ႏိင

ု းငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳႏြငးံ႖်မနးမာႏိုငးငဵ

Thursday, April 2, 2009

အၾကမး့ဖကးမြဳ႖(Terrorism) ဆိုတဲံ႖စကာ့လဵု့ေလ့ဟာ႖ႏြစးဆယးရာစုေႏြာငး့ပိုငး့နဲ႕႖ႏြစးဆယးံတစးရာစု႖ကာလတေလြ္ာကးမြာ႖
ေရပနး့အေတားစာ့လာတဲံ႖စကာ့လဵု့ေလ့်ဖစးပါတယး။႖ဒီစကာ့လဵု့နဲ႕႖ပတးသကး်ပီ့႖အဓိပၸာယးအမ္ိဳ့မ္ိဳ့႖ဖျငးံဆိုခဲံၾကသလို၊႖
အၾကမး့ဖကးမြဳပဵုစဵအမ္ိဳ့မ္ိဳ့ကိုလဲ႖ေလံလာသူေ တျက႖ေလံလာသဵု့သပးခဲံၾကတယး။႖အခ္ိဳ႕ေသာ႖ပညာရြငးမ္ာ့က႖
သမိုငး့ရြဳေထာငးံက႖ေလံလာၾကသလို၊႖တခ္ိဳ႕ကလဲ႖အေတျ့အေခၚပိုငး့ကေန႖ေလံလာသဵု့သပးၾကတယး။႖ႏိုငးငဵေရ့ေဘာဂေဗဒ႖
ပညာရြငးမ္ာ့ကလဲ႖ဂိမး့သီအိုရီေတျ၊႖time series analysis, econometric analysis နညး့လမး့ေတျကို႖အသဵု့်ပဳ်ပီ့၊႖
အၾကမး့ဖကးမြဳေခ္မြဳနး့ေရ့ဆိုငးရာ႖ေပၚလစီမ္ာ့ရဲ႕႖ထိေရာကးမြဳစတာေတျကို႖ဆနး့စစးခဲံၾကတယး။

လူမြဳေရ့၊႖စိတးပညာ႖ပညာရြငးေတျကလဲ႖သူတို႕႖တတးက္ျမး့တဲံ႖နညး့ပညာေတျကို႖အသဵု့်ပဳ်ပီ့႖အၾကမး့ဖကးသမာ့ေတျရဲ႕႖
စိတးပိုငး့ဆိုငးရာ႖အေတျ့အေခၚေတျ၊႖သျငး်ပငးလကၡဏာေတျကိုပါ႖ေလံလာေနၾကတယး။႖ႏိုငးငဵေပါငး့ စဵုက႖အစို့ရေတျရဲ႕႖
မဟာဗ္ဴဟာေလံလာေရ့ဌာနေတျ၊႖အၾကမး့ဖကးႏြိမးနငး့ေရ့႖အဖျဲ႕အစညး့ေတျမြာလဲ႖အၾကမး့ဖကးမြဳေလံလာေရ့ဆိုငးရာ႖
က္ျမး့က္ငးသူေတျ႖အမ္ာ့အ်ပာ့႖ခနး႕အပးေဆာငးရျကးၾကရတယး။႖အခ္ိဳ႕ေသာ႖တကၠသိုလးေတျအေနနဲ႕ကလဲ႖လိုအပးလာတဲံ႖
ပညာရြငးအေရအတျကးႏြဳနး့ကို႖ပဵံပို့ေပ့ႏိုငးဖို႕႖အၾကမး့ ဖကးမြဳေလံလာေရ့ဆိုငးရာ႖ဘျဲ႕လျနး႖ေအာငးလကးမြတးအထူ့သငး တနး့ေတျ႖
ဖျငးံလြစးၾကရ်ပနး တယး။

စစးေရ့၊႖ႏိုငးငဵေရ့၊႖စီ့ပျာ့ေရ့၊႖စိတးပညာ၊႖ႏိုငးငဵတကာဆကးဆဵေရ့၊႖ဥပေဒေရ့ရာ႖စတဲံ႖ဘာသာရပးေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့နဲ႕႖
ဆကးစပးေနတဲံ႖multidisciplinary subject တခု်ဖစးတဲံ႖အၾကမး့ဖကးမြဳေလံလာေရ့ဟာ႖ယေန႕ေခတးကမၻာရဲ႕႖အေရ့အၾကီ့တဲံ႖
ပညာရပးတခုအေနနဲ႕႖တစတစ႖ေနရာယူစို့မို့လာခဲံပါတယး။႖ပညာရပးအေနနဲ႕တငးမကပဲ႖ႏိုငးငဵတိုငး့ရဲ႕႖အမ္ိဳ့သာ့လဵု်ခဵဳေရ့႖
ရညးမြနး့ခ္ကး႖(National security objectives) ေတျအထဲမြာလဲ႖ထိပးဆဵု့က႖ေနရာယူလာပါတယး။႖အခုဒီေဆာငး့ပါ့မြာ႖
အၾကမး့ဖကးမြဳ၊႖ႏိုငးငဵေ တားအၾကမး့ဖကးမြဳနဲ႕႖်မနးမာေရ့ရာ႖အေ်ခအေနမ္ာ့ကို႖ေရ့သာ့တငး်ပလိုပါတယး။

အၾကမး့ဖကးမြဳဆိုရာွယး

အၾကမး့ဖကးမြဳဆိုတာနဲ႕႖ပတးသကး်ပီ့႖ႏိုငးငဵေရ့ေလံလာသူေတျ၊႖သတငး့နဲ႕႖စာနယးဇငး့သမာ့ေတျ၊႖အစို့ရေတျက႖
အဓိပၸာယးမ္ာ့စျာ႖ဖျငးံဆိုခဲံၾကတယး။႖အၾကမး့ဖကးမြဳေလံလာေရ့ဆိုငးရာမြာ႖နာမညးၾကီ့ ပညာရြငးတေယာကး်ဖစးတဲံ႖ Walter
Laquer က႖အၾကမး့ဖကးမြဳဆိုတာကို႖ႏိုငးငဵေရ့၊႖ဘာသာေရ့၊႖ယဵုၾကညးသကး ွငးမြဳဆိုငးရာ႖ရညးမြနး့ခ္ကးမ္ာ့်ပညးံမြီဖို႕အတျကး႖
တရာ့မွငးလကးနကး႖အငးအာ့႖အသဵု့်ပဳ်ပီ့႖အ်ပစးမဲံ်ပညးသူေတျကို႖ဦ့တညးတိုကးခိုကးမြဳလို႕႖အနကးဖျငးံဆိုခဲံတယး။႖
အၾကမး့ဖကးမြဳေလံလာေရ့သငးတနး့အာ့လဵု့မြာ႖မရြိမ်ဖစးသငးရို့ညႊနး့တမး့်ဖစးတဲံ႖ 'Inside Terrorism' ဆိုတဲံ႖
စာအုပးကိုေရ့သာ့ခဲံတဲံ႖ Bruce Hoffman ကလဲ႖အၾကမး့ဖကးမြဳဆိုတာမြာ႖ႏိုငးငဵေရ့ရညးမြနး့ခ္ကးဆိုငးရာ႖လြဵဳ႕ေဆားခ္ကးေတျ၊႖
အၾကမး့ဖကးမြဳရဲ႕႖သာ့ေကာငးေတျ႖ (သို႕) ပစးမြတးေတျကိုသာမပဲ႖အမ္ာ့်ပညးသူကို ပါ႖ထိတးလနး႕ေစႏိုငးတဲံ႖စိတးပိုငး့ဆိုငးရာ႖
ထိခိုကးေစမြဳေတျ၊႖အၾကမး့ဖကးတဲံနညး့နဲ႕႖ေ်ဖရြငး့မြဳေတျ႖ပ ါွငးေၾကာငး့႖ေရ့သာ့ထာ့ခဲံပါတယး။

အၾကမး့ဖကးမြဳဆိုတာထဲမြာ႖လကးနကးအငးအာ့သဵု့ေ်ဖရြငး့တဲံ႖အေ်ခခဵသေဘာတရာ့ပါ ွငးတာေၾကာငးံ႖အၾကမး့ဖကးမြဳ႖
်ပဳလုပးသူမ္ာ့႖ကိုငးစျဲတဲံ႖လကးနကးေတျဟာလဲ အမ္ိဳ့မ္ိဳ့႖ကျဲ်ပာ့်ခာ့နာ့ပါတယး။႖ေခတးသစးအၾကမး့ဖကးမြဳကို႖ေလံလာတဲံ႖
လကးနကးက္ျမး့က္ငး႖ပညာရြငးမ္ာ့ကေတာံ႖ဒါေတျကို႖စစးသဵု့လကးနကးအမ္ိဳ့အစာ့ေတျ၊႖ေပါကးကျဲေစႏိုငးတဲံ႖ဗဵု့ေတျ၊႖
အမ္ာ့အ်ပာ့ေသေက္ပ္ကးစီ့ေစတဲံ႖လကးနကးေတျနဲ႕႖အေသခဵဗဵု့ေဖာကးချဲသူေတျဆို်ပီ့႖ချဲ်ခာ့ေဖား်ပခဲံၾကပ ါတယး။
စစးသဵု့လကးနကးေတျ်ဖစးတဲံ႖ပစၥတိုေတျ၊႖ေအေက- ၁၇၊႖အမး- ှ၆႖တို႕လို႖ေခ္မြဳနး့ေရ့ရိုငးဖယးေသနတးေတျ၊႖အစၥေရ့လုပးအူဇီ၊႖
အေမရိကနးလုပး႖Ingramလို႖စကးေသနတးေတျ၊႖အာရးပီဂ္ီလို႕႖အတိုေကာကးေခၚၾကတဲံ႖ Rocket-propelled Grenades ေတျ၊႖
အေမရိကနးလုပး႖Stingerနဲ႕႖ဆိုဗီယကးလုပး႖ Grail တို႕လို႖Precision Guided Munitions လကးနကးမ္ိဳ့စဵုကးု႖
အၾကမး့ဖကးမြဳေတျမြာ႖အသဵု့်ပဳၾကပါတယး။႖ဥပမာ- မၾကာေသ့ခငးကမြ႖်ဖစးသျာ့တဲံ႖မျနးဘိုငး့တိုကးခိုကးမြဳမြာဆိုရငး႖
ဒီအမ္ိဳ့အစာ့လကးနကးေတျကို႖အသဵု့်ပဳသျာ့ခဲံၾကတာပါ။

ေပါကးကျဲေစတတးတဲံ႖ဗဵု့ေတျမြာလဲ႖စီဇကးက႖တီထျငးခဲံတဲံ႖ Semtex, အေမရိကနးက႖တီထျငးခဲံတဲံ႖ Composite-4 (C-4) တို႕လို႖

ပလပးစတစးေပါကးကျဲေစတတးတဲံ႖ပစၥညး့ေတျ၊႖ခ္ိနးကိုကးဗဵု့၊႖ဆျဲမိုငး့စတဲံ႖ triggers ေတျ၊႖မိုလိုေတာံဗးလို႕အမ္ာ့က႖ေခၚတတးၾကတဲံ႖
ဓာတးဆီဗဵု့ေတျ၊႖ပိုကးဗဵု့ေတျ၊႖ကာ့ဗဵု့ေတျ၊႖ေလထုဖိအာ့သဵု့်ပီ့႖ေပါကးကျဲေစတတးတဲံ႖ဘာရိုမကးထရစး ဗဵု့ေတျ႖စသညး်ဖငးံ႖
ပါွငးပါတယး။႖ေနာကးတမ္ိဳ့ကေတာံ႖ WMD လို႕အတိုေကာကးေခၚၾကတဲံ႖ Weapons of Mass Destruction ပါ။႖ဒီအထဲမြာ႖
ဓာတုဆိုငးရာ႖ေအ့ဂ္ငးံေတျ၊႖ဇီ ွဆိုငးရာေအ့ဂ္ငးံေတျ၊႖ဓာတးေရာငး်ခညးဆိုငးရာ႖ေအ့ဂ္ငးံေတျကေန႖နယူ့ကလီ့ယာ့႖
လကးနကးေတျအထိ႖ပါွငးပါတယး။႖9/11 ်ဖစးရပး်ပီ့ကတညး့က႖ဖျဵ႕်ဖိဳ့်ပီ့ႏိုငးငဵေတားေတားမ္ာ့မ္ာ့မြာ႖ဒီလကးနကးေတျနဲ႕႖
တိုကးခိုကးမြာကို႖စို့ရိမးေၾကာငးံၾကမြဳေတျ႖အမ္ာ့အ်ပာ့႖်ဖစးလာခဲံ်ပီ့၊႖CBRNE လို႕႖ဒီေလာကထဲမြာ႖အတိုေကာကးေခၚၾကတဲံ႖
chemical, biological, radiological, nuclear explosives ေတျနဲ႕႖တိုကးခိုကးမြဳေတျ်ဖစးလာခဲံရငး ်ပဳလုပးရမယးံ႖
စီမဵခ္ကးေတျကို႖ေရ့ဆျဲလာၾကရပါတယး။

ဒီလို႖ႏိုငးငဵေတားလဵု်ခဵဳေရ့စီမဵခ္ကးေတျ႖ေရ့ဆျဲေနၾကစဥးမြာပဲ႖ႏိုငးငဵတကာအဖျဲ႕အစညး့ေတျ၊႖ႏိုငးငဵေတားအၾကီ့အကဲေတျ၊႖
ေပၚလစီေရ့ဆျဲေနသူေတျအတျကး႖အခ္ကးၾကီ့တခ္ကးကို႖ထညးံသျငး့စဥး့စာ့႖လာၾကရ်ပနးပါတယး။႖ဘာလဲဆိုေတာံ႖
အၾကမး့ဖကးမြဳကို က္ဴ့လျနးသူေတျထဲမြာ႖non-state actors ေတျ႖ပါွငးသလို႖state actors ေတျလဲ႖ပါွငးေနတဲံ႖အခ္ကးပါ။႖
လူအမ္ာ့႖ေသေၾကပ္ကးစီ့ႏိုငးတဲံ႖လကးနကးပစၥညး့ေတျဟာ႖အ်ပစးမဲံ်ပညးသူေတျကို႖တိုကးခိုကးတတးတဲံ႖လူတစုလကးထဲကို႖
ေရာကးသျာ့တာနဲ႕ေတာငး႖မလိုလာ့အပးတဲံ႖ဆို့က္ိဳ့ေတျ႖်ဖစးႏိုငးေစတယးဆိုရ ငး႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ႖က္ဴ့လျနးေနတဲံ႖
အာဏာရြငးအစို့ရေတျလကးထဲ႖ဒီလကးနကးပစၥညး့ေတျ႖ေရာကးသျာ့တဲံအခါ႖ေဒသဆိုငးရာလဵု်ခဵဳေရ့၊႖
အ်ပညး်ပညးဆိုငးရာလဵု်ခဵဳေရ့႖အေပၚမြာ႖ဘယးေလာကးထိခိုကးေစမလဲ႖ဆိုတာက႖အေရ့ၾကီ့တဲံ႖
အခ္ကးတခ္ကး်ဖစးလာပါေတာံတယး။

တကယးေတာံ႖ႏိုငးငဵေတားအစို့ရဆိုတာ႖်ပညးသူေတျအေပၚ႖က္ေရာကးလာမယးံ႖အႏၱရာယးေတျကို႖ကာကျယးေပ့ဖို႕၊႖
်ပညးသူေတျရဲ႕႖စာ့ွတးေနေရ့႖်ပညးံစဵုဖူလဵုေစဖို႕၊႖ပညာေရ့တို့တကး်မငးံမာ့ေစဖို႕၊႖က္နး့မာေရ့တို့တကးေကာငး့မျနးေစဖို႕႖လူထုက႖
ေရျ့ခ္ယးတာွနးေပ့၊႖အာဏာအပးႏြငး့ခဵထာ့ရတဲံ႖အဖျဲ႕အစညး့တရပးပါ။႖ဒါေပမယးံ႖တခ္ိဳ႕ေသာ႖ႏိုငးငဵေ တျမြာ႖အာဏာဟာ႖
လူထုက႖မသကးဆငး့ပဲ႖လူထုကို႖်ခိမး့ေခ္ာကးသတး်ဖတး်ပီ့၊႖မတရာ့အာဏာယူထာ့တဲံ႖အစို့ရေတျ႖အုပးခ္ဳပးေနၾကပါတယး။႖
ဒီလိုအစို့ရေတျဟာ႖အေၾကာကးတရာ့နဲ႔အုပးခ္ဳပးဖို႕အတျကး႖်ပညးသူလူထုကို႖အႏၱရာယး႖်ပဳတတးၾကပါတယး။႖လူထုရဲ႕႖
ပညာရညးအဆငးံအတနး့ေတျ႖တို့တကး်မငးံမာ့လာရငး႖ေတျ့ေခၚမြဳ အဆငးံအတနး့ေတျ႖တို့်မငးံလာ်ပီ့႖ႏိုငးငဵရဲ႕႖
ပကတိအမြနးတရာ့ကို႖သိ်မငးလာတာနဲ႕အမြ္႖ေတားလြနးပုနးကနးမြဳေတျ႖ေပၚေပါကးလာတတးတာ႖ဓမၼတာမို႕႖ဒီလို႖အစို့ရေတျဟာ႖
ပညာရညးအဆငးံအတနး့႖်မငးံမာ့မြဳမရြိေအာငး႖ပညာေရ့ကို႖စနစးတက္႖ဖ္ကးဆီ့ထာ့တတးၾကပါတယး။႖က္နး့မာေရ့၊႖
စာ့ွတးေနေရ့႖်ပညးံစဵုဖူလဵုေ ရ့ကိုလညး့႖ေစတနာမြနးနဲ႕႖်ဖညးံဆညး့ေဆာငးရျကးေပ့မြဳ႖မရြိၾကေတာံပါဘူ့။႖
အာဏာတညး်မဲေရ့အတျကး႖အာဏာရဲ႕႖ေဒါကးတိုငးအဖျဲ႕အစညး့ေတျ႖အမ္ာ့အ်ပာ့႖ေပၚေပါကးလာဖို႕အေရ့နဲ႕႖
အငးအာ့ၾကီ့မာ့လာဖို႕အေရ့ကိုသာ႖ေရြ့ရြဳလုပးေဆာငးတတးၾကပါတယး။႖ဒီလိုလုပးေဆာငးရငး့႖လူထုကို႖
်ခိမး့ေခ္ာကးအၾကမး့ဖကးမြဳေတျကလဲ႖တစတစ႖တို့်မငးံလာပါတယး။႖ဒီလိုအေ်ခအေနမ္ိဳ့ကို႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ႖ (state
terrorism) အမ္ိဳ့အစာ့ေတျထဲက႖state terrorism as domestic policy အ်ဖစး႖ပညာရြငးမ္ာ့က႖ေခၚဆိုသတးမြတးၾကပါတယး။

ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳဆိုရာွယး
ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ႖(state terrorism) ဆိုတာကို႖အခ္ိဳ႕က႖"terrorism from above” လို႕႖ေခၚဆိုသဵု့ႏြဳနး့ၾကပါတယး။႖
ဘာလို႕လဲဆိုေတာံ႖ဒီအၾကမး့ဖကးမြဳအမ္ိဳ့အစာ့က႖ႏိုငးငဵတႏိုငးငဵရဲ႕႖အာဏာကို႖ရယူထာ့တဲံ႖အစို့ရေတျ၊႖
အစို့ရလကးကိုငးတုတးအဖျဲ႕အစညး့ေတျက႖က္ဴ့လျနးတာ်ဖစးတဲံ႖အတျကးေၾကာငးံပါ။႖ဒီလိုက္ဴ့လျနးမြဳမြာ ပဵုစဵႏြစးမ္ိဳ့ရြိပါတယး။

ပထမတမ္ိဳ့က႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳကို႖ foreign policy domain ပဵုသ႑ာနးနဲ႕႖က္ဴ့လျနးၾကတာ်ဖစးပါတယး။႖

ဒီလိုက္ဴ့လျနးရာမြာ႖တခ္ိဳ႕ႏိုငးငဵမ္ာ့က႖sponsors အေနနဲ႕႖ကူညီပဵံပို့ေပ့တာရြိသလို၊႖တခ္ိဳ႕ကလဲ႖ enablers ေတျအေနနဲ႕ပါ။႖
ဒီလိုပဵံပို့ေပ့ၾကရမြာ႖အေတျ့အေခၚပိုငး့ဆိုငးရာ႖ပဵံပို့မြဳ၊႖ေငျေၾက့ပဵံပို့မြဳ၊႖စစးအငးအာ့ပ႔ဵပို့မြဳ၊႖အၾကမး့ဖကးတိုကးခိုကးမြဳကို႖ကနဦ့႖
အစပ္ိဳ့ေပ့မြဳနဲ႕႖အၾကမး့ဖကးတိုကးခိုကးမြဳမြာ႖တိုကးရိုကးပါွငးမြဳဆို်ပီ့႖အမ္ိဳ့မ္ိဳ့႖ရြိပါတယး။႖အခု႖ဒီေဆာငး့ပါ့မြာ႖domestic policy
domain ကို႖အဓိကထာ့႖ေရ့သာ့မြာ႖်ဖစးတဲံအတျကး႖အေသ့စိတး႖မေဖား်ပေတာံပါဘူ့။

်ပညးတျငး့ေပၚလစီအေနနဲ႕႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ်ပဳလုပးရာမြာ႖အဓိက႖ပါ ွငးေလံရြိတဲံ႖အၾကမး့ဖကးအဖျဲ႕အစညး့ေတျကေတာံ႖
အာဏာရြငးမ္ာ့ရဲ႕႖လကးကိုငးဒုတး်ဖစးေနတဲံ႖စစးတပး၊႖ရဲ၊႖အာဏာရြငးစိတးတိုငး့က္ေရ့ဆျဲထာ့တဲံ႖ဥပေဒကို႖
အေကာငးအထညးေဖားေ နၾကရတဲံ႖ဥပေဒ႖ဘကးေတားသာ့ေတျနဲ႕႖အ်ခာ့ေသာ႖လဵု်ခဵဳေရ့အဖျဲ႕အစညး့မ္ာ့ပဲ႖်ဖစးပါတယး။႖
ဒီေနရာမြာ႖ႏိုငးငဵေတားက႖ပဵံပို့ၾကိဳ့ကိုငးထာ့တဲံ႖်ပညးသူ႕စစးအဖျဲ႕ေတျ၊႖ေခ္မြဳနး့သုတးသငးေရ့အဖျဲ႕ေတျလဲ႖ပါ ွငးပါတယး။႖
်ပညးတျငး့ေပၚလစီအေနနဲ႕႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ႖်ပဳလုပးရ်ခငး့ရဲ႕႖အဓိကရညး ရျယးခ္ကးကေတာံ႖အစို့ရရဲ႕႖အာဏာကို႖်ပသဖို႕နဲ႕႖
အတိုကးအခဵမ္ာ့ကို႖အေႏြာငးံအယြကး်ပဳဖို႕၊႖ဖယးရြာ့ဖို႕႖်ဖစးပါတယး။

တကယးေတာံ႖ႏိုငးငဵေတားတရပးရဲ႕႖အစို့ရဆိုတာမြာ႖်ပညးသူလူထုအက္ိဳ့အတျကး႖လုပးပိုငးချငးံအာဏာေတျ႖ရရိြ်ပီ့သာ့႖
်ဖစးပါတယး။႖ဒီအတျကး႖်ပညးသူလူထုက႖ေရျ့ေကာကးတငးေ်မြာကး် ပီ့႖ယဵုၾကညးစျာနဲ႕႖အာဏာကို႖အပးႏြငး့ၾကတာပါ။႖ဒါေပမယးံ႖
်ပညးသူလူထုက႖တရာ့ွငး႖ေရျ့ေကာကးထာ့တာမဟုတးရငး၊႖ေရျ့ေကာကးေအာငး႖အတငး့အၾကပး႖ဖိအာ့ေပ့ထာ့တာ်ဖစးေနရငး႖
ဒီလိုအစို့ရမ္ိဳ့ဟာ႖မိမိကိုယးကို႖ယဵုၾကညးခ္ကး႖ရြိမေနပါဘူ့။႖ပမာဆိုရရငး႖သူတပါ့မယာ့ကို႖ၾကာခိုေနရတဲံ႖ေယာက္းာ့ဖ္ငး့၊႖
ေယာက္းာ့ညဵံတေယာကးရဲ႕႖စိတးမ္ိဳ့်ဖစးေန်ပီ့၊႖ဘယးအခ္ိနးမြာ႖ပိုငးရြငးေပၚလာမလဲဆိုတဲံ႖စိတးက႖မသိစိတးမြာ႖
လႊမး့မို့ေနတတးပါတယး။႖အဲဒီအခါက္ေတာံ႖ပိုငးရြငးအမြနး်ဖစးတဲံ႖လူထုက႖အာဏာ်ပနးေတာငး့မြာကို႖တစတစ႖
ေၾကာကးလာပါတယး။႖လူေတျဆိုတာ႖ေၾကာကးလာ်ပီဆိုရငး႖ရမး့မိရမး့ရာ႖ရမး့်ပီ့၊႖မလုပး သငးံတာေတျ႖လုပးတတးၾကစ်မဲမို႕႖
ဒီလိုအာဏာသိမး့အစို့ရေတျ၊႖မသမာနညး့နဲ႕႖အာဏာရယူထာ့တဲံ႖အစို့ရေတျဟာ႖လူထုကို႖
အတငး့အၾကပးဖိႏြိပးၾကပါေတာံတယး။

ႏိုငးငဵေရ့ပညာရြငး႖ပီတ႖စီဒါဘတးခးက႖ဒီလို႖ဖိႏြိပးမြဳပဵုသ႑ာနးေတျကို႖ vigilante state terrorism, official state terrorism နဲ႕႖

genocidal state terrorism ဆို်ပီ့႖သဵု့မ္ိဳ့ချဲ်ခာ့ေဖား်ပခဲံပါတယး။႖vigilante state terrorism ဆိုတာ႖အစို့ရမဟုတးတဲံ႖
အဖျဲ႕အစညး့ေတျ၊႖လူပုဂၢိဳလးေတျကို႖အစို့ရက႖ေနာကးကျယးကေန႖ၾကိဳ့ကိုငး်ပီ့႖ႏိုငးငဵေရ့အၾကမး့ဖကးမြဳ႖
က္ဴ့လျနးေစ်ခငး့်ဖစးပါတယး။႖official state terrorism ဆိုတာမြာ က္ေတာံ႖overt နဲ႕႖covert ဆို်ပီ့႖ႏြစးမ္ိဳ့ထပးချဲလို႕ရတယး။႖
overt official state terrorism ဆိုတာက႖်မငးသာထငးရြာ့တဲံ႖စစးတပး၊႖ရဲ႖ယူနီေဖာငး့ ွတးေတျကို႖အသဵု့်ပဳ်ပီ့႖
ႏိုငးငဵေရ့အၾကမး့ဖကးမြဳ်ဖစးပါတယး။႖covert official state terrorism ဆိုတာကေတာံ႖လြ္ိဳ႕ ွြကးရဲ၊႖ေထာကးလြမး့ေရ့စတဲံ႖
secret services ေတျကို႖အသဵု့်ပဳ်ပီ့႖ႏိုငးငဵေရ့အၾကမး့ဖကးမြဳေတျ႖်ပဳလုပးတာ်ဖစးပါတယး။

genocidal state terrorism ဆိုတာကေတာံ႖ႏိုငးငဵေတားအတျငး့မြာ႖မီြတငး့ေနထိုငးတဲံ႖လူမ္ိဳ့တမ္ိဳ့႖ (သို႕) လူမ္ိဳ့ႏျယးတစုကို႖

လူမ္ိဳ့သုဥး့ေစတဲံ႖ရညးရျယးခ္ကးနဲ႕႖ေခ္မြဳနး့သတး်ဖတး တာ်ဖစးပါတယး။႖genocide ဆိုတဲံစကာ့လဵု့ကို႖ ှ၉၁၀႖ခုႏြစးက႖Dr.
Raphale Lemkin ေရ့သာ့ထုတးေ ွခဲံတဲံ႖Axis Rule in Occupied Europe ဆိုတဲံ႖စာအုပးမြာ႖စတငးအသဵု့်ပဳခဲံတာ်ဖစး်ပီ့၊႖
လကးတငးဘာသာကေန႖ဆငး့သကးလာတဲံ႖စကာ့လဵု့်ဖစးပါတယး။႖အဓိပၸာယးကေတာံ႖ geno ဆိုတာ႖race (or) tribe ်ဖစး်ပီ့၊႖
cide ဆိုတာကေတာံ႖ killing (သတး်ဖတး်ခငး့) ်ဖစးပါတယး။႖ႏိုငးငဵတႏိုငးငဵမြာ႖အစျနး့ေရာကးအစို့ရေတျဟာ႖လူမ္ိဳ့စုေတျရဲ႕႖
ယဥးေက့္မြဳေတျကို႖ဖ္ကးဆီ့်ခငး့၊႖စစးတပး၊႖ရဲအငးအာ့ေတျသဵု့်ပီ့႖ဒီလူမ္ိဳ့စုေတျေနထိုငးရာ႖ရျာေတျကို႖ဖ္ကးဆီ့်ခငး့၊႖
အ်ပစးမဲံလူမ္ိဳ့စုွငးေတျကို႖အစုလိုကးအ်ပဵဳလိုကး႖သတး်ဖတး်ခငး့႖စတာေတျ႖်ပဳလုပးေန်ပီဆိုရငး႖ဒါကို႖ genocidal state
terrorism က္ဴ့လျနးေန်ပီလို႕႖သတးမြတးလို႕ရပါတယး။

အခုဆကးလကး်ပီ့႖်မနးမာႏိုငးငဵက႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳနဲ႕႖ပတးသကးတာေတျကို႖ေရ့သာ့တငး်ပပါမယး။

်မနးမာႏိုငးငဵ

ႏိုငးငဵတႏိုငးရဲ႕႖state authority ကို႖ႏိုငးငဵေရ့ပညာရြငးေတျက႖typology ေလ့မ္ိဳ့ချဲ်ပီ့႖ေလံလာသဵု့သပးၾကပါတယး။႖

ပထမအမ္ိဳ့အစာ့ကေတာံ႖ဒီမိုကေရစီ႖အမ္ိဳ့အစာ့ပါ။႖ဒီမိုကေရစီ႖ state authority ရြိတဲံႏိုငးငဵမြာ႖စစးတပး၊႖ရဲစတဲံ႖
ႏိုငးငဵေတားလဵု်ခဵဳေရ့ဆိုငးရာ႖security institutions ေတျဟာ႖ဒုတိယေနရာမြာပဲ႖ရြိပါတယး ။႖ႏိုငးငဵေတားမြာ႖
တရာ့မြ္တမြဳရြိတာအတျကးေၾကာငးံ႖ဥပေဒရဲ႕႖အထကးမြာ႖ဘယးသူမြ႖မရြိပါဘူ့။႖အစို့ရဆိုတာဟာ႖်ပညးသူက႖
ေရျ့ေကာကးတာ်ဖစးတဲံအတျကး႖အာဏာဟာ႖လူထုဆီကပဲ႖သကးဆငး့ပါတယး။႖ေနာကး်ပီ့႖ႏိုငးငဵတခုဟာ႖
ဒီမိုကေရစိက္ငးံသဵု့ေနလာ့၊႖မက္ငးံသဵု့ဘူ့လာ့ဆိုတာ႖ေရျ့ေကာကးပျဲတခုတညး့နဲ႕႖ဆဵု့် ဖတးတာ႖မဟုတးပါဘူ့။႖
ေရျ့ေကာကးပျဲလုပးတာနဲ႕႖ဒီမိုကေရစီရ်ပီလို႕႖မသတးမြတးႏိုငးပါဘူ့။႖အစို့ရရဲ႕အာဏာချဲေ ွအသဵု့်ပဳမြဳ၊႖လဵု်ခဵဳေရ့အဖျဲ႕အစညး့ေတျကို႖
secondary role မြာ႖ထာ့ရြိမြဳ၊႖ဘတးခ္ကးချဲေ ွမြဳ၊႖accountability ရြိမြဳ၊႖လူ႕အချငးံအေရ့နဲ႕႖ rule of law ကို႖ေလ့စာ့မြဳ၊႖
ႏိုငင
း ဵေတားဖျဵ႕်ဖိဳ့တို့တကးေအာငးလုပးႏိုငးတဲံ႖အစို့ရရဲ႕႖အုပးခ္ဳပးႏိုငးမြဳစျမး့ရညး၊႖အစို့ရေပၚလစီေတျနဲ႕႖ပတးသကး်ပီ့႖လူထုကို႖
သတငး့အခ္ကးအလကးေပ့မြဳ၊႖လူထုက႖ေွဖနးေ်ပာဆိုႏိုငးမြဳ႖စတဲံ႖အခ္ကးအလကးအမ္ာ့ၾကီ့အေပၚမြာ႖မူတညးတာ်ဖစးပါတယး။

ေနာကးတမ္ိဳ့ကေတာံ႖authoritarianism လို႕ေခၚတဲံ႖အာဏာရြငးစနစးပါ။႖ဒီလိုစနစးက္ငးံသဵု့တဲံ႖ႏိုငးငဵေတျမြာ႖
လဵု်ခဵဳေရ့အဖျဲ႕အစညး့ေတျရဲ႕႖အခနး့က႑ဟာ႖အရမး့်မငးံမာ့ပါတယး။႖အစို့ရရဲ႕႖အာဏာဟာ႖ minimal constraint ပဲ႖ရြိပါတယး။႖
အစို့ရဟာ႖တရာ့မြ္တမြဳမရြိတဲံ႖ေရျ့ေကာကးပျဲနဲ႕႖ေရျ့ေကာကးခဵရတဲံ႖အစို့ရ်ဖစးခ္ငး်ဖစးေနႏိုငးပါတယး။႖ဒါေ ပမယးံ႖ႏိုငးငဵေတားရဲ႕႖
ဖျဲ႕စညး့အုပးခ္ဳပးပဵု႖အေ်ခခဵဥပေဒကက္ေတာံ႖်ပညးသူလူထုက႖လဵု်ခဵဳေရ့အဖျဲ႕ ွငးေတျက႖မတရာ့ေစားကာ့အႏိုငးက္ငးံရငး႖
ကာကျယးေပ့ႏိုငးမယးံ႖ဥပေဒ႖မဟုတးပါဘူ့။႖လဵု်ခဵဳေရ့အဖျဲ႕အစညး့ေတျရဲ႕႖အခနး့က႑ကို႖်မြငးံတငးေပ့ထာ့တဲံ႖
အေ်ခခဵဥပေဒ်ဖစးပါတယး။႖ဒီလိုစနစးက္ငးံသဵု့တဲံ ႏိုငးငဵေတျရဲ႕႖စာနယးဇငး့လျတးလပးချငးံမြာ႖
အကနး႕အသတးေတျရြိပါတယး။လူအမ္ာ့႖မိမိတို႕ရဲ႕႖ဆႏၵကို႖ထုတးေဖားေ်ပာၾကာ့ချငးံ၊႖စုေ ွ့ေဟာေ်ပာချငးံ႖မရြိပါဘူ့။႖ဥပေဒကို႖
အစို့ရက႖သူတို႕စိတးတိုငး့က္႖်ပငးဆငးေရ့ဆျဲ်ပီ့၊႖ဥပေဒ ွနးထမး့ေတျကို႖အစို့ရေဒါကးတိုငးေတျအ်ဖစး႖အသဵု့ခ္ေလံရြိပါတယး ။

ေနာကးတမ္ိဳ့ကေတာံ႖totalitarianism ဆိုတဲံ႖အမ္ိဳ့အစာ့ပါ။႖ဒီစနစးက္ငးံသဵု့တဲံ႖ႏိုငးငဵေတျမြာဆိုရငးလဲ႖စစးတပး၊႖ရဲစတဲံ႖
လဵု်ခဵဳေရ့အဖျဲ႕အစညး့ေတျရဲ႕႖အခနး့က႑ဟာ႖အဆဵု့စျနးအထိကို႖်မငးံမာ့ပါတယး။႖အစို့ရအာဏာဟာ႖ unconstrained
authority ်ဖစးသျာ့ပါ်ပီ။႖တရာ့မြ္တမြဳေတျ႖ဆိတးသုဥး့ေနပါတယး။႖လူထုကို႖အေၾကာကးတရာ့နဲ႕႖ဖိႏြိပးအုပးခ္ဳပးထာ့ပါတယး။႖
အစို့ရဟာ႖လူ႕အဖျဲ႕အစညး့ကို႖ထငးရာစိုငး့႖အုပးခ္ဳပးပါတယး။႖ႏိုငးငဵေတားရဲ႕အာဏာအရပးရပးဟာ႖အစို့ရဆီကပဲ႖
သကးဆငး့ပါတယး။႖ဥပမာ- အာဖဂနးနစးစတနးမြာ႖တာလီဘနးအုပးခ္ဳပးစဥးက႖ပဵုသ႑ာနးမ္ိဳ့ပါ။႖ေနာကးဆဵု့တမ္ိဳ့ကေတာံ႖ crazy
states ဆိုတဲံ႖အမ္ိဳ့အစာ့ပါ။႖ဒီစနစး်ဖစးေနတဲံ႖ႏိုငးငဵေတျမြာေတာံ႖လကးနကးကိုငးထာ့တဲံ႖အဖျဲ႕အစညး့ေတျရဲ႕႖အခနး့က႑ဟာ႖
အရမး့်မငးံမာ့ပါတယး။႖ႏိုငးငဵေတားမြာ႖central authority မရြိေတာံပါဘူ့။႖သကးဆိုငးရာေဒသအလိုကး႖စစးဘုရငးေတျ၊႖
စစးေသျ့ၾကျေတျက႖အုပးခ္ဳပးၾကပါတယး။႖state behaviour ဟာ႖ပဵုမြနးမဟုတးေတာပါဘူ့။႖ဥပမာ- ယူဂနးဒါႏိုငးငဵမြာ႖Idi Amin
အုပးခ္ဳပးစဥးကာလက႖အေ်ခအေနမ္ိဳ့ပါ။

ႏိုငးငဵေရ့ပညာရြငးေတျက႖်မနးမာႏိုငးငဵကို႖ authoritarianism လို႕ေခၚတဲံ႖အာဏာရြငးစနစး႖က္ငးံသဵု့တဲံ႖ႏိုငးငဵတႏိုငးငဵအေနနဲ႕႖

သတးမြတးေခၚဆိုၾကပါတယး။႖အခုလတးတေလာအေ်ခအေနမြာ႖ (ဿွှွ) ေရျ့ေကာကးပျဲ႖်မနးမာႏိုငးငဵမြာ႖က္ငး့ပမြာနဲ႕႖
ပတးသကး်ပီ့႖အခ္ိဳ႕က႖်မနးမာႏိုငးငဵမြာပဲ႖ဒီမိုကေရစီရေတာံ႖မေယာငးေယာငး႖ေ်ပာဆိုေနၾကပါတယး။႖အထကးမြာ႖
က္ျနးမဆိုခဲံသလိုပဲ႖ဒီမိုကေရစီစနစးက္ငးံသဵု့၊႖မသဵု့ဆိုတာဟာ႖ေရျ့ေကာကးပျဲတခုတညး့နဲ႕႖တိုငး့တာလို႕႖ရတာမဟုတးပါဘူ့။႖
(ဿွှွ) ေရျ့ေကာကးပျဲကို႖အေ်ခခဵတဲံ႖ဖျဲ႕စညး့ပဵု႖အေ်ခခဵဥပေဒဟာ႖လဵု်ခဵဳေရ့အဖျဲ႕အစညး့ေတျရဲ႕႖အခနး့က႑ကို႖ secondary
role မြာ႖မထာ့ပဲ႖central role မြာ႖ထာ့ပါတယး။႖ႏိုငးငဵတႏိုငးငဵရဲ႕႖အုပးခ္ဳပးေရ့မြာ႖အေရ့ၾကီ့ဆဵု့က႑ေတျ်ဖစးတဲံ႖်ပညးထဲေရ့၊႖
ကာကျယးေရ့၊႖ႏိုငးငဵ်ခာ့ေရ့က႑ေတျအေပၚမြာ႖လူထုရဲ႕အာဏာ သကးဆငး့ႏိုငးမြဳ႖မရြိပါဘူ့။႖ဘတးဂ္ကးချဲေ ွသဵု့စျဲမြဳနဲ႕႖
ပတးသကး်ပီ့လဲ႖ကနး႕သတးခ္ကးေတျ႖ရြိေနပါတယး။႖ႏိုငးငဵေတားအတျငး့မြာ႖မီြတငး့ေနထိုငးၾကတဲံ႖တိုငး့ရငး့သာ့လူမ္ိဳ့မ္ာ့ရဲ႕႖
တနး့တူညီမြ္ချငးံအတျကး႖အာမခဵခ္ကးမရြိပါဘူ့။

တကယးေတာံ႖ႏိုငးငဵေတားအာဏာဆိုတာ႖သဵု့ပဵုတပဵု၊႖ေလ့ပဵုတ ပဵု႖ခ္ိဳ့ဖဲံစာ့ရတဲံ႖ဘီစကျတးမုနး႕႖မဟုတးပါဘူ့။႖
လူ႕ခႏၶာကိုယးတခုလိုပဲ႖အာရဵုေၾကာအဖျဲ႕အစညး့ေတျ၊႖ေသျ့လညးပတးမြဳေတျ၊႖ေ်ခလကးအဂါၤေတျ၊႖အတျငး့ကလီစာေတျနဲ႕႖
တညးေဆာကးထာ့တာမ္ိဳ့ပါ။႖စစးအုပးစုလကးရြိေရ့ဆျဲထာ့တဲံ႖ဖျဲ႕စညး့ပဵုဆိုတာက႖လူကို႖ေခါငး့်ဖတး်ပီ့၊႖က္နးတဲံကိုယးပိုငး့ကိုမြ႖
်ပညးသူ႕အာဏာသကးဆငး့ေစတဲံ႖ပဵုသ႑ာနးမ္ိဳ့ပါ။႖ကမၻာေပၚမြာ႖ဒီလို႖ဖျဲ႕စညး့ပဵုအေ်ခခဵဥပေဒမ္ိဳ့ကို႖
က္ငးံသဵု့တဲံႏိုငးငဵမ္ိဳ့ရြိတယးလို႕လဲ႖မၾကာ့ဖူ့ပါ။႖ေခါငး့မရြိတဲံကိုယးၾကီ့ကို႖အသကးသျငး့ဖို႕ဆိုတာ႖အလျနးပငး႖ခဲယဥး့ပါလိမးံမယး။

ဒီလို႖ဖျဲ႕စညး့ပဵုအေ်ခခဵဥပေဒမ္ိဳ့နဲ႕႖ႏိုငးငဵေတား မြာ႖လကးရြိ်ဖစးပျာ့ေနတဲံ႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳေတျကို႖တာ့ဆီ့ႏိုငး်ခငး့႖
ရြိမရြိဆိုတာကိုလဲ႖အေလ့ထာ့်ပီ့႖ထညးံသျငး့စဥး့စာ့ၾကရမြာ႖်ဖစးပါတယး။႖်မနးမာႏိုငးငဵမြာ႖်ဖစးပျာ့ေနတဲံ႖ state terrorism
အမ္ိဳ့အစာ့မ္ာ့ကို႖ဆကးလကးေလံလာၾကညးံၾကပါစို႕။

်မနးမာႏိုငးငဵႏြငးံ႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ

ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ႖ပဵုသ႑ာနးအမ္ိဳ့အစာ့မ္ာ့ကို႖အသဵု့်ပဳ်ပီ့႖ေလံလာၾကညးံရငး႖်မနးမာႏိုငးငဵမြာ႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ႖
ပဵုသ႑ာနးသဵု့မ္ိဳ့လဵု့႖်ဖစးပျာ့ေနတယးဆိုတာ႖သိ်မငးႏိုငးပါတယး။႖ပထမအမ္ိဳ့အစာ့်ဖစးတဲံ႖ Vigilante state terrorism ကိုေတာံ႖
စစးအုပးစုဟာ႖ၾကဵံဖျတး၊႖စျမး့အာ့ရြငးမ္ာ့ကို႖အသဵု့ခ္်ပီ့႖က္ဴ့လျနးေနပါတယး။႖ဒီပဲယငး့သတး်ဖတးမြဳအေရ့အခငး့၊႖
စကးတငးဘာေတားလြနးေရ့႖ကနဦ့စ႖အေ်ခအေနမ္ာ့မြာ႖အစို့ရမဟုတးေသာ႖အဖျဲ႕အစညး့မ္ာ့်ဖစးတဲံ႖ၾကဵံဖျတး၊႖
စျမး့အာ့ရြငးမ္ာ့ကို႖ႏိုငးငဵေတားက႖ၾကိဳ့ကိုငး်ပီ့႖ႏိုငးငဵေရ့အၾကမး့ဖကးမြဳေတျ႖က္ဴ့ လျနးေစခဲံပါတယး။

( Vigilante state terrorism in Depayin committed by state-sponsored USDA members and Swan-arr- shins)

ေနာကးထပးပဵုသ႑ာနးတမ္ိဳ့်ဖစးတဲံ႖ official state terrorism ကိုလဲ႖နအဖစစးအုပးစုမြ႖က္ဴ့လျနးခဲံေၾကာငး့႖

ရြစးေလ့လဵု့လူထုတိုကးပျဲ၊႖၉၆ခုႏြစး႖ေက္ာငး့သာ့မ္ာ့႖ဆႏၵ်ပအေရ့ဆိုမြဳ၊႖စကးတငးဘာ႖ေတားလြနးေရ့ပဵုရိပးမ္ာ့က႖
သကးေသခဵထာ့်ပီ႖်ဖစးပါတယး။႖ဒါေတျတငးမက႖တိုငး့ရငး့သာ့လူမ္ိဳ့မ္ာ့႖ေနထိုငးရာေဒသေတျက႖မုဒိမး့က္ငးံ၊႖လူသတး၊႖
ရျာမီ့ရြိဳ႕မြဳေတျဟာလဲ႖်မငးသာထငးရြာ့တဲံ႖ overt official state terrorism ေတျ်ဖစးသလို၊႖စစးေၾကာေရ့စခနး့ေတျထဲက႖
ႏိြပးစကးညြဥး့ပမး့႖ရိုကးႏြကးမြဳေတျ၊႖လြ္ိဳ႕ ွြကးလုပးၾကဵသတး်ဖတးမြဳေတျ၊႖်ခိမး့ေခ္ာကးမြဳေတျဟာလဲ႖ covert state terrorism
က္ဴ့လျနးမြဳမ္ာ့ကို႖ညႊနး်ပေနတာ႖်ဖစးပါတယး။

(overt official state terrorism committed by SPDC soldiers)

အဆို့ဆဵု့ကေတာံ genocidal state terrorism လို႕ေခၚတဲံ လူမ္ိဳ့သုဥး့ ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳ ေတျ ်မနးမာႏိုငးငဵမြာ
်ဖစးပျာ့ေန်ခငး့ပဲ ်ဖစးပါတယး။ Genocidal acts ဆိုတာက အခ္ိဳ႕က physical extermination လို႕ပဲ ထငးေနၾကေပမယးံ
ဒီအထဲမြာ လူမ္ိဳ့စုေတျရဲ႕ ကို့ကျယးယဵုၾကညးမြဳ၊ စာေပနဲ႕ အ်ခာ့အစဥးအလာဓေလံေတျ အေပၚမြာ အတငး့အၾကပးတာ့်မစးမြဳ၊
်ခိမး့ေခ္ာကးအႏိုငးက္ငးံမြဳ၊ ကိုယးေရာစိတးပါ ထိခိုကးနာက္ငးေစမြဳေတျလဲ ပါွငးတာ ်ဖစးတဲံအတျကး တိုငး့ရငး့သာ့လူမ္ိဳ့မ္ာ့
ေနထိုငးရာနယးေ်မေတျက အစုလိုကးအ်ပဵဳလိုကးသတး်ဖတးမြဳေတျ၊ မုဒိမး့်ပဳက္ငးံမြဳကို စစးဆငးေရ့လကးနကးတခုအ်ဖစး
အသဵု့ခ္မြဳေတျ၊ ေက့္ရျာမ္ာ့ ေ်ပာငး့ေရႊ႕ေနရာခ္မြဳေတျ၊ ေပၚတာဆျဲမြဳေတျ၊ စာေပနဲ႕ ယဥးေက့္မြဳအေပၚ
ခ္ဳပးခ္ယးကနး႕သတးမြဳေတျဟာ genocidal state terrorism က္ဴ့လျနးမြဳေတျပဲ ်ဖစးပါတယး။

(Genocidal state terrorism committed by military regime)

နိဂဵု့

နိဂဵု့ခ္ဳပးဆိုရရငး႖်မနးမာႏိုငးငဵမြာ႖လကးရြိအုပးခ္ဳပးေနတဲံ႖စစးအုပးစုဟာ႖ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးမြဳကို႖က္ဴ့လျနးေနတဲံ႖
အၾကမး့ဖကးသမာ့မ္ာ့႖်ဖစးတာေၾကာငးံ႖်ပညးသူလူထုတရပးလဵု့အေနနဲ႕႖စုေပါငး့ေတားလြနးဖို႕႖လိုအပးလြပါေၾကာငး့႖
တိုကးတျနး့ေရ့သာ့လိုကးရပါတယး။

“စစးအာဏာရြငးစနစး႖ပ္ကးသုဥး့ေရ့- ဒို႕အေရ့
ဒီမိုကေရစနစးထျနး့ကာ့ေရ့- ဒို႕အေရ့
ႏိုငးငဵေတားအၾကမး့ဖကးသမာ့မ္ာ့- အလိုမရြိ”

ခငးမမမ္ိဳ့႖(ဿ၊႖၁၊႖ဿွွ၉)ညးညႊနး့ကို့ကာ့-

Hoffman, B. (1998) Inside Terrorism, London, Indigo