Negotinska krajina je oduvek prestavljala zagonetku za putopisce i istraivae.

Setmo se samo nekih koji su je pohodili i opisivali je u prolosti: Feliks Kanic, francuski kapetan DOrmeson, i mnogi drugi... Vekovima kasnije ona i dalje stoji tu gde jeste i kako jeste- neistraena riznica balkanske istorije, a moda i ire. Brojna arheoloka nalazita danas poivaju zatrpana slojem zemlje i zaborava. Zato je to tako, suvino je upitati se. Loa finansijska situacija drave uvek doe kao dobro pokrie neangaovanju nadlenih. Da nije sve tako crno i beznadeno govore nam istraivanja arheologa amatera, entuzijasta iz Negotinske krajine, predvoenih Milanom Nikoliem. U periodu od 2002. do 2012 godine na prostoru Negotinske krajine otkriveno je 20 do sada nepoznatih arheolokih nalazita. Nalazita obuhvataju period od eneolita (bakarno doba), do perioda XVI veka, odnosno poetka novog veka. Jedni od najznaajnijih nalaza su nalazi iz neposredne okoline Rajca, koji je na daleko uven po vinu i svojim pivnicama. Rajake pivnice locirane su na platou visine 200m, koji se uzdie kao bedem iznad sela i titi ga od vetrova. A gore...gore je raj na zemlji protkan mistikom isprepletanih vinskih zdanja, i stare rajake nekropole sa svim njenim simbolima. Ova vinska zdanja iako umorna pod teretom vekova jo uvek slue svojoj nameni. Upravo tu, na samim Rajakim pivnicama, decembra 2008. godine Milan Nikoli je pronaao ostatke naselja iz perioda eneolita, koje moemo po ananlogiji keramike odrediti na priblino isti period kao nalaze sa okolnih nalazita, otkrivenih esdesetih godina prolog veka, pod rukovodstvom arheologa Vojislava Trbuhovia i Ljubinke Vukovi. Nakon ovog pronalaska Milan Nikoli je obavestio Lokacija na kojoj su pronaeni fragmenti Republiki zavod za zatitu spomenika kulture, iji su strunjaci potvrdili nalaze i dokumentovali u Glasniku drutva konzervatora Srbije.

Predmet od kvarca i fragment keramike sa ornamentikom. Radi se o povrinskim nalazima, uglavnom keramikim ulomcima sa ili bez ornamentike. Po nainu izrade primetni su fragmenti keramike fine fakture sa primesama liskunskih estica peska, mada nisu retki ni primerci grube fakture sa krupnijim sedimentima krenjaka ili nekog tvreg kamena. Po nainu peenja izdvajamo sudove sive, mrke i svetlo smee boje.

Povrinski nalaz fragmenata keramike Povrinski nalazi, zapravo, nisu nimalo zbunjujui, jer imajui u vidu nain graenja pivnica, prilikom ega su iste ukopavane i do 2 metara dubine, zasigurno je dolazilo do naruavanja kulturnih slojeva i meanja materijala. Da se radi o velikom prostoru govore nam dve lokacije na kojima su naeni fragmenti keramike, a koje se nalaze na platou rajakih pivnica. Udaljenost ove dve lokacije iznosi oko 160 metara, to nam na osnovu anlaogija ranije otkrivenih naselja iz okoline govori o dosta velikom, ako ne i najveem naselju ove kulturne grupe na ovim prostorima. Starost ovog nalazita moe se datovati u period druge polovine 3 milenijuma pre nove ere, sigurno je da naselja prestaju da ive neto pre 1900. gonine stare ere. Milan Nikoli