POLITIKA FISKALE

LIGJERATA
 HYRJE
 Politika fiskale është politika
shtetërore e konsumit dhe
tatimimit.
 Shteti grumbullon të hyra për
financimin e programeve publike
(politika tatimore)
 Shteti realizonë shpenzime gjatë
realizimit të programeve të
caktuara (konsumi shtetëror)
 Politika fiskale
 Politika fiskale ka të bëjë me
përdorimin e shpenzimeve
qeveritare si dhe zbatimin e
politikës së taksave për të arritur
qëllime të caktuara ekonomike dhe
sociale,
 Qëllimet e politikës fiskale mund të
jenë:
1) Alokative 2) Shpërndarës
 Politika fiskale
 Qëllimi alokativ ka të bëjë me
veprimin e politikave buxhetore të
qeverisë në alokimin e resurseve të
shoqërisë, (ofrimi i të mirave publike,
eksternalitetet etj.),
 Qëllimi shpërndarës ka të bëjë me
ndikimin e politikave buxhetore në
shpërndarjen e të ardhurave të
shoqërisë në mes shtresave të
Politika fiskale
 Qëllimet stabilizuese kanë të bëjnë
me ndikimin e qeverisë mbi
inflacionin, papunësinë, shtimin
dhe zhvillimin ekonomik.
 Buxheti qeveritar dhe
politika fiskale
Buxheti është i përbërë nga pjesë jo
domosdoshmërisht të barabarta:
a) shpenzimet, dhe të
b) të ardhurat
Buxheti shërben që në mënyrë të detajuar
të regjistrohen dhe kontrollohen si
kryerja e shpenzimeve ashtu edhe
realizimi i të ardhurave të planifikuara.
Politika fiskale
 Politika fiskale diskreciale –
shteti ndryshonë normat e tatimit
ose programet e gjertanishme të
konsumit.
 Punët publike (rrugët , shkollat etj.)
 Projektet e punësimit në sektorin
publik
 Ndryshimin e normave të tatimit
 Projektet kapitale
Politika fiskale diskrecionale
Politika fiskale diskrecionale nuk
vepronë menjihere:
 Nevojitet kohë e caktuar për

grumbullimin e informatave për

gjendjen në të cilën momentalisht
gjindet ekonomia (recesioni ose
inflacioni)
 Stabilizatorët automatik
 Stabilizatorët automatik - janë të kyqur
në sistemin fiskal dhe bëjnë stabilizimin e
ekonomisë kombëtare pa ndonjë ndërhyrje
aktive të shtetit
 Ndryshimi automatik i të hyrave nga

tatimet
 Pagesat e transferuara
 Stabilizatorët automatik
Pagesat pët të papunësuar Të hyrat tatimore
Pagesat e transferuara dhe të
hyrat shtetërore

Deficiti Suficiti buxhetor

buxhetor

0 Y2 YE Y1
GDP reale
Politika fiskale ekspanzive:
rritja e konsumit shtetëror
LRAS
SRAS •• Shteti është në
Niveli i përgjithshëm i cmimev

recesion, outputi
dallohet nga ai
potencial
•Rritja e G do ta lëvizë
P AD në të djathtë dhe
E1
do të ndikojë në rritjen
Recesioni
e GDP kah punësimi i
plotë.
AD1

0 Y Yp
GDP reale
Politika fiskale restriktive:
zvogëlimi i konsumit
shtetëror
LRAS • Në rastet e ekzistim
presioneve inflatore
Niveli i përgjithshëm i cmimev

SRAS1
Duhet përdorur politi
fiskale restriktive
Zvogëlimi i G, do të
P E1 ndikojë në zvogëlimi
AD dhe do ta lëvizë
majtë, do të zvogëlo
prodhimi dhe ate në
nivelin e atij potencia
AD1

0 Y Yp
GDP reale
Buxheti
 Buxheti paraqet pasqyrimin e të ardhurave të
planifikuara dhe shpenzimet e shtetit
 Buxheti i shtetit është një akt me të cilin
vlerësohen të ardhurat dhe të hyrat, si dhe
përcaktohen shpenzimet dhe të daluarat për
një vit, në pajtim me legislacionin në fuqi.
Buxheti përbëhet nga pjesa e përgjithshme
dhe ajo e vecant.

 Buxheti mund të përcillet përmes

përmbajtjes së programit (arsimi,
shëndetësia, mbrojtja...
 Buxheti mund të përcillet edhe përmes
Buxheti
 Suficiti buxhetor – shpenzimet
buxhetore janë më të vogla se të hyrat
buxhetore
 Deficiti buxhetor – shpenzimet
buxhetore janë më të mëdha se të hyrat
buxhetore
 Buxheti i ekuilibruar – shpenzimet
buxhetore janë të barabarta me të hyrat
buxhetore
Financimi i deficitit

Qeveria financonë deficitin buxhetor duke

emituar dhe shitur obligata
 Obligatat ja shet individëve në shtetin e

vet ose individëve jashë shtetit, e në

disa raste edhe Bankës Qendrore.
 Obligata – paraqet premtimin e shtetit

të caktuar se pronarëve të obligatave

do të ja paguaj parat në afatin e caktuar
në obligatën e emituar.
Buxheti
 Qëllimi ekonomik i buxhetit është:
 A) ndarja në mes të konsumit privat
dhe atij shoqëror
 B) ndikonë në ofertën e faktorëve të
prodhimit (puna, kapitali)
 C) realizimi i qëllimeve
makroekonomike
Borxhi shtetëror
 Borxhi i brendshëm
 Hyrja borxh e qeverisë në kuadër të
teritorit të saj
 Borxhi i jashtëm
 Hyrja borxh e qeverisë jashtë vendit
Politika fiskale
 A do të ndikojë gjithëherë rritja e
normës së tatimit në rritjen e të
hyrave tatimore
 Për të mbuluar deficitin e buxhetit,
qeveria mund të ndjekë dy rrugë:
 Të shtypë (emitojë) para,
 Të marrë hua nga publiku (ose nga
vendet tjera)
 Pollitika fiskale që realizohet
përmes veprimit aktiv të qeverisë
quhet politikë fiskale aktive dhe e
njejta mund të jetë zgjeruese ose
kufizuese.
 Edhe politika fiskale automatike
mund të jetë zgjeruese ose
kufizuese.
 Në teorinë dhe praktikën
ekonomike dallojmë katër lloje të
politikave fiskale:
 Zgjeruese aktive
 Kufizuese aktive
 Zgjeruese automatike
 Kufizuese automatike
Efektet e politikës fiskale
LRAS
SRAS
Politika fiskale
Niveli i përgj. i çmimeve

ekspanzive ndikonë
lëvizjen e AD1 në
P3 E2
E3
AD2
P2
P1
E1 Për shkak të efektit të
kufizimit AD
zvogëlohet në AD3
AD2
AD3
AD1

0 Y1 Yp Ekulibrimi është nën

Y2 GDP potenciale, pasi
GDP reale ekzistonë recesioni