Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
t&Sifauvmo
(EkdifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvf? &efukef)
jrefrmjyefonf
d
Buddhism in a Nutshell
by Narada Thera
rmwdum
pmrsufESm
bmomjyefol\EIwfcGef;quf
usrf;jyKol t&Sifem&'rax&f
bmomjyefol
tcef; 1
jrwfAk'
tcef; 2
jrwf"r
12
tcef; 3
Ak'0g'onf zef;qif;&Sif xm0&bk&m;ocif A[dkjyK bmomw&m;avm
16
tcef; 4
Ak'0g'onf udk,fusihfw&m;a&;&m pepfwpfckavm
19
tcef; 5
Ak'0g'\ xif&Sm;aom oGifjyifrsm;
21
tcef; 6
ur odkYr[kwf udk,fusifhw&m; aMumif;usKd;ed,mr
26
tcef; 7
wrvGefb0
31
tcef; 9
tew odkYr[kwf 0dnmOfaumifr&Sd
36
tcef; 10
edAmef
39
tcef; 11
edAmefodkY a&mufaMumif;vrf;pOf
41
tu&mpOfrmwdum
45
2
bmomjyefol\ EIwfcGef;quf
vGefcJhaom 27 ESpfcefYu &efukef-vyGwm {&m0wDoabFmay:wGif touf 40 tG,f Ak'bmomr[kwfol
jrefrmvlrsKd; 'umwpfa,mufESihf tacstwif ajymcJhzl;onfudk ,aeYwdkif trSwf&ae\/ xdk'umrSm bmom
w&m;taMumif; aqG;aEGcsif odkYr[kwf rdrdwdkYbmomw&m;u omvGefaumif;rGefaMumif; axmufjycsif xdk
xuf ykdrdkpGmqdk&rl cyfdk;dk; cyfpkwfpkwf OD;yif;i,fudk ]qG,f}csifykH&onf/ xdkpOfu &[ef;jzpfcgp &[ef;0gr&
ao;? odkYaomf ]"rmp&d,bJGU} &NyD;jzpf y&d,wdtajctaet& tnHhBuD; rqdkomacs/ xdk'umrSm t*Fvdyf
pum;vkH;rsm; SyfSyf ajymwwfonfudk owdjyKr\
d / ajymcJhonfrsm;rS wpfcsKdUudk rSwfrdaeao;\/
]a*gwrjrwfpGmbk&m;u vlawGudk bmvkyfay;EdkifvdkYvJ? aoNyDyJOpm}/ xdktcg yif;i,fu (odvdk
ar;jref;jcif;r[kwfbJ tjypfjyvdk ra;jref;jcif;[k ,lqNyD; ) ]OD;yif;vJ aumif;uifrSm rdk;wdrfyJawGUw,f?
cif;Asm;ajymwJh xm0&bk&m;qdkwmudk vkH;0rawGUbl;? cifAsm;aum awGUzl;vm;}[k jyef]yuf}\/ 'umu
]toufr&SdwJh kyfwkqif;wkudk &Sdcdk;OD;csaewmuaum}[k wGefY\/ yif;i,fu ]bmrSr&SdwJh aumif;uifjyifudk
armhMunhfNyD; vuf0g;jzefY awmif;cHwmuaum? jrifae&wJh kyfwkqif;wkawGurS vIyfcsif vIyfvmOD;r,f}[k
jyef]ESuf}\/ 'umu ]Ak'bmomqdkwm bmvJ? ajymprf;ygtkH;}[k aighar;onf/ ]oDvH emr Ak'omoe
tm,k} ygVdpmydk'fudk GwfNyD; wwfpGrf;orQ jyef]acs}onf/ odkYwap pwifar;jref;vmol 'um\ [efyeftae
txm;t& rdrdudk ]prf;}aeonfxif vli,fbm0 rcHcsifpdwfjzihfom ajym&onf? [efusyefus csufydkif
atmif r&Sif;jyEdkifbJ wpfckckvdkaeonf[k rdrdudk,fudk cHpm;rdcJhonf/
(0efcHcsuf/ / ESpfa,mufvkH; tNyKH;rysuf ajymqdkMujcif; jzpfaMumif;ESihf dk;ajzmihfyGifhvif;ykH&onhf xdk
'umuyif ae&mtcuftcJjzpfaeonhf yif;i,ftm; ae&mz,fay;onfudk trSwf&aeygonf/)
,aeY taemufwdkif;om;wdkYESihf awGUaomtcgvnf; tvmwlar;cGef;rsm;udkyif ar;Muonfudk awGU&\/
odkYjzpf xdkar;cGef;rsm;udk ykdifydkifEdkifEdkif ajzEkdifatmif pmtkyfpmwrf;rsm; &SmazGavhvmzwfI jyifqifxm;&
onf/ ,if;odkY jyifqif&if; i,fpOfu rdrdvdktyfaecJhonfrsm;udk odjrifvmonf/ xdktcsdefu rdrdwdkYrSm i,f?
vwf? BuD;? "rmp&d, pmoifom;b0wpfavQmufvkH; ,if;odkYaom taMumif;t&mrsm;udk ajymqdkaqG;aEG;
onfh tavhtusihf enf;yg;cJhjcif;? olwpfyg; bmomw&m;taMumif; A[kokwacgif;yg;jcif;? urmhpmayESihf
tvSrf;a0;jcif;ponfwdkYrSm t"dutaMumif;w&m;rsm;jzpfrnf[k ,lqonf/ ,aeYacwfwGifrl EdkifiHawmf
tqifh y&d,wdwuodkvfBuD;rsm; bmomoE& (ygVdESihf jrefrmpmrSwpfyg;aom bmompum;rsm;)ESihf bm
omw&m;rsm; EIdif;,SOfavhvmrIwdkYudk oifMum;ydkYcsaeojzihf tvGefESpfvdk tm;&zG,faumif;\/
]Ak'bmomqdkwm bmvJ}[k Ak'0g'Dr[kwfol wpfa,mufu ar;aomf rnfonhftcsufudk t"duxm;NyD;
'gudk Ak'bmom[kac:onf[k wpfcsufwnf;jywfatmif ajzqdkrnfenf;/ oDv? orm"d? ynm[k ajzrnf
vm; odkYwnf;r[kwf ]Ak'bk&m;&Sif a[mwm[m Ak'bmomyJaygh} cyfvG,fvG,f ajzrnfvm;/ r*if&Spfyg; opm
av;yg;udkyif ajymrnfvm;/ jyifqifrxm;vQif vG,fra,mifESihf tvGefajz&cufaom ar;cGef; jzpfygonf/
xdkYxuf 'vdkif;vm;rm; Ak'bmomvm;? wkwfvm;? psifvm;? jrefrmAk'bmomvm;? ,kd;',m;vm;? oD[dkVf
vm;? bmAk'bmomvJ[k ar;vmaomf ydkyif tvSrf;a0;oGm;onf/
jrwfAk'\tqkH;trudk Ak'omoem odkYr[kwf Ak'bmom[kac:onf/ xdkYxuf tenf;i,f ydkrdkzGifhqdkvQif
tenf;qkH; Ak'taMumif;yg&rnf/ Ak'taMumif;udk ajym&m ,kwdenf;us Ak'0 g'D r[kwfolwpfa,muf
rjiif;Edkifonfh ta&;BuD;tcsufrsm;udk azmfjy&rnf/ ,if;aemuf ta&;ygonhf "rydkif;udk aqG;aEG;&rnf/
uHESihf b0oHo&m? y#dporkyg'f? edAmef? edAmefa&mufaMumif;usifhpOf ponfwdkYrSm Ak'0g' rajymrNyD; ta&;
BuD;onhf tcsufrsm;jzpfonf/ "rydkif;udk aqG;aEG;&mwGif vufawGU r*if&Spfyg;usihfpOfESihf ypKyefuHtaMumif;
udk tom;ay; aqG;aEG;oihfNyD; ,kHMunfrItay:wGif tawmftwef trSDo[JjyKonhf uH? wrvGefb0ESihf
b0oHo&m? edAmeftaMumif;wdkYudkrl aqG;aEG;cHyk*Kdvf\ yk*vZmo, tajctaeudk Munhf wifjyoifhyg
onf/ trSefpifppf wdkawmif;onfh rdepfokH;q,f wpfem&DtcsdeftwGif; ,if;wdkYudk ikHrdatmif ajzqdk&efrSm
rvG,fulygacs/ odkYwap azmfjyygtaMumif;t&mrsm;udk ESpfem&DokH;em&DMum xkdifem; axmifrnfh tajctae
3
usrf;jyKt&Sifem&'r[max&f (1898-1983)
oD&dvuFmEdkifiH? udkvHbdkNrdKU&Sd 0Zd&m&mrausmif;wkduf em,uq&mawmf t&Sifem&'r[max&fonf jynfwGif;
jynfy omoemjyKyk*Kdvfausmfjzpfonf/ t&Sifjrwftm; oD&dvuFmjynfoltrsm; MunfkdMuouJhodkY taemuf
wdkif;om;rsm; vufcHEdkifatmif aMumif;usKd;rsm;xkwfjyNyD; t*Fvdyfbmomjzihf pmaytrsm;tjym; a&;om;cJhjcif;
aMumihf t&Sifjrwftm; jynfyrSyk*Kdvfrsm;vnf; av;pm;Muonf/ ta&;aumif;ouJhodkY ta[mtajymvnf;
aumif;oljzpfonf/ a0g[m&aG;cs,fNyD; pepfwus EdIif;,SOf a[majymavh&Sdonf/ txl;ojzihf Ak'tbd"rm
udk oifjya[mMum;&m ausmfMum;onf/
1898 ckESpf? Zlvkdifv 14 &ufwGif udkvHbdkNrdKU? dkrefuufovpfbmom0iftrsm;pk aexdkifNyD; emrnf
ausmf udkvHbdkuoD'&,fbk&m;&Sdcd;k ausmif; wnf&Sdonhf aumwa[e(Kotahena)&yfuGuf tv,ftvwf
vlwef;pm; rdzESpfyg;rS arG;zGm;onf/ odkY&mwGif oD&dvuFm vlrsKd;trsm;pku if;wdkY\ uav;i,frsm;udk c&pf
,eftrnfay;Muonfudk a0zefuJh&JUol omoemjyKyk*Kdvfausmf tem*g&du"rygv\ MoZmvTrf;rdk;rI&Sdaom
&yfuGufvnf;jzpfonf/ odkYjzpfyif zcif umavmedo aya&& (Kalonis Perera) rdcif ygbdvde a'
oDv0(Pabilina de Silva)wdkYu t&Sifjrwf\ i,frnfudk okreygv(Sumanapala) [ktrnfay;cJhjcif;jzpfonf/
i,fpOftcg txufwef;ynmudk ,if;&yfuGuf&Sd c&pf,efA[kokwwdk;`rSifha&;tzGJY wpfcku zGifhvSpfonfh
ausmif; ynmoif,lcJhNyD; ,if;aemuf wpf&yfuGufwnf;&Sd pdefYAifheuf'pfaumvdyfodkY 0ifa&mufonf/ ,if;
aumvdyf tjcm;bmom&yfrsm;ESihftwl c&pf,efusrf;pmrsm;udk oif,l&onf/ i,fq&mrsm;teuf uuf
ovpfbkef;awmfBuD; *sdrf;pf (1977 uG,fvGef)onf vli,fokreygv\ wnfNidrfrIudk ESpfoufNyD; kdrefuuf
ovpfbkef;BuD;jzpfapcsifcJhaMumif; od&onf/ odkY&mwGif okreygv\yg&rDum; *sdrf;pf\qEESifh ajymif;jyefjzpf
oGm;onfhjyif if;\ c&pf,efbmoma&;qdkif&m A[kokwonf taemufwdkif; Ak'omoemjyKaqmifGuf
aomtcg rsm;pGm taxmuftuljyKcJhonf/
bmomw&m;udkif;Idif;NyD; "rudkaumif;pGmodol 0Zd&m&mrausmif;'um OD;av;awmfonf ausmif;
xkdifq&mawmf t&Sif0Zd&PxHodkY wlawmifarmiftm; ac:aqmifoGm;avh&Sdonf/ t&Sif0Zd&Pr
ax&fum; oDvodumESihf tvGefjynhfpkHNyD; ygVd? ouwESihf oD[dkVfbmompmay uRrf;usifonhfjyif oD[dkVf
bmom uAsmq&mvnf;jzpfvsuf Ak'bmom r[kwfolrsm;yg av;pm;cH&onf/ okreygvonf y&reE
trnf&Sd we*FaEGausmif;vnf; wufcJhojzihf pdwfxJ Ak'omoemESifh eD;pyfaecJhvsuf &[ef;abmifodkY 0if
a&muf&ef pdwfGwfcJhNyD;jzpfonf/ odkYjzihf touf 18 ESpfjynhf arG;aeYwGif OD;av;\tpDtpOfjzihf em&'
trnf,l omraPjyKNyD; vlrxGufawmhbJ touf 20 wGif &[ef;tjzpfcH,lcJhonf/ OyZm,fq&mrSm
t&Sifa&0wjzpfNyD; "rmp&d, (pmoifq&m)rSm t&Sif0Zd&Prax&fjzpfonf/ t*Fvdyfausmif;wGif aepOf
uyif 0Zd&Prax&f\ nDwynfhjzpfol t&Sifygvdwrax&fxH ouwbmomudk avhvmcJhonf/
&[ef;jyKNyD;aemuf oD[dkVf,leDAmpDaumvdyfodkY 0ifa&mufNyD; ukd,fusifhw&m;? ,kwdaA'? 'eynm&yf
rsm;udk oif,lonf/ ,if;bmom&yftm;vkH;rSm aemiftcg if;\"r'lwc&D;twGuf tvGef tokH;0ifcJhonf/
&[ef;awmf em&'onf uG,fvGefol a'gufwm aya&&(Dr. Pereira) wnfaxmifcJhonfh ]Ak'Oy|mutzGJU}odkY
0ifa&mufNyD; ,if;tzGJUu usif;yonhf tywfpOf "romudpm aqG;aEG;yGJrsm;odkY wuf<upGm yg0ifwufa&muf
cJhonf/,if;aqG;aEG;yGJrsm;rS omoemjyKvkyfief;twGuf rsKd;aph&cJhonf/
1929 ckESpf? touf 31 ESpftG,fwGif tdEd,EdkifiH? Am&mPoDNrdKUteD;&Sd rd*'g0kef aqmufvkyfNyD;pD;
oGm;onhf rlv*Euk#d0d[m&aqmufttkHopf zGifhvSpfonfh trf;tem;odkY oD&dvuFmudk,fpm;vS,ftzGJYESihftwl
wufa&mufcJhonf/ xdkYjyif Ak'*,mr[maAm"dapawmftm; Ak'bmom0ifwdkYydkifqdkif&eftwGuf ta&;qdk
&mwGif oD&dvuFm&[ef;udk,fpm;vS,ftjzpf yg0ifvIyf&Sm;cJhonf/ ,if;aemufrMumrDwGif t&Sifem&'onf
5
bmomjyefol
t&Sifauvmoonf &ckdifjynfe,f? awmifukwfNrdKUe,f? uvdefawmifaus;Gm 1959-wGif
zGm;jrifonf/ toufq,fhav;ESpfwGif omraPjyKonf/ awmifukwf-wef;vGJ-Gmrausmif;
rS yxrvwfatmifNyD;aemuf anmifwkef;NrdKU? aT[oFmawm&ausmif;wdkuf qufvuf
ynmoifMum; 1979-ckESpfwGif omoe"Z"rmp&d,bGJU&onf/
touf ESpfq,ftG,fwGif {&m0wDwdkif;? vyGwmNrdKU &[ef;jzpfonf/ &[ef;'um
'umrrsm;rSm OD;usifvIdif a':wifMunfrdom;pkjzpfonf/ 1980-84 ESpfrsm;wGif tif;pdefNrdKU?
atmifqef;awm&pmoifwdkuf (,ckaTjynfomNrdKU) pmayydkYcs&if; tjyifusL&Sifausmif;rsm;
ocsFm? ly? "mwk? t*Fvdyfponfudk avhvmNyD;aemuf 1985 ckESpfwGif wuodkvf0ifwef;
udk ajzqdkatmifjrifonf/
1986 wGif &efukefNrdKU? EdkifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvfodkY 0ifcGifh&NyD; r[m"rmp
&d,bGJUtwGuf oif,lonf/ 1992 wGif &efukefwuodkvfrS pmay;pm,lbDatbJGUESihf
1993 wGif EdkifiHawmfy&d,wrd S r[m"rmp&d,bGJUwdkYudk &&SdcJhonf/ r[m"rmp&d,bGJUt
wGuf ]0de,yd#umvmaom pHawmf0ifeDwduxmrsm;}usrf;pmudk a&;om;cJhonf/
1993-95 xd 0de,yd#ur[mXme e,a'outjzpf aqmifGufonf/ ,if;aemuf
1995-96 wGif t*FvdyfpmXme e,a'ouESihf 1997-2000 ESpfrsm;wGif *P0gpu
tjzpf EdkifiHawmfy&d,wdomoemhwuodkvf pmayydkYcscJhonf/
aus;Zl;&Sifq&mawmfrsm;rSm arG;&yfajrrS q&mawmfOD;*Erm? OD;ynmod&D? wef;vGJ-Gmr
q&mawmfBuD; OD;ynmAk'd (ysHvGef)ESifh "ruxdutausmf q&mawmf wef;vGJ-OD;aum0d'?
OD;ynmaZmwwdkYtjyif aT[oFmawm&r[max&fBuD;rsm;? EdkifiHawmfy&d,wdrS pmcstausmf
q&mawmfrsm;ESifh vlyk*Kdvfq&mBuD;rsm;jzpfMuygonf/
t*FvdyfpmtajccHudk azmhuef-tif;pdefrS 0gOD;ausmif;q&mawmfOD;okeEESihf &SpfrdkifrS
q&mOD;omOD;wdkYxH oif,lcJhonf/ ygarmuq&mBuD;OD;wifvGifESihf q&mBuD;OD;pHwifwdkYxH
vnf; enf;emcH,lcJhonf/ 1998 ckESpfwGif a'gufwm 0gvfykdvm &m[kvma&;aom aqmif;
yg;ESpfyk'fudk jrefrmjyefqdkNyD; ]ax&0g'ESihfr[m,me} trnfjzihf xkwfa0cJhonf/
ou&mZf 2000-jynfhwGif aus;Zl;&Sif jynfwGif;jynfyomoemjyKtausmf tvdkawmf
jynfhq&mawmfbk&m;BuD; b'Et&d,0Ho\ apvTwfcsuft& jynfyodkY c&D;xGufcJh&onf/
ou&mZf 2001 wGif MopaMwvs&[ef;awmf tufpf "rdua&;om;onhf A Pilgrim's
Guide to The Buddha's India Middle Land Middle Way ? 2004 wGif a'gufwm
t&Sif"ryd,q&mawmfa&;om;aom Nibbna in Theravda Perspective usrf;? 2005 wGif
oD[dkVfq&mawmf t&Sifem&'r[max&f a&;om;onhf Buddha and his teachings usrf;pmrS
7
tcef; 1
jrwfAk'
1
tcsKdUynm&Sifrsm;u jrwfAk'udk bDpD 563-wGif zGm;jrifonf[k,lqMuNyD; tcsKdUurl bDpD 623-[k ,lqonf/ jrefrmESpf 1362onf (ou&mZfNzdKudef; {u{ut|a'G; xyfaygif;) a&mufqJ omomemESpf 2544-jzpfonf/ ,if;rS a&mufqJ at'D
2001 udk Ekwfaomf bDpD 543 usefonf/ ,if;onf jrwfAk'y&dedAmefpHonhfESpf (yxroH*g,emwifonhfESpf) jzpfonf/
xdkYaMumihf jrwfAk'zGm;ESpfukd jrefrmwdkYu (oufawmf 80 xyfaygif;) bDpD 623-[k vufcHonf/ bDpD 543 ESihf a&mufqJ
at'Dudk aygif;&aomckESpfonf NAdwdoQacwfrwkdifrD oD&dvuFmEdkifiHokH; aumZmou&mZfvnf;jzpfonf/ r[m0Housrf;udk
t*Fvdyfbmjyefol ygVdynm&Sif 0DvsH*kdif*g (Wilhelm Geiger) onf urmhordkif;? tdEd,ordkif;? ausmufpmrsm;ESihf SdEIdif;
wdkufqdkifNyD; bDpD 623 rS ESpfaygif; 60-EkwfypfcJhojzihf Ak'zGm;jrifawmfrlaomESpft,ltq ESpfrsKd; uGJjym;oGm;&onf/
tcef; 2
jrwf"r
"r(Ak'0g')onf 'e(awG;ac:ajrmjrifrI)avm/
,kHMunfudk;uG,folrsm;xHrS rsufuef;,kHMunfrIudk rawmif;qdkrl? w&m;ao avSeH"m;xpf0g'udk ra[mMum;
bJ t,lonf; bmoma&;tpDt&ifESihf tcrf;tem;rsm;udk tm;ray;aomfvnf; pifMu,fpGm aexdkifawG;ac:
jcif;tm;jzihf tjrwfqkH;todynmESihf udavomtm;vkH;rS vGwfajrmufrIudk &&Sd&ef wynfhwpfa,muftm;
vrf;Tefonhf enf;vrf;aumif;udk axmufcHvsuf? Ak'&Sifawmfjrwf a[mMum;awmfrlcJhaom &efvdkrkef;xm;rI
rygonfh udk,fusifhw&m;ESihf 'eqdkif&menf;pepfudk "r[kac:NyD; Ak'0g'tjzpf xif;&Sm;pGm odrSwfMuonf/
r[mukPm&if Ak'&Sifawmfjrwf y&dedAmefpHawmfrlNyDjzpfaomfvnf; vlom;wdkYtwGuf &Sifawmfjrwf t
jynfhtpkHxm;ypfcJhonfh jrwf"ronfum; rl&if;twdkif; pifMu,fpGm wnf&SdqJjzpfonf/
jrwfAk'onf rdrda[mMum;csufrsm;tm; a&;om;rSwfwrf;wifxm;cJhjcif; r&Sdaomfvnf; jrwfAk'\ xif&Sm;
onhf wynhfom0urrsm;u ,if;wdkYudk EIwf&tm*kHaqmif xdef;odrf;cJhMuNyD; aemifvmaemifom; tpOf
tquf EIwftm;jzihf qihfurf;cJhMuonf/
Ak'y&dedAmefpHvGefNyD;aemuf rsm;rMumrD "rESihf0de,udk uRrf;usifawmfrlMuaom &[Emig;&mwdkYonf &Sif
awmfjrwfa[mMum;awmfrlonhftwkdif; wdkufqdkifSdEIdif; yxroH*g,emwifcJhMuonf/ Ak'&Sifawmfjrwfa[m
Mum;awmfrlcJhaom w&m;"rtm;vkH;udk Mum;em&ef tcGifhxl;&&SdawmfrlcJhaom t&SiftmeEmu "rudkGwfMum;cJh
NyD;? wpfcsdefwnf;wGif t&SifOygvdrax&fu 0de,udk GwfqdkcJhonf/
,aeYacwfykHpHjzihf (awGU&Sd&onhf) yd#uwfokH;ykHudk azmfjyyg &[Emrax&fBuD;rsm; pkpnf; pDpOfxm;cJhjcif;
jzpfonf/
bmomw&m;udkif;Idif;onhf oD&dvuFmbk&if 0*grPdrif;vufxuftwGif; bDpD 83 wGif Ak'0g'ordkif;
wGif yxrqkH;tBudrftjzpf oD&dvuFmEdkifiH yd#uwfokH;ykHudk ayxuftu&mwifcJhonf/
Ak' (a[mMum;aom) w&m;"rrsm;\ tESpfom&rsm;yg0ifonfh twGJaygif; rsm;pGm&Sdonfh yd#uwfokH;ykH
um; ormusrf;pm\ q,fhwpfqcefY&Sdrnf[k cefYrSef;&onf/ yd#uwfokH;ykHESihf ormusrf;pmwdkYtMum; odom
xif&Sm;onhf jcm;em;csufum; yd#uwfokH;ykHrSm ormusrf;pmuJhodkY (wjznf;jznf; jznfhpGufa&;om;rIjzifh) wdk;
yGm;vmonhf usrf;pm r[kwfjcif;jzpfonf/
12
9) ax&D*gxm (ax&DwdkY\a[mMum;csufrsm;)
10) Zmwu (Zmwfawmfrsm;)
11) eda'o (zGihfqdkcsufrsm;)
12) y#dord'gr* (xdk;xGif;odjrifaMumif;vrf;pOf)
13) ty'ge (&[EmwdkY\taMumif;)
14) Ak'0Ho (Ak'\taMumif;)
15) p&d,myd#u (ukd,fusihfw&m; xkH;enf;rsm;)
tbd"rmyd#u wdkawmif;jywfom;NyD; ydkrdkdk;&Sif;onhf okwef a'oemawmfrsm;ESihfEIdif;pmrl trSefyif Ak'
"r\eufeJaom tawG;tjrifrsm;yg0ifojzihf yd#uonf yd#uwfokH;ykHteuf ta&;tygqkH;ESihf pdwf0ifpm;
zG,ftaumif;qkH; jzpfonf/
okwyd#u a0g[m&a'oemudk awGU&NyD; tbd"ryd#uwGif y&rwa'oemudk awGU&onf/
ynm&Sifwpfa,muftzdkY tbd"ryd#uonf tzdk;rjzwfEdkifaom vrf;Tef? pdwfydkif;b0 wdk;wufNyD;olrsm;
tzdkY todynmqdkif&m ukoa&; wpf&yf? okawoDynm&Sifrsm;tzdkY 'etm[m&wpfrsKd;jzpfonf/ pdwfudk
t"dym,fzGifhqdkonf/ awG;odcsufrsm;udk t"dutm;jzihf udk,fusifhw&m;IaxmihfrS cGJjcrf;pdwfjzm trsKd;tpm;
cGJjcm;onf/ apwodufrsm;udk a&wGufjyonf/ pdwfwpfrsKd;pD zGJUpnf;ykHudk tao;pdwfazmfjyonf/ awG;odrIrsm;
jzpfay:vmykHudk ca&aphwGif;us azmfjyonf/ vltrsm; pdwf0ifpm;aomfvnf; 0dok'd(pifMu,frI)ESihf ywfoufrI
r&Sdaom roufqdkifonhf jyemrsm;udk wrifoufouf ab;z,fxm;cJhonf/
kyftaMumif;udk tusOf;rQ aqG;aEG;onf? kyfw&m;\ tajccHzGJUpnf;ykH? kyfw&m;\ t&nftaoG;? kyf
w&m;\ &if;jrpfrsm;ESihf kyfESifhpdwfwdkY\ qufEG,frIwdkYudk &Sif;jyonf/
tbd"rmonf ow0gqdkonfudk jzpfay:apaom tajccHESpfckjzpfonhf pdwfESihfkyfwdkYudk t&Sdtwdkif;
em;vnfEdkifap&ef pkHprf;avhvmonf/ xdktajccHrsm;tay: t&if;wnf 'e (awG;ac:ajrmfjrifrI) wpf&yf
wdk;wufNyD;jzpfonf/ xdk'eudk tajcjyKvsuf edAmef[laom tEdryef;wdkifudk xdk;xGif;odjrif&ef ukd,fusifh
w&m;a&;&m pepfwpfcktjzpfodkY wdk;wufajymif;vJcJhonf/
tbd"rm ckepfusrf;&Sdonf
1) "ro*FPD ("rudk tkyfpkcGJjcif;)
2) 0db*F (cGJjcrf;pdwfjzmonhf usrf;)
3) uxm0wK (tacstwifaqG;aEG;csuf rSwfpkrsm;)
4) yk*vynwd (yk*KdvftoD;oD;udk azmfjyjcif;)
5) "mwkuxm ("mwftaMumif;aqG;aEGcsuf)
6) ,ru (tpkHtpkHaomusrf;)
7) y|me (aMumif;usKd;jzpfpOfjyusrf;)
Ak'&Sifawmfjrwfonf omrefyk*Kdvfrsm;twGufa&m ynmwwfyk*Kdvfrsm;twGufyg "rudka[mMum;jcif;
jzpf yd#uwfokH;ykHwGif uav;i,frsm;twGuf EkdYcsKdudk&EdkifNyD; vlBuD;rsm;twGuf tom;udk &&SdEdkifonf/
,if;ygVdawmfusrf;rsm;wGif azmfjyxm;onhf w&m;jrwfum; opmw&m; vufawGUtcsufrsm;ESihf ywfouf
vsuf ,aeY eufeJaomtrSefw&m;tjzpf vufcHEdkifNyD; reufjzef pGefYypf&onfomjzpfaom tqdktrdefY (oD
tdk&D)rsm; 'ersm;ESihf oufqdkifjcif;r&Sdacs/ Ak'&Sifawmfjrwfonf uREkfyfwdkYtm; xl;jcm;tHhMozG,f 'e
qdkif&m oDtdk&Drsm;udk ay;tyfcJhjcif;r[kwfonfomru topfjzpfonhf kyfoyd H,lqcsufwpf&yfudk pGefYpm;azmf
xkwfcJhonfvnf; r[kwfacs/ &Sifawmfjrwfonf uREfkyfwdkY\ 0drkwd(vGwfajrmufrI)ESihf ywfoufoaGU tZw
A[d'wdkY &Sdonhfw&m;udk &Sif;jyNyD; tEIdif;rJh vGwfajrmufrIvrf;pOfudkom vkH;0a[mMum;awmfrlonf/ odkY&m
wGif trSwfrxifyif Ak'&Sifawmfjrwfonf acwfodyHrsm;pGmESihf 'eynm&Sifrsm;pGmwdkY\ a&S;ajy;jzpfcJhonf/
Idyifa[mif0g(Schopenhauer)u if;\ ]qEESihftawG;urm} (World as Will and Idea)trnf&Sd pm;tkyf
taemufwdkif;Iaxmihfjzihf 'kuopmESihf ,if;\taMumif;w&m;udk wifjycJhonf/ pyDEdkZm(Spinoza)url xm0&
tppftrSefw&m;wpfck wnf&SdrIudk rjiif;aomfvnf; xm0&wnfNrJaom t&mtm;vkH; ajymif;vJrIobm0&Sd
aMumif; ,lqcJhonf/ if;\t,ltqt&rl ]ajymif;vJrIr&Sd cPoabm(vnf;)r[kwfbJ rajymif;rvJ
tNrJ&SdNyD; xm0pOfwnfwHhaom todynmtmkHwpfckudk &SmazGawGU&Sdjcif;jzihf} aomuudk vGefajrmufEdkifonf/
Amuav(Berkely)url rcGJjcrf;Edkifawmhonhf tufwrf(tEkjrL)qdkaomt&monf 'ee,fvGef pdwful;jzihf
14
15
tcef; 3
Ak'0g'onf zef;qif;&Sif xm0&bk&m;ocif A[dkjyK bmomw&m;avm/
Ak'0g'onf ]wef;cdk;&Sifwpfa,muftm; usKd;EGHopmcHjcif;jzihf ,kHMunf 0wfjyKqkawmif;onhf pepfr[kwf}ojzihf
trsm;em;vnfxm;onhf t"dym,fjzihf bmomw&m; (Religion)wpfckvnf; r[kwfacs/
Ak'0g'onf ,kHMunfudk;uG,folrsm;xHrS rsufuef;,kHMunfrIudk rawmif;qdkacs/ Ak'0g' ,kHMunfrIouf
oufudk cGmxkwfvsuf ygVdbmomjzihf o'g[kac:aom todynmtajccHonfh ,kHMunfrIjzihf tpm;xdk;onf/
Ak'&Sifawmfjrwftay: wynfhom0uwpfa,mufxm;&Sdonhf ,kHMunfrIonf xif;&Sm;onhf aq;q&mwpf
a,muftay: vlemwpfa,mufuxm;&Sdonhf ,kHMunfcsufrsKd;? odkYr[kwf ausmif;om;wpfa,mufu rdrdq&m
tay:xm;&Sdonhf ,kHMunfcsufrsKd;jzpfonf/ Ak'0g'Dwpfa,mufonf Ak'&Sifawmfjrwftaejzihf 0drkwdvrf;pOfudk
&SmazGawGU&SdcJholwpfa,mufjzpf udk;uG,fqnf;uyfjcif; jzpfonf/
Ak'0g'Dwpfa,mufonf (Ak'&Sifawmfjrwfu) &Sifawmfjrwf\ yk*Kdvfa&;pifMu,frIjzihf rdrdudk u,fwifvdrfh
rnf[laom arQmfvihfcsufjzihf Ak'tm; udk;uG,fqnf;uyfonfr[kwfacs/ Ak'onf ,if;odkYaom tmrcHcsufrsKd;
udk ray;acs/ Ak'\wef;cdk;pGrf;&nfonf tjcm;yk*Kdvfrsm;\ rpifMu,frIrsm;udk aq;aMumokwfoifypf&ef
r[kwfacs/ wpfpkHwpfa,mufonf tjcm;wpfa,muftm; pifMu,fatmifjzpfap npfEGrf;atmifjzpfap rjyK
vkyfEdkifacs/
Ak'&Sifawmfjrwfonf q&mt&Siftaejzihf uREkdyfwdkYudk oifMum;ay;aomfvnf; uREkfyfwdkY\ pifMu,frIt
wGufrl uREfkyfwdkYrSmom wdkufkduf wm0ef&Sdonf/
Ak'0g'Dwpfa,mufonf Ak'tm; udk;uG,fqnf;uyfjcif;jyKaomfvnf; rnfonhf udk,fhudk,fudk vufa`rSmuf
tIH;ay;rIrsKd;udkrS rvkyfacs/ Ak'\ wynfhom0ujzpfvmjcif;jzihf Ak'0g'Dwpfa,mufonf if;\vGwfvyfpGm
awG;ac:ajrmfjrifrIudk rpGefYvTwfacs/ Ak'0g'Donf vGwfvyfonhf udk,fykdif pdwfqEudk avhusifhEdkifNyD; udk,fwdkif
Ak' jzpfvmEdkifonftxdyif rdrd\todPfudk wdk;wufatmif tm;xkwfEdkifonf/
Ak'0g'\ tprSwfrSm aMumif;usKd;qifjcifjcif; odkYr[kwf em;vnfjcif; odkYwnf;r[kwf tjcm;wpfrsdK;qdk&rl
orm'd|d (rSefaomtjrif) jzpfonf/
trSefw&m; &SmazGolrsm;tm; Ak'&Sifawmfjrwfu atmufygtwkdif; >rufMum;onf
]wpfqihfpum; Mum;kHrQjzihf (a&S;ya0oPDuyif ,if;udk Mum;zl;onf[k ,lqvsuf [kqdkvkdonf)
r,kHMunfMuESihf/ tpOftvmjzpfkHrQjzifh (bdk;pOfabmifquf pOfqufrsm;pGmu qif;oufvmonf[k
,lqvsuf [kqdkvdkonf) rnfonhft&mudkrQ vufrcHMuESihf/ oifwdkY\ usrf;*efESihf udkufnDkHrQjzifh
rnfonhft&mudkrQ vufrcHMuESihf/ rSef;qodkHrQjzihf rnfonhft&mudkrQ vufrcHMuESifh/ t"dym,f
16
18
tcef; 4
Ak'0g'onf udk,fusihfw&m;a&;&m pepfwpfckavm/
Ak'0g' pifMu,frIESihf twr&Sdoabmxm;wGif NydKifbufrJh omvGefx;l uJonhf udk,fusihfw&m;qdkif&m xkH;
enf;wpf&yfyg&SdonfrSm oHo,jzpfzG,f rvdkacs/ ,if;onf &[ef;awmfrsm;twGuf vrf;wpfoG,fESihf vl0wf
aMumifrsm;twGuf tjcm;vrf;wpfck jzpfonf/ odkYwap Ak'0g'onf omrefudk,fusifhw&m; tqkH;trxuf
rsm;pGmydkvGefonf/ pifMu,frIvrf;pOfwGif udk,fusihfw&m;onf tajccHtqifhrQESihf tqkH;owf&ef enf;vrf;
wpfckrQom jzpfaomfvnf; ,if;onf tqkH;pGefw&m;um; r[kwfacs/ ukd,fusihfw&m;onf r&Sdrjzpfvdktyf
aomfvnf; ,if;w&m;rQjzihf rdrd\ 0drkwd (vGwfajrmufrI)udk &&Sd&ef rvkHavmufacs/ ,if;udk,fusihfw&m;udk
ynmjzihf xyfqihf&onf/ Ak'0g'\ tajccHrSm oDvjzpfNyD; ynmrSm ,if;\ yef;wdkifjzpfonf/
tajccHudk,fusifhw&m;udk apmihfxdef;&m Ak'0g'Dwpfa,mufonf rdrdwpfudk,fwnf;udkom pOf;pm;onf
r[kwfbJ wd&pmefrsm;tygt0if tjcm;yk*Kdvftm;vkH;udkyg xnhfoGif;pOfpm;&onf/ Ak'0g' ukd,fusihfoDv
udk rnfonhf oHo,jzpfzG,f xkwfazmfcsuftay:wGifrSvnf; wnfaqmufrxm;? (,if;onf) xl;jcm;aom
pdwf\ zefwD; wDxGifrIvnf;r[kwfbJ aMumif;usdK;pdppfonfh tcsufrsm;ESihf wpfudk,fa&tawGU tBuKHwGif
tajccHonhf ,kwd&SdNyD; vufawGUusaom usihfxkH;wpf&yfomjzpfonf/
Ak'0g'Dwpfa,muf\ rnfonhfpdkufykHoGif zefwD;rIwGifrqdk jyifywefcdk;&Sif tkyfpkwpfckck\ tcef;u@
ryg&SdaMumif; azmfjy&rnfjzpfonf/ Ak'0g' aumif;csD;ay;jcif; odkYr[kwf jypf'Pfay;jcif; r&Sdacs/ qif;&J'ku
ESifh aysmfTifrIrsm;rSm rdrdjyKrlzefwD;rIrsm;\ ra&SmifvTJEdkifaom tusKd;qufrsm;jzpfonf/ xm0&bk&m; (ay;tyf
onfh) aysmfTifrIESihf raysmfTifrIwdkYudk &,ljcif;ESihfywfoufonhf ar;cGef;rSm Ak'0g'Dwpfa,muf\ ESvkH;om;
ta&;rBuD;acs/ aumif;csD;ay;cH&&ef arQmfvifhcsufESihf jypf'Pfay;cH&&ef xdwfGUHrIwdkYonf aumif;rIudk jyKvkyf
&ef odkYr[kwf raumif;rIudk a&Smif&Sm;&ef if;(Ak'g0g'D)tzdkY rufvkH; rjzpfEdkifacs/ Ak'0g'Dwpfa,mufonf
tem*wftusKd;qufudk odaomfvnf; aAm"dPfwdk;wufrIudk wm;qD;aomaMumihf tukodkvfudk a&SmifMuOf
NyD; ,if;Pf\ taxmuftyHhjzpfaomaMumihf aumif;rIukodkvfudk jyKvkyfjcif;jzpfonf/ aumif;aomtvkyf
jzpfjcif;aMumihf ukodkvfudkjyKNyD; raumif;npfqdk;aomaMumihf tukodkvfudk a&Smif&Sm;ol tcsKdUvnf;&Sdonf/
rdrd\ pHjywynhfom;0ursm;xHrS Ak'&Sifawmfjrwf arQmfvihfcJhaom txl;tqifhjrifhoDvudk em;vnf&ef
"ry'? od*Fgavm0g'okwf? As*yZokwf? r*Fvokwf? arwokwf? y&mb0okwf? 0ovokwf? "rduokwf
ponfudk *kwpdkuf zwfIoifhonf/ ukd,fusihfw&m; oifMum;rIwpf&yftaejzihf Ak'0g'onf udk,fusihfw&m;
qkdif&m pepftm;vkH;xuf omvGefaomfvnf; oDv(udk,fusihfw&m;)onf Ak'0g'\ tprQomjzpfNyD; tqkH;
r[kwfacs/
19
20
tcef; 5
Ak'0g'\ xif&Sm;aom oGifjyifrsm;
Ak'0g'\ tajccHrSm 'ku (Ak'0g'\ b0wnf&Sda&; usKd;aMumif;jy &nfG,fcsuf)? ,if;\taMumif; wPSm?
,if;\ tqkH; (Ak'0g'\ aemufqkH;yef;wkdif edAmef) ESihf tv,ftvwfvrf;pOf (rZdry#dy'g) [laom opm
av;yg;w&m; jzpfonf/
'kuopm[lonf tb,fenf;/
]y#doaEae&jcif;onf 'kuwnf;? tdkrif;&ihfa&mf&jcif;onf 'kuwnf;? emrusef;jzpf&jcif;onf 'ku
wnf;? ao&jcif;onf 'kuwnf;? tvdkr&Sdaom t&mrsm;ESihf BuKHqkH&jcif;onf 'kuwnf;? tvdk&Sdaom t&m
rsm;ESihf vGJacsmf&jcif;onf 'kuwnf;? vdkcsifonfudk r&jcif;onf 'kuwnf;? tcsKyftm;jzihf Oyg'geuEmig;yg;
onf 'kuwnf;}/
'u\taMumif;opm [lonf tb,fenf;/
]b0BudrfBudrfjzpf&jcif;udk OD;wnfaponhf tvdk&rufpGJvrf;jcif;ESihfwuGjzpfaom? [dkb0onfb0wdkY ESpf
oufapwwfaom wPSmonf 'ku\taMumif;wnf;/ umr*kPftmkHrsm;udk wyfrufjcif; wPSm (umr
wPSm)? wnfNrJonhfb0udk wyfrufjcif; (ow'd|dESihfwuGjzpfaom) wPSm (b0wPSm) ESihf b0&yfpJrIudk
wyfrufjcif; (Oap''d|Ed SifhwuGjzpfaom) wPSm (0db0wPSm) onf ('ku\taMumif;wnf;)}/
'kueda&m"opm[lonf tb,fenf;/
],if;onf (&m*) t<uif;tusefr&Sdjcif;? azmfjyyg wPSm\ tvkH;pkH csKyfNidrf;jcif;? ,if;udk pGefYvTwfjcif;?
,if;udk uyfNidrIr&Sdjcif;? wPSmrS uif;a0;jcif;? vGwfajrmufjcif;onf ('kueda&m"opwnf;)}/
'kueda&m"opmodkY a&mufaMumif; vrf;pOf[lonf tb,fenf;/
],if;um; rSefaomtjrif? rSefaomtMuHtpnf? rSefaompum;? rSefaomtvkyf? rSefaomoufarG;0rf;
ausmif;? rSefaomtm;xkwfrI? rSeaf omowd? rSefaomorm"d[laom (w&m;rsm;yg0ifonhf) jrihfjrwfaom
usifhpOf&Spfyg;jzpfonf}/
Ak'&Sifawmfjrwfrsm; yGifhawmfrlonfjzpfap yGifhawmfrrlonfjzpfap ,if;opmav;yg;w&m;rSm pMu0Vm
wnf&Sdaeonf/ Ak'&Sifawmfjrwfrsm;um; ESpfy&dap'MumjrifhpGm wdrfjrKyfaeonhf ,if;opmw&m;av;yg;udk
azmfxkwfolrsm;om jzpfMuonf/
odyHenf;us t"dym,fzGifhqdkrI& "r[lonfudk aMumif;usKd;jzpfpOfe,
d m[k ac:Edkifonf/ taMumif;ESihf
tusKd;[laom ,if;w&m;ESpfyg;onf Ak'a[mMum;csuf wpfckvkH;udk NcKHikHrdonf/
21
23
25
tcef; 6
ur odkYr[kwf udk,fusifhw&m; aMumif;usKd;ed,mr/
uREkfyfwdkYonf vkH;0nDrQrIr&Sdonhf urmavmuESihf &ifqkdifaeMu&onf/ uREkfyfwdkYonf vlom;wdkY\ rnDrQrI
rsm; b0uHMurmtaxGaxGESihf pMu0VmtwGif;&Sd ow0gtqihftwef;tzkHzkHwdkYudk awGUjrifMu&onf/ pdwfxm;
aumif;rGefvsuf udk,fusifhw&m; kyfydkif;t&nftcsif;rsm;ESihf jynhfpkH<u,f0onhf tajctaewGif arG;zGm;vm
olrsm;ESihf rGJawqif;&JNyD; ysufpD;,kd,Gif;onhf tajctaejzihf arG;zGm;vmMuolrsm;udk awGUMuonf/ pdwfESvkH;
aumif;NyD; jrihfjrwfaomfvnf; if;\arQmfvihfcsufudk qefYusifvsuf uHraumif;jcif;ESihf tNrJwrf; qkHawGUae&
ol&Sdonf/ aumufuspfaom avmuonf xdkyk*Kdvf\ nfG,fcsufrsm; vdktifqErsm;ESihf qefYusifvsuf
jzpfaponf/ xdkyk*Kdvfonf rdrd\ dk;om;aomaqmifGufcsuf bmomw&m;udkif;dIif;rIwdkY &Sdvihfupm; qif;
&JNyD; pdwfqif;&J&onf/ pdkufqdk;NyD; rdkufrJaomfvnf; ,if;ESihfqefYusifvsuf uHMurm\ cspfjrwfEdk;jcif;cH&
onhf tjcm;yk*Kdvfwpfa,mufvnf; &Sdjyefonf/ xdkyk*Kdvfonf if;\ ,kwef drfhNyD; tukodkvfjzihf b0aeenf;
tpm; aumif;jcif;ykHpHrsKd;pkHESifh BuKHqkH&onf/
tb,faMumihf wpfa,mufu edrfhNyD; tjcm;wpfa,mufrl txufwef;jzpf&oenf;[k ar;cGef;xkwfEdkif
onf/ wpfa,mufrSm cspfjrwfEdk;ol rdcif\vufwGif;rS qGJ,ljcif;cH&NyD; tjcm;wpfa,mufrl ESpftwefMum
aeEdkifvsuf tjcm;wpfa,mufrl vlYpnf;pdrfcHpm;&if; aoqkH; odkYr[kwf touf&Spfq,f wpf&m BuD;&ifhcsdef
aoqkH;Muoenf;/ wpfa,mufrl zsm;em rusef;rmjzpfNyD; tjcm;wpfa,mufrl cGef;tm;AvESihf usef;rmoenf;/
wpfa,mufu acsmarmvSyNyD; tjcm;wpfa,mufrl kyfqk;d tusnf;wef tm;vkH;\ GH&Smjcif;cH&oenf;/ wpf
a,mufrl pnf;pdrf&ifcGifrSm BuD;jyif;&vsuf wpfa,mufrl vkH;0qif;&JNyD; tNrJ0rf;enf;zG,fESihf BuKH&onf/
wpfa,mufu oef;<u,folaX; wpfa,mufu vlrGJjzpf&oenf;/ wpfa,mufrl pdwfykdif;t& tvGeftqihfjrihf
oljzpfNyD; wpfa,mufrl nhHzsif;&oenf;/ wpfa,mufrl olawmfaumif;tusihfjzihf arG;zGm;NyD; wpfa,mufrl
&mZ0wfom; jzpf&oenf;/ tcsKdUrSm arG;uwnf;u bmomaA'ynm&Sif tEkynm&Sif ocsFmyg&*l odkYr[kwf
*Dwynm&Sif jzpf&oenf;/ tcsKdUrSm arG;&mygrsufrjrifrsm; em;rMum;olrsm; ukd,fvuft*FgcRwf,Gif;olrsm;
jzpfMuoenf;/ tcsKdUrSm arG;uwnf;u aumif;csD;ay;cH&NyD; tcsKdUrSm tb,faMumihf usdefpmrd&Mu&oenf;/
awG;ac:ajrmfjrifwwfol tm;vk;H \ pdwfudk IwfaxG;aponhf jyemtcsKdU&SdMuonf/ avmu\ ,if;
rrQwrI tm;vkH;ESihf vlom;wdY\
k qdkcJhyg rnDrQwrItaxGaxGudk rnfodkY pOf;pm;rnfenf;/
,if;wdkYrSm rsufuef;tcGifhta&; odkYr[kwf wdkufqdkifrIaMumihf jzpf&oavm/
26
28
29
30
tcef; 7
wrvGefb0
urowd wnf&SdaeoaGU wrvGefb0 &Sdonf/ taMumif;rl ow0g[lonf ,if;rjrifEdkifaumif;aom ur
owd\ jrifEdkifaumif;aom okyfoPmef ay:vGifvmrIjzpfaomaMumihfwnf;/ aojcif;[lonf rwnfNrJ
aom obm0\ cPwm qkH;cef;wkdifjcif;rSwpfyg; tjcm;r[kwfacs/ b0aojcif;onf ow0g[laom
t&m\ vkH;0csKyfNidrf;oGm;jcif; r[kwfacs/ ZD0kyfcEm jywfpJoGm;aomfvnf; ,if;b0udk ,cktcsdefxd jzpfay:
apaom urowdrlum; ysufpD;oGm;jcif;r&Sdacs/ rwnfNrJaom kyfcEm NydKuGJysufpD;jcif;jzihf vkH;0xdckdufjcif;
r&SdbJ urowdonf usef&SdaeNrJjzpfaomaMumihf rsufarSmufb0 aocgeD; pdwuP ukefqkH;oGm;jcif;onf
aemufb0wpfck aemuf pdwuPtopfwpfckudk jzpfay:aponf/
t0dZmESihfwPSm tjrpfwG,fNyD; wrvGefb0jyefvnfarG;zGm;rIudk jzpfay:aponfrSm ,if;uHw&m;jzpf
onf/ twdwfuHonf ypKyefb0 wpfzefarG;zGm;rIudk jzpfaponf/ wpfzef twdwfuHESihf qufEG,faeaom
ypKyefuHonf tem*wf (b0wpfck)udk jzpfay:apjyefonf/ ypKyefonf twdwf\om;&wemjzpfNyD; tjyeft
vSeftm;jzihf ,if;onf tem*wf\ rdbrsm;jzpfvmonf/
tu,f uREfkyfwdkYonf twdwf ypKyef tem*wfb0&Sdonf[kqdkygu ]b0\ rlvblwtp rnfodkY
jzpfoenf;}[laom taxmuftxm;rJh wdrfjrKyfeufeJaom jyemESihf csufcsif; &ifqdkif&rnfjzpfonf/
b0\ rlvblw tp&Sd&rnf odkYwnf;r[kwf b0\rlvtp r&SdEdkif/
,if;jyemudk ajz&Sif;&m ynm&Siftkyfpkwpfpku pGrf;tm;wpf&yf odkYr[kwf teEpGrf;tm;tjzpf,lqcH
&aom xm0&bk&m;ociftm; b0\rlvtpjzpf qdkonf/
tjcm;tkyfpkwpfckurl ,if;odkYaom yxrrlvtpudk jiif;qdkonf/ taMumif;rl odomxif&Sm;onhf t
awGUtBuKHt& ,if;yxrqkH;aom taMumif;w&m;onf tusKd;w&m;jzpfvmNyD; ,if;tusKd;w&m;onf t
aMumif;w&m; jyefjzpfvmjyefaomaMumihfwnf;/ aMumif;usKd;jzpfpOfpuf0ef;wGif yxrqkH;aom taMumif;w
&m;[lonfrSm odjrifEdkifaumif;aom t&mr[kwfacs/ yxrtkyfpktvdkt& b0onf tp&Sd\? 'kwd,tkyfpk
tvdkt&rl b0onf tpr&Sd[ljzpfonf/
odyHenf;us Iaxmifht&aomf uREkfyfwdkYonf rdrdbrsm;xHrS&onhf zdkrsKd;OESihf rrsdK;OwdkYrS wkdufkduf ayguf
zGm;vmMuonf/ ,if;odkYjzpf ouf&Sdwpfckonf tjcm;ouf&Sdwpfckxuf apmpD;pGm jzpfay:onf/ oufOD;
b0 (ydkwdkyvmZrf) \ rlvblwESihfpyf odyHynm&SifwdkYonf rodusKd;uRHjyKMuonf/
Ak'0g'tvdkt&rl uHjzihftpjyK (ura,med) arG;zGm;Muonf/ rdbrsm;onf ao;i,fonhf kyfydkif;u
vmyfpnf;wpfckudk ay;kHrQomjzpfonf/ ,if;odkYjzihf ow0gwpfckonf tjcm;ow0gwpfckxuf apmpD;pGmjzpf
31
33
zwfIyg/
tcef; 8
y#dporkym'fa'oem
y#dp[lonf taMumif;w&m; odkYr[kwf taMumif;jyK? orkym' [lonf jzpfay:jcif; pwifjcif; jzpfonf/
odkYjzpf y#dporkym'[lonf taMumif;aMumifh jzpfay:&jcif; odkYr[kwf taMumif;aMumihf pwifjcif;[k
t"dym,f&onf/
y#dporkym'[lonf arG;aojzpfpOf a[mMum;csurf Qomjzpfvsuf b0\ tqkH;pGeftpudk azmfxkwfonhf
tqdktrdefY oDtdk&Dr[kwfaMumif; rSwfom;oihfonf/ y#dporkym'fonf jyefvnfarG;zGm;jcif;ESifh 'kuwdkY\
taMumif;w&m;ESifh ywfoufaomfvnf; urmavmu\ rlvblwtpuae waGUaGUajymif;vJrIudk azmfjy&ef
tenf;i,frQ BudK;yrf;rI r&Sdacs/
t0dZmonf yxrqkH;aom jzpfpOf odkYr[kwf b0bD;\ taMumif;w&m;jzpfonf/ t0dZmonf rSefuef
aom em;vnfrIrSeforQudk zkH;vTrf;xm;onf/
opmav;yg;w&m;udk rodaom t0dZm udk taMumif;jyK taumif;tqdk; jyKjyifzefwD;rI (ocFg&) w&m;
wdkY ay:aygufvmonf/ oufqdkif&m tusKd;w&m; usdef;aoayguf&Sd&rnfjzpfaom t0dZmtjrpfwG,faeonhf
taumif;tqdk; jyKrlzefwD;rIrsm;onf b0BudrfzefqufoGm;&jcif;udk &SnfMum&ef taMumif;zefaponf/
odkYwap aumif;onhf tjyKtrlrsm;onf b0\raumif;rIrsm;udk z,f&Sm;&ef r&Sdrjzpfvdktyfonf/
jyKrlvIyf&Sm;rIrsm; (ocFg&)udk taMumif;jyK y#doaE0dnmPfpdwf jzpfay:onf/ ,if;onf twdwf
ypKyefESihf oufqdkifonf/
y#doaEpdwf jzpfay:onfESihf wpfNydKifeuf emrfESihf kyf[laom ow0gjzpfvmonf/
tm,weajcmufyg;wdkYrSm ,if;emrfkyfwdkY\ ra&SmifvTJEdkifaom tusKd;qufjzpfonf/
,if;tm,weajcmufyg;aMumihf xdawGUrI z(ajcmufyg;)jzpfay:onf/ zonf cHpm;rI(a0'em
ajcmufyg;)udk jzpfay:aponf/
0dnmPf? emrfkyf? oVm,w? zESihf a0'em[laom ig;rsKd;onf twdwfb0\ tusKd;qufrsm;jzpfNyD;
b0\ tjyKcHydkif;[k ac:onf/
cHpm;rI (a0'em)aMumihf wyfrufrI (wPSm)jzpfay:onf/ wPSmaMumihf pGJvrf;rI (Oyg'ge)jzpfay:onf/
,if;onf ur (b0)\taMumif;w&m;jzpfNyD; ,if;onf tjyeftvSeftm;jzihhf tem*wfb0jyefvnfarG;zGm;rI
(Zmwd)udk jzpay:aponf/ arG;zGm;vmjcif;onf tdkjcif;aojcif; (Z&mr&P)wdkY\ ra&SmifvTJEdkifaom
taMumif;w&m;jzpfonf/
taMumif;aMumihf tu,f tusKd;w&m;jzpfvmonfqdkvQif taMumif;jywfpJoGm;rl tusKd;vnf; jywfpJ
&rnfjzpfonf/
34
35
tcef; 9
tew odkYr[kwf 0dnmOfaumifr&Sd
,if;Ak'0g'qdkif&m jyefvnfarG;zGm;jcif;t,ltqudk rajymif;vJaom tw0dnmOfaumif udk,fcEmul;ajymif;
jcif;ESihf ,if;0dnmOfaumif\ rajymif;vJaom kyf0wK jyefvnfarG;zGm;jcif;[k t"dym,f&onhf vl0ifpm;
oDtdk&DESihf rwlaMumif; cGJjcm;rSwfom;oihfonf/ Ak'0g'onf xm0&bk&m;ocif (jA[m) zefqif;onhf odkYr
[kwf y&rtwrS cGJxGufvmonhf rajymif;vJaom xm0&0dnmOfaumif(ZD0tw) wnf&SdrIudk jiif;qdkonf/
vlom;\tESpfom&[kqdkaom raoaom 0dnmOfaumiffonf wnfNrJonfqdkvQif tedrfhtjrifh r&SdEdkif
awmhacs/ xdkYjyif ]tb,faMumihf tw0dnmOfaumif trsKd;rsKd;onf xl;jcm;pkHvif ay:xGufvmoenf;} [lonf
udk em;rvnfEdkifawmhacs/
xm0&aumif;uifbkH tqkH;rJh aysmfTifrIESihf xm0&i&J tqkH;rJh SOf;qJcH&rI wnf&Sdjcif;udk oufaojy
&ef raumif;onhf tw0dnmOfaumifonf vkH;0 vdktyfonf/ odkYr[kwfvQif i&JrSm jypf'Pfay;NyD; aumif;
uifbkHrSm qkay;jcif;[lonf rnfodkYjzpfoenf;/
bmx&ef&yfq,fvf (Bertrand Russell)a&;om;cJhonfudk azmfjyoihfonf ]0dnmOfaumifESihf udk,fcEmt
Mum; a[mif;EGrf;aom jcm;em;rIrSm rsm;pGm uG,faysmufoGm;NyD; jzpf\/ taMumif;rl kyfonf ,if;\tpdkiftcJ
wnf&SdrI aysmufqkH;oGm;aomaMumihfjzpfonf/ pdwfynmonf odyHenf;usjzpf&ef pwifumrQom &Sdao;\/
aojcif;rJhrIudk ,kHMunfonhf rsufarSmufacwf pdwfynmtajctaeonf tenf;i,frQyif odyHynm\
axmufcHrIudk r&ao;acs}/
]raeYuigESihf ,aeYig wpfa,mufwnf; twlwljzpfjcif; ,kwdtaMumif;w&m; tcsKdU&SdonfrSm aocsm
NyD; ydkrdk&Sif;vif;onhf Oyrmwpfck,l&aomf tu,f igonf vlwpfa,mufudk wpfNydKifeufjrifNyD; if;ajymqdk
aeonfudk wpfNydKifeufMum;vQif jrifaomigonf Mum;oligeSihf twlwljzpfonf[laom ,lqcsufrsKd; &Sd\}[k
&yfq,fvfqdkonfudk Ak'0g'DwdkY trSefwu,f oabmwlMuonf/
rMumrDtcsdefuxd odyHynm&Sifrsm;u tufwrfudk cGJjcrf;pdwfjzmr&aMumif; ,kHMunfcJhMuonf/ ]vkH
avmufaom taMumif;w&m;rsm;jzihf lyaA'ynm&Sifrsm;onf ,if;tufwrfudk jzpfpOfwpfcktjzpfodkY avQmh
cscJhMuonf/ wlnDaumif;rGefaom taMumif;w&m;rsm;jzihf pdwfynm&Sifrsm;onf pdwf tpOfrjywfjzpfae
onhf wpfckwnf;aom trawr&SdbJ wpfpkHwpf&maom eD;pyfywfoufrIjzihf wkyfaESmifxm;onhf jzpfay:rI
tpOftwef;jzpfaMumif; awGU&SdMuonf/ odkYjzpf xm0&raoaomt&mESihf ywfoufaom ar;cGef;onf
,if;eD;pyf ywfoufrIrsm;taejzihf ouf&Sdukd,fcEmESihfqdkifaom qufpyfjzpfpOfESihf ,if;udk,fcEmaoNyD;aemuf
jzpfay:onhf tjcm;jzpfpOfwdkYtMum; wnf&Sdoavm[laom ar;cGef;jzpfvmonf}/
pDtD;trf *sKd;'f (C.E.M. Joad)u ]b0t"dym,f (The Meaning of Life)}[laompmtkyf odkYazmfjyonf
]kyfw&m;onf uREkfyfwdkY\ rsufpdatmufyif NydKuGJysufpD;oGm;onf/ ,if;kyfw&m;onf tusdwftcJ r[kwf
36
37
OD;aTZHatmif t*Fvdyfbmomjyefonhf Compendium of Philosophy usrf; (vef'efygVdawmftoif;xkw)f ed'gef;? pm-12 udk Iyg/
toD;oD;aom"mwfykHrsm; vIyf&Sm;rIjzpfvmykHudk azmfjyonhf kyf&Sifzvifjzihf EIdif;,SOfMunhfyg/
38
tcef; 10
edAmef
tqdkyg arG;aojzpfpOfonf Ak'0g'DwkdY\ aemufqkH;yef;jzpfaom edAme"mwfqdkaomt&modkY rajymif;rcsif;
tqkH;rxif qufjzpfonf/ ygVdpum;vkH; edAmeonf ed ESihf 0ge yk'fESpfckaygif; jzpfonf/ ed[lonf r&Sdjcif;?
0ge [lonf wPSm jzpfonf/ ]0ge[kac:aom wPSmrS vGwfajrmufjcif; xGufajrmufjcif;udk edAmef[k ac:
onf}/ pmayoabmt& edAmef[lonf wPSmr&Sdjcif;jzpfonf/
]wpfavmuvkH; rD;awmufrD;vQHwGif &Sd\? tb,ft&mwdkYu rD;arT;ay;oenf;[lrl avmbrD;? a'gorD;?
arm[rD;? Zmwd? Z&m? Asm"d? r&P? aomu? y&da'0? 'ku? a'gre? Oyg,mowdkYu rD;awmuffrD;vQH
jzpfatmif arT;ay;\}[k Ak'&Sifawmfjrwfa[mawmfrlonfhtwdkif; ]edAmef[lonf avmb? a'go? arm[wdkY\
csKyfNidrf;jcif;}[k vnf; t"dym,fzGifhqdkEdkifonf/
edAmef[lonfudk uREkfyfwdkYavmuDtodynmjzihf rawG;odEdkifaomaMumihf ,if;onf bmrSr&Sdonfh tajc
tae odkYr[kwf vkH;0jywfpJoGm;jcif;[laom t"dym,fudk rrSwf,loihfacs/ rsufrjrifol wpfa,mufonf bm
rSrjrif&aomaMumihf tvif;a&mifr&Sd[k rqdkEdkifacs/ ig;onf if;\rdwfaqGvdyftm; ukef;ajr[lonf r&SdEkdif
[k tausmuftuefjiif;onfh ykHjyifjzihfvnf; xif&Sm;onf/
Ak'0g'edAmefonf bmrQr&Sdonhft&m odkYr[kwf vkH;0jywfpJoGm;jcif; r[kwfaomfvnf; pum;vkH;jzihf vkH
avmufatmif zGifhqdk&Sif;jyEdkifaomt&mvnf; r[kwfacs/ edAmef[lonf rarG;zGm;aom? rlvblwr&Sdaom? zef
qif;r&aom? ykHoPmefr&Sdaom "rwpfrsKd;jzpfonf/ odkYjzpf edAmefonf xm0&wnfNrJaom? wihfw,f
aom? csrf;omaom t&mjzpfonf/
edAmef 'kurSwpfyg; csKyfNidrf; jywfpJoGm;aom t&mr&Sdacs/
usrf;*efrsm; edAmefudk aomyg'daooESihf tEkyg'daoo[k ESpfrsKd; Tef;qdkMuonf/ trSefaomf ,if;
wdkYrSm edAmefESpfrsKd;&SdaMumif; azmfjyjcif;r[kwfbJ aoqkH;NyD;aemuf ,if;edAmefudk awGUBuKHod&SdEdkifonhf enf;t&
wpfckwnf;aom edAmef\ trnfemruGJrsm;jzpfMuonf/ edAmefonf wpfae&m&mwGif wnf&Sdaomt&mr[kwf
ouJhodkY jyefvnfarG;zGm;onhf yk*Kdvfow0gwdkYaexdkifonhf aumif;uifbkHvnf; r[kwfacs/ ,if;onf
cEmudk,fudkom trSDjyKonhf tajctaewpf&yfjzpfonf/ ,if;onf tm;vkH;ol vufvSrf;rDSaom &&SdrI ("r)
wpfrsKd;jzpfonf/ rsufarSmufb0wGifyif &Edkifaom avmukw&w&m;jzpfonf/ Ak'0g'onf aemifb0wGif
om&Edkifaom aemufqkH;yef;wdkifrsKd;udk razmfjyacs/ ,if;onf Ak'0g'edAmefESihf Ak'0g'Dr[kwfolrsm;\ aovGef
NyD;aemufrSom &Ekdifaom xm0&aumif;uifbkH odkYr[kwf xm0&bk&m;ESihfjzpfap aumif;uifbkH tajcjyK
yk*KdvfESihfjzpfap aygif;pnf;oGm;jcif;[laom ,lqcsuffwdkY\ t"du jcm;em;csufjzpfonf/ kyfcEm t<uif;
tusefESihf edAmefudk rsufarSmufjyKoGm;rl ,if;edAmefudk oOyg'daooedAme"mwf[k ac:onf/ &[Emwpfyg;
39
10
40
tcef; 11
edAmefodkY a&mufaMumif;vrf;pOf
edAmefudk rnfodkY &&SdEkdifygoenf;/
or'd|d (rSefaomtjrif)? ormouFy (rSefaomtMuHtpnf)? orm0gpm (rSefaompum;)? orurE (rSeaf om
tvkyf)? ormtmZD0 (rSefaomoufarG;0rf;ausmif;)? orm0g,mr (rSefaomvkHYv)? ormowd (rSefaom
owd)? ormorm"d (rSefaomwnfMunfrI) [laom w&m;rsm;yg0ifonhf r*if&pS fyg; tusihfjrwfw&m;udk vdkuf
emusihfokH;jcif;jzihf edAmefudk &&SdEdkifonf/
1/ Ak'0g'\ t"dutcsuftjcmjzpfaom orm'd|d[lonfudk opmav;yg;udk xdk;xGif; odjrifrItjzpf
azmfjyonf/ rSefuefpGm em;vnfrI[lonf jyifyef;odjrifrItwdkif; r[kwfbJ t&Sdudk t&Sdtwdkif; (obm0rSefudk)
odjrif&rnfjzpfaMumif; qdkvdkonf/ tajccHtm;jzihf tvkH;pkHaom opmav;yg;w&m;onf ]emrfcEmav;yg;
ESihfwuGaom wpfvHrQ avmufaom cEmudk,fudk trSDjyK\}[k qdkaom a&m[dw okweft& rdrdudk,f
udk trSeftwdkif; odjrif&rnfjzpfaMumif; qdkvdkonf/ r*if;&Spfyg;udk tm;xkwf&m orm'd|d (rSefaomtjrif)
onf tpwGif&SdouJhodkY tqkH;wGif(vnf;) &SdEdkifonf/ rSefaomtjrif\ tv,ftvwf tqihftwef;um;
tjcm;r*if;w&m;rsm; rSefuefonhf pdwf"mwfa&;&mvIHYaqmfrIESihf oihfjrwfonhf OD;wnfcsufukd ay;onf/ usifh
MuHtm;xkwfrI txGwftxdyfodkY a&muf&Sdjcif; rSefaomtjrifonf NyD;jynfhpkHonhf 0dyemynm tjzpfodkY
&ifhusufoGm;vsuf t&d,myk*KdvftjzpfodkY wdkdufkdufa&muf&SdoGm;aponf/
2/ orm'd|djzihf yDjyifpGm odjrifjcif;onf rSefaomtBuHtpnfodkY OD;aqmif\/ odkYjzpf 'kwd,r*ifrSm
raumif;aom tawG;tBuHrsm;udk yaysmufapjcif; aumif;aom tawG;tBuHrsm;udk wdk;yGm;apjcif;[laom
&nfG,fcsufESpf&yf yg&Sdonhf ormouFy (rSefaomtBuHtpnf) jzpfonf/ ,if;qufpyfrIt& rSefaom tBuH
tpnf[l&m okH;rsKd;&Sd\/ ,if;wdkYrSm
(1) aeur = avmuD aysmfTifrIudk pGefYy,fjcif;? wpfenf;tm;jzihf wyfrufrI udk,fusKd;qefrIESihf ykdifqdkifvdk
rIwdkYudk qefYusifonhf udk,fusifhw&m;
(2) tAsmyg' = a'go (pdwfqdk;)? aum" (trsufxGuf)ESihf tmCmw (&efNidK;zGJUjcif;)wdkYudk qefYusifaom
arwm? aumif;aomESvkH;xm;? pdwfapwemjzLpifjcif;
(3) t0d[om = Murf;MuKwfjcif;? &ufpufjcif;wdkYudk qefYusifaom rSOf;qJjcif;? ukPm wdkYjzpfonf/
3/ ormouFyonf wwd,r*if orm0gpmudk jzpfay:aponf/ ,if; rkom0g'(trSefrqdkjcif;)?
ydokP0gpm (ukef;acsmpum;)? zko0gpm (Murf;wrf;pum;)ESihf oryvmy (tESpfrJhpum;)wdkY yg0ifonf/
41
44
45