Ayas Paşa'nin Bi̇r Yillik Bütçesi̇

OSMANLI DEVRNDE XVI.
YZYILDA ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN BR YILLIK BTES

Prof. Dr. Dndar AYDIN* GR I-BUNDAN NCE NEREDLEN OSMANLI BTELER Osmanl Devleti'nde, bugnk Maliye Bakanl'nn grevini yapan defterdarlk tekilat, devlet btesi olarak kabul edilen ve bir yllk gelir ile gideri gsteren cetvelleri hazrlad. Bu cetveller; bugnk btelerden ekil ve uygulama bakmndan farkl olmakla beraber, bunlar gelir ve giderleri gstermeleri ynnden yine bte zellii tayorlard. Devletin mali gcn gsteren bu cetvellerden bazlar, Prof. mer Ltfi Barkan tarafndan neredilmitir1. Barkan, devlet btesinde yer almad halde yine devlete ait baz zel kurumlarn gelir ve giderlerini gsteren muhasebe bilanolar ve muhasebe defterlerini de yaynlamtr2. Ayn ekilde Do. Dr. Halil Sahilliolu da, XV. yzyl sonlarna ait darphane mukataalar* Atatrk niversitesi Fen-Edebiyat Fakltesi, Tarih Blm retim yesi. 1- a- "H.933-934 (M.1527-1528) Mali Ylna AAit Bir Bte rnei", stanbul niversitesi, ktisat Fakltesi Mecmuas, c.15, No:l-4, ss..., b-, "H., 954-955 (M. 1547-1548) Mali ylna Ait Bir Osmanl Btesi", .. ktisat Fakltesi Mecmuas, Ekim 1957Temmuz 1958 c.15, No: 1-4, ss. 219-276; c-"H.974-975 (M. 1567-1568) Mali Ylna Ait Bir Osmanl Btesi, ., ktisat Fakltesi Mecmuas, c. 19, Ekim 1957-Temmuz 1958, No.14, ss.277,332; d-"H. 1079-1080 (1660-1670) Mali Ylna Ait Bir Osmanl Btesi ve Ekleri", .. ktisat Fakltesi Mecmuas, c.17, Ekim 1955-Temmuz 1958, No: 1-4, ss.225303.; e-H.1070-1071 (1660-1661 "Tarihli Osmanl Btesi Ve Bir Mukayese" .. ktisat Fakltesi Mecmuas, c.17, Ekim 1955-Temmuz 1556,No:l-4. 2- a-Fath Cami ve mareti Tesislerinin 1489-1490 Yllarna ait Muhasebe Bilanolar, .. ktisat Fakltesi Mecmuas, c.23, Ekim 1962-ubat 1963, No.1-2, ss.297-314; bAyasofya Camisi ve Eyp Trbesinin 1489-1491 Yllarna Ait Muhasebe Bilanolar, .. ktisat Fakltesi Mecmuas, c.23, Ekim 1962-ubat 1963, No.1-2, ss.342-379; c-Saray Mutfa'nn 894-895 (1480-1490) Ylna Ait Muhasebe Bilanosu, .. ktisat Fakltesi Mecmuas, Ekim 1962- ubat 1963, c.23, No.1-2, ss. 380-397.
394
DNDAR AYDIN
nn durumu konulu bir aratrmasn neretmitir1. Ayrca Sahilliolu, "Osmanl daresi'nde Kbrs'n lk Yl Btesi"ni, 1967 ylnda yaynlamt4. Bteler konusunda yaplan etdlerin gayesi olarak unlar sylenebilir: "Devre ait tipik baz "bte" numunelerini asl ekilleriyle ve tam olarak tesis ve tertip ederek ortaya koyduktan sonra, bu cetvellerin ihtiva ettii rakamlar arasndan Osmanl mparatorluu'nun mal nizam ve tekilatn tetkik ve muhtelif devirlerde tabi bulunduu iktisadi ve mal konjonktr ve buhranlarn seyir ve mahiyetlerini zaman iinde mukayese ve izah etmeye almak5, kurum bilanolar, muhasebe defterleri ve Osmanl bteleri konusunda aratrma ve inceleme yapacaklara kolaylk salamak ve yol gstermektir. Halil Sahilliolu "Osmanl daresi'nde Kbrs'n lk Yl Btesinde; Osmanl btelerini, bunlarn zelliklerini, bte yapan eyaletleri ve eyalet btelerinin zelliklerini "Giri" blmnde aklam ve bte defterini, btenin blmlerini, bte balnn tahlilini, btenin sorumluluunu, bte dnem uzunluunu izah etmi ve arkasndan bte gelir kaynaklarn, gider fasllarn, ayn ayr ait olduu meblalaryla ortaya koymutur. Biz de bu nerimizi yaparken Halil Sahilliolu'nun "Kbrs Btesi"nde takip ettii metodu kullanmakla birlikte, ayrca bu konuda . Ltfi Barkan'n belirtilen btn yaynlarndan da faydalandk. AY AS PAA BTESNN ZELLKLER 1- BTENN DEFTER Yayna hazrladmz bu btenin defteri, stanbul'da, Babakanlk Osmanl Arivi'nde, eski dzenlemeye gre, Kamil Kepeci Tasnifi'nde 1865 numarada kaytl bulunmaktadr. Bu defter, Arap
3- bkz. Bir Mltezim Zimem Defterine Gre, XV. Yzyl Sonunda Osmanl Darphane Mukataalar, .. ktisat Fakltesi Mecmuas, c.23, Ekim 1962-ubat 1963, No.1-2, ss. 145-128. 4- Osmanl daresinde Kbrs'n lk Yl Btesi, Trk Tarih Kurumu, Belgeler, Trk Tarih Belgeleri Dergisi, c.IV. 1967, Say 7-8, ss.1-3. 5- Barkan, Prof. mer Ltf, Osmanl mparatorluu Btelerine Dair Notlar, .. ktisat Fakltesi Mecmuas c.17. Ekim 1955-Temmuz 1956, No:l-4 s.193.
OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...
395
yazs ve rakamlar ile yazlm olup, takriben 15x35 santimetre boyutlarndadr. Defter 17 sahifeden ibaret olup, metin defterin 4-17. sahifelerini doldurmutur. Bu bte defterinin mikrofilmi, doktora almam srasnda alnm ve ieriinin genel bir deerlendirmesi yaplmt. Daha sonra belgenin tmn yaynlamay dndm. Ancak birtakm glkler sebebiyle mmkn olmayp, bugnlere kalmtr. 2- BTENN BLMLER a- Btenin Bal Bte balnda u unsur bulunmaktadr. 1- Btenin ad, 2- Btenin sorumlular, 3- Btenin dnem uzunluu. imdi bunlar srasyla tahlil etmee alalm. 1- Btenin Ad: Balkta btenin ad yle belirtilmitir: "Defter-i Varidat ve hracat- Hzane-i Hazreti Paa, Mimiran- Vilayet-i Erzurum..." Btenin adn, "Erzurum Vilayeti'nin Beylerbeyisi Paa Hazretlerinin Hazinesinin Gelir ve Gider Defteri" eklinde bugnk dile evirmek mmkndr. te yandan, btenin orijinal ad, mer Ltfi Barkan'n yaynlam olduu Osmanl devlet bteleri ve Halil Sahilliolu'nun nerettii Kbrs Btesi'nin adlar ile benzerlik gstermektedir6. Dier taraftan, bte adnn tetkikinden, bu bteyi Erzurum Beylerbeyinin tanzim ettirmi olduu anlalmaktadr. Dolaysyla bu btenin, beylerbeyinin zel btesi olduu neticesine de varlr. Fakat ne btenin adnda, ne de btenin herhangi bir yerinde bu beylerbeyinin ad aklanmamtr. Bununla beraber, biz, "Btenin Dnem Uzunluu" blmnde yer alan tarihler arasnda, Erzurum'da beylerbeyi olarak Ayas Paa'nn, bulunduunu tespit ettik. Erzurum Beylerbeylii ve Tekilat konusunda hazrladm doktora tezimde, Onun hakknda bir blm bulunmaktadr7. Orada6- Mesela bkz. Barkan'n; 1079-1080 Mali Ylna ait Osmanl Btesinin ad, "Icmal-i Erkaam- Varidat ve Mesarif-i Hzane-i Amire..." eklindedir. Bkz. ktisat Fakltesi Mecmuas, e.17 s.225; 954-955 Mali Yl Btesi, "Muhasebe-i Varidat ve Mesarif-i hazine-i Amire"..., bkz. ktisat Fakltesi Mecmuas, c.19, s. 237; 974-975 Mali Yl Btesi "cma-i Muhasabe-i Varidat ve Mesarif-i Hazine-i Amire"..., ktisat Fakltesi Mecmuas, c.19, s.298; Bkz; Halil Sahilliolu, Kbrs Adas Btesi "Muhasebe-i Varidat ve Mesarif-i Hzane-i Cezire-i Kbrus...", Tk Tarih Kurumu, Belgeler, c.IV (1967) Say:78, s. 20; 7- Bkz. Erzurum Beylerbeylii ve Tekilat, kurulu ve Genileme Devri (15351566), Baslmam Doktora Tezi, Erzurum 1972, ss.l 10-120.
396
DNDAR AYDIN
ki bilgileri baka kaynaklardakilerle takviye ederek, Ay as Paa hakknda ksaca bilgi vermek istedik. Bu, O'nun btesinin daha iyi anlalmasn salayacaktr. Ayas Paa, Arnavut asll olup, III. Murad devri vezir-i azamlarndan mehur Koca Sinan Paa'nn aabey isidir8. Osmanl saraynda yetierek, 30 Ocak 1541 tarihinde Teke Sancakbeyliine gnderilmitir. 1544 ylnda Badad Beylerbeyliine tayin olunarak "paa" olmutur. Burada iken, Basra Seferi'ndeki yararlndan dolay, bir ara kendisine vezirlik verilmitir. Badat'tan, ubat 1549'da Diyarbekir'e, oradan da, 17 Mays 1553 tarihinde Erzurum'a tayin olunmutur9. Ayas Paa'nn Erzurum Beylerbeyiliindeki ilk yllar, Kanuni Sleyman'n rana yapt Nahivan Seferi'nin hazrl ve bu seferin sonlarnda ise anlama hazrlklar ile gemitir10. Bu arada, ah Tahmasb ve vezirlerine gnderdii etkili mektuplar ile barn yaplmasnda ve ayrca elilerin geli-gidilerinde nemli bir rol oynamtr". Bylece, 8 Recep 962 (29 Mays 1955) tarihinde, Amasya Antlamas ile bar salandktan sonra, iki devlet arasnda yirmi yl akn bir sulh devri balamt12. Bu sulh devri ile birlikte, Erzurum sancaklarnda, zellikle snra yakn olanlarnda, bir imar-iskan ve yeniden dzenleme, hatta bir refah devri balamtr13. Esasen Ayas Paa'nn btesi de, bu bartan yedi gn nce balayarak, bar devrinin ilk yln kapsamaktadr14. Ayas Paa, ahzadeler arasndaki saltanat mcadelesinde, nce ehzade Mustafa15'nn, onun ldrlmesinden sonra da Bayezid'in
8- Bkz. Turan erafettin, Sinan Paa (Koca) .A. 9- Bkz. Babakanlk Osmanl Arivi, (BOA), Maliye Defteri, No: 17642, s. 300 vd.; Ayrca bkz. Aydn, Dndar, Doktora, ss. 110-120. 10- BOA, Ali Emiri Tasnifi, Kanuni Devri, Vesika, 22 ve 300; Ayrca tafsilat iin bkz. Aydn, Dndar, Erzurum Beylerbeylii, ss. 110-113; 11- Bkz. Celal-zade, Mustafa Efendi, "Tabakat'l-Mematik ve Derecat'l- Mesalik, Sleymaniye Ktb., Fatih Yazmalar No: 4422, vr. 372-a ve 383-a vd. ve 480-b; brahim Peevi, Tarih-i Peevi I, stanbul 1283, ss. 316, 322 ve 324; Kr. Gkbilgin, M. Tayyb, Sleyman I., A.; Ali, Knhl-Ahbar, Dil ve Tarih Corafya Fakltesi Ktb., . Sain Sencer Yazmalar No: 1783, vr.63-a. 12- Uzunarl, Ord. Prof. . Hakk, Osmanl Tarihi II, c 1949, s. 349. 13- Tafsilat iin bkz. Aydn, Dndar, Erzurum Beylerbeylii s. 115 ve not 328-332. 14- Kr. Ayas Paa Btesi, BOA. KPT. 1865, s. 4 bte bal dnem uzunluu. 15-Bkz. Ayas Paa Btesi, Metni, BOA. KPT. 1865, Sultan Mustafa'nn adam s.4. ve gider (A.III. 2-a).
OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.
397
tarafn tutmu, fakat her iki ehzade gibi, baht yaver gitmeyerek, nce bu suundan dolay azledilmi, sonra mansb ve hayatnn ibka edilmesi iin gittii Diyarbekir'de, 1559 ylnda padiahn emri ile ldrlmtr16. Kaynaklarda Onun hangi ay ve gnde ldrldne dair kesin bilgi yoktur. Fakat, 27 Kasm 1559 tarihli bir ariv belgesinde, ilgililere, Erzurum Beylerbeyi iken len Ayas Bey'in develerinin17 mir iin zaptolunmas emredildiine gre s , O'nun bu tarihten ksa bir sre nce ldrlm olduu dnlebilir. Busbecg, O'nun iki olu ile birlikte ldrldn belirtiyor19. Ali ise, bu konuda suunun bulunmadn, ayrca kendisinden edepli ve kapsnn kalabalk olduunu yazyor20. Nitekim, nerettiimiz bu btede, kullarna verilen mevacibin okluu, li'yi dorulamaktadr21 . 2- Btenin Sorumlular: Bte balnda btenin sorumlularna u ekilde yer verilmitir:" der tahvil-i fahrl-emasil vel-akran Gazi Kethda ber mceb-i defter-i mfredt- zema-y mezkrn..." Burada ismi geen Gazi Kethda'nn ve aada adlar ile grevleri belirtilecek olan zaimlerin, mfredat defterlerindeki kaytlara uygun olarak bteyi dzenlemekten birinci derecede sorumlu olduu anlalyor. Gazi Kethda; beylerbeyinin beylerbeylikte grev yapan kethdas olup, ayn zamanda Ayas Paa'nn her trl zel ilerini
16- Bkz. Turan, erafettin, Kanuni'nin Olu ehzade Beyazid Vak'as, Trk Tarih Kurumu Basmevi, Ankara 1961, ss.l 15 134-135; Aydn Dndar, Erzurum Beylerbeylii... ss. 117-119. 17- Ayas Paa'nn develeri ve devecileri iin bkz. Bte Metni, s. 11, ve gider (AB1-4) 18- Bkz. BOA. MD. 3, s. 193; Aydn, Dndar, Erzurum Beylerbeylii... ss. 118-119 ve not 252. 19- Bkz. Busbecg, Trk Mektuplar, Trc. H.C. Yaln, stanbul, 1939, s. 215. Buscbesg, bunlarn adlarn bildirmiyor. Biz, Ayas Paa'nn, Mehmed, Mustafa ve Mahmud elebi olmak zere olunun isimlerini tespit ettik. Bunlardan Mehmed ile Mahmud'un sancakbeyliklerinde bulunduklar bilinmektedir. Mahmud elebi'nin ise, 14 Nisan 1563 tarihli vesikaya gre, hayatta olduu ve Saray- hmayunda ulufeli mteferrika olarak grev yapt grlyor. Bkz. BOA. KPT. RD. 218, s. 134; BOA. KPT. RD. 1866, s. 108; Ayrca Aydn, Dndar, Erzurum Beylerbeylii s. 119 ve not 253. Burada Ayas Paa'nn dier akrabalar hakknda da malumat verilmitir. 20- Bkz. Knh'l-Ahbar vr. 102b.-103a, bkz. ayrca Aydn, Dndar, Doktora, "Beylerbeyinin Dairesi halk, ss. 163-168. 21- Bkz. Ayas Paa Btesi, BOA. KPT. 1865, s.10 ve gider (AB.I.).
398
DNDAR AYDIN
yapan ve yrten adamlarnn da amiri durumundadr22. Ayrca "der tahvil-i Gazi Kethda" eklinde bir tabir kullanlm olmasndan, onun, Ayas Paa'nn haslarnn gelirlerini toplatmaktan, muhasebesini yapmaktan, haslar mukataalarn denetlemekten sorumlu olduu manas karlabilir. nk, tahvilin bir baka manasnn da "mukataay elde tutma zaman" olduu bilinmektedir. Btenin ikinci derecedeki sorumlular ise, herbiri, paann haslarnn bulunduu yerlerde, "haslar zeameti" ad verilen, belirli has mntkalarn emanet yoluyla zapteden23, gelirlerini toplayan, bunlarn muhasebe defterlerini hazrlayan zaim veya subalardr. Bu zaimler bte metninde srasyla yle yer almtr: 1- Nefs-i Erzurum'da, Mustafa Suba 2- Erzincan'da, Dud habib (Suba) 3- Bayburd'da, shak Suba 4- Kuruay'da, Hasan Suba 5- Kemah'ta, Ali Suba ve Hsrev Suba 6- spir'de, Hseyin Suba, Bayram Kethda ve Sleyman Suba 7- Pasin'de, Keyvan Suba, 8- Tercan'da, Tursun Suba, 9- Tortum'da Timur Suba 10- Kelkit'te, Ferhat Divane 11- Erzurum'da "cebelyan" ad verilen ve beylerbeyi haslarna dahil edilen bir grup grevlinin yar adet-i anam vergisini toplamakla grevli Veli Suba. Bu izahattan anlalaca gibi, Kemah'ta iki, ispir'de iki suba ve bir kethda bulunmaktadr. Bunlar da, kendi mfredat derlerlerinde yazlanlardan sorumlu idiler.
22- Beylerbeyinin, ayrca devlet merkezinde zel ve resm ilerini takip etmekle grevli bir kethdas daha vard. Buna, "kap-kethdas veya Dergah- Ali Kethdas deniliyordu. 23- Bkz. Bte metni, s.5 (B-I), s. 6 (B-II) s.6. (B-III), B-IV); s.7 (B-V), (B-VI); (BVII); s.8 (B-VIII); (B-IX), (B-X);
399
3- BTENN DNEM UZUNLUU Bte balnda bu ksm yle yer almtr: "Elvakic fi gurrei Receb sene 962 ila gayet-i Cemaziyelahir min uhr-i sene 964". Bu metinden, btenin 962 Recebi'nin 1. gn (22 Mays 1555) balayp, 964 Cemaziyelahirinin son gnne (29 Nisan 1557) kadar devam ettii anlalmaktadr. Bu duruma gre, btenin dnem uzunluunun 709 gn srd grlyor. Buna karlk, mer Ltf Barkan'n devlet btesi 354, Halil Sahilliolu'nun beylerbeylik btesi 365 gn srmektedir. Bu durum, Ayas Paa btesinin "bte sonu tarihi"nde bir hata olduu kanaatini uyandrmtr. Bu sebeple, btenin ana balklarnn hepsi tek tek incelenmi ve bte sonu tarihlerinin 963 Cemaziyelahirinin son gnne rastlad grlmtr. Ayn balklardaki bte balang tarihlerinin ise Ayas Paa Btesinin Ana balnn tarihi ile ayn olduu tesbit edilmitir24. Bte balndaki bte sonu tarihinde tespit edilen bu hata, tarafmzdan 963 (10 Mays 1556) eklinde dzeltilmitir. Bu dzeltmeden sonra, btenin dnem uzunluunun 1 Receb 962 ila 29/ 30 Cemaziyelahir 963 (22 Mays 1555-10 Mays 1556) olmak zere, 354 gn srd kabul edilmitir. Buna gre, Barkan'n btesi gibi, Ayas Paa'nn btesi de, her yl 11 gn erken gelen ay takvimine gre dzenlenmitir. AYAS PAA HAZNESNN GELR KAYNAKLARI VE GDER FASILLARI 1- GELR KAYNAKLARI Ayas Paa'nn btesinde, dier Osmanl btelerinde olduu gibi25, gelir kaynaklar "Asl- Mal" bal altnda gsterilmitir. Bu btede Paa'nn bir yllk geliri 2.198.996 akeyi buluyordu. Bu mebla, balca iki kaynaktan geliyordu. Bu kaynaklar bte defterinde ayr ayr gsterilmitir: Yaplan masraflar ise Halil Sahillio24- Bkz. Bte metni, s.5, Erzurum; s.6, Erzincan, Bayburd, Kuruay; s.7, Kemah, spir, Pasin; s.8, Tercan, Tortum, Kelkid; haslar mahsul; s. 9. An mahsl-i nakdiye-i... Paa; Mahsul-i Celelyan; s.10; Vuzia minzalike vs. s. 12, s.13,14 ve 15. 25- Bkz. Yukarda bahsedilen Barkan ve Sahilliolu'nun nerettikleri bteler.
400
DNDAR AYDIN
lu'nun belirtmi olduu gibi, "bundan" anlamna gelen "minha" yahut "bundan karld" anlamna gelen "vuzca zalike" veyahut "vuzia min zalike" ad altnda toplanrd26. Btedeki gelir ve gider fasllar ile masraf veya harcamalarla ilgili blmlerin iyi anlalmas iin, bizden nce Osmanl btesi neredenler gibi, gerek bte metninde ve gerekse aklamalar blmnde baz dzenlemeler yaplmtr. Bu cmleden olmak zere, bte metninde gelir blm [VARDAT KISMI], ikinci derecede geliri ifade eden "mahsl-i mteferrika" A; buna karlk birinci derecede gelirlerin yer ald "an,il mahsulat" ieren balklar da bte metninde ikinci olarak yazlm olduklar iin metnin dzenini bozmamay dnerek B ile gsterilmilerdir. Ayrca bte aklamas ve metinde grlecei gibi, bunlarn alt balklarnda da bana benzer dzenlemelerin yaplmas gerekmitir.
A- MAHSUL- MTEFERRKA
Burada gelirler bte metinde, "Mahsl- mteferrika, ber mceb-i defter-i mfredat" eklinde yer alm olup, bunlarn toplam 51.813 akedir. Bu gelirler kaynaktan gelmitir. Bunlardan 9.376 ake tutan birinci gelirin-kayna belirtilmemitir. Fakat giderler blmnde aklanaca gibi, ayn gelirin "El-mebicat" bal altnda sekiz ayr kalemde harcamas gsterilmitir. 9.240 ake tutarndaki ikinci gurup gelir, Badad vilayetindeki hammam geliridir. Bu gelirin tamam Basra ehrindeki camie harcanmtr. nc grup gelir ise be kalemde tahsil edilmitir. Bunun 14.120 akesi nceki Kuruay subas Nasuh'un, 8.120 akesi, Bayburd'un eski subas Tursun'un, 3.457 akesi, yine spir'de grevli olan Bayram Kethuda'nn, 1.500 akesi Ayas Paa'nn eski kethdas Sinan'n, 6.000 akesi de, Paa'nn yakn olduu anlalan, Cizre mirlivas Tahir Bey'in muhasebelerinin bakiyesinden salanmtr. Bunlarn taplam, kk hesap hatalaryla birlikte, 33.197 ake tutmaktadr.
26- Bkz. Osmanl daresinde Kbrs'n ilk Yl Btesi, Belgeler, s.3; ayrca bkz. aada verdiimiz fotokopi metni, s.5,7-9; Erzurum Beylerbeylii, s. 157.
401
B. PAA'NIN HASLARINDAN ELDE EDLEN GELRLER Yukarda btenin sorumlular blmnde ksaca yazld gibi, Paa'nn haslarnn bulunduu yerler, mntka mntka "haslar zeametine" ayrlmtr. Bunlar btede ayr ayr u adlar altnda yer almtr: (B-I.) Nefs-i Erzurum Zeameti, (B-II.) Erzincan Haslar Zeameti, (B-III.) Bayburd Haslar Zeameti, (B-IV.) Kuruay Haslar Zeameti (B-V.) Kemah Haslar Zeameti, (B-VI.) spir Haslar Zeameti, (B-VII.) Pasin Haslar Zeameti, (B-VIII.) Tercan Haslar Zeameti, (B-IX.) Torum Haslar Zeameti, (B-X.) Kelkit Haslar Zeameti, (B-XI.) Paa'nn Nakit Paras, (B-XII.) Nsf Cebelyan Mahsl. Bu haslar zeametlerinin adlarn ve yerlerini belirttikten sonra ileyileri ve tekilatlar zerinde ksaca bilgi verelim. Her zeamette subalarn kontrolnde bir veya birka amil, yani ierleri, birer katip, zeametin ilerinin okluuna gre gerektii kadar yardmc personel bulunmakta idi. Bte defterinde, ayrca gelirlerin tahsilinde veya hazineye girmesinde grev alan beylerbeyinin bu i dndaki adamlarnn da isimleri gemektedir. Buna karlk baz zeametlerde katibin bulunup bulunmad hususunda yeterli bilgi yoktur. Bu genel aklamalardan sonra haslar zeametlerinin herbirinin zelliklerine ve gelirlerine gemeden nce btedeki haslar gelirleriyle Ayas Paa'nn haslarnn gelirlerini ve dalmn ve birbirleriyle mukayesesini yapabilmek ve bunlarn daha iyi anlalmasn saalayabilmek iin Ayas Paa haslaryla, dier baz Erzurum beylerbeyi haslarnn yerlerini ve gelir kaynaklarn belirtmekte fayda gryoruz. Ayrca bu haslarla, btedeki gelir kaynaklarnn karlatrlmasn temin iin bir de ek olarak haslar ve gelirler cetveli vermeyi uygun bulduk. Ayas Paa, 1553 ylnda Erzurum Beylerbeyliine tayin edilip greve baladktan sonra, 16 Temmuz 1553 tarihli bir tezkire ile Erzurum Vilayetindeki haslarn arzetmitir. Bu arz ettii haslar hkmete 28 Mart 1554 tarihinde kabul edilerek kesinlemitir27. Bu haslardan, 1.104.149 akesi, nceki beylerbeyi skender Paa tahvi27- BDA. Maliye Defteri (Tevcihat), 17642, s.300; Aydn Dndar, Erzurum Beylerbeylii... ss.155-157.
402
DNDAR AYDIN
linden, 85.000 akesi, Pasin Sancandaki drt kyn vergi gelirinden, 14.000 akesi, Tercan nahiyesinin bad- havasndan ve 6.000 akesi de ayn nahiyetinin Pekeri Ky'nn vergi hissesinden olmak zere 1.209.149 ake tutarnda idi. Bu meblan byk bir blmnn Bte defterimizde adlar geen kaza veya birimlere gre dalm yle idi: Erzurum 103.950 ake, Erzincan 283.753 ake, Bayburd 196.395 ake, Kemah 318.950 ake, Erzincan 283.753 ake, Bayburd 196.395 ake, Kemah 318.222 ake, spir 22.029 ake, Tercan 60.000 ake, Tortum (Ahirik nahiyesinden) 208.000 ake, Kelkit 2.300 ake, Kovanis 1.500 ake, Kuruay ve Pasin'in ise has dalmnda ismi gemiyor. Bu haslarn yekn 1.096.149 ake tutmaktadr. Bu meblan genel haslar miktarndan 113.000 ake eksik olduu grlr. Bu eksik gelirin nerelerden temin edilmi olabileceini tahmin edebilmek iin Ayas Paa'dan nce ve Sonra Erzurum vilayetinde bz beylerbeyilerinin haslarn ve zelliklerini de gstermek faydal olacaktr. Erzurum'da, Erzurum Sancakbeyi'nin 70.000 akelik haslar, burann sancaklnn kaldrlmasndan sonra, nce Padiah haslarna, sonra buras, beylerbeydik merkezi haline gelince, bu mebla, niteleriyle birlikte, 21 Eyll 11546 tarihinde, devaml olarak Erzurum'da oturmaya balayan Erzurum Beylerbeyi Temerrd Ali Paa'ya has verilmitir. Bu 70.000 akelik haslat iinde, 12.000 ake tutarnda anem resmi, 500 ake vaak postu, 2.000 ake bad heva ve crm ve cinayet resmi, 12.000 akelik Tekman Tuzlas da bulunmaktadr. Ali Paa'nn haslarna ayrca Mustafa adl birisinin yla 496.161 akeye kabul ettii mevkufat ve beytl-man geliri ile Erzurum, Erzincan, Tercan ve Pasin haslar emaneti gelirleri, Erzurum vilayetindeki Grci esirleri emaneti geliri, yla 405.000 ake ile mer uhdesinde olan Pasin haslar emaneti, ve yine Pasinde 20.000 ake hasl olan gmi Ky dahil edilmitir28. te yandan 1565 tarihinde beylerbeyi olan ehzade Beyazid'in damad Ali Paa'nn hepsi de bepylerbeylikte olan haslar toplam 1.300.000 ake tutuyordu. Genel olarak bu gelirin kaynaklar u ekilde idi: htisab, hsariye, Damga-i siyah, Mumhane, Boyahane, Meyhane, Serhane, Bozahane, Beytlmal, Anam, Bad- heva ve Arusa28- Bkz. BOA. Maliye Defteri, 1088 ss.40 vd.
403
ne, Yava ve kakun, vaak postu, yaylak, marhasiye', Kuma ve ipek gmr (Erzincan), baz kylerin divani vergi geliri ve baz tuzla iletmelerinin gelirleri; Ali Paa'nn bu haslarnn kaza veya nahiyelere gre dalm ise yle idi: Erzurum, 306.249 ake; erzincan 285.500 ake; Bayburd 181.500 ake; Kemah 267.500 ake, Tercan 83.000 ake; Kelkit 6.000 ake; Kovanis 7.000 ake; Tekman Tuzlas 15.000 ake, Kuruay'n ve spir'in ismi gememektedir. Pasin ve Tortum'da ise haslarnn tam miktar tespit edileme30
mtr . (B-I) Nefs-i Erzurum Zeameti Mustafa Suba'nn tahvilinde olan bu zeametin defterdeki bal teki zeametlerde olduu gibi olmayp "haslar" kelimesi unutulmutur. Ayn ekilde Suba Mustafa'nn zeameti, emanet yoluyla zaptettii de yazlmamtr. Buna karlk iletmenin Erzurum ksmnn Berati ve Hsam adl millerin Tekman tuzlasnn ise Umur ad milin uhdesine verildii belirtilmitir. Yine defterin tetkikinden bu haslar zeametinin drt mukataa iletmesinden ibaret olduu grlr. Bunlardan htisab, boyahane, mumhane gibi Erzurum ehrine ait olanlar mil Hsam'n, Nefs-i Erzurum mntkasnn kyleriyle ilgili vergileri mil Berati'nin, bad- heva gelirleri de, ayn zamanda Tercan Subas olan Tursun Bey'in, Tekman Tuzlas mukataas ise mil Umur'un sorumluluunda idi. Bu mil veya subalarn herbirinin has gelirleri ile ilgili ilerini yrtmek iin zel adamlar bulunduunu belirtmitik. Ayrca defterin tetkikinden Tekman Tuzlas mili Umur'a Mircan adnda baka bir milin yardm ettii anlalyor. Bu zeametten, ehir iletmeleri, Tekman Tuzlas, bad- heva, adet-i anam ve dier mukataalar ile "tebdil-i hasene" gelirleri olmak zere ylda toplam olarak 390.083 ake gelir elde edilmitir. Tekman Tuzlas'ndan tahminen elde edilen 22.375 akelik gelir de bu meblaa dahildir. Burada sz edilen tebdil-i haseneye sadece bu zeamette rastlanlmaktadr. Bilindii gibi, altnn deiimindeki
29- Btn bu vergi terimleriyle dier zira ve ticari vergi tabirleri iin bkz. nalck, Prof. Dr. Halil, Osmanllarda Raiyyet Rsumu, Trk Tarih Kurumu, Belleten, c.XXIII. Ankara 1959 ve Barkan, mer, Ltfi, XV. ve XVI. inci asrlarda Osmanl mparatorluunda Zirai Ekonomi'nin Hukuki ve Mali Esaslar, Birinci Cilt Kanunlar, stanbul, Burhanettin Matbaas, 1943; bilhassa "ndeks"e mracaat edilerek, tabir ve terimlerin metinlerdeki yerleri bulunabilir. 30- Bkz. BOA. TD. 468 s.20; Tafsilat iin Aydn, Dndar, Erzurum Beylerbeylii... ss. 158-160 ve notlar.
404
DNDAR AYDIN
farktan elde edilen ve Barkan ile Sahilliolu'nun nerettikleri btelerde de grlen bu gelirin, teki haslar zeametlerinde olmamasnn sebebi anlalamamtr. Dier taraftan, buradaki hasene tebdili ifadesinden bu sralarda yeni bir altn para bastrld ve bu sebeple eskilerinin toplanm olduu eklinde bir deerlendirme yaplabilir. (B-II) Erzincan Haslar Zeameti Bu zeametin banda Dud-Habib Suba bulunmaktadr. Onun emrinde Ferruhzat adnda bir mil, Cafer adnda bir katip ile Arnavut Mustafa, Zevvak Behram ve Hseyin adlarndaki adamlar almakta ve ileri yrtmekte idiler. Erzincan haslar zeametinin, Nefs-i Erzurum'da olduu gibi, gelirleri salayan kaynaklar belirtilmemitir. Bir yerde sadece, "ake-i zeamet-i Erzincan" denilmitir. Bununla beraber, yukarda beylerbeylik haslar belirtilirken verilen ayrntlardan, Erzincan zeametinin kaynaklar hakknda bir fikir edinmek mmkndr. Bte defterinde zeametten elde edilen toplam gelirin 453.268 ake olduu grlmektedir. (B-III.) Bayburd Haslar Zeameti teki zeametlerde olduu gibi bu zeameti shak Suba emanet yoluyla zaptetmekteydi. Suba'nn Abdi adnda bir katibi Sinan Memi ve Timur adlarnda yardmclar bulunuyordu. Btede zeametin yllk geliri 299.267 ake gsterilmitir. Fakat adet-i anamdan gelen gelir dndakilerin kaynaklan belirtilmemitir. (B-IV.) Kuruay Haslar Zeameti Bte dneminde 158.600 ake gelir getiren bu zeametin banda Hasan Suba bulunuyordu. Katibi ise Memi adl biriydi. Aynca onun yardmclarndan olduu anlalan Katip Mehmed isminde birinin ad da gemektedir. (B-V.) Kemah Haslar Zeameti Bu haslar zeametinde iki Suba ve bir katip bulunmaktadr. Defterde gelirin tahsili ile ilgili yerlerin incelenmesinden, Hsrev Suba'nn Kemah ehrinde bulunan Boyahane, Mumhane, htisab, meyhane ve saire ile etme kynde bulunan Boyahane, Bozahane ve Meyhanenin mukataalarndan sorumlu olduu, Ali Suba'nn
405
ise hububat bahas, ispene, marhasiye ile ilgilendii, Katip Hseyin elebi'nin de katipliin yansra baz gelirlerin tahsilinde subalara yardm ettii anlalmaktadr. Ayrca adet-i anam gelirin de Mehmed, Ali, Karako, Yakub ve Hseyin tahvilinden Tercan subas Tursun Bey vastasyla topland grlmektedir. Bu haslar zeametinin kaynaklarndan elde edilen yllk toplam gelir 375.845 ake tutmaktadr. (B-VI.) spir Haslar Zeameti Bu zeamette ikisi suba, biri kethda olmak zere grevlinin vergi ve resim ilerini yrttn yukarda belirtmitik. Defterde bu grevlilerin nn de "ber vech-i emanet" bu zeameti zapdettikleri belirtilmitir. Bunlardan Bayram Kethda'nn bad- heva, yaylak, kuvvare ve giyah resimleri ve hububat konusuyla ilgilendii anlalyor. Defterde ayrca Bayram Kethda'nn, yiyip saklama manasna gelen, "bel'iyat ve ketmiyaf'ndan dolay veremedii 200 altn tutarndaki 12.000 akelik meblan Hseyin Suba vastasyla tahsil edildii grlyor. Dier taraftan subalar veya kethdann adamlarndan biri vastasyla "ake-i ah vaktinde", 4.III. 1556 gn, 30.000 ake alnd tespit edilmitir. Bunun da, Erzurum zeametinde grlen "tebdil-i hasene" gibi olduu anlalyor. Zeametin dier gelir kaynaklar arasnda meyhane, adet-i anam, ispene ve ireyi sayabiliriz. Btn bunlardan bir ylda 118.020 akelik gelir salanmtr. (B-VII.) Pasin Haslar Zeameti Pasin haslar zeametinde, sorumlu olarak, Keyvan Suba grlyor. Defterde bir de Murad Suba'nn ad gemekte ve anam gelirinden 2.658 ake tutarndaki bir meblan mfredat defterine gre alnd belirtilmektedir. Bu zeametin yllk gelirinin ispene ve adet-i anamla birlikte 19.321 ake olduu grlyor. Pasin zeametinden 16.663 ake ispene alnmtr. Bu miktarda ispene alnabilmesi iin has yerleri iinde birden fazla kyn bulunmas gerekir. (B-VIII.) Tercan Haslar Zeameti Bu haslar zeameti Tursun Suba tarafndan eminlik kaidelerine gre zaptedilmiti. Tursun Subann teki baz zeametlerin geli-
406
DNDAR AYDIN
rinin toplanmasna arac olduunu yukarda belirtmitik. Tursun Suba'ya zeametinde Mehmed adnda bir katip ile, Mustafa Tilki, Ali Divane ve adamlarndan Ramazan'n yardmc olduklar anlalyor. Tercan haslar zeametinin en nemli gelir kaynann Tercan Tuzlas Mukataas geliri olduu grlyor. Buradan be taksitte 110.205 ake topland hesaplanmtr. Dier gelir kaynaklar ise bad- heva, ispene ve adet-i anamdr. Bunlardan adet-i anam dndaki iki kaynan gelirleri toplanrken, Subann yukarda bahsedilen adamlarnn mevaciblerine de el konulduu anlalyor. Zeamette bu kaynaklardan yllk elde edilen gelir toplam 128.585 akedir. Fakat Ayas Paa haslarnda burann geliri 60.000 ake gsterilmitir. Bu duruma gre 68.585 akelik fazla gelir salanmtr. (B-IX.) Tortum Haslar Zeameti Daha yukarda belirtildii gibi, bu zeameti Timur Suba zabdetmitir. Defterde zabt kaydndan sonra dier zeametlere gre farkl olarak unlar yazlmtr, "...ber mceb-i sicil-i kad ve defter-i mfredat- hod ve bema'rifet-i Adil Suba". Buna u ekilde bir mana verilebilir. Bu zeamet Timur Suba'ya kad sicili ve kendisinin muhasebe defterine gre verilmi, fakat buray gerektii ekilde iletemedii iin veya baka bir sebeple iletme hakk Adil Suba'ya devredilmitir. Buna benzer bir uygulama Kelkit zeametinde de grlmektedir. Bununla beraber defterin bu blmnn tetkikinden bu deiik uygulamann baka sebeplerinin olduu anlalyor. Gerekten de bu haslar zeametinde elde edilen gelirler, aada belirtildii ekilde, titizlikle topland gibi, ayrca has gelirlerini verememi almasndan dolay bunlara bedel olarak Timu Suba'nn evine ve maalarna da el konulduu grlmtr. Bu el koymaya paralel olarak zeametten elde edilen gelirler u ekilde toplanmtr. 3.000 akelik birinci gelir kendi tezkiresiyle, her biri alt ake olan ve 1.200 ake tutan 200 kile arpa bahas Ohta kylleri, 7.653 akelik gelir Erzurum kullarndan Mustafa, 6220 akelik hububat sahas ve 22.360 ve 10.500 akelik gelirler Adil Suba tarafndan, Paann hazinesine teslim edilmitir. Ayrca Timur Bey'in borlarna karlk olmak zere 1560 akelik bir, 1800 ve 1320'er akelik iki ulufeleriyle 1800 ake kymet biilen evine Gazi Kethda ve adamlar tarafndan el konulmutur. Zeametin geliri olmas gereken bu meblalarn toplam 57.413 ake tutmaktadr. Paa'nn beratnda Tortum'da 208.000 akelik
407
has bulunduu kaytl olduuna gre, onun, buradaki haslarndan en az yazld kadaryla gelir saladn varsayarak, bu zeametten 150.587 ake zarar edildii grlecektir. (B-X.) Kelkit Zeameti Defterde zeametin Ferhad Divane'nin tahvilinde olduu ve buray emanetle zaptettii yazldktan sonra, bu iin her iki subann mfredat defterlerine gre Hseyin isimli dier bir Subaya devredildii belirtilmitir. Yine defterden zeametin bad- behvasnn bir blmn Hseyin avu isimli birinin, bir blmn de Katip Hilali elebi'nin tahsil ettiini, bu arada, Ferhad Divane'nin defterine gre Ali Cebeci, Sleyman, Mehmed Server, Abdi ve Divane Kurt isimli kimselerin 3.160 ake tutarndaki mevaciblerine el konulduu anlalyor. te yandan, Gkas ve Kelkit adet-i anamnn geliri ksmnda ise zeametin ismi Kelkit ve Gkas Zeameti diye belirtiliyor. Zeametin toplam yllk geliri ise 21.781 ake gsteriliyor. Burann geliri Paann halan kaydnda nceden 2.300 ake olarak yazlmtr. (B-XI.) Paann Erzurumda Hazinesinde bulunan Parasnn Mahsul. Bu gelir kaynann mahiyeti tam olarak anlalamamtr. Ancak 100.000 ake tutarndaki bu meblan, ayr kalemde ve ahs tarafndan Paa'nn Erzurum'daki hazinesine teslim edildii anlalyor. Birincisi Kapc mer tarafndan Ramazan 962 den, 963 Saferi dahil, alt aylk mevacilerin tutan olan 49.980 ake [5.1.1556] tarihinde hazineye teslim edilmitir. kincisi Erzincan Kalesi kethdas Emir Yusuf tarafndan 20.5.1556 tarihinde 33.332 ake olarak verilmitir. ncs ise, Paa'nn tezkiresi zerine Gazi Kethda vastasyla 16.688 ake olarak denmitir. (B-XII.) Nsf Cebelyan Mahsul Ayas Paa'nn haslarnn incelenmesinden onun haslarna dahil olduu anlalan bu gelir kaynann banda Veli Suba bulunuyordu. nk defterdeki blmn bal, "An mahsl-i nsf Cebelyan ber mceb-i defter-i mufredat- Veli Suba" eklinde yazlmtr. Metinde yer alan "Cebelyan" kelimesi baz hizmetler karlnda beylerbeyi emrinde savalara katlmakla grevlendirilen yani bir nevi kendilerine timar yolu alan kimseler iin kullanlmtr. Bunlar ve ailelerinin ba-d heva, ve adet-i anam resimlerinin yars beylerbeyi haslarna, dier yars da kendi Umarlarna
408
DNDAR AYDIN
dahil ediliyordu. Bu konuda Erzurum'un ilk defterlerinde aklama bulunmaktadr. Bu kaynan gelirlerinin toplanmasnda Suba Veli Divane'nin yan sra Tercan Subas Tursun Suba ile Erzincan Subas Habib Suba da rol oynamlardr. Bunun, Cebelyan'n Erzurum, Tercan, Erzincan gibi yerlere grup grup dalm olmasndan ileri geldii tahmin ediliyor. Cebelyandan yllk gelen gelir toplam 16.000 akedir. AB .GDER FASILLARI Defterde btenin gider fasl "Vuzi'a minzalike" eklinde yer alm olup toplam 1.401.009 ake gsterilmitir. Bu faslda ilk sray 707.897 ake tutan mevacibler almtr. Bundan sonraki gider kalemleri ve miktarlar u ekildedir: Bizzat Paa'ya harcamak iin verilen Zekat olarak datlan O sralarda lm olan Hseyin Bey'in yemeine sarf edilen Paann eitli ileri iin sarfedilen Enderun harcamalarna Ahur malzemeleri alm iin Hassa develerinin eitli giderlerine Paann eitli hizmetlilerine ve yemek masrafna Arpa alm vs. creti olarak verilen Vekil-i harca almlarn karl olarak verilen Cebeci-bana cebe-hane levazmat iin denen Mehter-bana mehter-hane levazmat iin verilen eitli harcamalar iin denen eitli kimselere yaplan yardmlar iin Ramazan Bayram'nda bayram bahii olarak Kurban Bayram'nda bayram bahii olarak eitli kimselere yol paras olarak verilen Kiler malzemesi iin harcanan eitli kuma almlar iin sarf edilen Devlet byklerine pike olarak verilen 24.664 ake 83.652 " 9.540 53.175 11.520 6.450 2.894 520 39.432 78.831 600 6.670 40.447 16.750 820 1.260 6.310 42.627 266.297 216.000 " " " " " " " " " " " " " " " " " "
409
Btn bu harcama kalemlerinin toplam 1.452.169 ake tutmaktadr. Ancak Enderun mevacibi ile Kabil Bey mevacibi birinci sradaki gider kaleminde yer ald halde, daha sonra tekrar yazlmasndan 47.400 akelik fazla bir deme ortaya kmaktadr. Bu mebla harcama kalemlerinin toplamndan kardmz zaman 1.352.956 ake masraf yapld anlalmaktadr. Fakat bu rakamdan gider olarak kaydedilen 1.401.009 akeyi kardmzda yine 166.939 akelik fazla sarfiyat grlmektedir. Esasnda buna mteferrik gelirlerin tamam olan 51.813 akelik gideri de katarsak bu rakam 218.752 akeye ykselir. Bunun 1.401.009 ake ile topladmzda elde edilen mebla 1.619.761 etmektedir. [A] gelirinin hepsi sarfedildiine gre bu masraf masraf toplamnn [B] geliri olan 2.138.183 akeden karrsak geriye 518.422 ake kalyor. Halbuki btemizde ake hesab ile gsterilen gelir ise 788.987 akedir. Bu bizim kardmz mebladan 270.565 ake fazladr. Esasen bizim tespit ettiimiz fazlalkta 218.752 ake idi. Bu iki mebla arasndaki fark ise 51.813 ake tutmaktadr ki bu da [A] gelirinden elde edilen farktr. Bu da gsteriyor ki btede [A] gideri hesaba katlmamtr. Bu ekilde bte giderlerindeki baz belirsizlikler sebebiyle gelir ve harcama kalemlerinin yzdesini karmak mmkn olamad. AB-I. Mevacib Giderleri: Bu kalemde Paa, Enderun mevacibi olarak enderunda hizmet verenlere yevmiye olarak 70, yllk olarak ise 25.200 ake demitir. Ancak btede enderun mensublarnn says belirtilmemitir. Mevacib verilenin ikincisi dergah- li kethdas Kabil Bey idi. Kabil Bey btn Dergah- li kethdalar gibi beylerbeyinin devlet merkezindeki zel ve resmi ilerini takip ediyordu. Bunun karlnda da paadan mevacib alyordu. Kabil Bey'e ylda bteden 6.000, 600, 9.000, 600, 6000 olmak zere 22.200 ake mevacib verilmitir. Bteden mevacib alan nc grup unlardr: aalar, mteferrikalar, zevvakn ad verilen sofraclar, avular, kapclar, kilerciler, tabbahn, ekmekiler, terziler, ahur cemaat, onlarla birlikte saralar ve adr mehterleri, alem mehterleri ve cebeciler, ulufeciler ve dierleri. Bunlara bir yllk mevacib olarak normalde 266.717 ake verilmesi gerekirken bilemediimiz bir muhasebe hesabyla 537.457 ake deme yaplmtr. Ayrca devecilere de ayn yolla
410
DNDAR AYDIN
123.040 ake verilmitir. Bylece beylerbeyinin saraynda veya dier ilerde alanlara 707.897 ake mevacib demesi yaplmtr. AB-II.Paa'nn Kendisine Yaplan Teslim Bu kalemden Paa'ya muhtelif tarihlerde para teslim edilmitir. Bunlardan bazlarnn hangi maksatla verildii belirtilmitir. Mesela 15.IX.1555 tarihinde Horasan Baba'ya ava gidince 3.000, 29.IX.1555'te Grcistan'a gittii vakit 3000, ayn tarihte kurban creti iin 1500 ake, 1 .III.1556'da 260 ake Enderun kethdasna, ve sonra Erzincan'da 4 ba kurban iin 192, Kara arz'a ava gittii zaman 340, Kap-ba Pervane Aa'ya nce 240, sonra Ali Paa hamam iin 100 ake olmak zere hepsi toplam 24.664 ake verilmitir. AB-III-Zekata Verilenler Bu blmde, danimendlere 6000 ake, Rumeli'ye gittiinde adam Ali Suba'ya 6000 ake, Vaiz Mevlana, smail elebi Efendiye 1000, Badad'dan gelen Mevla iin 1000, tekrar Vaiz smail elebi iin 1020, Katip Hill elebi'nin defteri gereince zekat iin 12.325 ake, Mardinli Mderris iin 1000 ake, Kzlba'tan gelen Pasin kads Mevlana iin 3000 ake, Mirza Acem iin 1000 ake, Vaiz Ahmed elebi iin 500 ake, mektep ocuklar iin 7 ake, bizzat paa tarafndan 50.000 ake v.s. olmak zere toplam 83.652 ake zekat verilmitir. AB-IV-Yeni len Hseyin Beyin Yemei in: Hseyin Bey'in kefeni ve ykanmas iin 6.000, mezarnda dua okuyanlar iin 1840, dua okuyanlarn ve dervilerin yemek iin 500, Hseyin Bey iin tekrar verilen yemei iin 1200 ake olmak zere toplam 9.540 ake harcanmtr. AB-V-Paa'ya Yaplan Masraflar: Harem odasna 240, kadife almna 200, cariyeler iin gm almna 1580, 45 adet kk el amdan takm iin 6.000, kuyumcuya 1020, Acem yenicesi iin 300, Acem Seraseri iin 1.500, harem hadm siyah kle iin 2520, iki adet byk hal 25'er ahundan 3.000, Paa in Kandahar destr 2 adet 4'er sikke 448, erkek panter 45000, siniler ve sandk iin 3987, Basra'da Hacc-i erif Seyyidlerine 18.000, avu-ba erke Ferhad Bey'e kullar iin 7.000 olmak zere toplam 53.175 ake verilmitir.
411
AB-VIJEnderun Mensuplar Mevacibi Bu blmn iki defa yazlm olduunu yukarda belirtmitik. Bylece bu kalemden bteye 25.200 akelik ikinci bir deme yk getirilmitir. AB-VII. Enderun harcamalarna verilen Bu kalem iin yaplan tediyeler umumiyetle Amil Hsam tarafndan Mustafa Aa'ya yaptrlm ve o da harcamalarda bulunmutur. Bu harcamalar arasnda Hvace skender borcu iin 540, Mustafa Kethda tarafndan alnan bir takm tilki krk iin 600, Grci cariye bedeli olarak 3600 Hseyin Bey'in hazinesi bahas iin 2100 ake olmak zere bu kalemde toplam harcama 11.520 akedir. AB-VIII. Mir-i Ahur Mehmed Bey'e teslim edilen Ayas Paa'nn hur tekilatnn banda Mehmed Bey grlmektedir. Paann bir de hur kethdas bulunmakta idi. Mehmed Bey'e eitli zamanlarda hr ihtiyalar iin demeler yaplmtr. Bunlarn bazlar, hr harc iin 1000, Usta Cafer'e katrlar iin 300, Erzincan'daki ahrn giderlerine 2000 Bulgari bahas iin 80, sahtiyan bahas olarak 60 ake olmak zere toplam 6.450 ake harcama yaplmtr. AB JX.Kabil Bey'e Kendi Mevacibi in Teslim Edilen Kabil Bey, Paa'nn devlet merkezinde bulunan ve onun zel ve devletle ilgili ilerini gren kethudasdr. Onun iin Dergh- Ali Kethdas da deniliyordu. Devlet byklerine Paa adna pikeleri de o vernektedir. Bu kalemin giderleri AB-I de yazlmt. Burada tekrar yazlmak suretiyle dikatten kanm ve 22.200 ake fazla deme yaplmtr. AB X. Hassa Develerinin eitli Giderlerine Verilen Hassa develerine bakanlarn banda Sarvan Aa'nn bulunduu anlalmaktadr. Divane Veli'nin de onun yardmcs olduu grlyor. Bu kalemdeki harcamalar tuz, kkrt ve barnak iin yaplmtr. Toplam masraf ise 2894 ake gsterilmitir.
412
DNDAR AYDIN
AB.XI. eitli Kimselere Yemek Masraf Saralara verilmi olan yemein geri kalan creti iin 400, Kmrc Hseyin avu'un yemek behas iin 60, ve saire giderler olmak zere toplam 520 ake verilmitir. AB.XII. Eski ve Yeni Arap Eminlerine Teslim Edilen Ayas Paa'nn eski arpa emininin ad Hseyin, yenisininki ise, Beham'dr. Herhalde bu Hseyin, yukarda ld bildirilen Hseyin Bey olacaktr. nk bu Hseyin Bey'in cenaze, dua ve yemek masraflar Paa'nn btesinden denmiti. Bu kaleme bteden ounlukla arpa ve buday almlar iin demede bulunulmutur. Bunun iin toplum 39.432 ake verilmitir. AB .XIII. Yekil-i har Mehmed Baliye Yaplan Teslim Vekil hara, dolaysiyle bu kaleme verilen paralar eitli almlar iin kullanlmtr. Bunlardan dikkati ekenleri unlardr: Tavuk alm iin 200, 45 ba koyun iin, 25'i 31, 20'si 25 akeden olmak zere 1.475, yine tanesi 36 akeden 119 koyun iin 4.343, 377 muhtelif koyun almnda 300' 35'er akeden, 77'si 33'er akeden olmak zere 17.384; koyun borcu iin 3.000, koyun bahas iin 10.041, develere pamuk ya bahas iin 3.000, koyun bahas iin 910, kassablar iin 2.000, un bahas iin 3.855, tekrar koyun bahas iin 6.000 ve eitli dier almlar iin olmak zere toplam 78.831 ake sarfedilmitir. Bunun 39.153 akesi koyun alm iin kullanlmt. AB .XIV. Cebehane Levazimat in Cebeci-Bana Teslim Bu kalem Ayas Paa'nn bir Cebeci-bas bulunduunu gstermesi bakmndan nemlidir. Bu kalemden Neccarlar (marangozlar) iin 200, silah iin de 400 ake olmak zere buradan 600 akelik harcama yapldn gryoruz. AB-XV. Mehterhane Levazimati in Mehter-bana Teslim Bu blmden Ayas Paa'nn bir mehterbas, ayrca hayme (adr) ve alem mehterleri bulunduunu ve her grubun da ayr ayr birer mehterbas olduunu reniyoruz. Bu blmdeki harcamalar ivi, kirpas, pamuk iplii ve mh almlar iin yaplmtr. Miktar ise 6670 ake tutmaktadr.
413
AB .XVI .eitli Harcamalara Verilen Bu blmde Paa'nn hazinesinden Erzurum, ve Erzurum dnda yaplan tamir, alm ve dier ihtiyalar iin demelerde bulunulmutur. Bunlarn sras u ekildedir: Horasan Baba zaviyesinin tamirat ve dzenlenmesine 420, Ulucami iin mum almna 100, rak Grc cretine 4200, Paa'nn havuzunun onarmna 108, beheri birer sikkeden 28 sahan ve tepsi 4 sikke 40 ake nakit olmak zere mutfak masraf iin 1920; Enderun kethdas tarafndan yaptrlan Erzincan-kap'dan Tebriz-kapya kadar kaldrm denmesi ii iin 8700, Krk Cafer elinden hazine kullarnn 3 kat krk bahasna herbiri 50'den 150 ake; hayme mehterleri iin batman iplik almna 360, iki adet atrn tc bahasna 300, Erzincan'a gittikleri vakit hazine kullarna uka bahas iin 2400, Gazi Kethda tarafndan Rstem Paa zemininin tapu resmine 1320, Mustafa Bey ve Mahmud Bey gittikleri vakit Mustafa elinden ran elisine yol paras 90, Pervane Aa'nn defterine gre Kara-arz'a ava gidildii vakit harcanan 1246; zevvak kilercisi Hsrev ile zevvak mehteri Ali'ye 2 adet mehvare bahas iin 120'den 240 ake; Karako avuun defterine gre, Ilca'nn tamir ve onarmna 3.031, Paa'nn odasnn yapm masrafna 4.002 ake Hseyin Bey trbesinin yapmna, rgat ve ustalarn yemeklerine 8400, ve Enderun mehterinin akr iin krmz uka bahas olarak 90 ake olmak zere toplam 40.447 ake harcanmtr. AB-XVII.n'amat'a (Yardmlara) Bu kalemden muhtelif kimselere eitli yardmlar yaplmtr. Bunlarn bazlan unlardr: Hasan-Keyfli dervie 200, Badad'dan gelen Baba Halil'e 300, ran'dan gelen Seyyid'e 560; ran'a gittii vakit Gnlller-aas Hvace Sinan'a 200; Abdi Bey'in validesine 6.000; Erzincan'da Hill elebi'nin mfredat defterine gre Odaba'ya 7200; stanbul'a gittii vakit at bahas olarak Blkba Sinan'a 300; ran'dan gelen Kzlba Sultan Ali'ye 500; Grcistan'a gittii vakit Ferhad'a at bahas iin 300; Hazinedar vastasyla Dervi Nazar Dede'ye 400; Mehmed ve Mustafa Bey'e Diyarbekir'den gnderilmi azizlerden Veled eyh'e 300, Mir hava bahas iin gelmi Dergah- li avuuna 300; kzlbatan gelen yenierilere 50 olmak zere toplam 16.750 ake sarfedilmitir.
414
DNDAR AYDIN
AB-XVIII Ramazan Bayramnda Baz Grevlilere Bahiler 962 Ramazan bayramnda katrbakclarna 20, alem mehterlerine 300, ahlara ise 500 ake bayram bahii verilmitir. Bunlarn toplam 820 akedir. AB-XIX- Kurban Bayram Bahileri 962 Kurban bayramnda, ahlara 500, ekmekilere 400, terzilere 400, alem mehterlerine 400, kapclara 100, adr mehterlerine 280 olmak zere hepsine 2080 ake bayramiye verilmitir. AB-XX. Ad Geenlere Yol Paras Olarak Bu kalemden Harc- rah olmak zere baz kimselere eitli miktarlarda para verilmitir. Bunlardan ran'dan gelen Ali elebi'ye Ali Suba vastasyla 500, Kemah Subas Hseyin'e stanbul'a gittii vakit 300, Hzr avu'a Amid'e gittii vakit 60, Ali avu'a Basra'ya gittii vakit 1800, Paa hazretlerine Erzincan'a ava gittii vakit 1500, katrbakclarna Erzurum'dan Ardahan'a gtrldkleri vakit 150 ve Ali Suba'ya Erzurum'dan stanbul'a gtrld zaman 2000 ake olmak zere hepsine toplam 6310 ake verilmitir. AB-XXI-Kiler Malzemeleri Alm ve Harcamalarna Verilen Bu blmden eitli alm ve harcama yaplmtr. Bunlar u ekilde sralayabiliriz: Bayram Kethda'nn mfredat defterine gre eitli sebze alm ve hammaliye iin 6307, sade ya alm iin Bayram Kethda'ya Gazi Kethda tarafndan hazineden 10.000, Amid'den gnderilmi pirin iin Ali Divane'ye 9000; Trabzon'dan gelii srasnda Harbende-ba vastasyla 4 adet kee bahas olarak 300, Tekman Tuzlas mili Umur Azer elinden 10 Kantar (katar) tuz bedeli iin 420, 57 batman pirin bedeli olarak 1140, 500 batman sade ya bedeli iin 9000, 300 batman bal bahas 21 akeden 6300, ake olarak zere 42.627 ake denmitir. AB.XXII. eitli Kumalara Bu blmdeki harcamalarn ou piske ve kumalara yaplmtr. Ermeni Miruk'tan herbiri 130 ake olan adet pamklu
415
alnm ve karlnda 480 ake denmitir. Bunun bedelinin 390 ake etmesi gerekirken, bilemediimiz bir sebeple yukarda belirtilen meblan denmi olduu grlmektedir. skender Paa'nn kapc-ba iin 1 kat hil'ata altn olarak 13 sikke, ake olarak 780 ake; 4 adet Acem kemhas iin Ferhad Bey tarafndan verilen 1320 ake, "Tak"nn 330 ake olduu anlalan bu kuma iin 5 veya 50 sikke verildii belirtiliyor. Fakat burada bir yanllk olduu anlalyor. Dier taraftan 1 tak kutni yani pamuklu iin 185 ake denmitir. Abdi Bey'in annesinin tezkiresi zerine blkba vastasyla kumalar bedeli olarak 7130 ake; alt takm ve herbiri 12 sikke deerinde 72 sikke karl olarak 4320 ake, Terzi Mahmud'un tezkiresi ve Halep'ten gelen Hamza Aa vastasyla eitli pekir ve kumalar bedeli olarak 402 sikke ve 15 pare karl olarak 24.142 ake; Ferhad Bey tarafndan Kzlbalar iin kuma bedeli 9000, Acem seraseri bahas 16'ar sikkeden 32 sikke karl 1920 ake; kapc pamuklusu 6 adet 170 akeden 1020 ake, stanbul'a gittii zaman Gazi Kethda vastasyla dergah- li ve vzera ve bakalarna pike bedeli olarak 216.000 ake olmak zere toplam eitli kuma almlarna ve pikee 266.297 ake harcanmtr. Bu demelerden sonra El-baki blmne geirilmektedir. AB XXIII. El-baki fasl
Bu blmde btn harcamalardan sonra 788.987 ake kald grlmektedir. Bu miktar hem siyakat rakamlaryla hem de normal rakamlarla yazlmtr. Sonra altna "be-ciheti hasene" yani "altn olarak" yine siyakat rakamlaryla 13.150 sikke yazlmtr. Bu yukarda belirtilen 788.987 akenin altn karldr. Bundan sonra "Minha" ile burada da hazineden bir k grlyor. Bu kta ada belirtildii gibi olmutur. AB.XXIV.l. Sancak-beyi Mahmud Bey Zimmetinden "Minha" balndan sonra bu kalemden sancak-beyi Mahmud Bey'e Gazi Kethda tarafndan eitli hasene olarak 500 sikke deme yaplmtr. Ancak bu demenin niin yapld belirtilmemitir. AB .XXIV .2. Bu ksmdan, Ayas Paa'nn adamlarndan olduu anlalan Ba avulardan Sleyman tarafndan Osman Paa'nn Badad'taki evi iin 600 sikke harcanmtr. Burada ismi geen Osman Paa'nn zdemirolu Osman Paa olduu sanyoruz.
416
DNDAR AYDIN
AB .XX V-Fethl-Baki Bu blm "mevcut der kise der hizane, hasene-i mtevvia" diye belirtildikten sonra hem siyakat yazs ve hem de rakamla 12.045 sikke olduu ifade edilmi daha sonra bu meblan hazineye 2 Cemaziyel evvel sene 964 [3.III. 1557] tarihinde geldii yazlmtr. Sonra bu blme iki mhr baslmtr. Bunlardan st ksmda olannn baz harfleri okunabiliyor. Hatta ikis Pa(a) eklinde grlyor, daha aada Aya'n "ya"sn semek mmkn, fakat genel olarak st mhr okunamyor. Altaki mhrn hatlar ise hi belli olmuyor. Bunun gibi bte metninde de birbirine karm ve silik harfler eksik deildir. Bu sebeple metni eksiksiz okumak mmkn olmad. Onun iin bte metninin tamamnn fotorafn, haslar ve gelirlerini gsteren ek tablodan sonra vermeyi dndk. DEFTER- VARDAT VE HRACAT-I HIZANE- HAZRET- PAA MRMRAN-I VLAYET ERZRUM3' DER TAHVL- FAHR'L-EMASL VE'L-AKRAN GAZ KETHDA BER MUCEB- DEFTER- MFREDAT-I ZAMAYI MEZKURIN. EL-VAK F GURRE- RECEB SENE 962 LA GAYET CEMAZYELAHR MN UHUR- SENE 96432. [963]. [22.V.1555-10.V.1556] S.4 [GELR FASLI] Asl- ml F sene-i kmile maa bakiyye-i muhasebe-i zuam-y mezkrn ve gayrihi:
[A] Mahsl-i mteferrika Ber-mceb-i defter-i mfredt. 09.376 09.240 33.197 51.813 2.189.996 [B] Anil-mahslt Ber-mceb-i defter-i mfredt- zuama-y mezkrn. 2.138.183
31- Metinde paann kim olduu belirtilmemitir. Bu konu ve paann kim olduu "Defterin Bal" ksmnda aklanmtr. 32- 964 hicri tarihinin 963 yazlmas, dolaysyla 1557 de 1556 olmas gerekiyor. Bu husus Defter ile ilgili aklama ksmnda izah edilmitir.
417
[A-I] EL-MEBIAT33
S.4 [A-I-l] Beh-y dakk. An yed-i Hsm

34
el-meil, be marifet-i Mehmed Bali vekil-i har, El-vakifi 3 Cemaziyelahir min uhur-i sene 963 [14.IV.1556] 257 inih35 fi 15. 3.855
38
[AJ-2] Beh-y revgan- dnbe36. An-yed-i Mustafa ser-zevvakin37, El-vaki fi 19 evval'l-mkerrem min uhur-i sene 962 [6.IX.1555] 720. [A J.4] Beha-y postha-y ga40
[A J-3] Beha-y smsm . Be-tarik-i daim. An-yed-i Kara Veli be-marifet-i Gazi Kethda. El-vaki fi 19 evval'lmkerrem min uhur-i sene 962. [6.IX.1555] 15 sikke39, fi 60. 900
41 42 43 44
nem . Be-marifet-i ser-zevvakn ve Hsrev, katib-i vekil-i har. Elvakifi 20 evval'l-mkerrem min uhr-i sene 962. [7.IX.1555] 981 [A J.6] Beha-y postha-y ganem. An-yed-i ser-zevvakin. Be-marifet-i Hsrev katib-i vekil-i har. 300 [A.I.8] Beha-y barha-y zeamet-i Kelkid. An-yed-i Kemal Sba.
[A.I.5]... -alik-i tran- hassa ki der-Kelkid mande . Bermuceb-i defter-i mfredat- Divane Ferhad zaim-i Kelkid.
*
1.020
S.4 [AJ.7] Beha-y gulam- habbaz45. Be46
33- Satlar. marifet-i Hseyin ser-habbazin. 34- ...aracl ile. 35- inik, hububat ls. 36- Kuyruk ya 37- Ser-zevvakin: anigir-ba, sofrac-ba 38- Susam. 39- Altm ake deerinde altn para. 40- Koyun; 11- Bu kelime okunamad 42- Yem torbas 43- Develer, 44- Kalm 45- Ekmeki. 46- Ekmeki-ba;
418
DNDAR AYDIN
El-vaki fi 27 Zil-ka'de min uhur-i sene 962. [13.X.1555]

1.000
El-vaki fi sene-i minh. [1555] Bi'd-defaat.

300
150 150
600
-3855 -0720 -0900 -0981 -1020 -0300

-1000
-0600
9376 [AL] An-mahsl-i hammam, der Vilayet-i Badad [A.II.l] Bera-y harc-d cami'-i erif, der-Mahruse-i Basra. Be marifet-i Ali avu, El-vaki fi 11 Safer sene 963. [26.XII.1555] 154 sikkefi 60. 9.240 [A JIL] An-bakiyye-i muhasebe-i zema-y mezkrn ki-ber-muceb-i muhasebe-i hodian baki-mande.
S.4 [AJII.l] An-bakiyye-i [AJII.2] An-bakiyye-i
muhasebe-i maziyye-i Nasuh Sba zaim-i zeamet-i Kuruay, Ber-mceb-i defter-i mfredat- hod. Baki mande bud. [A.I.l.a] Tediye Fi 18 Safer'lMuzaffer sene. 963 [2.1.1556] Anyed-i Nasuh Suba, zaim-i zeamet-i
47
muhasebe-i Tursun Suba, an-zeamet-i Bayburd, Ber-muceb-i defter-i mfredat- hod. Baki madde. [A.111.2.a] Tediye Fi 18 Safer'lmuzaffer sene 963. [2.1.1556] An-yed-i Muslihiddin an-Glaman Erzurum Maa ulufe-i mezbur ve ulufe-i Ramazan merdum-i Sultan
Kuruay. On drt bin yz yirmi 14.120
47- Siyakat rakamlar ile yazlanlar, rakamla birlikte yaz ile de yazld.
419
Mustafa Nakdiye. Altbin Yz iki 6.102 Mevacib-i48 mezkureyn. An vacib-i evval ve Zilka'deteyn. sene 962 [19.VIII-15.XI.1555] 2000
8120 [8102] S.4 [AII3J An-bakiyye-i muhasebe-i
49
[AJII.4] An-bakiyye-i muhasebe-i
Tahir Bey mirliva-yi Cizre Anyed-i merdum-i mirliva-y mezbur. El-vaki fi 27 Zilkade min uhur-i sene 962. [13X.1555] 27+40+33=100 sikke fi 60 6000 [AJII.5] An bakiyye-i Sinan, kethda-y sabk, an-beha-y akmie ki an-Amasya averde. ' El-vakifi 17 N [Ramazan] sene 962. [15. VIII. 1555] Be-marifet-i Mustafa Sba. 25 sikkefi 60 1.500
5 50
Bayram Kethda an-muhasebe-i zeamet-i spir, ber muceb-i defter-i mfredat- hod. baki mande. Elvaki'fi 4 Zilhicce sene 962. [20.X.1555] 2.457 -14.120
-08.120 -06.000
-03.457 -01.500 33.197
[B] AN'IL-MAHSULAT BER-MCEB- DEFTER- MFREDAT-I ZUAMA-YI MEZKURUN.
2.138.183 [AKE]
[B-I] An-mahsul-i zeamet-i Nefs-i Erzurum.
Der-tahvil-i fahr'l-emasil ve'l-akran Mustafa Sba. An-kst-" mukataa-y

48- Aylk, ulfe 49- Bu sancak iin bkz. Turan erafettin, XVII. Yzylda Osmanl mparatorluunun dari Taksimat, Atatrk niversitesi, 1961 Yll, Atatrk niversitesi Basmevi, Erzurum, 1963, s. 205. 50- Kumalar 51- Gndermi 52- Kist: Taksit
420
DNDAR AYDIN
S.4
boya-hane ve mukataa-y ern'i-hane" ve gmrk ve ihtisab54 ve ser-hane55 ve boza-hane ve tamga-y siyah ve gayrihi. Der-uhde-i Berati? ve Hsam amilan57 5g
mukataa-y mezbure. Ve mukataa-y memleha-y Tekman. Der-uhdeyi Umur el-amil. Ber-muceb-i sicil-i mevlana cad-i Erzurum. El-vaki fi gurre-i Receb'lmrecceb sene 962, ila gayet-i Cemaziyel-ahir min uhur-i sene 963. [22.V. 1555-10. V. 1556],
[B-I] MINHA S.5
[B-I.l] Tediye Fi 20 Cemaziye'l-ahir sene 962. [12.IV.1555] An-yed-i Berati. An-ake-i mkataa-y m.Bemarifet-i lyas avu.
11.206
[B-I-2] Tediye Fi 28 Cemaziye'lahir sene 962. [20.V.1555] Anyed-i Berati. Be-marifet-i Haydar bevvab. An-vacib-i Cemaziye'levvel sene minh.
6.618
[BJ3.] Tediye Fi salis-i Receb'l mrecceb sene 962 [24.V.1555] An-yed-i Berati el-mail-i m. Be60
[BJ.4] Tediyye Fi 16 Receb'lmrecceb sene 962 [16.VI. 1555] An-ake-i mukataa-y mezbure. Anvacib-i ehr-i Cemaziye'l-ahir sene-i minh. 16.215 [BJ.6] Tediyye Fi 25 (aban) sene 962 [15.VII. 1555] An-kst mukataay m. An-vacib-i Recep sene 962. An-yed-i Berati. Be-marifet-i Hayreddin Bey.
10.000
marifet-i Mustafa Sba. An-ake-i m. 4.515

S.5
[B.I.5] Tediye Fi salis-i (aban) sene 962 [23.VI.1555] An-kst mukataay mezbure. An-yed-i Berati el-mail.
6.000 53- Mumhane 54- htisab 55- Bahane 56- Damga resmi 57- -erleri 58- Tuzla 59- Kapc 60- Osmanl gm bara birimi
421
[BJ.7] Tediye Fi salis-i Ramazanu'lmbarek sene 9623. [22.VIII. 1555] Anyed-i Berati el-mail. Be-marifet-i Hayreddin Bey. 7.000
[BJ.9] Tediye Fi 17 N (Ramazan)
[B.I.8] Tediye Fi 7 N (Ramazan) sene 962. [26.VII.1555] An-yed-i Mustafa Sba. Be-marifet-i mer elebi. Bera-y tebdil-i Hasene. An-vacib-i (aban) sene-i minh.
20.000
sene 962. [26.VII.1555] An-vacib-i (aban] sene-i minh. An-yed-i Hsam el-amil. 4.374
[BJ.ll] Tediye fi 26 evvall-M-
[BJ.10] Tediye Fi salis-i evvall Mkerrem sene 962[20.VIII. 1555] An-ake-i bad- hava-y61 Erzurum maa mevacib-i Cafer Divane. 2.520 [BJ.12] Tediye Fi 10 Zilkade sene 962.[26.IX.1555] An-ake-i bad- hevay zeameti mezbure. Be-marifet-i Kethda-y Enderun. An-yed-i Dani.
1.000
kerrem sene 962.[13.IX.1555] An-ake-i zeameti mezbure. Anbad- heva-y Mustafa Suba 50 sikke 3.000
S.5
[BJ.13] Tediye Fi rabi-i Zilhicce sene 962 [20.X.1555] An ake-i bad-i hevay zeameti nefs-i Erzrm. An-yed-i Mustafa Suba. 100 Sikke f 60
6.000
[B J.14] Tediye Fi gurre-i Muharremii'l harram sene 963[16.XI. 1555] An-ake-i bad- hevay zeamet-i Nefs-i Erzurm. An-yed-i vey s 20 sikke.
1.200 [BJ.16] Tediye f 22 Rebil-ahr
[B J.15] Tediye fi 7 Muharreml-haram sene 963. [22.11.1555] An ake-i bad- hevay zeameti mezbure. Bera-y behay gulam- Grci, azad, ud[e] kerd.
sene 963.[5.1.1556] An-ake-i ispeneyi gebran6' ve klak63

64
ve mahsul-i marhasiyye-i nefs-i
61- Bu adla alnan bir resim 62- Hristiyandan iftin karl alnan vergi. 63- Timarda klama vergisi. 64- Bu vergide hristiyandan alnrd.
422
DNDAR AYDIN
30 sikke fi 60
1.800
Erzurum. Ber-muceb-i defter-i mfredat-i Mustafa Sba. Biddefeaat.

20.000
(1) An-mahsul-i ispene-i gebran 15.000 (2) An-mahsul-i klak

1.000
(3) An-mahsul-i marhasiyye-i gebran 4.000 S.5 [BJ.17] Tediye Fi gurre-i S(Safer) sene 963[16.XII.1555] An-ake-i bad- heva-y zeamet-i Erzurum. An-yed-i Mustafa Sba. 10 sikke fi 60 600
[BJ.19] Tediye Fi 26 Rebi'l-ahir [BJ.18] Tediye Fi 28 S(Safer)
sene 963 [12.1.1556] An-ake-i ehir. An-beha-y sumah65 ve havyar ve tc- atran66. An-yed-i Vanis?
1.680
min uhur-i sene 963[6.III. 1556], An-ake-i bad- heva-y zeamet-i mezbure. Bera-y behay akmie. Be-marifet-i Baba elebi. 49 sikke fi 60 2.940
[BJ.21] Tediye Fi 5 Zilhicce min
[BJ.20] Tediye Fi sani-i Zilkademin uhur-i sene 962[18.IX.1555] An[ake-i] bad- heva-y Tekman tabi-i ogayn67. An gurre-i evval sene-i minh 3.000 0.500 3.500
[BJ.22] Tediye Fi 14 Muharrem'l
uhur-i sene 962.[21 ,X.1555] An-
haram sene 962[3]68 [19.XI.1555]
65- Sumah, somak, 66- atrlar: hizmet, eref adamlar 67- Akale ve civannn eski ismi 68- Btkemiz 22 Receb 962 tarihinden balad iin yln 962 yerine 963 olmas gerekir.
423
bad- heva-y mukataa-y oayn. An-vacib-i Zilkade sene-i minh. 3.600

S.5
An-ake-i bad-t beva-y Tekman tabi-i ogayn. 42 sikke 2.520

[BJ.24] Tediye Fi 8 Rebil-ahr-
[B J23] Tediye Fi gurre-i S(Safer) sene 963.[16.XII.1555] An-ake-i bad- heva-y Tekman tabi-i ogayn. Der tahvil-i Hasan el-amil. 9 sikke fi 60. 540
[BJ25] Tediye Fi 14 N (Ramazan)
min uhur-i sene 963[1.1.1556] Der tahvil-i Gkmen/Gken? Anmukataa-y Tekman. 4.722
[BJ.26] Tediye Fi 22 N (Ramazan)
sene 962[2.VIII.1555] An kst- mukataa-y memlehay Tekman. An-yed-i Umur el-amil. Maa beha-y milh69 ki andan? av erde. 10 Kantar70 2.786
[BJ.27] Tediye Fi 10 evvall-
sene 962.[10.VIII.1555] An-yed-i Umur el-amil-i mkataa-y memleha-y mezbure. 2.147

[BJ.28] Tediye Fi 26 evvall-
mkerrem min uhur-i sene 962. [28.Vffl.1555], An-mukataa-y memleha-y m. An,yed-i Umur zimmi71 el-mail. 3.000 460(?)
S.5
mkerrem min uhur-i sene 962. [13.IX. 1555] An-ake-i memleha-y Tekman.Maa'beha-y milh. 10 kantar 7 sikke. 940[902] nakdiye beha-y milh an-yed-i m. 442
[BJ.29]Tediye Fi 14 (Cemaziyel-ahir) sene 962 1[6.V.1555] 2[25.IV.1556] An-kst mukataa-y memleha-y mez72
[BJ30] Tediye H Fi 17
Ramazan'l mbarek min uhur- Hsam el-mail. An vacib-i
69- Tuz 70- Bu kelime, "Katar" olarak yazlmtr. 71- Hristiyan. 72- Tarihin 963 olmas gerekir. Miladi tarih bu dzeltmeye gre yazlmtr. 73- Bu gelir kaleminin stne bir (a) [H] harfi konulmutur. Baka yerlerde de byle bir-iki haf grlyor.
424
DNDAR AYDIN
6.000
(aban) sene-i minh. 4.374

[BJ30] Tediye Fi 16 evval'l-
[BJ31] Tediye Fi 25 N (Ramazan)
sene 962.[13.VIII.1555] An-yed-i Hsam el-amilan- (?) mukataa-y mezbure. An-vacib-i sene-i minh. Be-marifet-i Ayvada? 15.030 [BJ33] Tediye Fi 23 Zilkade sene 962.[9.X.1555] An-yed-i Mehmed Bali vekil-i har. Beray- beha-y revgan- dnbe ve em-i pih ve gayrihi. Ber-muceb-i tezkire-i hod. 3.000
S.5
mkerrem min uhur-i sen 962. [3 .IX. 1555] An-vacib-i evval sene-i minh. Be-marifet-i Ali-i Divane. Der vakt-i reften-i beErz[incan]. 9.000 [BJ34] Tediye Fi Rabi-i Zilhicce min uhur- sene 962.[20.X.1555] An-kst- mukataa-y m. An-yed-i Mahmd ve Mehmed merdman- Hsam el-amil.
10.000
[B.I35] Tediye Fi sani MuharremT-haram sene 963.[17.XI.1555] An-yed-i Baba elebi. An-vacib-i Zilhicce sene 962. Beray- mevacib-i Enderun ve deyn-i mer elebi ve beha-y mua[yyid] ve sera-ser Be-marifet-i Baba elebi.
02.100 10.000
74 75
[BJ36] Tediye Fi gurre-i Safer'l-mzaffer sene 963.[16.XII. 1555] An-ake-i mukataa-y ihtisab. An-yed-i veys Mehmed (?) merhum- Hsam el-mail. Anvacib-i ehri'1-mezbur.
11.000
02.400 01.500 03.200 19.200

74- Bu kelime okunamad. 75- Bir elbise
425
[B.I37] Tediye Fi 11 Safer'l-muzaf-
[BI38] Tediye Fi 7 Rebil-evvel
fer min uhur-i sene 963.[26.XII.1555] An-vacib-i Muharrem'l-haram. Anyed-i Mehmed merdum- Hsam anilamil. 13.000
01.000
min uhr- sene 963.[20.I..1556] An-kst- mukataa-y mezbur. Anvacib-i S(Safer) sene-i minh. Anyed-i Mehmed merdm- m.
16.120
14.000 S.5 [BJ39.] Tediye Fi 8 Rebil-ahr sene 963[19.IV.1556] An-ake-i ihtisab ve boya hame ve gayrihi der Nefs-i Erzurum. An-yed-i Mehmed merdum- Hsam. An-vacib-i Rebil-evvel senedi minh. 15.000
[BJ.40] Tediye Fi 21 Rebil-ahr
min uhur-i sene 963.[4.III. 1556] An-ake-i ihtisab- Nefs-i Erzrm. An-yed-i Mehmed merdum- Hsam.
10.000
An-yed-i Mehmed An-yed-i Bali vekil-i har Mehmed merBera-y har- dum-i hod. hrdavat76 6.825 Ber-muceb-i 0.175 tezkire-i m. 7.000 [B J.4I] Tediye Fi ehr-i mezbur. [III.1556] An-ake-i mkataa-y m. Be-marifet-i Ferhad Bey. Bera-y beha-y akmie. An-vacib-i Rebilsene 963. 4.000 5.000 9.000
76- Kk eyler.
[B J.42] Tediye Fi salis-i Cemaziyel-ahr sene 963.[14.IV.1556] An-yed-i Yahya Sba. An-tahvil-i Hsam el-amil. 10.770
426
DNDAR AYDIN
S.5 [BJ.43] Tediye Fi 6 Cemaziyel[BJ.44] Tediye Fi 19 Cemaziyel-
ahr min uhur-i sene 963. [17.IV.1556] An-tetimme-i erh-i Cemaziyel-evvel sene m.
3.586 [BJ.45] Tediye Fi sani-i Receb'lmrecceb min uhur-i sene 963. [12.V.1556] An-vacib-i Cemayizelahr sene-i minh. An-yed-i Mehmed merdum- Hsam
10.000
78
ahr min uhur-i sene 963. [30-IV.1556] An-kst- mukataa-y mezbure. An-tetimme-i77 Cemaziye'l-evvel-i sene 963. An-yed-i Mehmed-i m. 10.490
[BJ.46] Tediye Fi 5 R (Receb)
sene 963. [5.V.1556] An-tetimme-i Cemaziyel-ahr min uhur-i sene-i minh. Be-marifet-i Yahya Sba. An-kst mkata-y'm. 5.940 J.48] Tediye Fi 23 Zilkade sene 962.[9.X.1555] An. yed-i Mircan ve Umur amilan- mukataa-y memleha-y Tekman.
[BJ.47] Tediye Fi 10 Receb'l-
mrecceb min uhur-i sene 963. [20.V.1556] An-vacib-i tetimme-i mezbur. An-yed-i Mehmed merdum- m. 9.058
S.5
7.500
[B J.49] Tediye An-mahsul-i adet-i anam- zeamet-i Erzurum. Ber muceb-i defter-i mfredat- Tursun Suba. 49.650 I II m 88448 126668 11206 03000 003500 06618 01000 003600 04515 06000 002520 16215 01200 000540 06000
77- Eksiin tamamlanmas.
IV 156423 004374 015030 009000 003000
V 273147 010000 009000 010770 003586
427
10000 07000 20000 04374 02520 88448
18000 20000 00600 01680 02940 126.668 156.423
004722 002786 002147 003000 6000 000940 273.147
010000 019200 011000 014000 15.000 016120
010490 010000 005940 007500 049650 390.083
79
[B JI.] An-mahsul-i hasha-i zeamet-i Erzincan Der-tahvil-i Dud(?) Habib zaim-i zeamet-i mezbure. Ber-muceb-i defter-i mfredat- hod ki ber-vech-i emanet80 zapt-kerde-bud. El vakifi gurre-i Receb'l-mrecceb sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr min uhur-i sene 963. [22.V.1555-10.V.1556] Fi sene-i kamile S.6 [BJI-1] MNHA
81
Reasid be-hizane [BII.1] Tediye Fi 25 N(Ramazan) sene 962.[113.VIII.1555] An yed-i Katip Cafer ve Mustafa Arnavut merdman- Dud Habib 33.810
89
[Bil2\ Tediye Fi Rebiyl-ahr min uhur-i sene 963. [12.III. 1556] Cafer el-katip ve Hseyin merdman- m. 33.750 [BII.4] Tediye Fi 7 Muharrem'lharam sene 963.[22.XI.1556] Anyed-i Cafer el-katip. Ber-muceb-i Gazi Kethda. 167.894 [BII.6] Tediye Fi salis-i (aban) sene 963.[12.VI.1556] Der-tahvil-i Ferruh-zad el-amil. An-yed-i Ahmed avu. 9.000
[BII3] Tediye Fi ehr-i Rebiylevvel min uhur-i sene 963.[1.1556] Ber-muceb-i tezkire-i Hilali elebi. 110.379 [BII.5] Tediye Fi 11 B(Receb) sene 963[21.V.1556] An-yed-i Mir Yusuf kethda-y kale-i Erzincan. An-ake-i zeamet-i Erzincan. 85.030
78- Buraya, krmz kalemle, "gelince muhasebeye gee" diye yazlm. 79- Dud= Kurt, kurtuk, yani, Kurt Habib. 80- Vergi eminlii 81- Hazineye, yetimi, ulam. 82- Ayn ka olduu unutulmu olduu anlalyor.
428
DNDAR AYDIN
S.6 [B.II.7] Tediye Fi 14 (aban) sene
[BJI.8] Tediye Fi 14 (aban]
min uhur- sene 963[23.VI.1556] An[yed-i] Ca'fer el-katib zeameti Erzincan. 9.500 800 [BJI.9] Tediye Fi 20 S(Safey) min uhur-i sene 964.[23.XII.1556] Bera-y mevacib-i Cafer katip ve Muustafa Arnavud ve Behram Zevvak. An-vacib-i Muharrem sene 963 ila Gayet-i Cemaziyel-ahr min uhur-i sene-i minh. [16.XI.155510.V.1556] Ma mevacib-i Pir Ahmed avu vacib-i B (Receb), (aban), N(Ramazan) sene 962.[22.V.-18.VIII.1555]. Fi yevm El 20 3.105 033.810 033.750 110.379 167.894 085.030 009.000 009.000 000.800 003.105 453.268 [B.III] An-mahsul-i hasha-y zeamet-i Bayburd, Der-tahvil-i Ishak Sba zaim-i zeamet-i mezbure. Ber-muceb-i defter-i mfredat- hod ki ber vech-i emanet zapt kerde-end. El-vakti fi gurre-i Recebu'l-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr sene 963. [22.V.1555.10.V.1556] Be marifet-i GAzi Kethda Fi sene-i kamile
[BJII.] MNHA
963.[23.VI. 1556] An yed-i Dud Habib zaim-i zeamet-i Erzincan.
resid be-hzne
S.6 [BJII.l] Tediye Fi 22 N (Ramazan) [BJII.2] Tediye fi 25 S(Safer)
sene 962.[8.X.1555] An-yed-i Abdi katip. 25.809

83- Bir iletmeden yardm grenler.
sene 963.[9.1.1556] An-yed-i himmet-horan . 4.800
429
[BJII3] Tediye Fi 28 RA (Rebiylevvel) sene 963[10.II.1556] Bermuceb-i tezkire-i84 Hilali elebi. 55.500 [BJII.5] Tediye Fi 6 Cemaziyel-evvel min uhur-i sene 963.[18.III. 1556] An-yed-i Abdi Katip. 34.000 [BJII.7] Tediye Fi 27 (aban) sene 963.[6.VII.1556] An-yed-i zaim-i zeamet-i mezbure. 23.858 S.6 [B JII.9] Tediye Bera-y mevacib-i Abdi Katip ve Sinan ve Memi ve Timr. Bermuceb-i defter-i mfredat- hod. 4.860
[BJII.4] Tediye Fi sani-i Muharrem'l-haram sene 963.[17.XI. 1555] An yed-i Abd-[i] katip. 26.259 [BJII.6] Tediye Fi 18 b(Receb) sene 963.[28.V.1556] An-yed-i Abd[i] el-katip. Ber-muceb-i tezkire-i mezbur.
62.881
[BJII.8] Tediye Fi 7 N (Ramazan) sene 963.[15.VII.1556] An-yed-i zaim-i zeamet-i mezbre. 1.300 [BJII.10] Tediye An-yed-i himmet-horan ve Hac[]? An-ake-i adet-i anam. 60.000 25.809 04.800 55.500 26.259 34.000
62.881
23.858 01.300 04.860 60.000 299.267 [BJV] An-mahsl-i hasha-y zeamet-i Kuru-ay Der tahvil-i Hasan Sba zaim-i zeamet-i mezbure, Ber mceb-i defter-i mfredat- hod ki ber vech-i ema84- Resmi yaz
430
DNDAR AYDIN
net zapt kerde-end. El-vaki fi gurre-i Receb'l-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziye'l-ahir sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] Fi sene-i kamile [B.IV.] MNHA Resid be-hzane [BJV.l] Tediye Fi 2 Muharrem'lharam- sene-i 963. An-yed-i Memi katib-i Kuruay 36.737 S.6 [B JV 3] Tediye Fi 29 Rebiyl-ahir-i sene-i 963. An yed-i Hseyin elebi.
22.000
[Biv.2] Tediye Fi 18 S(Safer-i) sene 963. An yed-i Memi el-mezbur katib-i Kuru-ay 48.919 [BJV.4] Tediye Fi 11 Receblmrecceb-i sene,963. An-yed-i m. Ber-muceb-i tezkire-i hod. 49.144
[B JV.5] Tediye Beray mevacib-i Mehmed katip. An gurre-i Receb sene 962. la gayet-i Cemaziyel-ahr sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] Fi yevm Fi sene 5 1.800 36.737 48.919
22.000
49.144
01.800
158.600
[B.V] An-mahsul-i hashay zeamet-i Kemah Der tahvil-i fahrl-emasil ve'lakran Ali Sba ve Hsrev Sba zaman- zeamet-i mezbure. Ber-muceb-i defter-i mfredat- hodian ki ber vech-i emanet zapt kerde-end. El-vakifi gurrei Receb'l-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr min uhuri sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] Be-marifet-i Gazi Kethda. Fi sene-i kamile
431
S.7 [B.V.l] MNHA Resid be-hzane [B.V.l] Tediyefi 23 evval'l-mkerrem sene 962.[10.IX.1555] An-ake-i zeamet-i Kemah. An-kst- mukataa-y mezbure. Ber-muceb-i tezkire-i Ali Sba. [B.V.2] Tediye Fi sani-i Muharreml-haram- sene. 963.[17.XI. 1555] An-kst- mukataa-y Boyahane ve em-hane ve ihtisab ve meyhane ve hammam ve gayrihi. An-yed-i Hseyin elebi katib-i zeamet-i mezbre. 77.600 [B.V.4.] Tediye Fi 9 Cemaziyelahr mir uhur-i sene 962[3], [1.V.1555] Der-tahvil-i Ali Sba zaim-i zeamet-i mezbre. Ber-mceb-i tezkire-i hod.
42.197 [B.V3] Tediyefi 29 Rebil-ahr- sene 963.[11 H.1556] An ake-i Boya-hane ve hammam ve ihtisab ve ser-hane ve behay gallat ve bad- heva ve ispene-i gebran maa' marhasiyye ve gayrihi. An-yed-i Hseyin el-mezbur. 129.633 [B.V.5] Tediye Fi 23 Recebl-mrecceb sene 963[2]. [2.V.l556] An-akce-i mukataa-y boza-hane ve meyhane ve boya-hane-i an-karye-i etme maa' bad- heva ve ihtisab ve gayrihi. Anyed-i merdum-i Hsrev Sba.
20.020
35.685 [B.V.6] Tediye Fi 28 Receblmrecceb sene 963.[7.VI. 1556] An-ake-i adet-i anam. Der tahvil-i Mehmed ve Ali ve Karako ve Yakub ve Hseyin. Be-marifet-i Tursn Bey. 60.240 04.980 65.220
S.7 [B.V.7] Tediye An-tahvil-i Hsrev Sba. An-ake-i mukataa-y boya-hane ve ihtisab ve meyhane ve gayrihay zeamet-i Kemah. Bera-y tetimme-i kst- mezkrin. Fi salis'i ehr [13.V.1556] 5.490 042.197 077.600 129.633
432
DNDAR AYDIN
035.685
020.020
065.220 005.490 375.845 [B.VI.] An-mahsul-i hasha-y zeamet-i spir Der-tahvil-i Hseyin Sba ve Bayram Kethda ve Sleyman Sba ki bervech-i emanet zapt kerde-end. Bermuceb-i defter-i mfredat- hodian. El-vaki fi gurre-i Recebl-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] Bemarifet-i Gazi(i) Kethda. Fi sene-i kamile [B.VI.] MNHA Resid be-hzane [B.VII.l] Tediye Fi sani-i Zilhicce min uhur-i sene 962.[18.X.1555] An-ake-i bad- heva-y yaylak ve resm-i S.7 kuvare ve resm-i Giyah [an yedi Bayram]87 Kethda. Ber-muceb-i tezkire-i hod.
10.200
[B.VII.2] Tediye Fi salis-i S(Safer) sene 963.[18.XII.1555] An-behay gaile. An-yed-i Bayram Kethda el-mezbur., Ber-muceb-i tezkire
5.380 [B.VI.4) Tediye Fi salis-i S(Safer) sene963.[18.XII.1555] An-ake-i

88 89
[B.VI.3] Tediye Fi 3 S(Safer) sene 963. [18.XII.1555]An ake-i gaile ve ire. An-yed-i Hseyin Sba. Ber-mceb-i defter-i mfredat- hod. 11.475 [B.VI.5] Tediye An yedY-i Uurlu an kst- mukataa-y meyhane ve ake-yi galle-i sabk 4.000
beliyat ve Ketmiyat-i . Bayram Kethda. An-yed-i Hseyin Sba. 200 sikke fi 60

12.000
[B.VI.6] Tediye Fi 21 Rebiyl-ahr min uhur-i sene 963.[4.IEI.1556]

90
An yed-i Veli vakt-i ake-i ah 30.000
85- Petek, kovan 86- Ot, saman v.s. 87- Ypranm olduu iin (2)ye gre tahminen yazld. 88- Yeme 89- Saklama 90- Vakti-i ake-i ah; Ake deiimi vakti, tedavlden kaldrlan ake veya altnlarn dk fiyatla geri alnmas.
433
B.VI.7] Tediye Fi 26 Cemaziyel-evvel min uhur-i sene 963.[7.IV. 1556] S.7 an akeyi ispence-yi gebran an yed-i Ahmet avu 31.000 [BJV.9] Tediye Fi 16 Zilhicce min uhr-i sene 962.[1.XII.1555] anyed-i Uurlu an-kst- mukataa-y m. 3.000
[B.VI.8] Tediye Fi 18 B(Receb) sene 963[28.V.1556] an ake-yi adet-i anam ve [silinmi] ve mukataa-y meyhane ve gayrihi ber mcebi defter-i Sleyman Sba. 10.245 [B.VI.10] Tediye Mevacib-i Ali-i
91
bevvab ve Veli mehter-i hayme 720

10.200
05.380 11.475
12.000
04.000 30.000 31.000 10.245 03.000 00.720

118.020 [B.VII] An mahsul-i hasha-y zeamet-i Pasin der tahvil-i Keyvan Sba ki ber vech-i emanet zabt kerdeest ber mceb-i defter-i mfredat- hod. El vaki gurre-i Receb'l-mrecceb min hr-i sene 962, ila gayet-i Cemaziyel-ahr sene 962, 963.[22.V. 1555-10.V. 1556] Fi sene-i kamile [B.VII.] MNHA Resid be Hizane [B.VII.l] Tediye Fi 20 Rebi'l-ahr [B.VII.2] Tediye Fi 29 Cemaziye'lsene 963.[3.III. 1556] an-ake-yi ahr min uhur-i sene 963.[10.V. ispene-yi gebran ve gayrihi ber 1556] an-ake-yi adet-i [anam] mceb-i defter-i mfredat- hod. ber mceb-i defter-i mfredat- Murad Sba. 16.663 2.658 16.663 02.658 19.321 91- adr mehteri
434
DNDAR AYDIN
[B.VIII.] An mahsl-i hasha-y zeamet-i Tercan der tahvil-i Tursun Sba zaim-i zeamet-i Tercan ki ber vech-i emanet zabt kerde est. Ber muceb-i defter-i mfredat- hod El vaki fi grre-i REceb'l-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahir min uhur-i sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] Fi sene-i kamile [B.VIII.l] MNHA Resid be-hzane [B.VIII.l] Tediye Fi 13 evval-mkerrem sene 962.[31 ATII.1555] an-akeyi bad- hava-y Tercan maa mevacib-i S.8 Mustafa Tilk ve Mehmed Katip der tahvil-i Tursun Bey
6.000
[B.VIII.2] Tediye Fi 9 Zilhicce sene 962[25.X.1555] an ake-yi zeamet-i Tercan an yed-i Ramazan merdum- Tursn Sba zaim-i zeamet-i mezbure
2.000
[B.VIII3] Tediye fi 5. Cemaziye'levvel sene 963.[17.III.1556] anake-yi ispene ve klak ve bad- heva maa ulufe-i Mehmed katip ve Mustafa an vacib-i Mharrem'lharam ve Safer ve Rebi'l-evvel sene-i minh. 2380 [B.VIII.5] Tediye Fi 20 Ramazan'lmbarek min uhur-i sene 962. [8. VIII.1555] an ake-yi mukataay memleha-y Tercan an yed-i veledan-ho92
[B.VIII.4] Tediye Fi 15 Cemaziye'l-ahir min uhur-i sene 963. [26.IV.1556] an ake-yi adet-i anam- zeamet-i Tercan der tahvil-i zaim-i mezbur
8.000
ran be marifet-i Ali-yi Divane 35.000
[B.VIII.6] Tediye Fi 23 Rebi'levvel min uhur-i sene 963. [5.11.1556] an-ake-yi mukataa-y memleha-y zeamet-i Tercan an yed-i cab-i horan biddefeat [B.VIII.6a] Tediye-i evvel der Tercan an yed-i Cabir horan
12.000
[B.VIII.b] Tediye-i sani der Erzurum and yed-i Cabi-horan 9.000

92- letmeden sebeplenenler, maa alan ocuklar.
435
S.8
[B.VID.7] Tediye fi 5 Zilkade sene 962.[21.IX.1555] an ake-yi mukataa-y memleha-y mezbure 25.405
[B.VIII.8] Tediye Fi gurre-i Muharreml-haram sene 963. [16.XI. 1555] an mukataay Tercan maa beha-y milh be cihet-i turan 24.750 [B.Vm-8a] Nakdiye 24.450 [B.VIII-8b] 2 Beha-y milh bera-y turan 300
[B.VIII.9] Tediye Fi 19 Muharremlharam sene 964 [2.XI.1556] an yed-i Gazi Kethda an bakiyye-i mukataa-y memleha-y Tercan der tahvil-i himmethoran an tahvil-i hod baki mande 4.050
06.000 02.000
02.380 08.000 35.000

21.000
25.405 24.750 04.050 128.585
SJ8
[BIX] An mahsul-i hasha-y zeamet-i Tordum der tahvil-i Timur Sba ki ber vech-i emanet zabt kerde est ber mceb-i sicil-i Mevlana Kad ve defter-i mfredat- hod ve be marifet-i Adil Sba. el-vaki fi gurre-i Recebl-mrecceb min uuhur-i sene 962. ila gayet-i Cemaziyel-ahr min uhur-i sene 963. [22.V. 1555-10.V. 1556] Fi sene-i kamile [BIX] MNHA Resid be hizane [BIX.l] Tezkire f 23 Zilkade sene 962.[9.X1555] ber muceb-i tezki[BIX 2] Tediye f 7 Muharremlharam sene 963.[22.XI.1555] An-
436
DNDAR AYDIN
re-i hod
yed-i ahali-i rkarye-i Ohta an baha-y cev93 200 inih fi 6

1200
3000 [B JX3] Tediye fi 7 S(Safer) sene 963.tl2JOI.1555] An yed-i Mus94
tafa an glaman- Erzurum 7.653 [B JX5] Tediye Fi 26 Rebil-ahr min uhur-i sene 963[9.III.1556]
S.8
[BJX.4] Tediye Fi 14 Cemaziye'lahir sene 963.[25.IV. 1556] anbeha-y galle-i Tortum an yed-i Adil Sba
6.220
[BJV.6] Tediye F ehr-i S(aban) sene 963.[10.VI.1556] an mahsul-i adet-i anam- Tordum maa dest-i
95
an ake-i bad- heva-y zeamet-i m. ve ispene? [ve] ihtibab [?] an yed-i Adil Sba 22.360 [B JV.7] An-mevacib-i Timur Bey vacib-i Zilkade96 bera-y deyn-i mukataa-y mezbure 1560 [B JX.9] Tediye An Ulufe-i hod bera-y kst- mukataa-y zeamet-i Tortum.
1800
bani der tahvil-i Adil Sba 10.500 [B JX.8] Tediye An beha-y hane-i hod. bera-y deyn-i mukataa-y Tordum be marifet-i Gazi Kethda
1800
[BJX.10] Tediye an yed-i Mehmed Bey an Ulufe-i Timr Sba bera-y mukataa-y zeamet-i Tordum. 1320 03.000
01.200
07.653
06.220
22.360 10.500
93- Arpa 94- Kullar 95- Kr bekisi creti. 96- Yl belirtilmemi
437
01.560
01.800 01.800
01.320 57.413 S.8 [BJC] A mahsul-i zeamet-i Kelkid der tahvil-i Ferhad Divane ki ber vech-i emanet zabt kerde est ve be marifet-i Hseyin Sba dier, ber muceb-i defter-i mfredat- hodian el-vaki fi gurre-i Recebl-mrecceb min uhur- sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr sene 963 [22.V.1555-10.V.1556] Fi sene-i kamile [BX] MNHA Resid be Hzane [B.X.l] Tediye Fi 14 Mharreml-haram sene 963.[29.XI.1555] An-ake-yi bad- heva-y zeamet-i Kelkid an yed-i Hseyin avu 40 sikke fi 60 [B.X J] Tediye Fi 17 Recebl-mrecceb sene 963[27.V. 1556] an ake-yi adet-i anam- zeamet-i Gkas ve Kelkit [B.X2] Tediye Fi 23 Rebil-evvel sene 963.[5.II. 1556] an-ake-yi bad- heva-y Kelkid ber muceb-i defter-i Hilali elebi Katib 50 sikke f 60 Tediye Mevacib-i Ali Cebeci ve Sleyman ve Mehmed Server ve Abdi ve Divane Kurt ber muceb-i defter-i mfredat- Ferhad Divane 3160
[B.X.4]
13.221 02400 03000 13221 03160 21781
S.9 [B.XI] An mahsul-i nakdiyye-i Hazreti Paa an Hzane-i amire yemmenallah teala ila yevmi'l-ahire der mahruse-i Erzurum ber muceb-i hkm-i hmayun, elvaki f gurre-i Recebl-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyelahir min uhur-i sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] Fi sene-i kamile
100.000
438
DNDAR AYDIN
[B.XI] MNH A Resid be hizane [B.XI.l] Tediye Fi 21 S(Safer) sene 963.[5.1.1556] an-yed-i mer Bevvab an vacib-i N (Ramazan) L(evval) 2A (Zilkade) Z(Zilhicce) M(Muharrem) S(Safer) sene 963 833 sikkefi 60 49.980 [B.,XI2\ Tediye Fi 10 Receblmrecceb min uhur-i sene 963. [20.V.1556] an yed-i Emir Yusuf ketkda-y kale-i Erzincan 555 sikke fi 60 33.332
[BXI3] Tediye Bera-y tetimme-i sene-i 49.980 m. ber mucem-i tezkire-i Hazret-i Paa ve 33.332 be-marifet-i Gazi Kethda 16.688
16.668
100.000
[B.XII] An-mahsl- nsf- Cebelyan ber mceb-i defterY-i mfredat- Veli Sba an gurre-i Recebl-mrecceb ila gayet-i Cemaziyel-ahir min uhur-i sene 963 an yed-i mezkurin [22.V.1555-10.V.1556] S.9 [BJI.l] Tediye Fi 15 Cemaziyel-ahr sene 963.[26.Iv.l556] be marifet-i Tursun Sba der tahvil-i Veli Divane 25 sikke fi 60 1500 [B.XII3] Tediye Fi 23 abanl-muazzam min hr-i sene 963[2.VII.1556] an nsf- aded-i anam- Cebelyan maa crm-cinayet ve Arusane? 7500 1500 0900 7500 9900
6100
16.000
[B.XII.2] Tediye Fi 25 evval sene 963.[1.IX.1556] an yed-i Habib Sba zaim-i zeamet-i Erzincan 900 [B.XII.4] Tediye Fi 25 evvallmkerrem sene 964[963][4.VII. 1556] an yed-i Veli divane
6100
AB [GDER FASLI]
97- Aklama ve deerlendirmede [bkz. B-XVII] bu tabir izah edilmitir. 98- eitli hizmetleri yapanlar
439
s.o
[AB] VUZ-A MIN ZALIKE 1.401.009 [AB-I] EL-MEVACBAT 707.897 [B-1.2] Mevacib-i fahr'l-emasil [AB-I.l] Mevacib-i Endern an gurre-i Receb ve aban ila gayet Cemaziyel-ahr ve'l-akran Kabil Bey Kethda-y Dergah- li min uhur- sene 963.[2] [22.V.155510.V.1556] Fi yevm 70 Fi sene Yirmi bebin ikiyz 25.200
6.000 0.600
9.000 [l+2]=25.200
22.200
0.600 6.000 22.200
47.400 [AB-I.3] Mevacib-i aayan ve mteferrika ve zevvakin ve avuan ve bevvabn ve kilerdaran ve tabbhin" ve habbazin'00 ve hayyatin ve cemaat-i S.10 ahur maa saracan ve mehteran- hayve ve mehtaran- alem" * ve cebeciyan ve
103
ulufeciyan ve gayrihi an gurre-i Receb sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr min uhur-i sene 963. [22.V.1555-10.V.1556] [B-I3b] Mevacib-i evval ve [AB J3a] Mevacib-i Receb ve aban ve Ramazanl-mbarek min uhur-i Zilkade ve Zilhicce min uhur-i sene 962.[22.V-18.Vffl.l555] sene 962.[19.VIII-15.XI.1555] 133.735 el-mkarrere'05 132.982 el-mukarrere 131.400 el-mahere 131.220 Fi yevm el-maherefi yevm 2510 1460 1582 f yevm 1458
1 (\A
99- Ahlar 100-Ekmeki 101- Terziler 102- Bayrak 103- Kul esasna dayanan bir grup asker 104- Bu deyimin mahiyeti tam olarak anlalamad. 105- Mukarrer veya mukarrere, kr. Uzunarl . Hakk, Osmanl Devlet Tekilatndan Kapkulu Ocaklar I, Acemi Oca ve Yenieri Oca, 2. Bask, Trk Tarih Kurumu Basmevi, Ankara 1984, ss. 453-455.
440
DNDAR AYDIN
[AB-I3c] Vacib-i Muharrem l-haram [AB-I.3d] Vacib-i Rebil-ahr ve ve Safer l-muzaffer ve Rebil-evvel Cemaziyel-evvel ve Cemaziyel-ahir min uhr-i sene 963.[16.XI.1555min uhur-i sene 963.[ 13.II-10.V. 12.11.1556] 1556] 139.160 el-mukarrere 131.580 El-mukarrere Fi yevm 137.430 131.220 Fi yevm 1.527 el-mahere el-mahere 1.458 1730 360 131.220+002.515+131.400+001.5 82+131.200+000.360+137.430+001.730= 537.457
s.o
[AB-I.4] Mevacib-i tr-banan an gurre-i Recebl-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahir sene 963.[2] [22.V.1555-10.V.1556] 123.040 [AB-I.4a] Vacib-i Receb ve aban ve Ramazahy-mbarek min uhur-i sene 962[22 .V-18 .VIII. 15 5 5 ] 30.970 el-mukarrere Fi yevm 30.780 342 el-mahere 190 [AB-I.4c] Vacib-i Muharreml-haram ve Saferl muzaffer ve Rebiylevvel min hri sene 963.[16.XI-12.II.1556] [AB-I.4b] Vacib-i evval ve Zilkade ve Zilhicce min uhur-i sene 962.[19. VIII-15.XI. 1555] 30.930 el-mukarrere Fi yevm 30.330 337 el-mehere
600
[AB-I.4d] Vacib-i Rebil-ahir ve Cemaziyel-evvel ve Cemaziyel-ahir men uhur-i sene 963[13.II.-10.V. 1556] .. .[yazlmam] el-mukarrere 30.360 Fi yevm 30.330 Fi yevm 342 el-mukarrere el-mahere 337 30.780 30 30.780 + 00.190 + 30.330 + 00.600 + 30.330 + 00.030 + 30.780 + 123.040
s.o
[AB-II] Teslim Be-hazret-i Paa Mir-i Miran- Vilayet-i Erzurum. An gurre-i
106
Recebl-mrecceb min uhur- ...

106- Devam yazlmam
[22.V. 1555 ]
441
[AB-II.l] Tediye Fi 9 N (Ramazan sene 962.[28.VII.1555] An ake-i Erzincan An-yed-i Hazret-i Paa
1.000
[AB-II .2] Tediye Fi 14 N (Ramazan) sene 962[2.VIII.1555] Anyed-i hod. 3.000 [AB-II.4] Tediye Fi tarihil-mezbur [15.IX.1555] der vakt-i reften beikr'07 der Horasan Baba 3.000 [AB-II.6] Tediye Fi 14 Muharrem l-haram sene 963.[29.XI. vakt-i reften be-Grcistan
[AB-II3] Tediye Fi 9 Zilkade sene 962. [15.IX.1555] be-dest-i Gazi Kethda 5.000 [AB-II3] Tediye Fi 14 Zilhicce sene 962.[30.X.1555] Be-dest-i Hazret-i Paa 1555] Be-dest-i Hazret-i Paa der Hasene 50+45=95 Fi 60 5.700 [AB-II.7] Tediye Fi tarihil mezbur [29.XI. 1555] be-dest-i Hazret-i Paa
108
3.000 [AB-II.8] Tediye Bera-y baha-y kurban be-marifet-i kethda-y Enderun el-vaki fi 18 Rebil-ahir sene 063.[1.III.1556]
260
1.500
S.11
[AB-II.9] Tediye Beha-y Kurban drt rees der Erzincan ber mceb-i defter-i mfredat- Hilali elebi 192 [AB-II.ll] Tediye Der vakt-i reften be-Kara-arz bera- ikr 340 [AB-II.lla] Tediye evvel Bedest-i Pervane Aa Ser bevvabin 4 sikke fi 60 240
107- Av 108- Okunamad.
[AB-II.10] Tediye Fi6 Cemaziyelevvel sene 963[18.III.1556] bemarifet-i hazinedar

202
[AB-II.12] Tediye Fi 19 Cemaziyelahir min uhur-i sene 963.[30.IV. 1556] Be-dest-i Hazret-i Paa 150 [AB-II13] Tediye Fi 20 Rebilahir min hur-i sene 963. [3.UI.1556]Be-dest-i Hazret-i Paa Be-marifet-i hazinedar
442
DNDAR AYDIN
[AB-II.llb] Tediye-i Sani Bera-yi Hammam- Ali Paa

100
70 sikkefi 60 4200
1.000+0.120+5.000+3.000+5.700+3.000+1.500+0.260+0.192+0.202=19.974 19.974+0.240+0.100+0.150+4.200=24.664 [AB-III] Be-Cihet-i Zekat [AB-III.l] Tediye Fi salis-i evvallmkerrem sene 962[21 .VIII.1555] bera-y tasadduk- danimendan bemarifet-i Mevlana Halil Efendi elmderris 100 sikke fi 60
6.000
[AB-IIIJ2] Tediye Fi sani ve salisevval sene 962t20-21.VIII.1555] an yed-i Ali Sba der vakt-i reften-i Rum-eli 100 sikke fi 60
6.000
S.11 [AB-III.3] Tediye Fi 4 Rebil-evvel sene 963.[17.1.1556] bera-y Mevlana smail elebi Efendi Vaiz, fi tarihilmezbr.
1.000
[AB-III.4] Tediye Fi 4 Rebilevvel sene 963[17.1.1556] Bera-y Hac Klavuz 500 [AB-III .6] Tediye Fi salis-i evval'l-mkerrem sene 962[21. Vni.1555] bera-y Hamza Hasbi el-vakifi tarihil-mezbur 5 sikke fi 60 300 [AB-III.8] Tediye Fi 28 Rebi'l-= evvel sene 963[10.II. 1556] Beray zekt ber mceb-i defter-i Hilal elebi Katib 12.325 [AB-III.10] Tediye Fi salis-i Cemaziyel-evvel sene 963.[15.III. 1556] Bera-y Mevlana Kadi-i Pasin an Kzlba med. 50 sikke Fi 60 3.000
[AB-III.5] Tediye Fi 25 Rebil-evvel min uhur-i sene 963.[7.II.1556] bera-y Mevlay an Badad amed Nakdiyye 1000 [AB-III .7] Tediye Fi evval'l-mkerrem sene 962[25.VIII.1555] Beray Mevlana smail elebi Vaiz 17 sikke 1020 [AB-III.9] Tediye Fi 2 Cemaziye'levvel sene 963.[14.III.1556] Beray mderris-i Mardin
1.000
OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN. s.
443
[AB-III.ll] Tediye Fi 28 Rebi'levvel min uhur-i sene 963[10.II. 1556] Bera-y Mirza Acem an Baha-i galle-i Erzincan be-dest-i Habib Sba
1.000
[AB-III.12] Tediye Fi 29 Rebi'levvel sene 963.[11.II. 1556] Bera-y Mevlana Ahmed elebi Vaiz an baha-y galle-i zeamet-i Bayburd 500
[AB-III.14] Tediye Fi 28 Rebi'l[AB-III.13] Tediye Fi 26 Cemazievvel sene 963.[10.II.1556] berayel-evvel sene 963.[7.IV.1556] y zekt be-marifet-i Hazret-i Paa Bera-y etfal-i mekteb 50.000 7 06.000+06.000+01.000+00.500+01.00+00.300+01.020+12.325+01.000+03.000 +01.000+00.500+00.007=33.652 33.652+50.000=83.652 [AB-IV] Be-Cihet-i Harc- Taam- Hseyin Bey el-mehrum [AB-IV.l] Tediye Fi salis-i evval'lmkerrem sene 962.[21 .VIII.1555] bera-y tathir ve tekfn-i Hseyin Bey el-merhum be-marifet-i divitdar Efendi. Hasene. 100 sikke fi 60
6.000 s.
[AB-IV.2] Tediye sani ve salis-i evval sene 962.[20.21.'VIII.1555] bera-y eda- duayan der mezar- Hseyin Bey el-merhum 1840
[AB-IV J] Tediye Fi 10 Zilkade sene 962.[26.IX.1555] bera-y taam- dervian ve kura ve gayrihi. 500 6.000+1.840+0.500+1.200=9.540 S.12
[A+B-IV.4] Tediye Fi 7 evvallmkerrem min uhur-i sene 962. [25.VIII.1555] beray- harc- taam- Hseyin Bey el-merhm
1.200
[AB-V] Be-Cihet-i Harc- Hazret-i Paa [AB-V.l] Beha-y ota-y harem el-vaki fi gurre-i evval sene 962.[19.VIII. 1555]
240
[AB-V.2] Beha-y kadife beray- ziynet el-vakifi 7 evval sene 962. [25.VIII. 1555] ba-yed-i Usta Hasan
200
444
DNDAR AYDIN
[AB-V3] Beha-y nkre'"9 bera-y cariyet'l-vast Mirum zerger"0 ve Yunus zerger Zerger Kymet dirhem 210 980 150 600 1.580 S.12 [AB-V.5] cret-i zerger-i Zimm beray sahn- cariye-i bzrk ve garihi. f 5 Zilhicce sene 962[21.X.1555] 17 sikke fi 60
1020
[AB-V.4] Beha-y fsk takm"1 45 aded miskal 200 f 30 100 sikke fi 60

6.000
[AB-V.6] Beha-y yenice-i Acem an-yed-i Hdaverdi el -vaki f 8 Muharrem'l-haram sene 963. [23.XI.1555] 1 aded 300 [AB-V.8] Beha-y seraser-i Acem an yed-i Baba elebi an-ake-yi Hsam el-amil 1 savb 1.500 [AB-V.10] Beha-y komar? Mehteri ba tafta-i nkre 1 aded 360 [AB-V.12] Beha-y halie-i bzrk be-marifet-i Gazi Kethda 2 kt'a fi 25 sikke 50 sikke fi 60 3.000
[AB-V.7] Beha-y muyyid? an-yed-i Baba elebi an ake-yi Hsam an112
mukataa-y ihtisab- ehir 1 tak 2.400

113
[AB-V.9] Be Cihet-i harc- atma-i ? Mehmed Bey el-vaki fi 8 Muuharrem sene 963[23.XI.1555]
120
[AB-V.ll] Beha-y gulam- siyah hadm- harem 42 sikke fi 60 2.520 S.12 [AB-V.13] Beha-y destar- Kandahar bera-y Hazret-i Paa
109- Gm 110- Altn ve gm ileyen 111- Fiske amdan, kk el amdan 112- Tak; her halde takm. 113 atma: Demelik Trk kuma. 114- Erkek panter.
114
[AB-V.14] Beha-y panter- hir an yed-i Acem el-vaki fi 19 Cema-
445
2 adedfi 4 8 sikke 448 [AB-V.15] Be cihet-i Beha-y sanduk ve siniha be-marifet-i Mehmed Bali vekil-i hare an Amasya averde ber muceb-i tezkire-i marn ileyh 3.987 [AB-V.17] Teslim be-Ferhad Bey erke be-marifet-i Sleyman Aa Ser avuan el-vaki fi 25 Saferlmuzaffer min uhur-i sene 963. [9.1.1556] berayi glaman. [AB-V.17a] Tediye-i evvel fi tarihi m. 100 sikke fi 60
6.000
ziyel-ahr sene 963.[26.IV.1556] 75 sikke fi 60 4.500 [AB-V.16] Teslim be-Ali avu beray- hare d cami-i erif-i der mahruse-i Basra el vaki fi 11 Safer min uhur-i sene 963. [26.XII.1555] 300 sikkefi 60
18.000
An mahsul-i An mahsul-i Erzurum Hammam- Badad 146 sikke 154 sikke 00.240+00.200+01.580+06.000+ 01.020+00.300+02.400+01.500+ 00.120+00.360+ 13.720 13.720+02.520+03.000+00.448+ 04.500+03.987+18.000+07.000= 53.175
[AB-V.17b] Tediye-i sani an-yed-i aa-y m.

1.000
S.12 [AB-V] Mevacib-i endern an yed-i mezkrin an grre-i Recebl-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr min uhur-i sene 963[22.V.1555-10.V.1556] biddefeat [AB+VI.l] Tediye-i Evvel vacib-i ehr-i Receb sene 962.[22.V.1555]
2100
[AB-VI.2] Tediye-i Sani vacib-i ehr-i aban'l-muazzam sene 962.[21.VI.1555]

2100
[AB-VI.3] Tediye-i Salis vacib-i N(Ramazan) sene 962[20.VII. 1555]

2100
[AB-VI.4] Tediye-i rabi vacib-i vvall-mkerrem sene 963. [19.VIII.1555]

2100
[AB-VI.5] Tediye-i Hami vacib-i Zilkade sene 962[17.IX.1555]

2100
[AB-VII.6] Tediye-i Sadis vacib-i Zilhicce sene 962[17.X.1555]

2100
446
DNDAR AYDIN
[AB-VI.7] Tediye-i Sabi vacib-i muharrem'-haram sene 963. 16.XI.1555]

2100
[AB-VI.8] Tediye-i samim vacib-i Safer'l-muzaffer sene 963. [16.XII.1555]

2100
S.12 [AB-VI.9] Tediye-i Tasi vacib-i Rebi'l-evvel sene 963.[14.1.1556]

2100
[AB-VI.10] Tediye Fi Aer Vacib-i Reabil-ahr sene 963.[ 13 .II. 1556]

2100
[AB-VI-11] Tediye-i fi 11 Vacib-i Cemaziyel-evvel sene 963.

[13.in.1556]
[AB-VI-12] Tediye-i 12 Vacib-i Ceimaziyel-ahir seene 963. [12.IV.1556]

2100
2100
2.100 + 2.100 + 2.100 + 2.100 + 2.100 + 2.100 + 2.100 + 2.100 + 2.100 + 2.100
+ 2.100 + 2.100 = 25.200 [AB-VII] Be-Ciheti Harc- Enderun an gurre-i Recebl-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemayizel-ahr sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] biddefeat. [AB-VII-1] Tediye Fi gurre-i Safer sene 963.[16.XII.1555] an yed-i Mustafa Aa an ake-i Hsam el-amil
1.000
[AB-II-2] Tediye Fi grre-i Safer sene 963 [16.XII.1555] an yed-i Kethda-y Endern an bad- havay ehir Hasene 16 sikke fi 60
1020
[AB-II-3] Tediye an yed-i Mustafa Aa kethda-y enderun an ake-yi mukataa-y ihtisab an-yed-i Hsam el-mail 1.460 Yekn
2.000
[AB-II-4] Tediye Beray- eda-y deyn-i Hvace-i skender an ake-yi mukataa-y ihtisab an-yed-i Hsam el-mezbur
540
[AB-VII-5] Tediye fi 25 Safer sene 963.[9.1.1556] an-yed-i Mustafa Kethda-y enderun bera-y beha-y Krk-i dilk
[AB-VII-6] Tediye Fi 20 Ramazanl-Mbarek sene 962.[8.VIII. 1555] berayl- beha-y Gre"5 Cariye-i Grc
115- Fazladan yazlm olduundan, st izilmitir.
447
1 Savb
600
[AB-VII-7] Tediye Fi 22 Ramazanl-Mbarek sene 962.[10.Vin. 1555] an beha-y Hzane-i Hseyin Bey
2.100
1 Rees 3.600 [AB-II-8] Tediye 9 Zilkade sene 962[25.IX.1555] an yed-i Mustafa Kethda-y endern
1.200
1.000+1.020+1.460+0.540+0.600+3.600+2.100+1.200=11.520
S13 [AB-VIII] Teslim Be-Mehmed mir-i ahur beray- Levazmat- hur an gurre-i Recebl-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr sene 963.[22.V.1555-10.V. 1556] [AB-VIII-l] Tediye Fi 28 N(Ramazan) sene-i 962.[16.Vin.l555] an yed-i Mehmed Mir-ahur beray- harc- Levazmat- ahur
200
210
[AB-VIII-2] Tediye-i Fi 10 evvall-mkerrem sene 962. [28.VIII.1555] an yed-i Mehmed Bey mir-i ahr bera-y baha-y flfl 5.000 [AB-VIII.4] tediyefi 25 evvallmkerrem sene 962 yed-i mir-i 12.!X. 1555] an yed-ian Mehmed Bey mir-i ahr
1000
410 [AB-VIII-3] Tediye f 20 evvallmkerrem sene 962.[7.IX.1555]
500 [AB-VIII-5] Tediye Fi 14 Muharreml-haram sene 963. [29 .XI. 1555] bera-y harc- ahur an yed-i Adil Kethda-y ahur.
1000
[AB-VIII-6] Tediye Fi 7 Rebilevvel sene 963 .[20.1.1556] beray kuvvare-i ahur-i estaran"6 an yed-i Usta Cafer 300
S.13 [AB-VIII-7] Tediye Fi ehr-i Rebilevvel min uhur-i sene 963.[14.1. 1556] beray- harc- ahr der
116- Katrlar
[AB-VII-8] Tediye Fi 22 Rebilahr min uhur-i sene 963.[5.III. 1556] an yed-i Mehmed Bey mir-
448
DNDAR AYDIN
Erzincan
600
ahur
2000
[AB-VIII-9] Tediye beray- behay- Bulgari? be-cihet-?i fisk? adet 1

80
[AB-VIII-10] Beha-y santiyan beray- hayvanat

60
0.410+0.500+0.500+1.000+1.000+0.300+0.600+2.000+0.080+0.060=6.450 [AB-IX] Teslim be-hazret-i Kabil Bey bera-y Mevacib-i hod biddefat [AB-IX-1] TediyeFi 22 N(Ramazan) [AB-IX-2] Tediye Fi 14 Zilhicce sene 962tl0.VIII.1555] an yed-i sene 962.[30.X.1555] beray- veys merdum-i Abdurrahman Bey mevacib-i Hazret-i Kabil Bey 150 sikke fi 60 an-akeyi memleha-y Tekman 9.000 600 [AB-IX-3] Tediye an yed-i merdum-i Kasm Bey mirliva-y Pasin ve Kse 100 sikke f 60
6.000
[AB-IX-4] Tediye beray- ulufe-i Hazret-i Kabil Bey an yed-i Mevlana aglad? elvaki fi sani-muharreml-haram sene 963[17.XI.1555]
600
S.13 [AB-IX-5] Tediye Der Erzincan beray- mevacib-i Kabil Bey an yed-i Pir Ahmed Katib 100 sikke f 60
6000
0.600+9.000+6.000+0.600+6.000= 22.200 [AB-X] Be ihet-i harc- rahha-y turan- hassa ve beha-i milh ve beha-y
118
ir-i maye be marifet-i Sarvan(?) Aa el-vaki fi ehr-i Zilkade min uhur-i sene 962[19.VIII.1555] [AB-X-1] Beha-y Kkrt beray- [AB-X-2] Be cihet-i harc- tu119 turan an yed-i Veli Devane maa ran 5 katar fi 150 eday Deyn-i [Kur]? 750 500 084
117- lenmi deri, zellikle kei derisi. 118- Dii arslan 119- ki kelime okunamad.
449
[AB-X-3] Behay ir-i maye an yed-i ibrahim 21 sikke fi 60

1.260
[AB-X-4] Beha-y milh beray- turan- hass 300
0.500+0.084+0.750+1.260+0.300=2.894 S.13 [AB-XI-] Be- Cihet-i Harc- Tome behay- mezkurin [AB-XI-1] Be chiet-i Tetimme-i Tome bahay'2" Saracan an gurre-i Ramazanl-mbarek sene 962.[20.VH.1555] baki madde bud el-vaki fi 22 N(ramazan) sene-i minh. [10.VIII.1555] 400 Drtyz [AB-XI-3] Be cihet-i tevelld-i? Tome behay- tevelld-i Esteran- balaki
60
[AB-XI-2] Be-cihet-i Tome bahay Kmrc Hseyin avu

60
400
060 060
520 [AB-XII] Teslim-i Be-Hseyin Emin-i atik ve Behran Emin-i cedid an yed-i mezkrin [AB-XII-1] Tediye Fi 23 evvallmkerrem sene 962.[10.IX.1555] beray- behay- cev an yed-i Mustafa Sba 14.000 [AB-XII-3] Tediye Fi 13 Cemaziyelevvel sene 963.[25.III.1556] an yed-i Hilali elebi el-katib-i anbar be mari fet-i Behram Emin-i an hizane 4.000 [A.-XII-5] Tediye Behay- cev bera, y yemlik-i Aayan ve ulfeciyan an Erzrm ila Erzincan her mceb-i defter-i mfredat- Hilali elebi.
120- Yemek bedeli
[AB-XII-2] Tediye Fi 22 Rebilahr sene 963.[4.II. 1556] beray- behay ev be-marifet-i Mustafa Sba an yedi lyas avu
1.000
[AB-XII-4] Tediye Ber mceb-i defter-i mfredat- Mustafa Sba biddefeat

16.000
02.000
[B-XII-6] Tediya Behay- gendm beray- orba be-marifet-i Hseyin Sba el-vaki fi 14 Zilhicce sene 962[30.X.1555]
450
DNDAR AYDIN
432 2.000 14.000+01.000+04.000+16.000+02.000+00.432+02.000=39.432 [AB-XIII] Teslim-i S.14 Be-Mehmed Baki Vekil-i Hare an grre-i Recebl-mrecceb min uhur-i sene 962 ila gayetYi Cemaziyel-ahr 963.[22.V.1555-10.V.1556], [AB-XIII-1] Tediye Fi 14 N(Ramazan) sene 9623.[2.VIII.1555] an yed-i Mehmed Bali vekil-i hare beray- harc- hurdavat
800
[AB-XIII-2] Tediye Fi 17 N(Ramazan) sene 962.[5.VIII.1555] an yed-i Mehmed Bali vekil-i an harc- hurdavat 1674 [AB-XIII-4] Tediye Fi 10 evvallmkerrem sene 962[28.Vm.l555] an yed-i Mehmed Bali vekil-i hare 2.048
[AB-XIII-3] Tediye Fi 20 N(Ramazan) sene 962.[8.VIII.1555] an yed-i Mehmed Bali vekil-i hare 4.000 S.14 [AB-XIII-5] Tediye Fi 16 evvallmkerrem sene 962 [13.IX. 1555] be121
hay makiyan
200
an yedi Abdlcelil
[AB-XIII-6] Tediye Fi 19 evvallmkerrem sene 962.[6.!X.1555] beray- beha-y ganem 45 rees basemen-i muhtelif 1475 25 rees 20 rees fi 31 f 25 [AB-XIII-8] Tediye Fi 25 evvall-mkerrem-i sene 962.[12.IX. 1555] beray- beha-y ganem bemarifet-i Mehmed Bali Vekil-i har 119 rees fi 36 4343 [AB-XIII-10] Tediye Fi 25 evvall-mkerrem sene.962.[12.IX. 1555] an yed-i Mehmed Bali vekil-i har beray- harc- hurdavat der
[AB-XIII-7] Tediye Fi 23 evvallmkerrem sene 962.[10.1X.1555] an-yed-i Mehmed Bali Vekil-i hare 1500 [AB-XIII-9] Tediye Fi 25 evvallmkerrem sene 962.[12.IX.1555] an yed-i Mehmed Bali vekil- hare 377 rees ba-semeni muhtelif
121-Tavuklar
451
77 Rees fi 33 fi 6.541 S.14
300 Rees 35 10.500
vakt-i reften be-Amasya 30 sikke fi 60

1.800
[AB-XIII-11] Tediye Fi 25 evvallmkerrem min uhur-i sene 962. [12.IX.1555] an yed-i Hsrev katib beray- harc- hurdavat 300 [AB-XIII-13] Tediye Fi 26 evvallmkerrem sene 962.[13.IX.1555] beray- behay ganem an yed-i Hsrev katib-i vekil-i hare an hzane
6.000
[AB-XIII-12] Tediye 26 evvallmkerrem sene 962.[13.IX.1555] beray- deyn-i ganem an yed-i Hsrev Katib-i vekil-i hare an ake-yi Mustafa suba 3.000 [AB-XIII-14] Tediye Fi 26 evvall-mkerrem sene 962.[13.IX. 1555] an yed-i Hsrev Katib beray- harc- hurdavat 700
4.041 10.041 [AB-XIII-15] Tediye Fi 25 Zilkade sene 962.[II.X.1555] an yed-i Hsrev katib-i vekil-i hare beray- harc- hurdavat [AB-XIII-16] Tediye Fi 5 Rebilevvel sene 963.[18.1.1556] an yed-i Hcrev Katib-i vekil-i hare an
122
behay-... an yed-i ser zevvakin 1000 981 [AB-XIII-7] Tediye Fi 23 Zilkade sene [AB-XIII-18] Tediye Fi 27 Zilkade 962[9.X.155] beray- beha-y revgan- sene 962[13.X.1555] an yed-i pih ve revgan be cihet-i sturan ve beHsrev katib beray- harc- hurda hay em-i...123 (?) ve ... 124 (?) an yed-i vat Hsam el-mail be-marifet-i Mehmed Bali Vekil-i hare 3.000 1.120 [AB-XIII-19] Tediye Fi 14 Zilhicce sene 962.[30.X.1555] an yed-i Hsrev Katib beray- harc- hurdavat
200 122-Bu iki kelime okunamad. 123-124- Bu iki kelime okunamad.
[AB-XIII-20] Tediye Fi 15 Zilhicce sene 962[1.XI.1555] an yed-i Hsrev katib-i vekil-i hare
200
452
DNDAR AYDIN
[AB-XIII-21] Tediye Fi sani-i Mureml-haram sene 963.[17.XI. 1555] an yed-i Hsrev katib-i vekil hare beray harc- hurdavat
1.000
[AB-XIII-22] Tediye Fi 14 Muhar reml-haram sene 963.[29.XI. 1555] beray- be-hay ganem-i ... 125 ,.. 126 ? 20 rees fi 25 an yed-i Hsrev Katib 910 [AB-XIII-24] Tediye Fi 23 Rebilevvel sene 963[5.II.1556] an yed-i Mehmed Bali vekil-i hare bera-y harc- hurdavat Der Erzincan 1.700
[AB-XII-23] Tediye Fi gurre-i Saferl-muzaffer sene 963 [16.XII 1555] an yed-i Mehmed Bali vekil-i hare bera-y harc- hurdavat an akeyi ihtisab
1.100
S.14 [AB-XIII-25] Tediye Fi... 127 Rebilahr sene 963.[13.11.1556] an ake-yi ihtisab ki saliyane d ber mceb-i tezkire-i Gazi Kethda 3.000 [AB-XIII.27] Tediye Fi 13 Cemaziyel-evvel sene 963[25.111.1556] beray- kassayan-'28 an hzane an yed-i Mehmed Bali Vekil-i hare
2000
[AB-XIII-26] Tediye Fi 22 Rebil-ahr sene 963.[5.IH.1556] an yed-i Mehmed Bali Vekil-i hare beray- harc- hrdavat 1.500 [AB-XIII-28] Tediye Fi 26 Cemaziyel-evvel sene 963.[7.IV. 1556] an yed-i Mehmed Bali vekil-i hare 300 700
1000
[AB-XIII-29] Tediye Fi 22 Cemaziyelahir sene 962.[5.III.1556] an yed-i Mehmed Bali vekil-i hare
1000
[AB-XIII-30] Tediye Fi 5 Cemaziyel-ahr sene 963.[17.II.1556] an129
beha-y dakik be marifet-i Mehmed Bali Vekil-i hare 3.855
125-126- Bu iki kelime okunamad. 127- Buras silinmi 128- Herhalde kasadarlar 129- Un
453
S.14 [AB-XIII-31] Tediye-i evvel beray- beha-y ganem an yed-i Kl Veled-i Aksak Kul be-marifet-i Mehmed Bali vekil-i hare 100 sikkefi 60
6.000
00.800+ 01.674+ 04.000+ 02.048+ 00.200+ 01.475+01.500+ 04.343+ 17.384+ 01.800= 35.224 35.224+ 00.300+ 03.000+ 10.041+ 00.700+01.000+ 00.981+ 03.000+ 01.120+ 00.200+00.200= 55.766 55.766+01.000+ 00.910+ 01.100+ 01.700+03.000+ 01.500+ 02.000+01.000+ 01.000+ 03.855+ 06.000=78.831 [AB-XIV] Teslim-i be-Cebeci-ba beray- Levazmat- Cebe-hane an gurre-i Recebl-mrecceb sene 962 ila gayret-i Cemaziyel-ahr sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] [AB-IV-1] Tediye Fi salis-i evvallmkerrem sene 962.[21 .VIII.1555] beray- cret-i neccaran ki be ciheti...(?)
200 200
[AB-IV-2] Tediye Fi 16 evvallmkerrem sene 962.[3.IX.1555] beray- harc- mzrak an yed-i Cebeci Ba 400
400
600
S.15 [AB-XV] Teslim-i Be-mehter Ba bera-y Levazmat- mehter-hane an gurre-i Receb'mrecceb sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahir sene 963 [22.V.155-10.V.1556] [AB-XV.l] Tediye Fi 17 N(Ramazan) sene 962.[5.VII. 1555] an-yed-i Mehter ba beray- harc- misma'30 an yed-i Mustafa Sba 10 sikkefi 60
600
[AB-XV.2] Tediye Fi 2 evvallmkerrem sene 962 [25.VIII. 1555] Ali ser-mehteran- hayme beray- beha-y Kirpas"1
60
130-ivi 131-Bez
454
DNDAR AYDIN
[AB-XV3] Tediye Fi 15 evvallmkerrem sene 962. [2.IX.1555] an yed-i sermehteran- hayme 25 sikke fi 60 1500 [AB-XV.5] Tediye Beray- beha-y rite-i pembe'32 ber muceb-i tezkire-i Dizdar- Kale-i Erzurum
[AB-XV.4] Tediye Fi sani-i muharreml-haram sene 963.[17.XI. 1555]an yed-i ser-mehteran- hayme 400 [AB-XV.6] Be Cihet-i Tetimme-i beha-y hayme usta mh(?)maa baha-i misma- u? el-vaki fi 23 Zilkade sene 962
133
[9.X.1555]... ? Amedi 400 5.000 Behisab- Osman 3.750 0.600+ 0.060+ 1.500+ 0.400+ 0.360+ 3.750= 6.670 [AB-XVI.] Be Cihet-i Harc- mtenevvia [AB-XVI.l] Be cihet-i Tamir ve termim kerden-i Horasan Baba anyed-i Ali zevvak el-vaki fi sani ve m. el haram sene 963.[17.XI.1555] 420 [AB-XVI_3] Be-Cihet-i Harc- bayrak be marifet-i Hseyin can el-vaki fi 17 N(Ramazan) sene 962.[2.XI.1555]
1800
[AB-XVI.2] Be-cihet-i Girane-i kakm? ki Koi(i) averde an amid el-vaki fi 17 Ramazanl-mbarek sene 962.[23.X.1555] 5 sikkefi 60 300 [AB-XVI.4] Be cihet-i Girane-i cam(?) an mid il Erzurum elsene 962.[23.X.1555] 5 sikkefi 60 70 [AB-XVI.6] Be cihet-i Behay gulam- Grci akird-i borazan el-vaki fi 7 Muharreml-haram sene 963. (22.XI.1555) 70 sikkefi 60 4200
[AB-XVI.5] Be-Cihet-i Harc- misma- drahtha-y'34 cami-i erif-i bzrk el-vaki f gurre-i muharremlharam sene 963.[16.XI. 1555]
100 132- Pamuk pi 133- Bu kelime okunamad. 134-Aa ivi
455
S.15 [AB-XVI.7] Be-cihet-i Harc- havz- hazret-i Paa el-vakifi 20 N (Ramazan) min uhur-i sene 962.[8.VIII. 1555] maa meremmet-i havz 78 30
108
[AB-XVI.8] Be-cihet-i Harc- matbah beray- beha-y evani-yi mezkurin 32 sikkefi 60 1920 [AB-XVI.8a] Be-Cihet-i beha- sahan 28 aded Fi 1 sikke 28 sikke [AB-XVI.8b] Be-Cihet-i beha-y sini 7 aded 4 sikke nakdiye 40
[AB-XVI.9] Be-Cihet-i Nev... 135 -i kaldrm be marifet-i kethda-y endern an bab- Erzincan ila bab- Tebriz biddefeat 8.700 [AB-XVI.11] Be-Cihet-i Beha-y rite-i...136 (?) an yed-i Ali Ser mehteran- hayme 3 M. (batman) 360 [AB-XVI.13] Be-cihet-i Beha-y uka beray- gulaman- hzane der vakt-i reften-i be Erzincan 40 sikkefi 60 2400 S.15 [AB-XVI.15] Be-Cihet-i Harc- rah- eli-i sorh- seran der vakt-i reften Mehmed Bey ve Mustafa Bey an yed-i... Mustafa el-vaki fi 1? Rebil-ahir min uhur-i sene 963. [13.11.1556] 90
[AB-XVI.10] Be Cihet-i beha-y galaman- hzane an yed-i Cafer Krk s 3 savb fi 50 150 [AB-XVI-12] Be Cihet-i Beha-y tac- atrn 2 aded 5 sikke fi 60 300 [AB-XVI.14] Be-Cihet-i Resm-i tapu-y zemin-Hazret-i Rstem Paa be marifet-i Gazi Kethda 1320
[AB-XVI.16] Be-Cihet-i Beha-y giran? ve makiyan ve hime ve nerre ve ganem ve beha-i...137 der vakt-i reften be-ikar der Kara-arz ber muceb-i defter-i mfredat- Pervane Aa 1246
135-136- Okunamad. 137- Okunamad
456
DNDAR AYDIN
[AB-XVI.17] Be-Cihet-i cret-i Esbkean'38 an Erzurum ila stanbul 4 neferen fi 300

1200
[AB-XVI.18] Be Cihet-i beha-y mahvere-i Ali Mehter-i zevvak ve Hsrevs kilari-i zevvak 2 aded fi
120
240 [AB-XVI.20] Be-Cihet-i Harc- oda-y hazret-i Paa beray- bahay giran? ve cret-i stadan ve rgadan ber muceb-i defter-i mfredat- Mustafa Aa Kethda-i Enderun
0262 0100
[AB-XVI.19] Be Cihet-i Tamir ve termim kerden-i Ilca be marifet-i Kara-ko avuu biddefeat ber mceb-i defter-i mfredat- hod
1290 0105 0136 0300

1200
0440
1200 1000
3.031
0400
0600
4.002 S.15 [AB-XVI.21] Be-Cihet-i Harc- trbe-i [AB-XVI22] Be Cihet-i Beha-y mnevvere-i Hseyin Bey bera-y cuka-i Krmz bera-y akr- ret-i binayan ve rgadan ve Tome daha mehter-i enderun 3 zira fi 30 ve gayrihi ber muceb-i defter-i mfredat- Sleyman Sba ve Kr Sali? 140 sikke fi 60 8400 90 0.420+0.300+ 1.800+0.070+0.100+4.200+0.108+ 1.920+8.700+0.150+ 0.360+ 0.300=18.428 18.428+ 2.400+ 1.320+ 0.090+ 1.246+ 1.200+ 0.240+ 3.031+ 4.002+ 8.400+ 0.090= 40.447 S.16 [AB-XVII] Be-Cihet-i
n amat- mezkrin an gurre-i Recebl-mrecceb sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahr s ene 963.[22.V.1555-10.V.1556]
138- At-eken 139- Yardmlar
457
[AB-XVII.l] Be-Cihet-i nam beaciz el-vaki f 25 Ramazanl-mbarek min uhur-i sene 962
200
[AB-XVII.2] Be-Cihet-i inam beDervi-i Hasan Keyfi el-vaki Fi 5 Zilhicce sene 962
200
[AB-XVII3] Be-Cihet-i nam be Baba Halil Badad amed el-vaki f 11 Zilhicce sene 962 [13.VIII. 1555] 300 S.16 [AB-XVII.5] Be Cihet-i nam beHavace Sinan Aay Gnlliyan- Erzurum el-vaki f sani-i Rebilevvel sene 963.[15.I.1556] der vakt- reften-i be-Acem
200
[AB-XVII.4] Be-Cihet-i nam beSeyyid ki an Vilayet-i Acem amede end el-vakifi gurre-i Muharremlharam sene 963[16.XI.1555] 560
[AB-XVII.6] Be-Cihet-i nam bevalde-i Abdi Be an yed-i mer elebi el-vaki Fi 28 Rebil-ahir sene 963.[11.III. 1556] 100 sikke fi 60
6.000
[AB-XVII.7] Be-Cihet-i nam beOda ba her mceb-i defter-i mfredat- Hilali elebi der Erzincan 120 sikke f 60 7.200 [AB-XVII.9] Be-Cihet-i nam beSultan Ali sorh- ser ki an Kzlba amed el-vaki f 29 Rebil-ahir sene 963.[12.111.1556] 500 [AB-XVII-11] Be-Cihet-i nam Nazar Dede Dervi be-marifet-i Hazinedar el-vaki fi 6 Cemaziyel-evvel min uhur-i sene 963.[18.III.1556] 400
140- Okunamad.
[AB-XVII .8] Be-Cihet-i nam beSinan Blm-ba beray- beha-y esb der vakt-i reften-i be-stanbul el-vakifi 13 Cemaziyel-evvel sene 963.[25 .III. 1556] 300 [AB-XVII.10] Be Cihet-i nam be140
Ferhad... (?) beray- baha-yesb der vakti reften-i be Grcistan el-vaki Fi 6 Cemaziyel-evvel min uhuur-i sene 963.[18.III. 1556], 300 [AB-XVII.12] Be Cihet-i nam beVeled eyh an iazan ki be-Mehmed Bey ve Mustafa Bey ve Memi averde an Diyarbekir 300
458
DNDAR AYDIN
S.16 [AB-XVII.13] Be Cihet-i nam be [AB-XVII.14] Be-Cihet-i nam be avu-i Dergah-i Ali beray- hevayenieriyan ki an Kzlba amede beha-i mir amede el-vaki fi 9 end elvaki Fi 8 Cemaziyel-ahir min uhur-i sene 963.[19.IV.1556] Z(Zilhicce) sene 963.[14.X.1556] 5 sikke f 60 50 300 0.200+ 0.200+ 0.300+ 0.500+ 0.200+ 6.000+ 7.200+ 0.300+ 0.500+ 0.300+ 0.400+ 0.300+ 0.300+ 0.050= 16.750 [AB-XVIII.] Be-Cihet- ydiye-i mezkurin der yd-i Ramazanl-mbarek-i sene- 962.[18.VIII.1555] [AB-XVIII.l] Be-Cihet-i ydiye-i harbendean
20
[AB-XVIII.2] Be-Cihet-i ydiye-i Mehteran- alem 300
[AB-XVIII3] Be-Cihet-i Tabbahin 500 [AB-XIX] Be-Cihet-i ydiye-i mezkurin der iyd-i Kurban [AB-XIX.l] Be-Cihet-i iydiye-i Tabbahin 500 [AB-XIX3] Be-Cihet-i ydiye-i hayyatin 400 S.16 [AB-XIX.5] Be-Cihet-i ydiye-i bevvabin
100
[AB-XIX.2] Be-Cihet-i Iydiye-i habbazin 400 [AB-XIX.4] Be-Cihet-i ydiye-i mehteran- alem 400
[AB-XIX .6] Be-Cihet-i ydiye-i mehtaran- hayme

280
500+ 400+ 400+ 400+ 100+ 280= 2080 [AB-XX] Be-Cihet-i Harc- rah- mezkurin [AB-XX.l] Be-Cihet-i Harc- rah- Ali elebi ki an Kzlba amed beMarifet-i Hseyin sba el-vaki fi 9N(Ramazan) sene 962. [AB-XX.2] Be-Cihet-i Harc- rah- Hseyin Sba Kemah Der vakt-i reften be-stanbul el-vakifi 17 N(Ramazan) sene 962.
459
[28.VII.1555] 500 [AB-XX3] Be Cihet-i Harc- rah- Hzr avu der vakt-i reften be-Amid el-vakifi gurre-i Muharreml-haram sene 963.[16.XI.1555]
60
[5.VIII. 1555] 5 sikke Fi 60 300 [AB-XX .4] Be-Cihet-i Harc- rah- Ali avu der vakt-i reften be-Basra el-vakifi gurre-i Safer sene 963. [16.XII.1555] 5 sikke Fi 60
1800
[AB-XX5] Be-Cihet-i Harc- rah- Hazret-i Paa der vakt-i reften be Erzincan beray- ikar el-vaki fi 4 Rebil-evvel sene 963.[17.1.1556] 1500 S.16
[AB-XX.6] Be-Cihet-i Harc- rah- harbendegan der vakt-i (izilmi] burden-i"" mezburan an Erzurum ila Ardahan fi 6 Cemaziyel-evvel sene 963.[18.III.1556] 150
[AB-XX.7] Be-Cihet-i Harc- Ali Sba der vakt-i refter-i142 burden-i... stan'43 an Erzurum ila stanbul el-vakifi 22 Cemaziyel ahr sene 963.[3.V. 1556]
2.000
.500 .300
..60
1800
1500 .150
2000
6310 S.17 [AB-XXI] Be-Cihet-i Harc- Levazmat- kilar an gurre-i Recebl-mrecceb sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahir sene 964.144 (?) [22.V.1555-10.V.1556] [AB-XXI.l] Be-Cihet-i Beray- hyar?
145 146 . . .
ve... ve Kabak ve (?) maa hammaliye ve gayrihi ber muceb-i defter,i mfredat- Bayram Kethda
[AB-XXI.2] Teslim-i Be-Bayram Kethda an Hzane beray- baha-y revgan- sade be-marifeti gazi Kethda el-vaki fi ehr-i Zilkade min
141- nce reften yazlm sonra bu izilerek burden yazlmtr. 142- nce reften yazlm sonra bu izilerek burden yazlm. 143- stanbul yazlacakken bundan vazgeilmi aynen braklm. 144- Bu tarihin 963 olmas gerekiyor. 145-146-147- Okunamad.
460
DNDAR AYDIN
el-vaki f sani-i Zilhicce sene 962.[18.X.1555] 6.307 [AB-XXI3] Teslim Be-Ali-yi Divane
147
uhur-i sene 963.[6.IX. 1556]

10.000
beray-... (?) averde (?) Erz(3) an Amid el-vaki fi 16 evvall-mkerrem min uhur-i sene 962.[13.IX.1555] an ake-yi mukataa-y ihtisab- ehir 9000 [AB-XXS] Be-Cihet-i Beha-y milh an yed-i Umur Azer? el-amil-i Memleha-y Tekman el-vaki fi 14 Ramazan sene 962.[2.VIII.1555] 10 Knlar'4" 7 sikke fi 60 420 [AB-XXI.7] Be-Cihet-i Beray- revgan- sade an yed-i eydi el-vaki fi 23 evval sene 962.[10.IX.1555] 500 M.(Batman) fi 18
[AB-XX1.4] Be-Cihet-i Beha-y Kieha an yed-i harbende ba der vakt-i ameden ez Trabzon 4 adet ba-semen-i muhtelif fi 14 N(Rama zan) sene 963.[2.VIH.1555] 300 [AB-XXI.6] Be-Cihet-i Beha-y erz an yed-i merdman- Hseyin Sba zaim-i Kemah el-vaki fi 10 Zilkade sene 962.[26.IX.1555] 57 M.(Batman) fi 20 1140
[AB-XXI.8] Be-Cihet-i Beha-y asel'5 an yed-i mezbur el-vaki fi 23 evvall-mkerrem min uhur-i sene 962.[10.IX.1555] 300 M. (Batman] fi 21 6.300 9.000 09.000+01.140+ 00.420+ 06.307+ 10.000+ 09.000+ 00.300+ 06.300= 42.627 S.17 [AB-XXII] Be-Cihet-i Beha-y akmieha-y mtenevvia an yed-i mezkurin An gurre-i Receb sene 962 ila gayet-i Cemaziyel-ahir min uhur-i sene 963.[22.V.1555-10.V.1556] [AB-XXII.l] Beha-y Kutni'" an yed-i Miruk Ermeni el-vaki fi 15 evval min uhur-i sene 962. [AB-XXII.2] Beha-y Beha-y hilat beray- ser bevvabin-i Hazret-i is152
kender Paa
el-vaki fi 5 Zilkade
148- Bkz. Bu ve bu eit emtia iin Turan, erafettin, Osmanl mparatorluu ile iki sicilya Krall Arasndaki Ticaretle lgili Gmrk Tarife Defterleri, T.T.K. Trk Tarih Belgeleri Dergisi, c.I V 1967 say: 7-8 T.T.K. Basmevi Ankara 1969 s. 120. 149- Bu kelime "Katr" eklinde yazlmtr. Ancak yukarda yazld gibi Kantar manasna kntar olmas gerekir. 150- Bal. 151- Pamuklu, Bkz. Turan, erafettin Belgeler C.IV. Say 7-8 s. 113. No.82. 152- Skender Paa 3 Cemaziyel-ahir 960 (17 Mays 1553) tarihinde Diyarbekir Beylerbeyliine tayin edilmitir. Bkz. Dndar Aydn, Erzurum Beylerbeylii... s. 108109 No:297.
461
[23.VIII. 1555] 3 aded fi 130 4[80] [390] [AB-XXII3] Beha-y Kemha-y'" acem an yed-i Ferhad Bey el-vaki fi ehr-i Rebil-evvel min uhur-i sene 963.[14.1.1556] 40 tak'54 f 5 sikke 1320 S.17 [AB-XXII-5] Beha-y Akmie ber muceb-i tezkire-i valde-i Abdi Bey an yed-i Blk ba el-vaki f 14 Zilhicce sene 962.[30.X.1555] 7130 [AB-XXII.7] Beha-y Akmie ve beha-y pegirha-i mtenevvia ber mceb-i tezkire-i Mahmud- Hayyat ve be-marifet-i Hamza Aa an Haleb amed el-vaki f rabi-i Zilhicce sene 962.[20.X.1555] 402 sikke ve 15 pare 24.142
sene 962.[21.IX.1555] 1 savb 13 sikke fi 60 780 [AB-XXII.4] Behay- Kutni an yed-i Abdssamed el-vaki fi tarih-i m. 1 tak. 185
[AB-XXII.6] Beha-y Seraser155 an yed-i Baba elebi an ake-yi Mustafa Sba Zaim-i zeamet-i ehir 6 tak fi 12 sikke 72 sikke fi 60 4320 [AB-XXII .8] Beha-y Akmie beray sarh- seran(?) be marifet-i Ferhad Bey an ake-yi an ake-yi (ki kere yazlm) ihtisab- ehir el-vaki fi 12 Cemaziyel-evvel sene 963. [.IH. 1556] 5.000 4.000 9.000
S.17 [AB-XXII.9] Beha-y mezkrin be-marifet-i Mustafa Suba el-vaki fi 22 Rebil-ahr min uuhur-i sene 963.[5.III. 1556] 49 sikke fi 60 2940
153- Bir nevi ipekli kuma 154- Herhalde "Kat" manasna 155- Seraser Altun ve gm telle dokunmu kuma; seraser, Ktni, Koyun, Bal ve ya gibi giyim ve yiyecekle ilgili emtiann Anadoluda 1560 ylnda fiyatlar hakknda Bkz. Turan, erafettin, 1560 Tarihinde Anadolu'da Yiyecek Maddeleri Fiatlarn gsteren bir ran Elilik Heyeti, Masraf Defteri, Ankara niversitesi Dil ve Tarih Corafya Fakltesi Dergisi C.XXII Say:3-4 (1964) Ankara n. Basmevi 1965 ss.273-293.
462
DNDAR AYDIN
[AB-XXII.9a] Be-Cihet-i behay seraser-i acem 2 kt'a fi 16 sikke 32 sikke fi 60 1920 [AB-XXII.10] Teslim-i Be Gazi Kethda beray- pike-i dergah- Ali ve vzera ve gayrihi der vakt-i reften be-stanbul el-vakifi 13 evvall-mkerrem fi uhur-i sene 963. [20.VIII.1556] Hasene an hzane gayr-i ez harc- rah 3600 sikke fi 60 216.000 El-baki Yediyz seksen sekiz bin dokuz yz seksen yedi 788.987 Be-Cihet-i Hasene 13.150 S .17
[AB-XXII.9b] Be-Cihet-i beha-y Kutni-yi bevvab 6 adet fi 170 17 sikke fi 60 1020 00.480 00.780 01.320 00.185 07.130 04.320 24.142 09.000 01.920
01.020
50.297 216.000 266.297
(AB-XXIV] MNHA [AB-XXIV.l] Der Zimmet-i Mahmud [AB-XXIV.2] Be-Cihet-i beray- Bey Mirliva be-marifet-i Gazi Kethda hane-i Osman Paa der mahruse-i Hasene-i Badad be-marifet-i Sleyman Aa Mtenevvia Ser-avuun 500 sikke 605 sikke Feth-l-baki Mevcd der kise der hizane Hasene-i mtenevvia On iki bin krk be sikke'56 12.045 Resid be hazinefi 2 Cemaziyel-evvel min uhur-i sene-i 964.[3.III. 1557] Mhr'57 Mhr'58
156- Ayrca siyakat yazs ile yazlmtr. 157- Bu mhr hemen hemen hi okunmuyor. 158- Bu mhrn baz harfleri okunmuyor.
463
Ayas Paa Haslar 1555-56

103.950
Ayas Pac Damad Ali Haslar Haslar GELR 1564

390.083 (22.373) 453.268 306.249 15.000 285.500
Birimler
Haslar Zeameti Subalar

Mustafa Suba Dud-Habib Suba ishak Suba HASAN SUBAI Ali Suba Hsrev Suba Hseyin uba Bayram Kethda Sleyman Suba Keyvan Suba Tursun Suba Timur Suba Fertad Divane
Nefs-i Erzurum v e Tekman Tuzlas Erzincan
283.753
196.395
299.267 158. 600 375.845
181.500
Bayburt Kuruay Kemah
318.222
267.500
22.029
118.020
spir
19.321 128.585 57.413 21.781
Pasin Tercan Tortum Kelkit Kovanis Nsf Cebelyan Mahsul
60.000 208.000 2.300 1.500

-
83.000
-
6.000 7.000
-
16.000
Veli Suba
Toplam Ayas Paa Haslar Geliri
2.038.183 Ake
EK-1 : ERZURUM BEYLERBEYLERNN HASLARINI VE AYAS PAA HASLARININ GELRLERN GSTERR TABLO
464
DNDAR AYDIN
466
DNDAR AYDIN 1
TI-'M 'r f "
r r
T
T Jt.' T r.v "
1
'
'.Tyrr.
.t
^ j J V .j.
467
468
DNDAR AYDIN
i s
m?,
mii^m
T.' -
' t ^STJ t r ' .
"
'.-
<
*V
-^tSf'
>.
^f-.'
v - - ' yv
469
470
DNDAR AYDIN

>>
471
472
DNDAR AYDIN
ir .V
i."
te
r lv
473
>r
474
DNDAR AYDIN
475
-..V. . . V . .
#
fil
X"
476
DNDAR AYDIN
:.
.rTTTTt
'' - v
'
V.T;
Vr?.
477

Ayas Paşa'nin Bi̇r Yillik Bütçesi̇

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Ayas Paşa'nin Bi̇r Yillik Bütçesi̇

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

OSMANLI DEVRNDE XVI.

YZYILDA ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN BR YILLIK BTES

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

S.4 [A-I-l] Beh-y dakk. An yed-i Hsm

S.4 [AJ.7] Beha-y gulam- habbaz45. Be46

El-vaki fi 27 Zil-ka'de min uhur-i sene 962. [13.X.1555]

El-vaki fi sene-i minh. [1555] Bi'd-defaat.

-3855 -0720 -0900 -0981 -1020 -0300

Kuruay. On drt bin yz yirmi 14.120

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

[AJII.4] An-bakiyye-i muhasebe-i

-03.457 -01.500 33.197

[B] AN'IL-MAHSULAT BER-MCEB- DEFTER- MFREDAT-I ZUAMA-YI MEZKURUN.

Der-tahvil-i fahr'l-emasil ve'l-akran Mustafa Sba. An-kst-" mukataa-y

marifet-i Mustafa Sba. An-ake-i m. 4.515

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

sene 963.[5.1.1556] An-ake-i ispeneyi gebran6' ve klak63

ve mahsul-i marhasiyye-i nefs-i

Erzurum. Ber-muceb-i defter-i mfredat-i Mustafa Sba. Biddefeaat.

(1) An-mahsul-i ispene-i gebran 15.000 (2) An-mahsul-i klak

uhur-i sene 962.[21 ,X.1555] An-

haram sene 962[3]68 [19.XI.1555]

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

bad- heva-y mukataa-y oayn. An-vacib-i Zilkade sene-i minh. 3.600

An-ake-i bad-t beva-y Tekman tabi-i ogayn. 42 sikke 2.520

sene 962.[10.VIII.1555] An-yed-i Umur el-amil-i mkataa-y memleha-y mezbure. 2.147

Ramazan'l mbarek min uhur- Hsam el-mail. An vacib-i

(aban) sene-i minh. 4.374

[BJ31] Tediye Fi 25 N (Ramazan)

02.400 01.500 03.200 19.200

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN...

[B.I37] Tediye Fi 11 Safer'l-muzaf-

[BI38] Tediye Fi 7 Rebil-evvel

S.5 [BJ.43] Tediye Fi 6 Cemaziyel[BJ.44] Tediye Fi 19 Cemaziyel-

[BJ.47] Tediye Fi 10 Receb'l-

IV 156423 004374 015030 009000 003000

V 273147 010000 009000 010770 003586

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

10000 07000 20000 04374 02520 88448

18000 20000 00600 01680 02940 126.668 156.423

004722 002786 002147 003000 6000 000940 273.147

010000 019200 011000 014000 15.000 016120

010490 010000 005940 007500 049650 390.083

S.6 [B.II.7] Tediye Fi 14 (aban) sene

[BJI.8] Tediye Fi 14 (aban]

963.[23.VI. 1556] An yed-i Dud Habib zaim-i zeamet-i Erzincan.

sene 962.[8.X.1555] An-yed-i Abdi katip. 25.809

sene 963.[9.1.1556] An-yed-i himmet-horan . 4.800

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

OSMANLI DEV. XVI. YY. ERZURUM BEYLERBEY AYAS PAA'NIN.

5.380 [B.VI.4) Tediye Fi salis-i S(Safer) sene963.[18.XII.1555] An-ake-i

beliyat ve Ketmiyat-i . Bayram Kethda. An-yed-i Hseyin Sba. 200 sikke fi 60