc iralalIo, Ia nais dc ncio scculo,
roilindo a discnsa dc funcionarios con nais
dc dcz anos dc cnrcsa. Qual o as caiialisia
quc cnsou cn iao csiaafurdia idcia? E a
lilcrdadc dc coniraiar c discnsar visando
cficicncia, rincio fundancnial nuna ccononia
dc ncrcado? Anigos aoscniados nc rclaian quc
dcsdc cniao, surgcn os fanigcrados acordos",
isio c, accrios or fora da lci", ara roiciar o
nclIor ara as arics. Quc Esiado niscravcl o
insirado no fascisno! Aic cniao, alcn da
csialilidadc aos dcz anos, o funcionario iinIa
dirciio a un ncs dc salario dc indcnizaao or
cada ano iralalIado no caso dc discnsa scn
jusia causa. A larganIa foi fciia na lasc dc 8%
ao ncs ara o FCTS (8% 12 96%; nais
corrcao + 100%}. Ouiros inorianissinos
aanagios do sulcaiialisno sao. os dctos
udqudos c as cuusuus ctcus! Alcn disso,
ficou csialclccida una nulia dc 10% solrc o
nonianic do FCTS, cn caso dc discnsa scn
jusia causa, ara icniar ainda nais o oianic
clo FCTS. Quc grandc avano"! So Iojc osso
crcclcr quao iolo foi o Sr. Folcrio Canos ao
vangloriar-sc do scu FCTS. Aqui, aic os
rarssinos lilcrais nao conscgucn vcr a florcsia,
iananIa a ncllina. Quc dcscansc cn az.
Dciou-nos infornacs c considcracs valiosas
108
solrc nosso assado rcccnic. Sua condiao dc
dilonaia o incdiu dc vcr, acsar dc sua vasia
crudiao, a irisic rcalidadc dos quc vivcn na lasc
da roduao. So o sofrincnio nos conduz a
cnfrcniar a faca afiada da vcrdadc. Acsar dc
iudo, o Sr. Canos foi una raridadc no ccnario
oliico nacional, ois iraiava-sc dc un oliico
rcocuado con o lcn ullico. Hojc, a incnsa
naioria dcdica-sc oliica o dono suu, dos
faniliarcs c anigos; alincnian-sc dc un Esiado
cn avanado csiado dc uircfaao, dcliqucsccnic,
nas quc ainda icn nuiio ara scr sugado. O
unico ncriio da Caria dc 67 foi rcduzir a idadc
nnina ara o iralalIo assalariado ara 12 anos.
Isso nc arccc ccclcnic nun as ondc Ieras
bpedes (a ndia os cIana dc guotos} dc 12 anos
frcqucnicncnic iornan-sc assassinos
rofissionais. Hojc, o nagnanino govcrno so o
crniic aos 16 anos, dc acordo con a cncnda
consiiiucional n. 20, dc 16 dc Dczcnlro dc
1998.
A Caria dc 1988 iniroduziu nilIarcs dc
novas rcgalias. 40% dc nulia solrc o FCTS cn
caso dc discnsa, scguro-dcscnrcgo (OI, Scrra,
quc gundc sos us!}, 1/3 a nais dc salario nas
fcrias, aoscniadorias or insalulridadc c
criculosidadc scnsivclncnic nclIoradas
(cocficicnic dc 1,2 clcvado ara 1,4 ara cada ano
iralalIado}, rcduao da jornada dc iralalIo dc
48 ara 44 Ioras scnanais cic. Ecclcnics
109
rccciias ara Hugo CIavcz, da Vcnczucla.
Dcfiniiivancnic, foi dado, cn 1988, o iiro dc
niscricordia na ossililidadc dc fuiuro do as.
O dirciio do iralalIo dcvcria scr
sulsiiiudo clo dirciio ntcgucntsu!
110

"Histria do Direito do
Trabalho"

Passarci a analisar a scgunda aric da
olra Hisioria do TralalIo, do Dirciio do
TralalIo c da Jusiia do TralalIo", dc auioria dc
Anauri Mascaro Nascincnio. Cono csclarcci
anicriorncnic, a alavra tuIuIo dcvc scr
cnicndida cono tuIuIo ussuuudo. Sc lcn
quc, no incio dc scu iralalIo, o auior sc rcfcrc
s fornas anicriorcs dc iralalIos concrciais
(scculo XX} c Consiiiuiao dc 1824,
influcnciada cla Fcvoluao Franccsa (1789}, con
scus cslcndidos vcnios lilcrais. O curioso c quc
Ia rcvolucs, ou gucrras civis, cono a
ancricana, or ccnlo, quc dao ccrio, c ouiras
nao vidc a Fcvoluao Fussa, dc 1917, narco
da viioria do narisno-lcninisno. Aic as
cororacs dc ofcio, quc, nuna linguagcn
aiual, corrcsondcrian aos aricsaos, auinonos,
iralalIadorcs or conia roria quc, naqucla
coca, associavan-sc, foran roilidas or lci.
Logo nais, cnira na forna assalariada, no final
do scculo XIX c no incio do scculo XX. Eniao,
surgcn as rinciras Ligas Ocrarias. Lgu
Ocuu dc Socoos Mtuos, 1872; Lgu dc
111
Hcsstcncu dos TuIuIudocs cn Mudcu, 1901
cic.
Os curocus, lasicancnic nossos
anicassados iialianos, irazidos or nossos
fazcndciros aulisias, dcsccndcnics dc
oriugucscs (nao nc rcfiro rincira lcva dc
iialianos c alcnacs irazidos or D. Pcdro II ara o
sul}, iroucran, junio con suas Ialilidadcs
nanuais c iccnicas, fruios dc una culiura
sucrior, o vrus do narisno. Concnsaao
ruin c cagcrada. Elcs irazian o adulo ara o
inciicnic caiialisno cnlasado nas fazcndas
aulisias coriadoras dc cafc, nas, con clc,
vinIa ianlcn a scncnic da iiririca. Na vcrdadc,
ialvcz isso nao icnIa sido iao gravc, quando sc
consiaia quc nossos vizinIos da Argcniina, ondc
a culiura iialiana icvc una influcncia ainda
naior, dcscnvolvcran un caiialisno lrilIanic
dcsdc o final do scculo XIX aic a rincira nciadc
do scculo XX, c o iango, a nusica nais
sofisiicada da rincira nciadc do scculo XX, a
ncu vcr. Dc faio, a Argcniina, caso unico na
Iisioria Iunana, ja foi un as dc Princiro
Mundo c faz cinqucnia anos quc caninIa a
assos acclcrados ara o Tcrcciro. Hojc, ja
concan a surgir os rinciros assalios c ouiros
sinais icnucs dc gucrra. Muiios dcsccndcnics dc
iialianos, nais cscrios, graas Consiiiuiao
Iialiana dc 1948, os-Mussolini, quc anliou as
ossililidadcs dc olicnao da cidadania iialiana,
112
rcionan o caninIo dc volia; no rinciro
scncsirc dc 2000, a cnlaiada iialiana cn
Ducnos Aircs conccdcu una ninIaria" dc scic
nil assaorics. (O Esiado, 25/11/00}. Una
csquisa rcccnic nosira quc, sc udcsscn, 43%
dos argcniinos cnigrarian! (O Esiado, 11/12/00,
D16}
A iragcdia rcalncnic foi Cciulio Vargas,
viina da influcncia osiiivisia dc Augusic
Conic, via Julio dc CasiilIos. Alcn dc Vargas, os
ouiros conianinados foran os Tcncnics dc 1922
c, solrciudo, Prcsics, quc, osicriorncnic,
dcsalrocIaria cono o nais inorianic roccr
conunisia do as c quc un cscriior dc grandc
succsso nacional, Jorgc Anado, csoso dc Zclia
Caiiai, dcu-lIc o codinonc glorioso dc O
Cuuuco du Escunu, aqucla cscrana
gloriosa quc, no ano dc 2000, crcssou-sc iao
lcn na iragcdia dos narinIciros do Kursl,
sulnarino russo acidcniado no Mar dc Darcnis.
A iragcdia Argcniina foi osicrior, con Juan
Doningo Pcron, quinzc anos dcois. Naquclc
cniao, 1947, Eviia Pcron dizia crolas cono
csias. Mununu, Sun Pcn, quc uIoc c utn,
ou cniao, Hc uuudo o Euou; u, todo son
untgcdudcs. E utuo cstu cn u Agcntnu dc
Pcn". Hojc, dcois dc ncio scculo, c nuiio irisic
vcr cssas ccnas Iorrorosas (con norics cic.} dc
nassas dc dcscnrcgados cn Tariagal, na
Provncia dc Salia. E o ior c quc a naioria dos
113
govcrnadorcs das rovncias sao cronisias! Quc
o FMI coniinuc cnicrrando scu dinIciro la c ca. O
Mcrcosul nao assa dc un alrao dc afogados.
Os oriugucscs dizcn quc Fudus Iu, u c cu". Dc
faio, s vczcs, a ingcnuidadc c un fcnncno
univcrsal, glolalizado".
Os curocus conIccian iornos,
fcrrancnias c asscniaran os fulcros ara o nosso
dcscnvolvincnio nanufaiurciro, solrciudo cn
Sao Paulo, cn Sania Caiarina c no Fio Crandc do
Sul; os jaoncscs iivcran una influcncia naior
no Parana. Hojc, quando sc caninIa clos
aniigos c quasc alandonados larraccs do lairro
do Dras, na cidadc dc Sao Paulo, rcsira-sc cssc
ar nosialgico dc un assado lrilIanic.
Fciorncnos ao nosso Profcssor d`A
Hstu do Dcto do TuIuIo". Fclaia as grcvcs
do incio dcsic scculo c logo cnira na qucsiao
ccniral. Vargas, a Conira-Fcvoluao dc 1930 c a
inicrvcnao do Esiado nas rclacs dc iralalIo.
Inicia cssa aric dc sua croraao con
cufcnisnos cono ncos otcos uutotuos,
cooutusno cnnsuu cic., nas, uno uno,
nao conscguc cviiar a alavra corrcia, isio c,
IascIsmo. Logo dc ariida, una scnana aos
ionar o odcr, Vargas insiiiuiu a Lci n. 19398,
quc crniic ao Eccuiivo lcgislar (csic
csclarccincnio c ncu}. Hojc, icnos as Mcdidas
Provisorias (MP's}, ainda nais ncfasias do quc
114
scu dccrcio-lci. Logo nais, lcn nuniciado,
Vargas criou o ... Mnstco do TuIuIo,
Indstu c Concco, con u unuo dc o cn
utcu suu otcu tuIuIstu c udnnstu o
occdncnto dc onuuo do pro1e1or1odo cono
ou oguncu dc coocuuo con o Estudo"
(alavras do auior; ncgriio solrc rolciariado" dc
ninIa auioria}. Nao ciia a burgues1o. OI, vclIo
Mar, da Wcsifalia, AlcnanIa, quc odcr
dclcicrio iivcran suas asnciras ncsic scculo XX!
Hojc, salc-sc quc foran nilIcs c nilIcs dc
assassinaios. Na Ancrica Laiina, suas idcias
arcccn cicrnas, cono una naldiao dos
dcuscs! Ainda cn 1930, foi ronulgada a Lc dos
Dos Tcos, scgundo o auior. Traiava-sc dc una
dcfcsa da nacionalizaao do iralalIo", ou scja,
ara coilir a quaniidadc dc curocus na nossa
fora dc iralalIo dc cniao. Un salio c ccricnic
narccnciro anigo, dcsccndcnic dc iialianos,
coniou-nc quc os vclIos narccnciros iialianos sc
rcfcrian aos arcndizcs dc narccnaria, naqucla
coca, cono Iusunos, cono sc fala rcalncnic
cn iialiano, nas con arcs c cnionaao dc
dcsrczo, dcvido s dificuldadcs dc arcndizagcn
da oulaao local.
En 1931, vcio a Lc dos Sndcutos, airavcs
do Dccrcio n. 19.770, sacrancniando a
inicrvcnao do Esiado cono un novo Zcus (na
niiologia grcga, o Dcus dos Dcuscs}. Logo nais,
fala na inicgraao das o1osses produ1oros.
115
lurgucsia c rolciariado. A inicligcncia do
narisno foi faniasiica. o nundo sc dividia cn
duas classcs lurgucsia c rolciariado, c a
incoravcl luia cnirc anlas scria o noior da
Iisioria c do rogrcsso Iunano! Nao c faniasiico?
O fascisno dcu or asscniada a vcracidadc dcssa
icsc c criou o nacional-socialisno, cono dcfcsa
anic iao iragica rcalidadc, airavcs dc Mussolini c
Hiilcr. E cnsar quc, aic Iojc, cssa icsc ccniral
donina quasc ioda a Ancrica Laiina, solrciudo
as Univcrsidadcs, qucsiao fulcral.
O Esiado, surcno rcdcnior dos
confliios", sulordinaria os sindicaios ara criar
a az social. Da vcn a crcssao, cunIada clos
conunisias, da figura do pe1ego. ldcr sindical,
scgundo clcs, scrvial do Covcrno Vargas. Hojc,
cono ciianos anicriorncnic, nututs nutunds,
icnos os poque1ros. agcnciadorcs dc ciorscs.
Acsar dc csiudar a Jusiia do iralalIo Ia
ianios anos, so agora iivc a crccao, ial qual o
csialo do Padrc Vicira, da origcn da crcssao
uzcs cussstus, ciinios Ia ouco. clcs
rcrcscniarian as o1osses soo1o1s, quc, cn sua
luia crnancnic c lcncfica, scrian o noior da
Iisioria. A clininaao dcsscs classisias nao icn a
ncnor inoriancia. O csriio da coisa coniinua
o ncsno. O rollcna so coniinuara auncniando
vidc os icios A Extosuo Sunuu" c A
Concuuo Pcuu, aqui cdiiados.
116
O dccrcio dc 1931 da incio a una scric dc
cngcssancnios nas rclacs dc iralalIo, iais
cono a inanovililidadc dos dirciorcs dos
sindicaios c una indcnizaao corrcsondcnic a
scis ncscs dc salarios ara os cnrcgados
dcniiidos or causa da sua aiuaao sindical. Dc
la ara ca, a coisa agravou-sc ianio quc Iojc, clcs
sao ndcscducs", cono diria o E-Minisiro
Fogcrio Magri. Sc os aniigos ja dizian quc iudo
aquilo quc sc odc rcsolvcr con dinIciro c facil,
cis a un lon ccnlo. Dc 1932 a 1937,
incluindo a Consiiiuiao dc 1934, Iouvc un
crodo confuso, cn quc sc falava cn contuto
coctuo (?}, uusno sndcu, uutononu dos
sndcutos cic., coisas aradoais do csriio
varguisia-nussoliniano c quc nao roscran.
Dcvcr-sc-ia arofundar ncssc crodo ara
conrccndcr as razcs, nas o icno nao o
crniic c iraia-sc dc algo nada csscncial ao ncu
discurso. O auior airilui cssas roosias
influcncia do cnsancnio caiolico. Acsar disso,
a ariir dc 1932, foi insiiiuda una scric dc lcis
ulira-ninuciosas cono. a caricira rofissional, a
duraao da jornada dc iralalIo no concrcio c na
indusiria, nas farnacias, nas casas dc divcrscs,
nas casas dc cnIorcs, nos lancos c nas casas
lancarias, nos iransorics icrrcsircs, nos Ioicis
cic. Parccc-nc quc so ncsno os lordcis
cscaaran dc ianias rcgulancniacs, ara a
fclicidadc dc nossos anicassados dc cniao. Sc as
117
lcis, or si so, gcrasscn riquczas, scranos nais
ricos c odcrosos do quc os ancricanos!
A Consiiiuiao dc 1937 rccolocou, dc
forna cnfaiica, o carro na linIa do
dcscnIadciro, rcforando, inclusivc, o noniuro
dc dcsauicrios. s1nd1oo1o n1oo, bose
1err11or1o1, 1mpos1o s1nd1oo1 oompu1sr1o
cic(19}. Dc la ara ca, o acrfcioancnio do
ncfasio foi iananIo quc Iojc, icnos ]r1os
onuo1s oompu1sr1os c orr1o e1e11oro1
oompu1sr1o csic uliino, o cufcnisno local o
dcnonina dc graiuiio(20}. A roosiio, valc a cna
ciiar un cnsancnio da icsc dc caicdra dc
Evarisio dc Moracs FilIo, cn 1952, os-
Consiiiuiao dcnocraiica" dc 1946, cn quc clc
afirna. ... c sso consttu un uto dcucus cuoso.
u soIcuucncu dc unu c onugudu uu un
cgnc cooutuo uscstzuntc cn cno quudo
dcnocutco dc unu nuuo". Elc nao cnicndcu quc
a dcnocracia so cisiiu aqui, rclaiivancnic, aic
1930. MinIa olscrvaao do rclaiivancnic" dcvc-
sc lcnlrana, dcnirc ianias ouiras coisas, da
figura do Sr. Julio dc CasiilIo, osiiivisia fanaiico
quc qucria scr Covcrnador crciuo" do Fio
Crandc do Sul. Dcnocracia rcssuc, anics dc
nais nada, lilcrdadc cconnica. Nao sc dcvc
confundir dcnocracia con clcics c voios, cono
fazcn iodos, inclusivc os ancricanos; cono
curiosidadc, a nais longa dcnocracia" laiino-
ancricana gcrou a aiual Colnlia, una das
118
rinciais rcocuacs nundiais. A Vcnczucla
dc Hugo CIavcz icvc, rcccnicncnic, oiio clcics
cn acnas dois anos. Quc ccnlo dc
dcnocracia"! No ano dc 2000, c a roosiio da
divcriida iraalIada da ccdula clciioral or aric
do Covcrno da Florida, clc dcclarou (O Esiado,
15/11/00, A24} quc conu nu dcnocucu
unccunu c nuo ntcuu nos ussuntos ntcnos
do us". Quc soric! Con ioda aqucla sua fora
niliiar, clc odcria r cn risco a az nundial! O
Sr. Ncri, do Trilunal Sucrior Elciioral (TSE}, foi
nais nodcsio c afirnou quc acIou o sisicna dc
voiaao ucuco c dcctuoso", c acrcsccniou.
clcs usan dcsdc urnas iradicionais aic urnas
clcirnicas cnorncs, naquinas crfuradoras c
ouiras naquinas olsolcias. A urna clcirnica dc
la c do iananIo dc una sorvcicria." Scra quc
cssc scnIor salc a aliura do scu unligo, ou
nclIor, do scu as? Ou cniao, scra quc algun
ncnlro do TSE invcniou os conuiadorcs, a
Inicrnci c sou cu quc csiou nal-infornado? Quc
divcriido cssc ningau asnaiico!
A uliina ciaa dc scu iralalIo, crcio,
lasicancnic, Iavcr iocado aqui, ali ou acola.
Airavcs dc una naicria iniiiulada Hgdcz
tuIuIstu uuncntu custo dos Huncos" (O Esiado,
6/5/2001, D3}, quc consisiia nuna cnircvisia
con o Sr. MicIacl CcogIcgan, Prcsidcnic do
HSDC c cccuiivo financciro inicrnacional,
119
arcndi duas coisas. Princira. foi Cciulio quc, ja
cn 1933, airavcs dc dccrcio, lcgislava solrc a
jornada iralalIisia dos lancarios. scis Ioras
diarias. Aicnicn, nao cra o ncrcado qucn
rcsolvia a qucsiao, nas sin o diiador dc iurno.
Scgunda. csia qucsiao c aliancnic rclcvanic ara
o fuiuro do as. Tciualncnic, clc afirna. Ju
noc cn dozc ou tczc uscs, c soncntc no Hus
cncontc cstc sstcnu gdo dc Iouo dc
tuIuIo. Mutos nc cguntun oquc os Iuncos
suo tuo cuos no Hus. E, ncuncntc, o
cuusu du utu dc cxIdudc du onudu dc
tuIuIo." Alcn da CPMF, cisicnic acnas
aqui, na Colnlia c na Argcniina. E dcois,
nuiios sc crgunian orquc canos
sisicnaiicancnic no unIng (dcsculc-nc, nolrc
Dcuiado Fcdcral Aldo Falclo, or cssc
csirangcirisno!} dc conciiiividadc inicrnacional.
A csia una qucsiao quc a FIESP, ainda quc nao
lIc diga rcsciio dirciancnic, dcvcria icr a
coragcn dc cnfrcniar. Esqucan, srs. indusiriais
da FIESP, as insiiiuics c cnscn no fuiuro do
as.
120

"Histria da Justia do
Trabalho"

Passo a analisar a icrccira aric da olra
ciiada, dc auioria dc Yvcs Candra da Silva
Mariins FilIo, Sulrocurador-Ccral do TralalIo,
quc suonIo scr filIo dc un ilusirc advogado
iriluiarisia dc ncsno nonc, naclcnzisia cono
cu. Digo ilusirc" orquc sc iraia dc una raridadc
no ccnario nacional, ois scus ariigos Inosto
soIc o cuzo c ucgos" (O Esiado,
19/7/99}, Soccdudc u scuo do goucno"
(FolIa, 7/10/99, 1-3} c Hudoguu do odc"
(FolIa, 3/6/99, 1-3} inrcssionaran-nc cla
lucidcz. Elc crcclc a iragcdia nacional, dcvido
ao avano das cororacs oficiais, quc sc
aodcraran do aarclIo do Esiado. A lcn da
vcrdadc, cssc roccsso nacalro icvc incio con
Vargas cn 1930(21}. Dc qualqucr forna, vcjanos
os csiudos do infanic Yvcs FilIo.
Na iniroduao ao scu iralalIo, clc filosofa
solrc a inoriancia da Hisioria c dc Dcus. Para a
naioria dos noriais, ncnIuna cicncia c iao
inorianic quanio a Hisioria, nas cssa
niscclanca (nisiurcla?} con a idcia dc Dcus nc
arcccu faniasiica. Talvcz, clc nao crccla, nas
121
scu caninIo naiural scria a Igrcja Univcrsal do
Fcino dc Dcus, do ilusirc" liso Edir Maccdo.
quando un ovo caninIa ara o dcscnIadciro,
aic cssas novas ragas aarcccn c, cn alguns
casos, cniran aic na auia dc coriaao, cono
nos uliinos anos. Olscrvcn csia frasc. O
tuIuIo, scgundo us Esctuus, nuo c un custgo
dc Dcus co ccudo ognu, nus unu
utcuuo Iununu nu oIu cudou dc Dcus.
tunsonu c ncncntu todus us
otcncududcs quc Dcus coocou ognuuncntc
nu Nutuczu". Qucn salc foi Dcus, c nao
Mussolini, qucn criou a Jusiia do TralalIo,
con scu csriio usco, ial qual cla ainda cisic,
no Drasil dc Iojc! O iralalIo, scgundo o auior,
nao scria nada iao rosaico quanio o aio dc
ganIar o sinlcs ao dc cada dia. O csao nao
nc crniic csicndcr-nc solrc sua rocdcuiica,
o acl do Iisioriador cic.
Na scgunda aric dc scu iralalIo, clc ciia
suciniancnic a Jusiia do TralalIo no nundo,
cnlasado nos csiudos" do Prof. Mascaro. O quc
nais inrcssiona no jovcn Iisioriador c a
alsiraao do icno, ou scja, nao fornccc daias
ncn crodos Iisioricos. As lcgislacs
iralalIisias da Iialia dc Mussolini, da EsanIa
dc Franco c do Poriugal dc Salazar ccriancnic
foran conlciancnic difcrcnics das aiuais, ois
diiaduras Ialiiualncnic csialclcccn lcgislacs
ara as rclacs dc iralalIo conlciancnic
122
difcrcnics das lcgislacs das dcnocracias
lcnas. Ao longo dc iodo o scu iralalIo, clc ciia
una unica vcz o fascisno, qucsiao crucial do
onio dc visia Iisiorico c, ainda assin, grafa nal
a alavra, i. c., ]oo1smo, ag. 187. So ncsno o
Drasil odcria nanicr o ncsno csriio ]so1o dc
1922 aic os dias dc Iojc, c c isso quc arccc
csiranIo ao Prof. Evarisio dc Moracs FilIo, ciiado
anicriorncnic, quc nc csforo or clicar.
Acsar dc a TV Clolo csiinular a idioiia nacional
con cssa asncira dc virada Iisiorica do nilcnio,
crsisic cssc rollcninIa". E as cororacs
civis quc sc aodcraran dcfiniiivancnic do odcr
dcsdc 1985 sc vanglorian dcssa dcnocracia"
con voio olrigaiorio dcsdc os 16 anos,
congclancnios dc rcos frcqucnics, ancaas aos
roduiorcs, congclancnio canlial ara sanar o
insoluvcl rollcna inflacionario, Iorario clciioral
graiuiio c conulsorio, confiscos, Jusiia do
TralalIo rcgcndo ndiccs dc rcajusics salariais,
irrcduiililidadc dc salarios c a Prcsidcncia da
Fcullica lcgislando airavcs dc Mcdidas
Provisorias ara quc scrvc cssa figura lizarra
do Congrcsso Nacional, alcn dc criar CPI's c
IncucIncnts? Quc icn isso a vcr con o livrc
ncrcado c a dcnocracia? Un anigo, aoscniado
da CPFL, rcccnicncnic rivaiizada, coniou-nc o
scguinic caso. a nova dircao, no scu afa dc
cficicncia, dccidiu rcduzir ao naino o quadro dc
funcionarios c dcicrninou, cnirc ouiras ncdidas,
123
suonIo, quc iodos os clciricisias quc
ganIasscn acina dc F$ 1500,00 dcvcrian scr
dcscdidos. Ao scr dcscdido, un dcsscs
funcionarios arguncniou, cIorando. uc cuu
tcnIo cu sc, uo ongo dc dcz unos, gunIc todos os
cnos quc u untgu dctou cstuIcccu uu os
unconuos nus cccntcs c dcdcudos u
cncsu Fo cssc o ncu co Pos cntuo,
cduzun ncu suuo!" sulicou. Mas cono? E
a Consiiiuiao Cidada", cx cgun, dc Ulysscs,
Tancrcdo, Covas, Scrra, Fcrnando Hcnriquc c
ianios ouiros da grci dos rcocuados con o
social"? Nun rcccnic discurso, o Sr. Lawrcncc H.
Sunncrs, Sccrciario do Tcsouro dos EEUU,
afirnou, a roosiio da nova ccononia c da
gcraao dc cnrcgos. Un nodo dc utng cssc
oIctuo c nuntc nossu ccononu otc, oquc
umo eoonom1o ]or1e o me1or po1111oo soo1o1
] 1nven1odo." (O Esiado, 1/10/00, D11}. Nao
da ara arcndcr isso, srs. social-dcnocraias
iroicais c narisias lcnos do Pariido dos
TralalIadorcs? Essc Pariido dos TralalIadorcs
nasccu con as noniadoras dc auionovcis cn
Sao Dcrnardo do Cano, foi laiizado no Colcgio
Sion, da alia classc ncdia aulisiana, caiolica,
cn 1980 (vidc Maria Sulicy cic.}, nas Iojc, scu
csicio fundancnial sao os funcionarios fcdcrais,
csiaduais, nuniciais c das csiaiais. A Fussia
ianlcn acalou assin.
124
A icrccira aric dc scu iralalIo rcfcrc-sc
Iisioria da Jusiia do TralalIo na sua fasc
cnlrionaria. A unica infornaao quc nc arcccu
dcvcras inicrcssanic ncssa aric dc scu iralalIo
foi a dc conIcccr a cisicncia do ConsclIo
Nacional do TralalIo (CNT}, quc surgiu cn 1923,
no anliio do cniao Minisicrio da Agriculiura,
Indusiria c Concrcio. Suas funcs rinciais
csiavan voliadas ara a qucsiao rcvidcnciaria,
rcccn-surgida airavcs dos fcrroviarios, c ara a
csialilidadc no scrvio ullico. A Caia dc
Prcvidcncia dos fcrroviarios cra una
nanifcsiaao da riqucza criada clos nossos
anicassados fazcndciros aulisias quc
criaran, sozinIos, scn a ajuda do Esiado, ioda a
nossa nalIa fcrroviaria. Paulisia, Mogiana,
Araraquarcnsc, Sorocalana, Sao Paulo-Minas
cic. A infornaao quc nc arcccu dcvcras
inicrcssanic foi a confirnaao dc quc Cciulio nao
nasccu no vacuo, clo conirario, iraiava-sc do
nais ldino rcrcscnianic do cnsancnio
rcdoninanic na coca. o pos111v1smo. Ja
surgia, cniao, a csialilidadc aos dois anos dc
scrvio ara os fcrroviarios c, osicriorncnic, cn
1926, o rivilcgio fora csicndido aos nariinos,
alcn da csialilidadc no scrvio ullico. Eran os
rinciros assos ara o incio da iragcdia. Era a
ncgaao da ccononia dc ncrcado c o laiisno do
sulcaiialisno lrasilciro.
125
Pcrniio-nc inicrcalar un icio do Sr.
Pazzianoiio, aiual Prcsidcnic do Trilunal
Sucrior do TralalIo (TST}, oliido rcccnicncnic
via Inicrnci, cn quc clc afirna. "Quando Cciulio
Vargas lanou, cn scu Diario, no dia 1o dc naio
dc 1939, quc Iavia assinado un dccrcio criando
a Jusiia do TralalIo, nao csiava cn condics
dc avaliar o e1roord1nr1o o1oonoe dcssa
dccisao, das nais inorianics c duradouras do
scu rolongado rinciro crodo dc govcrno. A
singclcza do rcgisiro fciio clo Prcsidcnic (lcia-sc
D11odor}, ao lado dc ouiros dc ncnor rclcvo,
arccc indicar quc suunIa csiar raiicando un
aio a nais dc govcrno, quando, na vcrdadc, Iavia
acalado dc gcrar una insiiiuiao ]oso1s1o quc sc
agiganiaria na csfcra das rclacs dc iralalIo,
iornando-sc nais rcscnic c aiuanic na vida dc
cnrcgados c cnrcgadorcs do quc as
rcscciivas cniidadcs sindicais(ncgriio c iialico
cn Diiador" c fascisia" dc ninIa auioria}. Podc-
sc crcclcr quc, airavcs da crcssao "o
ciraordinario alcancc", clc consiaia, Iojc, a
dincnsao do Monsiro. Monsiro ara nos, nicro,
cqucnos c ncdios cnrcsarios. No scu caso
cssoal, c dc scus arcnics, iraia-sc dc un
cnornc c fario rivilcgio, vcrdadcira cornucoia,
aic quc scus coros dcscanscn cn az, aos
farias aoscniadorias.
O infanic Yvcs logo nais rccisa "... no dia
1o dc naio dc 1941, quando o Prcsidcnic-Diiador
126
Vargas, cn lcno cano dc fuiclol do Vasco da
Cana, na Caiial Fcdcral, dcclarava insialada a
Jusiia do TralalIo, csia ja udcssc, no dia
scguinic, csiar cfciivancnic funcionando, con
scu ConsclIo Nacional do TralalIo (CNT}, scus 8
ConsclIos Fcgionais do TralalIo c suas 36
Junias dc Conciliaao c Julgancnio, conosias
or mog1s1rodos 1deo11s1os cuja ncdia ciaria
nao aiingia os 30 anos". Vargas inovava scnrc
nun asccio. o aai-nocl cra anicciado,
scnrc nun 1 dc naio, Dia do TralalIo!
Prccisar o Prcsidcnic cono Diiador" c dc ninIa
auioria. Logo nais, cssas Junias, agora con a
rcvoluao" da ciinao dos classisias,
dcnoninadas Varas, nuliilicar-sc-ian
cncsina oicncia, cono no nilagrc dos acs,
junio ao Mar da Calilcia, quando cinco acs dc
ccvada c dois ciinIos alincniaran quasc cinco
nil cssoas c Jcsus, ao final, dissc aos scus
disculos. HccoIc os cduos quc soIcuun,
uu quc nudu sc ccu." Nao disonIo dc dados
nacionais aiuais, nas, con ccricza, Iojc, clas sao
dczcnas dc nilIarcs. Mais adianic, clc cnira no
cano da aologciica LTr. A Hcustu, quc
concou uustu, ucunou dncnsuo nuconu c
1n1ernoo1ono1 (s1o)..." Quc Dcus alcnoc a
foriuna ancalIada clo Dr. Arnando c or
ouiros Drs. cn rol dc scus dcsccndcnics,
criando cssa cdiiora cn dcirincnio do fuiuro do
as! Ha un lado a rcsciiar-sc. a ciraordinaria
127
visao dc ncrcado dcsscs scnIorcs, ara nos,
lilcrais, ariidarios dc un ncrcado livrc.
128

A Extorso Sumria

Eufcnisiicancnic dcnoninada dc to ou
occdncnto sunussno or advogados,
nagisirados c cssoas afins arca da Jusiia do
TralalIo; inclusivc cla a roria lci. Fcfiro-nc
Lci 9957, dc 12 dc janciro dc 2000, dccrciada
clo Congrcsso Nacional c sancionada clo cniao
Prcsidcnic-sociologo. Ela afirna, lasicancnic,
quc os dissdios individuais cujo valor nao cccda
a quarcnia vczcs o salario nnino vigcnic na daia
do ajuizancnio fican sulnciidos ao
roccdincnio sunarssino, nodificaao ao ariigo
852 do dccrcio-lci 5.452, dc 1
o
dc naio dc 1943,
insirado na Cutu dc Luuoo, do lrilIanic"
Mussolini, c assinada, aqui no iroico, clo
ronoior ullico c diiador Cciulio Vargas. O
oljciivo ccniral da lci scria o dc dcsafogar a
Jusiia do TralalIo. O idcal, ncsno, ara nos,
nicro c cqucnos cnrcsarios, scria quc cla
liicralncnic sc afogassc. Mas cssc sonIo so scria
ossvcl via rcvoluao, coisa aarcnicncnic
inviavcl, dado o cso da TV Clolo, sinilarcs c
ouiros faiorcs, dcnirc os quais a roria Jusiia
do TralalIo, quc conscguiu dividir o scior
roduiivo rivado cn cxoudos c cxoudocs,
ao nclIor csiilo narisia-lcninisia.
129
MinIa rincira inrcssao, ao ionar
conIccincnio dcssa nodificaao na dccrciia
CLT, foi a dc iraiar-sc dc una icniaiiva con o
oljciivo dc scarar o filc-nignon da carnc dc
scgunda no ncrcado da Jusiia do TralalIo.
Elico-nc. acclcrando-sc o grosso das acs
ciorscs conira as nicro c cqucnas
cnrcsas, dc cqucna nonia ara as conisscs
dos advogados iralalIisias, as acs ciorscs
dc valorcs crcssivos conira as grandcs
cnrcsas sc iornarian nais cclcrcs c, orianio,
nclIorcs ncgocios advirian ara cssc ariicular
ncrcado. Fiquci surrcso ao salcr quc cssa nao c
a oiniao das associacs dc advogados
iralalIisias. Por difcrcnics razcs,
cvidcnicncnic, nossos onios dc visia
coincidiran. Elcs, os iralalIisias, scniiran
iraiar-sc o novo rcncndo dc una icniaiiva dc
conirair scu ncrcado.
Na sua rofundidadc, iraia-sc dc una lci
ao csiilo lrasilciro, scnrc dc narcIa--rc.
Folcrio Canos fala (falava?} do uccouncnto
do oIsocto cono nania nacional. A vcrdadcira
nania c o oper]e1oomen1o do ne]os1o. Cada
vcz quc sc ncc na fascisia CLT, o caldo
cngrossa, dcsdc a Consiiiuiao dc 1946. MclIor
icria sido nanicr o csriio fascisia da Cutu dc
Luuoo, roilindo as grcvcs, do quc aquclc
rinciro conscrio" dcnocraiico do os-gucrra. O
sinlcs novincnio, ou rcncndos, do nocivo nao
130
odc irazcr iona nada dc uiil. Pclo conirario. O
ncfasio dcvc scr clininado, cono fizcran os
iialianos, aos o fuzilancnio dc Mussolini. Dc
faio, dcsdc 1946, cada novo nuncIuo (na
linguagcn dc nossos qucridos anigos
lorracIciros} icndc a iorar as lcis quc rcgcn as
rclacs dc iralalIo. O aicc foi aiingido,
rcccnicncnic, con a Consiiiuiao dc 1988, quc
clcvou a nulia or discnsa scn jusia causa
ara nodcsios 40% do FCTS c criou o fanigcrado
scguro-dcscnrcgo. Dcsdc cniao, uno uno, o
inlroglio iorou considcravclncnic. Un novo
fcnncno surgc c vcn agravando-sc. jovcns
funcionarios con nais dc scis ncscs dc casa
e1gem sua discnsa. Na nclIor das Iioicscs,
isso odc dcnorar dc ircs a quairo anos ara ial
cigcncia. Ai daquclc quc nao cnicndcr o rccado!
Vcjanos alguns dos asccios nais Iilarios
da Lci. O ari. 852-A, no scu aragrafo unico,
csialclccc quc cstuo cxcudus do occdncnto
sunussno us dcnundus cn quc c utc u
Adnnstuuo PIcu dctu, uutuqucu c
unduconu". Por quc? As ciorscs sunarias so
valcrao ara nos, os cqucnos, do scior rivado?
O ari. 852-D afirna quc u uccuuo du
ccunuuo dcucu ococ no uzo nuxno dc l5
dus do scu uuzuncnto" (sic!}. O ari. 895, 1,
inciso II, rcza quc o ccuso odnuo scu
ncdutuncntc dstIudo... dcucndo o cuto
Icu-o no uzo nuxno dc lU dus scn cuso"
131
(sic!}. Os quc ja lcran as larlaridadcs dc algun
acordao odcn inaginar o quc vira cla frcnic, sc
c quc algun dia isso sc naicrializara. O ari. 896,
6, rcsiringc o rccurso dc rcvisia. Alsiraindo-sc
do iragico asccio da rcalidadc, nao dciara dc
scr divcriido, ara os solrcvivcnics, salorcar as
csquisiiiccs do fuiuro.
132

Da Conciliao Prvia

Ou, nuna linguagcn nais clara c rcal, da
extorso prvIa. Fcfiro-nc lci fcdcral 9.958,
sancionada clo cniao Prcsidcnic FHC, arauio da
dcnocracia", Dr. Honoris Causa or varias
univcrsidadcs do Princiro Mundo, cn 12 dc
janciro dc 2000. Traia-sc dc un cncndco, iao a
gosio dos social-dcnocraias iroicais, a una lci
inorianissina. a CLT, coia fidcdigna da Cutu
dc Luuoo, fascisia, assinada or Mussolini cn
1927 na Iialia. Aqui, cla foi roclanada
cfusivancnic cn raa ullica, olviancnic nun
1 dc naio, Dia do TralalIo, clo cniao diiador,
ronoior ullico gaucIo, conira-rcvolucionario
dc 1930, Minisiro da Fazcnda dc WasIingion
Luiz, a qucn osicriorncnic vcio a dcor, Pu dos
PoIcs (oI! sacrossania c cicrna idioiia nacional}
Cciulio Vargas. Isso dcu-sc cn 1943, oucos
anos anics dc a Caria dc Mussolini scr clininada,
cn 1948. Vargas, fascinado clo fascisno, irouc
cssa ccrcsccncia ara ca, a qual, aic Iojc,
coniinua scndo acrfcioada, uno uno. A
grandc aiao nacional nao c a ccrvcja, nas sin
o acrfcioancnio do ncfasio. Quc cna!
Essc novo nancIao (rcncndo} CLT rcza
quc cnrcsas c sindicaios odcrao criar
133
conisscs ariiarias dc conciliaao rcvia ara os
confliios" individuais. Quc linguagcn nais
]so1o cssa dc concuuo! Ora, so sc concilian
inicrcsscs coniradiiorios. O fulcro da idcologia do
Esiado fascisia, aradoalncnic insirado nas
idcias narisias, cra cssc. Ia un incoravcl
confliio cnirc o caiial c o iralalIo (no scu duro
linguajar, una vcrdadcira utu dc cusscs}, c o
Esiado, cono dcus cx nucInu, dcvcria inicrvir,
olrigando-os a un final fcliz. A alavra uscsno,
cn iialiano, rovcn dc fscio (fcic, uniao},
orcn, ncsic caso, sol a laiuia dc un Esiado
quc, cniao, sc rcarava ara a gucrra. Un
anigo iialiano, c-lalilla, nc rclaiou quc
Mussolini ilusirava a inoriancia da uniao da
scguinic forna. una, duas, ircs varas flcvcis
odcn scr vcrgadas c quclradas, nas janais
una grandc quaniidadc. Olviancnic, con cssc
raciocnio, a uniao inicrna cra condiao snc quu
non ara a ossililidadc dc succsso na gucrra.
Fclizncnic, ara a Iunanidadc, cla sozinIa,
ncsno sonando foras con o nazisno dc Hiilcr,
nao o foi.
Conirariancnic a cssas idcias
csiaafurdias, as rclacs dc iralalIo nos
Esiados Unidos, o nais lcn-succdido as ncsics
uliinos scculos, scnrc foran auiadas cla
idcia dc quc caiial c iralalIo dcvcn scr
solidarios c unidos, con o ncsno oljciivo
conun. crcsccr junios, cnriqucccr. E, solrciudo,
134
con a rcnissa dc confiana nuiua, livrc
ncgociaao cnirc as arics c auscncia quasc ioial
dc lcis rcgulaiorias; cono no vclIo sisicna dc
nossos anicassados. o fio do ligodc, o uuuuu,
aic 1930. Essa idcia do Esiado rcgulador, quc sc
inironcic nos nninos dcialIcs da vida
cconnica, incdindo o funcionancnio dc un
livrc ncrcado, cn conjunao con o avano das
cororacs oficiais no inicrior do aarclIo do
Esiado lrasilciro, sao as razcs fundancniais da
dcsiruiao arcial, aic aqui, do Esiado dc Dirciio
no Drasil. o ctnotu do orquc dc nos nao
icrnos dado ccrio c clcs, os Esiados Unidos, sin.
A Iialia ianlcn, dcois do fuzilancnio dc
Mussolini, sc lilcriou dcssa asncira fascisia c
rciornou ao scu caninIo runo a un fuiuro
lrilIanic. Polrcs dc nos quc ja fonos iao
odcrosos, a onio dc, Ia ouco nais dc un
scculo, irazcrnos nossos ianlcn anicassados
iialianos ara sulsiiiuir a fora dc iralalIo
cscrava. As cIanccs dc un fuiuro lrilIanic
arccian cisiir.
Fciorncnos ao varcjo. As nodificacs
ccnirais CLT sao cn rclaao ao ariigo 625 dcssa
cicnsssina lci dc 922 ariigos! O ari. 625-D,
inciso I, III, 1 c 2, diz quc a nciadc clciia
clos cnrcgados ncssas conisscs ariiarias,
iiiularcs c sulcnics, cn cscruinio sccrcio (oI!
aiao cla dcnocracia} icrao csialilidadc dc un
ano aos o final dc scus nandaios. O
135
rcrcscnianic dos cnrcgados, quando aiuar
cono conciliador, icra suas Ioras dc iralalIo
dcvidancnic rcnuncradas! Nossos funcionarios,
quando iralalIarcn cono ncsarios nas clcics,
aos doningos, icrao dois dias uicis livrcs
dcvidancnic rcnuncrados clas cnrcsas!
Havcra, dclaio dos ccus, dcnocracia" nais
crfciia do quc cssa? Os acordos" ali arliirados
nao icrao caraicr dcfiniiivo, ois, cn uliina
insiancia, scnrc csiara a aloninavcl Jusiia do
TralalIo.
Essa nova crfunaria Iiosiasc,
csscncia, nao foi cvidcnicncnic cnsada ara as
cqucnas c ncdias cnrcsas, cono o foi a lci
9.957 (da ciorsao sunaria}, assinada no ncsno
dia. Acsar dc anlas icrcn o ncsno oljciivo
dcsafogar a Jusiia do TralalIo, o idcal ncsno
scria quc cla sc afogassc! Dc faio, cssoas da arca
nc infornan quc cla csia scndo uiil ara os
grandcs lancos c ara as grandcs rcdcs dc
sucrncrcados. Alcn disso, noicias osicriorcs
claloraao dcssc icio (O Esiado, 17/6/2001, A3}
confirnan cssa rcalidadc c icndcncia. o
Sndcuto dos Mctugcos dc Suo Puuo, Mog dus
Cuzcs c Hcguo, gudo u Fou Sndcu, c o
dcnonnudo Guo dos S, gudo u Fcdcuuo
dus Indstus do Estudo dc Suo Puuo (FIESP),
cuun u ncu cunuu dc concuuo cuu
do us. Traia-sc, olviancnic, dc una qucsiao
dc convcnicncia ara as arics. o rcclananic
136
qucr o dinIciro da ciorsao o nais raido
ossvcl, c as grandcs cnrcsas, o ncnor cusio
ossvcl. Pcla logica, a naior das arnas quc
conIco, c quc cnlaso ninIa clicaao. Nada
significaiivo do onio dc visia da culiura
nacional. a vclIa Iisioria da Iiosiasc. aquilo
quc scnrc nuda, orcn, na csscncia, scnrc
crnanccc o ncsno. A csscncia nao nuda. O
inorianic c o csriio da coisa. scn confiana
nuiua, ncnIun sisicna funciona. A inicligcncia
nacional c arca dc fosfaio!
A ignorancia dc Vargas, nosso Icroi"
alsoluiancnic scn ncnIun caraicr, cra
csiucnda. Elc cIcgou a criar as fcrias dc julIo
cono sc csiivcsscnos no Icnisfcrio noric. Duas
fcrias anuais nun as dc analfalcios, cono lcn
rccisou o gcnio Naolcao Mcndcs dc Alncida, c
dcnais. Talvcz, a razao ccniral icnIa sido a dc
quc scus ingos so o conduziran aic a laiiiudc
naina do Fio dc Janciro. MinIa nulIcr nc
corrigiu, ois, dc faio, cn iorno dc 1944, clc foi
aic Naial FN, conirariado, c claro, coisas da
cuotI(22}, inaugurar una lasc niliiar
ancricana, s vcscras da grandc viioria solrc o
nazi-fascisno; c, scgundo cla nc conia, os
ancricanos criaran, cniao, locais dc dana
cIanados cc o u, o quc, scnaniicancnic,
suonIo, dcu origcn s alavras o c,
osicriorncnic, o nuanccs do assado,
nolrc dcuiado Aldo Falclo, rcocuadssino
137
con csscs asccios da vida. Dc qualqucr forna,
u nuuc uu, con nossos novos conandanics,
narcisos, ircinadssinos cn univcrsidadcs
franccsas, ara iorar nossa sina. E scnrc
olsiinados no arinorancnio do ncfasio, do
oninoso.
138

Os Trs Mandamentos

Pnco. odcu u tuu cncsu cono odcus
uos tcus ocs nngos, os cu tc cxou;
scgundo. ouIu u tuu cncsu, nu ncddu do
ossuc, uu concnsu o ouIo quc cu uz,
cxtundo dc t u nus-uuu" (concciio narisia
scgundo o qual a cnrcsa aga acnas una
aric do iralalIo rcalizado, c quc os ascs quc
dcran ccrio jogaran na laia do lio da Iisioria}.
Assin, o roulo sc iorna ciico. Esscs sao os dois
nandancnios lasicos dos cnrcgados do scior
rivado lrasilciro, nos dias dc Iojc. Un asccio
curioso c quc os cnrcgados nao crcclcn quc
scus dcsiinos csiao incoravclncnic ligados ao
lcn-csiar dc suas cnrcsas. O scgundo
nandancnio guarda alguna rclaao con o
scniincnio anicdiluviano da invcja. A ncu vcr, a
invcja, un dos scic ccados caiiais, c naiural
nos Ioncns, aos o surgincnio da roricdadc
rivada, nas Ia nvcis c nvcis. Alsoluiancnic
iodos icnos noncnios dc invcja; no cnianio,
cssc scniincnio caialisado, iurlinado clo
narisno, o clcvou a nvcis csiraiosfcricos aqui
na Ancrica Laiina, uliino lasiiao do narisno-
lcninisno(23}. Un salio anigo, ao olscrvar ncu
conoriancnio no iralalIo, scnicnciou. Vocc s
139
uu u cntc quundo ucndc u odu scus
unconuos. Mas cono? iao difcil odiar o
scnclIanic, ainda nais con a lucidcz dc qucn
salc quc o fuiuro so scra lon sc for lon ara
iodos!
Para os alios funcionarios do scior ullico,
inclusivc das csiaiais, Ia un icrcciro
nandancnio. Locuctu-uos, ccstcu-uos nos
utos scos cstutus, soIctudo utuucs dc
uoscntudous ntcgus c undos dc cnsuo(24).
Ncssc caso, a ncnoria nc iraz lcnlrana as
razcs dcssa filosofia, caiada or una aniiga c
salia narcIinIa.
Muu Cundcuu c utu unconuu
Sutou dc uu-qucdus c cuu nu ctu ,
,
Concu uo nco-du
Cotudu du Muu
TuIuIu, tuIuIu, tuIuIu dc uzc
d, ,
A unu, uu uo dcntstu
As duus, uu uo cuc
As tcs, uu u nodstu
As quuto, ussnu o onto c du no c
uc gundc ugustu quc cu c!"
Essa salia narcIinIa, fruio da salcdoria
oular da coca, rcflcic os rinciros rcsuliados
140
da scncnic (vrus, iunor?} laniada or Vargas
dcsdc 1930, via CLT c Jusiia do TralalIo.
Dcois dc scicnia anos da logica varguisia,
cnlasada nas idcias fascisias dc Mussolini c sua
noiavcl Cutu dc Luuoo, cssas sao as iragicas
Icranas culiurais assiniladas cla nossa fora
dc iralalIo. Para os do scior rivado, os
nandancnios sao odu c ouIu, c ara os alios
funcionarios do scior ullico, ocuctu-uos.
Paric dcssas idcias nc ocorrcu ao
conIcccr un scnIor idoso, s 5 da nadrugada,
quando cunria ninIa dura olrigaao diaria
ara con a saudc. a caninIada. Enconirci-o no
oriao 8 da Lagoa do Taquaral, cn Caninas. Os
lcidos" guudnIus do Prcfciio CIico Anaral c
dc scu solrinIo Fuyrillo, dclcgado, jovcn, loniio,
aoscniado ullico con salario inicgral, cono
nanda o figurino, cn 1999, sonado ao scu
nodcsio nuncrario cono Sccrciario dc
Scgurana, nao alrian o oriao, c cu, na ninIa
ansia dc arcndcr, crccli quc ali Iavia algo dc
inicrcssanic. Pcrgunici-lIc dc suciao. O S. c
uoscntudo AI sn!" con un soiaquc
curioso, nisiura dc caloclo c iialiano. Ondc o
S. sc uoscntou Nu Indstu c Concco DuIo
do Hus". Pcrccli, cla voz, o orgulIo quc scniia
cla sua cnrcsa. O quc o S. uzu u Fu
cIcc dc csnutuuo duuntc 2? unos c gunIc
nuto dnIco u. Eu, con o iniuiio dc rovoca-
141
lo, dissc. E... nus Ioc cu o ucnddu u GE. E
rcccli na laia. E, nus sc o ucIo Jouqun
GuIc Pcntcudo cstucssc uuo, sso nuo tcu
ucontccdo. Dissc con cnoao. Elc nao so anava
sua c-cnrcsa, nas ianlcn scu falccido
airao. E coniou ainda nais. Nus cocus dccs,
cc nos cIunuuu c dzu quc nuo Iuucu uuncnto
c ns cntcndunos. Dcos, uco o sndcuto c
cstugou tudo. Ns u nuo uuuunos nus con
cc.
Ao rclaiar ninIa rcccnic vivcncia a un
arcciro dc locIa, ianlcn aoscniado da Dalo,
clc nc rcsondcu no aio. E o S. Pcdo Fctt!
Vocc suIu quc cc tcn un oIo dc udo Nuo!"
Fcsondi. Logo, assou a coniar-nc o faidico
acidcnic dc iralalIo. As cas, ao scrcn
rciiradas do forno dc csnaliaao, sofrian una
violcnia difcrcna dc icncraiura c, cn algunas
ooriunidadcs, igncnios quc nao Iavian
adcrido conlciancnic sua lasc saliavan, c foi
assin quc o Sr. Pcdro crdcu una das visias. O
Sr. Pcnicado lcvou-o cssoalncnic ao Iosiial.
Na grandcza dc scu caraicr, o Sr. Pcdro nc
Iavia oniiido cssc dcialIc". Pcnsci, so ucto.
aI! sc isso fossc Iojc, con ianios advogados
csccializados na arca, o quc icria sido da Dalo
nos scus rinordios? Hojc, cla c grandc,
csiagnada, acsar dos ancricanos, c con una
frcqucncia cnornc dc grcvcs. E nais grcvcs
142
ocorrcrao nos roinos anos, iurlinadas,
cnvcncnadas or cssa fasc icrninal do Fcal. Quc
difcil scra o fuiuro con cssa culiura nas rclacs
dc iralalIo, assinilada ao longo das uliinas
dccadas! Fcccnicncnic, o Sr. Alan Crccnsan,
con sua nonuncnial inicligcncia dc calclos
lrancos, nun discurso ara jovcns fornandos da
Univcrsidadc Esiadual dc Crand Vallcy,
raciocinava solrc as razcs do succsso cconnico
dos EEUU c conclua. Sem oon]1ono m1uo,
nenum s1s1emo ]uno1ono. Essc c o ccrnc da
qucsiao c do orquc dc o Drasil nao icr fuiuro.
143

GLOSSRIO

s esconsas s oculias, nclulosancnic

ApangIo airiluio, caracicrsiica

Abjeta dcsrczvcl, vil, rcugnanic

A]]o1re caso

AmeaIbar juniar, ouar, aliscoiiar

pIce onio nais alio

mago ccrnc, lojo, ccniro, fulcro

ArqutIpo adrao, ccnlar, nodclo

AsntIco rorio dc asnos, lurros

AxIoma rcnissa, naina scnicna

Ad InIInItum ao infiniio

Augur1 dcscjo dc fclicidadc

Bo1111o criana iialiana quc, a ariir dos 7
144
anos, cra caicquizada ara o fascisno. A quc
onio cIcgan os diiadorcs!

BazIIa fanfarricc

BIcudo duro, difcil

BIg Brotber Crandc Irnao", criaao do cscriior
inglcs Ccorgc Orwcll, no scu faluloso ronancc
l9S4. Esic, o Dig DroiIcr, consisiia nuna
cnissora dc TV caaz dc vigiar, naniular,
conandar c idioiizar a oulaao via vozcs c
inagcns. Aqui, a idcia c associada s grandcs
rcdcs dc TV.

BIzarro fanfarrao, groicsco

BIasIemar ingar, ofcndcr

Bojo ccrnc, anago

BoIcbevIques c MencbevIques as duas alas da
III Inicrnacional (Conunisia}, filIa da II
Inicrnacional (Social-Dcnocraia, o SD dc PSDD}.
Os lolcIcviqucs cran os nais radicais,
lcninisias; assassinaran a fanlia do Czar c
ionaran o odcr na Fussia, cn ouiulro dc 1917.

BusIIs rincial dificuldadc, X da qucsiao

145
CbIcana iranoia, ardil

Cr1p1o cscondido, oculio, csconso

CoproIogIa csiudo das fczcs

CoprIIIo cscaiofilo, o quc gosia-anigo-dc
ccrcncnios

CoprIago cscaiofago, quc sc nuirc dc
ccrcncnios

CausdIco advogado, ocrador do dirciio

CIcuta iio dc vcncno, nais conIccido cono
cIa da ncia-noiic"

CoIenda rcsciiavcl

ConcomItantemente ao ncsno icno

ConcupIscveI quc dcscria o aciiic scual ou
o dcscjo inicnso dc gozos naicriais

CoroIrIo dccorrcncia, conscqucncia

CornucpIa alundancia

DndI Ioncn quc sc vcsic con circno auro

146
Dantesca Iorrorosa

DeIetrIo dcsiruiivo

DeIIqescente cn dcsagrcgaao, dccadcnic

DIIacerado arrclcniado, csgarado

DstIco gruo dc dois vcrsos, arclIa

Do1o ven1o con a dcvida liccna

Dmod fora dc noda, uliraassado

DesdIa indolcncia, falia dc aciiic ara o
iralalIo, crgofolia

DespautrIo cnornc asncira

DIsIexIa dificuldadc dc lcr, cscrcvcr, arcndcr

Deus e moo1no soluao nilagrosa

DIscorso discurso, idcia, icsc, icoria

EspcIme nodclo, indivduo rcrcscniaiivo dc
una classc, dc un gcncro, dc una csccic

EstapaIrdIo ciravaganic, csquisiio, csdruulo

147
EstIoIamento na loianica, falia dc luz,
fraqucza, dcfinIancnio

EuIemIstIcamente forna advcrlial quc nc
crniii criar ara o sulsianiivo cufcnisno.
suavizar a alavra, dourar a lula"

ExcrescncIa iunor

Excremento iudo quanio os aninais cclcn
do coro clas vias naiurais

Excrementoso, excrementcIo, excrementIcIaI
adjciivos rclaiivos a ccrcncnios

Exegese inicrrciaao ou analisc ninuciosa

Exgena dc origcn cicrna, nao cnluiida
dirciancnic no roccsso

EuIemIsmo aio dc suavizar a crcssao dc una
idcia

Energmeno idioia, inlccil

nv1ronmen1 cniorno, anlicnic, clina", nun
scniido anlo

EscoI cliic iniclcciual

148
EtImoIogIa csiudo da origcn das alavras

EtIoIogIa csiudo da origcn das coisas

Fso1o fcic; aqui cnrcgado no scniido dc
fascisia

Fongo lana, lrcjo

FIIo anigo

FtIdo nal cIciroso, fcdido

FIaca rcguia

FIIIgrana coisa scn inoriancia, lagaicla,
ninucia

Free Ior aII livrc ara iodos

FuIcro fundancnio, ilar, ccrnc

GarruIIce qualidadc dc garrula, icrrvcl iagarcla

GreI ariido, gruo

HegemonIa rcondcrancia, donnio

HermtIco fccIado, lcn-vcdado

149
HgIdo saudavcl, asscado

HIIrIo quc roduz risos

HIpossuIIcIente indivduo dc laia rcnda,
olrc

HodIerna aiual, conicnoranca

Homo r1d1ou1us Ioncn ridculo, farsanic

Homo ]ud1ous Ioncn caaz dc dirciios c
dcvcrcs

1mbrog11o confusao

1d es1 i.c., isio c, a salcr

1n pe]us ara ior

1n e1rem1s no noncnio da noric

InpcIa auscncia dc aiidao

InIanda ncfanda, ncfaria, ncfasia, cccravcl,
Iorrorosa cic., adjciivos rorios ara a Jusiia
do TralalIo

InIante criana, jovcn

150
1pso ]oo1o clo ncsno faio

Jus sperneond1s lrincadcira lrasilcira ara o
dirciio dc cscrncio". Nao cisic

Lo1u sensu nun scniido anlo, cn linIas
gcrais

Le11mo11v noiivo rincial, noiivo conduior

LevIat nonsiro da niiologia fcncia

LdImo lcgiino, auicniico

LocupIetar, reIesteIar saciar, fariar(-sc}

MaIta lando dc nalfciiorcs

MazeIa fcrida, docna

Monturo noniao dc lio, liao, cniulIo

Metstase fornaao dc iunorcs sccundarios

MutatIs mutandIs nudando o quc dcvc scr
nudado

NepotIsmo noncaao dc arcnics ara cargos
ullicos

151
OmInoso funcsio, ncfasio, agourcnio

OncoIogIa csiudo dos iunorcs

OIIgoIrenIa cscasscz dc dcscnvolvincnio
ncnial

bIce olsiaculo

OIIgopIIo oucas cnrcsas quc doninan
(dividcn?} o ncsno ncrcado

OnrIco rorio dos sonIos

Parca cqucna

Para ncdo

Por1 possu ao ncsno icno

PetIo aclido dc Cciulio Vargas. cavalo
cqucno, curio c laio

Pro domo sua cnsando cn si rorio c/ou nos
scus

PecunIrIo rclaiivo a dinIciro

Perorao cqucno discurso

152
P1ono p1ono dcvagarzinIo

PIccoIo cqucno

P11osop1oo1 Doo1or (PI.D.) iiulo,
arinorancnio dc csiudos univcrsiiarios

PIngo cavalo

PIatItude ncdiocridadc

PrncIpe aclido dc FHC. Nao sci rccisar sc a
origcn sc dcvc s suas ciiacs dc Maquiavcl ou
sua cccssiva vaidadc. Pncc dos Socogos"

PrImrdIo rincio

ProIcuo uiil

PeIego jargao conunisia ara dcsignar os
ldcrcs sindicais suosiancnic a scrvio dc
Vargas. Para os nais jovcns, dcvo csclarcccr quc
peIego, na sua accao original, cra una nania
quc sc colocava solrc o lonlo do cavalo ara
rccclcr o arrcio, con o oljciivo dc anacia-lo c
cviiar fcrincnios.

Prcer ldcr

PropedutIca iniroduao, cicncia rclininar,
153
didaiica

Quejandos quc iais

Que11e oo1 mens1eurs? Qual cscolIa, ncus
scnIorcs?

QuestIncuIa cqucna qucsiao, assunio dc
inoriancia qucsiionavcl

Reo1po1111K cigcncia do ragnaiisno oliico

Res pubbIIca coisa ullica

Rosso vcrnclIa

R1soosso insurrciao

RanIastdeos avcs dc licos curvos c grossos c
lunagcns dc corcs vivas, iucanos

Saga Iisioria

Sargao Algas narinIas cnorncs

SemntIca aric da significaao, da linguagcn

SIstmIco quc cnvolvc iodo o organisno

SeptIcemIa infccao gcncralizada
154

S1o assin ncsno, ial qual, or incrvcl quc
arca

SIcrIos naiadorcs dc alugucl

SIne qua non scn a qual, nao. condiao
indiscnsavcl

Su1 gener1s csccic ariicular, original,
csccial, cculiar

SesquIpedaI un c ncio, cnornc

SemInaI roduiivo, fcriil

SInecura salario, Iolcriic scn iralalIo

Sobejar solrar

TautoIogIa vcio dc linguagcn quc consisic cn
dizcr, or fornas divcrsas, scnrc a ncsna coisa

TeratoIogIa csiudo das nonsiruosidadcs

TeratogenIa criaao dc nonsiruosidadcs

TrIbuIu coisa fcia

Vetusto vclIssino
155

Verb1 gro11o (u.g.) or ccnlo

Wo1o1ng cuidando, zclando, olscrvando
156

ndice de principais obras
consultadas

A tIca Protestante e o EsprIto do
CapItaIIsmo Ma Wclcr, Dillioicca Pioncira dc
Cicncias Sociais
A CrIse do Poder NormatIvo da JT
Lus Carlos Anorin Fulusiclla, Ed. LTr, vol. 56,
n.03, naro dc 1992
Ascenso e Queda de GetIIo Vargas
olra cn ircs voluncs dc Affonso Hcnriqucs,
Disiriluidora Fccord dc Scrvios dc Inrcnsa
Lida., 1966
BenjamIn Constant, vIda e bIstrIa
Fcnaio Lcnos, ToDools Ediiora, 1999
BrasII, Pas do Futuro Sicfan Zwcig,
Ed. Nova Fronicira, 1990
ComentrIos sobre a PrImeIra Dcada de
TIto LvIo - DIscorsI" Nicolau Maquiavcl,
Ed. Univcrsidadc dc Draslia (UniD}
Custos de Transao no Mercado de
TrabaIbo BrasIIeIro Folcrio Fcndi Junior c
Anaury Tcnoral, Scninario airocinado clo
157
Insiiiuio Lilcral/SP c cla Fundaao Arnando
lvarcs Pcnicado, scicnlro dc 1996
DIcIonrIo de Questes VerncuIas
Naolcao Mcndcs dc Alncida, Ed. iica, 1966
Do Poder NormatIvo da JustIa do
TrabaIbo Irany Fcrrari, Fcvisia LTr, vol. 57, n.
03, naro dc 1993
FIexIbIIIzao dos Mercados de TrabaIbo
e Contratao CoIetIva Josc Pasiorc, Ed. LTr,
2a. iiragcn, 1995
HIstorIa deI AnIIsIs EconmIco
JoscI A. ScIuncicr, Edicioncs Aricl, Darcclona
HIstrIa do TrabaIbo, do DIreIto do
TrabaIbo e da JustIa do TrabaIbo Irany
Fcrrari, Anaury Mascaro Nascincnio, Yvcs
Candra da Silva Mariins FilIo, Ed. Lir, 1988
HIstrIa do BrasII Doris Fausio, Ed.
Univcrsidadc dc Sao Paulo (USP}, 1996
La cuestIn agrrIa Karl Kauisly,
Fucdo Ilcrico, 1970
LegIsIao do TrabaIbo e PrevIdncIa
SocIaI Fcvisia Lir, vol. 53, n. 11, novcnlro dc
1989
158
LImIte nIco do Poder NormatIvo da
JustIa do TrabaIbo Joaquin Silva,
Sulcncnio TralalIisia, 1992
Macunama Mario dc Andradc, Villa
Fica Ediioras Fcunidas Lida.
ManuaI deI PerIecto IdIota
LatInoamerIcano - CarIos AIberto Montaner
et aIII., AtIantIda. Ja cisic, no ncrcado
nacional, una vcrsao cn oriugucs
Momentos DecIsIvos da HIstrIa do
BrasII Aninio Pain, Mariins Fonics, 2000
PIataIorma PoItIca do PosItIvIsmo
IIustrado organizaao dc Aninio Pain, Ed.
Univcrsidadc dc Draslia (UniD}, 1980
Poder NormatIvo: Momento de ReIIexo
Paulo dc Tarso C. Vcllozo, Ed. Lir, Sulcncnio
TralalIisia, 077/92, ag. 455, SP, 1992
Poder NormatIvo da JustIa do TrabaIbo
Pcdro Vidal Ncio, Fcvisia Lir, vol. 53, no. 2,
fcvcrciro dc 1989
Porque me uIano do meu pas Affonso
Cclso, Livraria Carnicr, Fio dc Janciro
Retrato do BrasII Paulo Prado, Cia. das
Lciras, 8 Ediao, organizaao dc Carlos Augusio
KIalil
159
Tbe WorId Economy In tbe 20tb
Century Angus Maddison, Ed. OCDE, Paris,
1989
160

Notas
(1} Dc faio, rcsunos dc una rcccnic
csquisa inicrnacional solrc crcccs dc nvcis
dc corruao, fciia cla Transarcncia
Inicrnacional, ullicados aqui cl'O Esiado (A9} c
cla FolIa (A10} no dia 14/9/2000 rcforan
ninIa icsc c crniicn algunas olscrvacs
inorianics. En rinciro lugar, cnirc os 90
ascs csquisados, o Drasil assa da 36 osiao
ara a 49 cnirc 1995 c 2000. Quc crfornancc!
Infclizncnic, nao cisicn scrics Iisioricas solrc o
icna ara rcforar ainda nais ninIa icsc, nas
as cvidcncias sao nuiias, a concar cla quasc
conlcia auscncia da qucsiao nos jornais da
rincira nciadc dcsic scculo. En scgundo lugar,
os ascs caiialisias, con Esiados Igidos,
olviancnic, c alguns ascs cncrgcnics do
sudcsic da sia, ondc florcscc Iojc o caiialisno,
a corruao c raiicancnic insignificanic. En
icrcciro lugar, o CIilc, unico as da Ancrica
Laiina con alguna ossililidadc dc fuiuro, ocua
a Ionrosa 18 osiao, frcnic dc ascs cono
Irlanda, EsanIa, Frana cic. Tcra PinocIci
conscguido inlaniar o caiialisno no CIilc?
Talvcz, nas as advcrsidadcs sao nuiias, ois
alcn dc Daliasar Carzon, o CIilc sc cnconira
siiuado (siiiado?} na csiagnada Ancrica Laiina.
Cono clicar o faio dc un gcncral c diiador,
161
con o aulio dc sua cororaao niliiar, icr
conscguido inlaniar iao rofundas rcfornas, a
concar cla rcforna da rcvidcncia, c alrir
caninIo ara o fuiuro? Crcio iraiar-sc dc un
caso unico na Iisioria oliica conicnoranca.
(2} Mcu raciocnio ara clicar o
agravancnio dcsic fcnncno c o scguinic. a
ndia anlifica cncsina oicncia a cisicncia
dcsscs cscandalos na cuula; na naior aric das
vczcs, coloca izza no forno c, olviancnic, olicn
izza cono rcsuliado. A ndia c a socicdadc sc
cciian c cclanan indignadas. Dcu cn izza!"
O scrvidor ullico do nais laio cscalao
conclui. Sc iodos roulan lca, or quc nao o
faria cu, quc csiou nuiio nais ncccssiiado?"
No sulcaiialisno lrasilciro, qucn julga c a
ndia, nao o Judiciario. Ai daquclcs quc, cono
ncu advcrsario oliico c icorico, Francisco
Locs, caian na sua nalIa. Ao salvar o Drasil dc
un colaso cconnico, cn Janciro dc 1999, con
scu socorro a lancos, ial cono o lanco Marla,
acalou crucificado.
(3} A Vcnczucla icvc, rcccnicncnic
2000, 8 clcics cn acnas 2 anos! E,
infclizncnic, na icrra do Tio San, dcvido falia
dc conrccnsao do fcnncno, clcs dcliran con
iania dcnocracia", ara julilo dc Hugo CIavcz.
162
(4} Elc clcgcu-sc Covcrnador dc SP
quando Josc Sarncy, cniao Prcsidcnic da
Fcullica, quc luiou" lravancnic clo scu
quinio ano dc nandaio, ocia, auior dc
Marinlondos do fogo", ncnlro da Acadcnia
Drasilcira dc Lciras (ADL}, ai dc ZcquinIa c
Foscana, c scus asscssorcs lolaran o Plano
Cruzado o fin dcfiniiivo da inflaao via
congclancnio dc rcos, cono na aniiga Fona
ara vcnccr as clcics dc 1986 c fazcr
govcrnadorcs do PMDD dc onia a onia.
Naqucla coca, clc laava lois no asio c scu
noic cra. O so nusccu uu todos c tunIcn uu
uocc! Votc uccu! Votc uccu! PMDH!". Ao
caniarolar csscs vcrsos, dc nadrugada, anigos
nc cnsinaran quc o ovo concorda con cssa
idcia. Porcn, fazcn a scguinic c rclcvanic
rcssalva. Mas a sonlra c ara oucos." Eran
os rinordios da Nova Fcullica.
(5} Ao conirario dc iodos os
Iisioriadorcs, dcfino o novincnio dc 1930 cono
una conira-rcvoluao, ois clc significou un
rofundo rciroccsso ara o fuiuro do as. As
rcvolucs ou conira-rcvolucs sc dcfincn, no
ncu cnicndcr, clas suas inlicacs na
configuraao insiiiucional; a qucsiao niliiar c
alsoluiancnic sccundaria. Dc qualqucr forna,
ncsic asccio, o novincnio dc 1930, scgundo
ninIas infornacs, nao significou scqucr a
noric dc un unico Ioncn. Houvc sin, u
163
ostco, os covardcs assassinaios, a nando dc
Vargas, dc Joao Danias, sua nanorada c o
rcsianic dc sua fanlia. Nao Ia nada nais
inorianic ara o fuiuro dc un as do quc as
insiiiuics, c foi nisio quc a Conira-Fcvoluao dc
1930 foi dcsiruiiva. A Fcvoluao Franccsa dc
1789 foi dccisiva ara a conrccnsao do
fcnncno. O novincnio niliiar dc 1964 nao icvc
nada dc rcvolucionario, ois nao significou
alsoluiancnic nada do onio dc visia das
insiiiuics lrasilciras.
(6} En Agosio dc 2001, o rcsidcnic
FHC, raiicancnic scn nais aiivos ullicos ara
vcndcr c financiar scus ncga-dcficiis cicrnos,
con a finalidadc rccua dc conirolar a inflaao
via canlio (a vciusia c aic aqui cicrna farsa
laiino-ancricana} c nanicr scus alios ndiccs dc
oularidadc, lanou nao do lrado dc gucrra.
Exotu ou noc", logo nclIorado" (coisa dc
asscssorcs, olviancnic} ara Exotu uu
uuc". Puro dcscscro c rciorica. Cono confiar
cn qucn scnrc dcsiruiu o scior coriador,
solrciudo os sciorcs nanufaiurciro c scni-
nanufaiurciro, cn funao da voracidadc dc sua
fanlia ranfasidcos c aliados clo odcr?
Esia icniaiiva dc rcviravolia, alcn dc falsa, c
iardia. MclIor rcarar-sc ara a roina
noraioria! Scja csia sol a laiuia dc un dc scus
arcs ou clas naos dos ncololcIcviquc (os
ciisias}, cn 2003... Olviancnic, a qucsiao
164
ccniral c o canlio. Porcn, a Jusiia do TralalIo
joga aqui un acl csiruiural aliancnic rclcvanic
ncsic conicio.
(7} O Sr. Aninio Carlos MagalIacs
(ACM} ancaou ciinguir a Jusiia do TralalIo
cn 1999. O rcsidcnic FHC, cn Scicnlro dc
2000, c a roosiio dc sua discussao con o
Covcrnador dc MC Iianar Franco quc, quando
Prcsidcnic da Fcullica, exIgIu a rcionada da
roduao dc Fuscas rcfrigcrados a ar! nuanccs
do sulcaiialisno, cn quc o Prcsidcnic goza dc
odcrcs incriais lcnlrou-nc dc ouiro
asccio curioso da iragica culiura nacional. nao
assanos dc una Fcullica dc lazofias, isio c,
dc fanfarriccs c fanfarrcs! A roosiio, o
Covcrnador ninciro cccuiou nanolras
niliiarcs" con sua Polcia Miliiar conira a
rivaiizaao dc Furnas! Cono odc algucn con
un ccrclro dcsia cnvcrgadura icr alcanado a
Prcsidcncia da Fcullica? E, cono sc isso nao
lasiassc, clc coniinua foric concorrcnic s
clcics rcsidcnciais dc 2002. So ncsno o
lancniavcl csiado ncnial dc nossa oulaao
odc clicar csic fcnncno! Quc iralalIo
crfciio icn logrado, s vczcs scn o qucrcr, os
Dig DroiIcrs!
(8} Alcn da Lci do Coniraio Tcnorario
dc TralalIo, aqui nao analisada, rcccnicncnic
(2000}, foran sancionadas as Lcis do Fiio
165
Sunario c da Conciliaao Prcvia, aqui iraiadas.
NcnIuna das 3 Lcis icn alguna rclcvancia.
Proinas virao. DullsIii!
(9} Ao vcr ianias landciras vcrnclIas
viioriosas nas clcics nuniciais dc 2000, a
ncnoria nc irouc ao rcscnic o vclIo Iino
conunisia iialiano dos anos 20/30. Auunt
Pooo/ Dc u Hscossu/ Hundcu Hossu/ Hundcu
Hossu/ ... Auunt Pooo dc u Hscossu/ Hundcu
Hossu/ Lu tuncu!/ E Vuu Conunsno c u
LIctu!/ ... Auunt Pooo u u Stuzonc/
Hcuouzonc no uoguno u." E isio no ano 2000 c
dcois da qucda do Muro dc Dcrlin! O Drasil dc
Iojc sc cndc cnirc duas fornulas dissinuladas
gIt da Fcvoluao Fussa. os IocIcuqucs
(ciisias}, con suas landciras vcrnclIas c
alguna iiniura crisia, c os ncncIcuqucs
(iucanos}, con suas landciras cor-dc-rosa. ucc
cIox nonscu! O narisno cncirou fundo no
ccrclro laiino-ancricano. Nao cisic una oao
cla ccononia dc ncrcado. Ao vcr a figura dc Ciro
Concs ao lado dc Ccsar Maia c csia concuiscvcl
airiz glolal, Paircia Pillar, nas rinciras aginas
dos jornais roondo una frcnic oular
uniao dos narisias nais uros" ara 2002,
rcssagici, sc a cnrciiada vingar difcil, ois o
PT sc scnic iao foric a onio dc qucrcr corrcr
sozinIo, as cnorncs dificuldadcs quc nosso
sisicna financciro, TV Clolo c congcncrcs (os Dig
DroiIcrs}, nonoolios, oligoolios, gruos
166
Icgcnnicos c o Planalio icrao ara cnfrcnia-los
cn 2002.
(10} Dc faio, o unico caso quc ganIci foi
o dc una diarisia (faincira}. O advogado quc nc
aconanIava na ocasiao cocIicIou. Ecs (os
uzcs) tunIcn dsocn dcstc scuo." Quc
soric!
(11} O csriio dc viioria do fascisno
nos anos 30 cra ioial. O Sr. Francisco Canos,
advogado ninciro, dava as carias c jogava dc
nao. Era o lrao dirciio, jurdico, da diiadura.
Aicnic-sc a cssas alavras do Sr. Affonso
Hcnriqucs, ag. 133, volunc I. da olra cii. O Sr.
Francisco Canos, or sua vcz, fcz, cn Maio dc
1931, un discurso cn Juiz dc Fora cn quc sc
dcclarou francancnic fascisia c advogou a
inlaniaao do fascisno no Drasil, susicniando
idcniico onio dc visia ao do Sr. Oswaldo AranIa,
no iocanic as 1eg1es revo1uo1onr1os, quc julga
inrcscindvcis cducaao do ovo." Essas
lcgics rcvolucionarias cran una sinlificaao
da Iicrarquia fascisia. go dc u uu, Iuu,
noscIcttc, uuunguudstu, gouunc uscstu c
uscstu. Esscs dcialIcs dcvo a Franccsco Nucci,
anigo, inigranic iialiano, c-lalilla.
(12} Posicriorncnic, dcscolri a figura dc
un visionario, Arnando Cosia, quc, ja cn 1937,
farcjou cssc ariicular c fario ncrcado, criando
167
una cdiiora ara clora-lo. a LTr. Fornco
naiorcs dcialIcs no icio A Hstu do
TuIuIo". Nao disonIo dc dados solrc o
faiurancnio da LTr, nas, ccriancnic, iraia-sc dc
algo nada dcsrczvcl. MinIas csiinaiivas fican,
orianio, sulcsiinadas. Noicias dc Novcnlro dc
2000 (O Esiado, 23/11/00} infornan un novo
Iorizonic dc cansao. Jogudocs dc utcIo
cstuo cntundo nu Justu uu coIu uguncnto
cxtu quundo os ogos ocn cuzudos u notc c
uos donngos!" Eclanaao or ninIa conia.
(13} Aarcnicncnic, cssc cononcnic
nao c nada insignificanic. Dc faio, una
rcoriagcn da Vcja dc 2 dc Alril dc 1997,
iniiiulada GunIundo dnIco con u CUT", rclaia
o caso do advogado Ulisscs Ficdcl, quc rccclcria
37,5 nilIcs dc rcais dc un gruo dc 450
ncdicos dc Draslia, quc, or sua vcz,
cnlolsarian ncio nilIao cada un.
(14} A quaniia rciida c ara surir o
accrio" final. No caso rcncnorado aqui, a
scgunda insiancia, o TFT, arliirou un nuncro
nnino dc Ioras-ciras (claro, cono nao
cnconira-las!} cujo valor cra infcrior cn nuiio s
cusias do rccurso. E o iroco? O dinIciro dcvc icr
ido arar nas lurras dcssc insaciavcl Judiciario.
(15} Fclizncnic, alguns ccononisias
locais ja aiinan (quc raidos!} ara o rollcna,
168
scgundo dcclaracs FolIa no dia 14/10/00,
D4. Elcs, ara dcscrcvcr a siiuaao, uiilizan un
vcrlo sinaiico. os funcionarios cavan" suas
dcnisscs. E dcois, algun rofcssorzinIo da
Unican ira clogiar a alia roiaiividadc no
ncrcado dc iralalIo lrasilciro. Para iorar a
siiuaao, a Caia cnvia aos funcionarios os
ciraios do FCTS. A cada 3 ou 4 anos, no
naino, a icniaao c cnornc. A, cniao, o
funcionario c discnsado" c coniinua
iralalIando scn rcgisiro cn caricira (rccclcndo
o scguro-dcscnrcgo} aic o roino ciclo. voliar a
rcgisira-lo cic... Y u nuuc uu. Na vcrdadc, cla vai
c ro rccicio!
(16} Ncsscs dias dc Novcnlro dc 2000,
airavcs dc una rcoriagcn d'O Esiado
(14/11/00, A4}, dcscolri quc as filIas dc juzcs
soIteIras (cn alguns casos, aic suas irnas}, lcn
cono as dos niliiarcs, icn dirciio a una cnsao
viialcia, airavcs dc un Montco Cu du Unuo.
Para ianio, lasia quc os nagisirados icnIan
coniriludo con cnorncs" 4% do salario lruio
ao longo dc un crodo giganicsco" dc 15 ncscs.
Essas filIas vao arir c arir scnrc soliciras,
ois nao icn vocaao ara oiarias!
Inicrcssanissino o caso dc FlavinIa, filIa do
Prcsidcnic do Surcno Trilunal Fcdcral (STF},
Carlos Vclloso, quc sc rccusou a ial lcncfcio.
Tciualncnic, o Minisiro" afirnou. No n du
ccnonu dc cusuncnto, utc Inquc con u
169
FuunIu, dzcndo quc cu tnIu ucuIudo dc cdc
unu penso v11o11o1o de M1n1s1ro do Supremo",
ou scja, a naior auioridadc do Judiciario
nacional aconsclIa a roria filIa a lurlar o
csriio da Lci! Scra quc un as con un
Judiciario cono csic odc icr alguna
ossililidadc dc fuiuro? A ilusirc dcuiada
fcdcral odcria adicionar sua rofunda
rcforna" a ciinao dcssc rivilcgio adicional. O
quc nc arcccu nais lizarro c quc o quuntun da
cnsao dccndc da cuusu nots, c 100% c
airiludo a aiaqucs cardacos, canccr, dialcics,
ncfroaiia c ianias ouiras causas raras!
(17} Foi cIocanic lcr un ariigo dc Josc
Pasiorc, Cono dcscongcstonu u Justu do
TuIuIo" (O Esiado, 26/10/99, D2}, clogiando a
rofunda" rcforna dc Zulaic. Elc, Prof. da USP, c
considcrado o grandc csccialisia nacional no
icna. Quc falia faz vida o csiudo c a
conrccnsao da Iisioria univcrsal! Para cncrgar
a florcsia, c rcciso sair dc dcniro dcla. DrccIi,
aquclc vclIo dranaiurgo alcnao, narisia,
cIanava isso dc dstuncuncnto.
(18} Foi nuiio divcriido lcr una noia
d'O Esiado dc 1/10/97, quc dizia. A Jusiia do
TralalIo dcicrninou a cnIora da sigla PV a
cdido da E-Sccrciaria... quc cdc F$6,3
nilIcs (F$6,3 nilIcs? Quc ninIaria!} dc
indcnizaao iralalIisia". Provavclncnic, o PV sc
170
safou, na linguagcn dc nossos vclIos anigos
narinIciros c conunisias, conanIciros dc
lcsiciras c clio. indigcsio vcr, no ncio dcssa
ircncnda gucrra lrasilcira, rollcnas do
Princiro Mundo, cono ccologia, or ccnlo, na
agcnda nacional. Esscs vcrdcs" coniinuan
vcrdadciras nclancias", na linguagcn dos
aniigos niliiarcs. Verdes por ]oro e verme1os
por den1ro!" Hono dcuus
(19} A dcnocracia" aqui sc acrfcioa
ianio quc, rcccnicncnic (30/7/97}, gcrou una
nova Lci, dc nuncro 9504, quc, no scu ariigo 98,
afirna aroinadancnic o scguinic. os cctocs
noncudos uu cono us ncsus ccctudous ou
Juntus Ectous... suo dscnsudos dos scuos...
scn cuzo dc suuo... co doIo dos dus..."
Ou scja, o funcionario quc aiuar cono ncsario
cic. (c isso quasc scnrc aconiccc aos doningos},
icra dois dias livrcs, c nos, cqucnos
cnrcsarios, icrcnos quc agar-lIcs dois dias
cono Ioras-ciras! Quc crfciao Iunana! Quc
lon fazcr coricsia con cIacu alIcio! Scra quc
isso cisic cn algun as dcnocraiico do
Princiro Mundo? Quando cssa lci sc roagar,
Iavcra cccsso dc ofcria ara o cargo dc ncsario!
Un anigo aoscniado nc rccisou quc ja Iavcria
una lci ou rcgulancniaao anicrior con cssc
csriio.
171
(20} Dcuiados ciisias (O Esiado,
21/8/2001, A3} qucrcn csicndcr cssa
ccrcsccncia aos canais fccIados dc TV pogos.
Eu nc crgunio. Eisic algo sinilar nos ascs
dcnocraiicos c caiialisias do Princiro Mundo?"
O sulcaiialisno c dc una inaginaao
ciraordinaria!
(21} Ouira faccia da Conira-Fcvoluao
dc 1930 c quc cla dcu incio ao roccsso dc
corruao cono faior significaiivo na vida oliica
nacional. Nos anos cn quc o lilcralisno
florcsccu, dc 1822 a 1930, acsar dc inuncras
icniaiivas golisias or aric dc osiiivisias, cssc
asccio foi ioialncnic irrclcvanic. Vargas, con
odcrcs diiaioriais, solrciudo solrc vcrlas, foi
dcnolidor. scus ncdocrcs icios cran
soliciiados" or iodos os nunicios c clc
alcanou aic una cadcira na, aic cniao,
scrssina Acadcnia Drasilcira dc Lciras (ADL}! A
nclIor dcscriao dc scu caraicr csia ncssas
alavras do sr. Affonso Hcnriqucs. Gcto o
untcuudIstu c cuudIo, nngo dus dtuduus c
dtudo, -nuzstu c dcnocutu, untconunstu c
uudo dos conunstus, ocuundo scnc tu o
ncIo utdo otco du stuuuo dc cudu
noncnto." Alcn disso, odcnos acrcsccniar una
ouira assagcn do csiudo ciiado. A un
inicrlocuior, Vargas afirnou. nunoo ]1z om1gos
dos quo1s no me pudesse o]os1or, nem
172
1n1m1gos dos quo1s no me pudesse
opro1mor." (ag. 39 da olra ciiada}.
(22} Enquunto o S. Osuudo AunIu,
cnIuxudo cn VusIngton, ungo ntno dc
Vugus c conunIco nu Contu-Hcuouuo dc
l9JU, sc csouuu cn cnutzu o scntdo
dcnocutco do goucno Iusco (o nucncu,
tuucz, dos ucs do notc), o S. Gcto Vugus, u
Iodo dc nosso nuuo Cutuncu, cn ll dc unIo
dc l94l, uzu ossuo dc c nuz-uscstu
(Affonso Hcnriqucs, vol. I, ag. 59}". O Sr. Vargas
so caiu, cn 1945, orquc o nazi-fascisno ruiu.
Nao inIanos foras inicrnas ara dcsirona-lo.
Dc faio, clc rciornou cn 1950. Gcto Vugus
nuo c cundduto dc utdos; c un cundduto do
Pouo! TuIuIudocs do Hus, uoccs suIuo
congo os dcguus do Puuco do Cutctc; Iuucu
cunc con utuu; o custo dc udu scu cduzdo
dc JU u 4U o ccnto... (olra ciiada, ag. 49}".
NicizscIc afirnava quc o crisiianisno,
rovavclncnic, rcdoninara or nais un
nilcnio. E cu nc crgunio. os dois roinos
nilcnios scrao suficicnics ara a clininaao do
lancniavcl csiado ncnial nacional?
(23} Una rcccnic rcoriagcn da rcvisia
Vcja, dc 8/12/99, iniiiulada Vunduos no
Iungu", solrc a Enlracr, a ncnina-dos-olIos do
nosso scior coriador (aliancnic sulsidiada},
nc induziu a cnsar nun icrcciro nandancnio
173
ara os iralalIadorcs do scior rivado. SuIotu
uossus cncsus uu dcnonstu o odc do
sndcuto quundo cstc utu o uuncntos
suuus". Pouco inoria a scgurana dc vidas
Iunanas c a saudc do viial scior coriador do
as. A quc onio cIcganos!
(24} Janio Quadros dizia quc un dos
uliinos Icrois iucanos norios rcccnicncnic,
Franco Monioro, gozava dc nada ncnos quc oiio
aoscniadorias ullicas! Noicias rcccnics nc
infornan quc un vclIo conIccido, Flavio
Tavarcs, ullicou un livro, iniiiulado Mcnus
do Esquccncnto", no qual, s csconsas, nc ciia.
Ali, Ia nais csquccincnios c nagoas do quc
ncnorias. Nao vcjo orquc nisiurar qucsics
niinas c cssoais Iisioria do as. Para quc
scrvc isso? Nao nc rclaiarci a coniar a vcrdadc
dc coisas iao niinas c alsoluiancnic
dcsncccssarias ara o as. Tanouco rclaiarci a
vcrdadc solrc Incrairiz c Ulcrlandia, or
considcra-los asccios ridculos dc un assado
dc crros. O assado, lasicancnic, so inicrcssa na
ncdida cn quc ossa coniriluir ara un fuiuro
nclIor. Ao rccclcr a noicia dc scu livro, cnsci
quc a naiuridadc udcssc dar caraicr s
cssoas. Lcdo cngano! Tcrra dc Macunanas! Sua
olra c, solrciudo, una aologia da gucrrilIa
casirisia no Drasil, nos dias dc Iojc! Pudcra, con
duas aoscniadorias ullicas, una da
Univcrsidadc dc Draslia c a ouira da
174
Procuradoria do FS, c una icrccira aoscniadoria
(rciroaiiva?}, quc consiiiui-sc nun vcrdadciro
acIaquc ao convalido INSS, airavcs da Lci da
Anisiia, fruio do aiual crodo dcnocraiico", iao
rcocuado con as injusiias" do assado, nada
nais agradavcl do quc dcdicar-sc a fuiilidadcs.
Traia-sc, o auior, dc un lon c culcranic
csccinc, lcn nuirido, da classc dos ccctos
dotus utnounccunos.
175


coyrigIi 2000,2005 Josino Moracs

Vcrsao ara cDool
cDoolsDrasil.con

__________________
Fcvcrciro 2005

Proilido iodo c qualqucr uso concrcial.
Sc vocc agou or cssc livro
VOCE FOI FOUDADO!
Vocc icn csic c nuiios ouiros iiulos
CFTIS
dircio na fonic.
www.cloolslrasil.con

Você também pode gostar