K To12 - Gabay Pangkurikulum Sa Araling Panlipunan Baitang 1-10

Republika ng Pilipinas Kagawaran ng Edukasyon DepEd Complex, Meralco Avenue Lungsod ng Pasig
K to12 Gabay Pangkurikulum
ARALING PANLIPUNAN
BAITANG 1-10
January 2013
K TO 12 ARALING PANLIPUNAN
CONCEPTUAL FRAMEWORK
Figure 1. The Conceptual Framework of Araling Panlipunan
K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
BALANGKAS- KONSEPTUWAL NG Araling Panlipunan (Deskripsyon)
Naging batayan ng K-12 Araling Panlipunan Kurikulum ang mithiin ng Edukasyon para sa Lahat 2015 (Education for All 2015) at ang K-12 Philippine Basic Education Curriculum Framework. Layon ng mga ito na magkaroon ng mga kakayahang kinakailangang sa siglo 21 upang makalinang ng functionally literate and developed Filipino. Kaya naman, tiniyak na ang mga binuong nilalaman, pamantayang pangnilalalaman at pamantayan sa pagganap sa bawat baitang ay makapag-aambag sa pagtatamo ng nasabing mithiin. Sa pag-abot ng nasabing mithiin, tunguhin (goal) ng K12 Kurikulum ng Araling Panlipunan ang makahubog ng mamamayang mapanuri, mapagmuni, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na may pambansa at pandaigdigang pananaw at pagpapahalaga sa mga usaping pangkasaysayan at panlipunan. Katuwang sa pagkamit ng layuning ito ay ang pagsunod sa teorya sa pagkatuto na kontruktibismo, magkatuwang na pagkatuto ( collaborative learning), at pagkatutong pangkaranasan at pangkonteksto at ang paggamit ng mga pamaraang tematiko-kronolohikal at paksain/ konseptuwal, pagsisiyat, intregratibo, interdesiplinaryo at multisiplinaryo. Sa pagkamit ng nasabing adhikain, mithi ng kurikulum na mahubog ang pag-iisip (thinking), perpekstibo at pagpapahalagang pangkasaysayan at sa iba pang disiplina ng araling panlipunan ng mag-aaral sa pamamagitan ng magkasabay na paglinang sa kanilang kaalaman at kasanayang pang-disiplina. Mula sa unang baitang hanggang ika-labindalawang baitang, naka-angkla (anchor) ang mga paksain at pamantayang pang-nilalaman at pamantayan sa pagganap ng bawat yunit sa pitong tema: I) tao, kapaligiran at lipunan 2)panahon, pagpapatuloy at pagbabago, 3) kutlura, pananagutan at pagkabansa, 4) karapatan, pananagutan at pagkamamamayan 5) kapangyarihan, awtoridad at pamamahala, 6)produksyon, distibusyon at pagkonsumo 7) at ungnayang pangrehiyon at pangmundo Samantala, ang kasanayan sa ibat-ibang disiplina ng araling panlipunan tulad pagkamalikhain, mapanuring pag-iisip at matalinong pagpapasya , pagsasaliksik/ pagsisiyasat, kasanayang pangkasaysayan at Araling Panlipunan, at pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigan pananaw, ay kasabay na nalilinang ayon sa kinakailangang pag-unawa at pagkatuto ng mag-aaral sa paraang expanding. Sa ibang salita, layunin ng pagtuturo ng K-12 Araling Panlipunan na malinang sa mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaisipan at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pampulitika, ekonomiks at kaugnay na disiplinang panlipunan upang siya ay makaalam, makagawa, maging ganap at makipamuhay (Pillars of Learning). Binibigyang diin sa kurikulum ang pag-unawa at hindi pagsasaulo ng mga konsepto at terminolohiya. Bilang pagpapatunay ng malalim na pag-unawa, ang mag-aaral ay kinakailangang makabuo ng sariling kahulugan at pagpapakahulugan sa bawat paksang pinagaaralan at ang pagsasalin nito sa ibang konteksto lalo na ang aplikasyon nito sa tunay na buhay na may kabuluhan mismo sa kanya at sa lipunang kanyang ginagalawan.
II.
Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):
Naipamamalas ang pag-unawa sa mga konsepto at isyung pangkasaysayan, pangheograpiya, pang-ekonomiya, pangkultura, pampamahalaan, pansibiko, at panlipunan gamit ang mga kasanayang nalinang sa pag-aaral ng ibat-ibang disiplina at larangan ng araling panlipunan kabilang ang pananaliksik, pagsisiyasat, mapanuring pag-iisip, matalinong pagpapasya, pagkamalikhain, pakikipagkapwa, likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman, pakikipagtalastasan at pagpapalawak ng pandaigdigang pananaw upang maging isang mapanuri, mapagnilay, mapanagutan, produktibo, makakalikasan, makabansa at makatao na papanday sa kinabukasan ng mamamayan ng bansa at daigdig
III. Pangunahing Pamantayan ng Bawat Yugto (Key Stage Standards): 46 Naipamamalas ang batayang pag-unawa sa (i) mga primaryang konsepto ng heograpiya at ang aplikasyon ng mga ito sa ibat ibang pamayanan sa Pilipinas, (ii) kasaysayan ng bansa; at ang pagpapahalagang pansibiko, gamit ang mas malalim na kakayahan sa pagsasaliksik tungo sa paghubog ng batang mapanuri, mapagnilay,responsable, produktibo, makakalikasan, makatao, at makabansa 7 10 11 12 Naipamamalas ang malalim Naipamamalas ang malawak na pag-unawa sa kasaysayan, at integratibong pag-unawa sa kultura at aspetong nga hamon, isyu at tugon sa panlipunan, pang-ekonomiya, kontemporaryong lipunang at pampulitika sa Pilipinas, sa Pilipino, Asyano at pandaigdig, rehiyon ng Asya, at sa mundo, base sa masusing ang ugnayan sa rehiyon at pagsasaliksik at mabisang daigdig, at ang batayang paghayag ng resulta ng konsepto ng ekonomiks at pagsasaliksik, tungo sa aplikasyon nito sa buhay, pagbuo ng solusyon o tugon gamit ang mga kasanayang upang marating ang isang napapaloob sa kakayahan ng makatarungan, mapayapa, pagsisiyasat, pagsusuri ng makakalikasan at makataong datos, pagsasaliksik at lipunan at mundo mabisang komunikasyon tungo sa pagpanday ng magandang kinabukasan
K3 Naipamamalas ang panimulang pag-unawa at pagpapahalaga sa sarili, pamilya, paaralan, at komunidad, at sa mga batayang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, distansya at direksyon gamit ang mga kasanayan tungo sa malalim ng pag-unawa tungkol sa sarili at kapaligirang pisikal at sosyo-kultural , bilang kasapi ng sariling komunidad at ng mas malawak na lipunan
Pamantayan sa Bawat Baitang/ Antas (Grade Level Standards): Baitang K 1 Pamantayan sa Pagkatuto Naipamamalas ang panimulang pag-unawa sa pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng kamalayan sa kapaligirang sosyal. Naipamamalas ang kamalayan at pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng komunidad. Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng konseptong hepgrapikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan. Naipamamalas ang malawak na pag-unawa at pagpapahalaga sa kinabibilangang komunidad batay sa (a) kinaroroonan; (b) kultura; (c) kabuhayan; at (d) pulitikal, gamit ang malalim na konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal. Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspetong pangkultura, pampulitika, panlipunan, produksyon at distribusyon ng lokal na produkto, gamit ang mga natutunang konsepto at pamamaraan sa mga naunang baitang. Naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ngika-20 siglo, gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan (historical significance), pagpapatuloy at pagbabago, ugnayang sanhi at epekto tungo sa paglinang ng isang mamamayang mapanuri, mapagmuni, responsible, produktibo, makakalikasan, makatao at makabansa at pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng kinabukasan. Naipamamalas ang patuloy na pag-unawa at pagpapahalaga sa Pilipinas sa ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino na mapanuri, mapagnilay, responsable, produktibo, makakalikasan, makatao, makabansa at may pagpapahalaga sa mga usapin sa lipunan sa nakaraan at kasalukuyan tungo sa pagpanday ng kinabukasan. Naipapamalas ang malalim na pag-unawa sa kasaysayan ng Pilipinas base sa pagsusuri ng sipi ng mga piling primaryang sangguniang nakasulat, pasalita, awdyo-biswal at kumbinasyon ng mga ito, mula sa ibat ibang panahon, tungo sa pagbuo ng makabansang kaisipan na siyang magsisilbing basehan ng mas malawak na pananaw tungkol sa mundo. Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa katangian at kakanyahan ng heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya na batayan ng pagkakakilanlang Asyano at nagbubuklod sa Pilipinas bilang bahagi ng Asya tungo sa magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng rehiyon. Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, 5
10
11 12
pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan. Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa kumpetisyon at kolaborasyon ng mga indibidwal at bansa gamit ang kaalaman at teknolohiya sa likas-kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman tungo sa pagsusulong ng kolektibong pag-unlad at patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay. Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung lokal at ang kahalagahan ng sama-sama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay Naipamamalas ang malalim na pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung pandaigdig at ang kahalagahan ng samasama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay ng sangkatauhan
IV.
Saklaw at daloy ng Kurikulum
Naipamamalas ang kamalayan bilang batang Pilipino sa katangian at bahaging ginagampanan ng tahanan at paaralan tungo sa paghubog ng isang mamamayang mapanagutan, may pagmamahal sa bansa at pagmamalasakit sa kapaligiran at kapwa. Deskripsyon Grado Daloy ng Paksa Tema K Ako at ang aking kapwa Pagkilala sa sarili at pakikipag-ugnayan sa kapwa bilang pundasyon sa paglinang ng 1-2 kamalayan sa kapaligirang sosyal 1 Ako, ang Aking Pamilya at Ang sarili bilang kabahagi ng pamilya at paaralang tungo sa pagkakakilanlan bilang 1-3 Paaralan indibidwal at kasapi ng komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon distansya at direksyon at ang pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal at paaralan 2 Ang Aking Komundad, Ngayon Pag-unawa sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang kkomunidad, gamit ang 1-5 at Noon konsepto ng pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng konseptong heograpikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyon oral at mga labi ng kasaysayan 3 Ang aking Kapaligran at mga Paglawak ng pag-unawa sa kinabibilangang komunidad batay sa a) kinaroroonan: sa 1-6 Komunidad sa Pilipinas itaas at ibaba; sa tabi ng dagat at ilog, at iba pa; b) kultura tulad ng wika; Tagalog, Iloko, Chavacano, at iba pa; c) kabuhayan: rural at urban; komunidad ng mga mangingisda, magmimina, magtrotroso, industriyal at iba pa; d ) pulitikal: bayan o lungsod, lalawigan, at rehiyon; gamit ang malalim na konsepto ng pagapapatuloy at pagbabago, interaksyon ng tao at kapaligirang pisikal at sosyal K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 6
Pinagmulan at Pag-unlad ng mga lalawigan at rehiyon ng Pilipinas Pagbuo ng Pilipino bilang Nasyon Mga Hamon at Tugon sa Pagkabansa Mga Saksi ng Kasaysayang Pilipino
Pinagmulan at Pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon kasama ang aspektong pangkultura, pampulitika, panlipunan at pangkabuhayan Pagkakabuo ng kapuluan ng Pilipinas at mga sinaunang lipunan hanggang sa simula ng ika-20 siglo gamit ang batayang konseptong katulad ng kahalagahang pangkasaysayan ( historical significance), pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy . Ang Pilipinas sa harap ng mga hamon at tugon ng ika-20 siglo hanggang sa kasalukuyan tungo sa pagbuo ng tiyak na pagkakakilanlang Pilipino at matatag na pagkabansa ( strong nationhood) Kasaysayan ng Pilipinas gamit ang sipi ng mga piling primaryang sanggunian mula sa iba-ibang panahon at uri: nakasulat (liham, opisyal na report, balita); pasalita (teyp o transkrip ng panayam); biswal (karikatura, larawan); awdyo-biswal (video, pelikula); o kumbinasyon ng mga nabanggit. Pag-unawa at pagpapahalaga sa katangian at kakanyahan ng heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya na batayan ng pagkakakilanlang Asyano at nagbubuklod sa Pilipinas bilang bahagi ng Asya tungo sa magkakatuwang na pag-unlad at pagharap sa mga hamon ng rehiyon. Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang hamon sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan. Pag-unawa at pagpapahalaga sa kumpetisyon at kolaborasyon ng mga indibidwal at bansa gamit ang kaalaman at teknolohiya sa likas-kayang paggamit ng pinagkukunangyaman tungo sa pagsusulong ng kolektibong pag-unlad at patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay. Pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung lokal at ang kahalagahan ng sama-sama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay Pag-unawa sa mga kontemporaryong isyung pandaigdig at ang kahalagahan ng sama-sama at angkop na pagtugon sa mga hamon nito sa patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay ng sangkatauhan
1-6
1-6
1-6
1-7
Araling Asyano
1-7
Araling Pandaigdig
1-7
10
Pambansang Kabuhayan at Pag-unlad
1-7
11
Kontemporaryon Isyu at Hamon sa Pilipinas Kontemporaryon Isyu at Hamon sa Mundo
1-7
12
1-7
BILANG NG ORAS SA PAGTUTURO: 10 weeks/quarter; 4 quarters/year Grade 1-2 3-6 7-10 Time Allotment 30 min/day x 5 days 40 min/day x 5 days 3 hrs/week
ARALING PANLIPUNAN MATRIX GRADE 1 Unang Markahan I. Ako ay Natatangi I. Ang Aking Komunidad I. Ang Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad A. Ang Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad B. Ang Likas na yaman at Pagpapahalaga sa Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad I. Pagkilala sa Aking Lalawigan at Rehiyon I. Pinagmulan at Pagkabuo ng Kabihasnang Pilipino A. Ang Kinalalagyan ng Aking Bansang Pilipinas B. Ang Pinagmulan Aking Lahi I. Pagkabuo ng Bansang Pilipinas GRADE 2 GRADE 3 GRADE 4 GRADE 5 GRADE 6
A. Pagkilala sa Sarili B. Ang Aking Kwento C. Pagpapahalaga sa Sarili
A. Pagkilala sa Aking Komunidad B. Ang Mapa ng Aking Komunidad C. Mga Alituntunin sa Komunidad D. Pagpapahalaga sa Komunidad
A. Ang Kinalalagyan ng Aking Lalawigan at Rehiyon B. Ang Katangiang Pisikal ng Aking Lalawigan at Rehiyon
A. Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas sa Mundo B. Katangiang Heograpikal ng Pilipinas
Ikalawang Markahan II. Ang Aking Pamilya II. Ang Aking Komunidad II. ANG Pagkakilanlang II. Ang Mga Kwento ng Aking II. Ang Mga Kwento ng Pagkabuo ng II. Ang Mga Kwento ng Pagka Makabansa 8
GRADE 1
GRADE 2 Ngayon at Noon
GRADE 3 Kultural ng Aking Kinabibilangang Komunidad A. Ang Kultura ng Aming Komunidad Ang mga Kwento ng Aming Komunidad
GRADE 4 Lalawigan at Rehiyon
GRADE 5 Aking Kultura
GRADE 6
A. Pagkilala sa mga Kasapi ng Pamilya B. Ang Kwento ng Aking Pamilya C. Mga Alituntunin sa Pamilya D. Pagpapahalaga ng Pamilya Ikatlong Markahan III. Ang Aking Paaralan
A. Ang Kwento ng Aking Komunidad B. Ang mga Tao Ngayon at Noon
A. Pagkilala ng Sariling Lalawigan at Rehiyon B. Ang Mga Kwento ng Aking Lalawigan at Rehiyon
A. Pagkilala sa mga Sinaunang Pilipino
Ang Mga Kwento ng Kasarinlan ng Aking Bansa
B.
B. Mga Pagbabago sa Panahon ng Kolonyalismo
III. Kultura at Pagkakakilanlan ng Aking Komunidad
III. Ang Lipunan sa Aking Kinabibilangang Komunidad
III. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon
III. Lipunan at Pamamahala Mula sa Sinaunang Pilipino Hanggang sa Panahon ng Kolonyanismo A. Ang Pagtanaw sa Kalagayan ng Lipunan ng Sinaunang Pilipino B. Ang Pagtanaw sa Pamamahala ng mga Espanyol sa Panahon ng Kolonyalismo
III.Pamamahala Tungo sa Kasarinlan ng Bansa
A. Pagkilala sa Aking Paaralan B. Ang Kwento ng Aking Paaralan C. Ako Bilang Magaaral D. Mga Alituntunin sa Paaralan E. Pagpapahalaga sa Paaralan
A. Ang Kultura ng Aking Komunidad B. Mga Pagkakakilanlan sa Aking Komunidad
A. Ang Pamahalaan, mga Pinuno at Iba Pang Naglilingkod sa Aking Kinabibilangang Komunidad B. Ang Pakikipagtulungan sa Pamahalaan Tungo sa Pagunlad ng Aking Kinabibilangang Komunidad
A. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon
Pagtanaw sa Lipunan at Pamamahala ng mga Dayuhang Mananakop
B. Ang Mga Paglilingkod ng Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon
GRADE 1 Ikaapat na Markahan IV. Ako at ang Aking Kapaligiran
GRADE 2
GRADE 3
GRADE 4
GRADE 5
GRADE 6
IV. Pagtutulungan at Kabuhayan sa Aking Komunidad
IV. Kabahagi ako sa Pagsulong ng Aming Komunidad at Kapaligiran Ang mga Karapatan, Tungkulin at Pananagutan Bilang Isang Kasapi Tungo sa Pagsulong ng Aking Kapiligiran at Kinabibilangang Komunidad
IV. Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon
IV. Kabahagi Ako sa Pag-usbong ng Pag-unlad ng Kamalayang Pambansa Kabahagi Ako sa Pagbuo ng Aking Bansa Bilang Isang Nasyon
IV. Kabahagi Ako sa Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinlan ng Bansa Kabahagi Ako sa Mga Kwento ng Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinlan ng Bansa
A. Ako at ang Aking Tahanan B. Ako at ang Aking Paaralan C. Pagpapahalaga sa Kapaligiran
A. Pagtutulungan sa Komunidad B. Kabuhayan sa Komunidad
Karapatan, Tungkulin at Pananagutan sa Sariling Lalawigan at Rehiyon
10
ARALING PANLIPUNAN I Pamantayang Pagkatuto: Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa sa sarili bilang kasapi ng pamilya at paaralan at pagpapahalaga sa kapaligirang pisikal gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, distansya at direksyon tungo sa pagkakakilanlan bilang indibidwal at kasapi ng komunidad. CONTENT UNANG MARKAHAN I. Ako ay Natatangi A. Pagkilala sa Sarili Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES
naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pagkilala sa sarili gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago
buong pagmamalaking nakapagsasalaysay ng kwento tungkol sa sariling katangian at pagkakakilanlan sa malikhaing pamamaraan
Napahahalagahan ang mga katangiang nagpapakilala sa sariling katangian at pagkakakilanlan
1. Nasasabi ang batayang impormasyon tungkol sa sarili: pangalan, magulang kaarawan, edad, tirahan, paaralan at iba pang pagkakakilanlan 2. Nailalarawan ang pisikal na katangian sa pamamagitan ng ibat ibang malikhaing pamamaraan 3. Nailalarawan ang sariling pagkakakilanlan sa ibat ibang pamamaraan 4. Nailalarawan ang pansariling pangangailan: pagkain, kasuotan at iba pa 5. Nailalarawan ang mga pansariling kagustuhan tulad ng: paboritong kapatid, pinsan, pagkain, kulay, damit, laruan at iba pa sa malikhaing pamamaraan
11
CONTENT B. Ang Aking Kwento
CONTENT STANDARDS
PERFORMANCE STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES Nasusuri ang sariling kwento at mahahalagang pangyayari sa sariling buhay
1. Natutukoy ang mga mahahalagang pangyayari sa buhay simula isilang hanggang sa kasalukuyang edad 2. Nakikilala ang timeline at ang gamit nito sa pag-aaral ng mahahalagang pangyayari sa buhay 3. Nakabubuo ng kwento ng sarili sa pamamgitan ng timeline 4. Nailalarawan ang binuong timeline ng sariling kwento 5. Nakapaghihinuha sa konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago sa pamamagitan ng pagsasaayos ng mga larawan ayon sa pagkakasunod-sunod 6. Nailalarawan ang mga personal na gamit tulad ng laruan, damit at iba pa mula noong sanggol hanggang sa kasalukuyang edad 7. Naipakikita sa pamamagitan ng timeline at iba pang pamamaraan ang mga pagbabago sa buhay at mga personal na gamit mula noong sanggol hanggang sa kasalukuyang edad. 8. Naihahambing ang sariling kwento o karanasan sa buhay sa kwento at karanasan ng mga kamag-aral
C. Pagpapahalag a sa Sarili
Napahahalagahan at naipagmamalaki ang personal na pagnanais para sarili 1. Nailalarawan ang mga pangarap o ninanais para sa sarili sa malikhaing pamamaraan 2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagkakaroon ng mga pangarap o ninanais para sa sarili 3. Naipakikita ang pagmamalaki sa sarili sa pamamagitan ng
12
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES mga malikhaing pamamaraan at iba pang likhang sining.
IKALAWANG MARKAHAN II. Ang Aking Pamilya A. Pagkilala sa mga kasapi ng Pamilya Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Napahahalagahan ang mga katangiang nagpapakilala sa katangian at pagkakakilanlan ng sariling pamilya
naipamamalas ang pag-unawa at pagpapahalaga sa sariling pamilya at mga kasapi nito at bahaging ginagampanan ng bawat isa
buong pagmamalaking nakapagsasaad ng kwento ng sariling pamilya at bahaging ginagampanan ng bawat kasapi nito sa malikhaing pamamaraan
1. Natutukoy ang bawat kasapi ng pamilya 2. Nailalarawan ang bawat kasapi ng pamilya sa pamamagitan ng likhang sining 3. Nailalarawan ang ibat ibang papel na ginagampanan ng bawat kasapi ng pamilya sa ibat ibang pamamaraan 4. Nakabubuo ng kwento tungkol sa pang-araw-araw na gawain ng buong pamilya
IKALAWANG MARKAHAN
13
CONTENT B. Ang Kwento ng Aking Pamilya
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES Nasusuri ang kwento at mahahalagang pangyayari sa buhay ng sariling pamilya 1. Nakikilala ang family tree at ang gamit nito sa pag-aaral ng pinagmulang lahi ng pamilya 2. Nailalarawan ang pinagmulan ng pamilya sa malikhaing pamamaraan 3. Natutukoy ang mga mahahalagang pangyayari sa buhay ng pamilya 4. Nailalarawan ang mga mahahalagang pangyayari sa buhay ng pamilya sa pamamagitan ng timeline 5. Natutukoy ang tradisyon o nakagawiang gawain ng pamilya noon at ngayon 6. Nailalarawan ang mga pagbabago at patuloy na tradisyon o nakagawiang gawain ng pamilya 7. Napaghahambing ang mga tradisyon o nakagawiang gawain ng pamilya noon at ngayon 8. Nakabubuo ng kwento ng sariling pamilya sa mailkhaing pagpapahayag 9. Naihahambing ang kwento ng sariling pamilya at kwento ng pamilya ng mga kamag-aral 10. Naipakikita ang pagpapahalaga sa alituntunin ng sariling pamilya ay pamilya ng mga kamag-aral
C. Mga Alituntunin sa Pamilya
Naisasagawa nang may katapatan ang mga alituntunin sng pamilya 1. Natutukoy ang mga alituntunin ng pamilya 2. Nasusuri ang batayan ng mga alituntunin ng pamilya 3. Naikakategorya ang ibat ibang alituntuninng pamilya ayon sa batayan nito 4. Nahihinuha ang mga alituntunin ng pamilya na tumumutugon sa iba-ibang sitwasyon ng pang-araw-araw na gawain ng pamilya 5. Naipakikita ang pagtugon sa iba-ibang sitwasyon sa pangaraw-araw na gawain ng pamilya
14
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES 6. Naihahambing ang alituntunin ng sariling pamilya sa alituntunin ng pamilya ng mga kamag-aral 7. Naipakikita ang pagpapahalaga sa pagtupad sa mga alituntunin ng sariling pamilya at pamilya ng mga kamagaral.
D. Pagpapahalag a sa Pamilya
Naipakikita ang malalim na pagpapahalaga at pakikipagugnayan sa sariling pamilya at iba pang pamilya
1. Nailalarawan ang batayang pagpapahalaga sa pamilya at nabibigyang katwiran ang pagtupad sa mga ito 2. Nakikilala ang mga pagpapahalaga ng ibat ibang pamilya 3. Naihahahambing ang mga pagpapahalaga ng ibat ibang pamilya 4. Nakalalahok sa pagbuo ng konsensus sa klase tungkol sa pagpapahalaga sa pamilya 5. Nakapagbibigay ng halimbawa ng ugnayan ng sariling pamilya sa ibang pamilya 6. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa mabuting pakikipagugnayan ng sariling pamilya sa iba pang pamilya.
IKATLONG MARKAHAN
15
CONTENT III. Ang Aking Paaralan A. Pagkilala sa Aking Paaralan
CONTENT STANDARDS Ang mag-aaral ay..
PERFORMANCE STANDARDS Ang mag-aaral ay..
LEARNING COMPETENCIES Ang mag-aaral ay..
naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng batayang impormasyon at pisikal na kapaligiran sa sariling paaralan at ang kahalagahan ng paaralan sa paghubog ng mga batang magaaral
buong pagmamalaking nakapagpapahayag ng pagkilala at pagpapahalaga sa sariling paaralan
Napahahalagahan ang mga batayang impormasyon na nagpapakilala sa katangian at pagkakakilanlan ng sariling paaralan 1. Natutukoy ang mga batayang impormasyon tungkol sa sariling paaralan: pangalan nito, lokasyon, mga bahagi nito, taon ng pagkakatatag at edad nito 2. Nailalarawan ang pisikal na kapaligiran ng sariling paaralan 3. Nakapagbibigay ng hinuha tungkol sa epekto ng pisikal na kapaligiran ng paaralan sa buhay ng mga mag-aaral 4. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng paaralan sa buhay ng bata
IKALAWANG MARKAHAN B. Ang Kwento ng Aking Paaralan Nasusuri ang kasaysayan at mahahalagang pangyayari sa pagkakatatag ng sariling paaralan 1. Nakapagsasaliksik ng mga impormasyon tungkol sa sariling paaralan 2. Naisasaayos ang mga nakalap na impormasyon tungkol sa paaralan 3. Nailalarawan ang mga naging pagbabago ng paaralan sa ibat ibang panahon tulad ng pangalan nito, lokasyon, sukat, tauhan, bilang mag-aaral at iba, gamit ang timeline at iba pang pamamaraan 4. Naihahambing ang mga pagbabago ng paaralan sa ibat ibang aspeto ngayon at noon 5. Nakabubuo ng kwento tungkol sa sariling paaralan sa pamamagitan ng malikhaing pamamaraan at iba pang likhang sining K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 16
CONTENT C. Ako Bilang Magaaral
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES Nauunawaan ang bahaging ginagampanan ng mga batang magaaral sa paaralan 1. Nailalarawan ang isang araw sa paaralan sa pamamagitan ng timeline at iba pang malikhaing pamamaraan 2. Natutukoy ang mga tungkulin sa paaralan 3. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pag-aaral 4. Nahihinuha ang kahalagahan ng pagtupad sa mga tungkulin sa paaralan
IKALAWANG MARKAHAN D. Mga Alituntunin sa Paaralan Naipakikita ang pagtupad at pagsunod sa mga alituntunin ng paaralan 1. Natutukoy ang mga alituntunin ng paaralan at nabibigyang katwiran ang pagtupad nito 2. Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga pagsunod at paglabag sa mga alituntunin ng paaralan 3. Naihahambing ang epekto sa sarili at sa klase ng pagsunod at hindi pagsunod sa mga alituntunan 4. Nahihinuha ang kahalagahan ng alituntunin sa paaralan at sa buhay ng mga mag-aaral E. Pagpapahalag a sa Paaralan Naipakikita ang pagpapahalaga sa sariling paaralan 1. Naiisa-isa ang mga gawain at pagkilos na nagpapamalas ng pagpapahalaga sa sariling paaralan 2. Nakapagsasaliksik ng mga kwento tungkol sa mga batang nakapag-aral at hindi nakapag-aral 3. Nahihinuha ang epekto ng nakapag-aral at hindi nakapagaral sa buhay ng tao 4. Naipakikita ang pagpapahalaga sa paaralan sa ibat ibang pamamaraan at likhang sining. K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 17
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES
IKAAPAT NA MARKAHAN IV. Ako at ang Aking Kapaligiran A. Ako at ang Aking Tahanan Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay..
naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pisikal na kapaligiran na ginagalawan ng mga bata
malikhaing nakapagsasalarawan ng pisikal na kapaligirang ginagalawan batay sa konsepto ng distansya malinaw na nakapagpapahayag ng pagunawa sa kaugnayan ng kapaligiran sa bahay at paaralan
Napahahalagahan ang pisikal na kapaligiran ng sariling tahanan batay sa konsepto ng distansya 1. Nakikilala ang konsepto ng distansya at ang gamit nito sa pagsukat ng lokasyon 2. Nagagamit ang ibat ibang katawagan sa pagsukat ng lokasyon at distansya tulad ng kanan, kaliwa, itaas, ibaba, harapan at likuran sa pagtukoy ng nilalaman at gamit sa bahay at kung saan matatagpuan ang mga ito 3. Natutukoy ang mga bahagi ng tahanan at ang lokasyon nito sa loob ng tahanan 4. Nakagagawa ng payak na mapa ng loob at labas ng tahanan 5. Nailalarawan ang kabuuan ng sariling tahanan 6. Nahihinuha ang konsepto ng lokasyon, lugar at distansya gamit ang nabuong mapa ng tahahan 7. Naiisa-isa ang mga bagay at istruktura na makikita sa nadadaanan mula sa tahanan patungo sa paaralan 8. Naiuugnay ang konsepto ng lugar, lokasyon at distansya sa pang-araw-araw na buhay sa pamamagitan ng ibat ibang uri ng transportasyon mula sa tahanan patungo sa paaralan 9. Nailalarawan at naiguguhit ang panahon at pagbabago sa mga istruktura at bagay mula sa tahanan patungo sa paaralan 10. Nakagagawa ng payak na mapa mula sa tahanan patungo sa paaralan Napahahalagahan ang pisikal na kapaligiran ng sariling paaralan batay sa konsepto ng distansya 1. Natutukoy ang nilalaman/bahagi at gamit sa loob ng silidaralan/paaralan at kung saan matatagpuan ang mga ito
B. Ako at ang Aking Paaralan
18
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES 2. Nakagagawa ng payak na mapa ng silid-aralan/paaralan 3. Naipaliliwanag ang konsepto ng distansya sa pamamagitan ng nabuong mapa ng silid-aralan at ang distansya ng mga mag-aaral sa ibang mga bagay dito 4. Nasusuri ang konsepto ng distansya sa pamamagitan ng nabuong mapa mula sa silid-aralan patungo sa ibat ibang bahagi ng paaralan Naipakikita ang pangangalaga sa pisikal na kapaligirang ginagalawan 1. Naiisa-isa ang mga paraan ng pangangalaga ng tahanan at paaraalan 2. Naikakategorya ang mga gawi at ugali na makatutulong at nakasasama sa kapaligiran: tahanan at paaralan 3. Naipakikita ang ibat ibang pamamaraan ng pangangalaga ng kapaligirang ginagalawan 4. Naipakikita ang pagpapahalaga sa kapaligirang ginagalawan sa ibat ibang pamamaraan at likhang sining.
C. Pagpapahalag a sa Kapaligiran
19
ARALING PANLIPUNAN II Pamantayang Pagkatuto: Naipamamalas ang kamalayan, pag-unawa at pagpapahalaga sa kasalukuyan at nakaraan ng kinabibilangang komunidad, gamit ang konsepto ng pagpapatuloy at pagbabago, interaksyon, pagkakasunod-sunod ng pangyayari, mga simpleng konseptong hepgrapikal tulad ng lokasyon at pinagkukunang yaman, at konsepto ng mga saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan. CONTENT UNANG MARKAHAN I. Ang Aking Komunidad A. Pagkilala sa Aking Komunidad Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING COMPETENCIES
naipamamalas ang pagunawa sa kahalagahan ng kinabibilangang komunidad
malikhaing nakapagpapahayag/ nakapagsasalarawan ng kahalagahan ng kinabibilangang komunidad
Napahahalagahan ang mga katangiang nagpapakilala sa sariling komunidad 1. Nasasabi ang batayang impormasyon tungkol sa sariling komunidad Halimbawa: pangalan ng komunidad; lokasyon; taon ng pagkakatatag nito; bilang ng taon o edad nito 2. Nailalarawan ang pisikal na kapaligiran ng sariling komunidad 3. Nailalarawan ang katangiang pisikal ng sariling komunidad 4. Nailalarawan ang sariling komunidad
B. Ang Mapa ng Aking Komunidad
Nailalarawan ang sariling komunidad sa tulong ng payak na mapa 1. Naiisa-isa ang mga pananda na maaaring gamiting palatandaan sa paggawa ng payak na mapa ng sariling komunidad 2. Nailalarawan ang mga bagay, istruktura at
20
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES palatandaan at kung saan matatagpuan ang mga ito (kanan, kaliwa, itaas, ibaba, harapan at likuran) 3. Nagagamit ang mga pangunahing direksyon at mga pananda sa pagbubuo ng payak na mapa ng komunidad 4. Nakagagawa ng payak na mapa ng komunidad mula sa sariling tahanan 5. Nailalarawan ang nabuong payak na mapa ng sariling komunidad Naisasabuhay ang mga alituntuning ipinatutupad sa sariling komunidad 1. Nasasabi ang mga alituntunin sa komunidad at nabibigyang katwiran ang pagtupad nito 2. Nakapagbibigay ng halimbawa ng mga pagsunod at paglabag sa mga alituntuning ito 3. Naihahambing ang epekto sa pamilya at sa komunidad ng pagsunod at hindi pagsunod sa mga alituntunin Naipaliliwanag ang kahalagahan ng komunidad sa buhay ng batang Pilipino 1. Nahihinuha ang kahalagahan ng komunidad sa buhay ng bata 2. Nabibigyang halaga ang ibat ibang uri ng pamumuhay sa sariling pamayanan 3. Napahahalagahan ang pagpupunyagi ng mga tao tungo sa pag-unlad ng sariling komunidad
C. Mga Alituntunin sa Komunidad
D. Pagpapahalaga sa Komunidad
IKALAWANG MARKAHAN II.Ang Aking Komunidad Ngayon at Noon Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. 21
CONTENT
CONTENT STANDARDS
A. Ang Kwento ng Aking Komunidad
naipamamalas ang pag-unawa sa kwento ng sariling komunidad batay sa konsepto ng pagbabago at pagpapatuloy.
B. Ang mga Tao Ngayon at Noon
nakapagsasalaysay nang may Nauunawaan ang kwento ng sariling komunidad kawilihan sa kasaysayan ng 1. Nailalarawan ang sariling komunidad sa ibat sariling komunidad ibang panahon 2. Nasasabi kung paano nagbago ang komunidad: ang laki nito, pangalan, lokasyon, populasyon batay sa ibat ibang saksi ng kasaysayan tulad ng tradisyong oral at mga labi ng kasaysayan 3. Naihahambing ang mga pagbabago ng sariling komunidad sa ibat ibang aspeto noon at ngayon 4. Nabibigyang halaga ang kwento ng sariling komunidad Naipaliliwanag ang kahalagahan ng tao sa pagsulong ng sariling komunidad 1. Nakikilala ang mga unang tao/pamilya sa sariling komunidad 2. Nakikilala ang mga mahahalagang tao/pamilya na nakaimpluwensya sa kultura ng sariling komunidad 3. Naiuugnay ang kwento ng mga matatanda at ninuno tungkol sa kanilang pagkatao sa kasalukuyan 4. Nabibigyang-halaga ang ibat ibang pangkat etniko sa sariling komunidad
IKATLONG MARKAHAN III. Kultura at Pagkakakilanlan ng Aking Komunidad A. Ang Kultura sa K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 22 Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay.. Ang mag-aaral ay..
CONTENT Aking Komunidad Pamumuhay Tradisyon/ Kaugalian Mga pagdiriwang Sining
CONTENT STANDARDS
naipamamalas ang pagunawa sa sa kahalagahan ng kultura sa pagkakakilanlan ng sariling komunidad
nakapagpapahayag ng malalim Naipagmamalaki ang kultura at pagkakakilanlan ng na pagpapahalaga at sariling komunidad pagmamalaki sa kultura at pagkakakilanlan ng sariling 1. Nabibigyang-halaga ang mga tradisyong may komunidad kinalaman sa pagkakabuklod ng mga tao sa komunidad 2. Nabibigyang halaga ang mga kaugaliang kaugnay ng pagdiriwang na pansibiko at panrelihiyon sa komunidad 3. Nabibigyang-halaga ang ibat ibang uri ng sining ng komunidad Hal.: panitikan, musika, sayaw, isports at iba pa Napahahalagahan ang mga pagkakakilanlan ng sariling komunidad 1. Nailalarawan ang mga bagay, istruktura, bantayog at sagisag na pagkakakilanlan ng sariling komunidad 2. Nabibigyang-halaga ang mga makasaysayang sagisag, istruktura, at mga bantayog na matatagpuan sa sariling komunidad
B. Mga Pagkakakilanlan sa Aking Komunidad
3. Nabibigyang-halaga ang mga yamang likas na nagpapakilala sa sariling komunidad
23
CONTENT IKAAPAT NA MARKAHAN IV. Pagtutulungan at Kabuhayan sa Komunidad A. Pagtutulunga sa Komunidad
CONTENT STANDARDS
Ang mag-aaral ay..
Ang mag-aaral ay..
Ang mag-aaral ay..
naipamamalas ang pagunawa sa kahalagahan ng pagpapanatili ng pagtutulungan at kabuhayan sa sariling komunidad
nakapagpapahayag ng malalim na pagpapahalaga sa pagpapanatili ng pagtutulungan at kabuhayan sa komunidad
Napahahalagahan ang pagpapanatili ng pagtutulungan sa pagtugon sa pangangailangan ng komunidad 1. Nailalarawan ang mga gawain na nagpapakita ng pagtutulungan tungo sa pagkakabuklod ng mga tao sa komunidad Nailalarawan ang mga gawain sa komunidad na nagpapakita ng pagkakabuklod ng mga tao sa panahon ng sakuna at kalamidad
2.
3.
Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagtutulungan sa paglutas mga suliranin ng komunidad Nailalarawan ang kahalagahan ng pagtutulungan ng babae at lalaki sa mga gawaing nakakayang pagtuwangan
4.
24
CONTENT IKAAPAT NA MARKAHAN B. Kabuhayan sa Komunidad
CONTENT STANDARDS
Nasusuri ang pangunahing kabuhayan sa komunidad na nakatutulong sa pamumuhay ng mga tao
1. Nailalarawan ang pangunahing hanapbuhay sa komunidad na tumutugon sa pangangailangan ng mamamayan 2. Naiuugnay ang uri ng panahon at lokasyon sa pangunahing hanapbuhay sa sariling komunidad 3. Nahihinuha ang epekto ng lokasyon at uri ng panahon sa hanapbuhay at pinagkukunang yaman sa komunidad 4. Nailalarawan kung paano tinutugunan ng komunidad ang pangunahing pangangailangan ng mamamayan 5. Nabibigyang-halaga ang pagpupunyagi ng sariling komunidad na matugunan ang pangangailangan ng mamamayan
25
ARALING PANLIPUNAN III
CONTENT
CONTENT STANDARDS
UNANG MARKAHAN ANG KAPALIGIRAN NG AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD A. Ang Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Komunidad Kinaroroonan itaas at ibaba tabi ng dagat o ilog kapatagan urban o lungsod at iba pa Batayang inpormasyon direksyon lokasyon populasyon Katangiang pisikal anyong lupa anyong tubig B. Ang Likas na yaman at Pagpapahalaga sa Kapaligiran ng Aking Kinabibilangang Naipapamalas ang pagunawa Nakapagbibigay ang mga sa iba pang katangiang pisikal mag-aaral ng mga at kahalagahan ng panukala sa pangangalaga ng kapaligiran pangangalaga sa ng kinabibilangang kapaligiran ng 1. Nailalarawan ang iba pang katangian ng pisikal na kapaligiran ng kinabibilangang komunidad 2. Naiisa-isa ang mga likas na yaman tulad ng uri ng pananim at hayop sa kapaligiran 26 Naipapamalas ang pagunawa at pagkilala ng pisikal na kapaligiran ng aking kinabibilangang komunidad batay sa ilang batayang impormasyon ng heograpiya Nakapaglalarawan ang mga mag-aaral ng pisikal na kapaligiran ng kinabibilangang komunidad gamit ang mga batayang impormasyon tungkol sa direksyon, lokasyon, populasyon at paggamit ng mapa 1. Natutukoy ang kinaroonan ng kinabibilangang komunidad 2. Nailalarawan ang pisikal na kapaligiran ng kinabibilangang komunidad batay sa ilang batayang impormasyon ng heograpiya 3. Nailalarawan sa mapa ang natatanging katangiang pisikal ng kinabibilangang komunidad 4. Nakagagawa ng payak na mapa na nagpapakita ng distansya at ilang mahahahalagang pook sa kinabibilangang komunidad
CONTENT
CONTENT STANDARDS
PERFORMANCE STANDARDS kinabibilangang komunidad
Komunidad Pinagkukunan Yaman Likas na yaman Klima at panahon
komunidad
3. Naiuugnay ang klima ng kinabibilangang komunidad sa uri ng pananim, at hayop 4. Nailalarawan ang mga magagandang tanawin at pook pasyalan sa kinabibilangang komunidad 5. Nasasabi ang mga pamantayan na nakatutulong sa pagpapanatili ng kagandahan at kalinisan ng mga magagandang tawain at pook pasyalan ng kinabibilangang komunidad
PANGALAWANG MARKAHAN ANG PAGKAKILANLANG KULTURAL NG AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD A. Ang Kultura ng Aming Komunidad Mga tao Kabuhayan Panahanan Dialekto at wika Paniniwala at tradisyon Kapaligiran at uri ng Komunidad o Pakikiangkop ng mga tao o Gawaing pang komunidad Naipapamalas ang pagunawa at pagpapahalaga sa pagkakakilanlang kultural ng kinabibilangang komunidad Nakapagpapahayag ang mga mag-aaral ng may pagmamalaki at pagkilala sa nabubuong kultura ng kinabibilangang komunidad 1. Nailalarawan ang pagkakakilanlang kultural ng kinabibilangang komunidad 2. Naiuugnay ang kapaligiran sa uri ng pamumuhay ng kinabibilangang komunidad 2.1 Naiisa-isa ang mga pangkat ng mga tao sa kinabibilangang komunidad batay sa kanilang hanapbuhay at tungkuling na ginagampanan 2.2 Naiisa-isa ang mga produkto at kalakal na matatagpuan sa kinabibilangang komunidad 2.3 Nailalarawan ang uri ng panahanan sa kinabibilangang komunidad 2.4 Nailalarawan ang mga gawi sa kinabibilangang komunidad bunga ng pakikiangkop sa kanyang kapaligiran 3. Naihahambing ang katangian ng kinabibilangang komunidad sa iba pang komunidad tulad ng likas na yaman, produkto, hanap-buhay at panahanan Nabibigyang-katwiran ang pang-aangkop na ginawa ng 27
4. K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
CONTENT
CONTENT STANDARDS
mga kasapi sa kinabibilangang komunidad B. Ang mga Kwento ng Aming Komunidad Pinagmulan at mga Pagbabago o Makasaysay ang pook o Kaugalian o Mga Saksi ng Kasaysayan Naipapamalas ang pagunawa at pagpapahalaga na ang pagkakakilanlang kultural at mayamang kultura ng kinabibilangang komunidad ay nabubuo bilang pakiki-angkop sa kapaligiran Nakapagpapamalas ang mga mag-aaral ng pagmamalaki sa mayamang kultura ng kinabibilangang komunidad sa pamamagitan ng pagsulong ng sariling kultura at paggalang ng kultura ng ibang komunidad 1. Naiuugnay ang impluwensya ng kapaligiran sa paghubog ng kinabibilangang komunidad 2. Nasusuri ang pinagmulan at pagbabago ng kultura at tradisyon ng kinabibilangang komunidad 3. Naisasalaysay ang kwento ng mga makasaysayang pook na nagpapakilala ng kinabibilangang komunidad 4. Nakabubuo ng mga panukala sa mga paraan at pagmamalaki ng kultura ng kinabibilangang komunidad
5. Naipapakita sa ibat-ibang sining ang pagmamalaki sa mga natatanging tradisyon ng kinabibilangang komunidad PANGATLONG MARKAHAN ANG LIPUNAN SA AKING KINABIBILANGANG KOMUNIDAD A. Ang Pamahalaan, mga Pinuno at Iba Pang Naglilingkod sa Aking Kinabibilangang Komunidad Pamamahala ng komunidad Mga balangkas ng pamahalaan Mga paglilingkod ng pamahalaan Naipapamalas ang pagunawa at pagpapahalaga sa pagkilala sa pamahalaan, mga pinuno at iba pang naglilingkod upang mapanatili ang kaayusan kapayapaan at kaunlaran ng kinabibilangang komunidad Nakapagpapakita ang mag-aaral ng aktibong pakikilahok o pakikiisa sa mga proyekto at gawain ng pamahalaan at mga pinuno sa kinabibilangang komunidad tungo sa kabutihan ng lahat (common good). 1. Nailalarawan ang ginagawang pamamahala sa kinabibilangang komunidad bilang pagtugon sa pangangailangan ng mamamayan Natatalakay ang balangkas o istruktura ng pamahalaang pambarangay Naipaliliwanang ang kahalagahan ng pagkakaroon ng pamahalaan/opisyal sa bawat komunidad o barangay Nasusuri ang mga proyekto at iba pang gawain ng pamahalaang pambarangay sa kabutihan ng lahat o nakararami. Nakalalahok sa mga proyekto at iba pang gawain ng pamahalaang barangay sa kabutihan ng lahat 28
2. 3. 4.
5.
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING COMPETENCIES 1. Nasusuri ang ibat ibang paraan ng pagkikipag tulungan ng pamahalaang pambarangay at iba pang tagapaglingkod sa kinabibilangang komunidad. 2. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagtutulungan ng mga pinuno at kasapi ng komunidad
B. Ang Pakikipagtulungan sa Pamahalaan Tungo sa Pagunlad ng Aking Kinabibilangang Komunidad
3. Nakalalahok sa mga gawaing nakakatulong sa pagkakaisa, kaayusan at kaunlaran ng kinabibilangang komunidad IKAAPAT NA MARKAHAN KABAHAGI AKO SA PAGSULONG NG AMING KOMUNIDAD AT KAPALIGIRAN Ang mga Aking Karapatan, Tungkulin at Pananagutan Bilang Isang Kasapi Tungo sa Pagsulong ng Kapiligiran at Aking Kinabibilangang Komunidad Karapatan at tungkulin bilang bahagi ng komunidad o Sarili o Pamilya o Komunidad Serbisyong pampubliko Pagpapahalaga at pangangalaga sa likas na yaman Naipamamalas ng magaaral ang pang-unawa at pagpapahalaga sa kagalingang pansibiko tulad ng pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi komunidad Nakapagpapakita n gang mga mag-aaral ng aktibong pakikilahok sa gawaing pansibiko bilang pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi ng komunidad 1. Naibibigay ang kahulugan ng: Karapatan, Tungkulin, Pananagutan ng bawat kasapi ng kinabibilangang komunidad 2. Natutukoy ang mga karapatang ng mga miyembro o kasapi ng komunidad. 3. Napapahalagahan ang kagalingan pansibiko sa kinabibilangang komunidad 4. Naipaliliwanag ang pananagutan ng bawat isa bilang kasapi sa pangagalaga sa likas na yaman at pagppatili ng kalinisan kinabibilangang komunidad. 4.1. Nasasabi ang mga sanhi at bunga ng pagkasira ng likas na yaman ng kinabibilangang komunidad 4.2. Nahihinuha ang mga posibleng dahilan ng tao sa pagsira ng mga likas na yaman ng kinabibilangang komunidad. 4.3. Nakapagbibigay ng mungkahing paraan ng pag-aalaga sa kapaligiran at likas na yaman ng kinabibilangang komunidad 5. Naipapahayag ang saloobin sa kahalagahan ng pagkaroon 29
CONTENT
CONTENT STANDARDS
at kapaligiran
ng karapatan at katumbas na tungkulin ng mamamayan sa isang demokaratikong pamahalaan/bansa.
30
ARALING PANLIPUNAN IV CONTENT CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS LEARNING STANDARDS
UNANG MARKAHAN - Pagkilala sa Aking Lalawigan at Rehiyon A. Ang Kinalalagyan ng Aking Lalawigan at Rehiyon Batayang heograpiya direksyon relatibong lokasyon distansya anyong tubig/ anyong lupa Uri ng mapa mapang pisikal mapang pangklima mapang political mapang pangekonomiya mapang topographic mapang tematiko B. Ang Katangiang Pisikal ng Aking Lalawigan at Rehiyon Topograpiya o lokasyon o Klima/ panahon o Anyong tubig/ anyong lupa Naipamamalas ang pangunawa sa pagkakakilanlan ng sariling lalawigan at rehiyon ayon sa katangiang heograpikal nito Nakalalahok sa pangangalaga at likas kayang pagunlad (sustainable development) ng sariling lalawigan at rehiyon bunga ng pakikibahagi sa nasabing rehiyon 1. Natutukoy ang relatibong lokasyon (relative location) ng sariling lalawigan at rehiyon batay sa mga nakapaligid dito gamit ang pangunahin at pangalawang direksyon 2. Natutukoy sa mapa ang kinalalagyan ng sariling lalawigan at rehiyon sa bansa at sa mundo 3. Nakapagbabasa at nakapagsasagawa ng interpretasyon tungkol sa kinalagyan ng sariling lalawigan at rehiyon gamit ang mga batayang heograpiya tulad ng scale, distansya at direksyon 4. Nailalarawan ang sariling lalawigan at rehiyon gamit ang ibat-ibang uri ng mapa
Naipamamalas ang pagunawa sa rehiyon bilang konseptong heograpikal upang mapahalagahan ang sariling rehiyon gamit ang mapa at iba pang kasanayang pangheograpiya
Nagagamit ang kaalaman sa kasanayang pangheograpikal sa pagpapanukala ng mga solusyon sa pangunahing problema o isyung pangkapaligiran ng sariling pamayanan bilang isang rehiyon
1. Nailalarawan ang sariling rehiyon ayon sa mga katangian at pagkakakilanlang heograpikal nito 2. Naiuugnay ang klima at panahon sa lokasyon ng rehiyon sa bansa at sa mundo 3. Napaghahambing ang ibat ibang pangunahing anyong lupa at anyong tubig ng lalawigan at rehiyon 4. Nailalarawan ang mga pangunahing likas na yaman ng lalawigan at rehiyon
31
CONTENT Likas yaman o Kahalagahan at pangangalaga o Kabuhayan at pinagkukunang yaman
CONTENT STANDARDS
LEARNING STANDARDS 5. Naipapaliwanag ang ibat ibang pakinabang pang ekonomiko at iba pa sa mga likas yaman ng lalawigan at rehiyon 6. Naiisa-isa ang mga magagandang tanawin at lugar pasyalan bilang yamang likas ng lalawigan at rehiyon 7. Natatalakay ang mga paraan ng pangangalaga sa mga likas yaman ng lalawigan at rehiyon 8. Nakapagbibigay ng konlusyon tungkol sa kahalagahan ng mga katangiang pisikal sa pagunlad ng bawat lalawigan at rehiyon ng bansa 9. Nakalalahok sa mga gawaing lumilinang, sa pangangalaga, at nagsusulong ng likas kayang pag-unlad ng mga likas yaman ng sariling lalawigan at rehiyon.
CONTENT CONTENT STANDARDS PERFORMANCE STANDARDS IKALAWANG MARKAHAN - Ang Mga Kwento ng Aking Lalawigan at Rehiyon A. Pagkilala ng Sariling Naipamamalas ang pag Nakapagpapahayag nang Lalawigan at Rehiyon unawa sa kultura at pagmamalaki sa Demograpiya pagkakakilanlan ng sariling pagkakakilanlang kultural ng Wika/ dialekto lalawigan at rehiyon sariling lalawigan at rehiyon relihiyon sa pamamagitan ng panahanan pangangalaga at hanap-buhay pagsusulong ng pangkat etniko, kasarian kultural, pangkat pangkat Katutubo etnolinggwistiko at iba (indigenous group) pangkat-panlipunan na bumubuo nito Pagkakakilanlang K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
LEARNING STANDARDS 1. Nailalarawan ang mga pagkakakilanlang kultural ng sariling rehiyon 1.1 Naibibigay ang kahulugan ng sariling kultura at mga kaugnay na konsepto 1.2 Naiisa-isa ang mga pangkat ng mga tao sa lalawigan at rehiyon 1.3 Naiisa-isa ang mga wika at diyalekto sa rehiyon 1.4 Nailalarawan ang mga kaugalian at tradisyon ng pamayanan. 32
CONTENT kultural Wika/ dialekto Kaugalian, tradisyon, paniniwala Kabuhayan Makasaysayang pook at mga saksi ng kasaysayan
CONTENT STANDARDS
LEARNING STANDARDS 2. Napahahalagahan ang ibat ibang pangkat ng tao sa lalawigan at rehiyon 3. Natatalakay ang mga makasaysayan lugar at ang mga saksi nito bilang pahkakakilanlang kultura ng sariling lalawigan at rehiyon sa pamamagitan ng ibat ibang sining 4. Nasusuri ang papel na ginagampanan ng kultura sa pagbuo ng pagkakakilanlan ng sariling lalawigan at rehiyon
B. Ang Mga Kwento ng Aking Lalawigan at Rehiyon Pakikiangkop sa kapaligiran Pagbuo ng lalawigan at Rehiyon ayon sa batas Pagbabago ng sariling Lalawigan at Rehiyon Patuloy na pakikiangkop tungo sa Pag-unlad
Naipamamalas ang pagunawa na ang pagkakakilanlang kultural, mayamang kultura at pamana ng lahing ng sariling rehiyon ay nabubuo bilang pakikiangkop sa kapaligiran at impluwensya ng heograpiya
Nakapagpamalas ng pagmamalaki sa sariling mayamang kultura at pamana ng lahi sa pamamagitan ng pagsusulong ng sariling kultura at pagpapakita ng paggalang sa kultura ng iba
1. Naipaliliwanag na ang mga salik heograpikal katulad ng lokasyon at klima ay nakakaimpluwensiya sa pagbuo at paghubog ng uri ng pamumuhay ng sariling lalawigan at rehiyon 2. Naisasalaysay ang pinagmulan ng sariling lalawigan at rehiyon sa pamamagitan ng malikhaing pagpapahayag at iba pang likhang sining 3. Nailalarawan ang mga pagbabago ng sariling lalawigan at rehiyon: laki nito, pangalan, lokasyon, populasyon, mga istruktura at iba pa sa pamamagitan ng ibat ibang batayang batas. 4. Nasusuri ang pakikiangkop sa kapaligiran batay sa mga pagbabago ng kaugalian at tradisyon ng sariling lalawigan at rehiyon 5. Nakabubuo ng plano na magpapakilala at magpapakita ng pagmamalaki sa kultura ng sariling
33
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING STANDARDS rehiyon sa malikhaing paraan.
IKATLONG MARKAHAN Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon A. Ang Pamamahala sa Aking Naipamamalas ang pang Nakapagpapakita ng Lalawigan at Rehiyon unawa sa bahaging aktibong pakikilahok at ginagampanan ng pakikiisa sa mga proyekto at pamahalaan sa gawain ng rehiyonal na Pamamahala ng kasaysayan, mga pinuno pamahalaan at mga pinuno lalawigan at rehiyon at iba pang naglilingkod sa nito tungo sa kabutihan ng pagkakaisa, kaayusan at lahat (common good) sa Mga balangkas ng lokal kaunlaran ng rehiyon sariling rehiyon. na pamahalaan
B. Ang Mga Paglilingkod ng Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon Mga paglilingkod ng pamahalaan
1. Natutukoy na ang rehiyon ay binubuo ng mga lalawigan na may sariling pamunuan 2. Natutukoy ang mga namumuno at kasapi ng mga lalawigan sa rehiyon 3. Nakagagawa ng balangkas o istruktura ng pamahalaang lalawigan at rehiyunal 4. Natatalakay ang paraan ng pagpili at ang mga kaakibat na kapangyarihan, tungkulin at pananagutan ng mga namumuno sa isang lalawigan at rehiyon 5. Naipaliliwanang ang kahalagahan ng pagkakaroon ng pamahalaan/opisyal sa bawat lalawigan sa rehiyon 6. Nasusuri ang mga proyekto at iba pang gawain ng pamahalaan sa kabutihan ng lahat o nakararami. 7. Nakalalahok sa mga proyekto at iba pang gawain ng pamahalaang lalawigan at rehiyunal sa kabutihan ng lahat 8. Natatalakay ang bahaging ginagampanan ng mga iba pang tagapaglingkod ng pamayanan 9. Nasusuri ang ibat ibang paraan ng pagtutulungan ng pamahalaang pambayan, pamahalaang panlalawigan at iba pang tagapaglingkod ng pamayanan 10. Naiisa-isa ang ibat ibang paraan ng pagtutulungan ng ibat ibang lingkod ng lalawigan at bayan 11. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagtutulungan 34
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING STANDARDS ng mga pinuno at kasapi ng lalawigan at bayan 12. Nakalalahok sa mga gawaing nakakatulong sa pagkakaisa, kaayusan at kaunlaran ng lalawigan at bayan
CONTENT Karapatan, Tungkulin at Pananagutan sa Sariling Lalawigan at Rehiyon Kagalingang pansibiko Karapatang Panlipunan Karapatang Pantao
CONTENT STANDARDS Naipamamalas ng magaaral ang pang-unawa at pagpapahalaga sa kagalingang pansibiko tulad ng pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi ng kanyang malawak na pamayanan
PERFORMANCE STANDARDS 1.
LEARNING STANDARDS Natatalakay ang mga gawaing pansibiko ng bawat isa bilang kabahagi ng lalawigan at rehiyon. Nahihinuha ang epekto ng kagalingang pansibiko sa pag-unlad ng sariling lalawigan at rehiyon. 2.1 Naibibigay ang kahulugan ng kagalingang pansibiko (civic efficacy) 2.2 Natatalakay ang mga gawaing nagpapakita ng kagalingan pansibiko ng isang kabahagi ng rehiyon. Naipaliliwanag ang sariling karapatan, tungkulin at pananagutan sa sariling lalawigan at rehiyon ayon sa batas 3.1 Natutukoy ang mga karapatang tinatamasa o dapat matamasa ng mga miyembro o kasapi ng pamayanan. 3.2 Nakikilala ang mga tungkuling kaakibat ng bawat karapatang tinatamasa ng mga miyembro ng pamayanan. Nahihinuha na ang bawat karapatan ay may katumbas na tungkulin Naipaliliwanag ang pananagutan ng bawat kasapi sa pangangasiwa at pangagalaga ng pinagkukunang yaman ng lalawigan at rehiyon. 35
IKA-APAT NA MARKAHAN Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon Ang mag-aaral ay napapakita ng aktibong pakikilahok sa gawaing pansibiko bilang pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang kasapi ng kanyang malawak na pamayanan
2.
3.
4.
5.
CONTENT
CONTENT STANDARDS
LEARNING STANDARDS 5.1 Nahihinuha ang mga sanhi at bunga ng pagkasira ng mga pinagkukunang yaman at mga posibleng dahilan ng tao sa pagsira ng mga ito. 5.2 Nakapagbibigay ng mungkahing paraan ng pangangalaga sa kapaligiran at likas na yaman ng kinabibilangang lalawigan at rehiyon. 5.3 Naipakikita ang pakikilahok sa mga program at proyekto ng pamahalaan
36
ARALING PANLIPUNAN V PAGBUO NG PILIPINO BILANG ISANG NASYON Nilalaman Pangunahing Kaisipan ng Unit UNANG MARKAHAN A. Ang Kinalalagyan ng Aking Bansang Pilipinas Batayang heograpiya absolute na lokasyon gamit ang mapa at globo o Prime meridian, International Date Line, Equator, North and South Poles, Tropics of Cancer and Capricorn at Arctic and Antarctic Circles o likhang guhit relatibong lokasyon klima at panahon Naipamamalas ang mapanuring pagunawa at kaalaman sa kasanayang pangheograpiya upang mapahahalagahan ang pagkabuo ng lipunan/ pamayanang Pilipino Naka gagamit ang mga 1. Natutukoy ang kinalalagyan ng Pilipinas sa mundo sa globo at mapa batay sa absolute location nito (longitude mag-aaral ng kaalaman at latitude) sa kasanayang pangheograpikal sa kritikal na pagsusuri ng 2. Nailalarawan ang relatibong lokasyon (relative location) ng Pilipinas batay sa karatig bansa na nakapaligid dito gamit mahalagang problema ang pangunahin at pangalawang direksyon at iba pang o isyu sa pagkabuo ng kasanayang pangheograpiya lipunan/pamayanang Pilipino 3. Nailalarawan ang Pilipinas bilang bahagi ng kontinente ng Asya at Timog Silangang Asya 4. Natatalunton ang mga hangganan at lawak ng teritoryo ng Pilipinas gamit ang globo at mapa 5. Naiuugnay ang klima at panahon sa lokasyon ng bansa sa mundo 6. Naipapaliwanag ang katangian ng Pilipinas bilang bansang maritime o insular 7. Naipaliliwanag ang mga teorya sa pagkakabuo ng kapuluan at pinagmulan ng Pilipinas: Teoryang Bulkanismo at Continental Shelf 8. Nakapaghihinuha ng pinakatanggap na teorya sa pinagmulan ng kapuluan ng Pilipinas batay sa mga ebidensiya a. Naipapaliwanag ang kahulugan at pagkakaiba ng mga primaryang sanggunian at 37 Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap Pamantayan sa Pagkatuto
B. Ang Pinagmulan Aking Lahi Teorya ng pagkabuo ng Pilipinas
Naipamamalas ang mapanuring pagunawa at pagsusuri sa mga teorya ng pinagmulan ng kapuluan ng Pilipinas, lahing Pilipino at pagusbong ng kabihasnang Pilipino
Nakapag-papahayag ang mga mag-aaral nang pansariling paninindigan sa pinakatanggap na teorya ng pinagmulan at pagkabuo ng kapuluan ng Pilipinas, lahing Pilipino at
Nilalaman Pangunahing Kaisipan ng Unit Pamantayang Pangnilalaman batay sa mga ebidensya gamit ang ibat ibang sangunian Pamantayan sa Pagganap pagusbong ng kabihasnang Pilipino batay sa mga ebidensiya gamit ang ibat ibang sangunian Pamantayan sa Pagkatuto sekondaryang sanggunian upang ipaliwanag ang ibat ibang teorya ng pagbuo ng kapuluan b. Natutukoy ang mga uri ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian upang ipaliwanag ang mga nasabing teorya c. Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa pagkiling (bias) o punto de bista ng may-akda ng sanggunian 9. Natatalakay ang mga teorya tungkol sa pinagmulan ng mga unang tao sa Pilipinas 10. Nakabubuo ng pansariling paninindigan sa pinakapanipaniwalang teorya sa pinagmulan ng lahing Pilipino batay sa mga ebidensiya gamit ang ibat ibang sangunian IKALAWANG MARKAHAN A. Pagkilala sa mga Sinaunang Pilipino ayon sa primaryang sangunian Panahanan Paghahanapbuhay at Kalakalan Pamumuhay at teknolohiya Kultura Naipamamalas ang mapanuring pagunawa at paghahambing sa pagkabuo ng kabihasnan ng mga Sinaunang Pilipino hanggang sa Panahon ng Kolonyalismong Espanyol at ang impluwensya sa kasalukuyang Nakapagpapahayag ng pagmamalaki sa mayamang kultura ng mga Sinaunang Pilipino gamit ang ebidensya ng primaryang sangunian 1. Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo sa mga primaryang sanggunian ukol sa mga sinaunang Pilipino 1.1.1 Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng ilang pangyayari ng mga primaryang sanggunian ukol sa mga sinaunang Pilipino 2. Nasusuri ang impluwensiya ng heograpiya ng Pilipinas sa pagkabuo ng panahanan ng mga sinaunang Pilipino 3. Nasusuri ang paraan ng pagmamay-ari ng lupa ng mga unang Pilipino 38
Nilalaman Pangunahing Kaisipan ng Unit Pamantayang Pangnilalaman panahon ayon sa primaryang sangunian Pamantayan sa Pagganap Pamantayan sa Pagkatuto 4. Nasusuri ang uri ng pamumuhay at teknolohiyang ginamit ng mga sinaunang Pilipino ayon sa bangang manununggul, sipi ng salaysay ng mga prayle at iba pang primaryang sanggunian 5. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa paraan ng paghahanap-buhay ng mga sinaunang Pilipino mula sa mga impormasyon at datos ng mga primaryang sanggunian 6. Napapahalagahan ang mayamang kultura ng mga sinaunang Pilipino 6.1 Natatalakay ang mga paraan ng pagsasalin ng kultura sa pamamagitan ng pagkukwento, panitikan, musika at iba pang sining 6.2 Nasusuri ang paniniwala ng mga Pilipino sa pagpapahalaga sa kalikasan bilang konsepto ng Paganismo 6.3 Natatalakay ang pagyakap ng Islam bungsod ng pakikipagugnayan sa mga dayuhan Pagtataluntun ng daan ng pangangalakal noong sinaunang panahon 7. Nasusuri ang pagbabago ng panahanan, uri ng pamumuhay at teknolohiya ng mga sinaunang Pilipino sa panahon ng kolonyalismo Nasusuri ang mga datos tungkol sa reduccion, tributo at sapilitang pagtatatrabaho forced labor) ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian
B. Mga Pagbabago sa Panahon ng Kolonyalismo Panahanan Paghahanapbuhay at Kalakalan Pamumuhay at teknolohiya Kultura Opinion at katotohanan sa kolonyalismo ayon sa primaryang sangunian tulad
8. Nasusuri ang pagbabago sa kultura ng mga Pilipino sa Panahon ng Espanyol Naipaliliwanag ang inpluwensya ng kulturang Espanyol 39
Nilalaman Pangunahing Kaisipan ng Unit ng sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, sipi ng salaysay ng prayle at/o ng iba Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap Pamantayan sa Pagkatuto sa kulturang Pilipino Natatalakay ang bahaging ginagampanan ng Kristianismo sa kultura at tradisyon ng mga Pilipino Nasusuri ang ginawang pag-aangkop ng mga Pilipino sa kulturang ipinakilala ng Espanyol
9. Natutukoy ang opinyon at katotohanan sa ilang pangyayari sa panahon ng kolonyalismong Espanyol tulad ng paglalakabay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng kolonya ayon sa mga primaryang sanggunian 9.1 Natataya ang historical na kahalagahan ng mga tao, grupo, pangyayari, proseso at institusyon sa panahon ng kolonyalismong Espanyol sa bansa 9.2 Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanang ng mga panyayari sa pagpapatupad ng ilang kolonyal na patakaraan IKATLONG MARKAHAN A. Ang Pagtanaw sa Kalagayan ng Lipunan ng Sinaunang Pilipino Pamamahala - pamahalaang Barangay - pamahalaang Sultanato Antas ng Katayuan ng mga Pilipino Naipamamalas ang mapanuring pagunawa at napaghahambing ang kalagayang panlipunan at pamamahala ng mga Sinaunang Pilipino at ang pamamahala ng mga Espanyol sa Panahon ng Nakapagpapahayag ang mga mag-aaral ng sariling pananaw tungkol sa epekto ng pamamahalang kolonyal sa lipunan ng mga Pilipino 1. Nailalarawan ang uri ng pamahalaan ng sinaunang Pilipino 2. Natataya ang kontribusyon ng sistema ng pamamahala ng mga Pilipino sa pagkabuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnan 3. Naipaliliwanag ang bahaging ginampanan ng mga babae sa sinaunang lipunan bilang pagpapahalaga ng mga unang Pilipino sa mga kababaihan 4. Nasusuri ang uri ng edukasyon ng mga sinaunang Pilipino
40
Nilalaman Pangunahing Kaisipan ng Unit Uri ng edukasyon B. Ang Pagtanaw sa Pamamahala ng mga Espanyol sa Panahon ng Kolonyalismo Pamamahala - Pamahalaang sentral - Pamahalaang local - Tungkulin ng mga opisyales Antas ng Katayuan ng mga Pilipino Uri ng edukasyon Estratehiya ng Pananakop o Paggamit ng Krus o Paggamit ng Espada Pamantayang Pangnilalaman Kolonyalismo. 5. Nasusuri ang uri ng pamamahala noong Panahon ng Kolonyalismo 6. Napaghahambing ang mga antas ng katayuan ng mga Pilipino sa lipunan sa Panahon ng Kolonyalismo 7. Nababakas ang pagbabago ng pamamahala ng mga Sinaunang Pilipino sa ng mga Espanyol sa Panahon ng Kolonyalismo 8. Nagkapagbibigay ng sariling pananaw tungkol sa naging epekto ng kolonyalismo sa uri ng edukasyon ng mga Pilipino 9. Nasusuri ang mga estratehiya ng mga Espanyol sa pananakop sa bansang Pilipinas 10. Nasusuri ang mga pagbabagong pampulitika, pangekonomiya, panlipunan at kultural na ipinatupad ng mga Espanyol Pamantayan sa Pagganap Pamantayan sa Pagkatuto
IKAAPAT NA MARKAHAN Kabahagi Ako sa Pagbuo ng Aking Bansa Bilang Isang Nasyon Pag-usbong ng Kamalayang Pambansa Mga panimulang ideya ng progreso ayon sa sinulat ni Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa
Naipamamalas ang mapanuring pagunawa sa bahaging ginampanan ng kolonyalismong Espanyol sa pagusbong ng kamalayang pambansa at pagkabuo ng Pilipinas bilang isang
Nakapagpapahayag ng pagmamalaki sa pagpupunyagi ng mga makabayang Pilipino sa gitna ng kolonyalismong Espanyol at sa mahalagang papel na ginagampanan nito sa pag-usbong ng kamalayang pambansa
1. Natatalakay ang sanhi at bunga ng mga rebelyon at iba pang reaksiyon ng mga Pilipino sa kolonyalismo batay sa ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian 2. Natatalakay ang papel ng kolonisasyon at kristiyanisasyon at epekto nito sa pag-usbong ng kamalayang pambansa at pagbuo ng Pilipinas bilang isang nasyon 3. Nasusuri ang mga paraang ginawa ng mga makabayang Pilipino sa pagkakamit ng kalayaan a. Natutukoy at nasusuri ang patterns at trends sa 41
Nilalaman Pangunahing Kaisipan ng Unit sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de Filipinas) Mga Kilusan para sa Kalayaan - Kilusang Propaganda - Asosaciong HispanoFilipina - La Solidaridad - La Liga Filipina Rebolusyon at Pagkakaisa - Katipunan - Sigaw sa Pugadlawin - Kumbensiyong Tejeros - Pagpatay kay Bonifacio - Kasunduan sa Biak-naBato - Pamahalaang Rebolusyonaryo - Deklarasyon ng Kalayaan sa Kawit, Cavite - Kongreso at SaligangBatas ng Malolos - Pagtatatag ng Republika ng Malolos Pamantayang Pangnilalaman nasyon Pamantayan sa Pagganap at pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon Pamantayan sa Pagkatuto pamamagitan ng timeline ang ibat-ibang pagtutol ng mga Pilipino sa kolonyalismo b. Natataya ang historikal na perspektibo sa naging paglaban ng mga Pilipino sa pang-aabuso ayon sa salaysay ng prayle at ulat na opisyal. 4. Nahihinuha ang impluwensya ng Kilusang Propaganda at iba pang progresibong kaisipan tulad ng mga sulat ni Sinibaldo de Mas sa paggising sa damdaming makabayan ng mga Pilipino a. Napaghahambing ang impormasyon mula sa mga magkakaugnay na primaryang sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at dipagkakasundo ukol sa adhikain at kahalagahan ng Kilusang Propaganda mula sa sipi ng mga sinulat ng mga Propandista at artikulo mula sa La Solidaridad 5. Nababalangkas ang pagkakaisa ng mga Pilipino sa mga mahahalagang pangyayari sa Rebolusyong Pilipino ng 1896 tungo sa pagbubuo ng Pilipinas bilang isang nasyon ayon sa mga datos at impormasyon sa mga primaryang sanggunian a. Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag sa panimulang ideya ng progreso ng mga Pilipino batay sa paghahambing sa sipi ng mga sinulat nina Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de 42
Nilalaman Pangunahing Kaisipan ng Unit Pamantayang Pangnilalaman Pamantayan sa Pagganap Filipinas) 6. Napag-uugnay-ugnay ang mahahalagang pangyayaring naganap noong Panahon ng Kilusang Propaganda hanggang Deklarasyon ng Kalayaan ng Pilipinas gamit ang Time-Line a. Nakikilala ang historikal na perspektibo ng mga mayakda ng mga primaryang sanggunian na tungkol sa kilusang Propaganda tulad ng mga painting nina Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, mga sulat ni Jose Rizal, Dasalan at Toksohan ni Marcelo del Pilar, sipi ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad at iba pa. 7. Natataya ang partisipasyon ng ibat-ibang rehiyon, sektor (katutubo at kababaihan) 8. Nakapagbibigay-katuwiran sa mga naging epekto ng pakikipaglaban ng mga makabayang Pilipino sa pagkamit ng kalayaaan na tinatamasa ng mga mamamayan sa kasalukuyang panahon 9. Naipapahayag ang saloobin sa kahalagahan ng pagganap ng sariling tungkulin sa pagsulong ng kamalayang pambansa at pagkabuo ng Pilipinas bilang isang nasyon Pamantayan sa Pagkatuto
43
ARALING PANLIPUNAN VI Content UNANG MARKAHAN C. Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas sa Mundo Batayang heograpiya absolute at relatibong lokasyon gamit ang mapa at globo o iskala at pananda o sukat at layo klima at panahon o epekto ng paghiling ng axis ng mundo habang umiikot sa araw o pagkakaiba-iba ayon sa lokasyon sa mundo Naipamamalas ng mga mag-aaral ang pagunawa sa globalisasyon bilang konseptong heograpikal upang mapahalagahan ang sariling pagkabansa gamit ang globo,mapa at iba pang kasanayang pangheograpiya Nakagagamit ang mga mag-aaral ng kaalaman sa kasanayang pangheograpikal sa pagpapanukala ng mga solusyon sa pangunahing isyung globalisasyong kinasasangkutan ng Pilipinas bilang kabahagi ng mundo 3. Naipakikita ang kasanayan sa paggamit ng globo at mapa sa pagtukoy sa kinalalagyan ng sariling bansa at ng iba pang bansa 4. Napahahalagahan ang kaugnayan ng lokasyon at iba pang salik na pangheograpiya sa klima ng isang lugar 5. Naipaliliwanag ang epekto ng pag-ikot ng mundo sa kanyang axis 6. Natatalakay ang mga dahilan ng pagkakaiba ng panahon at klima sa ibat ibang bahagi ng mundo Content Standards Performance Standards Learning Competencies
D. Katangiang Heograpikal ng Pilipinas Pisikal na katangian bilang bansang tropical bilang bansang nasa ring of fire Teritoryo ng Pilipinas batay sa mapang politikal batay sa kasaysayan
Naipamamalas ng magaaral ang pang-unawa sa konseptong pagkabansa na nagmula sa mga hamon ng kolonyalismo at globalisasyon bunga ng katangiang heograpikal nito
Nakakalahok ang mga mag-aaral sa pangangalaga at likas kayang pagunlad (sustainable development) ng sariling bansa sa gitna ng mga hamon ng kolonyalismo at globalisasyon bunga ng katangiang heograpikal nito
7. Nailalarawan ang pangkalahatang katangiang heograpiya ng Pilipinas 8. Nagagamit ang grid sa globo at mapang politikal sa pagpapaliwanag ng pagbabago ng hangganan at lawak ng teritoryo ng Pilipinas batay sa kasaysayan Natatalunton ang hangganan at lawak ng teritoryong sakop ng Pilipinas gamit ang mapang pisikal batay sa kasaysayan
9. Naipaliliwanag ang kahalagahan ng lokasyon ng Pilipinas sa ekonomiya at politika ng Asya at mundo K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 44
IKALAWANG MARKAHAN Ang Mga Kwento ng Kasarinlan ng Aking Bansa Rebolusyong Pilipino ng 1896 Ang Deklarasyon ng Kalayaan sa Kawit Ang Lupang Hinirang Ang Pambansang Bandila Ang Pambansang Bayani Ang Republika ng Malolos Ang Saligang Batas ng Malolos Ang Simbahang Iglesia Filipina Independiente Pagpupunyagi sa Panahon ng Kolonyalismong Amerikano Pagbabago ng patakaran ng kalakal, transportasyon, sistema ng edukasyon Pagsisimula ng Alitan Battle of Manila Bay at Mock Battle of Manila Negosasyon at Pagpapatibay ng Kasunduan sa Paris Pagpapahayag ng Benevolent Assimilation Proclamation Ang Pagsisimula ng digmaang Pilipino-Amerikano sa Kalye Sociego at Kalye Silencio Pakikidigma sa mga Amerikano Ang pakikibaka para sa kalayaan ng mga naghaharing uri at mga pangkaraniwang mamamayan Ang Digmaang PilipinoAmerikano sa ibat ibang
Naipamamalas ang mapanuring pag-unawa at paghahambing sa pagkabuo ng kamalayang kultural ng sariling pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado ayon sa primarya at sekondaryang sanggunian.
Nakapagpapahayag ang mga mag-aaral ng may pagmamalaki sa mayamang kulturang Pilipino sa pamamagitan ng pangangalaga at pagsusulong kamalayang kultural ng sariling pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado
1. Natatalakay ang mga ambag ng Rebolusyong Pilipino ng 1896 sa pagbubuo ng Pilipinas bilang isang bansa 1.1.1 Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon sa sariling salita ng mga pangunahing katotohanan at ideya tungkol sa Katipunan sa konteksto ng pakikibaka ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol mula sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian tulad ng sipi ng Dapat Mabatid ng mga Tagalog ni Andres Bonifacio, ang kanyang tula, Pag-ibig sa Tinubuang Lupa, Kartilya ni Emilio Jacinto 2. Nasusuri ang mga hugpungang pangyayari (conjunctures) sa pamamagitan ng timeline ang mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino para makamit ang kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol 3. Natataya sa pamamagitan ng pagsusuri ng mga akda, panitikan at iba pang ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian ang mga pangunahing ambag sa ating pagkabansa ng Rebolusyong 1896 Naipapahayag ang damdamin ng pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng Katipunan sa pagsibol ng kamalayang Pilipino ayon sa mensahe ng ilang primaryang sanggunian tulad ng Dapat Mabatid ng mga Tagalog at Pag-ibig sa Tinubuang Lupa ni Andres Bonifacio, at Kartilya ni Emilio Jacinto Nakapagbubuod ng mga pangunahing katotohanan at ideya sa Rebolusyon laban sa Espanya ayon sa news clipping ng labanan San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng 45
bahagi ng bansa Ang pakikilahok ng mga kababaihan at iba pang sector Mga Natatanging Pilipinong nakipaglaban para sa kalayaan Emilio Aguinaldo Gregorio del Pilar Miguel Malvar Iba pang bayaning Pilipino
salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-na-Bato 4. Naipaliliwanag ang motibo ng pananakop ng Amerikano sa bansa sa panahon ng paglawak ng kanyang polical empire 5. Nailalarawan ang mga pagbabago sa panahon ng kolonyalismong Amerikano 6. Nailalarawan ang pagsisimula ng alitan ng mga Amerikano at Pilipino 7. Natatalakay ang mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino sa panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano Nasusuri ang mga pagkaka-ugnay-ugnay ng ng sari-saring datos ng Digmaang PilipinoAmerikano ayon sa deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng El Verdadero Decalogo ni Apolinario Mabini, karikaturang pampulitika sa magasin sa E.U., proklamasyon ng Benevolent Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng labanan, news clipping
Pakikibaka para sa kalayaan sa Pananakop ng Hapon o Fall of Bataan o Fall of Corregidor o Death March o Pagbabalangkas Pagpapatibay ng Saligang o Batas ng 1943 o USAFFE, HukBaLaHap at iba pang kilusang Gerilya o Makapili at Kempetai
8. Nakapagsusuri ng mga awit, panitikan at iba pang dokumento sa panahon ng Digmaang Pilipino-Amerikano 9. Naipaliliwanag ang motibo ng pananakop ng Hapon sa bansa 10. Nasusuri ang pakikibaka ng mga Pilipino para K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 46
sa kalayaan sa pananakop ng mga Hapon 11. Naipaliliwanag ang Mga Patakaran at Batas Pang-ekonomiya gaya ng War Economy at Economy of Survival at ang mga resulta nito. 12. Nakapagsusuri ng mga awit, panitikan at iba pang dokumento sa panahon ng Japan 13. Nahihinuha ang implikasyon ng kawalan ng pagkakaisa sa himagsikan at pagbubuo ng Pilipinas bilang isang bansa 14. Nakapagbibigay-katuwiran sa pagpupursige ng mga makabayang Pilipino upang makamit ang sariling pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado IKATLONG MARKAHAN Ang Pagtanaw sa Lipunan at Pamamahala ng mga Dayuhang Mananakop Pamamahala ng Kolonyalismong Amerikano o Patakarang Pasipikasyon at Kooptasyon o Sistema at Balangkas ng Pamahalaang Kolonyal o Mga Patakaran at Batas na may kinalaman sa Pagsasarili Philippine Organic Act of 1902 (Batas Pilipinas ng 1902) Philippine Autonomy Act of 1916 (Batas Jones) Philippine Independence Act of 1934 (Batas Tydings-Mc Duffie) Naipamamalas ng magaaral ang mapanuring pag-unawa sa pagpupunyagi ng mga Pilipino na makamtan ang kalayaan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano at Hapon tungo sa pagkabuo ng kamalayan ng sariling pamamahala at pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado Nakapagpapahayag ang mga mag-aaral ng pagmamalaki sa kontribusyon ng pagpupunyagi ng mga Pilipino sa pagkakamit ng ganap na kalayaan tungo sa pagkabuo ng kamalayan ng sariling pamamahala at pagkakakilanlan bilang isang malayang nasyon at estado 1. Nasusuri ang ginawang pamamahala ng mga Amerikano sa Pilipinas 2. Nasusuri ang mga patakaran, batas at estratehiyang ipinatupad ng mga amerikano na humadlang at nakasagabal sa pagbuo ng Pilipinas bilang malayang bansa 3. Natataya ang kahalagahang historikal sa pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan ng mga ebidensiya sa Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya ayon sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Act ayon sa sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, PayneAldrich Act 47
Kontribusyon ng Pamahalaang Komonwelt Panlipunan Pampulitika Pangkabuhayan Pamamahala ng Kolonyalismong Hapon o Sistema at Balangkas ng Pamahalaang Kolonyal o Pagtatatag ng Ikalawang Republika ng Pilipinas o Mga Patakaran at Batas na may kinalaman sa Pagsasarili Pagtatatag ng KALIBAPI Pagtatatag ng Preparatory Commission in Preparation for Independence Mga Batas, Patakaran at Programa o Mga Resulta ng mga Pagbabagong Politikal
4. Natataya ang kontribusyon ng pamahalaang Komonwelt sa pagsulong ng kaayusan ng mga Pilipino sa panahon ng pananakop Nabibigyang katwiran ang ginawang paglutas sa mga suliraning panlipunan at pangkabuhayan sa panahon ng Komonwelt Nakapaghinuha ng ibat ibang interpretasyon tungkol sa mga limitasyon ng nasyonalismong Pilipino ayon ilang primaryang sanggunian tungkol sa Brigandage Act, Reconcentration Act, news clipping, sipi ng Aves de Rapia, sipi ng talumpati ni Manuel Quezon, probisyon ng Konstitusyon ng 1935
5. Nasusuri ang ginawang pamamahala ng Hapon sa Pilipinas 14.5.1.1.1.1.1 Nakabubuo ng mga historikal na kamalian sa okupasyon ng Hapon ayon sa opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng death march, clipping ng dyaryo o magasin
6. Nasusuri ang mga pagbabagong pampulitika, pang-ekonomiya, panlipunan at kultural na ipinatupad ng mga Pamahalaang Amerikano at Pananakop ng mga Hapon 7. Nabibigyang katwiran ang mga naging bunga sa kalayaan /kasarinlan at pagkabansa ng mga Pilipino ng kolonyalismong Amerikano at Hapon mula sa pagsusuri ng mga datos at impormasyon ng mga primaryang sanggunian K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 48
8. Natataya ang ibat ibang reaksiyon at tugon ng mga Pilipino sa pagkakamit ng ganap na kalayaan 14.8.1 Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang magkasalungat na punto sa mga hamon ng pagsasarili na ipinapahayag ng ilang di-panatay na kasunduan tulad ng Philippine Rehabilitation Act, parity rights at Kasunduang Base Milita 9. Nakabubuo ng paghihinuha sa nasyonalismong nalinang ng mga Pilipino batay sa pagsusuri ng ilang primaryang sanggunian tulad ng patakarang Filipino First, mga batas na nagaalaga ng ekonomiya at industriya ng bansa, sipi ng talumpati ni Recto, at pagbuo ng kamalayang Moro 10. Nakakapagsagawa ng pananaliksik upang makakalap ng ebidensiya sa ilang pangyayari na may kaugnayan sa pagkakamit ng kalayaan ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon gamit ang teknolohikal na instrumento sa pagsasaliksik, pagsusuri ng datos, pagsulat ng sanaysay o papel, at paghahanda ng presentasyon sa pananaliksik 11. Natutukoy ang mga salik at pangyayari na nakatulong at nakahadlang sa pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon mula sa pagsusuri ng mga datos at impormasyon ng mga primaryang sanggunian 12. Nagkapagbibigay ng sariling pananaw tungkol K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 49
sa naging epekto sa mga Pilipino ng pamamahala sa mga dayuhang mananakop.
IKA-APAT NA MARKAHAN Kabahagi Ako sa Mga Kwento ng Pagtugon sa mga Suliranin, Isyu at Hamon sa Kasarinlan ng Bansa Mga Hamon sa Kasarinlan sa Ikalawang Digmaan neokolonyalismo colonial mentality mga di-pantay na kasunduan at pagsandal sa US iba pang suliranin Mga Patakaran at Programa Bilang Pagtugon sa mga Hamon sa Kasarinlan (1946-1972) Manuel A. Roxas (1946-1948) Elpidio E. Quirino (1948-1953) Ramon F. Magsaysay (1953-1957) Carlos P. Garcia (1957-1961) Diosdado P. Macapagal (19611965) Ferdinand E. Marcos (1965-1972) Suliranin at hamon sa kasarinlan at pagkabansa ng Batas Militar o Programa at patakaran o Epekto sa pagkabansa o Mga reaksyon at Aral Naipamamalas ng magaaral ang pang-unawa at pagpapahalaga sa kagalingang pansibiko tungo sa pagtugon sa mga suliranin, isyu at hamon ng kasarinlan at pag-unlad ng bansa Nakapagpakita ang mag-aaral ng aktibong pakikilahok sa gawaing pansibiko bilang pagtupad ng sariling tungkulin na siyang kaakibat na pananagutan sa pagtamasa ng mga karapatan bilang isang Pilipino na makatutulong sa pagunlad ng bansa 1. Nasusuri ang mga pangunahing suliranin at hamon sa kasarinlan pagkatapos ng Ikalawang Digmaang Pandaigdig 2. Natutukoy ang mga salik at pangyayari na nakatulong at nakahadlang sa pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon mula sa pagsusuri ng mga datos at impormasyon ng mga primaryang sanggunian 3. Natatalakay ang mga suliranin at balakid sa pagkakamit ng pagkabansa ng mga Plipino mula 1946 4. Natataya ang mga tugon ng mga Pilipino sa mga suliranin at hamon ng pagsasarili 5. Nasusuri ang mga patakaran at programa ng pamahalaan upang matugunan ang mga suliranin at hamon sa kasarinlan at pagkabansa ng mga Pilipino mula 1946 hanggang 1972 6. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa pamamahala ng mga pangulo ng bansa mula 1946 hanggang 1972 7. Nasusuri ang mga suliranin at hamon sa kasarinlan at pagkabansa ng mga Pilipino sa ilalim ng Batas Militar 7.1 Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na 50
Pakikibaka tungo sa ganap na Kalayaan (1972-1986) o Hamon ng Diktaturyang Marcos K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Pambansang halalan ng 1981 Pagpaslang kay Benigno Aquino, Jr. Krisis pang-ekonomiya Snap Election ng 1985 EDSA People Power 1 bilang mapayapang paraan ng pagbabago
paliwanag tungkol sa Batas Militar batay sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian na may kaugnayan sa naturang pangyayari. 8. Natatalakay ang mga pangyayari at hamon sa kasarinlan ng bansa na nagbigay wakas sa Diktaturang Marcos 9. Nabibigyang halaga ang kontribusyon ng People Power 1 sa muling pagkamit ng kalayaan at kasarinlan sa mapayapang paraan 10. Nasisiyasat ang mga programa ng pamahalaan sa pagtugon ng mga hamon sa pagkabansa ng mga Pilipino mula 1986 hanggang sa kasalukuyan 11. Nakabubuo ng konklusyon tungkol sa pamamahala ng mga pangulo ng bansa mula 1986 hanggang sa kasalukuyan 12. Naipaliliwanag ang epekto ng mga suliraning ito sa pagkabansa ng mga Pilipino 12.1 Nakabubuo ng konklusyon batay sa interpretasyon ng impormasyon mula sa ilang sanggunian tulad ng sipi ng Konstitusyon (1987), sensus, Agrarian Reform, istatistiko tungkol sa mga OFW 13. Naipapahayag ang saloobin sa kahalagahan ng pagkaroon ng pananagutan bilang tungkulin ng mga mamamayan sa isang demokaratikong pamahalaan/ bansa.
Patuloy na Pagtugon sa Hamon ng Kasarinlan at Pagkabansa (1986kasalukuyan) Corazon C. Aquino(1986-1992) Fidel V. Ramos (1992-1998) Joseph E. Estrada (1998-2001) Gloria M. Arroyo (2001-2010 Benigno Simeon C. Aquino III (2010-kasalukuyan)
51
ARALING PANLIPUNAN VII MGA SAKSI NG KASAYSAYANG NG PILIPINAS
Content UNANG MARKAHAN Pag-unlad, Pagpapatuloy at Pagbabago ng lipunang Pilipino mula sa sinaunang pamayanan hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanya sa pamamagitan ng primaryang sanggunian Pangkalahatang Tema : Panahon , Pagpapatuloy at Pagbabago , Mga Kaugnay na Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Karapatan, Pananagutan at Pagkamamayan Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo
Content Standards
Performance Standards
Learning Competencies
Naipamamalas ng mag-aaral ang malalim na pag-unawa sa pag-unlad, pagbabago at pagpapatuloy ng lipunang Pilipino mula sa sinaunang pamayanan hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanya sa pamamagitan ng mga primaryang sanggunian
Ang mag-aaral ay kritikal na nakapagsusuri sa pag-unlad, pagpapatuloy at pagbabago ng lipunang Pilipino mula sa sinaunang pamayanan hanggang sa pagtatag ng kolonyang Espanya sa pamamagitan ng mga primaryang sanggunian.
A. Pagpapakilala sa Primaryang Sanggunian
- Kahulugan at kahalagahan ng primaryang sanggunian at ang kaibahan nito sa mga aklat at ibang sekondaryang sanggunian - Uri ng primaryang sangguniana at K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 52
Content sekondaryang sanggunian -Mga halimbawa ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian - Kahalagahan ng primaryang at sekondaryang sanggunian sa pag-aaral ng kasaysayan
Content Standards
Naipapaliwanag ang kahulugan at pagkakaiba ng mga primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian Natutukoy ang mga uri ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian Nakikilala ang mga halimbawa ng primaryang sanggunian at sekondaryang sanggunian Nasusuri ang mga uri ng primaryang sanggunian: nakasulat (liham,opisyal na report, balita);pasalita (teyp o transkrip ng panayam); biswal ((karikatura, larawan); awdyo-biswal (video, pelikula)
Natataya ang kahalagahan ng mga primaryang at sekondaryang sanggunian sa pag-aaral ng kasaysayan.
B. Sinaunang Pilipino Ayon sa mga Primaryang Sanggunian K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa pagkiling (bias) o punto de bista ng may-akda ng sanggunian 53
Content - Sinaunang paniniwala at buhay pampamilya: larawan ng bangang manunggul, sipi ng salaysay ng prayle at iba pang primaryang sanggunian - Pang-araw araw na buhay, teknolohiya at hanapbuhay ayon sa sipi ng salaysay ng prayle at iba pang kaugnay na primaryang sanggunian
Content Standards
Learning Competencies Nakakakuha ng datos mula sa ibatibang primaryang sanggunian
Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo sa mga primaryang sanggunian ukol sa mga sinaunang Pilipino Nasusuri ang sinaunang paniniwala at buhay pampamilya ayon sa bangang manununggul, sipi ng salaysay ng mga prayle at iba pang primaryang sanggunian Nakapaghihinuha mula sa mga impormasyon at datos ng mga primaryang sanggunian sa sinaunang paniniwala at buhay pampamilya ng mga Pilipino Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng ilang pangyayari ng mga primaryang sanggunian ukol sa pang-araw-araw na buhay, teknolohiya at hanapbuhay ng mga sinaunang Pilipino
54
Content
Content Standards
Learning Competencies Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon pangunahing salita at ideyasa sariling salita ukol sa mga sinaunang Pilipino Nakabubuo ng kamalayan ng pagpapahalaga, gawi at kaugalian sa panahon ng sinaunang Pilipino at nakikilalala ang pagkakaiba at/o pagkakatulad ng mga ito sa kasalukuyan Nasusuri ang sanhi-bunga (cause and effect) ng ilang mahahalagang pangyayari o penomeno sa panahon ng kolonyalismong Espanyol Natutukoy ang opinyon at katotohanan sa ilang pangyayari sa panahon ng kolonyalismong Espanyol tulad ng paglalakabay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng kolonya ayon sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, sipi ng salaysay ng prayle at/o ng iba pang primaryang sanggunian Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanang sa ilang pangyayari sa panahon ng kolonyalismong Espanyol tulad ng paglalakbay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng kolonya
C. Pagtatag ng Kolonyang Espanya Batay sa mga Primaryang Sanggunian - Paglakbay ng mga Espanyol sa Pilipinas at pagtatag ng kolonya ayon sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, mga historikal na palatandaan nina Magellan at Lapu-Lapu sa Isla ng Mactan -Reduccion, tributo at sapilitang pagtratrabaho (forced labor) ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian
55
Content
Content Standards
Learning Competencies ayon sa sipi ng salaysay ni Antonio Pigafetta, mga historical na palatandaan nina Magellan at LapuLapu Isla ng Mactan, at siping salaysay ng prayle at sa pagpapatupad ng ilang kolonyal na patakaraan Natataya ang historical na kahalagahan ng mga tao, grupo, pangyayari, proseso at institusyon sa panahon ng kolonyalismong Espanyol sa bansa Nasusuri ang mga datos tungkol sa reduccion, tributo at sapilitang pagtatatrabaho forced labor) ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian Natataya ang mga impormasyon at nakabubuo ng interprestayon tungkol sa magkaiba at posbileng magkasalungat na paliwanang ng isang pangyayari tulad ng reduccion, tributo at sapilitang pagtratrabaho ayon sa sipi ng prayle at iba pang primaryang sanggunian Nakabubuo ng kamalayan ng pagpapahalaga, gawi at kaugalian ng panahon ng kolonyalismong Espanol at nakikilalala ang pagkakaiba at/o pagkakatulad ng mga ito sa kasalukuyan
56
Content IKALAWANG MARKAHAN Pagbubuo ng Bansang Pilipinas Pangkalahatang Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Mga Kaugnay na Tema: Karapatan, Pananagutan at Pagkamamayan, Kapangyarihan , Awtoridad at Pamamahala Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo Panahon Pagpapatuloy at Pagbabago
Content Standards
Naipapamalas ng mag-aaral ang malalim na pag-unawa sa pagkabuo at pag-unlad ng bansang Pilipinas sa konteksto ng kolonyalismong Espanyol ayon sa primarya at sekondaryang sanggunian
Ang mag-aaral ay nakapagpapahalaga sa naging pagsisikap ng mga Pilipino sa pagbuo at pag-unlad ng bansang Pilipinas sa konteksto ng kolonyalismong Espanyol mula sa pagbasa sa mapanuring pamamaraan ng ilang piling primaryang sanggunian
A. Simula ng Pagtutol sa Imperyong Espanyol - Laban sa pang-aabuso ayon sa sipi ng salaysay ng prayle at ulat na opisyal
_ Mga panimulang ideya ng progreso ayon sa sinulat ni Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de Filipinas)
Nasusuri ang sanhi at bunga ng ibat-ibang pagtutol ng mga Pilipino sa Imperyong Espanyol batay sa ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian Natutukoy at nasusuri ang patterns at trends sa pamamagitan ng timeline ang ibat-ibang pagtutol ng mga Pilipino sa Imperyong Espanyol
Naikakategorya ang pagpapamalas K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 57
Content
Content Standards
Learning Competencies ng pagtutol ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol mula sa datos at impormasyon sa ibat-ibang sanggunian Nasusuri ang ibat-ibang paglaban ng mga Pilipino sa pang-aabuso ayon sa sipi ng salaysay ng prayle at ulat opisyal Natataya ang historikal na perspektibo sa naging paglaban ng mga Pilipino sa pang-aabuso ayon sa salaysay ng prayle at ulat na opisyal. Nakapaghihinuha sa adhikain ng mga Pilipino sa paglaban sa kolonyalismo mula sa mga panimulang ideya ng progreso ayon sa sinulat ni Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de Filipinas) Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag sa panimulang ideya ng progreso ng mga Pilipino batay sa paghahambing sa sipi ng mga sinulat nina Sinibaldo de Mas, Padre Jose Burgos (tungkol sa sekularisasyon ng mga parokya), Gregorio Sanciano (El Progreso de
58
Content
Content Standards
Learning Competencies Filipinas)
B. Pagsibol ng Kamalayang Pilipino - Kilusang Propaganda ayon sa mga painting nina Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, liham at/o diary ni Jose Rizal, Dasalan at Toksohan ni Marcelo del Pilar, sipi ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad, news clipping Nahihinuha mula sa mga datos at impormasyon sa mga primaryang sanggunian ang mga pangyayari na nakapag-ambag at/o nakahadlang sa pagsibol ng kamalayang Pilipino Natataya ang historikal na kahalagahan ng Kilusang Propaganda bilang kilusan at mga kasapi nito sa pakikibaka ng mga Pilipino sa Imperyong Espanyol mula sa datos at impormasyon sa ilang primaryang sanggunian tulad ng painting nina Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, liham at/o diary ni Jose Rizal, Dasalan at Toksohan ni Marcelo del Pilar, sipi ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad, news clipping Napaghahambing ang impormasyon mula sa mga magkakaugnay na primaryang sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di-pagkakasundo tungkol sa adhikain at kahalagahan ng Kilusang Propaganda mula sa K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 59
Content
Content Standards
Learning Competencies sipi ng mga sinulat ng mga Kilusang Propandista at artikulo mula sa La Solidaridad Nakikilala ang historikal na perspektibo ng awtor ng mga primaryang sanggunian na may kaugnayan sa kilusang Propaganda tulad ng mga painting nina Juan Luna at Resurreccion Hidalgo, liham at/o diary ni Jose Rizal, Dasalan at Toksohan ni Marcelo del Pilar, sipi ng mga artikulo ni Rizal sa La Solidaridad, news clipping Naipapahayag ang damdamin ng pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng Katipunan sa pagsibol ng kamalayang Pilipino ayon ayon sa mensahe ng ilang primaryang sanggunian tulad ng Dapat Mabatid ng mga Tagalog at Pag-ibig sa Tinubuang Lupa ni Andres Bonifacio, at Kartilya ni Emilio Jacinto Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag tungkol pagkakatatag at iba pang usapin sa Katipunan mula sa mga datos at impormasyon sa mga primaryang sanggunian Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon sa sariling
- Pagtatag ng Katipunan ayon sa sipi ng Dapat Mabatid ng mga Tagalog ni Andres Bonifacio, ang kanyang tula, Pag-ibig sa Tinubuang Lupa, Kartilya ni Emilio Jacinto -
60
Content
Content Standards
Learning Competencies salita ng mga pangunahing katotohanan at ideya tungkol sa Katipunan sa konteksto ng pakikibaka ng mga Pilipino sa kolonyalismong Espanyol mula sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian tulad ng sipi ng Dapat Mabatid ng mga Tagalog ni Andres Bonifacio, ang kanyang tula, Pagibig sa Tinubuang Lupa, Kartilya ni Emilio Jacinto
IKATLONG MARKAHAN Ang Pagkakamit ng Kalayaan at Kasarinlan laban sa Kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon Pangkalahatang Tema: Kapangyariahan, Awtoridad at Pamamahala Mga Kaugnay na Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Karapatan, Pananagutan at Pagkamamamayan Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo Panahon , Pagpapatuloy at Pagbabago Naipapamalas ng mag-aral ang malalim na pag-unawa sa mahahalagang pangyayari at naging tugon ng mga Pilipino sa pagkamit ng kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon Ang mag-aaral ay nakapagsasaliksik gamit ang kasanayan sa pagsusuri at pagbuo ng interpretasyon ng impormasyon mula sa primaryang sanggunian sa mahahalagang pangyayari at naging tugon ng mga Pilipino sa pagkamit ng kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon
A. Pakikibaka para sa Kalayaan -Rebolusyon laban sa Espanya: news clipping ng labanan sa San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng salaysay nina Bonifacio at K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 61
Content Aguinaldo at kasunduang Biyak-na-Bato
Content Standards
Learning Competencies Nasusuri ang mga hugpungang pangyayari (conjunctures) sa pamamagitan ng timeline ang mga mahahalagang pangyayari sa pakikibaka ng mga Pilipino para makamit ang kalayaan at kasarinlan laban sa kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon Natataya ang historikal na kahalagahan sa mga tao, grupo, pangyayari, proseso o kilusan at institusyon sa naging pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon batay sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian Natutukoy ang mga salik at pangyayari na nakatulong at nakahadlang sa pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan at kasarinlan sa ilalim ng kolonyalismong Espanyol, Amerikano at Hapon mula sa pagsusuri ng mga datos at impormasyon ng mga primaryang sanggunian Nakasasagot ng tanong batay sa angkop at sapat na ebidensiya sa ilang pangyayari na may kaugnayan sa pagkakamit ng kalayaan ng mga Pilipino laban sa kolonyalismong
62
Content
Content Standards
Learning Competencies Espanyol, Amerikano at Hapon Nakapag-aayos ng resulta ng pagsasaliksik partikular ng mga datos at impormasyon sa lohikal na paraan Nakagagamit ng teknolohikal na instrumento sa pagsasaliksik, pagsusuri ng datos, pagsulat ng sanaysay o papel, at paghahanda ng presentasyon sa pananaliksik ukol sa naging pagiging ng mga Pilipino para makamit ang kalayaan laban sa kolonyalismo Nakapagbubuod ng mga pangunahing katotohanan at ideya sa Rebolusyon laban sa Espanya ayon sa news clipping ng labanan San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-naBato Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di-pagkakasundo ng awtor tungkol sa Rebolusyon laban sa Espanya ayon sa news clipping ng labanan sa San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng
63
Content
Content Standards
Learning Competencies salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-naBato
Nasasaliksik ang ugnayan ng sanhi at bunga ng Rebolusyon laban sa Espanya ayon sa sa news clipping ng labanan sa San Juan del Monte, larawan ng mga bandila ng rebolusyon ayon sa sipi ng salaysay nina Bonifacio at Aguinaldo at kasunduang Biyak-naBato Nakapagpapahayag ng sariling ideya o pagtingin at/o interpretasyon tungkol sa pinaguusapan at mga natutuhan Rebolusyong Pilipino batay sa impormasyon ng ilang primaryang sanggunian tulad ng deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, at sipi ng El Verdadero Decalogo ni Apolinario Mabini
B. Ang Imperyong Amerikano hanggang Ikalawang Digmaang Pandaidig
Digmaang Pilipino-Amerikano ayon sa deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng El Verdadero Decalogo ni Apolinario K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Nasusuri ang mga pagkaka-ugnayugnay ng ng sari-saring datos ng Digmaang Pilipino-Amerikano ayon sa deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng El Verdadero Decalogo ni Apolinario Mabini, karikaturang pampulitika sa 64
Content Mabini, karikaturang pampulitika sa magasin sa E.U., proklamasyon ng Benevolent Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng labanan, news clipping
Content Standards
Learning Competencies magasin sa E.U., proklamasyon ng Benevolent Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng labanan, news clipping Nakabubuo ng konklusyon base sa interpretasyon ng impormasyon sa Digmaang Pilipino-Amerikano ayon sa deklarasyon ng kasarinlan sa Kawit, probisyon ng Konstitusyong Malolos, ayon sa sipi ng El Verdadero Decalogo ni Apolinario Mabini, karikaturang pampulitika sa magasin sa E.U., proklamasyon ng Benevolent Assimilation larawan ng digmaan, mapa ng labanan, news clipping
Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya ayon sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Act
Natataya ang kahalagahang historikal sa pagkakamit ng mga Pilipino ng kalayaan ng mga ebidensiya sa Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya ayon sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Acta ayon sa sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Act
65
Content
Content Standards
Learning Competencies Nakapipili ng mga makatotohanan at mahahalagang ebidensiya sa Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya upang mataya ang historikal na impluwensiya nito sa Imperyo ng Amerikano ayon sa sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, Payne-Aldrich Act Nasusuri sa malinaw at maayos na paraan ang sariling kaisipan tungkol sa kaganapan o isyung pinagaaraalan na pinagtitibay ng nararapat na datos sa Filipinisasyong pampulitika at kontrol sa ekonomiya ayon sipi ng ulat ng Philippine Commission, sensus ng 1903, larawan ng 1904 St. Louis Fair, Jones Law, news clipping, Bates Treaty, PayneAldrich Act
Limitasyon sa paghayag ng nasyonalismong Pilipino ayon sa Brigandage Act, Reconcentration Act, news clipping, sipi ng Aves de Rapia, sipi ng talumpati ni Manuel Quezon, probisyon ng Konstitusyon ng 1935
Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa mga magkapareho o magkaibang paliwanag sa limitasyon sa paghayag ng nasyonalismong Pilipino ayon impormasyon ng ilang primaryang sanggunian tungkol sa Brigandage Act, Reconcentration Act, news clipping, sipi ng Aves de Rapia, sipi ng talumpati ni Manuel Quezon, 66
Content
Content Standards
Learning Competencies probisyon ng Konstitusyon ng 1935
Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo batay sa pagsusuri ng mga primaryang sanggunian sa ilang pangyayari tungkol sa limitasyon sa paghayag ng nasyonalismong Pilipino ayon sa Brigandage Act, Reconcentration Act, news clipping, sipi ng Aves de Rapia, sipi ng talumpati ni Manuel Quezon, probisyon ng Konstitusyon ng 1935. Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon sa sariling salita ng mga pangunahing katotohanan at ideya sa ilang pangyayari batay sa datos o ebidensiya sa ilang pangyayari sa pagkakamit ng kalayaan sa ilalim ng kolonyalismong Amerikano Nakatutuklas ng mga kaisipan at makatotohanang ebidensya sa okupasyong Hapon mula sa mga opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng Death March, clipping ng dyaryo o magasin 67
Okupasyong Hapon ayon sa opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng death march, clipping ng dyaryo o magasin
Content
Content Standards
Learning Competencies Nakapagbubunyag ng mga historikal na kamalian sa okupasyon ng Hapon ayon sa opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng death march, clipping ng dyaryo o magasin Napapalim ang mga implikasyon at aral sa okupasyon ng Hapon ayon sa opisyal na ulat, memoir ng beterano ng digmaan, larawan ng Maynila bilang open city, larawan ng death march, clipping ng dyaryo o magasin
IKA-APAT NA MARKAHAN Mga Hamon ng Bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan Naipamamalas ng mag-aaral ang malalim na pag-unawa sa mga mahahalagang pangyayari at hamon ng pagsasarili ng bagong republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan Ang mag-aaral ay nakabubuo ng panukalang programa, proyekto o gawain na nagpapapamalas sa malalim na pagkaunawa sa mga suliranin at hamon ng Pilipinas bilang isang bagong republika gamit ang kasanayan sa pagsisiyasat at pananaliksik ng impormasyon mula sa mga primaryang sanggunian Ang mag-aaral ay nakapaghahayag ng matatag na paninindigan batay sa masusing pagsisiyasat/pagsasaliksik at matalinong pagpapasaya sa mga usaping panlipunan at Natutukoy ang mga hamong kinaharap ng Bagong Republika simula 1946 batay sa pagsusuri sa mga datos at impormasyon sa ilang primaryang sanggunian Nasusuri ang mga patterns at trends sa pamamagitan ng timeline ang mahahalagang pangyayari at conjunctures sa mga hamong kinaharap ng bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan Nagiging maingat sa sariling naisin, paniniwala, punto de bista o posisyon sa mga isyu at usaping 68
Pangkalahatang Tema: Karapatan, Pananagutan at Pagkamamayan Mga Kaugnay na Tema: Kultura, Pagkakakilanlan at Pagkabansa Kapangyarihan, Awtoridad at Pamamahala Produksyon, Distribusyon at Pagkonsumo Panahon, Pagpapatuloy at Pagbabago
Content
Content Standards
Performance Standards kontrobersiya sa panahon ng Bagong Republika
Learning Competencies panlipunan Nakapagpapakita ng pantay na pakikitungo at paggalang sa mga may ibang pag-iisip kahit hindi ito sumasang-ayon sa sariling ideya, posisyon o pagtingin
A. Hamon sa Bagong Republika Kahulugan ng kasarinlan ayon larawan ng 100 peso bill na nagpapakita ng pag-angat ng bandilang Pilipinas at pagbaba ng bandilang E.U., Philippine Rehabilitation Act, parity at Kasunduang Base Militar Nakapag-aayos at nakagagawa ng buod ng impormasyon pangunahing katotohanan at ideyasa sariling salita tungkol sa mga pangyayari, tao, kilusan at institusyon na may kaugnayan sa mga hamon ng pagsasarili ng isang Bagong Republika Nakapagbibigay ng historikal na kahalagahan sa mga tao, grupo, pangyayari, proseso o kilusan at institusyon sa panahon ng Bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan batay sa ipinapahayag ng mga primaryang sanggunian Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag ng isang pangyayari sa panahon ng Bagong Republika mula 1946 hanggang sa kasalukuyan
Nakapagpapakita ng pantay na pakikitungo at paggalang sa mga K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 69
Content
Content Standards
Learning Competencies may ibang pag-iisip o ideya tungkol sa kahulugan ng kalayaan/kasarinlan ayon sa larawan ng 100 peso bill na nagpapakita ng pag-angat ng bandilang Pilipinas at pagbaba ng bandilang E.U., Philippine Rehabilitation Act, parity at Kasunduang Base Militar Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo sa ilang usapin na may kaugnayan sa mga hamon ng pagsasarili ayon ipinapahayag ng ilang di-panatay na kasunduan tulad ng Philippine Rehabilitation Act, parity rights at Kasunduang Base Militar
-Mga problema sa lupa ayon sa sipi ng memoir ni Luis Taruc, dyaryo at opisyal na ulat
Nakatataya ng impormasyon sa pamamagitan ng pagkilala sa bias o punto de bista ng awtor sa ilang usaping panlipunan tulad ng problema sa lupa ayon sa memoir ni Luis Taruc at iba pang primaryang sanggunian Nakabubuo ng paghihinuha sa nasyonalismong nalinang ng mga Pilipino batay sa pagsusuri ng ilang primaryang sanggunian tulad ng patakarang Filipino First, mga batas 70
- Kamalayan at pag-unawa sa nasyonalismong Pilipino ayon sa patakarang Filipino First, mga batas na nag-aalaga ng ekonomiya at industriya ng bansa, sipi ng K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Content talumpati ni Recto, pagbuo ng kamalayang Moro
Content Standards
Learning Competencies na nag-aalaga ng ekonomiya at industriya ng bansa, sipi ng talumpati ni Recto, at pagbuo ng kamalayang Moro
Nakabubuo ng konklusyon base sa interpretasyon ng impormasyon sa nasyonalismong Pilipino ayon sa patakarang Filipino First, mga batas na nag-aalaga ng ekonomiya at industriya ng bansa, sipi ng talumpati ni Recto, pagbuo ng kamalayang Moro
B. Batas Militar at Pagsikap tungo sa Pagbabago - Batas militar ayon sa Proklamasyon 1081, ibang mga utos ng pamahalaan, awit na Bayan Ko, manifesto ng oposisyon sa batas militar, larawan ng EDSA 1986
Nakapag-uugnay-ugnay ng mga historikal na ebidensya sa mga kaisipan sa batas militar ayon sa Proklamasyon 1081, ibang mga utos ng pamahalaan, awit na Bayan Ko, manifesto ng oposisyon sa batas militar, larawan ng EDSA 1986 Nakabubuo ng interpretasyon tungkol sa magkaiba at posibleng magkasalungat na paliwanag tungkol sa Batas Militar batay sa pagsusuri sa mga primaryang sanggunian na may kaugnayan sa naturang pangyayari.
71
Content
Content Standards
Napapahalagahan ang mga aral na pangkasaysan ng Batas Militar ayon sa Proklamasyon 1081, ibang mga utos ng pamahalaan, awit na Bayan Ko, manifesto ng oposisyon sa batas militar, larawan ng EDSA 1986
Pagbabago sa ilalim ng demokrasya ayon sa sipi ng Konstitusyon ng 1987, sensus, sipi ng Comprehensive Agrarian Reform na batas, istatistiko tungkol sa mga OFW
Nakabubuo ng kamalayan sa mga pagpapahalaga, gawi at kaugalian ng panahon at nakikilala ang pagkakaiba at/o pagkakatulad ng mga iyon sa kasalukuyan batay sa mga datos at impormasyon tulad ng ng sipi ng Konstitusyon ng 1987, sensus, sipi ng Comprehensive Agrarian Reform na batas, istatistiko tungkol sa mga OFW Nakapaghahambing ng impormasyon mula sa mga magkaugnay na sanggunian at nakikilala ang mga punto ng pagkakasundo at di pagkakasundo ilang usaping panlipunan matapos ang pagbabalik ng demokrasya noong 1986 hanggang sa kasalukuyan
Naisasaalang-alang ang historikal na perspektibo ng awtor ng primaryang sanggunian sa pagbuo K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 72
Content
Content Standards
Learning Competencies ng pansariling interpretasyon, kongklusyon at paninindigan sa isang pangyayari o isyung pangkasaysayan. Nagagamit ang kasanayan sa pagtukoy sa sanhi at bunga, fact o opinion, at pagkiling ng awtor ng sanggunian sa pagbuo ng sariling ideya o pagtingin tungkol sa pinaguusapan at mga natutunan mula sa sanggunian Nakapaghahambing ng sariling kaisipan sa kaisipan ng awtor/manlilikha at naipaliliwanag kung saan at bakit sumasang-ayon o hindi ang dalawang kaisipan
Nakabubuo ng konglusyon batay sa interpretasyon ng impormasyon mula sa ilang sanggunian tulad ng sipi ng Konstitusyon ng 1987, sensus, sipi ng Comprehensive Agrarian Reform na batas, istatistiko tungkol sa mga OFW
73
ARALING PANLIPUNAN VIII ARALING ASYANO Pamantayang Pangnilalaman: Naipamamalas ang malalim na pag-unawa at pagpapahalaga sa rehiyong Asya sa mayamang katangian at kakayahan ng heograpiya , kasaysayan, kultura, lipunan nito at sa ibat ibang larangan ng buhay Asyano ( pampulitika, pang-ekonomiya,pampamahalaan, at ugnayan sa pagitan ng rehiyon) mula sa sinaunang kabishanan patungo sa mga kasalukuyang lipunan at bansa tungo sa pagbuo ng pagkakakilanlang Asyano.
NILALAMAN (Content ) UNANG MARKAHAN: 1. Heograpiya ng Asya
PAMANTAYANG PANGNILALAMAN (Content Standard)
PAMANTAYAN SA PAGGANAP (Performance Standard)
PAMANTAYAN SA PAGKATUTO ( Learning Competencies)
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa ugnayan ng kapaligiran at tao sa paghubog ng sinaunang kabihasnang Asyano.
Ang mag-aaral ay malalim na nakapaguugnay-ugnay sa bahaging ginampanan kapaligiran at tao sa paghubog ng sinaunang kabihasnang Asyano.
Napapahalagahan ang ugnayan ng tao at kapaligiran sa paghubog ng kabihasnang Asyano
A. Katangiang Pisikal ng Asya Konsepto ng Asya
Naipapaliwanag ang konsepto ng Asya tungo sa paghahating heograpiko: Silangang Asya, Timog-Silangang Asya, TimogAsya, Kanlurang Asya, Hilagang Asya at Hilaga/ Sentral Asya Nailalarawan ang mga katangian ng kapaligirang pisikal sa mga rehiyon ng Asya katulad ng kinaroroonan, hugis, sukat, anyo, klima at vegetation cover (tundra, taiga, grasslands, desert, tropical forest, mountain lands) 74
Katangiang Pisikal
Nakapaghahambing ng kalagayan ng kapaligiran sa iba-ibang bahagi ng Asya Nakakagawa ng pangkalahatang profile pangheograpiya ng Asya Mga Likas na Yaman ng Asya Nailalarawan ang mga yamang likas ng Asya Natataya ang mga implikasyon ng kapaligirang pisikal at yamang likas ng mga rehiyon sa pamumuhay ng mga Asyano noon at ngayon sa larangan ng: Agrikultura Ekonomiya Panahanan Kultura
Naipapahayag ang kahalagahan ng pangangalaga sa timbang na kalagayang ekolohikal ng rehiyon
B. Yamang Tao
Napapahalagahan ang yamang-tao ng Asya Nasusuri ang kaugnayan ng yamang-tao ng mga bansa ng Asya sa pagpapaunlad ng kabuhayan at lipunan sa kasalukuyang panahon batay sa: (a) dami ng tao, (b)
75
komposisyon ayon sa gulang, ( c) inaasahang haba ng buhay, (d) kasarian, (e) bilis ng paglaki ng populasyon, (f) uri ng hanapbuhay, (g) bilang ng may hanapbuhay, (h) kita ng bawat tao, ( i) bahagdan ng marunong bumasa at sumulat, at (j) migrasyon
Nailalarawan ang komposisyong etniko ng mga rehiyon sa Asya Mga Pangkat Etniko sa Asya at kanikanilang wika at kultura Nasusuri ang kaugnayan ng paglinang ng wika sa paghubog ng kultura ng mga Asyano IKALAWANG MARKAHAN:
Sinaunang Kabihasnan sa Asya ( Bago ang Siglo 16 Hanggang sa Siglo 16)
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga kaisipang Asyano, pilosopiya at relihiyon na nagbigay-daan sa paghubog ng sinaunang kabihasnan sa Asya at sa pagbuo ng pagkakakilanlang Asyano
Ang mag-aaral ay kritikal na nakapagsusuri sa mga kaisipang Asyano pilosopiya at relihiyon na nagbigay-daan sa paghubog ng sinaunang kabihasnan sa Asya at sa pagbuo ng pagkakilanlang Asyano
Napapahalagahan ang mga kaisipang Asyano pilosopiya at relihiyon na nagbigay-daan sa paghubog ng sinaunang kabihasnang sa Asya at sa pagbuo ng pagkakilanlang Asyano
Paghubog ng Sinaunang Kabihasnan sa Asya
Nasusuri ang paghubog, pag-unlad at kalikasan ng mga mga pamayanan at estado
Kalagayan, pamumuhay at debelopment ng K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Nakakabuo ng mga
konklusyon 76
mga sinaunang kultural )
pamayanan ( ebolusyong
hinggil sa kalagayan, pamumuhay at debelopment ng mga sinaunang pamayanan
Kahulugan ang konsepto ng kabihasnan at nailalahad ang mga katangian nito Kahulugan, konsepto at katangian ng kabihasnan
Nabibigyang kahulugan ang konsepto ng kabihasnan at nailalahad ang mga katangian nito
Mga sinaunang kabihasnan sa Asya (Sumer, Indus, Tsina)
Napaghahambing ang mga sinaunang kabihasnan sa Asya (Sumer, Indus, Tsina)
Mga bagay at isipang pinagbatayan( sinocentrism, divine origin, devajara) sa pagkilala sa sinaunang kabihasnan
Napahahalagahan ang mga bagay at isipang pinagbatayan( sinocentrism, divine origin, devajara) sa pagkilala sa sinaunang kabihasnan
Sinaunang Pamumuhay Kahulugan ng mga konsepto ng tradisyon, pilosopiya at relihiyon Nabibigyang kahulugan ang mga konsepto ng tradisyon, pilosopiya at relihiyon
Mga mahahalagang pangyayari mula sa sinaunang kabihasnan hanggang sa ika-16 na siglo sa : (a) pamahalaan, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) edukasyon, (f) paniniwala, (g) pagpapahalaga, at (h) sining at kultura K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Nasusuri ang mga mahahalagang pangyayari mula sa sinaunang kabihasnan hanggang sa ika-16 na siglo sa : (a) pamahalaan, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) edukasyon, (f) paniniwala, (g) pagpapahalaga, at (h) sining at kultura 77
Impluwensiya ng mga paniniwala sa kalagayang panlipunan,sining at kultura ng mga Asyano
Natataya ang impluwensiya ng mga paniniwala sa kalagayang panlipunan,sining at kultura ng mga Asyano
Bahaging ginampanan ng mga pananaw, paniniwala at tradisyon sa paghubog ng kasaysayan ng mga Asyano
Nasusuri ang bahaging ginampanan ng mga pananaw, paniniwala at tradisyon sa paghubog ng kasaysayan ng mga Asyano Nasusuri ang mga kalagayang legal at tradisyon ng mga kababaihan sa ibat ibang uri ng pamumuhay
Mga kalagayang legal at tradisyon ng mga kababaihan sa ibat ibang uri ng pamumuhay
Bahaging ginampanan ng kababaihan sa pagtataguyod at pagpapanatili ng mga Asyanong pagpapahalaga.
Napapahalagahan ang bahaging ginampanan ng kababaihan sa pagtataguyod at pagpapanatili ng mga Asyanong pagpapahalaga. Napapahalagahan ang mga kontribusyon ng mga sinaunang lipunan at komunidad sa Asya
Ang mga kontribusyon ng mga sinaunang lipunan at komunidad sa Asya IKATLONG MARKAHAN: Ang Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon ( 16- 20 siglo) Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy sa Timog at Ang mag-aaral ay nakapagsasagawa nang kritikal na pagsusuri sa pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy sa
Napapahalagahan ang pagtugon ng mga Asyano sa mga hamon ng pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy sa Timog at 78
Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon ( 16- 20 siglo)
Timog at Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (16- 20 siglo)
Kanlurang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon (16- 20 siglo)
Mga dahilan, paraan at epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Nasusuri ang mga dahilan at paraan ng kolonyalismo at imperyalismo ng mga Kanluran sa unang yugto (ika-16 at ika-17 siglo) pagdating nila sa Timog at Kanlurang Asya
Papel ng kolonyalismo at imperyalismo sa kasaysayan ng Timog at Kanlurang Asya
Nabibigyang halaga ang papel ng kolonyalismo at imperyalismo sa kasaysayan ng Timog at Kanlurang Asya
Transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Timog at Kanlurang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura.
Nasusuri ang transpormasyon mga pamayanan at estado Timog at Kanlurang Asya pagpasok ng mga isipan impluwensiyang kanluranin larangan ng (a) pamamahala, kabuhayan, (c) teknolohiya, lipunan, (e) paniniwala, pagpapahalaga, at (g) sining kultura.
ng sa sa at sa (b) (d) (f) at
Ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo
Naipapaliwanag ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo at Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya 79
Epekto ng kolonyalismo Kanlurang Asya
sa
Timog
Ang mga Karanasan sa Timog at Kanlurang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin
Naihahambing ang mga karanasan sa Timog at Kanlurang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin
Ang Papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya
Nabibigyang-halaga ang papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya Nasusuri ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo Naipapaliwanag ang ibat ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo
Ibat ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Timog at Kanlurang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo Nasusuri ang epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya katulad ng partisyon/ paghahati ng India at Pakistan Nasusuri ang mga pamamaraang ginamit sa Timog at Kanlurang Asya 80
Epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya katulad ng partisyon/ paghahati ng India at Pakistan
Mga pamamaraang ginamit sa Timog at Kanlurang Asya sa pagtatamo ng kalayaan K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
mula sa kolonyalismong nasyonalista
sa
kilusang
sa pagtatamo ng kalayaan mula sa kolonyalismong sa kilusang nasyonalista
Epekto ng mga digmaang pandaidig sa pagaangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya)
Nasusuri ang matinding epekto ng mga digmaang pandaidig sa pagaangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya) Nasusuri ang kaugnayan ng ibat ibang ideyolohiya (ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista
Ibat ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista
Epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampulitika
Natataya ang epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunan sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampulitika
Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
81
Mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa Timog at Kanlurang Asya
Naipaghahambing ang mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa ng Timog at Kanlurang Asya
Balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya
Nasusuri ang balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya
Mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan
Nasusuri at naikukumpara ang mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan Naihahambing ang kalagayan at papel ng kababaihan sa ibat ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon Natataya ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano
Ang kalagayan at papel ng kababaihan sa ibat ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon
Ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano sa Timog at Kanlurang Asya Bahaging ginampanan ng relihiyon sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay
Natataya ang bahaging ginampanan ng relihiyon sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay Naiuugnay ang mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa 82
Mga kasalukuyang pagbabago pangekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog-Kanlurang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos.
Natataya ang pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog-Kanlurang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos.
Mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Nasusuri ang mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Epekto ng kalakalan sa pagbabagong pangekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya
Natataya ang epekto ng kalakalan sa pagbabagong pang-ekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Timog at Kanlurang Asya Napapahalagahan ang mga kontribusyon ng Timog at Kanlurang Asya sa larangan ng sining at humanidades at palakasan Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong ito
Kontribusyon ng Timog at Kanlurang Asya sa larangan ng sining at humanidades at palakasan
Pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong ito
83
IKAAPAT NA MARKAHAN: Ang Silangan at Timog-Silangang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon ( 16- 20 siglo) Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy ng Silangan at Timog Silangang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon 16- 20 Siglo ) Ang mag-aaral ay nakapagsasagawa nang kritikal na pagsusuri sa pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy ng Silangan at Timog Silangang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon 16- 20 Siglo) Napapahalagahan ang pagtugon ng mga Asyano sa mga hamon ng pagbabago, pag-unlad at pagpapatuloy ng Silangna at TimogSilangang Asya sa Transisyonal at Makabagong Panahon 16- 20 Siglo)
Mga dahilan, paraan at epekto ng kolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Nasusuri ang mga dahilan at paraan ng pagpasok ng mga Kanlurang bansa hanggang sa pagtatag ng kanilang mga kolonya o kapangyarihan sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura.
Nasusuri ang transpormasyon ng mga pamayanan at estado sa Timog at Timog-Silangang Asya sa pagpasok ng mga isipan at impluwensiyang kanluranin sa larangan ng: (a) pamamahala, (b) kabuhayan, (c) teknolohiya, (d) lipunan, (e) paniniwala, (f) pagpapahalaga, at (g) sining at kultura Naipapaliwanag ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo 84
Ang mga nagbago at nanatili sa ilalim ng kolonyalismo K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Epekto ng kolonyalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Natataya ang mga epekto ng kolonyalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Ang mga Karanasan sa Silangan at TimogSilangang Asya sa ilalim ng kolonyalismo at imperyalismong kanluranin
Naihahambing ang mga karanasan sa Silangan at ng Timog-Silangang Asya sa ilalim ng imperyalismong kanluranin
Ang Papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Silangan at TimogSilangang Asya
Nabibigyang halaga ang papel ng nasyonalismo sa pagbuo ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangan
Ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo
Nasusuri ang mga salik at pangyayaring nagbigay daan sa pag-usbong at pag-unlad ng nasyonalismo sa Silangan at Timog Silangang Asya Naipapaliwanag ang mga ibat ibang manipestasyon ng nasyonalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Ibat ibang nasyonalismo sa Silangang Asya
manipestasyon ng Silangan at Timog-
Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo
Naihahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa Silangan at TimogSilangang Asya tungo sa paglaya ng mga bansa mula sa imperyalismo 85
Epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya
Nasusuri ang epekto ng nasyonalismo sa sigalot etniko sa Asya
Mga pamamaraang ginamit sa Silangan at Timog-Silangang Asya sa pagtatamo ng kalayan mula sa kolonyalismong sa kilusang nasyonalista
Nasusuri ang mga pamamaraang ginamit sa Silangan at Timog-Silangangn Asya sa pagtatamo ng kalayan mula sa kolonyalismong sa kilusang nasyonalista
Epekto ng mga digmaang pandaidig sa pag-aangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Kanlurang Asya)
Nasusuri ang matinding epekto ng mga digmaang pandaidig sa pag-aangat ng mga malawakang kilusang nasyonalista ( hal: epekto ng Unang Digmaang Pandaigdig sa pagtatag ng sistemang mandato sa Silangan at Timog-Silangangn Asya ) Nasusuri ang kaugnayan sa ibat ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista Nasusuri ang epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunn sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantay-pantay, 86
Ibat ibang ideyolohiya( ideolohiya ng malayang demokrasya, sosyalismo at komunismo) sa mga malawakang kilusang nasyonalista
Epekto ng mga samahang kababaihan at ng mga kalagayang panlipunn sa buhay ng kababaihan tungo sa pagkakapantayK to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
pantay, pagkakataong pang-ekonomiya at karapatang pampulitika
pagkakataong ekonomiya at pampulitika
pangkarapatang
Bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo
Naipapahayag ang pagpapahalaga sa bahaging ginampanan ng nasyonalismo sa pagbibigay wakas sa imperyalismo Naihahambing ang mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa Silangan at Timog-Silangangn Asya
Mga pagbabago sa mga bansang bumubuo sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Nasusuri at naihahambing ang balangkas ng pamahalaan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangangn Asya
Mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan
Nasusuri at naihahambing ang mga palatuntunang nagtataguyod sa karapatan ng mamamayan sa pangkalahatan, at ng kababaihan, grupong katutubo, mga kasapi ng caste sa India at iba pang sektor ng lipunan Naihahambing ang kalagayan at papel ng kababaihan sa ibat ibang bahagi ng Timog at Kanlurang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon 87
Ang kalagayan at papel ng kababaihan sa ibat ibang bahagi ng Silangan at TimogSilangang Asya at ang kanilang ambag sa bansa at rehiyon K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Nasusuri ang kinalaman ng edukasyon sa pamumuhay ng mga Asyano
Bahaging ginampanan ng relihiyon sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay
Natataya ang bahaging ginampanan ng relihiyon sa ibat ibang aspeto ng pamumuhay Naiuugnay ang mga kasalukuyang pagbabago pang-ekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Mga kasalukuyang pagbabago pangekonomiya na naganap/ nagaganap sa kalagayan ng mga bansa sa Silangan at Timog-Silangang Asya
Pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pag-unlad ng Timog at Timog- Silangang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos.
Nasusuri ang pagkakaiba-iba ng antas ng pagsulong at pagunlad ng Timog at TimogSilangang Asya gamit ang estadistika at kaugnay na datos.
Mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Timog at Kanlurang Asya
Nasusuri ang mga anyo at tugon sa neokolonyalismo sa Silangan at Timog-Silangang Asya Nasusuri ang epekto ng kalakalan sa pagbabagong pang-ekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa 88
Epekto ng kalakalan sa pagbabagong pangekonomiya at pangkultura ng mga bansa sa Silangan at Timog Silangang Asya K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Silangan at Timog Silangang Asya
Kontribusyon ng Silangan at TimogSilangang Asya sa larangan ng sining at humanidades at palakasan
Napapahalagahan ang mga kontribusyon ng Silangan at Timog-Silangang Asya sa larangan ng sining at humanidades at palakasan
Pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong nito
Nahihinuha ang pagkakakilanlan ng kulturang Asyano batay sa mga kontribusyong nito
89
ARALING PANLIPUNAN IX Araling Pandaigdig Pamantayang Pangnilalaman: Pag-unawa at pagpapahalaga sa sama-samang pagkilos at pagtugon sa mga pandaigdigang hamon
sa sangkatauhan sa kabila ng malawak na pagkakaiba-iba ng heograpiya, kasaysayan, kultura, lipunan, pamahalaan at ekonomiya tungo sa pagkakaroon ng mapayapa, maunlad at matatag na kinabukasan.
UNAHANG MARKAHAN:
Kapaligiran at Sinaunang Kabihasnan sa Daigdig
Bahaging ginampanan ng kapaligiran sa pagbuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnan ng daigdig
Naipapamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa naging kaugnayan ng katangiang pisikal( lokasyon, klima, yamang likas, natural boundaries, at iba pa sa paghubog ng sinaunang kabihasnan sa daigdig.
Ang mag-aaral ay nakapagsasagawa ng kritikal na pagsususuri sa naging kaugnayan ng katangiang pisikal (lokasyon, klima, yamang likas, natural boundaries, at iba pa sa paghubong ng sinaunang kabihasnan sa daigdig.
Nasusuri ang bahaging ginampanan ng kapaligiran sa pagbuo at pag-unlad ng sinaunang kabihasnan ng daigdig
Heograpiya ng Daigdig Limang tema ng heograpika bilang kasangkapan sa pag-unawa ng daigdig (Lokasyon, Rehiyon, Lugar, Movement at Human-Environment Interaction)
Nasusuri ang limang temang heograpikal bilang kasangkapan sa pag-unawa ng daigdig (Lokasyon, Rehiyon, Lugar, Movement at Human-Environment Interaction)
Katangiang pisikal ng daigdig
Natataya ang katangiang pisikal ng daigdig
Pangunahing katangian ng kultural na heograpiya ng daigdig
Nasusuri ang Pangunahing katangian ng kultural na heograpiya ng daigdig 90
Ugnayan ng heograpiya at kasaysayan
Nasisiyasat ang Ugnayan ng heograpiya at kasaysayan
Kahalagahan ng heograpiya sa kasaysayan Mga unang tao sa daigdig.
Naipagmamalaki ang Kahalagahan ng heograpiya sa kasaysaya Nasusuri ang uri ng pamumuhay ng mga unang tao sa daigdig.
Kondisyong heograpikal at ang pisikal na kapaligiran sa panahon ng mga unang tao sa daigdig
Nasusuri Kondisyong heograpikal at ang pisikal na kapaligiran sa panahon ng mga unang tao sa daigdig Nasusuri ang yugto ng pag-ulad ng kultura Napapahalagahan Impluwensiya ng pisikal na heograpiya sa pagbuo at pag-unlad ng kultura ng mga unang tao sa daigdig
Yugto ng pag-unlad ng kultura Impluwensiya ng pisikal na heograpiya sa pagbuo at pag-unlad ng kultura ng mga unang tao sa daigdig
Mga Unang Kabihasnan Unang Kabihasnan sa Daigdig ( Asya, South America, Africa) Katangiang pisikal ng mga sinaunang kabihasnan
Nasusuri ang Unang Kabihasnan sa Daigdig ( Asya, South America, Africa) Natataya ang Katangiang pisikal ng mga sinaunang kabihasnan Napapahalagahan ang impluwensiya ng pisikal na heograpiya sa pag-usbong at pagunlad ng mga sinaunang kabihasnan (politika, ekonomiya, 91
Ang impluwensiya ng pisikal na heograpiya sa pag-usbong at pagunlad ng mga sinaunang
kabihasnan (politika, ekonomiya, kultura, relihiyon at paniniwala, at lipunan) Mga pamamaraan at mekanismo na ipinatupad ng mga sinaunang kabihasnan bilang pakikiayon (adaptation) at pagkontrol na bumago sa kanilang pisikal na heograpiya.
kultura, relihiyon at paniniwala, at lipunan) Nasisiyasat ang mga pamamaraan at mekanismo na ipinatupad ng mga sinaunang kabihasnan bilang pakikiayon (adaptation) at pagkontrol na bumago sa kanilang pisikal na heograpiya
Mga teknolohiya na bumago sa pisikal na heograpiya at pamumuhay ng sinaunang kabihasnan
Naipagmamalaki ang mga teknolohiya na bumago sa pisikal na heograpiya at pamumuhay ng sinaunang kabihasnan
Kontribusyon sa daigdig ng mga sinaunang kabihasnan
Napapahalagahan ang mga Kontribusyon sa daigdig ng mga sinaunang kabihasnan
IKALAWANG MARKAHAN:
Mga impluwensya mula sa sinaunang kabihasnan na nagsilbing pundasyon sa paglinang ng antas ng karunungan sa panahon ng transisyon at naging daan sa pag-usbong ng pandaigdigang kamalayan Pag-usbong ng kamalayang pandaigdig sa panahon ng transisyon
Naipapamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga impluwensya mula sa sinaunang kabihasnan na nagsilbing pundasyon sa paglinang ng antas ng karunungan sa panahon ng transisyon at naging daan sa pag-usbong ng pandaigdigang kamalayan
Ang mag-aaral ay nakapagsasagawa ng malalim na pagsusuri sa mga impluwensya mula sa sinaunang kabihasnan sa paglinang ng antas ng karunungan sa panahon ng transisyon na naging daan sa pag-usbong ng pandaigdigang kamalayan
Nasusuri ang mga impluwensya mula sa sinaunang kabihasnan na nagsilbing pundasyon sa paglinang ng antas ng karunungan sa panahon ng transisyon at naging daan sa pag-usbong ng pandaigdigang kamalayan
92
Kondisyon at katangian ng daigdig sa panahon ng transisyon (1000-1500 C.E.) Mga salik at pangyayari na nagbigay daan sa pag-usbong ng pandaigdigang kamalayan sa panahon ng transisyon
Nasisiyasat ang kondisyon at daigdig sa panahon ng transisyon (1000-1500 C.E.)
Nabibigyang-puna ang mga salik at pangyayari na nagbigay daan sa pag-usbong ng pandaigdigang kamalayan sa panahon ng transisyon
Mahahalagang pangyayari at tagapag-ambag sa pagpapalaganap at pagpapaunlad ng pandaigdigang kamalayan sa mundo? B. Kabihasnang Klasikal sa Daigdig Asia Europe Africa America
Natataya ang Mahahalagang pangyayari at tagapag-ambag sa pagpapalaganap at pagpapaunlad ng pandaigdigang kamalayan sa mundo?
Nasusuri ang kabihasnang klasikal sa Daigdig Asia Europe Africa America
Kontribusyon ng kabihasnang klasikal sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan.
Nabibigyan ng pagpapahalaga ang kontribusyon ng kabihasnang klasikal sa pag-unlad ng pandaigdigang kamalayan.
C. Pag-usbong ng Europe Gitnang panahon Holy Roman Empire K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Nasisiyasat ng mapanuri ang mga kaganapan tungo sa paglinang ng 93
Paglakas ng simbahang katoliko Krusada Piyudlismo Pag-usbong ng mga bayan at lunsod
Kabihasnang Europe Nasusuri ang mga salik na nagbigay-daan sa paghina ng Imperyong Romano Nasusuri ang mga pangyayaring nagbigaydaan sa pagpasok ng Gitnang Panahon Nasusuri ang mga kaganapang nagbigay-daan sa pagkakabuo ng Holy Roman Empire Nasusuri ang mga dahilan at bunga ng paglakas ng Simbahang Katoliko bilang isang institusyon sa Gitnang Panahon
Nasusuri ang mga dahilan at bunga ng mga krusada sa Gitnang Panahon Nasusuri ang paglaganap ng piyudalismo at manoryalismo sa Europe Nasusuri ang epekto at kontribusyon ilang mahahalagang pangyayari sa Europe sa pagpapalaganap ng pandaigdigang kamalayan 94
Epekto at kontribusyon ng ilang mahahalagang pangyayari sa Europe sa pagbuo at pagpapalaganap ng pandaigdigang kamalayan
IKATLONG MARKHAN: Transpormasyon ng mga bansa sa daigdig bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, pulitika at ekonomiya simula noong ika 16 na siglo Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa naging transpormasyon ng mga bansa sa daigdig bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, pulitika at ekonomiya simula noong ika 16 na siglo Ang mag-aaral ay kritikal na nakagpagsusuri sa naging transpormasyon ng mga bansa sa daigdig bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, pulitika at ekonomiya simula noong ika 16 na siglo Nasusuri ang naging transpormasyon ng mga bansa sa daigdig bunsod ng paglaganap ng mga kaisipan sa siyensiya, pulitika at ekonomiya simula noong ika 16 na siglo
A. Mga Mahahalagang Pangyayaring Nagbigay-daan sa transpormasyon ng daigdig mula sa panahon ng transisyon tungo sa makabagong daigdig (15001900 C.E.)
Natatalunton ang mga mahahalagang pangyayaring nagbigay-daan sa transpormasyon ng daigdig mula sa panahon ng transisyon tungo sa makabagong daigdig (1500-1900 C.E.) Nasisiyasat ang mga salik sa panibagong transpormasyon ng daigdig Nasusuri ang mga pangunahing katangian (features) ng daigdig bago at sa panahon ng transpormasyon
-Mga salik sa panibagong transpormasyon ng daigdig
-Pangunahing katangian (features) ng daigdig bago at sa panahon ng transpormasyon
B. Pag-igting ng Ugnayang Pandaigdig at Pagtatatag ng mga Nation States K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
Napapahalagahan ang pag-igting ugnayang pandaigdig at pagtatatag ng mga Nation States 95
Paglakas ng Europe -Pagsilang at kontribusyon ng bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy at Simbahang Katoliko
Nasusuri aang paglakas ng Europe Nasisiyasat ang pagsilang at kontribusyong ng bourgeoisie, merkantilismo, national monarchy at Simbahang Katoliko
C. Paglawak ng Kapangyarihan ng Europe Unang Yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon Sanhi at bunga ng Rebolusyong Siyentipiko, Englightenment Pampulitika, Panlipunan at Industriyal Ikalawang Yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon Ugnayan ng Kolonyalista/Imperyalista sa Kolonya at ang naging reaksyon at bunga ng kolonyalismo/imperyalismo sa bansa at mamamayang nasakop C. Tunggalian ng Interes ng mga Makapangyarihang Bansa -Sanhi at Bunga ng Una at Ikalawang Digmaang Pandaigdig
Nasusuri ang paglawak ng kapangyarihan ng Europe Nasisiyasat ang mga dahilan at epekto ng unang yugto ng imperyalismo at kolonisasyon sa Europe Natataya ang Sanhi at bunga ng Rebolusyong Siyentipiko, Englightenment Pampulitika, Panlipunan at Industriyal Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng ikalawang Yugto ng Imperyalismo at Kolonisasyon Natataya ang epekto ng ugnayan ng Kolonyalista/Imperyalista sa Kolonya at ang naging reaksyon at bunga ng kolonyalismo/imperyalismo sa bansa at mamamayang nasakop Nasusuri ang tunggalian ng Interes ng mga makapangyarihang bansa
96
Nasisiyasat ang sanhi at bunga ng Una at Ikalawang Digmaang Pandaigdig IKAAPAT NA MARKAHAN Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa kahalagahan ng pakikipag-ugnayan at samasamang pagkilos bilang saligan ng pandaigdigang kapayapaan at kaunlaran Ang mag-aaral ay nakapagpapahalaga sa pakikipagugnayan at sama-samang pagkilos bilang saligan ng pandaigdigang kapayapaan at kaunlaran Napapahalagahan ang pakikipagugnayan at sama-samang pagkilos bilang saligan ng pandaigdigang kapayapaan at kaunlaran
Pakikipag-ugnayan at Sama-samang Pagkilos Bilang Saligan ng Pandaigdigang Kapayapaan at Kaunlaran
Pakikipag-ugnayan at sama-samang pagkilos ng mga bansa bilang saligan sa pandaigdigan kapayapaan at kaunlaran
Nasusuri ang pakikipag-ugnayan at sama-samang pagkilos bilang saligan ng pandaigdigang kapayapaan at kaunlaran Nabibigyang-puna ang tugon ng mga ideolohiyang pulitikal at ekonomik sa hamon ng establisadong institusyon ng lipunan Nasusuri ang mga epekto ng neo-kolonyalismo sa pangkalahatang kalagayan ng papaunlad at di-maunlad na bansa
Ibat Ibang Ideolohiya
Neo Kolonyalismo
Ang Hamon at Pagharap ng Daigdig sa Ibat-Ibang Isyu at Suliranin
Nasusuri ang hamon pagharap ng Daigdig sa Ibat-Ibang Isyu at Suliranin Natataya ang pagkakahati 97
Pagkakahati ng mga Bansa sa Daigdig sa Hilaga at Timog (Mayaman at Mahirap na Bansa) Populasyon
ng mga bansa sa daigdig sa hilaga at timog (Mayaman at Mahirap na Bansa) Nasusuri ang mga isyung kaugnay ng mga suliraning pampopulasyon Nabibigyang-halaga ang mga programang pampopulasyon sa daigdig Nasusuri ang mga isyu at suliraning may kinalaman sa paggamit ng teknolohiya (isyu at suliraning ekolohikal, paglilipat ng teknolohiya at iba pa.) Natataya ang mga anyo at epekto ng paglabag sa mga karapatang pantao Nakapagmumungkahi ng mabisang pamamaraan sa pangangalaga ng karapatang pantao Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng globalisasyon sa mga bansang may ibat ibang antas ng kabuhayan at pag-unlad Nasusuri ang mga suliraning panlipunang na 98
Teknolohiya at Kalagayang Ekolohikal
Karapatang Pantao
Globalisasyon
Mga Suliraning Panlipunan (Kahirapan, kagutuman, migrasyon, drug at human
trafficking, Sakit at Kalusugan Terorismo )
kinakaharap ng daigdig Kahirapan, kagutuman, migrasyon, drug at human trafficking, Sakit at Kalusugan Terorismo ) Nakakapagbalangkas ng mga programa na makakatulong sa paglutas ng mga suliraning panlipunan tungo sa pandaigdigang pagkakaisa, kapayapaan at kaunlaran
99
ARALING PANLIPUNAN X Pambansang Kabuhayan at Pag-unlad Pamantayang Pangnilalaman: Pag-unawa at pagpapahalaga sa kumpetisyon at kolaborasyon ng mga indibidwal at bansa gamit ang kaalaman at teknolohiya sa likas- kayang paggamit ng pinagkukunang-yaman tungo sa pagsusulong ng kolektibong pag-unlad at patuloy na pagpapabuti ng kalidad ng buhay.
PAMANTAYANG PAGGANAP TEMA/ NILALAMAN UNAHANG MARKAHAN Heograpiya at Ekonomiya ng Bansa Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaalaman at isyu ukol sa ugnayan ng matalinong paggamit ng pinagkukunang yaman ayon sa patakaran ng konserbasyon, kapaligiran at likas-kayang paggamit tungo sa pagkakamit ng pag-unlad Ang mag-aaral ay kritikal na nakapagsusuri sa mga pangunahing kaisipan at isyu tungkol sa ugnayan ng matalinong paggamit ng pinagkukunangyaman ayon sa patakaran ng konserbasyon, kapaligiran, at likaskayang paggamit tungo sa pagkakamit ng pag-unlad. PAMANTAYANG PANGNILALAMAN
KASANAYAN SA PAGKATUTO
Nasusuri ang mga pangunahing kaisipan at isyu tungkol sa ugnayan ng matalinong paggamit ng pinagkukunang-yaman ayon sa patakaran ng konserbasyon, kapaligiran, at likas-kayang paggamit tungo sa pagkakamit ng pag-unlad.
Ang Ekonomiks bilang isang agham
Nailalapat ang kahulugan ng ekonomiks sa pangaraw-araw na pamumuhay bilang isang mag-aaral, kasapi ng pamilya at lipunan
Ang Ekonomiks at Ang Kaunlaran
Nasusuri ang ekonomiks bilang isang agham panlipunan at ang kaugnayan nito sa pagunlad ng sarili, pamilya, 100
lipunan at ng bansa
Nahihinuha ang tatlong (3) mahahalagang katanungan sa Ekonomiks na nauugnay sa pang arawaraw na pamumuhay ng bawat pamilya at ng lipunan.
Nabibigyan ng sariling kahulugan ang pag-unlad (development) Nasusuri ang ibat ibang aspekto (facets), pamamaraan, hangganan at limitasyon ng pag-unlad Nasusuri ang kaugnayan ng ekonomiks sa (pagsulong) pag-unlad ng isang bansa Nauuri ang pinagkukunangyaman ng Pilipinas Nasusuri ang mga datos tungkol sa mga yamang likas ng Pilipinas tungo sa matalinong paggamit nito Napahahalagahan ang bumubuo sa yamang-tao ng Pilipinas
Pinagkukunang-Yaman
101
Kakapusan
Nakikilala ang mga palatandaan ng kakapusan bilang isang suliraning panlipunan Nasusuri ang kaibahan ng kakapusan sa kakulangan bilang batayan sa matalinong pagdedesisyon Naipamamalas ang responsableng paggamit ng mga limitadong likas na yaman at ang kahalagahan nito sa pag-unlad Nasusuri ang kaibahan ng kagustuhan (wants) sa pangangailangan ( needs) bilang batayan sa pagbuo ng matalinong desisyon Nakabubuo ng sariling pamantayan sa pagpili ng mga pangangailangan batay sa mga teorya ng pangangailangan
Pangangailangan at Kagustuhan
Pagkonsumo
Naipaliliwanag ang konsepto ng pagkonsumo
Nasusuri ang mga epekto ng pag-aanunsyo sa 102
pagkonsumo
Nasisiyasat nang mapanuri ang mga anunsyo tungo sa matalinong pamimili
Naipamamalas ang talino sa pagkonsumo sa pamamagitan ng paggamit ng pamantayan sa pamimili
Naipagtatanggol ang mga karapatan at nagagampanan ang mga tungkulin bilang isang mamimili Naipaliliwanag ang kahalagahan ng pagiging mapagmasid at mapanuri ng mga mamimili laban sa mga tiwaling gawain ng mga nagbibili Nasusuri ang mga salik (factors) ng produksyon bilang batayan sa matalinong paggamit ng mga ito Naipahahayag ang damdamin ukol sa mahalagang papel ng entrepreneurship sa produksyon, ekonomiya, at 103
Produksyon
pag-unlad ng bansa Nasusuri ang tungkulin ng ibat ibang organisasyon ng negosyo sa produksyon at ekonomiya ayon sa pakikisapi at pananagutan sa pagkakaroon ng matatag na ekonomiya at maunlad na bansa.
IKALAWANG MARKAHAN: Pagsusuri ng Ekonomiya Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaalaman at isyu tungkol sa pag-usbong ng ibat ibang sistema, pamamaraan at prinsipyong pang-ekonomiya bilang tugon sa nagbabagong pangangailangan at kagustuhan tungo sa pagtatamo ng pagunlad. Ang mga mag-aaral ay kritikal na nakapagsusuri sa mga pangunahing kaalaman at isyu tungkol sa pag-usbong ng ibat ibang sistema, pamamaraan at prinsipyong pang-ekonomiya bilang tugon sa nagbabagong pangangailangan at kagustuhan tungo sa pagtatamo ng pag-unlad. Nasusuri ang mga pangunahing kaalaman at isyu tungkol sa pagusbong ng ibat ibang sistema, pamamaraan at prinsipyong pangekonomiya bilang tugon sa nagbabagong pangangailangan at kagustuhan tungo sa pagtatamo ng pag-unlad. Nasusuri ang konsepto ng aring intelektuwal (intellectual property), kopirayt (copyrights) at iba pang mga karapatan sa aring intelektuwal (intellectual property rights) bilang proteksyon sa mga katangi-tanging likha, akda, o imbensyon ng bawat indibidwal kaugnay sa pag-unlad ng mga industriya ng bansa Naisasaalang-alang ang kapakanan ng iba sa pagbabahagi ng mga likas na yaman sa pamilya at lipunan K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 104
Alokasyon
Nasisiyasat nang mapanuri ang mga pamamaraan at mekanismo ng alokasyon sa ilalim ng ibat ibang sistemang pang-ekonomiya at tradisyonal na prinsipyong pang ekonomiko sa pagtugon sa mga pangangailangan ng mamamayan at pagkakamit ng kaunlaran Naipahahayag ang damdamin tungkol sa mga hakbangin ng pamahalaan sa pagtugon sa mga pangangailangan ng lumalaking bilang ng mamamayang
Mayrkroekonomiks Demand at Suplay Nailalapat ang kahulugan ng demand at suplay sa pang arawaraw na pamumuhay ng bawat pamilya Nasusuri ang mga salik na nakaaapekto sa demand at suplay Nakapagpapasya nang matalino sa pagtugon sa mga pagbabago ng salik (factors) na nakaaapekto sa demand at suplay Presyo Nahihinuha na ang presyo ng bilihin ay may epekto sa demand ng mamimili at suplay ng nagbibili 105
Nasusuri ang epekto ng presyo at non-price sa suplay ng kalakal at paglilingkod Naipaliliwanag ang interaksyon ng demand at suplay sa kalagayan ng presyo at ng pamilihan Nasusuri ang mga epekto ng kakulangan at kalabisan sa presyo at dami ng kalakal at paglilingkod sa pamilihan Naimumungkahi ang paraan ng pagtugon/kalutasan sa mga suliraning dulot ng kakulangan at kalabisan Nailalapat ang kahulugan ng demand at suplay sa pang arawaraw na pamumuhay ng bawat pamilya Nasusuri ang mga salik na nakaapekto sa demand at suplay Naipapamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa naging kaugnayan ng katangiang pisikal( lokasyon, klima, yamang likas, natural boundaries, at iba Nakapagpapasya nang matalino sa pagtugon sa mga pagbabago ng salike ( factor) na nakakaapekto sa demand at suplay
Interaksyon ng Demand at Suplay
Surplus at Shortage
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing kaalaman at isyu tungkol sa mga pananaw at K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
106
mekanismo ng pamamahala bilang kabahagi sa pagpapabuti ng pamumuhay ng mamamayan at pagpapatatag ng bansa
pa sa paghubog ng sinaunang kabihasnan sa daigdig.
Nahihinuha na ang presyo ng bilihin ay may epekto sa demand ng mamimili at suplay na nagbibili Nasusuri ang epekto ng presyo at non- price sa suplay ng kalakal at paglilingkod Naipaliliwanag ang interaksyon ng demand at suplay sa kalagayan ng presyo at ng pamilihan
Pamilihan
Nasusuri ang mga epekto ng kakulangan at kalabisan sa presyo at dami ng kalakal at paglilingkod sa pamilihan
Naimumungkahi ang paraan ng pagtugon/kalutasan sag ma suliraning dulot ng kakulangan at kalabisan
Nasusuri ang ibat ibang anyo ng pamilihan na tumutugon sa maraming pangangailangan ng mga tao
107
IKATLONG MARKAHAN: Ang Pamamahala at Ekonomiya Napangangatwiranan ang pangangailangang pakikialam at regulasyon ng pamahalaan sa mga gawaing pangkabuhayan sa ibat ibang anyo ng pamilihan upang matugunan ang pangangailangan ng mamamayan ng bansa Nasusuri ang kalakasan at kahinaan ng pamilihan at mga institusyon ng bansa
Naipapahayag ang saloobin ang matalinong pagpapasya (kritikal na nakapagsusuri) tungkol sa mga pananaw at mekanismo ng pamamahala bilang kabahagi sa pagpapabuti ng pamumuhay ng mamamayan at pagpapatatag ng bansa Makroekonomiks Nasusuri ang mga pangunahing kaisipan sa makroekonomiks Paikot na Daloy ng Ekonomiya Nasusuri ang papel na ginagampanan at epekto ng sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan at panlabas na sektor sa mga sumusunod: - implasyon - deplasyon 108
- pamumuhunan -empleyo(employment, unemployment, underemployment) Nasusuri ang pambansang produkto (Gross National ProductGross Domestic Product) bilang panukat ng kakayahan ng isang ekonomiya Nakikilala ang mga pamamaraan sa pagsukat ng pambansang produkto
- pa
Nasusuri ang kahalagahan ng pagsukat ng pambansang kita sa ekonomiya Nailalahad ang mga salik na nakaaapekto sa pambansang kita at pambansang produkto (GNP) Nasusuri ang naging kalagayan ng ekonomiya ng bansa mula sa pagtatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig hanggang sa kasalukuyan gamit ang mga panukat sa pag-unlad kabilang ang Nasusuri ang ugnayan ng kalagayang pang ekonomiya ng bansa sa antas ng pamumuhay ng mamamayang Pilipino Nakabubuo ng sariling konklusyon K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 109
Gross National Product (GNP)-Gross Domestic Product (GDP)
Kalalagayan ng Ekonomiya ng Pilipinas pagtatapos ng ikalawang digmaang pandaigdig hanggang sa kasalukuyan
Human Development Index (HDI)
sa kalagayan ng pamumuhay ng nakararaming Pilipino sa harap ng pagdaigdigang pag-unlad. Nakikilala ang palatandaan ng implasyon gamit ang Consumer Price Index (CPI) Implasyon Nasusuri ang mga paraan sa paglutas ng implasyon Nakikilahok nang aktibo sa paglutas ng mga suliranin kaugnay ng implasyon bilang isang magaaral Ang mag-aaral ay nakapagpapahayag ng malikhaing panghihikayat na maging handa at mapanagutan ang bawat indibidwal, pangkat at institusyon sa harap ng hamon at pwersa ng globalisasyon na salik sa pandaigdigang pakikipag-ugnayan tungo sa pambansang pagsulong at pag-unlad. Nakapagpapamalas ng wastong pagpapasya bilang isang mamimili at nagbibili kaugnay ng suliranin sa implasyon
Patakarang Pananalapi (Monetary Policy)
Naipamamalas ng mag-aaral ang pag-unawa sa mga pangunahing isyu ukol sa kahandaan at pananagutan ng mga indibidwal,pangkat at institusyon sa harap ng hamon at pwersa ng globalisasyon na salik sa pandaigdigang pakikipag-ugnayan tungo sa pambansang pagsulong at pagunlad
Naipaliliwanag ang layunin ng patakarang pananalapi -Naipahahayag ang kahalagahan ng pag-iimpok at pamumuhunan bilang sang salik sa ekonomiya -Nakikilala ang bumubuo ng sektor ng pananalapiNapahahalagahan ang papel na ginagampanan ng bawat sektor sa pananalapi -mga bangko 110
Institusyon sa Pananalapi K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan
- kooperatiba - pawnshop Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng institusyon ng pananalapi sa ekonomiya Naipaliliwanag ang uri at gamit ng salapi Nasusuri ang dahilan at epekto ng pagbabago ng halaga ng salapi sa buhay ng mga mamamayang Pilipino Nakapagsisiyasat nang mapanuri sa mga paraan at patakaran ng Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP) upang mapatatag ang halaga ng salapi Naiuugnay ang pandaigdigang pananalapi sa pambansang sistema ng pananalapi Naipahahayag ang saloobin sa bahaging ginagampanan ng mga pandaigdigang institusyon ng pananalapi tulad ng International Monetary Fund at World Bank sa pananalapi ng bansa Nasusuri ang bahaging ginampanan ng pamahalaan sa K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 111
pagpapatatag ng pananalapi ng bansa
Patakarang Piskal (Fiscal Policy)
Naipaliliwanag ang layunin ng patakarang piskal Napahahalagahan ang papel na ginagampanan ng pamahalaan kaugnay ng mga patakarang piskal na ipinatutupad nito Nasusuri ang mga pinagkukunan ng pananalapi ng pamahalaan Nasusuri ang badyet at ang kalakaran ng paggasta ng pamahalaan Nakapaghahayag ng saloobin sa paraan ng paggasta ng pamahalaan Nakabubuo ng konklusyon sa bahaging ginampanan ng pamahalaan sa pagpapatupad ng patakarang piskal Nakapagsasanay ng tamang pagkompyut ng buwis Nakababalikat ng pananagutan bilang mamamayan sa wastong
112
pagbabayad ng buwis Naiuuugnay ang mga epekto ng patakarang piskal sa katatagan ng pambansang ekonomiya Ikaapat na Markahan
Mga Sektor ng Ekonomiya
Nabibigyan -puna mga pangunahing isyu ukol sa kahandaan at pananagutan ng mga indibidwal, pangkat, at institusyon sa harap ng hamon at pwersa ng globalisasyon na salik sa pandaigdigang pakikipagugnayan tungo sa pambansang pagsulong at pag-unlad. Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng agrikultura, pangingisda at paggugubat sa ekonomiya at sa bansa
Sektor ng Agrikultura (Pagtatanim, Pangingisda, at Paggugubat)
Nasusuri ang mga dahilan at epekto ng suliranin ng sektor ng agrikultura, pangingisda, at paggugubat sa bawat Pilipino Nabibigyang-halaga ang mga institusyon at programa na nakatutulong sa sektor ng agrikultura (industriya ng agrikultura, pangingisda, at paggugubat) K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 113
Naitataguyod ang mga programang may kaugnayan sa sektor agrikultura (repormang pansakahan)
Natataya ang kahandaan ng bansa sa paggamit ng makabagong teknolohiya sa agrikultura tungo sa pag-unlad ng ekonomiya Nakabubuo ng sariling konklusyon sa kontribusyon ng sektor ng agrikultura sa pag-unlad ng bansa Industriya Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng sektor ng industriya tulad ng pagmimina, tungo sa isang masiglang ekonomiya Nakapaghahanda sa mga kasanayang pang-industriya ng Pilipinas Naipahahayag ang opinyon tungkol sa nasyonalisasyon ng ilang korporasyon at pagsasapribado ng korporasyong pamahalaan Napagtitimbang ang papel na K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 114
ginagampanan ng mga korporasyong multi-nasyonal sa pamumuhay ng mga Pilipino at sa pambansang ekonomiya Naimumungkahi ang mabisang pamamaraan sa pagmamay-ari at pamamahala ng mga korporasyon sa Pilipinas Natataya ang kahandaan ng bansa sa paggamit ng makabagong teknolohiya sa produksyon tungo sa pag-unlad ng ekonomiya Nasusuri ang mga institusyon at mga programang nakatutulong sa sektor ng industriya at ng pangangalakal Naihahayag ang damdamin ukol sa pagpapanatili ng mataas na pamantayan ng sektor ng industriya sa mga manggagawa at mga kalakal tungo sa matatag na ekonomiya Nakabubuo ng sariling konklusyon sa bahaging ginampanan ng sektor ng industriya sa pag-unlad ng bansa
115
Nasusuri ang bahaging ginagampanan ng sektor ng paglilingkod Nasusuri ang kahandaan at kalidad ng mga manggagawang Pilipino sa sektor paglilingkod ng bansa Natataya ang kahandaan ng bansa sa paggamit ng makabagong teknolohiya sa sektor ng paglilingkod tungo sa pag-unlad ng ekonomiya Nasusuri ang mga institusyon at mga programang nakatutulong sa sektor ng paglilingkod Nasusuri ang mga hakbangin ng pamahalaan bilang suporta sa sektor ng produksyon Nakabubuo ng sariling konklusyon sa kalakasan at kahinaan ng sektor ng palilingkod sa pag-unlad ng bansa Nasusuri ang ibat ibang anyo ng impormal na sektor ng ekonomiya Nakapaglalahad ng saloobin ukol K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan 116
Paglilingkod
sa pamumuhay ang mga Pilipinong kabilang sa impormal na sektor ng ekonomiya Natataya ang ambag o papel ng impormal na sektor sa kabuuang ekonomiya Nasusuri ang mga batas ng pamahalaan tungkol sa impormal na sektor ng ekonomiya Kalakalang Pambansa
Impormal na Sektor ng Ekonomiya
Natataya ang kalakaran ng kalakalang panlabas ng bansa Natitimbang ang epekto ng mga patakaran at programa sa kalakalang panlabas ng bansa sa buhay ng nakararaming Pilipino Nakapaghahayag ng saloobin ukol sa kahalagahan ng kontribusyon sa ekonomiya ng mga manggagawang Pilipino sa ibayong dagat Nasusuri ang kaugnayan at epekto ng exchange rate sa kalakalang panlabas ng bansa Nasusuri ang epekto sa kalakalang
117
panlabas at sa ekonomiya ng pagbabago ng palitan ng piso laban sa mga dayuhang salapi Nasusuri ang mga kabutihan at dikabutihan ng kalakalang panlabas tungo sa isang masigla at maunlad na ekonomiya Nasusuri ang kahalagahan ng pagtangkilik sa mga lokal na kalakal at paglilingkod Natitimbang ang epekto ng globalisasyon sa antas ng pamumuhay ng mga Pilipino batay sa mga patakarang -liberalisasyon -deregulasyon -pagsasapribado ng mga korporasyong pag-aari ng pamahalaan Napahahalagahan ang ugnayan ng mga bansa tulad ng World Trade Organization at Asia-Pacific Economic Cooperation tungo sa patas na kapakinabangan ng mga mamamayan ng daigdig.
118

K To12 - Gabay Pangkurikulum Sa Araling Panlipunan Baitang 1-10

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

K To12 - Gabay Pangkurikulum Sa Araling Panlipunan Baitang 1-10

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Republika ng Pilipinas Kagawaran ng Edukasyon DepEd Complex, Meralco Avenue Lungsod ng Pasig

K to12 Gabay Pangkurikulum

Figure 1. The Conceptual Framework of Araling Panlipunan

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

BALANGKAS- KONSEPTUWAL NG Araling Panlipunan (Deskripsyon)

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

Pamantayan sa Programa (Core learning Area Standard):

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

Saklaw at daloy ng Kurikulum

Pambansang Kabuhayan at Pag-unlad

Kontemporaryon Isyu at Hamon sa Pilipinas Kontemporaryon Isyu at Hamon sa Mundo

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

A. Pagkilala sa Sarili B. Ang Aking Kwento C. Pagpapahalaga sa Sarili

A. Ang Kinalalagyan ng Bansang Pilipinas sa Mundo B. Katangiang Heograpikal ng Pilipinas

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

GRADE 2 Ngayon at Noon

GRADE 4 Lalawigan at Rehiyon

GRADE 5 Aking Kultura

A. Ang Kwento ng Aking Komunidad B. Ang mga Tao Ngayon at Noon

A. Pagkilala sa mga Sinaunang Pilipino

Ang Mga Kwento ng Kasarinlan ng Aking Bansa

B. Mga Pagbabago sa Panahon ng Kolonyalismo

III. Kultura at Pagkakakilanlan ng Aking Komunidad

III. Ang Lipunan sa Aking Kinabibilangang Komunidad

III. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

III.Pamamahala Tungo sa Kasarinlan ng Bansa

A. Ang Kultura ng Aking Komunidad B. Mga Pagkakakilanlan sa Aking Komunidad

A. Ang Pamamahala sa Aking Lalawigan at Rehiyon

Pagtanaw sa Lipunan at Pamamahala ng mga Dayuhang Mananakop

B. Ang Mga Paglilingkod ng Pamahalaan Tungo sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

GRADE 1 Ikaapat na Markahan IV. Ako at ang Aking Kapaligiran

IV. Pagtutulungan at Kabuhayan sa Aking Komunidad

IV. Kabahagi Ako sa Pag-unlad ng Aking Lalawigan at Rehiyon

A. Pagtutulungan sa Komunidad B. Kabuhayan sa Komunidad

Karapatan, Tungkulin at Pananagutan sa Sariling Lalawigan at Rehiyon

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

Napahahalagahan ang mga katangiang nagpapakilala sa sariling katangian at pagkakakilanlan

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

CONTENT B. Ang Aking Kwento

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

LEARNING COMPETENCIES mga malikhaing pamamaraan at iba pang likhang sining.

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

CONTENT B. Ang Kwento ng Aking Pamilya

C. Mga Alituntunin sa Pamilya

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

CONTENT III. Ang Aking Paaralan A. Pagkilala sa Aking Paaralan

CONTENT STANDARDS Ang mag-aaral ay..

PERFORMANCE STANDARDS Ang mag-aaral ay..

LEARNING COMPETENCIES Ang mag-aaral ay..

buong pagmamalaking nakapagpapahayag ng pagkilala at pagpapahalaga sa sariling paaralan

CONTENT C. Ako Bilang Magaaral

naipamamalas ang pag-unawa sa kahalagahan ng pisikal na kapaligiran na ginagalawan ng mga bata

B. Ako at ang Aking Paaralan

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

naipamamalas ang pagunawa sa kahalagahan ng kinabibilangang komunidad

malikhaing nakapagpapahayag/ nakapagsasalarawan ng kahalagahan ng kinabibilangang komunidad

B. Ang Mapa ng Aking Komunidad

K to 12 Curriculum Guide version as of January 2013 Araling Panlipunan

C. Mga Alituntunin sa Komunidad