1

Page 1 of 24

AMERKAYI LK KM KEFETM?
Prof. Dr. Ahmet BEKMURADOV:

AMERKAYI LK KM KEFETM YA DA TRKMENNAMEYE GR

Dnya tarihinden az bile olsa haberi olan herkes bu soruya tabi ki Kiristof Kolumb! diye yant verecei aikardr. Kolumbun her trl zorluklara katlanarak gemi ile Yeni Dnyaya ulat ve onun Karaya ktm, ite kara! diye sevinle bard gn 9. Eyll 1492 tarihine denk gelmektedir. Bu yln 13 Eyll resmi bir ekilde Amerikann kefedildii gn olarak kabul edilmitir. Bunlara sradan bakld zaman her ey akla kavuturulmu gibi grnmektedir. Fakat bu byk kefi Kolumbun adyla anmak istemeyen aratrmaclar ou henz XVI yzyln balarnda kendilerini gstermeye balamlardr. Bylece Amerikann kefedilmesiyle ilgili eitli teoriler ve bunlar destekleyen taraftarlar ortaya kmtrlar. Bu taraftarlarn arasnda bu gnlerdede byk tartmalar devam etmektedir. Burada ncelikle u durumu belirtmek gerekiyor. Bu aratrmaclarn hemen hemen tamam Amerikann kefini bu yaknlardan deil, aksine tarihten nceki zaman diye adlandrld dnemlerde aramaktadrlar. Geen asrdan balayarak bu konu zerine yeni teoriler ortaya km, ve Amerikay ilk olarak Asyallar, ayrca Trk kavimleri kefetmilerdir grn ileri srmtr. ek bilim adam M. Stinglin omaksz Kzlderililer (Moskova, 1984) adl kitabnda belirttiine gre, bu teorinin esas temelini ilk defa Amerikan alimi Ale Grdlika atmtr. O, Amerikan kzlderililerinin de Trk kavimlerinin etnik zelliklerindeki, gelenek greneklerindeki, inanlarndaki yakn benzerlik zerine baz kitaplar yaynlar. Sonra Alman bilim adam O. Rerig, Siu tayfasnn arasnda kalarak onlarn dillerini renir ve Siu dili Trk kavimlerinin dili ile akrabadrlar sonucunu elde eder. Aslnda bu konuya dil zerinden bakmak meselesi XVII. yzyldan itibaren balanr. Amerikan limi R. Uokopun Kayan Ktalar ve Kaybolan Tayfalarn Srr (Moskova, 1966) adl kitabndaki ifadesine gre, ngiliz limi J.Josselin ise uzun sre Mohauk tayfasnn dilini incelemitir ve aratrmasnn sonucu olarak 1674. ylnda yaynlad kitabnda Onlar Trk dilinde sylyorlar, Trke

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 2 of 24

konuuyorlar diye yazmtr. Dolaysyla, Amerikan kzlderililerinin ecdatlar Asyal Trklerdir grl teorinin temsilcileri de bu meselenin ipucunu Tarihten nceki dnemden aratryor ve sonucunu sz konusu dnemden de karyorlar. Onlar eski dnemlerde henz imdiki Bering boaz erimeyen buzluklarla rtl olarak iki ktay birletirdii zamanlarda da Asyallar Amerikaya gemilerdir grn destekliyorlar. Bilindii gibi, Kolumb Yeni Dnyay kefettikten sonra Avrupallar yerel halklara genel olarak Hindi (indian) diye ad vermiler. Buna ramen her bir halkn, her bir tayfann kendine zg ad bulunmaktadr. Elbette, Amerikan kzlderililerinin hepsini Trk kavimleriyle ilikili saymak doru deildir. Ama bu yerel tayfalarn bazlarnn Trklerle kesin ilikili olduu bir gerektir. te, 1976 ylnda Leningrad ehrinde yaynlanan ABDnin Corafyasyla lgili Meseleler adl kitapta A.G. Karimullinin makalesine yer verilmitir. Makalenin yazar ABDde ve Kanadada yaayan Siu, Maya tayfalarnn dilleriyle eski ve modern Trke szckleri karlatrmtr. lmi karlatrmann ilgin taraf ise onun karlatrd kelimelerin says adan az olsa bile, bunlarn ekil yaps ve anlamlar bakmndan biri dierine tam olarak denk gelmesidir. Bu kitapta A.G. Karimullinin makalesiyle ilikili Dou dilerini ve tarihini inceleyen nl bilim adam, alim, Hunlar, Eski Trkler adl kitaplarn yazar L.N. Gumilyevin ksa aklamal ekildeki makalesi de verilmitir. Tarihi A.G. Karimullin ilmi karlatrmasnn sonucunda yle karara varmtr: Bizim dnemimizden nceki iki bin yllarda Amerikada yaayan yerel tayfalarn ou imdiki Bering boaz zerinden Kuzey Asyaya ulamlardr. Onlar Asya tayfalar ile ok tarafl ilikide ve ibirlii ierisinde bulunmulardr. L.N. Gumilyev ise bu konuyla ilgili ilk olarak tarihten nceki dnemden sonrasna bir azimli adm atmtr. O, bizim dnemimizden nceki IV. ve bizim dnemimizin I. yzyllklar Merkezi Asyada yaayan Trk dilini konuan Hun tayfalarnn parlak, gelimi dnemi olduu zamanlardr diye kaydetmitir. te, bu dnemlerde de Hunlar ile Asyaya gelen Amerikan kzlderililerinin ilikileri salam bir ekilde gelimi, bunun sonucunda ise onlarn dillerinde yaknlk, benzerlik ortaya kmtr diye kendi grn ispatlayarak kesin bir karara varmtr.

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 3 of 24

Bizim grmze gre, yazar L.N. Gumilyev, son zamanlarda Amerikan kzlderilileriyle Asyallarn arasndaki ilikilerin kesilmesinin nedenini net bir ekilde cevap vererek yantn ilmi delillerle kantlamtr. Onun tarihi belgelere dayanarak yazd ifadelere gre, bizim dnemimizin balarnda Bering boazna ve bunun evrelerine o dnemlerde ok kuvvetli olan Eskimo tayfalar sahip olmulardr. Onlar epeyce yllardr bu yerlere sahip kp, iki ktay birletiren yegne yolu tamamyla kapatyorlar. Amerikan kzlderililerini ise darmadan ederek, sonra onlar kovup ktann iine, daha dorusu ortalarna kadar gitmeye mecbur ediyorlar. XVIII. yzylda Ruslarn Eskimolular kendine tabii tutmalarndan, egemenliine almalarndan sonra Bering boazn ele geirmeleriyle Amerikaya yeniden bir yol almtr. Tarihinin szn ettii Hun tayfalarnn, Trke konuan tayfalar olduu ilimde ispat edilmi bir gerektir. Bu gerein pf noktas da tarihi kaynaklarn, ok saydaki ilmi aratrmalarn onaylad sonucuna gre, ite, bu eski Hun tayfalarnn ilk ve byk hkmdarnn, sonra Trkmenlerin nesil ba olarak kabul ettikleri Ouz Hann olmasdr. Bizim dnemimizden nceki 174.ylnda rahmete kavuan bu tarihi ahs in kaynaklarnda ilk, birinci anlamna gelen Mode (Mote/Mute) szcyle adlandrlmtr. Modenin temeli atan ve asr sre devam eden devleti bnyesinde kendine 24 Hun tayfasn birletirmi ve onlar toplam 6 eyalete blnmtr. Sonraki Ouz namelerde bu tarihi belge rivayete dnerek, 6 eyalet Ouz Hann alt olu, 24 tayfa ise, onun yirmi drt torunlar olarak gsterilmitir. Asl Ouzlardan olan, XI. yzylda mr sren Kagarl Mahmudun ifadesine gre, bu yirmi drt torunlar ise Ouz-Trkmenlerinin 24 tayfasnn nesil bana dnmtr. Bir baka deyile, onlar sonra halkmzn eski yirmi drt tayfasnn her birinin adn tamlardr. Gerekten de L.N. Gumilyevin ifade ettii gibi, Amerikan

kzlderililerinin eski alarda Asyaya ulam olduunu son yllardaki arkeoloji kaz almalar da ispatlamaktadr. rnein, 1960l yllarda Bakurdistandan en eski a insan kafatasnn kemii bulunmutur. Dnyaca nl antropolog M.M. Gerasimov bu buluntuyu nceki durumuna getirmeyi (en eski a insan kafatasnn kemiini asli haline dntrmeyi)

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 4 of 24

baaryla gerekletirdi. Sonra tarihi G. Matyun bu durum hakknda aadaki ifadeleri kullanarak yle ekilde aklad: Bize F. Kuperin romanndaki vahi kz ile savaan, korku-rky bilmeyen avcnn kendisi bakyor. Gzmzn alnnda Amerikan kzlderilisinin resmi duruyor. (Vokrug Sveta dergisi, 1969, 10). Grld gibi, bu buluntu, L.N. Gumilyevin grne de destek oluyor. Fakat dayan iki ucu mevcuttur. Bundan yola karak unu sylemek istiyoruz. Birincisi, Asyal Trk kavimleri eski alarda Amerika ktasna ulamlardr. kincisi ise, aratrmaclar Amerikan kzlderilileriyle Trklerin ilikisini tarihten nceki dneme balayp, esasen tahminlere dayanmaktadrlar. Sonuta onlar dier teorilerin taraftarlaryla eit tartmac olarak ortaya kyorlar. Demek, buradaki gerek mesele ise, bu ilikinin kesin zamann, belli vaktini belirlemek talebidir. ncs de, her kes kendi kaybn aramaktadr. Sonu olarak unu demek istiyoruz: Bizim Trk kavimlerimiz arasnda ilk olarak Amerikaya ulamak Ouz-Trkmenlerinin payna dmtr. Halk arasnda sylendii gibi, kuru laftan pilav olamaz. Bu nedenle imdi baz belgelere bakalm. Kagarl Mahmud kendi almasnda Trk dillerinden sz aarak, bunlarn her birinin karakterine, zelliklerine aklama vermektedir. te burada biz jabarka ( abarka/ aparka ) szcyle karlarz ve bu hakknda nl szlk Kagarl Mahmud yle bilgi vermektedir: aparka/ jabarkallarn lkelerinin uzak olmas, araya byk denizlerin girmi bulunmas yznden dilleri bizce * bilinemiyor. (Divan Lgat-it-Trk Tercmesi, s.29). Eski alarda in yarm adasna Man denildiini biliyoruz. in yarm adasndan sonra, gerekten de byk deniz var, Yava okyanusu, bunun ilerisi de Amerika. Bundan yola kldnda dilleri bilinmeyen jabarkalarn ya da jabarkallarn burada yaamakta olduu ortadadr. Acaba, bu jabarkalar kimdir? Sonraki kaynaklarda yabarka, yabarl, yabr, yapar gibi ekillerle karlatmz bu jabarkalar Ouz-Trkmenlerinin yirmi drt boyunun birinin ad. Ouznamelerde onlar Ouz Hann Ay Han adl olundan olan torunu olarak kabul edilmektedir. Akas, Kagarl Mahmud kendi kitabna bu boyun adn Kpaka telaffuzuna gre almtr. Kagarl Mahmud jabarkalarn dili hakknda hibir ey bilinmediini

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 5 of 24

sylese de, sonraki tarihiler yabarllarn kaderi tamamen malum olmad hakknda sonuca varmaktadrlar. Bir rnek verelim. lk olarak dnyann tarihini yazanlardan biri Reid-ed-din (XIV yzyl) onlar hakknda bir az rivayete dnen bir bilgi vermektedir: Yabarl, buna yama da denilmektedir. Bir sava srasnda onlar byk bir gnah ilemilerdir. Ouz Han onlara ok sert bir ceza vermeyi kararlatrr. O dnemlerde daha kuvvetli rzgrlar olurmu. Bu rzgra bad-e samsrek ad vermilerdir. Bu bir gl frtnaya benzemektedir. Ouz Han yabarllara Siz bu rzgrn nne gidin ve onu durdurun! diye emir vermitir. Bylece, onun amac onlar lm yoluna uurlamak imi. u anda o lkede onun neslinden olan Trkmen yoktur. Belki, inde olabilir. Buna benzer bir biliyi de Trkmen tarihisi Salr Baba da 1556da bitirdii almasnda kaydetmitir. Eer bu bilgilerden yola kacaksak, yabarl kavmi Ouzlardan daha uzaa, souk yerlere, yani Kuzeye doru gitmitirler. Sonra onlar izi kaybolmutur diye sanlmaktadr. Gerekten de ou kaynaklarda yabarllar, sadece hatrlanarak geilmektedir. Tarihilerden hi biri onlar hakknda kesin bir ey syleye bilmiyorlar. Grld gibi, Ouz-Trkmenlerinin jabarka veya yabarl boyunun kaderi hakknda tarihi kaynaklar ayn durumu belirtmektedirler. L. N. Gumilyevin aratrmalarna gre bizim dnemimizin 90l yllarnda Hunlarn Demirgazk Hun (Kuzey Hun) diye adlandrlm boyunun bl olan inliler, hatta kendi kavimlerinden olanlarla zn sre savatktan sonra nedeni belli olmakszn ortadan kaybolurlar. Bu durum ise o dnemlerde Hun kavimlerinin arasnda bir dmancln olduunu aka gstermektedir. Reid-ed-din ile Salr Baba da zellikle yabarllara yama denildiini belirtmektedirler. Bu szck Eski Trkede yalk, dmanlk anlamnda kullanlmtr. Bize gre, Hunlarn bu Kuzey Hun bl, jabarkalar veya yabarllar olmutur. Onlar bitmek bilmeyen kanl savalardan bkm, rahat yaamak iin yeni bir mesken aramaya km olmaldr ve Bering boaz zerinden Amerika ktasna gemi olmaldr. Bu dnemlerde ise boaz henz Eskimolarn eline gememitir. Bundan sonra Hunlarn kendileri de ounluk bir ekilde Batya doru ilerlemeye balar. Bizim dnemimizin XI. yzylnda onlarn byk bir ksm Avrupaya, Kk Asyaya, Arabistana kadar ulamtrlar. Sonraki Avrupa

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 6 of 24

kaynaklarnda onlar gun, kun gibi adlaryla anlmaya balarlar. Bu durumlar da Kuzey Hun kavminin veya yabarllarn son kaderinin tamamen belli olmamasnn bir nedeni olabilir. ayet bir Ouz-Trkmen boyu ta Hunlar zamannda yukarda ifade ettiimiz durumlara gre blnp, Amerikaya ulam olsa, onlardan kk de olsa bir nian kalmam m acaba? Bizim grmze gre, nian var. Panama devletine ait olan San-Blas takmadasndaki kk adacklarda Kun tayfas yayor. Eski alarda Kunlar Amerikann en byk tayfalarndan biri olmutur. Fakat tayfalar arasnda devaml cereyan eden savalardan dolay onlar yava yavatan azalmaya balar. Sonra Kunlar spanyol smrgeleri ldrmlerdir. spanyollar ile yzyllarca sren ar savalardan sonra Kunlar Byk Yeri terk ederek San-Blas adalarna ekilmeye mecbur kalrlar. Kunlar epey zaman smrgelere boyun olmam, onlara kar cesurcasna mcadele eden ve ypranmadan savaan tek kahraman tayfa olarak bilinmekte. 1903.ylnda Amerikadaki en son kzlderili ayaklanmalar da Kunlar yapmtr. imdi bu tayfa azalm ve onlardan aa yukar 25-26 bin civarnda insan kalm. Enteresan taraf da, mevcut olan az sayl belgeler bizi, bu Kunlar, Ouz-Trkmenlerin Hunlar dneminde Amerikaya g eden cabarka veya yabarl tayfasnn torunlardr dememize ip ucu vermektedir. Gerei sylemek gerekiyorsa, bizim elimizde Panama Kunlar ile Hunlarn, onlarn son devam olan Ouz-Trkmenlerin arasndaki etnik ilikileri hakknda kesin sonucu verecek belgeler bulunmamaktadr. Bunun iin yllarca Kunlarn arasnda kalp onlarn rf adetlerini, dil zelliklerini, tarihini iyice renmemiz arttr. imdilike bizim kaynaklarmz, imknlarmz snrl. Bu makaleyi yazdmz zaman yukarda bahsettiimiz ilikileri aramak iin R. Ukopun, M. Stinglin ilk bata szn ettiimiz almalarndan, Sovyet yazarlar S.Syevin ki Okyanus Arasndaki Yer (Moskova, 1983) kitabndan, V. Listovun San-Blas Takmadasnda Kunlarnkda (Vokrug Sveta dergisi, 1987, 12) adl makalesinden yararlandk. Baka bir deyile bu makale daha seilmi olan konunun balangtaki kyaslamalaryla okurlar haberdar etmek amacyla yazlmtr. Gnmze kadar Kunlarn tarihi, dili ve etnik zellikleriyle beraber rf

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 7 of 24

adetleri, gelenek ve grenekleri, inanlar hakknda ok az alma yaplmtr. Altn izmemiz gerek hususlardan biri de onlarn dier Amerikan kzlderili tayfalarndan ok farkl olduudur, bunu da S.Syevin ifadesine gre aklayabiliriz. Yazar, Kunlarn derisinin dier kzlderili tayfalarnnki gibi simsiyah deil de, buday renk olduunu zellikle vurgulamaktadr. Baz aratrmaclar ise bu tayfa bizim dnemimizden nceki drt bininci yllarda Fratn boyundan gp geldii hakkndaki gr ileri srmektedirler. Onlara Kunlarn nak motiflerinin, bezeklerinin ve sanatsal ilemelerinin Mesapotamiyada yaayanlarnki ile ayn olduu hakknda grleri tutanak salamaktadr. Tbi ki bu kesin bir karar deildir, fakat sunulan resimlere iyice dikkat edilirse, Kunlarn nak ve bezekleri ile Trkmen kadnlarnn el sanatna ait olan almalarn arasnda yakn ilikileri bulabiliriz. Bu ciddi bir ilmi aratrmalar gndeme getirmektedir. Kunlarn dini inanlar da kendine zg karakteri tamaktadr. V. Listov bu hakknda unlar kaydetmitir: Latin Amerikann btn kzlderili halklarnn ilk Tanrs, Gne ise, bu durum Kunlarda farkldr. Onlar her eyin balangcn Ana Yer olarak kabul ederler. Ayn inan eski Hunlarda da olmutur. annedersem, bizim gnmzdeki kullandmz Ana Yer (Ana Toprak) dncemiz de bundan kaynaklanmaktadr. Kunlara gre, nce Yer yaratlm, sonra Ay meydana gelmitir. Onlar Ana Yerin simgesi olarak Aya dnyorlar. Kendilerini Ayn torunlar olarak kabul ediyorlar. Eski Hunlar da Aya sayg gstermitirler. Bu inancn izleri gnmzdeki Trkmenlerin grlerinde de rastlamak mmkndr. Bu gnde Trkmenler Ay ilk doduu zaman yzne srerler. Bu inan Trkmenlerin arasnda halen kullanlmakta ve korunmaktadr. Trkmen ahs isimlerinde Ay ile ilgili zel isimler daha da oktur. Bizim ilk hesaplamalarmza gre, Ay ile ilgili Trkmen zel adlarnn says 70i gemektedir. Eer Kunlar kendilerini Ayn torunlar olarak kabul ediyorsa, bizim szn ettiimiz cabarkalarmzn veya yabarllarmzn nesil ba da Ayhan olmutur. Ouznamelerde onlar Ayhann oullar olarak geer. ok enteresan yn de, bizim dnemimizin balarnda yazlm olsa bile, en son elyazmas XIV. yzylda Uygur harfleriyle yazlm olan Ouznamede Ouz Hann annesinin ad Ay kaan olarak

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 8 of 24

gsterilmektedir. Aslnda, etnik zellikler ve bunlara ait olan zel karakterler kadnlarda iyi korunmaktadr. Amerikan kzlderililerinin temel etnik zelliklerinden biri de Kun kadnlarnn buruna ortas delik, yuvarlak srga (tak) takmak greneinin gelenek bir hale dntrlmesidir. Bu hakknda S. Syev yle bilgi vermektedir: Sylediklerine gre, bir kere bu kzlderililerin tayfa bakan Tamir Son Pon kendi yiitleriyle uzun seferden geri dnyormu. Bunlar arkadalar byk coku ierisinde kar alrlar. Komutan bir baktnda kendinin gencecik ei bu seferde daha kahramanlk gsteren bir askeri pvermi. Bu gren komutan rahatszlanm ve ok zlm. Olay iine sdramam. Her bir yerde pck paylayamaz diye einin burnunu delip, onun burnuna tak takma emir eder. Komutan, bu onun bakalarn pmesine engel olur diye dnm ve tayfann btn kadnlarna da bunun uygulanmasn emir eder. Bundan sonra bu olay her kes tarafndan kabul edilerek bir gelenek olarak kalm. Elbette, bu gelenein ne zaman uyguland hakknda kesin bir ey sylemek ok zor. Ama in kaynaklarna gre, kadnlarn burunlarna tak takmak gelenei eski Hunlarda da uygulandna ait sylentiler mevcut. Tarihiler, ayn gelenein yakn zamanlara kadar Trkmenlerde de devam ettiini ispat ediyorlar. Trkmen Dili Szlnde yer verilen srga szcne Bezek iin buruna taklan yuvarlak gm halka eklindeki aklamas da bunun bir rneidir. Tarihten bilindii gibi, eski Trk kavimlerinde amanizm esas geleneklerin biri olmutur. Halkmzn arasnda halen devam eden aman Odunu, al kakm diye bunu kovmak iin hasta olan insann evresinden Alas Odunu dolatrmak geleneini, Budferestten Odferest Yeg, Od Oraz gibi ataszlerini hatrlayalm. Ayrca unun altn izmek gerekiyor, yani Kunlar da amanizme inanmlar. Kun tabipleri de kt ruhlar kovmak iin aman odunun evresinde dolap, ark sylemiler. Enteresan taraf da udur, yani odun banda ayn ekilde ark sylemek eski Ouzlarda da zel bir gelenek olmasdr. Kagarlnn belirttiine gre, Ouzlar kt ruhlar kovmak iin syledikleri arklara, byleyici szlere govuz diye ad vermilerdir. Daha sonra Orta a airimiz Ahmet Yesevi Ouzlarn bu geleneini sofizme sokmutur.

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 9 of 24

Kunlarda yle ark syleyici tabiplere kantle denilmi. Bizim grmze gre, bu szck iki szden olumakta ve bunlarn eski Trk dili ile ilikisi de bulunmaktadr. Eski Trk dilinde yapmak, gerekletirmek, yerine getirmek eylemi kan szcyle anlatlm. Bununla beraber, onlarda bizim dile szmz ise tile eklinde sylenmitir. Eer Kunlarn yukardaki szc, yani kan tile, dilek et szlerinden dersek, sonuta bunun amanizmin anlamna doru geldiini grrz. Bundan baka da Kun tabiplerinin ellerinde sert aatan yaplan ucu i gibi dayak bulunmutur ve bu dayaklarn yardmyla kt ruhlar kovmuturlar. Bu simgesel dayaa uu denilmi. Eski Trk dilinde u szc kaybolmak, gitmek, lmek anlamlarnda da kullanlmtr. Dolaysyla Kunlarn bu uu szcyle Trklerin u kk sznn arasnda iliki mevcuttur. Sonuta, Kunlar uu szcnn yardmyla byleyici dayakla kt ruhlar uurmak anlamn oluturmaya aba gstermilerdir demek istiyoruz. Kaynaklarn ahitlik ettiine gre, eski Hunlarn devlet ve kurumkurulularnn yaps sadeden demokratik karaktere sahiptir. Onlar ilk nce tayfa kethdasn semiler. Sonra tayfa bakanlarnn tavsiyesine gre de devlet bakan seilmitir. Bu uygulama Mete Ouz Han tarafndan balatlm, kurall bir ekle sokulmu ve uzun sre devam etmitir. Sonra bu kanun, Ouznamelerde kesin ve etkili bir ekilde beyann bulmutur. Bu durumu Kunlarda da grmek mmkndr. Onlarda da ilk nce toplant yaplp tayfa kethdasn semek eski geleneklerden biri olmutur. Gnmzde de bu gelenee gre, kyn kethdas seilerek, ona sayla diye ad verilmektedir. Bizim fikrimize gre, Kunlarn kendi kethdalarna verdii sayla szc ile Trkmencedeki saylamak szmz genetik adan birbirine ilikilidir. Eski Kunlarda drt says, kutsal saylardan biri olarak kabul edilmitir. Kaynaklar, basit bir rnek eklinde savalara bile birbirinden farkl drt trl at binip ktklarn haber vermektedirler. Hunlar bir eye deer verdikleri zamanda da bunun drt tarafn gz nnde bulundurmuturlar. te, eski Ouznamede yeni domu Ouz Hana yle karakter verilir: ray mani, az krmz, gzleri ela, sa ve ka kara. Veya aya kznki gibi, beli kurdunki gibi, srt kuunki gibi, gs aynnki gibidir der. Ouz Han her bir olundan drder torununu grr. Bu

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 10 of 24

saynn kutsallyla ilgili rnekleri daha da oaltabiliriz. Ama laf uzatmadan, Capbaklarn Drt bolsa , pag-da! ( Drt drtlk olursan, her ey yolunda gider anlamnda) szn hatrlamak ile yetinelim. Yukarda szn ettiimiz bu say Kunlarda da kutsal sanlmtr. V.Listov, Kunlarn felsefesi, karmak bir sistemdir, bu, hayatn da srl dncelerinin iinden akp gidiyor. Bu sistem drt tane temel prensibe dayanlarak gerekletirilmitir diye kaydetmitir. Bu ise Kunlarn hayatta da, inanta da drt tane temel prensibe dayandn ak gstermektedir. imdilike, bizim elimizde Kunlarn dili zerine yaplan aratrmalar veya onlara ait olan kesin belgeler yok. Ama says az olsa bile birka szckten bahsetmek istiyoruz. Bizim grmze gre, bu szckler, kendi kavram ve yaps itibaryla eski Trk dili (ayrca Trkmence) ile iliki var. Kunlar hayattaki baarsn, stnln tule szcnn yardmyla anlatmaktadrlar. Yanlmyorsam, bu szck eski Trkedeki tola, ada Trkmencedeki dol ( dolu) szyle ayn yapy ve ayn anlam tamaktadr. Trkmenlerin Yiit ya dolu olsun, ya da deli olsun ataszn hatrlayalm. Kun dilinde meydan, alan anlam tola szcyle verilmektedir. Eski Trk dilinde de meydan anlamn tayan tala szc kullanlmtr. Ayn durum Trkmence iin de geerlidir. te, eski Trkmen ataszne ait bir rnek: En ni gvni balada, balan gvni dalada (Annenin gnl balada, balann gnl alanda anlamnda). Kunlar naka, bezee, ilemelere mola diyorlar. Bu bizim nak, bezek, ileme ile ilgili ala-mula (ala-bula) szcklerimizle ilikili olmasn! (?) ihniyeti, baary Kunlar kurgi szcyle ifade ediyorlar. Eski Trk dilinde kur sz bahadr, baarl anlamlarnda kullanlmtr. Bizim grmze gre, asl kk kur szcnden olan bu kelime Trkmencede gurgun sznde korunmaktadr. Gnmzde bu szck, sal, durumu sorumak iin sk kullanlmaktadr: Gurgunm ? Gurgunlkm? (Naslsn? yi misin?). Kunlarda Ne? soru szc nuga? eklinde verilmektedir. Gemite Trkmenlerde de ne? yerine nege? soru szc kullanlm. Trkmen airi Mahtumkuludan bir rnek: Nege yatp sen iiri. Grld gibi, mevcut olan bu kk rnekler de Kunlar ile Trkmenlerin dilleri arasnda eskiden bir ilikinin olduuna ahitlik ediyor.

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 11 of 24

Snr atmz deil. Trkmen dili dnyann en eski dillerinden biri. Kazaklarn nl limi, airi Olcas Sleymanov yle yazyor: Tarihi dneme kadar btn Trkler, Trkmen dilinden ok ufack bir farkl dilde konumulardr O, kendi grn tesiyle ispatlamtr. E.V. Sevortyan, A. M. erbak gibi nl Trkologlar ise kendilerinin eski Trk dilinin tarihini tamir eden almalarnda eski Trk dilinin kadimliliini ortaya koymak iin Trkmen dilini semilerdir. Gelecekte Trkmen dilinin gerek tarihi ortaya karlr diye mit ediyoruz. Belki o zaman eski dnemlerde Amerikaya ulaan Kunlarn da dil zellikleri Trkmence ile bir araya getirilir. nk alimlerin bir azdan kabul ettikleri gibi, her hangi bir halkn bir sebebe gre kendi kavimlerinden uzaklara gidip, kalan kavimlerinde o halkn dilinin, ayrca rf adetlerinin, gelenek ve greneklerinin eskilii, zellii iyi korunmaktadr. Sonu olarak unun altn izmek istiyorum. Biz bu makaleyi bir reklm olsun diye yazmadk. Hayatta arzusuz insan yoktur. Buna gre de Eski Trkmenler adl bir kitap yazmay ok eskilerden beri planlamtm. Eski Ouz-Trkmenlerin yirmi drt boyunun olduu kukusuzdur. Ben yazmay arzu ettiim bu kitapta toplam yirmi drt blme yer vermeyi ve her bir blmde ise birer boyun tarihine, etnik zelliklerine ait bilgileri yerletirmeyi planlamtm. Kaynaklardan yirmi boya ait bilgileri bulmak kolay, fakat cabarka veya yabarl tayfasnn tarihi henz karanln koruyor. imdi ipucunu da bulmuum gibi nallah, gelecekte szn ettiimiz Kunlarn ters izi incelenirse, o zaman cabarka veya yabarl tayfasnn tarihini de yeniden yaplandrmak olur diye mit ediyoruz. KIZILDERLLERN ATASI SAHA TRKLER M?
ABD de genetik almalar yrten bir aratrma grubu, Amerika yerlilerinin sadece Sibirya da Saha (Yakut) Trklerinde rastlanan bir geni tadklarn, Kzlderililerin bugn Sibirya ve Alaska arasnda kalan blgeden geldiini savundu. Michigan niversitesi nde yrtlen almada, Amerika nn kuzeyinden gneyine eitli blgelerdeki yerliler ile Sibiryal iki farkl grubun (Saha Trkleri ve tundralarda yaayan Nentsiler) incelendii bildirildi. Yaplan analizlerin sonucunda, tm gruplarda ortak bir gen bulunduu, bu nedenle Amerikan yerlilerin eitli rklardan deil, tek bir rktan olutuu ileri srld. Aratrma sonucunda hazrlanan raporda, tespit edilen ortak gene, Sibirya nn dousu dnda hibir yerde rastlanmad belirtildi. Aratrmay yrten Noah

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 12 of 24

Rosenberg, "Ktaya g eden gruplarda genetik eitlilik olmadna gre Amerika ktasnda byk bir kaltmsal deiiklik olmamtr" dedi. Antropolog ve arkeologlarn bir ksm Amerika yerlilerinin 12.000 yl nce kuzeybatdan geldiklerini savunmu, bir ksm da 30.000 yl nce Asya ve Polinezya dan deniz yoluyla geldiklerini iddia etmiti. Amerikallar n geldikleri iddia edilen yer, kuzeybat ABD ve dou Rusya y birbirinden ayran Bering Boaz nedeniyle kayboldu. Raporda ayrca, Bering Boaz evresinde ciddi bir genetik eitlilik olduu ve bunun greceli olarak yeni gereklemi glerden kaynakland belirtildi. Aratrma, PloS Genetics isimli uzmanlk dergisinde yaynland.

Aadaki photoraflar Dr. Farzad Marjani Tarafndan Lasvegasta bir kzlderili maazasnda ekilmitir.

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 13 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 14 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 15 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 16 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 17 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 18 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 19 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 20 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 21 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 22 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 23 of 24

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12

Page 24 of 24

Trk alimi Besim Atalay bu kelimeyi aparka eklinde almtr ve Japonya olarak tercme etmitir. (Bak. Besim Atalay DLT Tercmesi)

http://www.turkmens.com/Amerika.htm

30-Oct-12