sôt tr­ît trong x©y dùng ®­êng miÒn nói

PGS.TS. NguyÔn TiÕn C­êng

Côc Gi¸m ®Þnh Nhµ n­íc vÒ CLCT, Bé X©y dùng

HiÖn ®ang cã nhiÒu dù ¸n lín x©y dùng ®­êng miÒn nói, qua c¸c khu vùc cã ®Þa h×nh
®Þa chÊt phøc t¹p (§­êng Hå ChÝ Minh, ®­êng sè 6, ®­êng sè 2, ®­êng sè 3,...). T×nh
tr¹ng thi c«ng c¸c vÞ trÝ ®µo s©u, ®¾p cao phæ biÕn cã hiÖn t­îng:
- Sö dông c¬ giíi ®µo ph¸ khèi l­îng rÊt lín, m¸i ta luy d­¬ng cao trªn 50m dµi hµng
tr¨m mÐt, kh«ng giËt cÊp
- ThiÕu tµi liÖu kh¶o s¸t, ®é dèc ta luy kh«ng phï hîp
- Thi c«ng t­êng ch¾n sai qui tr×nh , hÇu hÕt ®µo ®Ó kh¸ l©u míi x©y t­êng. T­êng
ch¾n cÊu t¹o kh«ng phï hîp, kh«ng ph¸t huy t¸c dông chèng s¹t lë ta luy
- Lµm r·nh ®Ønh tho¸t n­íc mÆt kh«ng kÞp thêi, sãi lë ®Õn møc kh«ng t×m næi vÞ trÝ ®Ó
bè trÝ r·nh ®Ønh
H×nh ¶nh d­íi ®©y chØ lµ mét trong hµng tr¨m vÞ trÝ ®ang gÆp sù cè sôt lë
(h×nh 1 vµ 2).

H×nh 1. Sôt tr­ît trong qu¸ tr×nh x©y dùng nÒn ®­êng

1
 H×nh 2. §iÒu kiÖn ®Þa h×nh, ®Þa chÊt, rõng nói phøc t¹p, nguy c¬ sôt tr­ît lín

Trong ®iÒu kiÖn nãi trªn, nhiÒu vÞ trÝ cã thiÕt kÕ t­êng ch¾n, nh­ng gi¶i ph¸p thi c«ng
®· kh«ng ®­îc nghiªn cøu kü vµ t×nh tr¹ng sôt tr­ît ®· s¶y ra ngay sau khi ®µo , tr­íc
khi x©y t­êng ch¾n vµ c¶ khi võa x©y t­êng ch¾n song (h×nh 3). HiÓm ho¹ tiÒm tµng
®e do¹ sôt tr­ît bÊt kú lóc nµo trong khai th¸c sö dông ®­êng. HËu qu¶ lµ ph¸ ho¹i
nÒn mÆt ®­êng vµ g©y t¾c ®­êng do ®Êt sôt (h×nh 4).

Ph©n tÝch nguyªn nh©n dÉn ®Õn h­ háng lín nh­ trªn, thö tÝnh to¸n 2 ph­ong ¸n cÊu
t¹o nÒn ®µo (cã vµ kh«ng cã t­êng ch¾n) theo ph­¬ng ph¸p phÇn tö h÷u h¹n (h×nh 5 vµ
6). Tõ kÕt qu¶ s¬ ®å tiÒm Èn cña chuyÓn vÞ ngang khi ®µo taluy ®­êng, trong ®ã nÕu
®µo m¸i dèc ®¬n thuÇn khu v­c cã chuyÓn vÞ ngang lín n»m ngay vÞ trÝ ®Ønh dèc hÕt
søc nguy hiÓm. T­êng ch¾n nÕu gi÷ ®­îc sù tiÕp sóc chÆt chÏ víi nÒn ®Êt tù nhiªn,
gi¶m ®­îc ®é cao ®µo th× m¸i ta luy nguy c¬ dÞch chuyÓn sÏ nhá h¬n nhiÒu. Song song
víi gi¶m khèi l­îng ®µo, gi¶m chiÒu cao ®µo cßn cÇn cã gi¶i ph¸p gi÷ g×n trang th¸i tù
nhiªn cña nÒn ®Êt. NÕu cã biªn ph¸p thi c«ng thÝch hîp th× sÏ h¹n chÕ ®­îc rÊt nhiÒu
sù cè sôt tr­ît. NÕu cø thi c«ng nh­ hiÖn nay råi sau ®ã kh¾c phôc sôt tr­ît b»ng c¸ch
x©y bæ sung c¸c khèi t­êng ch¾n rÊt lín th× sÏ v« cïng tèn kÐm (h×nh 7).

2
H×nh 3. X©y dùng t­êng ch¾n kh«ng ®óng yªu cÇu, tr­ît c¶ t­êng c¶ ta luy

H×nh 4. Sau khi hoµn thµnh kÕt cÊu mÆt ®­êng, tiÕp tôc sôt lín
3
 H×nh 5. BiÓu ®å xu thÕ chuyÓn vÞ ngang cña m¸i dèc ta luy

H×nh 6. BiÓu ®å xu thÕ chuyÓn vÞ ngang khi cã t­êng ch¾n gi÷ m¸i ta luy
4
H×nh 7. Mét gi¶i ph¸p gia cè tèn kÐm khi m¸i ta luy ®· bÞ sôt tr­ît lín