MENAXHIMI I INVESTIMEVE - ( Planifikimi, Analiza dhe Vlersimi i

Investimeve )
Parathenie
Menaxhimi i investimeve eshte diciplin e re shkencore e cila bazohet ne
konceptet bashkekohor te qeverisjes se projekteve. Ne kete punim behet
perpjekje per paraqitjen e ketyre koncepteve nepermjet nje qasje
sistemore ndaj te gjitha fazave te ciklit te nje projekti: te planifikimit, te
vlersimit, marrjes se vendimit dhe realizimit te projektit investiv.

Menaxhimi i projekteve perfshin planifikimin, organizmin, udheheqjen dhe

kontrollin e projekteve investive.
Projekti eshte koncept i perkufizuar i sendertimit te nje qellimi apo detyre ne te
cilin jane te percaktuara teknologjia, resurset dhe terminet kohore te kryerjes se
aktiviteteve te nderlidhura.
Prej karakteristikave qe e perkufizojne projektin duhet permendur:

1. Qelimi i cili sendertohet nepermjet realizimit te detyres se percaktuar,

2. Projekti nuk perseritet, paraqet nje pune te njekoheshme,
3. Koha e definuar e fillimit dhe perfundimit te projektit dhe aktiviteteve prej te
cilave sajohet,
4. Aktivitetet jane te lidhura ne baze te nje logjike te teknologjise se kryerjes se
tyre, keshtu qe kryerja e tyre kerkon nje bashkerenditje funksionale te puneve e
aktiviteteve qe kryejne individet, grupet apo organizatat e ndryshme,
5. Projekti ballafaqohet me nje doze rreziku lidhur me kryerjen e detyrave ashtu siq
jane definuar (M.Bule-9).

Projektet mund te jene te llojeve dhe natyrave te ndryshme si:

1. Projektet shkencore kerkimore, projektet mbi produktet e reja, hulumtimin e
tregut, projektet mbi eksperimentet shkencore;
2. Projektet e proceseve teknologjike ne prodhim, projektet e pajimeve, instalimeve
e te ngjashme;
3. Projektet mbi ndertimet: ndertesat, rruget,urat, objektet energjike ;
4. Projektet mbi personelin (pertrirja, rritja e numrit te te punesuarve, projekti i
aftesimit etj.)
5. Projektet mbi strukturen organizative, riorganizimet dhe integrimet.
-MENAXHIMI I PROJEKTEVE INVESTIVE paraqet nje kompleks aktivitetevesh
nepermjet te cilave behet konceptimi dhe planifikimi e realizimi I qellimeve
te percaktuara zhvillimore.
Qeverisja e projektit perfshin tere procesin e indentifikimit, konceptimi,
realizimit dhe zbatimit perkatesisht venies se tij ne pune.
KONCETIMI I MENAXHIMIT TE PROJEKTEVE
Menaxhimi bashkekohor i projekteve integron nje sere konceptesh te
fuqishme te cilat procesin e qeverisjes e shnderrojne ne nje proces te
zgjedhjes se suksesshme te problemeve qe nderlidhen me ciklin qe
formesohet gjate konceptimit dhe realizimit te projektit.
Inicimi i projekteve paraqet nje marredhenie komplekse midis menaxhereve
kryesore, planeve strategjike dhe analisteve sistemor.
Ne kete faze fillon konkretizimi i strategjise zhvillimore ne te cilen rendesi
kyqese ka disponimi me fondin e nevojshem te informative.
MODELI I MENAXHIMIT TE PROJEKTEVE Modeli i menaxhimit te projekteve
perfshin keto elemente themelore qe lidhen me incimin dhe realizimin e
projektit:
1. Seleksionimin, aprovimin dhe monitoringun e projektit.
2. Planifikimin e projektit
3. Zbatimin e projektit
4. Percjelljen dhe mbikeqyerjen e projektit
Si element lidhes dhe interaktiv me seleksionimin , monitoringun dhe
planifikimin e projektit paraqitet studimi i arsyeshmerise se projektit ku
pasqyrohen rezultatet ne baze te raportit, shpenzimet dhe efektet (R.Thomsett –
1993)
Studimi i arsyesshmerise se projektit (studimi i fizibilitetit ) behet nga ekipe te
eksperteve dhe paraqet nje analize komplekse sistemore te projektit ku testohen
parametrat e tij ekonomik.
Bartes te ketij studimi jane institucionet shkencore kerkimore, apo sherbimet
zhvillimore te organizatave .
Ekipi e udheheq menaxhmentin e projekteve, duke mundesuar nje organizim
efikase e fleksibilte punes i cili merr parasysh:
1. Inkuadrimin e eksperteve, keshilltareve me pervoj, qe ndihmojne ne zgjidhjen e
problemeve,
2. Organizon konsulta te shpeshta, te shkurtra dhe efikase, ashtuquajturat sesione
te shpejta te planifikimit aplikativ -RAP (R.Thomsett 1993);
1. Sasine kritike te informative per qeverisje e projektit qe kane te bejne me
aspektet teknike, logjistike dhe ekonomike lidhur me realizimin e projektit.
3. Qeverisjen e projektit sipas principit te kohes reale nepermjet nje qasjeje te
planifikimit detal te projektit per nje periudh te caktuar kohore.

QASJA SISTEMORE NE QEVERISJEN E INVESTIMEVE

Studimi dhe qeverisja e dukurive te nderlidhura kerkon qasje sistemore.
Investimet ne nje far menyre projektojn ardhmerein e ndermarrjeve apo ekonomive
te caktuara nacionale.
Qasja sistemore ne qeverisjen, menaxhimin e projekteve investive ndihmon ne
zvoglimin e ketij problem sepse ndodhse ardhmerija eshte e pasigurt, menaxhimi i
suksesshem mund te ballafaqohet me leht me te.
Kuptimi i investimeve
Nocioni i investimeve perfshin nje spekter te gjere te aktiviteteve te njeriut.
Ne kete aspekt ne nenkuptimin e gjere investimi nenkupton angazhimin e mjeteve
financiare ne:

1. Patundshmeri
2. Letra me vlere dhe aksione
3. Projekte prodhuese dhe sherbyese
4. Studime dhe kerkime shkencore
5. Zhvillim teknologjik
6. Arsimim te personelit

Ne pergjithesi investimet mund te jene te orjentuara ne rritjen e aseteve reale dhe

aseteve financiare.
Asetet reale ( toka, ndertesat, paisjet, dija ) ndikojn ne rritjen e menjehershme te
kapacitetit prodhues.
Asetet financiare kontribojn ne menyr te terthort dhe dalin nga asetet reale te
firmes.
Qellimi i investimit edhe te sigurimi i egzistences ne rrethinen e pasigurt, ngritja e
nivelit te efikasitetit dhe mirqenjes ne saje te efekteve financiare qe do te merren
ne te ardhmen.
Nevoja per investime diskutohet nga trysnia e rrethines nepermjet konkurences per
nje cilsi sa me te mire te produkteve, sherbimeve dhe qmimeve te pranueshme.
Investimet ne kuptim te plot te fjales jane parakusht themelor i arritjes se qellimeve
zhvillimore.
Qedo investim projekton nje cikel jetese, peridhe kohe gjate te cilit ai jep efekte
financiare, efekte serike qe mund ta arsytojn rrezikun apo sakrificen e heqjes dore
nga konsumi i tanishem.
Lidhur me kete teoricienti i njohur freng nga kjo fushe Pierre Masse thekson se
investimi paraqet kembimin e nje te mire te sigurt nga konsumi i te ciles heqe dore
me shprese qe kemi ne objektin investues.
Investimi eshte sakrifikimi i nje vlere te tanishme per nje vlere te arshme te
mundshme (W.Sharp-), I njejti autor bene dallimin midis investimit dhe kursimit.
Mbajtja e paras se gatshme te paangazhuar, apo shpenzimi i saje ne konsumin e
perditshem, do te thote heqje dore nga fitimi mbi investimin.
Investitori racional dhe qasja sistemore ne qeverisjen e projekteve investive anojn
gjithmon ta zvoglojn rrezikun, te marrin vendime cilsore investive dhe nga investimi
te kerkojn kompenzim adekuat (Ch.P.Jones).
Lidhur me kete duhet te behet dallimi midis investimeve, spekulimeve dhe lojrave
te fatit.
1. Investimi eshte angazhim i paras me qellim te kthimit te saje me efekt me te
madhe te nje te ardhme.
2. Spekulimi marrje persiper e nje rreziku afarist me shprese te nje fitimi te
jashtezkonshem, duke perfituar nga levizjet e qrregulluara ne treg.
3. Loja e fatiteshte, pershembull angazhimi i parave ne venje kusht per te ardhme
te pasigurt (V.Sharpe).
Investimet paraqesin angazhimin e mjeteve financiare apo te te mirave material te
shprehura financiarisht per te sendertuar efekte ne rritjen e autputeve te sistemit
ekonomik dhe zhvillimin e tij.
Investimet paraqesin nje akte te vetdieshem te heqjes dore nga konsumi i tanishem
ne emer te shpreses per efekte me te mdha serike ne te ardhmen.
Efektet e pritura dhe rreziku nga investimi jane te pandashme dhe ne perpjestim te
drejte, mirpo investitori racional e minimizon rrezikun dhe kerkon kompenzim
adekuat.
Elementet e sistemit te investimeve jan:

1. Politika investive,
2. Analiza parainveticionale dhe plani i investimeve,
3. Vendimi per investim,
4. Financimi,
5. Realizimi.

Politika investive ka te beje me perkufizimin me konkrete te politikes se zhvillimit e

cila ka nje karakter me te gjithanshem dhe me afatgjate.
Ajo percaktohet ne te gjitha rrafshet e sistemit te investimeve dhe sendertohet me
projekte konkrete investive.
Ne nivel te ekonomis nacionale politika investive nderlidhet me politikat e tjera
makroekonomike (politika monetare e kreditore, politika fiskale, politika bugjetore,
politika e te ardhurave, politika sociale, politika e kembimit te jashtem, politika
doganore etj).
Analiza parainvesticionale dhe plani i investimeve perfshin aktivitetet e identifikimit
te projekteve duke u nisur nga politika investive dhe nga sistemi perkates
informative.
Vendimi investiv ka te beje me vendimin perfundimtar mbi aprovimin apo refuzimin
e projektit te caktuar. Ai merret ne baze te studimit investiv ( program investiv,
studimi i fasibilitetit ).
Financimi i investimeve ka te beje me sigurimin e burimeve te mjeteve likuide
financiare, te cilat jane percaktuar ne studimin investiv,
Realizimi i projektit investiv paraqet bashkesin e aktiviteteve te cilat e sendertojn
projektin investiv, sisas dinamikes te percaktuar.
Imputet (X) e sistemit te investimeve jane politika e zhvillimit, resurset dhe
informatat.
Politika e zhvillimit ne sistemin e investimeve perfshin synimet e shtetit per
zhvillimin ekonomik, politeiken e tij makroekonomike si dhe politiken e afarizmit te
ndermarjes.
Resurset kane te bejne me imputet nga burimet humane, natyrore, financiare,
energjetike e material te cilat ne procesin e trensformimit, gjate realizimit te
projektit investiv, formsojn objektin investiv qe do te shfrytzohet gjate ciklit te tij
jetsor.
Autputet (Y) jane objektet investive qe hyjn ne pune ne ciklin e ekspluatimit dhe
japin efekte ne rritjen e fitimit te investitorit me qka arsytohen investimet.
Ato paraqesin si fonde prodhuese dhe jo prodhuese te investitorit apo si potenciale
intelektuale e kulturave te tij.
Potencialet intelektuale dhe kulturale kane te bejn me ngritjen e kapaciteteve te
kapitalit human, perkatsisht ngritjen e kapaciteteve te personelit, te kultures se tij
menaxherike dhe organizative si parakushte te punes sa me efikase.
Rrethina – mjedisi i sistemit te investimeve perbehet nga sistemi natyror, sistemi
shoqror dhe sistemi ekonomik.
Funksionimi i sistemit te investimeve
Funksionimi i sistemit te investimeve eshte rezulltat i interaksionit te elementeve te
tij, keto interaksione jane rezulltat i qeverisjes, menaxhimit te ketij sistemi,
perkatsisht i sistemit te tij rregullues.
Procesi investiv paraqet ne te vertet ciklin e nje projekti.
Ne procesin investiv mund te dallojm tri faza kryesore:
1. Faza pergaditore
2. Faza e realizimit ( zbatimit te projektit )
3. Periudha e ekspluatimit ( analiza ex post )

Faza e pergaditjes se projektit investiv perfshin aktivitete qe kane te bejn me

grumbullimin e ideve per investime, e perzgjedhjen e ketyre ideve, identifikimin e
projekteve investive, analizen, vlersimin dhe perzgjedhjen e alternativave te
ndryshme, kryrjen e studimit ( programit ) investiv dhe marrjen e vendimit investiv.

Periudha e eksploatimit te projektit investiv, perkatsisht objektiti qe eshte rrezulltat i

zbatimit te ketij projekti , i paraprin puna provuse , edhe gjate se ciles testohen
parametrat e projektit.
Qeverisja e sukseshme e suksesit investiv ka rendesi te madhe ne te gjitha fazat
dhe aktiviteteve prej te cilave perbehen ato.
Tipet kryesore te vendimeve investive jan:
1. Vendimet makroinvestive(VMaI),
2. Vendimet paraprake investime(VPrI),
3. Vendimet mikroinvestive(VMiI),
4. Vendimet operative investime(VOI).
Vendimet makroinvestime
Percaktimi i pilitikes investive ne nivelin shteteror ka te beje me vendimet
makroinvestive.
Vendimet makroinvestive kan te bejne me vellimin, dinamiken dhe prioritetet
sektoriale e rajonale te investimeve e sidomos me investimet publike ne
kuader te nje bashkesie shteterore.
Norma e investimeve ndikon drejtpersedrejti ne dinamiken dhe cilesine e
zhvillimit, perkatesisht ne normen e rritjes vjetore te GDP.
Efikasiteti iinvestimeve ne nivelin makro paraqitet nepermjet koeficienteve
maorxhinale te kapitalit (kmk) nepermjet te cileve shprehet raporti midis
rritjes se produktit vendor (GDP) dhe imvestimeve bruto mbrenda periudhes
se caktuar:
Relacionet midis investimeve, normes se rritjes seGDP(rr) normes se investimeve
dhe koeficienteve marxhimale te kapitalit paraqesin thelbin e modelit te Horrod
- Domarit i cili ka nje perdorim te gjere ne planifikimin makroekonomik.
Vendimet paraprake investive
Vendimet paraprake investive kane te bejne me perzgjedhjen e ideve per
invsitme , vleresimin e tyre dhe formularin e planit te investimeve.
Qellimi i vendimeve paraprake investive eshte qe ta racionalizoje procesin
investiv, ta konkretizoje politiken investive, te menjanoje qe nga fillimi idete
dhe altermativat e projekteve qe nuk jane ne harmoni me keto qellime.
Vendimi mikroinvestiv
Vendimi mikroinvestiv ka te beje me aprovimin ose refuzimin e projektit te
caktuar investiv.
Ate e bie menaxheri kryesor i projektit dhe bartesi ifunksionit te qeverisjes
ne ndermarrje e korporate (bordi,keshilli drejtues, kuvendi) varesisht nga
kompetencat qe kan ata.
Vendimet mikroinvestive bihen ne baze te prioriteteve zhvillimore dhe faktit
se sa treguesit financiare dhe ekonomike te projektit investiv jane ne harmoni
me qellimet e percaktuara.
Vendimet operative investive
Vendimet operative investive sillen nga menaxheri dhe ekipi i projektit ne
fazen e realizimit te projekteve investive.
Efikasiteti isistemit te investimeve
Efikasiteti i funksionimit te sistemit te investimeve, sikurse edhe te sistemet tjera,
shprehen nepermjet efiqences dhe nga efikasiteti.
Efikasiteti i funksionimit te sistemit te investimeve varet nga suksesi i
qeverisjes se projekteve investive dhe nga cilesia e vendimeve makroinvestive
(politika investive dhe rregullimi tjeter makroekonomik ).
Prandaj mund te thuhet se efikasiteti i sistemit te investimeve eshte i mvaruar nga
cilsia e vendimeve investive, te cilat u trajtuan ne piken e perparme.
Qeverisja e fazes pergaditore te procesit investiv
Aktivitetet pergaditore te projektit kane rendsi te madhe per planifikimin e tij te
mire, per marrjen e vendimit cilsor dhe per punen e suksesshme gjate ciklit te
jeteses se projektit investiv.
Kjo faze me shpesh identifikohet edhe me emrin analiza parainvesticionale.
Ne kete faze identifikohen qellimet e projektit investiv dhe vlersohet se sa keto
qellime jane ne harmoni me qellime zhvillimore ne nivelet me te larta te sistemit
investiv.
Faza pergaditore e procesit investiv perfshin evidentimin dhe analizen e ideve per
invesime dhe perzgjedhjen e tyre, identifikimin e projekteve investive, formulimin e
alaternativave dhe vlersimin e tyre dhe aprovimin e alternativave qe hyne ne planin
e invesimeve.
Aktivitetet e fazes pergaditore te projektit investiv i kryen menaxheret kryesor, ne
bashkepunim me planifikuesit strategjik, analistet sistemor.
Identifikimi i projekteve investive
Identifikimi i projekteve investive niset prej ideve per investimet e mundshme.
Idet per investime te rendomt e kane burimin ne politiken zhvillimore dhe politiken
investive.
Ne praktik idet per investime mund te rezultojn edhe nga:
1. Kerkesa e papermbushur ne treg per produkte dhe sherbime te caktuara,
2. Shfrytzimi i pamjaftushem i resurseve humane, materiale dhe mundsia e
shfrytzimit te tyre produktiv,
3. Nevojat per kompletimin dhe komplementariteti me projektet e tjera,
4. Iniciativat e ndermarrsve privat dhe public lidhur me investimet me karakter me
te gjere,
5. Politika makroekonomike e shtetit,
6. Propozimet per investime nga partneret e jashtem, veqmas nga kompanit
multinacionale,
7. Pervojat e vendeve dhe kompanive te tjera ( W. S. Baum, S.M.Tolbert -339 )
Alternativat investuese- Studimet paraprake
Projektet e identifikuara paraqesin baz per formulimin e alternativave te mundshme
per projektet investive.
Keto analiza ne praktik njihen me emrin studimet paraprake investive .
Rendsia e studimeve paraprake investive eshte e madhe sepse ato jane nje burim
informatash jo vetem per bartsit themelor te projektit por edhe per partneret e
mundshem ne realizimin e projekteve investive – bankat, fondet publike,
nderrmarrjet tjera- partnered afarist, financuesit e jashtem.
Studimi parainvestiv permban sidomos:
1. Informatat mbi vellimin dhe natyren e kerkeses ne treg per produkte- sherbimet
dhe per popullacionin e segmentit e tregut ne te cilat projekti pretendon te zeje
vend.
2. Zgjidhjet alternative teknike, vlersimet mbi kapacitetin e tyre ( autputin ),
karakteristikat e teknologjis dhe mundsit e perparimit te saj si dhe tregun e
furnizimit me inpute.
3. Personelin, strukturen e tij dhe aftesit e kerkuara.
4. Mjetet e nevojshme financiare per investime si dhe shpenzimet e funksionimit.
5. Treguesit e efikasitetit dhe rentabilitetit te projektit.
6. Rrethanat kufizuese ne rrafshin institucional ne sistemin ekonomik dhe ne
politiken makroekonomike te shtetit ( W.C.Baum, S.M.Tolbert – 342 ).

Analiza e tregut ne studimin paraprak investiv eshte mjaft detale dhe duhet te
perfshi projeksionet e vellimit te shitjes ne tere periudhen e eksploatimit te
projektit.
Analiza tekniko-teknologjike perfshine:
1. Pershkrimin e teknologjis, mundsit e sigurimit te saj dhe origjinen, zgjedhjet
alternative teknologjike, nivelin e automatizimit dhe informatizimit, kushtet dhe
qmimet e paisjeve, kapacitetin dhe asortimentin e prodhimit, mundsin e punes ne
turne, kohen e nevojshme per instalimin dhe montimin e paisjeve.
2. Strukturen teknike te investimeve ne mjetet themelore , siq jan investimet per
token, objektet ndertimore, paisjet, investimet per konsalting, projektimin ,
menaxhment.
3. Inputet e nevojshme, vellimi, lloji, cilsia dhe tregu i tyre sipas nevojave te procesit
teknologjik, mundsit e substituimit, normativat e shpernzimeve.
Karakteristikat dhe origjina e imputeve mund te ofrohen ne zgjedhje alternative.
4. Numrin e personelit, strukturen e tij kualifikuese, numrin e nderrimeve,
shpenzimet per te ardhurat personale, gjasat e sigurimit te struktures perkatse te
personelit.
5. Analizen e lokacionit dhe kerkesave per mbrojtjen e mjedisit jetsor- aspektet
ekologjike, ku posaqerisht analizohen kushtet urbanistike, infrastruktura,
shpenzimet e transportit, shpenzimet e mbrojtjes ekologjike, nese projekti nuk eshte
i varur per lokacionin e caktuar mund te analizohen edhe zgjedhjet alternative.
Analiza ekonomike dhe financiare ne studimin paraprak investiv duhet te jap
informata fillestare mbi efikasitetin e projektit investiv.
Sistemi informatik I investimeve
Sistemi informatik i investimeve proceson informatat e nevojshme per qeverisjen e
sistemit te investimeve, perkatsisht per marrjen e vendimeve cilsore ne te gjitha
rrafshet e funksionimit te tij.
Baza e te dhenave te sistemit informatik te investimeve duhet te permbajn te
dhenat per:
1. Te arriturat shkencore e teknologjike, te cilat mund te sigurohen edhe ndermjet
lidhjeve me rrjetat e ndryshme telekomunikuese.
2. Analizat shkencore te ecurive ekonomike, konjukturat dhe tendencat e zhvillimit
Brenda dhe jashte, prognozat e zhvillimit brenda dhe jashte.
3. Ecurit e kembimit dhe qarkullimit te mallrave, brenda dhe jasht vendit.
4. Sitemin ekonomik, ndryshimet instutucionale dhe faktoret politik me ndikim ne
zhvillim, nevojat shoqrore publike.
5. Te dhenat per rezulltatet e funksionimit te sistemit te investimeve, duke mbuluar
te gjitha fazat e aktivitetet e procesit investiv.
Studimi investiv
Studimi investiv paraqet dokumentin themelor per te marr vendimin investiv.
Analiza dhe planifikimi i projektit investiv ka te beje me nje analiz detale dhe hap
pas hapi e te gjitha aspekteve te projektit, te cilat mund te grupohen ne tri pjese
themelore:
1. Tregu,
2. Aspektet tekniko-teknologjike dhe organizatave.
3. Aspektet ekonomiko- financiare
Studimi investiv shpesheher mbeshtetet ne studimet e veqanta per aspektet e
caktuara, sidomos ne studimet e tregut dhe te teknologjis keshtu qe ne te
prezantohen rezulltatet e ketyre studimeve dhe vihet ne lidhemeri me aspektet e
tjera.
Rezymeja e studimit investiv
Ne hyrje te studimit investiv jepet ryzemeja e cila permban qellimet e investimit, te
dhenat themelore per investimin, pasqyrat e te dhenave per investimin, pershkrimin
e procesit teknologjik, lokacionin, te dhenat numerike per personelin, vellimin e
burimeve financiare te investimit, afatin e realizimit dhe treguesit e efikasitetit.
Ryzemeja e studimit investiv ne table:
Investitori Investimi Plani I Konstrks.fina Rezulltatet Efikasiete I
1titulli I realizimit nc. I afariste investim
investitorit 1Emir I projektit investimeve
1Fillimi I 1shpenzimet e 1afati I kthyerjes
2Veprimtaria 2Lokacioni ndertimit 1Mjetet afarizmit se investimeve
themelore
3Numri ame 3Program I 2Perfundimi I 2fitimi bruto 2vlera e tanishme
prodhimit 4dhe 3ndertimit 2Mjetet e xhiros neto
4banka teknologjis 3numri I puntorve
4Fillimi I 3nvestimet 3norma e
puneve tjera diskutimit
provuese
Norma interne e
5Fillimi I punes rentabilitetit
se rregullt

Analiza e aftesive te investitorit

Nepermjet te kesaj analize duhet te nxirren te gjitha informatat qe do te kene
ndikim ne realizimin dhe afarizmin e projektit.
Analiza e pozites ne treg dhe e aftesis konkuruese te investitorit perfshin edhe
shqyrtimin e qmimeve eksportuese dhe qminet importuese ne krahasim me qmimet
e konkurentve.
Aspektet tekniko-teknologjike te afarizmit te investitorit kane te bejn me shfrytzimin
e potencialeve dhe kapaciteteve te investitorit dhe me nxerrjen e perfundimeve mbi
nivelin e zhvillimit teknologjik.
Lidhur me kete perfhihet:
1. Ecuria e prodhimit sipas produkteve – sherbimeve ose grupeve te tyre.
2. Shkalla e shfrytzimeve te kapacitetit te instaluar.
3. Niveli i automatizimit dhe i informatizimit te paisjeve.
4. Struktura teknike e mjeteve themelore.
5. Pasqyra e shpenzimeve te imputeve per nje njesi prodhimi ( lendet e para,
materiali, energjia etj.)
Analiza e aftesis se investitorit permbyllet me shqyrtimin e pervojave te tij ne
investime, posaqerisht lidhur me investimet e kryera, investimet ne vijim dhe
investimet e planifikuara.
Analiza e tregut te shitjes
Analiza e tregut prezentohet ne studimin investiv si nje rezulltat i hulumtimit me te
gjere dhe te gjitheanshem te tregut.
Tregu percakton fatin e projektit investiv, madhesin e kapaciteteve, teknologjin,
asortimentin etj.
Analiza e tregut te shitjes perfshin:
1. Analizen e kerkeses
2. Analizen e ofertes.
3. Analizen e qmimeve,
4. Prognozen e plasmanit.

Analiza e tregut te shitjes dhe projektimi i kerekeses

Kur eshte fjala per faktoret qe ndikojn ne formimin e kerkeses ata mund te ndahen
ne disa kategori themelore:
1. Faktoret e pergjithshem
2. Faktoret fizik
3. Faktoret social
4. Faktoret ekonomik
Analiza e oferte
Projeksioni i ofertes ka te beje gjithashtu me oferten aggregate per qedo treg e cila
perbehet nga prodhimi ne treg perkats, i zvogluar per eksportin nga ai treg dhe i
rritur per importin ne ate treg.
Projeksioni i plasmanit
Tek analiza dhe projeksioni i plasmanit duhet te kemi parasysh politiken e plasmanit
dhe kanalet e distribuimit te investitorit.
Ne baze te analizes dhe projeksionit te kerkeses dhe ofertes mund te behet
krahasimi i tyre dhe vlersimi i mundsive te plasmanit.
Mund ti kemi keto raste:
1. Oa=Ka, oferta dhe kerkesa jan te barabarta.
2. Ka>Oa, kerkesa eshte me e madhe se oferta.
3. Ka<Oa, kerkesa eshte me e vogel se oferta.
Zgjedhja tekniko- teknologjike
Analiza e tregut te shitjes jep nje pasqyr te kurnizave te mundshme te
shitjes se projektit investiv.
Zgjedhja tekniko-teknologjike duhet tu pershtatet sinjaleve te tregut dhe
prognozave mbi tregun potencial.
Analiza fillon duke dhene pasqyren e variantave dhe alternativave te
mundshme te zgjedhjes tekniko-teknologjike dhe te kritereve ne baze te cilave
eshte bere zhgjedhja.
Kur eshte fjala te kriteret e percaktimit per teknologjin perkatese duhet
permendur sidomos :
1. Referencat e fornitorit dhe rezultatet praktike te teknologjis perkatese
2. Nivelin tekniko-teknologjik, automatizimin, informatizimin etj.
3. kapacitetin prodhues dhe punues-efektet
4. normativat e shpenzimeve te inputeve per nje njesi produkti apo sherbimi.
5 .Shpenzimet e mirmbajtjes
6. Kushtet dhe mundesit e furnizimit me inputet e nevojshme
7. Kushtet e kontraktimit
8. Numrin dhe strukturen e nevojshme te personelit
9. Kushtet dhe ndikimet ekologjike
10. Qmimet e teknologjise

Pershkrimi i teknologjise
Pershkrimi izgjedhjes teknologjike duhet te jape karakteristikat e saj themelore.
Keto natyrisht duhet perfshire edhe :
1. Renditjen e makinave, pajisjeve te tjera dhe vendeve te punes
2. Skemen e levizjes se lendeve te para
3. Skemen e transporitit te brenshem dhe te depunimit te stoqeve te lendve
te para
4. Menyren e atestimit the kontrollit te cilesis
5.Menyren e mbrojtjes se punes
6. Ndikimin ne rrethin dhe ekologji.
Zgjedhja teknike
Ne zgjedhjen teknike kerkohet perkufizimi i objekteve dhe paisjeve si vion :
1. Objektet prodhuese
2. Objektet per deponim
3.Objektet per administrat
4. Objektet ndihmse
5. Objektet energjetike
6. Objektet e infrastuktures
7. Objektet per lidhjet me infrastukturen e jashtme
8. Objektet tjera
Plani i vellimit te prodhimit
Planifikimi ivellimit te prodhimit behet ne varesi te hulumtimit te tregut te
shitjes dhe mundesive te plasmanit si dhe zgjedhjeve optimale teknologjike.
Planifikimi i vellimit te prodhimit behet per qdo vit te punes operative te
projektit, duke perfshire edhe punen provuese.
Ne kete rast duhet pasur parasysh edhe kohen e nevojshme per shfrytezimin
sa me te plote te kapaciteteve prodhuese.
Planifikimi i inputeve materiale energjetike
Ne baze te vellimit te planifikuar te prodhimit, sherbimeve dhe zgjedhjes
tekniko-teknologjike behet planifikimi i sasive te nevojshme te inputeve:
lendeve te para, materialeve riprodhuese, materialeve ndihmese, te energjise
dhe inputeve te tjera te projektit por te cilin behet eksploatimi i projektit.
Analiza e tregut te furnizimit
Analiza e tregut te furnizimit jep variantat e mundshem te sigurimit te tyre,
alternativat e mundshme, substitutet, prognozen e qmimeve dhe sigurin e
furnizimit, duke analizuar posaqerisht segmentet e caktuara te tregut te
furnizimit, brenda dhe jasht vendit.
Per planifikimin e furnizimit me lendet e para dhe materialet kryesore eshte e
nevojshme te merren ofertat e furnizuesve.
Planifikimi i personelit
Struktura e personelit perfshin te punsuarit qe jane drejtperdrejti te lidhur me
teknologjin, prodhimin dhe sherbimet, ata qe punojn ne pune pergaditore dhe
sherbyese, puntoret udheheqes dhe puntoret administrative.

Analiza e lokacionit dhe aspekteve ekologjike

Ne kete pjese analizohen dhe projektohen shpenzimet per infrastuktur,
shpenzimet per blerjen e tokes, shpenzimet komunale, taksat si dhe
shpenzimet per mbrojtjen e ambientit.
Aspektet organizative
Planifikimi i shtruktures organizative te projektit investiv ne fazen e
eksploatimit duhet te krijoj interaksionin e nevojshem midis nensistemeve siq
jane prodhimi, marketingu, logjistika, personeli, nensistemi i menaxhmenti, te
cilat mbeshteten nga sistemi informative i integruar ne bazen e nevojshme
te te dhanave ku mund te shfrytezojne te dhenat dhe informatat te gjitha
nensistemet.
Ne kuader te aspekteve organizative duhet te shqiptohet se si do te
organizohet procesi irealizimit te projektit investiv.
Plani i termineve te realizimit te projektit investiv
Plami itermineve perfshin kohen e fillimit dhe te perfondimit te aktiviteteve
neper mjet te cilave mund te realizohet projekti i planifikuar investiv,
perkatesisht te aktiviteteve ne periudhen e investmit deri ne fillimin e punes se
rregullt.
Termet mund te llogariten per muaj, e per projekte me te vogla edhe ne jav
dhe dit
Tabela: Plani i termineve te realizimit te projektit investiv
Struktura Vellimi I Termet e realizimit
investimeve 0, 1, 2, …….,
n
1.Investimet ne mjetet
themelore

2.Investimet ne mjetet e
gjirus

3.Investimet tjera

4.Gjithsej

I+II+III