Mc lc

Gii thiu ti Chng 1: Tng quan v th trng chng khon (TTCK) 1. Cc khi nim . ........................................................................................ 4 1.1 Chng khon ................................................................................. 4 1.2 Th trng chng khon .... ........................................................... 4 2. Chc nng v nguyn tc hot ng ca th trng chng khon. 2.1 Chc nng ca TTCK .................................................................. 4 2.2 Nguyn tc hot ng .... ............................................................... 6 2.3 Cc thnh phn tham gia TTCK ..................................................... 7 Chng 2: Cc nhn t v m v th trng chng khon Vit Nam 1. H thng chnh sch ................................................................................ 9 2. Php lut .................................................................................................. 12 3. Lm pht .................................................................................................. 14 4. Li sut .................................................................................................... 21 5. T gi hi oi ........................................................................................ 29 Chng 3: Nhn li th trng chng khon Vit Nam nm 2008 di tc ng ca cc nhn t v m ............................................................................................ 36 Chng 4: Kim nh s ph hp ca m hnh tuyn tnh gia Vnindex v cc nhn t v m......................................................................................................... 38 Kt lun Ti liu tham kho

GII THIU TI

L do chn ti: Th trng chng khon (TTCK) ca Vit Nam nhn chung vn cn non tr vi 10 nm hot ng. Tuy vy, n c nhng bc pht trin nhanh chng, gp phn vo s pht trin nn kinh t ca t nc, l knh huy ng vn hiu qu cho cc doanh nghip gip nh gi gi tr doanh nghip v tnh hnh kinh t, cung cp mi trng u t cho cng chng, tr thnh tm im thu ht s ch ca rt nhiu nh u t. Tuy nhin, trong nhng nm gn y nhng bin ng ca cc nhn t ca mi trng kinh t v m tc ng rt ln n TTCK lm cho TTCK tri qua nhiu cn bin ng mnh v iu ny nh hng tiu cc n s pht trin ca nn kinh t. Chnh v th, nhn thy r nhng nh hng ca cc nhn t v m, nhm chn nghin cu ti nh hng cc nhn t v m ln TTCK Vit Nam.

Mc tiu nghin cu: Mc tiu nghin cu ca ti l lm r v nhng nh hng ca cc nhn t ca mi trng kinh t v m ti TTCK Vit Nam trong thi gian qua c bit l nhng nm khng hong kinh t gn y.

Phng php nghin cu: Phng php nghin cu ti l phng php thu nhp thng tin t s quan st, sch bo, gio trnh, thu nhp s liu thc t v da trn s liu rt ra kt lun. ng thi s dng m hnh hi quy OLS kim nh s ph thuc tuyn tnh ca ch s Vnindex i vi cc nhn t v m.

i tng nghin cu: nh hng ca cc yu t ca mi trng v m n TTCK ni chung v TTCK nm khng hong kinh t 2008 ni ring.

Ni dung nghin cu: Nghin cu nhng tc ng ca cc yu t trong mi trng kinh t v m gm yu t lm pht, li sut, t gi hi oi, chnh sch, lm pht, ln th trng chng khon. Chy m hnh OLS vi cc s liu ca ch s VnIndex, li sut chit khu, t gi hi oi, CPI t 2006-2008 c lng mi quan h tuyn tnh gia cc bin v m (bin ph thuc) vi bin ch s VN-Index.

ng gp ca ti: ti nghin cu lm r nhng nh hng ca nhn t v m ln th trng chng khon. Thng qua , gii thch c tt hn nhng bin ng ca th trng chng khon trong khong thi gian gn y.

Hng pht trin ca ti: Tuy nhm c chy m hnh cc nhn t tc ng ln th trng chng khon nhng m hnh ny cn tn ti nhiu thiu st. Nhng thiu st ny cng c lm r trong bi nghin cu v nu c khc phc trong nhng bi nghin cu sau th vic d on s thay i ca th trng chng khon s tr nn chnh xc hn.

Chng 1:

Tng quan v th trng chng khon

1. Cc khi nim 1.1 Chng khon: Chng khon l cc loi giy t c gi hay bt ton ghi s, n cho php ch s hu c quyn yu cu v thu nhp v ti sn ca t chc pht hnh hoc quyn s hu. 1.2. Th trng chng khon: Th trng chng khon trong iu kin ca nn kinh t hin i, c quan nim l ni din ra cc hot ng giao dch mua bn chng khon trung v di hn. Vic mua bn ny c tin hnh th trng s cp khi ngi mua mua c chng khon ln u t nhng ngi pht hnh, v nhng th trng th cp khi c s mua i bn li cc chng khon c pht hnh th trng s cp. Nh vy, xt v mt hnh thc, th trng chng khon ch l ni din ra cc hot ng trao i, mua bn, chuyn nhng cc loi chng khon, qua thay i ch th nm gi chng khon . 2. Chc nng v nguyn tc hot ng ca TTCK 2.1. Chc nng ca TTCK 2.1.1. Huy ng vn u t cho nn kinh t: Khi cc nh u t mua chng khon do cc cng ty pht hnh, s tin nhn ri ca h c a vo hot ng sn xut kinh doanh v qua gp phn m rng sn xut x hi. Thng qua TTCK, Chnh ph v chnh quyn cc a phng cng huy ng c cc ngun vn cho mc ch s dng v u t pht trin h tng kinh t, phc v cc nhu cu chung ca x hi.

2.1.2 Cung cp mi trng u t cho cng chng: TTCK cung cp cho cng chng mt mi trng u t lnh mnh vi cc c hi la chn phong ph. Cc loi chng khon tr n th trng rt khc nhau v tnh cht, thi hn v ri ro, cho php cc nh u t c th la chn loi hng ho ph hp vi kh nng, mc tiu v s thch ca mnh. 2.1.3. To tnh thanh khon cho cc chng khon: Nh c TTCK cc nh u t c th chuyn i cc chng khon h s hu thnh tin mt hoc cc loi chng khon khc khi h mun. Kh nng thanh khon l mt trong nhng c tnh hp dn ca chng khon i vi ngi u t. y l yu t cho thy tnh linh hot, an ton ca vn u t. TTCK hot ng cng nng ng v c hiu qu th tnh thanh khon ca cc chng khon giao dch trn th trng cng cao. 2.1.4. nh gi hot ng ca doanh nghip: Thng qua chng khon, hot ng ca cc doanh nghip c phn nh mt cch tng hp v chnh xc, gip cho vic nh gi v so snh hot ng ca doanh nghip c nhanh chng v thun tin, t cng to ra m t mi trng cnh tranh lnh mnh nhm nng cao hiu qu s dng vn, kch thch p dng cng ngh mi, ci tin sn phm. 2.1.5. To mi trng gip Chnh ph thc hin cc chnh sch kinh t v m: Cc ch bo ca TTCK phn nh ng thi ca nn kinh t mt cch nhy bn v chnh xc. Gi cc chng khon tng ln cho thy u t ang m rng, nn kinh t tng trng; ngc li gi chng khon gim s cho thy cc du hiu tiu cc ca nn kinh t. V th, TTCK c gi l phong v biu ca nn kinh t v l mt cng c quan trng gip Chnh ph thc hin cc chnh sch kinh t v m. Thng qua TTCK, Chnh ph c th mua v

bn tri phiu Chnh ph to ra ngun thu b p thm ht ngn sch v qun l lm pht. Ngoi ra, Chnh ph cng c th s dng mt s chnh sch, bin php tc ng vo TTCK nhm nh hng u t m bo cho s pht trin cn i ca nn kinh t. 2.2. Cc nguyn tc hot ng ca TTCK: 2.2.1. Nguyn tc cnh tranh: Theo nguyn tc ny, gi c trn TTCK phn nh quan h cung cu v chng khon v th hin tng quan cnh tranh gia cc cng ty. Trn th trng s cp, cc nh pht hnh cnh tranh vi nhau bn chng khon ca m nh cho cc nh u t, cc nh u t c t do la chn cc chng khon theo cc mc tiu ca mnh. Trn th trng th cp, cc nh u t cng cnh tranh t do tm kim cho mnh mt li nhun cao nht, v gi c c hnh thnh theo phng thc u gi. 2.2.2. Nguyn tc cng bng: Cng bng c ngha l mi ngi tham gia th trng u phi tun th nhng qui nh chung, c bnh ng trong vic chia s thng tin v trong vic gnh chu cc hnh thc x pht nu vi phm vo nhng qui nh . 2.2.3. Nguyn tc cng khai: Chng khon l loi hng ho tru tng nn TTCK phi c xy dng trn c s h thng cng b thng tin tt. Theo lut nh, cc t chc pht hnh c ngha v phi cung cp thng tin y theo ch thng xuyn v t xut thng qua cc phng tin thng tin i chng, S giao dch, cc cng ty chng khon v cc t chc c lin quan. 2.2.4. Nguyn tc trung gian: Nguyn tc ny c ngha l cc giao dch chng khon c thc hin thng qua t chc trung gian l cc cng ty chng khon. Trn th trng s cp,

cc nh u t khng mua trc tip ca nh pht hnh m mua t cc nh bo lnh pht hnh. Trn th trng th cp, thng qua cc nghip v mi gii, kinh doanh, cc cng ty chng khon mua, bn chng khon gip cc khch hng, hoc kt ni cc khch h ng vi nhau qua vic thc hin cc giao dch mua bn chng khon tr n ti khon ca mnh. 2.2.5. Nguyn tc tp trung: Cc giao dch chng khon ch din ra trn s giao dch v trn th trng OTC di s kim tra gim st ca c quan qun l nh nc v cc t chc t qun. 2.3 Cc thnh phn tham gia TTCK: 2.3.1. Nh pht hnh: L cc t chc thc hin huy ng vn thng qua TTCK di hnh thc pht hnh cc chng khon. 2.3.2. Nh u t: L nhng ngi thc s mua v bn chng khon trn TTCK. Gm c: Nh u t c nhn: l nhng ngi c vn nhn ri tm thi, tham gia mua bn trn TTCK vi mc ch kim li. Nh u t c t chc: l cc nh ch u t thng xuyn mua bn chng khon vi s lng ln trn th trng. Cc nh ch ny c th tn ti di cc hnh thc sau: cng ty u t, cng ty bo him, Qu lng hu, cng ty ti chnh, ngn hng thng mi v cc cng ty chng khon.

2.3.3. Cc cng ty chng khon: L nhng cng ty hot ng trong lnh vc chng khon, c th m nhn mt hoc nhiu trong s cc nghip v chnh l mi gii, qun l qu u t, bo lnh pht hnh, t vn u t chng khon v t doanh. 2.4.4. Cc t chc c lin quan n TTCK: U ban chng khon Nh nc l c quan thuc Chnh ph thc hin chc nng qun l nh nc i vi TTCK Vit nam. S giao dch chng khon l c quan thc hin vn hnh th trng v ban hnh nhng quyt nh iu chnh cc hot ng giao dch chng khon trn S ph hp vi cc quy nh ca lut php v UBCK .Cng ty nh gi h s tn nhim: l cng ty chuyn cung cp dch v nh gi nng lc thanh ton cc khon vn gc v li ng thi hn v theo nhng iu khon cam kt ca cng ty pht hnh i vi mt t pht hnh c th.

Chng 2: S nh hng ca mt vi nhn t v m ln th trng chng khon Vit Nam

Trong nn kinh t th trng, c rt nhiu cc nhn t c nh hng n th trng chng khon. Chng c th tc ng ri ng r, c th kt hp vi nhau lm cho th trng chng khon c nhng bin ng ht sc phc tp. Tuy nhin trong phm vi bi nghin cu ny, chng ti ch chn ra mt s nhng nhn t chnh tc ng mnh m nht ln th trng chng khon phn tch. 1. H thng chnh sch: i vi mt quc gia, trong nn kinh t th trng th vai tr iu tit ca Chnh Ph l rt to ln. Vi vai tr hnh php, Chnh Ph ban hnh cc chnh sch m bo s qun l ca mnh sao cho ph hp v gp phn pht trin kinh t theo cc mc tiu. thc hin vic ny, Chnh ph c cc cng c qun l v m ca mnh, l Chnh sch tin t, Chnh sch ti kha, Chnh sch kinh t i ngoi, chnh sch thu nhp m trong Chnh sch tin t v ti kha gi vai tr quyt nh. Th trng chng khon, knh huy ng vn quan trng ca Chnh ph, chu nh hng rt mnh m ca h thng chnh sch, n nh hng trc tip n hot ng ca cc Doanh nghip cng nh cc cc t chc tn dng. Mi s thay i ca chnh sch ko theo l s mt cn bng trong ngun vn hay ni cch khc, n tc ng ln ngun vn, nh hng s hot ng ca th trng chng khon. nc ta, mc d l nn kinh t th trng nhng chu s gim st v qun l rt cht ch ca Chnh ph m TTCK cng khng ngoi l, chu s nh hng mnh m ca h thng chnh sch t Chnh Ph. Mt chnh sch tc ng trn nhiu kha cnh nn kinh t khng ch ring i vi TTCK, tuy nhin iu m n mang li cho TTCK l khng nh cht no.

10

Chng ta bit rng vai tr ca TTCK l huy ng vn u t cho nn kinh t. Mt chnh sch ph hp vi tnh hnh cng nh u kin kinh t hin thi s to tm l vng vng cho cc nh u t cng nh gip th trng c mc tng trng tt. Ngc li, mt chnh sch sai lm, khng ph hp s gy ra nhng phn ng khng tt cho th trng. Thm vo s khng ph hp ca chnh sch s ko theo h qu to lng i vi nn kinh t. Chng hn Chnh ph thc hin chnh sch tht cht tin t trong bi cnh th trng ang gim im, ngun tin vo th trng ang khan him th vi chinh sch nh th s cng lm TTCK i xung m thi. Tuy nhin ch l gi d, trong thc t th khng Chnh ph no li lm th. Mt chnh sch i khi c cc nh u t xem nh l vn hot m h quan tm hn ht so vi cc vn khc. Ly trng hp vo nhng thng u nm 2008, sau khi n Tt Nguyn n xong, vi s mong i cng nh d on v mt nm tt lnh cho chng khon Vit Nam, TTCK VN quay u gim im tri vi nhng d on trc . Lm pht k lc, thm ht thng mi ln dn n s mt cn i trong ti chnh v m khin Chnh ph phi tht cht tin t, cng vi l quyt nh pht hnh 20.300 t ng Tri phiu bt buc i vi cc Ngn hng nhng khng c s dng vay ti cp vn, ng thi tng t l d tr bt buc ln 11%, qua s tin cc Ngn hng cn phi c t nht l 23.000 t ng v thi im pht hnh t tri phiu ny l 17/3/2008. Vi thi gian ngn cng vi vic phi huy ng mt s tin ln, cc Ngn hng y mnh huy ng vn trn th trng, p dng cc bin php nh hn ch cho vay (bao gm vay u t chng khon), tp trung thu n. iu ny nh hng rt ln n TTCK Vit Nam, mt s tin ln b rt khi th trng to s khan him vn trong TTCK, cc doanh nghip cng trong tnh trng thiu ht vn thc hin cc d n u t ca mnh, tnh thanh khon ca th trng gim ng k.

11

Qua v d trn, thot nhn ta tng nh rng chnh sch a ra l lm gim im th trng nhng mc ch su xa vn l hng n nn kinh t. Chnh sch c Chnh ph a ra l iu chnh, n nh v m nn kinh t, duy tr tc tng trng hp l, tuy nhin th d trong trng hp no i chng na th chinh sch vn nh hng ln th trng chng khon. C th Chnh sch mc ch l ngn chn s suy gim tr tr ca nn kinh t, l km hm lm pht, nguy chn khng hong nhng li khng mang nhng du hiu tch cc cho th trng chng khon (nh v d trn). gii thch cho iu trn, chng ta c th quay v khong u nm 2007, sau khi kt thc nm 2006, mt nm c cc nh phn tch xem l nm thng hoa ca TTCK nc ta. Chng ta hy xem xt ch th s 03, c Ngn hng Nh nc (NHNN) ban hnh ngy 28/5/2007 v c hiu lc thi hnh t u thng 7/2007, Ch th 03 vi ni dung chnh l quy nh gii hn cc t chc tn dng cho khch hng vay vn cm c bng c phiu u t CK di 3%. c bit, khi NNHN c vn bn hng dn v ni r t l phi c gim xung vi thi hn cui cng l 31/12/2007. iu ny cng c nhng tc ng ng k n TTCK. Vi TTCK Vit Nam mi giai on u pht trin, cc nh u t c nhn chim t trng ln. Vn u t trn TTCK c s lu thng cht ch vi h thng ngn hng. l vn vay t cm c c phiu, t cc ti sn m bo khc: nh t, s tit kim, xe t, tn chp bng lng, tn chp khc... l ngun tin gi tit kim ti NHTM rt ra u t Chng khon... nn quyt nh hnh chnh ca Ch th 03 t ngt v mang nng tnh hnh chnh tc ng khng nh n din bin TTCK. (theo bo Vietnamnet) v sau , ch th ny c sa i sao cho ph hp vi iu kin cng nh tnh hnh thc t ca TTCK (quyt nh 03/2008 Q-NHNN) vo u thng 2/2008.

12

TTCK c nhng t gim im mnh t thng 5 cho n thng 9/07, tc l thi im ch th 03/2007 c cng b (cha c hiu lc) cho thy nh hng ca Chnh sch mnh m nh th no. Nhng ti sao TTCK li tng mnh v t n nh vo thng 10/2007 v sau khi chnh sch c sa i, Vn-Index li din bin l mt chui gim gi lin tc. Vy c liu chng nh hng ca chnh sch lc ny l khng ng k? Vy c th ni rng Chnh sch c tc ng rt mnh m nhng nguyn nhn chnh khin th trng gim im mnh cha chc phi l do tc ng ca chnh sch.

2. H thng php lut Php lut th hin bn cht ca Nh nc t ra n, l cng c qun l x hi ca Nh nc. Mang tnh cht bt buc, l cng dn ca mt nc th phi sng v tun theo Php lut ca nc . Trong nn kinh t th trng bao gm nhiu ngnh, nhiu lnh vc khc nhau v qun l ht mt tng th to ln, Nh nc c mi sc lnh ring cho tng lnh vc (h thng hnh lang Php l) tuy nhin cho d c nhi u sc lnh, nhiu hnh thc th chng u c mi lin h nht thit vi nhau, tc ng qua li vi nhau, khng c lp, tc l ngnh ny i khi hot ng da trn v chu nh hng ca Lut ngnh khc. Nh trnh by trn, TTCK l knh huy ng vn trong nn kinh t, khng ch huy ng ngun vn trong nc m cn ngoi nc cho nn lin quan n rt nhiu cc ngnh ngh v lnh vc khc trong x hi, do mt h thng php lut c xy dng hp l v m bo quyn li ca nh u t l iu kin tt cho TTCK pht trin bn vng

13

nc ta, h thng Php Lut vn khng n nh, c thay i v b sung, sa i thng xuyn. iu nay nh hng ti TTCK. Khi mt b Lut b thay i v sa cha, cc t chc nc ngoi cng nh nh u t ngoi nc s cho rng mi trng u t ti nc ta l thiu n nh, liu h c mun u t vo th trng m ri ro t thay i trong php lut l iu khng th on trc c. Mt h thng php l n nh s gip th trng thu ht u t nc ngoi bi si dy ngn cch cc nh u t nc ngoi chnh l hnh lang php l. Cn i vi cc ch th trong nc, nhng ngi trc tip chu s nh hng ny th nh hng t iu ny l khng bit nh th no c. Tuy nhin y ch l xt trn mt tiu cc, s thay i trong h thng Php Lut mt tch cc th iu mang n mang li l du hiu kh quan cho TTCK. C th thy rng, TTCK nc ta chu nh hng ca kh nhiu Lut, t Lut Thng mi cho n Lut u t, Lut Doanh nghip.... mi b Lut u n h hng theo cch ring ca n v chung quy li u tc ng n giao dch ca cc nh u t. L mt lnh vc cn kh mi m nc ta so vi th gii cng nh con yu km trong khu qun l v iu hnh hot ng, tnh n nh ca h thng php lut l iu rt quan trng trong qu tr nh pht trin ca TTCK Vi s xut hin ca Lut chng khon, khung php l cho hot ng u t trn th trng ti chnh nc ta c ci thin, tuy nhin vn cn nhiu iu bt cp l s iu hnh theo c ch mnh lnh hnh chnh, iu ny khng ng vi tiu chun cng nh yu cu khi tham gia nn kinh t th trng. Tuy nhin iu ny chng t cam kt mnh m ca chnh ph trong vic to mi trng kinh doanh thun li v thng thong cho cc nh u t nc ngoi

14

Nm 2007, Lut thu TNCN c thng qua v bt u c hiu lc t ngy 1/1/2009 nhng nh hng ca n i vi th trng chng khon m nt trong nm 2008, c bit vo nhng thng cui nm. y l ln u tin thu nhp t hot ng u t chng khon c a vo din chu thu. V chnh sch, y l mt trong nhng b lut thu ht s ch ca d lun nhiu nht t trc ti nay (trc l Lut thu Gi tr gia tng). Hng nghn kin bnh lun, gp , ng thun, phn i lin tc c phn nh trong na cui nm 2008. Trong , ni bt l s lo ngi v phn ng t nhiu nh u t chng khon, khi h t chnh sch ny trong bi cnh kh khn ca nn kinh t ni chung v ca th trng chng khon ni ri ng. i vi cc quc gia phng Ty v mt s nc pht trin khc, vic nh thu Thu nhp c tin hnh rtt thun tin. nc ta th khc, vic ban hnh sc Thu ny gp tr ngi rt ln v y va l mt sc Thu mi va nh hng trc tip n quyn li ca nhn dn ni chung v nh u t trong TTCK ni ring. Cui nm, nhng xut v vic gin thi gian thc hin lut thu ny tr thnh mt im nng thu ht s ch v hy vng ca gii u t, nhng vic thc hin vn theo l trnh Quc hi nh.

3. Lm pht v th trng chng khon 3.1. nh ngha: Lm pht l hin tng tin trong lu thng vt qu nhu cu cn thit lm cho chng b mt gi, gi c ca hu ht cc loi hng ha tng ln. Lm pht c nhng c trng: Hin tng gia tng qu mc ca lng tin c trong lu thng dn n ng tin mt gi.

15

Mc gi c chung tng ln. Khi tnh mc lm pht, cc nh kinh t s dng ch s gi c (thng dng nht l ch s gi tiu dng CPI ). 3.2. Phn loi lm pht: Do biu hin c trng ca lm pht l s tng ln ca gi c hng ha, nn cc nh kinh t thng da vo t l tng gi lm cn c phn loi lm pht ra lm ba mc khc nhau: 2.1 Lm pht va phi: Loi lm pht mt con s, t l tng gi thp di 10% /nm. ng tin mt gi khng ln, cha nh hng nhiu n sn xut kinh doanh. Mi ngi vn sn sng gi tin thc hin giao dch trn th trng chng khon. Loi lm pht ny thng c cc nc duy tr nh mt cht xc tc thc y nn kinh t pht trin. 2.2 Lm pht cao (cn gi l lm pht phi m): Loi lm pht hai hay ba con s, tc trong khong 10%/ -100%nm. Lm pht phi m trong mt thi gian di s gy nhng bin dng kinh t nghim trng, ng tin mt gi nhanh, gy nh hng rt ln trn th trng chng khon. C th, lm pht cui nm 2007 ln n hai con s l 12,6% v khong u nm 2008 l 23% tc ng rt ln n th trng chng khon, gi c phiu tut dc trong mt thi gian d i lm cho cc doanh nghip v cc nh u t ri vo tnh trng kh khn. 2.3 Siu lm pht: Lm pht trn ba con s, tc t l lm pht ln n hng ngn %, ngi ta v n nh mt cn bnh ung th cht ngi, c tc ng rt ln n nn kinh t cng nh l TTCK, b chm trong s khng hong v khi tin t khng

16

thc hin chc nng trao i v khng ai mun bn hng nhn ly nhng ng tin v gi tr. 3.3. Nguyn nhn gy ra lm pht: Vit Nam, TTCK cha hn l thc o sc khe ca nn kinh t bi v trn TTCK c nhiu ngnh m cc doanh nghip nim yt cha phi l doanh nghip u ngnh c th i din cho ngnh nh ngn hng, vin thng Nhiu ngnh mi nhn trong nn kinh t vn cn do Nh nc nm gi, s lng ngi tham gia TTCK vn cn t. Tuy nhin vi bi cnh ton cu ha hin nay, TTCK Vit Nam vn c s tng quan kh r nt vi s pht trin kinh t, x hi. Nhng yu t nh hng n sc khe ca nn kinh t cng nh hng n TTCK. Do , nhng nguyn nhn gy ra lm pht cng tng quan vi nhng nguyn nhn gy suy gim TTCK. Hin nay Vit Nam ang phi chu ng thi bn dng lm pht do nhng nguyn nhn sau: Lm pht do tin t: l mt lng cung tin ln c a vo lu thng. Chng hn do NHTW tung ni t ra mua ngoi t v o gi cho ng tin ngoi t khi mt gi so vi trong nc, hay do chnh ph thc hin chnh sch ni lng tin t, lc ny tin c bm ra gip vn cho cc Doanh nghip, hoc chinh ph in tin b p khon thm ht ngn sch ca mnh.... Lm pht do cu ko (demand - pull inflation ): xy ra khi mc tng cu tng trong khi tng cung khng i hay nhanh hn so vi mc cung. Lc mt lng tin ln c dng mua mt lng hng ha khng tng xng lm cho gi c tng ln. Chnh lch gia cung cu cng ln th gi cng tng nhiu

17

Lm pht do chi ph y (Cost push inflation): xy ra do tng chi ph v c th pht trin ngay c khi tht nghip v vic s dng ngun lc thp. V tin lng (tin cng ) thng l chi ph sn xut quan trng nht, s gia tng tin lng khng ph hp vi tng trng nng sut c th khi mo cho qu trnh lm pht v lc ny bo ton mc li nhun, cc x nghip tng gi thnh sn phm lm cho mc gi chung ca ton th nn kinh t tng ln. Lm pht ngoi nhp: do gi cc sn phm trn th trng th gii tng nh hng n gi sn phm trong nc. Ngoi bn nguyn nhn trn, cn c mt nhn t khc gp phn tng p lc ln lm pht, l u c, c tnh lm tng gi thu li. thy r mi tng quan gia lm pht v chng khon, ta s i su vo phn tch s tc ng ca lm pht n th trng chng khon nh th no. 3.4. Tc ng ca lm pht n th trng chng khon: Gi c v lm pht tng cao nc ta thng do nhiu nguyn nhn khc nhau v mi nguyn nhn li chim u th trong tng thi k nht nh. Khi lm pht xy ra, gi c ca nn kinh t tng l n (c biu hin qua CPI). Nh ni trn, cc nc trn th gii thng dng ch s gi tiu dng CPI o lng lm pht. Thng thng, CPI n ha n nh mc khong 5% l iu kin l tng TTCK hot ng bnh thng, trnh cc t bin ng mnh trong gi nh cc nhn t khc lin quan n TTCK khng i. Nhng mt khi CPI tng s gy nh hng rt ln nTTCK. Trc ht chng ta hy ni n lm pht do cu ko, n xy ra khi tng cu tng trong khi tng cung khng tng hoc l tng chm hn tng cu. Lc , mua mt lng hng ha khan him, ngi tiu dng phi chi ra mt lng tin ln, dn n gi c tng vt ln. iu ny khin nh u t phi cn i li ngun tin u t v m bo nhu cu sng ca h. Do

18

s lm mt lng tin trn TTCK gim i, s lng giao dch chng khon t hn. Cha k i vi mt s mt hng nh xng du, gi c tng cao s nh hng ln n ngi tiu dng, chnh ph buc phi chi tiu thm tin h tr gi cho cc doanh nghip nhm n nh gi bi xng du nh hng hu ht n qu trnh sn xut ca cc DN v ngi tiu dng, iu ny lm cho lng tin lu thng hot ng trn th trng tng ln khin lm pht c l do tip tc tng. Tnh trng ny cng lm nh u t thm hoang mang, h e d hn trong vic u t vo TTCK v s ri ro cao. Vic lm pht do chi ph u vo, nguyn vt liu tng ln l yu t khch quan, lm cho chi ph sn xut cng nh vn u t ca nhiu d n tng. Lc ny CPI tng s trc tip lm tng kh khn cho cc doanh nghip gn vi vic phi tng li vay tn dng, tng lng, tng chi ph u vo khc, t lm tng chi ph sn xut v gi bn u ra. iu ny lm gim li nhun kinh doanh v li tc c phiu, gy kh khn cho cc doanh nghip v c nguy c v cc k hoch, hp ng kinh doanh nhiu hn Bn cnh , cc bo co ti chnh ca doanh nghip km sng sa nn lm cho chng khon ca cc doanh nghip km hp dn i, ng ngha vi vic gim st nhit tnh u t v s si ng ca TTCK. Ngoi ra, chi ph u vo tng lm vn u t ca nhiu d n tng, m cht lng ca d n khng cao do u t km hiu qu dn n t sut sinh li ca d n th p. Tt yu lm gim li nhun ca doanh nghip, c khi dn n nguy c ph sn. iu ny lm nim tin ca nh u t vo cc doanh nghip thc hin d n v c cc c quan qun l gim xung ng k. Khi cc nh u t s c xu hng tho chy ra khi th trng bo v vn ca mnh, gp phn y gi chng khon ca doanh nghip xung thp, l m cho th trng chng khon mt im mnh.

19

Trong thi i ton cu ha, yu t ngoi nhp ng vai tr rt ln, nh hng n nn kinh t. Vic gi c cc sn phm trn th trng th gii tng nh hng n nhng mt hng c nguyn vt liu phi nhp khu, dn n gi c chung ca nn kinh t tng, gy ra lm pht ngoi nhp. in h nh l lm pht nhng thng cui nm 2007, u nm 2008, gi xng du th gii tng, gi cc kim loi cng tng in hnh l thp. Khi chi ph u vo ca cc DN tng, tuy gi c u ra tng nhng khng kp so vi chi ph u vo, khin cho li nhun ca DN st gim. i vi mt s DN ln hoc cc DN sn xut cc mt hng tiu dng thit yu, tuy h c th tng tng ng gi bn b li vic tng gi ca cc nguyn liu u vo v khng s st gim lng cu, tuy nhin nu iu ny c cc DN lm dng qu cao s khin lm pht cng tr nn trm trng thm m thi. Xt trn yu t lm pht do lng cung tin lu thng bn ngoi tng qu mc, nhn trn l thuyt th chng ta c th tng nh rng th trng chun b n nhn mt lng vn na, tuy nhin khi mt lng tin t c tung ra qu mc trong lu thng, lm cho ng tin b mt gi, ngi dn khng mun gi tin mt hay gi tin vo ngn hng, cng nh h khng mun u t vo chng khon m chuyn sang nm gi vng, bt ng sn, ngoi t (tc h chuyn sang mt knh u t khc) khin mt lng vn nhn ri ng k ca x hi nm im di dng ti sn cht. Lc ny nh u t khng cn mn m vi chng khon na khi m ch s lm pht cao hn mc sinh li khi mua c phiu. Tnh trng ny dn n vic thiu vn u t, dng tin vo TTCK gim st, nh hng xu n s tng trng, m rng sn xut ca cc doanh nghip vn xem ngun vn t TTCK l mt ngun quan trng trong cc d n cng nh cho qu trnh hot ng sn xu ca mnh, dn n gi chng khon ca doanh nghip ni m yt st gim. Thm na vic cc nh u t cng khng mun b tin ca mnh vo vic mua chng khon v ng tin ang mt gi lm TTCK cng m m hn,

20

vic thiu vn vo th trng, tnh thanh khon th trng t cng gim. Trn TTCK, tnh thanh khon c nh hng rt ln n tm l nh u t, t y lm cho ch s VN-index gim khi m cc giao dch din ra khng my si ng do tm l e s cc nh u t. Ni mt cch khc, v lm pht tng cao do vic cung tin qu mc khin u t chng khon khng cn l knh sinh li ng mong i ca cc nh u tt na. Ngoi ra, hin tng u c cng gp phn tng p lc ln TTCK trong thi k lm pht. Nm 2007, VN c nhng mt hng sn xut cho nhu cu trong nc cng nh ngoi nc nhng bin php qun l khng tt b cc nh u c y gi ln trc li nh trng hp u c gi go. iu ny lm cc nh u t mt nim tin. Cc doanh nghip khi phi tng chi ph qun l, chi ph sn xut kinh doanh, vi cc doanh nghip qun l km dn n l, thm ch ph sn. Cc nh u t lc s thu hi vn v phng ri ro c th gp phi t cc doanh nghip n y. Trn th trng chng khon lc , cung chng khon s nhiu hn cu, dn n gi chng khon gim, gy bt li cho TTCK. Ni tm li, khi lm pht tng cao do bt k nguyn nhn no gy ra cng l l do khin TTCK suy gim. Vic lm pht tng cao, khng c khng ch s lm cho nh u t mt nim tin v h s khng dm u t trn TTCK do s ri ro. Hu qu l cc doanh nghip kh huy ng thm vn ca vo hot ng sn xut kinh doanh do TTCK mt i tnh thanh khon, nh hng nghim trng n tng trbng kinh t. Cn TTCK s mt i ngha ca n l mt knh huy ng vn ca cc t chc kinh t v ca c Nh nc. Cha k nhng hu qu khc nh mt nim tin ca c nh u t nc ngoi do thy Vit Nam khng cn l mi trng u t hp dn. TTCK Vit Nam cn non tr, trong 10 nm hot ng v cc nh u t chng khon c thi quen lt sng nn khng quan tm n lm pht m

21

ch quan tm n gi c, tnh hnh ca doanh nghip m mnh u t. Nhng lm pht c tc ng v nh hng rt ln n TTCK, lm cho TTCK mt im lin tc trong mt thi gian di lm pht nh phn tch trn. Qua , nu cc nh u chng khon cng nh cc doanh nghip nm bt c nhng tc ng ca lm pht n TTCK s c nhng gii php l m gim thiu ri ro cho chng khon m mnh nm gi v gip TTCK vn pht huy l knh huy ng tt cho cc doanh nghip trong vic sn xut kinh doanh cng nh d on trc nhng chnh sch m nh nc ban hnh kim ch lm pht khin nh u t khi hoang mang v mt nim tin. Lm pht din ra cao trong 2 nm 2007-2008, n gy ra nhng nh hng ln n TTCK, lm gi chng khon ca mt s doanh nghip b nh hng bi lm pht rt gi lin tc. T nm 2009 n 10 thng u nm 2010, lm pht gim nhiu so vi nm 2007, 2008. Ti khng th khuyn g cho cc doanh nghip. Ch c iu doanh nghip nn t bin ng gi c v lm pht nh mt bin s thng xuyn, quan trng hng u trong k hoch v chin lc sn xut kinh doanh ca mnh, c bin ng gi u vo cng nh bin ng gi u ra, c bin ng th trng hng ha ln th trng ti chnh, c th trng trong nc v th trng nc ngoi sn sng ng ph trong mi trng hp, trnh ch ku ca trc cc bin ng .

4. Li sut 4.1. Khi nim li sut: Li sut hiu theo mt ngha chung nht l gi c ca tn dng, l t l ca tng s tin phi tr so vi tng s tin vay trong mt khong thi gian nht nh. Li sut l gi m ngi vay phi tr c s dng tin khng thuc

22

s hu ca h v l li tc ngi cho vay c c i vi vic tr hon chi tiu. Trong i sng hng ngy chng ta cng gp rt nhiu loi li sut khc nhau nh li sut chit khu, li sut ti cp vn, li sut danh ngha - li sut thc, li sut trn - sn. S phn bit cc loi li sut ny da trn s lin quan n vai tr cng c ca chnh sch tin t, ch s lm pht hoc k hn v ri ro ca mi loi chng khon. Tuy nhin mt iu quan trng l hu ht cc loi li sut ny u din bin theo nhau. 4.2. Tc ng ca li sut ln th trng chng khon: Cc ngn hng thng mi phi tnh ton t l gia tin mt v tin gi (d tr ca ngn hng) p ng nhu cu ca khch hng v h c mt t l gia tin mt v tin gi an ton ti thiu. T l ny ngoi quy nh ca ngn hng trung ng v t l d tr bt buc cn ph thuc vo tnh hnh kinh doanh ca Ngn hng thng mi (NHTM) v d tr ca ngn hng thng ln hn d tr bt buc do ngn hng trung ng (NHTU) quy nh. Khi t l d tr tin mt thc t ca ngn hng thng mi gim xung n gn t l an ton ti thiu th h s phi cn nhc vic c tip tc cho vay hay khng v buc phi tnh ton gia s tin thu c t vic cho vay vi cc chi ph lin quan trong trng hp khch hng c nhu cu tin mt cao bt thng: Nu li sut chit khu bng hoc thp hn li sut th trng th NHTM s tip tc cho vay n khi t l d tr tin mt gim n mc ti thiu cho php v nu thiu tin mt h c th vay t NHTU m khng phi chu bt k thit hi no. Nu li sut chit khu cao hn li sut th trng, cc NHTM khng th cho t l d tr tin mt gim xung n mc ti thiu cho php, thm ch phi d tr thm tin mt trnh phi vay tin t NHTU vi li sut cao

23

hn li sut th trng khi pht sinh nhu cu tin mt bt thng t pha khch hng. Do vy, vi mt lng tin c s nht nh, bng cch quy nh li sut chit khu cao hn li sut th trng, NHTU c th buc cc NHTM phi d tr tin mt b sung khin cho s nhn tin t gim xung (v bi s ca tin gi so vi tin mt gim) lm gim lng cung tin. iu ny s lm gim tnh thanh khon ca TTCK. ng thi, vi mt lng cung tin hn hp, TTCK s kh c s khi sc. Ngc li, khi li sut chit khu gim xung th cc NHTM c th gim t l d tr tin mt v do vy s nhn tin t tng ln dn n tng lng cung tin ra th trng. iu ny, xt v mt no c tc ng tch cc n TTCK. lm r hn v vn ny, chng ta s i vo phn tch nh hng ca s thay i li sut i vi s pht trin ca TTCK Vit Nam m c th y l xem xt s thay i ca li sut chit khu. nh hng ca vic gia tng l i sut: Khi NHTU tng li sut chit khu, vic ny s khng tc ng ngay lp tc ln th trng chng khon. Thay v vy, li sut chit khu li c nhng tc ng trc tip theo cch ca ring n. N khin cho vic vay tin ca NHTM t NHTU tr nn t hn. Tuy nhin, s gia tng li sut chit khu khng ch dng li , n cn to nn tc ng lan truyn nh hng n hu ht cc c nhn v doanh nghip. i vi khch hng tiu dng c nhn: Khi li sut tng, i vi cc c nhn vay tin ngn hng, khon vn vay ca h lc ny s c chi ph cao hn, thm vo khch hng c nhn b nh hng thng qua vic tng li sut ca th tn dng, do h phi tnh ton v xem xt li mt cch k lng kh nng thanh ton n v li vay cui

24

cng a ra cc quyt nh vay. iu ny s lm hn ch mc vay n xung trong khi chi ph tiu dng hng ngy cng t hn t lm gim ti tin chi tiu ca ngi tiu dng. i vi doanh nghip: Cc doanh nghip b nh hng gin tip t nhng phn ng ca ngi tiu dng. Khi ngi tiu dng chi tiu t hn th d nhin s dn n doanh thu v li nhun ca doanh nghip gim tng ng. Th trng yu km lm cho hot ng sn xut v quy m ca doanh nghip khng c s dng ht cng sut hoc c th lng vn u t nng cp m rng quy m sn xut t dn i s lm cho chi ph sn xut tng cao ng thi doanh thu li gim. Trong thc t cc doanh nghip cng phi vay tin t cc t chc tnh dng duy tr hot ng v m rng sn xut. Mt khi li sut tng ln, tc cc khon vay t ngn hng tr nn t hn th cc doanh nghip s c tm l ngi vay tin v khi ny chi ph cao hn cho cc khon vay. Vi mt doanh nghip trong thi k tng trng th iu ny c th tc ng nghim trng. Mt s ri vo tnh trng kh khn do khng chu ni tng gi u vo, mt s th iu ng song khng tuyn b ph sn, s cn li th c vay li sut cao duy tr sn xut, m nh th th ri ro s rt cao. Chi ph cao, b li khon tng thm ny, doanh nghip phi tng gi bn nu khng mun li nhun b gim hoc cng c th doanh nghip buc phi ct gim ti a chi ph hoc phi thu hp phm vi hot ng. B n cnh , NHT tng li sut cng c th l ang thc hin chnh sch tht cht tin t nhm gim lng cung tin ra ngoi th trng. Lc ny, mt s DN nu mun tip tc c ngun vn u t cho cc d n ca mnh, c th chu c mc li sut cao nhng cha hn tip cn c ngun vn v lc ny lng cung tin ang b kim sot. Vit Nam c n 80% doanh nghip l cc doanh ngip

25

va v nh, vic chu chi ph vay cao l kh ch cha ni n vic vay c vn khi tin t b tht cht. i vi dng tin trc tip vo th trng chng khon, chi ph vn ca nh u t s cao hn d l di hnh thc vay mn trc tip hay gin tip qua h nh thc danh ngha khc (qua qu u t......) iu ny ng ngha vi vic WACC ca Doanh nghip tng v li sut phi ri ro tng, iu ny tc ng n vic nh gi c phiu. Gi c phiu s gim khi li sut chit khu tng. Vy vi c th nn kinh t nc ta, vic tng li sut nh hng rt ln n vic u t m rng sn xut ca cc doanh nghip. i vi tm l nh u t: i vi cc nh u t, iu h mong mun vo khon u t ca mnh l ti a ha gi tr khon u t ny, iu ny ph thuc vo li tc v gi tr tng thm ca n hay c hai. Tt nhin i vi mt nh u t, khi k vng v s tng trng thng qua kt qu hot ng kinh doanh ca doanh nghip khng nh mong i, dng tin trong tng lai ca doanh nghip b "nghi ng" th s nh gi v doanh nghip lc n y khng cn cao nh trc. Hn na, u t vo c phiu lc ny c th c xem l ri ro hn so vi vic u t vo cc lnh vc khc. Khi NHT cng b tng li sut chit khu thng s km theo l cc chng khon chnh ph mi c pht hnh th d nh tri phiu chnh ph vi li sut cao hn. y c xem l c hi u t an ton nht. Tip theo vic tng li sut chit khu v li sut tri phiu chnh ph tng, gi khch hng cc t chc tn dng phi tng li sut huy ng (li sut tin gi) cnh tranh vi li sut tri phiu. Vic gi tin vi li sut cao lm cho cc nh u t thch th hn vic u t v chng khon v gi tin vo Ngn hng i vi h ri ro t hn v li nhun l nhn thy trc mt v c sn. Khi lng tin nhn ri trong dn c v t chc s dch chuyn nhiu v Ngn h ng v Kho bc, lng tin b

26

vo TTCK gim tc gin tip ko VN - Index gim do tnh thanh khon lc ny ca th trng l rt thp.

Ly v d v nhng thng u nm 2008, cc Ngn hng khi ny ua nhau tng li sut tin gi c khi ln n trn 20%/nm khi NHTU g b mc trn li sut. Th trng chng khon lin tip i xung khin nhiu nh u t khng mn m vi cc bui giao dch, h rt vn ra khi th trng, chuyn sang tnh theo mc li khng k hn (gi tit kim 1-3 thng) hoc chuyn dng vn sang vng, bt ng sn..... Li sut huy ng tin ng 14-15% mi nm, tin gi ngn hng c li nhun hn v t ri ro hn, nn dng vn c th tm thi ri xa chng khon, nh u t s rt vn gi vo cc ngn hng, khin cho th trng st mnh v lu hn, ng thi lm gim tnh thanh khon. Ni mt cch tng qut th, NHTW tng li sut chit khu, li sut phi ri ro cng tng theo, v do tng t sut sinh li u t i hi cng s tng. Do vy, nu phn b ri ro i hi gim trong khi t sut sinh li tim nng vn

27

nh c hoc thm ch l thp hn, th nh u t s cm thy u t vo c phiu tr nn ri ro hn v kt qu l h s chuyn tin ca mnh vo cc lnh vc u t khc. i vi chi ph giao dch k qu: Vi giao dch k qu, nh u t c th s dng tn dng do cng ty chng khon cung cp, mc tn dng c bo m bi tin mt hoc chng khon (c xem nh ti sn th chp) v nh u t phi tr li sut. Ni cch khc, nh u t vay tin ca cng ty chng khon mua c phiu. V nh u t ch chi ra mt phn nh ca s tin mua c phn, s tin cn li h vay nh mi gii, trn c s ngn hn. Vic tng li sut lm tng chi ph trong giao dch k qu. Khi chi ph tng, li nhun bin bt u trng km hp dn, t thu ht gii u t tham gia th trng. Kt qu l khi lng giao dch gim i, ng thi gim tnh thanh khon cho th trng. nh hng n gi c phiu: Nh chng ta bit, mt trong nhng cch nh gi mt doanh nghip chnh l a tt c cc dng tin k vng trong tng lai chit khu v hin ti. PV(cng ty) = PV(dng tin k vng trong tng lai) Ly gi tr ca doanh nghip chia cho s lng c phn ang lu hnh ta c gi tr mt c phn. Gi chng khon thay i tu theo cc k vng khc nhau ca nh u t v cng ty cc thi im khc nhau. Do m nh u t sn sng mua hoc bn c phn cc mc gi khc nhau. Mt khi doanh nghip b th trng nhn thy l s ct gim cc chi ph u t tng trng hoc l doanh nghip ang to ra li nhun t hn v chi ph vay n tng cao hoc l doanh thu sp gim do ngi tiu dng tiu th t sn phm th dng tin tng lai c d on s gim i. V h qu l gi c phn ca doanh nghip s thp xung.

28

Bn cnh , li sut tng cng khin cho li sut k vng tr n th trng chng khon phi tng do nh u t i hi li sut u t chng khon cao hn (r tng ln). Trong bi cnh ny, gi th trng ca c phiu s b st gim. Cng thc nh gi doanh nghip: PV = +

Khi FCF trong tng lai c d on gim i s lm PV hin ti ca cng ty c nh gi thp xung. Cng nh, khi nh u t i hi mc t sut sinh li r cao hn. V mt khi gi tr cng ty b nh gi thp, gi c phn ca cng ty cng s st gim. Nu s lng doanh nghip trn TTCK c s sp gim ny ln th xt ton b th trng, ch s th trng chng khon s gim. Chng ta va phn tch tc ng ca s gia tng l i sut n TTCK. Nhn chung, li sut tng gy nh hng khng tt n cc doanh nghip ni ring v th trng chng khon ni chung, lm gim tnh thanh khon ca th trng, tng mc t sut sinh li i hi khin gi chng khon st gim lm cho th trng chng khon km hp dn i i vi cc nh u t. Ngc li, vi li sut gim li c tc ng kh tch cc i vi cc doanh nghip nim yt trn sn. Tuy nhin, s dao ng ca li sut khng phi lun c tip theo bi s phn ng tng ng v tri ngc ca gi c phiu. Ch khi no li sut phn nh xu hng ch o trong lm pht, n mi tr thnh thc o hiu qu s dao ng ca TTCK. Trong trng hp li sut tng m u t vo TTCK mang li nhiu li th lm pht khng phi l mt vn nghim trng, lc ny li sut tng l do nn kinh t tng trng. Qua y cng c th kt lun rng li sut c tc ng gin tip lm TTCK chao o nhng

29

mt mnh n cng khng th quyt nh ton b din bin ca th trng c.

5. T gi hi oi 5.1. nh ngha: T gi hi oi (thng c gi tt l t gi) l t l trao i ca hai ng tin gia hai quc gia, l gi ca mt ng tin nc ny tnh bng mt ng tin nc khc. Thng thng t gi hi oi c biu din thng qua t l bao nhiu n v ng tin nc ny (nhiu hn mt n v) bng mt n v ng tin ca nc kia. C 2 cch nh ngha t gi hi oi l s lng ngoi t nhn c khi i mt n v ngoi t, hoc bng s lng ni t nhn c khi i mt n v ngoi t. V d: khi 1 USD i c 20.000 VND, ta c th ni e = 20.000VND/USD (1) hoc e = 1/20.000 USD/VND (2) Trong bi nghin cu ny, chng ti chn cch nh ngha (1) tc t gi hi oi l gi ca ng ngoi t tnh theo ng ni t trong nhng phn tip theo. 5.2. Phn loi: 5.2.1 T gi hi oi chnh thc v T gi hi oi th trng. T gi chnh thc l t gi do NHTW cng b lm c s hnh thnh t gi th trng. T gi th trng l t gi c hnh thnh da trn quan h cung cu ngoi hi. 5.2.2 T gi hi oi danh ngha v T gi hi oi thc t.

30

T gi hi oi danh ngha l t gi hi oi khng xt n tng quan gi c hay tng quan lm pht gia hai nc. T gi hi oi thc l t gi hi oi c xt n tng quan gi c gia hai nc hoc tng quan t l lm pht gia hai nc. 5.2.3 T gi mua vo v t gi bn ra L t gi c nim yt ti cc Ngn hng thng mi v dng giao dch mua bn ngoi t gia cc ngn hng v khch hng Ngoi ra cn c T gi tin mt v t gi chuyn khon, T gi m ca v t gi ng ca, T gi giao ngay v t gi k hn. 5.3. Cc nhn t nh hng n t gi: 5.3.1 Quan h cung cu v ngoi t: Nu xt tin t trn kha cnh l mt hng ha thng thng th gi tr ca n s c xc nh da trn mi quan h v cung cu. V khi nu cung ngoi t m ln hn cu ngoi t, lc ny trn th trng s d tha ngoi t, iu ny lm t gi gim. Ngc li khi cu ngoi t ln hn cung, tc l th trng ang khan him ngoi t, iu n y s lm tng t gi ln. 5.3.2 lch v li sut Mc chnh lch v li sut gia cc nc l yu t tip theo nh hung n TGH. Nc no c li sut tin gi ngn hn cao hn li sut tin gi ca cc nc khc th vn ngn hn s chy vo nhm thu phn chnh lch do tin li to ra, do s lm cho cung ngoi t tng ln, t gi hi oi s gim xung. 5.3.3 Chnh lch lm pht gia cc nc Chnh lch lm pht da vo thuyt ngang gi sc mua ca ng tin (PPP). Theo thuyt ny, mc gi ca mt nc tng ln tng i so vi mc tng

31

gi ca nc khc trong di hn s lm cho ng tin ca nc gim gi v ngc li. Ngoi nhng yu t nu trn TGH cn chu nh hng ca cc yu t khc, chng hn nh yu t tm l, chnh sch ca chnh ph, uy tn ca n g tin, cn cn thng mi (xut nhp khu), Cc hot ng u t. 5.4. nh hng ca t gi ln th trng chng khon Vit Nam Xt v c ch t gi, c ba loi c ch: t gi th ni, t gi c nh v t gi th ni c qun l. Hin nay Ngn hng nh nc Vit Nam v ang p dng c ch t gi th ni c qun l theo ngh nh 63/1998/N-CP, trong xc nh t gi hi oi c hnh thnh da trn cung cu ngoi t c s iu tit ca Chnh ph. Ngn hng nh nc cng b t gi giao dch bnh qun v bin dao ng (%) cho cc t chc thng mi kinh doanh ngoi t c quyn thay i. L mt knh huy ng vn ch cht trong nn kinh t, TTCK huy ng vn t mi ngun c dng tin vo th trng v dng tin t cc nh u t ngoi nc cng l mt trong s . TTCK l phng tin thu ht vn nc ngoi thng qua cc nh u t nc ngoi mua chng khon Vit Nam. Hin nay trn TTCK Vit Nam, cc nh u t nc ngoi vi mt s vn ln ang chim t trng cao trong cc khi lng giao dch cng nh c nh hng ng k n ch s VN-Index. Mi t giao dch ca cc nh u t nc ngoi lun nh hng n cc nh u t trong nc. i vi cc nh u t nc ngoi khi u t vo Vit Nam, iu m h quan tm hn ht chnh l t gi, v n nh hng trc tip n dng tin u t ca h. Nh u t nc ngoi mong mun t gi c n nh v th hin ng gi tr ca VND, trnh ri ro v t gi khi gii ngn v chuyn tin ra khi Vit Nam. Khi t gi thay i, iu ny cng s lm thay i lng tin m h u t vo th trng chng khon. Chng hn khi t gi gim hay ng ni

32

t tng gi, dng tin m cc nh u t nc ngoi khi chuyn sang ng Vit Nam lc ny s gim t hn so vi t gi ban u, tc l gi tr dng tin u t ca h t i, lm gim t sut sinh li dng tin u t ca h. Lc ny i vi h thay v u t vo TTCK Vit Nam vi t gi thp, h s u t sang mt quc gia khc vi t gi lm cho gi tr dng tin ca h cao hn so vi t gi Vit Nam, thm ch nu t sut sinh li bn knh u t ca quc gia khc cao hn h s rt vn khi TTCK Vit Nam m iu ny i vi TTCK Vit Nam s gy nh hng rt mnh m. T y s l m cho ngun vn trong TTCK thiu ht, cc nh u t trong nc vn chu nh hng t cc giao dch ca cc nh u t nc ngoi lc ny cng e ngi trong vic tip tc b vn u t vo TTCK, th trng lc ny s m m cc giao dch do nh u t vn ngng trng thng tin t th trng m trong bao gm giao dch t pha nh u t nc ngoi. Tuy nhin y ch l s so sch da trn s chnh lch t gi gia 2 quc gia. Thc t cho thy rng mc d t gi thp hn nhng vi mi trng chnh tr n nh cng lm cho h quay sang u t vo nc ta. Khi t gi cn c iu chnh sao cho ph hp vi li ch cua nh u t, t khuyn khch h tng cng u t vo TTCK ni ring v nc ta ni chung. Nhng thay i ca t gi hi oi s tc ng trc tip n xut nhp khu. Theo , i vi vic iu chnh tng t gi, gi cc mt h ng nhp khu khi chuyn sang VND s cao hn v iu ny gy kh khn cho cc cng ty nhp khu trong khi , chiu hng ngc li, cc cng ty xut khu s c nhiu thun li trong cnh tranh v gi gim. i vi mt s quc gia, khi tng t gi hoc c t nh h gi ng ni t vi mc ch l kch thch xut khu, qua thc y sn xut trong nc v to vic lm cho ngi lao ng trong nc. iu ny c nh hng tch cc ti cc cng ty hot ng trong lnh vc xut khu. Chng ta bit rng tr n

33

TTCK Vit Nam hin nay c hn 300 cng ty nim yt trn th trng t mi lnh vc, trong cc cng ty xut nhp khu. Vic kch thch xut khu s lm cho cc Doanh nghip ny y mnh sn xut v khi ny hng ha ca h s c sc cnh tranh hn v gi c khi xut khu. Mt khi sn lng tng, nu doanh nghip c chin lc hot ng tt th doanh thu s tng lm cho li nhun tng, qua cc nh u t khi nhn nhn, phn tch cc Doanh nghip ny s c s nhn xt kh quan hn. Vi TTCK Vit Nam cn non tr nh hin nay, cc nh u t a phn nhn vo li nhun hoc t l phn chia c tc ca Doanh nghip lm tiu ch cho quyt nh u t ca mnh. Vic li nhun ca Doanh nghip tng s c tc ng ti quyt nh u t ca nh u t, h s mua CP ca Doanh nghip ny, qua Doanh nghip huy ng vn tt hn tip tc m rng sn xut, thc hin cc d n ca mnh. Vic ngun vn huy ng vo TTCK tng s ko theo VN-Index tng. Mt vn khc cng cn phi nhc ti l Vit Nam l mt nc m phn ln nguyn liu u vo v my mc thit b phi nhp khu t nc ngoi. Li nhun ca nhiu doanh nghip nim yt b nh hng khng nh do cc ng tin khc tng gi so vi tin ng. Vic tng t gi l m cho gi c t liu sn xut nhp khu tng cao, t l m cho gi thnh sn phm sn xut trong nc cng tng, mt bng gi c trong nc qua cng tng theo, gy p lc lm pht v nh hng ng k n TTCK nh trong phn lm pht chng ti cp. Trong qu 3 nm 2010 nay, Cng ty xi mng H Tin 1 (HT1) cng b l trc thu 22,3 t ng, trong khi cng k li hn 115 t ng. Nguyn nhn l theo gii trnh ca cng ty l phn ln do gi nguyn liu clinker nhp khu tng, cng vi t gi tng 6% so vi qu 3 nm ngoi. chiu hng ngc li, vic gim t gi hay lm tng gi ng ni t s lm cho hng ha nhp khu tr nn r hn, nh hng n cc doanh

34

nghip sn xut trong nc. Vi tm l a dng hng ngai ca ngi Vit Nam, vic gi c hng ha nhp r hn th ngi tiu dung Vit Nam s tiu dng hng ngoi nhp nhiu hn so vi hng trong nc. Doanh thu cc Doanh nghip sn xut trong nc s b gim i dng k ch cha ni ti vic b l. i vi cc Doanh nghip nim yt, vic li nhun gim s nh hng ti tm l nh u t ca h, c phiu ca cc Doanh nghip n y tr nn m m trong cc t giao dch l iu d hiu. Thm mt yu t na l cc nh u t thng c xu hng by n, vic CP ca mt Doanh nghip ny b gim c khi s nh hng ti cc CP ca cc DN cng ngnh ngh. Thay v u t cc CP ny h s chuyn sang cc m CP khc c k vng v t sut sinh li da trn li nhun ca Doanh nghip cao hn. Trong trung v di hn: Trn nguyn tc th vic tng t gi s ko u t nc ngoi vo VN tng ln v ngoi t by gi c gi hn, c bit l u t gin tip (FPI) thng qua th trng chng khon VN. Nh dng vn ny, tnh thanh khon ca th trng ti chnh s tng ln mt cch ng k v s tham gia tch cc ca nh u t nc ngoi s gp phn gip TTCK tr nn ng b, cn i v si ng hn khc phc c s thiu ht, trng vng v trm lng, thm ch n iu, km hp dn ko di ca th trng ny trong thi gian qua. Hn na, iu kin v kt qu i km vi s gia tng dng FPI ny l s pht trin n r cc nh ch v dch v ti chnh chng khon, trc ht l cc loi qu u t, cng ty ti chnh, v cc th ch ti chnh trung gian khc, cng nh cc dch v t vn, b tr t php v h tr kinh doanh, xc nh h s tn nhim, bo him, k ton, kim ton v thng tin th trng. ng thi, ko theo s gia tng yu cu v hiu qu p dng cc nguyn tc cnh tranh th trng trn TTCK Vit Nam.

35

Qua ta c th d dng nhn thy tc ng tch cc ca vic tng t gi n TTCK Vit Nam trong trung v di hn. Nh vy, tc ng ca s thay i t gi c nh hng n TTCK v nh hng ny l theo 2 chiu khc nhau. Do , rt kh a ra nhn xt v tnh hnh chung ca th trng khi c s bin ng ca t gi, cha k n vic TTCK cn ph thuc vo rt nhiu nhn t khc.

36

Chng 3: Th trng chng khon Vit Nam nm 2008 di tc ng ca cc nhn t v m.

TTCK Vit Nam nm 2008 gim gn 70%. Giao dch phin u tin vo ngy 28/7/2000 vi mc khi im 100, th trng bng n t 300 im vo nm 2006 v ln nh im vo 12/3/2007 vi trn 1000 im giao ng xung quanh mc 900 1100 im trong nm 2007. Nm 2008 xu hng ch yu ca TTCK l i xung v c th ni y l nm bin ng rt ln ca th trng. Nguy c khng hong kinh t ca Vit Nam vo u nm 2008 khi lm pht tng cao t bin, thm ht thng mi trm trng v VND ng trc nguy c b ph gi mnh. Thng 1 NHNN ra quyt nh tng 1% t l d tr bt buc ln 11% v c hiu lc t thng 2/2008. Thng 2, NHNN ra thng bo bt buc cc NHTM mua 20,3 ngn t ng tn phiu Chnh Ph vi thi hn 1 nm vi li sut 7,8%.

37

Cui thng 2, NHNN a mc trn li sut v 12%, cc t chc tn dng t y l chy ua li sut huy ng trn th trng huy ng vn. Gn cui thng 3, khi th trng ngy cng i xung, y Ban chng khon Nh nc iu chnh bin dao ng gi C phiu t +-5% xung cn +-1% th trng bt hong lon v sau tng ln +-2% vo u thng 4 khi th trng c du hiu n nh. Qu II, li sut c bn tng ln 14%/nm, li sut cho vay trn 21%. NHNH g b trn li sut, gi xng tng ln 19.000/lt Trong 6 thng u nm, c th thy rng th trng gim im kh l mnh, t mc trn 1000 im n thng 6 ch cn trn 300 im, mt s st gim ang k. C th thy rng sau mt nm pht trin qu nng, th trng i xung di cp lc hn ch tn dng trong nc cng nh cc bin php kim ch lm pht ca chnh ph. Thng 7 gi du th th gii tng cao v t k lc. Chnh ph khng nh khng tng gi xng du kim ch lm pht nhng Chnh ph t ngt thng bo tng gi xng du vi ngy sau , iu ny lm mt nim tin ca nh u t vo cc hoch nh ca chnh sch. Cui thng 7, lm pht tng 1,13% so vi thng 6 (cc Thng k ), Lm pht c kim ch, th trng hi phc. Gia thng 8, UBCKNN nng bin giao dch ln +-5% Cui thng 8 tr i, khi nguy c c kim sot, CPI gim di 1% hng thng, li sut c bn gim cn 8,5%/nm, li sut cho vay l 12,75%/nm, t l d tr bt buc gim c n 6% nc ta li ng trc mt kh khn ln hn v lu di hn, l nh hng ca cuc khng hong ti chnh m theo n l suy thoi kinh t trn phm vi ton cu. Khi nn kinh t dn c

38

kim sot th nh hng ca t khng hong kinh t tn cu khin cho th trng tip tc gim. . Nu trc y, vic khi ngoi lun i ngc th trng (mua vo khi th trng gim v bn ra khi th trng tng) s gp phn cn bng li th trng th nay, khi ngoi lin tc bn ra bt k th trng tng hay gim. Trc tnh hnh th gii lm vo khng hong chung, gi cc c phiu ti chnh quc tr nn r hn so vi th trng Vit Nam, cc t chc nc ngoi c xu hng bo ton vn v rt v nc. Tnh ring 3 thng cui nm, khi ngoi bn rng hn 1.730 t ng c phiu v hn 27.000 t ng tri phiu. Trong dn dp nht vo thng 10, khi ngoi lin tc bn ra tri phiu vi gi tr bn rng ln ti 1.000 t ng/phin. Lo s mt t rt vn t ca khi ngoi, gii u t trong nc cng hnh ng theo khi ngoi v lin tc bn ra c phiu khin VN-Index xung 286,87 im ngy 10/12. Chung cuc, trong nm 2008, khi ngoi vn mua rng hn 56 triu c phiu, t gi tr trn 5.800 t ng. Din bin th TTCK nm 2008 ch yu l i xung, qua cng th hin r s nh hng ca cc nhn t v m ln th trng, ng thi cho thy tnh cht nhy cm ca TTCK i vi sc khe ca nn kinh t.

39

Chng 4: Kim nh s ph hp ca m hnh tuyn tnh gia Vnindex v cc nhn t v m

Qua phn trnh by cc chng trc, chng ti gii thiu s lc v TTCK Vit Nam cng nhng nhn t tc ng ln th trng ny. Sau tt c cc phn trnh by , c mt cu hi c t ra l liu nu bit trc c s thay i ca nhng nhn t v m ny th ta c th d on trc c s thay i ca VN-index hay khng. Nu l c th y s l mt bc tin ln v nu d bo c thay i ca VN-index ta c th to ra mt t sut sinh li c ri ro tng ng vi ca tri phiu chnh ph tc l bng 0. T sut sinh li ny c th ln hn rt nhiu so vi li sut tri phiu chnh ph nu ta s dng n by ti chnh vay mua mt danh mc th trng khi d on rng VN-index trong tng lai s tng hoc bn khng danh mc ny khi d on VN-index gim. lm r hn cho nhng cu hi ny chng ti c tm s liu trong thc t kim tra thng qua vic chy m h nh OLS. S liu trong hnh 1 l VN-index cng vi t gi, li sut v CPI i din cho lm pht c thu thp theo tng thng t nm 2006 n nm 2008. (CPI c tnh theo mc l nm 2000).

40

Hnh 1:D liu phn tch.

Chng ti kim nh hm hi quy tng th ngu nhin: VNINDEX = a1 + a2 x TIGIA + a3 x LAISUAT +a4 x CPI + Ui Vi Ui l i lng ngu nhin Dng phn mm eview hi quy m hnh trn ta c bng kt qu hi quy nh sau: (*)

41

Kt qu ny tng ng vi m hnh sau: = -1452,34 +1,019711 xTIGIA 159,9286 xLAISUAT +1,483594 xCPI u tin ta xt bin gii thch TIGIA, kt qu = 1.019711 c ngha g?

Con s 1.019711 y c 2 ngha, xt v mt nh lng th n c ngha l khi t gi tng ln 1 n v trong iu kin cc yu t khc khng thay i th VN-index s tng tng ng 1.019711 n v. iu ny c v khng ph hp lm trong thc t bi v trong tnh trng bnh thng ca th trng chng khon, rt kh VN-index tng vi im trong khi t gi c thay i vi ng th cng khng c ngha g my. Do vy ta khng th kt lun rng nu t gi tng ln thm 5 ng th VN-index s tng thm 5x1.019711 im. Xt v mt nh tnh, > 0, iu ny cho thy tng quan cng chiu gia t

gi v VN-index. Nh ni phn trn, tc ng ca t gi ln th trng chng khon c 2 mt. Mt mt, n s tc ng tiu cc n th trng chng

42

khon, tuy nhin iu ny ch din ra trong ngn hn. Mc khc, trong d i hn, t gi tng s khuyn khch dng vn FPI chy vo TTCK lm th trng si ng hn, thc y VN-index tng im v ngc li. S liu trong m hnh c ly trong 3 nm th hin c s tng tc cng chiu trong di hn ny. Kim nh t ca gi thuyt H0 : a2 = 0 , H1: a2 # 0 c gi tr t=3.132838 vi p=0,0037 < 5% nn ta bc b gi thuyt H0 cho rng bin gii thch TIGIA khng nh hng n VNINDEX vi mc ngha 5%

V bin LAISUAT, c th d dng nhn thy l bin ny cng khng c ngha nhiu v mt nh lng v khng th no khi li sut tng 1% th VNindex gim ti 160 im. Xt v mt nh tnh th = -159.9286 < 0 th hin

khi li sut tng th VN-index gim. iu ny c trnh by cc chng trc. Gi tr kim nh t vi gi thuyt H0: a3=0 ; H1: a3 # 0 c p=0.0002 < 5% nn ta bc b gi thuyt cho rng bin LAISUAT khng nh hng n bin VN-index vi mc ngha 5%.

Xt

= 1.483594 l h s ca bin CPI th hin cho lm pht. H s ny

dng cho thy khi lm pht tng th VN-index tng. Trn c s l thuyt th iu ny hon ton sai. Mt mc lm pht va phi s c tc dng kch thch nn kinh t cng nh l th trng chng khon pht trin nhng vi lm pht cao th hon ton khng nh vy. N khin ngi u t chuyn ngun vn sang cc loi ti sn thc v lm pht lm h mt nim tin vo cc loi ti sn ti chnh. Ko theo , th trng chng khon s gim im. Gi tr kim nh t ca bin CPI bng 0.571644 vi p=0.5716 > 5% nn ta cha c c s bc b gi thuyt H0: a4=0 cho rng bin CPI khng c tc ng n bin VN-index.

43

Khi loi b bin CPI ra khi m hnh th ta c mt m hnh mi tng t m hnh c: VNINDEX= a1+ a 2 x TIGIA + a3 x LAISUAT + Ui vi kt qu hi quy: (**)

By gi so snh m hnh (*) v m hnh (**) ta s xem xt n h s kim nh R2. Trong m hnh (*) ta c R2 = 41% ni ln rng cc bin gii thch trong m hnh (*) gii thch c 41% s thay i ca bin VN-index, gi tr ny trong m hnh (**) l 40,5%. Nu t y m suy ra m hnh (*) ph hp hn th s l sai lm bi v vi 2 m hnh khng cng s bin th ta phi s dng R2 hiu chnh, con s ny l 35,5% m hnh (*) v 36,9% m hnh (**), theo l thuyt th ta c th kt lun c rng m hnh (**) ph hp hn v loi tr bin CPI ra khi m hnh (*). Tuy nhin, trong thc t th tc ng ca CPI m chnh xc hn l lm pht ti th trng chng khon l khng th chi ci. Do vy, mc d theo m hnh th CPI khng th hin c cho d thay i ca VN-index, ta vn khng loi tr CPI ra khi m hnh ang xt.

44

Quay tr li vi m hnh (*), kim nh F ca m hnh l 7.433298 vi gi thuyt H0: a2=a3=a4=0 c p=0.000652 < 5% nn ta c th bc b gi thuyt H0 cho rng m hnh khng ph hp. Vy tc l hm hi quy chng ta thu c c ngha v mt thng k. Tuy nhin ti sao cc bin gii thch li ch i din c cho 41% s thay i ca bin VN-index v ti sao bin CPI khng c ngha thng k m m hnh hi quy li c. Liu phi chng vn cn tn ti yu t no khc ngoi nhng nhn t nu c tc ng n th trng chng khon? tr li cho cu hi ny ta cn s dng kim nh RESET ca Ramsey. Gi thuyt H0 ca kim nh ny l khng thiu bin trong m hnh kim nh. Ta c kt qu kim nh:

45

Gi tr kim nh F=8,604018 c p=0,001113 rt nh nn ta bc b gi thuyt H0 cho rng m hnh khng thiu bin. Nh vy, ta c th hiu gi tr ca h s xc nh nh l do cn tn ti nhiu nhn t khc cng tc ng n TTCK m ta khng a vo m hnh.

Ngoi vn trn ra th nhng c lng thu c phi m bo mt s nhng tiu ch. C mt s hin tng thng xy ra khi lp m hnh m nu chng xut hin, cc c lng thu c s khng cn chnh xc na. N s b chch, phng sai khng cn nh nht v cc kim nh cng khng cn ng tin cy na. Cc hin tng l a cng tuyn, t tng quan v phng sai thay i. Chng ti s i kim tra tng gi thuyt xem liu c th s dng m hnh va hi quy c hay khng. u tin l hin tng a cng tuyn, bn cht ca hin tng ny l c mt mi quan h tuyn tnh gia mt s hoc tt c cc bin gii thch trong m hnh vi nhau. Mt du hiu nhn ra hin tng ny chnh l tng quan cp gia cc bin gii thch rt cao. S dng chng trnh eview ta c ma trn tng quan:

Nhn vo ma trn tng quan,d dng nhn thy rng cc tng quan cp gia nhng bin gii thch l rt cao. lm r hn mi quan h gia cc

46

bin ny ta c th hi quy TIGIA theo cc bin LAISUAT v CPI. Kt qu l:

H s xc nh 65,76% cng vi cc kim nh t, F u cho kt qu l m hnh ny ng cho thy rng c mt mi quan h tuyn tnh gia cc bin TIGIA, LAISUAT v CPI. Nh vy, c hin tng a cng tuyn trong m hnh (*)

Tip theo, xem c hin tng t tng quan gia cc thnh phn ca cc chui quan st theo thi gian hay khng ta s dng kim nh Breusch Godfrey vi gi thuyt H0 : khng c s t tng quan. Kt qu kim nh cho Obs*R-squared = 20,7129 vi p=0,000032, rt nh, nn ta bc b gi thuyt H0. Nh vy, c hin tng t tng quan trong m hnh.

47

Cui cng l hin tng phng sai thay i. Bn cht ca hin tng ny l phng sai c iu kin ca cc i lng ngu nhin khng ging nhau mi quan st. Nguyn nhn c th l do bn cht ca cc mi quan h kinh t cha ng hin tng ny, do con ngi hc c nhiu t kinh nghim c c trong qu kh hoc cng c th do trong mu c nhng s liu bt thng. kim tra xem c hin tng phng sai thay i hay khng ta s dng kim nh White vi gi thuyt H0: phng sai khng thay i. Kim nh White cho gi tr Obs*R-squared l 30,45515 vi p=0,000367, rt nh, nn ta bc b gi thuyt H0. M hnh c xy ra hin tng phng sai thay i.

48

Nh vy, m hnh c c 3 hin tng l a cng tuyn, t tng quan v phng sai thay i nn cc c lng thu c trong m hnh b chch, phng sai khng cn nh nht v cc gi tr kim nh t, F cng khng cn ng tin cy na. Ni cch khc, ta khng th s dng m h nh hi qui va thu c cho cng tc d bo. khc phc cc hin tng ny th buc lng phi thay i ngun s liu cng nh s dng mt s phng php phc tp khc m trong gii hn kh nng ca mnh, chng ti cha th lm c. Khng nh nhng ngnh khoa hc khc, kinh t hc c c th l khng th lm nhng th nghim trn cc nhn t kinh t m ch c th hc hi t nhng s kin xy ra trong qu kh do rt kh xc nh nhng bin ng nu c mt yu t ngu nhin no xy ra. Mc d kinh t hc c nhng bc pht trin mnh, tuy nhin cho n hin ti vn cha c mt c s chc chn no c th d bo c chiu hng pht trin ca cc yu t kinh t ny.

Kt lun TTCK nhy cm vi nhng bin ng trong nn kinh t, c nhiu nhn t nh hng n ch s VN-Index bao gm cc nhn t trn. Khi u t vo th trng, cc nh u t nn xem xt nh hng ca hu ht cc nhn t, cc nhn t v m c quan h mt thit vi nhau, chng tc ng qua l i vi nhau ln th trng, him c nhn t no tc ng ring l vi nhau. i vi cc nh u t ngn hn, vic nm r nhng s thay i trong ngn hn di tc ng ca cc nhn t v m l iu cn u tin c nhng qu yt ng n cho vic u t ca mnh. i vi nh u t di hn, phi c nhng ci nhn v thng tin chnh xc v nhng s thay i trong cc yu t v m. Trong bi nghin cu ny, chng ti c gng thu thp ng thi trnh by nhng nhn t c tc ng ln n s thay i ca th trng

49

chng khon nhng c th nh vy l cha . Ngoi nhng nhn t k trn cn c rt nhiu cc nhn t khc c th tc ng l n th trng chng khon nh nh hng ca lung vn nc ngoi, tm l nh u t, cc hn ch ca th trng bt hon ho, tc ng ca hnh vi ti chnh.m trong gii hn ti khng th truyn t c. Mt vn khc l cc nhn t c tnh nh tnh chng ti khng th lng ha c nhm a vo m hnh hi quy n c th ph hp hn. Tt c cc hn ch nu c khc phc trong nhng bi nghin cu sau th c th lm cho m hnh ph hp hn nhiu trong vic gii thch bin ng ca th trng chng khon.

Ti liu tham kho TGD C.ty C Phn Chng Khon Bo Vit-Nguyn Quang Vinh: Ton cnh 2008, thch thc v c hi 2009 trang 1-3; 16-20. L Th Thu Thy: Tp ch Khoa hc HQGHN, Kinh t - Lut 24 (2008) trang 18-29. TS. Dng Tn Dip: Kinh t v m trang 88-92 Ths. H Vn Sn: Gio Trnh L Thuyt Thng K trang 17-22. Ths. Hong Ngc Nhm: Gio Trnh Kinh T Lng Cty C Phn T Vn V u T Tr Vit: Bo co thng t ngun http://tvic.com.vn/?SUB=1169&Style=1 Websites: http://www.hsx.vn/hsx/Modules/Statistic/VnindexStatistic.aspx http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=413&thangtk=05/2008

50

http://www.sbv.gov.vn/wps/portal/!ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9C P0os3gDFxNLczdTEwMLx2BjA09_Z29LA3dvIxNfU_2CbEdFABUon_k!/ http://www.bvsc.com.vn/baoviet/website/modules/Support/SupportDetail.asp x?id=914&type=SUPPORT_KT

http://www.sbv.gov.vn/wps/portal/!ut/p/c5/lZDLDoIwEEW_xS_opZTXslIorU RERJGNYWEMRsCF8fsFliSgzixPztzcISXpt63e9a161V1bPUhBSvviSx4xJwa SSHhQrt7EB2NnHgP0_DzLtcQvNgTznNBikCF1oJJ9kGZcUBrYf2VLnfpQU mcuWxsArC_2aei67A8cM8Mx8ScJ1Fzk42_G_Ptt1HXXMmzyfMCtbozvvoACftWDQ!!/dl3/d3/L2dJQSEvUUt3QS9ZQnZ3L zZfMEQ0OTdGNTQwR0YyNzBJT1JFUVNBRDJTRDQ!/?WCM_GLOBAL_ CONTEXT=/wps/wcm/connect/sbv_vn/sbv_vn/vn.sbv.currency/vn.sbv.curren cy.profit/vn.sbv.currency.profit1.cnt