Dariusz Ryszard Tarczyski

Zrozumie czowieka z wygldu

Psychologia ubioru

& STUDIO ASTROPSYCHOLOGII

Redakcja techniczna: Urszula Kowalewska-Pasek Projekt okadki: Krzysztof Chyy i Andrzej Burak Rysunki: Krzysztof Chyy Korekta: Magorzata Wa

Spis treci
I. PRZESTRZE DLACZEGO Z WYGLDU PRZESTRZE PSYCHOLOGICZNA 9 9 12 23 23 29 31 31 34 39 44 46 46 53 55 57 61 61 63 69 78

Copyright STUDIO ASTROPSYCHOLOGH 1997 WYDANIE VI BIAYSTOK 2006 ISBN 83-86737-09-3

II. UKRYTE WYMIARY CZEGO NIE WIDZIMY TAJNE I JAWNE III. KOLOR KOLOR MWI SYMBOLIKA YWIOW KOLOR W ZALENOCI OD POZIOMU CO BLISZE CIAU IV. ROZWJ PSYCHICZNY I FIZYCZNY CIAO PAMITNIKIEM NASZYCH DZIEJW OTYO TATUA WZROST V. MODA I UBIR

A. STUDIO ASTROPSYCHOLOGH oferta: www.sUtdioaslro. pi 15-762 Biaystok ul. Antoniak 1-abr. 55/24 (0-85) 662-92-67 - redakcja (0-85) 654-78-06 - sekretariat (0-85) 653-13-03 - dzia handlowy - hurt (0-85) 654-78-35 - sklep firmowy Talizman" - detal

WII-JCF.J INFORMACJI ZNAJDZ1KS/, NA PORTALU PSYCHOTRONICZNYM WWW.PSYCHOTRON1KA.1M.

MODA NOGI TUW POZIOM GOWY

Druk i oprawa: MZGraf. s.c.

e-mail: drukarnia@mzgraf.pl

SPIS TRECI

VI. OZDOBY SYMBOLIKA OZDB WYSOKO WYSTPOWANIA KSZTAT VII. TKANINY INTERPRETACJA TKANIN FAKTURA WZR VIII. DODATKI MAKIJA CZAS IX. MOWA CIAA X. WIEDZA O WYGLDZIE W PRAKTYCE XI. JAK TO ROBI INNI PRACA 1 PRACA 2 PRACA 3 PRACA 4 PRACA 5 PRACA 6 OPIS TABLIC ,.

83 83 86 89 93 93 95 98 101 106 107 109 115 119 121 130 136 141 151 159 161

Do wydania pitego

Szanowny Czytelniku
Kiedy w 1993 r. ukazaa si napisana przeze mnie ksika jak odczyta czowieka z wygldu", byem peen obaw o przyjcie tej troch nietypowej koncepcji interpretowania osobowoci czowieka. Przychylne przyjcie czytelnikw zachcio innie do przedstawienia tematu w formie rozszerzonej, std wydanie w 1995 r. Zrozumie czowieka z wygldu". Zainteresowanie t technik systematycznie wzrasta. Interpretacja wygldu jako specyficznego testu projekcyjnego, jest przyjmowana z coraz wiksz aprobat w firmach doradztwa zawodowego oraz szkolcych w technikach sprzeday i negocjacji. Wielu psychologw i terapeutw stosuje ju Psychologiczn Analiz Wygldu jako metod pomocnicz. Nic takiego nie mogoby si sta, gdyby nie czytelnicy, czyli kady z Was, kto kupujc ksik, oddaje gos za". Nie jest to gos bezkrytycznego zgadzania si z koncepcj, ale gos czowieka, ktry daje szans na przedstawienie metody oraz dostrzega w niej jaki sens. Za to chciabym gorco podzikowa!

ROZDZIA I

Przestrze
DLACZEGO Z WYGLDU?
Nasze ycie staje si coraz szybszym wycigiem z czasem, jemy popiesznie w barach szybkiej obsugi, poruszamy si szybciej dziki samochodom, komunikujemy si byskawicznie korzystajc z mediw w postaci prasy, radia i telewizji oraz cznoci radiotelefonicznej. Poznajemy coraz wicej ludzi, ktrym powierzamy odpowiedzialne zadania na podstawie dokumentw potwierdzajcych ich kwalifikacje. adne jednak wiadectwo uzyskania odpowiednich kwalifikacji nie opowie nam, jaki jest naprawd drugi czowiek, czego moemy si po nim spodziewa, czy mona si z nim zaprzyjani. Najczciej wykorzystywane i doskonalone byy techniki nauki szybkiej analizy osobowoci czowieka w wywiadzie wojskowym i gospodarczym oraz w technikach negocjacji politycznych i handlowych. Z upywem lat, techniki szybkiej oceny czowieka przestay by dziedzin wiedzy elitarnej. Dotychczas zostao wydanych wiele ksiek na temat oceny czowieka na podstawie np. gestykulacji, mowy ciaa, czy pisma. Kiedy napisaem ksik pt. Jak odczyta czowieka z wygldu" okazao si, e wielu czytelnikw odczuwao niedosyt informacji dotyczcych tego sposobu poznawania czowieka. Dlatego w niniejszej ksice proponuj Pastwu pogbion interpretacj naszych zewntrznych zachowa. Ukadaj si one w sowa o pewnym, cile okrelonym, znaczeniu, a te /. kolei buduj zdania w oparciu o specyficzn skadni, opo-

10

PRZESTRZE

DLACZEGO Z WYGLDU?

11

wiadajce o naszym wntrzu. Pisz w tej ksice o sprawach oczywistych i wydawaoby si, e banalnie prostych. Jednak jeli wsplnie przebrniemy przez te oczywistoci, uwiadomimy sobie jak kolosalne znaczenie maj one w interpretacji naszego charakteru i jak wiele moemy si o sobie dowiedzie, przypominajc i uwiadamiajc sobie, e mylimy i yjemy przestrzennie oraz komunikujemy si wycznie symbolicznie. Pomimo rnic kulturowych i jzykowych, kurczenie i garbienie si sylwetki z powodu strachu wydaje si naturalnym odruchem, tak jak rado przejawiajca si umiechem i wesoymi podskokami. Na podstawie zewntrznego zachowania kady z nas moe okreli stany wewntrzne czowieka, poniewa wszyscy dostrzegamy bezporedni korelacj naszych stanw psychicznych z postaw naszego ciaa. W tej ksice bd namawia Pastwa do jeszcze wnikliwszej analizy charakteru czowieka i poka, e ubir, sposb jego noszenia, uczesanie i sam dobr garderoby oraz inne zewntrzne zachowania to informacja o tym, co dzieje si w ludzkim wntrzu. Gwnie pragn skupi uwag Pastwa na opisie ubioru i prbie jego interpretacji, traktujc takie zachowanie jako ciekaw form zewntrznej projekcji naszej osobowoci. Analiz charakteru czowieka na podstawie wygldu okrelam jako metod nieinwazyjn, czyli technik, ktra sprowadza si do obserwacji w warunkach naturalnych i nie wymusza jakichkolwiek sterowanych dziaa bezporednio na obserwowanym czowieku. Zapewne wielokrotnie dowiadczyli Pastwo intuicyjnego odgadnicia nastroju, zamiarw i uczu osoby, z ktr rozmawialicie i bardziej bylicie gotowi uwierzy nie sownym jej zapewnieniom, lecz wanie swoim odczuciom. Metoda szybkiej analizy niektrych aspektw osobowoci, nastroju, wspomnie z przeszoci i pragnie czowieka na podstawie jego wygldu, moe by doskonaym narzdziem w pracy psychoterapeutw, pedagogw, rodzicw, czy wresz-

cie kadego z nas, zainteresowanego wasnym rozwojem oraz prb dotarcia do swojego wntrza. Sens techniki, ktr Pastwu przedstawiam w tej ksice, opiera si na interpretacji obrazu przestrzeni jako gwnego nonika informacji o nas, tak czsto wykorzystywanego w innych technikach projekcyjnych np. psychologii pisma. Psychologia interpretacji osobowoci na podstawie wygldu opiera si na podobnych zaoeniach zwizanych z przestrzeni, lecz dotyczcych wygldu czowieka. Obraz przestrzeni w psychologii pisma, czyli grafologii, obok obrazu ruchu, jest gwnym elementem w interpretacji pisma, przy czym obraz ruchu te jest zapisany przestrzennie. Wieloletnie zainteresowanie grafologi pozwolio mi zaobserwowa pewne podobiestwa w sposobie interpretacji przestrzeni pisma oraz w wielu rnych testach psychologicznych. Okazao si, e istnieje w nas jzyk ponadnarodowy, jzyk pozasowny, ktrym posugujemy wszyscy przez cae ycie. Czsto s to sygnay, ktre wczeniej mogyby nas ostrzec o zagroeniach chorobowych, fizycznych czy psychicznych, a ktre czsto niezwykle sabo przenikaj do naszej wiadomoci. Rysuje si rwnie szansa terapeutycznego wykorzystania techniki analizy czowieka z wygldu. Tak samo psychogralologiczne wiczenia, polegajce na zmianie niektrych cech pisma, coraz mocniej wnikaj do warsztatu psychoterapeutw. Jednak takie zastosowanie analizy osobowoci na podstawie wygldu, wymaga jeszcze wielu bada. Wiadomoci, ktre Pastwo zdobd na podstawie tej lektury, s wnioskami praktycznymi. Moecie je potwierdzi ub odrzuci na podstawie wasnych dowiadcze. Pragn w tej ksice pokaza Pastwu, e wntrze kadego /. nas daje si czyta jak ksika, dziki poznaniu swoistego alfabetu naszej zewntrznoci. ycz przyjemnej nauki tego alfabetu. Dariusz Tarczyski

12

PRZESTRZE

PRZESTRZE PSYCHOLOGICZNA

13

PRZESTRZE PSYCHOLOGICZNA

.Podczas czytania tej ksiki prosz Pastwa o skierowanie uwagi na symbole i nawyki, ktre nas dotycz i s skadnikiem naszej ludzkiej kultury. W przeciwiestwie do zwykej procedury naukowej, zajmujcej si poszukiwaniem prawdy obiektywnej, nie znieksztaconej przez osd czowieka, w tej ksice bdziemy poszukiwali cech i osdw jak najbardziej subiektywnych, cho speniajcych pewne okrelone warunki. Przykadem takiego wanie subiektywizmu moe by sposb okrelania przestrzeni przez Pigmejw, zamieszkujcych rwnikowe obszary w Kongo. yj oni w afrykaskiej dungli, gdzie nie ma cile okrelonych pr roku, gdzie rolinno porasta kad moliw przestrze wok nich. Licie zasaniaj niebo i po liciach si stpa, jedne roliny yj, a inne w tym samym czasie umieraj. Nie ma wyranie sprecyzowanych pr roku, wiat trwa tam w cigym, pozornym bezruchu i jest zamknity niczym ono matki, moe nie tak bezpieczny, ale trway w wyrazie. Pigmeje, yjc w takim rodowisku, znaj upyw czasu, ale tylko w sensie zmiany dnia w noc, i nie potrafi wyrni lat wiadomoci. Trudno jest im rwnie wyranie sprecyzowa gr i d, skoro depcz po rolinach, a nad gowami maj rwnie roliny. Maj ograniczone pole widzenia, std nie znaj takiego pojcia, jak perspektywa. Czowiek, ktrego widz z bliska, jest dla nich inny i naley do zupenie innego rodzaju ludzi ni ten, ktrego udaoby si im zobaczy z duej odlegoci. Pozorne zmniejszanie si przedmiotw wraz z odlegoci jest dla nich nie do pojcia. Pigmejom obraz przestrzeni, ktry sobie stworzyli, wystarcza do przeycia oraz czynnego dziaania w jej granicach. W ich

pojciu maj najlepszy i jedynie prawdziwy obraz przestrzeni, ktry doskonale sprawdza si praktycznie. My, z wyyn naszej kultury i cywilizacji, patrzymy na ich pojmowanie wiata jako na bardzo niedoskonae, prymitywne. Naley jednak uwiadomi sobie fakt, i tak wanie u tych ludzi, z uwagi na zajmowane przez nich rodowisko, uksztaiowao si pojcie wiata. Zwykle jako prymitywn w stosunku do naszej, okrela si kultur Eskimosw, ale znaczce jest to, e posiadaj oni jzyk okrelajcy, na przykad, co najmniej osiemnacie rodzajw biaoci niegu, czego my Europejczycy nie jestemy w stanie dostrzec. Eskimosom wnioski wyprowadzone z barwy niegu pomagaj w przeyciu, a nam znajomo osiemnastu rodzajw bieli nie jest potrzebna do przetrwania. Oznacza to, e rodowisko jest jednym z gwnych animatorw rozwoju cywilizacji i to rozwoju w okrelonvch kierunkach, zalenych od rodowiska. Gdybymy chcieli teraz porwna to z naszym europejskim obrazem przestrzeni i pogldami na temat jego prawdziwoci i praktycznego wykorzystania w yciu, to wnioski i przekonanie do susznoci naszego obrazu wiata mielibymy podobne do Pigmejw. Wydaje si jednak prawdopodobne, e gdyby istnia gdzie hipotetyczny obserwator, bdcy na wyszym poziomie cywilizacyjnym i mia moliwo dostrzegania wikszej iloci elementw przestrzennych, to nasze pogldy uznaby za prymitywne, przynajmniej w takim samym stopniu, jak my postrzegamy prymitywizm postrzegania przestrzeni u Pigmejw. Przestrze, ktr chc Pastwu opisa, jest naszym dziedzictwem kulturowym. Przekazywana jest z pokolenia na pokolenie od pocztku istnienia ludzkoci, cay czas uzupeniana i rozbudowywana. Zarazem przez cay czas sprowadzajca si do kilku gwnych kierunkw, ktre zostay okrelone przez naszych przodkw. Dlatego te to, co Pastwo bd czyta, jest ju doskonale znane, bo tkwi w nas, trzeba tylko to sobie

14

PRZESTRZE

PRZESTRZE PSYCHOLOGICZNA

15

przypomnie, na nowo uwiadomi i nauczy si wiadomie z tego dziedzictwa korzysta. Ju Bergson zauway, e mylimy przestrzennie, to znaczy, e myl ubrana w pojcie staje si nieciga i wyobraamy j sobie w pewnych granicach. Kada realna czynno, czy abstrakcyjne uczucie ma szans na nasze zrozumienie pod warunkiem wyobraenia ich sobie, umiejscowienia w przestrzeni i wyodrbnienia w ten sposb z ta. Pojcia takie, jak nieskoczono, Bg czy absolut s poza zasigiem naszej wyobrani przestrzennej z uwagi na to, e gdy wyobrazimy sobie taki symbol, szukamy sposobu na jego zamknicie, czyli ogarnicie myl. Kolejn ciekaw cech naszego mylenia przestrzennego jest nakadanie si na siebie rnych pl tematycznych. Jeden kierunek odpowiada jako symbol wielu znaczeniom. Dobrym przykadem moe by tu haso prawo", ktre oznacza nie tylko kierunek ruchu, ale rwnie prawomylno i praworzdno, to rwnie kierunek studiw. Myl, e okrelenie prawa rka" i po prawicy" te ma wiele wsplnego z tym hasem. Rysunek 1. przedstawia opis przestrzeni, ktr odbieramy w wymiarze fizycznym oraz metafizycznym. Wczeniejszy przykad pozwoli dostrzec znamienny fakt, e kierunki w przestrzeni to rwnie kierunki w kadej wyobraonej przez nas przestrzeni oraz na kadym poziomie jej tworzenia w psychice, fizyce, polityce, jzyku, technice, biologii, fantazjach, modzie, itp. Nie ma dziedziny w naszym yciu, gdzie nie posugiwalibymy si kierunkami przestrzeni. Skoro potrzebujemy przestrzeni, aby wyodrbni myl, to potrzebujemy kierunkw, aby j poczu i opisa. Poniej przedstawiam niektre znaczenia, symbolicznie przypisane kierunkom: Gra - to wyszo, szczyt, wysze szkoy, wysze rodowisko, szczyt wadzy, Bg, wzniose idee, grnolotne myli,

wyyny moliwoci, wysokie progi, w sylwetce czowieka to gowa lub grna cz ciaa. D - to niski stan, niziny spoeczne, niskie pobudki, ponienie, niskie instynkty, d moralny, plebs, zo, w ludzkiej sylwetce to dolne czci ciaa. Prawo - dziaanie, moralno, prawo, uczciwo, normy, mczyzna - ostre ksztaty i kty, ostra faktura materiau, powierzchni. Lewo- wntrze, gbia, pocztek, lewizna, dom, kobieta, fasz, agodne i mikkie w fakturze i ksztatach materiay oraz wzory. Przd - fasada, dynamizm, dziaanie, twarz, front, duma, odwaga, jawno. Ty - przeszo, strach, cie, plecy, tajno.

Rys. 1.
Hasa horyzont wewntrzny", przestrze midzyhoryzontalna" oraz horyzont zewntrzny" to wanie przykady wyodrbnienia z ta, o ktrym mwi Bergson, a ktre s opisane graficznie na rysunku 1. Jest to trjpodzia. Horyzont wewntrzny jest symbolicznym opisem naszego wntrza w interpretacji osobowoci czowieka. S to odnie-

16

PRZESTRZE

sieni do takich cech, jak organy wewntrzne, instynkty, wewntrzne przeycia, rwnie upoledzenia oraz cechy, ktrych nie wida. Przestrze midzyhoryzontalna symbolizuje to, co widoczne, dziaanie, w sylwetce ludzkiej warstwa ubioru, jego kolor i krj, jego ksztat dobrany wiadomie. Horyzont zewntrzny jest symboliczn granic, gdzie dalej ju nie mona, w ludzkiej sylwetce to granica przestrzeni, ktr moe zaj czowiek w sposb wiadomy. Arystoteles mwi, e wszyscy pojmujemy przeciwiestwa jako zasady". Platon natomiast okrela to jako indukcj przez niezgodno", Demokryt wyrnia pene i prne, kt i bezkt, byt i niebyt, przd i ty". Kad rzecz ub myl, ktr tworzymy, natychmiast ubieramy w symbolik dwubiegunow. Tak wanie myli kady z nas, dowiadczenie wypenio nasz sposb postrzegania wiata tak treci. Rwnie wykres, ktry Pastwu prezentowaem wczeniej (rys. 1) funkcjonuje na tej zasadzie. Jeli istnieje przd, musi by i ty, jeli jest gra, to musi by i d, ale zarazem poszukujemy zotego rodka, jakiego pomidzy", punktu, ktry oddziela tak rne, przeciwstawne wartoci. Ten moment styczny, rodek absolutnej rwnowagi jest kolejnym symbolem, wyrnikiem zero" midzy matematyczn plus nieskoczonoci, a minus nieskoczonoci. Jest to rwnie moment teraz" - midzy przyszoci, a przeszoci. Tu chciabym zwrci uwag na to, e w przypadku skrajnoci, w naszym pojciu - odlegych od siebie przestrzeni, punkt czcy je rwnie ulega rozszerzeniu. Przykadem moe by tu uycie zdania teraz jestem na urlopie". Haso teraz" okrela okres kilku lub kilkunastu dni, ale jeeli mwimy o erach w dziejach Ziemi haso teraz" objoby co najmniej kilka tysicy lat. W tej pracy przedstawiam trjpodzia, zapoyczajc terminologi z psychologii:

18

PRZESTRZE

1'KZFSTRZEN PSYCHOLOGICZNA

19

- podwiadomo, - wiadomo, - nadwiadomo. Zapoyczenie to wynika z pewnych podobiestw terminologii, ale absolutnie jej nie wyczerpuje. Terminologia ta w swym pojciu zostaje wzbogacona o dodatkowe cechy, tj.: - podwiadomo w rozumieniu intencji tej pracy to: ukryte", pod", przeszo, wntrze, korzenie, dziecistwo, rodzice, dno, seks, instynkty, co, z czego nie zdajemy sobie sprawy; w opisie ludzkiej sylwetki symbolizuj j nogi, a d - korzenie; - wiadomo - jest okreleniem wiadomego, czyli tu i teraz" w peni kontrolowanego dziaania, to jawne treci, czas pomidzy tym co byo i bdzie, jest stanem midzy", jest kontrolerem instynktw i marze czowieka, symbolizuje j tuw, a u rolin - pie; jest wyborem po namyle; - nadwiadomo jest symbolem wolnej myli, marze, tsknoty za lepszym, przyszoci, altruizmem, to szczyt, wadza - symbolizuje j gowa, a u rolin owoce i nasiona. Trjpodzia ten nie jest moim wymysem, jest odwzorowaniem przestrzeni, ktra w nas tkwi i przenika z podwiadomoci, przenika z pokoleniowego dowiadczenia czowieka opartego na symbolicznym zapisie wiata w naszej indywidualnej wiadomoci. Prawdopodobnie, skonstruowan w ten sposb przestrze wyksztacilimy sobie na podstawie podgldania pewnych prawidowoci w przyrodzie i funkcjonowania tej przestrzeni w nas samych. Dobrze powinien to odda nastpujcy schemat. Rysunek 2. ilustruje trjpodzia wykorzystywany przez nas np. w opisie przestrzeni zupenie rnych form, od fizycznych do metafizycznych: od przestrzeni grafologicznej, gdzie psycholog pisma grn cz liter przypisuje ambicjom inte-

Icktualnym czy wartociom duchowym, rodkow (wstg) przypisuje podstawowym zachowaniom w spoeczestwie, a doln cz okrela jako mwic o seksualizmie i stosunku do wartoci materialnych - przez opis drzewa, gdzie nadwiadomo to owoce i kwiat (przysze pokolenie), wiadomo to I iic i sia rozprowadzajca yciodajne soki oraz podwiadomo, lo korzenie dajce moc trwania, do metafizyki, symbolicznej witej trjcy".

Rys. 3.
Rysunek 3. przedstawia zastosowanie trjpodziau prze;li/.cni w pracy nad interpretacj ludzkiej sylwetki. (iiowa - symbol myli, marzenia.

20

PRZESTRZE

I 'K/.ESTRZEN PSYCHOLOGICZNA

21

Tuw - symbol dziaania w wiecie tu i teraz". Nogi - symbol stabilnoci, podstawa, korzenie, rodzice, dziecistwo. Kada z tych trzech gwnych czci ciaa moe by dzielona po raz kolejny na trzy czci. W strefie gowy, czyli nadwiadomoci wyrniamy: czoo - jest symbolicznym elementem nadwiadomoci, myli, ambicji, rodek twarzy - oczy, nos, uszy i grna cz ust, czyli narzdy zmysw - to wiadomo, podbrdek i dolna cz ust to podwiadomo. W strefie tuowia, czyli sferze wiadomoci wyrniamy: cz grn - ramiona i puca jako stref nadwiadomoci; puca odpowiadaj za wymian gazow, utrzymujc organizm przy yciu, natomiast ramiona wycigaj si ku przestrzeni zewntrznej, w celu obrony i zebrania poywienia, cz rodkow - odek, grna cz przewodu pokarmowego - odpowiada za przemian energetyczn, asymilowanie treci materialnych (ywnoci) i zamian w energi - jest to sfera wiadomoci, cz doln - ukad wydalniczy i rozrodczy, symbolizujcy seksualno, to co ze, wstydliwe, ukryte (sfera podwiadomoci). W strefie dolnej, czyli sferze podwiadomoci, moemy wyrni: ukad rozrodczy jako przyszo, kolana jako dziaanie, stopy jako przeszo. Jak ju Pastwo zauwayli, strefy zachodz na siebie i nie s dokadnie wyodrbnione z uwagi na to, e jednoczenie s kocowym elementem jednej strefy i pocztkiem nastpnej. Obowizuje tu zasada: im bliej granicy trudnej do dokadnego okrelenia, tym sfery przyjmuj wicej cech ssiada, np. ukad pciowy jest jednoczenie stref podwiadom instynk-

Iow i dziaa seksualnych w tuowiu oraz sfer nadwiadomoci ng, pciowo to przyszo, rozwj. Jeeli czasem pragniemy wyranie wyodrbni strefy wpyww, redukujemy trjpodzia do struktury pierwotnej, dwubiegunowej.

Psycholodzy pisma, zajmujcy si jego interpretacj psychol( igiczn, maj wanie do czynienia z redukcj wymiaru. Posuguj si oni symbolik przestrzeni w sposobie inl erpretacji pisma, gdzie np. pochylenie w prawo jest tym wiksze, im dynamiczniej dziaa piszcy, jego zainteresowania zmierzaj ku spoecznoci i s wartociowe, ma silne kontakI v ze wiatem zewntrznym. Wysokie litery mog podpowiada ambicje, marzyciesko, bystro intelektualn, ale pochylone w prawo mog sugerowa prb realizacji tych ambicji i zainteresowa dziaaniem, wanie w spoecznoci i chci jej przewodzenia. Ale i wtedy okazuje si, e taka redukcja jest pozorna, poniewa nasz odbir tak zredukowanych przestrzeni wcale nie redukuje symboliki tej przestrzeni, interpretacja pozostaje w dalszym cigu wielowymiarowa i wielopoziomowa. Przecie przymiotniki, opisujce samo liternictwo w psychografologii, a opisem przestrzennym, np.: arkada, girlanda, szczupo i peno pisma, ciastowato, wielko, skrtno pisma nie lesl odbierana przez nas w sposb liniowy, jest obrazem. Kopoty, jakie mamy z przestrzeni i jej interpretacj, wyn i kaj z naszego odbioru wiata uksztatowanego przez bioiogi i kultur, ona podarowaa nam taki sposb analizy, ktry aze myle w sposb liniowy.

22

PRZESTRZE

Liniowy sposb mylenia polega na nieumiejtnoci przestrzennego odbioru wiata, tzn. nie odbieramy wiadomie wszystkich przestrzeni jednoczenie. Wszystkie, tzn. nieskoczenie wiele, wic tak jak pisa Bergson, ograniczamy ich ilo automatycznie do przestrzeni skoczonej. Musimy najpierw sformuowa jedn myl, zamkn j, aby przej do nastpnej. Liniowe mylenie dobrze ilustruje forma zapisu, piszemy i czytamy w sposb liniowy, a nie jednoczenie ca stron. Liniowy zapis jest od-do, kiedy si koczy, przystpujemy do kolejnego od-do. Trudno pisania tej ksiki sprowadza si do kopotw wynikajcych z opisu techniki, ktra jest odbiorem wielowymiarowym nakadajcych si i wzajemnie przenikajcych obszarw przestrzeni. Technicznie, mog j Pastwu przedstawi i wyjani, piszc i formuujc myli liniowo, cigle wracajc do wstpnych zaoe. Pamita powinnimy, e jest to nasz sposb patrzenia na przestrze (myloprzestrze) i nigdy nie wolno nam go ignorowa. Nawet najbardziej techniczne i, wydawaoby si, obiektywne teorie naukowe, nie s wolne od symbolicznego ogldu wiata, a najprawdopodobniej s bliskie obiektywnej rzeczywistoci. Przestrze kulturowa opisana przez nas, jest fragmentem wikszej caoci albo jej wyjtkiem. Teorie naukowe oscyluj midzy: -", 0", + "; materia, energia, antymateria; elektron, neutron, proton; itp. Ale Pigmejom take wszystko si zgadza, a nawet dziaa w praktyce, wic moe i my kiedy swj obraz psychoprzestrzeni poszerzymy o kolejne wymiary, ktre teraz s dla nas nie do pojcia!?

ROZDZIA II

Ukryte wymiary
CZEGO NIE WIDZIMY
Opis przestrzeni, z ktrym zapoznalicie si Pastwo w poprzednim rozdziale, jest swoistym preludium. Przed nami jeszcze wiele pasjonujcych elementw i form wykorzystywania przez nas przestrzeni, ktre naley odkry. Pragn pokaza, jak jestemy subiektywni i intersubiektywni, pomimo stara o jak najwiksz obiektywno. Okazuje si bowiem, e waciwie stale co uchodzi naszej uwadze i notorycznie, pomimo otwartych oczu, jestemy niewidomi, Oczywicie nie jest to lepota kompletna, ale obszar, ktrego nie dostrzegamy, jest znacznie wikszy ni jestemy gotowi przyj do naszej wiadomoci. Myl nie tylko o tym, co znajduje si poza naszymi plecami lecz o tym, co jest w zasigu naszego wzroku, a czego nie widzimy. Przypomina mi si w tym momencie opis funkcjonowania wzroku aby. aba doskonale widzi muchy, na ktre poluje, inni warunkiem, e s one w ruchu. Moe zdechn z godu, majc dokoa siebie wiele martwych much. Czyli widzi to, co wyrnia si w tle. Znw nasuwa si pytanie, czy jednak nie zdarza si nam, ludziom, pomimo lepszego narzdu wzroku, pomija czy nie widzie rzeczy typowych, a koncentrowa si jedynie na wyrnikach. Istnieje te w naszym postrzeganiu taki mechanizm, ktry ..rozpuszcza" przedmioty tak, e staj si pozornie niewidocz-

24

UKRYTE WYMIARY

ne. Wyrnibym tu dwa rodzaje znikajcej przestrzeni, rnice si biegunem, ale o podobnej podstawie, przy ktrej to rozpuszczanie przedmiotw wystpuje; przestrze wewntrzn i zewntrzn. Posu si przykadami, ktre, jak mam nadziej, znajd swoje odniesienie w Pastwa dowiadczeniach yciowych. 1. Kiedy czytamy ksik, zwykle ogniskujemy nasze postrzeganie na niej samej, zapominajc, e ksika ta ley na stole. St, na ktrym czytamy, pozornie znika. 2. Kiedy czytamy ksik siedzc przy stole, zwykle zapominamy o tym, e siedzimy na krzele i okazuje si, e z naszej wiadomoci krzeso rwnie znika. 3. Kiedy czytamy, zapominamy o naszym ubraniu i ono rwnie znika. 4. Kiedy czytamy ksik angaujemy si w jej tre i zapominamy o wiecie zewntrznym i on cay rwnie znika pozornie, przestaje istnie w naszej wiadomoci. Zapewne te przykady, ktre wskazuj na zapominanie przedmiotw, wydadz si Pastwu banalne i oczywiste, ale wanie z tego powodu s zwykle przez nas niedostrzegane, a my stanowczo nie doceniamy znaczenia tego faktu w odbiorze wiata. Rysunek 5. graficznie przedstawia schemat takiego odbioru przestrzeni. Kiedy Ja" (horyzont wewntrzny) widz (wiadomie) krzeso i na nim siadam, a po chwili zaczynam czyta ksik, wiadomo przerzuca si na ksik. Nastpuje rozmnoenie pojcia Ja", gdzie do Ja" dostaje si rwnie krzeso (horyzont wewntrzny to Ja" + krzeso). Krzeso staje si czci mnie, przenika do mojego horyzontu wewntrznego i przestaj dostrzega je do czasu, kiedy np. zacznie trzeszcze, groc zamaniem. To z kolei powoduje, e przerywam czytanie i widz znw, e siedz na niezbyt sprawnym krzele. Wane w tym wszystkim jest to, e

26

UKRYTE WYMIARY

i :/.i ;i;o NIE WIDZIMY

27

jeeli zawaszczam w swoj przestrze jakiekolwiek narzdzia, staj si bogatszy o nie i o ich moliwoci, a zarazem biedniejszy o wasne przeycia, ktre s delikatniejsze od nabytych narzdzi. Np. jadc samochodem, po pewnym czasie zapominam, e to nie ja jad, tylko samochd, mam uczucie, e osobicie poruszam si z prdkoci 100 km/h, samochd na ten czas staje si czci mnie. Jednak z tego wanie powodu, ja w tym samochodzie nabieram jego cech i uznaj jego techniczne moliwoci za wasne. M.in. wiem, e nie mog jedzi wszdzie, tylko po drogach, bo one s przestrzeni dla samochodu, czyli moja przestrze zawa si do przejezdnych drg. Kiedy samochd mczy si wjedajc pod gr i spadaj obroty silnika, zaczynam czu, e to ja osobicie si mcz. Bardziej spektakularny przykad opiera si na zaoeniu, e jeeli mam duo pienidzy, to czuj si silniejszy, bardziej niezaleny, ale jednoczenie uzaleniam swoj wolno od pienidzy. Konsekwentnie prowadzc wywd, dochodzimy do wniosku, e zwikszenie iloci technicznych urzdze w spoeczestwie, powoduje bardziej techniczne mylenie oraz odczuwanie tej spoecznoci. Techniczne, wiadome, matematyczne mylenie powoduje tworzenie bardziej technicznej i matematycznej wizji wiata, korzystajcej z rwnie technicznego i matematycznego jzyka, ktry z kolei wymusza bardziej techniczny ogld. Jedynym sposobem, ktry mgby pomc w pogbieniu naszego odbioru wiata i odczuwaniu go w sposb peniejszy i bogatszy, jest przypominanie sobie cigle o wpywie tego wiata na nasze mylenie. Tak samo, jak cige przypominanie sobie o krzele, na ktrym siedzimy, uwiadamia, e jest ono narzdziem przez nas wykorzystywanym. Jednak doskonale zdajemy sobie wszyscy spraw z trudnoci takiego notorycznie wiadomego postrzegania krzesa. Jest to niemoliwe w sposb cigy. Zreszt, absorbowanie

uwagi takimi szczegami jest pozbawione wikszego sensu i zdecydowanie przeszkadza w dziaaniu, chocia moe warto od czasu do czasu pomyle o wzgldnoci naszego postrzegania. Dla mnie jako obserwatora, czowieka w jego naturalnym rodowisku, taka interpretacja odbioru przedmiotw ma doniose znaczenie. Wynika z niej w sposb oczywisty, e zaoone ubranie staje si po pewnym czasie symboliczn czci wntrza czowieka, czci jego przestrzeni, czy take horyzontu wewntrznego. Ubranie jest elementem wntrza czowieka i reprezentuje go, ale i czowiek jest elementem ubrania i je reprezentuje. Wnioskuj, e niezwykle trudno byoby nam nosi ubranie do nas nieprzystajce, gdy czulibymy si w nim obco, jakby nie naleao do nas i nie moglibymy o nim zapomnie. Tym mocniejszy byby to stres, im bardziej rnioby si ubranie od tego, ktre wanie nas charakteryzuje i jest zbiene z naszymi emocjami. Wydaje si, e noszenie ubrania wbrew wasnym upodobaniom jest niezwykle trudne i prowadzi do dysharmonii psychicznej. Jeeli kto na si pragnie manifestowa cechy, i torych raczej nie posiada, atwo to rozpozna po ubiorze. Zwykle czowiek skupia swoj uwag na poziomie wiadomoci, a wic tuowia, i tu moe kontrolowa swj styl. .leeli jednak styl jest sztucznie tworzony i narzucany sobie na si, to rne elementy ubioru nie bd ze sob harmonizoway. Np. czowiek, ktry chce uchodzi za pewnego, solidnego i nieobcionego adnymi problemami, przerastajcymi jego moliwoci, moe, aby doda sobie powagi, nosi garnitur i ukry za nim swoje nastroje i kopoty, ale czsto zapomina o wypastowaniu butw, wypycha kieszenie marynarki mnstwem niepotrzebnych przedmiotw, bd dobiera niepasujce do reszty skarpety.

28

UKRYTE WYMIARY

I A I N K I JAWNE

29

Skoro ten poziom (stopy) jest zarezerwowany dla podstaw, korzeni, dziecistwa i siy lecej u tych podstaw, moemy przypuszcza, e brak harmonii na tym poziomie to powane problemy z wasn tosamoci, si wewntrzn i wiar we wasne moliwoci. Moe by to rwnie odpowiedzi, dlaczego polski handlowiec, ktry niedawno zdoby bogactwo i zaczyna karier, tak czsto utosamiany jest z mokasynami i biaymi skarpetami.

TAJNE I JAWNE

I o, e niektre elementy przestrzeni przestaj by dla nas widoczne, ma zastosowanie jeszcze w innym sposobie interpretacji. Mianowicie, jeli co jest widoczne, jest wyrane, to take znaczy, e w tym samym momencie co innego rozlewa si i rozmazuje. Skoro np. wida wyranie przd, to nie wida tyu, ale wniosek, ktry nasuwa si, mwi, e kady przd w naszym pojmowaniu wiata musi by zakoczony byem. Nazywam to znaczenie tajnym i jawnym. Sylwetka ludzka jest w swojej formie jawna i zewntrzna jako sygna, ale tajne jest jej wntrze. Kady element w naszej sylwetce jawnie sygnalizowany, musi mie swj tajny odnonik. Z uwagi na to, e ogldamy co jawnego, trudno nam nie zapomnie o drugiej stronie ukrytej. Od naturalnej intuicji i umiejtnoci wyuczonych zalee bdzie stopie wychwytania tych zalenoci. Mona je przecie okreli na kadym poziomie sylwetki ludzkiej. Trjpodzia (rys. 3) wystpuje na kadej gbokoci ludzkiej sylwetki, tzn. w kadej warstwie ubioru, od bielizny po odzie wierzchni oraz w rnych okresach czasu. Szczegy opisane s w dalszej czci ksiki. T Prosibym Pastwa, abycie nie zapomnieli, e w celu uatwienia tego tematu opisuj go dwubiegunowo (rys. 4), co jest uproszczeniem trjpodziau, gdzie jeszcze wiadome ley porodku wykresu. Tajne ley w gestii i pod kuratel horyzontu wewntrznego (Hw), poniewa z wczeniejszych wywodw wiemy, e nasze wntrze ukrywa si pod wiadomoci. Jest w nim rwnie element horyzontu zewntrznego (Hz), gdy stanowi on granic naszego postrzegania, czyli marze, niedo-----ych pragnienie, cel na horyzoncie, ktry, im bliej staramy si by, tym mocniej si oddala.

30

UKRYTE WYMIARY

Na przykad, czowiek chodzcy w uniformach, czyli w standardowych, usztywnionych w wyrazie ubraniach i zwykle z du iloci guzikw, jawnie przedstawia si jako onierz", czyli w horyzoncie wewntrznym (tajne) nie czuje si pewnie (onierz szkoli si w obronie na wypadek agresji) i rekompensuje to sztywnoci zewntrzn. Posiada rwnie pragnienia ukryte, ktre s symbolicznie okrelone jako horyzont zewntrzny, marzy wic o spokoju i swobodzie jako o czym niedocignionym. Moemy zaoy, e pragnienie (horyzont zewntrzny) bdzie prbowa realizowa, poszukujc spontanicznoci w postaci nieco szalonej partnerki lub partnerki o naturalnej sile wewntrznej. W spoecznoci z kolei, bdzie to denie do stabilizacji otoczenia, aby czu si w nim jak najspokojniej, np. duy dom, due konto, wysokie stanowisko lub te konkretna praca, najlepiej w zawodzie opartym na hierarchii. Pragn tu pokaza zoono wynikajc z tak prostych, wydawaoby si, zaoe i odniesie w naszym postrzeganiu wiata. Innym przykadem moe by podkrelenie wartoci intelektualnych. Czsto kobiety chc podkreli swj intelektualizm oraz to, e jest on czynnikiem pierwszoplanowym. Podkrelaj go, akcentujc sfer nadwiadomoci, czyli stref gowy. To znaczy, e chtnie chodz z odsonitym czoem, nosz opaski, apaszki, czy nawet okulary wsunite we wosy. Jeeli przyjmiemy, e taka ozdoba gowy jest elementem jawnym, widocznym, czyli wiadomym, to tajnym wewntrznym bdzie lk, e mj intelekt jest nie najwyszego lotu, natomiast elementem tajnym zewntrznym bdzie pragnienie absolutnej mdroci, ktrego nie mog osign. Czyli zdobywanie wiedzy i poszukiwanie takiej pracy, ktra moj warto intelektualn podkreli.

ROZDZIA III

Kolor
KOLOR MWI
Istotn rol w opowieci tkanej o nas za pomoc ubioru stanowi kolor. Przez cae, nie tak krtkie, dzieje ludzkoci barwa stanowia ozdob naszych cia i wzbogacaa wygld, nie tylko wizualnie, ale i symbolicznie. Magii kolorw ulegamy nie zdajc sobie z tego sprawy, w dalszym cigu. Najprostsza symbolika koloru, ktr operujemy w codziennym dziaaniu to biaa suknia panny modej (symbol czystoci i niewinnoci). Czarny kolor noszony jest jako aoba, kolor rowy i niebieski przypisuje si niemowltom (okrelaj pe dziecka). Wczeniej opisaem gwne strefy podziau przestrzeni, jakie zaznaczaj si w ludzkiej sylwetce. W zalenoci od tego, na jakiej wysokoci zostanie uyty kolor, na jakiej gbokoci, czyli w ktrej warstwie ubioru i oczywicie w zalenoci od samej barwy, kolor bdzie nas informowa kadorazowo o czym innym. Zacznijmy od zapoznania si z symbolik kilku podstawowych kolorw. 1. Czerwony - symbolicznie mwi o potrzebie aktywnoci emocjonalnej i fizycznej (dostrze we mnie czowieka z jego problemami. 2. Pomaraczowy - symbolizuje denie do osignicia celu, ktry odpowiada za nasze szczcie (zobacz jak wietnie sobie radz, wszystko u mnie dziaa jak w zegarku).

32

KOLOR

3. ty - symbolicznie podpowiada potrzeb kontaktw z innymi oraz prb rozadowania wasnych problemw psychicznych, symbolizuje lk przed samotnoci, moe wskazywa te na kopoty z przewodem pokarmowym na tle nerwowym (porozmawiajmy). 4. Zielony - symbolizuje potrzeb skupienia si na sobie, potrzeb rwnowagi wewntrznej, kopoty emocjonalne. Jest kolorem rodka tczy, midzy fioletem a czerwieni. 5. Niebieski - symbolizuje potrzeb dokona, tworzenia czego oryginalnego i docenianego spoecznie, pragnienie mdroci (zobacz, jestem inteligentny i twrczy). 6. Granatowy - podkrela nasz odpowiedzialno i ch kontroli wiata zewntrznego (nadaj si na przeoonego, to przecie oczywiste). 7. Fioletowy - symbolizuje poszukiwanie odpowiedzi na pytania przez zainteresowania sfer duchow, religi, osobowoci (jestem wspaniay i uduchowiony). 8. Zoty - symbolizuje umiowanie materii, marzenia i cele zwizane z wartociami wymiernymi i konkretnymi. Mwi o pragnieniu znaczenia i podatnoci na pochway (pochwal mnie). 9. Srebrny - symbolizuje tsknot za uczuciami, poczucie osamotnienia, romantyzm. Kolor ten to tsknota za mioci, potrzeba przyjaci i podpory duchowej (jestem spragniony uczu). 10. Brzowy - symbolizuje zagroone poczucie bezpieczestwa, potrzeb stabilizacji, brak wiary w siebie i niepewno przyszoci (zobacz, jak wietnie daj sobie rad w pracy). 11. Czarny - symbolizuje prb skoncentrowania si na sobie, odnalezienia energii do dziaania. Jest to kolor aoby i smutku (nie wtrcajcie si w moje sprawy, kiedy sobie poradz). 12. Szary - jest kolorem porednim midzy czarnym a biaym. Okrela potrzeb rwnowagi i wyciszenia bez manifes-

TABLICA 1 Wosy redniej dugoci (1) cigacz pod szyj (3) Biay kolor (5)

Due tu przy uchu kolczyki (2)

Akcent ozdobny na persi fioletowy (4)

Luny krj (6) cigacz na przegubie (7)

Fioletowe spodenki (8) Dobrze rozwinite uda (9)

Wyeksponowane biae skarpetki (10) Buty sportowe (11) Buty ozdobne (12) Dominujcy kolor rowy (13)

Kapelusz (1)

KOLOR MWI

33

towania tych uczu na zewntrz (wybacz, e ci nie pomog, ule mam wystarczajce kopoty wasne, ktrych i tak ci nie wyjawi, ale rozumiesz...). 13. Biay - symbolizuje ludzi zachannych na ycie i ten kto go nosi, lubi jak co si wok dzieje i otrzymuje coraz to nowe bodce (potrzebuj przestrzeni, zobacz jaki jestem wspaniay). Oczywicie, jest to skrtowy opis symboliki kolorw najczciej wystpujcych.

34

KOLOR

SYMBOLIKA YWIOW

35

SYMBOLIKA YWIOW

Po wielu latach obserwacji doszedem do wniosku, i wczeniej opisany podzia przestrzeni powinien rwnie sprawdza si praktycznie w symbolice kolorw. Chciabym jeszcze raz wyranie podkreli, e symbolika przestrzeni, ksztatw czy kolorw jest symbolik naszej kultury, wielopokoleniow europejsk tradycj i bez wzgldu na nasz wiar, wyksztacenie oraz rodowisko, w ktrym yjemy, posugujemy si niewiadomie jej jzykiem. Na rys. 6 oraz tablicy 16 na kocu ksiki, przedstawiam Pastwu gwn koncepcj barwnego podziau przestrzeni. O pionowa oddziela kolory wewntrzne (chromatyczne), czyli kolory tczy bdce z lewej strony wykresu, od kolorw z prawej strony, achromatycznych, czyli kolorw zewntrznych. Strona wewntrzna zawdzicza swoje okrelenie symbolice podziau przestrzeni, zwizanej z lewym kierunkiem oraz hasami mu przypisanymi, takimi jak: dom, kobieco, uczuciowo, nasze wntrze, emocje targajce naszym Ja". S to rwnie barwy zapraszajce do kontaktu uczuciowego i emocjonalnego. Strona zewntrzna to dziaanie. Preferowane s tu gwnie dziaania zewntrzne, gdzie uczuciowo mona ukry. Emocje s kontrolowane przez rozum i wychowanie, a podstawowy akcent skierowany jest na fachowo i rozumne rozwizywanie zada, bez ujawniania wasnych uczu. Jest to zaproszenie do dziaania i tworzenia wasnych form. Gwna o pozioma biegnie przez rodek wykresu na poziomie koloru zielonego i szarego, czyli barw rwnowagi. W ten sposb dzieli wykres na grn stref kolorw budowa-

nia struktur spoecznych i idei oraz doln stref kolorw symbolizujcych budowanie siebie i materii. Opisane linie dziel rwnie tablic na cztery wiartki, odpowiadajce swymi kolorami symbolice Arystotelesowskich ywiow.

Rys. 6.
ywio ognia - odpowiada za inicjacj i w tradycji astrologicznej rozpoczyna Zodiak. Gwnie charakteryzuje go ywioowo, ruchliwo, szybki sposb dziaania, entuzjazm oraz cechy i ambicje przywdcze. ywio ziemi - odpowiada za budowanie i materi. Charakteryzuje go praktycyzm, konserwatyzm, zmysowo, umie-

36

KOLOR

SYMBOLIKA YWIOW

37

jtno wykorzystywania materii w celu osigania przyjemnoci. ywio wody - przypisuje si mu uczucia, a take emocje, intuicj, podatno na wpywy, powicenie si dla innych, ch niesienia pomocy. ywio powietrza - odpowiada za budowanie idei. Cechy charakterystyczne dla tego ywiou to intelektualizm, abstrakcyjne mylenie, idealizm, niezaleno, poczucie wolnoci oraz ambicje spoeczne. Jeeli przyjmiemy symbolik ywiow, natychmiast uwidacznia si jak due ma to znaczenie i jak wane pociga za sob konsekwencje. Czowiek preferujcy i w praktyce noszcy na sobie kolory ywiou wody, bdzie manifestowa w ten sposb zainteresowania dziaaniami spoecznymi i rozwojem duchowym. W wypadku noszenia kolorw ywiou ognia, bdziemy mieli do czynienia z osob ambitn i pragnc podkrelenia swojego autorytetu przez wadanie ludmi, organizacj, lubujc si w tytuach, np. dyrektor, prezes, itp. Jeeli kto preferuje kolor biay lub zbliony do biaego odcienie szaroci (ywio powietrza), zainteresowany bdzie gwnie podkreleniem wasnej niezalenoci oraz oryginalnoci w myleniu i dziaaniu. ywio ziemi to preferowanie czerni i stonowanych, ciemnoszarych ubra przez czowieka konkretnego, zdecydowanego, umiejcego dziaa praktycznie, zmysowego i umiejcego ukrywa swoje myli i zamiary przed innymi. Zwykle bdziemy mieli do czynienia z wymieszaniem kolorw. Jednak bardziej harmonijne wydaje si czenie barw, ywiow ssiadujcych bokami. Nakadanie na siebie kolorw bdcych po przektnej wykresu moe charakteryzowa czowieka o nieharmonijnym napreniu psychicznym. Mam tu na myli skrajne barwy: biay-czerwony oraz fioetowyczarny.

Jeli wyobrazimy sobie kobiet w biaej kurtce lub swetrze, spod ktrego wystaje fioletowa lub niebieska bluzka, moemy zinterpretowa to jako ch zamanifestowania wasnej wartoci intelektualnej oraz osobowoci realizujcej si poprzez dziaania w organizacjach spoecznych lub interesowanie si niekonwencjonaln tematyk, np. UFO, astrologi, religi i filolozofi wschodu. Biay z czarnym podpowiada nam, e tak wygldajcy czowiek bdzie budowa swj presti i realizowa zamiary ambitnie, konkretnie i rzeczowo. Sta go bdzie na niebanalne i nierutynowe pomysy, ktre s moliwe do praktycznego wykorzystania. Pan w czarnym garniturze lub koszuli (w tym rozdziale interpretowany jest kolor, a nie rodzaj ubrania), w czerwonym krawacie, chce zrealizowa swoje ambicje i pragnienia zawarte w hasach: jestem najlepszy, najmdrzejszy, najbogatszy, najprzystojniejszy, najbardziej mski. Oczywicie realizacja tych hase zalena jest od moliwoci i rodowiska, w ktrym yje waciciel tak opisanego ubioru. Poczenie kolorw wewntrznych z dolnej i grnej wiartki, gwnie skrajnych (czerwie i fiolet), jest niezwykle trudne. Trudno polega na przeciwstawnoci hase przypisanych tym kolorom. Dolna cz to Ja", tworzenie siebie oraz ch pokazania poprzez swoje dziaania jaki jestem wany i niezbdny w uprzedmiotowionym spoeczestwie. Poprzez udowadnianie rodowisku wasnej wartoci, rozwijanie siebie. Grna cz to nastawienie na Ty", czyli dziaanie spoeczne. Jest to ch bycia potrzebnym spoecznoci poprzez jej upodmiotowienie. Udowodnienie wasnej wartoci nastpuje poprzez rozwijanie spoecznoci. Dlatego niezwykle trudno jest utrzyma harmoni wewntrzn osobom mieszajcym kolory z tych ywiow. Nie przypadkiem purpura (mieszanina czerwieni z fioletem) na-

38

KOLOR

KOLOR W ZALENOCI OD POZIOMU

39

ywa si krlewsk lub biskupi, jest kolorem zotej rwnowagi i harmonii wewntrznej. Jest symbolem wysokiego rozwoju wasnego i spoecznego. Czarno-fioletowy opowiada o trudnociach w osiganiu praktycznych rezultatw wasnych stara (przy przewadze koloru fioletowego). Gdy przewaa kolor czarny, oznacza to kopoty w osigniciu satysfakcji uczuciowej w konkretnych dokonaniach. Biao-czerwony - jeeli przewaa kolor biay, moemy podejrzewa niedosyt w realizacji swoich ambicji. Przy przewadze koloru czerwonego, raczej nieumiejtno sprecyzowania i brak klarownoci w okreleniu swoich celw. Dochodz do tego rwnie kopoty w komunikowaniu si z otoczeniem. Wyej przedstawiony opis bardzo skrtowo charakteryzuje kolory i ich znaczenie. Nie wyczerpuje nawet wszystkich podstawowych znacze. Mow kolorw mam nadziej opisa jeszcze szerzej w nastpnej ksice.

KOLOR W ZALENOCI OD POZIOMU

Nie moemy zapomnie, e jest to tylko opis kolorw i ich symbolicznego znaczenia w postrzeganiu wiata. W ocenie czowieka na podstawie jego wygldu, kolor jest tylko jednym z elementw podlegajcych interpretacji. Nie naley pomija rwnie cennych cech jak wysoko i miejsce w jakim wystpuj. Czy s to wzory czy te ozdoby, czy kolory podstawowe lub uzupeniajce oraz to, na jakiej gbokoci wystpuj, ma rwnie istotne znaczenie. W pierwszym rozdziale ksiki zaproponowaem przyjcie koncepcji trjpodziau ludzkiej sylwetki. Ten sam trjpodzia mona rwnie wykorzysta w interpretacji barw. Jak istotne jest znaczenie poziomu, na ktrym widzimy wystpowania koloru, postaram si zobrazowa przykadami. Jeeli np. kolor czerwony wystpi na poziomie strefy ng (sfery podwiadomoci) w postaci spdniczki lub spodni, to zinterpretujemy go jako potrzeb aktywnego dziaania w sferze intymnej. Moe by to rwnie dodatkowy krzyk, pretensje do rodzicw, przeszoci lub wspomnienie i poczucie cierpienia z powodu zawodu miosnego (czerwony jest kolorem najbardziej agresywnym, jest barw krzyku). Z kolei czerwie wystpujca na poziomie tuowia (sfera wiadomoci), znamionuje ludzi ruchliwych, dynamicznych lub tych, ktrzy tacy chc by (mam tu na myli gwnie ludzi o niskim cinieniu krwi, gdy czerwony kolor podnosi cinienie u ludzi go noszcych lub bdcych w otoczeniu czerwonej barwy). Informuje o wiadomym agresywnym dziaaniu z zamiarem osignicia celw, czsto z pominiciem uczu, takich, kirych nie chcemy sysze, bo na uczuciach si zawiedlimy lub nie ofiarowano nam ich pomimo naszych stara.

40

KOLOR

KOLOR W ZALENOCI OD POZIOMU

41

Czerwie na poziomie gowy (sfera nadwiadomoci), ktr najczciej ozdabiaj kobiety apaszk, kokard itp. jest symbolem walczcego intelektualizmu, czsto nawet zoliwego. Jest chci udowodnienia wasnej wartoci intelektualnej (ostatnie sowo naley do mnie). Ziele w dolnej strefie ng (poziom butw) mwi o potrzebie rwnowagi emocjonalnej w naszych ukadach z rodzicami lub o braku przekonania co do wasnej wartoci seksualnej (poziom ng powyej kolan). Moe by to wynikiem purytaskiego wychowania lub kompleksw, wynikajcych z wygldu, nieproporcjonalnej budowy ciaa lub zaniedbanych ukadw partnerskich. Ziele na poziomie tuowia symbolizuje potrzeb rwnowagi w najbliszym otoczeniu (potrzeb likwidacji napitej sytuacji w rodowisku, pracy lub rodzinie). Symbol zieleni na poziomie gowy to poszukiwanie rwnowagi intelektualnej, ch wysuchania za i przeciw przy podejmowaniu decyzji, a wic czsto brak zdecydowania. Jak widzimy, w ten sposb moemy opisa symboliczne znaczenie kadego koloru, z uwzgldnieniem miejsca jego wystpowania. Oczywicie, i w symbolice barw wystpuje znaczenie tajne oraz jawne, ktre ju opisaem w rozdziale pierwszym. Znaczenie tajne jest to opis koloru po przeciwnej stronie wykresu na tablicy 16. (na kocu ksiki) i rys. 6. Kto noszcy sweter w zielonym kolorze, czyli pokazujcy ziele jawnie, w symbolice kolorw ukrytych nosi sweter o barwie szarej. Widoczna na zewntrz biaa bluzka, ukrywa dodatkowo symbolicznie znaczenie fioletu itp. Jeeli obejrzymy rys. 7., zauwaymy, e od gry, z lewej strony wykresu, otwiera go kolor fioletowy. Po przeciwnej stronie (prawej) jest kolor biay. Jeli kolor fioletowy bdzie jawny (czyli uwidoczniony), interpretujemy go jako podkrelenie zainteresowa w sferze duchowej (religia, filozofia wschodu itp.). Tajnym kolorem, czyli tym, ktrego nie wida,

ale istnieje jako ukryte marzenie, jest biel. Interpretujemy go jako zachanno na ycie i pragnienie przestrzeni. Jest wyrazem marzenia, aby inni dostrzegli moj duchowo, wyjtkowo abym sta si popularny w rodowisku. W sytuacji odwrotnej, gdy biay jest kolorem widocznym, a fioletowy tajnym interpretacja przebiega odmiennie. Wyraa pragnienie przestrzeni i ch aby inni mnie docenili, ale lak naprawd marz, aby zauwayli moj inteligencj, dojrzao duchow, oryginalno mylenia.

fioletowy indygo niebieski zielony ty pomaraczowy czerwony

Rys. 7.

W przypadku koloru zielonego wystpujcego jawnie, mwimy o potrzebie rwnowagi wewntrznej, wynikajcej z chci unormowania sobie ycia i uspokojenia go. Szary kolor, jako jego tajny odpowiednik, mwi o marzeniu, aby starczyo mi si, aby nikt nie zauway moich kopotw i nawet najblisi nie dostrzegli, jak duo ich mam na gowie (skrywanie emocji). W sytuacji odwrotnej, kolor szary manifestuje swoj oficjalno i jawn prb zatuszowania problemw. Zielony jest marzeniem, e jednak znajdzie si kto, kto bdzie potrafi przedrze si przez mj pancerz i zrozumie mnie tak naprawd i pomoe w moich kopotach.

42

KOLOR

KOLOR W ZALENOCI OD POZIOMU

43

Kolor czerwony przedstawiony jawnie, jest kolorem potrzeby zwracania na siebie uwagi, tsknot za aktywnoci intelektualn, zawodow lub seksualn, w zalenoci od tego, na jakim poziomie sylwetki ludzkiej wystpuje. Jest sygnaem dla potencjalnego partnera. Czerwony wystpujcy tajnie, jest aob, smutkiem po utraconej mioci, kolorem wdowim. Tajne przesanie tego koloru to rozpacz z powodu utracenia mioci lub braku wiary, e taka mio nadejdzie. Czowiek w czerwonym jest ambitny, chce dziaa, a nawet z determinacj moe szuka mioci, ale bez wiary w sukces, bardziej koncentrujc si na aspekcie seksualnym/Wewntrz jest smutny, zmczony, co umaro lub nie otrzymao zgody na ycie czy rozwj. Najczciej jest to aoba z powodu le ulokowanych uczu, bez wiary na popraw sytuacji. atwo zrozumiemy, e czarny noszony jawnie jest manifestacj smutku, prb zebrania energii do dziaania, aob duszy. Jeeli jednak tajnym kolorem w tym przypadku jest czerwony, to oznacza on tsknot za mioci i dziaaniem. Oczywicie tajne przesanie koloru mona znacznie rozwin. Przecie haso to jest uproszczeniem symboliki horyzontu zewntrznego i wewntrznego. Dla przykadu opisz tu kolor szary w ciemniejszej tonacji, czyli w tabeli kolorw bdcy na wysokoci tego. Ciemny szary jawnie dalej symbolizuje cechy przypisane szaroci, ale tajnie odpowiada temu. Horyzont wewntrzny tego interpretujemy jako wewntrzne kopoty z komunikacj, nawizywaniem bliskich emocjonalnych i bezporednich kontaktw z ludmi. Horyzont zewntrzny to marzenie, e uda nam si znale sposb na blisk wi. Dziki zastosowaniu tablicy nr 16 moemy wreszcie interpretowa kolor szary w zalenoci od jego nasycenia biel lub czerni. Konkludujc, kolor szary przestaje by niemy. Podobne odniesienia moemy zastosowa w przypadku ywiow, opierajc si na rysunku 8. Jeeli kto preferuje

ubiory z dolnej czci tabeli ywiow (ogie i ziemia), to zabiega o stanowisko, pienidze, stabilizacj yciow opart na materialnych fundamentach. Okrelimy to jako dziaanie jawne. Tajnym jest pragnienie, aby osobiste starania stay si dostrzeone spoecznie. Jeli zbuduj swoj osobist warto, to zostan doceniony spoecznie.

mylenie o spoeczestwie tworzenie organizacji

Rys. 8.
W sytuacji odwrotnej, kiedy kto preferuje kolory z grnych wiartek (spoecznych), to jawnie jest zorientowany na spoeczestwo, ale tajnie pragnie skonkretyzowania wasnej wartoci. Zbuduj organizacj i dziki temu potwierdz wasn warto.

44

KOLOR

CO BLISZE CIAU?

45

CO BLISZE CIAU

Gboko wystpowania koloru ma rwnie istotne znaczenie. Wyrniamy i zakadamy wiele strojw, w zalenoci od pory roku, dnia, okazji czy pracy, ktr wykonujemy. W zalenoci od rodowiska, w ktrym mamy wystpi, wybieramy ubranie bardziej sztywne lub lune, kolorowe lub bogate. Przedstawia ono rwnie stosunek danej osoby do otoczenia, w ktrym si znajduje. Zwykle, im wicej w tym otoczeniu jest ludzi obcych i bardziej zaley nam na ich opinii, nasze poczucie bezpieczestwa jest mocniej zagroone, tym bardziej ubranie jest usztywnione i schematyczne, poprawne kulturowo. Zabawne jest te to, e w rodowiskach artystycznych, czowiek pretendujcy do roli artysty, nie moe si wychyla", czyli wybija z grupy artystw zwykym" ubraniem. Nasze osobiste, czy te bardziej uczuciowe zaangaowanie, reprezentuje kolor, ktry jest noszony gbiej i znajduje si bliej ciaa. Jeeli prbujemy zinterpretowa cechy charakteru osoby o harmonijnej kolorystyce ubioru, poza symbolik kolorw podstawowych naley pamita, i potrafi ona te akcenty harmonijnie powiza. Rozumiemy to jako umiejtno radzenia sobie z wasnym wntrzem, ktre nie przeszkadza danej osobie w dziaaniu i nie zakca sprawnego funkcjonowania wedug priorytetw, na ktre wskazuje ubir. Ostatnim tematem w tym rozdziale jest zagadnienie zwizane z wystpowaniem kolorowych ozdb. Ozdoby opisaem w odrbnym rozdziale, umieszczonym w dalszej czci ksiki. Jednak warto zwrci uwag na to, e symboliczne znaczenie koloru pozostaje w mocy, pomimo jego wystpowania w niewielkim wymiarze. Tak np. jeeli widzimy czerwon

chustk, wystajc ozdobnie z lewej kieszonki akietu lub marynarki, interpretujemy to jako kolor czerwony w symbolice barw, z podkreleniem, e dotyczy spraw sercowych, z uwagi na umiejscowienie tego akcentu na wysokoci serca. Nie naley zapomina rwnie, e rodzaj koloru i ubrania moemy interpretowa tylko u ludzi, ktrzy sami decyduj o swoim ubraniu. Dzieci nosz ubranie narzucone przez rodzicw, mwi ono bardziej o gustach i pragnieniach dorosych.

(:i AO PAMITNIKIEM NASZYCH DZIEJW

47

ROZDZIA IV

Rozwj fizyczny i psychiczny

CIAO PAMITNIKIEM NASZYCH DZIEJW
W tym rozdziale opieram si na pracach Aleksandra Lovena i jego uczniw. Mam tu na myli gwny podzia okresw rozwojowych w yciu czowieka, zwizanych z uwzgldnieniem naturalnego zegara biologicznego, uruchamiajcego te umiejtnoci. Nauk danej umiejtnoci w cile okrelonym czasie dojrzewania dziecka. Doskonaym dowodem na istnienie zegara biologicznego jest opis dowiadcze na kotach. Kocita, ktre po urodzeniu przeniesione s do pomieszcze, gdzie namalowano tylko pionowe linie, wypuszczane po pewnym czasie do neutralnego rodowiska, nie potrafi dostrzec schodw. Kiedy za przebywaj w pomieszczeniu pomalowanym w poziome pasy, maj kopoty z dostrzeeniem pnia drzewa. Zdolnoci tej nie nabywaj ju do koca ycia. U czowieka mamy podobne przykady. Do niedawna uwaano, e zaburzenia w postaci oziboci emocjonalnej u dzieci s cech dziedziczn i dlatego te, gdy matka miaa kopoty z okazywaniem mioci rodzicom, dziecko nie potrafi kocha. Ostatnio jednak zauwaono, e jest to wynik wychowania. Jeeli dziecko przez pierwsze 2 lata ycia jest przekazywane z rk do rk rnym opiekunom i nie ma nikogo, kto stale nim si zajmuje, to podobnie jak kocita, ju nigdy nie bdzie miao szans na odrobienie zalegoci w uczeniu si mi-

oci. Pozostaje tylko otwarte pytanie, ile jeszcze mechanizmw naszego zegara biologicznego zostao przez nasz cywilizacj uszkodzonych z powodu niewiedzy oraz braku wyobrani? Oto podstawowy podzia okresw rozwoju czowieka: do 2 lat - niemowl - hasa zwizane z tym okresem to mio i bogo, 3-6 lat - dziecko - zabawa, rado, 7-12 lat - chopiec, dziewczynka - przygoda, wyzwanie, 13-19 lat - modzie - romantyczne uniesienia, 20 lat i powyej - dorosy - odpowiedzialno, spenianie zada. Zaryzykowabym w tym momencie uwag, e okres 7-12 lat mona podzieli na dwie czci, ktre w mojej pracy day si wyodrbni wyranie. Czas od 7 do 9 roku ycia jest budowaniem rwnie wasnej wartoci spoecznej, a okres od 10 do 12 lat budowaniem swojego seksualizmu w oparciu o stosunek rodzicw do dzieci. Podzia ten jest bardzo wany, gdy znajc i stosujc tak chronologi, moemy okreli kiedy i na jakim tle powstay widoczne zakcenia budowy ciaa. Mog pojawi si wtpliwoci co do takiej tezy, ale moemy posuy si tu analogi. Jeli popatrzymy na cite drzewo, to na podstawie liczby sojw moemy pozna jego wiek, a na podstawie budowy pnia moemy okreli, ktre lata byy korzystne w rozwoju drzewa, a ktre zimy ostre. Moemy te okreli, czy i kiedy drzewo chorowao, a nawet ustali przyczyn tej choroby. Oczywicie, czowiek nie jest drzewem i nie potrzebujemy go cina, aby okreli pewne zaburzenia w okresie jego rozwoju. Wszyscy zdajemy sobie spraw, e ciki los, tragiczne przeycia, wyostrzaj rysy kadego czowieka. Doskonale wiemy, e zmartwienia przd sie zmarszczek na twarzy, w wycigu z czasem. Nie jest to jednak wszystko, co mona

48

ROZWJ FIZYCZNY I PSYCHICZNY

(IIAO PAMITNIKIEM NASZYCH DZIEJW

49

zauway, przecie przygarbione plecy, opuszczone ramiona te co opowiadaj. Aleksander Loven dopatrzy si jeszcze wielu innych cech. Gwne zakcenia w okresie niemowlcym powoduje zbyt wczesne zaprzestanie karmienia piersi i brak przytulania na wezwanie dziecka. Branie na rce i karmienie dziecka w okrelonych godzinach, tak modne w latach pidziesitych i szedziesitych, spowodoway u dzieci m.in. chd emocjonalny oraz trudno w zaspokajaniu potrzeb uczuciowych. Dziecko do 2. roku ycia wyraa swoje pragnienia paczem i czyni tak, jeeli nie ma poczucia bezpieczestwa, nie jest przytulane i serce ma przepenione rozpacz. Kiedy nikt malca nie przytuli, pacz z powodu braku si przemienia si w pytki oddech niemo paczcego dziecka z nabrzmia klatk piersiow. Wanie naprona klatka piersiowa i spycony oddech zostaj jako trway lad na cae ycie. Jest symbolicznym porzuceniem, bronicym dostpu do zranionego serca. Poszerzon klatk piersiow bdziemy interpretowali jako brak ciepa i mioci, ktr odczu czowiek bdc jeszcze niemowlciem. Wiek od 3 do 6 lat to czas, kiedy dziecko szlifuje gwnie umiejtno chodzenia i mwienia. Jeeli w tym okresie nastpi rozam w rodzinie, jeeli bd ktnie, brak spokoju i harmonii, dziecko odczuje to jako swoiste trzsienie ziemi. Dziecku spod ng usuwa si bezpieczestwo rodzinne, ziemia najdrosza, wszak rodzice s dla niego caym wiatem. Pozostaoci po takim wstrzsie staje si ostrono, niepewne chodzenie. Wyglda to tak, jak gdyby przed postawieniem nogi, na uamek sekundy nim stopa dosignie gruntu, badaa lekko, czy podoe wytrzyma to obcienie. Czowiek tak chodzcy nie pozwoli sobie na brak przygotowania i czujnoci

przed kolejnym trzsieniem ziemi. Drugim elementem, jaki moe wystpowa po takim trzsieniu, jest zacinanie si przy mwieniu, jkanie, czasem s to ledwo syszalne wady wymowy, niezwizane z fizycznymi wadami aparatu wymowy. Moe by to te powtrzenie np. ostatniej sylaby, koczcej zdanie. Okres od 7 do 9 lat to uwiadamianie sobie wasnej pci oraz czas, w ktrym dziecko idzie do szkoy i musi ulec rygorom instytucji spoecznej oraz nauczy si wywizywa z obowizkw narzuconych przez szko. Z moich dowiadcze wynika, e w tym okresie najbardziej naraony jest krgosup, szczeglnie na poziomie klatki piersiowej. Nastpuje trwae skrzywienie, jakby krgosup nie mg udwign maego czowieka i garbi si pod rygorem obowizkw. Skrzywienie (skolioza) nabyte w tym czasie tumaczy si rozpoczciem nauki i wielogodzinnym lczeniem, w niewygodnej pozycji, nad ksikami. Naleaoby w tym przypadku /.apyta co jest przyczyn, a co skutkiem? Wydaje si, e rwnie napita sytuacja w domu, brak mioci, czuoci i akceptacji dziecka w tym okresie powoduje kulenie si, ktre przybiera trwa form. To nie awka, ani lekcje, tylko dom zmusza dziecko do kulenia ciaa i ucieczki w wiat wewntrzny. Nie musi to by ojciec, ktry bije dziecko, moe to by zimny, wymagajcy rodzic. Bardzo czsto jest to faktyczny, cho niekoniecznie formalny, rozpad maestwa rodzicw. Wiek 9-12 lat to okres bardziej wiadomego odkrywania pci i seksualizmu. Zwykle w tym czasie zaczyna si wiadoma rywalizacja dziecka o wzgldy rodzica odmiennej pci. Zwykle chopiec chce wykaza swoj dzielno i stanowczo, naladujc zachowanie ojca, kiedy go nie ma w domu oraz wykca si z nim, kiedy s razem. Dziewczynka stara si sia-

50

ROZWJ FIZYCZNY I PSYCHICZNY

(:i AO PAMITNIKIEM NASZYCH DZIEJW

51

da na kolanach swego tatusia, eby z ich wysokoci rzuca dumne, pene triumfu spojrzenia na mam. W tym okresie mog tworzy si dysproporcje w budowie ciaa, polegajce na braku harmonii midzy grn a doln czci ciaa. Moe to by przesadny rozwj biustu, bardzo kobieca talia, jak gdyby rozdzielajca sylwetk, lub dobrze rozwinite kobiece biodra, przy braku wyranie rysujcego harmonizujcego z biodrami biustu. Aleksander Loven podaje tu przykad Marylin Monroe, kobiety, ktrej kady czon ciaa porusza si w innym rytmie. Inaczej nogi, inaczej biodra i tuw. Cao, przynajmniej z mskiego punktu widzenia, wygldaa bardzo efektownie, ale nie zmienia to faktu, e taka budowa ciaa nie jest norm biologiczn. U chopcw wystpuj podobne zmiany w budowie, ale w ograniczonej formie, wynikajcej z rnicy pci. Okres midzy 13 a 18 rokiem ycia to rozwj spoeczny, w ktrym mody czowiek pragnie bra udzia. Naadowany ideami pragnie sam ksztatowa wasne ycie. Jego budowa fizyczna jest ju w gwnych punktach uksztatowana. Jednak w dalszym cigu na jego wygld ma wpyw rodowisko. Stara si sam dobiera sobie wystrj wasnego pokoju oraz ubrania, powoduje to czsto wiele zastrzee ze strony jego rodzicw. Jest to okres fascynacji rodowiskiem, a wic kolegami i poszukiwanie wrd nich kogo godnego naladowania (idola) oraz pierwszej mioci. 19 lat i wicej to czas wyranego okrelania swojego gustu i wygldu zewntrznego poprzez ubranie. Staje si ono coraz wyraniej dalszym cigiem, bardziej zewntrznym i technicznym sposobem budowania wasnej sylwetki przez czowieka. Ubranie przenosi w dalszym cigu zaburzenia z minionego okresu i coraz dokadniej informuje o aktualnym nastroju i zainteresowaniach.

Do dodatkowych cech w czasie 12-18 lat naley pozorne prostowanie plecw. Jeeli we wczeniejszym okresie nastpio skrzywienie krgosupa, to okres 12-18 lat sprzyja prbie wiadomego prostowania plecw. Jeeli dziecko w wieku 7-9 lat przeyo rozwd rodzicw, ktry mg wpyn na skrzywienie krgosupa, to majc lat nacie" postanawia si wyprostowa. Chce si otrzsn i pokaza, e jest ju dorose i samodzielne. Wanie w tym okresie zaczyna prostowa plecy (podnoszenie grnej strefy tuowia - wiadomoci) i jest to niezwykle trudne, bo krgosup nieatwo poddaje si nowym rozkazom. Czsto koczy si to chronicznym napreniem ramion. Uniesione ramiona nie poprawiaj wizerunku, a nawet podkrelaj wraenie niepewnoci. Warto w tym miejscu zauway, e wbudowany w nasz organizm zegar biologiczny, do dokadnie informuje, dziki utrwalaniu si skutkw zaburze psychicznych na ciele, o okresie ich wystpowania, a ubir stanowi dalsz konsekwencj tych zaburze. Okazuje si rwnie, e to na ciele odciska si pitno naszych psychicznych dramatw. Naley te pamita, e dziecko, bez wzgldu na obiektywn prawd w przypadku ktni, rozwodu, czy nawet mierci ktrego z rodzicw, zaczyna tym faktem obwinia siebie. Zawsze bdzie uwaao, e to ono jest wszystkiemu winne. W tym kontekcie pogldy, szczeglnie hinduskich mylicieli, e kada choroba jest wynikiem i skutkiem choroby duszy, staj si mniej niezwyke ni moe si nam wydawa. ()ficjalnie medycyna europejska jest ju gotowa przyzna, e s to tzw. choroby cywilizacyjne, wynikajce z wikszej stre--gennoci ycia. Broni si jednak przed uznaniem innych chorb bez bada statystycznych, ktrych nikt nie robi. Medycyna europejska nie uznaje np., e przezibienie czy nowotwr moe mie podobne podoe. Ukazao si ju na naszym rynku wiele pozycji na temat wntrza psychicznego

52

ROZWJ FIZYCZNY I PSYCHICZNY

(1TYOSC

53

i chorb, na jakie zapadamy w wyniku stresw, wic nie poruszaem szerzej tego tematu, cho czasem przytoczyem kilka przykadw chorb o podou psychosomatycznym. Co do terapii, ktr proponuje Aleksander Loven w celu rozadowania napi wewntrznych to gorcym zwolennikiem i propagatorem tych technik w naszym kraju jest psychoterapeuta Jacek Santorski. Jest jednym z najwybitniejszych specjalistw w tej dziedzinie w Polsce i zaoy ju kilka orodkw leczcych metodami Aleksandra Lovena.

OTYO

I n n y m elementem budowy ciaa, ktry moemy interpretowa, a wystpujcym w kadym przedziale wiekowym, jest otyo. Jest to organiczne budowanie zasiekw i sygnalizacji alarmowej" przed zbyt ostrymi bodcami ze wiata zewntrznego, przy zagroonym poczuciu bezpieczestwa. Jest to rwnie powikszenie organiczne wasnych rozmiarw. Posu si tu analogi ze wiata zwierzt, gdzie podobne zachowanie, polegajce na powikszaniu rozmiarw na czas zagroenia i lku, wystpuje u psw, kotw oraz niektrych gatunkw ryb. Jeenie sierci czy nadymanie si to jeden z podstawowych sposobw odstraszenia agresora. Kiedy czowiek o wielkiej masie ciaa by grony z powodu rozmiarw i wany, bo nosi na sobie dowd, e ma co je. Teraz otyo jest elementem raczej wstydliwym i niemodnym. Jednak trudno nam zmieni wzorzec tkwicy w genach czowieka od setek pokole. Nasze ciao nie nada za mod i technik, czowiek czsto tyje pomimo tego, e nie chce, a to staje si jeszcze mocniejszym bodcem do tycia. Kto otyy staje si niespokojny, niepewny wasnej wartoci, a szczeglnie boi si oceny wasnej osoby przez otoczenie. Otyo jest coraz czciej skutkiem braku wiary we wasn warto, a nie przyczyn. Pierwszym elementem walki z otyoci powinno by zbudowanie przekonania o wasnej wartoci pomimo nadwagi i akceptowania w peni siebie, z wasnym wygldem wcznie. Otyo posiada rwnie charakterystyczne cechy dodatkowe, ktrych interpretacj uzaleniamy od miejsca jej wystpowania. Otuszczone uda mwi symbolicznie o konflikcie z rodzicami i braku harmonii w domu. Bdzie to rwnie podo-

54

ROZWJ FIZYCZNY I PSYCHICZNY

TATUA

55

em psychosomatycznym takich chorb, jak przezibienie, zapalenie migdaw i oskrzeli itp. Otuszczone biodra symbolicznie informuj o kopotach seksualnych i braku pewnoci siebie w tym obszarze. Jeli jest to wynik wykorzystywania seksualnie kobiety jako przedmiotu, to czsto dochodzi do chorb drg rodnych, poczynajc od silnych upaww, przez naderk, na nowotworach koczc. Otuszczenie brzucha to symbol niepewnoci w dziaaniu, kiedy trzeba udawa si wewntrzn i zdecydowanie. Warto si zastanowi, czy awans i dostatnie ycie jest gwnym powodem szybkiego tycia. Czsto wystpuj wtedy choroby ukadu pokarmowego, np. wrzody odka, dwunastnicy. Otuszczenie ramion symbolizuje poczucie dwigania ciarw nad siy i niepewno przyszoci. Radzenie sobie teraz nie zmniejsza lku, czy jutro te si podoa kopotom. Podobnie wyglda interpretacja w odniesieniu do przesadnie rozwinitych mini u czowieka. wiczenia fizyczne i ch poprawienia sylwetki poprzez powikszanie tkanki miniowej wynika z podobnych przesanek co otyo. Gwn rnic jest fakt wiadomego wpywu na wygld, poprzez wiczenia i wiadom form walki z lkiem i brakiem wiary w siebie i wasne siy. Bardzo czsto potwierdza si, e osignicia w sporcie s zasug ludzi przekonanych o swojej saboci w dziecistwie, mylcych o sobie jako o kim gorszym. Nie jest przypadkiem, e kulturyci bywali czsto dziemi chorowitymi i wymiewanymi przez otoczenie. Gwnym mottem tego typu stara moe by wypowied pana Woodyjowskiego, tytuowego bohatera ksiki Henryka Sienkiewicza: Jeli nie bd si ciebie bali, to si bd z ciebie miali". Ludzie koncentrujcy si na walce z konkurencj handlow, zmuszani do szybkich decyzji, w zalenoci od sytuacji ustawieni na sukces gospodarczy i towarzyski czsto uprawiaj sporty preferujce i rozwijajce praw stron ciaa np. tenis.

TATUA

Innym elementem, ktry wyranie wskazuje i akcentuje problemy psychiczne w zalenoci od wysokoci i miejsca wystpowania na ciele, jest tatua. Tatua jest w swoim gwnym przesaniu utrwalon, symboliczn form krzyku. Jest to mszczenie wasnego ciaa po-rzez nakuwanie i trwae barwienie. Jest zabiegiem bolesnym i mwi swoim rysunkiem i miejscem jego pooenia na ciele o podou tego symbolicznego krzyku. W tym rozdziale skupimy si na umiejscowieniu tatuau, gdy symbolika zostanie przedstawiona w dalszej czci ksiki. Jeszcze do niedawna tatua by technik zdobienia ciaa, stosowan przez Europejczykw bdcych w wojsku, wizieniu lub ludzi morza. S to gwnie grupy mczyzn, u ktrych moemy wyrni takie wsplne cechy, jak dugotrwae ograniczenie wolnoci osobistej, poddanie si rygorom oraz wyranie mski, pozbawiony staego kontaktu z kobietami charakter ycia. Nie potrzeba zbyt wielkiej wyobrani, aby domyli si, e mczyzna przebywajcy w rodowisku stresogennym, bez kontaktu z pci przeciwn, jest nieszczliwy i rozadowuje swoje napicia m.in. poprzez samookaleczenie. Aktualnie tatua sta si rwnie modny w innych rodowiskach. Tatuuj si np. aktorzy, piosenkarze, modzie bez wzgldu na pe. Zwikszone zainteresowanie t technik ozdabiania ciaa nie zmienia symbolicznego znaczenia tatuau jako krzyku i buntu utrwalonego w sposb trway na skrze. Podobny sens w subkulturach modzieowych miay tzw. sznyty, ktre robiono ostrym narzdziem, nacinajc skr i nie dajc si zagoi ranie, dopki nie powstanie pokana blizna. Ranienie skry na poziomie bioder i poladkw to kopoty z wasnym seksualizmem i osigniciem satysfakcji w tym

56

ROZWJ FIZYCZNY I PSYCHICZNY

WZROST

57

zakresie. Czsto ryczka na poladku aktorki, pomimo swoistego pikna, informuje symbolicznie, dziki umiejscowieniu rysunku, o ranie psychicznej odniesionej na tym (seksualnym) poziomie. Moe kiedy kto symbolicznie kopn" w to miejsce, czy odepchn, skrzywdzi, potraktowa jak rzecz, dlatego symbolicznie wyraa swj bl, krzyczc tatuaem na poladku. Zarazem moe by to rana o starszych korzeniach, sigajcych rodzicw i blu, ktry zadali, przysparzajc cierpie w sposb wiadomy lub niewiadomy dziecku, kiedy byo od nich uzalenione. Tatua w okolicy brzucha, czyli rodkowej czci sfery wiadomoci, symbolizuje kopoty w dziaaniu, trudnoci adaptacyjne w rodowisku. Tatua na ramionach, to symbol blu wynikajcego z olbrzymich kosztw ponoszonych po to, aby potwierdzi swoj si.

WZROST
Kolejnym elementem, wpywajcym silnie na nasze postrzeganie wiata i zachowanie, jest wzrost. Warto zauway, e wzrost inaczej warunkuje kobiety i mczyzn i sta si jednym z istotnych czynnikw w doborze partnerw. Gwny podzia, jaki zastosujemy, to podzia wysoki i niski oraz kobieta i mczyzna. Trzeba pamita, e rnica wynikajca interpretacyjnie z rnicy pci obowizuje w ocenie wszystkich cech, ale np. w przypadku wzrostu jest elementem bardzo wyranym. Druga uwaga to przypomnienie, e zajmujemy si subiektywnymi odczuciami i wzrost nie jest sta wartoci, ale odczuciem zalenym od normy kulturowej, przyjtej jako rednia" w otoczeniu. Niski mczyzna czciej postrzegany jest jako czowiek czynu, uwielbia walk w celu udowodnienia wasnej wartoci, szczeglnie osobom o dominujcym wzrocie. Jeli posuchamy wypowiedzi chopcw, to czsto po bjce chwal si pokonaniem przeciwnika wyszego od siebie. Sam fakt, e pomimo mniejszej atrakcyjnoci dla kobiet, w dalszym cigu niski wzrost jest powszechnie wystpujc cech u mczyzn, sugeruje przewag takich panw w walce o przekazanie wasnej puli genowej w wielu istotnych obszarach. Niski mczyzna musi woy znacznie wicej wysiku w to, aby go dostrzeono, w tym szczeglnie kobiety. Niski wzrost pcha go silnie ku poszukiwaniu takich form dziaania, ktre powiksz symbolicznie jego wzrost. Brak centymetrw w wymiarze fizycznym staraj si zastpi wysokim statusem materialnym i spoecznym. Zwykle pragn dominowa, growa, dowodzi.

58

ROZWJ FIZYCZNY I PSYCHICZNY

WZROST

59

W wiecie ludzi o niskim wzrocie mamy wielu wybitnych politykw, jak Churchill czy Napoleon, a take wielu zalepionych dyktatorw np. Hitler czy Stalin. Siln potrzeb podkrelenia wasnej wartoci realizuj tacy mczyni poszukujc partnerki wrd kobiet o niezwykej urodzie zewntrznej. Czsto jest to kobieta wysza wzrostem od adorujcego j mczyzny. Jest to nieme przesanie kogo, kto udowadnia innym mczyznom, e jest mski i brak kilku centymetrw nie jest adnym problemem. W polityce wysoki mczyzna jest wyjtkiem. U typowego niewysokiego mczyzny moemy domyla si, e jest ambitny, dzielny, dziaajcy, dynamiczny, ciko pracujcy, twrczy, zazdrosny, zawistny, podejrzliwy, wiecznie rywalizujcy, pragncy pochlebstw. Drobna kobieta - czyli taka, ktrej wzrost jest niszy od przecitnej z uwagi na pe, wzrost swj odczuwa nieco inaczej. Wyobramy sobie tum ludzi i gdzie w rodku zagubiona kobieta niewysokiego wzrostu, ktra nie wie, w jakim kierunku ma i, gdy ludzie grujc nad ni, zasaniaj przestrze. Niewysoka kobieta w tumie skazana jest rwnie na to, e nikt jej nie dostrzega i swoj podstawow potrzeb fizycznego braku paru centymetrw postara si zrekompensowa, poszukujc sobie wysokiego partnera. Wzrost mczyzny staje si jednym z najwaniejszych czynnikw, decydujcych o jego atrakcyjnoci. Bdc u boku wysokiego mczyzny, niewysoka kobieta moe czu si bezpiecznie, bo on jest duy i widoczny z daleka. Nawet w tumie jest widoczny. Po pewnym czasie okazuje si, e to poczucie bezpieczestwa jest czsto zudne, a partner nie tylko nie jest taki jak w marzeniach, ale jeszcze wymaga opieki jak dziecko. Drobna kobieta musi si zaj nie tylko wasn karier i domem, ale i karier ma. Jeeli w tym okresie partner pomimo wyranych wskazwek kobiety nie po-

trafi zrobi kariery ani zbudowa silnej bazy materialnej, drobna pani zaczyna budowa j sama. Czsto dzieje si tak, e to w pniejszym okresie ycia i po wielu latach maestwa osob dominujc w domu, odnoszc sukcesy zawodowe oraz podnoszc poziom materialny, jest wanie kobieta. M staje si w takim przypadku efektown, wysok wizytwk. Wysoki mczyzna zwykle unika takich dziedzin ycia, w ktrych wystpuje bezporednia rywalizacja. Zajmuje si czsto dziedzinami o pewnej autonomii lub takimi, gdzie wzrost jest cennym atutem w karierze. Na partnerki wybiera raczej kobiety niewysokiego wzrostu, poniewa posiada imponujc wysoko, ktra daje mu atut uatwiajcy bycie opiekuczym i pomaga mu przeama niemiao. W trwaych zwizkach zwykle woli odda wadz kobiecie i czsto jest przez ni traktowany jak due dziecko. Ten wielki chopiec", raczej nie rwie si do walki o wadz nie tylko w domu, ale i w pracy nie rozumie jej sensu. Jest mu dobrze, tak jak jest. Na pewno zasada ta nie odnosi si do wysokich mczyzn wychowanych w taki sposb, ktry podwaa w okresie rozwoju ich msko i wiar we wasn warto. Nawet wysoki mczyzna umniejszany wewntrznie, bdzie czu si niewysokim i bdzie stara si to zmieni przez takie dziaanie, ktre da mu przewag w grupie. Wysokie kobiety widoczne s nawet w tumie, potrafi obra cel ponad gowami innych. Wysokiej kobiecie zwykle nie imponuje wzrost mczyzny, bo sama jest wysoka. Bdzie j interesowaa raczej wielko psychiczna. Za cel obierze sobie partnera na wysokim stanowisku, z wysok pozycj spoeczn i duymi pienidzmi. Pragnie ona do swojego wysokiego wzrostu odpowiednio wysokiej oprawy, tj. biuterii i ma z pozycj. Niszy partner nie jest wad, jeeli ma wysokie dochody, a jeeli jest ambitny, to ona chtnie zgodzi si

60

ROZWJ FIZYCZNY I PSYCHICZNY

by jego drog i efektown wizytwk, ywym wiadectwem sukcesw niewysokiego pana. Dziki jego pomocy, jeeli jest kobiet ambitn, stara si rwnie zrealizowa swoje marzenia zawodowe. Wzrost jest wan wskazwk, ale czsto bardzo zawodn w interpretacji charakteru, z uwagi na silny wpyw wychowania, polegajcy na tumieniu lub rozwijaniu cech osobowych. Na zakoczenie pragn zaznaczy, e dysharmonia w budowie ciaa, czy te silne akcentowanie nastrojw przez ubir jest uzalenione w duym stopniu od indywidualnej odpornoci. Indywidualny stopie wraliwoci naley bra pod uwag w naszych rozwaaniach i nie zapomina, e klaps dla jednego dziecka moe by przywoaniem go do porzdku, a dla drugiego silnym atakiem na jego wolno osobist, tak jak ukucie pszczoy moe spowodowa ma opuchlizn lub siln gorczk uczuleniow. Kady z nas, pomimo posugiwania si podobnym jzykiem kulturowym, jest dla siebie miar.

ROZDZIA V

Moda i ubir
MODA
W tym miejscu mona zada pytanie: jaki wpyw na odczucia i charakter czowieka, ma jego wygld na tle rodowiska, a szczeglnie mody? Tym bardziej, e to wygld zewntrzny i sposb ubierania si jest gwnym tematem tej ksiki. Warto zauway, i moda wyranie zmienia si wraz z rozwojem technologii, kultury, ale i nastrojem oraz zainteresowaniami ludzi. Historycy zwrcili uwag na pewn prawidowo, pole-ajc na noszeniu przez kobiety bardziej frywolnych i odwanych w podkrelaniu ich kobiecoci strojw w okresie wojen i silnych niepokojw spoecznych. Moda jest wizerunkiem makronastrojw spoecznych. Przedslawia gwne koncepcje bdce w sferze zainteresowa kultury. Gwne i charakterystyczne cechy trendw mody s zasadniczymi cechami danej spoecznoci. Rozumiem to tak, e jeeli projektant mody wyczuwa problemy jakiej grupy spoecznej oraz potrafi to przekaza jzykiem mody, to styl lansowany przez niego szybko si przyjmuje. Projektant jest przecie artyst, takim samym jak malarz, rzebiarz czy pisarz, tylko do przedstawienia swoich emocji i przemyle, na temat ycia i wiata, wykorzystuje tworzywo, jakim jest ubir. Projektant, ktry nie potrafi odda swoich uczu w sposb umiejtny i zrozumiay, stworzy kolekcj strojw bez odzewu spoecznego.

62

MODA I UBIR

NOGI

63

Nasuwa si pytanie, na czym polega ta umiejtno, ktr posiadaj artyci, pozwalajca na tworzenie dzie, pod ktrych urokiem jest tak wielu ludzi? Jeeli opieramy si na koncepcji, e czowiek odbiera wiat jako przestrze, to wydaje si, e niektrzy z nas, artyci", potrafi ukryte pragnienia, nieokrelone sowami, przeksztaci w jawn manifestacj uczu. Widoczn i skondensowan, ale w dalszym cigu przedstawion w formie przed lub obok jzykowej. (Jawn form okrelon przestrzennie przez nielicznych, mog inni, nieumiejcy tak przeksztaca uczu, odbiera, a nawet okrela sownie, jak to robi np. krytycy sztuki). Projektant mody, jeeli chce przekaza swoje pragnienia, wyraajc je strojem, moe to zrobi niemal perfekcyjnie, nie uwiadamiajc sobie symboliki przestrzeni. Symbolik ju mamy zakodowan i posugujemy si jej jzykiem bez udziau naszej wiadomoci. Konkludujc, naley stwierdzi, e moda jest opisem potrzeb ludzkich w skali makro. Indywidualny styl, w oparciu o kanony mody jest indywidualnym uszczegowieniem tych potrzeb. Na tej podstawie, znajc charakterystyczne cechy, dominujce w modzie danej grupy spoecznej, mona okreli z du dokadnoci jej aktualne problemy, marzenia i nastroje.

NOGI
Interpretacj poszczeglnych elementw ubioru rozpoczniemy od sfery podwiadomoci, czyli strefy ng. Nogi s w naszym opisie symbolicznym dziecistwem, podstaw, na ktrej budujemy nasz si, potrzeb dojcia". To strefa ciaa, w ktrej odbija si nasza podwiadomo. Wyobramy sobie czowieka, majcego na nogach masywne buciory, sprawiajce wraenie cikich i poczmy to symbolicznie z przeszoci. Moemy przypuszcza, e takie buty zakada on na pamitk przey z dziecistwa i wiadczy to czsto o niespokojnym" dziecistwie, braku poczucia bezpieczestwa, braku ojca w sensie fizycznym, na przykad z powodu czstych i dugotrwaych wyjazdw lub przynajmniej braku uczu z jego strony. Takie masywne buty na cikich, grubych podeszwach maj rwnoway brak pewnoci siebie, da poczucie bezpieczestwa, krzycz one swym wygldem o samotnoci wewntrznego dziecka czowieka, ktry je nosi. Huty lekkie o ostrych czubach, sprawiajce wraenie delikatnych, to symboliczna pamitka po dominujcym znaczeniu kobiety w domu. Zazwyczaj osoba zapytana o to, potwierdzi fakt, i w jej domu wanie matka decydowaa o najwaniejszych sprawach. Oczywicie, jeeli sami wychowalicie si w rodzinie, gdzie gwnie o wszystkim decydowa ojciec, raczej nie szukajcie sobie partnera w domu, gdzie dominowaa kobieta. Kady z nas przenosi zapisany w dziecistwie wzorzec dalej i konfrontacja osb o tak rnych wzorcach jest pena, a wsppraca na dusz met trudna. W takim zwizku naley liczy si z czstymi ktniami o wadz.

64

MODA I UBIR

Buty sportowe w symbolice, to atrybut ludzi przesadnie karconych i dyscyplinowanych w dziecistwie. Czsto spontaniczno w okresie dziecistwa bya tumiona, dlatego wybieraj sportowy styl butw. Pragn by wolni i swobodni, gdy kiedy im teje wolnoci brakowao. Niektrzy ludzie nosz buty przesadnie lekkie w swoim wygldzie i niepasujce (szczeglnie dotyczy to mczyzn) do reszty ubioru. Jako przykad mog tu posuy teniswki. Jeeli widzimy mczyzn noszcego takie lub podobne w wyrazie obuwie, niepasujce do reszty ubioru, interpretujemy to symbolicznie jako prb ucieczki od obowizkw ponad si, ktre narzucia mu w dziecistwie matka. Czsto, kiedy rodzice si rozwodz i syn zostaje z matk, stara si szybko dorosn. Pragnie jak najszybciej sta si mczyzn i zaopiekowa si matk, modszym rodzestwem, chce przej obowizki ojca w domu. Rys. 9. Kopot polega na tym, e dziecku wychowanemu bez ojca trudno nauczy si wzorca zachowa mskich i buduje go na podstawie ksiek i filmw oraz patrzc z cich zazdroci na ojcw swoich kolegw. Aby doda sobie si i wartoci czsto taki chopiec zapisuje si na wiczenia siowe lub trenuje sporty walki, np. boks, judo, karate itp. Oczywicie, nie jest w stanie wystarczajco pomc mamie i zaczyna j w gbi

NOGI

65

nienawidzi za kopoty i trudnoci, ktre na niego naoya, za trud ponad jego siy. Chopiec taki, kiedy dorasta, wybiera czsto na partnerk dziewczyn podobn w zachowaniu do matki. I znw - dziewczyna ta nakada na niego obowizki ponad jego siy. Mczyzna chtnie si na nie zgadza i podejmuje wysiek, aby im sprosta i udowodni, e jest prawdziwym dzielnym mczyzn, ale czsto mu to nie wychodzi, i znw, gdzie tam w rodku ma pretensje do partnerki, cho tak naprawd to on sam lubi przyjmowa takie obowizki, ktre go potem przerastaj. Mczyzna taki moe mie rwnie kopoty z potencj. Ozdobione buty interpretuje si raczej jako prb symbolicznego ozdobienia dziecistwa, ktre w odczuciu dorosego czowieka nie byo pogodne i wesoe. Przesadnie due wzy na sznurowadach to tajemnice, nierozwizany, nabrzmiay problem rodzinny, moe rozwd lub naga mier jednego z rodzicw. Czsto ukrywanie sznurowade w butach moe wiadczy o utrzymaniu jakiej tajemnicy rodzinnej, a zbyt bogate ozdoby i zocenia podpowiadaj kompleks kopciuszka", czyli ch dowartociowania biednej" przeszoci, skromnego dziecistwa. Polega to na pokazywaniu bogactwa, ktre jest ju jednak dorobkiem pniejszego ycia. Posuwajc si wyej w trjpodziale ludzkiej sylwetki, trafiamy na kolana, ktre symbolicznie odpowiadaj za sfer wiadomego dziaania, marszu oraz stosunku do rodzicw. Jeeli na kolanach naszyte s aty - interpretujemy to, w zalenoci od strony lewej lub prawej, jako kopoty i prb zapomnienia o problemach z ojcem lub matk. Bunt bardziej otwarty, krytyka rodzicw i dziaa spoecznoci dorosych to dziury na kolanach potraktowane jako ozdoba. Wysze partie sfery podwiadomoci to seksualizm; jeeli spodnie s nazbyt opite i zarazem eksponuj narzdy pciowe, wtedy u mczyzny mog wiadczy o chci podkrel-

66

MODA I UBIR

NOGI

67

nia wasnej mskoci, co do ktrej czowiek tak si ubierajcy nie ma wewntrznego przekonania. Jest to zarazem sygna trudnoci w osiganiu satysfakcji seksualnej, jeeli potwierdz to inne elementy ubioru np. szeroki skrzany pas, symbolicznie dzielcy ciao na dwie czci. Oglnie rzecz biorc, kobiety, ktre wyranie podkrelaj seksualno ng przesadnie je eksponujc niezalenie od okolicznoci, mona podejrzewa o brak pewnoci siebie. Czsto kompleksy na tle wartoci intelektualnej kobieta rekompensuje prezentujc przesadnie inne walory. Musimy przy tym pamita, aby przy wyciganiu wnioskw bra pod uwag pozostae elementy wygldu. Zdarza si przecie, e mocniej wyeksponowane nogi s prb odwrcenia uwagi od zbytniego przygldania si innym elementom ciaa, co do ktrych kobieta ma negatywn opini, na przykad zbyt may biust. Cynicznie i materialnie nastawiona do ycia kobieta, ktra szuka kogo w rodzaju ofiary wasnej seksualnoci, traktowanej jako narzdzie do zdobycia wadzy nad mczyzn, te moe eksponowa nogi, ale zwykle inaczej si ubiera, np. zakada wiele cienkich tkanin i czsto podkrela nogi wzorzystym materiaem o krzykliwych kolorach i wzorach. Moe nosi legginsy, czyli co w rodzaju elastycznych Rys. 10. getrw z tworzyw sztucznych, o jas-

krawych kolorach, ktre eksponuj i podkrelaj nogi, ale jednoczenie s drug, idealnie przylegajc do ciaa skr o duej odpornoci na mechaniczne uszkodzenia i bronic dostpu do ciaa. Ciekawe, e moda na taki ubir staa si do powszechna i moe sugerowa coraz wikszy wpyw pragnienia niezalenoci u kobiet, ale i kopotw w kontaktach intymnych. O kontroli sfery seksualnej oraz o kopotach w osiganiu satysfakcji symbolicznie informuj rwnie wszelkiego rodzaju rozcicia spdnic i sukienek z przodu. Kobieta, ktra odsania nogi poprzez takie rozcicie, zdaje sobie spraw z eksponowania atrybutw wasnej kobiecoci i zarazem cay czas ma je na oku". Moe to wiadczy o wewntrznej walce pomidzy pragnieniami a brakiem spontanicznoci przy podejmowaniu decyzji, a czasem o smutnych dowiadczeniach z wczeniejszego okresu ycia. Odcinanie szerokim pasem te symbolizuje odcinanie dolnej czci ciaa od grnej. Tak, jak gdyby seksualizm by w sferze zainteresowa jednej czci, a intelektualizm drugiej czci ciaa i obie miay kopoty we wsplnym dziaaniu i przeywaniu mioci jako jedno. Wszystkie opisane tu elementy mog informowa nas o kopoRys. 11.

68

MODA I UBIR

TUW

69

tach w osiganiu penej satysfakcji seksualnej, ale nie oznaczaj, e taka satysfakcja jest niemoliwa. Jest ona tylko utrudniona i zmusza partnera do wikszych stara w celu zdobycia penego zaufania.

TUW

1 uw w naszym opisie symbolizuje dziaanie, wiadomo, teraniejszo, wybr po namyle. Wikszo z nas przy ubieraniu si, kiedy stajemy przed lustrem, skupia swoj uwag gwnie na tuowiu, czsto zapominajc o rwnie wanej lustracji reszty ciaa. Gwne sposoby zasonicia tuowia ubraniem to: 1. Ubir wielowarstwowy (na cebul). 2. Ubir o wyduonym stanie. 3. Ubir luny, obszerny. 4. Ubir mundurowy. 5. Ubir przy ciele. Ubir na cebul zosta jako trend w modzie wylansowany przez projektantw japoskich. Wydaje si to cakiem zrozumiae, jeeli wemiemy pod uwag uwarunkowania Japoczykw. Jeeli Japoczycy stworzyli kultur papierowych cian i co za tym idzie, kultur opart na cakowitym ukrywaniu uczu i myli przed innymi, to budowanie cian wewntrznych i symboliczne odgradzanie si od wiata kolejnymi warstwami ubioru, wydaje si oczywiste. Potwierdza to tez, e ubir jest uwarunkowany nie tylko klimatycznie, ale i kulturowo. W zimnych krajach ludzie zakadaj ciepe stroje, w krajach o zimnym wychowaniu wiele warstw ubioru. Dodatkowym po-

Rys. 12.

70

MODA I UBIR

TUOW

71

twierdzeniem tej sugestii moe by fakt, e bez wzgldu na narodowo, ludzie bezdomni zakadaj na siebie cay dom, czyli wszystkie stroje, jakie mog tylko zdoby. Ubir na cebul tumaczy si symbolicznym odgrodzeniem od wiata, zamkniciem w sobie oraz ukrywaniem prawdziwych nastrojw i myli. Przyja z tak ubierajcym si czowiekiem jest trudna z uwagi na jego wielowarstwow psychiczn oson wntrza. Polega to na rezygnacji z pewnej pozy przy bliszej znajomoci, ktra jest zastpiona inn, a przy jeszcze gbszym poznaniu ujawniaj si nam kolejne warstwy. Ubir o wyduonym stanie to stroje o dowolnym kroju, lecz majce wspln cech, polegajc na dugoci tych ubra, sigajcych do poowy bioder i niej. Wyduony stan, rozciganie" ubrania, wskazuje na rozciganie wiadomoci na jak najwiksz sfer ycia. Interpretuje si to jako kontrol woli i wiadomoci nad obszarem podwiadomoci. Osoby tak si ubierajce, kontroluj swoje odruchy i nawet te bardziej spontaniczne dziaania, s czsto dziaaniami, na ktre wczeniej wyrazia zgod wiadomo i uznaa jako bezpieczne, bo nieosabiajce tych elementw wntrza, ktre zostay uznane przez nas jako oznaki saboci. Ubir obszerny charakteryzuje si lunym i wyduonym krojem. Ubir taki powiksza opRys. 13.

tycznie sylwetk oraz tuszuje jej budow. Ludzie noszcy lune, obszerne ubrania s zorientowani na odczuwanie przestrzeni. Pragn wolnoci i niezalenoci na kadym kroku. Czsto s krzykliwi i mocno gestykulujcy. Wybieraj z reguy zawody wolne, czyli takie, jak lekarz, dziennikarz, adwokat, handlowiec itp. Podkrelaj wasne poczucie wolnoci na kadym kroku. Zwykle myl nieszablonowo i przestrzennie, ale nie znaj porzdku, struktur i rygorw. Gwnym motywem determinujcym ich potrzeb wolnoci jest ukryty lk przed ograniczeniami. Zwykle pytajc tak ubierajcego si czowieka o dziecistwo, dowiedzielibymy si o rygorystycznym i mocno ograniczajcym poczucie wolnoci wychowaniu. Moga to by surowo lub przesadna mio i opieka rodzicw. Wsplnym elementem dziecistwa tak ubierajcych si ludzi jest wiadomo odczucia ogranicze w dziecistwie, dlatego jako doroli poczucie wolnoci stawiaj na pierwszym miejscu.

Rys. 14.

Ubir przy ciele, czyli taki, w ktrym ubranie przylega do ciaa, czsto z du iloci guzikw, symbolizuje drug skr na poziomie wiadomoci w trjpodziale ludzkiej sylwetki. Czsto ubieraj si tak ludzie zamknici w sobie, o formalnym wychowaniu i postpowaniu. Zwykle potrafi dobrze organizowa prac i wybieraj zawody typu ksigowy, nauczyciel, sekretarka itp. Potrafi te ciko i przez wiele godzin pracowa, powicajc swj czas, ktry inni zwykle powicaj na ycie prywatne.

72

MODA I UBIR

TUW

73

Ju w przypadku ubioru na cebul podkrelaem, e w doborze ubra klimat wychowania jest nie mniej istotny ni aktualne warunki atmosferyczne. Kto noszcy ubir przy ciele mg by wychowywany w chodnym emocjonalnie domu, gdzie odczuwa brak akceptacji i przytulania. By moe tylko za dobr ocen w szkole rodzice potrafili przytuli czy pogaska takie dziecko po gowie. Czsto z tego powodu dziecko mogo pragn jeszcze raz zwrci na siebie uwag i zasuy na takie okazyjne pieszczoty, wic znw starao si przynie dobr ocen. Dorosy, ubierajcy si w ten sposb, pomimo chodu uczuciowego, jakiego dozna w dziecistwie, tskni za ciepem i mioci. Tsknota za uczuciem jest jednak problemem, ktry trudno ujawni, trudno takiej osobie sprawia wyznanie mioRys. 15. ci, czy przytulenie si do partnera. Czsto taka osoba stara si wyrazi swoje uczucia poprzez prac, bo tej metody nauczya si w dziecistwie. Kobieta prasuje koszule dla swojego mczyzny lub poleruje podog, a on zwykle jest partnerem, ktry ubiera si w stroje lune i nie potrafi zrozumie tego przesania, tylko podejrzewa, e partnerce nie chce si z nim rozmawia i przytula si, dlatego rwnie wyszukuje sobie dodatkowe zajcia. Trzeba zrozumie, e rozmowa o uczuciach dla ubierajcego si w stroje o kroju blisko ciaa", jest czsto bardzo trudna.

Ubir mundurowy, do ktrego zaliczy naley garnitury, garsonki, uniformy subowe i wszelkie ubrania usztywniajce, jest symbolem obowizku, konsekwencji, rygoru i dyscypliny. Ubir mundurowy jest czym w rodzaju pancerza, ktry usztywnia, ale te i broni przed atakiem innych. Co mwi nam uniformy? Ju sama nazwa wskazuje, e maj nas unifikowa. Podkrelamy nimi przynaleno do okrelonej grupy spoecznej, kulturowej. I tak np. uniformem modziey w ostatnich latach stay si ubrania dinsowe; uniformem kobiet zdecydowanych, przedsibiorczych, o trzewym spojrzeniu na ycie s garsonki, akiety, marynarki; uniformem handlowcw, ludzi biznesu i politykw s garnitury. Uniformy zakada kady z nas na spotkanie towarzyskie czy kultuRys. 16. ralne, na ktrym wymagany jest strj wizytowy, gdzie mamy pewno, e inni ubior si podobnie. C jeszcze to oznacza, co moe czu, myle czowiek, ktry ma potrzeb prezentacji siebie w ten sposb? U takich osb ubranie standardowe moe oznacza to samo, co buty masywne w podwiadomoci, ale przeniesione jest to na sfer wiadom. Czsto taka ch przynaleenia do jakiej grupy wiadczy o niezbyt silnej osobowoci i o gotowoci do wypeniania zada oraz przystosowania si do norm czy zachowa, aby by w grupie ludzi, ktrzy dziaaj w okrelo-

74

MODA I UBIR

TUW

75

nych ramach i zachowuj si wedug cile sprecyzowanych regu. Moja wiara i sia wyrasta z gry i przekonania, e inni myl o mnie jak o czowieku silnym i pewnym siebie, oznacza to, e potrzebuj norm i schematw, aby czu si pewniej, e sam nie bd tolerowa odstpstw od norm i nie pozwol burzy wiata, ktry teraz reprezentuj". Oglnie biorc, ludzie preferujcy ten rodzaj ubierania si s bezpieczni dla innych, ale tylko do czasu, kiedy kto nie bdzie ingerowa w ich wewntrzny wiat. Prosz zwrci na to szczegln uwag, poniewa kada forma przeniknicia do ich wntrza, kade dziaanie, ktre ma na celu wejcie gbiej", prba porozumienia si z nimi na gbszym poziomie, moe by odczytana jako prba si i agresji. Nie tylko moemy nie uzyska spodziewanych rezultatw, ale wrcz narazi si w odpowiedzi na atak, czsto bardzo zdecydowany. Aby zdoby ich zaufanie sami musicie najpierw odsoni si, pokaza swoje sabe miejsca, aby inni mogli poczu si bezpiecznie i wtedy, by moe, odsoni co wicej z wasnego wntrza. Bywa tak, e uniformy, mundury s narzucone przez instytucje i wykorzystywane dla osignicia takich celw, jak: dyscyplina, porzdek, podkrelenie przynalenoci do grupy. Dzieje si tak w przypadku mundurw w policji, wojsku, kolei, jednakowych ubra obsugi hotelowej itp. Oczywicie w strefie tuowia, rwnie mona wyodrbni trzy czci sylwetki i w ten sposb uszczegowi nasz charakterystyk. Pamitajc, e tuw jest symboliczn sfer wiadomoci, kady silniejszy akcent w tej sferze, w zalenoci od wysokoci wystpowania, interpretujemy inaczej, i tak: Wyeksponowane ramiona, podkrelone ozdobami, wzorem lub krojem, co szczeglnie widoczne jest w trendzie mody nazywanym japi". Moda ta w ubiorze charakteryzuje si pod-

kreleniem ramion, przez ich optyczne poszerzenie krojem stroju oraz podniesienie przez podoenie poduszek na ramionach. Japi" jest trendem mody, przejtym gwnie przez ludzi interesu, zajmujcych si zarabianiem pienidzy. Przesanie symboliczne tak rozbudowanych ramion, czyli w czci grnej sfery wiadomoci, odpowiadajcej za denia, marzenia i wartoci intelektualnej, polega na podkreleniu swojej fachowoci, ambicji. Czowiek tak si ubierajcy pragnie pokaza, jak wietnie radzi sobie w yciu i z materi oraz, e jest to jego osobisty sukces, wynikajcy z indywidualnych umiejtnoci i predyspozycji. Pamitajmy jednak, e jest to jeden z moliwych sposobw, w jaki akcentujemy swoj warto na poziomie ramion. Podkrelenie tego obszaru moe by realizowane rwnie w inny spoRys. 17. sb. W okresie midzywojennym kada pani, ktra chciaa udowodni swoj pozycj, nosia, na przykad etol z lisw. Podkrelenie swojej pozycji przez zaakcentowanie ramion mona rwnie uzyska noszc stroje z mocniej zaznaczon sfer ramion - kolorem lub wzorem. Efekt taki uzyskuj te kobiety przez zaoenie na ramiona chusty lub szala.

76

MODA I UBIR

TUW

77

Podkrelenie strefy dolnej tuowia ubraniem, w zalenoci od tego, czy symbolizuje luz, czy te mocne opancerzenie, sugeruje swobod seksualn i umiejtnoci dziaania w tym obszarze, informuje, e seks nie stanowi problemu lub te wiadczy o kopotach w dziaaniu i realizowaniu si na poziomie seksualnym. Dolne czci tuowia symbolizuj rwnie rodzin, przeszo, struktury. Tuniki czy bluzy okresu lat szedziesitych, ktre nosia modzie hipisowska, byy wic wyrazem swobody seksualnej, ale i buntu przeciw ograniczeniom narzuconym przez rodzin, zakady pracy, pastwo. Ozdoby oraz wzory dodatkowe na poziomie tuowia akRys. 18. centuj symbolicznie aktualne problemy. Silny akcent na sercu w postaci broszki czy braku guzika u kieszonki, a nawet wypchana kieszonka na poziomie serca, jest wyrazem pewnych problemw z uczuciowoci. Aby dokadniej okreli, o jaki problem chodzi, naley sign rwnie do interpretacji tego elementu na podstawie symboliki wzoru, koloru i rodzaju ozdoby. Akcenty na poziomie odka (przez akcent rozumiem kady element wybijajcy si z ta) bardzo czsto sugeruj kopoty w dziaaniu. O rodzaju tych kopotw pooinformuje nas wzr,

kolor, ksztat ozdoby. Taki akcent (moe to by np. dua, byszczca klamra paska) dodatkowo, porednio, moe informowa o kopotach zdrowotnych na tym poziomie, np. chorobach odka, jelita itp. Nie naley te zapomina o podziale naszego ciaa na lew i praw stron - std akcenty z lewej strony bdziemy utosamia z kopotami z matk, on u mczyzn, a u kobiet z koleank lub te inn kobiet, jak rwnie z problemami wewntrznymi. Akcenty z prawej strony symbolizuj kopoty z ojcem, mem w przypadku kobiet, a u mczyzn z innym mczyzn, a take z dziaaniem w realnym, zewntrznym wiecie. Tuw w trjpodziale sylwetki symbolizuje wiadome dziaanie i czas aktualny. Na poziomie tuowia mocniej manifestuj si aktualne nastroje czowieka i w tej strefie najczciej pojawiaj si i s widoczne zmiany.

78

MODA I UBIR

POZIOM GOWY

79

POZIOM GOWY
(jrma strefa sylwetki w trjpodziale symbolizuje nadwiadomo; odpowiada za rozum, uczucie, marzenie, wznioso, wiar, a take przyszo. Opisz, co nosimy na gowie i jak mona to interpretowa. Zaczn od fryzury. Wosy s bardzo wanym elementem w symbolicznej mowie naszego ciaa. Poniewa s ozdob gowy zarwno u mczyzn, jak i u kobiet, odpowiadaj za sfer erotyczn, ale take za sfer intelektualn. Wosy zawsze fascynoway i byy przepojone symbolik. W redniowieczu twierdzono, e w kobiecych wosach mg si ukry diabe i dlatego kazano niewiastom ukrywa starannie wosy pod wymylnymi nakryciami gowy. Postrzyyny chopcw byy symbolicznym aktem przyjcia ich w wiat mskiej spoecznoci. Przed wiekami, w wielu kulturach kobiety na znak aoby po stracie ukochanego obcinay sobie wosy i nacieray twarz popioem. Podobne znaczenie w naszej kulturze miao obcinanie warkocza dziewczynie wychodzcej za m i nakadanie na gow czepca. Przesaniem tego zwyczaju byo uwiadomienie dziewczynie, e odcina si jej beztrosk przeszo i nie moe ju zwodzi swoimi wosami innych mczyzn. W powieci Chopi" Wadysawa Reymonta, gwna bohaterka, Jagna, nie zgodzia si na obcicie wosw podczas wesela, jej pniejsze losy potwierdzaj symboliczne przesanie zwizane z obciciem wosw. W latach szedziesitych dugie wosy byy symbolem wolnoci intelektualnej oraz swobody erotycznej. Bardzo adnie jest to przedstawione w gonym filmie muzycznym pt. Hair" (wosy), gdzie obcicie wosw przez jednego z bohaterw byo symbolem wejcia w struktury ograniczajce wolno, swobod mylenia i dziaania.

Symbolika wosw w przypadku kobiet i mczyzn wyglda nieco inaczej, dlatego te przedstawi j dla kadej pci oddzielnie. U kobiet dugie wosy s symbolicznym podkreleniem ich kobiecoci, wraliwoci i wdziku, a take dziecicej niewinnoci. Oczywicie, takiego przesania nie naley bra dosownie. Czsto si zdarza, e inne Rys. 19. elementy ubioru sugeruj, e osoba noszca dugie wosy chce uchodzi za kogo bardziej wraliwego i niewinnego ni jest nim w istocie. Kobieta noszca dugie wosy zdaje sobie spraw z tego, e takie wosy podkrelaj jej kobieco. U mczyzn dugie wosy s symbolem wolnoci i niezalenoci, a take podkrelaj artystyczne, nieszablonowe podejcie do ycia. Dugie wosy s przejawem buntu wobec uznanych wzorw. Czsto buntu wobec struktur i wobec ojca. Spinanie wosw u kobiet i mczyzn jest prb kontroli i narzucenia sobie porzdku wewntrznego. W trakcie prowadzonych przeze mnie zaj z analizy wygldu, jeden ze suchaczy zapyta mnie, co oznacza moe u kobiety wizanie warkocza na noc. Kiedy dowiedzia si, e to informacja dla partnera o braku chci na erotyczne uniesienia, przynajmniej tej nocy, usyszaem smutne wynurzenie, przypominajce bardziej westchnienie: zgadza si". Kitki u kobiet, to tsknota i symboliczny powrt do dziecistwa, z powodu jego braku lub dziecistwa mocno skrconego. Kitka z tyu u mczyzny ma podobne przesanie jak dugie wosy, ale jest symbolem kontroli. Mczyzna w takiej fryzurze chce uchodzi za powanego i solidnego, cho nieszablonowo mylcego i dziaajcego czowieka.

80

MODA I UBIR

POZIOM GOWY

81

Wosy redniej dugoci u kobiet to symboliczne odcicie si od przeszoci. Kobieta jest nastawiona na czas teraniejszy i dziaanie. Wosy redniej dugoci preferuj gwnie kobiety interesu, stawiajce sobie wysokie wymagania, od ktrych oczekuje si zdecydowania, siy, dynamizmu oraz nastawienia na czas teo pn raniejszy. S to zwykle kobiety dowiadczone w yciu osobistym, ktre zdecydoway, e od teraz zaczn same decydowa o sobie oraz nie bd zbyt mocno angaowa si uczuciowo, w obawie przed wykorzystaniem ze strony pci przeciwnej. Gwne przesanie rednich w dugoci wosw to nie tylko dynamiczne dziaanie w sferze wiadomej, ale i ostrono oraz niech do zbytniego angaowania si uczuciowo. Wosy redniej dugoci u mczyzn s krtsze ni u kobiet. Wosami o redniej dugoci nazywamy fryzur, bdc norm u mczyzn. Jeeli fryzura nie jest w wygldzie wybijajca si i zbytnio odbiegajca od standardu, nie bierzemy jej pod uwag. Wosy krtkie u kobiet symbolizuj dowiadczenie, trudne przeycia uczuciowe. Czsto s pozostaoci po krzywdzie, ktr wyrzdzi mczyzna. Mog podpowiada brak wewntrznego przekonania co do wasnej kobiecoci. Obcicie wosw jest wewntrzn potrzeb odmiany i, podobnie jak przy wosach redniej dugoci, prb odcicia si od przeszoci, z t rnic, e krtkie wosy dalej symbolizuj aob wewntrzn oraz jeszcze niezakoczony proces powrotu do rwnowagi. Kobieta po Rys. 2 1 . obciciu wosw ma bardziej okrg bu-

zi, wyraniej widoczne oczy i usta, twarz nabiera wyrazu bezbronnego dziecka. Jest to zaproszenie silnego i dobrego mczyzny do opieki nad tak kobiet. Z drugiej strony, niema proba o pomoc, wynikajca z krtkich wosw, jest doskonale wyczuwana przez mczyzn cynicznych, o silnej potrzebie dominowania i wykazywania swej pozornej siy nad sab kobiet. Dlatego te czsto kobieta, ktr skrzywdzi mczyzna, cinajc wosy na krtko, aby odci si od przeszoci i znale silnego opiekuna, po raz kolejny moe trafi na zakochanego w sobie tyrana. W wypadku kobiet, ktre od dziecka maj wosy obcite na krtko, mona podejrzewa, i tak naprawd nigdy nie miay szansy czu si w peni kobietami z uwagi na silny wpyw rodzicw, niedopuszczajcych do rozwoju penej kobiecoci lub z powodu innych czynnikw, wpywajcych na samopoczucie w dziecistwie. Wosy krtkie u mczyzn to takie, ktre rozumiem jako krtsze od redniej, typowej dla rodowiska. Czsto s mocno podgolone. Ich symboliczne znaczenie opiera si na potrzebie mioci, ktrej nie otrzymali, potrzebie tak silnej i wydajcej si tak trudn do spenienia, e wzbiera w nich agresja. Krtkie wosy s oznak wikszego dynamizmu, potrzeby rywalizacji, zoci. Jest to symboliczny krzyk czowieka nieszczliwego, ktry przesta wierzy w Fty 22. s 22. Rys. swoje szczcie i mio, zostay mu tylko pici i okcie. Trudno im kocha, bo ich nikt tego nie nauczy lub mocno zrani w mioci. Maj zwykle kopoty z okazywaniem ciepa i wewntrznych problemw. Czsto ubir dodatkowo podkrela ich niepokj wewntrzny. Naley rwnie stwierdzi, i odsonicie czoa jest w swym przesaniu chci podkrelenia wasnej wartoci intelektualnej (czoo - nadwiadoma sfera gowy). Bdem byoby, np.

82

MODA I UBIR

prawienie komplementw kobiecie, ktr pragnie si uwie, na temat jej urody, jeli ona pragnie wyeksponowa intelekt i podkrela to poprzez uwidocznienie odkrytego czoa i wsunicie okularw we wosy. Podniesienie wosw przez ufryzowanie ich w wypitrzon form ma podobne symboliczne znaczenie, podkrelajce inteligencj, oryginalno oraz pozwala na wzrost wartoci. Wosy (niesforne) ukadajce si w sposb nieuporzdkowany, podkrelaj nieszablonowo mylenia oraz niech poddawania si cudzej woli i strukturalnym rygorom. Grzywka na czole to brak pewnoci siebie na poziomie intelektualnym. Wosy farbowane to brak przekonania o wasnej wartoci. Farbuj wosy osoby niezadowolone z wasnego wygldu zewntrznego, czyli nieakceptujce siebie w sposb peny, caociowy.

ROZDZIA VI

Ozdoby
SYMBOLIKA OZDB
Jak wiemy z prac archeologicznych i opisw dotyczcych przeszoci oraz opierajc si na obserwacji plemion nie w peni zunifikowanych przez nasz cywilizacj, ozdoby zawsze podkrelay status spoeczny, znaczenie i zdobycze materialne oraz poprawiay i korygoway urod. Dodatkowo wyrabiano te ozdoby lub raczej przedmioty magiczne i rytualne, wykorzystywane w cile okrelonych ceremoniach plemiennych. Dzisiaj wydaje si, e wpyw ozdb nie jest tak silny, ale po gbszym zastanowieniu przyznacie mi Pastwo racj, e poprzez nie nadal realizuje si wszystkie opisane wczeniej cele. Wydaje si, e niektre tradycje, nawyki zostay na nowo odkryte i podkrelone, np. w zakadach pracy poprzez identyfikatory, wiadczce o przynalenoci do danej wsplnoty, pozycji w firmie oraz o stopniu wtajemniczenia w zagadnienia, dotyczce jej dziaalnoci. Ozdoby rytualne to np. acuch z godem pastwa na piersi urzdnika stanu cywilnego, czy te sdziego sdu, albo wianek na gowie panny modej, idcej do lubu. Ozdoby podnoszce presti to zote piro lub zoty zegarek u mczyzny, pagony z naszytym stopniem wojskowym, gwiazda szeryfa. U kobiet jest to czsto droga biuteria, a w dzisiejszych czasach jest to rwnie telefon komrkowy.

84

OZDOBY

SYMBOLIKA OZDB

85

Do magicznych przedmiotw zaliczybym wszelkie wisiorki i talizmany noszone na szczcie. Jeeli rozpatrujemy ozdoby w postaci biuterii i galanterii, to powinnimy wyrni nastpujce cechy: 1. Rodzaj ozdb - kolczyki, klipsy, naszyjniki, wisiory, acuchy, bransolety, zegarki, obrczki, piercionki i inne. 2. Warto ozdb - zoto, srebro, plastik, rodzaj kamieni, skra, inne metale, drewno itp. 3. Ksztat i wzr - due, mae, obe, ostre, paskie, pene, aurowe itp. 4. Wysoko wystpowania, z prawej lub lewej strony i w jakim przedziale sylwetki ludzkiej. 5. Kolor - patrz symbolika kolorw. 6. Znaczenie - tajne, jawne. Kada cecha naszego wygldu jest wielowtkowa i wielowymiarowa. Jeli wybije si jaki akcent mocniej, traktujemy go jako symboliczn fasad i denie. Z drugiej strony, to co ukryte za tym wybijajcym si elementem, to symboliczny ty, nasza sabo i lk przed nieznanym. Symboliczny ty to rwnie nasze korzenie oraz czsto realizacje tej drugiej strony przez wybr partnera posiadajcego te cechy. Biuteria w kolorze zota jest symbolem zainteresowa materialnych i praktycznych. Symbolizuje ambicje i ch dokona podnoszcych presti. Ozdoby zotopodobne, gdzie spod emalii w kolorze zota wydobywa si kolor srebra, interpretujemy jako rozdwojenie na poziomie uczucie - materia. Czsto polega to na chci podkrelenia wasnej wartoci przez zdobycie bogactwa, a zarazem braku wewntrznej zgody na takie dziaania. Moe to by rwnie ch zdobycia pienidzy, wymuszona przez otoczenie w postaci bogatszych znajomych, reklam nakaniajcych nas do zakupu ekskluzywnych towarw itp., jednak wewntrzne potrzeby zwizane

z uczuciowoci nie pozwalaj takiej osobie postpowa zdecydowanie, cynicznie, twardo i rzeczowo w celu zdobycia bogactwa. Due ozdoby zote symbolizuj potrzeb manifestacji bogactwa, czsto s zwizane z brakiem gustu i dobrego smaku. Jest to ch podkrelenia na kadym kroku swoich osigni w dziedzinie materii. Jest to rwnie symboliczne ograniczenie, ktre utrudnia szerszy ogld wiata. Due ozdoby s ciarem, s tak cikie, e symbolicznie przygniataj tak mocno, e brak si i czasu na zajmowanie si czym innym ni ciarem wasnego bogactwa. Mog rwnie pokazywa dum z osigni materialnych zdobytych bez pomocy rodziny i adnego zaplecza. Mae ozdoby zote czsto podkrelaj dobry gust i smak. Jeeli s podkrelone rwnie ubraniem w dobrym gatunku, mog symbolizowa kogo o wysokiej kulturze i rwnie wysokim statusie materialnym. Sugeruj umiejtno poprawnego zachowywania si. Mona przypuszcza, i osoba taka posiada wysoki status materialny, wynikajcy z pokoleniowego dorobku. Ozdoby srebrne symbolicznie przedstawiaj uczucie. Kto noszcy srebrn biuteri, czsto postrzega wiat nie w peni realnie, pragnie mioci i ciepa. Czsto interesuje si literatur i sam prbuje pisa lub zajmuje si zblion w temacie dziaalnoci. Due ozdoby srebrne symbolizuj zgorzknienie, cikie przejcia na tle uczuciowym, informuj o dwiganiu wspomnie zwizanych z niezaspokojon mioci. Czsto osoby noszce tak biuteri interesuj si religi, magi, tematyk ezoteryczn i s zbytnio egzaltowane. Drobne ozdoby srebrne symbolizuj tsknot i potrzeb mioci, mog wiadczy o delikatnoci i naturze marzycielskiej. Czsto nosz je osoby niemiae.

86

OZDOBY

WYSOKO WYSTPOWANIA

87

WYSOKO WYSTPOWANIA

Istotn rol w opisie charakteru czowieka na podstawie jego wygldu, w przypadku ozdb i biuterii spenia wysoko ich wystpowania w trjpodziale ludzkiej sylwetki. D (nogi) - to przeszo, rodzina, dziecistwo, erotyzm. Jeeli dostrzeemy zote lub zotopodobne ozdoby na butach, moemy domyla si trudnych warunkw materialnych w dziecistwie lub wychowania w atmosferze koniecznoci robienia pienidzy. Dziecko ustanawia sobie za cel ju w dziecistwie zdobycie wysokiej pozycji materialnej. Ozdoby na butach s prb przyozdobienia rwnie przeszoci i dziecistwa, przeszoci pozbawionej ciepa, smutnej, pozbawionej odpowiedniego zainteresowania ze strony rodzicw. W rodkowej czci ciaa, czyli na poziomie tuowia w trjpodziale sylwetki, zoto jest symboliczn potrzeb zamanifestowania aktualnej pozycji i znaczenia. Jest to wiadoma rezygnacja z uczu na rzecz kariery zawodowej lub zdobywanie majtku. W grnej czci, czyli na poziomie gowy, zoto symbolizuje zwieczenie naszych dziaa. To pokazanie tego, co jest dla nas wane. W przypadku zota to konkretny tytu naukowy (na przykad okulary w zotej oprawie), osignicia materialne. To akceptacja ludzkich dziaa popartych dowodami. Srebro w dalszej czci (nogi) ma podobne znaczenie symboliczne jak zoto, jeeli chodzi o znaczenie jego jako ozdoby. Dodatkowym przesaniem jest pragnienie mioci i ciepa oraz ukryta ch znalezienia bliszego kontaktu z rodzicami. Srebro na poziomie tuowia podkrela symbolicznie wraliwo i zainteresowania dziedzinami trudnymi do zdefiniowania w wiecie techniki i materii. Moe by to sztuka, wiedza ezoteryczna lub religia.

Srebro na poziomie gowy symbolizuje marzenia trudne do realizacji i uczucia trudne do przekazania. Czsto brak pewnoci czego chce si naprawd. Ksztat i wielko biuterii bardziej szczegowo okrela zainteresowania osoby noszcej j. Oglnie dua" biuteria, np. ogromne kolczyki, due wypuke piercienie, cikie bransolety - symbolizuj obcienia i problemy przerastajce aktualne moliwoci znalezienia sposobw radzenia sobie z nimi. Maa, drobna biuteria, np. drobne kolczyki, mae broszki, symbolizuje uczucia dziecka, niemiao, delikatno. Biuteria o ostrych ksztatach, np. romb, gwiazdki, moe wiadczy o napreniu wewntrznym, walce toczcej si wewntrz osoby, wybierajcej takie ozdoby. Najczciej spotykane s ozdoby w ksztacie k, kuleczek - oznacza to zamknicie si w sobie, pozostaa cz ubioru okrela rodzaj problemu, ktry tak skrztnie jest izolowany od wiata zewntrznego. Znaczenie biuterii, ozdoby, ukonkretnia wysoko jej wystpowania w trjpodziale ludzkiej sylwetki. Ozdoby wystpujce w strefie ng. Ciekawym akcentem s klamerki ozdobne, przywodzce nam skojarzenia panienek z dobrego domu", szk dla panien" itp. Symbolicznie moe to wiadczy o problemach sztywnego, pensjonarnego wychowania w dziecistwie. W zalenoci od poziomu materialnego i kultury rodziny, moe to by prba wczesnej nauki dwch jzykw obcych, gry na pianinie, rygorystyczne przestrzeganie dobrych manier itp. W strefie tuowia ozdob wyrniajc si jest pasek. Jeeli pasek wyranie oddziela cz doln od grnej w sylwetce ludzkiej, czsto jeszcze potny w wyrazie, szeroki, z du, cik klamr, to moemy zinterpretowa taki wygld jako ch oddzielenia wiadomoci od sfery seksualnej. Czsto zdarza si, e przy takim zaprezentowaniu si sylwetki mamy do czynienia z kobiet lub mczyzn, ktrym trudno osig-

88

OZDOBY

KSZTAT

89

n cakowit satysfakcj seksualn. Hamulcem moe by religia, traktujca seks jako grzech, wychowanie krpujce swobod w rozumieniu i odczuwaniu seksu. Osoby takie czsto podejmuj wiele prb, majcych zmieni taki stan; moliwe czste zmiany partnerw, siganie do literatury o tej tematyce.

KSZTAT
W strefie gowy chciabym zwrci uwag na ksztat i wielko kolczykw lub klipsw oraz wysoko na jakiej wystpuj te ozdoby. Trzy strefy. Okrelenie to oznacza, e jeeli ozdoby uszne s tu przy uchu, to opowiadaj o kontroli intelektualnej nad swoim ciaem i pragnieniem. Jeli za ozdoby uszne s wyduone w ksztacie, sigaj poniej Rys. 23. wysokoci warg (symbolicznie moemy potraktowa je jako przeduenie, dopenienie wosw), moemy si domyla pragnie seksualnych u tak ozdabiajcej si kobiety. Inn kwesti jest tutaj to, czy sfera wiadomoci pozwoli na dziaanie w tym kierunku. Stao si to w naszej kulturze niemal norm, e panie na przyjcia (szczeglnie wieczorowe) wkadaj klipsy lub kolczyki o ksztacie wyduonym, wiszce". Jest to nieme przywzwolenie na zabaw, a moe przygod erotyczn? Czasem widujemy klipsy lub kolczyki tu Rys. 24. przy uchu, jednak tak znacznych rozmiarw, e sprawiaj wraenie cikich i niewygodnych. Jest to dokadnie opis osoby, ktra narzucia so-

90

OZDOBY

KSZTAT

91

bie dystans w stosunku do mczyzn i rezygnuje z flirtw. Jednak s to bardzo trudne do zaakceptowania, mczce i niewygodne ramy. Przesadne ozdobienie gowy to ch zabynicia intelektualnego za wszelk cen, czsto niepoparta moliwociami wrodzonymi. Osoby takie mog by uczestnikami ycia towarzyskiego z tzw. wyszych sfer, poniewa sam fakt obRys. 25 racania si w takim towarzystwie wydaje im si wystarczajcym dowodem ich poziomu intelektualnego. Kolczyk u mczyzny i chopca wystpuje znacznie rzadziej. Jego wystpowanie szczeglnie na lewym uchu jest chci podkrelenia wasnego buntu przeciw matce i podkreleniem wasnej mskoci. Takie podkrelenie mskoci, przez ozdob raczej kobiec interpretuje si czsto jako wychowanie dziecka gwnie przez nadopiekucza matk, z powodu rozwodu, Rys. 26 mierci ojca itp. Mody mczyzna nie posiadajcy mskiego wzoru do naladowania, spord atrybutw podkrelajcych jego msko (gadetw) wybiera kolczyk w u c h u - symbol mskiego pirata. Odmiennym ksztatem w interpretacji biuterii, niezwykle wanym jako ozdoba trjwymiarowa, jest symbol acucha i sznura. acuch i sznur to wizy, z ktrych nie sposb

^<

si uwolni, to symboliczne uwizienie pewnych wrae w puapce bez wyjcia. acuszek na kostce u prawej nogi moe wiadczy o kopotach z uwolnieniem si od wspomnie i zalenoci zwizanych z ojcem, mem lub innym staym partnerem, nawet jeeli aktualnie si z nim nie spotyka, moe te chodzi o problemy egzystencjalne. acuszek na kostce u lewej nogi odnosi si do podobnych problemw, tylko e naleaoby je czy z kobiet; matk, siostr, koleank, teciow. acuch na prawej rce symbolizuje kopoty w dziaaniu lub w kontaktach z mczyznami - czsto te jedno i drugie. Nie naley zapomina tu o symbolice kolorw, ktra podpowie nam, czy s to kopoty w realizacji ambicji, czy moe uczu. acuch na lewej rce ma podobne znaczenie; wiadczy o kopotach w dziaaniu z kobiet i tu rwnie moemy podejmowa symbolik koloru metalu, z jakiego zosta wykonany. Srebrny acuszek na szyi, podobnie jak pery, moe symbolizowa zawiedzione uczucia lub przerastajce nas obowizki, zwizane z utrzymaniem wiary w mio. acuszek zoty to ciar dorobku materialnego wiszcego u szyi, moe wiadczy o tym, e pienidze stay si celem, nie rodkiem do osignicia jakiego celu. Zarazem wiadczy o dumie z siy i osigni materialnych. Kamienie szlachetne, pszlachetne, koral, szkieka, maj swoj odrbn symbolik, ale my gwnie koncentrujemy si na symbolice omawianego ju wczeniej koloru i ksztatu. Bardzo praktyczn ozdob naszego ubioru jest zegarek. Zegarek to symboliczny czas, dyscyplina, ojciec, msko. Jeeli kto nosi wyranie duy zegarek, moemy domyla si konfliktw z ojcem na tle uczu (jeeli jest on w kolorze srebrnym lub czarnym) lub na tle zbyt materialnego wychowania (jeeli jest w kolorze zota). Zegarek nieduy, drobny

92

OZDOBY

podpowiada dominacj matki, a kolory maj podobne znaczenie jak wyej. Oceniajc znaczenie piercionkw i obrczek kierowa powinnimy si zasad, i donie to symboliczne dziaanie, tworzenie, gromadzenie dbr zarwno materialnych, jak i duchowych. Jeeli na lewej rce kto nosi srebrn, a na prawej zot biuteri, to moemy zaoy, e wiadczy to o umiejtnoci radzenia sobie w yciu, osoba taka jest postrzegana przez swoje rodowisko jako nastawiona materialnie do ycia, a faktycznie czsto marzy o uczuciach i zrealizowaniu si w mioci. W sytuacji odwrotnej, kiedy prawa rka ozdobiona jest srebrem, moemy podejrzewa, e mamy do czynienia z osob chcc uchodzi za wraliw, uduchowion, a naprawd marzy ona o pienidzach i wane s dla niej wartoci materialne. Krzy - symbolizuje cierpienie i zwikszon wraliwo. Linie pionowe - poczucie uwizienia. Linie poziome - tsknota za porzdkiem, usystematyzowaniem ycia. Kwadraty i prostokty - tsknota za stabilizacj, domem. Koo - symbolizuje matk, kobiet lub dziecko. Licie - oznaczaj wiadomo upywu czasu. Kwiaty - podobnie jak licie, przypominaj o upywie czasu i s wyrazem tsknoty za przeyciem jeszcze czego ekscytujcego i romantycznego. Wzory chaotyczne - symbolizuj chaos, brak celu, brak pomysu na ycie lub pewien obszar dziaa zaleny od wysokoci wystpienia akcentu chaotycznego na ubraniu. Na zakoczenie tego rozdziau naley wspomnie, i ozdoby, ktre harmonizuj z pozosta czci ubioru i nie s elementem dominujcym lecz uzupeniajcym, mog podkrela pragnienie wyraone i kontrolowane przez obszar woli i wiadomoci.

ROZDZIA VII

Tkaniny
INTERPRETACJA TKANIN
Gwnymi cechami tkaniny, ktre bierzemy pod uwag opisujc i interpretujc strj czowieka, s: faktura - czyli rodzaj tkaniny, z ktrej ubranie jest wykonane, jej mikko, gsto, splot, grubo, rodzaj surowca (naturalne czy sztuczne), wysoko wystpowania (w trjpodziale sylwetki czowieka), kolor - w tym przypadku interpretujemy tylko barw lub dominujce barwy w tkaninach wielokolorowych i dokonujemy ich opisu na podstawie tabeli kolorw umieszczonej we wczeniejszym rozdziale tej ksiki. Rwnie wane jest umiejscowienie koloru. W interpretacji dosy istotne jest, czy np. czerwona jest bluzka czy spdniczka, wzr - czyli rysunek tkaniny, jego kolor oraz wielko, ksztat, wysoko, na ktrej wystpuje oraz stopie zagszczenia i uporzdkowania. W ocenie tkanin redukcja wymiarw" zaznacza si jeszcze mocniej; sama tkanina nie posiada gry" i dou", chyba e potwierdza to wzr. Faktura jest jednoczenie symbolicznym doem", podwiadomoci, gbi naszej psychiki, przeszoci. Kolor - to symbolicznie skra, a wic to, co widoczne, wierzch, pod ktrym ukrywa si faktura tkaniny. Kolor to

94

TKANINY

FAKTURA

95

wiadomo i czas teraniejszy, opis naszej sprawnoci w dziaaniu. Wzr - symbolizuje z kolei przyszo, nasze marzenia, oczekiwania, zainteresowania i ambicje, nasze myli.

FAKTURA
Jak wynika z opisu hierarchii wanoci (jeli mwimy o tkaninach), pierwsze skrzypce gra faktura, bo to faktura jest korzeniem, filarem, na ktrym opiera si warto materiau i jego znaczenie symboliczne. Oglnie mwic, jeeli faktura tkaniny jest ciepa w dotyku, a raczej mikka (moe by nawet puszysta), wiadczy o bogatym wntrzu czowieka noszcego ubrania z takich wanie materiaw, mwi o gbi jego uczu i wraliwoci. Jeeli mamy do czynienia z kim, kto nosi naturalne i misiste tkaniny, o ostrych, odstraszajcych kolorach i rwnie ostrych wzorach, naleaoby taki wygld zinterpretowa jako nieprzyjemny i odstraszajcy na pokaz - lk o wasne bezpieczestwo. wiadczy to moe o tym, e jest to czowiek wraliwy, ale na wszelki wypadek" nieufny, agresywny, lecz agresja ta jest tylko przedstawieniem bez adnych dalej idcych konsekwencji (chyba, e inne elementy ubioru potwierdzaj zwikszon rozpacz i lk, dodatkowo symbolizuj zwikszon agresj). Jeeli faktura ubra przez nas ocenianych jest ze sztucznych i cienkich tworzyw, a np. kolor jest ciepy, zachcajcy do kontaktu, rwnie wzr jest delikatny i mikki w wyrazie, to tkaniny te interpretujemy jako nalece do czowieka mao wraliwego, ktry gwnie kieruje si intelektem, a nie emocjami. Potrafi on rwnie wykorzystywa uczuciowo innych, stajc czsto na czele grupy, wykorzystuje jej zaufanie i zapa do celw wasnych. Dziwne, a moe wanie naturalne jest to, e ci cynicy tak naprawd zazdroszcz innym ich wikszej wraliwoci. Zdarza si te, e akcent faktury jest zogniskowany na konkretnej wysokoci w trjpodziale ludzkiej sylwetki. Hasa

96

TKANINY

FAKTURA

97

zwizane ze znaczeniem faktury tkaniny naley wtedy wzbogaci o ocen zgodn z tym podziaem. Jeeli mamy do czynienia ze sztucznym, liskim, byszczcym materiaem w sferze dolnej, np. spdnica, spodnie, zwykle wiadczy to o posugiwaniu si bardziej logik ni pragnieniami w kontaktach seksualnych i stanowi zapowied kopotw w odczuwaniu penej satysfakcji seksualnej. Jest to zarazem pozorne manifestowanie swojej seksualnoci [takiej na pokaz), swobody i wiedzy seksualnej. W przypadku kobiet moe by wykorzystywane jako narzdzie suce do osignicia konkretnych celw, np. awansu, zdobycia bogatego partnera (jeli ubir wskazuje na zainteresowanie materi) lub mczyzny o wysokim statusie spoecznym i duej kulturze, wreszcie do zdobycia jakiegokolwiek mczyzny, ktry interesowaby si ni. U mczyzn, podkrelenie seksualnoci moe wynika z lku o podejrzenie jej braku lub zainteresowania seksualne nieco inne ni oglnie przyjte jako norma. Mona do tej charakterystyki doczy spodnie skrzane, skropodobne, ktre nosz mczyni tworzc drug skr", gdy swojej nie s pewni. Czsto maj upodobania do technicznego rozbudowywania swoich wrae erotycznych. Przeniesienie gwnego akcentu sztucznoci na sfer wiadomoci, a wic tuowia, sugeruje sztuczne, przemylane i nie zawsze szczere dziaania. Moe to wiadczy o agresywnej walce o sukces (jeeli znajdziemy potwierdzenie w kolorach) lub o chci ukrycia swoich myli i wykorzystania innych ludzi do realizacji wasnych celw. Manifestacja przestrzeni nadwiadomoci poprzez opisane wczeniej materiay to logiczno, wadza, zainteresowanie psychologi, l u d m i - p o to, aby ich zdominowa. Rwnie prawdziwe cele nie s ujawnione. Co do faktury misistej i grubej z wkien naturalnych, to zapisuje si ona swoim charakterem w trjpodziale ludzkiej sylwetki w sposb podobny. Naturalne materiay o takiej fak-

turze, umieszczone w dolnej czci sylwetki to bogata, pena niuansw wraliwo seksualna. Moemy podejrzewa tsknot i potencjalne moliwoci w zmysowym erotyzmie. W sferze wiadomoci (w obrbie tuowia) wiadcz one o bogactwie w twrczym dziaaniu, uczuciowoci, poszukiwaniu humanistycznych wartoci. Jest to osobowo pena gbi i wraliwoci. Jeeli tkaniny o takiej fakturze zastosowane zostay na wysokoci gowy (w strefie nadwiadomoci), np. czapki, opaski, to moemy sdzi, e osoba ta czy wietnie logik z uczuciami, interesuje si sprawami ducha", filozofi, psychologi, posuguje si intuicj. Rodzaj tkaniny wykorzystanej do wykonania ubrania, ktre nosimy, mona interpretowa rwnie (podobnie jak w opisie kolorw) w zalenoci od gbokoci, na jakiej wystpuje. Tkanina, ktra jest blisza ciau, jest rwnie bardziej osobista, odpowiada te wikszej gbi oraz bardziej ukrytym stanom naszych uczu. Oczywiste jest te, e noszenie paszcza w deszczow pogod nie jest niczym niezwykym, natomiast zakadanie w ciepe dni rajstop, np. grubszych, ciemnych, sugeruje problem. Oznacza to, e oceniajc ubir (czy charakter czowieka na podstawie ubioru), bierzemy pod uwag aktualne warunki atmosferyczne, klimat itp. Kurtki z reguy s szyte z tkanin sztucznych i impregnowanych, aby byy bardziej odporne na wpywy atmosferyczne - interpretujemy wtedy to, co jest pod kurtk. Symbolika koloru zostaa ju wczeniej opisana.

98

TKANINY

WZR

99

WZR

U p i s u j e nasze zainteresowania i denia. Wzr to symboliczny wektor skierowany na cele i marzenia. Wzory mog by geometryczne, symetryczne, asymetryczne, drobne, due, obe, plamy chaotyczne i uporzdkowane (figuratywne), lekkie, cikie, wyrane, ostre, cienkie, grube, wypuke, paskie. Wzr geometryczny bdzie podpowiada zainteresowanie techniczne i praktyczne. Czsto drobny geometryczny wzorek jest noszony przez lekarzy, inynierw, architektw. Mona przypuszcza, e drobny wzr wiadczy o niemiaoci, zwracaniu uwagi na drobiazgi, dystansie do innych ludzi, a take moe mwi o poczuciu adu i wyrobionym, niekrzykliwym gucie. Duy wzr geometryczny wiadczy o kopotach z koncentracj, o prbach narzucenia sobie rygorw, ktrych dany czowiek nie jest w stanie utrzyma przez duszy czas. Jeeli wzr jest dodatkowo chaotyczny, brak mu symetrii lub figury s przedstawione jako przewrcone", moemy zakada, e tak wanie przedstawia si wiadoma ocena wasnego ycia. Chaos jest we mnie, pomimo wysikw, by go zniwelowa i uporzdkowa wasne ycie. Mj spokj zewntrzny jest tylko pozorny". Jeeli w ubiorze zwraca uwag wzr geometryczny, wystpujcy w dolnej strefie trjpodziau, moemy przypuszcza, e jest to zwizane z wychowaniem surowym, o sztywnych normach moralnych, w tym rwnie zwizanych z wychowaniem seksualnym. W sferze wiadomoci (obszar tuowia) geometryczno rysunku to usztywnienie lub jego prba w wiadomym dziaaniu. Jest to moje zachowanie w pracy, wrd znajomych,

w urzdach, itp. Jest tu przedstawione moje poczucie stabilnoci wewntrznej. Nasza interpretacja musi i na tej wysokoci zawiera elementy takie, jak wielko, ksztat, uporzdkowanie oraz pooenie. W nadwiadomoci wzr geometryczny, np. w postaci kraciastego kapelusza, nosi w sobie przesanie o potrzebie porzdku i dyscypliny w myleniu. Wzory obe, asymetryczne, pene zaokrgle, np. w postaci plam czy kwiatw, rwnie interpretujemy w zalenoci od wysokoci na jakiej s pooone i od wielkoci wzoru. Takie wzornictwo na poziomie ng (podwiadomoci, przeszoci), wiadczy o duej wyobrani (rwnie wyobrani przestrzennej), spontanicznoci, infantylnoci i braku cile okrelonych norm, szczeglnie w sferze seksualnej. Jest to rwnie ch ukrycia godu uczuciowego w okresie dziecistwa i dorastania. Moe by to al, e rodzice tak mocno zajmowali si karier zawodow, e na zo im waciciel takiego stroju postanowi by nierozsdnym i niesystematycznym artyst. Na poziomie wiadomoci, czyli tuowia, interpretacja takich wzorw bdzie dotyczy dziaania. Kto chtnie noszcy bluzki w obe wzory" pewnie uwaa si za roztrzepanego, elokwentnego artyst, skorego do zabawy i swobodnego w obejciu. Oczywicie nie chodzi mi o artyst w rozumieniu artysty-plastyka, czy czowieka o duej wraliwoci artystycznej, lecz o czowieka, ktry uwaa, e jest oryginalny, o artystycznym wntrzu, nieszablonowych pomysach. Jednoczenie s to ludzie bystrzy, szybko pojmujcy, to co im przekazuje otoczenie, lubicy gestykulowa, ale mylcy czsto powierzchownie i intuicyjnie. Gowa przyozdobiona kwiecicie" lub czym zblionym do kwiatw symbolizuje denia i zainteresowania intelektualne. wiadczy moe o rzeczywistej nieszablonowoci mylenia, zainteresowaniach sztuk, religi, psychotronik,

100

TKANINY

zjawiskami paranormalnymi itp. Rwnoczenie sugeruje infantylizm, jak rwnie brak solidnego, mocnego stpania po ziemi, Oglnie, w zalenoci od wielkoci wzoru, moemy uzna, e wzr duy symbolizuje ekspansj pragnienia przygody, przestrzeni, ekspansj intelektualn, chaotyczne dziaanie, oryginalne, ale czsto mao praktyczne pomysy, ch imponowania innym. Wzr may to wraliwo plastyczna, wyczucie formy, niemiao w wyraaniu swojego romantyzmu, pisanie wierszy do szuflady".

ROZDZIA VIII

Dodatki

Jrord wielu rnych form ozdb oraz strojw s pewne przedmioty, ktre nie s typowym ubiorem, ale nie s te biuteri. Do takich dodatkw zaliczamy: apaszki, krawaty, opaski, chusty, szale, muszki, aksamitki, ale i torby, torebki, nesesery, parasole i laski. Wszelkie dodatki ozdabiajce gow, s elementami podkrelajcymi wartoci duchowe i intelektualne. Naley pamita, i opaska we wosach jest cech dominujc i silniej oddziaywuje ni grzywka zasaniajca czoo. Apaszka, szalik, golf, symbolizuj, w zalenoci od koloru, faktury i wzoru, obro krpujc swobodne przeywanie ycia. Parasol nie jest niczym niezwykym, jeeli jest noszony w dni pochmurne i deszczowe. Jeeli jednak, np. mczyzna nosi go w dni, w ktre prawdopodobiestwo opadw jest minimalne, staje si on elementem wyrniajcym z ta i interpretujemy go jako przesadn ostrono i poczucie wewntrznego zagroenia. Jest to zarazem ch podkrelenia wasnej mskoci, z uwagi na trzymanie duego przedmiotu w rku, swoistej maczugi", przedmiotu obronnego na wszelki wypadek. Mczyzna ten moe uchodzi za pedanta lub roztargnionego, ktry np. cztery razy bdzie sprawdza, czy zamkn drzwi, a na przyjciu u znajomych rozmyla, czy pogasi wszystkie wiata.

102

DODATKI

DODATKI

103

Krawat jest typowym elementem fallicznym, informujcym o tym, za jakiego chciaby uchodzi mczyzna noszcy tak ozdob. Mski krawat swoim wzorem i kolorem doskonale informuje o wielu cechach charakteru waciciela. Kiedy mamy do czynienia z osobami ubierajcymi si w garnitury, gwnie krawat jest charakterystycznym wyrnikiem. Elementami, ktre wyranie rni si w interpretacji ze wzgldu na pe, s torby, torebki, nesesery itp.

Rys.27.
Maa torba u mczyzny (saszetka) jest symbolem swobody w dziaaniu. Mczyzna, ktry preferuje saszetki, jest w sposb niezbdny przygotowany do dziaania, ale nie chce by obciony przeszoci i duym poczuciem obowizku. Jest szybki w dziaaniu, bystry, byskotliwy, czsto powierzchowny, dziaajcy bez ugruntowanego rozeznania w tere-

nie, czsto zaczynajcy wszystko od nowa. Pragnie dziaa w spoeczestwie, zwykle trudno usiedzie mu w domu. Dua torba u mczyzn (neseser) jest symbolem mskoci. Jest chci podkrelenia wasnej wagi i powagi spraw, ktrymi zajmuje si mczyzna z duym neseserem. Czsto, by zdominowa i wykaza swoj wyszo nad innymi mczyznami, pan taki przyozdabia si w neseser o duych wymiarach i wielu ozdobach typu szyfrowe zamki, monogram na wypolerowanej tabliczce itp. Mczyzna taki pragnie by doceniany przez kobiety z uwagi na zawd, stanowisko lub choby fakt posiadania tak wspaniaego atrybutu mskoci, jak elegancki neseser. Dua torba na pasku u mczyzn i kobiet symbolizuje obcienia w dziaaniu, ktre s wynikiem duych, hamujcych dowiadcze, czsto z dziecistwa (torba taka czsto obija si o uda i przeszkadza w chodzeniu). Symbolizuje due problemy, przeszkadzajce w swobodnym dziaaniu. Dua torba u kobiet to symboliczne obcienie sprawami z lat minionych, cudzymi kopotami i martwieniem si na zapas, tak jak na zapas nosi si za du torb. Maa torba u kobiet to mniejszy ciar, wiksza dynamiczno. Symbolizowa moe pragmatyczny i praktyczny stosunek do ycia. Torby w rku u kobiet. Jeeli widzimy kobiet z torb, ktr trzyma w rku, to tak, jak gdyby dawaa nam i sobie do zrozumienia, e wszystkie kopoty, problemy trzyma w garci i nie pozwoli, by j przerosy czy zaskoczyy. Jeeli dodatkowo torba jest dua ma podkreli powag i wielo problemw, z ktrymi walczy ta kobieta. Kuferki s podkreleniem zainteresowa konkretnymi sprawami, za ktre otrzymuje si konkretne wynagrodzenie. Z moich obserwacji wynika, e kobiety noszce torby z lewej strony zwykle s kobietami samotnymi, np. wdowami, rozwdkami, lub czuj si zaniedbane i osamotnione, pomimo posiadania sta-

104

DODATKI

DODATKI

105

ego partnera. Moe by to wynikiem polskiej kultury, ktra nakazuje i mczynie obok kobiety z lewej strony, a gdy zaczyna go brakowa, zastpuje si go ciarem torby. Dodatkowym charakterystycznym elementem, ktry jest czsto widoczny na poziomie gowy w trjpodziale ludzkiej sylwetki, s okulary. Symbolicznym przesaniem okularw jest ch oddzielenia si od otoczenia i ukrycia za szklan cian, przez ktr wszystko wida troch z ukrycia, bo zza okularw. Okulary s rwnie prb zwikszenia wasnego poczucia bezpieczestwa, poniewa oczy, symbol okna duszy, s ukryte i nieco znieksztacone, s bezpieczne. Wydaje si prawdopodobnym, e dzieci wyksztacaj sobie wad wzroku troch na yczenie, aby nie widzie czego, co jest bolesne i smutne. Ich dusza ucieka z domu w wiat wewntrzny, czsto jest to wiat ksiek czytanych z latark pod kodr do pna w nocy lub w podobny sposb. Otrzymane pniej okulary s doskona ochron ycia wewntrznego i uczu. Krtkowidz raczej bdzie si obawia przyszoci, zajmujc si drobiazgowym wykonywaniem aktualnych zada lub interesujc si np. histori. Dalekowidz z kolei moe obawia si teraniejszoci i ucieka w przyszo, ogniskujc nie tylko oczy, ale i umys na patrzenie daleko w przd. Snujc czsto nierealne plany na przyszo lub piszc ksiki z dziedziny science fiction. Okulary przyciemnione to dodatkowa osona, za ktr noszcy je pragnie ukry swoje uczucia i jednoczenie chce widzie wszystko, aby mg wykorzysta t przewag. Okulary we wosach s czsto noszone przez kobiety chcce podkreli swoj warto intelektualn. Jeeli pomimo grzywki wpite s okulary, to staj si one czynnikiem dominujcym i podkrelajcym ch udowodnienia swojej fachowoci i oryginalnoci intelektualnej.

Nakrycie gowy z daszkiem lub rondem. Spenia podobn jak okulary, symboliczn rol, nie znieksztacajc jednoczenie widzenia. Jest to troch przygldanie si wiatu i ludziom zza wga". Znamionuje ludzi niemiaych w bezporednich, osobistych czy intymnych kontaktach, ale nadrabiajcych zdecydowanym, czsto zaczepnym dziaaniem zawodowym. Nakrycie gowy z daszkiem lub rondem spenia jednoczenie dwie funkcje: ukrywa oczy, by obserwowa nie bdc samemu dobrze widzianym i funkcj podnoszenia wasnego wzrostu fizycznego i intelektualnego. Ozdoby gowy to przecie podkrelenie wasnej wartoci intelektualnej. Przy nakryciach gowy nie naley zapomnie o warunkach atmosferycznych. W zimnym klimacie nakrycie gowy jest norm i interpretujemy je jako ch podkrelenia swojej inteligencji i wartoci umysowych tylko w wypadku, gdy nakrycie to rni si od pozostaych. W Polsce mamy okres, gdy nakrycie gowy jest norm oraz taki okres, gdy brak nakrycia jest norm (lato i zima). Kto noszcy latem kapelusz, chce podkreli swoj warto intelektualn. Nienoszcy czapki, nawet w ostre zimy, chce podkreli wasne poczucie wolnoci i niezalenoci. Harmonijny dobr ubioru, czyli taki, w ktrym adna ze stref (sfery nadwiadomoci, wiadomoci i podwiadomoci) nie kci si z pozostaymi, a dobrze komponuje si w cao, moe podpowiada o umiejtnoci harmonijnego dziaania strukturalnego. Mam tu na myli umiejtno wspycia i dziaania w strukturach spoecznych, gdy krj ubioru odnosi si w swej symbolice wanie do struktur. Kada dysharmonia na poziomie gowy, tuowia lub ng sugeruje zakcenia na tym poziomie w postpowaniu wobec innych, w kontaktach z otaczajcym rodowiskiem.

106

DODATKI

CZAS

107

MAKIJA

CZAS
A b y obj bogactwo sygnaw pyncych z naszego wntrza, wyraonych przez nasz wygld w sposb bardziej peny, powinnimy pamita o zmianach wygldu w czasie. Czowiek ze swej natury jest zmienny, jego charakter, osobowo, co prawda znacznie wolniej zmienia si w czasie, ale samopoczucie, nastrj, ulega cigym zmianom zwizanym z problemami zawodowymi czy rodzinnymi. Dlatego ubieramy si w charakterystycznym, typowym dla nas stylu. Czsto jednak chodzimy w ubraniach o rnych kolorach i o nieco innym fasonie. Wczeniej przedstawiem na rys. 1. symbolizm zwizany z kierunkami przestrzeni i, jak zapewne Pastwo pamitaj, d i lewa strona wykresu przedstawiaa symbolicznie odniesienia zwizane nie tylko z wntrzem, kobiecoci, lkiem, pocztkiem, dziecistwem, ale rwnie z przeszoci. Prawa strona i gra poza takimi hasami jak logika, dynamizm, msko, odnosiy si rwnie do symboliki zwizanej z przyszoci. W wygldzie czowieka moemy domyla si podobnych relacji symbolicznych. Wspominaem ju wczeniej, e elementy ubioru i ozdoby wystpujce poniej pasa, nawizuj do naszej przeszoci, a te, ktre wystpuj powyej pasa odpowiadaj za teraniejszo i przyszo. Wszelka asymetria w wygldzie midzy lew a praw stron, to nie tylko brak spjnoci midzy emocjami a dziaaniem w yciu. To nie tylko brak harmonii psychicznej. Jeeli elementy asymetryczne wystpuj jako drobne ozdoby, nie wyrniajce si specjalnie z ta, moemy si domyla takich przey, ktre s pod kontrol analizowanej osoby.

Makija jest w swej formie ozdob kobiet (w naszej kulturze). U mczyzn wystpuje marginalnie i nie bdziemy go opisywa. Makija dla kobiet to symboliczna maska, pod ktr ukrywaj si w swych uczuciach, pragnieniach przed wiatem zewntrznym. Czsto makija jest tak wany, e bez niego niektre kobiety w kontaktach z innymi ludmi czuj si nagie. Moda dziewczyna chce czsto ukry pod makijaem zbyt mody (jej zdaniem) wiek i lk, e zostanie potraktowana przez grono ludzi starszych jako osoba mao dowiadczona. Podkrelenie ust przez mocno wybijajc si pomadk na wargach lub poszerzenie ich konturu to symboliczna ch podkrelenia wasnej seksualnoci. Jest to na poziomie gowy sfera dolna wiadomoci i grna podwiadomoci. Podkrelanie, to takie malowanie ust, aby wyglday na bardziej ukrwione i byszczce, sprawiajc wraenie wilgotnych. Zbyt wyeksponowane s form krzyku. Podkrelanie swojej seksualnoci w ten sposb jest przesaniem jawnym, tajne przesanie to lk, i kto (lub sama kobieta) moe podejrzewa o brak penej satysfakcji seksualnej i odczuwania seksualnoci zarwno na poziomie fizycznym, jak i psychicznym. Podkrelanie oczu silnym makijaem jest symboliczn prb podkrelenia wasnej wartoci intelektualnej i duchowej. Jest pragnieniem wykazania wasnej wraliwoci. Oczy to poziom dolnej sfery nadwiadomoci i grnej wiadomoci w trjpodziale strefy gowy. Oczy to rwnie symboliczne okno, przez ktre wida ludzkie wntrze; podkrelenie oczu to ch zwrcenia uwagi na wewntrzne wartoci osoby tak si malujcej.

108

DODATKI

Elementy stroju, wybijajce si z lewej strony, szczeglnie na poziomie serca, bd uwiadamiay nam problemy analizowanej osoby na tle uczu. Mog to by, w zalenoci od rodzaju, ksztatu i koloru ozdoby, problemy zwizane z zawiedzion mioci, domem rodzinnym, majce swoje podoe w przeszoci. Na przykad drobne ozdoby, delikatne w wyrazie, z kwiatowym motywem, szczeglnie w kolorze srebra mog wyraa symbolicznie u kobiet trosk o dziecko. Pera lub byszczcy kamie mog symbolizowa zy i cierpienie spowodowane kopotami z dzieckiem itp. Bardzo istotna w celu pogbienia wiedzy na temat analizowanej osoby jest jej obserwacja w duszym okresie czasu. Dziki takiej obserwacji moemy wycign wicej istotnych wnioskw i zweryfikowa wczeniejsze ustalenia. Jeeli obserwujemy osob przez okres, na przykad, jednego tygodnia, na podstawie zmian w ubiorze moemy si domyla, jak ewoluuj jej przemylenia i sposb rozwizywania problemw yciowych. Gwatowne zmiany w stylu i formie ubioru mog oznacza kopoty z koncentracj w duszym przedziale czasowym skoki nastroju, a nawet siln nerwic. Czste akcentowanie tego samego problemu pod postaci ronych form symbolicznych, moe wskazywa bardzo silne napicie zwizane z danym zakresem tematycznym. Im czciej pojawia si w wygldzie napicie na jakim poziomie, w postaci ksztatu, wzoru, koloru itp., tym waniejszy i bardziej nurtujcy dan osob jest problem zwizany z tym symbolem.

ROZDZIA IX

Mowa ciaa

W gestykulacji proponuj ocenia przede wszystkim form, oglda i rozumie jzyk podwiadomoci. Mamy wic gestykulacj grn, dynamiczn, kiedy rce pokazuj, podnosz si (okcie na wysokoci i powyej klatki piersiowej) - jest to najczciej gestykulacja wojujca". Nie radz przekonywa rozmwcy tak gestykulujc, bowiem nie dotr do niego adne argumenty. Jest zarazem ostrzeeniem dla nas od kogo gestykulujcego: czuj si zagroony, nie k si ze mn, bo zaatakuj. Przecie mam racj i to jest mj najmocniejszy argument". Czowiek, ktry tak rozmawia, sam nie wie, co za chwil zrobi, jego dziaanie jest zalene od przypadku, zwykle nie myli racjonalnie. Gestykulacja nisza jest mniej dynamiczna w swoim wyrazie i jest prb zasony. Zwr uwag na donie. Donie zacinite to nieprzyjmowanie, niech i zo, zamknite z wysunitym palcem wskazujcym to zo i groba oraz poczucie dominacji, za donie otwarte to przyjmowanie, ch suchania i otwarto. Jeli podczas rozmowy kto nasila gestykulacj przy omawianiu okrelonego tematu, zastanw si, czy nie jest to sposb, aby przekaza co dodatkowo, czy wanie gestykulacja nie zastpuje dodatkowych argumentw. Czsto wystpuje zacinicie doni w pi, gdzie kciuk jest schowany w doni. Interpretuje si to jako reakcj lkow.

110

MOWA CIAA

MOWA CIAA

111

Gestykulacja moe by rwnie okrga", gdzie wykonuje si zdecydowanie wicej ruchw kolistych. Moe ona znamionowa ludzi inteligentnych, elastycznych, bystrych, ale zarazem powierzchownych. Powinnimy sucha szczeglnie uwanie takiego czowieka, czy aby jego argumenty nie s zbyt oglne i mtne, moe prbuje co ukry przed nami lub okry gwny temat. Ostra gestykulacja to przewaga ruchw idcych po ktach. To usztywnienie, ktre ma co z marszu onierza, a czowiek tak gestykulujcy, to czsto czowiek konfliktowy, ktremu trudno i na kompromis. Pamitajmy rwnie o podziale mae - due", przykadowo: mae ruchy prezentuje osoba o maej witalnoci, o wysokiej samodyscyplinie, skoncentrowana na formie, kontrolujca swoje zachowanie.

atwo dostrzeemy, e s one ustawione w grupy w odpowiedniej kolejnoci i czy je to, e na rysunkach tych rce, a wic sfera wiadomoci i dziaania prbuj obj nogi. W rysunku 28. jest to typowe objcie z lku, z braku podpory w sferze dolnej, a wic korzeni: boj si, wic tul swoje nogi".

Rys. 28.
Popatrzmy na rysunki 28. i 29., i postarajmy si odpowiedzie sobie, co szczeglnego wyrnia te schematyczne figurki. Co jest cech wspln, a co charakteryzuje poszczeglne z nich?

Rys. 29.
Na rysunku 29. sytuacja jest diametralnie rna, z tej przyczyny, i nogi nie s przy ciele, ale szeroko rozsunite i stanowi stabiln podstaw, a rce wspieraj si na niej;

112

MOWA CIAA

MOWA CIAA

113

przesanie takiej postawy: mam mocne korzenie, jestem silny wewntrznie". Postacie na rys. 30. jako wspln cech maj to, e rce s zaakcentowane na wysokoci sfery wiadomoci, a wic strefy tuowia. Posta pierwsza jest to obejmowanie ciaa: jest mi zimno i le si czuj, przycinity i ca si woli broni si przed ingerencj wiata, sfery zewntrznej".

W trzeciej postaci jest eksponowane powikszenie wymiarw sfery wiadomej, czyli nieme przesanie ciaa brzmi: jestem duy i silny, pewny siebie, popatrz, jaki jestem wspaniay, sprbuj si ze mn zmierzy. Ale ja ju teraz swoj postaw ostrzegam ci, e nie masz szans". Rysunek 31. to tulenie i eksponowanie gowy, czyli sfery nadwiadomoci. Figurka pierwsza tuli swoj gow, bo ma w gowie chaos i nie moe pozbiera swoich myli, nie potrafi poradzi sobie ze swoj gow.

Rys. 30.
Posta druga przedstawia nieme przesanie tak zaakcentowanej gowy, ktre moe np. brzmie: zobacz, jak du przewag mam nad innymi, szczeglnie w sferze intelektualnej, nie jestecie godnymi partnerami dla mnie".

Posta drug moemy powiza z innym przesaniem: ca si woli broni si przed ingerencj wiata (sfery zewntrznej), ale mimo wszystko nie mog pokaza, e jestem saby, musz stwarza pozory silnego i pewnego siebie".

114

MOWA CIAA

Jeeli nie potrafimy poradzi sobie z wasnymi kopotami i one nas przerastaj, staj si ciarem przygniatajcym nasze ciao, zwykle staramy si zredukowa wasne wymiary cho na chwil, by mc odnale w sobie odrobin siy do walki (rysunek 32.).

ROZDZIA X

Wiedza o wygldzie w praktyce

Majc dodatkowe narzdzia poszerzajce wiedz o nas i o naszych wsprozmwcach, moemy w sposb znaczcy zwikszy efektywno komunikacji. Polityk, pragncy przedstawi si jako zdecydowany i silny, powinien nosi krawaty z elementami koloru czerwonego, a przy podkrelaniu wasnych kompetencji - granatowego. Przy poszukiwaniu pracy kobieta, w zalenoci od stanowiska o jakie si ubiega, moe wzmocni efekt idealnej kandydatki, jeeli waciwie dobierze strj i dodatki. Na pewno ubiegajc si o stanowiska wymagajce dyspozycyjnoci i zaangaowania si nawet po godzinach, warto ubiera si w strj z elementami barwy brzowej, a przy staraniu si o stanowisko sekretarki, zrezygnowa z wszelkich elem e n t w podkrelajcych na poziomie gowy, a szczeglnie chust, kapeluszy czy okularw noszonych we wosach. Szefowie nie lubi zbyt ambitnych podwadnych. Polecam natomiast akcentowanie poziomu gowy przez wymienione wczeniej sposoby w przypadku ubiegania si o prac dziennikarki. Jeeli dodatkowo efekt bdzie wzbogacony o elementy granatu lub czerwieni, wraenie osoby kompetentnej, przebojowej i inteligentnej, czyli takiej, ktra moe by wietn dziennikark, jest murowany. Czsto od zawodowych negocjatorw mona usysze opinie, e jednym z najistotniejszych elementw, decydujcych o sukcesie negocjacji, jest nieokazywanie jak bardzo nam za-

Rys. 32.

116

WIEDZA O WYGLDZIE W PRAKTYCE

WIEDZA O WYGLDZIE W PRAKTYCE

117

ley na ich pomylnym zakoczeniu. Jest to prawda, ale sam fakt spotkania i rozpoczcia negocjacji lub doprowadzenie do przedstawienia oferty handlowej, jest ju sygnaem dla drugiej strony. Sygnaem, e jest to dla nas wane. Dziki technice NAO moemy zminimalizowa ten efekt, stosujc w negocjacjach taktyk faszywego dowdcy". Nazwa ta wzia si od sposobu uprawiania polityki niektrych pastw. Wiadomo, e na terenie ambasad dawnego ZSRR ambasador nie by najwaniejsz postaci placwki. Ten, ktrego przedstawiano oficjalnie jako odpowiedzialnego za wszystko, co si dzieje na terenie ambasady, w istocie by tylko eksponowanym figurantem. Rzeczywistym decydentem na terenie placwki zwykle by jego zastpca lub osoba, ktra w oficjalnych prezentacjach bya przedstawiana jako pracownik o jeszcze niszej funkcji. Negocjator moe podobnie przedstawi swoje cele. Najistotniejsze dla siebie sprawy moe ukrywa pord wielu innych, natomiast mniej wane eksponowa jako nadrzdne. Aby osign sukces w trakcie negocjacji, naley by na tyle dobrze do nich przygotowanym, aby wiedzie, ktre z omawianych zagadnie dla drugiej strony mog by najistotniejsze, i jeli dla nas cz z nich jest mniej wana, to te zagadnienia naley wyeksponowa jako pierwszoplanowe. Ju wykorzystujc w rozmowie tylko niektre elementy techniki NAO, jak na przykad symboliczne znaczenie kolorw, moemy uatwi sobie w sposb znaczcy system argumentacji. Wyobramy sobie sprzedawc, ktry pragnie sprzeda np. ubezpieczenie na ycie i posiada w swojej ofercie dwa pakiety: jeden droszy, drugi taszy. Jeli rozmawia z klientem preferujcym kolor niebieski, moe zastosowa taktyk faszywego dowdcy", namawiajc w sposb zdecydowany do zakupu taszej oferty. Kolor niebieski, podobnie jak i jasnoszary, preferuj osoby pragnce podkreli swoj oryginalno i nie-

szablonowy sposb mylenia. Oznacza to, e kada argumentacja typu wszyscy to bior", to jest nasz najpopularniejszy produkt" dziaa na nich jak pachta na byka. Dlatego trzeba koniecznie uy tych sw przy prezentacji oferty dotyczcej taszego pakietu ubezpieczeniowego. Mimochodem, jak gdyby od niechcenia, wtrcamy jednoczenie par sw odnonie droszej oferty, argumentujc sowami typu to dla koneserw", to oferta nietypowa i trudna do zrozumienia dla zwykego klienta" itp. Klient w takiej sytuacji, jeeli tylko go sta na zakup droszej oferty, poprosi was o jej przyblienie i j wanie wybierze. Pamita naley w takiej sytuacji, aby wrci do tematu waciwego koczenia rozmowy: powany ton, nieokazywanie radoci, a raczej sympatii i podziwu wobec trafnie wybranej oferty. Wyobramy sobie inny przykad. Jestemy sprzedawc i mamy w swojej ofercie bardzo drogi apartament. Klient, ktry go oglda, ma znudzon min czowieka, ktrego na wszystko sta i nic nie robi na nim wraenia. Dodatkowo, przesadnie manifestuje swoje bogactwo zotymi ozdobami. Symbolicznie kolor zoty wyraa nasz tsknot za pochwaami i chci imponowania. Zastosowanie w tym przypadku taktyki faszywego dowdcy" polega na przedstawieniu penej oferty tego apartamentu, mwionej bez zbytniej pasji, raczej w kategoriach ciekawostki. W tym domu mieszkaj znani ludzie", mieszkanie tutaj, to nobilitacja" itp. Klient z przesadn iloci zotych ozdb uzna te argumenty jako oczywiste, nie zrobi na nim najmniejszego wraenia. Bdzie si stara nawet udowodni, e takich ofert mia ju wiele ze wzgldu na swj wysoki status. Na koniec prezentacji, z wyran trosk naley stwierdzi, e zdajemy sobie spraw z niezwykle wysokiej ceny tego mieszkania, na ktr nie kadego sta, dlatego, mimo i nie wtpimy w zasobno portfela naszego klienta, proponujemy mu, aby uda si z nami do jeszcze innego mieszkania o podobnym standardzie. Podkrelajc przy tym, jacy

118

WIEDZA O WYGLDZIE W PRAKTYCE

kulturalni i spokojni ludzie mieszkaj w najbliszym ssiedztwie. Mieszkanie to musi mie zalet w postaci znaczco niszej ceny. Trudno sobie nawet wyobrazi, e czowiek manifestujcy przesadnie swoje bogactwo nie bdzie chcia marnemu w jego oczach sprzedawcy udowodni, e sta go na kade mieszkanie. Jeeli z kolei mielibymy sprzedawa mieszkanie osobie, ktra nosi due iloci ozdb srebrnych, najlepszym argumentem dla niej, trafiajcym do przekonania, jest informacja, e mieszkali tu dobrzy i szczliwi ludzie, e jest to dom o pozytywnej energii.

ROZDZIA XI

Jak to robi inni

vv niniejszym rozdziale przedstawiam prace moich studentw kursu podstawowego, ktrzy posuguj si omawian tu metod. Opracowania ich s pracami zaliczeniowymi, kada z nich jest pisana przez innego studenta, w innym stylu i o innej osobie. Mam nadziej, e dadz wyobraenie o praktycznych moliwociach zrozumienia czowieka poprzez analiz jego wygldu. Jednoczenie prace te doskonale charakteryzuj samych autorw, bowiem czsto, szczeglnie na pocztku tworzenia wasnych analiz, koncentrujemy si na tych cechach badanych osb, ktre s wane dla obserwatora. Gwnym bdem tych prac jest zbyt duy subiektywizm, umoliwiajcy zarazem analizowanie problemw autorw prac. Pomimo mocnego osobistego ladu, odcinitego w interpretacji przez autorw prac, osoby opisywane po przeczytaniu swoich analiz zwykle potwierdzay ich zgodno z wasnymi odczuciami. Szczeglnie, jeli chodzi o zdarzenia z przeszoci, okazywao si, e s one do precyzyjne. Prace te nie s przeze mnie poprawione, chc przedstawi w ten sposb moliwoci i wiedz innych, tym bardziej, e jest to przekrj rnych stylw analizy na podstawie wygldu zewntrznego, pisanych przez osoby o rnym poziomie dojrzaoci.

120

JAK TO ROBI INNI

PRACA I

121

Zdaj sobie rwnie spraw, e wielu czytelnikw zadaoby mi szereg dodatkowych pyta dotyczcych metody, ktre miayby na celu zakwestionowanie przedstawionych w ksice spostrzee. Najczstszym argumentem, ktry przewija si wrd ludzi negujcych metod analizy osobowoci na podstawie wygldu jest stwierdzenie, e przecie to, jak si ubieramy, czsto bywa dzieem przypadku czy koniecznoci, a nie naszego wyboru. Pragn wtpicym przypomnie, e skoro wntrze wpywa na nasz wizerunek zewntrzny, istnieje rwnie proces odwrotny, odbywajcy si jednoczenie. Do tej pory udao mi si zapozna z powysz metod okoo dwch tysicy osb. Zapewniam, e wielu z nich prbowao mi na pocztku udowodni, e nie mam racji. Po zapoznaniu si dokadnie z metod nieinwazyjnej analizy, wszyscy stali si jej zwolennikami.

PRACA I
I. Charakterystyka o s o b o w a z obserwacji Mczyzna lat okoo 50-^60, wyksztacenie wysze - biolog. Od wielu lat waciciel zakadu pogrzebowego, w duym miecie. Mieszka na VI pitrze, w punktowcu, wrd innych wysokich budynkw osiedla. Obiekt westchnie wielu kobiet, ktre oniemiela. Wyrnia kobiety redniego lub wysokiego wzrostu, o duej wadze ciaa, dbajce w miar o wygld zewntrzny, koncentrujce uwag na sobie jowialnoci i do prymitywne w myleniu i zainteresowaniach, pretensjonalne, takie, przed ktrych wypowiedziami i ocenami werbalnymi inni maj respekt, waleczne w zabezpieczeniu podstawowych potrzeb wasnych i najbliszego im rodowiska (domu, pracy...). Nie daje powodw, by go podejrzewa o przygod-romans. Budzcy zaufanie, dobry, yczliwy. W sytuacji podejmowania decyzji - powouje si na przepisy i zarzdzenia, w ktrych orientuje si lepiej, anieli przecitny czowiek z wyszym wyksztaceniem. W kontakcie bezporednim miy, konwencjonalny do przesady - peen zoliwych ocen po spotkaniu. Zupenie nie zwraca uwagi na brud i brak schludnoci obiektu, w ktrym pracuje. Sam bdc przesadnie czysty i dbajcy o wasn higien na kadym kroku. Ujawnia lk przed negatywnymi ocenami innych ludzi, ukrywa swoje dolegliwoci, sytuacje krytyczne (np. stuczka samochodowa), dokonuje zabezpiecze na wyrost. Dominujc aktywnoci jest praca - bez wit, dni wolnych, urlopu. Wsppracownicy czuj si tym zobowizani i wykonuj precyzyjnie, systematycznie swoje czynnoci zawodowe - kosztem zdrowia, rodziny.

122

JAK TO ROBI INNI

PRACAI

123

II. Cechy s y l w e t k i i ubioru jako przesanki do charakterystyki osobowej Ubranie typu mundurowego: sztywna elegancja, detalistycznie, gustownie dobrane czci, nieskazitelnie czyste Przesadna czysto - ulubienie rygoru, - dziaam w pewnych ramach, zachowujc si wedug pewnych regu; okrelam si jako osoba zrwnowaona i godna zaufania; jestem jak z urnala. - bardzo trudno rozpali mnie seksualnie, - moe spa z on oddzielnie, w osobnym ku lub nawet oddzielnym pokoju. - nie wyraam zgody na swoj cielesno, nie akceptuj w caoci siebie. - uraz w okresie 3-6 roku ycia nadmiernie rygorystyczny ojciec i niedostpna emocjonalnie matka, upokorzenie w wieku 7-12 lat przez chodn emocjonalnie matk. - w wieku 0-2 lata niedostpna emocjonalnie matka, klatka dla serca, lk przed blem, pancerz dla wiata zewntrznego i innych kobiet. - poddaem si dyscyplinie ojca ale wiadomie d do panowania nad innymi i sob. Upokorzony przed matk seksualnie, z nieprzystpnym emocjonalnie, rygorystycznym oj-

Brzuch wypity do przodu

Poladki zwarte

Przesadne mycie

Zacinanie si

Miednica zastyga, lekko odwiedziona do tyu

Opancerzona klatka piersiowa

Chodzi delikatnie, na sztywnych nogach

Sztywne plecy

Krtka, sztywna szyja, sztywny skon i pochylenie gowy

cem - zyskam aprobat matki, gdy bd chopcem z urnala, uczniem odnoszcym sukcesy, std nastawienie rywalizujce i cika detalistyczna praca ego buduj przez prac, rezygnujc z seksu. - wiadomy lk przed yciem. Mam duo obrzydzenia i lekcewa innych - wic dystansuj si ze swoim poczuciem wielkoci. - w wieku 0-2 lat wczesny trening czystoci, lk przed wybrudzeniem si kaem. - wstrzymywanie uczu seksualnych wobec matki; oddzielenie seksu od uczu; mg by zmuszony do pomagania w wymierzaniu kary jako dziecko; kary, ktrej zasadno musia uzna i nie mg paka. - podwiadomie boi si upadku i pozostania w tyle - (Fm not to out); z rygorystycznym, dominujcym ojcem, z matk, ktra sama potrzebowaa oparcia; ma wewntrzne, podwiadome poczucie niepewnoci. - upokorzony przez matk seks; oddzielenie i zamknicie pragnie seksualnych; by nie straci matki, odnosi sukcesy oraz wyrnia si w mrwczej pracy.

124

JAK TO ROBI INNI

PRACA I

125

W ubiorze wyeksponowany tuw

W wygldzie duo bieli

Ubranie przy ciele

- czowiek kierujcy si wol; jest dumny; zraniony jako dziecko, gdy by otwarty i wraliwy; postanowi nigdy nie cierpie blu i upokorzenia; dowiedzie swojej wyszoci, ale nie bdzie paka lub baga o lito; intensywno pdu do sukcesu jest u niego wprost proporcjonalna do godu mioci. -jestem zachanny na cigle nowe bodce, potrzebuj przestrzeni; - zobacz jaki jestem wspaniay. - tylko dziki rygorom i dyscyplinie miaem szans przey; lubi mie kontrol nad sob, nad wasnymi odruchami i odczuciami; potrzebuj ram, by czu si pewnie; nie pozwol burzy wiata, ktry stworzyem i nie bd tolerowa odstpstw; jestem bezpieczny dla innych, o ile nie bd chcieli porozumie si na gbszym poziomie - odczytam to jako agresj, zamach na moj wolno; odepr wtedy zdecydowanym atakiem i bardziej si opancerz. Nie czu si kochany w dziecistwie. Dozna blu i cierpienia, gdy usiowa zbliy si do matki w wieku 0-2 oraz 3-6 lat.

Koszula beowa

Marynarka granatowa

z tkaniny jednorodnej, o gstym splocie

w kratk

szaro-

-czerwon o wyduonym kroju Biae spodnie (w podwiadomoci - czer)

Szeroki pas, w talii

- m a m wiadomo mocno zachwianego poczucia bezpieczestwa, potrzebuj stabilizacji; nie wierz w siebie, obawiam si o swoj przyszo; realizuj si wic do przesady w pracy. - jestem odpowiedzialny; kontroluj w peni otaczajcy wiat; jestem doskonaym przeoonym, - nie angauj si emocjonalnie w kontakcie z innymi ludmi; chc zachowa status quo, - normy i cele, ktre sobie postawiem s duym obcieniem; ich realizacja przychodzi mi z trudem, - borykam si ze swoimi problemami ale nie chc twojej pomocy; tobie w twoich problemach te nie pomog, - potrzebuj mioci i ciepa; jestem samotny, ale w mio nie wierz, - kontroluj w peni swoje potrzeby seksualne. - zwracaj uwag wyeksponowane nogi, - mam otwarty, odwany stosunek do seksu; mj seks jest wspaniay - znam si na tym. - m o j e doznania seksualne nie maj nic wsplnego z prawdziw mioci, z sercem.

126

JAK TO ROBI INNI

PRACA i

Krawat; ludowe, due kwiaty, przewaga czerwieni Zota spinka na wysokoci odka Parasol

- mam ochot na przygod seksualn; bawidamek. - l k przed nowym dowiadczeniem; nie pozwol sobie na seks. - te podkrela moj msko - jak krawat; przesadnie ostrony, niepewny siebie. - wszystkie problemy mam rozpoznane, poskadane i rwno poukadane, - trzymam si krtko ycia; realizuj si w konkretnej, wymiernej pracy, w ktrej mam poczucie bycia lepszym ni inni; moje sukcesy jednak nie daj mi penej radoci. - zasaniani si przed wiatem i nie chc, aby poznano moje prawdziwe reakcje i uczucia; zarazem sam chc obserwowa zza zasony, - podgldam innych i usprawniam swoje normy, - podgldanie innych przy zachowaniu swojej anonimowoci i poczucia bezpieczestwa, - moe mie w domu lunet lub lornetk, by podglda z okna innych w ssiednim bloku. - mog mie kontakt z innym czowiekiem, ktry mi nie zagraa, - jest martwy, zimny i nic nikomu nie powie; martwy czowiek.

Saszetka

W pracowni nie ma lodwki na zwoki Uwielbia sodkie ciasta, ich spoywanie nie jest zalene od charakteru i czasu prac, nie ujawnia uczu negatywnych zwizanych z prac w ogle (w sensie largo) Donie zacinite Mikkie biae buty, zaokrglone czubki na cienkiej podeszwie zawsze polerowane (jak nowe) Biae skarpetki Migreny

- jako przedmiot - gra misa i koci. - w o rozkadajcego si ciaa ludzkiego nie blokuje apetytu na maziste, kremowe, mocno sodkie ciasta.

na krtkiej, rcznej ptli (uchwycie)

Ciemne okulary

Starte biodra

panewki

lewego

Chtnie wykonuje rne prace pomocnicze, zwizane z usugami, spenia prace pomocnicze w sekcjach zwok.

Maa gowa

- n i e przyjmuj nic nowego; zo i niech. - symbol wanoci matki, jej dominacji, - pozwalam sobie na troch wolnoci, - usuwam z dziecistwa wszystkie skazy, upikszam je. - w dziecistwie chciaem wicej przestrzeni i uczucia. - chc by doskonay; nie dam si ponie emocjom, - wywieram na siebie du presj, aby wypa jak najlepiej, jak naley i zoci mnie, e nie wypadam jak naley, -matczyne upokorzenie; opancerzyem sfer seksualn; zamaem si, a nie daem upokorzy (archetyp: walka Jakuba z Bogiem). -bezbronny, tchrzliwy, peen lku, niepewny; gowa wystawiona jak radar, z duym nosem i uszami jak anteny; bystry inte-

128

JAK TO ROBI INNI

PRACA i

129

Odsonite wysoko czoo

Wosy wasnorcznie strzyone maszynk, bardzo krtko, przy skr nie

Srebrne spinki przy mankietach koszuli

Duy, srebrny zegarek o tarczy prostoktnej Zawsze odkryta gowa

W rozmowach, stojc lub siedzc, czsto lew rk trzyma w taki sposb, e palec wskazujcy jest skierowany pionowo do gry, a kciuk podpiera podbrdek Prawa rka zaoona na odku podpiera lew

ligentny, wszystko apie - mzg jak komputer. - dua ambicja intelektualna; niezaleny, pragnie uchodzi za bardzo mdrego, ze wszystkim dajcy sobie rad sam. - silna dyscyplina wewntrzna, silna potrzeba uczu, ktrych brak; agresywny, rozalony, nieszczliwy, potrzebujcy mioci i niewierzcy w jej zrealizowanie; boi si zaangaowania - zoci si. - chciabym porozmawia razem z matk, z ojcem o uczuciach, jestem silnie zwizany z przeszoci ktra krpuje moje dziaanie teraz. - symbol dominujcego ojca; konflikt cigle aktualny. - jestem wolny i niezaleny, nawet gdybym mia to przypaci yciem. - m a m krytyczny stosunek do rozmwcy lub do tematu.

Elementy takie, jak spanie w oddzielnych pokojach wspmaonkw, czy posiadanie przez bohatera analizy lunety na statywie do obserwacji nieba, zostay potem potwierdzone w yciu.

-czuj si niepewnie; postawa defensywna lub negatywna prba ukrycia si przed sytuacj, w ktrej le si czuje.

130

JAK TO ROBI INNI

PRACA 2

131

PRACA 2

Przedmiot: nieinwazyjne metody poznawania czowieka. Zadanie: opis znajomej, wiek 44 lata. Oglne wraenie Osoba zadbana, elegancka. Ubir luny, do obszerny, dugi. Figura proporcjonalna, z wyraniej zaznaczonymi biodrami przy szczuplejszym biucie. Niezalenie od pory roku i temperatury, chodzi z go gow. Niektre rzeczy maj podwyszone ramiona. Wzrost redni. Elementy szczegowe Kozaki winiowe, niewielki obcas, noski obuwia lekko wyduone. Kozaki sprawiaj wraenie lekkich i zgrabnych. Spdnica ciemnoszara, materia mikki. Przymarszczona, szeroka, luna. Dugo siga 10 cm nad kostk. Bluzka koszulowa, biaa, luna, wpuszczona w spdnic, z rozpitym konierzykiem. Korale drobne, drewniane, w rnych odcieniach brzu, a do brzowotego. Dugie, sigajce pocztku mostka. akiet fioletowy, moherowy, dugi do p kolana. Luny i rozpity. Czarna torba dua, na dugim pasku. Wosy sigaj za uszy, zaczesane swobodnie do gry i nieco na uszy. Niektre pasma samoistnie opadaj na czoo. Lubi malowa usta. Oczy podkrela w zalenoci od nastroju". Do czytania i w pracy nakada okulary. Dalekowidz. aden kolor w tej caoci nie czuje si obco. Cao jest gustowna. Interpretacja Poczucie swobody byo w dziecistwie krpowane, std chtnie jest noszone ubranie lune. Daje ono poczucie swobody i wolnoci. Silna potrzeba niezalenoci manifestuje si

take w braku nakrycia gowy. Potrzeba luzu jest dodatkowo zaznaczona przez rozpity konierzyk bluzki. Podkrelone przez ubir biodra sygnalizuj problem w sferze instynktw. Uczenie si pciowoci (wiek 7-12 lat) mogo by krpowane przez matk, ktra dominowaa w domu. Ubranie przez marszczenia i obszerno sprawia wraenie wielowarstwowoci. Tworzy to skojarzenie obudowania si ubraniem. Pogbia to wraenie puszysto moherowego akietu i mikki materia spdnicy. Taki sposb ubierania si oznacza siln potrzeb bezpieczestwa i ukazuje symbolicznie oson przed ewentualn agresj wiata zewntrznego. Ta obronna reakcja ma swoje rdo w dziecistwie, kiedy dominoway czste sowa krytyki i wymagania ze strony matki. Byo za mao aprobaty i akceptacji. Uoglniona postawa lku przed agresj i ch odgrodzenia si od innych znajduje wyraz w do lunym, o duej miszoci i mikkoci ubiorze, ktry ukrywa szczegy sylwetki. Daje to efekt zwikszenia poczucia bezpieczestwa. Wielowarstwowo ubrania (na cebul") faktycznie tu jednak nie wystpuje. Obudowanie ubraniem, dajce mono odgrodzenia si przed innymi, nie jest najwaniejsze. Najsilniejsz potrzeb jest potrzeba ciepych, serdecznych kontaktw, mioci i akceptacji. Nie mam nikogo, kto by mnie naprawd kocha. Staram si o tym zapomnie, wic eksponuj swoj niezaleno". Ju na pocztku docieka wida, e opisywan osob charakteryzuje potrzeba uczu oraz wolnoci i niezalenoci i jednoczenie poczucie zagroenia. A ono moe te dotyczy sfery instynktw. Wida bowiem denie do kontroli tej sfery. Uzmysawia to podzia sylwetki na jasn cz od talii w gr (biaa bluzka) i ciemn cz od talii w d (ciemnoszara spdnica). Wyeksponowana w ten sposb talia, oddziela wyranie sfer wiadomoci od sfery podwiadomoci. Jednoczenie akiet zachodzi do znacznie na spdnic (cz sylwetki oznaczajca podwiadomo jest przykryta akietem,

132

JAK TO ROBI INNI

PRACA 2

133

zwizanym symbolicznie z czci sylwetki oznaczajc wiadomo). Sfera instynktw jest zasaniana. Mona sdzi, e wiadomo nie akceptuje czego w dziedzinie zachowa seksualnych, moliwe, e w zwizku z t sfer zderzaj si dane i aktualne przekonania. Wiedza o zakazach oraz powinnociach kobiety wyniesiona z dziecistwa moe powodowa dysonans poznawczy w sytuacji, gdy opisywana osoba jest stanu wolnego. Dotychczasowi partnerzy nie byli (jej zdaniem) odpowiednimi kandydatami na ma. Wiedza o znaczeniu zaspokajania potrzeb tej sfery dla zdrowia psycho-fizycznego moe by w konflikcie z wiedz o podou religijnym, wpajan przez matk. w konflikt wie si z przykrym stanem emocjonalnym i deniem do jego usunicia. Ze sposobu ubrania si mona odczyta dwa sposoby obrony przed konfliktem. Moe to by reinterpretacja zasad wpajanych przez matk (akiet wchodzi na spdnic czyli wiadomo interweniuje" w sferze podwiadomoci). To pierwszy sposb. Wspwystpujcy drugi sposb, to ignorowanie informacji, ktre wspomniany konflikt mogyby nasila. Jest to zobrazowane wyranym podziaem sylwetki w talii. W sferze wiadomoci jest jakby wyizolowana sfera instynktw. Dugo wosw, ktre symbolizuj seks, ukazuje ch radzenia sobie z t sfer. Jestem niezalena, samodzielna, dostaam od ycia, ale po raz kolejny nie dam si. O wyborze partnerw decyduj wiadomie i staram si kontrolowa sytuacj". Drewniane korale ujawniaj naturalny stosunek do seksu. Jestem wiadoma potrzeb zwizanych ze sfer instynktw i tego, e jest to wane". Korale s jednak dobrym izolatorem (jako drewniane), mog wic jednoczenie wiadczy o moliwoci izolowania si od presji omawianych potrzeb. Niekiedy moe to dawa uboczny efekt trudniejszego uzyskiwania satysfakcji. Brz korali wie si z potrzeb bezpieczestwa, take w omawianej powyej dziedzinie. Moliwe, e brak ma utrudnia zaspokojenie potrzeby bezpieczestwa,

z rnych wzgldw. Poza t potrzeb, bardzo wysoko ceni potrzeb niezalenoci. Na legalizacj zwizku zamierza si zgodzi jedynie wtedy, gdy spotka odpowiedniego partnera. Torb nosi na lewym ramieniu. wiadczy to o tym, e aktualny partner nie jest odpowiedni", bd o tym, e skoro nie jest mem, to jakby nie jest w stanie da takiego samopoczucia, jakie ma matka. Jest zazwyczaj regu, e matki nosz torb na prawym ramieniu. Potrzebie niezalenoci towarzyszy jednak lk przed samotnoci. Obrazuje to odcie tego na pojedynczych kolorach w noszonym sznurze. w sznur siga w okolice mostka. Przeywane problemy mog si odbija na zdrowiu. Moe by zagroone serce, odek, trzustka, wtroba. Duy rozmiar torby na dugim pasku, to duo problemw do rozwizania. Sama ich jednak sobie przysparza. Czci z nich (podobnie jak zbdnych rzeczy w torbie) mogaby si pozby, cz aktywnoci jest pochaniana przez zbdne problemy. Zaspokojenie potrzeby samodzielnoci i niezalenoci take wymaga wydatkowania energii. Dla zapewnienia sobie wystarczajcej energii i wykazania si aktywnoci, nosi winiowe kozaki. Nogi, przecie to pragnienie dojcia. Winiowy kolor zawiera czerwie, ktr oywiony zosta fiolet (a i we fiolecie, oprcz niebieskiego jest czerwony). Czerwony mwi o potrzebie aktywnoci emocjonalnej i fizycznej, o gromadzeniu energii do dziaania. Fiolet informuje o poszukiwaniu prawidowej treci i kierunku dziaania przez zgbianie tajemnic duszy, ducha, tego co niematerialne, jeszcze mam wtpliwoci, lecz w przyszoci bd ju, dziki tej wiedzy, wiedziaa czego naprawd potrzebuj i to osign". Jako dalekowidz, ucieka w przyszo. A w niej ma nadziej na dokonania cenione spoeczne (niebieski). Ju jednak dzisiaj musi si w zwizku z tym co dzia wokoo, eby mona byo otrzyma stymulacj do rozwoju i osigni. Taka interpretacja wynika z wymowy jawnego biaego koloru bluzki i ukrytego

134

JAK TO ROBI INNI

PRACA 2

135

koloru biaego jako rwnolegego do fioletowego elementu koloru kozakw. Okulary daj informacj o braku akceptacji teraniejszoci, chci zasonicia si przed innymi i potrzebie wyranego widzenia w teraniejszoci tego, co istotne. Pomalowane na czerwono (nie jaskrawi) usta zwracaj uwag na walory i potrzeby opisywanej osoby, jako kochanki. Dolna warga oznacza bowiem instynkt, a grna wiadom kokieteri, kolor warg nie jest jaskrawy, a wic potrzeby nie zaznaczaj si ostro, eksponowane s raczej walory. Oczy maluje tylko czasami. Kiedy s podkrelone, sygnalizuj posiadane przez ni walory duchowe: jestem czym wicej anieli ciaem". Jestem wiadoma swoich zalet" sygnalizuj korale o dugoci sigajcej do mostka. Odkryte czoo wiadczy o przywizywaniu wagi do wasnej inteligencji czy moliwoci intelektualnych. Jednake s te kompleksy w tej dziedzinie. Ujawniaj si przez opadajce na czoo pasma wosw. Moe to te by oznak zdarzajcych si blw gowy. Pragnienie znaczenia i wasnej wartoci manifestuje si przez podwyszone ramiona akietu i bluzki. Uzupenienie bd pogbienie wiedzy o opisywanej osobie wnosi odrbnie potraktowana wymowa kolorw. Biel bluzki ukazuje wiadome denie do uzyskania znaczenia wrd innych, pragnienie barwnego ycia i dokona. Z niektrych jest ju zadowolona i chce, by j doceniano. Ceni intelekt i mdro. A one uatwi zdobycie znaczenia i uznania w przyszoci. Ciemnoszara spdnica ujawnia problemy w sferze podwiadomoci na tle konfliktw zasad z faktami. Oglnie biorc, szara barwa wskazuje, e s to problemy, z ktrymi wolaaby sama sobie radzi: nie wtrcajcie si". Widoczny szary kolor ukrywa" odpowiadajcy mu kolor zielony. A to wyraa potrzeb skupienia si na sobie, by odzyska rwnowag wewntrzn. Jest take ukryta nadzieja: a moe kto pomoe?" Szary ma tonacj ciemn, ktra symbolicznie koresponduje z tym kolorem. Ukrywane jest wic poczucie trudnoci w swobodnych

kontaktach z innymi ludmi, powstawanie napi w tej dziedzinie i lk przed samotnoci. Omawiany ciemnoszary kolor kieruje si" w stron czarnego. Obawiam si braku uczu, smutku" - to jawnie, a ukryte jest tu kierowanie si w symboliczn stron czerwieni. Ujawnia si dziki temu narastajca potrzeba zaangaowania emocjonalnego i fizycznego w sferze instynktw i rwnoczenie denie do gromadzenia energii. Opisywana osoba uwzgldnia kanony mody, jednak nie rezygnuje ze swej indywidualnoci, a nawet j podkrela. Z rozmowy wyniko, e jest to denie wiadome: Lubi nosi takie rzeczy, ktre s oryginalne, rzadko spotykane". Z jednej wic strony respektuje to, co oglnie przyjte, lecz z drugiej stara si zdystansowa innych. Tym samym podkrela swoj niezaleno i warto. Rozpity moherowy akiet moe prognozowa popraw w dziedzinie zaspokajania, zwaszcza potrzeb spoecznych. To bowiem, e jest rozpity, sygnalizuje jakby gotowo do uczenia si skutecznych, bd przynoszcych zadowolenie, kontaktw z innymi ludmi. Gustowna cao ubioru podpowiada, e omawiana osobowo jest zdrowa. Opisywan osob, mimo przeywanych problemw, charakteryzuje zazwyczaj dobre samopoczucie. Opisywana osoba, po poznaniu wynikw tego opracowania, potwierdzia trafno interpretacji, bd uznaa niektre z treci za pomocne w lepszym zrozumieniu siebie.

136

JAK TO ROBI INNI

PRACA 3

137

PRACA 3

Osoba:

Kobieta lat 55, nauczycielka -rencistka, (dodatkowo zatrudniona na 1/2 etatu).

I. Oglne wraenie: - dua skromno i praktyczno w ubiorze; - dominuj kolory spokojne, stonowane, jednobarwne (be, turkus, szary); - brak ozdb i jakiegokolwiek makijau; wosy siwe, w trwaej ondulacji; - energiczna, ruchliwa, komunikatywna, duo mwi. Wnioski: 1. Kolory wiadcz, e chce by odbierana jako osoba zrwnowaona i radzca sobie ze swoimi problemami. 2. Brak makijau i siwe wosy potwierdzaj akceptacj siebie oraz oczekiwanie takiej akceptacji od otoczenia. 3. Energiczno i szybko dziaania wyjania, e osoba ta wszystko trzyma w swoich rkach i stara si panowa nad sytuacj yciow. 4. Nadmierna elokwencja to ch zaguszenia swoich wewntrznych lkw i odwrcenia uwagi otoczenia od swojej sytuacji (materialnej?). II. Ubir wierzchni 1. Kurtka: sportowa z mikkiego, miego w dotyku, cienkiego materiau. Ocieplana. Dugo 7/8. Kolor - ciemny turkus, luna z kapturem. Wniosek: wiadomie wybiera styl ycia wolny, unika ogranicze, lubi swobod, wygod, praktyczno. Ale wyduenie kurtki do

dugoci 7/8 w sferze wiadomoci (tuw) oznacza ch rozcignicia wiadomej kontroli na jak najwiksz sfer swojego ycia. 2. Spdnica: z grubej, misistej" wenianej tkaniny. Krata w kolorach: szary oraz jasny i ciemniejszy be. Dugo za kolana. Fason prosty, rozszerzony do dou, bez adnych fad. Wnioski: a. Faktura - gbia duchowa, dua uczuciowo, bardzo dobrze rozwinity instynkt macierzyski. b. Wena - naturalne wkno. Przedkada natur, uczucia i bezpieczestwo emocjonalne nad inne wartoci. c. Kolor - szaro-beowy (beowy pochodny od brzu) potwierdza potrzeb rwnowagi i sygnalizuje ucieczk w prac. Tutaj dodatkowo zwraca uwag na zimny chw" w okresie dziecistwa i wybr zawodu nauczycielki, aby byo wytumaczenie dla spontanicznoci. d. Krata - (w sferze podwiadomoci) to konrolowanie swojej seksualnoci, a take rygory domu rodzinnego, ktre nie pozwalay na swobod w tym zakresie. e. Dugo spdnicy za kolana - nosz kobiety zdecydowane, ktre nie boj si podejmowa decyzji. 3. Buty: zimowe kozaczki" koloru czarnego. Na maym koturnie (bez wyranego obcasa). redniej dugoci cholewka, zakoczona paskami skry zawizanymi (mocno) na wzy. But mikki, lekki, z niewielkim szpicem. Wnioski: a. Buty bez obcasa u tej kobiety to moe dominacja naturalna, wynikajca z logiki, z wykonywanych obowizkw. b. Mikkie, czarne - gwny ciar wychowania dzieci w domu rodzinnym spoczywa na matce. Tsknota za tkliwoci i uczuciowoci, ktrej brakowao w dziecistwie. Aktualnie tsknota za partnerem.

138

JAK TO ROBI INNI

PRACA 3

139

c. Wzy to problem z opiek nad dwoma synami, a take nad dwojgiem starych rodzicw. Mocno zwizane sugeruj, e opisywana osoba traktuje t opiek jako obowizek tylko jej przypisany. 4. Beret - szary, gruby, weniany. Wniosek: Sfera intelektualna gruba". Ma duo do przekazania. 5. Chustka (szalik) pod szyj - weniana w krat koloru turkus-granat-biel. Wniosek: Chustka harmonizuje, ale jednoczenie krzyczy" swoj krat i wyrazistoci kolorw. a. Krata - naoony nakaz. Moje poczucie wolnoci w wizieniu. Biel - pragn przestrzeni. b. Kolor granatowy - niezrealizowane ambicje. Moga by szefem. Pragnie by autorytetem. c. Kolor turkusowy (od zielonego) - pragn rwnowagi, chc by w rwnowadze. 6. Torebka - maa, koloru szarego, ze sztucznego tworzywa, troch marszczona, na pasku (odpowiedniej dugoci), noszona na lewym ramieniu. Wniosek: Skoro cao ubrania z surowcw naturalnych, a torebka ze sztucznego tworzywa - to moe kopoty finansowe. Nie sta na torebk skrzan. Zajmuj si sprawami innych, eby nie myle o swoich sprawach emocjonalnych. Nie wtrcaj si w moje sprawy. Marz jednak o przyjani, aby pojawi si kto w moim yciu (przyjacika?), kto mgby ze mn zaj si problemami. III. Ubir codzienny (wikszo opisana w pkt. II) 1. Sweterek - may, weniany, przylegajcy do ciaa. Dugo do bioder, kolor ceglasto-pomaraczowy.

Wniosek: Mao byo tkliwoci w moim yciu, tote otulam si. Chc by wana, co potwierdza kolor pomaraczowy. 2. Bluzeczka pod sweterkiem - turkusowa, baweniana, z konierzykiem, zapita na guziki, jeden u gry odpity. Wniosek: Konieczno dyscyplinowania si (guziki), potrzebuj jednak troch wolnoci i ucieczki od codziennoci (jeden guzik odpity)Kolor wskazuje na to, co najbardziej mnie mczy. Potrzebuj spokoju, spokoju... IV. Inne elementy ubioru i ciaa 1. Wosy; krtko obcite, czoo odsonite, siwe, trwaa ondulacja. Wniosek: Jestem ambitna. Podkrelam swj intelekt i niezaleno. Pozornie akceptuj upyw czasu (siwe wosy), bo musz. Nie zgadzam si jednak z zupen samotnoci, chocia zakadam pancerz (trwaa ondulacja) na swoj sfer seksualn. 2. Zegarek: owalny, cay czarny, cznie z paskiem. Wskazwki biae i czerwona. Wniosek: Nieutulona tsknota emocjonalna za partnerem i ojcem (czarny kolor). Zachanno na energi, ktra potrzebna do dziaania (kolor wskazwek). 3. Paznokcie u rk - zawsze bardzo krtkie, obcite i opiowane. Wniosek: Nerwowo. Bardzo mocno kontroluje swoje problemy i dziaania. V. Wyrniki 1. Brak jakiegokolwiek makijau.

140

JAK TO ROBI INNI

PRACA 4

141

Wniosek: Nie prbuj ani przed sob ani otoczeniem nosi adnej maski. Nie bd robi z siebie nastolatki. To wynika z duej inteligencji albo te chodnej kalkulacji. A chodn kalkulacj nabywa si przez zimny wychw", o czym ju mwiono w pkt. II.2.c. Tu zachodz raczej obydwie przyczyny. Nie spodziewam si ju wiele po yciu, ale jeszcze walcz, bo dziaam. 2. Dysproporcja w budowie: bardzo mae piersi, rozbudowane biodra (szczupa klatka piersiowa, dua warstwa tkanki tuszczowej na biodrach). Wnioski: Szczupo klatki piersiowej wiadczy, e nie byo w domu rodzinnym czasu i miejsca na czuoci. Nie mogam si przytuli do ojca, bo mama nie pozwalaa". Pozostae elementy dysproporcji, czyli biodra, w tym przypadku to wyrana opozycja do rodziny wasnej i czciowo ma. Ambitna, ale niedowartociowana w sferze seksualnej. 3. Brak jakichkolwiek ozdb wiadczy w gruncie rzeczy o braku wiary w siebie. VI. Choroby (interpretacje wg Louise L. Hay Lecz swoje ciao" - Wyd. Rebirthing) 1. Dyskopatia krgw szyjnych. Wniosek: Uczucie braku yciowego wsparcia. Zachwianie rwnowagi midzy nadwiadomoci a wiadomoci, midzy marzeniami a rzeczywistoci. 2. Zapalenie siatkwek oczu. Wniosek: Nie podoba si jej to, co w swoim yciu widzi, trudno to zaakceptowa. Gniew, nawet pragnienie, by uderzy kogo lub co w zasigu wzroku. Uwaga: Dziaania opisywanej osoby to jakby jej uderzenia.

PRACA 4
TADEUSZ Jest to krtka opowie o chopcu 21-letnim, ktrego wydawao mi si, e znam. Tadeusza, bo tak ma na imi, poznaam dwa lata temu. Zostalimy sobie przedstawieni przez moj przyjacik Dorot, ktra jeszcze do niedawna marzya o wsplnej z nim przyszoci. Tadeusz sprawia wraenie chopca wyluzowanego, za kadym razem mia co do powiedzenia, a przede wszystkim chcia udowodni, i jest mczyzn o sile charakteru i byskotliwej inteligencji. Postrzegaam go jako osob zabawn, kontaktow, z doz teatralnej pozy. Traktowaam go zawsze z przymrueniem oka. Ostatnio jednak wstrzsn mn fakt, i od kilku miesicy Dorota popada w coraz to wiksze przygnbienie, nie moe spa, nie potrafi skupi si na egzaminach, czsto pacze. Powodem tego wszystkiego jest Tadeusz. Celowo wywouje w niej stany depresyjne, doskonale wiedzc, e jest ona saba psychicznie i bardzo podatna na wpywy. Wyglda to tak, jakby ywi si jej cierpieniem, im ona bardziej cierpi i to okazuje, t y m bardziej on jest ukontentowany. Postanowiam mu si bliej przyjrze i oczywicie moje spostrzeenia natychmiast zrelacjonowaam Dorocie, co dao nieoczekiwanie dobre rezultaty. A oto jak przedstawia si wyej wymieniony TADZIU. Zanim zaczn opis jego codziennego ubioru, chciaabym przedstawi go od zarysu bardziej oglnego, a mianowicie od metody tarczy i miecza oraz gestykulacji. Jeli chodzi o tarcz, Tadeusz czsto podkrela osignicia i pogldy swoich kolegw, mwi, cytuj: skoro Ajasz tak twierdzi, to tak musi by, i nie zaprzecza, bo wiem lepiej..." W tym przypadku nie potrafi sam znale argumentw uzasadniajcych dany temat i zasania si tarcz, czyli sowami przyjacie-

142

JAK TO ROBI INNI

PRACA 4

143

la. Podczas drobnych sprzeczek, kiedy tak waciwie nie wiadomo o co chodzi, uywa bardzo czsto nastpujcego zdania, cytuj: ...same tumany i osy s na tym wydziale prawa, nie rozumiem, jak moesz si z takimi idiotami zadawa..." Jest to ewidentny przykad ataku w jego wykonaniu, czyli miecza. Jeeli Tadeusz znajduje si w okolicach tego wydziau, natychmiast siada na ziemi, plecami do ciany. W symbolice - co ze i co moe nas niespodziewanie zaatakowa, znajduje si z tyu. Tadeusz chroni swj ty, ciana daje mu poczucie bezpieczestwa. Nastpnie podkula nogi, jedn rk obejmuje gow, drug kolano. Mona tutaj pokusi si o dwie interpretacje: podkulenie ng i objcie jednej z nich jest to typowe objcie z lku, dotyczy przede wszystkim korzeni (BOJ SI, WIC TUL SWOJE NOGI). Podparcie gowy (tulenie jej) wiadczy o tuleniu myli, w gowie panuje chaos, Tadeusz nie umie poradzi sobie ze swoj gow. Z drugiej strony chciaby, aby postrzegano go w sposb nieco inny. Podpierajc tak gow, usiuje przekaza otoczeniu, e nie jest ono godnym partnerem, dla niego, szczeglnie jeli chodzi o sfer intelektualn. Koniec kocw, postawa jego wyglda bardzo aonie. Tadeusz doskonale zdaje sobie spraw, e w konfrontacji intelektualnej nie miaby adnych szans, dlatego te wszystkie kompleksy, wynikajce z braku wiedzy, odbijaj si na jego partnerce. W rzeczywistoci to on jest jednostk bardzo sab. Czujc si niepewnie, zaczyna rozmow od ataku czyli od obraania i omieszania danej grupy. Atakujc w ten sposb, nie zdaje sobie sprawy, e odsania swoje wraliwe miejsce. Nie czuje si dowartociowany ani na tyle mdry jak w zasadzie usiuje si przedstawi. Podczas rozmw jego donie s zacinite, w momencie gdy nie pali i nie ma zajtej prawej rki wysuwa palec wskazujcy. Moe to wiadczy o nieprzyjmowaniu argumentw, o niechci do danego tematu, a dodajc jeszcze ten wysunity

wskazujcy palec - uwidacznia jego poczucie dominacji, a nawet grob. Dochodz powoli do wniosku, e Tadeusz jest GUCHY I LEPY NA WSZYSTKIE ZEWNTRZNE ARGUMENTY. Przejd teraz do bardziej szczegowego opisu, ktry pozwoli mi w peni ODSONI KURTYN, za ktr porusza si Tadziu. Generalnie Tadeusz ubiera si na czarno od stp do szyi. Tkaniny, jakie zauwayam, s naturalne lub sztuczne (tudzie domieszki) - mog sugerowa, i nie angauje si on uczuciowo w kontakcie z innymi ludmi, moe by wrcz wyrachowany, a uwagi na jego temat nie obchodz go. Jak wiadomo, nogi, a inaczej sfera podwiadomoci zwizana jest z przeszoci i stosunkiem do niej. Jeli chodzi o obuwie, Tadeusz zdecydowanie preferuje buty lekkie, zamszowe, psportowe na cienkiej podeszwie, koloru czarnego. S one stare i zniszczone, a co najwaniejsze, zawsze brudne. Lekki, delikatny but to cechy odpowiadajce stronie eskiej. Mona wic wywnioskowa, e lekkie buty Tadeusza wystpuj jako symbol matki. Zakoczone s maymi, zaokrglonymi noskami co, mona przypisa silnej dominacji matki w domu. Za czasw jego dziecistwa rygor w domu by nasilony wanie przez rodzicielk. Z czasem ta poprzeczka zacza si podnosi i Tadeusz uciek z domu do akademika, ktry traktuje w sposb niemal sakralny, mwic o nim, cytuj: MJ DOM lub ID DO DOMU". To psportowe obuwie wiadczyoby o potrzebie wolnoci, swobody, ktrej w dziecistwie nie mg dowiadczy, (o potrzebie ucieczki). Cienka podeszwa w tym przypadku moe by postrzegana jako zapomniana przeszo. Tadeusz myli, e ju zapomnia o tym, co chciaby wymaza z pamici, jednak s to tylko pozory. Szczeglnie o tej porze roku te jesienno-wiosenne buty wygldaj do intry-

144

JAK TO ROBI INNI

PRACA4

145

gujco na tle codziennego obuwia. Buty te s ozdobione po bokach takim samym materiaem pocitym na paski. Niewtpliwie chodzi tu o ozdabianie dziecistwa, ktre byo zbyt smutne i zbyt poukadane. Buty Tadzia, jak ju wspomniaam, s zawsze brudne i bardzo zniszczone, a zaniedbane buty to problemy natury egzystencjonalnej, mwice przede wszystkim o duych kopotach z samym sob. W takich wypadkach ciko powrci jest do normy, zwaszcza, gdy on nie potrafi z tych kopotw wybrn, nie umie sobie poradzi. Potrzebuje pomocy, ktrej nie chce dopuci, o tym mwi czarny kolor. Co do spodni na co dzie zakada on lune, czarne dinsy, ktre, notabene maj trzy dziury. Jedna na szwie w okolicach ydki, druga na udzie i trzecia w kroku jedyna atana. Spodnie s stare i sprane, przyozdobione wojskowym pasem z du metalow klamr. Dziury wiadcz o problemach, zoci do matki i ojca. Tadeusz zawsze powtarza, e ju jutro je zaszyje, jednak tego nie robi. W rezultacie odkada te problemy, a stan spodni wskazywaby na mocne ich przedawnienie. Cign si za nim ju bardzo dugo i z dnia na dzie narastaj nowe - potwierdzaj to nowo powstae przewity. Kolor czarny sygnalizuje aby nie wtrca si w jego problemy, w jego przeszo, o ktrej zreszt nie bardzo ma ochot opowiada; rwnoczenie oznacza potrzeb mioci, ktrej zbyt mao dowiadczy jako dziecko. Dziura, ktr notorycznie ata, znajduje si w kroku, cay czas jestemy w sferze podwiadomoci, a wic korzeni i take popdw seksualnych. atanie tej dziury moe mie znaczenie ATANIA SWOJEJ MSKOCI. Tadeusz za wszelk cen zawsze podkrela siebie jako mczyzn, nawet w zwykych rozmowach potrafi powiedzie, jaki to on jest przystojny i wspaniay. czy si to od razu z kompleksami na punkcie seksualnoci. Boi si, e nie b-

dzie do dobry i naszywa coraz wicej at, ma je ju trzy niczym pas cnoty. Spodnie uwieczone s grubym wojskowym pasem, odgraniczajcym stref podwiadomoci od wiadomoci. Mona pokusi si o stwierdzenie - jest mocnym facetem. Oddzielenie wiadomej mioci od spraw seksualnych. Jednak ja zacytuj Tadeusza dosownie, moe wtedy obraz stanie si bardziej wyrany. Cytuj: ... kobiety s po to, aby dbay o ma, dom i dzieci,... kobiety powinny sucha swoich mw, nie powinny pracowa..." Ja mam od razu jedno skojarzenie - PAN KAE, SUGA MUSI. Moe by to powizane z osob ojca. Tadeusz ma obydwoje rodzicw. Wiemy, e matka bya t dominujc stron, e to wedug jej regu toczyo si ycie w domu i e to ona kreowaa Tadeusza. Wniosek z tego, e ojciec by raczej cichy, niewiele mia do powiedzenia a ju na pewno nie by wzorem mskoci, jaki chtnie widziaby Tadeusz. Std u niego ten wielki pas w sferze wiadomoci, mwicy: WIADOMIE D DO TEGO, ABY BY IDEAEM MCZYZNY. W caym stroju widoczny jest luz - czyli w dalszym cigu potrzeba swobody i niezalenoci. Oczywicie ch ta moe by powodowana rnymi ograniczeniami w dziecistwie. Tuw zaliczamy do sfery wiadomoci, doskonale zdajemy sobie spraw z tego, do czego dymy. Ubranie Tadeusza skada si z trzech warstw, jednak nie mona go zaliczy do ubrania wielowarstwowego. Pod spodem nosi podkoszulek koloru czarnego, z bardzo mocnymi wyciciami, ktry to po cigniciu bawenianego, czarnego golfa i koszuli, pozwoli wybrance nacieszy si WTPLIWYMI ZAOKRGLENIAMI MINI. Cytuj: prawda, e wygldam bardzo dobrze, prawda e jestem wietnie zbudowany? Tadeusz potrzebuje poparcia swojej osoby, mskoci. wiadomie dy do konfrontacji na tym tle, przy tym i tak z gry

146

JAK TO ROBI INNI

PRACA 4

147

zakada, e jest najwspanialszy. Na tak SEKSOWN podkoszulk zakada czarny, baweniany golf, przylegajcy do ciaa. Pokusz si tutaj o wywd, ktry mwi o kontroli uczu i odruchw u takiej osoby. Moe to by co w rodzaju kokonu, w ktrym si zamyka, tym bardziej, e w jest czarny, czyli: PROSZ, SPJRZCIE NA SWOJE SPRAWY, A MOJE PROBLEMY POZOSTAWCIE MI. Z drugiej jednak strony, golf moe wiadczy o pewnym stanie niewolnictwa. Tadeusz moe czu si skrpowany, uwiziony, uzaleniony od kogo lub od pewnych kopotw, z ktrymi nie potrafi da sobie rady. Kolorem czarnym prbuje utorowa sobie drog do wyszych celw. Jest to prba koncentracji na sobie, prbuje odnale energi, ktra pozwoliaby mu na zerwanie uwizi. Jestem skonna przypuszcza, i oba wywody s prawdziwe, gdy Tadeusz jest postaci mocno rozdwojon, naginajc si do rnych sytuacji w zalenoci od potrzeby. Przy pniejszym opisie na pewno uda mi si to udowodni. Golf zostaje ukryty pod ciemnobrzow, rozpit koszul z podwinitymi mankietami. Koszula ma jedn kiesze po lewej stronie (jest to strona serca). Trzyma w niej papierosy, kiesze jest otwarta. wiadczy to o jego naogu, cigle aktualnym, otwartym. Koszula jest rozpita, znaczy to, e wiadomie wybiera luny, wolny styl ycia. Ma du potrzeb niezalenoci, najprawdopodobniej powodowane to jest zbyt wielk kontrol, chodem matki w jego dziecistwie. Koszula ma odcie ciemnobrzowy, a kolor taki okrela brak poczucia bezpieczestwa i jednoczenie brak wiary w siebie oraz niepewno przyszoci. Podwinite mankiety to nic innego jak denie do swobody, luzu, a zarazem aktywno, gotowo do dziaania. Przejd teraz do sfery nadwiadomoci. Jak wiadomo, wosy s bardzo wanym szczegem, odpowiadajcym za sfer erotyczn ale take za sfer intelektualn. Tadeusz ma dugie wosy, opadajce na ramiona. Podkrela

tym swoj niezaleno, poczucie swobody i wolnoci. Wie si to te z uprawianiem twrczoci (w jego przypadku s to rnego rodzaju kompozycje na gitar). Ju samymi wosami manifestuje zdanie: ZOBACZCIE JAKI JESTEM WSPANIAY I ORYGINALNY. MAM DUSZ ARTYSTY, JESTEM PONAD TO WSZYSTKO. Tadeusz do niedawna spina wosy, mwi o sobie: ...bd najlepszym weterynarzem na wiecie..." Od kilku miesicy wosy ma regularnie rozpuszczone, mona sdzi, i nastpi regres. Mg on doj do wniosku, e tak naprawd to niekoniecznie musi by najlepszym (chocia gono si do tego przyznaje). Tadeusz ma zawsze odsonite czoo, moe to wiadczy o jego ambicjach, podkrela tym swj intelekt: ZOBACZ JAKI JESTEM MDRY. Wszystko byoby w porzdku gdyby nie ten mechaniczny przedziaek dokadnie na rodku gowy. Potwierdza on rozdwojenie jego osoby, niepewno, obawy, lki, niestao. Jedn nog stoi po lewej stronie, drug po prawej - czyli ewidentne problemy z osobowoci. Warto doda, e wosy opadaj na ramiona, dodatkowo podkrelajc wano jego osoby: ZOBACZ JESTEM WANY, MDRY I ARTYSTYCZNY - DOCE TO. Chciaabym jeszcze wspomnie o tzw. odziey domowej i wyjciowej. Ot w akademiku (zaznaczam, e to akademik mski) Tadeusz zakada dresowe, czerwone spodnie z bardzo grubej baweny. Oczywicie, gruby naturalny materia nasuwa jedno skojarzenie, a mianowicie problemy z uczuciowoci, spodnie s czerwone, co mogoby manifestowa ch przygody seksualnej, zwaszcza, e jest to sfera podwiadomoci. Natomiast nie czy si to z pewnoci z przyzwoleniem sfery wiadomoci, gdy jak pamitamy, Tadeusz jest ubrany na co dzie w czarny golf. Wyglda to tak jakby mwi: CHCIABYM, ALE SI BOJ. Dlatego te spodnie te zakada tylko w gronie mskim. Warto te doda, e Tadeusz lubi przywdziewa gar-

148

JAK TO ROBI INNI

PRACA 4

149

nitur, zwaszcza gdy idzie w odwiedziny do damskiego akademika, w ktrym przebywaj Amerykanki. Moe to wynika z jego niepewnoci siebie. Ubierajc si w ten sposb, przedstawia siebie jako osob siln, zdecydowan - zdajc sobie jednak spraw, e tworzy tylko obrazy, jakie chciaby zaprezentowa. Nie potrafi si otworzy - kiedy Dorota prbuje w takich momentach nawiza z nim kontakt, napotyka na potny mur oraz odpowiedzi typu, cytuj: o co ci chodzi, nie bd z tob rozmawia..." Pali przy tym papierosa, zacigajc si dymem bardzo nerwowo, do maksimum. Garnitur w tym przypadku moe czy si z dziecistwem. Tadeusz mg czu si niekochany przez rodzicw, brakowao mu sowa KOCHAM CI, dlatego teraz pewnoci dodaje mu standardowy strj. Garnitur jest zrobiony z tkaniny naturalnej o grubym splocie, czyli, jak ju wczeniej wykazaam, potwierdzaoby to problemy z uczuciowoci, mioci. Kocha, ale nie bardzo wie jak ma to powiedzie, bo nie nauczono go tego w domu. Wspomn jeszcze co o jego sylwetce, ktra jednak nie ma zbyt wielu dysharmonii w swojej budowie. Kiedy Tadeusz ciga koszul, widoczne jest niewielkie skrzywienie w czci rodkowej krgosupa, moe to oznacza brak odwagi w dziaaniu. Jest jeszcze jedna rzecz, ktra mnie zastanowia. Ot, kiedy idziemy gdzie ca grup, a wrd nas znajduj si jego najlepsi koledzy - Tadeusz natychmiast si prostuje, wyciga, wypinajc pier do przodu (zaznaczam, e nie robi tego na co dzie, tylko w wypadkach, gdy w grupie s jego przyjaciele). Wyglda to tak, jakby chcia podnie swoj warto, jakby chcia pokaza si wikszy i mdrzejszy. Najprawdopodobniej ma niewiele do zaoferowania i std ta postawa. Kiedy rozmowa toczy si na powane tematy, Tadeusz zaczyna za-

sania si ze wszystkich stron, zasania w ten sposb brak wiedzy - lub te dalej - zasaniajc si - atakuje. Mona wysun jednoznacznie wniosek, i Tadziu jest osob z bardzo wieloma kompleksami, zarwno na tle intelektualnym, jak i na tle swojej mskoci. Jest wewntrznie podzielony i tak do koca to nie zdaje sobie sprawy z tego co chciaby robi. Pozostaje przy starym ubraniu chocia wiem, e sta go na nowe. Czyli moe to oznacza, e boi si zmian i nowoci. Wyobraenie, jakie ma o swojej przyszej onie, jest odwrotnoci tego co byo u niego w domu. Za wszelk cen bdzie si broni, aby nie by podobnym do swojego ojca. Lubi przebywa w gronie wielu dziewczyn naraz, czuje si wtedy bardzo dowartociowany, doceniony i mski (co w stylu koguta w kurniku). Natomiast nigdy nie odwayby si zosta sam na sam z jedn dziewczyn. Wynika to najprawdopodobniej z obawy przed sprawdzeniem si, a take przed lkiem zwizanym z czym nowym. Chciaabym jeszcze krtko zatrzyma si na dolegliwociach, jakie miewa nasz bohater. A mianowicie zauwayam, e czsto niedosyszy - zwizane jest to z zaburzeniami suchu, oznacza moe izolacj od otoczenia, nieprzyjmowanie argumentw, jednym sowem: NIE ZAWRACAJCIE MI GOWY. Nastpn przypadoci, jaka u niego wystpuje to ble odkowe. Zauwayam, e krople na odek stoj zawsze w pobliu ka. Choroby czce si z odkiem to przeraenie, obawa przed nowym, niemono zaakceptowania tego co inne. Od dziecka Tadeusz cierpi na zatoki - wie si to z irytacj na jedn osob, kogo bliskiego - wydaje mi si, e chodzi tu o matk. Notorycznie obgryza paznokcie - kojarzy si to z podgryzaniem siebie, niewtpliwie jest to uraza do jednego z rodzicw. Czste krwawienie z nosa, zwaszcza w chwilach, kiedy

150

JAK TO ROBI INNI

PRACA 5

151

nie bardzo potrafi wyj z sytuacji z podniesion gow, jest to potrzeba uznania, a jeeli z krwi poczymy czarny kolor jego ubioru, na pewno jest to woanie o mio, z ktr to on sam ma problemy, poniewa drtwienie rki mona odczyta jako powstrzymywanie mioci.

PRACA 5

I. Osoba Mczyzna, lat 20, student ekonomii na kierunku midzynarodowych stosunkw gospodarczych i politycznych. II. Oglne wraenie Osoba zadbana, w rozmowie mia i uprzejma. Konrad sprawia wraenie flirciarza a nawet kobieciarza. W czasie rozmowy pochylony do przodu, stopy zwrcone w stron rozmwcy, rce cay czas widoczne. Daje to wraenie zainteresowania tematem rozmowy i gotowoci do otwartej konwersacji. III. Oglne cechy fizyczne Osoba wysoka (186 cm). Uwag koncentruje bardzo silnie powikszona klatka piersiowa i wyrane usztywnienie, naprenie grnej czci krgosupa. Zauwaalne s te elementy nieco zgarbionych plecw i masywnych ng. Na twarzy Konrada, w sytuacjach stresowych, pojawia si te rumie. IV. Elementy ubioru Konrad ubrany jest na cebul". Ma na sobie a cztery warstwy odziey. Pierwsza warstwa przy ciele, to ciemnoszara, obcisa koszulka. Na niej niebieski sweter, a nastpnie zielona bluza, zapita z przodu na ekspres. Cae to ubranie jest mikkie i naturalne. Zewntrzn warstw stanowi czarna skrzana kurtka. Konrad ma te na sobie niebieskie jeansowe spodnie, mocno opite na biodrach. Oglnie dominuj kolory jasne, gwnie niebieski.

152

JAK TO ROBI INNI

PRACA5

153

V. Ciao jako pamitnik naszych dziejw ANALIZA WEDUG METODY ALEKSANDRA LOVENA Niezwykle rzadko spotka moemy osob, u ktrej wystpuj tak charakterystyczne elementy, i tak wyranie, jak u Konrada. Obawiam si, i naturalne procesy biologicznego zegara zostay tu powanie zaburzone. Za zaburzenie bowiem uznaj przesadnie rozbudowan, powikszon klatk piersiow. Na jej podstawie wnioskowa moemy, i jako niemowl (w okresie 0-2 lata) chopak pozbawiony by poczucia bezpieczestwa ze strony matki. Nabrzmiaa klatka piersiowa to lad po zbyt rzadkim przytulaniu, braku bliskoci matki, by moe te przedwczesnej rezygnacji matki z karmienia piersi. U Konrada widoczne wic zapewne bd kopoty z zaspokojeniem uczuciowym, emocjonalnym. Przypuszczalnie bdzie on mocno zabiega o uczucia, ktrych zabrako ju na pocztku. Rwnie nastpne lata (okres 3-6 lat) nie byy zapewne wiekiem beztroskiej zabawy i radoci. Chd Konrada to lekkie stpanie i charakterystyczne, bardzo widoczne koysanie, chwianie si. Nasuwa to na myl obaw postawienia stopy na ziemi, obaw przed trzsieniem ziemi, jakiego dozna jako dziecko w rozpadajcym si domu. Rodzice, stanowicy wwczas dla niego archetypy boskoci, prawdopodobnie nie stworzyli stabilnego domu. Moliwe, e ich maestwo w tym okresie rozpado si, i w domu czste byy ktnie lub te, e w okresie tym jedno z rodzicw (z pniejszej analizy wynika, e ojciec) odeszo bd zmaro. Dziecko w wieku 7-9 lat wkracza w wiat zewntrzny. Konrad w obcy mu wiat wstpi obciony sporym ju bagaem przeszoci. Moliwe, i czujc si odpowiedzialny za kopoty rodzinne, postanowi szybko sta si bardziej dojrzaym i przej na swoje barki spory baga obowizkw. Nie wiemy dzi, czy to pod ich wanie ciarem ugi si, czy te wynika to z ucieczki z osche-

go domu w gb siebie, do, e skulenie na poziomie ramion pozostao do dzi. Jako 12-18-letni chopak, Konrad prawdopodobnie stara si otrzsn i zrzuci z siebie balast przeszoci. Skutek tego widoczny jest dzi w bardzo silnym napreniu ramion i wyranym usztywnieniu grnej czci plecw (wedug L. Hay usztywnienie takie spowodowane jest brakiem wsparcia uczuciowego i poczuciu bycia niekochanym). Inne cechy fizyczne 1. Mimo wysokiego wzrostu, Konrad twierdzi, i chciaby by jeszcze nieco wyszy. Poczucie bycia nie do wysokim wynika by moe z umniejszenia" w okresie dziecistwa. 2. Silnie uminione uda wskazuj zapewne na ch ucieczki, wyrwania si z domu rodzinnego. 3. Rumie na twarzy pojawi si w dziecistwie, jako krzyk samotnego dziecka o uwag rodzicw. Rumie moe by te objawem gromadzonej w okresie dziecistwa agresji. 4. Wosy wyranie odsaniaj czoo - kompleks na poziomie intelektualnym. Podgolenie z tyu sugeruje gromadzc si agresj. VI. Interpretacja ubioru 1. Opis oglny U Konrada przewaaj kolory ywiou wody - niebieski, zielony. Mamy wic do czynienia z osob uczuciow i wraliw emocjonalnie. Jest to chopak prawdopodobnie obdarzony intuicj, jednoczenie jednak podatny na wpywy. ywio wody, nastpujcy po ywiole powietrza, reprezentuje osob, ktra zwraca si do wntrza, zastanawia si nad sensem ycia. ywio wody tworzy sfer ty", sfer spoeczestwa. Chopak zabiega niewtpliwie o bycie osob publiczn. Bdzie zapewne udziela si publicznie, bdzie stara si by osob znan i uznan. To osoba, ktra rozwija spoeczestwo,

154

JAK TO ROBI INNI

PRACA5

155

by mc udowodni sobie swoj warto. Buduje spoeczestwo, by ono docenio jego. 2. Opis szczegowy Opis wedug Lovena potwierdzony jest bardzo topornymi i masywnymi czarnymi butami Konrada. Na pamitk cikich przey z dziecistwa zakada on cikie buty. Buty o takim wyrazie mwi o braku podpory ze strony ojca w okresie dziecistwa, wic to prawdopodobnie jego zabrako w domu rodzinnym. Buty s wypastowane, co oznacza moe prb upikszenia okresu dziecistwa. Jawnie kolor czarny, a tajnie czerwony, mwi nam o pragnieniu mioci i niedopieszczeniu w dziecistwie. Granatowe skarpetki mog wic symbolizowa postanowienie chopca o wczesnym byciu dojrzaym i odpowiedzialnym. Niebieskie spodnie to ch podkrelenia oryginalnoci w sferze seksualnej. Zobacz jaki jestem twrczy i oryginalny". Spodnie s bardzo opite na biodrach eksponujc narzdy mskoci - to podkrelenie seksualnoci. O chci podkrelenia tej sfery wiadczy rwnie charakterystyczny sposb siedzenia, z mocno rozstawionymi nogami, a take czste przygryzanie warg, przez co sprawiaj wraenie bardziej ukrwionych. By moe Konrad nie czuje si pewnie na tym poziomie. Niewykluczone, i spowodowane to zostao rozamem w domu, rzutujcym na seksualno chopaka. Sugeruje to rwnie czarny prostokt na prawej tylnej kieszeni spodni. Ty to przecie przeszo, prostokt - dom jako struktura, a prawa strona - mczyzna. U Konrada sfera seksualna, a jednoczenie swoiste oddzielenie wiadomoci i podwiadomoci, zaznaczone jest szerokim czarnym paskiem z du, masywn, srebrn klamr oraz biaym przeszyciem. Przeszycie to wskazuje na zranienie w sferze seksualnej. Srebrna klamra oznacza moe ogromn po-

trzeb uczu i czuoci ze strony partnera, ktre mog si okaza pomocne w rozwizaniu problemw na tym poziomie. Konrad ubrany jest na cebul". Oznacza to symboliczne zamknicie si w sobie, odgradzanie. Dziki wszystkim tym warstwom chopak stara si ukry gboko swoje problemy i kompleksy, ktre poznajemy poprzez odkrywanie kadej kolejnej warstwy. Ubranie tu przy ciele to bardzo ciemna, szara koszulka. Jej symboliczne znaczenie to kopoty z komunikacj na poziomie tu i teraz. Kolor szary tajnie odpowiada ci, mog wic by to problemy z wyraaniem uczu, z komunikacj emocjonaln - porozmawiajmy. Bluzka zapita jest wysoko pod szyj. Prostokt i kwadrat symbolizujcy dom rodzinny, znajduj si na poziomie, grnej czci przewodu pokarmowego i odka. Grna cz odpowiedzialna jest te za mow, symbolicznym wic znaczeniem bd tu trudnoci w komunikacji emocjonalnej w domu rodzinnym, brak bliskich, bezporednich kontaktw z najbliszym otoczeniem (moliwe s te kopoty z ukadem pokarmowym). Koszulka, podobnie jak kolejne warstwy, jest mikka i naturalna, co wiadczy o uczuciowoci osoby opisywanej. Tutaj jednak, na tym najbardziej wewntrznym poziomie dzianina ukada si w bardzo wskie pionowe pasy. Jest to wyraz poczucia uwizienia, zamknicia. Konrad chciaby wyrwa si z rodzinnego wizienia, ale co lub kto wci go krpuje. Bardziej zewntrznie wystpuje niebieski sweter. Poczucie uwizienia zaznaczone wyej, tutaj ujawnia si poprzez cigacze wystpujce zarwno na nadgarstkach, jak i pod szyj. Tworz one kajdany i obro na teraniejszoci opisywanej osoby. Sweter jest luny, co wiadczy o potrzebie swobody i przestrzeni. Poprzez niebieski kolor Konrad stara si pokaza wiatu swoj oryginalno: zobacz jaki jestem inteligentny i twrczy". Kolor niebieski jawnie, ukrywa te tajny

156

JAK TO ROBI INNI

PRACA 5

157

kolor jasnoszary, symbolizujcy pragnienie docenienia spoecznego. Nastpn warstw stanowi zielona bluza. Znw golf oraz cignite w nadgarstkach rkawy. Kolor zielony to manifestacja kopotw emocjonalnych, potrzeb skupienia si nad sob, odnalezienia wewntrznej rwnowagi. Jako trzecia warstwa sugerowa moe napit sytuacj w stosunkach z kim z otoczenia. Ziele ukrywa kolor szary, rwnie wyraajcy potrzeb rwnowagi i stabilizacji, ale bez manifestacji tego na zewntrz: mj problem - moja sprawa". Ta postawa wobec otoczenia podkrelona jest bardzo wyranie czarn skrzan kurtk. Skrzane ubranie to bariera, pancerz i oznaka niepewnoci dziaania w wiecie zewntrznym. Konrad obawia si dopuci kogokolwiek do swojego sabego wntrza. Skra stanowi tu mocn ochron przed odkrywaniem kolejnych warstw i zranieniem, ktrego ju dowiadczy. wiadczy o tym zapity na sercu ekspres. Czarny kolor kurtki oznacza zbieranie energii do dziaania: nie wtrcajcie si, kiedy sobie poradz". Czerwony kolor tajny to wci jednak marzenie o mioci. T skrzan kurtk Konrad nosi zawsze odpit. Moliwe wic, e s osoby, ktre jest gotw dopuci gbiej, przecie i tak wci jeszcze pozostaje kilka warstw. Zarwno na kurtce, jak i bluzie wyranie zaznaczony jest poziom bioder. S to, wystpujce po obu stronach, zapite kieszenie. W kurtce wystpuje dodatkowe wzmocnienie podwjnymi zapitymi sprzczkami po obu stronach bioder. To mocne podkrelenie sfery seksualnej. W poczeniu z elementami opisanymi wyej, zapite sprzczki wiadcz o utrudnieniach w dziaaniu i realizowaniu si na tym poziomie. Sugerowa to moe czst zmian partnerek, jednak przy braku penej satysfakcji. Dolna cz tuowia, to rwnie przeszo, rodzina. Po raz drugi potwierdza si wic fakt, i kopoty na tym tle powstay w domu, w okresie rozwoju.

Charakterystyczne i zastanawiajce s napisy na ubraniu Konrada. Biao-czerwony napis ley chopakowi na odku, za na luzie na sercu nosi napis w obcym jzyku. Sugeruj wic ch wyjazdu z kraju. Spokj, rwnowag (kolor zielony) czy Konrad z innym krajem. Tam wreszcie bdzie wany, tam si zrealizuj" symbolizuje granatowy kolor napisu. Dodatki Dodatki u Konrada wskazuj na najbardziej drczce go problemy. Nosi wic masywny srebrny zegarek, symbolizujcy problemy w kontaktach ojciec-syn. Konrad odczuwa brak mioci ze strony rodzica, a potrzeba uregulowania stosunkw podkrelona jest przez szarosrebrny cyferblat. Jeszcze jeden element, to brzowo-te koraliki, ciasno oplatajce szyj, tworzce obro. Ich symboliczne znaczenie opiera si nie tylko na kolorze, lecz rwnie materiale. Brz to oczywicie niepewno, poczucie zagroenia i napita sytuacja w otoczeniu, ty - to ponownie problemy natury emocjonalnej, kopoty w wyraaniu uczu (interpretacja jak wyej). Koraliki sprawiaj wraenie kamykw, co nasuwa skojarzenie skostnienia uczu. Jeli prawd jest, i, jak twierdzi Konrad, s one zrobione z eber rekina, to ich symboliczny wyraz byby tym bardziej nagatywny. VII. Podsumowanie Powysza analiza pozwolia nam dotrze gbiej do opisywanej osoby Konrada i ujawnia gwne jego kompleksy. Moemy powiedzie, i na obecnym etapie ma on problemy z: 1. brakiem oparcia i uczu ze strony ojca, 2. uczuciow komunikacj z matk, 3. poczuciem uwizienia w domu (ch wyjazdu), 4. wasn seksualnoci, 5. zaufaniem i otwarciem na wiat zewntrzny.

158

JAK TO ROBI INNI

PRACA 6

159

Opinia Konrada Oglny sposb spojrzenia na prac wywouje u mnie wraenie realnego i prawdziwego wgldu w moje wntrze. S jednak pewne szczegy, z ktrymi nie mog si zgodzi (moe ze wzgldu na inne mniemanie o sobie?!): - co do mojej klatki piersiowej - w dziecistwie traktowany byem jako osoba, na ktr matka - samotna - przelewaa swe uczucia - przytulaa mnie bardzo czsto! - okres 3-6 lat by okresem beztroskim! lecz penym niepokoju o matk i siebie (co do przyszoci), rodzio si poczucie chci ochrony matki i siebie przed niesprawiedliwoci, - nigdy nie zaleao mi, by zwrci uwag rodzicw, raczej chciaem by troch samodzielniejszy. Reszta pracy jest w moim mniemaniu dokadn i prawdziw analiz mojego charakteru, gwne podkrelenia: - wpywowoci, - pragnienia mioci, - skomplikowanej seksualnoci, - braku ojca, - chci ukrycia kompleksw, - chci (moliwej i zawsze chcianej) uregulowania mego ycia z dala od domu, np. za granic, - dom to moje uwizienie" jak napisaa P. Dominika.

PRACA 6
U s o b analizowan jest mczyzna okoo 33 lat, onaty. redniej budowy i wzrostu. Otyo na poziomie brzucha. Chd lekki, niepewny. Wikszo noszonych bluzo-koszul jest szalenie kolorowa, w geometryczne wzory - trjkty, kwadraty, pasy. Spodnie - jeans. Buty brzowe, lekkie - za kostk, sznurowane, cienka podeszwa. Przy szyi w bluzach wcignity sznurek. Koce rwnie zakoczone kulistymi plastykami. Torba-chlebak w zielone i pomaraczowe kwadraty, pochylone, porozrzucane, noszona najczciej na lewym ramieniu. Dlaczego! Dlaczego mamo nie kochaa mnie jak matka kocha swoje dziecko? Dlaczego mamo nie przytulaa mnie do swojej piersi? Dlaczego mamo jako dziecko mae musiaem przeywa te straszne trzsienia ziemi w naszym domu? Dlaczego, powiedz mamo, dlaczego, nie bya matk przez due M? A Ty ono, dlaczego idziesz ladem mojej mamy? Czy Wy, kobiety, jestecie wszystkie takie? O, na pewno nie! To Wy jestecie wszystkim dla mnie. Moje kobiety, nie jestem nieudacznikiem, nie jestem zerem. Ja cigle szepcz - kocham Was! Ja woam - nie odtrcajcie mnie! Ja krzycz - zauwacie mnie! Czy msko to wdka? Czy msko to walenie pici w st? A moe ta msko to bez serca, bez czuoci gbur? Czy taki jest wasz wzr?

160

JAK TO ROBI INNI

Ale ja jestem silny, cho wraliw dusz mam. Cho dom si chwieje Cho znw mi wali si wiat jak wtedy, gdy miaem par lat. I wok mnie coraz mniej yczliwoci Wic staram si stworzy ycie z ogromem czuoci Da innym umiech, troch wyrozumiaoci. Niech wiat piknieje a nie pogra w bezmylnej chciwoci. Wic mwi do Was wzorami Krzycz do was kolorami, e w moim sercu amie si ycie Cho usta cigle si miej. Przetrzymaem katastrofy, Zbieram w cao marny wiat Przetrzymam rwnie akceptacji brak. Czasem czuj si jak li, nie wiem skd i dokd mam i, Nie wiem, co mnie czeka. Ale c, pozostaje nadzieja e docenicie mnie, gdy doceni mnie wiat. Nie rezygnuj z nadziei, bo czym byoby ycie bez niej, iskr oderwan od rozpalonego wgla. Nie daj ponie si rozpaczy z powodu tego co si stao, bo aby zrozumie ludzi, trzeba stara si usysze to, czego nie mwi i czego by moe nigdy nie bd zdolni powiedzie.

Opis tablic

Tablica 1 1. Kontroluj ycie, jestem dynamiczna i ostrona w sferze uczu. 2. Chc mioci, a zarazem boj si jej. 3. Chc przestrzeni, chc by wolna. 4. Chc aby dostrzeono moj warto duchow. 5. Potrzeba przestrzeni. 6. Byam krpowana w dziecistwie. 7. Mam poczucie ogranicze w dziaaniu. 8. Chc kontroli seksualnej. 9. Pragn uciec z domu od kopotw rodzinnych i rygoru. 10. Chc odcicia si od (korzeni) rodziny. 11. Krpowane dziecistwo. 12. Smutne dziecistwo. 13. Brak poczucia ciepa rodzinnego. Tablica 2 1. Chc by dynamiczny. 2. Mam wiele wewntrznej zoci. 3. Potrzebuj przestrzeni. 4. Potrzebuj podkreli swoj warto wewntrzn. 5. Chc by zawsze gotowy do dziaania. 6. Tsknota za uczuciami ze strony ojca, zagarnicie uczu przez matk.

162

OPIS TABLIC

OPIS TABLIC

163

7. Kontroluje swoje przeycia intymne. 8. Krpowanie wolnoci przez matk. 9. Wpajanie wartoci religijnych w dziecistwie. 10. Ch odcicia si od krpujcego mnie dziecistwa. 11. Wczeniejsze krpowanie swobody. 12. Smutne dziecistwo. 13. Dom, w ktrym kadziono nacisk na rozwj wewntrzny, moe religi. Tablica 3 1. Kompleksy na tle wartoci intelektualnej. 2. Wol patrze na wiat zza szyby. 3. Kontroluj siebie i swoje uczucia. 4. Chc podkreli swoj si i dynamizm w dziaaniu. 5. Marz o wolnoci. 6. Potrzebuj rwnowagi wewntrznej. 7. Kontroluj sfer seksualn. 8. Staram si by konkretna i trzyma wszystko w garci. 9. Marz o mioci. 10. Chc zacz wszystko od nowa. 11. Ojciec mao dba o mnie, tylko pracowa. 12. Uciekam w prac od kopotw osobistych. Tablica 4 1. Podkrelam swj wzrost i msko 2. Wol widzie, bdc sam w ukryciu. 3. Podkrelam swoj warto i dynamizm. 4. Pragn mioci. 5. Brak mioci i ciepa. 6. Jestem wany i mski. 7. Kontroluj sfer intymn. 8. Brak spenienia w mioci. 9. Brak ciepa i mioci w dziecistwie. 10. Dominacja matki w domu.

Tablica 5 1. Chc pokaza swoj warto intelektualn. 2. Jestem dowiadczona, chc zacz wszystko od nowa. 3. Pragn mioci. 4. Chc by dynamiczna i wana. 5. Pragn wolnoci. 6. Chc si odsoni przed wiatem. 7. Mam kopoty z ukadem nerwowym i pokarmowym. 8. Wszystkie problemy s przy mnie. 9. Oddzielam mio od seksu. 10. Mam poczucie ogranicze w dziaaniu. 11. Tajemnica z domu rodzinnego. 12. Przeszo krpuje moje dziaanie, chc uciec z domu od wspomnie. 13. Chc rwnowagi w kontaktach rodzinnych i problemach osobistych. 14. Tsknota i brak podpory ze strony ojca. Tablica 6 1. Jestem uzdolnionym artyst. 2. Nie lubi norm i podporzdkowania si. 3. Potrzebuj uczu i rwnowagi wewntrznej. 4. Pragn akceptacji spoecznej i dokona. 5. Mam bogate wntrze. 6. Chc by wolny. 7. Kontroluj wiadomie sfer intymn. 8. Mam swobodny stosunek do seksu. 9. Chc przestrzeni. 10. Chc mioci. 11. Czuj si skrpowany przeszoci. 12. Chc unormowa stosunki z rodzicami. 13. Tsknota za uczuciem-mioci. Brak podpory ze strony ojca w dziecistwie. 14. Zawiodem si na uczuciach, gwnie ojca.

164

OPIS TABLIC

OPIS TABLIC

165

Tablica 7 1. Jestem dowiadczona i chc zacz wszystko jeszcze raz. 2. Pragn mioci, ale partner winien by bogaty i nie chc angaowa si do koca. 3. Zawiodam si w mioci i nie potrafi o tym zapomnie. 4. Marzn z braku ciepych uczu. 5. Marz o mioci pomimo smutku. 6. Zawiodam si na mczynie i zwizek z nim dalej krpuje moje dziaanie. 7. Chc by dynamiczn i nie wraca do przeszoci. 8. Podnosz swoj warto, eksponujc seksualno. 9. Nierozwizany problem uczuciowy z ojcem. 10. Nadmiar zoci i brak mioci w dziecistwie. 11. Dominacja matki. Tablica 8 1. Jestem inteligentny. 2. Jestem zy wewntrznie. 3. Chc uchodzi za silnego i dziaajcego. 4. Pragn wolnoci. 5. Po ranie na sercu zostaa blizna. 6. Napita sytuacja w najbliszym otoczeniu zmusia mnie do ucieczki w prac. 7. Kopoty emocjonalne mog odbi si na moim przewodzie pokarmowym. 8. Staram si oddziela mio od seksu. 9. Pragn mioci. 10. Brak podpory ze strony ojca. 11. Brak ojca, ktry by gociem w domu. Tablica 9 1. Staram si kontrolowa otoczenie. 2. Zobaczcie moj inteligencj.

3. Kontroluj s e k s i nie pragn zbytnio angaowa si w mioci. 4. Zawiodam si na mioci, o ktrej nic nie powiem. Potrzebuj duo omwi lub mam taki zawd. 5. Chc wolnoci i przestrzeni. 6. Zobacz, e j e s t e m 100% kobiet, ale nie licz na prawdziw mio. 7. Pragn akceptacji w grupie. 8. Oddzielam m i o od seksu, tylko prawdziwe uczucie moe mnie odblokowa. 9. Staram si dzisaa. 10. Staram si o d d z i e l a mio od seksu. 11. Potrzeba akceptacji spoecznej. 12. Miaam za k r t k i e dziecistwo. 13. Brak penego k o n t a k t u z ojcem. 14. Potrzeba m i o c i ze strony ojca. Tablica 10 1. Brak wzorca mskiego w dziecistwie. 2. Chc, by d o c e n i a n o moj warto intelektualn. 3. Wol patrze na wiat przez szyb. 4. Chc podkrela swoj msko. 5. Zawiodem sis w mioci, musz duo mwi i kontrolowa otoczenie swoj elokwencj. 6. Chc przestrzeni i wolnoci. 7. Pragn r w n o w a g i wewntrznej. 8. Potrzebuj prz estrzeni i dziaania spoecznego. 9. Ukrywam swoje prawdziwe myli. 10. Mam napit sytuacj w najbliszym otoczeniu. 11. Kontroluj sfer intymn, problemy aktualne i z przeszoci przeszkadzaj mi w swobodnym dziaaniu. 12. Potrzebuj wyjani swoje problemy z przeszoci. 13. Jestem walczcym pacyfist.

166

OPIS TABLIC

OPIS TABLIC

167

14. Brak penego kontaktu z ojcem w dziecistwie. 15. Problemy z rodzin dalej s nie wyjanione. Tablica 11 1. Chc, by dostrzeono mj intelekt. 2. Jestem wiadoma wasnej kobiecoci. 3. Pragn akceptacji spoecznej i dokona. 4. Wane s dla mnie sprawy materialne. 5. Dostrze mnie, ale nie licz na zbyt wiele. 6. Finanse s istotnym elementem mojego odbioru innych. 7. Brakuje mi mioci i ciepa. 8. Staram si nie rozpamitywa przeszoci. 9. Kontroluj swoj seksualno. 10. Pragn mioci. 11. Pragn mioci i akceptacji rodzicw. 12. W domu dominowaa matka. Tablica 12 1. Chc, abycie dostrzegli moj warto intelektualn. 2. Jestem artyst o duej dyscyplinie i przebojowoci. 3. Zawiodem si w mioci oraz chc kontrolowa moje otoczenie. 4. Pragn wolnoci i przestrzeni. 5. Napita sytuacja w najbliszym otoczeniu. 6. Potrafi dziaa formalnie, nikt nie dostrzee mojej nerwowoci. 7. Nie dam si pozna do koca. 8. Staram si kontrolowa instynkty rozumem. 9. Potrzebuj by doceniony spoecznie, a take oryginalny w seksie. 10. W domu rodzinnym cigle byo niespokojnie. . 1 1 . W domu rodzinnym dominowaa kobieta, ktrej duo pomagaem.

Tablica 13 1. Pragn podkreli swoj inteligencj. 2. Pragn podkreli swoj inteligencj. 3. Potrzebuj uczu cho jestem zamknita w sobie". 4. Potrafi dziaa bez niczyjej pomocy. 5. Potrzebuj przestrzeni i wolnoci. 6. Zdaj sobie spraw z wasnej kobiecoci. 7. Chc, aby dostrzeono moje dziaania. 8. Pragn osign rwnowag w kontaktach intymnych oraz z rodzicami. 9. Kontroluj swoj kobieco, bdc tematem, w ktrym m a m due zahamowania. 10. W domu rodzinnym by rygor i dyscyplina. 11. Dominowa ojciec. 12. W dalszym cigu czuj brak ciepa i mioci w domu rodzinnym. Tablica 14 1. Podkrelam swj wzrost i warto. 2. Chc, abycie mnie odbierali jako mskiego i zdecydowanego. 3. Mam w sobie wiele alu i gniewu. 4. Dusz si i nie wiem jak si od tego wraenia uwolni. 5. Potrzeba wolnoci ley mi na sercu. Nie czuj si bezpiecznie. 6. Marz o mioci. 7. Zawiodem si na mioci rodzicw. Potrzebuj j znale, angaujc si w rne przygody z kobietami oraz szukam autorytetu wrd mczyzn. 8. Pragn mioci i ciepa. 9. W domu brakowao ojca. Tabele 15 i l 6 opisane s w ksice z powodu ich zoonoci.

INSTYTUT NIEINWAZYJNEJ ANALIZY OSOBOWOCI, zosta zaoony w 1999 r. przez twrc metody Nieinwazyjnej Analizy Osobowoci, Dariusza Tarczyskiego.

TEGO SAMEGO AUTORA

< >

SOWA KLUCZE
Dariusz Tarczyski
Rozmowa w naszym yciu odgrywa podstawow rol. Czy wszystko przekazujemy jednak za pomoc sw...? Czasem syszymy jedno, a tak naprawd chodzi o co zupenie innego. Sowa, gesty, myli przekazywane nam midzy wierszami", jeli potrafimy je wychwyci, s najbardziej szczerym przekazem. Nie zawsze jednak zgodnie z zamierzeniem naszego partnera. Autor tej ksiki dzieli si swym wieloletnim dowiadczeniem w pracy dydaktyczno-psychologicznej, przekazujc proste spostrzeenia znakomicie uatwiajce nasz komunikacj z najbliszymi.

Nieinwazyjna analiza osobowoci (NAO) opiera si gwnie na technikach zmierzajcych do zrozumienia i poznania struktury osobowoci czowieka poprzez: analiz jego wygldu, badanie rkopisu, kontekstow interpretacj wypowiedzi. Metoda NAO stanowi atrakcyjne uzupenienie standardowych szkole z zakresu komunikacji interpersonalnej, kierowania i zarzdzania, prowadzenia negocjacji, znajduje te zastosowanie w konsultacjach indywidualnych. Zajmujemy si: organizowaniem i prowadzeniem szkole dla firm; doradztwem w kreowaniu wizerunku medialnego firm, osb i produktw; kreowaniem programw medialnych; udzielaniem indywidualnych konsultacji; szkoleniem trenerw i nadawaniem licencji w zakresie metody NAO; wykonywaniem analiz psychografologicznych; promowaniem metody oraz prowadzeniem bada w kierunku NAO.

PSYCHOGRAFOLOGIA
Dariusz Tarczyski
Podrcznik psychografologii napisany w formie opowiadania, w ktrym stary, dowiadczony psychografoog przekazuje ca sw zawodow mdro modemu nastpcy. Modzieniec w zafascynowany ogromnymi moliwociami oceny osobowoci czowieka jedynie na podstawie prbki jego pisma krok po kroku zgbia tajniki tej wspaniaej wiedzy. ledzc losy bohaterw intuicyjnie przyswajamy idee psychografologii, bez wysiku poznajc wszystkie podstawowe zasady psychologicznej oceny pisma kadego czowieka.

INSTYTUT NIEINWAZYJNEJ ANALIZY OSOBOWOCI 91-415 d, ul. Plac Wolnoci 2

tel./fax 0 4 2 6 3 3 56 J5 / 0 4 2 6 3 3 74 10 e-mail: biuro@nao.com.pl

STUDIO ASTROPSYCHOLOGII POLECA

STUDIO ASTROPSYCHOLOGII POLECA

CO NAPRAWD W YCIU SI LICZY

ODKRYWANIE WARTOCI Z DZIEMI
Ksika ta - dla wszystkich, ktrzy yj i pracuj z dziemi - ma by konkretn pomoc we wsplnym odkrywaniu i dowiadczaniu na co dzie ludzkich wartoci. W cigu ostatnich dwch, trzech lat pytano mnie czsto o wychowywanie w wartociach w rodzinie i przedszkolu. Co idzie nie tak? Co moglibymy robi inaczej? Dyskutowaam z matkami, ojcami, dziadkami, wychowawczyniami, nauczycielami, psychologami dziecicymi, fachowcami od ksztacenia, politykami rodzinnymi i dziemi na temat tego, co naprawd liczy si w yciu i co mona przeciwstawi dzisiejszej oziboci socjalnej oraz zuboeniu kulturowemu. Dzieci ucz si wartoci nie poprzez mwienie, ale przez dziaania. Zadawalimy sobie wszyscy pytanie: jak mona najlepiej przekaza wartoci dzieciom w dniu codziennym?" - Autorka.

REGUY GRY W PRAC

JAK KOBIETY I MCZYNI MOC JE ZROZUMIE I WYKORZYSTA DLA Isabel Nitzsche

ODWAGA JASNEGO STAWIANIA SPRAW

N e l e Haasen
Barbara, asystentka dyrektora jednego z koncernw spoywczych, nie radzia sobie z szybkim tempem swojego szefa. Stale czua presj, by zaatwia prac jeszcze szybciej, cho ju dawaa z siebie wszystko. Nie miaa odwagi porozmawia ze swoim szefem. Ale coraz silniej cierpiaa z powodu zaburze snu i blw gowy, coraz czciej braa zwolnienia lekarskie, by zapewni sobie krtkie wytchnienie od stresu." My, kobiety, jestemy nauczone, by stawia wasne interesy na drugim planie. W rozmowach konfliktowych zazwyczaj jestemy ulegle, reagujemy zbyt emocjonalnie lub dajemy si zastraszy. Nele Haasen, autorka ksiki, przekonuje, e moemy nauczy si broni wasnych interesw, jasno stawia sprawy i odwanie reprezentowa swoje pogldy. Poprzez liczne przykady z dnia codziennego wyjania nam zasady skutecznego rozwizywania konfliktw.

Kobiety maj lepsze wyniki w szkole i lepsze oceny na dyplomach. Czsto s te lepiej wyksztacone. Jednak ten, kto sdzi, e kobiety i mczyni s rwni w miejscu pracy, myli si potnie. W dalszym cigu rynek pracy zdominowany jest przez mczyzn. To oni wwikszoci zajmuj pozycje kierownicze, podejmuj wane decyzje i ustalaj reguy gry w pracy Autorka ksiki prezentuje dziesi najwaniejszych mskich regu, ktrych poznanie znacznie uatwia kobietom poruszanie si w pracy. Oto niektre z nich: mczyni maj odwag, by ryzykowa - kobiety czsto si przed tym cofaj; mczyni nie znaj roli pilnej pszczki" kobiety podejmuj si jej bardzo czsto; mczyni nie przyznaj si, e czego nie rozumiej - by odnosi sukcesy, kobieta nie musi wchodzi w rol mczyzny. Wystarczy, aby zrozumiaa panujce w pracy reguy gry i nauczya si sprytnie wykorzystywa je dla siebie.

AUTENTYCZNA I ZWYCISKA
S y l w i a i F. Paul B o t h e r o y o
Wieczorem przychodzicie do domu, zrzucacie ciasne buty z ng i uwalniacie si od sztywnego oficjalnego ubrania. Wzdychajc padacie na kanap. W kocu fajrant. W kocu nie trzeba nosi przyjaznego umiechu na ustach w obecnoci kogo, kogo waciwie nie znosicie. W kocu moecie by sob - przynajmniej do czasu, gdy rano na nowo wyru- S AUTENTYCZNA szycie w drog do biura. Odnajdujecie si w t y m opisie? Naleycie, wic by moe do kobiet, ktre uwaaj, e w pracy musz ukrywa swoje prawdziwe uczucia. Jeli nie moecie by sob w pracy, cierpi na tym wasza kreatywno, energia, produktywno i sukces. Pjdcie now ciek. Pozwlcie sobie doradzi - by mie wicej radoci ycia i sukcesw w zawodzie.