KULTIVUESIT E TRANGULLIT PR KONSERVIM T KOSOVS PRFITOJN NGA PRAKTIKAT E REJA

Rendimentet e mdha t trangullit pr konservim duhet t japin prfitime edhe m t larta kt vit pr fermert e Kosovs si sht Izet Kastrati, duke iu falnderuar teknikave t kultivimit q po paraqiten n gjith vendin nga ana e USAID-it. Kastrati sht nj nga 23 fermert e Kosovs q merr pjes n projektin e gjithmbarshm t vendit pr prmirsimin e rendimentit t trangullit pr konservim t udhhequr nga programi Mundsit e Reja pr Bujqsi (NOA) i USAID-it. Trangulli pr konservim sht nj biznes i madh n Kosov, ku trangujt e ri t prgatitur si turshi jan nj delikates popullore. Aktualisht, rendimentet e trangullit pr konservim n Kosov nuk prmbushin krkesat e prpunuesve vendor t turshive, gj q i shpie ata t importojn lndn e par nga Maqedonia dhe India.

Izet Kastrati, fshati Raushiq, Kosov, tregon gjysm hektari t trangullit me sistem mbshtets. Vjelja e trangullit pr konservim pr sezonin e vitit 2012 mund t tejkaloj 40 ton pr hektardy here m shum se prdorimi i teknikave tradicionale t kultivimit.

Prpunuesit e turshive n Kosov parashikojn fundin e mbshtetjes s tyre n trangujt pr konservim t importuar.

Duke par mundsin e zvendsimin t importit, NOA po shprndan teknologjin e re t sistemit mbshtets tek prodhuesit e trangullit pr konservim n Kosov. Tashm, praktikat kan dhn rendiment t trangullit pr konservim mesatarisht 40 ton pr hektar, ose katr her m shum se 10 ton pr hektar q jepnin metodat tradicionale. Suksesi i Kastratit e tejkalon shum rendimentin mesatar, duke dhn deri n 160 ton pr hektar nga 45 cikle t vjeljes. Si rezultat prpunuesit e turshive n Kosov parashikojn fundin e mbshtetjes s tyre n trangujt pr konservim t importuar .
Novitetet kombinojn thjesht teknologjit ekzistuese: farn e cilsis s lart, ujitjen pik pik me injektim t plehut, mulqrim me plastik dhe dy metr lartsi t rrjets plastike t sistemit mbshtets. Ky sistem nxit rendiment t lart dhe rritje t lart. Pr shembull, mbulimi me najlon t zi ruan lagshtin dhe nxehtsin ekzistuese t toks dhe zvoglon barojat e kqija dhe paraqitjen e smundjeve. N ndrkoh sistemi mbshtets n mnyr efikase dyfishon siprfaqen pr gjethet e bims, duke rrit efikasitetin n vjelje dhe zvogluar dmtimin e bims gjat vjeljes. N t vrtet, sistemi mbshtets mundson q fushat t vjeln 40 deri n 50 her gjat nj sezoni. Bimt q kultivohen n mnyr tradicionale dmtohen shum gjat vjeljes q jep 10 ose m pak vjelje. Prodhimi me sistem mbshtets po ashtu jep trangull me cilsi m t lart, q zotron 20% deri n 30 % t mimit m t lart- nj shum e mirseardhur pr fermert

U.S. Agency for International Development www.usaid.gov