T.C.

MLL ETM BAKANLII

BLM TEKNOLOJLER

A SORUNLARINI GDERME

Ankara, 2013

Bu modl, mesleki ve teknik eitim okul/kurumlarnda uygulanan ereve retim Programlarnda yer alan yeterlikleri kazandrmaya ynelik olarak rencilere rehberlik etmek amacyla hazrlanm bireysel renme materyalidir. Mill Eitim Bakanlnca cretsiz olarak verilmitir. PARA LE SATILMAZ.

NDEKLER
AIKLAMALAR ................................................................................................................... iii GR ....................................................................................................................................... 1 RENME FAALYET1 .................................................................................................... 3 1. A ORTAMINDA SORUN GDERME ............................................................................. 3 1.1. Hata letileri .................................................................................................................. 4 1.2. Yanl A Kart Ayarlar ............................................................................................... 5 1.3. Yanl Protokol veya Protokol zellikleri .................................................................. 13 1.4. Yanl stemci veya stemci zellikleri ...................................................................... 14 1.5. Yanl Hizmet Seimi ................................................................................................. 15 1.6. Yanl nternet Protokol Ayarlar .............................................................................. 15 1.7. Yanl Bilgisayar Ad ve alma Grubu .................................................................... 17 1.8. Ada Sorun Giderme Yardmc Programlar .............................................................. 19 1.8.1 Ping (Packet Internet Groper nternet Paketi Aratrcs) ................................. 19 1.8.2 Tracert (TraceRoute Yol zi) ............................................................................. 22 1.8.3. Winipcfg Wntipcfg ........................................................................................... 25 1.8.4. IPconfig (IP Configuration IP Konfigrasyonu) .............................................. 25 1.8.5. Netstat (Net Statistics A statistikleri) ............................................................ 30 1.8.6. Net View .............................................................................................................. 35 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 36 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 38 RENME FAALYET2 .................................................................................................. 40 2. YAZICI PAYLAIMINDA SORUN GDERME ............................................................. 40 2.1. Yazc Kuyruklar........................................................................................................ 41 2.2. Yanl / Uyumsuz Yazc Srcleri ........................................................................... 51 UYGULAMA FAALYET .............................................................................................. 54 LME VE DEERLENDRME .................................................................................... 56 MODL DEERLENDRME .............................................................................................. 58 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 60 KAYNAKA ......................................................................................................................... 61

ii

AIKLAMALAR AIKLAMALAR
ALAN DAL/MESLEK MODLN ADI MODLN TANIMI SRE NKOUL YETERLK Biliim Teknolojileri Bilgisayar Teknik Servis A Sorunlarn Giderme

Bu modl, a balants oluturma ve yazc paylamnda sorun gidermeyi tantan renme materyalidir.
40/16

A sorunlarn gidermek
Genel Ama Bu modl ile gerekli ortam salandnda, a sorunlarn giderebileceksiniz. Amalar 1. A balants oluturmada sorun giderebileceksiniz. 2. Yazc paylamnda sorun giderebileceksiniz. Ortam: Biliim Teknolojileri laboratuvar, iletme ortam Donanm: A balants iin iki adet bilgisayar, a yazcs oluturmak iin bir adet yazc ve yazcnn src CDsi. Modl iinde yer alan her renme faaliyetinden sonra verilen lme aralar ile kendinizi deerlendireceksiniz. retmen modl sonunda lme arac (oktan semeli test, doru-yanl testi, boluk doldurma, eletirme vb.) kullanarak modl uygulamalar ile kazandnz bilgi ve becerileri lerek sizi deerlendirecektir.

MODLN AMACI

ETM RETM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

LME VE DEERLENDRME

iii

GR GR
Sevgili renci, Gelien teknoloji bilindii zere en byk etkisini biliim dnyasnda gstermektedir. Gelien teknolojiyle iletiim de n plana kmtr. Teknolojinin geliim srecinin hzlanmasyla birlikte bilgisayarlar rahatlkla birer iletiim arac olarak kullanlmaktadr. zellikle internetin bugn yakalam olduu konum byle bir gereksinimi aka gzler nne sermitir. Bilgisayar alar iletiimin ve kaynak paylamnn temel birimi haline gelmitir. Tek bana bir bilgisayar anlamsz kalm olup mutlaka bir aa bal olmas ve a zerindeki dier kullanclarla iletiimde olmas gerekir. letiimi bilgisayar zerinde gerekletirmek iin eitli balantlar salamak gerekir. Birden fazla bilgisayar birbirine balayarak kaynaklarn paylam ve iletiimi salamak iin bilgisayar alar kullanlr. Modl ierisinde hem bilgisayarlar arasnda iletiimi salayan hem de kaynaklarn ortak kullanmna yardmc olan a sisteminde karlalan sorunlarn neler olduu ve bu sorunlarn giderilmesinde sizlere yardmc olabilecek bilgiler mevcuttur.

RENME FAALYET1 RENME FAALYET1

AMA
Bu faaliyet sonunda a balants oluturmada sorunlar giderebileceksiniz.

ARATIRMA
A iin donanm gereksinimlerini aratrnz. A kart donanm ve srcsn iletim sistemine uyumluluunu aratrnz. letim sistemi iin a zelliklerini aratrnz.

1. A ORTAMINDA SORUN GDERME

Bilgisayar alar, iki veya daha fazla bilgisayarn iletiim iin birbirine balanmasna denir. Bilgisayarlar bu sayede dosyalarn birbirleri ile paylaabilir, bir yazcy birden fazla bilgisayar kullanabilir, ayn oyun ierisine giri yapabilir ve baz programlar birlikte altrabilirler.

ekil 1.1: Basit a yaps

Bilgisayar alar byklklerine gre temelde LAN ve WAN olmak zere ikiye ayrlrlar. Bir bina iindeki veya yan yana yer alan binalardaki bilgisayarlarn balanmasyla oluturulan alar yerel alan alar (LAN= Local Area Networks) olarak isimlendirilir. Corafi olarak birbirinden uzak bilgisayarlarn balanmas ile oluturulan alar ise geni alan alar (WAN= Wide Area Networks) olarak adlandrlr.

1.1. Hata letileri

Gnmz bilgisayarlar geni alara (WAN) balanmak iin yaygn olarak ADSL modemleri kullanmaktadr. ADSL modemler yksek hzda veri, grnt ve ses iletiimini ayn anda salarlar. ADSL modemler veri alm (download) ve veri aktarm (upload) ilemlerini yapabilirler. Modem zerindeki gstergelerin neler olduunu ve hatalarn inceleyelim (Bu gstergeler ADSL modem marka ve modeline gre farkllk gsterebilir).

Resim 1.1: ADSL modem

Internet: Bu gsterge sadece internet hizmet salaycs ile modeminiz arasndaki balantnn sorunsuz olduunu belirtir. DSL: Bu gsterge ise internet hizmet salaycnn kullanc ad ve ifre kontrolnden sonra sonu olumlu ise yanmaya balar. DSL yanmad zaman sorun modem yaplandrlmasndadr. Modem kurulumu srasnda hatal bir giri yaplm olabilir. WLAN: Bu gsterge yanyorsa modeme kablosuz balant yapld anlalr. USB: Bu gsterge yanyorsa modeme USB portundan balant gereklemitir. Ethernet: Ethernet yandnda modeme balant ethernet badatrcs tarafndan yaplmtr.

Bilgisayarlarn iletiim kurmak iin birbirine balandklarnda zaman zaman ada sorunlar ortaya kabilir. Bu sorunlar bilgisayarda olabilecei gibi a cihazlarnda da olabilir. A balants kullanlan bilgisayarda kabilecek hatalar inceleyelim. ADSL modem g yanmama hatas:

Bu sorunla karlald zaman, Modem ile adaptr arasndaki kablonun, modeme doru bir ekilde takld kontrol edilir. Adaptrn takl olduu fite elektrik olup olmadn kontrol kalemiyle kontrol edilir.

Sorun modemin elektronik yapsyla veya adaptr ile modem arasndaki kabloda veya adaptrnzde olabilir. Bir voltmetre var ise adaptr jack ucundaki gerilim llr ve gerilim adaptr zerinde belirtilen deer ile ayn ise artk sorunun modem de olduu anlalr. Sorunun modemde olmas durumunda modem deitirilir.

Modemin alrken internet balantsnn olmamas:

Bu durumun olas birka nedeni olabilir bunlar: nternet servis salayc ile ilgili olabilir. Servis salaycdan gelen kablo ile ilgili olabilir. Modemin yaplandrlmas doru yaplmam olabilir.

Modem sorunlarndan internet kesilmeleri: Modem ok snm olabilir. Bunun iin modem scakl geene kadar modem kapatlmaldr. Modem kendini yeniden balatm olabilir. Bunun iin tekrar modemin kurulmas gerekmektedir. Modem arzalanm olabilir. Bunun iin retici firmayla iletiime geilmesi gerekmektedir. Splitter aygt arzal olabilir. Bunun iin ana hat direk modeme takp denenmelidir. Telefon kablosunda kesilmeler meydana gelmi olabilir veya telefon kablosunda sknt olabilir. Bunun iin yeni bir kablo alnmas gerekecektir. Evde ve/veya i yerinde paralel telefon var ise bu da ounlukla grlen hat kesilmelerinin sebeplerindendir, bunun iin herhangi birinin iptal edilmesi gerekmektedir.

1.2. Yanl A Kart Ayarlar

Bir bilgisayar adaki dier cihazlarla iletiim kurabilmesi iin bir arabirim kartna gereksinim duyar. Bu ara birim kartna a badatrcs, a kart, ethernet kart veya NIC (Network Interface Card) ad verilir. A kartlar kablolu ve kablosuz olarak ikiye ayrlr. Ana kart zerinde PCI yuvasna taklabilir. Ayrca USB portuna taklan a kartlar da bulunmaktadr. Genellikle a kartlar ana kart zerinde tmleik olarak bulunur.

Resim 1.2: A kartlar

A kartnn srcsnn bilgisayara eksik tantlmas veya yanl tantlmas bilgisayarn aa balanmasn engeller. Bilgisayara takl a kartnn dzgn alp almadn iletim siteminde kontrol edebilirsiniz. Bilgisayarda takl olan a kartnn zellikler penceresine birka yoldan ulalabilir. I. YOL: Masastnde bulunan Bilgisayarm simgesine sa tklanarak zellikler sekmesine tklanr. Ya da balat simgesinde bulunan Bilgisayarm zerinde sa tklanarak zellikler sekmesine tklanabilir.

Resim 1.3: Bilgisayarm zellikler sekmesi

Ekrana gelen sistem penceresinde Aygt Yneticisi tklanr. (Denetim masas zerinden sistem simgesine tklanarak da bu pencereye ulalabilirsiniz.)

Resim 1.4: Sistem penceresi

Aygt Yneticisine girmenin bir dier yolu: Denetim Masas Aygt Yneticisi simgesine tklamadr.

Resim 1.5: Aygt Yneticisi

Ekrana gelen Aygt yneticisinde A Badatrclar sekmesine tklanarak alan geniletilir.

Resim 1.6: A badatrclar

A badatrc devre d braklm, eksik tantlm ya da yanl tantlmsa Aygt yneticisinde bulunan A badatrcsnda sar nlem (!), soru iareti (?) ya da aa ok( ) iaretleriyle kullancya bildirir.

Resim 1.7: Aygt yneticinde sorunlu donanmlar

Ethernet badatrcsnn zerine sa tklayarak ethernet badatrcs zelliklerine girilir.

Resim 1.8: Ethernet badatrcs zellikleri giri

II. YOL: Denetim Masasnda A Paylam Merkezine tklanr veya Balat ubuundaki saatin yanndaki balant simgesine sa tklanarak A Paylam Merkezi alr.

Resim 1.9: A Paylam Merkezi

A Paylam Merkezi penceresinden Badatrc ayarlarn deitirin sekmesine tklanr.

Resim 1.10: Badatrc ayarlar

Ekrana gelen pencere de bilgisayarmzda bulunan a badatrclar isimleri ile birlikte grntlenir. Kullanlacak badatrcya sa tklanarak zellikler sekmesine girilir.

Resim 1.11: Badatrc zellikleri giri

Ekrana gelen Yerel A Balants zellikleri penceresi bilgisayarda bulunan ethernet badatrcsnn modeli grntlenir. Bu pencerede Yaplandr butonuna baslarak ethernet kartnn zelliklerine girilir.

Resim 1.12: Yerel A Balants zellikleri

Ethernet zellikleri penceresinde Genel sekmesi blmnde aygtn tr, konumu ve durumu hakknda genel bilgiler grntlenir. Aygr durumu sekmesinde Bu Aygt Dzgn alyor. olmaldr.

Resim 1.13: Ethernet Kart zellikleri penceresi Genel sekmesi

Gelimi sekmesinde a kartlarnn zelliklerini yaplandrabileceiniz ayarlar bulunmaktadr. Gelimi sekmesinde deitirilecek zellik ve Deer blmleri bulunur.

10

Eer ethernet kartnzda dzgn bir ekilde alyorsa buradaki ayarlarn varsaylan olarak kalmasnda herhangi bir saknca yoktur. Eer bilgisayarnz ada daha yava alyor ise Hz ve ift Yn zelliinin deeri 100Mb Tam ayarlanmaldr.

Resim 1.14: Ethernet zellikleri Gelimi sekmesi

Src sekmesinde badatrc ile ilgili src srm, tarihi gibi detayl bilgilere ulalabilir. Ayn zamanda srcn kaldrlmas, srcnn gncelletirilmesi ilemleri de buradan yaplr. Ethernet badatrcsnn srcs eksik yklendi ise src gncelletir butonuna tklanarak src dosyalarnn tekrar yklenmesi gerekmektedir.

Resim 1.15: Ethernet zellikleri Src sekmesi

11

Ayrntlar sekmesinde aygtn zellikleri ve deerlerin olduu blmler bulunmaktadr. Buradan aygtn zellikleri seilerek deer ksmndan ilgili zelliin almas gzlenebilir. Aygt aklamas seildiinde deer blmnde aygtn dzgn alyorsa ismi grlebilir aksi takdirde deer ksmnda hata kodu grlr.

Resim 1.16: Ethernet zellikleri Ayrntlar sekmesi

G ynetimi sekmesinde aygt megul olmad zamanlarda kapatlabilmesi iin bir seenek bulunmaktadr. Bu zellik dizst bilgisayarlarda g tasarrufu iin kullanlabilmektedir.

Resim 1.17: Ethernet zellikleri G Ynetimi sekmesi

12

1.3. Yanl Protokol veya Protokol zellikleri

Bilgisayarda bulunan protokolleri ve zelliklerini grmek iin Yerel A zelliklerinin almas gerekmektedir. Yerel A Balants zellikleri penceresi genel sekmesinde ykl a kurulum bileenleri (Protokoller) ekrana gelir.

Resim 1.18: Yerel A Protokolleri

Microsoft Alar iin stemci: Bilgisayarn Microsoft anda ki 32 bit veya 64 bit iletim sistemi olan bilgisayarlara eriimi salar. Eer bu seenek lis tede yoksa iletim sistemi gncellemesi ve gvenli alara gvenli bir ekilde eriim salanamaz. QoS Paket Zamanlaycs: QoS (Quality Of Service) Paket Zamanlaycs iletim sistemi ile standart olarak iaretli gelir. QoS Paket Zamanlaycs yava balantlar zerinden gerekletirilen a trafiini optimize etmek iin tanmlanm bir teknolojidir. nternet balants hzn nemli bir ekilde etkiler. Microsoft Alar iin Dosya ve Yazc Paylam: Bu hizmet, ayn iletim sistemi tabanl adaki dier bilgisayarlarn, bilgisayarnzdaki paylalan kaynaklara (Dosya, Yazc gibi..) erimelerini salar. nternet Protokol srm 6 / Internet Protokol srm 4: nternet protokol geni a dahil olmak zere internet zerinde kolay balana bilirlii salar. Ayn zaman da bilgisayarlarn internet zerinde birbirleriyle iletiim kurmak iin kullandklar dildir. IPv4 ve IPv6 balant salanrken kullanlan adresleme eitleridir.

13

Pv4 (nternet Protocol srm 4), cihazlarn internete balanmasna olanak salayan en temel teknolojidir. Ne zaman bir cihaz internete balansa esiz, nmerik bir IP adresi atanr. nternet zerinden cihazlar arasnda veri aktarm iin, bu veri paketi iki cihazn IP adresleri ile birlikte a zerinden aktarlmak zorundadr. IPv4 adresleri 32 bitlik adreslerdir. Gnmzde halen IPv4 adresleme kullanlmaktadr. IPv6 ise IPv4n yerini alan bir protokoldr. Bu adreslemenin olmasnn nedeni ise daha fazla adrese ihtiya duyulmasdr. IPv6 adresleri 128 bitliktir. Balant Katman Topolojisi Bulma eleyicisi: Bilgisayar ve aygt topolojisi (balant) bilgilerine ek olarak her bilgisayar ve aygt tanmlayan meta verilerden oluan bir A Haritas oluturur. Balant Katman Topolojisi Bulma yantlaycs (LLTD): A haritas bir bilgisayarda LLTD protokoln kullanarak anzda bulunan bilgisayarlarn ve aygtlarn grafik bir grnmn ve balant biimlerini gsterir. Eski srm iletim sistemi altran bir bilgisayarn alglanabilmesi ve a haritasnda gsterilebilmesi iin bilgisayara LLTD yantlaycsnn yklenmesi gerekir. Bilgisayarda standart olarak ykl gelmektedir.

1.4. Yanl stemci veya stemci zellikleri

stemci, uzaktaki bir servise ya da bilgisayara (sunucu) a balants veya internet yoluyla erien ve isteklerde bulunan yazlmlara ve bilgisayarlara verilen isimdir. Bilgisayarnzn a zerinde alma konumunu belirler ve a zerinde paylamda olan kaynaklara erimesini salar. Bilgisayarn istemci olarak almas iin kullanlr.

Resim 1.19: Microsoft alar iin istemci kurulumu

14

Bilgisayarnza iletim sistemi kurulduunda Microsoft alar iin istemci kurulumu otomatik olarak gereklemektedir. Bilgisayara manuel olarak bir servis eklenmek istenildiinde Microsoft alar iin istemci seilir daha sonra Ykle butonuna baslr. A zellik penceresinden stemci seenei seilerek Ekle butonuna baslr. Kurmak istenen servis dosyas seilerek Tamam butonuna baslarak ykleme ilemi tamamlanr.

1.5. Yanl Hizmet Seimi

Bilgisayarda bulunan kaynaklar dier kullanclarn kullanma sunmak iin bilgisayarda doru hizmet ykl olmaldr. Bilgisayarda bulunan dosya veya yazc paylamn dier kullanclara amak iin Yerel A Balants zellikleri penceresinden Microsoft Alar iin Dosya ve Yazc Paylam seildikten sonra Ykle butonuna baslr. A zellik penceresinden Hizmet seilerek Ekle butonuna baslr. Yklenecek Hizmet dosyalar seilerek Tamam butonuna baslr.

Resim 1.20: Microsoft Alar iin Dosya ve Yazc Hizmeti Kurulumu

1.6. Yanl nternet Protokol Ayarlar

nternet protokol takm, internetin almasn salayan bir iletiim protokolleri btndr. TCP/IP protokol takm olarak da adlandrlr. nternet Protokol ise standardn kullanan bir adaki cihazlarn birbirini tanmak, birbirleriyle iletiim kurmak ve veri alveriinde bulunmak iin kullandklar benzersiz bir numaradr. Bir bilgisayarn IP adresi varsa, internet zerindeki tm bilgisayarlar bu adresi kolayca balanabilir, hem internet zerinde hem de a zerinde bilgisayarlar birbirleriyle haberlemek iin IP adreslerini kullanr. Bilgisayarmzda IP adresleri standart olarak otomatik olarak verilir ancak isterseniz IP adresini kendinizde ayarlayabilirsiniz. Bilgisayara

15

internet iletiim kural eklemek iin veya IP adresi belirlemek iin a balants zellikleri penceresi kullanlr. Gerekli kural yklemek iin yerel a balants zellikler penceresinden internet iletiim kurallar yazlm paylam seenei yanndaki onay kutusu seilir ve ykle dmesine baslr.

Resim 1.21: nternet Protokol Ekleme penceresi

Bilgisayarnza iletim sistemi kurulduunda iletiim kurallar otomatik olarak yklenmektedir. Eer bilgisayarda ykl olmayan iletiim kuraln eklemek istenildiinde internet protokol seilir, daha sonra Ykle butonuna baslr. A zellik penceresinden Protokol seenei seilerek Ekle butonuna baslr. Kurmak istenen servis dosyas seilerek Tamam butonuna baslarak ykleme ilemi tamamlanr. Bilgisayarda bulunan internet protokol adresini deitirmek iin internet protokol srm 4 seilerek zellikler butonuna baslr. nternet protokol zellikleri penceresinde bilgisayarn IP adresini otomatik olarak alnmas isteniyorsa Otomatik olarak bir IP adresi al seilmelidir. IP adresini kullanc tarafndan belirlemek iin Aadaki IP adresini kullan seenei seilmelidir. Resim 1.22de kullanc tarafndan bir IP adresi verilmitir.

16

Resim 1.22: IP adresi belirleme

1.7. Yanl Bilgisayar Ad ve alma Grubu

Bilgisayarn a zerindeki ismi her bilgisayar iin farkl olmas gerekmektedir. Ayn zamanda alma grubu adnn iletiime geecek bilgisayarlarda ayn olmas iletiimi kolaylatrmaktadr. alma grubu aa bal olan bilgisayarlar bir snf ierisinde toplamaya yaramaktadr. Bilgisayar adn ve alma Grubu adn deitirmek iin Balat dmesi Bilgisayarm zerinde sa tklayarak zellikler simgesine girilir. Ekrana gelen Sistem penceresinden Bilgisayar ad, etki alan ve alma grubu ayarlar blmnde Ayarlar Deitir sekmesine tklanr.

Resim 1.23: Bilgisayar ad alma Grubu Ayarlar Deitirme

Ekrana gelen Sistem zellikleri penceresinde iletim sistemi kurulumu srasnda belirlenen tam bilgisayar ad ve alma grubu isimleri gsterilir. Tam bilgisayar ad: Bilgisayarn a zerindeki ismidir. Aa bal bilgisayarlarn birbirinden ayrt edilebilmesi iin bu deer her bilgisayarda fakl olmaldr (ogrenci1, ogrenci2, ogretmen vb.). alma grubu: Anzda sunucu bir iletim sistemi yoksa bir alma grubu ierisinde olmanz gerekmektedir. "alma grubu" deeri her bilgisayarda ayn olmaldr. rnein, bilgisayar laboratuvarnda 10 bilgisayar arasnda bir a kuruyorsanz, tm bilgisayarlarda "alma grubu" ismi ayn olmas, bilgisayarlarn veri paylamn kolaylatrr.

17

Resim 1.24: Bilgisayar ad ve alma Grubu Bilgisi

Bilgisayar adn ve alma grubunu yeniden belirlemek iin Deitir butonuna baslr.

Resim 1.25: Bilgisayar ad ve alma grubu oluturma

Ekrana Bilgisayar Ad/Etki Alan Deiiklikleri penceresi gelir. Bilgisayar Ad ve alma Grubu ad belirlenerek Tamam butonuna baslr. Ayn ada alan bilgisayarlarn alma Grubu adnn ayn olmas gerekmektedir.

18

1.8. Ada Sorun Giderme Yardmc Programlar

Ada sorun giderme yardmc programlar bilgisayarnzn ada haberleme zamanlamasn, adaki adresini ve veri gnderim hz hakknda verir. Bilgisayarmzda ada sorun giderme yardmc komutlarn kullanmak iin Balat mensnde cmd komutu yazlarak ekrana gelen komut sistemi seilir.

Resim 1.26: Komut sistemi seilmesi

1.8.1. Ping (Packet Internet Groper nternet Paketi Aratrcs)

Bu sorgulama komutu adaki iki bilgisayar veya a aygtna eriilip eriilmeyeceini renmek iin kullanlr. Ping komutu kar bilgisayara eriilip eriilmeyeceini belirlemek iin 32 baytlk ICMP (Internet Control Message Protocol - nternet Denetim letisi Protokol) komutlarndan yank (echo) komutu yollar ve kar taraftan yank karln (echoreplay) bekler. Ping, parametresiz kullanldnda yardm grntler. Bir IP paketi yola ktunda ona bir TTL (Time -to-Live) ad verilen yaama sresi verilir. Makineden kan IP paketinin TTLi 128dir. Bir IP paketi bir ynlendiriciye ulatnda TTL deeri bir azaltlr. Eer bu deer 0a ulamsa paket yeterince dolamam demektir ve baka bir yere iletmeden atlr. Bilgisayardan kar bilgisayara ard arda 4 paket gnderilir.

Resim 1.27: Ping komutu kullanm

19

Resim1.28: Ping komutu kullanm ve parametreleri

Ping komutu parametreleri HedefAd: Hedefin ana bilgisayar adn veya IP adresini belirtir. -t: Hedef adrese gnderilen paketler kullanc tarafndan sonlandrncaya kadar gnderilemeye devam eder. (Varsaylan olarak 4 adet 32 bytelk veri gnderilir.). Komutu sonlandrmak iin Ctrl+C tu kombinasyonu kullanlr. Komut alrken o ana kadar gnderilen paket istatistiklerini grmek iin Ctrl+Break tu kombinasyonu kullanlr. -a: ping komutu ile veri paketleri gnderilen hedef bilgisayarn, IP adresinden, bilgisayar isminin zlmesini salar. -n <Say>: Bu parametre ile belirlenen hedefe ka defa, veri paketi gnderilecei belirlenir. Eer bir say deeri verilmezse, kabul edilen deer 4'tr. -f: Gnderilen paketlerin blnmeden tek bir paket olarak iletilmesini salar. (Yalnzca IPv4te kullanlabilir.) -l <boyut>: Hedef bilgisayara gnderilen iletilerin veri alan boyutunu belirler. Varsaylan 32 veya 64tr. En byk boyut ise 65.527 bayttr. -i TTL: Hedef bilgisayardan gnderilen paketlerin ne kadar sre sonra geersiz olaca bilgisini verir. Bu sayya TTL (Time To Live-Yaam Sresi) ad verilir. Standart olarak 128 milisaniye olarak belirlenmitir. Bu deer en fazla 255 olarak verilebilir.

20

-v TOS: Hedef bilgisayardan gnderilen paketlerin bana Hizmet Tr (TOS Type of Service) konulmasn salar (Yalnza IPv4 te kullanlabilir.). Varsaylan deer 0dr. Deer aral ise 0 ile 255 arasndadr. -r <Say>: IP stbilgisindeki Kayt Yolu seeneinin, yank iletisi ve karlk gelen yank yant iletisi tarafndan alnan yolu kaydetmek iin kullanlacan belirtir. Yoldaki her atlama (Router Ynlendirici), Kayt Yolu seeneindeki bir girii kullanr. Olanaklysa, kaynak ve hedef arasndaki atlama saysna eit veya bu saydan byk bir say belirtilmelidir. Bu sayede veri paketleri ayn alt ada (subnet) kalabilir. Bu deer 1 ile 9 arasnda olabilir. -s <Say>: IP stbilgisindeki nternet Zaman Damgas seeneinin, her atlama iin yank iletisi ve karlk gelen yank yant iletisinin geli zamann kaydetmek iin kullanlacan belirtir. Balant yerel adresleri iin bu gereklidir. Alabilecei deer 1 ile 4 arasnda olabilir. (Yalnzca IPv4te kullanlabilir.). -j <Ana Bilgisayar Listesi>: Yank iletilerinin, Ana Makine Listesinde belirtilen, ara hedef ayarlarn ieren IP stbilgisinde Serbest Kaynak Yn (Loose Source Route) seeneini kullanacan belirtir. Serbest kaynak ynlendirmesi ile art arda gelen ara hedefler bir veya birden ok ynlendirici (Router) ile ayrlabilir. Ana makine listesindeki en fazla adres veya ad says 9dur. (Yalnza IPv4te kullanlabilir.). -k <Ana Bilgisyar Listesi>: Yank iletilerinin, Ana Makine Listesinde belirtilen, ara hedef ayarlarn ieren IP st bilgisinde Kesin Kaynak Yn (Strict Source Route) seeneini kullanacan belirtir. Kesin kaynak ynlendirmesi ile bir sonraki ara hedef direkt olarak ulamak zorundadr. Ana makine listesindeki en fazla adres veya ad says 9dur. (Yalnza IPv4te kullanlabilir.). -w <Zaman Am>: Alnacak bir yank iletisine karlk gelen yank yant iin beklenecek sreyi milisaniye olarak belirtir. Yank yant belirtilen sre iinde alnmazsa, "stek zaman amna urad" ifadesini tayan bir hata iletisi grntlenir. Varsaylan zaman am deeri 4000dir (4 saniye). -R: Veri Paketleri gnderilen yolu tersten snamak iin kullanlr. (Yalnzca IPv6da kullanlabilir.) -S <Kaynak Adresi>: Yank iletilerinde kullanlacak kaynak adresini belirtir. (Yalnzca IPv6da kullanlabilir.) -4: Ping komutu kullanlrken IPv4 adresleme kullanlacan belirtir. -6: Ping komutu kullanlrken IPv6 adresleme kullanlacan belirtir. /?: Ping komutu yardmn grntlemek iin kullanlr.

rnek 1: Pingt site adresi komutu ile site adresine CTRL+C tu kombinasyonu yapana kadar ping ilemini gerekletirmitir. 10 adet yank istei gnderilmi ve bunlar hepsi geri dnmtr. Paketler ortalama 93msde ilemi tamamlamtr. TTL sresinde ise sistem dna kmas iin 47 hakk kald grlmektedir.

21

Resim 1.29: Ping t komutu rnei

rnek 2: Ping n 5 l 500 sitre adresi komutunda 5 adet yank istei gnderilmi ve her yanknn boyutu 500 byte olarak ayarlanmtr.

Resim 1.30: Ping n ve l rnei

1.8.2. Tracert (TraceRoute Yol izi)

Kaynak bilgisyardan gnderilen paketlerin hedef bilgisayara giderken getii ynlendiricilerin (Router) listesini verir. Paketin transferi srasnda oluabilecek hatalarn hangi noktada meydana geldiini anlamaya yarar. Tracert bu ilemi yaparken TTL deerini ve ICMP mesajlarn kullanr. Balangta TTL deerini 1 yapar ve yank istei gnderir. Bu ekilde kendine en yakn ynlendiriciyi bulur. Daha sonra TTL deerini bir artrr ve ikinci ynlendiriciye ular. Varsaylan olarak en fazla 30 ynlendiricide bu ilemi gerekletirir. Eer hedefe ulaldysa hedef adrese

22

giderken izlenen yolu tayin eder. Baz ana makineler veya gvenlik duvarlar tarafndan yank istekleri engellenir ve cevap gelmez. Bu durumu tracert * iareti olarak bildirir ancak izin vermeyen ynlendiriciden dierine geildiinde yoluna devam edebilir.

Resim 1.31: Tracert komutu kullanm ve parametreleri

Tracert komutu parametreleri -d: Tracert'in ara ynlendiricilerin IP adreslerini adlarna dntrme giriimini engeller. Bylece tracert sonular daha hzl bir ekilde grntleyebilir. -h <En fazla srama>: Hedef iin seilecek yoldaki atlama (Router) saysn belirtir. Varsaylan deer 30 atlamadr. Bu deer 1 ile 255 arasnda olabilir. -j <Ana Bilgisayar Listesi>: Yank iletilerinin, Ana Bilgisayar Listesinde belirtilen ara hedefler ayarlarn ieren IP balnda Botaki Kaynak Yn seeneini kullandn belirtir. Botaki kaynak ynlendirmesi ile art arda gelen ara hedefler bir veya birden ok ynlendirici ile ayrlabilir. Ana bilgisayar listesindeki en ok adres veya ad says 9dur.(Yalnzca IPv4te kullanlr.) -w <zaman am>: Alnacak bir yank iletisine karlk gelen yank yant iin beklenecek sreyi milisaniye olarak belirtir. Yant zaman am sresi iinde alnmazsa, yldz (*) grntlenir. Varsaylan zaman am deeri 4000'dir (4 saniye). -R: Hedefi bir ara hedef gibi kullanarak ve ters yolu snayarak, IPv6 Ynlendirme uzants stbilgisinin yerel ana makineye bir yank iletisi gndermek iin kullanlacan belirtir. -S <Kaynak Adres>: Yank iletilerinde kullanlacak kaynak adresini belirtir. (Yalnzca IPv6da kullanlr.) -4: Tracert komutu iin IPv4 kullanlacan belirtir. -6: Tracert komutu iin IPv6 kullanlacan belirtir.

23

rnek 1: rnekte herhangi bir site adresine ulamak iin geilen ynlendiricilerin listesi grntlenmektedir. ncelikle internet servis salaycnn ynlendiricilerinden geen paketler daha sonra Telekomun ynlendiricileri zerinden hareketine devam eder. En son firmann kendi ynlendiricileri arasnda varaca adresi bulmaktadr. Bu adrese ulamak iin 12 adet ynlendiriciden geilmektedir.

Resim 1.32: Tracert komutu kullanm

rnek 2: Tracert h 6 site adresi komutu ile hedefe giden paketlerden sadece 6 ynlendirici iin olan yol grntlenir.

Resim 1.33: Tracert komutu h parametresi kullanm

24

rnek 3: Tracert d site adresi komutu ile hedefe gnderilen paketlerin izledii ynlendirici adlar grntlenmedii iin ilem daha ksa srer.

Resim 1.34: Tracert komutu d parametresi kullanm

1.8.3. Winipcfg Wntipcfg

Winipcfg: iletim sistemi (Windows) ile alrken IP adresini renmeye veya yeni bir IP adresi talebinde bulunulmasn salar. IP ayarlarn grmek, var olan IP adresini brakmak (release) ve yeni bir IP adresi talebinde bulunmak("Renew") iin Wi nipcfg komutu kullanlr Winipcfg komutu eski srm iletim sistemi (Windows95/98/ME)de kullanlr. Wntipcfg komutu ise sunucu iletim sisteminde (Windows NT/2000) kullanlr.

1.8.4. IPconfig (IP Configuration IP Konfigrasyonu)

Bilgisayarda bulunan a yaplandrmas ayarlarn grntlemek ve deiiklik yapmak iin kullanlr. Bu komut ile ethernet kartlarnn her biri iin: IP adresi Alt a maskesi Kiralama sresi A geidi DHCP (Domain Host Control Protocol) sunucusu DNS (Domain Name System) sunucusu MAC (Media Access Control) adresi gibi birok bilgiye eriilebilir.

25

Resim 1.35: ipconfig komutu kullanm

Komut satrna sadece ipconfig yazarak IP adresi, alt a maskesi ve varsaylan a geidi bilgisi grntlenebilir. Komutu kullanrken * ve ? gibi zel karakterler kullanlarak komut ksaltlabilir. rnein ipconfig /renewOK* komutu ile ad OK ile balayan tm badatrclarn adresleri yenilir.

26

Resim 1.36: ipconfig komutu kullanm ve parametreleri

ipconfig parametreleri: /all: Tam yaplandrma bilgisini grntler. /release: Belirtilen badatrc iin IPv4 adresini serbest brakr. /release6: Belirtilen badatrc iin IPv6 adresini serbest brakr. /renew: Belirtilen badatrc iin IPv4 adresini yeniler. /renew6: Belirtilen badatrc iin IPv6 adresini yeniler. /flushdns: DNS istemci zmleyici nbelleinin ieriini temizler ve sfrlar. DNS sorunlarn giderme srasnda, olumsuz nbellek girdilerini ve dinamik olarak eklenen tm dier girdileri nbellekten atmak iin bu yordam kullanlabilir. /registerdns: Bir bilgisayarda yaplandrlm DNS adlar ve IP adresleri iin el ile dinamik kayt balatr. Bu parametreyi, istemci bilgisayar yeniden yklemeden hatal DNS ad kayd sorunlarn gidermek veya istemci ile DNS sunucusu arasndaki bir dinamik gncelletirme sorununu istemci bilgisayarda yeniden nykleme yapmadan zmek iin kullanlabilir. TCP/IP iletiim kuralnn gelimi zelliklerindeki DNS ayarlar, DNSye hangi adlarn kaydedileceini belirler. /displaydns: Hem yerel Hosts dosyasndan nceden yklenmi girdileri, hem de bilgisayar tarafndan zmlenen ad sorgular iin alnan kaynak kaytlarn ieren DNS istemci zmleyici nbelleinin ierii grntler. DNS istemci hizmeti bu bilgileri, sk sk sorgulanan adlar,

27

yaplandrlm DNS sunucularn sorgulamadan nce hzla zmlemek iin kullanlr. /showclassid: Badatrc iin izin verilen tm IPv4 DHCP snf kimliklerini grntler. /setclassid: IPv4 DHCP snf kimliini deitirir. /showclassid6: Badatrc iin izin verilen tm IPv6 DHCP snf kimliklerini grntler. /setclassid6: IPv6 DHCP snf kimliini deitirir.

rnek 1: ipconfig /all komutu ile bilgisayarda bulunan tm a yaplandrlmas detayl olarak grntlenir.

Resim 1.37: ipconfig /all kullanm

28

rnek 2: ipconfig /release komutu ile bilgisayarda bulunan tm a badatrclarnn adresleri serbest braklr. renew parametresi kullanlmadan veya batatrc yeniden balatlmadan IP adresi alnmaz. Bu komuttan sonra renew komutu ile ortamda bulunan D:HCP sunucusundan yeni bir IP alnr.

Resim 1.38: ipconfig /release kullanm

29

rnek 3: ipconfig /renew komutu ile bilgisayrda bulunan tm a badatrclarnn adresleri yenilenir.

Resim 1.39: ipconfig /renew kullanm

1.8.5. Netstat (Net Statistics A statistikleri)

Netstat komutu bilgisayardaki tm etkin TCP/IP balantlarn gsterir. Ayrca bilgisayarn bal olduu balant noktalarn Ethernet istatistiklerini, IP ynlendirme tablosunu, IP, ICMP, TCP ve UDP protokolleri iin IPv4 istatistikleri ile IPv6, ICMPv6, IPv6 zerinden TCP ve IPv6 protokol zerinden UDP iin IPv6 istatistiklerini grntler. Parametreler olmadan kullanlan netstat etkin TCP balantlarn grntler.

30

Resim 1.40: netstat komutu kullanm

Resim 1.37de grlen listedeki ksaltmalarn anlamlar aadaki gibidir: l.Kr. (letiim Kural - Protocol) bal altndaki karakterler ilgili port iin kullanlan protokol tipini gsterir. Yerel Adres ise bilgisayarn a zerindeki isminin yan sra gelen balantlar kabul edilen ve rastgele retilen port numarasn gsterir. Yabanc Adres ksm ise uzak bilgisayarn adn ve balanty gerekletirmek iin kulland port numarasn gsterir. Durum balantnn durumunu gsterir.

Bu komut, yalnzca Internet Protokol (TCP/IP), A balantlarndaki bir a badatrcsnn zelliklerinde bir bileen olarak yklenirse kullanlabilir. ki sistem arasndaki port balant durumunun incelenmesi, TCP/IP balanabilirliini potansiyel bir problemin kayna olarak belirlenmesine olanak verebilir. Bu komutun grevini tam olarak anlayabilmek iin, ilk olarak TCP/IP balant srecinin bilinmesi gerekir. TCP/IPnin temel admlar: stemci balanmay denediinde sunucuya bir SYN mesaj gnderir. Sunucu kendi SYN mesaj ve bir bildirimle (ACK) yant verir. stemci daha sonra sunucuya bir ACK geri gndererek balanty kurar.

Bir balant sonlanrken takip edilen admlar: stemci sunucuya bir FIN mesaj gndererek lem Bitti der. Bu aamada istemci sadece sunucudan veri alr ve artk veri gndermez.

31

Sunucu istemciye bir ACK ve kendi FIN mesajn gnderir. stemci, sunucunun FIN talebini onaylayan bir ACK mesajn sunucuya gnderir. Sunucu, istemciden bu ACK mesajn aldktan sonra balanty keser.

Durum bal altnda grlebilecek durumlar: ESTABLISHED: ki bilgisayar da bal. CLOSING:Uzak bilgisayar balanty kapatyor. LISTENING: Bilgisayarnz gelen bir balant istei iin bekliyor. SYN_RCVD: Uzak bir bilgisayar balant isteinde bulunmu. SYN_SENT: Bilgisayarnz balant isteini kabul etmi. LAST_ACK: Bilgisayarnz balanty kapatmadan nce paketleri siliyor. CLOSE_WAIT: Uzak bilgisayar bilgisayarnzla olan balanty kapatyor. FIN_WAIT 1: Bir istemci balanty kapatyor. FIN_WAIT 2: ki bilgisayar da balanty kapatmaya karar vermi. TIME_WAIT: Uzak bilgisayar ile balant sonlanm.

Resim 1.41: netstat komutu kullanm ve parametreleri

32

Netstat komutu parametreleri: -a: Tm etkin TCP balantlaryla birlikte, bilgisayarn bal olduu TCP ve UDP balant noktalarn grntler. -b: Balant noktalarn kullanabilen dosyalar grntlenir. Baz durumlarda izinlerin yetersiz oluu dolaysyla Sahiplik bilgileri alnamyor hata mesaj verir. -e: Gnderilen ve alnan bit says, atlanlar vb. Ethernet istatistiklerini grntler. -f: Yabanc adresler iin IP adresleri ile birlikte alan adn da grntler. -n: Adres ve balant noktalar saysal olarak ifade edilir ad yazlmaz. -o: Etkin TCP balantlarn grntler ve her balantnn ilem kimliini (PID) ierir. -p: Protokol tarafndan belirlenmi protokol balantlarn gsterir. -r: IP ynlendirme tablosunun ieriini grntler. -s: Protokole gre istatistikleri gsterir. Varsaylan olarak, TCP, UDP, ICMP ve IP protokol istatistikleri gsterilir. -t Aralk: Aralkta belirtilen sre kadar balant durumunu grntler.

rnek 1: netstat e ile ethernet istatistikleri grntlenir.

Resim 1.42: netstat e kullanm

33

rnek 2: netstat p tcp komutu ile iletiim kural tcp olan balantlar listelenir.

Resim 1.43: netstat p kullanm

rnek 3: netstat r ile ynelendirme tablosu listelenir.

Resim 1.44: netsatat ile ynlendirme tablosu grnm

34

1.8.6. Net View

A zerinde kaynaklara gz atmak iin kullanlan bir komuttur. Belirli bir sunucu zerindeki paylalan kaynaklar (yaz, klasr vb.) net view hzl bir ekilde gsterir.

Resim 1.45: net view kullanm

Net view parametreleri: \\bilgisayar ad: Paylalan kaynaklarn grmek istediiniz bilgisayarn ad. /domain:<ad>: Belirtilen alandaki bilgisayarn listesini grntler. /Network (NW): Bir Net Ware andaki eriilebilir btn sunucular grntler.

rnek 1: net view aa bal olan tm bilgisayarlar ve cihazlar gsterir.

Resim 1.46: net view kullanm

rnek 2: net view \\ERKANKRMN komutu aa bal olan bilgisayarn paylalan kaynaklarn gsterir.

Resim 1.47: net view ile paylalan belgelerin grntlenmesi

35

UYGULAMA FAALYET UYGULAMA FAALYET

A ortamnda sorun giderme admlarn aadaki uygulama ile gerekletiriniz. lem Basamaklar neriler A Ortamnda olas internet balants Hata letileri konu balndan problemlerini not ediniz. yararlanabilirsiniz. Bilgisayarm(sa seim) A Kart zellikler penceresini anz. zellikler Aygt Yneticisi A Aygtn dzgn altn kontrol ediniz. Badatrclar zellikler. Yerel A Balants zellikleri Penceresini Denetim Masas A Paylam anz. Merkezi Badatrc Ayarlarn Bilgisayarda bulunan protokol ve Deitirin zelliklerini kontrol ediniz. Yerel A Balants zellikleri Bilgisayarnza otomatik IP adresi veriniz. penceresi Internet Protokol zellikler Bilgisayarm(sa seim) Bilgisayar ad ve alma Grubu adn zellikler Bilgisayar ad, etki kontrol ediniz. alan Ayarlar Deitir Balat Tm Yazlmlar Bilgisayarnzda komut istemini altrnz. Donatlar Komut stemi Bilgisayarnzn IP adresini, alt a maskesini ve varsaylan a geidini a test Komut stemi ipconfig /all komutlar ile reniniz. www.meb.gov.tr adresine ulamak iin ka Komut stemi tane ynlendiriciden getiinizi bulunuz. tracert www.meb.gov.tr Bilgisayarnza yeni bir IP adresi alnz. Bilgisayarnzda kaynaklara baknz. paylamda Komut stemi ipconfig /renew olan Komut stemi net view \\BilgisayarAd

36

KONTROL LSTES Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz.

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10.

Deerlendirme ltleri A ortamnda olas internet hatalarn kaydedebildiniz mi? A kart zellikler penceresini aabildiniz mi? Bilgisayarda bulunan protokol ve zelliklerine ulaabildiniz mi? Bilgisayara otomatik IP adresi verebildiniz mi? Bilgisayar ad ve alma grubu adn kontrol edebildiniz mi? Komut istemini altrmay rendiniz mi? Bilgisayarmzn IP adresi, alt a maskesi, a geidi bilgilerini renebildiniz mi? Bir internet sayfasna ularken bilgisayarmzdan gnderilen paketler hangi ynlendiricilerden getiini grebildiniz mi? Bilgisayarnza komut istemi kullanarak yeni IP adresi alabildiniz mi? Bilgisayarnzda paylalan kaynaklar komut isteminde grebildiniz mi?

Evet

Hayr

DEERLENDRME Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz .

37

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Aadakilerden hangisi kk lekli a ifade eder? A) LAN B) MAN C) WAN D) Hepsi Aadakilerden hangisinde a ile ilgi yanl bilgi verilmitir? A) ki veya daha fazla bilgisayar arasnda balantdr. B) Ada yazc paylam olur. C) A sadece ksa mesafeli bilgisayarlar arasnda kurulabilir. D) Ada dosya ya da klasr paylam olur. Aadakilerden hangisi a protokol tr deildir? A) stemci B) Sunucu C) Hizmet D) letiim kural Bir bilgisayar, adaki dier bir bilgisayarla iletiim kurabilmesi iin kullanlan ara birime ne ad verilir? A) Anakart B) Ekran kart C) Ethernet kart D) TV kart Aadakilerden hangisi ethernet istatistiklerini grntler? A) Netstat B) Winipcfg C) Tracert D) Net view. Aadakilerden hangisi ping komutu parametrelerinden deildir? A) b B) f C) R D) -4 Tracert komutu ile bir paketin izledii yol hakknda aadakilerden hangisine ulalamaz? A) Paketin ka ynlendirici geerek hedefe ulat B) Ynlendirici ad C) Ynlendirici IP adresi D) Ynlendirici cihazn iletim sistemi

2.

3.

4.

5.

6.

7.

38

8.

Bilgisayarmzn kulland IP adresini serbest brakan komut hangisidir? A) pconfig /all B) pconfig /renew C) pconfig /release D) pconfig /setclassid. Bir IP adresine srekli olarak biz durdurana kadar ping atmas iin hangi parametreyi kullanrz? A) Ping a B) Ping f C) Ping r D) Ping t Komut istemine yazlan netstat e komutu ne i yapmaktadr? A) Tm etkin TCP balantlarn grntler. B) Etkin olmayan TCP balantlarn grntler. C) IP ynlendirme tablosunun ieriini grntler. D) Ethernet istatistiklerini grntler.

9.

10.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki renme faaliyetine geniz.

39

RENME FAALYET2 RENME FAALYET2

AMA
A ortamnda kullanlan yazc paylam sorunlarn zebileceksiniz.

ARATIRMA
Bilgisayarlarda kullanlabilecek yazc trlerini aratrnz. Yazclar bilgisayara hangi portlardan balandn aratrnz. A yazcs zelliklerini aratrnz.

2. YAZICI PAYLAIMINDA SORUN GDERME

Bilgisayarda bulunan verileri (resim, yaz vb.) kat zerinde kullancya sunan evre birimine yazc ad verilmektedir. Gnmzde yazclar bilgisayara genellikle USB portundan balanmaktadr fakat eski tip yazclar yaygn olarak paralel portu kullanmaktadr.

Resim 2.1: Yazclar

Ksaca yazc trleri: Nokta vurulu (Dot-matrix) yazclar: Daktilonun bilgisayara balanm hali denilebilir. nelerin mrekkep eritlere vurmas ve kat zerine bask uygulamas ile mrekkebin kada aktarlmasn salyor. Grltl ve yava altndan ok fazla tercih edilmemektedir. Fatura, evrak, irsaliye gibi dokmanlar basmak iin kullanlmaktadr. Mrekkep pskrtmeli yazclar: Bu yazc ierisinde bulunan kartu ierisindeki mrekkeplerin kada pskrtlmesi sayesinde bilgisayarda bulunan bilgilerin kada aktarlmas salanr. Hzl ve pahal olmamalar ve renkli bask yapmalarndan dolay daha ok ev kullanclar tarafndan tercih edilmektedirler.

40

Lazer yazclar: En gelimi yazc trlerindendir. Lazer yazclar alma prensibi bakmndan fotokopi makineleri ile ayn manta sahiptirler. Lazer yazc ierisinde toner ad verilen bir para bulunmaktadr. Toner ierisinde kuru mrekkep paralar vardr. Bu paralarn kada yapmas sonucunda yazl belgeler elde edilebilir. znrlk, hz ve renk konularnda dier yazc trlerinden stndr. Renkli trleri vardr.

2.1. Yazc Kuyruklar

letim Sistemleri zerinde yazdrma ilemlerini yneten Yazc kuyruklar (Print Spooler) adnda bir servis bulunmaktadr. Bu servis art arda gnderilen ktlar sraya alr ve dzenli bir ekilde yazdrlmasn salar. Bilgisayarda bulunan yazclar grmek iin iki yol izlenebilir. Bunlar: I. YOL: Balat mensnden Aygtlar ve yazclar seilir.

Resim 2.2: Balat Aygtlar ve Yazclar

II. YOL: Denetim Masasndan Aygtlar Yazclar seilir.

Resim 2.3: Denetim Masas Aygtlar ve Yazclar

Aygtlar ve Yazclar penceresinde bilgisayarda bulanan yazclar grlebilir ve yeni bir yazc ekleme ilemi yaplabilir.

41

Bilgisayara yeni bir yazc eklemek iin;

Bilgisayarda kullanlacak yazcy USB portundan veya LPT portundan balanr. letim sistemi otomatik olarak yazcy alglamas iin USB portundan yazcy bilgisayara balamak gerekir. Eer yazc otomatik olarak alglanmam ise yazc srcs bulunan CD kullanlarak bilgisayara src ykleme ilemi yaplr.

Resim 2.4: Yazc ekleme

Resim 2.4de 1 no.lu ksmdan bilgisayara yeni yazc ekleme ilemi 2 no.lu ksmda ise bilgisayarda olan fax ve yazclar grnmektedir. Bilgisayara yazc eklenmeden nce; yazcnn g kablosu elektrik prizine, veri kablosu ise bilgisayarn arkasndaki USB ya da LPT portuna takl olmas gerekmektedir. Bu alandan Yazc Ekle blmne tklanmaldr. Ekrana yazc ekle penceresi gelir.

42

Resim 2.5: Yazc ekle penceresi

Yazc kullanlan bilgisayarda ve LPT portundan bal ise Resim 2.5te grld gibi 1 no.lu ksm Yerel yazc ekle seilir. Yazc baka bir bilgisayara bal ise 2 no.lu ksm A yazcs seilir. Yazc USB portundan balanr ise iletim sistemi otomatik olarak yazc srcsn ykler. Yerel yazc ekle seenei seildiinde ekrana balant noktas seimi penceresi gelir. Bu pencereden yazcnn bal olduu port seilir. Eer listede bu balant noktas yoksa Yeni balant noktas olutur seenei seilir.

Resim 2.6: Yazc balant noktas seimi

43

Erkana yazc srcs ekleme penceresi gelir. Bu pencerenin sol tarafndan yazc markas sa tarafndan yazc modeli seilir.

Resim 2.7: Yazc srcs seme

Marka ve model seildikten sonra leri butonuna baslr. Daha sonra yazc ad belirlenir.

Resim 2.8: Yazc ad penceresi

leri butonuna baslr. Ekrana yazc iin paylam penceresi gelir. Yazc sadece bir bilgisayarda kullanlacaksa birinci seenek seilir. Yazcy adaki dier bilgisayarlarla kullanlmak istenirse ikinci seenek seilir ve paylam ad belirlenir.

44

Resim 2.9: Yazc paylam penceresi

leri butonuna baslr ve yazc bilgisayara eklenir. Yazcnn doru kurulum gerekletirdiini dorulamak iin son pencerede ki Snama Sayfas Yazdr butonuna baslr. Bilgisayara bal olan yazcy ada paylam vermek iin:

Aygtlar ve Yazclar penceresinde paylam verilecek yazc seilir. Ekrana yazc penceresi gelir. Yazc zellikleri blmne tklanr.

Resim 2.10: Yazc penceresi

45

Yazc zellikleri penceresinde Paylam sekmesine tklanr. Bu Yazcy Paylatr seenei iaretlenerek Yazc Ad belirlenerek Tamam butonuna tklanr.

Resim 2.11: Yazc zellikleri penceresi

Adaki yazcy bilgisayara tantma:

Baka bir bilgisayarda bal olan bir a yazcsn kullanlan bilgisayara tanmlamak iin Aygtlar ve Yazclar penceresindeki Yazc ekle seeneine tklanr. Yazc ekle penceresinde A yazcs ekle seeneine tklanr. Ada kullanlabilir yazclar aranr ve Yazc ekle penceresinde grntlenir. Bilgisayara tanmlanacak a yazcs seilerek ileri seeneine tklanr. Eer bilgisayara tanmlanacak yazc bu listede yoksa stediim yazc listelenmiyor. seeneine tklanr.

46

Resim 2.12: A yazclar penceresi

Yazc srcs ekle penceresinde yazcnn marka ve modeli belirlenerek leri butonuna tklanarak yazcnn dosyalar bilgisayara yklenir. Bylece bilgisayara bir a yazcs eklenmi olur.

Resim 2.13: Yazc srcs ekleme

Bilgisayarda Varsaylan Yazc Belirleme:

Bilgisayardan kt alnrken tantlm olan yazclardan hangisinden kt alnacan belirtmeden kt gnderildiinde nceden belirlenen yazcdan kt alnr. nceden belirlenmi yazc bilgisayardaki Varsaylan Yazc olarak adlandrlr. Bilgisa yara varsaylan yazc belirlemek iin Aygtlar ve Yazclar penceresinde belirlenecek yazc zerinde sa tklanr. Alan seenekler ierisinden Varsaylan yazc olarak ata seilir. Bilgisayardaki Varsaylan Yazc zerinde bulunan simgeden anlalr (Resim 2.14).

47

Resim 2.14: Varsaylan yazc belirleme

Yazdrma ilemi iptali:

Bilgisayarda ki yazdrma ilemini iptal etmek iin iki yol izlenebilir. I. YOL: Saatin yanndaki yazc esi tklanr ve ekrana yazc durum penceresi gelir.

Resim 2.15: Yazc penceresi seimi

II. YOL: Aygtlar ve Yazclar penceresinde Varsaylan yazc seilir. Yazdrlan eyi Gster seenei seilir. Bu pencerede ayn zamanda yazcdan yazdrlacak belgelerde gsterilir.

Resim 2.16: Yazc zellikleri penceresi

48

Ekrana gelen yazc durum penceresinde yazdrma kuyruunda bekleyen belgeler grntlenir. Yazdrlan belgeyi iptal etmek iin belge sa tklanr ve ptal seenei seilir.

Resim 2.17: Yazdrma ilemi iptali

Duraklat seenei yazdrma ilemini geici olarak duraklatmak iin kullanlr. Yeniden Balat seenei ise duraklatlan ilemi devam edilmesi iin kullanlr. Yazdrma hatalar ve zmleri:

HATA: Yazdrma ilemleri srasnda LPT1 yazcsna yazdrlrken bir hata olutu hata iletisini alabilirsiniz. ZM: Kat bitmi veya yazc ak durumda deilse bu hata kar. Yazc kontrol edilir ak deilse alr, kat bitmise yeni kat yerletirilir; yeni kat yerletirdikten sonra penceredeki yeniden dene dmesine baslr. Bu dmeye baslmazsa iletim sistemi 5 saniye sonra yazdrmaya devam eder. Ak dmesi genellikle nokta vurulu yazclarda bulunur. HATA: Yazcda deiik ve anlamsz karakterler kyor. ZM: Bu hatann birka nedeni olabilir. Bilgisayarnza birka yazc tantlm olabilir ve yazdrma ilemi doru yazcda yaplmamaktadr. Yazc srcs bozulmu olabilir. Yazc srs gncelletirilir ya da yeniden yklenir. Yazc srcs yanl yklenmi olabilir. Doru yazc srcsn yklenir. nceden kalm yazdrma ilemleri bu hataya neden olabilir. Yazc balant kablosu doru bir ekilde taklmam ya da sorunlu olabilir. Yazc kablosunun balantsnn doru bir ekilde gerekletirildiinden emin olunuz.

HATA: Yazdrlan dokmanlar ya da belgeler soluk veya silik kyor. ZM: Bu hatada kullanlan yazc trne gre deiir. Nokta vurulu bir yazc kullanyor ise kullanlan erit bitmitir.

49

Yazdrlacak kadn nne karbon kad koyarak yazdrma ilemine geici bir zm bulunabilir. erit yeni olduu halde bu tr bir sorun kyorsa yazcnzn kafa ayar ok uzaa ayarlanmtr. Mrekkep pskrtmeli yazc kullanyorsa kullanlan mrekkep kartuu bitmitir. Yenisi taklmas gerekmektedir. Lazer yazc kullanyorsanz toner bitmi olabilir. Toner haznesini karp yatay olarak sallayarak ksa bir sre daha yazdrmaya devam edilebilir.

HATA: Yazdrlan belgeler kirli ya da lekeli kyor. ZM: Genellikle lazer yazclarda bu durum grlebilir. Kalitesiz toner kullanmndan veya yazc iinde bulunan aynalarn kirlenmi olmasndan bu sorun kabilir. Lazer tonerini kardktan sonra yazc iinde grlecek ince uzun aynay yumuak bir bezle silinmesi nerilir. Eer belgeler halen kirli kyorsa toneri n deitirilmesi gerekir. HATA: Yazcda kat skyor. ZM: Yazclarda uygun olmayan kat kullanldnda kat skmasyla karlalabilir. Yazclarda kaliteli katlar kullanmaldr. Kullanlan kat ok inceyse, nemliyse, bir kenar krksa veya dzgn kesilmemise kat skmasyla karlalabilir. Lazer yazcda kat skmas meydana geldiinde toneri karp skan kd ileri veya geri ekilerek karlmas gerekir. Mrekkep pskrtmeli yazcda kat skmsa yazcy kapatp amak zm olabilir ya da kt yavaa ekilmelidir. Yazc hatalarndan bir dieri ise yazc kuyruu hatasdr. Yazc kuyruunda bekleyen dkmanlar temizlemek iin komut istemi alr. Komut istemine srasyla; net stop spooler del %systemroot%\System32\spool\printers\* /Q net start spooler komutlar yazlr.

Resim 2.18: Yazdrma kuyruunun temizlenmesi

50

2.2. Yanl / Uyumsuz Yazc Srcleri

Yanl veya uyumsuz yazc srlerinin bilgisayara yklenmesi yazcdan kt alnmamasna neden olabilir. Bilgisayarda bulunan yazc srclerinin doruluunu ve uyumluluunu kontrol etmek iin Aygt Yneticisi penceresi alr. Bilgisayara takl yazc LPT portuna (balant noktas) balysa yazc aygt yneticisinde Balant Noktalar (COM ve LPT) seenei altnda listelenir. Balant Noktalar altnda Yazc Balant Noktas (LPT1) seenei yazcnn bal olduu noktadr. Bu balant noktasn kontrol etmek iin zerinde sa tklanarak zellikler seeneine girilir.

Resim 2.19: Balant noktas (LPT1) zellikler

Ekrana Yazc Balant Noktas (LPT1) zellikleri penceresi gelir. Genel sekmesinde Aygt Tr, reticisi, Konum ve Aygt Durumu hakknda bilgi verir.

Resim 2.20: Yazc balant noktas (LPT1) zellikleri penceresi

51

Balants noktas ayarlar penceresinde yazc ilemlerini kesme yntemi ile yaptrma ayarlarnn bulunduu blm ve yazc balant noktas seme blm bulunmaktadr.

Resim 2.21: Balant noktas ayarlar sekmesi

Src sekmesinde ise src hakknda bilgi, Src ayrntlar, src gncelletirme ilemi, srcy devre d brakma ve kaldrma ilemleri yaplabilir.

Resim 2.22: Src sekmesi

Kaynaklar sekmesinde Giri/k (Input/Output) veri aral ve bu donanm ile akan aygt var ise bu liste grntlenir.

52

Resim 2.23: Kaynaklar sekmesi

Yazc bilgisayara USB portundan bal ise yazc balant noktasn Evrensel Seri Veri Yolu denetleyicileri blmnde listelenir.

Resim 2.24: USB yazc balant noktas

53

UYGULAMA FAALYET
UYGULAMA FAALYET

Yazc ekleme, paylatrma ve paylalan yazcy kurma iin aadaki uygulamay yapnz. lem Basamaklar Yazcy bilgisayara balaynz. neriler USB veya LPT kullanabilirsiniz. portlarn

Bilgisayara yazc srcsn ykleyiniz.

USB yazclar iin interneti LPT yazclar iin CD veya disketi kullanabilirsiniz.

Yazcnn bilgisayarda tanm olduunu Kurulum aamasnda snama sayfas tespit ediniz. yazdrabilirsiniz. Bilgisayara a yazcs ekleyiniz. Yazc Ekle penceresinde A yazcs ekle seeneini kullannz.

Bilgisayarda bal olan yazcy ada Aygtlar ve yazclar penceresini paylanz. kullannz. Yazc kuyruunu temizleyiniz. Komut istemini kullanarak spooler komutunu kullannz. Aygt Yneticisi kullannz. net

Yazc srclerini kontrol ediniz. Yazcya farkl kalnlkta katlar koyarak kt alnz.

penceresini

Herhangi bir hata iletilesi ile karlald ise modldeki yazc hatalarna baknz.

54

KONTROL LSTES Bu faaliyet kapsamnda aada listelenen davranlardan kazandnz beceriler iin Evet, kazanamadnz beceriler iin Hayr kutucuuna (X) iareti koyarak kendinizi deerlendiriniz. Deerlendirme ltleri Yazcy bilgisayara balayabildiniz mi? Yazc srcsn bilgisayara ykleyebildiniz mi? Snama sayfas yazdrabildiniz mi? Bilgisayara a yazcs ekleyebildiniz mi? Bilgisayara bal olan yazcy ada paylaabildiniz mi? Yazc kuyruunu temizleyebildiniz mi? Yazc srclerini kontrol edebildiniz mi? Yazc hatalarn zebildiniz mi? Evet Hayr

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

DEERLENDRME Deerlendirme sonunda Hayr eklindeki cevaplarnz bir daha gzden geiriniz. Kendinizi yeterli grmyorsanz renme faaliyetini tekrar ediniz. Btn cevaplarnz Evet ise lme ve Deerlendirmeye geiniz.

55

LME VE DEERLENDRME LME VE DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. Aygtlar ve Yazclar penceresine hangisinden ulalabilir? A) Sistem Penceresi B) Grev Yneticisi C) Denetim Masas D) Masast Kartu aadaki yazlardan hangisinde bulunmaktadr? A) Lazer B) Mrekkep Pskrtmeli C) Nokta Vurulu D) Lazer E) Hepsi Aadaki yazc trlerinden hangisi znrlk, hz ve renk konularnda dier yazc trlerinden stndr? A) Mrekkep Pskrtmeli B) Nokta Vurulu C) Lazer D) ok fonksiyonlu Bilgisayara LPT portundan bal yazcnn bilgisayar donanmlar ile akma olup olmadn yazc balant zellikleri penceresindeki hangi sekmeden kontrol edilir? A) Genel B) Src C) Balant Noktas Ayarlar D) Kaynaklar Aadaki portlardan hangisi yazcy bilgisayara balamak iin kullanlr? A) USB B) VGA C) Ethernet D) PS/2

2.

3.

4.

5.

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 6. 7. 8. ( ) Yazcya art arda gnderilen belgeleri iletim sistemi zerinde temizlemek iin net spooler komutu kullanlr. ( ) Bilgisayara takl yazc adaki dier bilgisayarlara tantlamaz. ( ) Yazdrlan dokmanlar ya da belgeler soluk veya silik kyor ise yazcda bulanan mrekkep bitmi veya azalm olabilir.

56

9. 10.

( ) Yazcda katlar skyor ise yazc elektrik prizine takl olmayabilir. ( ) Yazcya gnderilen belge yazcdan kmadnda Yazc zellikleri penceresi kullanlarak yazdrma ilemi iptal edilebilir.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise Modl Deerlendirmeye geiniz.

57

MODL DEERLENDRME MODL DEERLENDRME

Aadaki sorular dikkatlice okuyunuz ve doru seenei iaretleyiniz. 1. ADSL modemin zerinde aadaki ledlerden hangisi bulunmaz? A) DSL B) nternet C) Power D) Audio Aadaki bilgisayar donanmlarndan hangisi aa balanmak iin kullanlr? A) Seri port B) Paralel port C) Ethernet portu D) LPT portu Aygt Yneticisine aadakilerden hangisinden ulalr? A) Aygtlar ve Yazclar B) A ve Paylam Merkezi C) lem Merkezi D) Denetim Masas Ethernet zellikleri penceresinde aadakilerden sekmelerden hangisi bulunmaz? A) G Ynetimi B) Src C) Paylam D) Genel Aadaki a protokollerinden hangisi adresleme yapmak iin kullanlr? A) stemci B) TCP/IP C) Dosya yazc ve Paylam D) QoS Paket Zamanlayc Ping parametrelerinden hangisi gnderilen veri paketleri kullanc tarafndan kesilene kadar gndermeye devam eder? A) -h B) -t C) -p D) -n Aadaki a yardmc komutlarndan hangisi a yaplandrmasn grntlemek ve deiiklik yapmak iin kullanlr? A) ipconfig B) ping C) tracert D) netstat

2.

3.

4.

5.

6.

7.

58

8.

Renkli kt alabilme zellii olan, maliyeti dk ve daha ok ev kullanclarnn tercih ettii yazc tr aadakilerden hangisidir? A) Nokta vurulu B) Mrekkep pskrtmeli C) Lazer D) Hibiri Bilgisayara yeni bir yazc eklemek iin aadaki pencerelerden hangisi kullanlr? A) Aygtlar ve Yazclar B) Aygt Yneticisi C) Bilgisayarm D) A ve Paylam Merkezi Bilgisayara bal olan yazc srcsn kontrol etmek iin aadaki pencerelerden hangisi kullanlr? A) Aygt Yneticisi B) Aygtlar ve Yazclar C) Bilgisayarm D) A ve Paylam Merkezi

9.

10.

Aadaki cmlelerin banda bo braklan parantezlere, cmlelerde verilen bilgiler doru ise D, yanl ise Y yaznz. 11. 12. 13. 14. 15. ( ) Bilgisayara hem yerel hem de a yazcs tantlabilir. ( ) Tracert komutu kaynak bilgisayardan gnderilen paketlerin hedef bilgisayara giderken getii yazclarn listesini verir. ( ) Yazcdan deiik ve anlamsz karakterler kyor ise yazc srcs bozulmu olabilir. Yazc srs gncelletirilir ya da yeniden yklenir. ( ) Netstat komutu bilgisayardaki tm etkin TCP/IP balantlarn gsterir. ( ) Bit a yapsnda yazc bulunamaz.

DEERLENDRME Cevaplarnz cevap anahtaryla karlatrnz. Yanl cevap verdiiniz ya da cevap verirken tereddt ettiiniz sorularla ilgili konular faaliyete geri dnerek tekrarlaynz. Cevaplarnzn tm doru ise bir sonraki modle gemek iin retmeninize bavurunuz.

59

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

RENME FAALYET-1N CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 A C B C A A D C D D

RENME FAALYET-2NN CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 D B C D A Doru Yanl Doru Yanl Doru

MODL DEERLENDRMENN CEVAP ANAHTARI

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 D C D C B B A B A A Doru Yanl Doru Yanl Yanl

60

KAYNAKA KAYNAKA
YILDIRIMOLU, Murat, TCP/IP nternetin Evrensel Dili, Pusula Yaynclk ve letiim Ltd. , stanbul, 2000. MLEK, Mehmet, Microsoft Teknolojilerinde Sorun Giderme, Alfa Basm Yaym Datm Ltd. , stanbul, 2003. LKESEN, Dr. Rfat, RENCK Prof. Dr. Blent, Bilgisayar Haberlemesi ve A Teknolojileri, Papatya Yaynclk Eitim A, stanbul, 2008. N. UAN, Osman, OSMAN Onur, Bilgisayar Alar ve A Gvenlii, Nobel Akademik Yaynclk Eitim Danmanlk Tic. Ltd. , Ankara, 2007.

61