Você está na página 1de 31

Kuatia moñe’êrâ guaraníme

HAI, ÑEMOÑE’Ê HA MBOSA’Y HAGUÂ

Jorge Román Gómez


(El Kunumi)
Apohára

Ituzaingó – Corrientes
Argentina
Kuatia moñe’êrâ

KO’ÊJU
HAI, ÑEMOÑE’Ê HA MBOSA’Y HAGUÂ
Para escribir, leer y pintar

Jorge Román Gómez – El kunumi


Ohai ha omoha’angaha

Hova tembiapo: Jorge Román Gómez

25 jasypo 2006
Ituzaingo – Corrientes
Aníke ñande resarái
ñande rapógui
amo oiko ñande ypykue
ava sapukái
ombopu ñande py’a
karuguápe ha ka’aguýpe
oikóva gueteri
pe guarani mbarete
oñembohéra karaiete
yvyra ha yvytu
oñangareko ñe’êre
okañy’ÿ hagûa ára pukuévo
aníke pepytu’u tapicha
memby kuéra oikuaava’erâ
itaju guaícha ñane ñe’ê
overa ñande jurúpe
máramo mba’e vairâ
tapia mba’e iporâvarâ

Jorge Román Gómez


El kunumi
1 peteî

Jajokuaa haguâ
Para conocernos

che réra: mi nombre es


mba’éichapa nde réra: como te llamas?
Che ru héra: mi papá se llama
2 mokõi
Amoñe’ê ha amoimba
Leo y completo

Ñemongeta
- Mba’éichapa nde réra
- Che réra ……………
-Mba’éichapa héra nde sy
- Che sy héra .................
3 mbohapy

Maitei

 Maitei nde sýpe

 Che maitei nde rúpe

Ambue maitei

 Mba’éichapa ne ko’ê ____________ che ko’ê


porâ
Como amamneciste ?
amaneci bien

 Mba’éichapa nde pyhareve _______ porâ ha


nde
Como estas esta mañana ?
bien y tu

 Mba’éichapa nde asaje __________ che


asaje porâ

 Mba’éichapa nde ka’aru _________ che ka’a-


ru porâ
Como esta tu tarde mi
tarde es buena

 Mba’éichapa nde pyhare ________ che py-


hare porâ
Como esta tu noche mi
noche es buena

4 irundy

Ambojoaju
Uno
5 po

Aipapa po peve (cuento hasta 5)


6 poteî

Aipapa ha ahai
Cuento y escribo

7 pokõi

Sa’y kuéra - colores


Morotî

Pytâ Hovy
Sa’yju

Ambosa’y - pinto
8 poapy

Mba’éichapa ja’e yo tengo, tu tie-


nes, el tiene guaraníme
9 porundy

Amoñe’ê ko’â ñe’êjoaju


Leo estas oraciones

1. Nde ru oguereko mokõi jagua hû


Tu papá tiene dos perros negros
2. Che areko irundy kure
Tengo cuatros chanchos
3. Ha’e oguereko peteî yvoty pytâ
El tiene una flor roja
4. Nde reguereko mbohapy ovecha morotî
Tu tienes tres ovejas blancas
Amoimba - completo

Juan oguere-
ko
…………………… 1

Che rú ogue-
reko …………………….
2
Luis oguere-
ko …………………….
5
Nde reguere-
ko …………………….
3

Che areko
……………………. 4
10 pa

Japurahéi

Che areko
(apohára Jorge Román Gómez)

Che areko peteî jagua


che areko peteî jagua
nde reguereko mokõi yvoty
che sy ndoguerekói mba’eve

Che areko po mbarakaja


Che areko po mbarakaja
che ru oguereko irundy guyra
Nde ndereguerekói mba’eve

Nde reguereko mbohapy ovecha


nde reguereko mbohapy ovecha
che sy oguereko hetaite kure
ha che ndaguerekói mba’éve

Che areko peteî jagua


nde reguereko mbohapy ovecha
ha’e oguereko mokõi yvoty
che ru ndoguerekói mba’eve
11 pateî

Japurahéi
12 pakõi

Che rete – mi cuerpo

( tete – hete )
13 paapy

Amoimba ha ambosa’y
Completo y pinto

juru: boca; tî: nariz; nambi: oreja; tesa: ojo; Tâi: diente;
akârague: pelo; ajúra: cuello
14 parundy

Ambojoaju
uno

akâ
nambi
py
hâi
Ku’a tî
jyva
syva juru
akâra-
gue

Aheka pokõi ñe’ê oîva cheretépe busco


7 palabras que estan en mi cuerpo
a k â v t j n
e m g s n p a
s o ñ h i y m
mb j u r u s b
y u ñ â nd h i
k nt p m ê e n
õ m y j p s k
p o r s t a m
t e o k r p v
m v a j u r a
15 papo

Che rogaygua
Mi familia

Che sy héra Ramona ha che ru héra Antonio


Mi mamá se llama Ramona y mi papá Antonio
Che jarýi ha che taita oikóva Ytusaingópe
Mi abuela y mi abuelo viven en Ituzaingo
Taita omba’apo ñúme ha che jarýi ojapo chipa
oñemu haguâ
Mi abuelo trabaja en el campo y mi abuela hace chipa
para vender
Che avy’aite che rogaygua ndive
Soy feliz con mi familia
16 papoteî

Aporandu ha ambohovái
Pregunto y respondo
 Mba’éichapa héra nde jarýi
…………………………………..

 Mba’éichapa héra nde taita

………………………………….

 Mamópa omba’apo nde ru


…………………………………..

 Mba’éichapa héra nde sy

………………………………….

Amoimba - completo
17 papokõi

Che róga
Mi casa
( óga – hóga )
Che róga oguereko mokõi ovetâ
Mi casa tiene dos ventanas
Nde róga oguereko peteî okê
Tu casa tiene una puerta
Ko óga oguereko ogyke hovy
Esta casa tiene pared azul
Che róga oguereko ogahoja pytâ
Mi casa tiene techo rojo

18 papoapy

Ambojoaju
uno
Ahai mba’éicha che róga – escribo como es
mi casa
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………

19 paporundy
ko: este; pe: ese; amo: aquel

20 mokõipa

Amoñe’ê ha amoha’anga – leo y dibujo


Ko kure ipiru – este chancho es flaco
Pe apyka chemba’e – esa silla es mia

Amo mitâ oñembosarái – aquel niño juega

21 mokõipa peteî
Pu’ae jurugua – vocales orales
a Anguja
ratón

e Eiru
abeja

i Itapu
campana

o Óga
casa

u urutau

y Yvoty
flor

22 mokõipa mokõi
Aheka che rógape mba’e
oñepyrûva ko’â pu’ae ndive – busco
en mi casa cosas que comiencen con estos sonidos

………………………………………………
………………………………………………
………………………………………………
a
………………………………………………
………………………………………………
e ………………………………………………

………………………………………………
i ………………………………………………
………………………………………………

………………………………………………
o ………………………………………………
………………………………………………

………………………………………………
u ………………………………………………
………………………………………………

………………………………………………
………………………………………………
y ………………………………………………

23 mokõipa mbohapy
Aheka ko’â ne’ê
Busco estas palabras

Kuatia – hû – óga – mitâ – arai – kuarahy


– kururu –

py – puka – tî

h û mb h ñ a t p l k
t nd r p v r n y v u
m r t î m a g h r a
h p j u mb i nt t k t
m i t â s nd j m u i
r ñ k u r u r u a a
nt o ñ ê t h r ñ r h
h p u k a v ó h a g
v k y v nt m g j h n
p u k a h r a n y j

Ama’ê ko ta’anga ha ahai – miro este dibujo


y escribo

1 – Mboy po ahecha: …….


Cuantas manos veo
2 – Mboy tî ahecha: ………
cuantas nariz veo
3 – Mboy hesa ahecha:……
cuantos ojos veo
4 – Mboy juru ahecha:……
cuantas bocas veo
5 – Mboy syva ahecha:……
cuantas frentes veo
6 – Mboy jyva ahecha:……
cuantos brazos veo
7 – Mboy nambi ahecha:….
Cuantas orejas veo
24 mokõipa irundy
Ambosa’y ha ha’e mba’e sa’y
osê
Pinto y digo que color se forma

Ajapo ko Katia ñe’ê guaraníme


1. Corrientes he’í Ley 5598pe guarani ha’eha, ko tetâ ñe’êtee castella-
no ndive.
2. Oipytyvô haguâ Ituzaingógui Ñe’êkôi Tekombo’épe.
3. Oipytyvô haguâ umi moñe’êhára guarani ñe’êmegua, mbo’ehára, te-
mimbo’e, ha ambuéva ndoguerekóiva peteî kuatia ko ñe’ême omoñe’ê
haguâ térâ oñemoaranduve.
4. Umi avápe guarâ oguahêva Corrientespe oporandúva oîpa kuatia
guaraníme.
Jajojuhu ambue kuatiápe KO’ÊJU.
Jorge
Román Gómez
El
Kunumi
ap
ohára
25 mokõipa po

Ko’êju 1
kuatia moñe’êrâ guaraníme. Hai, ñemoñe’ê ha mbosa’y
haguâ

ambue tembiapo
Lengua Guarani. Introducción a la lectura, escritu-
ra y pronunciación
Las aventuras de Súper mandi’o (Declarado de
Interés Municipal en la Ciudad de Ituzaingó – Corrientes)
Arrimando los esteros. Poesías con rimas
Jeruti saite. Kuatia ñe’êpoty guarníme ha castellano-
pe
Revista de divulgación cultural “Ko’ê porâ”
Ko’êju – kuatia moñe’êrâ guaraníme. Ñemoñe’ê ha
mbosa’y haguâ
Ko’êju 1 - kuatia moñe’êrâ guaraníme. Hai, ñemo-
ñe’ê ha mbosa’y haguâ
Ko’êju 2 - kuatia moñe’êrâ guaraníme. Hai, ñemo-
ñe’ê ha mbosa’y haguâ
Ko’êju 3 - kuatia moñe’êrâ guaraníme. Hai, ñemo-
ñe’ê ha mbosa’y haguâ
Composiciones musicales para niños.
Carpincho Tincho. Che mandu’a porâite. La fiesta de
San Juan. Ejumína chamigo taraguípe. La taza de leche.
El esquercero. Kururu kyra. América Latina. Río Paraná.
Mitâ’i correntino. Mundo Feliz.
CD: Con Alma de niño

Página web acerca de la lengua guarani en el sitio www.edu-


car.org/kunumi (Declarado de Interés Municipal en la Ciudad de Itu-
zaingó – Corrientes)

Você também pode gostar