ALFABET TYBETASKI

Alfabet tybetaski powsta w VII wieku, na samym pocztku wprowadzania buddyzmu do Tybetu. Mia on umoliwi tumaczenie tekstw kanonicznych z sanskrytu. Utworzy go Tunmi Sambota na polecenie krla Srongtsen Gampo, korzystajc z alfabetu uywanego w sanskrycie. Skada si on z 30 podstawowych spgosek i 4 samogosek. SPGOSKI Przedstawionym poniej tybetaskim literom odpowiadaj aciskie (angielskie) odpowiedniki, wedug systemu transkrypcji Wyliego. Pokazuje ona jak tybetaskie sowo jest zapisywane, a nie jak si go wymawia. Dlatego jest to waciwie transliteracja, a nie transkrypcja. W skad kadej spgoski, jako jej integralna cz wchodzi samogoska a. Moe ona jednak zosta zmieniona na inn samogosk poprzez umieszczenie nad ni lub pod ni odpowiedniego znaku samogoskowego. Po kadej literze wystpuje kropka oznaczajca jej koniec.

SAMOGOSKI Kada litera w powyszej tabelce zawiera w sobie samogosk a. Po to aeby zmieni t samogosk umieszcza si odpowiedni znak samogoskowy, powyej lub poniej spgoski. W tabelce poniej pokazano jak w ten sposb zmienia si A.

ZCZENIA SPGOSEK Kombinacje literowe Niektre spgoski mog by zczone ze sob tworzc litery zoone. Mona w ten sposb czy ze sob dwie lub trzy spgoski, przy czym s one podpisywane lub nadpisywane. Poniej pokazano ka w poczeniu z innymi literami.

1 - ga, 2 - gwa, 3 - gya, 4 - gra, 5 - gha, 6 - gla, 7 - rga, 8 - lga, 9 - sga, 10 - grwa, 11 - rgwa, 12 - rgya, 13 sgya, 14 sgra. Trzeba jednak pamita, e te dziwne poczenia dwikw nie odzwierciedlaj wymowy. Na przykad gra czyta si jako tha.

LITERY SANSKRYCKIE Litery te umoliwiaj transkrybowanie wyrazw sanskryckich i odpowiadaj tym literom z alfabetu sanskryckiego, ktre nie istniej w tybetaskim. S to T, Th, D, N oraz SH. H to visarga, ktr wymawia si jak h z przydechem. M jest anusvar, reprezentujc nazalizacj. Pozostae litery odpowiadaj dugim samogoskom sanskrytu.

CYFRY

MANTRA

OM MANI PADME MUM