Alarmi

Rio

Personazh

UNESCO: 2500 gjuht q rrezikohen

NE FAQEN 14

Karnavalet, ngjyra, fest e ritm samba

NE FAQEN 15

Gensemer, njeriu hije i Barak Obams

NE FAQEN 18

Drejtor Kryeredaktor

BESNIK URIM

MYFTARI BAJRAMI

Adresa e redaksis: Rr. Sami Frashri, Pallatet e Aviacionit, Nr. 4 Tel: 04 2 272 565 069 20 35 300 E-mail: info@gazeta-shqip.com

Viti IV - Nr. 48 (1059)

E shtun, 21 shkurt 2009

E prditshme e pavarur

mimi 50 lek, 1.5 euro

www.gazeta-shqip.com

Ngrin komisioni pr verifikimin e titujve t pronsis. Hesht kryetari i ngarkuar nga shefi i qeveris. Zv.kryetari Gjana: Nuk kam asnj koment

Tokat, Pollo thyen urdhrin e Berishs

Afati shkelet me t dyja kmbt. Reagon Vorpsi: Deri tani, asnj titull i rishikuar
Babylon

DITARI I RAKISE SE MANIT DHE DESHTIMEVE PER TA PIRE

VETON SURROI

asan Muostepa hyri n histori me dy shishe raki mani nga Boboshtica e Kors...
NE FAQEN 9

everia prballet me pengesn e radhs me pronart. Urdhri i Kryeministrit Berisha pr ngritjen e nj komisioni qeveritar t verifikimit t tokave sht "rrzuar posht", prpara se t hyj n zbatim. Zv/kryeministri Genc Pollo, n cilsin e kryetarit t ktij komisioni, dhe ministri i Bujqsis, Jemin Gjana, i cili mban edhe postin e nnkryetarit t komisionit qeveritar pr verifikimin e tokave, nuk kan dhn komente n lidhje me kt shtje. Zv/kryeministri Pollo ka preferuar t hesht...
NE FAQEN 5

Topi dekoron 14 antikomunist

Kultur Procesverbali i 10 gushtit 1988

Hatellari: Si e lidha diktatorin me litar

Edhe gjeneralt debatojn ashpr me prokurort

Grdeci, Delijorgji nuk firmos: Jam i pafajshm

NE FAQEN 6

Sot, suplementi bashk me Shqip

BIGBROTHER2,kushikn sonte: Zhuli apo Erjola?

residenti i Republiks, Bamir Topi, pas heshtjes pr ligjin e lustracionit, duke mos e hedhur firmn mbi dekret, ka zgjedhur nj form tjetr pr t nderuar antikomunistt. Dje, ai ka dekoruar me "Medaljen e Mirnjohjes" dhe "Pishtarit t Demokracis" 14 personalitete dhe institucione pr kontributin e veant n rrzimin e simboleve t komunizmit n Shqipri. Ky veprim i kreut t shtetit vjen pas debateve t shumta t zhvilluara ditt e fundit n qarqet e politiks, por edhe n shtresat e ish t persekutuarve, nj pjes e t cilve e ka akuzuar Presidentin si njeri i cili po mbronte komunistt. Vet kreu i shtetit nuk iu dha ndonj prgjigje konkrete ktyre zrave, por n ditn e rrzimit t simboleve komuniste, dje, ka vendosur t nderoj me titullin m t lart, protagonistt kryesore t rrzimit t bustit t diktatorit Hoxha. Ceremonia e nderimit sht zhvilluar n ambientet e Pallatit t Brigadave ku ishin t pranishm prfaqsues t trupit diplomatik n vendin ton, zvendsambasadori amerikan, Stiven Kristina, ambasadorja...
NE FAQET 2-3

Fjalt e fundit t Havzi Nels

rocesverbal, i mbajtur sot, m datn 10 gusht 1988, mbi ekze-kutimin e vendimit t dnimit me vdekje, me varje n litar t t dnuarit Havzi Nela. Pasi ju komunikua nga prokurori i rrethit se do t ekzekutohet vendimi, ju krkua t thoshte fjaln e fundit. I dnuari n fjaln e fundit tha: "I keq kam qen dhe kshtu po shkoj. T kqijat e mia i mora me vete. Krkoj q t afrmit e mi t trajtohen mir, t mos merren...
NE FAQEN 28

Fotot botohen pr her t par

Presidenti Topi, duke prshndetur Astrit Hatellarin, nj nga 14 personalitetet e dekoruar dje pr kontributin e muar n lvizjen demokratike

Drejtori i Burgjeve, Dibra: T dnuarit nuk duhet t mbeten analfabet

Ekzekutimet kufitare n vitin 1990

Hapen shkollat e para n burgje

Policia zbardh rrethanat e masakrimit t Avni Sinanit

Taksisti, si u vra n sy t gruas q e kishte ngacmuar

NE FAQEN 11 NE FAQEN 22

r her t par, n ekspozitn kushtuar viktimave t komunizmit, nga arkivi i Ministris s Brendshme jan nxjerr fotot e t rinjve t ekzekutuar n kufirin shqiptar m 1990. Foto t llahtarshme ekzekutimesh t atyre q u nxitn t braktisnin Shqiprin me ndryshimin e ligjit pr kalimet e paligjshme t kufirit. Bazuar n ligjin nr. 7380 t vitit 1990, ndryshuar nga Ramiz Alia, dnohej vetm me...

NE FAQEN 29

GAZETA GAZETA SHQIP SHQIP

P P P P E E EE R R R R R R R R E E E E K K K K L L LL A A A A M M M M A A A AK K K K O O O O N N N T T T A A A K K K T T T O O O N N N IIIN N N E E EN N N U U U M M M R R R A A A T: T: T: 0 0 6 6 9 92 2 0 0 05 5 5 0 0 04 4 4 2 2 2 0 0 0 FA F FA F A A X X X X0 0 0 0 4 4 4 42 22 2 2 2 7 7 7 2 2 25 5 5 6 6 6 7 7 7 0 0 0 0 6 6 6 6 9 9 9 92 2 2 2 0 0 0 05 5 5 5 0 0 0 0 44 4 4 55 5 5 88 8 8

marketing@gazeta-shqip.com marketing@gazeta-shqip.com

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

POLITIKE NGJARJE DITE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Kryeministri: Hanxhart e diktaturs vazhdojn t jen n pushtet

Berisha, i prekur nga vendimi i Kushtetueses

ERJON AJAZI

Krkesa

ezullimi i ligjit t Dosjeve nga Gjykata Kushtetuese vazhdon t mbetet nj peng i vjetr i Kryeministrit Berisha. N ditn e rrzimit t bustit t diktatorit Enver Hoxha, Kryeministri Berisha nuk ka ln pa prmendur tentativat e tij pr ligjin e lustracionit, i cili u rrzua posht nga vendimi i Gjykats Kushtetuese. Ata q shrbyen si hanxhar t diktaturs kan urdhruar varje dhe vrasje, jan ende n segmente t caktuara t pushtetit, u shpreh Berisha. N kt drejtim, Kryeministri shprehu keqardhjen pr vendimin e Gjykats Kushtetuese pr pezullimin e ligjit t lustracionit, duke theksuar se ky vendim u mor nga nj grup personash n konflikt t plot interesi. Por Kryeministri tha se qeveria mbetet e vendosur n kt proces. Ky proces sht i pandalshm dhe sht i parikthyeshm, ai do t ec gjithnj brenda rregullave t shtetit ligjor, u shpreh ai. Sipas shefit t ekzekutivit, qeveria do t vazhdoj betejn me durim dhe vendosmri, pr tu ndar nj her e mir nga kapitulli m tragjik n historin ton kombtare, krimet e komunizmit. Kryeministri ishte dje n mesdit i pranishm n eljen e ekspozits n kujtim dhe nderim t viktimave t shkaktuara nga diktatura komuniste n Shqipri, e organizuar n Muzeun Historik Kombtar. N kt ekspozit ishte edhe Kryetarja e Kuvendit, Jozefina Topalli. Ekspozita, nj nism e Ministris s Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve, solli dokumente dhe foto tronditse q dshmojn prndjekjet, gjyqet e manipuluara, ekzekutimet barbare dhe vuajtjet e pafundme t ish t burgosurve dhe t t prndjekurve politik. Dokumentet historike dhe materialet filmike jan hulumtuar dhe nxjerr nga fondi arkivor i Muzeut Historik Kombtar, Galeris Kombtare t Arteve, Arkivit Qendror t Filmit, Komitetit t Kulteve, Institutit t Historis, Institutit t ish t Prndjekurve Politik, Arkivit t Shtetit, Agjencis Telegrafike Shqiptare, Arkivit t Ministris s Brendshme dhe Arkivit t RTSHs. Sot, srish ata t cilt dmshprblyen autort e krimeve monstruoze kundr njerzimit, ata q firmosn ekzekutimin pa gjyq t dhjetra e qindra intelektualve shqiptar, ata q firmosn dbimin dhe internimin e dhjetra e mijra shqiptarve dhe q u ndshkuan n mnyr simbolike nga ligji i dnimit t krimeve kundr njerzimit, u dmshprblyen pr ato pak vite q bn, po nga ata t cilt shrbyen si hanxhar t krimeve kundr njerzimit, u dmshprblyen nga Partia Socialiste, e cila n dmin m t madh t saj, n dmin m t madh t paqes sociale t vendit, nuk merr prsipr t krkoj t falur dhe t distancohet nga kjo e shkuar tmerrsisht e rnd dhe e hidhur pr kombin dhe vendin, u shpreh Berisha, duke vazhduar n kt mnyr t nxjerr vrerin e tij ndaj nj pjese t antarve t Gjykats Kushtetuese. Un e di se tek ju dhe te mbar shqiptart ka krijuar nj breng t thell fakti i pezullimit t ligjit t lustracionit, nga nj grup personash n konflikt t plot interesi, subjekt parsor i veprimit t ligjit. Por srish, duke mbetur t vendosur n kt proces, krkoj dhe ju ftoj t kini mirkuptim. Ky proces sht i pandalshm, sht i parikthyeshm.

20 shkurti 1991 t bhet fest zyrtare

endra Shqiptare pr Rehabilitimin e Traums dhe t Torturs krkon shpalljen e dats 20 shkurt 1991 si fest zyrtare kombtare: Dita e Rrzimit t Simboleve Komuniste dhe e Nderimit t Viktimave t Regjimit Komunist dhe dekorimin e protagonistve t asaj dite. Nj krkes t till, n emr edhe t 108 ish- protestuesve t 20 shkurtit t vitit 1991, kreu i QSHRVTT-s, Sajmir Maloku, ua ka drguar n zyr 107 personaliteteve m t rndsishme t vendit, afro 40 partive politike, institucioneve shtetrore, shoqatave, komuniteteve fetare, sindikatave, OJQ-ve, organizatave etj. Data 20 shkurt 1991 sht dita m e shnuar historike e shekullit t kaluar t popullit shqiptar. Kjo dit shnoi prmbysjen e sistemit komunist, vendosjen e demokracis dhe t fes n vendin ton. Ajo duhet t jet festa zyrtare kombtare m e madhe e demokracis, sepse protagonist ishte i gjith populli.

Reagimi i nnkryetarit t Kuvendit

Ceka: E dinim q Kushtetuesja do ta pezullonte ligjin

azhoranca pranon faktin se e dinte q m par se do t humbiste betejn me Gjykatn Kushtetuese pr ligjin e Dosjeve. Nnkryetari i Parlamentit, Neritan Ceka, pranon se diheshin q m prpara arsyet q Kushtetuesja do ta pezullonte ligjin e lustracionit. Ne e dinim q n votimin ton ka probleme t karakterit juridik dhe sht prekur Kushtetuta, jan prekur parimet universale kushtetuese, jo ata q vetm fiksohen n Kushtetutn ton. Precedenti sht pjes e praktiks ligjore dhe kjo sht baza n t ciln ne kemi kaluar ligjin, thot kreu i PAD-s, Neritan Ceka. Sipas nnkryetarit t Kuvendit, Parlamenti duhet t filtrohet prpara zgjedhjeve t 28 qershorit, por shanset pr t mbyllur kt ligj duken t zbehta. Mir do t ishte q gjith kjo procedur t mbaronte prpara zgjedhjeve n mnyr q t mos kemi prsri n Parlamentin e ardhshm historin e agjentve t Sigurimit dhe historit e pseudonimeve, sqaroi Ceka.

Personazh

Flet Astrit Hatellari, njeriu q lidhi diktatorin me litar m 20 shkurt 1991

Njeriu q rrzoi bustin e Enverit: Dekorata, i pari prfitim n 18 vjet

EVA GJURA

strit Hatellari nuk sht m ai djali i ri 32-vjear, i cili para 18 vjetsh hipi i pari mbi bustin e diktatorit Enver Hoxha, duke hedhur mbi duart e bronzit t ftoht, litarin pr t shembur bustin e diktatorit, bashk me t cilin do t shembej edhe regjimi m i egr komunist. Tashm Astriti sht nj burr 50 vje, megjithse pamja fizike e tij tregon pr m pak. E gjej Astritin mes miqsh, t veshur me kostum, si rrall ndonjher, pr t cilin thot se ishte i detyruar ta vishte, pasi n ceremonin e organizuar nga Presidenti i Republiks, Bamir Topi, u nderua me medaljen Pishtari i Demokracis, duhej t ishte patjetr i veshur ashtu. Duke rrufitur kafen, Astritin e detyroj t kthehet prapa n koh, 18 vite m par, pr t na treguar at moment t cilin ne sot e komentojm shum, por komenti m i plot vjen prej vet atij q e ka prjetuar at ast. Astriti na tregon sesi u gjend n sheshin Sknderbej, si hipi mbi bustin e diktatorit Hoxha, akthi i prjetuar se vdekja dhe liria i ndante vetm nj fill i holl, guximi. Por tashm, pas 18 vjetsh, ai i shikon gjrat ndryshe dhe tregon se i vetmi prfitim sht dekorata e Presidentit Topi. Shum pak gjra jan realizuar nga ata q krkuan 18 vjet m par, por duke mos dashur t bhet pesimist, pasi natyra e tij nuk ia lejon nj gj t till, Astriti thot se duhet t punojm shum m shum pr t realizuar at ndrr t madhe, q ai bashk

Astrit Hatellari me Presidentin Topi

me qindra e mijra kryeqytetas zgjuan m 20 shkurt t 1991. Kush sht Astrit Hatellari dhe si u gjende n krye t turms n sheshin Sknderbej? Jam nj djal Tirane, me origjin nga Skrapari, jetoj n kt qytet ku mora edhe kulturn e par. Ashtu si do njeri i brezit tim, kam jetuar periudhn e sistemit komunist, t ciln e prjetuam bashk me miqt e shokt. N at koh, dikush ndihej mir, dikush keq, dikush prfitonte nga fatkeqsia e tjetrit. Nse do t prdorja nj shprehje t thjesht, do t thosha se ne ishim pjes e nj tavoline, e cila mban katr vet dhe n t ishte i miri, i keqi, i ndershmi dhe i poshtri. Aty fillova t msoja gjrat e jets, fillova t kuptoj, far sht shteti, far sht ligji. Gjat gjith kohs kam par dhe ndjer vuajtjet e t tjerve, e atyre q per-

sekutoheshin dhe dnoheshin, megjithse un vet nuk kam qen i persekutuar. Por duke par vuajtjet e miqve dhe shokve t mi, dalngadal u brumosa me iden kundr atij regjimi. Dhe kur erdhn vitet 90 dhe u ndie era e ndryshimit, un dhe shokt e mi ishin ndr t part q u ngritm dhe iu bashkuam Partis Demokratike, duke u munduar t jepnin kontributin ton. M 20 shkurt t vitit 1991, bashk me disa shok t mi, kemi zbritur nga Qyteti Studenti pr t rrzuar bustin e diktatorit Enver Hoxha. U ngjita mbi bust, pasi isha m i ri dhe paksa m i shkatht, pasi n at moment t gjith donin t hipnin mbi t dhe ta rrzonin, sepse nuk isha vetm un q doja ta rrzoja at diktator, por ishte nj popull i tr. Mund t na e prshkruani m konkretisht at moment

si ndodhi? Do t duket e uditshme, por duhet ta pranojm, n at moment n shesh kishte shum njerz t t gjitha shtresave, t cilt qanin. Aty qante spiuni, ai q ishte futur n burg, ai q ishte persekutuar, ishte nj situat e cila nuk besoj se do t kthehet m dhe me plot goj mund t them se ishte madhshtore. Pak para momentit t rrzimit, i jemi afruar bustit, t cilit i vinim rreth e rrotull, duke par sesi mund ta rrzonim. Kemi qen gati 50 a m shum t rinj, t cilt po prpiqeshim t shtynim me supe ndrkoh q pjesa tjetr e turms mundohej t largonte polict prej nesh. Por duke qen se ishte e pamundur ta rrzonim me t shtyra, pasi kishim frik se mos vriste edhe njerz t tjer, dy miqt e mi, Agron Spaho dhe i vllai, kan ndalur nj makin ku i morm nj kavo dhe

nj litar. M pas, m kan ndihmuar t hip mbi bust q ta lidhja, mbaj mend q kam hipur n bust dhe qndroja te duart, pasi m lart nuk mund t hipja. Pr pak minuta u mundova ti hidhja litarin n kok t br si lak, por busti ishte i madh, lvizte dhe nj gj t till nuk arrita ta bj dot. Ndaj kam lidhur litarin te gishtat e bustit, t cilin m pas e kan trhequr dhe i kan vn kavon n kok. N at moment m sht afruar nj polic me pistolet n dor, t cilin e ka larguar turma dhe fal atyre q ishin n shesh, shptova nga vdekja n at ast. Por n do ndrtes t sheshit shikoje snajper dhe njerz me arm, aty kam ndier nj ftohje n trup dhe kam menduar se vdekjen e kisha shum pran, por pr fat nuk ndodhi ashtu. Si u prjetua ai moment nga ju dhe nga turma? Pr veten nuk di se far t them, pasi gjithka ndodhi shum shpejt. Di q kam par njerz t prlotur, njerz t cilt dukeshin sikur kishin rilindur. Sot, pas 18 vjetsh, a mendoni se sht rrezuar vrtet komunizmi n Shqipri? Jo, aty, m 20 shkurt, u rrzuan thjesht simbolet, pasi komunistt sot jan kudo n postet e larta shtetrore. Nga kjo ngjarje ata q luajtn aktort nuk fituan ndonj gj, ktu fituan njerz t tjer dhe jeta kshtu e paska. Por mua m vjen keq pr ata t cilt vrtet kan vuajtur, kan qen n internime dhe jan vrar, ata ende nuk kan prfituar asgj, nuk kan gjetur prehje.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

POLITIKE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Kreu i shtetit dekoron 14 personalitete pr kontributin e muar n lvizjen demokratike

Pas heshtjes pr lustracionin, Topi dekoron antikomunistt

EVA GJURA

residenti i Republiks, Bamir Topi, pas heshtjes pr ligjin e lustracionit, duke mos e hedhur firmn mbi dekret, ka zgjedhur nj form tjetr pr t nderuar antikomunistt. Dje, ai ka dekoruar me Medaljen e Mirnjohjes dhe Pishtarit t Demokracis 14 personalitete dhe institucione pr kontributin e veant n rrzimin e simboleve t komunizmit n Shqipri. Ky veprim i kreut t shtetit vjen pas debateve t shumta t zhvilluara ditt e fundit n qarqet e politiks, por edhe n shtresat e ish t persekutuarve, nj pjes e t cilve e ka akuzuar Presidentin si njeri i cili po mbronte komunistt. Vet kreu i shtetit nuk iu dha ndonj prgjigje konkrete ktyre zrave, por n ditn e rrzimit t simboleve komuniste, dje, ka vendosur t nderoj me titullin m t lart, protagonistt kryesore t rrzimit t bustit t diktatorit Hoxha. Ceremonia e nderimit sht zhvilluar n ambientet e Pallatit t Brigadave ku ishin t pranishm prfaqsues t trupit diplomatik n vendin ton, zvendsambasadori amerikan, Stiven Kristina, ambasadorja franceze, Mariz Davje, ambasadori gjerman, Bernd Borhard, ambasadori danez, Karsten Ankjer Jensen, shefi i Departamentit Ligjor t Prezencs s OSBE-s, Frank Dalton, prfaqsues nga Kshilli i Evrops, drejtues t komuniteteve fetare, t shoqatave t t persekutuarve dhe t dnuarve politik, familjar t personaliteteve t de-

koruara. Pas ekzekutimit t himnit kombtar dhe leximit t dekreteve nga sekretari i prgjithshm i Presidentit, Aleksandr Flloko, Presidenti Topi i dorzoi sindikatave t pavarura t Shqipris Medaljen e Art t Shqiponjs me motivacionin: Pr kontribut t muar n lvizjen demokratike dhe veanrisht, n protestn e qytetarve t Tirans t 20 shkurtit 1991 pr prmbysjen e simboleve komuniste, si moment i rndsishm n ndryshimet progresive n vend. Me Medaljen e Mirnjohjes, kryetari i shtetit dekoroi Qendrn Shqiptare pr Rehabilitimin e Viktimave t Traums dhe t Torturs me motivacionin: Pr kontribut t vyer n rehabilitimin e ish t prndjekurve politik t mbijetuar nga traumat dhe torturat e regjimit komunist, t pjesmarrsve n protestn e 20 shkurtit 1991 dhe mijra refugjat kosovar gjat krizs humanitare t Kosovs. Ndrkoh q me motivacionin: Pr kurajn dhe

guximin qytetar t treguar, si pjestar aktiv i protests s popullit t Tirans, t 20 shkurtit 1991, pr prmbysjen e simboleve komuniste, si moment i rndsishm n lvizjen demokratike, Presidenti Topi i akordoi Saimir Malokut Medaljen e Art t Shqiponjs. N kt ceremoni dekorimi, Presidenti nderoi me medaljen Pishtar i Demokracis znj. Hygete Borova, Lida Bezhani, Liliana Llapaj, Lindita Hamiti, Astrit Hatellari, Sanije Vojka, Albert Risilia, si dheVera Rada me motivacionin: Pr kurajn dhe guximin qytetar t treguar n rrzimin e simboleve komuniste m 20 shkurt 1991 dhe n fitoren e demokracis n Shqipri. Me Medaljen e Mirnjohjes u dekoruan nga Presidenti Topi edhe zotrinjt Ardian Heta, Xhovalin okani dhe Hajredin Fratari me motivacionin: Pr kontributin e dhn n rrzimin e simboleve komuniste m 20 shkurt 1991 dhe n fitoren e demokracis n Shqipri.

Protagonisti

Flasin grat protestuese t 20 shkurtit 1991

Saimir Maloku: Ne realizuam idealin e t gjith shqiptarve

nder t t gjith personave t dekoruar ka prshndetur Saimir Maloku. Duke iu drejtuar Presidentit t Republiks dhe t gjith t pranishmve n ceremonin e dekorimit, ai sht shprehur se ndihej i nderuar pr vlersimin e br nga kreu i shtetit. Ai ka theksuar se kjo gj po ndodh n t njjtn or kur 18 vjet m par, ne, un dhe kta protagonist ktu, i bm thirrje popullit protestues te Radiotelevizioni q t marshonim drejt sheshit Sknderbej, n mnyr q t rrzonim monumentin e diktatorit komunist. Ne shptuam nj gjakderdhje t mundshme q mund t ndodhte at dit kur turma protestuese insistonte t shkonte te blloku qeveritar. M tej, ai ka theksuar se ne realizuam idealin q i kishim vn vetes ton, rrzimin e simboleve komuniste, t cilin e realizuam me sukses. Duke na dekoruar ne, Presidenti i Republiks ka dekoruar popullin demokrat t Tirans, shtresat e t prndjekurve politik, sepse shumica e ktyre protagonistve jan t prndjekur politik. Saimir Maloku shtoi se dua t falnderoj n emr t pjesmarrsve, t protagonistve, edhe 40 shoqata, institucione, komunitete fetare, gjithashtu dhe 210 personalitete t rndsishme dhe ish-protestues, t cilt propozuan dekorimin ton.

Liljana Llapaj: Komunizmin nuk e kemi shembur ende

protestat demokratike t 91 dhe konkretisht n rr zimin e simboleve t komunizmit, kan qen edhe gra. Shum prej tyre kan marr mbi kurriz nisma pr t cilat burrat stepeshin pr nj moment. Por guximi dhe vendosmria e tyre sht shprblyer dje nga Presidenti Topi, i cili nga 14 dekorata, 6 prej tyre kan qen pr zonjat. Prshkrimi i asaj dite nga kto zonja sht real, gjat kohs q ato tregojn t duket sikur prjeton dhe ti at ankth, presion, frik por dhe shpres se e nesrmja do t jet m mir. Liljana Llapaj, njra nga grat e cila ka qen n krye t turms, e kujton si sot at dit. Ajo kujton se drejt sheshit Sknderbej sht drejtuar pas thirrjes s br nga aktorja e njohur Rajmonda Bulku. Por ajo kujton se turma fillimisht sht ndaluar nga forcat e policis dhe ushtris pran Liceut Artistik, t cilat me makinat e zjarrfiksve, duke hedhur uj mbi turmn, e ndalonin at q t ecte prpara. Burrat, thot Liljana, u sprapsn paksa dhe ishin grat q doln n rreshtin e par duke menduar se policia nuk do t vepronte mbi grat. Por, thot zonja, ndodhi krejt e kundrta, ata nuk pyetn q ne ishim gra dhe nna, po lshuan

ujin me presion nga makinat e zjarrfikseve. Presioni i ujit, kujton Liljana, me hodhi rreth 20 metra tutje dhe kjo shkaktoi nj irritim n turm, t cilt kujtuan se pati ndonj viktim. Ather policia nuk ka mundur t frenoj turmn, e cila shprtheu gardhin e policis drejt qendrs s kryeqytetit. M pas ajo kujton skenn e rrzimit t bustit Hoxha. Rreth tij ndodheshin forca t shumta t policis dhe ushtris, t cilt kishin dhe qen me vete. Ajo q na ka stepur t gjithve pr nj ast, thot Liljana, ka qen fluturimi i nj helikopteri mbi kokat tona, kur t gjith menduam se tani do t na qllonin nga ajri, gj e cila nuk ndodhi. Ajo thekson se ishte n shesh pr nj qllim t prbashkt, fitimin e liris s humbur. E pyetur sot pas 18 vjetsh sa mendonte se qllimi i atyre protestuesve ishte realizuar, ajo prgjigjet se kur busti u rrzua, menduam t gjith se u shemb. Por n fakt nuk kemi shembur ende asgj. Jemi shum larg asaj q un ideoja. Kan kaluar 18 vjet nga ai 20 shkurt, por m duket se do t duhen dhe 18 vjet t tjera q t paktn t nis t realizohen ato ndrra. Eva Gjura

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

EKONOMI

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Banort e zons lajmrojn pr fadroma t paidentifikuara q kan zgjeruar shtegun drejt plazhit

Intervista

Rrug pirate drejt gjirit t Gjipes

jiri i Gjipes, mes Dhrmiut dhe Jalit, sht nj zon e pabanuar, n fund t kanionit t Gjipes dhe konsiderohet gjersisht si nj plazh idilik. N dokumentet e Projektit pr Menaxhimin e Integruar t Bregdetit, zona e titulluar Kanioni i Gjipes prshkruhet si nj karakteristik unike gjeograke. Por drejt atij plazhi t largt dhe t pabanuar, s fundmi ka lluar t hapet nj rrug. Sipas vendsve, fadroma t paidentifikuara po zgjerojn

Flet kryetari i Panelit t Inspektimit t BB-s

sht parashikuar nj rrug dhe komuniteti ka mbledhur fonde pr asfaltimin e rrugs s vjetr me kalldrm, pr tu nancuar edhe nga projekti! Kjo ide q sht pran zbatimit kundrshtohet me forc nga shumica e pjesmarrsve - n nj kanion t till bulevard nuk shkon!, thuhet m tutje n dokument. Megjithat, rruga po hapet dhe askush n Vuno nuk e di se kush po i nancon punimet. Gj. Erebara

nj shteg t lasht kmbsorsh deri te plazhi. Gjat takimeve me komunitetin e zons, punonjsit e projektit

kan pasur debat nse drejt ktij gjiri duhet t hapet nj rrug e asfaltuar apo duhet t mjaftohet me riparimin e rrugs s kalldrmit. Ndrtimi do t ishte i rrezikshm, jo vetm pse prek vlera t rndsishme natyrore, por edhe pse rreziku i erozionit do t ishte i lart. sht nj shans shum i mir pr ta kombinuar prvojn edhe me ecje dhe n fund n plazh me kafe e restorante, thuhet n nj nga dokumentet e projektit. Prgjat kataraktit

Kiene: Akuzat pr korrupsion? As i mohojm, as i konrmojm

Shoqata e eksportuesve t veshjeve dhe kpucve paraqet nj list t gjat krkesash

Kriza, prodhuesit e veshjeve negociojn me qeverin

GJERGJ EREBARA

riza nanciare ndrkombtare shtyu dje nj shoqat q prfaqson industrin e veshjeve dhe kpucve t nis nj list t gjat me krkesa pr reduktime taksash n drejtim t qeveris. Lista e krkesave prfshin edhe prgjysmimin e tarifave t sigurimeve shoqrore, heqjen pr nj periudh pesvjeare t tatim-timit, faljen e gjobave dhe kamatvonesave, etj. Shoqata i konsideron kto propozime si masa pr mbijetes. Industria e prpunimit aktiv ose faeson, si njihet n gjuh joformale, sht prgjegjse pr pjesn m t madhe t eksporteve. Gjat vitit 2008, kjo industri realizoi 390 milion euro eksporte, me nj rritje prej 3.6% n krahasim me vitin 2008. Por kjo industri q punson rreth 20 mij vet me orar t plot dhe disa mijra t tjer me orar t pjesshm, shqetsohet se kriza botrore do t sjell edhe rnien e krkess nga Italia e Greqia. Fasonistt thon se situata e tyre sht prkeqsuar pr shkak t vendosjes s sistemit t pagave referenc, sistem q ka shtuar s teprmi koston e puns. Shpenzimet tona jan n masn 65-70 pr qind t lidhura me krahun e puns, u shpreh kreu i shoqats, Edmond Rusmali. Nse kostoja e puns rritet, kjo industri rrezikon t dal jasht tregu. Gjat viteve t fundit, eksportuesit shqiptar t ksaj fushe jan prballur me konkurrenc t ashpr nga Kina, Rumania e Bullgaria, vende q kan kosto pune edhe m t ult sesa Shqipria. Ata kan paguar edhe koston e lart t lekut, monedh q u forcua vazhdimisht nga viti 2001 deri n 2007, ndrkoh q konkurrentt i kan dobsuar monedhat e tyre. Situata n konkurrenc sht prmirsuar ndjeshm gjat dy viteve t fundit pr shkak t tarifave doganore q Bashkimi Evropian ka vendosur pr mallrat kinez, por megjithat normat e fitimit t industris jan shum t ulta dhe rnia e krkess shikohet me frik nga siprmarrsit fasonist. Krkesat e fasonistve iu dorzuan prfaqsuesve t qeveris dje n nj takim t posam. Prfaqsuesit e qeveris nuk i komentuan ato. Krkesat jan hedhur disa her gjat viteve t fundit pr diskutim, por nuk jan marr parasysh. Qeveria ka ulur disa her normat e sigurimeve shoqrore, por vendosja e pagave referuese si dhe rritja e pags minimale ligjore ka shtuar ngarkesn reale skale mbi kt industri.

Takimi i djeshm mes prodhuesve t veshjeve dhe qeveris

Fasonistt ankohen gjithashtu se udhzimet dhe rregulloret e administrats tatimore ndryshohen dhe nuk publikohen, gj q i vendos ato n mshir t tatimorve. N faqen e zyrtare t DPT ligjet dalin me vones, qarkoret nuk dalin fare dhe VKM-

t nuk gjendjen. Nga ana tjetr, duke qen t paqarta dhe kontradiktore, rrisin abuzimin e administrats skale dhe krijojn kosto administrative shtes, - deklaroi Shoqata e Fasonistve. Pak jav m par, Shoqata e Ndrtuesve njoftoi se n tregun

e banesave sht krijuar nj stok prej 4 mij apartamentesh t pashitura dhe se shum kompani t ksaj industrie, mund t mos e kaprcejn krizn. Shqetsime ka edhe industria minerare, s cils i kan rn ndjeshm mimet.

Hapen ofertat

Financimi

Celulari i katrt, n dor t kompanive shqiptare D

y kompani jan zyrtarisht n gar pr t marr licencn e operatorit t katrt celular n Shqipri. Tenderi i zhvilluar dje nxori n drit kompanit e interesuara, t cilat ofruan nj mim deri n 7.5 milion euro. Nj prej tyre ishte UNIVERS PG kompani shqiptare me partnere kompanin afrikane TELMAR, e cila ofroi 5 milion euro, ndrsa kompania e dyt ishte Post Telekomunikacioni i Kosovs me partnere ACI. Kjo kompani ofroi 7 milion e 200 mij euro. Komisioni i shqyrtimit t ofertave ka br vetm leximin e dokumentacionit. N kt mnyr, sido q t dal rezultati, pr her t par nj kompani shqiptare do t ket shansin t jet pronarja e nj kompanie celulare, kur tre t tjerat jan turke (Eagle Mobile), gjermane (AMC) dhe angleze (Vodafone). Vendimi pr tuesin do t merret pas shqyrtimit t ofertave prkatse. Sipas drejtorit t Autoritetit t Komunikimit Elektronik dhe Postar, kompania tuese e tenderit pr t qen operatori i katrt celular n vend duhet t jet nj kompani me prvoj t gjat n fushn e telekomunikacionit, duhet t ofroj mbulim gjeograk t gjer dhe duhet t ofroj tarifa komunikimi m t ulta se operatort ekzistues n treg. a.k.

Qeveria krkon ndihmn e donatorve pr SME-t Q

everia krkon m shum fonde nga donatort n mnyr q t rris nivelin e investimeve pr disa sektor prioritar, si jan Ndrmarrjet e Vogla dhe t Mesme-SME. Takimi i radhs, i zhvilluar dje nga Ministria e Ekonomis dhe Bashkpunimi Italian pr Zhvillimin, mblodhi n nj tryez donatort m t mdhenj q ushtrojn aktivitet n Shqipris, si USAID, BB, BERZH, KE, etj. I pranishm n takim, zvendsministri Eno Bozdo, trhoqi vmendjen pr rritje t investimeve ndaj SME-ve, zhvillimi i t cilave jep kontribut n ecurin ekonomike t vendit, duke qen se 90 pr qind e biznesit prbhet nga kjo kategori. Fondet e donatorve pr sektor t ndryshm po reduktohen gradualisht do vit, n nj koh q kriza ekonomike krkon nj vmendje m t madhe ndaj SME-ve. Duke prmendur rolin e Bashkpunimit Italian pr Zhvillim, projekti i t cilit synon rritjen e kreditimit pr biznesin me fond rreth 30 milion euro, zvendsministri tha se, ne e ndjejm t nevojshm ndihmn dhe suportin tuaj, veanrisht pr nancimin e projekteve q nxitin inovacionin dhe transferimin e teknologjive pr SME-t. S shpejti, edhe USAID do t paraqes nj projekt 5-vjear pr SME-t. a.k.

anka Botrore ka pranuar se ka br shum gabime n projektin e Jalit n Shqipri. Presidenti i Banks Botrore dhe sta i tij m i lart than se ishte e tmerrshme q kishin ndodhur gjra t tilla. Majlinda Zeqiri bisedoi me kryetarin e Panelit t Inspektimit t BB, zotin Werner Kiene, dhe llimisht i krkoi shpjegim m t qart pr gabimet e banks. Kto ishin gabime n futjen e detajeve t projektit n nj korniz t qart, me fjal t tjera, q t gjith ta kuptojn se cilat ishin detyrimet e Banks Botrore dhe far mund t ishte rn dakord me qeverin pr t siguruar prparim t knaqshm ose inicim t projektit. N kt rast t veant kishte shqetsim se kur sapo t ishte br planikimi i toks q duhej kryer prgjat bregdetit jugor, do t mund t kishte edhe disa shembje t bra nga qeveria. Banka ka politika shum t posame pr t udhzuar kto lloj t t ashtuquajturave zhvendosje t pavullnetshme, ose me fjal t tjera kur njerzit duhet t largohen nga toka, ose ta japin at ose pronn me qllim t krijimit t hapsirs pr nevojat e infrastrukturs publike ose pr qllime t tjera. E dini se qeveria shqiptare i krkoi Banks Botrore ndihm pr kt projekt t veant. A i mbetet faji vetm Banks Botrore apo edhe qeveria shqiptare do t duhej t kishte prcjell me kujdes kt projekt? M lejoni q ta bj t qart se cili sht roli i Panelit t Inspektimit. Ky panel sht nj mekanizm q raporton drejtprdrejt te Bordi dhe jo te menaxheri ose te presidenti i banks, pra vetm te bordi, pr t hetuar nse Banka Botrore ka ndjekur politikat dhe procedurat e veta. Sipas prcaktimit, ne nuk hetojm huamarrsin, n kt rast qeverin e Shqipris ose ndonj institucion tjetr. Pra thjesht, ne shikojm nse banka ka ndjekur politikat dhe procedurat e veta. Mund tju siguroj se banka ka politika shum t qarta dhe n syt e shum njerzve, e ktu pajtohem edhe un, politika dhe procedura shum t mira. N kt kontekst, e gjith qasja jon prqendrohet te banka. Ne nuk jemi n gjendje t themi, prmes hetimeve tona, se kush tjetr mund t ishte prfshir. Pr ne ishte me rndsi t tregojm pr kto gabime t llimit dhe faktin q gabimet duke mos pasur do gj gati, nuk u rregulluan. Dhe pastaj kur kto shembje u bn, banka nuk e informoi bordin e saj pr seriozitetin e nj situate q nuk duhej t ndodhte brenda nj projekti t nancuar nga banka. E kuptoj se ju po thoni se po hetoni vet Bankn Botrore. Por, ka nj koordinator apo Njsi t Projektit. A ka nj hetim q po zhvillohet pr t? Ne nuk e kemi hetuar zotin Malltezi. Na sht dashur t vendosim dhe e kemi br kt, se Njsia e Projektit ose Njsia pr Zbatimin e Projektit i ka informuar autoritetet n sistemin shqiptar se po bhen punime prgjat bregdetit jugor n kt rajon t posam t Jalit dhe se kjo u identikua prmes fotograve satelitore t nancuara nga banka. shtja me t ciln na u desh t merreshim ishte se sapo llon shfrytzimi i burimeve t banks, duhej t zbatoheshin paketat e posame t politikave t banks, politika t zhvendosjes s pavullnetshme. Kjo ndodh normalisht. Krejt ajo q ne nxorm nga hetimet tona ishte q i gjith ky projekt po krijonte resurset q nancoheshin nga banka dhe se kto resurse kishin funksione t nxitjes q kto shembje t kryheshin. N projekte t ktij lloji, huamarrsi n Afrik, n Evrop apo kudo qoft, pajtohet t ndjek rregullat e Banks Botrore. Doni t thoni se ky sht faji i njsis? Duhet t kishte pasur pikpamje m t qart se burimet e banks nuk mund t prdoren pr t nisur shembje pa u kuptuar qart se heqja e pronsis s toks dhe shtpive duhet br n baz t politikave t banks. Pra, ne mendojm se projekti nuk ishte aq i kujdesshm n lidhje me prdorimin e burimeve, por deri ktu mund t shkoj hetimi yn. Si ka mundsi q Banka Botrore t bj gabime kaq t mdha si i quani ju n raport? Pati nj prgjigje me t vrtet serioze, t ciln mund ta keni par ose do ta shihni n faqen ton t internetit brenda 24 orsh, ku theksohet se shum gjra u bn gabim; pati edhe nj takim po aq serioz t martn t bordit, ku presidenti i Banks Botrore dhe sta i tij m i lart than se ishte e tmerrshme q kishin ndodhur gjra t tilla. Mund ta prmbledhsh thjesht si prishje totale e komunikimit brenda hierarkive t prfshira n t. Kishte njerz q mendonin se kishin marrveshje dhe kto jan gjra shum serioze. Kur ke marrveshje me nj qeveri sovrane duhet t sigurohesh q e ke kt marrveshje. Pastaj kishte nj qndrim ku nuk pranohej se ekzistonte nj problem, un e quaj qndrim i t pagabueshmit, njerzit nuk donin tu tregonin shefave t tyre s tyre kemi nj problem dhe na duhet ta zgjidhim. Pra, banka merr prgjegjsi t plot pr kto probleme, kjo nuk u menaxhua n mnyr korrekte dhe tani sigurisht po bhet hetim pr t par se kush shtyu k! N shtyp ka pasur akuza dhe prmendet fjala korrupsion? E gjett ju kt? M lejoni tju shpjegoj se pse ne morm hapin e pazakont dhe raportuam n lidhje me akuzat pr korrupsion n Shqipri edhe pa pasur nj mandat pr ti hetuar kto. Pas shembjeve, pati nj mision t ashtuquajtur faktmbledhs me staf t banks, q shkoi n Shqipri dhe i takon nj misioni t till q ti raportoj shefave t vet se far ndodhi. Asnj nga kto probleme q papritur i doln Banks Botrore, q satelitt e saj u prdorn pr t prcaktuar ku do t ndodhnin shembjet, nuk ishin pjes e raportit. Ndrsa n Shqipri, n at koh kur ndodhn kto shembje, dhe e raportojm kt fakt n raportin ton, pati shum diskutime n Parlament, n gazeta, pati akuza pr korrupsion. Normalisht kjo nxit nj proces n bank pr t qen tepr e kujdesshme. Asnj nga kto nuk u njoftua, nuk u ndrmor asnj veprim q ti prgjigjej ksaj. Tani ne e dim se informacioni q ne nxorm nga burime t ndryshme n at koh, po prdoret tani n Shqipri politikisht nga parti t ndryshme. M duhet t theksoj se ne kemi nj mandat t qart pr t hetuar bankn dhe jo huamarrsin dhe ne nuk bm hetim pr t. Ne nuk gjykojm dhe nuk mund t gjykojm pr korrupsionin n Shqipri dhe nuk e konrmojm as nuk e mohojm at. Si sht e mundur q Banka Botrore e vazhdoi kt projekt ather? Kjo sht tani n t ashtuquajturin plan veprimi. Banka propozon pr t mos e vazhduar at element kritik, pra planikimin i cili prsri mund t oj n raste kur qeveria mund t mendoj se duhet t ndrhyj pr prishjen n nj zon ku ka plane pr projekte t Banks Botrore. Ka dy apo tre komponent shtes t cilt mund t vazhdojn pasi nuk jan prekur nga ky konfuzion n lidhje me at se si t izolohen nga kto shembje t dhimbshme. *Marr me shkurtime nga BBC n Shqip

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

POLITIKE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Tokat, Pollo dhe Gjana thyejn urdhrin e Berishs

Ngrin komisioni pr verifikimin e titujve t pronsis
ERJON AJAZI

everia prballet me pengesn e radhs me pronart. Urdhri i Kryeministrit Berisha pr ngritjen e nj komisioni qeveritar t verifikimit t tokave sht rrzuar posht, prpara se t hyj n zbatim. Zv/ kryeministri Genc Pollo, n cilsin e kryetarit t ktij komisioni, dhe ministri i Bujqsis, Jemin Gjana, i cili mban edhe postin e nnkryetarit t komisionit qeveritar pr verifikimin e tokave, nuk kan dhn komente n lidhje me kt shtje. Zv/kryeministri Pollo ka preferuar t hesht, ndrsa ministri Gjana sht shprehur se nuk kam koment pr kt shtje. Prapaskenat e ksaj qetsie qeveritare mbajn t fshehur ngrirjen e ktij komisioni, edhe pse ngritja e tij u deklarua me buj nga Kryeministri Berisha n nj nga mbledhjet e qeveris n muajin shtator t vitit 2008. N shtator t vitit t kaluar, Kryeministri Berisha krkoi nga ky komision q t verifikoj titujt e pronsis dhe akuzoi gjithashtu edhe pushtetart se jan duke abuzuar me trojet e ish-pronarve. Detyrn e verifikimit e ka marr prsipr grupi i puns, i kryesuar nga zvendskryeministri Genc Pollo. Pak koh m par qeveria kaloi paketn e rregullave mbi bazn e t cilave do t bhet verifikimi i titujve t pronsis n t gjitha rrethet e vendit, por ndrkoh puna pothuajse ka ngrir. Thyerja e afateve Kshilli i Ministrave la afat tre muaj q pronart e paligjshm t kthejn pronat e marra pa t drejt, n t kundrt ata do t prballen me sanksionet ligjore. Kan kaluar pes muaj dhe ky komision jo vetm q nuk ka dhn asnj emr pushtetari i cili abuzon me tokat, por nuk ka nxjerr asnj pron t kthyer deri tani. Kryeministri Berisha, n nj prej mbledhjeve t qeveris gjat 2008-s, u ka br thirrje abuzuesve me pronat q ti dorzojn ato vullnetarisht, n t kundrt do t prballeshin me ligjin. Pr kt gj, kreu i qeveris

Qeveria la afat tre muaj q pronart e paligjshm t kthejn pronat e marra pa t drejt, n t kundrt do t penalizohen Pr mosngritjen e komisionit, zv/kryeministri hesht, ndrsa ministri Gjana shprehet se nuk kam koment pr kt shtje
ngriti edhe komisionin pr verifikimin e tokave dhe krkoi nga ky komision q ata persona t cilt kan abuzuar me tokat t prballen me masat penalizuese q parashikon legjislacioni n fuqi. Un do t bj nj thirrje q t gjith ata q e kan marr tokn

n mnyr t pamerituar, ta dorzojn at. N t kundrt, duhet t veprojn fuqishm t gjitha prerogativat penale, si ndaj atyre q e kan dhn padrejtsisht, ashtu edhe ndaj atij q e ka marr abuzivisht tokn, sht shprehur Berisha kundrejt ktij fenomeni. ALUIZNI Kreu i ALUIZNI-t, Shaban Memia, ka sqaruar se nuk do t verifikohen tapit e dhna deri tani nga Agjencia e Legalizimit. Drejtori i ksaj agjencie ka br me dije se vendimi i Kryeministrit Berisha pr verifikimin e tokave nga komisioni qeveritar nuk ka lidhje me titujt e pronsis s dhn nga agjencia e legalizimit.

Detajet
VERIFIKIMI
Kryeministri ka krkuar nga komisioni i verifikimit t toks q t rishihen t gjitha lejet e pronsis

TITUJT
Sipas t dhnave n t gjith vendin jan rreth 450 mij tituj pronsie n total pr tu kontrolluar

Reagimi

Pronart e ligjshm tregojn arsyet pse nuk ka nisur procesi i verifikimit t tokave

Vorpsi: Nuk sht rishikuar asnj titull pronsie

t her pr pronart duket se kupa sht mbushur dhe nuk mban m. Prfaqsuesi i shoqats Pronsi me drejtsi, Myrshit Vorpsi, ka sqaruar pr Shqip se ligji pr verifikimin e tokave u lanua nga Kryeministri Berisha, por nuk sht zbatuar. Ky ligj nuk sht zbatuar. Nuk sht verifikuar asnj titull pronsie deri tani nga komisioni qeveritar pr verifikimin e toks, shprehet Vorpsi. Arsyet e mosfillimit t puns s ktij komisioni jan pr faktin se nuk jan plotsuar dokumentacionet, t cilat duhet t vijn nga komunat. Moslvrimi i fondeve gjithashtu ka br q t bllokohet gjithashtu edhe puna pr nisjen e verifikimit. Vorpsi

sqaron se nuk ka nj kontroll n bllok t ktij procesi. N rast se do t respektoheshin direktivat e Kryeministrit, ky ligj do t verifikonte titujt e

pronsis nga rreth 600 komisione tokash, t cilat kan dhn tituj pronsi sipas ligjit 7501. Neni 9 i ktij ligji prmban gjithashtu edhe rastin kur ata persona t cilt kan prfituar n mnyr abuzive titujt e pronsis dhe m pas kan arritur t shesin tokn e prfituar abuzivisht, toka nuk do t kthehet mbrapsht n asnj mnyr, por n rastin konkret do t detyrohet personi q ka br shitjen, t bj nj pages sipas mimeve t prcaktuara nga Agjencia e Kthimit dhe Kompensimit t Pronave. Nj tjetr pik e prcaktuar n ligj sht edhe afati q ky komision do t ket pr t kryer prfundimisht verifikimin e tokave. Sipas ligjit, afati prfundimtar do t jet 3 vjet, ndrkoh

q deri tani nuk ka pasur asnj mbledhje t komisionit qeveritar t verifikimit t tokave, i cili duhej t ngrihej brenda 3 muajve. Sipas pronarve t ligjshm, qeveria ka dshtuar me procesin e pronave, por dshtimi ende nuk arrin t pranohet zyrtarisht nga Kshilli i Ministrave. Gjithsej jan 450 mij tituj pronsie pr tu verifikuar. Procesi i verifikimit t toks bujqsore ka nisur tashm, por asnj nga tapit e dhna padrejtsisht nuk sht rimarr srish pr tia kthyer at pronarit t ligjshm. Premtimi i Kryeministrit gjat 2008-s, q do tu merret toka hajdutve t tokave q i kan prfituar padrejtsisht trojet, duket se nuk ka gjetur zbatim n punn e ktij komisioni.

AKUZAT
N shtator t 2008s, Kryeministri akuzoi pushtetart se jan duke abuzuar me trojet e ishpronarve

PRONART
Pronart sqarojn se pas vendimit t Berishs nuk ka nisur ende nj kontroll n bllok q t verifikoj tokat

Partia Socialiste

Olldashi

Dmshprblimet

Brae: Premtimit t Berishs i ka dal boja S

ocialistt i kundrprgjigjen Kryeministrit Berisha pr ndrtimin e 6 mij apartamenteve. Nnkryetari i deputetve socialist, Erion Brae, shprehet se Kryeministri Sali Berisha gnjeu gjat mbledhjes s qeveris, kur tha se kishte mbajtur premtimin pr 3 mij familjet q jetojn n shtpit e ish-pronarve. Premtimi real i Partis Demokratike n fushatn e 2005s nuk ishte zgjidhja e problemit mes kredive bankare me interes zero, q pr shtresat n nevoj do t jet srish e pamundur t paguhet, tha Brae. Sipas tij, Sali Berisha sht angazhuar se qeveria do t investoj n ngritjen e 4 mij apartamenteve, t cilat do tu shprndahen familjeve t pastreha sipas nj sistemi transparent dhe t ndershm. Ktij premtimi jo vetm i ka dal boja, por ky premtim sht kthyer n gnjeshtrn e mbajtur, sepse Sali Berisha n gjith ditt e tjera nuk ka arritur t ndrtoj as 505 apartamente, vijoi ai. Deputeti Brae komentoi gjithashtu edhe skandalin e Jalit, si nj shtje q ka mbetur pa prgjigje.

Qeveria mbajti premtimin pr banesat M

inistri i Punve publike, Sokol Olldashi, u sht kundrprgjigjur dje akuzave t Partis Socialiste pr ndrtimin e banesave sociale. Ministri Olldashi deklaroi se qeveria ka plotsuar programin e saj me vendimin e fundit pr t pastreht. Gjat katr viteve t mandatit jan dhn mbi 8 mij apartamente, ku 6 mij i prkasin vendimit t fundit, sqaroi Olldashi. Sipas ministrit t Punve Publike, n nj pjes t 6 mij apartamenteve do t strehohen edhe ato familje q deri m sot kan banuar n shtpit e ish-pronarve. Deklaratat e ministrit Olldashi kan ardhur menjher pas kundrprgjigjes s nnkryetarit t grupit t PS-s, Erion Brae, ndaj propozimit t Kryeministrit Berisha, q qeveria e tij do t shprndaj 6 mij apartamente pa interes kredie pr kategorin e atyre personave q jetojn n shtpit e ish-pronarve, pr shtresat n nevoj dhe pr personalitetet e artit, kulturs dhe shkencs. Sipas Olldashit, qeveria e ka mbajtur premtimin e br n zgjedhjet e 2005-s.

Ish t prndjekurit, presion qeveris I

sh t prndjekurit nisin presionin ndaj qeveris pr dmshprblimet. Vota e ish t prndjekurve do t jet kundr qeveris, nse dmshprblimi prej 2 miliard nuk nis brenda 15 marsit, si ishte premtuar. N emr t ish t prndjekurve, Besim Ndregjoni deklaroi se kjo kategori nuk do t toleroj shtyrjen e afatit me ligje t tjera shtes. Nuk ka asnj t drejt qeveria t ndaloj ligjin e dmshprblimit. N qoft se n baz t ligjit kta nuk e zbatojn vendimin, ather dhe ne do t`u prgjigjemi me ligj si shkels t ligjit, tha ai. Nj kusht tjetr q do t prcaktoj destinacionin e vots s ish t prndjekurve politik, sht dhe prafrueshmria e tyre n Parlament. Qeveria duhet t jet n partneritet me ne, nse do t marr votn ton. Ne votn ksaj radhe, si t prndjekur politik, si pronar, do ta japim duke i paraqitur partneritetin qeveris, duke i paraqitur kandidaturat tona, vijoi Ndregjoni. Pak koh m par mazhoranca solli n Kuvend nj draft q parashikonte zgjerimin e rrethit t prfituesve nga dmshprblimi.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

AKTUALITET

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Grdeci, Delijorgji: Jam i pafajshm!

Gjeneralt debatojn ashpr me hetuesit pr komunikimin e akuzave
SOKOL OBO

Gjykata e Krimeve t Rnda dnon maksimalisht Sokol Halilajn dhe Dritan Rexhepin

ragjedia e Grdecit mund t ket ndodhur nga trmeti apo ndonj katastrof natyrore! Askush prej t pandehurve nuk e ka marr prgjegjsin e ngjarjes s rnd, ku humbn jetn 26 persona dhe 300 t tjer u plagosn. Megjithse kto shifra lufte, t pandehurit kan mohuar n mnyr kategorike akuzat e ngritura, duke u vetshpallur t pafajshm. Dje paradite, nj prokuror dhe nj hetues, i kan br vizit n qeli Mihal Delijorgjit, pronarit t firms Albademil, e cila kishte fituar t drejtn pr t kryer demontime n Grdec. Ai nuk ka pranuar t firmos prfundimin e hetimeve, duke deklaruar se sht i pafajshm. N t njjtn or, n Prokurorin e Prgjithshme u ftuan gjeneralt Agim Lala dhe Shptim Spahiu. Ushtarakt kan akuzuar drejtuesin e hetimeve pr tragjedin e Grdecit, Sokol Stojani, se po u prishte karriern, duke u ngritur akuza t pabaza. Delijorgji dhe Pinari Prokuroria e Prgjithshme deklaroi dje zyrtarisht se hetimet pr tragjedin e Grdecit jan drejt fundit dhe pritet vetm firmosja e

Vran dy polic n Kruj, burg prjet

y vlonjat jan dnuar me burgim t prjetshm pr ekzekutimin e dy policve n Kruj, pasi jan paguar nga nj person i tret. Gjykata e Krimeve t Rnda kan dhn dnimin maksimal pr Sokol Halilajn dhe Dritan Rexhepin, ndrsa ka dnuar Shefqet Seferin me 20 vjet burg pr vrasjen e punonjsve t policis Arben Keqi dhe Durim Kasmi, n vitin 1999, n Kruj. E njjta mas dnimi ishte krkuar nj jav m par nga prokurori Anton Martini. Sipas vendimit, Rexhepi, q u arratis nga qelit e burgut, n Durrs dhe u arrestua n Holand dhe Halilaj, jan paguar nga nj person ende i panjohur pr drejtsin, ndrsa ndrmjetsimi sht br nga shtetasi Shefqet Seferi. Pas mbarimit t fazs hetimore q zgjati rreth nj vit dhe zhvillimit t procesit gjyqsor prej gati dy viteve, sht arritur t vrtetohet se t pandehurit Sokol Halilaj dhe Dritan Rexhepi jan ekzekutort kryesor t dy efektivve t policis s Krujs, Arben Keqi dhe Durim Kasmi, mngjesin e 27 gushtit t vitit 1999, ku mbeti i vrar edhe nj kalimtar rastsor, shtetasi Raim Bakiasi.

T dy t pandehurit jan fajtor pr kryerjen e ksaj vrasjeje t trefisht, t ciln e kan br pr llogari t bashkpuntorit q ndodhet i pandehur n gjykat, Shefqet Seferi, i cili ka luajtur rolin e ndrmjetsuesit mes dy vlonjateve vrass dhe personit t paidentifikuar q ka paguar pr eliminimin e dy policve. Kshtu, n prmbledhje t t gjitha ktyre provave dhe dshmive t siguruara, organi i akuzs arriti n prfundim dhe krkoi nga Gjykata e Krimeve t Rnda t deklaroj fajtor pr vrasjen e shtetasve Arben Keqi, Durim Kasmi e Raim Bakiasin, dy t pandehurit nga Vlora, Sokol Halilaj e Dritan Rexhepi dhe ti dnoj ata me burgim t prjetshm. Ndrsa, pr bashkpuntorin e tyre, t pandehurin Shefqet Seferi, i cili ka luajtur ndrmjetsin mes dy t pandehurve vlonjat dhe personit t paidentifikuar q ka paguar pr eliminimin e dy policve, prokuroria krkoi nga gjykata dnimin e tij me 20 vjet burg. Po dje, e njjta mas dnimi sht dhn nga gjykata. s.obo

Shefqet Merra ishte dnuar me 3.6 vjet burg pr mashtrim n shuma t mdha

N shenj rebelimi, Delijorgji nuk pranoi t firmoste mbarimin e hetimeve

krkess pr gjykim nga t pandehurit. Me kt procedur sht ngarkuar nj prokuror dhe hetues, q jan marr me hetimin e ngjarjes s Grdecit. Ata kan shkuar n paraburgimin e Jordan Misjes n Tiran dhe kan vizituar Mihal Delijorgjin, Ylli Pinarin dhe Dritan Minxollin. Burime nga akuza than se t pandehurit shoqroheshin nga avokatt prkats. Sapo prfaqsuesit e Prokuroris s Prgjithshme i komunikuan mbarimin e hetimeve t pandehurve, ka ardhur reagimi i menjhershm i tyre. I pari q reagoi ka qen Mihal Delijorgji, kompania e t cilit kryente demontime n Grdec. Ai nuk ka pranuar asnj nga akuzat e ngritura. N shenj rebelimi, Delijorgji nuk pranoi t firmoste mbarimin e hetimeve. Procedura sht plotsuar nga avokatt mbrojts t tij. Pas Delijorgjit, hetuesit jan drejtuar n zyrn e ish-drejtorit t MEICO-s, Ylli Pinari. Edhe ky i pandehur nuk ka pranuar akuzat. I treti q u njoh me prfundimin e hetimeve ishte Dritan Minxolli, drejtori teknik i shoqris Albademil. Ushtarakt Nj situat e ngjashme e mospranimit t prgjegjsis ligjore ishte edhe n Prokurorin e prgjithshme. Dje, ishin ftuar pr dshmi dhe pr njoftimin e mbarimit t hetimeve ish-kreu i Shtabit t Prgjithshm, gjeneral Agim Lala. Gjithashtu n organin e akuzs u thirr edhe gjeneral Shptim Spahiu. Dy t pandehurit jan thirrur nga prokurori Sokol Stojani, i cili kryeson hetimin e dosjes Grdeci. Ushtarakt i kan cilsuar veprimet e fundit t prokuroris si tendencioze. Me nj ton ushtaraku, ata i kan br t qart Stojanit se me kt hetim po u njolloste emrin dhe karriern shumvjeare n ushtri. M pas, deklaruan se procedurat e fundit ishin nj fars, pasi ata kan zbatuar vetm detyrat e eprorve. Gjithsesi burimet nga akuza qendrore than se kan prova q vrtetojn akuzn e shprdorimit t detyrs dhe falsifikimit t dokumenteve pr ushtarakt n fjal.

Kapet sekseri i provimeve n shkollat e larta

njente me pikn m t dobt q kan prindrit pr fmijt: shkollimin. U merrte para duke premtuar se i onte te pedagogt, por nuk i kthente m kur-

r, edhe pse nuk mbaronte asnjher pun. Mashtrimet me provime dhe premtimet pr futjen n shkolln e lart kan uar pardje n pranga nj 64-vjear. Shefqet Merra sht arrestuar dy

dit m par nga policia, pasi Gjykata e Tirans e ka dnuar me tre vjet e gjasht muaj burg, pasi sht akuzuar pr mashtrimin e disa personave. Lajmi sht br i ditur nga burime zyrtare t Poli-

Procesi

Banda e Lushnjs, rrfehen vrasjet

cis s Shtetit. Sipas vendimit t dhn nga gjykata e kryeqytetit sht msuar se Merra kishte mashtruar disa persona, t cilve u kishte premtuar marrjen e provimeve, futjen n shkoll t fmijve, kundrejt shumave t ndryshme t parave. Ai kishte marr m shum se 5 mij euro, pr t hyr mik n Fakultetin e Mjeksis pr ti dhn nj provim nj studenteje, ndrkoh q nj tjetr person kishte dhn nj

rocesi ndaj Bands s Lushnjs vijoi dje n Gjykatn e Krimeve t Rnda me dshmit e gjasht dshmitarve t akuzs. Dshmitart prgjithsisht foln pr momentet e pas ngjarjes s ndodhur m 13 shkurt 1998 n Kolonj t Lushnjs, kur si pasoj e nj sulmi me arm zjarri, u vra shtetasi Nimet Zeneli. Pash nj grumbull njerzish, nga t cilt msova se ishte vrar nj person, tha para trups gjyqsore dshmitari M. Gremi, duke iu referuar momenteve pas atentatit ndaj Nimet Zenelit. Dshmitart e thirrur n Gjykatn e Krimeve t Rnda jan banor t Kolonjs n Lushnj, t cilt ditn kur u vra Nimet Zeneli, ndodheshin pran vendit t ngjarjes. Prokuroria e Krimeve t Rnda pretendon se vrasja e Nimet Zenelit, 11 vjet m par n Lushnj, ka pr autor t pandehurit e ishbands s drejtuar nga Alfred Shkurti, i njohur si Aldo Bare. Me cilsin e t pandehurit n kt proces jan shtetasit: Arben Borii, Rexhep Gina, Afrim Hoxha, Ilir Stregu, Agur Musaku dhe Erion Cici, t cilt akuzohen pr disa ngjarje t rnda kriminale, mes tyre edhe vrasje t ndodhura vite m par n Lushnj. Ky sht grupi i dyt i t pandehurve t ish-bands s drejtuar nga Aldo Bare, i cili po ashtu sht n proces gjykimi n kt gjykat, por n munges, pasi ndodhet i arrestuar n Turqi.

Ai kishte marr m shum se 5 mij euro, pr t hyr mik n Fakultetin e Mjeksis pr ti dhn nj provim nj studenteje
shum parash q vajza e tij t regjistrohej me shtesat n Fakultetin e Infermieris. Por t gjitha kto kan qen mashtrime. Gjithashtu ai u kishte premtuar dhe disa personave t tjer, ndere t ndryshme n kmbim t shumave t ndryshme t parave. Provimi I arrestuari Merra kishte mashtruar nj studente, duke i premtuar se, n kmbim t parave, do ti jepte nj provim. Anila Q., n vitin 2004, ka qen studente e Fakultetit t Mjeksis, viti IV. N muajin nntor, ajo ka qen n dekanatin e ktij fakulteti, pr t marr nj flet provimi, pr t dhn provimin e mbartur. Gjat qndrimit n t sht takuar me fqinjin e saj, rojn private t dekanatit, t cilit i kishte treguar pr problemin q e shqetsonte. Ai e ka drejtuar tek i arrestuari. Merra i kishte thn se, duhej t paguante 50 mij lek dhe nj mikesha e tij n Ministrin e Arsimit do ta rregullonte punn. Studentja ka paguar shumn e parave, por nuk ka marr provimin. Ajo e ka krkuar Merrn, por nuk e ka gjetur. Edhe familjart e tij kan deklaruar se nuk e dinin ku ndodhej ai. Pas ksaj, studentja ka br denoncimin n polici pr mashtrim. re.kro.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

POLITIKE OPINION

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

MAJLIND LAZIMI*

Si nj mbrojtje kundr iluzionit apo menduris financiare, memoria sht shum m e mir se ligji ( John Keneth Galbraith) ot, m tepr se kurdoher, memoria kolektive amerikane po asocion kt kriz globale me at t Depresionit t Madh t viteve 30. N fakt, ndryshimi rrnjsor mes t dyjave qndron n faktin se, sot, kriza financiare globale i parapriu nj krize n ekonomin reale jo vetm n SHBA, por edhe gjetk. Kurse Depresioni i Madh mbi t gjitha ishte nj rrnim katastrofal i ekonomis reale, e cila u shoqrua nga nj kriz financiare. Megjithat, t dyja kto kriza duken sikur kan qen nj shuplak pr kapitalizmin e laissez-faire, duke ringjallur nga pluhuri i kohs leksionet e intervencionizmit keynesian. Sado paradoksale q mund t tinglloj, kapitalizmi amerikan i ka kthyer syt nga administrata e Obams pr shptim. M ironikisht, n vendin m kapitalist n bot ndodhn shtetzimet m spektakolare t titanve financiar, q ishin edhe shtyllat e ktij sistemi. Me t drejt, qytetart amerikan shtrojn nj dilem shekspiriane t tipit: Pse duhet t sakrifikojm t ardhurat dhe taksat tona, duke komunizuar borxhet e bankierve t paskrupuj, ndrkoh q kta t fundit ishin ulur mbi malet me para? Nj prgjigje e denj do t ishte: Nuk sht koha pr ti dhn leksione morali nj t aksidentuari kur ai po jep shpirt; ai thjesht duhet shptuar. Pra, pr momentin urgjente sht t shptohet kapitalizmi. Gjat ktyre muajve sht folur shum rreth shkaqeve kryesor q solln kt kriz, por jan t paktn dy element ky t sistemit bankar q nuk kan marr rndsin e duhur gjat analizave q jan br. S pari, kjo kriz n ngjizjen, mbarsjen dhe n pasojat e saj manifeston n mnyrn m tipike at q quhet informacioni asimetrik, e mishruar n zgjedhjen e gabuar dhe rrezikun moral. Kshtu, me zgjedhjen e gabuar nnkuptojm nj lum kredish dhn njerzve t pabankueshm (t paaft pr t shlyer borxhin), duke u bazuar n teorin e tregut t limonve t Akerlofit, q n nj transaksion, qoft edhe financiar, shitsi di m tepr se sa blersi, dhe nga ana tjetr me rrezikun moral mishrohet paprgjegjshmria dhe mashtrimi i nj vargu t gjat institucionesh financiare, t cilt menduan t pasojn pjatn e nxeht pa e kuptuar q t gjith ata do t hanin t njjtn gjell. S dyti, nse sot irren zra q krkojn nj ristrukturim t sistemit kapitalist, kjo ka t bj m tepr me at q quhet sistemi i incentivave, i cili prevalonte n mnyrn m t disbalancuar n procesin e kredidhnies. Kshtu, agjentt e kredive merrnin komisione t majme nga volumi i kredis q jepnin dhe jo nga cilsia e tyre. Bankat, nga ana e tyre, nuk e vinin ujin n zjarr pr aq koh sa kto kredi toksike shiteshin n tregjet e kapitaleve. Agjencit e vlersimeve

KUR SHTETEZOHET KAPITALIZMI

nuk kursenin pikt maksimale (AAA) pr obligacionet e kredive hipotekore pr aq koh sa paguheshin nga bankat q shisnin kto obligacione dhe jo nga investitort q i blinin ato. Tradicionalisht n shekuj, bankat kan qen n biznesin e ndrmjetsimit financiar, fal institucionit t shenjt t besimit. Me kt kriz doli n pah dhe nj paradigm e rrezikshme q transformoi funksionin primar t ndrmjetsimit bankar nga nj marrdhnie financiare afatgjat me klientt n nj transaksion rutin financiar, q shkrmoqi besimin e ndrsjell. Praktikisht, n Amerik u kultivua kultura e konsumerizmit t shfrenuar, ku motoja kryesore ishte t blejm gjra q nuk na nevojiten

me parat q si kemi, pr aq koh sa borxhet e amerikanve financoheshin nga kursimet e kinezve dhe gjysms s bots. Pra, nj ndrr amerikane, ku dokush mund t blinte nj shtpi apo t shpenzonte m tepr nga sa fitonte, e portretizoi sistemin kapitalist si shum t bukur pr t qen i vrtet. Pavarsisht se ne jemi dshmitar t intervecionizmit m flagrant dhe pompoz t ushtruar ndonjher nga nj qeveri pr t ndar tortn e tregut t lir, injektimi i rreth 800 miliard dollarve n ekonomin amerikane nuk sht gj tjetr vese fatura e rikthimit t konfidencs n sistemin financiar. N kt kontekst, e vetmja mnyr pr t shmangur nj depresion t dyt t ekonomis globale

sht bashkrendimi i politikave jokonvencionale fiskale me ato monetare. Ksisoj, ndrhyrjet e administratave Bush dhe Obama, pavarsisht se mbartin rrezikun moral q ushqeu babzin e bankierve pr tu pasuruar rrufeshm me mendjen e qet, q nj dit shteti do ti shptonte, sht opsioni i vetm pr t korrektuar tregun dhe pr t shptuar ekonomin amerikane. Fakti q Lehman Brothers, banka e famshme e investimeve u la n mshir t fatit dhe falimentoi, ndrkoh q AIG, konglomerati financiar me pesh t madhe n ekonomin globale, u shptua nga qeveria amerikane, dshmon q intervencionizmi n treg nga administrata Bush nuk ishte nj qllim n vetvete, por nj serum i

nevojshm pr nj sistem t smur. N trsi, kjo kriz sht rezultat i kompleksitetit t inxhinieris financiare q devizoi instrumente financiar t mbshtetur mbi asete financiare dhe jo mbi asete reale. Ndrkoh q kapitalizmi i ekonomis reale po ecte me hapin normal t kohs, sistemi financiar po transformohej me shpejtsin e drits, duke e br t pamundur sinkronizimin dhe monitorimin e tregjeve financiare nga institucionet mbikqyrse. Pr sa i prket Shqipris, sht paksa e nxituar q t hapim shampanjn e imunitetit ndaj krizs globale. Me t vrtet q duhet t jemi t qet pr sa i prket cunamit financiar q trokiti n vendet e zhvilluara, por kurrsesi neglizhent ndaj impaktit negativ q kjo kriz po reflekton n t gjitha ekonomit reale t vendeve n zhvillim, prfshir dhe Shqiprin, duke pasur parasysh q kreditimi dhe financat n nivel global do t tkurren duke tronditur tregtin ndrkombtare. N kt kontekst, kur frika pr nj pikiat n mimet e komoditeteve n bursat botrore si pasoj e nj recesioni n shum vende perndimore po bhet gjithnj e m e pranishme, Shqipria duhet t ndihet e krcnuar pr shkak t deficitit tregtar gjithmon n rritje. Ata t cilt po e ndjejn m tepr kt kriz jan bizneset eksportuese. sht interesante t sjellim n vmendje hipotezn e fraxhilitetit financiar t profesor Hyman Minsky q me pak fjal thot se stabiliteti n sistemin ekonomiko-financiar stimulon sjellje q gjenerojn fraxhilitet, duke shpuar jastkt e siguris n ekonomi dhe rritur borxhin financiar, t cilat krijojn premisa pr kriza financiare. Me t drejt, Banka e Shqipris sht prononcuar qartazi se sistemi bankar n Shqipri sht i pacenuar nga kriza financiare, i sigurt, likuid dhe i mirkapitalizuar. Gjithsesi, duhet t merremi vesh q bankat n t gjith botn jan n biznes pr aq koh sa njerzit besojn n to. Pra, edhe banka me likuide dhe mirkapitalizuar do t falimentonte nse t gjith depozitort do t zinin radh pr t trhequr kursimet e tyre brenda nj dite. Kshtu, n kto koh t turbullta, t gjitha institucionet prgjegjse duhet, m tepr sesa me fjal, me veprime, t sigurojn kultin e besimit n sistemin bankar n mnyr q t shmanget rrendja ndaj bankave dhe do panik i mundshm. Ndrkoh, qeveria shqiptare, n ndryshim me planet konkrete t ndrmarra nga qeverit e rajonit pr tu prgatitur pr do stuhi t padshirueshme, duket sikur e ka konsideruar kt shtje thjesht si nj debat ekspertsh dhe akademiksh duke qen indiferente n pozicionin e saj. Hartimi i nj pakete antikrize nga ana e qeveris, ku do t prfshihen masa konkrete pr sektort e rrezikuar t ekonomis do ti shrbenin konsolidimit t besimit n sistem dhe zbutjes s efekteve t krizs. N fund t fundit, t gjith jemi koshient q kapitalizmi sht e vetmja loj n qytet, por sht m pak e rrezikshme kur ka nj arbitr. * MSc. n Banking dhe Financ

Liri, Barazi, Vllazri nn

BLEDAR KURTI

y slogan, Liri, Barazi, Vllazri (Libert, galit, Fraternit) inspiroi revolucionart e Revolucionit francez (1789), i cili, jo vetm ndryshoi sistemin politik n Franc, por pati nj impakt t jashtzakonshm edhe n Evrop dhe mbi llojin e qeverisjes n vendet demokratike, sot m t zhvilluarat n bot. Revolucioni francez, si edhe ai amerikan pak vite para tij, i kthyen pushtetin popullit dhe konsoliduan sistemin demokratik qeveriss gjer n ditt tona. Fundja, demokraci do t thot pushteti i popullit (demo-popull, kratos-pushtet). Por, m shum se dy shekuj m von, n Shqiprin e shekullit t 21-t, ky slogan i Revolucionit francez dhe koncepti i mirfillt i demokracis duken qesharak nn hijen e autoritarizmit shqiptar t maskuar si demokraci tranzicionale. Liri Pas rnies s diktaturs komuniste n Shqipri, perceptimi popullor mbi lirin sht se, kjo e drejt e individit sht zbatuar dhe zbatohet, pavarsisht se nuk sht perfekte dhe e plot. Nuk ka asnj ligj shqiptar q ndalon lirin e shprehjes, mendimit

dhe besimit t qytetarve. Nj shqiptar sht i lir ta jetoj jetn si i till, pr aq koh sa ligji ia lejon. Por, kjo lloj lirie, e njohur si liria formale, nuk mjafton pr ta quajtur nj shqiptar si t lir. Nj lloj tjetr lirie, e quajtur liria efektive, sht ajo q mat lirin e vrtet t qytetarit, dhe kjo lloj lirie sht praktikuar m shum nga pushtetart dhe t privilegjuarit se sa nga populli. Nuk ka asnj ligj q ndalon individin t ket lirin e fjals, protests apo lvizjes jasht kufijve, por kjo liri nuk sht efikase, nse zri i qytetarit nuk dgjohet, shkarkohet nga puna pr pjesmarrje n mitingje partiake (jo t forcs qeverisse), dhe nuk plotson kushtet financiare pr t marr viz. Askush nuk e ndalon nj individ t arsimohet, por sht militanti partiak ai q punsohet n pozitat m t larta. Nj individ mbi moshn tetmbdhjet vje ka lirin pr t votuar, por ka shtatmbdhjet vjet q Shqipria nuk prjeton zgjedhje t lira dhe t ndershme. Pr t promovuar lirin, nj qeveri nuk duhet vetm t krijoj lirin e qytetarve me an t ligjeve, por duhet ta vendos individin n pozicionin ku ai t jet i aft pr ta praktikuar dhe shijuar kt liri, t ciln ai nuk do mundej dot vet ta zbatonte me forcat e tij.

Pr shembull, liberalizimi i vizave u promovua si arritje pr lirin e shqiptarve, por n fakt, kategorit q prfituan ishin po ato q kishin viza n pasaport dhe garanci ekonomike, financiare dhe pune. Edhe nse regjimi i vizave hiqet plotsisht, kjo do jet liri formale dhe jo efektive, sepse edhe nse do jen t lir t udhtojn, shumica e shqiptarve nuk do munden ta prballojn financiarisht. Shum prej nesh shpeshher shtrojn pyetjen se prse n vendin ton mungon forca pr t protestuar? Kjo munges e vullnetit pr t protestuar ilustron m s miri mungesn e liris efektive dhe pranin e friks. Zinxhiri i hekurt i autoritarizmit qeveritar vazhdon nga lart dhe prfundon tek qytetari, prfshir hallka t ndrmjetme, si pronart e kompanive private, sindikatat, mediat etj. Ndaj, kur nj popull sht i heshtur dhe duket indiferent, e vrteta sht se ai popull ka frik, dhe ku ka frik nuk ka liri. Barazi Artikulli 7 i Deklarats Universale t t Drejtave t Njeriut thot: T gjith jan t barabart prpara ligjit dhe kan t drejtn e mbrojtjes nga ligji pa asnj diskriminim. Perceptimi i sotm popullor n Shqipri sht se drejtsia shkon gjithmon n an t t

privilegjuarit dhe t t pasurit, e se nj qytetar i thjesht ndjehet i zhveshur, i ekspozuar dhe i pabarabart, jo vetm para ligjit, por edhe mundsive t karriers, puns, edukimit etj. Rastet e fundit t dy ministrave t akuzuar nga Prokuroria e Prgjithshme u pritn prej tyre me kundrprgjigjen e sulmit politik, ndrkoh q nj qytetar i thjesht do gjendej prball ligjit pa petkun e asnj rangu politik apo shpatullave t ngrohta t qeveris. Barazia tingllon qesharake n nj vend ku pushtetari nuk konsiderohet s pari si qytetar i thjesht, por si mbret. N aspektin social, barazi nuk do t thot t marrsh pasurin e t pasurve dhe tua japsh t varfrve. N nj vend demokratik shteti u siguron shtetasve shanse t barabarta. Realiteti paradoksal shqiptar dshmon pr dy skaje ekstreme, q e ilustrojn m s miri nocionin e pabarazis. N njrin skaj gjenden t pasurit, t cilt zotrojn shtpi luksoze si brenda qytetit, ashtu edhe n bregdet, makina super t shtrenjta, pushime dhe prkujdesje shndetsore jasht vendit, dhe lukse t tjera t ktij lloji, ndrsa n skajin tjetr, shumica e shqiptarve jetojn n skamje e varfri t plot. N vendin m t varfr t kontinentit m t pasur, barazia tingllon si nj tragjiko-

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

POLITIKE OPINION

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

VETON SURROI

1. asan Muostepa hyri n histori me dy shishe raki mani nga Boboshtica e Kors. I kishte marr me vete n Prishtin, drguar tek Ibrahim Rugova, President i zgjedhur i Kosovs, dhe me kt kishte prmbushur nj amanet lufte. Rakia i qe premtuar Rugovs n nj dit si kjo, gati para dhjet vjetsh, n aeroportin e Tirans. Presidenti kishte nja dy vjet q nuk kishte shkelur n Shqipri, i bindur se Tirana zyrtare po punonte kundr tij e duke favorizuar kritikt e tij n Kosov, Demain, Qosjen dhe n fund djemt e UK-s. Bri prjashtimin at dit marsi t vitit 1999, duke dal nga aeroplani ushtarak francez, q e kthente delegacionin kosovar nga Parisi, ku kishim nnshkruar at q do t njihej si Marrveshja e Rambouilletit (Parisit), me t ciln do t autorizohej disa dit m von NATO pr t filluar fushatn e bombardimeve kundr Serbis s Milosheviqit. Kur zbriti avioni n Rinas, dolm n salln VIP q t gjith antart e delegacionit pos Rugovs, prcjellsit t tij Merovci dhe prkthyesit Sknder Hyseni. Pas disa minutash, dhe lutjesh t prsritura t protokollit t Shqipris, nga avioni do t dal dhe Rugova, do t hyj n sall, do t marr nj prshndetje t ftoht, por korteziale t Presidentit Meidani dhe do t ulet me ministrin e Jashtm, Paskal Milo, i cili pr t ngrohur atmosfern do t porosis dy raki e do tia filloj muhabetin e asaj t manit nga Kora. Rakia do t premtohej disa dit, pothuajse or, para bombardimeve t NATO-s, q do t ndryshojn historin e Kosovs dhe t Ballkanit. Do t prmbushej tashm kur Kosova t jet e liruar nga forcat serbe. Me gjith kt ndryshim epokal, dika do t mbetet e njjt, aftsia e shqiptarve pr t mos u marr vesh me njri-tjetrin. Apo, s paku kshtu mund t lexohet n librin e posabotuar t dshmitarit pedant t ngjarjeve, ministrit t Jashtm Paskal Milo, n librin e tij, Ditari i nj ministri t jashtm (Toena, Tiran, 2009). Faqe pas faqe, muaj pas muaji do t shnohet nj histori e pandrprer n t ciln aktort e krizs, lidert kosovart, nuk mund t krijojn nj gjuh t prbashkt mes vete, e pastaj as me Shqiprin zyrtare. E, n kt ndrmarrje, si shkruan autori, nuk do t ndihmoj as rakia e manit. N vizitn e tij t par zyrtare n Kosov, ministri i Jashtm i Shqipris nuk do t pritet nga Rugova, por n nj zvendsim t momentit t fundit, nga Kol Berisha.

Paskal Milo, Ditari i nj ministri t Jashtm, si u b Tirana kryeqytet diplomatik, si i humbi Kosova dhjet vjet dhe si u realizuan tri alternativat e statusit
telefonoi dhe m krkoi q t bisedoj me djemt e UK-s, t cilt refuzonin t nnshkruanin marrveshjen. I premtova se do ta bja... Ndrkoh, rreth ors 09:30 m mori prsri Ollbrajti, e cila m krkoi edhe nj her tjetr urgjentisht q t prdornim influencn ton te Thai dhe djemt e tjer t UK-s pr ti bindur. M tha se kjo duhej br brenda 20 minutash dhe se duhej br edhe deklarata publike e qeveris q mbshteste projektin. Pr lexuesin e jashtm do t krijohet prshtypja e vrtet e drams vetm duke lexuar kontekstin paradoksal. Kosovart, n nj loj t jashtzakonshme fati, kishin vmendjen dhe prkrahjen e fuqive m t mdha perndimore, dhe n nj harbutri t paprsritshme n histori, nj pjes e ktij delegacioni se prfillte fare Sekretaren e Shtetit, por krkonin q pr kto negociata t konsultoheshin me Presidentin Clinton. Dhe, paradoksi do t ishte evident n at 22 shkurt, kur duhej thirrur urgjentisht e krkuar ndihma e shefit t diplomacis s Shqipris, nj shteti q mezi mbahej n kmb, q kishte dal nga lufta e vet qytetare m 1997 dhe do t duhej q, si lutje t mngjesit, t prsriste n do fjalim zyrtar se sht kundr Shqipris s Madhe. ka mund t bnte Shqipria? Si vij e kuqe n ditar sht prpjekja e prhershme e Tirans zyrtare q t gjej nj balanc mes prkrahjes diplomatike pr kauzn e Kosovs dhe t mos paraqitet si pal nxitse apo prijse e konfliktit n Kosov. Nj balanc mes dshmis s modelimit perndimor (pr gj gjen prkrahje n shtetet kye) dhe rolit natyral t prkrahjes kombtare pr Kosovn (pr gj ndonjher hapen syt e habis, posarisht kur Kryeministri i athershm, Majko, deklaron se sht i gatshm edhe vet t shkoj n front e t luftoj pr mbrojtjen e Kosovs). Por, a ishte i mjaftueshm ky balancim pr t pasur nj influenc vendimtare nga Shqipria, pr ti bindur djemt e UK-s se duhej nnshkruar marrveshja? N fakt, Shqipria foli fillimisht me zrin intelektual. Ismail Kadare i shkroi delegacionit t Kosovs n Rambouillet, dhe letra e tij, e lexuar publikisht, do t ndrroj mendjen, pr t mir, t nj pjese t delegacionit, prfshir edhe at t profesorit t nderuar Qosja. Por, n ato momente dramatike t 22 shkurtit kishte nevoj pr nj mesazh t qart qeveritar nga Shqipria, nj q nuk do t bhej publik, q do t thuhej e t mos shkruhej, nj q nuk ka mbetur i shnuar as n kt libr, e q si shpjegoi n promovimin e librit Milo, duhet t jet pjes e atyre gjrave q ende nuk thuhen pr shkak se jan ende delikate nga aspekti i interesit shtetror. Pra, kishte nevoj q Shqipria zyrtare t thoshte se infrastruktura e saj e siguris, prej kohs s Enver Hoxhs e deri n ditt e sotme, mund t trheq prkrahjen e prditshme q u kishte dhn djemve. 3. Libri i Milos mund t lexohet si nj rrfim suksesi, posarisht pr nj shtet si Shqipria, q pr nj moment transformohet n qendrn e vmendjes botrore. Aeroporti i Tirans, gjat fushats s bombardimeve, bhet sa pik strategjike ushtarake pr forcn mbshtetse amerikane, aq edhe nj vend ku brenda dits vijn e shkojn ministra t ndryshm t jashtm, t vendeve q pr her t par e bnin kt zyrtarisht. Por, pr lexuesin kosovar mund t lexohet si nj rrfim dshtimesh t prhershme t prijsve kosovar. N momentet m dramatike pr Kosovn, nuk ishte i mundur takimi i Rugovs, Qosjes dhe Thait, pos me ndrhyrjen e Sekretares Ollbrajt, nuk ishte e mundur gjetja e formuls s puns s prbashkt dhe nuk

DITARI I RAKISE SE MANIT DHE DESHTIMEVE PER TA PIRE

ABYLO

ishte e mundur nj politik kosovare q do t fillonte punn ditn e par t lirimit. N ato momente dramatike, kur Maqedonia dhe Shqipria ishin vrshuar me refugjat kosovar, Rugova dhe Thai, sipas Milos, endeshin Evrops pr ta prezantuar veten si lider kosovar, njri si President, tjetri Kryeministr i qeveris s prkohshme. Nj vit m von, kur t kthej kokn prapa, Rexhep Qosja, i vetmi lider kosovar q ende mbante kontakt me Tirann zyrtare, do ti rrfej autorit t librit: Pas lirimit t Kosovs, brenda nj kohe t shkurtr kemi treguar mjaft vese dhe dobsi. Nuk kemi ditur t sillemi n liri, me gjith prestigjin e fituar dhe mbshtetjen ndrkombtare. Do t duhet shum koh pr t shruar kt dobsi. Jeta jon po kriminalizohet. Kemi filluar t vritemi me njri-tjetrin pr pronat e serbve dhe pr pronat shtetrore. Keqprdorimet n Prishtin nuk i bjn fukarenjt, por njerzit q duan prfitime t mtejshme. Ne nuk jemi treguar politikisht t pjekur n sjelljen me minoritetet. 4. Kush do t shoh se pse sht vonuar vendimi pr statusin e Kosovs, e ka m leht t kuptoj nse e lexon Ditarin e Paskal Milos. Vit pas viti do t humbiste prkrahja perndimore pr Kosovn, dhe vit pas viti kosovart me veprimet e veta do t kontribuonin q kjo prkrahje t zvetnohet edhe m. N kt drit, libri i Milos shrben si nj lloj tabele n t ciln jan shnuar t gjitha ato ankesa q i bn miqt e Kosovs pr dhjet vjet rresht, e q n Kosov u fshehn prej opinionit publik. Shqiptart n Kosov, por edhe m gjer, ndodhen n trheqje dhe po humbasin terren n planin ndrkombtar nga papjekuria politike dhe nga euforia q i ka zn, se ata mund t bjn e t realizojn gjithka q ndrrojn, shkruan autori, kur pas dhuns s paslirimit n Kosov filluan edhe shprthimet luftarake n Lugin t Preshevs e Maqedoni, dhe pr t gjitha kto do t fajsoheshin kosovart. Dhe, n nj form t uditshme paralajmrimi, Milo do t prshkruaj se far do t jet ai status. Gjat fushats s bombardimeve, kur fillojn hamendjet diplomatike pr at se si do t duket Kosova pasi t lirohet nga Serbia, autori do t shnoj se tri alternativa po diskutohen hapur: pavarsi, protektorat ndrkombtar apo ndarje e Kosovs. Ndonse kt nuk e ka ditur ather, t trija kto zgjidhje nuk jan alternativ t njratjetrs, por si mund t shohim n njvjetorin e pavarsis, q t trija mund t bashkjetojn: Kosova sht e pavarur, sht nn protektorat dhe sht e ndar. 5. N nj dit si kjo, para dhjet vjetsh (e kt mos e krkoni n libr, se nuk sht) ishim duke ngrn mngjes dr.Rugova dhe un, n Kshtjelln e Rambouilletit, duke pritur transportin pr n Prishtin. N drejtimin ton do t niset Hashim Thai, me nj letr n dor, ku qe shnuar marrveshja pr formim tp qeveris s prkohshme. Nj dit m hert, n rregullim evident psikik ishte larguar prej t gjithve ne, duke na akuzuar se po i shitemi Perndimit. Tash na kishte sjell letrn ku krkohej formimi i qeveris s prkohshme, dhe pr dallim prej marrveshjes q Kryeministr t jet Jakup Krasniqi, do t mbetej hapsira e zbrazt pr emrin e Kryeministrit. Ama , bre djal at letr!, i tha Rugova Thait. E mori Marrveshjen, e nnshkroi dhe vazhdoi kafjallin, tashm m rehat, i shkarkuar prej nj bezdie. Disa muaj m hert i pati deklaruar t ngarkuarit me pun n Beograd, shkruan Milo, se disa una me arm n sup e kan ngatrruar edhe m keq situatn. Autori, n kt ditar, qe dshmitar i ksaj dhe ngatrresave t tjera q e prcolln dhe e prcjellin Kosovn sot. sht nj dokumentar i nevojshm nga nj diplomat q ka smundjen profesionale t historianit.

2. 22 shkurt 1999 Situata sot ka qen me t vrtet dramatike. N orn 08:00 Veton Surroi m

autoritarizmin shqiptar
GISHTI I FAJIT DUHET T DREJTOHET M SHUM NGA POLITIKA DHE PUSHTETART, NDRSA POPULLI DUHET T LUAJ ROLIN E TIJ N ZGJEDHJET E 28 QERSHORIT, PR T MIRN E PRBASHKT, T NXJERR NJ QEVERI, E CILA, SI KA THN ABRAHAM LINCOLN, T JET SUNDIMI I POPULLIT PREJ POPULLIT DHE PR POPULLIN
medi, ku populli qan dhe mbretrit qeshin. Vllazri N Artikullin 1 t Deklarats Universale t t Drejtave t Njeriut thuhet: T gjitha qeniet njerzore jan t lindura t lira dhe t barabarta, si n dinjitet, ashtu edhe n t drejta. Ato jan t pajisura me arsye dhe ndrgjegje dhe duhet t veprojn ndaj njra-tjetrs me nj frym vllazrie. N koht moderne, vllazri interpretohet si komunitet. Fatkeqsisht, nocioni i vllazris apo komunitetit n vendin ton ka humbur pothuajse trsisht. Por, si sht e mundur q nj komb plot vlera dashurie, prkujdesjeje, mikpritjeje e ndihme t shndrrohet n nj shoqri kanibale mendimesh, ndrrash, dinjiteti, shprese e vlere? A mos vall prgjigjja gjendet n impaktin q ka pasur politika dhe politikant n reflektimin negativ t vlerave tek individi? Korrupsioni qeveritar dhe intrigat politike kan ushqyer dozn e urrejtjes, vrasjen e shpress, prdhosjen e dinjitetit, kultin e paras, duke injektuar te qytetart antivlern dhe humbjen e prgjegjsis komunitare, qytetare dhe vllazrore. Dmi m i madh, q i sht br komunitetit dhe vlerave sh-

qiptare, ka ardhur si rrjedhoj e korrupsionit. Korrupsioni zbraz thesarin kombtar dhe ushqen kuletat e t pandershmve, konverton fuqin ndrtuese sociale n fuqi shkatrruese personale. Vendet e zhvilluara jan t tilla, pr shkak se qeveria reflekton ligj, etik, vler e prkujdesje. Ajo nxit dhe i krijon kushte individit t ndjehet pjestar i komunitetit dhe t kontribuoj n t. Pr shembull, n Britanin e Madhe, qeveria ka siguruar nj sistem shndetsor trsisht falas, modern e shembullor, ku qytetarit t pasur apo t varfr i kushtohet e njjta prkujdesje. Nj sistem ekzemplar i prkrahjes sociale, nga i cili prfiton invalidi, i smuri, vejusha, pensionisti, prindi i vetm, dhe do shtres n nevoj. Nj qeveri e denj pr t qen e till dallohet nga prkujdesja q tregon pr t vegjlit dhe t paprivilegjuarit e vendit t saj. Libert, galit, Fraternit sht tragjikisht nj slogan jasht kontekstit shqiptar. Gishti i fajit duhet t drejtohet m shum nga politika dhe pushtetart, ndrsa populli duhet t luaj rolin e tij n zgjedhjet e 28 qershorit, pr t mirn e prbashkt, t nxjerr nj qeveri, e cila, si ka thn Abraham Lincoln, t jet sundimi i popullit prej popullit dhe pr popullin.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

AKTUALITET

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

11

Taksisti u torturua para se t vritej

Policia zbardh rrethanat: E masakruan n sy t gruas q kishte ngacmuar
aksisti 37-vjear, Avni Sinani, sht torturuar dhe m pas vrar n prani t 21-vjeares, pr t ciln akuzohej se e kishte ngacmuar. Ekspertiza mjekoligjore vrtetoi se taksisti i futur n kurth nga tre persona sht goditur barbarisht me mjete t forta n pjes t ndryshme t trupit, sidomos n organet gjenitale dhe pastaj i sht dhn goditja prfundimtare pas koke. Policia e Kuksit ka arritur dje t rindrtoj plotsisht skenn e krimit monstruoz, t kryer nga dy vllezrit Jetmir dhe Granit Hasanpapaj, 23 dhe 17 vje, n prani t gruas s Jetmirit, 21-vjeares Almirilda Koka. T tre kta persona jan arrestuar dhe rrezikojn dnimin maksimal, me burgim t prjetshm, pasi kan prmbushur shumicn e atyre veprimeve q n ligj konsiderohen rrethana rnduese. Vrasja sht kryer me paramendim dhe secili nga tre personat q ka marr pjes n t ka pasur nj rol t prcaktuar qart. Viktima sht futur n kurth dhe sht vrar me egrsi, duke u torturuar llimisht. Burime nga Policia e Kuksit than se t tre t arrestuarit kan treguar pak a shum t njjtin version t ngjarjes dhe se provat e gjetura dhe ekspertiza mjekoligjore kan br t mundur zbardhjen e t gjitha rrethanave t ksaj vrasjeje. sht saktsuar se taksisti sht vrar sepse mendohej se kishte ngacmuar gruan e Jetmir Hasanpapajt. Ajo i sht ankuar bashkshortit pr kt gj dhe m pas ifti dhe vllai i vogl i Jetmirit kan organizuar vrasjen. Ata kan hipur n taksin e Avni Hasanit si pasagjer t zakonshm dhe taksisti nuk ka dyshuar pr asgj t keqe. Udhtimi msohet t ket vijuar i qet deri n afrsi t fshatit Tplan, ku banojn tre t arrestuarit. Kjo konrmohet nga nipi i viktims, i cili ka folur n telefon me t ungjin kur ky ka qen n udhtim dhe nuk ka vn re asgj t pazakont. Vrassit e kishin prcaktuar m par edhe vendin ku do ta kryenin krimin, n nj zon t parrahur nga kalimtar, jo shum larg shtpis s tyre. N sy t gruas, s cils taksisti mund ti kishte hedhur ndonj fjal apo vshtrim provokues dikur, dy vllezrit kan nisur ta godasin me grushte, shqelma dhe me nj bisht kazme. Ata jan kujdesur ta godasin fort n organet gjenitale, pr ta poshtruar dhe pr ta br edhe kufomn t iste pr motivin e vrasjes. Sipas ekspertve mjekoligjor, t cilt bn autopsin e kufoms, vdekja e taksistit sht shkaktuar nga nj goditje e fort pas koke, por prpara ksaj, atij i ishte nxjerr nj sy, i ishin coptuar organet gjenitale dhe i ishin shkaktuar plag t rnda n t gjith trupin. Ekspertt sqaruan gjithashtu se zhveshja e pantallonave sht br pas vdekjes, jo me qllim, por ngaq kufoma sht trhequr pr disa qindra metra zvarr npr shkurre. Kjo ka ndodhur rreth 100 kilometra larg vendit ku u vra, n afrsi t Urs s Hasit, ku dy vllezrit Hasanpapaj dhe 21-vjearja Kuka jan munduar t zhdukin kufomn, duke e hedhur n ujrat e Drinit t Bardh. Plani nuk ka shkuar sipas parashikimit, sepse kufoma nuk ka rn n uj. Megjithat, t tre jan larguar pr t djegur makinn n nj vend tjetr, n afrsi t fshatit Berish dhe pastaj jan kthyer n shtpi, me shpresn se dyshimet nuk do t binin mbi ta. Por jan gabuar, sepse policia ka dyshuar pr ta q n momentin kur familjart e taksistit bn denoncimin pr zhdukjen e tij. Tashm do t duhet t prgjigjen pr nj krim t llahtarshm, q ka nj motiv absurd. SulejmanDida

Sarand

Spahiu: Gjykat luksoze, vendime defektoze

Jetmir Hasanpapaj

Almirilda Koka

Granit Hasanpapaj

Shkodr

Durrs

Zbardhet vrasja e nj fmije n vitin 1998

P
ak koh m par, mes Policis s Shkodrs dhe Avokatit t Popullit , pati nj prplasje, pasi Ermir Dobjani tha se n Policin e Shkodrs ishin gjetur dy persona q po keqtrajtoheshin. Por policia e kundrshtoi fuqishm Avokatin, duke thn se dy personat po pyeteshin brenda rregullave pr nj ngjarje t rnd t ndodhur 11 vjet m par, ku nj 15-vjear u vra dhe dy gra u plagosn. Dy muaj pasi ktij debati, Policia e Shkodrs bn t ditur se ka arritur t dokumentoj ngjarjen e rnd t vitit 1998, ku u vra Ergys Kopshtari. Sipas policis, autori i ksaj ngjarjeje sht nj banor i fshatit Grud, i shpallur tashm n krkim. a.h.

Vonohen zjarrfiksit, digjet 65-vjeari

M
brritja me vones e zjarrksve i ka kushtuar jetn nj burri q jetonte i vetm n shtpi. Zjarri ka shkrumbuar jo vetm shtpin, por edhe at vet, ndrkoh q ndrhyrja e punonjsve zjarrks ka qen e vonuar dhe nuk ka mundur t shptoj jetn e tij. 65-vjeari Nazmi Alimetka ka gjetur vdekjen mngjesin e djeshm n zjarrin q prfshiu banesn e tij, nga e cila nuk ka mbetur pothuajse asgj. Zjarri ka rn dje rreth ors 05:30 t mngjesit n shtpin e 65-vjearit q ndodhej n lagjen 4 t qytetit bregdetar. Alimetka banonte i vetmuar pasi ishte vejan dhe fmijt i kishte n emigracion. Trupi i tij sht nxjerr nga banesa disa or m von. v.q.

umri dy i KLD -s, Kreshnik Spahiu, i pranishm n analizn q i sht br dje veprimtaris s Gjykats s Sarands pr vitin 2008, e ka thn qysh n nisje t ksaj analize se ajo renditet ndr ato gjykata q jan m n vmendje t Kshillit t Lart t Drejtsis. Kjo, pr shkak t spekulimeve t mparshme n kt institucion t drejtsis, sidomos me shtje t pronsis. Por edhe t mbizotrimit t nj klime prplasjesh mes kolegve e drejtuesve t mparshm. Sipas Spahiut, tashm me ambiente t rikonstruktuara, nuk sht aq cilsore sa ka pamjen. Sensi kritik sht drejtuar me theks t veant n faktin q mjaft vendime t gjykuar n Shkall t Par n Sarand jan prishur nga Gjykata e Apelit. Ai e ka quajtur kt si tregues t cilsis s keqe dhe profesionalizmit t ult t gjykimit. Investimi i br q ka krijuar kushte luksoze pune pr gjyqtart e Sarands, u shpreh Spahiu, nuk sht shoqruar me kompetenc, profesionalizm dhe seriozitet e cilsi n gjykim. Ai sht interesuar t dij edhe nse duken prmirsime edhe n respektimin e etiks gjyqsore dhe t marrdhnieve mes trups gjyqsore. Th.Nika

Kapshtic

Arrestohet 23-vjeari nga qyteti i Elbasanit

Qeni antidrog zbulon 10.5 kilogram heroin

apet nj sasi e madhe heroine n kurin shqiptarogrek. Policia kutare e Kapshtics ka ndaluar n ort e para t mngjesit nj 23-vjear nga qyteti i Elbasanit, i cili transportonte 10.5 kilogram lnd narkotike e llojit heroin n nj mjet me targa greke. Sipas policis, Artur Hasalla e kishte fshehur sasin e heroins n gomn rezerv dhe n pjesn e poshtme t makins tip Nissan me targa greke. Ka qen ora 07:00 kur 23-vjeari, pasi kishte kaluar sportelin ku ka kryer vulosjen e dokumenteve, sht ndaluar pr nj kontroll t mjetit nga qeni i antidrogs, i cili ka nuhatur heroinn e fshehur n gomn rezerv t mjetit. Hasalla kishte futur brenda goms rezerv 19 pako heroine me pesh t prgjithshme 3 kilogram. M pas, mjeti sht uar pr nj kontroll m t imt dhe jan gjetur edhe 7.5 kilogram t tjera t fshehura n pjesn e poshtme. Edhe pse sht ndaluar nga ana e policis, duke tentuar t kalonte lndn narkotike drejt shtetit grek, 23-vjeari ka mohuar t ket pasur dijeni pr drogn e fshehur. Sipas t dhnave t policis, ai kishte hyr nga e njjta pik kutare nj jav m par. Policia dyshon se qllimi pr t cilin ai ka ardhur n vend ka qen sigurimi dhe m tej transportimi i lnds s fort narkotike. Bashk me sasin e madhe t drogs sht sekuestruar n cilsin e provs edhe mjeti q drejtohej nga Hasalla. Burimet zyrtare t policis than se 23-vjeari dyshohet t jet pjes e nj rrjeti t gjer t trakut ndrkombtar t drogs dhe se operacioni do t shtrihet n disa qytete ku mendohet se jan bashkpuntort e tij. J.Dhimitri

Primar i Kirurgjis Estetike n Spitalin Amerikan n Tiran, Op. Dr. Hakan Gndoan ju prgjigj pr ne t gjitha pyetjeve q mund tju lindin para se t gjendeni prball nj kirurgu estetik, do gj q nuk e keni t qart lidhur me ndryshimet q ndodhin n trupin tuaj pas nj operacioni dhe do pyetje tjetr q do tia kishit br nj mjeku para se ti nnshtroheni bisturis s tij.

Dshiron hundn m t drejt, gjoksin m t madh, vetulln m t ngritur, lkurn m t shtrir... Mund ta kesh do gj perfekte, fal kirurgjis estetike. Mjafton t marrsh vendimin pr tiu drejtuar nj kirurgu estetik.

Foto t publikuara me konsensusin e pacientve

LISTA E NDRHYRJEVE T KIRURGJIS PLASTIKE N SPITALIN AMERIKAN

Kirurgji Kozmetike
Botox Implante t fytyrs Peeling kimik Mikrodermabrazion Dermabrazion Injeksione mbushse Lifting i krahut Lifting i gjoksit Lifting i trupit Rritje e gjoksit Zvoglim i gjoksit Rikonturim i trupit Rekonstruksion i gjoksit Lifting i fytyrs Lifting i vetullave (ndritje e vetullave) Kirurgji e nofulls Kirurgji e veshit Kirurgji e qepallave t syve Mbjellje oksh Liposuction Abdominoplasti (zvoglim kirurgjikal i barkut)

PARA

PAS

Kirurgjia Plastike
Bisturia q zbukuron dhe bn t lumtur!
Hapi i par drejt kirurgut plastik; ide t qarta dhe kshillim me mjekun. Nj pacient qoft ky mashkull apo femr, q para se t drejtohet t mjeku kirurg estetik duhet t ket t qart se far e shqetson n pamjen e tij, prse mendon se ka nevoj pr nj ndrhyrje dhe far pret nga kjo ndrhyrje. Hapi tjetr sht q ti ndaj kto shqetsime me kirurgun. Kirurgt estetik quhen shpesh edhe psikiatr me bisturi dhe jan mjek me eksperienc jo vetm n fushn e tyre, por edhe n t kuptuarit e problemit q pacienti paraqet, n vlersimin e problematiks dhe n dhnien e zgjidhjes m t mir. Esht e rndsishme q t pyesni mjekun pr do detaj q ka t bj me operacionin dhe t ndani me t gjith pritshmrit q keni. Si sht raporti mes kostos s nj ndrhyrjeje dhe aftsis s kirurgut? Faktort q ndikojn n mimin e ndrhyrjes. Ka shum faktor q prcaktojn mimin e nj operacioni. Prmasat dhe kohzgjatja q pritet t ket operacioni si dhe instrumentet q prdoren jan prcaktuese n kosto. Ndrkoh mimi q do mjek apo spital vendos pr nj ndrhyrje t caktuar pasqyron n nj far mnyre vlern e puns s tij. Rrjedhimisht puna e nj mjeku me m shum eksperienc e reputacion sikundr shrbimi i nj spitali t armuar sht relativisht m i kushtueshm. Megjithat, nuk duhet t jet mimi i nj ndrhyrjeje shtys pr t zgjedhur nj mjek apo nj tjetr, por besimi q pacienti ka krijuar ndaj mjekut dhe puns s tij. Si mund ta kuptoj se nj mjek i suksesshm mund t jet i duhuri edhe pr rastin tim? Duke pasur parasysh se seicili prej nesh ka nj individualitet, pra nj fytyr dhe trup unik, q nuk ngjason me asnj tjetr edhe ndrhyrja estetike q do ti aplikohet secils fytyre duhet t projektohet n mnyr t veant pr secilin. Sikundr nj veshje e qepur enkas pr dik nuk do t qndronte po aq bukur n nj trup tjetr, edhe nj operacion n hund nuk do t rezultoj njlloj i knaqshm nse aplikohet njlloj n dy hund t ndryshme. Pr kt arsye do ndrhyrje dizenjohet me shum kujdes sipas fytyrs apo trupit ku do t aplikohet. Por megjithat gjithmon ndrhyrjet e suksesshme jan nj prov e mir pr mjekun kirurg dhe kredibilitetin e tij. Sa e drejt sht q, ndrhyrjet q nuk kan nevoj pr bisturi, si injektimi i botox-it apo lndve t tjera mbushse, t kryhen edhe n qendra estetike? Pr t qen shum i sinqert, m duhet t them se nuk sht aspak e drejt. Pr vet faktin se megjithse Botox-i duket si nj injektim i thjesht i nj substance, procedura ka nevoj pr nj njohuri t thell t anatomis s fytyrs. Injektimet e Botox-it mund t shkaktojn nga humbje t shprehis s fytyrs deri n paraliza, q megjithse kalimtare, shpesh ln edhe pasoja permanente. Kjo procedur q duket si nj injeksion i thjesht mund t ket pasoja katastroke, si humbja e shikimit, nse nuk bhet nga nj dor e sigurt. Ajo q do tu kshilloja lexuesve sht q thesarin e tyre t muar, fytyrn, tua besojn vetm duarve t ekspertve. Pr sa koh qndrojn shenjat e operacionit plastik? N fakt pr gjith jetn. Po ju shpjegoj se dua t them. do prerje sado e vogl q bhet n trupin ton mbetet aty prgjithmon. Prandaj ekzistojn kirurgt estetik; q ta bjn kt shenj sa m pak t dukshme. Nj ndrhyrje e br me kujdesin maksimal nga mjeku estetik do t jet e padukshme pr nj sy t thjesht por t mos harrojm q ka edhe faktor q ndikojn n dukshmrin e prerjes. Pr shembull t qenit duhanpirs ose jo sht nj prej tyre. Sa i rrezikshm sht nj operacion plastik? far efektesh ansore mund t ket? Duke qen se pacientt e kirurgjis estetike u prkasin kryesisht grupmoshave t reja dhe pa probleme shndetsore, ndrhyrjet q ne bjm mbartin m pak rrezikshmri se ndrhyrjet e tjera kirurgjikale. Sigurisht q ekzaminimi paraprak gjat przgjedhjes s pacientes ose pacientit sht shum i rndsishm. Operacionet e kirugjis estetike kan avantazhin e t qenit ndrhyrje jo shum t thella dhe kryesisht pran lkurs, duke mos krijuar kshtu nevojn pr anestezi t thell dhe duke lejuar reanimimin e pacientit pr nj koh t shkurtr pas operacionit. Shumica e pacientve tan rikuperojn menjher brenda dits dhe largohen nga spitali t njjtn dit ose t nesrmen. Pas nj ndrhyrjeje n hund, pacientja nuk ka nevoj t qndroj n spital, por mund t shkoj n shtpi q ditn e par. Megjithat, ata q kan dshir mund t qndrojn nj dit nn mbikqyrjen ton. Mund t bhen dy ndrhyrje n t njjtn koh? Pr shembull edhe n hund edhe gjoks? I bjm shpesh kto kombinime, sidomos n ndrhyrjet n fytyr. Kirurgt plastik e marrin n vlersim fytyrn n trsi dhe jo organet nj nga nj. Pr shembull, pr nj prol m t bukur dhe estetik, korrigjimin e hunds e shoqrojm shpesh edhe me nj ndrhyrje t leht me protez n mjekr. N t njjtn mnyr shoqrojm ndrhyrjet n vesh apo hund me korrigjimet e kapakve t syve me liposuction ose me zmadhim t gjirit n t njjtn seanc. N t gjitha kombinimet merret parasysh gjendja shndetsore e pacientit dhe kohzgjatja e secils ndrhyrje. far problematikash shfaqin kryesisht shqiptart pr sa i prket kirurgjis plastike dhe estetike? Problemet estetike jan shum t ngjashme n gjith vendet e Mesdheut. Korrigjimet e forms s hunds dhe zmadhimi i gjoksit jan dy operacionet m t krkuara, por mund t them se nuk mbeten pas edhe krkesat pr korrigjime t kapakve t syve, lifting t fytyrs, rregullim t forms s veshve apo ngritje t vetullave. Gjithashtu ka nj krkes n rritje pr botox-in dhe rikonturimin e forms s trupit nprmjet liposuction-it si tek femrat ashtu edhe tek meshkujt. A mund t themi se do problematik e kirurgjis estetike dhe rekonstruktive mund trajtohet tashm n vend pa pasur nevojn t bhen shpenzime marramendse jasht Shqipris? Nuk shoh asnj arsye pr t krkuar mundsit e nj operacioni estetik jasht Shqipris. N Spitalin Amerikan kemi nj ekip shum t dedikuar dhe t specializuar n Amerik, Taiwan e Turqi q i prkushtohet pacientve si gjat marrjes s vendimit pr ndrhyrje ashtu edhe pas saj. Esht shum e rndsishme q pacienti t ket pran mjekun n fazn pre dhe post operatore, t kshillohet me t dhe t mund t bj sa her dshiron kontrolle periodike. Prgatiti pr Shqip Ornela Doi

Kirurgji Rekonstruktive:
Kirurgji e buzs dhe qiellzs Kirurgji e dors Kirurgji e deformimeve t nofulls Revizionim i shenjave t plagve Kirurgji e kancereve t lkurs Zvendsim indi

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

@
PERSONAZH

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

13

Fituesi i pashpallur i zgjedhjeve amerikane. Tomas Gensemer, ideatori dhe menaxheri i fushats s Obams n internet, i ka syt nga zgjedhjet e ardhshme britanike. T fshehtat e nj profesioni q sht n zanafilln e tij NE FAQEN 18

Pr her t par, gjuhtart publikojn nj material t plot mbi t folmet n zhdukje e sipr

KINEMA

SOS i UNESCO-s, 2500 gjuht q rrezikojn

40 prej tyre mbahen ende gjall nga disa persona t vetm

nga Mesjeta e trazuar dhe deri n mesin e shekullit t 20-t, livonian lulzoi si gjuha mm pr mijra banor t nj krahine n lindje t bregut t Baltikut. Pushtues t ndryshm erdhn e ikn, dhjetra sundimtar morn e lan pushtetin, por hibridi gjuhsor, me nj fonetik t uditshme, i folur nga banort e zons u qndroi t gjitha kohrave dhe regjimeve. M pas erdhi Lufta e Dyt Botrore, pushtimi nazist e bashk me t aneksimi nga Bashkimi Sovjetik. Folsit e gjuhs livoniane u zhvendosn dhe gjuha e tyre u ndodh prball nj presioni t madh t sulmit nga ana e rusishtes. Sot, nga nj popullsi prej 2500 vetash n mesin e viteve '90 q u rrit me kt gjuh, numri i personave q vazhdojn ende ta flasin sht m i ulti i t gjitha kohrave. Aktualisht, pr ta mbajtur gjall dhe pr ta prcjell gjuhn dhe kulturn e ksaj popullate baltike, ka mbetur vetm nj person. Nuk dihet nse zhdukja e ksaj gjuhe do t konsiderohet si pasoj e kalimit t viteve, apo si pasoj e globalizmit, por nj gj sht e sigurt: ky nuk sht nj rast i jashtzakonshm, e pr m tepr rasti i vetm. Kt jav, UNESCO, me zyrat e saj n Paris, publikoi bazn e par t t dhnave n internet n lidhje me t gjitha gjuht q rrezikojn t zhduken n planet. Sipas specialistve t UNESCO-s, n t gjith botn ekzistojn 2500 gjuh, e ardhmja e t cilave sht n pikpyetje t madhe, prfshi 500 syresh q konsiderohen si "tepr t rrezikuara" dhe 199 syresh, q fliten nga jo m shum se 10 persona. "Ne, si qenie njerzore, duhet t kujdesemi pr gjuht tona n t njjtn mnyr q kujdesemi pr speciet n zhdukje e sipr t flors dhe fauns", deklaroi Kristofor Meslei, botuesi i Atlasit t Gjuhve n Rrezik...
NE FAQEN 14

FOTO FAKT

Kriza ekonomike ndihet m shum n vendet e varfra, ku ka dshtuar edhe "industria" e shitjes s bananeve, si n kt foto t marr n rrugt e Kabulit, n Afganistan

Kliv Ouen, mbreti anglez i Hollivudit

skush nuk e mori shum se riozisht Kliv Ouenin, kur n moshn 13-vjeare tha se donte t bhej aktor. Ishte viti 1977 dhe Ouen ishte nxns n Koventri, nj shkoll me rregulla t ngurta, ku fmijt e pabindur ndshkoheshin me pun t vshtira n ambientet e shkolls. Ouen ishte i shklqyer, me rezultate t mira n t gjitha lndt, por n nj ast iu dha nj rol i rndsishm n nj pjes teatrale t vn n sken prej nxnsve. I plqeu aq shum, saq prej atij asti msimet kaluan n plan t dyt. "T gjith e dinin q m plqente aktrimi, por askush nuk besonte se do t ndiqja nj shkoll drame", tregon sot, pas 30 vjetsh, n nj hotel t Los Anxhelosit. "Ishte edhe nj fmij tjetr n shkoll q donte t bhej kitarist dhe t dy konsideroheshim si t marrt me kmbt n ajr. Por un isha vrtet shum kokfort te kjo pik". Dhe kokfortsia ka paguar. Sot ka br shum prpara q prej atij roli n shkoll. "Po, nuk lash asknd t m largonte nga ai drejtim. Ishte nj pasion i madh". Sot sht nj prej britanikve m t njohur n bot, nj aktor q ka ditur t bj pr vete Hollivudin. Pamja burrrore dhe prshtatja e roleve t ashpra e kan br t krahasohet me Geri Kuper e Hampfri Bogard. Shprthimi i madh n kinema ndodhi n vitin 1998, kur regjisori Majk Hodxhs i besoi rolin e nj punonjsi kazinoje...
NE FAQEN 19

Autorja e "Zoti i gjrave t vogla", mes letrsis dhe anti-globalizmit

Roi, indiania e "Booker Prize", me nj libr t ri

omani dhe eseja jan e djathta dhe e majta e trupit tim. Un po prpiqem t'i prdor t dyja". sht thuajse nj sfilitje pr Arundhati Roin, q e ka vendosur raportin mes pushtetit dhe t dobtve n qendr t gjithkaje q ajo shkruan. "Zoti i gjrave t vogla", bestselleri me fam ndrkombtare dhe fituesi i mimit

"Booker Prize" n vitin 1997 q ajo e ka cilsuar si "roman politik", ka mbetur vepra e saj e par dhe e vetme narrative. Q ather shkrimtarja indiane sht shndrruar n zrin e atyre q nuk kan z. Kshtu vendosi q ta prqendroj energjin e saj krijuese pr...
NE FAQEN 20

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

NDRYSHE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

14

Publikohet studimi i UNESCO-s pr gjuht q brenda disa vitesh rrezikojn t'i prkasin s kaluars

Wintu-Nomlaki
sht nj gjuh e ndar n dy dialekte kryesore: at t banorve wintu dhe t banorve nomlaki, t dy nga lugina perndimore e Sakramentos, n Kalifornin veriore. Zyrtarisht ekziston vetm nj fols i rregullt i ksaj gjuhe, edhe pse ka t tjer q flasin nj pjes t saj

Livonian
N shekullin e 13-t kjo gjuh flitej nga 30 mij persona q banonin n krahinn me t njjtn emr. Me kalimin e viteve numri i ktyre personave erdhi duke u ulur, megjithat deri n fillim t Lufts s Dyt Botrore kishte ende mijra fols s livonianishtes. Q pas shpalljes s pavarsis s Letonis, jan br prpjekje t mdha pr mbrojtjen e gjuhs

Yahgan
Kristina Kalderon, nga fshati Ukika n ishullin kilian t Navarinos, sht folsja e fundit e gjuhs indigjene t jaganit. Kjo sht nj nga gjuht e para me t ciln u prballn eksploratort dhe misionart evropian n Amerikn e Jugut

2500 gjuh rrezikojn zhdukjen

Q
nga Mesjeta e trazuar dhe deri n mesin e shekullit t 20-t, livonian lulzoi si gjuha mm pr mijra banor t nj krahine n lindje t bregut t Baltikut. Pushtues t ndryshm erdhn e ikn, dhjetra sundimtar morn e lan pushtetin, por hibridi gjuhsor, me nj fonetik t uditshme, i folur nga banort e zons u qndroi t gjitha kohrave dhe regjimeve. M pas erdhi Lufta e Dyt Botrore, pushtimi nazist e bashk me t aneksimi nga Bashkimi Sovjetik. Folsit e gjuhs livoniane u zhvendosn dhe gjuha e tyre u ndodh prball nj presioni t madh t sulmit nga ana e rusishtes. Sot, nga nj popullsi prej 2500 vetash n mesin e viteve '90 q u rrit me kt gjuh, numri i personave q vazhdojn ende ta flasin sht m i ulti i t gjitha kohrave. Aktualisht, pr ta mbajtur gjall dhe pr ta prcjell gjuhn dhe kulturn e ksaj popullate baltike, ka mbetur vetm nj person. Nuk dihet nse zhdukja e ksaj gjuhe do t konsiderohet si pasoj e kalimit t viteve, apo si pasoj e globalizmit, por nj gj sht e sigurt: ky nuk sht nj rast i jashtzakonshm, e pr m tepr rasti i vetm. Kt jav, UNESCO, me zyrat e saj n Paris, publikoi bazn e par t t dhnave n internet n lidhje me t gjitha gjuht q rrezikojn t zhduken n planet. Sipas specialistve t UNESCO-s, n t gjith botn ekzistojn 2500 gjuh, e ardhmja e t cilave sht n pikpyetje t madhe, prfshi 500 syresh q konsiderohen si "tepr t rrezikuara" dhe 199 syresh, q fliten nga jo m shum se 10 persona. "Ne, si qenie njerzore, duhet t kujdesemi pr gjuht tona n t njjtn mnyr q kujdesemi pr speciet n zhdukje e sipr t flors dhe fauns", deklaroi Kristofor Meslei, botuesi i Atlasit t Gjuhve n Rrezik. do gjuh prbn n vetvete nj bot unike t strukturimit t mendimit, me lidhjet dhe veorit e saj, metaforat, mnyrat e t menduarit, fjalorin, sistemin e tingujve dhe sistemin fonetik e gramatikn. T gjitha kto elemente kombinohen e funksionojn s bashku si t ishin pjes t nj ngrehine arkitekturore, q sht njherazi e mrekullueshme dhe e brisht. E brisht n at mas sa nj goditje e fort mund ta shkatrroj prgjithmon. N kt drejtim bota moderne luan rolin e saj. Nj gjuh, dikur e shndetshme, mund t vdes pr shum arsye. Mund t vdes, sepse folsit e saj zhvendosen n nj tjetr kontekst gjeografik, duke iu bashkangjitur popullatave me grupime njerzish m t fuqishme. Dikur kjo mund t ndodhte prmes presioneve politike dhe prdorimit t forcs ushtarake, ndrsa sot ka m shum t ngjar q zhvendosja t ndodh pr shkak t flukseve t migrimit nga nj zon rurale n nj qendr qytetase. Ndoshta, dhe kjo nuk sht fort pr t'u uditur, dy nga vendet ku nj rrezik i till sht m i

KAIXNA

Personi i vetm i gjall q njihet aktualisht sht Raimundo Avelino, 78 vje. Gjuha sht folur nga nj fis indigjensh, q ndodheshin n brigjet e lumit Japura n Brazil. Gjuha e ktij fisi sht zvendsuar tashm nga portugalishtja
madh jan India dhe Brazili, q po kalojn nj periudh ndryshimesh t shpejta dhe t mdha ekonomike. Kto tendenca shpesh ojn n humbjen e mnyrave tradicionale t jetess dhe presioni i madh pr t folur nj gjuh t madhe me m shum mundsi punsimi, bn q gjuht e vogla t anashkalohen gjithnj e m shum. Faktor t tjer n "rnien" e gjuhve variojn nga mungesa e krenaris pr vetveten q kan komunitete t caktuara, vdekjet e befta t folsve t gjuhve, apo prhapja n mas e gjuhve t ashtuquajtura "vrasse", t tilla si anglishtja, frngjishtja, apo spanjishtja. Megjithat, pavarsisht ksaj mjegulle, ka ende shpres. Rritja gjithnj e m e madhe e ndrgjegjsimit pr shptimin e biodiversitetit t natyrs ka nxitur edhe lvizjen pr ruajtjen e gjuhve. Gjuhtart, pr her t par kan saktsisht numrin e gjuhve q ekzistojn n t gjith botn dhe jan ndrgjegjsuar n lidhje me faktort q ndikojn n dmtimin e tyre, si dhe mnyrat pr t'i kontrolluar ato. Kto vitet e fundit lvizjet pr ruajtjen dhe rigjallrimin e gjuhve jan shtuar. Frymzuar nga shembujt e suksesshm t shekullit t

RUAJTJA E GJUHS

Frymzuar nga shembujt e suksesshm t shekullit t kaluar, si rilindja e hebraishtes, apo ruajtja dhe pasurimi i gjuhs s Uellsit, Katalonjs dhe Bretanjs, fise dhe komunitete t vogla q kan gjuht e tyre unike e q ndodhen n cepat m t largt t bots, po luftojn pr t drejtat e ruajtjes s gjuhve, sikurse kan br prej shekujsh edhe paraardhsit e tyre

GJUH Q FLITEN NGA NJ PERSON I VETM

Mbi 40 gjuh n t gjith botn fliten nga nj ose maksimumi dy persona t vetm. Disa jan t shkuar n mosh dhe mund t vdesin, ndrsa t tjer po prpiqen q t folurn e tyre t'ua ln trashgim pasardhsve e prmes gjuhs t prcjellin edhe zakonet e komuniteteve t dikurshme

kaluar, si rilindja e hebraishtes, apo ruajtja dhe pasurimi i gjuhs s Uellsit, Katalonjs dhe Bretanjs, fise dhe komunitete t vogla q kan gjuht e tyre unike e q ndodhen n cepat m t largt t bots po luftojn pr t drejtat e ruajtjes s gjuhve, sikurse kan br prej shekujsh edhe paraardhsit e tyre. Andoa e Ekuadorit, nj gjuh q flitet rrjedhshm nga vetm 10 veta n bot, sht rigjeneruar s fundi prej tyre prmes nj projekti pr botimin e materialeve t ndryshme n kt gjuh. Nuk ka dyshim se nj vend me nj politik mbshtetjeje qeveritare dhe vullneti t mir nga ana e njerzve, mund t'i mundsoj gjuhs s vet nj jet t qet dhe t pasur, pavarsisht ekzistencs s gjuhve t tjera t fuqishme, apo tendencave t globalizmit. Shembull i ksaj sht Papua e Guines s Re. Megjithse sht kombi me diversitetin m t madh linguistik n planet, vetm shum pak nga gjuht prbrse rrezikojn zhdukjen. Ajo q sht thelbsore n ruajtjen e gjuhve sht prpjekja njerzore. Gjuht duhet t regjistrohen, duhet t shkruhen n mnyr q brezat e ardhshm t mos bazohen vetm n gjuhn e folur.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

NDRYSHE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

15

KARNAVALET E RIO DE ZHANEIROS

Brazili sht toka e sambas, e krcimeve t shfrenuara, e plazheve magjepsse, e vajzave t bukura, e ngjyrave dhe e buzqeshjeve. Nisin n Brazil karnavalet tradicionale

Brazilia sapo sht zhvil luar edicioni i tret i "Na tional Underwear Day", dits ndrkombtare kushtuar veshjeve intime. N kt parad t zhvilluar npr rrugt e qytetit kan sfiluar modele e model gjysm t zhveshur. Ideja ka lindur n vitin 2003 n Nju Jork nga shtpia e veshjeve intime "Freshpair". Q prej 2003-shit e deri m sot zhvillohet nj lloj sfilate "e lir" (pa rroba, vetm me veshje intime). Marka e veshjeve intime "Made in Brasil", "Finissimo" ka organizuar npr rrugt e qytetit nj parad me mbathje, reipeta, tanga dhe boksera seksi. Sigurisht q pr kalimtart kjo ka qen nj prov e vrtet rezistence ndaj tundimit. Gjithsesi, kjo sfilat nuk sht asgj para fests tradicionale t tundimit, karnavaleve braziliane, shfaqja m popullore dhe domethnse e artit e kulturs, si dhe festa m e famshme e Brazilit. Padyshim q m t njohurat jan karnavalet e Rio de Zhaneiros me sfilatat e tij t organizuara n "Sambdromo", rrugn ku sfilojn shkollat m t mira t sambas n vend, t cilat do vit ofrojn nj spektakl madhshtor.

Ngjyra, fest dhe ritm samba

SHFAQJA Karnavalet e Rio de Zhaneiros jan spektakli m i madh i toks dhe ky nuk sht nj ekzagjerim. Kush ka pasur shansin t marr pjes n kt fest madhshtore, sht dakord me shprehjen "spektakli m i madh i toks". Turistt vijn nga do cep i bots pr t shijuar karnavalet e Rios 09.30 t mngjesit dhe do t zgjas deri n mbrmje, ku do t zhvillohet balloja magjike n hotelin "Kopakabana". Paradat e shkollave t sambas fillojn sot n mbrmje dhe do t mbarojn t martn m 24 shkurt, kur t prfundojn t gjitha festimet, s bashku me ndarjet e mimeve. E fundit q do t sfiloj, do t jet Banda e Ipanemas. Karnavalet e Rio de Zhaneiros jan spektakli m i madh i toks dhe ky nuk sht nj ekzagjerim. Kush ka pasur shansin t marr pjes n kt fest madhshtore, sht dakord me shprehjen "spektakli m i madh i Sot ka m shum se 100 grupe me zakone dhe tradita t ndryshme q sfilojn n karnavalet e Rios. do njri prej tyre ka nj vend dhe nj rrug pr t festuar. Pr grupet e mdha bllokohet edhe trafiku. Grupet luajn vazhdimisht muzik gjat festimeve, duke u bazuar te pjest klasike t sambas, ose n muzikat e vjetra t karnavaleve t quajtura "Marchinhas de carnava".

Fillimisht karnavalet e Rios ishte shum e ngjashme me festat evropiane, por me kalimin e kohs ato kan marr elemente tipike t kulturave afrikane dhe t indianve t Ameriks
Shkollat e sambas jan organizata t mdha dhe t pasura, t cilat punojn gjat gjith vitit pr prgatitjet e karnavaleve. Paradat zgjasin katr net dhe jan pjes e nj konkursi zyrtar t ndar n 7 divizione. N fund t nats s katrt nj prej shkollave shpallet fituese e vitit. Parada e karnavaleve ka nisur dje n orn 13.00. Gjat ceremonis s hapjes, kryetari i bashkis kurorzoi mbretin e karnavaleve dhe i dha elsat e qytetit. N sfilatn e par kan qen protagonist nxnsit e shkollave t vallzimit. Sot, festa do t filloj n orn

Paradat zgjasin katr net dhe jan pjes e nj konkursi zyrtar t ndar n 7 divizione. N fund t nats s katrt nj prej shkollave shpallet fituesja e vitit
toks". Turistt vijn nga do cep i bots pr t shijuar karnavalet e Rios. Fillimisht kjo fest ishte shum e ngjashme me ato evropiane, por me kalimin e kohs ajo ka marr elemente tipike t kulturave afrikane dhe t indianve t Ameriks. N fund t shekullit XIX, n Rio de Zhaneiro filluan t shfaqeshin grupet e para q kndonin dhe vallzonin npr rrug. M pas, prej tyre u frymzuan grupe t tjera njerzish t q jetonin n lagje t veanta t qytetit, t cilt sfilonin me tambure dhe balerina t veshura me kostume e bluza posarisht pr karnavalet.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

16

PROGRAMI DITOR I DIGITALB

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

FILM SHQIPT AR SHQIPTAR

KINEMA AUTOR

RUBRIKA: TEKNOLOGJI

DOK UMENT AR DOKUMENT UMENTAR

KARNAVALET
ora 15.30
Regjia: Ismail Zhabjaku Skenari: Ismail Zhabjaku, Gjergj Zheji Aktort: Sotiraq ili, Xhovana Doko, Tatjana Kora, Lisenko Malaj Personazhe q mbetn t gdhendur n memorien kombtare, vepra t regjisorve q kaluan edhe kufijt e Shqipris. Filmat m t realizuar shqiptar, me personazhe q kan ln gjurm...

TREGTARI I VENEDIKUT
ORA: 21:30
Regjia: Michael Radford Aktort: Al Pacino, Jeremy Irons, Joseph Fiennes, Kris Marshall, Charlie Cox etj. I emruar pr mimin BAFTA. Bazuar n veprn e Shekspirit me t njjtin titull. N Venecian e vitit 1596, Antonio, i dashuruar marrzisht pas Basianos, i jep atij hua 3000 dukate pa e ditur q parat do t shkonin...

ROBOTICA - PJ. 3
ora 21.00
"Explorer 1" prezanton nj prodhim spektakolar t "Discovery Network"! Nj cikl q prfshin shkencn, sportin dhe argtimin! Nj kompeticion i makinerive n nj nivel t pashfaqur ndonjher n ekran, me sfida dhe pengesa nga m t jashtzakonshmet! Ndrtues robotsh nga t gjitha ant, krijojn makinerit e tyre t lufts dhe prballen me gara...

KY SHEKULL ISHTE NJ MIJ VJE

ora 22:00
Tri qytete q bn historin e mijvjearit; tri qytete ku u shkrua historia moderne e njerzimit: Jerusalem - Filadelfia - Berlin. Berlini, qytet po kaq simbolik sa dy t part pr historin e mijvjearit q nisi n vitin 1000: qyteti i fatkeqsis s Lufts s Ftoht. 50 vjet qndres kundr komunizmit...

SPEKT AKEL SPEKTAKEL

HORROR

AKSION, KRIM

KOMEDI FAMILJARE

REALITY SHOW: BIG BROTHER ALBANIA 2

Ora 20.45
Show 3 i javes: Cila sht dashuria e Mimozs dhe a do t zgjidh Erjola dilemn e saj familjare? Si kan rrjedhur n dy jav simpatit dhe antipatit e banorve t shtpis m t famshme n Shqipri?Kush do t ler shtpin e Big Brother? Zhulieta, apo Eriola? Sa t kujdeshm do t jen banort n provn e dijes dhe kujtess? A do t vazhdojn ata t ruajn t njjtn sasi buxheti?

MENDINA
ora 21:00
Regjia: William Butler Aktort: Joshua Leonard, Jordan Ladd, Natasha Lyonne, Lance Henriksen... Nj vrass fantazm po bn krdin n spitalin psikiatrik Madhouse. Antar t personelit po vdesin nj e nga nj n rrethana t mistershme. Nj psikiatr i ri sht i vendosur t zbuloj enigmn, por do t has n nj vorbull sekretesh t tmerrshme t fshehura n ndrtesn ku punon...

ORTAKU I HESHTUR
ora 21:30
Regjia: James D. Deck Aktort: Tara Reid, Nick Moran, Gregg Henry, Patrick F. Gallagher, James D. Deck Ajo, nj grua e re me nj sekret pr t fshehur... Ai, nj analist i CIA-s q do t dashurohet kok e kmb me t. N ndjekje t vrassit t nj politikani, ai do t zhytet thell n botn e krimit rus, ku kthimi mbrapsht duket i pamundur...

WOOLY BOYS
ora 21:30
Aktort: Peter Fonda, Kris Kristofferson arlsi, djali i dhn pas kompjuterit, nuk e quan t rndsishm raportin me gjyshin e tij, Stoun, q jeton n fshat, deri n astin kur shkon atje e prjeton aventura nga m argtueset...

HOROSKOPI
06.20 07.00 07.33 08.00 08.58 09.00 09.15 09.18 09.25 09.55 10.30 11.00 11.30 11.58 12.00 12.20 12.25 13.05 14.58 15.00 15.30 15.35 16.40 17.28 17.30 17.50 18.00 18.30 19.28 19:30 20.00 20.05 20.45 23.33 23.53 23.40 01.00 01.20 01.25 03.15 03.38 Fiks fare rit. i se premtes Info (Lajme, Flesh, Moti, Horoskopi) Dokumentar ritr. "Euro 2008" pj.2 Film Serial ritr. "Te humbur" pj.56 (sez.3/7) Programi i dites Lajme Moti Horoskopi Film serial vizatimor "Oborri i fermes" pj.19 Film vizatimor ritr. "Spongebob" pj.2 TN Ritr. "Parajse tropikale" pj.138 TN Ritr. "Nje zonje e vertete" pj.142 (137b) Reportazh ritr. "Exclusive" Programi i dites Lajme Moti Film Serial "Grate e Futbollisteve: Kohe shtese" pj.23 Film artistik ritr. "Hakmarrja e Anxhelos" LV, 90 mins Programi i dites Lajme Moti Unplugged Pr. (direct) Film Serial per te rinj Premiere "Smallville" pj.119 (sez.6/9) Programi ditor Lajmet Moti Episodi Ditor Reality Show "BIG BROTHER 2" Reality Show Premiere "Extreme" Programi i dites Lajme Moti Kamera e Fshehte Gazmore Pr. "Vetem per te qeshur" 7 Premiere Reality Show "BIG BROTHER 2" 3 Lajmet ( 20 MINUTA) Moti Lidhje Live me Shtepine e "Big Brother 2" LAJMET MOTI Unplugged ritr. Lajmet e moti Muzike Dashuria e personave t zemrs nuk ju mungon dhe kjo ju bn t jeni m t fort. Gjithsesi, kjo periudh do t jet mjaft e ngarkuar, sidomos pr sa i prket puns dhe krkohet q t keni nj vullnet t hekurt.

DASHI DEMI

Hna dhe Afrdita jan n kundrshtim me shenjn tuaj. Dashuria dhe krenaria nuk shkojn mir bashk, duhet t zgjidhni me zemr e mos t shprqendroheni nga dyshime e mendime negative.

PESHORJA AKREPI

Sot do t ndiheni mir fal dashuris q do ju dhuroj momente t bukura. Niveli n rritje i intelektit dhe shpirtit krijues do ju ndihmoj t kaloni me sukses takime pune dhe prova studimi.

N sektorin profesional do t jeni mjaft energjik dhe t guximshm. Idet e juaja do t kalojn n veprim, pa pasur asnj dyshim, duke eliminuar kshtu kundrshtar ose konkurrent dhe duke ju dhuruar nj avantazh t papritur.

Ju duhet t merrni nj vendim pr sa i prket familjes, ose puns. N qoft se keni ndonj ide n mendje, kjo sht dita e duhur pr ta br realitet. Dit e favorshme pr investime financiare.

BINJAKET

N qoft se sot jeni t lir mund t vendosni t dilni npr dyqane e t shpenzoni pak nga parat q nuk ju kan munguar gjat ksaj periudhe. Ky sht momenti q mund t bni pazar si dshironi.

SHIGJETARI BRICJAPI

Sot Hna dhe Afrdita jan n kundrshtim me shenjn tuaj dhe kjo ju bn t zgjidhni nj keqkuptim n marrdhnien tuaj sentimentale dhe n familje. Ju kshillohet t prballoni shtje t ndryshme me qetsi, mirkuptim dhe me nj sens t mir.

GAFORRJA LUANI

Dit mjaft interesante pr sa i prket profilit astrologjik. Hna dhe Plutoni n shenj takohen, duke ju dhuruar kshtu nj forc t madhe krijuese, sharm e mjaft pjekuri. Mund t vendosni t bni dika mjaft t rndsishme n sektorin profesional.

Duhet t organizoheni mir pr t'u br ball disa influkseve negative yjore. Mos u shqetsoni, n qoft se jeni t rregullt e t qet do t mbaroni do pun q ju sht ngarkuar pa u vonuar. Dashuria jo keq.

Nj projekt, pothuajse nj ndrr q prej kohsh kishit n mendje ta realizonit, mund t materializohet gjat ktyre ditve. Mundohuni t mos e ekzagjeroni me ushqimin gjat ksaj fundjave.

UJORI

VIRGJERESHA
Sot parashikohet nj dit e mrekullueshme pr ju. Prgatituni t jetoni nj dit t shtune mjaft t lumtur. Lirojeni mendjen nga do mendim negativ dhe lodhuni n kraht e njeriut t zemrs. Kushtojuni dashuris, ashtu si ju sugjeron Hna dhe Plutoni, puna dhe shtjet praktike mund t presin.

PESHQIT
Sakrifikoni nj pjes t kohs suaj t lir pr t arritur nj sukses profesional, q ka nevoj pr t gjith sforcimin tuaj psikofizik, do ta shikoni q do ia vlej. N qoft se jeni t dashuruar, organizoni dika romantike me partnerin.

E Shtun 21 Shkurt Aston Villa-Chelsea 13:45 Vllaznia-Lushnja 14:30 Bayern-Kln 15:30 Stuttgart-Hoffenheim 15:30 Bologna vs Inter 16:00 Roma vs Siena 18:00 Man Utd-Blackburn 18:30 Nancy-Lyon 19:00 Barcelona-Espanyol 20:00 Real Madrid-Betis 20:00 FC Villarreal-Gijon 20:00 Palermo vs Juventus 20:30 Sporting-Benfica 21:00 Sevilla-At Madrid 22:00 E Diel 22 Shkurt Flamurtari-Dinamo 14:00 Fulham-WBA 14:30 Milan vs Cagliari 15:00 Napoli-Genoa 15:00 Fiorentina vs Chievo 15:00 Liverpool-Man City 16:00 Newcastle-Everton 17:00 Leverkusen-Hamburg 17:00 Valladolid-Malaga 17:00 Marseille-Le Mans 17:00 Getafe-Athletic 19:00 Lille-Monaco 21:00 La Coruna-Valencia 21:00 E Hn 23 Shkurt Hull City-Tottenham 21:00 E Merkure 25 Shkurt CSKA Moscow-Siena 18:15 E Enjte 26 Shkurt Milan-Bremen 20:45 Ajax vs. Fiorentina 20:45 Man City-Kobenhavn 20:45 Stuttgart vs. Zenit 20:45

SSHD1 SS5 SSHD2 SS4 SS2 SSHD1 SS1 SS5 SS2 SS3 SS4 SS1 SSHD2 SS2 SS4 SS5 SS1 SS2 SS3 SS4 SSHD2 SS2 SS3 SS4 SS1 SS2 SS1 SS1 SS2 SS1 SS2 SS3 SS4

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

18

NDRYSHE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Ideoi dhe menaxhoi me sukses mbreslns fushatn presidenciale t Barak Obams n internet. Mund t jet ky njeriu q do t menaxhoj fushatn e ardhshme t Kryeministrit britanik, Gordon Braun? Nga prgjigjet q u ka dhn gazetarve t "The Guardian", rezulton se po

arak Obama nuk ishte fituesi i vetm n zgjedhjet presidenciale t nntorit t shkuar. Tomas Gensemer, kompania e t cilit menaxhoi fushatn presidenciale n internet, ndrtoi sitin my.barackobama.com, rekrutoi 13.5 milion mbshtets dhe i siguroi Presidentit t ardhshm donacione me vler 500 milion dollar, ndrsa po regjistron sukses pas suksesi n karrier. Tani gjendet n Britani pr t hapur degn e kompanis s tij "Blue State Digital" n Londr. Gensemer sht nj 31-vjear shtatholl dhe tepr i gjall, me t folur shum t shpejt. Nuk pranon ta konsiderojn nj prej atyre t marrosurve pas teknologjis dhe kmbngul se suksesi i kompanis s tij gjat fushats s Obams nuk kishte t bnte aspak me teknologjin, por me mnyrn se si arriti t trhiqte vmendjen e miliona njerzve q pranuan t dhuronin para pr Presidentin e ardhshm. "Njerzit jan fiksuar shum pas teknologjis", thot. "Pyetjet e vrteta jan se 'cilat jan synimet q i ke vn vetes dhe si t mbshtetesh te teknologjia pr t'i prmbushur'. Arritm sukses pasi ditm t shfrytzonim shrbimet tona prmes teknologjis. Pjesa drrmuese e konkurrencs son shesin teknologji, por nse u ofroj organizatave, apo kompanive q na kontraktojn vetm teknologji, ta dini q as e kan iden 't bjn me t". N zemr t strategjis s fushats s Obams n internet qndronte siti "MyBO", i cili funksiononte si t gjitha rrjetet e tjera sociale, duke i inkurajuar votuesit e mundshm t bheshin pjes e rrjetit, t krijonin nj identitet online dhe t diskutonin n forumet e tij. Por kishte edhe nj ndryshim. Ve pjesmarrjes n rrjet, pr t dhuruar para, apo pr t shprehur mbshtetjen ndaj Obams, antarve u krkohej t dilnin n botn reale e t trokisnin der m der. Vet Gensemer krkon ta ul nga piedestali fushatn online. "Organizatat mund t ndrtohen shum shpejt, n rast se japin mesazhin e duhur. Duhet t jen n gjendje t'i japin prgjigje pyetjes, 'far mund t bj dikush pr mua?'. Por shum prej ktyre organizatave, qofshin politike, apo jo, nuk jan msuar ta shtrojn kt pyetje". Qllimi i tij sht krijimi i mbshtetsve aktiv, jo i donatorve pasiv - njerzit q investojn n nj organizat krkojn marrdhnie afatgjata me t dhe mbi t gjitha krkojn t merren seriozisht. Ai rrfen historin e nj tjetr fushate politike, pr t ciln ka punuar n SHBA (pa pranuar ta prmend me emr), ku mbshtetsit ftoheshin t drgonin qndrimet prmes e-mail-eve. "Pyesja veten ku prfundonin ato e-mail-e", tregon.

Gensemer
Tomas
Fushatn n internet e sheh si nj rrug shum t mir, prmes s cils partit politike jan n gjendje t ringjallin vetveten, t'i afrojn njerzit pran rrnjve t partive
"Kt pyetje po i bja vetes edhe pas tri ditsh. M n fund e zbuluan. Hym te kutia postare e sitit dhe pam se aty gjendeshin 78 mij e-mail-e t palexuara. Kjo nuk u lejua kurr t ndodhte gjat fushats s Obams. Kt e vendosm q ditn e par". Kauzat politike jan baza e puns s kompanis "Blue State Digital", q prej themelimit t saj nga disa aktivist para pes vjetsh. "Nga stafi i fushats s Obams u kontaktuam 2 jav prpara se t shpallte publikisht hyrjen n garn presidenciale", kujton Gensemer. "Ata than se interneti do t jet shtylla e fushats son dhe na pyetn pr sa dit mund t bheshim gati. Punuam dit e nat pr dhjet dit dhe siti ishte gati nj or prpara se Obama t bnte deklaratn". Ai tregon se nj pjes e mir e suksesit i detyrohet prvojs s fituar prej fushatave t mparshme, por se nj prej elementeve ky kishte t bnte me faktin se fushata n internet tashm nuk shihej si nj element ekstra n garn presidenciale; tashm ishte nj mjet politik me

sht ky njeri e ardhmja e politiks?

Vet Gensemer krkon ta ul nga piedestali fushatn online. "Organizatat mund t ndrtohen shum shpejt, n rast se japin mesazhin e duhur. Duhet t jen n gjendje t'i japin prgjigje pyetjes, 'far mund t bj dikush pr mua?'. Por shum prej ktyre organizatave, qofshin politike, apo jo, nuk jan msuar ta shtrojn kt pyetje"

rndsi kritike. "Nuk mund t'i bashkngjitet grumbullimit t fondeve, apo t vendoset n sektorin e komunikimit me publikun", shpjegon. "Duhet trajtuar patjetr si operacion paralel". A ndihmoi n gjith kt siprmarrje fakti q Obama vet sht i prirur pas teknologjis s re? "Gjithnj mban me vete nj 'BlackBerry', por nuk di t programoj", thot Gensemer. "Gjja e mrekullueshme ishte q para 20 vitesh Obama qe organizator dhe e dinte mir q t'i bsh njerzit t trokasin n dern tnde sht shum m mir se t drgosh njerzit e tu, apo edhe ti vet t trokassh n dern e tyre". Obama e shihte teknologjin si rrugn e vetme pr ta transformuar organizimin tradicional t komuniteteve lokale n nivel mbarkombtar, ku vullnetart e donatort rekrutoheshin prmes internetit dhe inkurajoheshin t rekrutonin edhe vullnetar t tjer, t organizonin mbledhje e festa, t prhapnin mesazhin e Presidentit t ardhshm. Gensemer sht i bindur se kjo prqasje do t jap rezultate edhe n Britani, arsyeja e hapjes s zyrs s re. "Jemi shum t vendosur pr t pasur sukses dhe kemi ndr mend t punojm po aq shum edhe ktu", thot. "E di q ndoshta nuk do t jemi n gjendje t grumbullojm gjysm miliardi dollar, por jam i sigurt q do grumbullojm aq sa duhet pr t sjell ndryshimin e madh". Ndrsa e sheh me sy mjaft kritik mnyrn se si po e trajtojn partit britanike internetin. "Ata jan prqendruar shum te lojrat politika dhe tek ajo q mund t'i shesin shtypit", thot. "Tani ekspertt e laburistve po prdorin rrjetin 'Twitter', por gjithsesi sht shum pak. Askush nuk sht prpjekur t bj at q duhet pr t prfshir njerzit aktivisht n fushat. Nj peticion mbi bankiert ka grumbulluar 15 mij firma, por a u jan drejtuar njerzve n mnyrn e duhur? U duhen krkuar gjra t tjera pr t krijuar ndjesin e prfshirjes aktive. Asnj prej ktyre nuk sht sfid teknologjike; bhet fjal pr sfida organizative, pr vullnet pr t komunikuar vrtet me njerzit". Fushatn n internet e sheh si nj rrug shum t mir, prmes s cils partit politike jan n gjendje t ringjallin vetveten, t'i afrojn njerzit pran rrnjve t partive. Mendon se nj prqasje e till do t has n rezistenc - antart e partive mund t ndihen t krcnuar nga kta t sapombrritur prmes internetit - por, megjithat, ringjallja e partive sht tepr e rndsishme. "Nse partit lokale ekzistojn sepse gjenden aty q prej 30 vjetsh, kjo nuk mund t mjaftoj", thot. "Dika e till sht klub shoqror, jo parti politike".

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

NDRYSHE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

19

Aktori me fytyr t pashme sht kthyer tashm n nj prej britanikve m t krkuar n Hollivud. N nj intervist pr t prditshmen britanike "The Guardian", ai rrfen rrugn e gjat drejt suksesit, prse t qenit i famshm nuk i intereson, si dhe raportet familjare, veanrisht me t bijat

Kliv Ouen
skush nuk e mori shum se riozisht Kliv Ouenin, kur n moshn 13-vjeare tha se donte t bhej aktor. Ishte viti 1977 dhe Ouen ishte nxns n Koventri, nj shkoll me rregulla t ngurta, ku fmijt e pabindur ndshkoheshin me pun t vshtira n ambientet e shkolls. Ouen ishte i shklqyer, me rezultate t mira n t gjitha lndt, por n nj ast iu dha nj rol i rndsishm n nj pjes teatrale t vn n sken prej nxnsve. I plqeu aq shum, saq prej atij asti msimet kaluan n plan t dyt. "T gjith e dinin q m plqente aktrimi, por askush nuk besonte se do t ndiqja nj shkoll drame", tregon sot, pas 30 vjetsh, n nj hotel t Los Anxhe-

do aktor q beson se sht seks simbol ka probleme serioze

vetveten se t mbshtetem te mendimi i t tjerve". Por po kt qndrim mban edhe ndaj vetvetes. Edhe pse konsiderohet sot pr sot si nj prej aktorve m t pashm, vren se ai vet nuk ndihet i till. "As q e shpie ndonjher ndr mend kt", thot. "Besoj se nj aktor q e mendon kshtu, apo e konsideron veten simbol seksi, ka probleme serioze, kshtu q nuk harxhoj as edhe nj ast duke menduar pr kt gj". N fakt, ata q e njohin nga afr e din q nuk sht ndikuar shum nga t qenit i famshm. Shihet m shum si njeri i ngrysur, me syt paksa t egr, e i harruar n vetvete. Pika e tij m e fort n ekranin e madh ka qen portretizimi i personazheve me nota t forta burrrore, gj q i shkon pr shtat edhe vet atij. Robert Altmanit, gjat xhirimeve t filmit "Parku Gosford", i krkoi t hiqte fare nj fraz nga skenari, pasi i dukej e paprshtatshme t thuhej nga personazhi i tij - duke e br regjisorin t shqyente syt, pasi n fakt sht msuar me aktor q krkojn sa m shum vend n filma. "E kuptoj nj fraz q nuk shkon n skenar dhe di t them q nuk shkon", thot Ouen. "Nuk jam n gjendje ta ndryshoj vet. Nuk jam un ai q di t shkruaj. Por, nse ma nxjerr prpara syve, mund t them: 'Po, tani sht si duhet'. Jam shum i qart me ritmin, fjalt dhe mnyrn se si duhen respektuar t gjitha kto". "M plqen t luaj karaktere t forta, q arrijn t bindin, q nuk jan vetm t drejtprdrejta e t kndshme. M plqejn gjithashtu edhe personazhet q luftojn brenda vetes, pasi jan m t vshtir e krkojn m shum mund". Dhe, megjithse personazhet e tij mund t mos qeshin shum, thot se sht m se i knaqur me kt dhe se do t pranonte ndonj film m t leht, vetm pr hir t t bijave. "N fakt, n shtpin time, tani pr tani flitet ve pr kt tem. Vajzat m vijn shum shpesh n shesh-xhirimin e filmave, i takojn t gjith, knaqen, msojn q filmi

Jeta dhe karriera

Shprthimi i madh n kinema ndodhi n vitin 1998, kur regjisori Majk Hodxhs i besoi rolin e nj punonjsi kazinoje n filmin "Krupieri"
losit. "Ishte edhe nj fmij tjetr n shkoll q donte t bhej kitarist dhe t dy konsideroheshim si t marrt me kmbt n ajr. Por un isha vrtet shum kokfort te kjo pik". Dhe kokfortsia ka paguar. Sot ka br shum prpara q prej atij roli n shkoll. "Po, nuk lash asknd t m largonte nga ai drejtim. Ishte nj pasion i madh". Sot sht nj prej britanikve m t njohur n bot, nj aktor q ka ditur t bj pr vete Hollivudin. Pamja burrrore dhe prshtatja e roleve t ashpra e kan br t krahasohet me Geri Kuper e Hampfri Bogard. Shprthimi i madh n kinema ndodhi n vitin 1998, kur regjisori Majk Hodxhs i besoi rolin e nj punonjsi kazinoje n filmin "Krupieri". M pas erdhn role t rndsishme, si ai i shrbyesit n filmin "Parku Gosfrod" t Robert Altman, n vitin 2001, apo roli i njeriut t pagdhendur n filmin "M pran", n vitin 2004, fal t cilit fitoi nj "Glob t Art", si edhe nominimin pr aktorin m t mir t roleve dytsore nga "Academy Award". Q prej asaj kohe ka luajtur n nj seri t gjat prodhimesh shum t suksesshme - me rolin kryesor n filmin "Mbreti Artur" i vitit 2004, si

T gjith e dinin q m plqente aktrimi, por askush nuk besonte se do t ndiqja nj shkoll drame", tregon sot, pas 30 vjetsh, n nj hotel t Los Anxhelosit
nj vjedhs misterioz bankash prkrah Denzel Uashingtonit, tek "I brendshmi", i vitit 2006 dhe vetm nj vit m pas, me rolin e aristokratit Valter Rali n filmin "Epoka e art". Filmi i tij i fundit, "Ndrkombtari", sht nj film me buxhet t lart, ku Ouen luan rolin e nj agjenti t Interpolit t prfshir n luftn kundr korporatave t korruptuara. Gjej me vend ta pyes pr fatin e shokut t shkolls q donte t bhej kitarist. Tregon se nuk i ka ecur, "tani punon si msues". Di nga t tjer se nuk i plqen publiciteti q i ofron t qenit yll kinemaje. Edhe pse aktor, uditrisht thot se nuk krkon aprovimin e t tjerve pr at q bn dhe se nuk i plqen t jet n qendr t vmendjes. "Nse njerzit m thon fjal t bukura, nuk sht se nuk i vlersoj, por nuk kam nevoj pr kt lloj vlersimi. N fakt, po t ndodh e kundrta, nse t gjith m kritikojn, sigurisht q do t ndalem e do t'i dgjoj, por m shum m plqen t bind

liv Ouen ka lindur m 3 tetor t vitit 1964 dhe nisi studimet n Akademin Mbretrore t Artit Dramatik n vitin 1984. Karriern e nisi si aktor teatri pr t'u hedhur shpejt n televizion, duke luajtur nj rol dytsor n serialin "Bun", t vitit 1986. Pr rreth tet vjet luajti n disa filma britanik. Shprthimi i madh n kinema ndodhi n vitin 1998, kur regjisori Majk Hodxhs i besoi rolin e nj punonjsi kazinoje n filmin "Krupieri". Pasuan role t rndsishme, si ai i shrbyesit n filmin "Parku Gosfrod" t Robert Altman, n vitin 2001, apo roli i njeriut t pagdhendur n filmin "M pran" n vitin 2004. Q prej asaj kohe ka luajtur n nj seri t gjat prodhimesh shum t suksesshme - me rolin kryesor n filmin "Mbreti Artur" i vitit 2004, si nj vjedhs misterioz bankash prkrah Denzel Uashingtonit, tek "I brendshmi" i vitit 2006 dhe vetm nj vit m pas, me rolin e aristokratit Valter Rali n filmin "Epoka e art". Filmi i tij i fundit, "Ndrkombtari", sht nj film me buxhet t lart, ku Ouen luan rolin e nj agjenti t Interpolit t prfshir n luftn kundr korporatave t korruptuara.

do t shfaqet, por se pr shkak t moshs nuk u lejohet ta shohin. Tani m jan qepur pas dhe m krkojn t luaj nj film pr fmij. Nuk e besoni dot sa kmbngulin". Mos ndoshta prej faktit q vet sht rritur pa baba dhe ndihet m i detyruar t'u plotsoj t gjitha dshirat fmijve? "Po, sigurisht. Dhe duhet ta dini se sht dika

shum e vshtir pr nj aktor, me gjith ato udhtime larg familjes. Por, kur jam n shtpi i shpie dhe i marr nga shkolla sa m shpesh t mundem. Mundohem t jem sa m i pranishm. M e vshtira sht se fmijve u plqen rutina, duan t din gjith kohs ku gjendem, gj q nuk sht aspak e leht me punn ton".

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

20

NDRYSHE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Shkrimtarja e librit "Zoti i gjrave t vogla", fituesi i mimit "Booker Prize" n Britani, rrfen rrugn e saj mes letrsis dhe angazhimeve t tjera. "Aktivistt nuk lodhen, por un ndihem e lodhur"

India ime n udhkryq:

Drejtsi, apo luft civile?

Arundhati Roi: Po punoj pr nj roman t ri, por sot nuk sht e leht
omani dhe eseja jan e djathta dhe e majta e trupit tim. Un po prpiqem t'i prdor t dyja". sht thuajse nj sfilitje pr Arundhati Roin, q e ka vendosur raportin mes pushtetit dhe t dobtve n qendr t gjithkaje q ajo shkruan. "Zoti i gjrave t vogla", bestselleri me fam ndrkombtare dhe fituesi i mimit "Booker Prize" n vitin 1997 q ajo e ka cilsuar si "roman politik", ka mbetur vepra e saj e par dhe e vetme narrative. Q ather shkrimtarja indiane sht shndrruar n zrin e atyre q nuk kan z. Kshtu vendosi q ta prqendroj energjin e saj krijuese pr t denoncuar abuzimet me pushtetin dhe padrejtsit. Nga digat e mdha t lumit Narmada, q kan ln pa shtpi miliona qytetar, deri te persekutimet e myslimanve pr "prejardhjen fashiste" nga fondamentalistt hindu. Pr vite me radh ka ekzistuar nj zgjidhje: "N rastin tim tregimi vjen pa asnj sforcim, ndrsa eseja lind me vshtirsi nga bota e dhimbshme dhe e coptuar n t ciln zgjohem do mngjes", shkruante n vitin 2002 te "Shtatori n porta". Megjithat, sot gjrat kan ndryshuar: "Po mundohem t shkruaj romanin tim t dyt, por nuk sht e leht", tregon nga shtpia e saj n Nju Delhi. Kjo fraz e tregon qart mundimin q po heq pr t'u kthyer srish n rolin e shkrimtares. Dy vjet m par pati rrfyer pr "Gardian": "Kam thn gjithka q mundja pr globalizimin, si shkrimtare duhet t bj dika ndryshe". Por "shprngulja" nuk sht br ende. Arundhati prej kohsh prsrit: "Nuk jam aktiviste. Aktivistt nuk lodhen kurr, ndrsa un jam 'konsumuar' plotsisht". Megjithat, deri nj jav m par, pr Shn Valentinin, ishte n rresht t par prkrah studentve dhe docentve universitar n nj protest kundr fondamentalistve hindu, q n janar sulmuan disa vajza n nj pub t Magalores, duke i akuzuar pr "sjellje t turpshme", akte kundr traditave indiane, shenja t pahijshme t kontaminimit perndimor. "Nj luft klasash, q zhvillohet mbi grat", e ka cilsuar Roi. Shkrimtarja q sht rritur n Kerala nga e ma e divorcuar nga i ati, e mori fjaln duke lexuar nj pjes t romanit "Zoti i gjrave t vogla", nj ese familjare, ku pasioni i gruas pr dika t paprekshme shndrrohet n tragjedi. "Kam ikur nga shtpia kur isha 16 vjee, sepse ishte e patolerueshme ideja pr t'u rritur n nj fshat t vogl. Ika pr t qen e lumtur, e lir, sepse ata duan t na heqin ajrin dhe t na ndalojn t marrim frym. Duhet ta krkojm ajrin do dit", i kujtoi turms me mikrofon n dor, me trupin e imt dhe fijet e bardha n kok q e theksojn paksa moshn e saj 47vjeare. "T shkruash ese sht vetm nj mnyr tjetr pr t kuptuar shoqrin n t ciln jetojm. M t drejtpr-

ROMANI

E lindur n vitin 1961 n Asam, shtet i Indis verilindore, Arundhati Roi nxori n vitin 1997 romanin e saj t par me nota autobiografike "Zoti i gjrave t vogla", me t cilin fitoi mimin "Booker Prize" n Britanin e Madhe
ESET

Zri origjinal i lvizjes "antiglobaliste" ka publikuar ese mbi imperializmin e ri dhe shfrytzimin e burimeve. Mes tyre: "Luft dhe paqe" dhe "Historia e uditshme e sulmit t Parlamentit indian"
drejt, m krkuese, shpesh shum t rndsishme, mbi t gjitha nse jeton n at pjes t bots q po shprthen kundr fashizmit para syve t tu". Por Roi nuk e konsideron luftn pr t drejtat njerzore nj privilegj t intelektualve. "Nuk do ta cilsoja kurr nj rol q u takon shkrimtarve. Si hidraulikt, apo mekanikt, nuk jan nj grup homogjen me nj orientim t vetm kulturor. Disa punojn duke qndruar nga ana e qeverive, disa t tjer nga ana e t qeverisurve. Ashtu si pr aktort, gazetart, sportistt, muzikantt e gjith t tjert". Pastaj bn nj dallim mes mbshtetsve t nj shtjeje dhe dshmitarve: "Nuk mendoj se t ndrhysh n nj situat politike si shkrimtar sht e barabart me shfrytzimin e fams pr t mbshtetur ndonj lloj t veant revolucioni. Nuk bhet fjal pr t prdorur famn, por pr t br punn tnde: t shohsh prreth, t shikosh, t mendosh, t shkruash. Megjithat, ajo vet e pranon se jo t gjitha "shikimet" jan t pafajshme. Pr shembull, libri "Maximum City" i indianit Suketu Metha prmban nj pjes, ku shkrimtari v n dukje torturat e policis. "M ka shqetsuar thjeshtsia me t ciln autori shkoi n nj dhom q prdorej pr torturat me nj mikun e tij polic dhe prshkroi at q ndodhte. T shohsh torturn nuk sht nj veprim neutral. Nuk mund t jesh thjesht spektator, por shndrrohesh n bashkpuntor". Arundhati e vlerson shum "Tigrin e bardh" t Aravind Adiga, fituesi i mimit "Booker Prize" vitin q shkoi, q tregon ann m pak shklqyese t revolucionit indian: "Romani u prit n Indi me shum zemrim. Por gjja e mir sht se bn t ndihen n siklet, ata q duhen vn n siklet". Gjykim m i sfumuar pr "The Millionaire" i skocezit Dani Boile, mes favoritve pr "Oskar": E kam par filmin. M'u

duk i xhiruar n mnyr t shklqyer, ka nj impakt t madh. Pr t tjerat, sht njlloj si t prshkruash nj rrug t shkatrruar. Kishte probleme t mdha kulturore, ku filmi prqendrohej vazhdimisht. Dialogt ishin t sikletshm, gj q m ka befasuar, sepse kisha vlersuar "The Full Monty", t t njjtit skenograf, Simon Beaufoj. Roi ka provuar ndjenja kontradiktore kur e ka par filmin. "Lumturin q filmi rrzon mitin e 'Indis shklqyese' dhe zhgnjimin q regjisori dhe skenografi nuk e kan br me forcn e ndrgjegjen politike q kan treguar n pun t tjera". Pr t, t bhesh milioner duke fituar n kuice nuk sht forma e zakonshme e fitimit t parave. Por ajo vet e pranon se edhe llojet e protests pa dhun, ku ajo vet ka marr pjes pr m shum se nj dekad, ka dshtuar. Tani nuk ia ndien m t dnoj personat q rrokin armt pr t mbrojtur t drejtat e tyre. Beteja ngelet pr t'u zhvilluar, por se n 'mnyr nuk sht ende e qart". Nj gj sht e sigurt: India e saj ndodhet n udhkryq: "Nga njra an drejtsia dhe, nga ana tjetr, lufta civile". Shpresa pr zgjedhjet e ardhshme n prill? "Zgjedhjet ktu jan si nj festival. Vijn dhe ikin pa sjell shum ndryshime. E vetmja mnyr pr t evituar q shoqria jon t mos bjer n kaos sht q qeveria t garantoj nj nivel minimal transparence. Sot, disa njerz besojn se mund t'i lejojn vetes gjithka: prdhunime, vrasje masive, krime t rnda". Arundhati tregon se shkaqet e sulmeve terroriste n Mumbai para disa muajsh, ishin indiane, edhe pas pranimit t Pakistanit se sulmi u planifikua pjesrisht n territorin e tij, me mbshtetjen e nj rrjeti global. "Nuk habitem. T gjesh se kush e harton nj atentat terrorist sht e pamundur. Nga ana tjetr, policia e Mumbait ka pranuar se atentatort kan pasur mbshtetje logjistike n Indi. Sulmet lindn nga nj histori e veant dhe ishin t fundit e nj serie, sipas shrbimeve sekrete, t planifikuar dhe t br ktu n Indi. T'i quash si nj lloj sulmi t br nga nj vend i keq, drejt nj vendi t mir, sht banale". Ajo q e prcakton terrorizmin si "privatizimi i lufts" dhe e quan Xhorxh Bushin si "mshirimi i ankthit botror", tani shpreson tek Obama. "Detyra e tij nuk sht ndryshe nga ajo e pilotit, q pak dit m par bri nj ulje t detyruar n Hjudson, n Nju Jork. Edhe perandoria amerikane ka nevoj pr nj ulje emergjente t ngadalt. Politika e saj e jashtme duhet t ndryshoj dhe shum prej ndryshimeve t saj do t diktohen nga ekonomia e saj e dobt. Obama ka sjelljen dhe inteligjencn pr t br nj pun t mir. Megjithat u zhgnjeva se prse nuk pati kurajn pr t dnuar dhunn e Izraelit n Gaza".

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

BOTE

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

21

Natanjahu: Dua nj koalicion t gjer

Presidenti Shimon Peres e ngarkon me detyrn e formimit t qeveris

ideri i krahut t djatht, Benjamin Natanjahu, ka pranuar dje mandatin e krijimit t qeveris s re t Izraelit dhe pa humbur koh ka br thirrje pr krijimin e nj qeverie koalicioni me centristt dhe partnert e krahut t majt. Nj koalicion i till mund t krijoj nj qeveri t qndrueshme, ndryshe nga qeverit e tjera q kan qen vazhdimisht nn presione t ndryshme partiake, apo koalicionesh. Megjithat, nuk ka ende shenja pr pranimin e ktij propozimi t Natanjahut nga ana e rivalve t tij politik dhe

eministr edhe m par n fund t viteve 90 dhe tani ka gjasht jav n dispozicion pr t br bashk nj koalicion q do ta bj pr her t dyt Kryeministr t Izraelit. Likudt e dyfishuan numrin e deputetve n Parlament, n zgjedhjet e dhjet ditve m par, edhe pse nuk arritn dot q t kishin nj fitore t pastr ndaj Kadils s Livnit, e cila mori

nj vend m shum. Pavarsisht ksaj, elektorati i djatht ia ka besuar shansin e krijimit t qeveris. Kjo sht nj thyerje e tradits s vjetr, sipas s cils detyra e krijimit t qeveris i jepet liderit t partis q ka tuar m shum vende n Parlament. Menjher pas caktimit t detyrs, Natanjahu i bri thirrje kundrshtarve q t shtrngonin rradht e t vendos-

nin pr koalicion pr hir t interesave t atdheut. Sipas tij, vendi ndodhej n nj situat t vshtir me Iranin q po ndrtonte arm brthamore e q prbnte krcnim pr Izraelin dhe Hezbollaht q po forcoheshin nga ana tjetr. N Gaza, nj zdhns i Hamasit, parashikoi destabilitet me ardhjen e Natanjahut n pushtet. Pr sa i prket Kadims,

ajo do t mblidhet t dieln pr t vendosur n lidhje me qndrimin e ardhshm, por ka shum shanse q vendimi t jet q partia t dal n opozit. Me pranimin e ktij mandati, Natanjahu u tregua i vetdijshm edhe pr vshtirsin e detyrs n kt moment shum t ndrlikuar ekonomik, ku mijra vet do t humbasin vendet e puns.

Tragjedi n Pakistan

Kamikazi merr 28 jet njerzish

Fakte
Ka lindur n Tel Aviv, n vitin 1949. I ati ishte historian i njohur. sht martuar tre her dhe ka tre fmij Njihet me emrin Bibi dhe sht anglishtfolsi m i mir n politikant hebrenj, pasi sht shkolluar n SHBA pr ekonomi N vitin 1967, ka qen pjes e ushtris izraelite dhe ka marr pjes n skuadrat komando n misione sekrete. Detyra e par politike ishte ambasador n OKB n vitin 1984. Ka qen Kryeministr i vendit nga viti 1996 deri n vitin 1999 dhe ministr Financash n 2003

Menjher pas caktimit t detyrs, Natanjahu i bri thirrje kundrshtarve t vendosnin pr koalicion
nse kjo do t vazhdoj, ather i sapozgjedhuri nuk do t ket alternativ tjetr ve aleancs me t djathtn ekstreme dhe partit fetare ultra-nacionaliste q mund tia lidhin prfundimisht duart n prpjekjen pr paqe me palestinezt. Pr sa i prket palestinezve dhe arabve, ata e komentojn caktimin e Natanjahut si nj sinjal t mos gatishmris s plot t popullit izraelit pr t br paqe. Natanjahu, 59-vjear, udhheq partin Likude, q nuk shquhet pr paqedashje. Ai ka qen Kry-

j ka m i ka z ka shprthyer dje n funeralin e nj lideri shiit n veri t Pakistanit, duke marr jetn e 28 personave. Ky sulm sht pjes e nj vale t re shprthimesh q po e shndrrojn situatn n vend n nj situat t paqndrueshme dhe frike. Shprthimi ka ndodhur ndaj nj turme me 1000 persona q ndodhej n varrimin e nj lideri shiit t vrar dy dit m par n qytet. Prve 28 t vrarve, kishte edhe 60 t tjer t plagosur. Vendi ku ndodhi shprthimi u la n gjak dhe i ngjante nj kasaphane t vrtet. Deri dje n dark nuk ka pasur ndonj marrje prsipr t prgjegjsive nga ana e ndonj grupi t caktuar politik, apo fetar, por sulmet e ngjashme t ktij lloji jan kryer nga minoriteti shiit i Pakistanit.

Itali

Qeveria miraton nj dekret t posam

Burg prjet pr prdhunuesit e t miturve

everia italiane, prmes nj dekreti, krkon q t ul shkalln e dhuns seksuale dhe emigracionit t paligjshm, pas nj sr raste prdhunimesh, pr t cilat fajsohen emigrantt e huaj. Do t marrin dnime me burgim t prjetshm t gjith ata q prdhunojn t mitur, ose sulmojn me pasoj vrasjen e viktimave. Dokumenti, q hyn n fuqi menjher, duhet t miratohet edhe nga t dyja Dhomat e Parlamentit brenda 60 ditve t ardhshme. Numri i dhuns seksuale ra vitin e kaluar, por prdhunimet e fundjavs s kaluar shkaktuan nj indinjat t madhe n popull. Bhet fjal pr prdhunimin e nj vajze 14-vjeare n nj park t Roms t shtunn e kaluar, ku autori mendohet t jet nj person nga Evropa Lindore. N Milano, nj boliviane u prdhunua nga nj afrikanoverior, ndrsa n Bolonj, nj tunizian q sapo ishte liruar nga burgu, u arrestua prsri pas akuzs pr prdhunimin e nj 15-vjeareje. Dekreti sht miratuar nga qeveria e Kryeministrit Berluskoni dhe n t prshpejtohen edhe gjyqet pr prdhunuesit q jan kapur n agranc, si dhe hiqet mundsia e arrestit shtpiak dhe ve ksaj u jepet viktimave asistenc falas. Ve ksaj, n t sht vendosur edhe pr krijimin e patrullave t qytetarve vullnetar t paarmatosur. Shum prdhunime t ndodhura s fundi i jan atribuuar t huajve t paligjshm q ndodhen n Itali. Sipas nj raporti n Itali, n vitin 2007, 35% e krimeve

jan kryer nga emigrantt, ndr t cilt m t shpeshtt jan ata t komunitetit rom. Por kta t fundit, q prbjn nj komunitet

t madh n kryeqytetin italian, e kan kundrshtuar nj statistik dhe etiketim t till, q sipas tyre sht i trilluar.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

22

AKTUALITET

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

Intervist
SOKOL OBO urgjet shqiptare bhen me shkolla. Gjat muajit dhjetor 2008 sht nnshkruar nj memorandum i bashkpunimit midis Ministris s Drejtsis dhe Ministris s Arsimit dhe Shkencs pr arsimimin e t paraburgosurve dahe t dnuarve n burgje. Drejtori i Prgjithshm i Burgjeve, Gazmend Dibra, gjat nj interviste pr gazetn Shqip, thot se shkollat do t instalohen n ambiente t prshtatshme, ndrsa kan ardhur krkesat e para. N t gjitha burgjet shqiptare, 140 kriminel kan shfaqur dshirn pr tu arsimuar. Dibra deklaron se arsimimi do t jet sipas programeve msimore t miratuara nga MASH. Procesi msimor do t realizohet me koh t plot ose t pjesshme n nj ambient t veant t prshtatur pr dhnie msimi pran IEVP, shton Dibra, duke saktsuar se n Burgun e Peqinit aktualisht po ndjekin procesin msimor 44 t dnuar. Drejtoria e Prgjithshme e Burgjeve po vazhdon bashkpunimin me Ministrin e Arsimit pr fillimin e procesit msimor edhe n 4 (katr) institucione t tjera: IEVP Burrel, ku kan shprehur dshirn pr tu arsimuar 13 persona, Fush-Kruj 34 persona, Rrogozhin 18 persona dhe Kor 31 persona, shton Dibra. Por shkollimi nuk ka qen tematika e intervists, pasi Dibra ka folur pr kushtet n burgje, mbipopullimin, keqtrajtimin, prtimet e t burgosurve pr ulje dnimi, abuzimin e gardianve me t burgosurit e deri te t burgosurit shqiptar q vuajn dnimin jasht shtetit. Si paraqiten kushtet n t gjitha burgjet n Shqipri? A ka mbipopullim dhe far masash po merr Drejtoria e Prgjithshme e Burgjeve pr t minimizuar kt problem? N lidhje me kushtet e institucioneve t vendimeve penale n Shqipri, do ti ndaja n dy kategori: Institucione t cilat jan t trashguara nga sistemi i kaluar, si pr shembull 302 te Mine Peza, Tepelena, Burreli, 313 te Jordan Misja etj., dhe institucione t cilat jan ngritur pas viteve 90. T gjitha institucionet q jan trashguar nga sistemi i kaluar kan nj infrastruktur t dobt dhe q nuk prmbushin standardet optimale pr trajtimin e personave me liri t kufizuar. Megjithat, jan br ndrhyrje pr rikonstruksionin e ktyre institucioneve dhe adaptime t ambienteve pr t krijuar kushte sa m normale pr personat q jan duke vuajtur dnimin. Edhe gjat vitit 2009 jan hartuar detyra projektimi pr rikonstruksionin e plot t ktyre institucioneve. Institucionet q jan ndrtuar pas viteve 90 jan konceptuar jo vetm si qendra dnimi, por si qendra q mund t shrbejn pr rehabilitimin e personave me liri t kuzuar, duke lluar me ndrtimin e kulteve fetare n institucion, klasave pr kurse t ndryshme, biblioteka, fusha sportive, qendr shndetsore, fushat e ajrimit etj. Drejtoria e Prgjithshme e Burgjeve ka nn varsin e saj 20 institucione penitenciare me nj kapacitet pr 4480 persona. Aktualisht n vendin ton ndodhen rreth 5040 persona t dnuar dhe akuzuar pr krime t ndryshme. Shifra mesatare e mbipopullimit sht rreth 520, kjo varion nga hyrjet dhe lirimet e personave. N krahasim me vitin e kaluar ka nj ulje t mbipopullimit n burgje, ku shifra mesatare e mbipopullimit ishte rreth 900 persona. Pr minimizimin e ktij problemi, n institucionet penale me financim t Komisionit Evropian dhe qeveris shqiptare gjat vitit 2008 jan hapur 4 institucione t reja. Ndrkoh, Ministria e Drejtsis ka prfunduar ndryshime t Kodit Penal dhe ligjit Pr ekzekutimin e vendimeve penale, me synim

Flet drejtori i Prgjithshm i Burgjeve. Ja ndryshimet q kemi br

Hapen shkollat e para n burgje, regjistrohen 140 kriminel

Gazmend Dibra: Mbipopullimi? Jepni dnime alternative
vendosjen e sistemit t provs dhe dnimit alternativ. Kto nancime dhe iniciativa mjaft t rndsishme kan zbutur problemin e mbipopullimit n institucionet penale. Nj problem me institucionet e vuajtjes s dnimit kan qen keqtrajtimet, duke iu referuar rekomandimeve t Avokatit t Popullit, Dobjani. A ka konstatuar Drejtoria e Burgjeve ndonj rast t till dhe nse po, far masash jan marr pr personelin e burgut? Raporti i fundit i Komitetit etit t Parandalimit t Torturs dhe Trajtimeve njerzore ishte mjaft pozitiv pr sistemin e burgjeve. e. Ky komitet luan rolin e monitoruesit uesit dhe verikon do rast t keqtrajtiajtimit n sistemin e burgjeve. Evitimi timi i prdorimit t mnyrave denienigruese sht nj nga prmirsimet met m t dukshme n institucionet onet tona. Edhe institucioni i Avokati kati t Popullit n raportin e fundvitit vitit vlersoi prpjekjet e bra nga Drejtoria e Burgjeve pr evitimin min e dhuns zike dhe psikologjike jike te t dnuarit nga ana e sta t t t burgjeve. Vitin e kaluar ka pasur asur disa raste sporadike t konfronontimit zik midis t dnuarve dhe stat policor. Me konstatimin in e ktyre rasteve sht ngritur nj komision i posam pr verifirifikimin e rastit, analizn e situats ats dhe marrjen e masave pr paranrandalimin n t ardhme. N ato raste kur sht verifikuar q konikti ka ardhur si rezultat ti punonjsve t stat ton, jan dhn masa disiplinore ose largim nga shrbimi policor i burgjeve. Gjat 2008-s kan qen tre raste t tilla. Disa jav m par, nj i burgosur t cilit i sht dhn leje pr t vizituar familjart, t, nuk sht kthyer n burg. Drejtojtoria e Burgjeve nxori konkluzionin nin se nuk ishte faji i burgut, por or i burgosuri kishte probleme me drejtsin. Nga kontrollet tuaja, aja, a ka t burgosur q jan dnuar uar padrejtsisht? Nga ana jon nuk sht kononstatuar asnj rast t dnuarish rish padrejtsisht. Drejtoria e Prgjithithshme e Burgjeve ka rolin e ekzekzekutuesit t vendimeve dhe jo o t verifikimit t tyre. Detyra jon on kryesore sht q t trajtojm n mnyr sa m humane dhe jo denigruese t gjith personat me liri t kuzuar. Iniciativa q kemi ndrmarr si drejtori, sht q t bjm verikimin e rasteve t personave t cilt jan n nj gjendje t keqe ekonomike dhe t t gjith t moshuarve t cilt nuk kan mundsin e mbrojtjes nga nj avokat. Kshtu, prpiqemi q t sjellim n vmendjen e organeve t drejtsis rastet e ktyre personave pr prshpejtimin e shtjeve gjyqsore apo masave t tjera lehtsuese q burojn nga ligji. N nj seminar n Ministrin e Drejtsis u ndalt tek uljet e dnimit t t burgosurve. Sipas jush, ligjbrsit duhet t hartojn nj ligj pr ta, me qllim q t prfitojn? far duhet t bj i burgosuri q t prfitoj ulje dnimi dhe far duhet t bj drejtsia q ti jap t burgosurit t drejtn q i takon? T gjitha t drejtat e t dnuarve dhe t paraburgosurve jan prcaktuar n nenin 43 t ligjit nr. 8328, dat 16.04.1998, i ndryshuar me ligjin nr. 9888, dat 10.3.2008. N mnyr q nj i burgosur t prfitoj ulje dnimi, jan disa kritere q duhet t prmbush. Ata t cilt zbatojn rregullat e institucionit dhe kan nj pjesmarrje shembullore n veprimtarit trajtuese dhe rehabilituese, duke dhn prova pr riintegrim n shoqri, kan vlersime pozitive n dosjen e tyre psiko-sociale, mund t prtojn nj ose disa ulje, deri 90 dit n do vit t vuajtjes s dnimit. N burgjet e siguris s lart, ulja e dnimit bhet deri 45 dit n vit. Pr dhnien e ktij shprblimi t veant vlersohet qndrimi i t dnuarit nga ulja e mparshme, ose gjat 12 muajve t fundit. Ulja e dnimit bhet me vendim t gjykats, n baz t krkess s t gjyka dnuarit apo prfaqsuesit t tij, dnu ose t t drejtorit t institucionit. Pr sa u prket organeve t drejtsis, n lidhje me t drejtn q i takon lid nj t dnuari, mendoj se e vetmja gj q q mund t bjn sht t zbatojn ligjin dhe t kryejn t gjitha verifikimet e nevojshme, nse verif krkesat pr ulje dnimi jan t krk drejta drejt e bazuar n ligj ose jo. N N lidhje me rehabilitimin e t dnuarve, far masash ka marr dnu Drejtoria e Burgjeve pr riinteDrej grimin grim e t dnuarve n shoqri dhe a mendoni se ka vend pr prmirsim? prm Qllimi kryesor i puns s DPBQ sht rehabilitimi dhe trajtimi s s sa m m dinjitoz i personave me liri t ku ku zuar. Drejtoria e Prgjithshme e Burgjeve e sheh si nj ndr prioritetet kryesore rehabilitimin prior me liri t kufizuar, e personave pe mnyr q t mos kthehen n m recidivist, apo prsrits t n re krimi pr t cilin jan duke nj k vuajtur nj dnim. Gjat muajit vua dhjetor 2008 sht nnshkruar dh Memorandumi i BashkpunM imit midis Ministris s Drejtim sis dhe Ministris s Arsimit s dhe Shkencs, pr arsimimin d e t paraburgosurve dhe t dnuarve n Institucionet e Ekzekutimit t Vendimeve Penale, sipas programeve msimore t miratuara nga m MASH. Procesi msimor do M t realizohet me koh t plot ose t pjesshme, n nj ambit veant t prshtatur pr ent t dhnie msimi pran IEVP. Pas dhn nnshkrimit t marrveshjes lloi nns procesi msimor n Institucionin proc Ekzekutimit t Vendimit Penal e Ek (IEVP) n Peqin, ku aktualisht po (IEVP ndjekin procesin msimor 44 t ndje dnuar. Drejtoria e Prgjithshme dnu Burgjeve po vazhdon bashke Bu

20

INSTITUCIONE

5040

T DNUAR

Ka n varsin e saj Drejtoria e Prgjithshme e Burgjeve, me nj kapacitet 4480 persona

Vuajn aktualisht dnimin n vendin ton. Ktu prfshihen t gjitha burgjet

punimin me Ministrin e Arsimit pr fillimin e procesit msimor edhe n 4 (katr) institucione t tjera: IEVP Burrel, ku kan shprehur dshirn pr tu arsimuar 13 persona, Fush-Kruj 34 persona, Rrogozhin 18 persona dhe Kor 31 persona. Gjithashtu sht punuar pr hartimin e draftit t punsimit t t dnuarve dhe prfshirjen e tyre n sigurimet shoqrore. sht prgatitur drafti ligjor pr rregullimin e ksaj t drejte q kan t dnuarit. S shpejti pritet miratimi i rregullores s re t burgjeve, n t ciln sht br dhe rregullimi ligjor i marrdhnieve t punsimit pr t burgosurit. Gjithashtu jan krijuar drafte n bashkpunim me Ministrin e Shndetsis pr futjen e t dnuarve dhe t paraburgosurve n skemn e sigurimeve shndetsore. Sektort e edukimit n burgje dhe paraburgime nprmjet programeve t hartuara synojn krijimin e nj klime t sigurt. Puna e ktij sektori sht shtrir n kto drejtime: asistenc psikologjike, e cila konsiston n kshillim individual dhe n grup do dit t javs, informacioni llestar pr rregullat e burgut, t drejtat dhe detyrimet, si dhe njohja e gjendjes psikologjike; kontakti i vazhdueshm dhe i rregullt me familjart e t dnuarve dhe t paraburgosurve pr ti informuar mbi gjendjen e tyre n institucion; pr sa i prket fushs s edukimit dhe arsimit, biblioteka frekuentohet do dit t javs sipas krkesave; aktivitetet sportive q prfshijn lojra si: futboll, basketboll, si dhe lojra tavoline; kurs kompjuteri dhe i gjuhs s huaj, si dhe kurs kundr analfabetizmit. N pjesn m t madhe, programet e ofruara pr rehabilitimin e t burgosurve kan pasur sukses dhe jan t nj niveli t knaqshm. Natyrisht q ka nevoj pr prmirsim dhe pr nj prgatitje m profesionale t stafit q shrben n burgje. Asistencn psikologjike e shikoj si ndr m t rndsishmet, ku duhet t punohet pr aplikimin e metodave terapeutike pr t dnuarit. N mendimin tuaj personal, a duhet t kthehen t burgosurit shqiptar q vuajn dnimin n shtete t tjera? Nse po, a i ka kapacitetet Drejtoria e Burgjeve pr ta prballuar kt uks? Nse t burgosurit shqiptar q vuajn dnimin n shtete t tjera duhet t kthehen t vuajn dnimin n burgjet shqiptare, mendoj se sht nj zgjedhje personale e tyre. Nse ata do t ktheheshin, do t ishte m e leht t mbanin lidhjet familjare me t afrmit e tyre dhe t kishin mundsi ti takonin. Pra, kjo gj do t ndihmonte dhe lehtsonte gjendjen e tyre psikologjike dhe shpirtrore. Nse Drejtoria e Burgjeve ka kapacitetet pr t prballuar kt uks, besoj se shifrat q dhash m sipr i reektojn mjaft qart mundsit tona.

Reagimi

Dibra: Problemet? Infrastruktura dhe mbipopullimi

D
rejtori i Prgjithshm i Burgjeve, Gazmend Dibra, et edhe pr problemet n institucionin q drejton. Sipas tij, q n momentin q dgjojm fjaln burg, t krijohet nj ndjenj jo e plqyeshme, saq dhe inaugurimi i nj burgu t ri ka brenda nj ndjesi kontradiktore. Komuniteti q prbn institucionet tona i prket nj kategorie mjaft t vshtir, pasi problemet dhe psikozat q mbartin n momentin q hyjn n institucion jan nga m t ndryshmet. Ka shum persona q vijn me nj gjendje depresive t rnduar dhe shum nga ata t cilt nuk plqejn tu binden rregullave t institucionit, deklaron ai, duke shtuar se ka pasur raste kur punonjsit e sistemit t burgjeve shfrytzojn kto momente pr prtime personale. Dibra pohon se rritjen e profesionalizmit t stat q shrben n burgje, prgjegjshmrin n veprimet q bjn dhe akteve q ndrmarrin, do ti konsideroja si sdn e par dhe kryesore. M tej ai pohon se problem mbetet dhe infrastruktura e dobt e disa institucioneve, pasi nuk plotsojn kushtet dhe standardet pr trajtimin e personave me liri t kuzuar. Natyrisht, thot ai, q jan duke u marr masat e nevojshme dhe jan hartuar dokumentet specike pr ndrhyrje n ambientet e institucioneve q kan infrastruktur t dobt dhe t kryhen t gjitha prmirsimet e nevojshme. Por ai shton se rrnja e shum problemeve sociale dhe ngjarjeve t krijuara n institucion vijn si rezultat i mbipopullimit. Ky sht nj problem me t cilin jetojn do dit jo vetm t dnuarit, por t gjith drejtuesit e institucioneve. Me adaptimin e shrbimit t provs e dnimeve alternative, apo shrbimeve n komunitet pr at kategori personash t cilt nuk kan kryer vepra penale t rnda, besoj se do minimizohet krejtsisht ky problem. Gjithashtu, projektet q kemi pr t ardhmen pr ndrtimin e burgjeve dhe paraburgimeve t reja n Shkodr dhe Fier, si dhe hartimi i projekteve pr qendra t reja paraburgimi n Berat, Elbasan, Gjirokastr dhe Kuks, do ta zgjidhin prfundimisht kt problem, prfundon drejtori i Burgjeve. S..

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

24

SOCIALE

Autori francez i librit, Jean-Pierre Liegeois, flet mbi historin, traditat dhe dinamizmin e ksaj popullate

Romt n Evrop, mes paragjykimeve dhe mbijetess

R
omt n Evrop. Ky sht libri i p re z a n t u a r d j e nga prfaqsuesit e Kshillit t Evrops, ku ka marr pjes edhe vet autori i tij francez, Jean-Pierre Liegeois, profesor n Universitetin e Paris V-Sorbon. Ai sht edhe themelues i Qendrs Krkimore pr Cigant q n vitin 1979, t ciln e drejtoi deri n vitin 2003. Por n kt promovim nuk ka munguar as pjesmarrja e disa nga drejtuesve t shoqatave t popullats rome n Shqipri. N Evrop, romt prbjn nj komunitet prej rreth 8 milion personash. Ata jan nj komunitet q jan keqkuptuar, jan izoluar nga bota pr shkak t stereotipave negativ q gjithmon i kan rrethuar; pr shekuj me radh politikat e hartuara ndaj tyre kan pasur synimin e shkatrrimit t tyre fizik apo kulturor. Mbi kt ide sht prqendruar edhe diskutimi i djeshm n kt panel t mbajtur n ambientet e nj universiteti privat n kryeqytet. Autori i ktij libri ka theksuar faktin se ky botim ka si qllim t krijoj nj vizion m t qart pr romt, duke prshkruar nga njra an pasurin e kulturs, stilit t tyre t jetess dhe forcn e identitetit dhe nga ana tjetr, keqtrajtimin q u sht dashur t prjetojn pr shekuj t tr. Ky arsyetim i qart dhe i hapur i nj situate t till komplekse e t plot q ka nxitur konflikte t prhershme sht konsideruar me interes t veant pr msuesit, trajnuesit, punonjsit q merren me komunitetin dhe individt q kan prgjegjsi politike apo administrative n kt fush. Ky libr sht vlersuar se shrben edhe si nj mjet pr t shprndar informacion pr organizatat e romve. N faqet e fundit t tij paraqiten edhe shtyllat pr t hartuar nj program t ndrtuar n baz t nevojave, si dhe nj program t bashkrenduar veprimi. Libri citon faktin se n Shqipri jetojn minimumi 90-100 mij rom. Ndrkoh q shifrat e sakta konsiderohen si nj mision i vshtir edhe pr faktin se shum prej romve nuk figurojn n regjistrat e zyrave t gjendjes civile. Profesori francez Jean-Pierre Liegeois e nis prezantimin e librit duke cituar nj deklarat t zvendssekretares s KE-s mbi situatn e romve n vendet antare: Do t ishte e vshtir t gjeje paragjykime m t mdha se ato q ekzistojn ndaj popullats rome dhe verbojn qytetart tan. sht detyrimi yn q t mbrojm romt t cilt vazhdojn q t jen viktima. Sipas autorit, jo n pak raste, paragjykimi pr romt shndrrohet n raste dhune t tmerrshme, por merr edhe formn e akteve zyrtare. Sipas tij, romt njihen shum pak dhe qllimi sht q t ofrohet nj njohje m e mir pr ta. Si pikn m t dobt t gjendjes s komuniteteve rome kudo n Evrop, autori evokon faktin se ata formojn nj komunitet t madh, por q nuk ka nj shtet pas vetes pr ti dhn instrumentet e nevojshme pr t cilat kan nevoj q t mbrojn t drejtat e tyre. Ai ka theksuar m tej edhe pasurin e kulturs, artit apo traditave rome. Ndrsa i ka konsideruar ata si nj komunitet q numerikisht prfaqsohet n mnyr t konsoliduar n Evrop,

Origjina

Si erdhn nga Lindja

omt e kan origjinn nga Lindja. Shkenca gjuhsore jo m hert se shekulli i 18 zbuloi se gjuha e tyre ishte indiane, me shum mundsi nga veriperndimi i kontinentit dhe se e ka origjinn nga dialekte t folura gjersisht me afrsi me sanskritishten. India ka qen llimi pr migracionin e tyre midis shekullit t 14 dhe t 19. Gjuhsia gjithashtu ka br t mundur q, nprmjet shqyrtimit t fjalorit t strukturs gramatikore t gjuhve t ciganve n vende t ndryshme, t krijohej nj ide e rrugs q ata kan ndjekur gjat ktyre migrimeve.

n t cilin thot se nuk ka m shum irlandez apo finlandez se sa rom. Si nj element ku ai prqendron m shum vmendje sht arsimimi i fmijve rom, sikundr shton se shtetet evropiane duhet t pranojn zyrtarisht gjuhn e romve. N nj intervist pr gazetn, profesori Jean-Pierre Liegeois shpjegon m tej lidhjet e tij me kt popullat. Si autor i librit Romt n Evrop, cili ka qen inspirimi apo motivimi juaj pr kt shtje? Ky nuk sht libri i par apo i vetmi libr q kam shkruar pr romt. Si than edhe ktu shoqatat rome, sht nj aktivitet q sht br prgjat 10 viteve. Un kam qen themelues i Qen-

drs Krkimore pr Romt q n 1979-n dhe kam bashkpunuar me Kshillin e Evrops, sidomos n formimin e trajnimin e msuesve q n vitin 1983. Pr tju prgjigjur pyetjes suaj, motivimi im sht q, kur kam qen i ri n universitet, kam pasur miq rom. Kam jetuar me kto familje n jug t Spanjs dhe kam udhtuar me to. Dhe vetm n universitet, kur m sht dashur t shkruaj nj detyr, ather kam menduar q meqense kam kt eksperienc me romt, prse t mos bj dika. Deri n at moment, nuk kisha lexuar asgj pr romt, por fillova t lexoj dhe pash se shum gjra ishin t gabuara, t cilat nuk i kisha ndeshur n prvojn time. N at moment, fillova t shoh n arkiva, n historin spanjolle dhe aty u konfrontova me ekspe-

riencn time. Cilat jan qllimet e ktij botimi? Botimi i par i ktij libri, n 1985-n, ka qen vetm pr qllime pedagogjike. Pr kt arsye, shkrimi i ktij libri duhej t ishte i thjesht dhe i kuptueshm pr kt nivel lexuesish dhe jo studime filologjike apo studime t thelluara. Pra, libri sht br pr t trajnuar msuesit. M von u pa se ky libr shrbeu dhe si instrument pr shoqatat rome. Ato mund ta prdornin librin pr t treguar se ekziston gjuha e tyre, kultura e tyre dhe ta shprndanin librin n ambiente t ndryshme. A sht reflektuar situata e romve n Shqipri n kt libr. Nse jo, a ka ndonj plan pr t ardhmen? Prqasja e librit sht totalisht

evropiane. Ka 47 vende antare n Kshillin e Evrops. Nuk ka nj analiz t veant q i prket nj shteti. Kur flisja m par, gjat prezantimit, mbi tipologjit e politikave q jan ndrmarr, kjo i prket t gjitha shteteve. Por mendoj se me iniciativn e nj vendi mund t shtohet nj kapitull pr secilin vend. N botimin e mparshm n Spanj sht futur edhe kapitulli pr Spanjn, edhe n Slloveni gjithashtu. Pra, mund t bhet e njjta gj edhe pr Shqiprin. P.sh. n Rumani, n edicionin e fundit t librit q sht botuar n rumanisht, shoqatat e romve atje e kan marr librin pr ta studiuar, e kan prpunuar dhe n edicionin e mpasshm do t fusin nj kapitull n t. Pr sa i prket shtjeve sociologjike, kulturore, familjet rome shqiptare jan pothuajse t njjta me ato t vendeve t tjera, nuk ka ndryshime. Sa e vshtir sht t mbledhsh informacion pr popullatn rome, pasi shpesh ata nuk jan t regjistruar n shtetet ku jetojn? Sido q t jet shtja e shifrave, sht gjithmon shum e vshtir. Kjo, sepse n shtetet q i njohin minoritetet, ku ka nj regjistrim t popullsis si n Hungari, Sllovaki apo Rumani dhe q mundet q n formulart regjistrues kutia rome t plotsohet, shumica e romve nuk e bjn. Kjo ndodh sepse ende ata kan n kujtimet e tyre, kohn e nazizmit dhe kan at frikn pr tu futur npr lisat ndaj dhe nuk e bjn shnimin. N Sllovaki p.sh. sht e mundur t dihet se sa rom ka, nprmjet shoqatave rome, ose prmes njsive bashkiake e programeve t strehimit dhe mund

t krahasohen apo t priten kto burime informacioni dhe t bhet nj panoram. Kshtu mund t dihet se ka 500 mij rom n Sllovaki. Regjistrimi i fundit q sht br n Sllovaki, ku sht paraqitur letra me kutit pr ti mbushur, vetm 80 mij vet e kan plotsuar. Ky ishte rasti q do minoritet, n kt vend, mund t identifikonte veten dhe vetm 80 mij rom e kan shnjuar kt pik n formular. Sa e hapur sht Evropa pr t prballuar kt sfid, q t bashkjetoj me popullatn rome, si qytetar me t drejta t barabarta? Mendoj se Evropa dhe n veanti Kshilli i Evrops dhe Bashkimi Evropian q prej shum kohsh i kushtojn vmendje shtjes s romve. Teksti i par i Kshillit t Evrops pr romt daton q n 1969, sht rekomandim i Komitetit t Ministrave dhe q prej asaj kohe nj numr tekstesh jan botuar. Institucionet ndrkombtare, nga njra an, kan edhe vokacionin apo dshirn, por edhe detyrn, sepse romt nuk kan shtet, pra kan detyrn q ti marrin prsipr romt. Kur flasim pr programet arsimore, pr do minoritet ka nj shtet referues. P.sh. n rastin e Hungaris, kur ajo do bj programet msimore pr nxnsit, minoriteti gjerman ka si shtet reference Gjermanin, ose minoriteti rumun ka Rumanin dhe kshtu me radh minoritete n shtete t tjera. Ndrsa romt nuk kan shtet. Pra, institucionet ndrkombtare kan nevojn m t madhe pr t zvendsuar kt shtet q i mungon romve. Ka nj numr t madh tekstesh t BE-s dhe KE-s, q lidhen me ro mt. A.Rr.

Fenomeni

Fiks Fare

Fiks Fare denoncon dhunn policore

Vendimi merret pas pamjeve t mitmarrjes

N emr t ligjit si t rrahin polict shqiptar

P
olict shqiptar, n emr t ligjit, mund t t rrahin, t t fyejn dhe t t ojn edhe n komisariat me motivacionin q mund ta gjejn vet. Nj ngjarje e till ka ndodhur m 18 dhjetor 2008 n urn pran fshatit Maliq, n rrugn Pogradec Kor. Veprimet e policis i denoncoi dje n Fiks Fare vet drejtuesi i nj automjeti nga Pogradeci, Valter Bajraktari, i cili kishte filmuar t gjitha veprimet e policve me nj aparat celular. Nj makin vetur q bnte taksin n kt rrug, n t ciln udhtonte shoferi dhe nj pasagjer tjetr, sht ndaluar nga dy polic t Komisariatit t Qarkullimit Rrugor t Kors. Gjat kohs kur drejtuesi i makins bn gati pr t nxjerr dokumentet e krkuara nga polict, pasagjeri q ai kishte n makin del jasht dhe papritur nj prej policve fillon ta godas. Qytetari krkon sqarim nga punonjsit e policis pr arsyen e ndalimit. Por n vend t prgjigjes, njri prej tyre e godet n kok, ndrkoh q n tok dallohet e hedhur tabela e ndalimit t qarkullimit q mbante n dor nj nga efektivt e policis. I veshur me uniformn e Policis s Shtetit, polici e qllon vazhdimisht t riun. I gjith debati i policit me kt qytetar sht xhiruar me nj aparat celular. Efektivi i policis s qarkullimit rrugor, Arjan Bai, dallohet qart n pamjet e xhiruara me celular se e godet me shuplaka t riun, e fyen, e shtrin n tok dhe vazhdon e gjuan. Askush nuk guxon t ndrhyj. Ngjarja zhvillohet n mes t dits, pran nj pike karburanti. Rreth e rrotull ka shum qytetar t tjer, q shikojn policin q fyen dhe godet pasagjerin e makins me targa Pogradeci. Ky punonjs i Policis s Shtetit harron q sht prfaqsues i ligjit dhe sht i pari q duhet ta respektoj. N sherr e sipr, polici tjetr q ndodhet atje pran lajmron postn m t afrt t policis q t sjell nj furgon, pr t shoqruar t riun q deri n ato momente e kishin rrahur dhe fyer.

Drejtoria e QSUT shkarkon mjeken abuzive

D
rejtoria e qendrs spitalore Nn Tereza shkarkoi nga detyra mjeken Vigjilenca Demiraj. Lajmin e konfirmoi dje pr Fiks Fare nndrejtori i qendrs spitalore universitare Nn Tereza, Ariel omo. Sipas nndrejtorit t QSUTs, fillimisht u mor vendimi i pezullimit nga detyra t ksaj mjekeje, pas denoncimit n emisionin Fiks Fare t veprimeve t mjekes, e cila pr t lshuar epikrizn pr nj pacient, q vuante nga ceroza, mori dymij lek. Gjithashtu, nndrejtori i QSUT-s, konfirmoi edhe nj her se veprimi i ksaj mjekeje q i krkoi dy mij lek bashkshortes s nj invalidi t kategoris s par pr ti firmosur epikrizn, do t gjykohet nga Komisioni Kombtar i Gjykimit Disiplinor Profesional. Institucioni u vu n lvizje fal transmetimit n emisionin tuaj. N momentin e par u b pezullim, mandej konfirmimi i informacioneve u arrit n situatn ku duhej br shkarkimi, deklaroi dje pr Fiks Fare, omo. Ndrkoh q priten edhe prfundimet e Komisionit Kombtar t Gjykimit Profesional dhe Disiplinor, t cilat mund t shkojn deri n heqjen

e s drejts t ushtrimit t profesionit pr tre vjet, duke mos e lejuar q t punoj si mjeke n asnj institucion shndetsor publik apo privat. Nj muaj m par, n emisionin Fiks Fare u denoncua mjekja Vigjilenca Demiraj, e cila pr nj vul n epikriz i krkon dy mij lek Dile Islamit nga Kurbini. Kjo mjeke do ti vinte vetm nj vul n epikrizn e pacientit, i cili, mes shum smundjesh t tjera, vuan edhe nga ceroza hepatike. Ky pacient sht invalid i kategoris s par dhe si i till prfiton shum shrbime falas n spital, ku ka qen i shtruar disa her.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

SOCIALE
Opinion

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

25

Trhiqet Ministria e Arsimit, revokon udhzimin e mparshm t certifikimit t studimeve 3-vjeare, sipas Bolonjs

Kule: Diplomat do ti bjm si i duan studentt Universiteti i Vlors

R
ektori i Universitetit t Tirans, Dhori Kule ka kumtuar dje fjalin q kan krkuar prej disa kohsh studentt q kan mbyllur studimet trevjeare n prputhje me sistemin e Bolonjs. Sipas udhzimit q ka prcjell ministri i Arsimit, n pikn 9 thuhet: Udhzimi 26 i dats 14.07.2008 revokohet. Kjo sht hera e par, e theksoj dhe nj her, sht shum e rndsishme. Atje ku ka pr titull, do t ket titull, atje ku ka deg, do jet me deg, pra nuk ka m qndrime antiligjore, u shpreh rektori i UT-s, Dhori Kule. Tashm, modeli i ri diplomave pr studimet 3-vjeare sipas Karts s Bolonjs, i kundrshtuar nga krert e universiteteve dhe studentt, do t ndryshohet. Ministria e Arsimit u ka drguar rektorateve nj udhzim t ri pr hartimin e ktyre diplomave, duke revokuar kshtu udhzimin nr.26 t dats 14.07.08. Rektori i Universitetit t Tirans, Dhori Kule, n nj dalje t posame t diplomave sipas krkesave t studentve shnon nj trheqje t qndrimit t drejtuesve aktual t Ministris s Arsimit, t cilt vetm pak koh m par deklaruan se nuk do t lejonin asnj ndryshim t standardeve t ktyre diplomave, q sipas tyre jan t unifikuara me ato evropiane. Prej afro nj muaji, student nga fakultete t ndryshme n Universitetin e Tirans kan protestuar pr modelin e diploms s studimeve t nivelit t par sipas Bolonjs. T rinjt kan kundrshtuar nj sr elementesh t pasqyruar n kt diplom, q sipas tyre binin ndesh me ligjin pr arsimin e lart. Vendimi i ministrit t Arsimit, Fatos Beja, erdhi pas protestave dhe bojkotimit t msimit t studentve t Fakultetit t Historis dhe Filologjis, si dhe atyre t Gjuhve t Huaja, t cilt krkuan shfuqizimin e udhzimit t lshuar nga ish-ministri i asaj kohe, Genc Pollo. A.Rr.

dhe sfidat e s ardhmes

P
rova e vrtet e qytetrimit sot nuk sht numri i popullsis s nj vendi, as dimensionet e qyteteve apo prodhimi, por produkti human q del nga shkolla dhe universitetet, ose cilsia e atyre individve, q do t krijojn elitn shoqrore, administrative, ekonomike, kulturore dhe politike, duke qen model, jo vetem si ekspert t fushave t ndryshme, por, n rradh te par, si qytetar t prgjegjshm maksimalisht, pr t kontribuar n zhvillimin e shoqris. Me kt synim, para nj viti, nisn punn, rektori i zgjedhur i Universitetit Ismail Qemali, t Vlors, prof. Tanush Shaska dhe i gjith sta akademik-shkencor, i ktij institucioni t arsimit t lart. Pr kt, u hartua strategjia, q parashikonte piknisjen dhe ndryshimet esenciale, n auditort e Universitetit, n riformulimin e misionit t tij, si institucioni i dijes dhe krkimit shkencor dhe deri tek sistemi i Bolonjs, q i parashikon shum qart, krkesat e tij pr akreditimin dhe standartet. Rezultati? U miratuan programet e para pasuniversitare, MNP n matematik zik, n matematik, informatik, lundrim detar, n anglisht, italisht, MND n matematik, doktoratur n matematik. Po ashtu, u hapn deg t reja si matematik, inxhinieri mekanike, informatik etj, ndrkoh q, u krijua zyra e krkimit shkencor, u aprovua koferenca ndrkombtare pr algjebrn kompjuterike, u lidhn marrveshje bashkpunimi me universitete amerikane dhe gjermane, n fushn e msimdhnies dhe shkencs. Krahas ktyre, u realizua nj mobilitet i madh i stat akademik me pjesmarjen n nj koferenc shkencore, seminare, ork shop-e ndrkombtare, si dhe u krijuan kushte m t prshtatshme pr msimdhnien duke aplikuar teknologji moderne, si dhe mjedise t prshtatshme pr pun t sta akademik. T gjitha kto arritje t pabesueshme, t konkretizuara brenda nj viti, rritn nivelin e msimdhnies dhe tendencn e lidhjes s universitetit me realitetin, pjesmarjen e studentve n auditore, ridimensionuan besimin dhe vlern reale t diploms, ndryshuan imazhin e Universitetit brenda dhe jasht vendit. Ndrkoh, procesi i transformimeve, krijoi kushtet pr ngritjen e kshillit t profesorve, q, do t luaj rol t rndsishm n kualikimin e stat akademik, si dhe u shoqrua me krijimin e sistemit informativ, ku prfshihen, biblioteka, zyra e regjistrimit, paraqitja n internet etj. Tabloja e krijuar, sht rrjedhoj e prcaktimit t prioriteteve dhe aplikimit t nj reforme civilizuese, ne synim shndrrimin e studentit n nj qenie aktive, duke e ripozicionuar at n qendr t skems pr prgatitjen intelektuale. Puna lloi me rishikimin e planeve dhe programeve, n funksion t riprolizimit te Universitetit pr deg t vecanta dhe fakultete unike e trsore, prmes futjes s disiplinave te reja akademike dhe profesionale (sistemi 3+ 1), rikonceptimit t procesit msimor ne nje organizim te ri, ndryshimit t metodave te msimdhenies, alternimin e atyre tradicionale me modernet, me spektr t gjer: audovizive, demonstruese, poer- point, referate, pr venien ne ecence te intelektit te studentve. Reforma u prqndrua n rritjen e prestigjit te profesoratit, duke i dhn nj rol t ri n shkenc dhe msimdhnie, e performuar kjo, me statutin, rregulloren dhe kodin e ri etik, e shoqruar me ridimesionimin e te gjitha te drejtave dhe detyrave te profesoratit, sidomos n drejtim te cilsis, lufts kundr korupsionit dhe vegjetimit intelektual e formalizmit. Tashm profesorve u sht ln m tepr koh, pr krkime, analiza e hulumtime shkencore, pr udheheqje t asistentve e diplomantve, pr hartimin e leksioneve cilsore, me analiza m t thella se deri tani. Nj nga format m t rndsishme, per ta nxjerre nga letargjia administrative. Universitetin, ishte edhe zhvendosja graduale e administrimit shterp t departamenteve, dekanateve, fakulteteve dhe burimeve njerzore, drejt formulimit te politikave dhe strategjive zhvilluese t UV, vecanrisht lidhur me ristrukturimin e harts institucionale, t institucionit, e cila, deri nj vit m par, ishte nj arnim i organizmave t vjetr, t krijuara gjat dekadave, q ofronin praktika t tepruara burokratike dhe centralizuese. Pr kt, brenda nj kohe t shkurtr, u realizua nj reformim organizativ dhe funksional, duke prfshir, shkrirje, apo riorientim departamentesh e sektorsh t vecant, drejt nj hapsire racionale pr vetmenaxhim. Reforma e kurrikulave ka synuar n zgjerimin e aftsive intelektuale t studentve, sepse eshte detyr e universitetit t orientoj energjit dhe vullnetet e studenteve, drejt ketij zhvillimi, gj q kerkon tipe te reja kursesh e konceptesh te metodave te mesimdhenies. N Universitetin e Vlors, sht stimuluar dhe prkrahur mendimi se, formimi shkencor i mbshtetur ne disiplinat fondamentale, duhet forcuar ne raport me ato te specializuarat, kurse numri i disiplinave tepr t specializuara, duhet reduktuar. Aspekti me themelor dhe me delikat ktu, ishte prcaktimi i asaj kulture fondamentale e domosdoshme, jo vetm pr formimin shkencor t studentit, por edhe per rinovimin e vazhdueshem te saj. Kjo u arrit me studentet e rinj te Fakultetit t Shkencave Teknike. Tashm, ata marrin nj formim baz me trung t prbashkt, n lndt matematik, zik, informatik, kimi dhe gjuh t huaja, ndryshe nga vitet e shkuara, kur, kto lnd, merreshin vec e ve, pr cdo deg. Per te siguruar nje unitet midis formimit teorik dhe shkencor aktual dhe perspektiv, kurrikula realizon koherencn e t gjitha lndve, n nivele t ndryshme shkencore, e kombinuar kjo me lnd speciale n vitin e dyte dhe t tret . Te gjitha kurrikulat i prshkon ideja e integrimit t dijeve. Kjo presupozon, para s gjithash, lidhjen ndrlndore, kalimin nga inkoherenca e lndve t ndryshme n korrelacionin e tyre. Jan kto prioritete, t ideuara nga rektori i Universitetit Ismail Qemali, i qytetit t Vlors, t miratuara nga senati dhe t mbshtetura nga t gjitha fakultetet, departamentet, kshilli administrativ dhe administrata dhe q, e kan futur kt institucion n rrjedhat e transformimeve moderne, me nj synim t vetm: Cilsi, Cilsi dhe vetm Cilsi. Cilsia, sht pikrisht ajo q duhet t dominoj cdo prpjekje t forcave tona politike, t qarqeve akademike, t forumeve studentore dhe cdo diskutim mbi arsimin e lart n Shqipri shprehet rektori i Universitetit, prof. Tanush Shaska. Kjo sht sintetizuar edhe n platformn e tij, n vigjilje t zgjedhjeve pr forumet drejtuese t universitetit, t nj viti m par, kur, ai deklaronte: Un do t punoj me mish e me shpirt, pr t br realitet seciln prej ideve t msiprme. Dr.Jorgo Mandili Harilla Koi

publike sht shprehur se pr her t par MASH ka reektuar n respektim t ligjit t arsimit t lart. Sipas kreut t Universitetit t Tirans, senatet akademike dhe studentt do t hartojn nj model t ri diplome, n prputhje me udhzimin e ri t MASH dhe me standardet e Bolonjs. Kjo, sipas rektorit Kule, do t oj n vend pretendimet e ngritura nga vet studentt pr kt diplom. Diplomat e reja t nivelit t par

dhe suplementt shoqrues t Universitetit t Tirans do t jen gati brenda dy javsh. Udhzimi i ri i Ministris s Arsimit dhe Shkencs pr prmbajtjen dhe formn e diploms, parashikon q senatet akademike prcaktojn element t tjer t veant, q ato i gjykojn t arsyeshme, si dhe formulimin grak t diplomave. Shfuqizimi i udhzimit t vjetr dhe ndryshimi i modelit

Reforma n poliklinikat e lagjeve, premtohet shrbim i kompletuar pr analiza dhe kontroll

Godo: Paket e plot shrbimesh pr pacientt

LORINA MIXHA

endrat shndetsore do t jen t pajisura me paketa t plota shrbimi. Analiza, kontrolle dhe diagnostikim i pacunguar pr popullatn edhe n qendrat e vogla shndetsore, poliklinika n t gjith vendin. Realizimi i ktij projekti mendohet t prmbushet deri n fund t ktij viti. Ve pajisjes s qendrave me aparatura dhe aparatura kontrolli, do t ket rikonstruksion dhe ndrtim t godinave t reja, t cilat do t ofrojn shrbim shndetsor n zonat rurale, njsoj si n qytetet e zhvilluara t vendit. Kjo do t thot se pacientt n t gjith vendin do t ken n vendet e tyre, madje n zonat ku banojn, paketa shrbimesh t plotsuara, sipas nj skeme q do t vendoset nga specialistt. Prve drejtimit kryesor, financimit t ri prmes sigurimeve shndetsore, do t vazhdojm t perfeksionojm infrastrukturn e tyre dhe plotsimin me paketn e pajisjeve mjeksore t ofruara nga Banka Botrore, tha ministrja e Shndetsis, Anila Godo. Sipas saj, do qendr shndetsore kudo n vend do t pajiset me nj paket pajisjesh standarde mjeksore. Procesi pritet t prfundoj n fund t ktij viti. Shrbimet q do t ofrohen nga kto paketa do t jen pr analiza, kontrolle, ekzaminime, t cilat kryhen nga aparatura t posame. N shumicn e qendrave shndetsore pajisje t tilla ose nuk gjenden, ose kan nevoj pr restaurim. Vendosja e t rejave do t ndihmoj n uljen e uksit t pacientve n spitalet qendrore, si dhe n trajtimin e tyre pran qyteteve t lindjes. Ndrsa Instituti i Sigurimeve t Kujdesit Shndetsor ka parashtruar dje t gjitha arritjet, duke numruar pikat e prmirsimit t shrbimit shndetsor n t gjith vendin, lajmin e mir t prmirsimit t mtejshm e ka dhn vet ministrja e Shndetsis, Anila Godo. Sipas saj, deri n fund t ktij viti, nprmjet financimit t donatorve dhe fal politikave dhe projekteve t ministris, fundi i 2009-s do t shnoj nj ndryshim t madh dy

vjet pas reforms nn hyqmin e ISKSH-s. Kjo do tu ofroj qendrave pajisjet mjeksore t duhura pr shrbim normal, si dhe do t standardizoj shrbimin parsor n t gjith vendin, tha Godo. Sakaq, gjat prezantimit t prmirsimeve t ndjeshme t qendrave shndetsore gjat drejtimit t tyre nga ISKSH-ja, drejtoresha Elvana Hana ka referuar disa pika kye, treguese t ksaj

reforme. Nj nga kto pika sht edhe shndoshja e nancave t qendrave shndetsore, t cilat tashm arrijn t kryej blerje vet dhe t zgjidhin problemet ekonomike. U rrit niveli i mbledhjes s t ardhurave dytsore dhe sot qendrat shndetsore kan mundsi ti prdorin kto t ardhura pr t prballuar kostot e mirmbajtjes. Sot ato prcaktojn dhe prokurojn vet nevojat pr

mallra e shrbime, tha Hana. Po ashtu, reforma ka ndikuar edhe n rritjen e kontrolleve t popullats dhe vizitave, n mnyr t veant n fshat. Q kur nisi reforma e sistemit parsor shndetsor, raportohen kto shifra: Realizimi i indikatorit t performancs q sht numri ditor i vizitave pr mjek, u rrit nga viti 2006 n vitin 2008 me 37% n qytet dhe 72% n fshat.

Ndihma ekonomike

Vendort refuzojn masat ndshkimore pr abuzuesit

me pushtetin vendor pr t zbatuar kushtzimin e ndihms ekonomike me pun n komunitet, si nj mnyr ekase jo vetm pr t pastruar skemn nga abuzimet, por edhe pr t dyshuar t ardhurat pr familje. Ai i ka njohur strukturat edhe me iniciativn e fundit pr ngritjen e nj grupi ndrministror pune pr rishikimin e skems s mbshtetjes me ndihm ekonomike t familjeve n nevoj, duke prfshir n t edhe kategori t veanta t paprfshira m par. N takimin e zhvilluar me punonjsit e strukturave t zyrave rajonale t punsimit, shrbimit social, formimit profesional dhe inspektoratit t puns, ministri Duro u ndal n punn e br nga kto struktura pr t rritur efektivitetin e puns s tyre n rritjen e nivelit t punsimit, evidentimin dhe uljen e informalitetit, evidentimin dhe mbshtetjen m t mir t familjeve dhe kategorive n nevoj, rritjen e cilsis s shrbimeve sociale q ofrohen jo vetm nga ofruesit publik, por edhe ata jopublik, si dhe masat q po merren nga strukturat pr realizimin e objektivave pr vitin 2009. A.Rr.

buzimi me skemn e ndihms ekonomike mbrohet dhe stimulohet nga vet njsit vendore. sht kjo akuza q ngrihet nga strukturat inspektuese t shprndarjes s ndihms ekonomike n varsi t Ministris s Puns. N nj takim q ministri i Puns, shtjeve Sociale dhe Shanseve t Barabarta, Anastas Duro, zhvilloi dje n qytetin e Shkodrs, ku merrnin pjes edhe kto struktura t shrbimit social, bhet e ditur se ai sht njohur me problemet q hasen n menaxhimin e skems nga njsit vendore dhe rezultatet e inspektimeve. Kshtu, vetm gjat vitit t kaluar nga strukturat e inspektoratit rajonal t Shkodrs jan identifikuar 522 raste abuzimesh me skemn e ndihms ekonomike, pr t cilat jan rekomanduar masa pr administratort prgjegjs. Sipas strukturave t inspektimit rajonal t ndihms ekonomike, problem mbetet niveli i ult i zbatimit t ktyre masave nga njsit vendore, gj q ul ektivitetin e inspektimeve dhe lejon vazhdimin e abuzimit me skemn e ndihms. M tej, ministri Duro krkoi nga strukturat rajonale sociale q t bashkpunojn

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

RAJON

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

27

Kryeministri i Kosovs flet pr gazetn serbe, Politika. I bn thirrje edhe Beogradit: T shohim bashk drejt s ardhmes

Thai: Edhe Rusia do ta njoh Kosovn

G
azeta e Beogradit, Politika, bisedoi me Kryeministrin e Republiks s Kosovs, Hashim Thai, n kabinetin e tij n Prishtin, nj dit pas festimit t njvjetorit t shpalljes s pavarsis s Kosovs. Shfrytzoj rastin ti bj thirrje Beogradit ta njoh Kosovn si shtet t pavarur dhe t fillojm bashkrisht t shohim drejt s ardhmes euro-atlantike, i vuri n dukje Kryeministri kosovar bashkbiseduesit t tij. M posht po ju sjellim intervistn q z. Hashim Thai i dha njrs prej gazetave t prditshme kryesore serbe. Prse i kundrshtoni bisedimet pr gjasht pikat? Pr Kosovn nuk ekziston plani prej gjasht pikash. Pr ne, t vetmet dokumente t vlefshme jan Plani i Ahtissarit dhe Kushtetuta e Kosovs. Por Plani i Ahtisaarit nuk sht njohur n arenn ndrkombtare nga ndonj institucion... Ai sht nj dokument ndrkombtar. Kt plan e kan pranuar t gjitha vendet q na kan njohur neve si shtet, qoft edhe ato vende q nuk e kan br kt akoma. Madje edhe Rusia ka filluar t tregoj mirkuptim pr Planin e Ahtisaarit. N cilin kuptim Rusia po tregon mirkuptim? Prfaqsia e saj diplomatike n Prishtin merr pjes aktive n proceset q po zhvillohen n Kosov. Rusia sht befasuar pozitivisht nga ajo q po ndodh n Prishtin. Edhe Moska zyrtare do ta njoh Kosovn si shtet t pavarur. Mbi baz e thoni kt? Mos keni ndonj paralajmrim nga Moska? Nuk thash se kjo do t ndodh n nj t ardhme t afrt. Nj vendim i Beogradit pr t njohur Kosovn do t prshpejtonte edhe njohjen nga ana e Mosks. Nuk e prjashtoj mundsin q Rusia t na njoh neve si shtet t pavarur para Serbis. Ti kthehemi edhe nj her Planit t Ahtisaarit. Ju that se pr Kosovn, ai bashk me Kushtetutn e saj jan t vetmet dokumente t vlefshme, ndrkoh q ju vet nuk po e respektoni kt plan n at pjes ku parashihet q zgjedhjet t mbahen brenda afatit prej nnt muajsh q nga shpallja e Kushtetuts? Ne kemi institucione t zgjedhura n mnyr legjitime. Tani po hyjm n vitin e dyt t pavarsis dhe ne do ta respektojm Kushtetutn ton. Kt vit do t zhvillojm zgjedhje n nivel lokal, me ann e t cilave do t konsolidojm rendin demokratik q do t prcaktoj t ardhmen ton euroatlantike. Sidoqoft, gjithka sht kaluar n fushn e s drejts ndrkombtare. Cila do t jet prgjigjja juaj nse Gjykata Ndrkombtare e Drejtsis n Hag do t marr nj vendim q do ta anuloj vendimin pr vetshpalljen e pavarsis s Kosovs? Nuk duhet ta paragjykojm vendimin e ktij institucioni. Por, megjithat, kmbngulja e Beogradit q pr kt t diskutohet n Gjykatn Ndrkombtare t Hags, prbn vazhdimin e tendencs s mashtrimit t opinionit publik n Beograd. Procesi i pavarsis ka filluar dhe asgj nuk do t mund ta ndal at. Prse vall, a nuk sht kjo luft pr interesat e veta dhe jo mashtrim i opinionit publik, sikurse thoni ju? Askush m n Beograd nuk sht i bindur se Kosova mund t kthehet n prbrje t Serbis. Politikant nga Serbia, kudo q shkojn, ballafaqohen me faktin se ne jemi t pavarur. Edhe n Uashington, edhe n Bruksel. Madje, me kt ballafaqohen kur shkojn edhe n Podgoric, edhe n Shkup. Prse ju, n nj koh q e gjith bota po integrohet, doni t shkputeni nga prbrja e Serbis? Kosova po punon q t hyj n NATO dhe BE. Serbia kreu genocid n Kosov. Ajo qndroi ktu nj shekull t tr. Erdhi ktu me dhun dhe u largua q kndej, n kohn e Millosheviit, me genocid. Kosova asnjher nuk do t kthehet n prbrje t Serbis. Beogradi duhet tu krkoj falje qytetarve t Kosovs pr gjithka q ka br ktu. Madje edhe kjo nuk do ti fshinte vuajtjet tona. Ju shpesh thoni se qndrimet e Beogradit zyrtar prbjn nj vazhdim t politiks nacionaliste t Millosheviit. Por, a nuk jeni ju, pikrisht, nj njeri pr t cilin kombi sht n vend t par? Ndoshta edhe ju jeni vazhdues i nj politike t till? Un e dua vendin tim. Kam luftuar pr t. Fitova luftn kundr Serbis s bashku me popullin tim dhe jam krenar pr kt. Mos vall ndoshta po ndrtoni nj politik t urrejtjes? Un nuk urrej asnj vend. As Serbin? Nuk e ndrtoj politikn mbi bazn e urrejtjes, por t perspektivs euro-atlantike. M shum m urren Serbia mua, sesa un at. Krahasoni vetm deklaratat q vijn nga Beogradi dhe ato q bj un dhe do t bindeni pr kt. Nuk mund ti harroj krimet, por, megjithat, nuk jam pr hakmarrje. Megjithat, serbt nuk po kthehen n Ko-

Analiza

Prishtina e Beogradi, mendimet pr UNMIK-un

sov, gj q tregon se ata ktu nuk e ndjejn veten t sigurt? U bj thirrje t gjith atyre q t kthehen n shtpit e veta. Kan mbshtetjen time t plot. Kosova sht atdheu i t gjith qytetarve t ktij vendi. Ata do t jen t sigurt si asnjher m par. Por, a e dini ju se serbt po shprngulen nga Kosmeti? Vetm nga nj fshat n periferi t Gjilanit, gjat vitit t kaluar jan shprngulur m shum se 100 familje. Ky sht ekzagjerim. Ka vite q nuk ka ndodhur asnj incident me motiv etnik. Serbt q duan t kthehen, mund t marrin shembull nga bashkkombsit e tyre q po integrohen n institucionet e Kosovs s pavarur dhe po bhen pjes e sistemit. Ata po marrin pjes edhe n zhvillimet politike,

edhe n jetn publike. Qytetart e Kosovs ankohen se jetojn keq. Si sht situata? Me far jetojn? Gjat vitit t par t pavarsis kemi pasur nj rritje t standardit. Situata po ndryshon pr t mir, po hapen mijra vende pune, patm sukses n Konferencn e Donatorve, presim investime, para s gjithash, n fushn e energjetiks. Kriza ekonomike botrore mund t prek edhe Kosovn, megjithse deri tani sektori yn bankar sht stabl. S shpejti do t bhemi pjes e Fondit Monetar Ndrkombtar dhe e Banks Botrore. Kur prisni t bheni pjes e ktyre institucioneve? N muajt e par t pranvers. Prgatiti: M.Sinemati

Deklarata

Zv.ministri i Jashtm grek, Varviciotis: Dua marrdhnie t mira me Kosovn

Konfliktet pengojn Maqedonin drejt NATO-s

vendsministri i Jashtm grek, Miltiadhis saj kombtare. Ndrkaq, Varviciotis, pr her t Varviciotis, ka theksuar interesimin e Greqis par, pohon se shkaku kryesor i refuzimit t Grepr t pasur marrdhnie t mira me Kos- qis pr t njohur Kosovn si shtet i pavarur, ka t ovn, ndonse ka prsritur qndrimin e njo- bj m s shumti pjesn veriore t ishullit t hur pr mos ta njohur pavarsin. Qipros, ku q prej vitit 1982 sht vetshpallur e N nj intervist pr BBC-n, zyrtari i lart grek pr ashtuquajtura Republik turke e Qipros Veriore, q mosmarrveshjet me Maqedonin pr shtjen e em- njihet vetm nga Turqia: rit, ka theksuar se Greqia nuk bn m asnj trheqje Arsyeja e mosnjohjes s Kosovs ka t bj me nga qndrimi i saj. pozicionet tona kombtare lidhur me njohjen e rajonMinistrja e Jashtme greke, Dora Bakojanis, q viz- eve t tjera t planetit, si sht Qiproja e Veriut. itoi Prishtinn m hert kt muaj, Zvendsministri i Jashtm tha edhe njher se qndrimi i grek sht prgjegjs pr diploAthins pr pavarsin e Kosovs Ne duam q me macin ekonomike. Ai menaxhon mbetet i pandryshuar. Por ajo shtoi Kosovn t kemi nj edhe planin grek pr rindrtimin e se fakti i mosnjohjes nuk e pengoi Ballkanit. at q t shkonte dhe t takohej me kuadr t mir Numri dy i diplomacis greke udhheqjen e lart kosovare. nuk pajtohet me skeptikt lidhur marrdhniesh, n Ky duket se do t jet qndrim me qorrsokakun e negociatave q konstant i Greqis, t paktn pr nivel edhe politik, po zhvillohen prej dy dekadash n nj koh t pacaktuar. Domethn, selin e OKB-s, pr tu gjetur nj mosnjohje, por zhvillim i kontak- edhe ekonomik, zgjidhje n shtjen e emrit, por ai teve n t gjitha nivelet. thekson se Greqia nuk ka ndredhe n fushn Qartazi kt qndrim e l t kupmend t bj asnj trheqje tjetr, tohet zvendsministri i Jashtm e biznesit pasi u trhoq nga qndrimi i saj i grek, Miltiadhis Varviciotis, q u inhershm, q emri t mos ket n tervistua nga BBC. prbrjen e vet fjaln Maqedoni. I pyetur se me gjith mosnjohjen e pavarsis s Ne besojm se zgjidhja mund t gjendet n proKosovs, fakti se Greqia ka nj zyr ndrlidhjeje n cedurn q bhet nn kujdesin e OKB-s, por sigurPrishtin, i njeh qoft dhe me nj mnyr specifike isht se nuk kemi pr t br trheqje tjetr, ve asaj q pasaportat e Kosovs, inkurajon bashkpunimin kemi br. Prandaj edhe pala tjetr duhet ta kuptoj ekonomik, a nuk do t thot se trthorazi Athina e se qndrimi i Greqis sht konstant, sht i qart dhe njeh pavarsin, ai u prgjigj: Jo, n asnj rast nuk n thelb me trheqjen q bri ka treguar kuadrin e sht njohje e pavarsis s Kosovs. Por nga ana bashkpunimit. Nga ana tjetr, nse Shkupi dshitjetr ne nuk mendojm se duhet ta mbajm Kos- ron t mbetet jasht institucioneve euro-atlantike, kjo ovn si nj vrim t zez n Ballkan, me t cilin nuk sht pun e tyre, thot zoti Varviciotis. duhet t kemi kontakte. Prkundrazi, duhet t kemi Prkundr ngecjes me Maqedonin, zvkontakte. Ne duam q me Kosovn t kemi nj endsministri i Jashtm grek ka shprehur knaqskuadr t mir marrdhniesh, n nivel edhe poli- in e tij pr implementimin e pjess q ka t bj me tik, edhe ekonomik, edhe n fushn e biznesit, i tha Shqiprin t planit pr rindrtimin e Ballkanit. zv.ministri i Jashtm grek BBC-s. Ai ka br t ditur se n dhjetditshin e par t Pala greke e ka lidhur qndrimin e saj pr mos- muajit mars do t vizitoj Shqiprin, pr t shqyrtunjohje t pavarsis, me, si ka thn, interesat e ar mundsit e zgjerimit t mtejshm t ktij plani.

hefi i UNMIK-ut, Lamberto Zanier, sht takuar t enjten me Presidentin e Serbis, Boris Tadiq, ministrin e Jashtm, Vuk Jeremiq, dhe at pr Kosovn, Goran Bogdanoviq. Nga kto bisedime nuk sht dhn ndonj hollsi prpos asaj q thuhet n kumtesa, mirpo, sikurse mson BBC, zyrtart serb kan insistuar n bisedime q misioni i OKB-s t mbetet n Kosov dhe kan prsritur se pr Serbin jan t pranueshme bisedimet mbi Kosovn ekskluzivisht nn ombrelln e Kombeve t Bashkuara. Ata kan thn se Beogradi nuk sht kundr EULEX-it, por pr funksionin e tij mund t bisedohet vetm n kuadr t Marrveshjes mbi gjashtpikshin serb t pranuar nga Sekretari i Prgjithshm i Organizats Botrore, Baan Ki-Moon. Qeveria e Kosovs thot se kt plan nuk e ka n axhendn e saj. Deklarata u b nga Kryeministri Hashim Thai, ndrsa kreu i misionit t OKB-s n Kosov, Lamberto Zanier, ndodhej n Beograd. Serbia kmbngul n zbatimin e planit t z.Ban, duke e par at si jetik pr mbetjen e serbve n Kosov dhe kthimin e t zhvendosurve. I pyetur pr bisedimet q UNMIK-u po bn me Beogradin lidhur me kt plan, Kryeministri kosovar u ka sugjeruar mediave q, sikundr sht shprehur, ta harrojn kt shtje, duke ln t kuptohet se ai nuk do t gjej zbatim. Ky gjashtpiksh ekziston vetm n pyetjet e juaja (t gazetarve). Ai nuk ekziston n planet e qeveris s Kosovs. Ne e kemi Kushtetutn. Kosova e ka Kushtetutn dhe do t punoj n prputhje me t. Gjashtpikshi nuk ekziston n axhendn e institucioneve t Republiks s Kosovs. Harrojeni!, ka deklaruar t enjten Kryeministri i Kosovs. UNMIK-u ndrkaq, prmes nj komunikate, ka thn se Lamberto Zanier ka biseduar n Beograd me zyrtar t qeveris serbe, rreth nj numri t gjer t shtjeve, n prgatitje pr raportin e ardhshm pr seancn e Kshillit t Sigurimit pr Kosovn, q pritet t mbahet n muajin mars. N njoftim thuhet se kreu i Misionit t OKB-s dhe zyrtart e lart t Serbis kan shkmbyer pikpamje rreth rrugs prpara n zgjidhjen e shtjeve t hapura q jan me interes pr Prishtinn dhe Beogradin. Zanier theksoi pritjet e tij, q Bashkimi Evropian, n veanti nprmjet misionit t vet n Kosov, EULEX, do t luaj nj rol n rritje n ndihmn pr t zgjidhur shtjet praktike. Konsultimet e mtejme teknike do t duhej t prfshinin t gjith faktort relevant, thot njoftimi i UNMIK-ut. Shefi i UNMIK-ut, Lamberto Zanier, para se t udhtonte n Beograd, javn e kaluar zhvilloi takime me udhheqsit kosovar, n prpjekje q ti nxis ata t pranojn fillimin e bisedimeve me paln serbe. Prishtina ka refuzuar nj takim me zyrtart e Beogradit pr mbrojtjen e trashgimis kulturore e fetare serbe, duke krkuar q t gjitha negociatat ndrmjet Kosovs dhe Serbis t zhvillohen n cilsin e dy shteteve sovrane, gj q kundrshtohet nga pala serbe. Duke komentuar bisedimet e z.Zanier me udhheqsit shtetror t Serbis, ministri i Jashtm i Kosovs, Sknder Hyseni, ritheksoi gatishmrin e Prishtins pr t biseduar me Beogradin vetm si pal t barabarta. Kosova sht e dnuar, kushtimisht po them, q ta ket Serbin fqinj t par, sikur q sht e dnuar edhe Serbia q ta ket Kosovn fqinj t par. Pra, Kosova dhe Serbia jan fqinje t par dhe si dy shtete t pavarura kan shumka t prbashkt, infrastruktur t prbashkt rajonale, bashkpunim rajonal, qoft n tregti, infrastruktur apo n fusha tjera, tha ministri Hyseni. Ndrkaq, nj prfaqsues i serbve t Kosovs, Marko Jakshiq, ka deklaruar se n asnj mnyr dhe n asnj rrethan Beogradi nuk duhet t pranoj t hyj n bisedime me shqiptart. Thjesht nuk vjen n shprehje t bisedohet me ta, sepse kjo do t nnkuptonte njohjen e pavarsis s Kosovs. Mendoj se bisedimet pr gjashtpikshin do t jen t pasuksesshme, sepse Beogradi sht dashur q fillimisht t realizoj gjashtpikshin e pastaj t pajtohet me vendosjen e EULEX-it, tha z.Jakshiq. Marrveshja gjashtpikshe ndrmjet OKBs dhe Beogradit, e cila i jep m shum prgjegjsi komunitetit serb n zonat ku ata banojn, sht kundrshtuar nga Prishtina, me arsyetim se cenon sovranitetin e Kosovs.

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

28

KULTURE
Tanush Kaso, ish i burgosur pr agjitacion e propagand, rrfen kujtimet e m shum se 10 viteve mes burgjeve e kampeve me pun t detyruar. N Kriporet e Vlors ka takuar At Zef Pllumin, i cili, kur Kaso nuk kishte t vishte, i dhuroi kpuct q vet kishte bler pr tu arratisur

Vlersimi

Regjisorit dhe aktorit i akordohet urdhri i lart

At Zef Pllumi m fali kpuct e liris

Mevlan Shanaj, Mjeshtr i Madh
egjisorit dhe aktorit Mevlan Shanaj i sht akorduar dje titulli Mjeshtr i Madh. Ceremonia e rastit u zhvillua n salln Black Box t Akademis s Arteve. Mes miqsh, t ftuarish, kolegsh e bashkpuntorsh, Shanajt iu dorzua titulli i nderit. Me motivimin I jepet urdhri Mjeshtr i Madh pr kontribut t vyer n televizionin dhe kinematografin shqiptare, nprmjet realizimit me nivel t lart e origjinalitet t shum filmave e roleve artistike, Presidenti Bamir Topi ia kishte akorduar kt urdhr artistit q prej disa ditsh, m 5 shkurt 2009. Vet regjisori e ka vlersuar kt titull si nj ngjarje tepr t bukur. Pr mua, ky sht vlersim i nj rruge t gjat gati 40-vjeare n ekran e film, t ciln e nisa me shum dashuri dhe e vazhdoj edhe sot, u shpreh regjisori dhe aktori Shanaj, duke shprehur mirnjohje pr t gjith bashkudhtart e tij dhe publikun q e ka prkrahur dhe nxitur t ec. Krijimtaria e Shanajt n televizion e kinematografi sht e gjer dhe e shumllojshme. Jan t shumt filmat n t cilt ka interpretuar apo q ka drejtuar. Kshtu mund t prmendim filmat: Lule t kuqe, lule t zeza, Un e dua Ern (aktor), Flet t bardha (regjisor), Nj telegram, nj kng (regjisor), Korriert (regjisor), Rrethimi i vogl (aktor), Ball prball (aktor), Rrugicat q krkonin diell (aktor), Guximtart
OLIVERTA LILA

(aktor), I teti n bronz (aktor) etj. S fundmi ka realizuar dy dokumentar, nj n prkujtim t figurs s artistit Vangjush Furrxhi, Prcjellja, i shfaqur edhe premier n kinema, si dhe nj tjetr dokumentar t realizuar n nntorin q sapo shkoi pr 100-vjetorin e Kongresit t Manastirit. N pranvern e ktij viti pritet t nisin xhirimet pr nj film artistik me regji t Joni Shanajt (djali i artistit), ku Mevlan Shanaj sht producent. Artisti i Merituar, tani edhe Mjeshtr i madh, regjisori dhe aktori Mevlan Shanaj, ka lindur n fshatin Ngraan t Mallakastrs, m 7 shkurt 1945. Pasi ka mbaruar Politeknikumin Mjeksor, gjat viteve 63-65 ai ka punuar si ndihmsmjek, pr t fituar m pas t drejtn e studimit pr n Fakultetin e Mjeksis. Gjat ksaj periudhe, Mevlani arriti t kuptoj se rruga q dshironte t prshkonte nuk ishte mjeksia, por arti. Ai vendos t heq dor prfundimisht nga mjeksia dhe n vitin 1965 i drejtohet shkolls Aleksandr Moisiu. Katr vjet m von ai interpreton pr her t par nj rol n filmin I teti n bronz, film t cilin edhe sot e ksaj dite Mevlan Shanaj e kujton me nostalgji. Mevlan Shanaj mbetet ndr emrat m t njohur t kinematografis shqiptare. Ai vazhdon t ket nj aktivitet t gjer artistik, sidomos n prodhimin e filmave t rinj dhe n sfern akademike. Ar. He.

Aktiviteti

25 artist prfaqsuan Shqiprin, ata ngritn n podium flamurin kombtar

Shqipria n karnavalet e Dubrovnikut

esta e karnavaleve n Dubrovnik t Kroacis mblodhi pr disa dit n kt qytet artist nga gjith Ballkani. Cirku i Metropolit prfaqsoi Shqiprin n kt aktivitet nga 13 shkurti deri m 15 shkurt 2009. Rifestimi i karnavaleve n Dubrovnik vinte pas rikonstruksionit t br n qytet pas lufts me ish-Jugosllavin. Grupi i artistve t cirkut metropolitan t Tirans mori pjes n galan e organizuar n kalan historike n t gjith

gjatsin e rrugs, nga hyrja n portalin e kalas, deri te katedralja ku ishte ngritur podiumi, n t ciln performuan t gjitha grupet e ftuara nga Shqipria, Italia, Sllovenia, Bosnja, Maqedonia, Greqia, Mali i Zi, Kroacia, Bullgaria etj., t cilt s bashku prbnin 100 t ftuar. Trupa e cirkut metropolitan ishte e prbr nga 25 artist, t cilt ngritn n podium flamurin kombtar, duke demonstruar nj kolazh t profileve t akrobacis.

eksa kalon nga njra stend n tjetrn, mes fotosh t shumta t ekzekutuarish, lista t mbushura me emra t vrarsh, gjithka ndjen Tanush Kaso, ish i burgosur politik, mund ta prmbledh n nj fjali: I kujtojm me dhimbje shokt q nuk arritn kto dit q ne po jetojm, ndoshta jo t shklqyera, por liria sht e shenjt. Ai kaloi m shum se 10 vjet burgjeve dhe kampeve me pun t detyruar. Teksa sheh ekspozitn e hapur n hollin e Muzeut Kombtar n kujtim t viktimave t komunizmit, shprehet se pr at koh mund t flitet shum. Ai ishte nj djalosh 25-vjear, arsimtar n malsin e Tirans e m tej n Peshkopi, kur u arrestua pr agjitacion e propagand. U akuzova pr pjesmarrje n nj grup antikomunist, q e pati fillimin n Tiran. Pr nj vit e zhvilluam kt aktivitet t paligjshm, mblidheshim n shtpit e njri-tjetrit, pastaj n kohn kur donim t bashkoheshim me nj grup tjetr t drejtuar nga Pjetr Arbnori n Durrs, ata u arrestuan. Pas tyre edhe ne. Bhet fjal pr pranvern e vitit 1961, n at koh kur ishte n mbyllje gjyqi i Teme Sejkos e kur n altoparlant buiste pretenca e tyre. Ne takoheshim npr kafene, n shtpit e njri-tjetrit dhe prgatiteshim sepse mendonim q mund t vinte pluralizmi. N grupin ton ishte Uran Kalakulla, Riza Kui, Karaman Papali dhe Agim Musta, shprehet Kaso. Kujton kohn e hetuesis e pastaj shprnguljen e vazhdueshme n burgje e n kampe me pun t detyruar. Dnimi filloi n Burgun e Burrelit, m pas n La, Fush-Kruj, Elbasan, Spa, ku kalova nj koh t gjat, m tej n kriporet e Vlors, ku edhe u lirua. Aty ka njohur edhe nj tjetr t burgosur, t ndjerin At Zef Pllumi, nj prej shum katolikve q ishin futur n listn e zez. Me t kujton edhe nj episod t veant. Ditn q do t lirohesha, un nuk kisha kpuc t vishja. At Zef Pllumi m dha t tijat. I kishte bler kur kishte tentuar t kalonte kufirin dhe u kap. Merri, m tha, un nuk mund t dal q ktej, por t paktn t dalin kpuct e mia. Tanush Kaso mbante n kmb kpuct e At Zef Pllumit kur la kriporet e Vlors dhe ditt e vshtira t burgjeve. N mirnjohje i drgova nj pako m von, tregon Kaso. N ato vite t vshtira, kur dhuna i rndonte m shum se kurr, ai e kujton At Zef Pllumin q predikonte pruljen Nse dikush t godet n nj faqe, ktheji tjetrn. E kam takuar edhe pas 90-s. Na ka ln nj pasuri t madhe, librat e tij ku secili gjejm veten, tregon Kaso. M pas kujton punn e vshtir n miniern e Spait. Kam qen q n fillimet e Spait. N fillim aty uan disa t burgosur pr t prgatitur terrenin, pr t

ngritur barakat pr t burgosurit, rrethimin me tela dhe pastaj na uan ne. Shkuam bashk me kaptert q kishim n Burgun e Elbasanit, mirpo ata nuk ishin msuar me miniern. Sapo binte ndonj gur, ata iknin me vrap, dilnin nga miniera para nesh. Kshtu q ata i kmbyen brenda disa ditve me disa polic t tjer, t prgatitur, ish-minator mirditor q i veshn polic. Disa ishin njerzor, disa shquheshin pr egrsin e tyre. Por puna n minier ishte shum e vshtir dhe e rrezikshme, tregon ai. N kohn kur masat nuk ishin aq t rrepta, n burgje lexonin edhe literatur t huaj, t ndikuar edhe nga njerzit e kulturs me t cilt ndanin qelit. Por ndrsa fatet brenda rrethimit me tela me gjemba parashikoheshin, t tjer q krkuan ta sfidojn at kur liria dukej se ishte aq afr, mbetn viktima n qiell t hapur. Tanush Kaso krkon t ndalet n stendn e viktimave q tentuan t kalonin kufirin n vitin 1990. Ata ishin t fundmit q u ekzekutuan n emr t liris.

Fjalt e fundit t Havzi Nels

Procesverbal I mbajtur sot, m datn 10 gusht 1988, mbi ekzekutimin e vendimit t dnimit me vdekje, me varje n litar t t dnuarit Havzi Nela. Pasi ju komunikua nga prokurori i rrethit se do t ekzekutohet vendimi, ju krkua t thoshte fjaln e fundit. I dnuari n fjaln e fundit tha: I keq kam qen dhe kshtu po shkoj. T kqijat e mia i mora me vete. Krkoj q t afrmit e mi t trajtohen mir, t mos merren npr kmb. Kam 910 (nntqindedhjet) lek dhe krkoj q kto tu jepen t afrmve t mij (nans). Pastaj u b ekzekutimi. Disa minuta pas ekzekutimit u kontrollua nga mjeku, i cili deklaroi se i dnuari kish vdekur. Ekzekutimi u b n orn 03:30 t dats s msiprme, te sheshi i agjencis s udhtarve n Kuks.
Kuks, m 10.8.1988

Musine Kokalari, n hetuesi

Gjyqi i grupit am, 1961

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

29

BOTOHEN PR HER T PAR

Fotot e ekzekutimit n kufirin e 1990-s P

r her t par, n ekspozitn kushtuar viktimave t komunizmit, nga arkivi i Ministris s Brendshme jan nxjerr fotot e t rinjve t ekzekutuar n kurin shqiptar m 1990. Foto t llahtarshme ekzekutimesh t atyre q u nxitn t braktisnin Shqiprin me ndryshimin e ligjit pr kalimet e paligjshme t kurit. Bazuar n ligjin nr. 7380 t vitit 1990, ndryshuar nga Ramiz Alia, dnohej vetm me 5 vjet burg heqje lirie, por n realitet e vrteta ishte krejt ndryshe: shqiptart vriteshin prgjat gjith kurit, n prpjekje pr tu larguar nga vendi.

EKSPOZITA

Organizatort gabojn, krimet kan nisur m 1941

ka vuajtur edhe ai torturat e burgjeve. Nuredin Skrapari sht nj tjetr i burgosur i asaj kohe. Ishte 32 vje, inxhinier nafte, kur n 75-n e dnuan pr sabotim ekonomik. Teksa viziton ekspozitn, edhe ai prjeton dhimbje, kujtime, keqardhje... Por ndrsa n stendn e par t ekspozits lexon nntorin e vitit 1944 si llimin e krimeve t komunizmit, nuk pajtohet me kt dat. Krimet kan lluar m hert, q m 8 nntor t vitit 1941. Atkoh u ekzekutua Anastas Lula, sepse nuk pranoi t prfshihej n Partin Komuniste, shprehet Skrapari. Sipas tij, ekzekutime t ktij lloji vazhduan edhe m pas. Ndrkoh q thekson se ekspozita sht nj prpjekje q duhet vlersuar, por ka ende pr tu plotsuar. Ka nevoj pr m shum dokumente dhe dshmi q t krijohet prshtypja e vrtet e asaj kohe, thekson ai.

Dnimi me vdekje i Blloshmit dhe Leks

Urdhroj T dnuarit Genc Bardho (Feim) Leko dhe Vilson Sami Blloshmi t ekzekutohen me vdekje (pushkatim), n vendin e caktuar, n datn 17-7-1977, ora 24:00. Pr ekzekutimin e tyre caktoj Degn e Punve t Brendshme, Librazhd. Para se t ekzekutohen, do t njoftohen t dnuarit se krkesat e tyre pr faljen e jets jan refuzuar nga Presidiumi i Kuvendit Popullor. Mbas ekzekutimit, i ngarkuari me kt pun duhet t bj procesverbalin e ekzekutimit t vendimit q mban dhe fjaln e fundit t t ekzekutuarve, i cili i drgohet Drejtoris s Hetuesis.
Kadri Hazbiu

Foto e fundit e Havzi Nels n hetuesi m 1988

Lista e 22 personave t ekzekutuar pa gjyq pr hedhjen e bombs n Ambasadn Sovjetike

Selman Riza, n hetuesi

N kopertinn e ktij fjalori frngjisht-shqip, ish i burgosuri politik, z.Pjetr Arbnori, fshihte dorshkrimet e veprave t tij letrare

shqip shqip
E SHTUNE, SHTUNE, 21 SHKURT 2009 21 SHKURT 2009

30

30

SPORT
M t favorizuar pr transformimin n sh.a., jan drejtuesit aktual

Vlera e klubeve prcaktohet nga mosha dhe nga trofet

Hyn n fuqi vendimi pr sh.a. Qeveria rrit kontrollin ndaj financave t skuadrave
ALTIN MANALLARI

mir von, se kurr. Kjo thnie do ti shkonte pr shtat vendimit t miratimit t procedurave t transformimit t klubeve sportive n shoqri aksionare, t shumkrkuar prej vitesh, por q vetm dje ka hyr n fuqi pas botimit n Fletoren Zyrtare. Tashm klubet sportive, q do t transferohen n shoqri aksionare, do t funksionojn n baz t ligjit nr.9901, dat 14.04.2008, Pr tregtart dhe shoqrit tregtare. Procedura e transformimit t tyre fillon me daljen e urdhrit t titullarit t institucionit, n varsi administrative t s cilit sht klubi sportiv. Kjo nnkupton q kthimi i klubeve n sh.a., do t bhet vetm pas urdhrit t kryetarit t bashkis prkatse, apo t institucioneve t tjera q e kan n varsi nj klub, si Ministria e Mbrojtjes n rastin e Dinamos, apo ministrit t Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve n rastin e Partizanit. M t favorizuar pr transformimin n sh.a., jan drejtuesit aktual t ktyre (gjithmon nse jan t interesuar), t cilt mund t mbajn drejtimin e saj pr sa koh q do t jen t rregullt n detyrimin e prcaktuar ndaj shtetit dhe institucionit n varsi, dhe do t ruajn bilance pozitive. Hapi i dyt do t jet prcaktimi i kapitalit themeltar t ktyre shoqrive, q do t krijohet nga transformimi i klubit sportiv, i cili do t bhet mbi baz t: a) bilancit t vitit ushtrimor financiar, pararends dhe b) emrit t klubit, t logos s tij dhe t vlers, q do t jet deri n masn 30 pr qind t vlers s kapitalit themeltar. Kjo vler prcaktohet nga viti i krijimit t klubit, trofet e arritura, pjesmarrja n veprimtarit kombtare dhe ndrkombtare. Prcaktimi i kapitalit t ktyre shoqrive bhet nga nj komision i ngritur pran do klubi, me urdhr t titullarit t tij. Pas vlersimit, t gjitha asetet e ktyre klubeve do t kalojn n pronsin e drejtuesit t vetm, apo aksionerve. Bilanci i eljes s shoqris aksionare, krijuar nga transformimi i klubit sportiv, sht bilanci i reformuar. Ky bilanc verifikohet dhe vrtetohet nga nj ekspert kontabl, i autorizuar, i emruar nga organi, q ka n varsi kt klub. Ministria e Turizmit, Kulturs, Rinis e Sportit (MTKRS) dhe Ministria e Ekonomis, Tregtis e Energjetiks (METE) do t ngarkohen t nxjerrin udhzimin prkats pr przgjedhjen e antarve t komisionit t vlersimit e t ekspertit kontabl t autorizuar, si dhe pr prcaktimin e mnyrs s vlersimit t aseteve, logos dhe kapitalit. Kto dy ministri do t jen edhe garanti i vendimit pr transformimin e klube sportive n sh.a. Me ligjin e ri qeveria rrit kontrollin ndaj klubeve sportive, duke i detyruar q t ushtrojn aktivitetin si shoqri tregtare, i ndryshuar gjat vitit 2008. N baz t ktij ligji, do

veprim financiar i klubit duhet t pasqyrohet n bilanc, i cili dorzohet brenda muajit mars t do viti. N baz t ktij bilanci, METE do t ket mundsin t kontrolloj m nga afr ann financiare t klubeve. Ligji pr shoqrit tregtare prcakton

rastin kur kompania duhet t shpall falimentin. Nse nj klub sportiv dorzon nj bilanc me humbje pr dy vjet rresht, Ministria e Ekonomis urdhron shpalljen e falimentin pr kt sh.a., dhe hap procedurat pr gjetjen e aksionerve t rinj,

t cilt zgjidhen me ankand. Kshtu shpresohet t mbyllet nj kapitull i lodhshm i sportit shqiptar, i cili n gjith kto vite ka funksionuar thuajse n informalitet t plot, por q tashm duket se do ti ket m t hapura rrugt e zhvillimit.

Vendim
VENDOSI: 1. Klubet sportive, q do t transferohen n shoqri aksionare, do t funksionojn n baz t ligjit nr.9901, dat 14.04.2008, Pr tregtart dhe shoqrit tregtare. 2. Procedura e transformimit t tyre llon me daljen e urdhrit t titullarit t institucionit, n varsi administrative t t cilit sht klubi sportiv. 3. Prcaktimi i kapitalit themeltar t ktyre shoqrive, q do t krijohen nga transformimi i klubit sportiv, bhet n baz t: a) bilancit t vitit ushtrimor nanciar, pararends; b) emrit t klubit, t logos s tij dhe t vlers, q do t jet deri n masn 30 pr qind t vlers s kapitalit themeltar. Kjo vler prcaktohet nga viti i krijimit t klubit, trofet e arritura, pjesmarrja n veprimtarit kombtare dhe ndrkombtare. 4. Prcaktimi i kapitalit t ktyre shoqrive bhet nga nj komision i ngritur pran do klubi, me urdhr t titullarit t tij. 5. Klubi sportiv, i transformuar n shoqri aksionare, merr prsipr t gjitha t drejtat dhe detyrimet e ish-klubit sportiv, n baz t bilancit nanciar, n astin e transformimit. 6. Vlera kontabl e mbetur e aktiveve t qndrueshme t trupzuara aktuale rivlersohet, sipas kritereve t caktuara n vendimin nr.794, dat 21.11.2007 t Kshillit t Ministrave, "Pr kriteret e vlersimit t prons shtetrore, q privatizohet apo transformohet, dhe pr procedurn e shitjes". 7. Elementt e pasuris, pa vler prdorimi ose t zhvlersuara, t trajtohen pr t'u nxjerr jasht prdorimit ose pr ulje vlere, n prputhje me aktet ligjore dhe nnligjore n fuqi. Ulja e vlers t kryhet nga komisioni i vlersimit, me pjesmarrjen e dy a m shum ekspertve t fushave prkatse, n varsi nga natyra e elementve t pasuris. 8. Bilanci i eljes s shoqris aksionare, krijuar nga transformimi i klubit sportiv, sht bilanci i reformuar. Ky bilanc verikohet dhe vrtetohet nga nj ekspert kontabl, i autorizuar, i emruar nga organi, q ka n varsi kt klub. 9. Ngarkohen ministri i Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve dhe ministri i Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks, t nxjerrin udhzimin prkats pr przgjedhjen e antarve t komisionit t vlersimit e t ekspertit kontabl t autorizuar, si dhe pr prcaktimin e mnyrs s vlersimit t aseteve, logos dhe kapitalit. 10. Ngarkohen Ministria e Turizmit, Kulturs, Rinis dhe Sporteve dhe Ministria e Ekonomis, Tregtis dhe Energjetiks pr zbatimin e ktij vendimi. Ky vendim hyn n fuqi pas botimit n Fletoren Zyrtare.

Rikuperimi

Pas 87 ditsh, Altin Lala zbret m n fund n fush

ltin Lala, mesfushori i Kombtares kuqezi dhe Hanoverit n Bundeslig, m n fund ndihet i rikuperuar plotsisht dhe sot do t zbres n fush, por jo n Bundeslig. Mesfushori shqiptar i Hanoverit, prpara se t luaj n nj ndeshje zyrtare me skuadrn e tij, ka nevoj pr m shum praktik loje. Pr kt arsye ai sot do t jet pjes e ekipit t Hanover 96 II, i cili militon n Regionalliga gjermane (kategoria e katrt) dhe q sot do t luaj n nj ndeshje kundr Energi Kotbuz II. Vetm 10 dit m par, 32-vjeari shqiptar i sht bashkuar skuadrs s Hanoverit pr t zhvilluar seancn e par strvitore pas operacionit n shtylln kurrizore (vuante nga probleme n hernien skale). Ai i ishte nnshtruar operacionit m 26 nntor 2008. Rikthimi n lojn aktive sht nj lajm i mir edhe pr Kombtaren shqiptare, e cila shpreson ta ket n dispozicion m 28 mars, n ndeshjen ndaj Hungaris n Tiran. Lala ka munguar n barazimin 1-1 ndaj Malts m 11 shkurt. A. Manallari

Spostimi

Sulmuesi

Vllaznia, sfida me Lushnjn, t dieln

ushtet e rnduara t motit n veri t Shqipris kan ln gjurm edhe n Kategorin Superiore. Pr shkak t reshjeve t dendura t dbors gjat dits s enjte, sfida ndrmjet Vllaznis dhe Lushnjs, e parashikuar pr tu luajtur t shtunn, sht shtyr me 24 or. Klubi e ka pasur t pamundur pr t pastruar n koh tapetin e stadiumit Loro Borii dhe takimi ndaj pretendentve pr titull dhe lagunarve q luftojn pr t mbijetuar n elit, do t zhvillohet t dieln. Ndrkoh, sot n kryeqytet, n orn 14:30, do t zhvillohen dy prballje mjaft interesante. N Selman Strmasi, Tirana kryesuese pret Elbasanin, ndrkoh q n stadiumin Qemal Stafa, Partizani do t luaj me Besn. e. kodheli Superiore
Java 21 Sot Tirana-Elbasani Partizani-Besa Nesr Vllaznia-Lushnja Flamurtari-Dinamo Apolonia-Shkumbini Bylis-Teuta

Sparta e Prags krkon t blej Hamdi Salihin nga Ried

mta gjat merkatos s janarit, ai pretendon t ket n dispozicion edhe nj mbrojts, nj mesfushor dhe nj sulmues, edhe sepse vendi i katrt n klasifikim dhe diferenca me 10 pik nga Slavia Praga kryesuese cilsohen t papranueshme. Pr repartin ofensiv, n krye t lists s dshirave sht Salihi, i vlersuar si nj prej lojtarve m t mir n Austri. Skuadra m e suksesshme n Evropn Qendrore, me 24 tituj kampion t fituar n ekosllovaki dhe 10 tituj n Republikn eke, krkon t prfitoj nga fakti se merkato e transferimeve n Gambrinus Liga (kampionati vendas) ende nuk sht mbyllur. Sipas burimeve zyrtare t Ried, Sparta e Prags ka br edhe nj ofert zyrtare pr Salihin, pr t cilin vetm pak dit m par ishte interesuar Hanover 96, klubi gjerman ku prej m shum se 10 vjetsh militon Altin Lala. Sparta krkoi ta blinte menjher Salihin, n mnyr q ta kishin sulmuesin shqiptar n dispozicion pr rifillimin e kampionatit. Ata kontaktuan menjher me menaxherin e Ried, Shtefan Raiter. Gjithsesi, bisedimet e para mes palve nuk kan sjell asnj rezultat konkret. Por, fakti qndron se n Republikn eke merkato sht ende e hapur dhe transferimi i lojtarit nuk prjashtohet, theksonte ONachrichten.at. Kalimi i Salihit n kampionatin ek nuk sht prjashtuar as nga Raiter: Natyrisht q nuk do t na plqente t largonim nj prej lojtarve tan kryesor tashm q sezoni ka filluar. Koha m e mir pr transferimin e Salihit do t ishte kur merkato jon t hapej. Por, kush e di se far mund t ndodh: nse oferta sht e knaqshme pr Riedin, Salihi mund t bhet pjes e Sparts. N janar Salihi rinovoi kontratn me klubin austriak deri n vitin 2010, ndrsa m par, pr shrbimet e tij ishin interesuar edhe turqit e Bursaspor, qipriott e Apollon Limason dhe Austria e Vjens. e. kodheli

N Republikn eke merkato sht ende e hapur

amdi Salihi sht lojtari m i krkuar shqiptar n kto momente. Skuadra m e fundit q sht vn n ndjekje t sulmuesit 25-vjear sht Sparta e Prags. Presidenti Jozef ovanec, i cili mban edhe postin e trajnerit, krkon t prforcoj kontingjentin prpara fillimit t pjess s dyt t kampionatit. Me gjith afrimet e shu-

Shqipria e vogl hakmerret pr 11 shkurtin, mposht 5-2 Maltn

K
ombtarja e Shqipris n futbollin e sallave ka regjistruar toren e par n eliminatoret e Evropianit 2010 q po zhvillohen n Malt. N takimin e tyre t dyt n Grupin 3, kuqezinjt e drejtuar nga trajneri Armand Dama mposhtn 5-2 prfaqsuesen malteze, q sht organizatorja e aktivitetit. Lumanaj, Halimi, Hoxha dhe Qopekaj (me dy gola t realizuar), n nj far mnyre kan marr hak pr barazimin n Ta Qali, ku m 11 shkurt Kombtarja e drejtuar nga Ari Han nuk arriti t merrte m shum se 1 pik. Kto ishin tri pikt e para t prfaqsueses s minifutbollit n kto eliminatore. Ata humbn 3-0 n ndeshjen e par t luajtur me Greqin, e cila shihet si pretendentja kryesore pr t tuar grupin. Trium ishte pothuajse nj formalitet edhe duke u bazuar n rezultatin e prpara nj viti, ku n eliminatoret e Botrorit Shqipria tonte 2-1. Fusha n pallatin e sportit Paolo Korradino konrmoi gjithka: pas nj llimi t mir, ku u imponoi kundrshtarve ritmin e saj n loj, skuadra jon kryesonte me rezultatin e pastr 5-0. Megjithat, pr shkak t tolerimit n minutat e fundit, vendasit arritn t shnonin dy her. N ndeshjen kundr Malts, t besuarve t Damas nuk u mungoi as mbshtetja e tifozeris nga shqiptart q jetojn dhe punojn n ishull. T dieln, m dat 22 shkurt, Kombtarja zhvillon takimin e saj t fundit, ku prball do t ket Gjeorgjin. e. kodheli

Minifutboll

shqip
E SHTUNE, 21 SHKURT 2009

SPORT

PER ME SHUME www.gazeta-shqip.com

31

Mesi: Fama pa trofe, nuk sht asgj

N
moshn 21-vjeare, Lionel Mesi duket si nj veteran, por ai vet e pranon se fama nuk sht asgj pa trofet dhe sht pikrisht ky objektivi i tij: t toj. I prkuzuar si mesfushor me tipare sulmuese, sulmues i dyt, numr 10 tipik, ai i ka t katra gjrat s bashku, madje dhe m shum: njeriu-asist dhe goleador. I ardhur nga nj llim sezoni i mrekullueshm me 5 gola n Champions, pas pak do t duhet t prballet me Lionin n tetshe. Bara sht ndrtuar rreth jush. A do t jeni ju ylli i Champions? Edhe pse sht vetm fillimi i ers s Pep Guardiols dhe sht hert t assh pr t tilla gjra, mendoj se nuk ka shum diferenc n krahasim me at q bja me Rajkardin. E gjitha q mund t them sht se m plqen t luaj prball ports dhe t bj diferenc n at pjes t fushs. T luaj atje ku mund t jem m i rrezikshm dhe t godas kundrshtarin. Sa varet Bara nga kreativiteti juaj? Jam vetm nj nga lojtart ofensiv. do skuadr q varet nga nj lojtar i vetm, nuk sht skuadr. Pep Guardiola duket se mbshtetet te disiplina m shum se sa Rajkard. sht e vrtet? do trajner ndjek rregullat e tij. Ja pse klubet ndryshojn shpesh. Por sht e vrtet q Rajkardit i mungonte personaliteti. Nj gjykim i thjesht: me t Barcelona ka tuar shum, dhe askush nuk e kritikonte pr sa koh tonim.Cila vlen m shum pr ju, La Liga apo Evropa? T dyja, nuk kam preferenca. Ose m mir t themi se prior-

Dshira

Inter do K. Ronaldon Murinjo: E pamundur

oz e Mu r i n j o d o t plqente shum t shikonte Kristiano Ronaldo n Itali: Kur isha n Angli, doja q lojtart m t mir t luanin n Premier League, thot Murinjo, dhe tani t njjtn gj dua pr Serin A. Por ai thekson se ardhja e Ronaldos tek Interi sht e pamundur: Ronaldo sht pjes e historis s Manester Junajtid dhe Manester Junajtid sht pjes e historis s Ronaldos, saktson Murinjo. Un nuk jam askush pr t dhn kshilla, por kur luan pr nj skuadr t madhe dhe merr at q do, pse duhet t ndryshosh.

Ylli argjentinas falnderon Ronaldinjon pr mbshtetjen q i ka dhn H

Supersda
itetet do t dalin gjat sezonin, n baz t rezultateve. Nuk mund t thuash kurr t saktn. Por mendoj se Barcelona do t luftoj pr t dy titujt, deri sa t mundet. Cilin shikoni si favorit pr nalen e Roms? T gjitha skuadrat e mdha. Nuk besoj te surprizat. Ose t paktn nuk besoj te surprizat n kompeticione si Champions League. Klubet angleze pr shembull kan demonstruar forcn e tyre n sezonin e kaluar. Si kan ndryshuar gjrat pas ikjes s Ronaldinjos? Nuk ka ndryshuar asgj. Ronaldinjo i ka dhn shum klubit, askush nuk mund ta mohoj. Por ndonjher nj cikl arrin n fund. Prandaj mendoj se sezoni i kaluar ishte ndoshta nj nga kto momente. Barcelona ndoshta ka humbur lojtar t rndsishm, por kemi nj skuadr t shklqyer, e cila mund t bj gjra t mdha n La Liga dhe n Evrop. far inuence ka pasur, nse ka pasur, n prmirsimin tuaj te Bara? M ka ndihmuar shum n llim. Sapo kam ardhur n skuadrn e par, ka ln gjrat e tij dhe m ka ndihmuar shum n gjrat e prditshme dhe n raportet e mia me pjesn tjetr t skuadrs. Nuk do ta harroj kurr vmendjen q m ka kushtuar. Nga gjra t tilla i njeh njerzit q jan vrtet t mdhenj. Pastaj, n fush ka qen nj nga partnert m t mir q kam pasur ndonjher. Me at gjithka bhet e leht. A e ndjeni akoma mungesn? Sigurisht q po. sht miku im dhe nuk do ta harroj kurr. Qndronim shum afr njri-tjetrit, kur punonim bashk dhe, sikurse e kam thn, ka qen gjithmon i dashur me mua.

Refuzimi

OBJEKTIVI

Mesi e pranon se fama nuk sht asgj pa trofet dhe sht pikrisht ky objektivi i tij: t toj. Bara do t luftoj deri sa t mundet n La Liga dhe Evrop
RONALDINJON

Juve, jo 20 mln euro pr t marr Diegon

M ka ndihmuar shum n llim. Nuk do ta harroj kurr vmendjen q m ka kushtuar. N fush ishte partneri m i mir q kam pasur. Me at gjithka bhet e leht
MOMENTI I KEQ

r kalimin e Diegos te Juve jan regjistruar kontaktet e para. E shkruar Bild nnvizon se nj ofert e par e bardhezinjve sht br e njohur dhe sht kthyer mbrapsht nga drejtuesit e Verder Bremen. Por bhet fjal pr nj refuzim kortezie, sepse n realitet klubi gjerman sht i interesuar pr shitjen e brazilianit, ndrsa ka br t kuptohet se nuk do t lshoj lir. Sipas tyre, kush sht i interesuar pr t, duhet t hedh n tavolin t paktn nj ofert te 20 milion eurot.

Dmtimi n ereknalen e sezonin t kaluar ka qen nj nga momentet m t trishtueshme t karriers sime deri tani. Nuk ia uroj askujt (ka shprthyer me t qara)

LA Galaksi

Oferta pr Bekham sht qesharake

ilan dhe Galaksi vazhdojn mundjen e dors pr Devid Bekham. Por, nse Galiani shprehet optimist pr arritjen e marrveshjes, pronari i klubeve n Los Anxhelos, Tim Liuiki, nuk sht i ktij mendimi. Milani na bri nj ofert qesharake pr Devid Bekham. Nse mendojn se mund t tallen me ne, gabohen shum rnd. Pa ofertn e duhur (flitet pr t paktn 10 milion euro), m 9 mars Devid do t paraqitet n Los Anxhelos dhe do t sillet si nj profesionist i vrtet, deklaroi ai. Presidenti dhe administratori i AEG, shoqris q zotron LA Galaksi zbuloi disa prapaskena t bisedimeve: Pas oferts llestare, Milani filloi t kontaktonte me persona t tret, nga sekretari i Ligs deri te prfaqsuesit e lojtarit, por jo me ne q kemi n zotrim kartonin e Devid, pohoi menaxheri 51-vjear. Pr Liuikin, qndrimi i Be k h a m i t n A m e r i k sht pozitiv jo vetm n aspektin sportiv: Largimi i mesfushorit na dmton. Disa tifoz krcnojn se do t heqin dor nga abonimet. Televizionet duhet t programojn ndeshjet, sponsort do t marrin dmshprblime dhe klubet kundrshtar duhet t informohen nse Galaksi do t paraqitet n stadiumet e tyre me apo pa Devid.

Sheikt arab llojn gjuetin e talenteve

M
e nancat e pashtershme q zotrojn, sheikt nuk do t mendojn m pr t prforcuar skuadrat q zotrojn n kampionatet e mdha evropiane. Tashm, strategjia e zotrve t nafts ndryshon: objektivi sht q t ndrtojn nj futboll t bukur n shtpin e tyre, n Emirate. Pikrisht aty ku shkrettira sht mbushur me puse nafte, t cilat jan burimi kryesor i t ardhurave n kto vende. Ja cili sht plani i arabve miliarder: t afrojn n skuadra lojtar n mosh t re, ata q cilsohen talentt e rinj t futbollit. Emrat q qarkullojn jan t shumt, por katrshja m e lakmuar vjen nga Seria A italiane. Bhet fjal pr magjikun e Milanit, Pato; yllin e ri t Juventusit, Xhovinko; Joveti, tek i cili Fiorentina ka shum shpresa dhe njohjen e vjetr, Zarate. Pr kt t fundit, n Emirate duket se jan penduar q ia shitn Lacios. shtja Kaka-Manester Siti ka shrbyer pr t ndryshuar planet e sheikve. Epiteti me t cilin etiketohen npr Evrop, si njerz q shpenzoj para me shum lehtsi, padyshim q nuk i lumturon. Futbolli n kto vende, nga Dubai n Abu Dabi, synon t ngjitet shpejt n arenn botrore, duke ndrtuar nj kampionat t fort, i cili do t ndiqej me interes edhe n vendet e tjera. N vija t trasha, objektivat e prcaktuar jan dy: 1) t marrin n Lign e tyre, ku do skuadr mund t ket vetm tre lojtar t huaj, talente t reja,

Strategjia

Didier Drogba: Skolari kishte prar elsin

D
idier Drogba shprthen. Pasi u prfol se ishte njri prej lojtarve q shkaktoi largimin e Luis Felipe Skolarit nga elsi, lojtari nga Bregu i Fildisht sht hedhur n kundrsulm. Ai akuzoi ish-trajnerin se prau skuadrn. Drogba mohoi se ka luajtur kundr Skolarit, por n t njjtn koh pranon se zgjedhja e Hidink ishte veprimi m i drejt nga drejtuesit e klubit. Kur strvit nj skuadr si elsi, sht e domosdoshme ta mbash skuadrn t bashkuar, mbi t gjitha n momentet e vshtira, deklaroi sulmuesi pr The Sun. elsi sht nj familje dhe si e till duhet t qndroj e bashkuar. Skolari gaboi duke kritikuar lojtart e veant. Tekniku brazilian, i shkarkuar nga detyra n Stemford Brixh rreth 10 dit m par, akuzoi disa prej senatorve se bnin komplote pas shpins s tij. U trondita prej deklaratave t tij dhe sesi arriti t thoshte dika t till, replikoi Drogba. Si ka mundsi q prgjegjs pr situatn e krijuar t jet vetm nj lojtar, n nj koh kur skuadra humbi shum pik n takimet e fundit. Futbolli nuk sht nj sport individual. Kur tojn, tojn t gjith dhe e njjta gj vlen edhe kur humbet. Gjithmon e respektoja maksimalisht Skolarin si njeri dhe nuk shkova asnjher t ankohesha te pronari i ekipit (Roman Abramovi) pr trajnerin, ose pr t folur kundr trajnerit. Pr t ndryshuar ecurin e elsit, drejtuesit thirrn strategun e mirnjohur, Gus Hidink:

Akuza

Maradona

Nipja i sapolindur, ortak i Indipendiente

enjamin Aguero, nipi i par i gjyshit Diego Armando Maradona, sht tashm ortak tek Indipendiente. Fmijs s lindur dje i sht dhn numri 94.805 i klubit t Avellaneda, n t cilin sht rritur babai Serxhio Aguero, aktualisht ylli i Atletikos s Madridit dhe bashkshorti i Xhanina Maradons. Gjyshi, nj tifoz i thekur i Boka Xhuniors, regjistron edhe diversionin e par. Ndrsa shtypi hedh hipotezat: far numri bluze do t zgjedh kur t rritet, i sapolinduri vlen q tani plot 10 milion euro.

Milan

Emrat q qarkullojn jan t shumt, por katrshja m e lakmuar vjen nga Seria A italiane

Leonardo, n pole pr post-Anelotin

aknaqsia e presidentit t Milanit, Silvio Berluskoni, pr barazimin 1-1 n fushn e Verderit, ishte shuplaka e radhs pr trajnerin Karlo Aneloti. Deklaratat tregonin qart se dashuria ndrmjet drejtuesve kuqezinj dhe trajnerit ka prfunduar. Askush nuk e ka mohuar aktin se e ardhmja e teknikut sht n dyshim, ndrkoh q alternativa e par pr ta zvendsuar sht Leonardo (q po prfundon kursin pr trajner). Si kandidat potencial shihen edhe Donadoni e holandezt Rajkard dhe Van Basten.

elsi sht nj familje, mendoj se Skolari gaboi duke kritikuar lojtart e veant

q do t shrbejn si shembuj pr sportistt arab; 2) afrimi i trajnerve t huaj, q njihen pr aftsit e tyre.

Mendoj se me trajnerin e ri do t prmirsohemi shum. Mjafton t shohsh strvitjet, ku intensiteti sht i lart.