Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
aebmfw
]n-a-L ]cn-nXn
hnZKv[kanXn dntmv
Hmw ]Xnv :
sk]vXw-_ 2013
{]km-[-\w, hnX-cWw :
tIcf imkv{X-km-lnXy ]cn-j-v
Xrq 680004
C-sa-bn :
publicationkssp@gmail.com
en]n hn\ymkw :
sF amIv
Xrq
ASn :
sXtc Hm^vskv {]ntgvkv
A-amen
malayalam
Report of the Western Ghats
Ecology Expert Panel
First edition :
September 2013
Published & Distributed by :
Kerala Sasthra Sahithya Parishath
Thrissur - 680004
e-mail :
publicationkssp@gmail.com
Type setting :
Imac
Thrissur
printing :
Theressa offset printers
Angamaly
{]knoIcWkanXn
s{]m^.sI.{io[c (sNbam)
tUm.Imhpmbn _meIrjvW (Iho\)
AwK
tUm.Fw.]n.]ctaizc, s{]m^.kn.sP.-inhic, ]n.apcfo[c, kn.Fw.apcfo[c,
sI.sI.IrjvWIpam, s{]m^.Fw.inhic, s{]m^.efnX se\n, Cu.Un.tUhokv,
s{]m^.]n.sI.cho{,sI.Sn.cm[mIrjvW, P\p, s{]m^.Fw.sI.{]kmZv, tUm._meIrjvW sNdq,
s{]m^.sI.]mqn, ]n.F.X, ]n.Fw.Ko-X, sI.cm[, tUm.F.-sI.iin[c]n,
hn.hn.{io\nhmk, ]n.sI.\mcmbW
` 700.00
KSSP
1977
I E
SEP 2013
Dy 1/4
0.5K
70000
FT 912/13
Ih Unssk :
tIcf kwm\ ssPh sshhn[y t_mUv
............................................................................................................................................................................................................
iv
]m\ AwK
s{]m^. am[hv KmUvKn
sNbam
{io. _n.-sP. IrjvW
sa
tUm. sI.-F. KtW-i
sa
tUm. hn.-F-kv. hnP-b
sa
s{]m^. ({io-a-Xn) dn\n t_mPkv
sa
s{]m^. B. {ioIp-am
sa
tUm. enPnb s\mtdmW
sa
{ioa-Xn. hnZy Fkv. \mbIv
sa
tUm. Un.-sI. kp{_-Wyw
sa
tUm. B.-hn. h
sa (F-Ivkv. H^o-tjym)
sN-bam, tIcf kwm\ ssPh-ssh-hn[y t_mUv
sNbam, tZiob ssPh-ssh-hn[y AtXm-dnn (NBA)
sa (F-Ivkv. H^o-tjym)
s{]m^. Fkv.-]n. KuXw
sa (F-Ivkv. H^o-tjym)
sNbam, tI{ aen-\o-I-cW \nb-{W t_mUv (CPCB)
tUm. B. B. \hKpv
sa (F-Ivkv. H^o-tjym)
Ub-d-IvS, kvt]kv Bn-t-j sk (SAC)
tUm. Pn.-hn. kp{_-Wyw
sa-s
- k-{I-dn (F-Ivkv. H^o-tjym)
AssUz-k (RE), tI{ ]cn-nXn h\w a{m-ebw
............................................................................................................................................................................................................
DSw
BapJw
h[n-p-h-cp- ]cn-nXn \mi-ns Xo{hX Ipd-bvpI F ey-tmsS tI{-kw-m-\--{]m-tZ-inI `c-W-Iq-S-X-e-nepw P\-Io-b-X-e-nepw ImgvN-sh-p ]cn-nXn
kulrZ {]Xn-I-c-W-sImv \psS cmPyw {it-b-am-bn-sm-n-cn-p- Hcp Ime-L-am-Wn-Xv. \memw ]-hk-c-]--Xn-bpsS XpSw (1970-I-fn) apXp-Xs {]mhn-Iam-n-sm-n-cn-p- kpnc hnI-k-\-X-{-n-eq-nb Ia-]--Xn-I, ]cn-nXn ]cn-KW-\-bn-eq-nb hnI-k\ ImgvN-mSv F Bibw hfsc apt-Xs kzmwio-I-cn Hcp cmPysa JymXnbpw \apv t\Sn--n-p-v. CuZri {]h-\-, cmPyw F{X-am{Xw BmYambpw Kuc-h-X-c-hp-am-bnpw BWv ImWp-Xv F-Xns aIp-tSm-Zm-l-c-W-amWv ]n-a-L
]cn-nXn hnZKv[ ]m\-en\v cq]w-sIm-Sp-p-sImv tI{ ]cn-nXn h\w a{m-ebw ]pdn-d-nb D-c-hv.
ZoL-Ime hnI-k\w km-I-am-m-\p GsXmcp \o-n\p ]nnepw ]n-aLwt]mep Hcp `q{]-tZ-i-n\v tI{-m\w Dv F Imcy-n X-an-. tKmZm-h-cn,
IrjvW, t\{Xm-h-Xn, Imth-cn, Ipn, sshssK, Fo alm-\-Zn-Ip ]pdta H-t\Iw sNdp
\Zn-Ipw ]pg-Ipw Poh-Pew \In kwc-n-p {]IrXn amXm-hns m\-amWv
Cy D]-`q-J--ns ss]Xr-I-amb ]n-a-L--n\v I]n-n-p--Xv. Imfn-Zm-k
CXns\ Hcp I\y-I-tbm-SmWv D]-an-n-p--Xv. AK-y-ae inc-mbpw AXn\p Xmsg Am
-a-e-bpw, \oe-Kn-cnbpw Db amdn-S-fm-bpw, ]c-p-cp Im\-d, tKmh ae-I at\m-l-c-amb
\nXw-_--fm-bpw, Dc klym-{Zn-a-e-Isf \on ]nfn-sh Imep-I-fmbpw Imfn-Zm-k
hn-n-p-v. \n`m-Ky-h-im lcnX taem-ns In-bmb ]-v ]pXv {]uV-bmbn hncmNn-n-cp Ah-fnv AXns Iodn--dn Ah-in-jvS- Npn \mWw ad-bvm-\m-hmsX
tIgp nXn-bn-em-Wv. AXns\ Cs\ ]nn-o-n-b-Xn\v ]nn Zcn-{Z-cpsS ]in-b-Sm-\p ]cm-{I-a-t-m-fp-]cn AXn-k---cpsS ASn \ndp-m-\m-hm Bn-bpsS
Iq \J--fmWv FXv Ncn-{XkXyw am{X-am-Wv. Zn-tW-y-bpsS ]cn-nXn kpc-bpsS B[m-chpw km-nIkpc--bpsS ASn--d-bp-amb ]n-a-Lw Gp-hm-nb Hcp Zpc
Ah--bm-WnXv F Imcy-n X-an-.
]cn-nXn Zpc--ns Icn-\n-g-en Ign-bp-tmgpw kmam\y P\-X-bpsS Db kmc-Xbpw ]cn-nXn Ah-t_m-[hpw Cu taJ-e-bpsS ]p\x-cp-m-c-W-n\v {]Xym-i-bpsS {]Imiw
]c-p-p. A[n-Im-c-hn-tI-{o-IrX {ia-fn-eqsS P\m-[n-]Xy kwhn-[m\w in-{]m-]n-p-IbmWv FXv asmcp km[y-X-bm-Wv. {]tXy-Inpw tIcfwt]mep kwm-\ ]mbo cmPv m]-\--fpsS imo-I-c-W-n\pw tijn-h[-\-hn\pw thn \S-p {ia Cy-bn Xs amXr-I-bm-Wv. tKmh kwm\w \S-n-em-nb doPn-b-W m 2021
F ]Xn, `qhn-\n-tbmK \b-n {Kma-k-`-I-fpsS ]m-fnw Dtp--Xns \
DZm-l-c-W-am-Wv. Cu coXn-bn hne-bn-cp-p-tm ]cn-nXn kulr-Z-]-chpw P\-tI-{o-IrX-hp-amb Hcp hnI-k\ coXn {]mhn-I-am-p--Xn\v ]n-a-Lw Fp-sImpw tbmPn
Hcp {]tZ-i-amWv Fv Xo-s-Sp-mw.
C{]-Imcw At Aw {]Xo-m-\n`-c-amb Hcp kml-Ncyw apn Ip-sIm-mWv
]n-a-L hnZKv[ ]m\ NpaXe Gs-Sp--Xv. Hcp _lp-Xe {]h\ X{-amWv ]m\
Bhn-jvI-cn-Xv. AXns apJy LS-I- Cs\ t{ImUo-I-cn-mw. (i) ]n-a-L--hp-ambn
............................................................................................................................................................................................................
vii
(H-v)
s{]m^. am[hv KmUvKn
sNbam
]n-a-L ]cn-nXn hnZKv[ kanXn
............................................................................................................................................................................................................
viii
\n
]n-a-L taJ-e-bn\n-p temI-k-`m-Kw-K-, _-s kwm-\--fnse a{nam, Fw.-F.-F.am, _lp-am-\s
- tI{-]c
- n-nXn h\w a{n Fo al-Xvhy-n-I \Inb
klmb kl-I-c-W-v ]n-a-L hnZKv[ kanXn \n tcJ-s-Sp-p-p.
]n-a-L kwm-\-fnse ]m-bo cmPv m]-\-, {Kma-hn-I-k\ hIp-v, ]cnnXn h\w-h-Ip-v, tIcf Cn-yqv Hm^v tem AUvan-\n-kvt{S-j, tIcf h\ KthjW tI{w XpS-nb apgp-h m]-\-pw Ah \Inb tkh-\--fpsS t]cn \n
tcJ-s-Sp-p-p. hnZKv[ ]m\-ep-ambn kl-I-cnpw kwth-Znpw {]hn H-\-h[n ]uckw-L-S-\-I-fpw, ]cn-nXn kwL-S-\-Ifpw Dv. \b-cq-]o-I-c-W-n hyX hcp-nbpw ]cnnXn ]cn-c--W-n\v A\p-tbm-Py-amb am\-Z-- Dcp-n-cnpw {]tXy-Inv ]cn-nXn
hnteme taJe Xcw-Xn-cn-p Imcy-nepw Hs \nWm-b-I-amb kw`m-h-\-I-fmWv Chcn\npw kan-Xnp e`n--Xv. dntmns A\p-_ `mKv Ch-cpsS t]cp-I tNn-pv. Fm-hpw D \n ChnsS tcJ-s-Sp-p-p.
ki-\-th-f-I-fn hnK--k-an-Xnsb Dujva-f-ambn hc-thp-I-bpw, Bh-iy-amb hnhc- a\-n-em-m kuI-cy-sam-cp-p-Ibpw sNbvX ]n-a-L \nhm-kn-I-fpsS ]v hfsc
hep-Xm-bn-cpp FmWv kanXn hne-bn-cp-p--Xv.
kp{]ow tImSXn A`n-`m-j-I-\pw, ELDF amt\-Pnv ]mSvW-dp-amb {io. kbv D]m-[ymb
\Inb hnZKv[ D]-tZ-iw, ]n-a-L AtXm-dnn cq]o-I-c-W-hp-ambn _-s am\-Z---fpm-p Imcy-n hfsctbsd klm-b-I-c-ambn F Imcyw \n-]qhw kvacn-p-p.
Pntbm-kvt]-jy Umm-t_-kp-ambn _--s {]h-\-pw, ]cn-kvXnXn hnteme
taJ-e-bpsS Xncn--dn-b-en-\p am\-Z-- Dm-p Imcy-nepw tUm. Fkv.-F. {]kmZv
\Inb tkh\w hne-a-Xn-m-\m-Im--Xm-bn-cp-p. At-l-n-\p \nbpw ChnsS Ipdn-pp. Hw Xs ta]-d {]h-\--fn klm-bn Xmsg ]d-bp--h-cpsS tkh-\p \nbpw tcJ-s-Sp-p-p.
1.
{io. Inc, {io. hn. {io\n-hm-k, tUm. PK-Zoiv IrjvW-kzm-an, {ioaXn Acp-Xn Zmkv
2.
FERAL
3.
4.
ZSI
5.
s{]m^. B. kpIp-am
6.
7.
8.
tUm. _dq-, tUm. jmanX (BVIEER), tUm. sPbv ka-v, At-l-ns kl-{]-hI
(DEVRAAI)
9.
............................................................................................................................................................................................................
ix
10.
11.
12.
Cy Cn-yqv Hm^v kbkv _wK-fq-cp-hn hv \S-nb kan-Xn-bpsS Nm-tbmK-v Fm kuI-cy-fpw Hcp-nb {ioaXn KoX KmUvIm--dn-\p {]tXyI \n ChnsS
Ipdn-p-p. Uln-bnse DuP hn`-h-tI-{-nse (TERI) {ioaXn ktcmPv \mb, {ioaXn
ssjen tIUnb Fn-hpw, dntmv X-m-dm-m-\pw, Kth-j-W-k-lm-b-pw thn
\Inb ]np-W-bpsS t]cn \n tcJ-s-Sp-p-p.
tI{ ]cn-nXn h\w a{m-e-b-nse apgp-h DtZym-K-pw {]tXy-Inv U]yqn
Ub-d-IvS Bb tUm. AaoXv temhn\pw Bm-amb \n tcJ-s-Sp-pp.
............................................................................................................................................................................................................
D-Sw
BapJw
vii
\n
ix
]nII
xv
Nn{X
xvi
t_mIvkpI
xvii
List of Abbreviations
xix
`mKw 1
]n-a-L ]cn-nXn hnZ-Kv[-k-anXn dntmv - `mKw 1 ......................... 1
1.
kw{Klw ......................................................................................................... 1
BapJw .......................................................................................................... 3
3.
kan-Xn-bpsS Npa-Xe-I............................................................................ 3
4.
5.
6.
`q{]-IrXn ....................................................................................................... 8
9.
10.
11.
12.
13.
14.
............................................................................................................................................................................................................
xi
14.1. \nb-a]
- c
- a
- mb N-qSvv ................................................................................................. 58
15.
16.
17.
17.2. J\-\
- ns Imev]m-Sp-I ...................................................................................... 81
17.3 `c-W-]-c-amb {]iv\- ............................................................................................. 84
17.4 ip]mi-I ..................................................................................................................... 88
A\p-_w .......................................................................................................... 90
A\p-_w 1 : ]T-\-coXn ................................................................................................................ 90
A\p-_w 2 : ]cn-nXn Zp_e taJe Hv, taJecv,
taJeaqv Fn-h hnhn[ ]n-a-L--Xm-eq-p-I
Ds-Sp-p-Xp kw_-n \ntiw. ................................................................................ 95
A\p-_w 3 : 50 iX-am-\-n Xmsg-bp {]tZiw ]n-a-L--n
Ds-n-p NphsS ]d-bp Xmeq-p-Isf taJ-e--H-n-epw,
taJ-e--c-nepw Ds-Sp-m \ntZ-in-p .......................................................................... 98
A\p-_w 4 : Id v kbkv t].................................................................................... 100
`mKw 2
]n-a-L ]cn-nXn hnZ-Kv[-k-anXn dntmv - `mKw 2 ...................... 129
1.
............................................................................................................................................................................................................
xii
2.
2.1
Pe-hn-\n-tbmKw ...........................................................................................................164
DXvI-WvTm-P-\-I-amb {]iv\- ................................................................................................ 166
nXn sa--s-Sp-m-\p \S-]-Sn-I ................................................................................... 168
2.2
2.5
2.6
2.7
J\\w............................................................................................................................ 205
DXvI-WvTm-P-\-I-amb {]iv\- ................................................................................................ 205
nXn sa-s-Sp-m-\p D]m-[n-I ................................................................................... 206
2.9
xiii
A\p-_-w .........................................................................................................254
A\p-_w 1 : tIc-f kwm\ ssPh-Irjn \bhpw
I-]--Xnbpw, 2010............................................................................................................ 254
A\p-_w 2 : ]n-a-L--nse [mXp--fpw, [mXp-D]m-Z-\hpw ........................... 270
a ]n-a-L kwm-\--fnse/Pn-I-fnse [mXp- ................................... 270
b 200708 -se [mXp Dev]m-Z\w ...................................................................................... 272
............................................................................................................................................................................................................
xiv
]n-II
`mKw 1
]nI 1
]nI 2
]nI 3
]nI 4
]nI 5
]nI 6
]nI 7
]nI 8
`mKw 2
]nI 1
]nI 2
: ]n-a-L--ns Ncn{Xw
Hcp s]mXp Ah-tem-I\w .......................................................................137
]nI 3
]nI 4
]nI 5
............................................................................................................................................................................................................
xv
Nn{X-
`mKw 1
Nn{Xw 1 : ]n-a-L {]tZiw .................................................................................. 7
Nn{Xw 27: taJe 1 Dw 2 Dw 3 Dw, kwc-nX {]tZ-i-fpw
Xmeq--Sn-m-\-n ........................................................................... 22
Nn{Xw 8 : tKmh-bnse Ccp--bncv Dev]m-Z\w (19922009) ........................... 82
Nn{Xw 9 : tKmh-bnse J\-\m-\p-aXn \Inb
{]tZ-i- (tKmh ^ut-j 2010) ......................................... 83
`mKw 2
Nn{Xw 1 : ]n-a-L--nse aqv {][m\ taJ-e-Ifpw
Ah-bnse HXv `q{]-IrXn hn`m-K-fpw ................................. 131
Nn{Xw 2 : KpP-dm-nse ]n-a-L taJe
Nn{Xw 3 : alm-cmjv{S-bnse ]n-a-L- -ta-Je ............................................ 156
Nn{Xw 4 : tKmh-bnse ]n-a-L taJe ....................................................... 157
Nn{Xw 5 : IWm-S-I-bnse ]n-a-L taJe .............................................. 158
Nn{Xw 6 : tIc-f-nse ]n-a-L--ta-Je ...................................................... 159
Nn{Xw 7 : tIc-f-nepw Xan-gv\m-p-ap ]n-a-L--ta-J-e-I ............. 160
Nn{Xw 8 : IqSp-X-ep kky-Pm-e-162
Nn{Xw 9 : Imem-hm hyXn-bm-\-tm-Sp hnt[-bXz km[yX....... 163
Nn{Xw 10 : hnhn[ kwm-\--fnse ]mNI/Du
Bh-iy-p KmlnI C\
D]-tbmKw (TDDEY 2010) ........................................................................... 212
Nn{Xw 11 : ]n-a-L kwm-\--fnse sshZypXn Dev]m-Z\w ........... 213
............................................................................................................................................................................................................
xvi
t_mIvkp-I
`mKw 1
t_mIvkv 1 : tems MIDC cmk-hy-h-km-b-irw-J-ebpw
Zmt_m IS-en-Sp-ns aen-\o-I-c-Whpw ............................... 13
t_mIvk 2 : _n.B.Sn. ae-bnse tkmfnKm Kncn-P-\- ....................... 14
t_mIvkv 3 : {]mtZ-inI ]m-fn amt\-Pvsa v ........................................... 15
t_mIvkv 4 : ]n-a-L--ns amn-n\v Ah-ew-_n
{]h-\-coXn ................................................................................... 17
t_mIvkv 5 : Xmsg Xn-ep Hcp kwcw`w ........................................................ 26
t_mIvkv 6 : {Kma-k-`-I-fpsS {]ta-b-ns {]k--`mKw......................... 26
t_mIvkv 7: Zlm\p Xmeqv ]cn-nXn kwc-W AtXm-dnn ............. 27
t_mIvkv 8 : alm-_-te-iz ]-K\n ]cn-nXn Zpe taJe ........ 28
t_mIvkv 9 : alm-_-te-iz ]-K\n taJ-e-bnse
]uc-P-\--fpsS {]Xn-I-cWw ....................................................... 36
t_mIvkv 10 : kwc-n-X-h-\-n-t\mSv _-s ]cn-nXn
Zp_-e-{]-tZi-n-\p-thn sImlm-]q sshUv
sse^v Unhn-js \nn-jvS-am-t\-Pvsa v N-............ 39
t_mIvkv 11 : taJem m\p-Ifpw ]n-a-L
]cn-nXn AtXm-dn-nbpw .............................................................. 53
t_mIvkv 12 : tKmh-bnse J\\w: s]mXp-Xm-ev]-cy-lPn-I ................... 86
............................................................................................................................................................................................................
xvii
t_mIvkp-I
`mKw 2
............................................................................................................................................................................................................
xviii
Npcp-s-gppI
List of Abbreviations
`mKw 1
ATREE
BMC
BVIEER
Research
CCF
CEA
CEC
CEIA
CES
CETP
CFR
CPSS
CRDS
CPCB
CZMA
DCR
DEC
DEVRAAI
DP
DEC
DPC(s)
DPDC
DPR
DRP
DTEPA
DTP
EAC
EPA
EPR
ESA
ESL
ESZ
EVI
FGD
FRA
FSI
GAP
............................................................................................................................................................................................................
xix
GGGJDC
GHEP
GMO
GMOEA
GOK
GoM
GRIHA
GRP
HEP
HLMC
HT
IBWL
JNNURM
KFRI
KMDA
KPCL
KSBB
KSEB
KSSP
LSG
MAHASESA
MMDR
MCD
MCM
MCR
MFD
MGNREGA
MIDC
MMDR
MODIS
MoEF
MoTA
MPC
MPESZ
MPT
MTDC
NCAER
NCF
NDVI
NEERI
NIO
OGC
PA(s)
PCCF
PESA
PIL
PPP
PRI
............................................................................................................................................................................................................
xx
PWD
RRC
RTI
SAM
SEZ
SPCB
SRTM
SRUDPA
STPs
TBGRI
TERI
TIFF
ULB
UNESCO
VP(s)
WAPCOS
WG
WGEA
WGEEP
WGMCMP
WLS
ZASI
ZMP
ZP
`mKw 2
ACF
ADC
AOFFPS
APEDA
AQ
Air Quality
ARC
ASCAS
ASTRP
ATREE
BDA
BEE
BMC
BOD
............................................................................................................................................................................................................
xxi
CCA
CCF
CDM
CES
CFM
CFRe
CFRt
CPCB
CPFFZ
CRPF
CRZ
CSD
CSR
DBT
Department of Biotechnology
DC
District Collectorate
DCF
DDT
Dichlorodiphenyltrichloroethane
DFO
DLC
DPC(s)
DSAs
DTEPA
EAC
EC
Environmental Clearances
EIA
ENRM
EPA
ESAs
ESLs
ESZ
FAA
FAO
FC
Forest Clearance
FD
Forest Departments
FDC
............................................................................................................................................................................................................
xxii
FGEC
FRA
FRC
FRI
GA
Gram Sabhas
GALASA
GDP
GIM
GIS
GM
Genetically Modified
GN
Goa-Nilgiris
GoI
Government of India
GSPCB
HEP
IAEPS
ICAR
ICDS
ICF
ICT
IFA
IFRs
IGNFA
IISc
IMD
IUCN
JFM
JFMCs
KAU
KFD
KILA
KSBB
KSSP
KVK
LAMPS
LEISA
............................................................................................................................................................................................................
xxiii
MEA
MFPs
MGNREGS
MIDC
MILMA
MMSC
MoEF
MoRD
MoTA
MPCB
MP
Member of Parliament
NAEB
NAP
NAPCC
NCA
NCC
NCERT
NCR
NEERI
NFP
NFRC
NGOs
NP
National Park
NPOP
NRC
NREGA
NRSC
NSS
NTCA
NTFP
NTFP
NTPC
NWGs
OFPC
OFRI
............................................................................................................................................................................................................
xxiv
OTFD
PAs
Protected Area(s)
PCCF
PCS
PDR
PESA
PGS
PGSC
PPP
PPVRFA
PRIs
PTG
R&D
REDD
REDD+
RES
RF
Reserve Forests
RFD
RFL
RTI
Right to Information
S&T
SAC
SCIPs
SDA
SDLC
SEMCE
SEZs
SFRS
SLMC
SPCB
SPCS
SPGI
ST
Scheduled Tribe
STPs
............................................................................................................................................................................................................
xxv
TD
Tribal Department
TEDDY
TERI
TFR
TOR
Terms of Reference
TSP
TTF
UGC
UNDG
UNEP
UNESCO
UNFCCC
VEC
VFCS
VFPCK
VP(s)
Village Panchayat(s)
VPF
WCC
WG
Western Ghats
WGA
WGEA
WGEAC
WGEEP
WGNG
WGPP
WGR
WGSoPG
WHC
WLPA
WLS
WTO
ZAS
ZASI
ZP
Zilla Parishad
............................................................................................................................................................................................................
xxiv
2. BapJw
]n-a-L--nse GXp Npcw Ibdn apI-fn-se-n-bmepw AXn-a-t\m-l-c-amb {]Ir-Xn`w-Kn-bmWv ImWm Ign-bpI. 3000 apX 4000 ASn-hsc Db-c-n \nc-\n-c-bmbn ImWp aeI hr-\n-_n-U-amWv. CS-bvnsS Idp `oam-Im-c-amb ]md-I ImWmw. Ahbvv apIfnepw Ipn-Im-Sp-I-fpv. ]n-a-L--n ]q\bvv sXtm-p {]tZ-is ]n-e-m-Sp-I
mbn-bmWv. hj-m-ev ae-\n-c-I-fn-eqsS Pe-sam-gp-Ip-tm Cu ImSp-I-fpsS ]pw
hfbpw D-m-bn-bn-sepw - Grant Duft (1826) History of Marathas Vol.1
cmLp-cm-Pmhv Cy-bpsS \me-Xn-cp-I Iog-S-n-b-Xns\ ]n hnh-cn-p--n-Sv ImfnZmk ]ivNn-a-L--a-e-\n-c-Isf Hcp \thm-V-tbm-SmWv D]-an-p-Xv. Ah-fpsS incv I\ymIpam-cn--Sp-m-sWpw B\-a-ebpw \oe-Kn-cnbpw Ah-fpsS kvX\--fm-sWpw tKmh- Np-pI-fm-sWpw ]mZ- Xm]n-\-Zn--Sp-m-sWpw AXn hnh-cn-pp. Db ]cn-nXn
sshhn-[y-ap Ccw ae-\n-c-I temI-m-I-am\w {]IrXn sshhn-[y-ns A-b-I-\n-Ifm-bmWv Icp-X-s-Sp-Xv. ]n-a-L--n e`n-p ag-bpsS Af-hnepw henb G-p-d-nepv. \oe-Kncn Ipns sXp-]-Sn-m-d aqe-bn 8000 an.ao. ag e`n-p-tm Ahn-Sv
shdpw 30 In.ao. Ing-p tambm ae-bn-Sp-n e`n-p-Xv 500 an.ao. ag-am{Xw. Um ]oT`q-an-bn \qdp-I-W-n\v Intem-ao--dnse hmjnI ag e`yX 1000 an.ao. Xmsg-bmWv. ae-\n-cI-fn hfsc hfsc AI-e-n Nne Bhm-k-tI-{-fpw cq]-s-Sp-pv. ChnsS hyXykvX
C\-ns] kky-Po-h-Pm-e--fp-mIpw. hfsc AI-e-n nXn-sN-p ]n-a-L-n-sbpw lnam-e-b-n-sbpw Db-c--fn Rhododendron t]mse-bp ]qs-Sn-I-fp-sSbpw
Xm ae-bm-Sp-I-fp-tSbpw hyXykvX C\--fp-mhpw. ae-\n-c-I a\p-jy-hm-k-n\v A{X A\ptbm-Py-a-m--Xn-\m ChnsS {]Ir-Xn-Z-tam A-{]-IrXn Ztam Bb kky-Po-h-Pm-e A`bw Is-pp. Cm-c-W-m-emWv ]n-a-L-hpw lnam-e-b-ns Ing-p`m-Khpw Cy ssPh-ssh-hn-[y-ns {][m\ tI{--fmbn Cpw \ne-sIm-p-Xv. Cybn am{Xw ImWp \nc-h[n C\w kky-Po-h-Pm-e--fpsS Bhm-k-tI-{-amWv ]n-a-Lw.
Ing- lnam-e-bhpw kky-Po-h-Pm-e--fpsS A-b-J\n am{X-a \nc--c-`o-jWn t\cn-Sp
temIs cv {][m\ ssPh-ssh-hn[y k taJ-e-IIq-Sn-bmWv.
3. kan-Xn-bpsS Npa-X-e-I
]n-a-L--ns ]mcn-n-XnI {]m[m-\yhpw hnhn[ kwm-\--fn-embn hym]n-p-In-Sp AXns `qan-im-kv{X-]-c-amb ko-X-Ifpw AXv Cu taJ-e-bnse Imem-h-m-hy-Xnbm-\-n sNepp kzm[o-\hpw IW-n-se-Spv 2010 amv 4\v Cd-nb Hcp D-c-hneqsS tI{-]-cn-nXnh\w a{m-ebw ]n-a-L ]cn-nXn hnZKv[ kan-Xnv (Western Ghats
Ecology Expert Panel -WGEEP -A\p-_w A) cq]w \In.
NphsS ]d-bp Npa-X-e-I \n-ln-m-\mWv kan-Xn-tbmSv Bh-iy-s-Xv.
i.
]n-a-L taJ-e-bnse ]cn-n-Xn-bpsS \ne-hn-ep Ah hne-bn-cppI
ii.
]n-a-L--ta-J-e-bn ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i- Isn 1986se ]cn-nXn
(kwc-W) \nb-a-{]-Imcw ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-I-fmbn Ah hnm-]\w sNm
ip]mi-sN-pI. C{]-Imcw sNp-tm taml dmw Inn dntmv, _lp. kp{]nw
tImS-Xn-bpsS Xocp-am-\-, tZiob h\y-Pohn t_mUns ip]mi Fnh ]cn-K-Wnp-Ibpw _-s kwm-\-km-cp-I-fp-ambn Bi-b-hn-\n-abw \S-p-Ibpw thWw.
iii.
_-s kwm-\-fpw P\--fp-ambn hn]p-e-amb IqSn-bm-tem-N-\-I \Sn ]naL--ta-Je kwc--W-n\pw ]p\-cp-o-h-\-n\pw Bh-iy-amb \S-]-Sn-I ip]misN-pI.
iv.
]cn-nXn (kwc-W) \nba{]Imcw 1986 tI{ ]cn-nXnh\w a{m-ebw ]cn-nXn
Zp_e taJ-e-I-fmbn {]Jym-]n-p {]tZ-i--fn hnm-]-\-nse hyh--I
^e-{]-Z-ambn \S-m-m-\m-h-iy-amb \S-]-Sn-I \nt-in-pI.
v.
_-s kwm-\--fpsS ]np-W-tbmsS ]n-a-L--ns ]cn-nXn kwc--Whpw
............................................................................................................................................................................................................
vi.
vii.
4. dntmns LS\
dntmn\v cv `mK--fm-Wp-Xv. `mKw Hpw `mKw cpw. `mKw HmWv kan-Xn-bpsS
{][m\ dntmv. kan-Xn-tbmSv ]T-\-hn-j-b-am-m Bh-iy-s Fm hnh-c-fpw AXn-emWp-Xv. ]n-a-L ]cn-k-Yn-Xn-bpsS \ne-hn-ep Ah-sb kw_-n hni-Z-amb NI, `qhn-\n-tbmKw, a\p-jy-hm-k-tI-{-, Pe-hn-`h t{kmX-p-I, Irjn(^e-h, tXmw
hnf-I DsS) h\-h-c-Whpw ssPh-ssh-hn-[yhpw, hyh-km-b- kwL-SnXw, J\\w,
sshZyp-Xnbpw Duhpw, Sqdnkw, KXm-K-Xhpw hmm-hn-\n-a-bhpw, hnZym-`ymkw, imkv{Xhpw
kmt-XnI hnm-\hpw, hnm-\-hym-]\w Fn-s\ {][m\ dntmnse ip]mi-Im[m-c-am-nb hnj-b-sf kw_-n hni-Z-amb Ipdn-p-I Fn-h-bmWv cmw `mK-n-epXv.
Hmw `mK-nse Hmw A[ym-b-n Hmw `mK-n {]Xn-]m-Zn-p hnj-b-fpsS cXv\-Np-cp-hpw cmw A[ym-b-n Bap-Jhpw aqmw Aym-b-n kan-Xn-bpsS
Npa-X-e-I-fpw \memw Aym-b-n dntmns LS-\bpw Amw Aym-b-n GsSp {]h-\-fpw Bdmw Aym-b-n Aym-b-n ]n-a-L--ta-J-e-bpsS AXn-cpIfpw Ggmw Aym-b-n ]n-a-L--ns sam-n-ep Ah-bpw Aymbw Fn
]na L ]cn-nXn AtXm-dnn \ne-hn hcp-tm IqSp-X hnI-k-\-n\v DX-Ip-sav
Inn Icp-Xp kwc-W/hnI-k-\-k-ao-]-\hpw H]Xpw ]pw Aym-b--fn ]cn-nXn
Zp_e {]tZ-i-sa Bi-bs kw_-n Nbpw ]cn-nXn (kwc-W) \nba (1986)
{]Imcw ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-I Hvcvaqv Fv hn`-Pn-m-\m-h-iy-amb nXn
hnhc ASn-m\ hnI-k-\hpw Aymbw 11 ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i--fpsS \ne-hn-ep
`c-W-kw-hn-[m-\s A\p-`-h--fpsS ASn-m-\-n ]p\: ]cn-tim-[n-p-Ibpw Aymbw
12 ]n-a-L--nse kwc-nX {]tZ-i-p Npp-ap ]cn-nXn Zp_-e-{]-tZ-i-sf
kw_-n A]-{K-Y-\hpw Aymbw 13 ]n-a-L--nse ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i-fpsS XpSp hnI-k-\-n\v klm-b-I-hp-am-Ip-sav kanXn Icp-Xp kao-]-\-co-Xnbpw
]cn-n-Xnsb {]Xp-Iq-e-ambn _m[n-p {]h-\- \nb-{n-m\pw A\p-Iq-e-amb
{]h-\- t{]mm-ln-n-m\pw Bh-iy-amb am-\nt-i-fpw Aymbw 14 tI{nepw kwm-\--fnepw ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dn-n-Ifpw Pn-I-fn ]cn-nXn kanXn-Ifpw cq]o-I-cn-m-\m-h-iy-amb \nt-i-fpw Aymbw 15 AXn-c-nn, KpUnbm Pessh-ZypX ]-Xn-Isf kw_-n ]p\:]cn-tim-[\ ip]mi-Ifpw Aymbw 16 cXv\-Kncn,
knp ZpK Pn-Isf kw_-n ]T-\-ip-]mi-Ifpw Aymbw 17 tKmh-bnse J\-\-ssekkp-Isf kw_-n ip]mi-Ifpw Ds-Spp. A\p-_-- kqNn-I-I Fn-hbpw
dntmns Hmw `mK-n-epv.
5. Gs-Sp {]h-\-
2010 amv 30 \v _wK-fp-cp-hn tN BZy tbmK-tm-sS-bmWv kanXn {]h-\-am-cw`n-Xv. kanXn BsI 14 XhW tbmKw tNp. Ah-km-\-tbmKw 2011 BKv 1617 Xn-Xn-Ifn _wK-fq-cp-hn-em-bn-cpp. 42 HutZym-KnI Ipdn-p-I, AXn-hn-]p-e-amb 7 Bi-b-hn-\n-ab
Nm-tbm-K- Hcp hnZKv[ IqSn-bm-tem-N-\m-tbmKw, km GPkn-I-fp-am-bp 8 IqSnbm-tem-N\ tbmK-, kmaq-ly-kw-L-S-\-I-fp-am-bp 40 IqSn-bm-tem-N-\m-tbm-K-, 14 e............................................................................................................................................................................................................
k-i-\- Fn-h-bn-eq-sS-bmWv kanXn Bh-iy-amb hnh-c-ti-J-cWw \S-n-bXv. CXn-\p]p-dta tKmh km-cns kph-Pq-_nen hnI-k\ Iukn AwK-f
- mb am[hv KmUvKn,
enPnb s\mtdmW Fn-hsc kanXn AwK--fm-pI hgn tKmh-bnse km, km
CXc GPkn-I-fn \npw Htsd hnh-c- kam-l-cn-m Ignp. s]mXp-P-\--fn
\nv ]c-am-h[n hnh-c- kam-l-cn-m-\mbn Hcp sh_vsskpw kanXn Xpdp. {]h-\-fpsS IqSp-X hnh-c- A\p-_w _nF^n tNn-pv.
kan-Xn-bpsS Npa-X-e-I Htsd imkv{Xo-b-amb shp-hn-fn-I \nd--Xm-bn-cpp. a\pjys A\-h[n CS-s]-S-ep-I-fpsS {]Xym-Lm-X-v {]tXyI Du \In, 129, 037NXp-c{iIn.ao. hnkvXo-ap ]n-a-L--ta-J-e-bnse ]cn-n-Xn-bpsS \ne-hn-ep Ah-bpw
kw`-hn-p-sIm-n-cn-p am-fpw kw_-nv hni-Z-am-sbmcp [mcW Bh-iy-am-bn-cpp.
CXp kw_-nv [mcmfw hnh-c- e`y-am-bn-cp-p. Fm Cu hnh-c- KpW-]-c-ambpw
hnizm-k-X-bnepw A{X t]mcm-bn-cpp Fp-am-{X-a kpkw-L-Sn-Xhpw Bbn-cp-n. DZm-l-cW-n\v \ne-hn \S-p-h-cp tKmh doPn-b-W m 2021 F kwcw`w hnhn[ kwm\
km GPkn-I-fn-embn NnXdn InS-n-cp nXn hnh-cW IW-p-I kam-l-cnv Hcp
KqKn Fv CtaPv m-t^m-an AWn-\n-c-p tPmen Gs-Spp. ]n-a-L taJ-ebvm-I-am\w C-c-samcp kwcw`w Cv km[y-amWv. kan-Xn-bpsS BZy-{iaw CXm-bn-cpp.
am{X-hp-a cmPy-n\v sam-ambn C-c-samcp kwcw-`-n\v cq]w\I-W-sav 2000 Xs
{]Wm_v sk Inn i-ambn ip]mi sNbvXn-cpp. HcpZi-I-n\v tij-am-sW-nepw
kanXn Cm-cy-n DNn-X-am-sbmcp XpSw Ipdnp.
kan-Xn-bpsS Hcp {][m\ Npa-Xe ]n-a-L--nse ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-Isf
Isn 1986 se ]cn-nXn (kwc-W) \nb-a-{]-Imcw hnm-]\w sNm \S-]Sn kzoIcn-pI F-Xm-bn-cpp. ASn-m\ nXn hnh-c-W-I-W-p-I-fpsS klm-b-tmsS hkvXp\n-jvT-ambn CXv \n-ln-m-\m-bn-cpp kan-Xn-bpsS Xocp-am\w. CXn\v A\p-tbm-Py-amb Hcp
imkv{Xob \n-l-W-co-Xnv cq]w \Ip-Ibpw s]mXp-P\ {]Xn-I-cWw Bcm-p-sImv
AXv "Id v kbkv' B\p-Im-en-I-ns 2011 P\p-hcn 25 e-n {]kn-o-I-cn-p-Ibpw
sNbvXp. (A-\p-_w 4)
6. ]n-a-L--ns AXn-cp-I
]cn-nXn kw_-n-bmb Imgv-m-Sn-eqsS ]n-a-L-s \nNn-m-\mWv kanXn
{ian-Xv. Atd-_y kap-{Z-Xo-c-n\v kam--c-ambn ]me-mSv Npcw HgnsI CS-X-S-hn-msX
1500 In.ao. \of-n sXp-h-Sv Zni-bn nXn sNp Xm]n-\Zn apX (Dc Amwiw
210 16') Cy D]-`q-J-WvU-ns sXt ap\-mb I\ym-Ip-am-cn-bv-Sp-p-hsc (Z-nW
Amwiw 80 19') hym]n-p-In-S-p ae-\n-c-I-fmWv ]n-a-Lw F ]Zw kqNn-n-p-Xv.
Fm ]n-a-Lw AYhm klym{Zn F ]Zw sImv Xm]n \Zn apX s]\nkp-em
]oU-`q-an-bpsS ]Sn-m-d {]tZ-ihpw sXtmv IpSIv hsc-bp `mKhpw am{X-am-sWpw
hnh--bpv. (Dc Amwiw 12Un{Kn) XpSv sXtmv Db ae-\n-c-I-fmb \oe-Kncn,
B\-ae, Ge-a-e-I, AK-kvXy-ae Fnh Ds `qan-im-kv{X-]-c-ambn hyXy-kvX-ta-Je
ZnW tmv (aWn 1974) Fpw Adn-b-s-Spp. Fm ]n-a-L-s Xm]n apX
I\ym-Ip-amcn hsc-bp {]tZiw F hnime A-n-emWv kanXn ]cn-K-Wn-p-Xv.
]n-a-L--ns AXn-cp-I \n-bn-p--Xn ]cn-l-cn--s-tS Hcp {]iv\w `qanim-kv{X-]-c-ambn ]q-Lw (Eastern Ghats) Fv Icp-X-s-Sp {]tZ-i-ns Ingt AXnn
\n-b-amWv. Cu L--fpsS AXnn IrXy-ambn \n-bn-m ]e {ia- \S-n-ps-nepw Cm-cy-n Hcp hni-Zo-I-cWw C\nbpw Bh-iy-amWv. ]n-a-L--n {]tXyInpw alm-cm-jv{S-bnepw Xan-gv\m-nepw \nc-h[n ]na, ]q ]-X-in-J-c- nXn
sNp-pv. hy-amb AXnn \n-b-n\v CXpw XS--amWv. tZio-bhpw (\mj-W
dntamv skknwKv GPkn) AtZ-io-bhpw (t_Uvsse^v C\m-j-W, Ikthj C\m-j-W )Bb ]e m]-\-fpw Ah-bpsS ssPh sshhny ks-bp-sSbpw
kwc--W-]-cn-]m-Sn-I-fp-sSbpw ]m--e-n AXnn \n-b-n\v {ian-s-nepw A{XIv ^e-h-m-bn. Cm-cy-n hy-am-sbmcp ka-hm-b-n-se-m Ign-bm-Xn-cp--Xn\v
............................................................................................................................................................................................................
ImcWw AXnn \n-b-n\v D]-tbm-Kn am\-Z-- icn-bmw-hw \n-ln-msXbpw ]c-kv]cw AwKo-I-cn-m-sXbpw t]mb-XmWv.
]n-a-L--ns AXnn \n-bn-m kanXn Ah-ew-_n-Xv kap-{Z-\n-c-n
\np Db-chpw h\--fpsS hym]vXn-bp-amWv. AXp-sImv "L' (Ghat)n\p R-fpsS
\n-N\w \nnX Db-c-n-ep h\-{]-tZiw FmWv. Xqew 500 ao-dn\v apI-fn-ep h\{]-tZ-is Ingt AXnn-bmbn \n-bnp. sUm ]oV-`q-an-bn \nv ]n-a-Lw
Dbp \np-\n-evp-Xv s]mXp-hn500 ao Db-c-n \nm-sW IW-mWv CXn-\m[mcw. ]Sn-m-dp-h-iv ]-X-\n-c-I kap-{Z-Xo-c-tv Ncnv nXn-sN-p--Xn-\m 150
ao-dn-e-[nIw Db-c-n-ep h\-{]-tZ-is ]na AXnn-bmbpw \n-bnp 150 ao-dn-e[nIw Db-c-n-ep h\-{]-tZ-i- kap{Zw hsctbm kap-{Z-Xo-c-n\v Hcp Intem-ao- Zqcw
hsctbm Fp {]tZ-i--fn Xocw \n-bn-pI _pn-ap-mWv. A-s\-bp e-fn (alm-cm-jv{Sbnse-t]mse) L-ns ]na AXnn Xoc-tZiw Xs-sbv \nbnp. h\-ta-Je \n-bn-p--Xn\v t^mdv ks Hm^v Cy hnI-kn-n-s-Sp `qhn-\ntbm-K-`q-]-Shpw (Land-use map) 1x1 In.ao. F A]-{K-Y-\-n Dbcw \n-bn-m GTOPO 30 Dw
(Global 30 Arc -Second Elevation Data Set) BWv D]-tbm-Kn-Xv. taev]-d am\-Z-hpw cv Ummsk-p-Ifpw Ah-ew-_n-mWv AXnn-I \n-bn-Xv. kky-Pmew AYhm h\-ta-J-e-bpsS
\n-b-n-\mbn Hcp ]Icw kwhn-[m-\-sa \ne-bn hmjnI h[\ ImWn-p NDVI
(Normalised Difference Vegetation Index) aqey-fpw R D]-tbm-Knp. Fm t^mdv ks
Hm^v Cy-bpsS `q]Sw Xs CXn\v aXn-bm-Ip-sav ]noSv Isn.
]q-L--ns sXt- A-hpw ]Sn-mtd Ahpw _nen-Kncn cwKkv (Biligiri rangance)
F-dn-b-s-Sp Im-S-I-bn-sebpw Xan-gv\m-n-sebpw ae-\n-c-I-fm-sW-Xv imkv{X-Ir-Xn-Ifn s]mXpth AwKo-I-cn--s-n-pv (aWn 1974). cv ae-\n-c-In-S-bn Ipd Db-cn (250 ao) knq (Singur) ]oT-`q-anpw Xe-asse (Talamalai) ]oT-`q-an-p-an-S-bn tambm
(Moyar) \Zn-bpsS Xmgv-h-c-bmWv. ]n-a-L--n-sbpw (\oe-Kncn) ]q-L--n-sbpw (_nenKn-cn-cw-Kkv) kwK-a-ew. `qX-ehpw h\-fpw CS-X-S-hn-msX XpS-cp--Xn-\m \oe-Kncn
_nen-Kncn cwKkv ae-\n-c-I Xn `qan-im-kv{X-]-c-ambn hy-am-sbmcp AXncv \nbn-pI hnj-a-I-c-amWv. At\Iw kky-Pm-e--fpsS Bhm-k-tI-{-amWv Cu ae-\n-c-In-Sbvp {]tZ-i-sa--Xn-\m _nen-Kn-cn-cw-K ae-\n-c-Isf L-ns ]cn-nXn kwc--Wn-\mbn cq]o-I-cn-p ]n-a-L AtXm-dn-n-bpsS ]cn-[n-bn Ds-Sp-t--Xpv.
BI-bm Im-S-I-nepw Xan-gv\m-n-ep-ambn sXp-h-Sv 150 In.ao-tdmfw \of-n
nXn-sN-p _nen-Kn-cn-cw-Ka-e-\n-c-Isf ]n-a-L AtXm-dn-n-bpsS ]cn-[n-bns]-Sp-m\mbn ]n-a-L--ns AXnn-bn-eps-Sp-m R ip]mi sNpp. _nen-Kn-cncw-K ae-\n-c-I-fpsS Ingt AXnn \n-bn-m-\mbn `qXe AXnnv Bt]-n-Iambn kphy--amb `c-W-]-c-amb AXnn kanXn \nt-in-pp. Im-S-I-bn _nen-Kncn-cw-K ae-\n-c-I-fpsS hS-p-`m-Ks AXnn sIm-K kXy-aw-Kew sslth-bpsS s]mXpA-Xnn-bmb Nma-cm-P-\-K t^mdv Unhn-js AXnn Xs-bm-bn-cn-Ww. Xan-gv
\m-n _nen-Kn-cn-cw-K ae-\n-c-I-fpsS Zn-W-`m-Ks kw_-n-n-S-tmfw kXy-aw-Kew
t^mdv Unhn-js Hcp `mKw Ds-Sp \oe-Kncn _tbm-kv^n-b dnkpw Ingv sImK
kXy-aw-Kew sslth-bpsS s]mXp- A-Xnn-bp-amWv R \nt-in-p-Xv.
taev]-d AXnn-I {]Imcw hSv Xm]n Xmgv-h-c-ap-X sXv I\ym-Ip-amcn hsc
1490 In.ao-dmWv ]n-a-L--ns ssZLyw. (Nn{Xw 1) GI-tZi hnkvXow 129037 NXp-c{i
Intem-ao--dmWv. hoXn Xan-gv\m-n 210 In. ao-dm-sW-n alm-cm-jv{S-bn 48 In.ao am{X-amWv.
(]me-mSv Npcw HgnsI) ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn \ne-hn hcp-tm R
\nt-in-n-p AXnn-I Ahv hopw ]cn-tim-[n-t--Xmbn hcpw. ImcWw AXnkq-va-ambn CXv \n-bn-m-\p ka-btam kmh-Im-itam Rv e`n-n-. DZm-l-c-Wn\v cXv\-Kncn Pn-bnse Umt]mfn (Dapoli) Kpl-K (Guhagar) Fo {][m\ {]tZ-i-fpw
]n-a-L--ns D]-a-e-\n-c-I-fmb Xms\, sdbvKUv Pn-I-fns] XpwtK-tc-iz (Tungareswar),
{]_m (Prabal), Smk (Tansa), am\ (Manor), sshXma (Vaithama) XpS-n-bh Ds-Sp-m
hnp-t]m-bn-cpp.
............................................................................................................................................................................................................
]q AXnn
samw hnkvXow
samw \ofw
1490 In.-ao.
Ipd hoXn
48 In ao.
]c-am-h[n hoXn
210 Inao
............................................................................................................................................................................................................
Xmeqv, Pn Fn-h-t]mse ]n-a-L-s {]tXyI `cW bqWn-p-I-fmbn \n-bnpI km[y-a. sImSIv, \oe-Kncn, hb-\mSv, CSpn Fnh Hgn-m s]mXp-hn Pnm AXncp-I ]n-a-L--ns AXnn-bp-ambn Hp-h-cp-n. `qcn-`mKw Pn-I-fnepw ]n-a-L
{]tZ-i-smw ]n-a-Xo-c-n-stbm ]Sn-m-d ]oT-`q-an-bp-sStbm `mK-qSn DsSp-pv.
Uln-bnse Su B v I{Sn m\nwKv HmK-ss\-tk-j (Town and country Planning
Organisation) 1960Ifn Xm-dm-nb dntmn-emWv taJem Bkq-{XnX {]{In-b-bvp-thn
]n-a-L-s BZyw `c-W-bq-Wn-p-I-fmbn hn`m-h\ sNbvXXv. Cu dntmn ]n-a-Ls Xmeqv Xe-n-emWv IW-n-se-Sp-n-p-Xv. CXns ASn-m-\-n-emWv Bkq{XW Io-js ]n-L hnI-k-\-]-Xn (Western Ghat's Development Programme WGDP) 1974--75
132(3) Xmeq-p-I-fn Bcw-`n-Xv. tI{ km klmbw e`n-m XpS-n-b-Xn-\-Sn-m\w
Cu ]-Xn-bmWv. Fm `c-W-]-c-amb Cu \nhN\-n\v ]cn-nXn \nb-{Whp-ambn
bmsXmcp _-hp-an. ]s ]n-a-L-s \n-bn-p--Xn\v Xmeq-p-I Hcp bYm
`c-W-bq-Wn-m-I-bm XpSp N-Iv Xmeqv ASn-m-\-am-m-sav kanXn \nbnp.
7. `q{]-IrXn
Cy D]-`q-J
- ns Pe-tKm-]p-chpw ssPh-ssh-hn-y-ns \n[n-Ipw-`hp-amb ]na-L--nse ae-\n-c-I hSv Xm]n \Zn-ap-X sXv I\ym-Ip-am-cn-hsc Cy-bpsS ]n-a-Xoc-n\v kam--c-ambn \ne-sIm-pp. ]Sn-mdv Xoc-tZ-i-tbvv Ncn-n-d-p ae-\n-cI Um ]oT-`q-an-bn Ipn\n-c-I-fp-ambn XmZmyw {]m]n-pp. `qan-im-kv{X-]-c-ambn
]n-aL
- - s cv hn`m-Ka
- mbn Xcnmw. Xmc-Xt- ay\ _ew Ipd ]md-q-
- f
- pw, apI`mKw
]c ae-Ifpw \nd Imfo-\-Znv hS-p sUm {Smv. Cu taJ-e-bnse ae-Iv 1500
ao-dn-e-[nIw Db-c-an. Imfn-\-Znv sXp `mKw ISp--ta-dnb ]md-I \nd {]o Im{nb (Precambrian) {]tZiw. Dcp BIr-Xn-bn-ep ae-I \nd Cu taJ-ebvv 2000aotdm
AXn-e-[n-Itam Db-c-apv.
Atd-_y kap-{Z-n \np-h-cp \ocmhn \nd Imns\ XS-p-\nn hjn 2000 an.aotdm AXn-e-[n-Itam ag s]n-p-Xv ]n-a-L--a-e-\n-c-I-fmWv. Cu ae-I-fpsS
ASn-hmcw ag-m-Sp-I-fmWv. Ing-p-`m-Ks ae-t-cn-hp-I ]Sn-m-dp-`m-Ks At]-nv
hc {]tZ-i-am-Wv. sXtmv hj-n Fv,H]-Xp-amkw I\ ag e`npw. hS-p-`mKv 4 amkw \op-\n-p sXp-]-Sn-m-d akq-Wn-eqsS Ipd-p-a-gtb e`n-p-pq.
ag-bpsS Cu G-p-d-n ImcWw ]n-sa-L--ns ]Sn-mtd ae-s-cn-hp-I Xnn\n-d ]n-e-m-Sp-Ifpw Ingt ae-s-cn-hp-I-fn-tev hcpw-tXmdpw {ItaW Cuw Ipdv
hc {]tZ-i-ambn amdp-Ibpw sNpp. kky-e-Xm-Zn-I-fpsS sshhnyw Ghpw Db \nebn-se-p-Xv sXt Av tIc-f-nse k--amb ag-m-Sp-I-fnseptm-gm-Wv. hmWnPy-]-c-ambn Ghpw {][m-\ -hr--amb tXv kpe-`-ambn hf-cp-Xv anX-ambn ag-e-`n-p
Cu-ap {]Ir-Xn-Z--amb h\--fn-emWv.
Cy-bn ssPh-ssh-hn-y-ns \n[n-Ipw`w F \ne-bn Ing- lnam-ebw Ignm sXm-Sp m\w ]n-a-L--n\v Ah-Im-i-s--XmWv. BtKm-f-X-e-n ssPhssh-hn-y-`o-jWn t\cn-Sp Hmbn AwKo-I-cn--s-n-p ]n-a-L-s {ioe--bpsS ]v
taJe (Wet zone) hsc \ofp `qan-im-kv{X-]-c-amb AXns nXnbpw IW-n-se-Spv ISp
ssPh-ssh-hn-y-`o-jWn t\cn-Sp temIs Fv {]tZ-i--fn Hmbn ]n-a-L-s
hne-bn-cp-pp (Myers et al 2000). 18mw \qm-ns ayw apX `q{]-Ir-Xn-bn-ep-m-bn-p
henb amhpw Db P\-km-{-Xbpw IW-n-se-Spv ]n-a-L--kw-c--Whpw Ahn-Ss
hn`-h--fpsS kpn-c-hn-\n-tbm-Khpw ASn-b-nc {]m[m-\y-aln-pp. Im-SIw, tIcfw,
Xan-gv\mSv kwm-\- Ds-Sp Zn-W-ta-J-e-bn \S-nb Hcp ]T-\-{]-Imcw 19201990
Ime-L--n Ahn-Ss X\Xv kky-Pm-e--fpsS 40 iX-am\w \jvS-s-Sp-Itbm B ew
CX-c-B-h-iy-mbn cq]-amw hcp-p-Itbm sNbvXn-p-smWv. (Menon & Bawa 1997) hfsc
............................................................................................................................................................................................................
GXmv 4000 C\w ]pjv]-s-Sn-I AYhm cmPys samw ]pjv]n-p sNSn-h-fpsS 27 iX-am\w ChnsS ImWmw. 645 \nXy-l-cn-X-hr C\--fpsS 56 iX-am\w ]n-a-L-n am{Xw ImWp--h-bmWv. sNdp kky-hn-`m-K-n 8501000 C\- Ds-Spp. ChbpsS sshhn[yw AXym-Ij-I-amWv. Ch-bn 28 iX-am\w A]q C\- DsS 682C\w
]mb-ep-Ifpw 43 iX-am\w A]q -C-\- DsS 280 C\w h-e-Xm-Zn-Ifpw Ds-Spp.
\s-n-m hn`m-K-ns]-Sp Pohn-I-fn 350 C\w Ddp-p-Ifpw (20 iX-am\w AhnsS
am{Xw ImWp-h), 330 C\w (11 iX-am\w AhnsS am{Xw ImWpp) Nn{X-i-e-`-fpw, 174 C\w
(40% AhnsS am{Xw ImWp-h) Xpn-Ifpw, 269 C\w (76% AhnsS am{Xw ImWp-h) HpIfpw ChnsS Is-nbnp-v. 288 C\w ay-sf Isn-bn-p--Xn 41 iX-am\w Cu
taJ-e-bn am{Xw ImWp--h-bmWv. 220 C\w D`-b-Po-hn-I-fpsS Bhm-k-tI-{-amWv ]n-aLw. Ch-bn 78 iX-am-\hpw ChnsS am{Xw ImWp--h-bmWv. CubnsS ]n-a-L--ns
sXp-`m-Kv Is-nb Ctm-sa-U-Km-kvI _-ap ]pXnb h-ns] Xhf
(Nasikabactrachus sahyadrensis ) {]mNo\ tKmvhm-\ Xmgv-h-gnsb kwc-n-p--Xn Cu taJe-bvp {]m[m\yw hy-am-pp. tIbvkn-enb sshcpy (caecilian diversity)ns Imcyn Cu taJ-e-bvp m\w A\p-]-a-amWv. ImcWw cmPys 20 C\--fn 16Dw ChnsS
am{Xw ImWp--h-bmWv. 225 C\w Dc-K--fn 62 iX-am\w ChnsS am{Xta Dq. ]n-a-L-ns sXa-e-\n-c-I-fn am{X-ap Uropeltidae hn`m-K-ns] ]mp-I {]tXyI ]cmaiw Aln-pp. 500 tesd C\w ]n-I-sfbpw 120 C\w kkvX-\n-I-sfbpw ChnsS Isn-bn-pv. Gjy B\-I-fpsS F-n Hmw-m\w ]n-a-L--n-\mWv. ISph, Impt]mv, Ipdp- Fnh D-sS-bp hnhn[ kkvX-\n-Ifpw ChnsS [mcm-f-apv. Ipcp-ap-fIv,
Gew, amhv, mhv, hmg XpS-n-b-h-bpsS Imn-\- ChnsS kar--ambn ImWmw. Cu ssPhk-v hj--fmbn \apv ht\--amWv \In-sm-n-cn-p-Xv. Ipcp-ap-fIv, Gew, N\w,
B\-smv XpS-nb h\-D-ev]--pw ]n-a-Lw {]i-kvX-amWv.
Ign \qm-p-ap-X {]tXy-Inpw C-gn Zi-I--fn Cu sshhn[yw XpSbmbn XI t\cn-Spp. Cu Ime-b-f-hn \nc-h[n kky-Po-h-Pme kaq-l- GXmv
]q-am-bn-s A{]-Xy--ambn. ]mh-\Xzw Iev]n--s-n-pp Imhp-I, Ipf-, \ZnI Fn-h-bpsS kwc--W-n-\mbn XpSp-h-cp {]mNo\ coXn-bp-sSbpw ]mh-\-ambn
Icp-X-s-p kkvX-\-h-n-ep-sS-bp \nc-h[n Pp-h--fpsS kwc--tWm-]m-[n............................................................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................................................
10
11
m\pw DgpXp adn-m\pw ]cym-]vX-amb Fv aqhnv sajy-\-dn-I-fpsS e`y-Xbpw ]n-a-Ls Hgn-hp-Ime hk-Xn-Ifpw dntkmp-Ifpw \nd \K-c--fmbn amn-sm-n-cn-pp.
X^-e-ambn {]Ir-Xn-Z kky-Po-h-Pme kaq-l-ns Dq-e-\hpw {]tZ-i-hm-kn-I-fpsS
\njvm-k-\hpw kw`-hn-pp.
]n-a-L--nse Bfp-I ]p-ap-X Ah-cpsS ]mnSw, Imen-o, C\w(hndIv)
Fn-hbvv ]q-ambpw B{i-bn-n-cp-Xv {]Ir-Xn-Z--amb h\-sf Bbn-cpp. Ahv
Bh-iy-amb t]mjIw e`n-n-cp-Xv th-bmSn Inp amwkm-lm-c-n \nm-bn-cpp. h\hpw h\y-Po-hn-Ifpw \in--tXmsS Cu P\-k-aq-l-ns Btcm-Kyhpw `oj-Wn-emWv. ChcpsS Pohn-X-n-ep-m-bn-p saw tcmK--fn \nv {]tXy-Inv ae--\n-bn \np
tamN-\hpw KXm-KX hmm-hn-\n-ab cwK-p-mb hnI-k-\-hp-amWv. tIc-f-n-sem-gnv asmcn-Spw B[p-\nI Btcm-Ky-kw-c-WhnZym-`ymk kuI-cy- Imcy-ambn Ch-cn-te-sn-bn-n. tIc-f-n Cm-cy-n-ep-m-bn-p ]ptcm-KXn hfsc sas-bmWv. ChnsS P\kwJym h-\-hnepw KWy-amb Ipd-hpv.
apwss_bvv hS-p UmwKvkv, Xms\ Pn-I-fnse Nne CS--fnepw hb-\mSv, \oe-Kncn
taJ-e-bnepw am{X-amWv ]n-a-L--n Kncn-h-m IqSp-X-em-bp-Xv. inem-bpK \mbm-SnI-fmb bYm tNme \mbv-msc \oen-Kn-cn-bn am{X-amWv ImWm Ign-bpI. ]n-a-L-]-cn-nXn \io-I-c-W-ns Xn-^-e- Gsd A\p-`-hn-p-Ibpw hnI-k-\-ns B\pIqeyw hfsc ]cn-an-X-ambn am{Xw e`n-p-Ibpw sNbvXXv Cu Kncn-h-mmWv. Cu Aic-W-hn-`m-K--v sa-s ]cn-K-W\ e`n-m-\mbn cq]w \Inb PESA, FRA \nb-a- \Sm-p-Xv m]nX Xmev]-cy-m XS-bp-Ibpw sNbvXp.
a\p-jy-\nnX aqe-[-\-ns Ipsm-gp-nsv ]n-a-L--nse {]Ir-Xn-Z aqe[\w Hen-p-t]mbn. CXv ]cn-n-Xnv ISp BLm-X-tanp-Ibpw kmaq-ly-aqe[\-ns
A[x]X-\-n\v Imc-W-am-hp-Ibpw sNbvXp. Fm CXn-s\mcp A\p-Iq-e-h-i-hp-apv. taev]d am--fpsS ^e-ambn cmPys Ghpw Db km-c-Xbpw hfsc Db ]cnnXn Ah-t_m-[hpw ]n-a-L \nhm-kn-Iv knnp. ChnsS P\m-[n-]-Xy-m-]-\-
hfsc i-amWv. a\p-jy-tijn Dbp--Xnepw ]m-bv cmPv m]-\- in-s-Spp-X
- nepw tIcfw Cy-bn Hmw m\-mWv. {Kma-k`
- I
- f
- n \np ]mTw DsmpsImv `qhn-\n-tbm-K- \bcq]o-I-c-W-n-\mbn tKmh CubnsS doPn-b-W m 2021 \v cq]w
\In-bXv hfsc {it-b-amWv. hfsc {i-tbmsS ]cn-nXn kulr-]-c-amb Hcp hnI-k-\]-m-hn-tev {]th-in-p--Xn\v cmPys hfsc A\p-tbm-Py-amb Hcp taJ-e-bmWv ]n-aLw.
12
............................................................................................................................................................................................................
13
14
hnI-k\ ]-Xn-I Ab-hn-m N-q-n HXpn \n-cp-sXv Cv ]cs AwKoI-cn--s-n-p Imcy-amWv. {]mtZ-inI nXn-K-Xn-I IW-n-se-Spv ka-b-_-n-X-amb
\n_--\-I-tfmsS {]mtZ-inI kaq-l-ns ]q-]-m-fn--tmsS Bbn-cn-Ww ]-XnI cq]-I-ev]-\-sN-m. CXmWv {]mtZ-inI ]m-fn amt\-Pvsa v (Adaptive co-management).
{]mtZ-inI kaq-l-ns B{K-l--\p-kr-X-ambn ]mcn-n-Xn-Ihpw kmaq-lyhpw kmn-I-hp-amb kml-N-cy- IW-n-se-Spv hnI-k-\-]--Xn-I-fnse Hmtcm C\hpw thWtam
thtbm Fv \n-bn-Ww. Acw Hcp amt\-Pvsa v coXn hnI-k-\hpw kwc--Whpw
ssItImp-t]m-Im klm-bnpw. Cu kao-]-\s kw_-n N-bvmbn t_mIvkv3
ImWpI.
15
............................................................................................................................................................................................................
16
............................................................................................................................................................................................................
17
`qan-im-kv{X-]-chpw Imem-h-m-]-c-hp-amb LS-I- : Hcp {]tZ-i-ns {]Ir-Xn-Z-amb a-m-\-sf hne-bn-cp-m-\p LS-I- CXn-eps-Spp. {]tZ-ins Ncnhv, Dbcw, kz`mhw XpS-n-bh Xmsg ]d-bp aqv LS-I--fn D]
-tbm-Knmw.
(a)
(b)
(c)
3. _-s--h-cpsS hne-bn-cp- :
s]mXp-P-\-, Xt-i-m-]-\- {]tXy-Inv Pnm ]m-b-p-I-fpsS, {Kma-Xe
cmjv{Sob kwL-S-\-I Fnh ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i-sav Icp-Xp--h-bpsS ]nI
Xm-dm-t-Xpw Ah {][m-\-L-S-I--fmbn IW-n-se-Sp-t--Xp-apv.
(sk 20 hnh-cn-n-p {]h-\-coXn kqNn-n-p-Xv taev]-d nXn-hnh-c- ]q-ambn kam-l-cn-mt\m sk Inn \nt-in am\-Zw ]q-ambn
Dsm-mt\m ka-b-]-cn-anXn aqew Ign-n-n.
Fnpw Kuc-h-X-c-amb ]e t]mcm-bva-Ifpw Ctmgpw _mn-bmWv. B\-I-fpsS kmc-]-Y-sam-gnv Pohn-I-fpsS hmk-hy-h--bpsS XpS kw_-n hnh-c- tUm-t_-kn
Ds-Sp-t--Xm-bpv. Acp-hn-I, \Zn-I av NXp-p-{]-tZ-i-, `qK`-Pew XpS-n-bhsb kw_-n nXn hnh-c-fpw ]q-a. Pe-Po-hn-I-fpsS Bhm-k-hy-h, Pe-t{km-Xp-I Fnh Isn kwc-nv, kpn-cX \ne-\nm {im-]q-ap {]h\w
Bh-iy-amWv. R-fpsS {i tI{o-I-cn--s-Xv ae-{-tZ-i--fn-em-b-Xn-\m ]n-a-Xo-cn-sbpw Xoc-k-a-X-e--fp-sSbpw {]iv\-v th{X ]cn-K-W\ \Im Ign-n-n.
Fn-cp-mepw cmPy-m-Zy-ambn s]mXp-P\
-
- v e`y-am-bn-p kpXm-cy-hpw hn]p-ehpw em[n-jvTn-X-hp-amb kp{]-[m\ ]cn-nXn am\-Z-- Dsm-p Hcp Umm-t_kv Cv
\ap-pv. Hcp {]tXyI {]tZ-i
- ns ]cn-nXn {]m[m-\y-ns hyXykvX Xe- imkv{Xob-ambn thXn-cn-m-\p ASn-m-\-ambn CXv D]-tbm-Knmw.
]cn-nXn ktN-X-\Xzw Hcp imkv{Xo-b-]Zw am{X-a AXv am\-h-cm-in-bpsS hen-sbmcp
DXvI-WvT-bm-sWv kanXn Xncn--dn-bpp. {]tXy-Inpw Hcp {]tZ-iv Fv kw`-hn-pp
AXn-te-XmWm A`n-Imayw F-Xns\ kw_-n hy-amb [mcW Dm-hpI FXv Hcp
............................................................................................................................................................................................................
18
19
]cn-nXn Zp_-e-{]-tZ-isImssS--\m
\oe-Kn-cn-Pn
tIcfw
a-tIm
]\-Sn
ss]Xae
{_-KncnXncp-s\n
hb-\mSv
_mWm-kpcIpymSn
\ne-q-ta-m-Snsske vhmen-\yq Aa-c-ew
incp-hmWn
s\n-bm-Xn
]on hmgm\n
AXn-c-nn hmg-m
]qbw-Ipn aqm
ImUaw lnkv
s]cn-bm
Ipfq-]pg
AK-kvXy-ae
kwc-n-X-ta-J-ebvv Npn-ep-ap {]tZiw
20
Imcy-n henb A-c-ap--Xn-\m KpP-dmv Umpw tIcf Ajm-p-a-e-Ifpw Htc-X-cn ImWm Ign-bn BI-bm Hmtcm kwm-\-sbpw {]tXy-I-ambn IW-n-se-SpmWv ip]mi-Iv cq]w \In-bXv. ]n-a-L--ns AXnn Xoc-{]-tZ-i-hp-ambn
tNp-h-cp kwm-\--fn AXnn \n-b-{]-{In-b-bn Xoc-{]-tZ-i-]-cn-nXn aqeyfpw Zu_-ey-fpw {]Xn-^-en-m-Xn-cn-m-\mbn Xoc-p-\nv 1.5 In.ao. hoXn-bn hnmWv
kanXn AXnn \nbw \S-n-bXv.
Npcp--n
1.
2.
3.
4.
5.
\Zn-I-fpsS D-h-m-\-, ]oT`q-an-I ]cn-nXn kwc--W-n AXn-bmb Xmev]cyw {]I-Sn-n-p kaqlw A[n-h-kn-p {]tZ-i- Fnh ]cn-nXn Zp_-e-{]tZ-i--fmbn ]cn-K-Wn-t--XmWv.
6.
7.
8.
21
Nn{Xw 2
Nn{Xw 3
22
Nn{Xw 4
Nn{Xw 5
............................................................................................................................................................................................................
23
............................................................................................................................................................................................................
24
Pn-I
taJe Hnse
Xmeq-p-I
taJe cnse
Xmeq-p-I
taJe aqnse
Xmeq-p-I
KpP-dmv
alm-cmjv{S
10
32
14
tKmh
_m[-I-a
_m[-I-a
_m[-I-a
Im-SI
11
26
tIcfw
12
15
Xan-gv\mSv
samw
44
83
14
37
12
50 iX-am-\tam AXn-e-[n-Itam {]tZiw ]n-a-L AXnn-p-n Ds-Sp-n-bnp Xmeq-p-I am{Xta ]nI 3 tNn-pq. taJe Hn-stbm, cn-stbm \nehmcw Iev]n--s-Sp {]tZ-i- Ds Xmeq-p-I- ]nI 3 Ds-Sp-m-h ]nI
\men-emWv Ds-Sp-n-bn-p-Xv. tKmh-bpsS Imcy-n 1 an\nv X 1 an\nv ka-N-Xp-c-am-Wv
D]-tbm-Kn-n-p-Xv. tKmh-bpsS hen--p-dhv ]cnKWnv taJ-em-h-Xv-c-W-n\v ]cn-nXn
khn-ti-j-X-bmWv AmsX Xmeq- B[m-c-am-n-bn-p-Xv. (A\p-_w Hv ImWpI)
Cu taJ-e-I tKmh-bn-en-tm \S-p-h-cp taJem m 2021se ]cn-nXn Zp_-e-ta-Jem-h-c-W-hp-ambn ka-RvP-k-s-SWw.
]nI 4 : taJe Hn-tepw cn-tepw \nt-in--s-n-p {]tZiw 50% n Xmsg
D ]n-a-L- Pn-I
kwm\w
]n-a-L--nse
Pn-I
taJe Hn
s]Sp-h
taJe cn
s]Sp-h
KpP-dmv
alm-cmjv{S
11
23
tKmh
Im-SI
15
22
tIcf
16
Xan-gv\mSv
* A\p-_w 2, 3 ImWpI
CXp-t]mse Ds-Sp-t {Kma-]-m-b-p-Isf Isn hn]p-e-amb Hcp ]m-fn
{]{In-b-bn-eqsS taJe Hn-sbpw cn-sbpw AXn-cp-I \n-bn-p-Ibpw {]tZ-im-[n-jvTnX
amt\-Pvsa v m\n\v cq]w \Ip-Ibpw sNt-Xv ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dn-n-bmWv.
A-c-n Ghpw Xmsg Xn-ep Hcp kwcw-`-amWv t_mIvkv 5 sImSp-n-p-Xv. ]nI
5 sImSp-n-p knp-ZpKv Zn-bnse 25 {Kma--fnse {Kma-k-`-I Ah-cpsS ]m-bv
{]tZiw ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i-ambn {]Jym-]n--W-sa-m-h-iy-sv {]tabw ]mmn
kanp. C-c-samcp {]ta-b-ns kwn]vX cq]w t_mIvkv 6 ImWmw.
............................................................................................................................................................................................................
25
hnt-Pp-I
tZmUm-amKv
kmhv hmSn
............................................................................................................................................................................................................
26
27
............................................................................................................................................................................................................
28
AtXm-dn-n-bpsS tbmK- Xpd tbmK--fmWv. {]tZ-i-hm-kn-I, {]h-I, _s km hIpv DtZym-K-, t{]mPIvSv GPkn-I Fn-h-cpsS kmn-yn-emWv {]iv\- N sNp-Xv. AtXm-dn-nv e`n-p Fm ]cm-Xn-Ifpw
Cu thZn-bn N sN-sSpw. A-cm-n CsXmcp s]mXp IqSn-bm-tem-N-\bmWv. Fm-h-cp-tSbpw kmn-y-n N sNbvsX-Sp-p Xocp-am-\- IrXyambn \S-mpw. CXp-hsc Fm Xocp-am-\-fpw ssIsIm-Xv sFIy-I-WvtT-\-bmWv.
AtXm-dn-n-bpsS tbmK--fn 70 apX 100 hsc {]tZ-i-hm-kn-I kw_-n-p-Ibpw
Ah-cpsS {]iv\- ]cn-l-cn--s-Sp-Ibpw sNp-pv.
............................................................................................................................................................................................................
29
............................................................................................................................................................................................................
30
............................................................................................................................................................................................................
31
............................................................................................................................................................................................................
32
n-bn-cpp. {]mtZ-in-I-amb _pn-ap-p-Ifpw \nt-i-fpw D-X-Xe kan-Xnv a\-n-emm CXv hgn-sbm-cpn. kan-Xn-bpsS Xocp-am-\--fn CXv {]Xn-^-en-p-p-apv.
sa-s Bi-b-kw-hm-Z-n-\mbn {]tZ-i-hm-kn-I-fpsS k--kw-L-S-\-I cq]o-I-cnp--Xns\ R ]c-am-h[n t{]mm-ln-n-pp.
8. Ctm Sqdn-ks t{]mm-ln-n-pp
kpJ-hmk ]c--cm-KX Sqdn-k-n \nv ]cn-nXnkmwkvIm-cnIImjnI kulrZ
Sqdn-k-n-tev amd-W-sav D-X-Xe kanXn _-s Fm GPkn-I-tfbpw DZvt_m[n-n-pp. CXn-\mbn ssKUp-I-fpsS {]tXyI tbmKw hnfn-p-Ibpw Ah-bvmbn Hcp ]cnio-e\ inev]-ime kwL-Sn-n-p-Ibpw sNbvXp. {]Ir-Xn-`wKn Bkz-Zn-p--Xn-tepw IpXnc-k-hm-cn-bn-tepw apw Sqdn-p-Isf Xncn-p-hn-Sm-\mbn tlm-ep-I-fpsS klm-b-tmsS amXrIbpw Xm-dmn.
\nb-{-W-Xo-cp-am-\-
shm XSm-I-n\v IpdpsI tdm]vsh m]n-m-\p \ntiw D-X-Xe kan-XnbpsS apmsI Fn-b-tm alm-cm-jv{S-bnse tdm]v-shbvkv \nb-a-n\v FXn-cm-I-bm
A\p-aXn \ntj-[np. icn-bmb \S-]Sn {Ia- ]men-m-sXbpw kan-Xn-bp-sStbm ]cnnXn h\w a{m-e-b-n-stbm A\p-aXn hmmsX ]-K-Wn-bn Hcp Aayq-kvsa v
]mv m]np. Cu ]mp-aq-e-ap-m-Ip sISp-Xn-I ]c-am-h[n Ipd-bvm D-X-Xe
kanXn {ian-p-hc
- pp. CXn-\mbn Nne Xncp- \S-]S- n-I kzoI-cn-m _-s GPkntbmSv \nt-in-n-cn-p-I-bmWv. Ccw A\-`n-em-j-Wo-b-amb hnI-k\w `mhn-bn-ep-m-Insv taJ-em-am- m Dd-p-h-cp-pp.
A\-[n-IrX \nm-Whpw apw XS-bm-\mbn AwKo-IrX hnI-k\ m\p-Ip-am-{Xta
sshZypXn IW- Ds-sS-bp kuI-cy- \Imhq Fv Xocp-am-\n-n-pv. hym]Iambn Zpcp-]-tbmKw sNp Xe-Nm-bvm-s\m-cn-Shpw hni--S-m amhpw F XXzw
]pXnb am-\nt-i- Ds taJ-em-am- m hnm-]\w sNp--Xp-hsc Xmevmen-I-ambn ac-hn-n-n-cn-p-I-bmWv.
`oam-Im-c-amb ]c-ky-t_mUp-I \nb-a-hn-cp--ambn hym]-I-ambn m]n-n-p--Xmbn
ImWm Ignp. CXv {]Ir-Xn-Z-hpw a\p-jy-\nn-X-hp-amb ss]XrI ImgvN-I adbvpp. A\-[n-Ir-X-ambn m]n-n-p Fm t_mUp-Ifpw \ow sNm Xocp-am\np. s]mXp-a-cm-av hIpv ASp--Im-ev Ccw 58 t_mUp-I \ow sNbvXp. ap
hIp-p-Ifpw Cu hgnv \opp.
D-X-Xe kan-Xn-bpsS sa sk{I-dn IqSn-bmb kXmc If-IvS 50 ssat{Im-Wn
Ipd mnIv kn-Ifpw apw \ntcm-[n-p-Ibpw Ccw \S-]Sn kzoI-cn-m ap\n-knm-en-n-I-tfmSpw CXc GPkn-I-tfmSpw Bh-iy-s-Sp-Ibpw sNbvXp. Cu \ntiw ewLnp--h-p ]ng hn-n-m\pw Xt-i-`-c-W-m-]-\--tfmSv Bh-iy-s-n-pv. mnIv
kn-I-fpsS D]-tbmKw Ipd-bvm-\mbn ]mepw IpSn-sh-hpw apw henb Af-hn kw`-cnm-sav tlm-ep-Ifpw dkn-Ujy kvIqfp-Ifpw kXn-n-pv. t]XpWnNW knI \nn-m sNdp-InS Dev]m-Z-Isc t{]mm-ln-n-p-pv.
]Wn-bpsS ]ptcm-KXn
alm-_-te-iz-dn-epw- ]--K-Wnepw kzoth-Pv {Sovsa v mp-I m]n-m-\p XpI
alm-cm-jv{S-km A\p-h-Zn-n-pv. ]s Ch-bpsS ]Wn hfsc a-K-Xn-bn-emWv. ]K-Wn-bpsS Imcy-n ]Wn Xr]vXn-I-c-a-s-p-am-{X-a icn-bmb Zni-bn-ep-a-. ]Wn-bpsS
]ptcm-KXn kw_-n {]Xn-amk dntmv D-X-X-e-k-an-Xnv \I-W-sav ap\n-kn-
Iukn-ep-I-tfmSv Bh-iy-s-n-pv.
tdmUp-I-sfbpw {Sm^nIv ]cn-]m-e-\-sbpw kw_-n Hcp m Xm-dm- D-XXe kanXn \nt-in-n-pv. ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-bvp-n P\-v hnizm-k]qw B{i-bn-m-hp Hcp s]mXp-K-Xm-KX kwhn-[m-\-n\v cq]w \Ip-Ibpw hml-\-
............................................................................................................................................................................................................
33
1.
2.
h\w kw_-n ks m\p-I Ds-Sp-msX taJe amm-\p-I ]q-amhn. taJem amm-\p-I {]kn-o-I-cn-p--Xnse Ime-Xm-akw Hgn-hm-m-\mbn
ks amp-I BZyw sh_vssk-n {]kn-o-I-cn-Ww. XpSv AwKo-I-cn ampI Xl-knZm, h\w-h-Ipv, If-IvS, hymJym\ tI{- Fo B^o-kp-I-fn
e`y-ammw.
3.
4.
B.
1.
34
3.
4.
GtIm-]\w : Fm D-X-Xe kan-Xn-I-fn-sebpw A\p-tZym-K-mw-K-p-thn ]cnnXn h\w-a-{m-ebw XpS-bmbn inev]-im-e-I \S-p-Xv GtIm-]\w sa-sSp-m klm-bnpw. _-s kwm-\s ]cn-nXn hIpv sk{I-dn, \nnjvS
]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn, ]cn-nXn h\w-a-{m-ebw tZiob AtZ-iob
hnZ-Kv[ Fn-h-sc-sbmw CXn ]s-Sp-n-Ww.
5.
\n-lWw : D-X-Xe Ah-tem-I-\-k-an-Xn-bp-sSbpw sa sk{I--dn-Iq-Sn-bmb IfIvS Hgn-sI-bp km DtZym-K--cmb AwK--fmcpw Xs nc-ambn kan-Xntbm-K-n ]s-Sp-m-dn. D-X-Xe kan-Xn-bpsS \nt-i- Xti m]-\-
Kuc-h-ambn FSp-m-dn-s--XmWv R-fpsS A\p-`hw. kwm\ km-cp-I-fpsS
\ne-]mSpw hyXy-kvX-a. kanXn Xocp-am-\- thK-n \S-m-m \ntiw
\IWw. kanXn Xocp-am-\- IrXy-ambn \S-m-p-ptm Fv ]cn-tim-[n-m
_-s kwm\ hIp-p-I XpS-bmbn {]h\w hne-bn-cp-Ww.
C.
D-X-Xe kan-Xn-I t\cn-Sp _pn-ap-p-I a\-n-em-m ]n-a-L-hn-ZKv[ -k-anXn-bpsS sNbam {ian-n-p-s-p-Xv Xo-bmbpw {]Ion--s-tS--XmWv. Cu
ka-nXn-bpsS Imem-h[n {lkz-am-b-Xn-\m AXns Fm-N-I-fnepw D-X-Xe kanXnIv ]s-Sp-m Ign-bp-am-bn-cp-n.
\nnjvS ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn \ne-hn hcp-tm _-s D-XXe kan-Xn-Iv AtXm-dn-n-bp-ambn XpS-bmbn Bi-b-hn-\n-abw \S-m kwhn-[m-\sam-cp-p-Xv {]tbm-P-\-I-c-am-bn-cnpw. am{X-hp-a D-X-Xe kan-Xnv ]cn-nXn h\w
a{m-e-b-tm-Sp D-c-hm-Zn-Xzhpw Ah-bpsS {]h-\hpw AtXm-dn-n-bpsS s]mXp-\nb-{-W-n-em-bn-cn-Ww. AtXm-dn-n-bpsS {]h\ taJe hfsc hn]p-e-am-b-Xn-\m
kqva-X-e-n hnI-k-\-{]-h-\-sf Ah-tem-I\w sNm AtXm-dn-n-m-hn. BIbm ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-Imbn D-Xe Ah-tem-I\ kan-Xn-I t]mse-bp
`c-W-bq-Wn-p-I cq]o-I-cn-Ww. AtXm-dn-n-bn km CXc k kwL-S-\-I,
hnt\m-Z-k-mc taJ-e-bn-sebpw kmaq-ly-km--nI taJ-e-bn-sebpw hnZ-Kv[ Fn-hsc
IqSn kmt-XnI hnZ-Kv[p ]pdta Ds-Sp-t--Xpv.
............................................................................................................................................................................................................
35
............................................................................................................................................................................................................
36
37
38
39
Cu amt\-Pvsans N--fn ]cn-nXn kulr-Z-]-chpw kzmK-Xml-hp-amb ]e \nti-fpw Ds-n-p-s-nepw CXp kw_-nv DtZym-K- {]mtZ-inI kaq-l-hp-ambn Imcyamb N-I-sfmpw \S-n-bn-n. Xqew CXp-kw-_-n [mcmfw Bi-b-p-g-hpw Ahy-Xbpw \ne-\npp. DZm-l-c-W-n\v ' ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-bn bmsXmcp Ir{Xna
shfn D]m-[n-Ifpw ]mSn F \ntiw 10 In.ao. taJ-e-bnse hoSp-I-fnt]mepw sshZypXn
hnftm Xncn-bn--hn-f-p-Itfm as--hn-f-p-Itfm ]mSn F hymJym-\-n-\n-S-bm-pp.
Cu taJ-e-bn \nc-h[n {Kma-fpw av m]-\--fp-apv. Ccw \nb-{-W-sf P\
- ImWp-Xv DtZym-K-v Ahsc ]oUn-n-m\pw ssIIqen CuSm-m\pw D D]m-[nbm-bn-mWv.
taev]-d \nb-{-W- ]mh-sf ]oUn-n-m\pw NqjWw sNm\pw Imc-W-am-Ipsapw k-cpw kzm[o-\-ap--hcpw CsXms adn-I-S-p-sapw ImWnv \nc-h[n ]cm-XnI kan-Xnv (WGEEP) e`n-n-cpp. X^-e-ambn sImlm-]q Pn-bnse kwc-n-X-{]-tZ-ip Npp-ap ]cn-nXn Zp_-e-ta-Je F Bibw \ncm-I-cn-p-sImv 2010 HIvtSm_ 6 \v sImlm-]q Pnm ]cn-jXv {]tabw ]mkmn. 2010 HIvtSm-_ 11,12 Xn-Xn-I-fn
kanXn sImlm-]qcpw kao-]-{]-tZ-i-fpw kin--tm X {]Ir-Xn-kw-c--W-n\v
A\p-Iq-e-am-sWpw CXn-s\-Xn-cmbn {]hn-p-Ibpw Xsf ]oUn-n-p-Ibpw sNp-Xv
h\w hIp-m-sWpw ImWnv \nc-h[n ]cm-Xn-I Fgp-Xnbpw hmmepw Rv e`np.
"hmbv' Xmeqv ]m-b-nse Hcp {]ap-JmwKw Fgp-Xn-X ]cm-Xn-bn ]d-bp-Xv Cwojv
Cuv Cym I-\n-bp-tS-Xn-t\-m `oI-c-am-Wv h\w hIp-ns `cWw FmWv.
Ccw ]cm-Xn-I D-bn-p-sImv knp-ZpK-bnse hnhn-[-cm-jv{Sob ]mn-t\-Xmfpw 2010 HIvtSm-_ 6 apX 10 hsc Xnb-Xn-I-fn Rv \nth-Z-\- \In-bn-cpp.
CtX knp-ZpK Pn-bnse 25 hntPv {Kma-k-`-I X-fpsS {]tZiw "]cn-nXn Zp_-e{]-tZi'ambn {]Jym-]n--W-sa-m-h-iy-sv {]tabw ]mkm-n-bn-cpp FXv {]tXyIw {int--XmWv. HIvtSm-_ 9 \v ]e {Kma-fpw kin-m\pw "]cn-nXn Zp_-e-{]-tZ-i'sa Bi-b-ns hni-Zmw-i- Xt-io-b-cp-ambn N-sN-m\pw kan-Xnv A-h-k-c-apmbn. Ah-cpsS {Kma-n CXp kw_-nv I-i-amb bmsXmcp \nb-{-W-hp-ap-m-Insv Ahv hy-am-n-sIm-Spp. ]Icw Ah A\p-tbm-Py-sav Icp-Xp ]cn-nXn
P\-ku-lr-Z-]-c-amb Hcp amt\-Pvsa v kwhn-[m\w \nt-in--W-sapw Ah-tcmSv Bh-iysp. AX-\p-k-cnv ]e {Kma-fpw Ah-cpsS \nt-i- kan-Xnv kanp.
40
`oam-\Zn D-hn-p ae-ap-I-fnse Hcp {]mNo\ ]pWy-h-\-am-WnXv. Cu kwc-nX {]tZ-in\v Nppw Hcp ]cn-nXn Zp_e taJe m]n-m 2002 \ptijw Hcp \S-]-Snbpw kzoIcn-n-n. Fm alm-cm-jv{S-bnse h\y-Pohn hn`mKw {]nkn- No^v t^mdv Ikth 19.8.2004 \v \mKv]q, \mknIv, apwss_, Aa-cm-hXn No^v Ikth-am-b In
C{]-Imcw ]d-bpp. "Cy t_mUv t^m sshUv sse^ns 2 {]ta-b-ns ASn-m\-n Fm kwc-nX {]tZ-i-pw Npp-ap 10 In.ao. ew' ]cn-nXn Zp_e taJe-bm-p--Xn-\p \ntiw tI{-km Bh-iy-s-n-pv. CXp kw_-n \S-]-Sn-I
2004 HmsS ]qn-bm-Ww. Fm CXn-\Iw Cm-cy-n Hcp \S-]-Snbpw FSp--Xmbn
ImWp-n. Fm \mK-]q ssltm-SXn \nt-i-ns ASn-m-\-n Fm kwcn-X-{]-tZ-i--fpsS Nppw ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-bmbn {]Jym-]n-t--Xns Bh-iy-IX
\n-bn-m-\mbn h\w hIpv DtZym-K-, k--kw-L-S-\-I, sshUv sse^v hmU-m Fn-h Ds kanXn cq]o-I-cn-m Fm sshUv sse^v hmU-m-tcmSpw Bh-iys--Sp-p. Bh-iy-s-Sp Fhn-sS-sb-nepw ]cn-nXn Zp_e taJ-e-bmbn {]Jym-]n-t
Bh-iy-ans-n AXn-\p Imcy-Im-c-W- hy-am-n-bn-cn-Ww. CXn-t-ep dntmv
30-10-2004 \Iw kan--W-sapw \nt-in-n-cpp. CXn-\p-tijw "F\tIm' (ENERCON)
F I-\n-bpsS Hcp hn v an ]Xn (Imn \nv sshZyp-Xn-D-ev]m-Zn-n-p-Xv) Cu {]tZiv \ne-hn hp.
tImS-Xn-bn ]e tIkp-I \ne-hn-ep Cu ]Xn X-hn-j-b-ambn. X^-e-ambn
]cn-nXn h\w hIp-p-a-{n-bpsS tN-dn 2011 amv 24 \v tN kanXn, (WGEFP) tbmKn Cu ]-Xn-bpsS Imcyw {]tXyIw At\z-jn-m kan-Xn-tbmSv a{n \nt-inp.
AXns ASn-m-\-n alm-cmjv{S h\w hIp-nse {]nkn- No^v Ikth-
(P\-d), ]qs\-bnse h\y-Po-hn-hn-`mKw {]nkn- No^v Ikth-, No^v Ikth Fn-h-cn \nv Cu ]-Xnsb ]n-bp hni-Zmw-i- tiJ-cn-m kan-Xn Xocp-am\np. F\tIm ]Xn kw_-n tcJ-Ifpw amp-Ifpw `oa-i- h\y-Po-hn-k-t-X-n\p
Nppw ]cn-nXn Zp_-e-ta-Je m]n-m-\p \nt-ihpw kan-m-\m-h-iy-s-p-sImv
2011 G{]n 7 \v Chsmw kanXn I-bp. am[hv KmUvKn-en\v 2011 G{]n 14 \pw d\n
t_mP-kn\v 2011 tabv 19\pw Cu {]tZtiw kin-m th kuI-cy- h\w-h-Ipv Hcpn-sm-Spp. ki-\-th-f-bn CXp-ambn _-s tcJ-I e`y-am--W-sav \nt-inn-cp-\\p. Fm `oam-i- h\y-ar-K-k-t-Xs kw_-n-p Hcp tcJbpw Ct-hsc
{io. KmUvKn-en\v e`y-am-n-bn-n. ]qsW-bnse t^mdv Ikth- {io. knl 2011 Pq
cn\v {io. KmUvKn-en-t\mSv hyn-]-c-ambn ]d-Xv CXp-kw-_-n Hcp-tc-Jbpw alm-cmjv{S
h\w-h-Ip-ns Hcm-^o-knepw Is-m Ign-n-s-mWv. Fm "F\tIm' ]-Xnbp-ambn _-s In-S-]m-Sp-Ifpw {io. Imse ^-b sNbvX tIknse \nb-a-\-S-]-Sn-I-fepw
AS-nb ^b {io. d\n t_mP--kn\v e`np. CXn-\p-]p-dta ]Xn {]tZ-i-n\v sXmp '
Nmkv' hntPv \nhm-kn-bmb Un.sI. Imse hnh-cm-h-Imi \nb-a-{]-Imcw tiJ-cn Iptd A[nIw
tcJ-I kan-Xnv ssIamdn. hmkvX-h-n ]cn-nXn Zp_e taJ-e-bpsS cq]o-I-cWw
]qn-bm-Ip--Xp-h-scbpw h\m-h-Im-i-\n-baw \S-m-pXphscbpw Cu ]-Xnv nbdkv \Imt\ ]mSn-m-bn-cpp.
e-]-cn-tim-[-\-bn-eq-sSbpw D]-{Kl Nn{X--fn-eq-sSbpw hfsc hy-ambn a\-n-emm Ign-smcp Imcyw Imm-Sn-b-{- m]n ae hfsc henb ag-e-`yX DXpw
ssPh-ssh-hn-[y-k---amb \nXy-l-cnX h\- \nd--Xp-amWv. am{X-hp-a, CXv `oa-i-
h\y-ar-K-k-t-X-ns XpSbpw alm-cm-jv{S-cpsS kwm-\-ar-K-amb ae-_m ae-b-ms
]mn-S-k-t-X-hp-amWv.b Cu hkvXp-X-I-sf-sbmw tcJ-s-Sp-nb {]mtZ-inI t^mdv tdv
B^o-k Cu ]-Xnv A\p-aXn \I-cp-sXv ip]mi sNbvXn-cpp. ]s, taep-tZym-K Ct-l-ns ip]mi adn-I-Sv bYm hkvXp-X-I Zphym-Jym\w sNbvXv ]Xnv nb-dkv \In.
htXm-Xn-ep h\w \io-I-c-W-n\v ]pdta 28000 hr- shn-am-n-bn-p-s-mWv
h\w hIp-ns IWv. dnkv h\-nse ae-I CSn-p-\n-c-n-bp hoXn-tb-dnb tdmUp............................................................................................................................................................................................................
41
\nmWw, \ne-hm-c-an-m tdmUp-\nm-Whpw tdmUnse Ipn-d--fpw aqe-ap asmenpw Dcps]m-epw Cu apw Ipw htXm-Xn sN-Sn-bp--Xp-aqew ^e-`q-bn-jvT-amb
Irjnpw IrjvW-\-Zn-bpsS t]mj-I-\-Zn-I-fpsS Pe-kw-`-c-Wn-Ipw Dm-Ip \mi-\-jvS-fp-samw Imm-Sn-b{ ]-Xn-bpsS tZmj-^-e--fmWv.
Cu ae-I-fn-tev \nb-a-hn-cp--ambn P\-v {]th-i\w \ntj-[n-p-sImv h\w-hIpv Imm-Sn-b{ ]Xn DS-a--cp-ambn Hp-tN-cp-I-bm-bn-cpp. Fmw h\w-h-Ip-ns A\pa-Xn-tbmsS BsWp hcp-m I\n ]Xn {]tZ-iv t_mUp-Ifpw sNvt]m-p-Ifpw
m]n-n-cpp. Cu ae-I-fn [mcmfw ]c--cm-KX h\-hm-kn-I-fpv. h\m-h-Im-i-\n-b-a-{]-Im-cap Ch-cpsS Ah-Im-i- AwKo-I-cn--s-n-sv am{X-a \qm-p-I-fmbn AhnsS hknp ae-bn-ep Ah-cpsS kzX-{-k-mcw \nb-a-hn-cp--ambn XS-bp-Ibpw sNbvXp.
............................................................................................................................................................................................................
42
]nI Bdn \nt-in-n-p--Xp-t]mse A\p-tbm-Py-amb \nb-{nX kwhn-[m-\hpw DsSpn ]cn-nXn (kwc-W) \nb-a-nse hyh--I {]Imcw DS hnm-]\w ]pd-sSp-hn-Ww.
taJe1
]n-a-L--n-ep-S\ofw
P\n-XI
- a
- mw hcp-nb hnf-I A\p-hZ- n-c
- pXv. IS-If
- nepw hmWnPy-m-]-\--fnepw Sqdn-p-tI-{--fnepw apK-W-\m-Sn-m-\
n (3hj-n IqSmsX) mnIv _mKp-I-fpsS D]-tbmKw- Lw L-ambn Ah-km-\n-n-Ww.
`qhn-\n-tbmKw
taJe2
taJe3
Pe-t{km-X-p-I Pem-i-b- {]tXyI hmk-tI-{-, `qanim-kv{X-]-c-ambn {]tXy-I-X-I-fp--bn-S- ssPh-ssh-hn-y-k--amb e-, hnip--h-\- Fn-hn-S--fn bmsXm
cp IS-p-I-b-hpw A\p-h-Zn--cpXv. {]tXyI km-nI taJ e-I A\p-h-Zn--cpXv ]pXnb kpJ-hm-k-tI-{- A\p-h-Zn-cpXv s]mXp--e- kzIm-cy-`q-an-bm--cpXv
h\w -Ir-jn-`q-an-I
cq]m-c
- s
- -Sp-m
A\p-h-Zn--cpXv.
Irjn-`qan h\-amtbm
hr- h n- f - I tm
D]-tbm-Kn-p-Xn\pw {]tZ-i-hm-knI-fpsS P\-kwJym
h-\-hns\ IpSnbn- c p- p- - X n\pw
CXv _m[-I-a.
\ne-hn-ep tlmep- I , dntkmpI Fn- h - b psS
Imcy-n, ]n-a-
h\w Irjn-`q-an-I cq
]m--c-s-Sp-m A
\p-hZ- n-c
- p-X.v Irjn-`qan
h\-amtbm hr-hn-fItm D]-tbm-Kn-p-Xn \pw {]tZ-i-hmkn-I-fpsS P\-kw-Jymh-\-hns\ IpSn-bn-cpp-Xn\pw CXv _m
[-I-a-.
............................................................................................................................................................................................................
43
hn`mKw
taJe1
taJe2
taJe3
L ]cn- nXn sX-Sp-p- ]cn-nXn h\w AtXm-dnn -a-{mAtXm-dnn kv]pSw- e-b-ns Sqdnkw \bw XpS-cmw.
sN- b vsX- S p- p-
]cn- nXn h\w
a{m-e-b-ns
Sqdnkw \bw Xp
Scmw.
AtXm- d n- nv k
an-p tdmUv,
a-Sn-m-\-ku-I-cyhn-Ik
- \ ]-Xn-I
\S- mpw ap]v
{]mtZ-inI Bkq-{XW AtXmdn-n-I
]cn-tim-[n-p-Ibpw
CXn-\mbn ]cn-nXnv sImSp-t
hnebpw P\- n\p t\hpw X
n A]- { K- Y nv
t\mp- I bpw th
Ww.
_nUnv tImUp-I
lcnX kmt-XnI hnZy
bpw lcn-X- \nm-Wkm-a-{Kn-Ifpw
e-ns Xpd-mb {]
tZ-is em v k vtI n
pw hnI-k-\hpw kwkvIc-Whpw
amen-\y-kw-kvI-cWw
............................................................................................................................................................................................................
44
hn`mKw
taJe1
taJe2
Btcm-Ky-n\v lm
\n-Ic
- a
- m-btXm, cmkam-en-\y-tfm kw
kv-cn-p- bq-Wn
pI ]mSn
aen-\-P-e-kw-kvI-cWw
Btcm-Ky-n\v lm\nI-ca
- m-btXm, cmk-am-en\y-tfm kwkv-cnp- bq- W npI
]mSn
taJe3
]p\xNw{I- a - W - n
\pw amen-\y-kw-kvI-cW- n- \ p- a p bq
Wnp-I aen-\o-I-cW-\n-b-{W t_m
Up- I - f psS hyh- Iv hnt[-b-ambn
taJe 3 m]n
mw. sXm-Sp-p
taJeHn\pw c
n\pw IqSn CXv D]I-cn-Ww.
Fm-hn[ sIn-S
- pw aen-\P
- e
- k
- w-kvIc
- W kwhn-[m\w \n_n-Xa
- m--W
- w. sIn-S
- ns hen-a
- \
- p-kc
- nv CXn\p kzoI-cn-p
kmt-XnI hnZy hyXy-kvX-am-Imw.
{]tZ-i-ns kz`m-h-a-\p-k-cnv aen-\-Pew kwkv-cnv hopw
D]-tbm-Kn-p-Itbm doNmPv sNp-Itbm dnsskn sNp-I-tbmBhmw. km[n-p-sa-n CXn \nv Duw hos-Sp-m\pw
A\p-h-Zn--Ww.
Pew
Irjn
............................................................................................................................................................................................................
45
hn`mKw
arK-kw-c-Ww
taJe1
taJe2
taJe3
5 hj-n-\p-n
cmk-Io-S-\m-in-\n-IfpsS/If-\m-in-\n-IfpsS D]- t bmKw
Ah-km-\n-n-Ww.
8 hj- n- \ p- n
cmk-Io-S-\m-in-\n-I-fp
sS/ If-\m-in-\n-I-fpsS
D]- t bmKw \n
Ww.
10 hj-n-\p-n
cmk- I o- S - \ m- i n- \ n- I fpsS/If- \ m- i n- \ n- I fpsS D]-tbmKw \n
Ww.
ay-k-v
ay-sf sImm-\mbn ssU\-anv t]mse-bp kvt^mS-I-h-kvXp D]-tbm-Kn-p-Xv Ii-\-ambn \nb-{n-pI. Pem-i-b-fn ay-G-Wn-I hbvpI.
ssPh-ssh-hn-y-am-t\-Pvsa v In-n-I-fp-sStbm ay-sXm-gn-emfn
kwL--fp-sStbm \nb-{-W-n Ipf--fnepw apw {]mtZ-inI
ay-C-\-sf hfp--Xnepw kwc-n-p--Xn\pw kwc--Wtk-h-\-NmPv F \ne-bn t{]mm-l-\-[\k-lmbw \IpI.
ssPh-ssh-hny amt\-Pvsa v In-n-I-fpsS klm-b-tmsS Aem-c-a-y--fpsS hn]-W\w \nb-{n-pI.
h\-h-cWw km h\ Ah-Im-i\
- n-baw AXns ]q-A-n P\-f
- n-se-nv
`qan
Ah-cpsS Bh-iy-sf klm-bn-pI. \ne-hn-ep kwbp--h\w
]cn-]m-e\ ]cn-]m-Sn-Ip-]-Icw h\-A-h-Imi \nb-a-{]-Im-c-ap
kmaq-ly-h-\-hn-`h hyh--I kzoI-cn-pI.
............................................................................................................................................................................................................
46
hn`mKw
taJe1
taJe2
bqm-en-]vkv
t]mse-bp hntZ
i C\--fpsS GIC- \ - t Xm- - ]m
Sn.
taJe3
bqm-en-]vkv
t]mse-bp hntZi
C\--fpsS GI C\
tXm- ]mSn.
hwi-\miw t\cn-Sp
IoS- \ m- i - C - \ n- I / C\- - f psS Irjn
I f - \ m - i n - \ n - I t{]mm-ln-n-pI.
{]tbm-Kn--cpXv
IoS-\m-in-\n-I-fp-sSbpw
H u j - [ - k - k y - - If-\m-in-\n-I-fp-sSbpw
fpsS NqjW-n\v {]tbm-Kw -\nWw.
ISp \nb-{-W- Huj-[-k-ky--fpsS
Gs-Sp-pI NqjW-n\v ISp
hwi-\miw t\cn-Sp
C\- - f psS Irjn
t{]mm-ln-n-pI.
IoS-\m-in-\n-I-fpsSbpw If-\m-in-\n-Ifp-sSbpw {]tbm-Kw \nWw.
Huj-[-k-ky--fpsS
\nb-{Ww Gs-Sp- NqjW-n\v ISp
pI.
\nb-{Ww Gs-SppI.
bqm-en-]vkv t]msebp hntZi C\-fpsS GI C\-tXm- ]mSn. \ne-hnep Ccw tXm- f n hwi- \ m- i - ` ojWn t\cn-Sp C\ shp- ] n- S n- nWw. t\cs ]p
ta-Sp-If
- m-bn-cp-h ]p
ta-Sp-I-fm-n -am-Ww.
bqm-en-]vkv
t]mse-bp hntZi
C\--fpsS GI C\tXm- - ]mSn.
\ne-hn-ep Ccw
tXm--fn hwi-\mi-`o-jWn t\cn-Sp
C\- shp-]n-Sn-nWw. t\cs
]p ta- S p- I - f m- b n- c ph ]p ta-Sp-I-fmhwi- \ m- i wt\cn- S p n -am-Ww.
IoS-\m-in\n/If-\m- C\- hp-]n-Sn-n- hwi-\m-iwt\cn-Sp
in\n {]tbmKw ]m p-Xv t{]mm-ln- C\- hp-]n-Sn-nSn
n-Ww.
p-Xv t{]mm-lnH u j - [ - k - k y - - J\- \ - n\v \nb- { n-Ww.
fpsS NqjWw Ii- Ww Gs-Sp-Ww. J\-\-n\v \nb-{
\- a mbn \nb- { n- IoS-\m-in-\n-I/If-\m- Ww Gs-Sp-Ww.
Ww.
in- \ n- I Lw L- IoS-\m-in-\n-I/Ifambn Hgn-hm-Ww.
\m- i n- \ n- I Lw
............................................................................................................................................................................................................
47
hn`mKw
taJe1
taJe2
taJe3
L- a mbn
Ww.
Hgn- h m-
J\\w
J\-\
- n\v ]pXnb J\-\-n\ ]pXnb
ssekkv \I- ssekkv \
cpXv
IcpXv
Ctm \S-p
J\\w 2016 HmsS
]q- a mbn Ahkm-\n-n-Ww.
J\n- I - f psS ]cnn-Xn-]-chpw
kmaq- l y- ] p- \ - c - [ nhm-k-]-c-hp-amb
]- X n- I Ahkm-\n-nWw.
............................................................................................................................................................................................................
48
hn`mKw
taJe1
taJe2
taJe3
\ne-hn-ep-h Ii\
\nb- { - W - pw
tkmjy HmUn-n\pw
hnt[-b-ambn sa-sSpn XpS-cmw.
]pXnb aen- \ o- I - c W
hyh-km-b-
(Nphv,Hmdv
hn`mKw) ]mSn. \nehn- e p- - h sb 2016
BIp-tm-tgv "0' aen\o-Ic
- W
-
- n-se-n-pIbpw ISp \nb-{W-n\pw tkmjy
BUn-n\v hnt[-ba
- m-IpIbpw thWw..
{]mtZ-inI ssPh-hn`- h m- [ n- j v T n- X - a mb
hyh-km-b-sf
t{]mm-ln-nmw.
Ii- \ - \ n- b - { - W n\pw tkmjy
sshZypXn/Duw
{]mtZ- i nI ssPhhn-`-hm-[n-jvTn-X-amb
hyh-km-b-sf
t{]mm- l n- nmw.
Ii- \ - \ n- b - { - W n\pw tkmjy
BUn-n\pw hnt[bam-bn-cn-Ww.
............................................................................................................................................................................................................
49
hn`mKw
taJe1
taJe2
taJe3
sshZypXn hntI-{o-Ic
- W
- s
- bpw kutcm D
- ]
- t- bm-Ks
- bpw
t{]mm-ln-n-pI.
Hgp- p \Zn- I fn ]c- a m- h [n 3
ao Db- c - n
XS- b W \nnv
ssat{Im Pe-sshZypXn D]m- Z \w
\Sn (Run off the
river schemes) Kncnh-m-scbpw {]m
tZ-inI kaq-l-n
\pw tXmw tImf-\nIpw sshZypXn
e`y-ammw. {Kma-k`- b psS A\p- a - X ntbm-sSbpw ]n-aL AtXm-dn-n-bpsSbpw Fm nbdkpw hmn-bp-ambn-cn-Ww CXv \Sm-m.
]pXnb s{]mP-IvSn\p-thn \Zn- KXn
Xncnv hnSp-I-tbm
t^mdv nb-dkv
\Ip-Itbm ]mSn
.
Hgp-ns\ B{i-bnp sshZypXn
D]m-Z\ kvIoapI BZy-s tbm
cm-a-stbm
\Zn-{]-hm-l-[mc-Ifn A\p- h - Z n- cpXv.
1. Bg- n- e p k
nX BLm- X - ]T\w
2. hmlItijn kn ]T\w (am\-Z- ] naL
AtXm- d nn \nbnWw)
10 apX 25 saKm-hmv
hsc-bp-Sp (10 saKmslSvkv hsc) Pe-sshZypX ]-Xn-I A\ph-Z-\o-b-amWv.
3. Ghpw Ipd
kwm\ ]cn-nXn t^mdv nb-dkv
AtXm-dnn Pnm ]cn- 4. \Zn- b psS ]cnnXn In- n- I , nXn Bh-iy-
]n-IL
- ]cn-nXn DsS Xmtgm-p
AtXm- d nn Fn- h - Bh-iy-amb Hgp-n
bpsS nb- d kn\v s hne-bn-cp-.
hnt[- b - a mbn Fm
]-Xn-Ipw A\p- Ii- \ - \ n- b - { - W n\pw tkmjy
aXn \Imw.
BUn-n\pw hnt[-b\Zo- X - S s kw_ambn. \ne- h p- e p
n BLmX ]T-\Du Dev ] m- Z - \ n- \ p- t ijw Hgpmp- I v {]h
p \Zn- K Xnbn
(run off the river) nmw.
50
hn`mKw
taJe1
taJe2
taJe3
A\p-h-Z-\o-b-am-Wv.
]pXnb sXa ]
h mp-I-sfm pw
A\p-h-Z-\o-b-a
\ne- h n- e p sX
a ]hmp-I
v Ii-\-amb ]cnnXn \nb-{Ww
Gs-Sp-pI.
^vssf Bjv/I
- - I
-
Dm-p \ne-hnep coXn-p-]p-dsa
tdmUv \nm- W n\pw apw ^vssf
Bjv D]- t bm- K np coXn
\ne-hn-ep sXa
mp- I t{]m
m-ln-n-Ww.
hInS Imm-Sn-b{-
]--Xn-I ]mSn.
hntI-{o-I-cW Du
- B- h - i y-
mbn ku tcm
t{kmX-p-Isf
t{]mm-lnn-
Ww.
Hcp Du-Dm-Z\ ]-Xn-p-th-nbpw \Zn-I-fpsS KXn Xncnp-hm A\p-h-Zn-n. \ne-hn As\ Ds-n AXv DS
Ah-km-\n-npw.
Pe-t{km-Xv kw_-n XXz--fpsS ASn-m-\-n AWs-ns hrjvSn-{]-tZiw Lw L-ambn kw]p-jvS-amn kwcnWw. XpS-bmbn 3 hjw C{]-Imcw sNmXn-cp-m \ne-hnep ]-Xn-bpsS {]h\w Ah-km-\n-npw.
A\p-h-Zn Ime-]-cn-[n-I-gnXpw {]h-\--aX Cm--Xpamb AW-s-p-I-fp-sSbpw (3050 hjw) sXamp-I-fp-sSbpw
{]h\w Lw-L--ambn Ah-km-\n-npw.
Pnm ]cn-nXn In-n-I-fpsS Ii\ \nb-{-W-n Xti
m]-\
- f
- p-sSbpw ]ht_mUp-If
- p-sSbpw kwbp-m-`n-ap-Jy-nem-bn-cnpw Fm hn`mKw s{]mPIvSp-Ifpw {]hn-pI.
............................................................................................................................................................................................................
51
hn`mKw
taJe1
taJe2
KXm-KXw
AXym- h - i y- a p
CS- - f n- e mbn ]p
Xnb sdbnth
sset\m henb
tdmUp- I tfm ]m
Sn. A\p-h-Zn-m
Xs AXv ISp-\n- b - { - W - - f psSbpw tkmjy
BUn-n\pw hnt[b-am-bn-cnpw
AXym-hi
- y-ap CS-fn- e mbn ]pXnb sd
bnth sset\m hen
b tdmUp-Itfm ]mSn.
A\p- h - Z n- m Xs
AXv ISp--\n-b-{-W-fp-sSbpw tkmjy
BUn-n\pw hnt[-b-ambn-cnpw
Sqdnkw sNep-p
BLmXw ]cam- h [n eLq- I - c nm thn ]cnnXn h\w a{me-b-ns Ctm
Sqdnkw \bw ]na- L ]cn- nXn
AtXm-dnn t`Z-KXn
hcpnbXp-{]Imcw A\p-h-Zn-p-h.
amen- \ y- k w- k v I - c W-n\pw KXm-KX- \ n- b - { - W - n
\pw Pe-D-]-tbm-Kn\pw Ii\ \n
b-{Ww thWw.
taJe3
ISp \nb- { - W n\pw tkmjy
BUn-n\pw hnt[-bambn AXym- h - i yap ]pXn-bt- dm-Up-I
fpw sdbnth sse
\pw A\p-h-Znmw.
hnZym-`ymkw
{]mtZ-inI ]cn-nXn {]iv\--fp-tSbpw, `qan, Pew, hmbp XpSnb {]IrXn hn`-h--fpsS \io-I-c-W-n\pw Pe-a-en-\o-I-c-Wn\pw CS-h-cp-p hnI-k-\-{]-h-\--fp-sSbpw ]cn-lm-cn\pw \nb-{-W-n\pw {]m[m\yw Iev]n-p hnZym-`ymk
]cn-]m-Sn-I-fn-eqsS Ipn-I-sfbpw bph-P-\--tfbpw {]mtZinI ]cnn-Xn-bp-ambn _-s-Sp-Ww.
{]mtZ-inI kaq-ls ]m-fn-bmn ]cn-nXn hnZym-`ym-k-]-Xn-Isf ]m-fn ]cn-nXn A]-{K-Y-\-n-\p Hcp-]-I-cW-amn {]mtZ-inI ssPh sshhny amt\-Pvsa v In-n-Iv
P\-Iob ssPh-ssh-hn cPn--dpI Xm-dm-m Ignbpw.
Hcp \Zn-bpsS am-n-ep-S-\o-f-ap kvIqfp-I-fn hnZymn-IfpsS "dnh _p-I' cq]o-Ic
- nv th t{]mm-l\w \IWw.
Irjn-]-T\w kvIqfp-I-fn hym]-I-am-Ww.
............................................................................................................................................................................................................
52
hn`mKw
imkv{Xhpw
kmt-XnIimkv{Xhpw
taJe1
taJe2
taJe3
hnm-\ -am-t\-Pvsa v
1.
2.
`c-WL
- S- \
- m-t`-ZK
- Xn {]Imcw Fw.]n.kn.Ifn Ipd-Xv aqn cpw (2 /3), Un.]n.knIfn \men aqpw(3/4)AwK- \ntbm-PI a-em-Sn-m-\-n sXc-s-Sp-s--h-cm-bn-cn-Ww. CXn Xs aqn-sem-p-t] (1/3) h\n-X-I-fm-bn-cn-Ww. ]cn-anX-amb `qan hnhn[ hIp-p-I-fpsS ]-Xnv D]-tbm-Kn-p-Xp kw_-n X-
]cn-l-cn-m-\p kwhn-[m-\-sa \ne-bn Un.]n.knIfpw Fw.]n.kn.Ifpw Ah-cpsS
............................................................................................................................................................................................................
53
B.
4.
............................................................................................................................................................................................................
54
C.
1.
2.
Ncn{X {]m[m-\y-ap ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dn-n-bpsS A[n-Im-c-]-cn-[n-bn KpPdmv, alm-cmjv{S, tKmh, Im-SI, tIcf, Xan-gv\mSv Fo 6 kwm-\--fnse
\nc-h[n Pn-I DsSpw Cu Pn-Ismw tIc-f
- n-sebpw tKmh-bn-sebpw t]mse
e-]-c-ta-Jem m\p-I Bh-iy-amWv. Cu Pn-Iv Pnm-Xe `pX-e-hn-\n-tbm-K
-m-\p-I Xm-dm-n-bm ]cn-nXn Zp_-e-`q-hn-\n-tbmK taJ-e-Ifpw av `qhn-\ntbm- K - t a- J - e - I fpw AXn hy- a mbn AS- b m- f - s - S p- n- b n- p- mIpw. _- s
kwm-\s _-s Pn-bpsS e-]-c-ta-Jem m\n ]n-a-L ]cn-nXn
AtXm-dn-n-bpsS AXnn hy-ambn ImWn-n-cn-Ww. Xqew hnI-k-\-{]-h\-v AtXm-dn-n-bn \nv nb-dkv hmt--Xv GsXms {]tZ-i-n-\msWv
CXn \nv a\-n-emmw.
3.
]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn Hcp s{]mPIvSv kwhn-[m-\-amWv. AmsX Hcp `qhn-\ntbmK N-qSv kwhn-[m-\a
- . `qhn-\n-tbmK N-q-Sn-\p hyh DsSp-Xv kwm\-ns taJe \K-c-hn-I-k\ Bkq-{XW \nb-a-n-emWv. AtXm-dn-n-bpsS ]Xn
Xm-dm-p apdbvv GsX-nepw {]tZiw Zp_-e-am-sWv Ah Icp-Xp-p-sh-n
AXv taJ-em-hn-I-k\ m\n \n_--ambpw ImWn-n-cn-Ww. \nnX ka-b-]-cn-[np-n GsXms {]tZ-i--fmWv ]cn-c-n-t--sXpw GsXm-s-bmWv kwcn-t--sXpw {]tXyI \n_--\-ItfmsS GsXms {]tZ-i- hnI-kn-n-msapw ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dn-nv Xocp-am-\nmw. CXv Hmtcm Pnm-Xe taJem-m-\nepw Ds-Sp-p-Ibpw thWw. "s{]mPIvSv' F ]Zhpw "N-qSv' F ]Zhpw
Xn-ep hyXymkw Xncn--dn-bm CXv klm-bnpw. `qhn-\n-tbmK taJe e-]c
hnI-k\ m\ns Ahn-`m-Py-L-S-I--fmWv.
4.
]n-aL
- ]cn-nXn AtXm-dn-n Hcp ZiIw ap]v \ne-hn hn-cpp Fn "ehmk'/
"Aw_n-hmen' taJem ]-Xn-I-fpsS cq]w hfsc hyXy-kvX-am-hp-am-bn-cpp. AXm-bXv
BtKm-f-]-ckyw \In-bp dnb Ftv Xmev]-cy-n\p ]Icw AtXm-dn-n-bpsS
]cn-nXn \n_--\-Ip hnt[-b-am-Ip-am-bn-cpp. BI-bm AtXm-dn-n-bpsS ]Xn-I hnP-bn--W-sa-n Ah kwm-\-ta-Jem \K-c-hn-I-k\ Bkq-{XW \nb-ans ]m--e-n hnI-kn-n-s-Sp--h-bm-IWw. am{X-a "hnI-k\w' F Bib-n ]cn-c--Whpw kwc--Whpw IqSn Ds-Sp-p-Ibpw thWw.
5.
"kwc-W ]m--e-nse hnI-k\w' F Bi-b-nse "e-]-c-hn-I-k\ Bkq{XWw' F ]pXnb Nnm-k-c-Wn-bn AtXm-dnn t{]mP-IvSpIv hnPbnm
Ignbpw. A\p-Iqe LS-I--fmb h\-ta-Je, ]e-hpcp Irjn-bn-d-m-hp Irjn-`qan,
NXp-p-I, Pe-t{km-X
- p-I {]Ir-Xn-Z
- hpw a\p-jy-\nn-Xh
- p-amb ]cn-nXn Fnh
\nb-{-W-c-ln-X-ambn amnv \S-nbpw KXm-KXw, ASn-m\ hnI-k\ LS-I-
XpS-nbh A\p-tbm-Pyhpw t{]mm-l-\-]-c-hp-amb hnI-k\ \n_--\-I-tfmsS AXpambn kwtbm-Pn-npw AtXm-dn-n-bpsS t{]mP-IvSp-I hhn-P-b-am-p-hm Ignbpw.
............................................................................................................................................................................................................
55
56
bn ]n-a-Umm _mns XpS-bmb hn]p-eo-I-c-W-n\v P\-]-m-fnw t{]mm-ln-nWw. CXn-\mbn h\-ta-J-e-bn {]hn-p--Xn\v Cv Kth-j-I A\p-`-hn-p A\ymb-amb _pn-ap-p-I Hgn-hm-m AtXm-dnn klm-bn-Ww. P\--fpsS At]--Ip
thn-t]mepw Imn-cn-m\mImsX hnh-cm-h-Imi \nbaw A\p-im-kn-p--Xp-t]mse {]k-amb hnh-c- Ime-Xm-akw IqSmsX e`y-am-m _-s km GPkn-I-fn
AtXm-dnn kw sNep-Ww. DZm-l-c-W-n\v hyh-km-b-m-bp Pnm-Xe taJem
`q]-S- tI{-]-cn-nXn h\w a{m-ebw DSXs ]c-ky-s-Sp-p-Ibpw sh_vssk-n
{]kn--s-Sp-p-Ibpw AXns\ ]n-a-L Umm-_m-p-ambn _n-n-p-Ibpw thWw.
]cn-nXn BLm-X- A-]-{K-Y-\hpw nb-dkv {]{In-bbpw ASn-apSn ]cn-jv-cn-m
AtXm-dnn apssI FSp-Ww. ]c-nnXn BLm-X -A-]-{K-Y-\hpw nb-dkpw Bh-iy-ap
t{]mP-IvSp-I-fpsS ]nI ]p\:]cn-tim-[n-p-Ibpw Ctm Hgn-hm--s-n-p hn van-p-Ifpw
sNdp-InS Pe-ssh-Zyp-X-]--Xn-Ifpw Ds-Sp-p-Ibpw Cu {]{Inb kpXm-cy-am-p-Ibpw thWw.
am{X-hp-a kvIq tImtfPv Xe-nse ]cn-nXn hnZym-`ym-khpw P\--fpsS ssPh
-ssh-hn-y-c-Pn- \S-]-Sn-Ifpw Cu nb-dkv {]{In-b-bp-ambn _-s-Sp-Ww. \ne-hn-ep
t{]mP-IvSvXe nb-dkv {]{In-b-bvp-]-Icw sam-n-ep ImgvN-m-Sns\ t{]mm-ln-np-Ibpw Bh\ BLmX A]-{K-Y-\-coXn Ah-ew-_n-p-Ibpw thWw.
]n-a-L--nse ]cn-nXn ]p\xm]\w, kpn-c-hn-I-k\w, kwc-Ww Fn-hbn Xmsg-\nv apI-fn-te-p Hcp ]m-fn kao-]-\s t{]mm-ln-n-Ww. Cu ImgvNm-tSmsS 73,74 `c-W-L-S\m t`Z-K-Xn-I-fn-eqsS ey-an P\m-[n-]-Xy-{]-{In-bmb A[n-Im-c-hn-tI{o-I-c-Ws t{]mm-ln-n-Ww. ]n-a-L kwm-\--fn-sem-mb tIcfw Cm-cy-n
{it-b-amb t\w ssIh-cn-n-pv. av Fm ]n-a-L Pn-I-fnepw Cu amXrI kzoI-cn-m
AtXm-dnn apssI FSp-Ww.
ssPh sshhny amt\-Pvsa v In-n-I-fn-eqsS ssPh-ssh-hny \nbaw \S-m-p
Imcy-nepw tIcfw hfsc apn-emWv. Fm ]n-a-L Pn-I-fnepw {Kma-]-m-b-p-I,
Xmeqv ]m-b-p-I, Pnm-]-m-b-p-I, \K-c-]m-en-I-I, alm-\-K-c-]m-en-I-I Fo
Xe--fn ssPh-ssh-hn-y-am-t\-Pvsa v I-n-I cq]o-I-cn-m AtXm-dnn {ian-Ww. AXpt]mse ssPh-ssh-hny amt\-Pvsa v In-n-Iv t{]mm-l-\-sa \ne-bn ssPh-sshhn-y-\n-baw A\p-h-Zn-p "kokv Nmv' CuSm-m A\p-h-Zn-Ww. tIc-f-nse
DSp--tme Xmeq-nse ssPh-ssh-hn-[y-k---amb {]tZ-i--fpsS kwc--W-am-Xr-I-bn
kwc--W-]-cn-]m-Sn-I hnI-kn-n-s-Sp-p--Xn\v Cu m]-\--sfsbmw ]m-fn-I-fm-Ww.
Cu ssPh-ssh-hn-[y-am-t\-Pvsa v Inn-I ImjnI ssPh sshhn-y-s-IqSn {in--Ww.
Cu ]m--e-n 2001se kky-kw-c-W IjI Ah-Im-i-\n-b-a-nse hIp-p-I hfsc
{]k--amWv. Hcp tZiob P\n-XI ^v cq]o-I-cn-n-pv. CXn\v [mcmfw ^pw e`y-amWv.
Xti hnf C\--fpsS P\n-XI kwc--W-n\v ]m-b-p-X-e-n Cu ^v D]-tbm-Knm-hp--XmWv.
]cn-nXn ]p\-m-]-\-n alm-m-Kmn {KmaoW sXmgn-ep-d-p-]-Xn \nb-a-n\v
henb kw`m-h\ sNm Ignbpw. CXn- {]hn-I Gs-Sp-p--Xn\v {Kma-k-`-I IqSn
A\p-aXn thW-sa \ntiw kzmK-Xml-amWv. ]nI {]tZi\nb-a-n-sbpw h\- A-h-Imi-\n-b-a-n-sbpw ASn-m-\-n {Kma-k-`-I in-s-Sp-Ww. h\ Ah-Im-i-\n-b-a-n
Iogn kmaq-ly- h-\-\n-b-a-nsbpw Iogn kmaq-ly-h\ hn`-h-\nt-i-fpw PESAbpw
\S-m-p-Xv AtXm-dnn t{]mm-ln-n-Ww.(Extension of Panchayat Raj to the Scheduled
Areas Act)
{]IrXn kwc--W-n-e-[n-jvTn-X-amb {]h-\- t{]mm-ln-n-m \nb-{-Wfpw {]Xn-Iqe t{]mm-l-\hpw F coXn-p-]-Icw hnip -h-\- F ]c--cm-KX
Bi-b-ns ]m--e-n B[p-\nI kml-N-cy--\p-k-cn-p {]h-\--tfbpw
XpS-bmb kwc--Wm-[njvTn-X-amb {]h-\--tfbpw AtXm-dnn t{]mm-ln-n-Ww.
kzw `qan-bn ImSv kwc-n-p Ij-I\v kwc-W kokv NmPv
\Ip tIcf ssPh sshhn-[y-t_mUns \S-]Sn DZm-l-c-W-am-sb-Spmw. kwc-W
............................................................................................................................................................................................................
57
Npa-Xe
- b
- n-ep DtZym-K
pw kmt-XnI hnZ-Kv[pw i-f
- n\pw av B\p-Iq-ey-pw
Pov, `h-\-\nmWw Fn-hbvpw thn ^v hn\n-tbm-Kn-p--Xns Imcy--a-Xsb ]n
AtXm-dnn hkvXp-\n-jvT-amb hne-bn-cp- \S-Ww. Cm-cy-nse Imcy--aX hfsc
tami-am-sW-Xv kwi-b-an-m Imcy-amWv. Db aqey-ap ssPh-ssh-hn-[y-L-S-I--fpsS
kwc--W-n\v {]mtZ-inI kaq-l-n\v A\p-Iqe t{]mm-l\w \Im-\mbn Hcp \nn-Xk-a-b-]-cn-[n-bn-tev, Cu ^v ]p\hn-\y-kn-Ww.
ssPh-ssh-hn-y-ns {]tXyI LS-I
- v kwc-W
- a
- qeyw \n-bn-m Hcp s]mXpk-ao-]-\-n\v cq]w \Im\pw ]e {]mtZ-inI kaq-l-n\pw A\p-h-Zn- {]tZ-i-n-\p-n
ssPh-ssh-hn-y-ns \ne A]-{K-Yn-m B{i-bn-m-hp-Xpw kpXm-cy-hp-amb Hcp kwhn[m\w kwL-Sn-n-m\pw ]e kmt-XnI LS-I- Bh-iy-amWv. h\ A-h-Im-i-\n-b-a-n
Iogn-ep kaq-l-h-\-hn-`-h-pw ]m-bv {]tZ-iv A\p-h-Zn-n-p ssPh-ssh-hny-am-t\-Pvsa v In-n-Ipw CXv thWw. Fm-X-e-n-ep-ap hnZym-`ymk m]-\-v
AXm-bXv hntPv ss{]adn kvIq apX k-I-em-im-e-I hsc Cm-cy-n Hcp {][m\
]v hln-m Ignbpw. Ch-sbmw \n-b-ambpw ]cn-nXn hnZym-`ym-k-ns ]mTy-`m-Knse {][m-\-L-S-I--fm-bn-cn-Ww. `mhn-bn {]h-\--fpsS GtIm-]-\-n-\p-am-{X-ambn
Hcp sNdnb hn`mKw DtZym-K-sc \ne-\nn-smv {]Ir-Xn-hn-`-h--fpsS kwc--Whpw
amt\-Pvsapw ]q-ambn {]mtZ-inI kaq-l-n\v hnp-sIm-Sp-m Ign-bWw.
A-s\-bm-I-bm ssPh-ssh-hn-ys t{]mm-ln-n-m-\mbn sNe-gn-p XpI Cu
kaq-l--fn-tev Fpw. kwc-W {]h-\--fn-tes-n-p \n-\v {]Xn-^ew
\Im\pw AXp-hgn kmaq-ly-\oXn Dd-p-h-cp-m\pw ssPh-ssh-hn-y-kw-c--W-n\v A\pIq-e-am-sbm-c-h ]cs krjvSn-m\pw Ignbpw.
14.1.\nb-a-]-c-amb N-qSvv
]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn (WGEA)
]cn-nXn Zp_e {]tZ-i-ambn \nt-in--s-n-p ]n-a-L--nse ]cn-n-Xn-]c-amb BLm-X-sf ]n a\-n-em-m\pw ]cn-nXn Zp_-e-X-bpsS G-p-d-n-e-\p-k-cnv
taJeHv, cv, aqv Fv thXn-cn-m-\p-ambn ]n-a-L--n\v sam-n Hcp D-XXe AtXm-dnn cq]o-I-cn--W-sa \nt-i-ap-mbn. CsXm-sSmw Hmtcm kwm-\-n\pw
kwm-\-Xe AtXm-dn-n-Ifpw Pn-I-fn Pnm-]-cn-nXn In-n-Ifpw Dm-I-W-sapw \ntin--sp. ]n-a-L kwm-\--fnse Fm hn`mKw ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i--fn-sebpw
{]h-\--fpsS Bkq-{X-Whpw \n-l-Whpw \nb-{-W-hp-amWv ]n-a-L--]-cn-nXn
AtXm-dn-n-bpsS Npa-Xe.
cq]o-I-cWw
]cn-nXn kwc--W- \n-b-a-nse (1986) {]k hIp-p-I {]Imcw tI{ ]cnnXnh\w a{m-ebw _-s kwm\ km-cp-ambn IqSn-bm-tem-Nn-mWv AtXm-dnn
cq]o-I-cn-t-Xv.
AtXm-dn-n-bpsS {]h\w
h\y-Po-hn-kw-c--W-\n-baw (1972), h\w kwc-W \nbaw (1980), ]cn-nXn kwc-W-\n-baw (1986) A\p-k-cnv ]pd-s-Sp-hn-n-p D-c-hp-Ifpw hnm-]-\-fpw, ssPh-sshhn-y-\n-baw (2002), hmbp-\n-baw(1981), Pe-\n-baw(1974), ]n-I-hhpw CX-c-]-c--cm-KX h\hm-kn-I (h\ Ah-Imiw AwKo-I-cn-) \nbaw (2006), ]m-bv (]nI taJ-e-bn-tev
hym]n-n- \nbaw (1996) Ah-bpsS N- Fn-hbvv A\p-tcm-[-am-bn- thWw ]n-aL ]cn-nXn AtXm-dnn {]hn-m. AXm-bXv ]n-a-L--nse ]cn-nXn Zp_e
{]tZ-i--fnse IS-p-I-b--n-s\-Xnsc av ]cn-nXn \nb-a-sm--ap Hcp AUo-jW \nb-a-am-bn-thWw Cu hnm-]-\s IW-m-m.
............................................................................................................................................................................................................
58
AtXm-dn-n-bpsS LS\
hnhn[ hnj-b--fnse {]K, hnhn[ taJ-e-I-fnse {]K-, _-s a{m-eb
{]Xn-\n-[n-I Fn-hsc AtXm-dn-n-bn Ds-Sp-Ww. hnj-b--fn imkv{Xw, [\-X-Xzimkv{Xw, \nbaw, tkmtjym-fPn Fn-hbpw taJ-e-I-fn h\-imkv{Xw, Pe-imkv{Xw, av
imkv{Xw, Irjn, `qhn-\n-tbmKw, ]cn-nXn Fn-hbpw Ds-SpWw.
]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dn-n-bn NphsS ]dbpw {]Imcw 24AwK--fmWv Dm-bncn-pI.
A\p-tZym-K-mw-K-
1.
sNbam :Ign-bpXpw ]n-a-L taJ-e-bn\n-p dntUv sNbvX kp{]nw-tImSXn PUvPn-bm-bn-cn-Ww. sNbam. sXfn-bn--s hyn-Xzhpw kwc--W-tmSpw
\n-\-cpsS kpnc hnI-k-\-tmSpw B`n-ap-Jy-ap--h-cm-bn-cn-Ww.
As-n
]n-a-L taJ-e-bn \np {]apJ kky-im-kv{X-\pw Ign 25 hj--fmbn
Cu taJ-e-bpsS kwc--W-n\v KWy-amb kw`m-h-\-I \Inb Bfp-am-bn-cn-Ww.
2.
3.
]n-a-L kwm-\--fnse ]cn-nXn \nb-a--sf-]n Bg-n Adn-hp A`n-`mj-I AYhm ]cn-nXn \nb-am-ym-]-I/s{]m^-k.
4.
5.
6.
7.
813. ]n-a-L--nse Hmtcm kwm-\-p-\npw AhnsS ]n-a-L--]-cn-nXn kwc--Wn\v Imcy-amb kw`m-h\ \In-bn-p Hmtcm kaql {]Xn-\n[nI hoXw.
1 apX 5 hsc-bp--h Ign-bpXpw ]n-a-L--kw-m-\--fn \np--h-cm-bn-cnWw.
DtZym-K-mw-K-
14.
15.
16.
17.
18.
AtXm-dn-n-bpsS A[n-Im-c-
1.
............................................................................................................................................................................................................
59
2.
3.
4.
Hcp Imcyw AwKo-I-cn-p-sImtm, Xn-smtm FSp-p GXv Xocp-am-\hpw \nb-a\-S-]-Sn-Ifpw XnIpw kpXm-cyhpw ]pd-s-Sp-hn-p D-c-hp-Ifpw \nt-i-fpw kzbw
hy-X-bp--Xp-am-bn-cn--Ww. Ah-km\ Xop-I]n-p-I-gn-m AXv s]mXp-P-\-fpsS Adn-hn-te-mbn {]kn--s-Sp--Ww.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
AtXm-dn-n-bpsS {]h\w
1.
]cn-nXn kwc-W \nb-a-n-sebpw (1986) av ]cn-nXn kw_--amb \nb-a-fpsSbpw hyh--Iv hnt[-b-am-bmWv AtXm-dnn {]hn-p--Xv.
2.
3.
]n-a-L--nse ssPh-ssh-hn[yw kwc-n-m\pw kpn-c-hn-I-k\w t{]mm-lnn-m\pw thn-bp amm hnI-kn-n-s-Sp-t-Xv AtXm-dn-n-bmWv. hntPv,
Xmeqv, Pnm-X-e-n Xmsg \nv apI-fn-tev F kao-]-\-tmsS Bbn-cn-Ww
amm Xm-dm-t-Xv.
4.
5.
]n-aL
- -
- ns ]cn-n-Xn-bn Ne-\
- f
- p-m-m Ign-bp {]h-\
- sf t{]mmln-n-m\pw Kth-jWw GtIm-]n-n-m\pw A]-{K-Yn-m\pw AtXm-dn-nv Npa-X-e-bpv.
............................................................................................................................................................................................................
60
6.
]n-a-L--ns kwc--W-n\pw hnI-k-\-n\pw Bh-iy-amb {]h-\- GsSp-m ]cn-nXn kwc--W-\n-b-a-nse 3(2) hIp-p-{]-Imcw AtXm-dn-nsb Npa-X-es-Sp-n-bn-pv.
7.
"sjUyq-fn-' Ds \n_--\-Ipw \nb-{-W-pw hnt[-b-am-bn-thWw AtXmdnn {]hn-m. hfsc \nm-bI cmPy-cm Bh-iy- Hgn-p--h-bpsS Imcyn Cu \n_--\-I Ii-\-ambn ]men-n-cn-Ww.
8.
Hcp taJ-e-bn A\p-h-Z-\o-b-amb t{]mP-IvSp-I-fpsS Imcy-n Hcp Bh\ BLmX-k-ao-]-\-am-bn-cn-Ww AtXm-dnn kzoI-cn-t-Xv. taJe Bkq-{XW {]{Inb B
taJ-e-bnse {]h-\--fp-sSbpw t{]mP-IvSp-I-fp-sSbpw ]c-am-h[n Fhpw hen-hpw
kz`m-hhpw IqSn \n-bn-p-p-sv AtXm-dnn Dd-p-h-cp-Ww.
9.
kwm\ AtXm-dn-n-I
1.
2.
sNbam Hcp dn-tbUv ssltm-SXn PUvPn-bp-sStbm Ign-hXpw ]n-a-L taJ-ebn \np {]apJ ]cn-nXn hnZ-Kv[t\m Bbn-cnpw.
2.
3.
46
DtZym-K-mw-K-
7.
8.
9.
10.
11.
Hcp \nnX {]{In-b-bn-eqsS AtXm-dnnv apn-se-p ]n-a-L ]cn-nXn kw_n X-n-t Xocp-am-\-sa-Sp-m-\p A[n-Imcw kwm-\-A-tXm-dn-n-mWv.
............................................................................................................................................................................................................
61
2.
Hmtcm Pnbpw ]cn-nXn Hmw_p-Uvkvams\ \nb-an-m-\p A[n-Imcw kwm\ AtXmdn-n-mWv. alm-m-Kmn sXmgn-ep-d-p-]--Xn-bpsS Hmw_p-Uvkvams\ \nb-an-p amXrI-bn-ep Cu Hmw_p-Uvkvam-\mWv Pnm ]cn-nXn In-n-bpsS sNbam.
3.
]n-a-L--n\v tImw Xp GXp-{]-hnbpw \ntcm-[n-m\pw \nb-{n-m\pw Bhiy-amb GXv \nt-ihpw \Im\pw AXv ]cn-]m-en-sSpp Fv Dd-p-h-cp-m-\pap A[n-Imcw kwm\ AtXm-dn-n-pv.
4.
]n-a-L--ns kwc--W-n\pw hnI-k-\-n\pw thn GXp {]h\w Fs-Spm\pw ]cn-nXn kwc--W-\n-b-a-nse 3(2) hIp--\p-k-cn-p Fm A[n-Im-c-fpw
AtXm-dn-nv \In-bn-pv.
5.
]cn-n-Xn-\n-baw (1986), _-s av \nb-a- Fnh A\p-im-knpw {]Imcw \nba-ew-L-I-cn\nv DNn-X-amb ]ng CuSm-m\pw, av inm-hn-[n-I \S-m-m\pw AtXmdn-nv A[n-Im-c-ap-v.
6.
Hcp Xocp-am-\-n-se-p--Xn-\p-thn tI{-km-cn\pw kwm-\-km-cn\pw _s GPkn-I-fnepw \nv Fv tcJ Bh-iy-s-Sm\pw AtXm-dn-nv A[n-Im-c-ap-v.
knhn \S-]-Sn-{I-a-nse hIp-p-I {]Im-c-ap A[n-Im-c- kwm\ AtXm-dn-nbn \nn-]vX-amWv.
2.
imkv{Xw, [\-XX
- z-imkv{Xw, \nbaw, tkmtjym-fPn Fo hnj-b
- f
- n-sebpw h\-imkv{Xw,
Pe-imkv{Xw, av-imkv{Xw, Irjn, `qhn-\n-tbmKw, ]cn-nXn Fo taJ-e-I-fn-sebpw
hnZ-Kv[cpw _-s hIp-p-I-fnse {]Xn-\n-[n-Ifpw Ds--Xm-bn-cn-Ww Cu Pnm-In-n-I.
3.
]cn-nXn Ah-t_m[ thmfn-bamsc (]cym-h-c hmln\n As-n HmW-ddn h\yPohn (hmUm-cpsS amXr-I-bn) Pn Inn \nb-an-Ww. ]n-a-L--nse ]cnnXn {]m[m-\y-s-n P\-sf t_m[-h-cn-p-Ibpw Ah-sc-qSn ]m-fn-I-fmn
nXn-K-Xn-I A]-{K-Yn-p-I-bp-amWv Ch-cpsS {][m\ Npa-Xe.
]n-a-L am m\ns Pnm-Xe Bkq-{XW GPkn-bmWv Cu Pnm-I-nn Bkq{XW {]{Inb Xmsg-\nv apI-fn-te-m-bn-cn-Ww. hnhn[ hIp-p-I-fpsS m\p-I PnmX-e-n amm-\p-ambn kwtbm-Pn-n-p--Xn-\m-h-iy-amb ]cn-tim-[-\bpw hne-bn-cpepw \S-t-Xpw Pnm In-n-bmWv.
2.
AtXm-dn-n-bpsS Imem-h[n
1.
tImS-Xn-hy-h-lmcw
1.
AtXm-dn-n-bpsS A[n-Im-c-s DtZym-K- \nnjvS coXn-bn ^b sNp ]cmXn-I-fn-t am{Xta tImSXn tIkv FSp-mhq.
............................................................................................................................................................................................................
62
2.
X-]-cn-lmcw
1.
hnm-]-\-nse \n_--\-I GsX-nepw hyntbm GPkntbm ewLn-p-Xmbn Bs-nepw ]cm-Xn-bp-s-ntem sjUyq-fn ]d-n-p am-tc-J-Iv
hncp--ambn ]n-a-L--nse ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i-sf tZmj-I-c-ambn _m[np Fs-nepw hnh\w Dm-bmtem Bpw Pnm ]cn-nXn In-ntbm
kwm\ AtXm-dn-ntbm apJm-ncw \nnjvS ^md-n ]cmXn Xm-dmn _s A[n-Ir-Xsc kao-]nmw.
2.
]naL ^ut-j
1.
2.
Btcm-Ky-I-c-amb ]cn-nXn \nK-a-\--fn-se-p--Xn\v Bh-iy-amb hnZKv[ D]-tZ-ifpw hnh-c-fpw e`n-p--Xn-\mbn IqSp-X Kth-j-Whpw e-k-i-\hpw A]-{KY-\-fpw \S-p--Xn\v Cu ^v hn\n-tbm-Kn-m-hp--XmWv.
2.
Ah-Xm-cnI
3.
\n-N-\-
4.
AtXm-dn-n-bpsS LS\
5.
6.
Poh-\-m-cpw, DtZym-K-cpw
7.
A[n-Im-c-
8.
Npa-X-e-I
9.
AtXm-dn-n-bpsS \S-]-Sn-{Iaw
10.
11.
............................................................................................................................................................................................................
63
12.
13.
14.
kwm-\-A-tXm-dn-n-bpsS LS\
15.
16.
]n-a-L kwc-W,amt\-Pvsa v am m
17.
18.
19.
I-\n-bpsS Ip-
20.
kwm-\s sshZypXn D]-tbmKw ]c-am-h-[n-bn-se-p sshIov 6 apX 10 hscbp ka-bs sshZypXn Zue`yw t\cn-Sm-\mbn 163 saKm-hmv Dev]m-Z-\-ti-jn-bp
Hcp PesshZypX AW-sv Nme-pSn ]pgbvv IpdpsI Xriq Pn-bn \nn-m\mWv tIcf kwm\ hnZyp-n t_mUv ]Xn Xm-dm-n-bn-p-Xv.
2.
ChnsS \nn-m-\p-t-in-p tIm{Iov AW-s-ns Dbcw 23 aodpw \ofw 311 aodp-amWv. ChnsS sh-n-\-Sn-bn-em-Ip {]tZ-i-ns hnkvXow 104 slIvS-dm-sWnepw Bh-iy-amb samw-h-\-ta-J-e-bpsS hnkvXow 138 slIvS-dmWv. AW-s-n
\np shw 6.4 ao hymkhpw 4.69 In.ao \of-hp-ap SW-en-eqsS ]mbn-mWv Umw
sskn\v hS-p-]-Sn-mdv IIp-gn-tXmSn\p apI-fn-ep-ff {][m\ ]hlu-kn-se-np-X
- v. ]hlu-kn\nv Iw-Ipgn tXm-Sn-se-p Pew H-cIn.ao. k-cnv hopw
Nme-pSn ]pg-bn-sepw. 3.4 ao hymkhpw 50 ao \of-hp-ap 2 s]tm-mWv
] lukn-tev \Ip-Xv. Ch-bpsS tijn 2 x 80 saKm-hm-mWv. CXn-\p-]p-dta AWs-nt\mSv tNv 50 ao Xmsg 1.5 saKm-hmv tijn-bp cv P\-td--dp-I IqSn
m]n-mWv ]-Xn-bpsS samw Dev]m-Z-\-tijn 163 saKm-hm-mbn \n-bn-n-p-Xv.
]-Xn-bpsS ]m-ew
1.
2.
............................................................................................................................................................................................................
64
kwcW \nb-a-ns ewL-\-amWv a{m-e-b-ns nb-dkv Fpw Nqn-m-nbmWv CXv tImSXn kkvs] v sNbvXXv.
\S-]-Sn-{Iaw ]p\: ]cn-tim-[n-m hnZyp-n t_mUvkn-t\mSpw t\cs \Inb
A\p-aXn ]nh-env a{m-e-b-ns 1994 se ]cn-nXn BLm-X-A-]-{K-Y\ hnm-]\hpw, 1041997 se AXns t`Z-K-Xnbpw (17102001se tIcf ssltm-S-Xn-hn[n) {]Imc-ap s]mXp-hmb sXfn-sh-Spv \Sn AXns ASn-m-\-n ]cn-nXn nbdkv ]p\:]cn-tim-[n-p-hm\pw tI{-K-h-sn-t\mSpw tImSXn \nt-inp.
3.
AXp-{]-Im-c-ap \S-]-Sn-bpsS `mK-ambn 622002 tIcf kwm\ aen-\o-I-cW \nb{W t_mUv Xriq-cn shv s]mXp-sX-fn-sh-Spv \Sn. t{Smn- s_mm-Wn-
KmUkv B v dnkv Cn-yqv 1996 \S-nb ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y-\ns hnizm-ky-X-bnepw ]cn-n-Xn-bntepw ssPh sshhn-y-n-tepw Dm-Im-hp
BLm-Xs-]-nbpw, bYm-Pe e`y-Xsb kw_-n kmt-Xn-I-amb {]mtbm-Kn-IX-sb-]-nbpw sXfn-sh-Sp-n\v lmP-cm-b-h [mcmfw kwi-b--fp--bn-p-Ibpw DXvWvT
Adn-bn-p-Ibpw sNbvXp. CtX XpSv sXfn-sh-Spv \S-nb kanXn Xti m]-\, hnhn[ km hIp-p-I, \Zo-X-S-nse {]tZ-i-hm-kn-I Fn-h-cp-ambn Bib-hn-\n-abw \Sn _rl-mb asmcp ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\w IqSn \S-m
s]mXp-sX-fn-sh-Spv kan-Xn-\nt-inp.
4.
_rl-mb ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\w \S-m hnZyp-n t_mUv 2002 P\ph-cn-bn hm B v ]h Ikkn ko-kkv Cy enan--Uns\ Npa-X-e-sSpn. Ch Xm-dm-nb dntmns B[n-Im-cn-I-X-tbbpw hnizm-ky-X-sbbpw NmepSn ]pg kwc--W-k-anXn tNmZyw sNbvXp.
5.
6.
7.
As\ ]-Xnv cm-aXv \Inb ]cn-nXn nb-dkv 233 2006 _lp. tIcf
ssltm-SXn Unhn-j _v dmn. hnZyp-n t_mUv Xm-dm-nb ]cn-nXn
BLm-X-A-]-{K-Y\ dntmv ]c-ky-s-Sp-n-b-tijw AXn-t s]mXp-sX-fn-sh-Spv
\S-m tImSXn tIc-f-kw-m\ aen-\o-I-cW \nb-{-W-t_mUn-t\mSv Bh-iy-p.
8.
............................................................................................................................................................................................................
65
9.
10.
In-n-bpsS dntmns ASn-m-\-n ]cn-nXnh\w a{m-e-b-nse \Zo-X-S]--Xn-Im-bp hnZ-KvZ-k-anXn 18/7/2007 ]-Xnv hopw nb-dkv \In.
11.
hopw CXn-s\-Xnsc s]mXp-Xm-ev]-cy-lPn-I ^b sN-sp. ImS Kncn-h-mcpsS {]Xn-\n-[n-bmb {ioaXn KoXbpw Hcp sslt{Um-fPn Fn-\o-b-dmb {io. kn.Pn.
a[p-kq-Z-\\pw BWv lPn-I ^b sNbvXv. ]cn-nXn, ssPh sshhn-y-{]-iv\hpw
AXv Ah-cpsS PohnX kwhn-[m-\-n krjvSn-t-m-hp BLm-X-hp-amWv {ioaXn
KoX tNmZyw sNbvXXv. {io.a[p-kq-Z-\ D-bn {]iv\w ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\hpw AXn-\mbn D]-tbm-Kn sslt{Um-f-Pn- Umm-t_-kns km[p-X-bp-amWv.
12.
13.
ssltm-S-Xn-bnse 2 Unhn-j _v 2008 epw 2009epw cv {]mhiyw tIkv tIp. hn[nmbn Imn-cn-pp.
14.
ki-\-fpw IqSn-bm-tem-N-\-Ifpw
1.
]n-a-L kanXn 2011 P\p-hcn 29 \v \nnjvS Umw sskpw Pem-i-b-ta-J-ebpw, s]mIe-m-d-bn-sebpw hmg-m-en-sebpw Kncn-h tI{-fpw Ah-bpsS kao-]-{]-tZ-i-fpw
Xpqapgn taP Cdn-tK-j t{]mPIvSpw kinp. ImS Kncn-h-m-cpsS {]Xn-\n-[nI-fp-ambpw BXn-c-nn ]m-bv A[n-Ir-X-cp-ambpw kan-Xn-bp-sS-]-{X-p-dn-p-Iv
Fnb s]mXp-P-\--fp-ambpw kanXn N-I \Sn.
2.
CXn-\-]p-dta kanXn hn]p-e-amb Hcp kmt-XnI kwhm-Zhpw kwL-Sn-np. hnZyp--nt_mUv Nme-p-Sn-]pg kwc--W-k-anXn, \Zn Kth-j-W-tI{w, tIcf imkv{X-km-lnXy-]-cn-jXv, tIcf h\w Kth-jW Cn-yqv, {]IrXn kwc-W ^ut-j, Pe-tkN\w, Kncn-h-hn-I-k\w, h\wh\y-Pohn, Sqdnkw hIp-p-I-fn \np DtZym-K-,
dn-b sNbvX h\w-h-Ipv DtZym-K-, h\w-kw-c--W-k-anXn, hnZyp--n-t_mUv
B^o-tkgvkv Atkm-kn-tb-j Fn-h-bn \np hnZ-Kv[ XpS-n-b-h CXn
kw_-np. hmkvX-h-n ]-Xnsb FXnp--hcpw A\p-Iq-en-p--hcpw Xnep BZy-B-ib kwhm-Z-am-bn-cpp CXv.
3.
N-bn ]s-Sp Fm-hn-`m-K--fp-sSbpw A`n-{]m-b- kanXn tcJ-s-Spn. IqSpXmbn GsX-nepw hnh-c- \Im-\p-s-n AXv sNbam\v C sabn/t]mv
Bbn \Im\pw sNbam A`ynp.
4.
Kncn-P-\-, BXn-c-nn ]m-bv, s]mXp-P-\-, hnZyp-n t_mUnse hnZKv[, kwm\ ssPh sshhn-y-t_mUns 26 92007 se 14maXp aonw-Kns an\nvkv,
]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\ dntmp-I, aqv s]mXp sXfn-sh-Sp-p-I-fpsS hni-Zmwi-, ]-Xn-bpsS kmt-Xn-I-amb {]mtbm-Kn-I-Xsb kw_-n-p-b kwi-b-,
............................................................................................................................................................................................................
66
sshZypXn {]iv\-n-\p av t]mwh-gn-I, tIcf ssltm-SXn D-c-hp-I Fn-hbn-semw hfsc hni-Z-ambn hne-bn-cp-n-b-Xns ASn-m-\-n kanXn NphsS ]dbp \nK-a-\--fn-se-pp.
ssPh-ssh-hnyw
1.
2.
3.
4.
Chn-sS-bpv.
5.
6.
7.
8.
9.
{][m\ ]n-tI{w : hmg-mtjmf-bm taJ-esb 1995 Xs BtKm-fm-Sn-m-\n {]ap-J-]n tI{-ambn tIw{_n-UvPnse t_Uv sse^v C\m-j-W sXcs-Sp-n-p--XmWv.
10.
11.
Nme-p-Sn-bn am{X-ap ay- : tIc-f-ns ay-k--ns\ ]n-bp ]T-\n I 210 C\w ip-P-e-a-y--fn 23 C\- Nme-p-Sn-]p-g-bn am{X-ap--hbmWv.
............................................................................................................................................................................................................
67
13.
14.
15.
ay -{]-P-\\ {]tZiw : BXn-c-nnhmg-m taJe At\Iw kqva Bhm-k-tI{sfm-cpn Hsm ay-C-\-pw A\p-tbm-Py-amb hwi-h-\-tI-{-ambn
{]hn-pp.
16.
17.
18.
19.
Fen-^ v dnkv : tI{ ]cn-nXn a{m-ebw "t{]mPIvSv Fen-^ v' Bbn \n-bnn-p Fen-^ v dnkv 9 Ds-Sp--XmWv Cu ]Xn {]tZiw apgp-h.
20.
B\-I-fpsS IpSn-tb--]mX : ]d-n-p-f-p-\nv ]qbw-Ipn h\-n-tev Atm-p-antmpw B\-I k-cn-p amw ]-Xn-bpsS ^e-ambn sh-n-\-Sn-bn-emhpw.
21.
22.
23.
]pg-tbmc ImSp-Iv \miw : ssPh-ssh-hn-y-mepw Xt-io-bhpw A]qhpw hwi\m-i-`o-jWn t\cn-Sphbp-amb kky-Po-e-Pm-e--fmepw k--amb 28.4 slIvS ]pgtbm-c-Im-Sp-I-fmWv AW-spw A\p-_--{]-h-\-fpw aqew \in-p-t]m-hpI.
24.
Bhm-k-hy-h--bnse BLmXw
1.
............................................................................................................................................................................................................
68
2.
3.
IpSn-shImjn-I-{]-iv\-
1.
IpSn-sh e`y-Xsb _m[npw: AW-s-ns \nm-Whpw AW-s-n 20 aWnq-tdmfw shw sIn-\nn-b-tijw Iptds Xpd-p-hn-Sp-Xpw XpSv cm{Xn-bn
4 aWn-q CS-hnv 5 8 XhW IqSp-X shw Hgp-n-hn-Sp-Xpw {]Ir-Xn-Z--amb Pe\n-a-\-sbpw Pe-tk-N-\-sbpw Bhm-k-hy-h--sbbpw _m[n-p-Ibpw sNpw.
2.
3.
Pew Hgp-Ip--Xnse Cu hyXymkw Xs (7.65 38 IypsaIv) Pe-tk-N-\s {]Xn-Iq-eambn _m[n-p-sa--Xn-\m Nme-pSn ]pg kwc-W kanXn Cu IW-p-Isf tNmZyw
sNp-Ibpw sISp-Xn-I Fsd cq-am-bn-cn-p-sav Nqn-m-p-I-bpw-sN-pp. 197071
apX 200102 hsc-bp \oscm-gp-ns IW-p-{]-Imcw Ctm-gp \oscm-gpv Unkw_ apX G{]n hsc 14.92 IypsaIv hcq Fpw Ah A`n-{]m-b-s-Spp. s]cnp-nse P\-td--dp-I-fpsS A-Ip---Wn-bpsS sjUyq {]Imcw Unkw-_-dn\pw
G{]n-en\pw aty 20 aWn-q-dnse icm-icn \oscm-gpv 7.65 IypsaIvv Bbn- Ipd-bp-Ibpw
4 aWn-q-dn-teXv 50 IypsaIv Bbn IqSp-Ibpw sNpw. CXv ssUth-gvk kvIoan
\np Pe-tk-N\
- s em`-Ic
- a
- mbn _m[npw. 20 aWn-q-dnse \oscm-gpv 7.65 IypsaIvv
Bbm ssUth-gvj kvIoanse Pe-tk-N-\m-h-iy- \nd-th-m Ign-bn. Pe-sam-gpn-ep-m-Ip Cu hyXn-bm\w ]-Xn-bpsS hrjvSn-{]-tZ-is `qP-e-ns Afhv Ipdbp-Ibpw Pew InW-dp-I-fnse Pe-\n-cv Xmgp--Xn-\m IpSn-sh {]iv\w cq-am-hpIbpw sNpw. 2011 P\p-h-cn-bn Nme-p-Sn-bn \Snb kmt-XnI kwhm-Z-n hnZypn t_mUv Cu hmZ-K-Xn-I tNmZyw sNbvXn-p-an.
4.
\nnjvS AW-s-n\v Xmtgm-p ]m-b-p-I-fn CtmXs Pe-Zu_eyw A\p`-h-s-Sp-pv. Xoc-p-\nv 20 In.aoD-n hsc-bp {]tZ-i--fnse InW-dp-I-fn
Dns Awiw Ctm-gpv. hopw Hcp AW-s-ns IqSn \nm-Whpw Pe-sam-gpn hopw Dm-Ip am-fpw nXn IqSp-X Kpcp-X-c-amIpw.
Kncn-h-mcpw {]iv\-fpw
1
Kncn-h Ducp-Isf ]Xn hep-Xmbn _m[n-n-cp-n-s-nepw Ahn-Ss Bhm-k-hy-hsb {]Xn-Iq-e-ambn _m[npw. AW-sv \nd-m Ch-cpsS hmk--e--fn
shw Ib-dp-Ibpw sNpw.
............................................................................................................................................................................................................
69
2.
3.
ImS Kncn-hw Zn-tW-y h\--fnse Ghpw A]-cn-jvIrX hn`m-K-am-bmWv IcpX-s-Sp-Xv. Hcp Imncn ss]XrIw Ch-cn {]I-S-amWv. th-bmSn `Ww kam-l-cnp Ch h\-n-\p-nepw Nme-pSn \Zo-X-S-nse ae-tbm-c--fnepw HXp-n-qSpp. Ch-cpsS P\-kwJy 1500 e[nIw hcn. ap]v ]Sp-p-bnb ]e AW-s-pIpw thn ]e-tmgpw Chsc Ah-cpsS X\Xv Ducp--fn \nv ]ngp-sX-dn-b-s-ncpp.
4.
56 IpSpw-_--fp hmg-m Kncn-h-Ducv, Kncn-h-k-l-I-cW kwLw, ss{S_ dknUjy F.]n. kvIq Fnh AW-s-n\v 400 ao Dn-emWv. 23 IpSpw-_--fp
s]mI-e-md Kncn-h Ducv Pe-kw-`-c-Wn-bpsS AXn-cn-emWv. Pe-kw-`-cWn \nd-m
Iptd hoSp-I sh-n-\-Sn-bn-emIpw.
5.
2.
a)
b)
c)
3.
4.
s]cn-Ip-nse 1987 apX 2006 hsc-bp (hnh-cm-h-Im-i-{]-Imcw e`n-Xv) \nXy-hpap sshZypXn Dev]m-Z-\-n-sbpw \oscm-gp-n-sbpw nXn-hn-h-c--W-p-I-fpsS A]-{KY-\-{]-Imcw BXn-c-n-n-bnse sshZypXn Dev]m-Z\w CS-a-e-bm-dn-tev Pew Xncn-p-hn-m
170 Zi-ew bqWnpw As-n 210 Zi-ew bqWnpw Bbn-cnpw.
5.
ag-Ip-d-hp Unkw-_sabv amk--fn CS-a-e-bm ssUthj kvInw IqSn ]cn-KWn-m sshZyp-tXm-ev]m-Z\w 25 Ziew bqWn-n Ipd-hm-bn-cnpw. hnZyp-n t_mUv
Ah-Im-i-s-Sp--Xp-t]mse CS-a-e-bm ssUthj kvInw \nn-bm Ahn-sS-\np 60 Zi-ew bqWnv sshZypXn \jvS-s-Sp-I-bm-bn-cnpw ^ew. AXm-bXv BXnc-nn ]Xn bmYmy-am-bm ag-bn-m amk--fn kwm-\s samw
sshZypXn Dev]m-Z-\-n KWy-amb \jvSw Dmhpw.
............................................................................................................................................................................................................
70
kan-Xn-bpsS ip]mi
Cu taJ-e-bpsS ssPh-ssh-hny k-X, Db kwc--W-aqeyw, 5 ]pXnb C\ Ds-sS-bp ay-k--ns {]m[m\yw, hwi-\miw t\cn-Sp 22 Xt-iob C\-fp-tSbpw ISp \miw t\cn-Sp 9 C\--fp-sSbpw kmao]yw, ]n-a-L--nse 75%, ]n-C\--fp-tSbpw, Bhm-k-tI{w kwm-\-ns asmcp `mKpw ImWm Ign-bm \Zntbmc Bhm-k-hy-h, ssPh-ssh-hn-y-nepw Bhm-k-hy-h--bnepw ]Xn hcp-p
]cn-l-cn--s-Sm-\m-Im hyXn-bm-\-, AW-s-n\v Xmtgm-p {]tZ-i--fnse Pe-tkN\ IpSn-sh {]iv\-, tNmZyw sN-s-Sp ]-Xn-bpsS kmt-Xn-I-amb {]mtbm-Kn-IX,
]-Xn-bn \nv e`n-p ]cn-an-X-amb sshZypXn, ImS Kncn-P-\--fpsS Bhm-k-tI-{-fn krjvSn-p am-, ssPh-B-hm-k-tI-{--fnse tkh-\-fpw ]cn-n-Xn-]-c-amb
sNehpw IqSm-sX-bp Db \nmW sNehv, 2001 HIvtSm-_ 17 se tIc-f-ssl-tm-SXn
\ntiw "ey-an sshZypXn Dev]m-Z\w Dd-p-h-cp-m-\mbn \ne-hn-ep Pe-ssh-ZypX ]Xn-I-fpsS A-Ip--Wn \Sn Ah-bpsS ]q Dev]m-Z-\-tijn hos-Sp-pI, hnX-c-W\jvSw ]c-am-h[n Ipd-bvpI, sshZypXn tamjWw XS-bp-Itbm ]q-ambn Hgn-hm-p-Itbm
sNpI' Fo hkvXp-X-I IW-n-se-Spv BXn-c-nnhmg-m {]tZiw kwc-n-m\pw
\nnjvS BXn-c-nn Pe-ssh-ZypX ]-Xnv A\p-aXn \ntj-[n-m\pw kanXn tI{-]-cnnXnh\w a{m-e-b-tmSv ip]mi sNpp. am{X-hp-a Nme-pSn ]pgsb Hcp ayssh-hny k--ta-J-e-bmbn {]Jym-]nv tIc-f-nse DSp--tme Xmeq-nse ssPhssh-hny k {]tZ-i-sf kwc-n-p amXr-I-bn kwc-n--W-sapw kanXn
ip]mi sNpp.
71
sIcn-tlmsf
XS-bW
sl-Z
XS-bW
s_-Ip-amcn
AW-sv
Amwiw
120 51'40''
12050'30''
12'490 29''
12'470 09''
tcJmwiw
750 43'20''
75042'44''
75042'23''
75040'10''
hrjvSn-{]-tZiw
^p dnkthm-b
60.50 N.In.ao.
27.00 N.Inao.
8.50 N.In.ao.
35.00 N.Inao.
EL 750
seh
dnhs_Uv
ao.
EL 763 ao.
EL 745 ao
EL 740.ao.
seh
EL738 ao.
EL 758 ao.
EL 730 ao.
EL720 ao.
XS-bW seh
EL743.50 ao.
EL759.40 ao.
EL681 ao.
Umw am-XrI
tIm{Iov
tIm{Iov
kn{iw
kn{iw
Umans Dbcw
15 ao
8ao.
32 ao.
62.ao.
Umans \ofw
80 ao.
68ao.
152.40 ao.
575ao.
kv]nshbpw
\ofw 36 ao.
\ofw 53ao.
\ofw 60ao.
\ofw 45ao.
tKp-Ifpw
10 x 8 ao.
3 tKp-I
Ihn-smgp
Ip ssSv
12 x 10 ao
4 tKp-I
12x10 ao
3 tKp-I
\oscm-gp-ns
Unssk
525 Iyp.ao.sk.
360 Iyp.ao.sk.
{]fbw
icm-i-cn-a-g-e-`yX
163 M cum
28 M cum
120 M cum
sh-n-em-hp
{]tZiw
11.54 slIvS
40.sl.
133 slIvS
86 M cum
0.09.sl.
100 slIvS
170 slIvS.
av D]-tbmKw
15 slIvS
275 slIvS
(dm-nb slm-Sl
- Umans sh-n-\S- n-bn-em-hp (523.80slIvS) {]tZ-i
- ChnsS
Ds-Sp-n-bn-n.)
`qK` ]hlukv
ssSss_
{^mkokv Sss_
m]n-X-tijn
200 saKm-hmv
At{]mv SW
Duw
hmjn-I -i-cm-icn
sNehv
samw sNehv
............................................................................................................................................................................................................
72
]m-ew
Kpnb Pe-ssh-Zyp-X-]-Xn Im-SI km Im-SI ]h tIm-td-j\v A\ph-Zn-p-sIm-SpXv 6101998 emWv. XpSv tIm-td-j hnhn[ hIp-p-I-fn \nv nbdkv hmn. 289 2006 Im-SI ay-_-\ hIp-n-sbpw, 1032008, tI{ Bntbm-f-Pn- ktbpsSbpw, 16.04.2008, Im-SI BtcmKy IpSpw-_-t-a-h-Ip-n-sbpw,
2542008 tI{ sshZypXn AtXm-dn-n-bp-sS-bpw, 02-05-2008 Im-SI Pe-hn-`h hIp-nsbpw 06.06.2008 Im-SI km-cn-sbpw nb-dkv t{]mP-IvSn\v e`np. ]-Xn-tbmSv
cmPy-c a{m-e-b-n\v FXnn-s Iv 772009epw e`np.
lm Pn-bnse kIv-te-iv]pc Xmeq-nse slm-S-l--bn 66 2008 \S s]mXpsX-fn-sh-Sp-n lm,ZnW IS Pn-I-fnse Pnm `c-W-IqSw, \nnjvS ]Xn _m[np P\- Fn-h lmP-cmbn A`n-{]m-b- tcJ-s-Spn. Im-SI kwm\ aen\o-Ic
- W \nb-{-Wt- _mUv s]mXp-sX-fn-sh-Spv tbmK-ns \S-]Sn {Ia-ns tImn 2792008
\v ]cn-nXn h\w a{m-e-b-n\v \In.Im-SI ]h tIm-td-j 611 2008 _rlmb ]cn-nXn BLm-X-A-]-{K-Y\ dntmpw ]cn-nXn h\w a{m-e-b-n\v kanp.
21112008 IqSnb hnZKv[ Ah-tem-I-\-k-an-Xn-bpsS 20mas tbmKw ]-Xnv nb-dkv
\Ip Imcyw ]cn-K-Wnp.Zn-W-I-S Pn-bn IqSn Hcp s]mXp-sX-fn-sh-Spv \S--Wsav a{m-ebw \nt-inp.
ZnW IS Pn-bnse ]pqXm-eq-nse kncn-_m-Kpep hnt-Pn 2532009 Hcp
s]mXp-sX-fn-sh-Spv \Sn. CXns \S-]-Sn-{I-a--fpsS Hcp tImn 1842009 aen-\o-I-cW
\nb-{-W-t_mUv ]cn-nXnh\w a{m-e-b-n\v kanp. 156 2009 tN ]cn-nXn
A]-{K-Y\ kan-Xn-bpsS 27maXv tbmKw ]-Xnv nb-dkv sImSp-p Imcyw ]cn-K-Wnp.
Cm-cy-n a{m-ebw D-bn {]iv\-v ]htIm-td-j 2992009 adp-]-Snbpw
\In. tI{-]-cn-nXnh\w a{m-e-b-nse Pe-ssh-ZypX ]-Xn-Ipw \Zo-X-S-pam-bp hnZKv[ A]-{K-Y\ kan-Xn-bpsS D]-k-anXn apmsI ae-\mSv P\-]c slmdm kanXn
]-Xn-bpsS tZmj- Nqn-mn 5122009 ]cmXn kanp. {]apJ ]cn-nXn hmZnbpw
"Nn]vtIm' {]m-\-t\-Xm-hp-amb {io. kpem_-lp-KpW s_-Ip-am-cn-bn {]Xn-tj-[-{]-IS\w \S-p-Ibpw 21122009 slmY hnt-Pn {]Xn-tj-[-tbmKw tNcp-Ibpw sNbvXp.
ASp--Zn-hkw lm Su-Wn ae-\mSv P\-]c slmdm kan-Xn-bpsS t\Xr-Xz-n h
{]Xn-tj[ dmenbpw tbmKhpw \Sp. {]mtZ-inI Xe-n 2004 2006 Ime-L--n Ccw
\nc-h[n {]Xn-tj-[-{]-I-S-\-fpw tbmK-fpw kwL-Sn-n--sp.
73
Xnbpw Ipam-c-[m-cbpw. sbo-\-tlmsf, sIv tlmsf Acp-hn-I tNv cq]-s-Sp Kpnb-\-Zn-bn-tev ISp-am-s\-tlmsf, slm-S-l Acp-hn-I Hgp-In-sbn Ch Hmbn Hgp-Ip-IbmWv sNp-Xv. Kpn-b-bpsS hrjvSn-{]-tZ-iv Pq apX sk]vXw-_ hsc \ ag
e`npw. Cu \Zo-XSw \nXy-l-cn-X-h-\--fp-tSbpw A-\n-Xy-l-cnX h\--fp-sSbpw hoXn
Ipd {]tZ-i-amWv. Cu \nXy-l-cnX h\-sf cv apJy-Xcw h\--fmbn Xncnmw. 0
apX 850 ao hsc Db-c-n-ep--hbpw 650 apX 1400 hsc ao Db-c-n-ep--hbpw. ChnsS
ImWp hr- Fs-nepw {]mtZ-inI kz`m-h-ssh-in-jy-ap--htbm ]-Xn-aqew shn-\-Sn-bn-em-Ip--htbm A. ChnsS Ghpw IqSp-X ImWp hr- Vateria Indica,
Elaeocarpus Tuberculatus Fn-h-bmWv. XS-n ImWp h\-n-te-sdbpw hf-bpsS cmwL--n-ep--h-bmWv. [mcmfw ]pta-Sp-Ifpw ChnsS ImWmw.
]n-a-L--ns Cuw \nd ]Sn-m-dp-`m-Ks ssPh-ssh-hn-y-s-bmWv
Cu taJe {]Xn-\n-[m\w sNp-Xv. ChnsS ImWp hr-e-Xm-Zn-I-fn 36%hpw D`-b-Po-hn
-I-fn 87%Dw ay--fn 41% ]n-a-L--ns am{Xw {]tXy-I-X-bmWv. h\y-Po-hn-kw-c--W\n-b-a-nsw (1972) Hmw sjUyq-fn s]Sp-n-bn-p ]e arK-fpw Chn-sS-bpv.
Kpnb XS-nse ssPh-ssh-hny khn-ti-j-X-I NphsS ]dbpw {]Imcw kw{Klnmw.(kpIp-am & i 2011)
a.
kky- : 43 C\w hr--fm k--amWv Cu {]tZiw. ]n-a-L--nse av agm-Sp-I-fmb Ips{-apJv (Im-SI), sske v hmen (tIcf) Fn-h-bvsm--sa-nepw
Chn-Ss h\-ssh-hnyw Ipf-bvmSvapXpssd ssSK dnknse (Xan-gv\mSv)
sktX-cn-sm--sa-n. Xmgv-hm-c--fn nXn-sN-p--Xn-\m s_-Ip-am-cn-bnepw
slm-Sm-l-n-bnepw Kpnb XS-n-te-Xn-t\-m sa-s coXn-bn-emWv hr-
CS-Xqv hf-cp-Xv.]n-a-L--n Is-nb 18 C\w kky--fn 16 C\-
L-n-ep-S\
- ofw ImWp-h
- b
- mWv. Atlantia Wightii F C\w Im-SI
- b
- nepw tIc-f
- nepw
am{Xhpw Pinganga dicksonii F C\w Im-S-I-n am{Xhpw ImW-s-Spp. ]s
Kpnb XS-nse ssPh-hy-h ]n-a-L--nse av Xmc-Xay h\-{]-tZ-i--fmb
Ips{-apJv, sske v-hmen Fn-h-tb-m Xmgv \ne-hm-c-n-ep--XmWv. Hcp ]s
Kpn-b-bn htXm-Xn hr- apdn-p-am-p--Xp-sIm-m-bn-cnmw CXv.
b.
c.
d.
e.
f.
............................................................................................................................................................................................................
74
\S-n-bn-n. tI{-km AwKo-I-cn-n-p-Xpw ' km-c-n-\p Ah-Imiw Cybnse B\-bpsS km-c-]-Y-' F {]kn-o-I-c-W-n Ds-n-p--Xp-amb
km-c-]-Y--fn Ctmgpw CXv Ds-Sp-n-bn-n.(Menon et al. 2005)
ip]mi
1.
2.
\Zo-X-S-nse Pe-L-S-\-Xs ]Xn amn-a-dnpw. hnJymX t{X-\-K-c-amb "kp{_Wy"bnte-p apJy-Pe t{kmX-mb "Ipam-c-[mcm' \Zn s_-Ip-amcn AW-s-ntev Xncn-p-hn-Sp--Xp-aqew AhnsS Pe-maw A\p-`-h-sSpw. t{Xw kin-p
`-P-\-v CXv henb _pn-ap-mIpw. `q{]-Ir-Xn-bnse am- hrjvSn-{]-tZiv
krjvSn-p BLm-X-s--nbpw Pew hgn-Xn-cn-p-hn-Sp--Xns\ ]nbpw D t{]mPIvSv
dntmnse ]cm-aiw hy-a. Ctm kar--ambn Pe-sam-gp-Ip Acp-hn-I agm-ep am{Xw sh-ap--h-bm-bn-amdpw. (icm-hXn \Zo-X-S-n kw`-hn--Xp-t]mse)
AXp-t]mse Xmtgm-p Pe-\n-a-\-nse hyXn-bm\w {]tZ-i-hm-kn-I-fpsS PohnXw
_pn-ap-n-empw.
3.
4.
5.
75
cWw hn-pp. A]q kky-v hwi-\miw kw`-hn-pp. hmbp-a-en-\o-I-cWw, i_vZa-en-\o-I-cWw, KXm-KX kwhn-[m\w, Xmdp-am-dm-Ipp. A]-I-S- hn-pp. izmk-tIm-itcm-K- IqSpp. XpS-n-b-h-sbmw Cu BLm-X--fn s]Spw. Cu A]-I-Sm-h--bpsS
Kuchw Dsm-p-sImv CXv {im-]qw A]-{K-Ynv ASn-b-n-c-]-cn-lmcw ImtW-Xpv.
CXv shdp-samcp \nb-a-{]-iv\-a. \nb-a-hn-cp--{]-h-\--fpsS {]iv\-amWv. DZm-l-c-Wn\v J\-\-m Ah-cpsS in D]-tbm-Knv hgn-X-S-bp-Xv XS-bp-Ibpw hgn-bn henb
Ipgn-I krjvSn-p--Xmbpw Ij-I ]cm-Xn-s]-Spp. \nb-a-]-c-ambn A\p-h-Z-\o-b-am-b-Xnt\-m F{Xtbm henb Af-hn-emWv hyh-km-b-im-e-I-fn \np aen-\o-I-cWw. CXpaqew henb kmaq-ly-A-kz-X {]tZ-ip \ne-\n-evpp. {Ia-k-am-[m\ kwhn-[m\w \nba-hn-cp {]h-\-sf kwc-n-m-\mbn Zpcp-]-tbmKw sNpp Fv P\- ]cm-Xns]-Spp.
76
cXv\K
- ncn, knp ZpK Pn-If
- nse {]I-Xn-hn-`h
-
- f
- p-tSbpw av tijn-If
- p-sSbpw {]m[m\yw
IW-n-se-Sp-p-sImpw `qhn-\n-tbmK apK-W-\-I \n-bn-p-sImpw Cu Pn-Imbn
alm-cmjv{S km Hcp taJ-em-m Xm-dm-n-bn-pv. CXnse \nt-i--sfmw Xs
Ctm hym]-I-ambn ewLn-p-h-cn-I-bmWv. CXpw ASn-b-n-c-ambn ]p\:]cn-tim-[n-Ww.
]cn-nXn nb-dkv \Ip \ne-hn-ep kwhn-[m\w Xosc A]-cym-]vX-amWv. ]cnnXn BLmX A]-{K-Y\w ssPh-ssh-hny kmaqlykm-nI {]iv\- hne-bn-cpp--Xn hfsc Zp_-e-amWv. DZm-l-c-W-n\v ]n-a-L--nse hf apc-Sn hr-fp i-amb Imp-ho-ip {]tZ-i-sf Duj-c-`qan Fv ap{Z-Ipn Ch Xg-bp-p. ]s
Cu ]oT-`q-an-I ssPh-ssh-hnZy k--amWv. s_mm-Wn- ks Hm^v Cy ap Ubd-IvS tUm. k-bpsS A`n-{]m-b-n Cu ]oT-`q-an-I-fpsS henw IW-n-seSpptm
\psS X\Xv kky-e-Xm-Zn-I-fpsS k--am-sbmcp Ie-h-d-bm-Wn-sX-mWv. Pew AI-tpw
]pd-tbvpw Hgp-Im ]mI-n sNfn-h-c-p-I \nn--s-Sp--Xp-t]m-se-bp ]cn-nXn
kw`m-h-\-I-fpsS {]m[m\yw Ah-K-Wn--s-Spp. tKmhbvv sXmv sXp Dc IS
Pn-bnse AK-\m-in\n Agn-ap-Js ]n CubnsS \S-nb ]T-\-{]-Imcw CXns hmjnI
aqeyw 5.6 tImSn cq]-bmWv.
]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\w ]e {]k {]iv\-fpw ]cn-K-Wn-p-n . DZm-l-cW-n\v sshZypX t{]mP-IvSp-I-fn \np hnX-c-W-sse-\p-Iv Ahbvv Iosg-bp-ff amhv,
Iip-amhv tXm--fnepw ]n-a-L--nse h\--fnepw henb BLm-X-ta-ev]n-m Ignbpw.
]s CXv, Ah-K-Wn--s-n-cn-mWv. AXp-t]mse Xs {Sp-I-fn tdmUp-amhpw Peamhpw I-ep-I-fn ISamhpw sImp-t]m-Ip Abn-cp-I ISp ]cn-nXn, kmaqly-{]-iv\- krjvSn-p-pv. Chbpw th-hn[w ]cn-K-Wn--s-Sp-n.
s]mXp-sX-fn-sh-Spv thf-bn e`n hne-s hnh-c- IW-n-se-Sp-n-n. CXv henb
kmaq-ly-A-kz--Xbvpw `n-Xbvpw Imc-W-am-bn-pv. DZm-c-l-c-Wn\v knp-ZpKnse
Iem-s\-hn-t-Pn Hcp J\n-bp-ambn _-sv 2092008 BZy-s]m-Xp-sX-fn-sh-Spv \Sn.
Cu kabw adm-n-bn-ep ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\ dntmv Xm-dm-Im-Xn-cp--Xn\m sXfn-sh-Spv amn-shp. A]-{K-Y\ dntmv adm-n-`m-j-bn e`y-am-n-b-tijw 11102008
hopw s]mXp-sX-fn-sh-Spv \Sn. J\-\s FXnp-sImv {Kma-]-m-bv sFIy-IWvtTy\ AwKo-I-cn {]tabw sXfn-sh-Sp-p-th-f-bn kanp. ]pdta Xmsg-]-d-bp FXn-c`n-{]m-b-fpw Dbp-hp.
1. "Iems\' \Zn-bnse aen-\o-I-cWw aqew tKmh-bv-Sp N-enbn Cu \Zn-bnse
Pe-hn-X-cW kvIow Ah-Xm-f-n-embn (2) Iem-s\-bnse {]Ir-Xn-Z Pe-t{km-X-p-Isf B{ibn-p ^e-h-Ir-jn sshj-ay-n-embn. s]mXp-sX-fn-sh-Sp-ns an\pvkv e`y-am-n-bXv 57
Znhkw Ign-mWv. J\-\
- n-s\-Xn-cmb sFIy-IW
- vtTy\ AwKo-Ic
- n \ntiw \ne-\nth
2009 amv 17 \v alm-cmjv{S km J\-\-n\v ]cn-nXn nb-dkv \In. kpXm-cyhpw
]m-fn A]-{K-Y\ kwhn-[m-\hpw \ne-hn-en-m--Xn-\m ]cn-nXn nb-dkv \Iptm hyh sNp \n_--\-I hy]-I-ambn ewLn--s-Spp. Ign GXm\pw hj-fmbn ]cn-nXn kw_--amb ka-c-]-cn-]m-Sn-I-fpsS kncm-tI-{-amWv cXv\-Kncn Pn.
{KmaXmeqv Pnm ]m-b-p-I-fn-sebpw ap\n-kn-m-en-I-fn-sebpw {]mtZ-inI AwKsf Ds-Spn ssPh-ssh-hn-y-am-t\-Pvsa v In-n-I cq]o-I-cn--W-sav 2002 se ssPhssh-hn-y-\n-baw A\p-im-kn-pp. {]mtZ-inI ssPh-ssh-hn-y- hn`-h- tcJ-s-SppIbpw
Ahn-Ss ImjnI {]h-\- \nb-{n-p-Ibpw A\p-h-Z-\o-b-amb D]-tbm-K-v
If- NmPv Npa-p-Ibpw sNpI FXv Cu In-n-I-fpsS Npa-X-e-bmWv. Cu In-nIv ^e-{]-Z-amb Hcp s]mXp-th-Zn-bmbn {]hn-m\pw {]mtZ-inI ]cn-nXn amt\Pvsanepw Ah-tem-I-\-nepw kp{]-[m-\-]-p-h-ln-m\pw Cu In-n-Iv Ignbpw. \n`mKy-h-im ssPh-ssh-hn-y-\n-baw alm-cmjv{S kwm-\v \S-n-em-m bmsXmcp \S-]Snbpw CXp-hsc kzoI-cn-n-n. tKmh-bn-em-sW-n CXv \S-n-em-n-bXv Hpw Xr]vXn-I-c-amb
\ne-bn-e. Cu In-n-I Fm-X-e-nepw DS-\Sn {]h-t\mpJ-am-Ww.
............................................................................................................................................................................................................
77
78
aen-\o-I-c-W-n-s\-Xnsc ^e-{]-Z-amb \S-]Sn FSp-m-\p km[y-Xbpw Cm-Xmbn. aen-\o-Ic-W-n-s\-Xnsc i-amb {]Xn-tj-[-fpw ka-c-fpw cq]w sImp-tm apwss_-t]meokv \nb-a-nse 37(1)(3) N-{]-Imcw Bfp-I Iqw-Iq-Sp-Xv XSv P\-Iob {]tm-`s
ASn--am-\mWv A[n-Ir-X {ian-p-Xv. 20082009 cXv\-Kncn Pn-bn 191 Znh-k-amWv
Cu D-chv {]m_-ey-n hcp-n-bXv. aen-\o-I-c-W-{]-iv\- C{X cq-ambn \nevptmgpw cmk-hyhkmb irwJ-e-bnse Hcp B^o-k Adn-bn-Xv CXn-\-Sp-p 550 slIvSdn Hcp ]pXnb s]t{SmsIan- tImwIvkv m]n-m ]Xn Xm-dmbn hcpp FmWv.
hnI-k-\-{]-h-\- bYm-n kaq-l-n\v apgp-h {]tbm-P-\-s-Spp Fv Dd-ph-cp-m\pw CXns t\- Nne m]nX XmXv]-cy-m Xn-sb-Sp-m-Xn-cn-m\pw `mhn
km-nI hnI-k-\-ns ]mX-\n-bn-m A-]q-amb P\-]-m-fn--ap Hcp
kwhn-[m-\-n\v cq]w \tI--Xpv.
Cy `c-W-L-S-\-bpsS 73,74 t`Z-K-Xn-I Xmsg Xn-ep P\--fpsS imo-I-cWw
ey-an-s-nepw AXv {]hn-]-Y-n-se-n-bn. DZm-l-c-W-n\v cXv\-Kncn Xmeqv ]mbv kanXn Ds-sS-bp ]e {Kma-]-m-bXv kan-Xn-Ifpw ]cn-nXn kw_--amb ]e
{]ta-b-fpw ]mm-n-sb-nepw kwm-\-km AXv ]q-ambn Ah-K-Wn-p-I-bmWv
sNbvXXv. Xmsg-X-n-ep P\--fpsS imo-I-cWw Hcp bmYmy-am-m \mw {ian-t-nbn-cpp.
cXv\-Kncn, knp-ZpKv tKmh t]mse-bp h\-{]-tZ-i--fn-sebpw ae-{-tZ-i--fnsebpw P\-sf imo-I-cn-m-\p \nb-a-amWv 2006se ]n-I-hKav ]mc--cy-h-\-\nhmkn(h\-n-t-ep Ah-Imiw) \nbaw. h\ Ah-Im-i-\n-b-a-ns Cs Ah
alm-cmjv{S DssS Fm-bn-Spw {]iv\-k-o-amWv. Cu ASp--Im-ev ]qn-bmnb kIvtk\ Inn dntmn CXns hni-Zmw-i--fpv.
]cn-nXn BLmX A]-{K-Y-\-n-\mbn CXp-hsc \S-nb ]T-\--fn Hcp kabw
Hcp {]iv\w am{Xw F kao-]\w kzoI-cn-p-Ibpw AXns Bh\ BLm-X- AhK-Wn-p-Ibpw sNbvXXv henb t]mcm-bva-bmbn. DZm-l-c-W-n\v Hcp Ievcn A[n-jvTnX
Du DXv]m-Z\ mn \np A-co--a-en-\o-I-c-Ws Hm-bn-I-m AsXmcp
]s kzoIm-cy-am-tbmw. Fm Nne Ime--fn ]e mp-I-fn \nv ]pdw Xp
]pIbpw apw Hcp ae-{-tZ-i-ns XS-n h-Sn-bp-tm AXv Xopw Ak-l-\o-bamhpw AXp-t]mse Xs Hcp J\n-bn \nv Hcp {Sn tdmUn-eq-sS-bp Abncv ISv
henb KXm-K-Xp-cpv Dm-Im--Xn-\m kln-m Ign-t-pw. Fm 5 J\n-I-fn
\np Abncv ISv Hn-p-\-S-m AXv ISp KXm-K-X-p-cp-n\pw A]-I-S-pw
CS-bmIpw. s]mXpsh Ah-K-Wn--s-Sp asmcp LSIw ssPh sshhn-Zy-ns hnhn[ LSI--fpsS \ne-\n-evn\v AXy-m-t]-n-X-amb Bhm-k-hy-h--bpsS XpS-bmWv. Chn-sSbpw
Ah-bpsS Bh-\-^ew Akzo-Im-cyhpw Hmtcm-ns BLmXw kzoIm-cy-hp-amWv. Ccw
Imc-W--fm cXv\-Kncn, knp ZpK -Pn--I-fn-sebpw tNp-In-S-p tKmh kwm-\sbpw hymh-km-bn-Ihpw J\-\-]-chpw, Du Dev]m-Z-\-]-chpw Bb {]h-\--fpsS
Bh\ BLmXw ]cn-tim-[n--s-tS--XmWv.
16.3 ip]mi-I
J\\w, Du-D-ev]m-Z\w, aen-\o-I-c-W-hy-h-km-b-
alm-cm-jv{S-bnse cXv\-Kncn, knp-ZpK Pn-I-fnse J\\w, Du-D-ev]m-Z\w, aen-\oI-c-W-hy-h-km-b- Fn-h-bpsS XpShn-I-k-\-n\v A\p-tbm-Py-amb ]mX \nt-in-m
kan-Xn-tbmSv Bh-iy-s-n-cpp. ssPh-]-c-ambn k--sa-nepw Zp_-e-amb Cu Pn-I
t\cn-Sp \nc-h[n {]iv\-sf hfsc {im-]qw kao-]n-t--Xp-m-bn-cpp. Cu Pn-IfpsS Ing-p-`mKw am{Xta ]n-a-L--n-eps-n-cp-pq. kanXn Cu {]tZ-i--fnse ]cnnXn Zp_-e-ta-J-e-I-fpsS AXnn \nbw ]qn-bm-p-Ibpw XpS hnI-k-\-]--Xn............................................................................................................................................................................................................
79
Ip am-\nt-i-v cq]w \Ip-Ibpw sNbvXn-cpp. Pn-bnse ]n-a-L--ta-J-ebvmbn kanXn NphsS ]d-bp ip]mi-I \nt-i-n-pp.
a.
b.
c.
d.
e.
............................................................................................................................................................................................................
80
]qn-bm-Ip--Xp-hsc \o-W-sapw kanXn ip]mi sNpp. Cu ]T-\-nse Is-ep-I-fpsS shfn--n samd-tm-dnbw ]p\:]cn-tim-[n-m-hp--XmWv.
81
apI-c-nse Pew
_mPp-I sPn-Ifn km[-\- Ip-Ibpw Cd-p-Ibpw sNp-tm apI-c-nse
Pew aen-\o-I-cn--s-Spp. \Zn-I-fpsS ASn--n amen-\y- ASn-bp-Xpw s]mgn-I cq]s-Sp-Xpw (atmhnkzmdn s]mgn-irw-Je) _ntmenw, kmKzenw \Zn-I-fn sh-sm-ap-m-pp. Ip-Xpw amen-\y- hp hogp-Xv Pe-tI-{--Sp-m-I-bm tKmh-bn
hj-m-ev Ch sh-n-tev HgpIn Fpp. Xpd-mb J\\w Pe-ns KpW-nepw
Af-hnepw henb am-ap-m-pp. am{X-hp-a `qkz-`m-h-nepw `qhn-\n-tbm-K-nepw kky-Pp-cq-]-nepw hyXn-bm-\- krjvSn-p J\-\-ta-J-e-bn NphsS ]d-bp cv {]iv\ {i-bns]-n-pv.
J\n-I-fnse Ah-in-jvS-fpw Ahn-sS-\nv ]pdw-X-p shw s\Ir-jnv D]
-tbm-Kn-pXpw Cu Irjn-`q-an-I-fpsS kpn-c-^-e-`q-bn-jvT-Xbvv `oj-Wn-bmWv.
J\n-I-tfm-S-\p-_-n-p Ipgn-I-fn\nv HgpIn Irjn-`q-an-I-fn-se-p shw aen\o-I-cW{]iv\w IqSp-X cq-am-Ipp.
............................................................................................................................................................................................................
82
`qPew
J\n-I-fn \nv KWy-amb Af-hn shw ]p-sNbvXv If-tb--Xp--Xn-\m J\-\{]-h-\- `qP-es {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-pp. tKmh-bnse J\-\-{]-h-\-
Ahn-Ss {]mtZ-inI Pe \nesb {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-p--Xmbn ]e ]T-\-fpw sXfn-bnn-pv. (MS Swaminathan 1982; TERI, 1997; GT Marathe, IIT; BS Chawdhri & AG Chachadi; NEERI Report;
Regional Plan of Goa 2021) J\n-I-fn \nv Pew C{]-Imcw Hgp-n--f-bp--Xp-aqew InW-dp-I
hp-Ibpw hom-h-iy-n\pw Irjnpw Pew e`n-msX hcp-Ibpw sNpp. CXv {]tZ-i-hm-knI-fpsS Pohn-Xs kmc-ambn _m[n-pp. J\\w aqe-ap Pe-Zue`yw tcJ-s-Sp--s-npv.(TERI, 1997; TERI 2002). `qPe \ne-bnse am- Ghpw tZmj-I-c-ambn _m[n-p-Xv
kv{XoI-fpsS Btcm-Ky-s-bmWv (TERI, 2006).
Ah-in-jvS-Iq-mcw
J\n-I-fn \np Ah-injvSw ae-s-cn-hp-I-fn Ipp-It]m-se-bmWv Iqn-bn-SpXv. Cu Ah-injvSw hopw J\\w sNbvXv ssN\-bn-te-bv-bvp-pv. Ipgn-s-Sp-p
km[\w cmPy-n\v ]pd-tbvv sImp-t]m-Ip--Xn-\m J\n-I-fnse Abncv Xop-I-gnm Ch Fs\ aqSpw FXv hfsc {][m-\-s Hcp shp-hn-fn-bmWv.
hmbp-hns KpW-ta
Im-S-I-bn \np [mXp- htXm-Xn tdmUv amhpw sdbnamhpw tKmhbn-tev sImvt]mbn Ahn-Ss {]mtZ-inI Abn-cp-ambn Iqn--en \ne-hmcw Iqn............................................................................................................................................................................................................
83
Irjn
`qPew A\n-b-{n-X-ambn NqjWw sNp-Xpw hen-sbmcp {]tZ-iv Ah-in-jvS-fpw
s]mSnbpw ASn-bp-Xpw Irjn-bn-S-sf \in-n-p-Ibpw PohnXw {]Xn-k-n-bn-em-p-Ibpw
sNpp. J\-\-{]-tZ-i-v Xmsg-bp Irjn-bn-S--fn J\n-I-fn \nv Hgp-In-sb-p
Ahn-in-jvS- h-Sn-bp--Xp-aqew Irjn-tbm-Ky-a-m-Xm-hpp. CXv J\-\-mcpw Ij-Icpw
Xn-ep \nc-c kwLj-n\v CS-bm-pp. DZm-l-c-W-n\v kmwKyw Xmeq-nse
sImfw_ hnt-Pn t]mp-Ko-kp-Im-cpsS Imev A\p-h-Zn J\n-I hnt-Pns 75% embn hym]n-p-In-S-pp. Ch-bn ]eXpw {]hn-p-h-cp--h-bmWv. Npcp--n Cu
Imjn-I-{Kmaw ]q-ambn Xs J\n-I hngppw F `oXn-bn-emWv. ChnsS {]mtZ-inI
kwLjw ]Xn-hmWv. CXp-t]m-ep asmcp {Kma-amWv "Iudw'. ]n-a-L kan-Xnv kan
tcJ-bn sIsI (2010) C{]-Imcw ]d-bpp tKmh-bnse Npcpw Nne {Kma- am{Xta
ZnW tKmh-bnse Ihmsc Iyq-anse t]mse ssPh-ss]-Xr-I-ap hnip--tXm--fpw, Pekp-e-`-amb Acp-hn-Ifpw k--h-\-fpw \nd--h-bm-bpp. Fm-env hn-p-h-cp J\\
{]h-\-aqew IhmscbpsS \ne-\n-ev]p-Xs A]-I-S-n-emWv.'' Irjnbpw J\-\hpw,
P\-fpw J\-\-I--\n-Ifpw Xn Cv \nXm--i-{Xp-X-bn-emWv. `qanbpw Pohn-Xhpw J\nI Ihs-Sp--hv \ne-hn-ep \nb-a-{]-Imcw \Ip \jvS-]-cn-lmcw Xocw A]cym-]vX-amWv.
kwm-\-ns samw B`y-c Dev]m-Z-n J\\w \Ip kw`m-h-\sb ]n
tIp--h ]cn-n-Xn-]-chpw kmaq-ly-hp-amb Cu {]iv\- ImWp-n. DZm-l-c-W-n\v
1996/97 nXn-hn-h-c--W-p-I-fpsS ASn-m-\-n tKmh-bnse J\-\-ns BLm-X-s]n \S-nb hni-Z-amb ]T-\-{]-Imcw ]cn-n-Xn-]-chpw kmaq-ly-hp-amb BLm-X-ns hne
Xn--gn-m CXv kwm-\-ns samw B`y-c D]m-Z-\-n-tev \Ip kw`mh\(bYm hcp-am\w) shdpw 15% am{X-amWv. (Noronha, 2001; TERI 2002) . NCAER dntmn\v
(2010) {]Xn-I-c-W-ambn Cu ASp-nsS ]pd-p-h tcJ-I {]Imcw Cm-cy-n-ep
hchvsNehv A\p-]mXw tKmh-bnse J\-\s Hcp Xc-nepw A\p-Iq-en-p-n. (Basu
2011, Mukhopadhyay & Kadekodi 2011)
84
]cn-nXn nb-dkn-\p-ap-ff hyh--I Imn ]d-nbpw ChnsS J\\w \S-pp. ]cnnXn kw_--amb \n_--\-I ]mtS Ah-K-Wnv A\p-h-Z-\o-b-amb ]cn-[nv AXo-Xambn Abncv J\\w sNbvsX-Sp-p--Xmbn Btcm-]nv \nc-h[n ]cm-Xn-I kan-Xnv e`n-npv.
............................................................................................................................................................................................................
85
aen-\o-I-cW \nb-{-W- t_mUn-stbm ImgvN-m-Sp-I CSw-]n-Sn-m-dn-. ]-Xn m]nm kwm\ km-cns A\p-aXn Bh-iy-am-sW hyh icnpw Cm-cyn kwm-\-n-\p "hotm' A[n-Im-c-amWv. CXv th-hn[w hn\n-tbm-Kn--W-sa-sap am{Xw. nb-dkn-\p-thn ]cn-nXnh\w a{m-e-b-n-\p-ta ISp
kw ]Xn-hmWv.
t{]mP-Iv-Sn-m-\-n ]cn-nXn nb-dkv \Ip-Xp aqew Ch-bpsS Bh\
BLmXw Ah-K-Wn--s-Spp.
hyh--I ]men--s-Sp-ptm Fv ]cn-tim-[n-msX Xs ]pXnb ]-Xn-Iv
nb-dkv \Ipp. DZm-l-c-W-n\v ]cn-nXn nb-dknepw aen-\o-I-c-W-t_mUns
]pXp- tcJ-bnepw \njvjn-n-p--Xn-e-[nIw Abncv J\-\-m AhnsS \ns
-Sp-p--Xmbn a\-n-em-m Ignp.
kpXm-cyhpw ]m-fn--]-c-hp-amb Hcp Ah-tem-I\ kwhn-[m-\-ns A`m-h-n ]cnnXn nb-dkv \Ip-tm Gs-Sp-p hyh--I ]e-tmgpw ewLn--s-Spp.
]cn-nXn nb-dkv \Ip-tm Gs-Sp-p-smcp hyh kao-]-s-hn-sS-sb-nepw
Pe-t{km-X-p-I-fp-s-n Ahsb iey-s-Sp-m ]mSn-spw Cu Pe-t{km-X-p-Iv
Ccp-h-ihpw 50 ao AI-e-n CS-Xqv hf-cp {]Ir-Xn-Z ImSp-Isf kwc-n--W-sap-amWv ]s e-]-cn-tim-[-\-bn ImWm Ign-Xv. Cu \n_--\-I-sfmw ]qambn ewLn--s-n-cn-p--XmWv. Acp-hn-I \new, Ah-bpsS Hgn-ns\ hgn-Xn-cn-p-hn-n-cppp. Acp-hn--c-bnse Ipn-m-Sp-I \in-n-n-cn-pp. Xqew J\-\-{]-h-\--sf-]n
P\--fpsS a\-n i-amb Akw-Xr]vXn \ne-\npp. {]mtZ-inI ]cn-n-Xn-tbmSv
J\-\-m Imp Ah-K-W-\-bvs-Xnsc Db-cp i-amb FXnns\ ]np-W-bvp-XmWv J\-\-n-s\-Xn-cmb s]mXp-Xmcy lPn-I(t_mIvkv 12).
86
tKmh-bnse J\\ {]h-\- Cu sNdnb kwm-\-ns ]cn-n-Xn-]-chpw kmaqly-hp-amb Fm koa-Ifpw ewLn-n-cn-pp. tKmh-bnse J\\w 17Zi-ew S Ihn
1996 Ahn-Ss 4 J\\ {Kma-k-ap--b-fnse hop-Imv J\-\-{]-h-\--tfm-Sp
at\m-`mhw ]nI 8 ImWpI. samw ks sNbvX hop-Im-cn 50iX-am\w J\-\w-sImv
{Kma-n\v bmsXmcp t\hpw Dm-bn-n-sv A`n-{]m-b-sp. asmcp ]T\ ks {]Imcw
J\-\-c-lnX taJ-e-bp-ambn Xmc-Xayw sNbvXm J\-\-ta-J-e-bnse P\- IqSp-X
Akw-Xr-]vX-cmWv (TERI, 2002, Nanonha and Nairy, 2005). J\-\-{]-h\ Ib-p-aXn 50 Ziew IS-n-cn-p Ctm Cu ks \S-n-bm ^ew Gsd `oI-chpw \ncm-im-P-\-Ihp-am-bn-cnpw.
]nI 8 : J\-\-tm-Sp ks {]Xn-I-cWw
J\\ kap-bw*
{Kmao-W-cpsS {]Xn-I-cWw
]pXnb J\n-I
\ne-hn-ep J\n-I
thWw
th
Adn-bn
hnI-kn
n-Ww
ac-hnn-Ww
AS-p]q-Ww
Adn-bn
33
41
26
40
42
13
II
33
34
33
45
24
11
16
III
36
28
36
47
40
10
IV
35
60
88
II
kpe-]mse,
III
tImSven,
IV
............................................................................................................................................................................................................
87
17.4 ip]mi-I
ip]mi1 : Zp_-e-amb ssPh-ta-J-e-bn J\\w Hgn-hm-pI.
tKmh-bn ]n-a-L--nse NphsS ]d-bp e--fn J\-\-{]-h-\- Hgnhm-pI.
h\y-Po-hn-\n-b-a-nse (1972) hIp-p-I{]-Im-chpw \ne-hn-ep kp{]nw tImSXn Dc-hp-I {]Im-chpw tZio-b-]mp-Ifpw h\y-Pohn kt-X-fpw D-sS-bp kwcnX {]tZ-i--fn
]n-a-L kanXn ]cn-nXn Zp_-e-ta-JeHv Fv \n-bn--s-n-p--Xp
- t]m-sebp {]tZ-i--fn.
Cu taJ-e-bnse J\n-I-fpsS ]cn-nXn nb-dkn Hcp \n_-\ IqSn \n_-amWw. AXm-bXv ]cn-nXn Zp_-e-ta-JeHn 2016 J\\w Ah-km-\n-np--Xp- hsc Hmtcm hjhpw {]h\w 25 % hv Ipd-p-sIm-p-h-cWw. asmv
J\n AS-p- ]q-nb tijw ]cn-nXn ]p\-c-[n-hmkw Dd-m-Ww.
]cn-nXn Zp_-e-ta-Jecn \ne-hn-ep J\\w XpScmw. ]pXnb ssekkv \IpXv nXn-sas--tijw am{Xw.
ip]mi 2: [mXp-Nq-j-W-n\v \nb-{Ww
]cn-nXn nb-dkn A\p-h-Zn-n-p--Xn IqSp-X Abncv J\\w sNp Fm
J\n-Ifpw AS-p-]q-pI.
]cn-nXn kmaqly DXvWvT {]Xn-^-en-n-p Hcp ""Iv Hm^v'' kwhn-[m\w Ccp-bn J\-\-n\v Gs-Sp-pI.
]cn-nXn Zp_-e-ta-JeHnse Ctm {]h-\-an-m--h-bpsS ssekkv DS-\Snbpw, {]hn-p Fm J\n-I-fp-tSbpw ssekkv 2016 epw dm-pI.
h\y-ar-K-k-t-X--fnse J\n-I-fnse ssekkv n-c-ambn dm-Ww. J\n-I AS-p]q-n-bmepw tKmh-bnse ssekkv \ne-\n-evp--Xm-bmWv tcJ-I-fn ImWp-Xv. BIbm M.M.D.R \nb-a-nse \memw hIp-v{]-Imcw Ah-km-\n-n-Ww. t\{X-hmen h\yar-K-k-t-X-n \nv J\n-Isf Hgn-hm-n-smv If-IvSdpw dh-\yq-B-^o-kdpw ]pds-Sp-hn-n-p Fm D-c-hp-Ifpw dp-sN-Ww. CXv tI{ Fw]-thUv In-n-bpsS
ip]mi IqSn-bmWv.
IpSn-sh Bh-iy-n\v D]-tbm-Kn-p AW-s-p-I-fpsS hrjvSn-{]-tZ-i-p J\nI AS-p-]q-pI.
aWJ-\-\-n-\p N- (Padmalal, 2011)
aW J\-\-n\v BUnv sNWw. \Zn-I-fn-ep-S-\ofw aW J\-\-n\v Ah[n
Gs-Sp-Ww.
sam-n-ep amt\-Pvsas \Zn amt\-Pvsan \nv thXn-cnv ImWWw.
CXn\v {]tXyI \nb-a-\nmWw Bh-iy-amWv.
\nm-Wm-h-iy-v Bp-a-W-en\v ]Icw D]-tbm-Kn-m-hp-h Isn t{]mmln-n-pI.
\Zn-I-fp-sSbpw t]mj-I-\-Zn-I-fp-sSbpw Ic-bn a\p-jys IS-p-I-bw aqew \inp
t]mb {]Ir-Xn-Z--amb \Zn-tbm-c-m-Sp-I ]p\-cp-Po-hn-n-m Bh-iy-amb \S-]-SnI kzoI-cn-pI.
Ignhpw kzoImcy-X-bp-ap Hcp m]\w \S-p ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\-ns ASn-m-\-n am{Xta \Zo-Xo-c--fnse hnI-k\ {]h-\v,
A\p-a-Xn-\Im-\mhq.
............................................................................................................................................................................................................
88
............................................................................................................................................................................................................
89
A\p-_
A\p-_w 1 : ]T-\-coXn
Methodology employed in generating and interpreting the Western Ghats
Database and assigning ESZs
1.Data Sets :
1.
Western Ghats boundary (shape file) obtained from Dr. Ganeshaiah, Member, WGEEP
2. India states, districts, talukas (shape file ) source : DIVA-GIS (http://www.diva- gis.org)
3. Shuttle Radar Topographic Mission (SRTM) data for India (TIFF) at 90 m resolution.
4. Data on endemic plants, IUCN Red list Mammals, percent forest, unique evergreen
elements, forest with low edge: (from Das et al., 2006) 25k grid (shape file)
5. Forest types of India (TIFF)
6. Protected Areas of Western Ghats Cover (shape file) Source: FERAL
7. Elephant Corridors of Western Ghats Cover (shape file) Source: Prof R Sukumar, CES,
and WTI.
8. Endemic vertebrate data of Western Ghats Cover (Spread sheet) Source: Ranjit
Daniels
9. Endemic Odonata data of Western Ghats Cover (shape file) Source: ZSI
10. Enhanced vegetation index of MODIS for North Maharashtra and Gujarat
11. Riparian Forests derived through drainage and forest cover
12. Important Bird Areas (IBAs) as point coverages
Of these, data sets 15 and 812 were used for the geospatial analyses. For North
Maharashtra and Gujarat, Enhanced Vegetation Index (EVI) of MODIS was used as the
forest vegetation data were not readily available.
Use of Free and Open Source Software:
Free and Open source geospatial tools (www.osgeo.org) were extensively used as given
below
Desktop GIS: Open jump, QGIS, SAGA, DIVA-GIS
Database: PostgreSQL/ PostGIS
Web GIS: OpenGeo Suite which is a complete web platform based upon Open Geospatial
Standards (OGC) which includes GeoServer (GIS Server), PostgreSQL/PostGIS(Database),
Geo Web Cache (Cache Engine), Geoexplorer (for Visualization of WMS layers), GeoEditor
(Online editing geospatial data), and Styler (Online styling of the data).
A web enabled searchable database has been a major contribution of this short-term
project. In addition, through UNICODE, local language adoption has been showcased
using Marathi as an example.
............................................................................................................................................................................................................
90
In addition, using methods of spatial analyses on large landscape level data, an attempt
was made to arrive at the relative importance of these seven attributes. This has been done
using a programme called Spatial analyses in Macro Ecology (SAM) . However, this has
been done only on a preliminary exploratory basis to showcase one possible way of
reducing the dimensionality of the factors involved. Not much headway was made with
this approach due to several operational constraints.
2. a. Data Cleaning Process:5 minute x 5 minute grid file generation for Western Ghats
Cover (shape file) using
Vector Grid plugin of QGIS
b. 1 minute x 1 minute grid file generation for Western Ghats Cover of Goa state
(shape file) using Vector Grid plugin of QGIS
c. Rasterization of each attribute of ATREE data by applying Surface method
usingRasterize (Vector to Raster) plugin of QGIS
d. Generated slope map in TIFF format using GDAL library
e. Generated shape files for following classes in Endemic Vertebrate data (RanjitDaniels,
2011)
Amphibians Birds Reptiles Fish Endemic Odonata (ZSI, 2011)
3. Uploading datasets into database:
All the available and generated datasets were uploaded to the PostgreSQL/PostGIS
database using QGIS as below. The vector datasets were uploaded to the database using
the SPIT plugin of QGIS while raster datasets were uploaded using Load Raster to
PostGIS plugin of QGIS. In case of Raster dataset, the data was stored into 64 x 64
blocks.
4. Vector/Raster analysis using PG Raster of PostGIS
a. Vector/Raster analysis was done for elevation values from SRTM data using WKT Raster
Queries. Following is the sample query for it.
Sample Query:
Create table <table name> as SELECT e.id,test.val, ST_Intersection(test.geom, e.geometry)
AS gv FROM (SELECT (ST_DumpAsPolygons(ST_SetBandNodataValue(rast, 0))).geom,
(ST_DumpAsPolygons(ST_SetBandNodataValue(rast, 0))).val FROM
<Raster_table_name>) as test, <Grid_table_name> as e WHERE ST_Intersects(test.geom,
e.geometry);
5. Grouping and averaging of pixel values based upon grids
Thereafter, average elevation values were calculated for each 5' x 5' grid for each state in
the
Western Ghats and considered as a parameter.
The steps 45 were performed for parameters such as maximum slope values, endemic
plants, iucn max, unique percent, comp3 percent, forest percent values, area of riparian
............................................................................................................................................................................................................
91
forest (see explanation of parameter below) for each 5' x 5' grid for each state in the Western
Ghats Cover.
6
As there is an ecological gradient from north to south in the Western Ghats with changes in
diversity and species richness as well as physical features, a normalization for every state was
done for these parameters. Thus, scores were normalized for each state. For instance, the
highest recorded altitude in a given grid in a state was given the maximal score and all other
grids in that state were ranked in relative fashion. After normalization ranks were assigned
on a scale from 1 to 10 based on the maximum value of each parameter for each state.
7.
Subsequent to the rank generation, the average of the ranks for all parameters were calculated.
If, for a grid, there is data for only for 5 parameters out of 8 parameters, then dividing the
sum by the number of parameters assessed took care of the problem of data available for
variable numbers of parameters per grid.
8.
1.
a.
b.
ESZ1, ESZ2 and ESZ3 status are assigned only to grids outside existing Protected Areas
c.
ESZ1 status are assigned only to such grids as have a score at least equalling, or higher
than the lowest scoring grids falling within existing Protected Areas
d.
The extent of existing Protected Areas plus ESZ1will not normally exceed 60% of the
total area
e.
The extent of ESZ3 will normally be around 25% of the total area
............................................................................................................................................................................................................
92
b.
The parameters are ranked on a 1-10 scale, with lowest at 1 and highest ecological
significance at 10
c.
d.
............................................................................................................................................................................................................
93
All grids having PAs are excluded for arriving at the ESZ1. Since these grids also have
scores, a guiding strategy for demarcation of ESZ1 is the range of scores for PAs of a
given state. Thus the average minimum threshold for Goa PAs is 4.92. Hence all grids
having a score of above 4.92 get assigned to ESZ1.Thus 11 grids out of a total of 55
grids make the cut (20%). The grids with PAs are 21 in number and account for 38% of
the total grids. ESZ1 and PAs together constitute 58%.
the lowest quartile (approx. 25%) of these scores for grids was computed. For Goa , this
score is 3.14 which means all grids below this core are assigned to ESZ 3. For Goa there
are 12 grids under ESZ3 , which constitute about 22% of the area.
The balance of grids are assigned to ESZ2. These are 11 in number (20%, a deviation of
5% from the suggested 15% of area).
9. Outputs
The results obtained are presented as
a.
b.
Percent grids for a given score for each state both in a tabular and graphical notation
c.
Riparian forest scores for each state and in different elevation zones
d.
1' x 1' grid analysis for Goa to incorporate the results of the Goa Regional plan
e.
Habitat related information in the form of shape files for parts of Mahrashtra, Karnataka,
Kerala and Tamil Nadu: Mr Kiran , Arundhati Das, V Srinivasan and Dr Jagdish
Krishnaswamy of ATREE Additional data from Ravindra Bhalla of FERAL and Bhaskar
Acharya of CEPF
b.
Dr RJR Daniels of Care Earth: point locations of mammals, reptiles, birds, amphibians
and fishes
c.
d.
e.
f.
Dr P S Roy, Director, Indian Institute of Remote sensing, Dehra Dun: habitat information
and shape files for Gujarat and Maharashtra
g.
h.
Dr K S Rajan , Open Source Geospatial Foundation India chapter and IIIT, Hyderabad
: geospatial statistical analyses
i.
j.
Santosh Gaikwad, Siva Krishna, Ravi Kumar, Ch.Appalachari, Sai Prasad of SACON:
GIS work.
............................................................................................................................................................................................................
94
kwm\w
KpP-dmv
Pn
Zn UmKvkv
taJe 1 se
Xmeq-p-I
taJe 3 se
Xmeq-p-I
Alvh
\hvkmcn
Im-SI
taJe 2se
Xmeq-p-I
hkmZv
hkZv
[cw-]q
_Kmw
_Kmw
Lm\m-]q
Nma-cm-P-\-K
sIm-K
Kpp-ep-s]v
sbe-q
Nnva-Keq
\c-knw-lcm
P]pc,
Xcn-sIsc,
apSn-Ksc,
sIm,
{inwtKcn
Zn-W-I-S
_-mSn
kpey
Nnva-K-eq
ISq
]pXq
tZh-\m-Ksc
`{Zm-hXn
lm
slmf-\mt_eq, Aeq
AKpUv
sImSIv
tkmwhms]v
hoh-cm-tZ-{-s]v
aSn-tcn
ssakq
sl-UtZ-htIms
]ncn-b-]Sv\
lkq
jntamK
\nn,
slmkm\-Kc
kmlm,
jntamK
skmdm_v
DSpn
Im
D-c-I-S
sl\m-h,
_XvI,
knkn,
_n-]p
Atmf
Imhm
sb-q, kp]
Ip-]pc
IpwX
............................................................................................................................................................................................................
95
kwm\w
tIcfw
Pn
taJe 1 se
Xmeq-p-I
ImktKmUv
taJe 3 se
Xmeq-p-I
tlmkvZpKv
Iq
Xe-tcn
hb-\mSv
sshn-cn,
am\--hmSn,
kpm
_tcn
tImgn-tmSv
amln
ae-pdw
ae-pdw
]me-mSv
amSv
Nnq
Xrq
Ccn-m-e-pS
CSpn
sXmSp-]pg,
DSp_tNme,
tZhn-Ip-fw,
]ocp-taSv
tImbw
alm-cmjv{S
taJe 2se
Xmeq-p-I
Be-q
Xrq
hS-m-tcn
Imn-c-n
]mew (em-ew)
]-\w-Xn
a-n
sImw
]p\-eq
sImm-c-c
Xncp-h-\--]pcw
s\Sp-a-mSv
Al--Zv\-K
sImlm-]p
]m\-
cm[m-\-Kcn
KU-tKmn
jlp-hmSn
]lmem,
_JvU
AtIme
APvd, NvKUv
KXnmP
\q_m
\hm-]p
\mknIv
\mknIv
]o v
UntUmcn
kpKm\
CKXv]pcn
]ps\
tLmUv
NuUv
t_m
hSvtKm
kmkv-hmSv
Ppm
sdbvKm
akve, ]men
s]mf-Zv]q,
tdml na (1657)
s]
almZv, na (1634)
amtKm
na (1572)
............................................................................................................................................................................................................
96
kwm\w
Xan-gv\mSv
Pn
taJe 1 se
Xmeq-p-I
taJe 2se
Xmeq-p-I
cXv\-Kncn
tZhv-cpIv, Nn a-Km
kXmc
ta[, ]Xm
alm-_-te-iz,
hmbv
knp-ZpKv
IIuen
kmh-v-hmSn
Xms\
samJmU
na (1482),
ap_m-Zv,
Ph-l
tImb--q
s]mmn
DSp-as]v
Znn-K
sImssS--\m
CutdmUv
tImdn-Km-thm
taJe 3 se
Xmeq-p-I
tJZv
h[qPv
Zmln-hmSn
jmlm-]q
Unn-K
kXy-a-Kew
\oe-Kncn
DZ-b-a-ew
KqV-q
tIm-Kncn
tX\n
D-a-]m-fbw
Xncp-\then
Is_m
sNtm-,
Aw_mkap{Zw
Iq\q
s]cn-bIpfw
............................................................................................................................................................................................................
97
Pn
taJe 1
taJe 2
Z{Zmkml
lthen
Z{Zmkml
lthen
knhmkm
KpP-dmv
\hvkmcn
Nnn
kqdv
_Kmw
tImIcv, lptIcn
ssakq
ssakq, IrjvW-cm-P-\-Kc
lm
jntamK
jnIm]p
lmthcn
lm
Nn{X-Zp
tlmkvZpKv, slmemIsc
[hmSv
ILmvPn
D-c-I-S
tIcfw
len-bm
_Kmw
_bnslm
tZh-\m-Ksc
slmmen, N-Kncn
DSpn
DSpn
Nma-cm-P-\-K
Nma-cm-P-\-K
tImbw
N-\m-tcn
Fd-Wm-Ipfw
s]cp-m-hq, Beph,
tImX-aw-Kew, aqhm-p-]pg
]me-mSv
]me-mSv
ae-pdw
tImgn-tmSv
alm-cmjv{S
len-bm, apvtKmU
]me-m-Sv, H-mew
s]cn-a, Xncq
tImgn-tmSv
sImbn-em-n, tImgn-tmSv
Iq
Xfn--dv
ImktKmUv
ImktKmUv
Xncp-h-\--]pcw
Xncp-h-\--]pcw, Nnd-bIogv
sImw
sImw
\mknIv
Ih,
Nvv-hmUv,
knm
knp-Zpv
Ip,
ssh`-hv-hmSn
............................................................................................................................................................................................................
98
kwm\w
Pn
kmwn
taJe 1
jncme
Xms\
[qse
taJe 2
AXv]mSn, lhm-sX-a-lmI,
SmkvtKm, hns
`nhn
kwKw-t\
km{In
cXv\-Kncn
Zmt]mfn, Kpl-l
tkmfm-]p
amkn-dmkv, ktmsf
]qs\
cmPvKp-cp-\-K
na (1612)
sImlm-]p
ImK
Al--Zv\-K
kmwKw-t\, Al--Zv\-K
kXmcm
Xan-gv\mSv
............................................................................................................................................................................................................
99
A\p-_w 4: Id v kbkv t]
]n-a-L--nse ]cn-n-Xn-]-c-ambn {]tXyI {]m[m-\y-apXpw Zp_-e-hp-amb {]tZ-i--fpsS amnv: \nt-in-s am\-Zw
am[hv KmUvKn: sNbam, ]n-a-L ssPh-hn-cp--k-anXn
B.sP. cRvPnXv Zm\n-tb: sIb Fv {Snv, sNss
sI.F. KtWi: sa, ]n-a-L knanXn.
Fkv. \tc-{-{]-kmZv kenw-Aen, sslZ-cm-_mZv
Fw.Fkv.B. aqn :\mj-W dntamv skknv sk , sF.Fkv.B.H.
kn.Fkv. Qm: \mj-W dntamv skknv sk , sF.Fkv.B.H.
_n.B.ctajv : Cn-yqv {^mkokv Un t]mn-tcn
sI.F. kp{_--Wy: kpthm-f-Pn- ks Hm^v Cy, ]qsW
]T-\-kw-n]vXw
tI{-]-cn-nXnh\w a{m-ebw \ntbm-Kn ]n-a-L--]-cn-nXn hnZKv[ kan-Xn-bpsS
Hcp eyw ]n-aL
- -
- n-ep-S\
- o-fa
- p ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i
- Is-p-Ibpw Ahsb
kwc-n-m-\p \nb-{W \S-]-Sn-I \nt-in-p-I-bp-amWv. Fm ]cn-nXn Zp_e
{]tZ-i-sf \n-Nn-m BtKm-f-X-e-n Hcp ka-hmbw Cspw AXn-\m Cm-cyn kzoI-cn-m-hp am\-Zw Is--W-sapw kan-Xnv t_m[y-sp. BI-bm
]cn-nXn Zp_-e-{]-tZ-i--fpsS amnv \S-p--Xn\v apv BZy-]Sn F \ne-bn CXn\v
\n-N-\hpw am\-Z-hpw hnI-kn-n-s-Sp-t--Xp-m-bn-cpp. ]cn-nXn Zp_-e-{]-tZ-i-fpsS amn-n\pw \n-N-\-n\pw Hcp ka-hm-b-ap-m-m thn kanXn \S-nb \nch[n N-If
- p-tSbpw IqSn-bm-tem-N\
- I
- f
- p-sSbpw hni-Zmw-i
- f
- m-Wn-Xn. Cu dntmns Dtiyw
cmWv. Hv kanXn Fn-t Bi-b-]-chpw am\-Z--]-c-hp-amb hni-Zmw-i-n-t
hn]p-e-amb Hcp hnZKv[ kaq-l-ns \nt-i- Wn-pI, cm-aXv Cu am\-Z-sf cmPy-n-\-Ipw ]pd-p-ap av ssPh-k---{]-tZ-i--fpsS amn-n-\m-bp mbnbmb \S-]Sn {Ia-ns am\-Z--ambn t{]mm-ln-n-pI.
]cn-nXn Zp_-e-{]-tZiw F Bibw th coXn-bn \n-Nn--s-n-n. "ssPhssh-hnyw' F ]Z-{]-tbmKw t]mse CXn\pw AwKo-Ir-X-amb Hcp \n-N-\-an. ]cn-nXn
Zp_-e- {]tZ-iw, ]cn-nXn Zpe taJe, ssPh-]-c-ambn Zp_-e-amb ssPh-hy-h, ]cnnXn Zp_e ssk-p-I Fs-m-ap {]tbm-K- kwc--W-n-\p-thn kml-N-cypw k`-pw A\p-tbm-Py-ambn D]-tbm-Kn-t--h-bmWv. ]e k`--fnepw
Ch D]-tbm-Kn-p-Xv {]tXyI \n-N-\-an-m-sXbpw ]e A-n-ep-am-bn-cnpw (]nI
Hv ImWpI)
Cm-c-W-m Fm kml-N-cy-pw A\p-tbm-Py-am-hn-s-n t]mepw ]cn-nXn
Zp_-e-{]-tZ-i--fpsS kz`m-h-k-hn-ti-j--\p-k-cn-p am\-Z---fpsS Hcp ]nI Xmdm-pI am{Xta t]mwh-gn-bpq. A-c-n-semcp am\-Z--amWv ]cn-nXn Zp_e {]tZ-isf ieyw sNm ]mSn-spw ]pdta \np iey-tfm kzm[o-\-tfm Dm-bm
Ah-bpsS ]q-nXn hos-Sp-pI _pn-ap-m-sWpw D \nK-a\w.
Ccw Zp_e {]tZ-i-sf Xncn-s-dn-bpI FXv kan-Xn-bpsS Hcp Npa-X-e-bmWv.
]cn-nXn Zp_e {]tZ-i-sf Is-m BtKm-f-X-e-n Xs hyXy k`-fn hyXy am\-Z---fmWv D]-tbm-Kn-p--sXv kanXn Isn. {]tZ-i-ns
............................................................................................................................................................................................................
100
101
fpsS Imcy-sam-gn-m Cu kwc-W ]-Xn-Imbn {]tZ-i--fpsS AXn-cp-I \n-bnm imkv{Xob nXn hnh-c--W-p-I IW-n-se-Sp-tbm _-s--h-cp-ambn N \Sp-Itbm Dm-bn-n. adnv t^mdv amt\-Pam-cpsS _pn-bn DZn Imcy--fpsS ASnm-\-ntem Hcp Ncn-{X-]-c-amb Adn-hns ASn-m-\-ntem BWv.( cmPm--m-cpsS th-e-, knwlw Ds-sS-bp h\y-ar-K--fpsS hmk--e-, Pem-i-b- XpS-nb
Ncn-{X-]-c-amb Adn-hp-I) Xt-i-hm-kn-Ifpw ]Xn {]W-bn-Xm-fpw Xn Nne {]tZ-i-fn ASn-Sn kwLj-ap-m-Ip-Ibpw Nne kkyPoh-Pm-e--fpsS kwc--W-kw-hn-[m-\n ]ng-hp-I Ds-nepw kzmX-{ym-\-c Ime-L--n ssPh sshhn-y-kw-c--Wn-\mbn \on-sh-bv-s e- kwc--W-eyw t\Sm ]cym-]vX-amWv.
C{]-Imcw kwc-W sskp-fpsS ^e-{]-Z-amb Hcp irwJe \ne-hn-ep-s-n ]ns'
ssPh-]-c-ambn {]m[m-\y-ap {]tZ-i-'' F {]Jym-]-\-ns Bh-iysas tNmZyw
\ne-\npp. \ne-hn-ep kwc-W sskp-I-fpsS irwJe Ap-X-I-c-amw-hn[w ^e-{]-Zam-sW-nepw apIq-n-Im-Wm Ign-bm ]e {]iv\-fpw kwc--W-\-S-]-Sn-I-tfm-Sp \psS
\ne-]m-Sp-Isf kzm[o-\n-p-pv. \ne-hn-ep kwc-W irwJe hym]nv aphn[n Hgn-hmnbpw "ssPh-{]-[m\ {]tZ-i--fn-eq-sS-bp kao-]-\-n' {]iv\- ]cn-l-cnp \ne-hnep ]-Xn-Isf klm-bnpw \apv aptdmw.
kwc-W \S-]-Sn-I-fnse Ak-p-enX XXzw
tZio-b-]mp-Ifpw kwc-W Imcy--fn hfsc {][m-\hpw ]e-{]-Zhpw BsW-n
IqSn Ch-cpsS cq]o-I-c-W-tmsS av ]e {][m-\-ta-J-e-I-fnepw \psS {i-]-Xn-bmsX t]mbn.
AXy-]q-amb ssPh-B-hm-k-tI-{- hwi-\miw t\cn-Sp kky-, av Poh-Pme- ]pXp-Xmbn cq]w sImp sshhny tI{o-Ir-Xhpw Pe-t{km-X-p-I \nd--Xpamb "tlmvkvt]m-p-I' Fn-h-bvsmpw \ne-hn-ep kwc--W-\-S-]-Sn-I-fpsS {i Inpn. kam-\-X-I-fn-m Ccw Bhm-k-hy-h--I Isn {]iv\- ]cn-l-cn-m
{]tXyI \S-]-Sn Dm-IWw.
`wKn-bp--Xn\v Ah-K-W\
h\-n-\p-n Ncn-{X-]-c-ambpw kmwkvIm-cn-I-ambpw kmaq-lnIambpw {]k-n-bp
kwc-Ww Aln-p \nc-h[n sNdnb bqWn-p-I-fpv. (Im-S-I-nse "bm\"bnep
Npm-p-Iv tiJcw \n`m-Ky-h-im \ne-hn-ep kwc-W sskp-I-fpsS irwJ-e-bn-eqsS
Ahsb kwc-n-m km[y-a. ImcWw Ah hen--n sNdpXpw h\y-Po-hn-Ifpw apw
BIj-IXzw Cm--h-bp-amWv. ssPh sshhny ss]XrI sskp-I-fpsS Is-, kwcW dnkp-I XpSn ]e ]pXnb kwc-W kao-]-\-fpw Dbp-h-cp-pv. DZm-lc-W-n\v 1972 se h\y-Pohn(kwc-W)\nb-a-nse hyh--I {]Imcw ]mc--cy-ambn
{]mtZ-inI kaqlw hfn-sb-Sp hr-tXm--fpw kwc-n--s-tS--XmWv.
Xan-gv\mSv h\w hIpv Xncp-s\th-en-bn "Xmw]-c-`-cWn' \Zn--c-bn C-c-samcp
DZyaw hnP-b-I-c-ambn \S-n-h-cpp Fn-cp-mepw \nnjvS ""ESA'' kao-]\w Hcp-Iqw kwc-W-ta-J-e-Ismw Ah-K-Wn--s-Sp-am-bn-cp Xm]-cy-IqSn ]cn-K-Wn-pp.
ZrjvSn-tKm-N-c-a-m tkh-\- hne-a-Xn--s-Sp-n.
\ne-hn-ep kwc-W he-b-ns]-Sm Iptd taJ-e-I _mn-bpv. Chbvv
ZrjvSn-tKm-N-c-a-m Fm hne-s ]e tkh-\-fpw kaq-l-n\v \Im Ignbpw.
s]mXpsh {in--s-SmsX t]mIp Cu tkh-\- ASn-b-n-c-ambn kwc-n--s-tS-Xpv. DZm-l-c-W-n\v ssPh-ssh-hn-y-n Hpw k--a-m- hnim-e-amb ]pta-Sp-I
A-Ise P\-v kpnc Irjnbpw Blm-c-h-kvXp-fpw \Ip \Zn-I-fpsS hrjvSn-{]tZ-i-ambn \ne-sIm-pp. hnip ImSp-I-fmbn IW-m--s-Sp sNdnb `q{]-tZ-i-k-aq-ln\v hfsc {][m-\-s Huj[ kky- {]Zm\w sNpp. Chsb B{i-bn-m-hp
{]mtZ-inI kaq-l-v Cu tkh-\- hfsc {][m-\-amWv. BI-bm Chsb ssPh-]-cambn {][m-\-s {]tZ-i-ns kp{]-[m-\-L-S-I--fmbn ImWmw.
............................................................................................................................................................................................................
102
Poh-im-kv{X-]-c-amb LS-I- : ssPh-{]m-[m-\y-ap {]tZ-i-ns AXn-cp-I \nbn-pXn\v NphsS ]d-bp LS-I--fpsS Poh-im-kv{X-]-chpw kmwkvImcn-I-hp-amb
k--Xbpw A]q-Xbpw ]cn-K-Wn-t--Xm-sWv R \nt-in-pp.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
2.
............................................................................................................................................................................................................
103
IXzw, ]cn-n-Xn- Zp_-eX Fnh hne-bn-cp-m-\p Xp-I-fpsS km[y-Xm-]-cn[n CXneps-Spp. Ncnhv, Db-cw, hj-]mXw XpS-n-bh Xmsg-]-d-bpw {]-Imcw ]cn-K-Wn-Ww.
a.
b.
c.
3.
B.
i.
]T-\--es {KnUp-I-fm-pI : ]e-tmgpw ssPh-{]m-[m-\y-ap e--sf-n NsN-p-Xv H-s `qXe LS-I-tm, {]tXyI sskp-Itm, Bhmk tI{-tm
{]m[m\yw sImSp-p-sIm-mWv. CXp-aqew ssPh-{]m-[m-\y-ap e-sf \n-bn-p
{]{In-bbvv Hcp Xmm-enI kz`m-h-am-Wp-Xv. AXp-sImv R \nt-in-p-Xv ssPh{]-[m\ \ntiw Is-m-\p {]{In-bbvv hnim-e-am-sbmcp {]tZ-i-sa-Spv Hcp s]mXp-am\-Z
hpw GIo-IrX sa-tUm-fP
- nbpw D]-tbm-Kn-Ww. AX-\p-kc
- nv ]n-aL
- -
- nse ssPh{]-[m\ {]tZ-i--fpsS amnwKv \S-p--Xn\v A-c-samcp coXn R ip]mi sNpp.
ChnsS \nt-in--s-n-p sa-tUm-fnPn s]mXp-hmbn av kam\ epw D]-tbmKnmw.
ii)
Poh-imkv{XkmwkvIm-cnI ]mfn
a)
b)
h-nse A]qhX
i)
104
= n (Pi)
i=I
hopw Cu Rvg aqey-sf Ghpw Ipd Hv apX Ghpw IqSnb 10 hsc km[m-cW-\n-e-bn-emn {KnUp-Iv \IWw. hnhn[ Poh-k- taJ-e-I-fnse Pohn-h--fpsS
hnX-cWw kw_-n Umm skp-I e`y-am-sW--Xn-\m Ch-bpsS Fw IW-m-m
Ffp--amWv.
ii)
Pohn-I-fpsS ho-I-c-W-nse A]qX : h-h-c-amb t{iWn D]-tbm-Knv e`y-ambn-p-ff Umm skp-I-fn \nv h-]-c-ambn (Hcp ]s ]cn-Wm-a-]-c-ambn) A]q-am-bhsb Ismw. ImcWw B IpSpw-_-n\v GI-KW khn-ti-j-X-bp-mIpw. Hmtcm {KnUnsebpw Acw IpSpw-_--fpsS F-sa-Spv Hn\pw 10 \w aty km[m-cW \ne-bn-emWw.
c)
Bhmk k-X : ay- D-sS-bp Pohn-I-fpsS sshhn-yhpw Bhmk hyh-bnse kn-{im-h-bpw Xn ]c-kv]cw _-s-n-cn-pp. \nc-h[n Pohn-Isf kw_n nXn-hn-h-c-I-W-p-I e`y-a-s-n Db-X-e-n-ep kn-{i-B-hm-k-hy \nehn-ep {]tZ-i-sf Poh-im-kv{X-]-c-ambn k--sapw ssPh-[m\ {]tZ-i-sapw IWmmw. Ctm dntamv skkv Umm e`y-am-b-Xn-\m ]n-a-Lw t]mse hen-sbmcp
{]tZ-i-ns kn{i Bhmk hyh-sb Af-m Ignbpw. Hcp {KnUns Bhm-k-hy-h-bpsS k-X (HRg) knwk kqNnI D]-tbm-Knv IW-m-m km[npw. ChnsS
h-n-\p-]-Icw `qXe coXnbpw h-ns {^oIzknp ]Icw Ah A[n-h-kn-p
{]tZ-i-ns A\p-]m-Xhpw IW-n-se-Sp-pp.
L
HRg =
n (Pi) ^ 2
i=I
Dev]m-Z-\--aX : Hcp {]tZ-i-ns Dev]m-Z\ aX {]Xn-\n-[m\w sNp hjnepw \of-ap Bh-\-]-v B {]tZ-i-ns kky-hr-mZn sshhn-y-ns {]XoI-amWv. Poh \ne-\np {]mY-anI Dev]m-Z-\--a-Xsb Cu kqNnI hy-am-p-sa--Xn\m Umm skp-I e`y-a-m Hcp ]w Pohn-I-fpsS sshhn-Zys CXv {]Xn-\n-[m\w
sNpw. Chn-sSbpw Bh\ ]v Hmtcm {KnUp-ambn _-s-Spn tdv 1 apX 10 hsc
km[m-c-W-\n-e-bn-em-Ww. Cu am\-Zw ]pta-Sp-I t]mse-bp Bhmk hyh-sb
hne-Ip-d-p-Im-Wp-Ibpw \nXy-l-cnX h\-t]m-se-bp--hbvv AanX {]m[m\yw Iev]n-pIbpw sNpw. Cu aphn[n adn-I-S-m NDVI (Normalized Differential Vegetation Index) sb D]tbm-Kn-m ]e hgn-I-fp-apv. Ccw Bhmk hyh--I-fpsS {]m[m\yw Xncn--dn-bm ]e
hgn-I-fp-ap--Xn-\m NDVI bpsS Bh\ aqey-p-n \nevm R B{K-lnpp. ImcWw CXv Poh \ne-\nm-\p ASn-m\ Dev]m-Z-\--a-Xsb {]Xn-\n-[m\w
sNWw.
e)
Poh-im-kv{X-]-c-ambpw ssPh-]-c-ambpw ]q-n-Xn-bn-se-m-\p Ignhv: Hcp {]tZi-n\v AXns X\Xv Poh-im-kv{X-L-S-\-bn \nv Fp-am{Xw hyXn-N-en-m Ign-bp-saXv hy-am-Ip-Xv \o-Im-e-b-f-hn AXn\v ]q nXn {]m]n-m-\p ss\knI
Ign-hmWv. X\Xp LS-\-bn \nv IqSp-X hyXnNen-p--hbvv ]q-nXn {]m]n-m............................................................................................................................................................................................................
105
a)
b)
c)
106
\nK-a-\-
ssPh-{]-[m\ e--fpsS amn-n-\mbn ChnsS \nt-in--s-n-p am-\nt-i An-a-a Fpw IqSp-X N-Ip-ti-j-a-msX CXv t\cnv kzoI-cn-m Ign-bnsp R-dnbmw. IqSp-X hnZ-Kv[-cn \nv CXp kw_-nv {]Xn-I-c-W- DmI-W-sapw AXns\ XpSp \S-p N-I IqSp-X ka-hm-b-n-\p am-\nt-i hnI-kn-n-s-Sp-m klm-b-am-Ip-sapw R {]Xo-n-pp. CsXm-sSm-w-Xs
]n-a-L--tm-sSmw ssPh-{]-[m-\--e- IqSn amnv \S-m Bh-iy-amb Ummsk-p-I-fpsS (datasets) kam-l-cWw IqSn kanXn \S-n-hcpp. CXp-kw-_-n {Inbm-I
\nt-i- R kzmKXw sNpp.
\n-]qw
]n-a-L ssPh hnZ-Kv[- k-anXn AwK-sf {]tXy-Inpw tUm. B. kpIp-am,
tUm.enPnb s\mtdmW, tUm. sd\n-t_mPkv Fn-h hnhn[ L--fn \Inb hne-s
\nt-i-v, Cu dntmv Xm-d-m-\m-h-iy-amb ^v e`y-am-nb tI{ ]cn-n-Xn-h\w a{m-e-b-n-\v, N-Ifpw apw kwL-Sn-n-p--Xn\v Fm klmb kl-I-c-W-fpw
\Inb tUm. Pnhn. kp{_--Wy, hne-s \nt-i- \Inb ATREE, FERAL, {^v
Cn-yqv Fn-h-bnse kvm^v, _wK-fqcp SECbn Kth-jWw \S-p Ipamcn Bi,
amp-I Xm-dm-p--Xn {]tXy-I-k-lmbw \Inb \mcm-bWn _msh (Ikmkv tv
bqWn-th-gvknn) Fn-hsmw R-fpsS \no-a-amb \n tcJ-s-Sp-pp.
]nI 2 : An-I-fpsS
amXrI
(layers)
aqey-\n-b-n-\p \nZnjvS
{Ia-\-
LS-I-
hn`mKw
aqeyw
1.
Poh-im-kv{X-]cw
* Poh-im-kv{X-]-c-ambn Db aqeyw
* Poh-im-kv{X-]-c-ambn Xmc-X-tay\
Db aqeyw
* Poh-im-kv{X-]-c-ambn Ipd
aqey--aX DXv
10
2.
3.
`ua-Im-em-h-m-]cw
* ]cn-nXn]c-ambpw
`ua-Im-em-h-m-]-c-ambpw
Db kwth-Z-\--aX.
* anX-amb kwth-Z-\--aX DXv
* Ipd kwth-Z-\--aX DXv
5
0
10
5
0
10
5
0
............................................................................................................................................................................................................
107
AS-nb
AS-nb
Poh im-kv{X ]cn-nXn
aqeyw
tkh-\-aqeyw
]cn-Xn Zp
_-e {]-tZiw
kwth-Z\
-
- a
- Xbp ssP
h-hy-h
ssPh-kw-th-Z\-ap taJe
Bhm-k
h
- y-h,
kky-,
ay-,
Dc-K-,
]n-I,
kkvX-\n-I
Poh-sshhn[yw,
`ojWn
t\cn-Sp
h-,
h\w
_n-np CS-\mgn-I
`qI-
-ta-J-e-I
`qP-e- ]p-\
-kw-`-cWw,
shw
hnX-cWw,
Bhm-k-hyh
AS-nb
AS-nb
km-nI
kmaq-lyaqeyw
kmw-kvIm-cnI
aqeyw
kmaqly
Bh-iy-
[\-XXz
imkv{Xw
Irjn-`qan
{][m\
Bhmk
tI{-
Duj-ckw-th-Z\
aX
kky-hr-
Kp-W-ta
ssPh-Zp
_e {]tZ-i
({]W_v
sk
Inn
dntmv)
X\Xv
{]tXyI
kz`mhw
Bhm-k-hyA]qh-X,
hh\y-arK
\mi-`o-jCS-\mgn,
Wnbp
\Zn-I
hK-, NXpv ]p
hon hf ta -Sp-IfpsS
p C\-- Dhw
fpsS ]cn-Wm-a
-tI-{w,
{]tXyI hwih[\
sskp-I
a\pjy
Ncn{Xw
`qhn-\ntbmKw,
khn-tij
Irjn-bn-S,
{][m-\-Ir-jnbn-S-,
hnt\m-Z-taJe,
kwLS\,
P\-kwJy,
Sqdnkw,
aX-]-c-amb
e-
AS-nb
kwth-Z\
aX
av,
Pe-]T\w
s]mXp-L-S-\,
(Ncnhv, Dbcw)
`qan-imkv{Xw
Imem-h
{]f-b-km-[yX,
`qIw
ans KpWta,(C\w,
Bgw, Ncnhv)
Imem-h
kqNnI
(asm-env,
ag, hc)
Adn-b-shnip--h-\Sm Blm-c-
k-ky--fpsS
tI{w
]q-nXn
{]m]n-m\p
Ignhv Ipd
Ip-s\-bp
Ncn-hp
{]tZ-i-
............................................................................................................................................................................................................
108
s]mXp-P-\ I
-- m-gvN ESA
m-Snse aqeyw
t{KUv
kwc-W \ne
1020
510
t{KUv1
t{KUv2
\nb-{nX {]h-\-tmsS
Db kwc-Ww
510
t{KUv3
\nb-{nX kwc-Ww
05
t{KUv4
\nco--W-n \npI
0--10
References:
1. Saxena, M R., R Kumar, P. R. Saxena, R Nagaraja, S. C. Jayanthi, 2007 Remote sensing and
GIS based approach for environmental sensitivity studies. A case study from Indian Coast.
Internation Society for Photogrammetry and Remote Sensing. www.ispres.org.
2. Hemkumara, G P T S, 2009, GIS Based analysis on environmental sensitive areas and
identification of the potential disaster hazardous locations in southern Sri Lanka. International
Journal of Civil and Environmental Engineering, 9:311-315.
3. MacDonald, A., 2000, Assessment of risk and identification of environmentally sensitive
areas. Interspill Marseille 2000 Conference and Exhibition, www.interspill.com
4. Steiner, F., J Blair, L McSherry, S Guhathakurtha, J Marruffo, M Holm, 2000, A watershed
at watershed: the potential for environmentally sensitive area protection in the upper San
Pedro Drainage Basic (Mexico and USA). Landscape and Urban Planning, 49: 129-148
5. Capuzucca, J., 2001, Federal Hill: An extraordinarily environmentally sensitive and
historically significant area. Executive Summary, August 2001.
6 Anon. 2008, Environmentally Sensitive Zones. (Maharastra Pollution Control Board),
www.mpcb.gov.on
7. Lin, M, Yu Cao, Y. Tao, J. Shih, G. Yan, Y Lee, D. Xiao, S, Wang, H Chiu, 2006, Changing
Landscapes: Monitoring Ecologically Sensitive Ecosystems in a dynamic semi-arid landscape
using satellite imagery: A case study in Ejin Oasis, Western China. In Agricuture and
Hydrology Applicatoions of Remote Sensing, edited by Kuligowski, R. and J S Parihar.
8. http://cfs.nrcan.gc.ca/subsite/guidelines/introduction
9. http://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/environmentally-sensitive-area
10. Ravikanth, G., Uma Shaanker, R., and Ganeshaiah, K.N., 2000. Conservation status of
forests in India: a cause for worry? J. Indian Inst. Sci., 80: 591-600
11. Gadgil, M. and Meher-Homji, V.M. 1986, Role of protected areas in conservation In : V.L.
Chopra and T.N. Khoshoo ed. Conservation of Productive Agriculture, Indian Council of
Agricultural Research, New Delhi. pp. 143-159)
12. Menon, V.,Tiwari, S. K., Easa P. S. and Sukumar, R. 2005, Right of Passage: Elephant
Corridors of India. In (Eds.) Conservation Reference Series 3. Wildlife Trust of India, New
Delhi. Pp 287.
13. Daniels, R J R and Vencatesan J (2008) Western Ghats: Biodiversity, People, Conservation.
New Delhi, Rupa and Co.
14. Ganeshaiah, K.N., Chandrashekara, K. & Kumar, A.R.V., 1997, Avalanche index: A new
measure of biodiversity based on biological heterogeneity of the communities. Curr. Sci., 73
(2): 128-133
15. Ganeshaiah, K.N., and Uma Shaanker, R., 2000. Measuring biological heterogeneity of
forest vegetation types: Avalanche index as an estimate of biological diversity. Biodiversity
............................................................................................................................................................................................................
109
............................................................................................................................................................................................................
110
111
]cn-injvS tcJ-I
Annexures
]cn-injvS tcJ a
: ]n-a-L hnZ-Kv[-k-an-Xn-bpsS
\nb-a\w
\w.1/1/2010 B. C.(C.Fkv. CkUv)
`mcX km
]cn-nXnh\w a{m-ebw
(B.C. Unhn-j)
****
]cym-h-c `h
kn.Pn.H. tImwIvkv
temZn-tdmUv,
\yqUln110003
amv 4, 2010
B^okv D-chv
1.
]n-a-L taJe X]vXn \Zo-apJw apX I\ym-Ip-amcn hsc 1600 In.ao \of-n
hym]n-p-In-S-pp. Xan-gv\mSv, Im-SIw, tIcf, tKmh, alm-cmjv{S, KpP-dmv, (Umv
h\-ns `mK-) Fo 6 kwm-\--fn-embn 1.60 ew N.In.ao-dmWv CXns
hnkvXow.
2.
]n-a-L taJ-e-bn s]mXpsh 500 an.ao. apX 7000 an.ao. hsc ag e`n-p-pv.
Cy D]-Zzo-]nse {][m-\-\-Zn-I-sfmw D-hn-p-Xv ]n-a-L--n \nmWv. Chbn tKmZm-hcn, IrjvW, Imthcn, Imfn\Zn, s]cn-bm Fnh Akw-m\ {]m[m\y-ap--h-bmWv. Cu Pe-t{km-X-p-I Pe-tk-N-\-n\pw sshZypXn Dev]m-Z-\-n\pw
thn D]-tbm-Kn-pp. ]n-a-L taJ-e-bpsS GI-tZiw 30 iX-am\w h\--fmWv.
kky-P-p-Pm-e--fpsS Hcp \n[n-Ipw`w IqSn-bmWv Cu taJe. cmPys 4 kp{]-[m\
ssPh-ssh-hn-y-tI-{--fn HmWv ]n-a-Lw. 1741 C\w ]pjv]n-p kky--fpsSbpw 403 C\w ]n-I-fp-sSbpw Bhmk tI{w IqSn-bm-WnXv. Chn-sS-bp h\y-Po-hnI-fn ISph, B\, Cy Imp-t]mv, knwl-hm-e, Ipcv, hb-\mSv Nm-]n,
Xncp-hn-Xmw-Iq Ba, hnj-]m-p-I, hnhn[ C\-ns] Imen-m D`-b-Po-hn-I
Fn-h-bvp-]p-dsa A]q C\w hr--fp-apv.
3.
............................................................................................................................................................................................................
112
4.
5.
6.
NphsS ]d-bp AwK-sf Ds-Spn ]n-a-L ]cn-nXn hnZKv[ kanXn CXn\m cq]o-I-cn-pp. Cu D-c-hns XnbXn apX Hcp hj-amWv kan-Xn-bpsS Imemh[n.
1.
2.
_n.sP.IrjvW
ko\n-b AUz-tv
\oKn-cokv sk
tlmkv]n- tdmUv
Dun 643001
Xan-gv\mSv
3.
4.
sNbam
sa
sa
sa
tUm. \-Ip-am Imav ]m\-en \nv cmPn hn-cpp. tUm.hn.Fkv. hnP-bs\ t\m Hm^ojy FIvkv]v sa-dm-bmWv Ds-Sp-n-bXv.
tUm. B. hn. h tIcf tv _tbm-ssU-th-gvknn t_mUv sNbam F \ne-bn FIvkv
Hm^otjym sa-dm-bn-mWv Ds-Sp-n-bXv.
............................................................................................................................................................................................................
113
5.
6.
7.
8.
9.
sa
(FIvkv Hm^otjym)
sa
sa
sa
sa
10.
tUm.Un.sI kp{_-Wyw
s{]m^. Hm^v Iyq- kbkv &. Hmtm-ta-j & Ctm-f-Pn-
kbkkv, Cy Cn-yqv Hm^v kbkkv( dn:)
^ut-j t^m AUzmkvsa v
Hm^v FUyp-t-j & dnkv
Pn5, kznkv tImwIvkv, 33. tdkv tImgvkv tdmUv
_wK-fqcp 560 001, Im-SI
11.
12.
sa
sa
FIvkv H^otjym
............................................................................................................................................................................................................
114
13.
14.
sa
(FIvkv H^otjym)
sa
FIvkv Hm^otjym
7.
i.
ii)
]n-a-L taJ-e-bvp-nse ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i--fpsS AXn-cp-I \n-bnp-Ibpw ]cn-nXn (kwc-W) \nba (1986){]Imcw ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-bmbn
hnm-]\w sNt-Xpamb ip]mi sNp-Ibpw sNpI. \ne-hn-ep {]Wm_v sk
Inn dntmv, tUm. Sn.Fkv. hnP-b-cm-L-h Inn dntmv , _lp. kp{]nw tImSXn-bpsS \nt-i-, tZiob h\y-Pohn t_mUns ip]mi-I ]cn-tim-[n-p-Ibpw
_-s Fm kwm\ km-cp-I-fp-ambn IqSn-bm-tem-Nn-p-Ibpw sNbvX-ti-j-ambn-cn-Ww ip]mi kan-.
iii)
iv)
v)
taJ-eb
- psS ]mcn-n-XnI {]iv\
- ssIImcyw sNm\pw _-s kwm\ kmcp-I-fpsS ]n_-e-tmsS Ah-bpsS kpnc hnI-k\w Dd-p-h-cp-m\pw Npa-X-e-s
s{]m^-j-W, ]cn-nXn (kwc-W) \nba(1986) nse hyh--I{]-Imcw cq]o-Icn-p--Xn-\p am-\nt-i- ip]mi-sN-pI.
vi)
]cn-nXn h\w a{m-ebw d^ sNp--XpssS ]n-a-L taJ-e-bnse ]cnnXn {]iv\--fp-ambn _-s {]k--amb GXp {]iv\hpw kan-Xnv ssIImcyw
sNmw.
8.
Bh-iy-sa-n sNbams A\p-a-Xn-tbmsS GXv hnZ-Kv[s\/ H^o-jy-ens\ thW-sanepw kan-Xnv tImHm]vSv sNmw.
9.
kanXn cq]o-I-cW XobXn apX 6 amk-n-\Iw kanXn AXns dntmv ]cnnXnh\w a{m-ebw apJm-ncw tI{-km-cn\v kan-Ww.A[n-I-ambn Fsnepw kan-m-\p-s-n AXv Cu Imem-h-[nv tijhpw kanmw.
10.
............................................................................................................................................................................................................
115
11.
12.
13.
To
............................................................................................................................................................................................................
116
]cn-injvS tcJ b:
{Ia\-
1
t]cv
hnjbw
hn._n. khI
464 cmjv{S-]Yv, ^vfmv 3
MSEDC enan. ]lukv
alm-Pn tamtm-gvkn\v FXnhiw
]qs\411011, alm-cmjv{S
s{]mIvSvUv Gcn-bmkv C
ktmv Hm^v Ikth-j
Hm^v _tbm-f-Pn- ssUth
gvknn B v AZ hmeyqkv
Hm^v shkvt Lmvkv
2.
taml\ Pn.Fkv
Akn- v s{]m^-k (P\-nIvkv B v
m v {_oUnwKv)
s]mw-t]v 571216
IqKv Pn, Im-SI
Cy, t^m 08274249156
sam.:+91 9902273468
Unmp-sa v Hm^v t^mdv
_tbm-fPn B v {So Cw{]q-hvsa v
tImfPv Hm^v t^mdkv{Sn (UAS)
_mwK-fq
t^m : 08247 249370 EXT 215
3.
]-em Un.
sk t^m Fv kbkv Uokv
Xncp-h-\--]pcw 695 031, tIcf
Aeyq-hn-b km v ssa\nv Zn
tIcf FIvkv]o-cn-bkv
4.
Zn tv Hm^v Gjy
Fen^ vkv C Zn
shkvt
Lmvk ktX Cy B v
Cvkv Cwn-t-jkv Sp
s{]mtamv Ikth-j
_mkwkv (...Cwt]-jkv L)
Hm^v sht Lmvkv
5.
hn. `mkvI
s{]m^. Hm^v t^mdkv{Sn&
t^ma Ub-d-IvS (dn.)
\mj-W Ft^m-d-t-j &
Ctm Uh-e-vsa v t_mUv
doPn-b-W sk, an\nkv{Sn
Hm^v Fhn-tdmsa v & t^mdv ,
Kh.Hm^v CybqWn-th-gvknn Hm^v
A{Kn-I-d
kbkkv, _mwKvfq 560 065
_mkwkv (Po-\kv:
Cwt]-jkv F)
Hm^v sht Lmvkv
............................................................................................................................................................................................................
117
6.
sI.F, kp{_--Wy
kbnv,kn
kpthm-f-Pn- ks Hm^v Cy
{]mWn hnm `h, Fw.tmv
\yq Aen-t]m, I+91 9088039540
_tbm-ssU-ssh-gvknn B v
-mkv Hm^v dnh-ssd Ctm
knwkv Hm^v sht
Lmvkv
7.
B.sP.cRvPnXv Zm\n-tbkv
amt\-PnwK {Sn
sIb Fv {Sv
\w. 521st kv{Sov
Xnss-KwK \K
sNss 600 061
Ctm-f-Pn-en skkn-ohv
Gcn-bmkv B v t_Uvkv Hm^v
sht Lmvkv.
8.
Fkv.sI.Jqcn IFS
Ub-d-IvS, Fhn-tdmsa v B v
ssam-nIv sNbnv
tkmjy t^mdkv{Sn tImwIvkv
hn-bqmhv ]n.H.
Xncp-h-\--]pcw
tIcf695 013
9.
C. tkma-\m-Y
Cy mn-n- Cn-yqv
Uln
10.
Fw.Un. kp`mjv N{
CES ^oUv tj
hnthIv \K,IpwX 581 343
Dc IS
Hm A mnv B
tkhnv Zn tk{IUv t{Kmhvkv
Hm^v shkvt Lmvkv
A]W hmvsh
11.
BIOME,3416 Kpe-hmWn
alm-cmPv tdmUv
]qs\ 411004
12.
arWm-fn\n h\{io
Ctm-f-Pn- skmsskn
]qs\
13.
............................................................................................................................................................................................................
118
14.
15.
F. A\nIp-am &
Fw.sI. kXoiv \mcm-b-W
M/s kzman-\m-Y dnkv ^ut-j
Iyq-Wnn At{Km_tbm ssUth-gvknn
sk, ]pq hb ]n.H.
hb-\mSv 673121, tIcf
ssUth-gvknn, bqkv]m-t
B v amt\-Pvsa v Hm^v sshUv
^pUv m vkv Hm^v sht
Lmvkv : F Un Sp hb-\mSv
Unkv{SnIvSv.
16.
\mcm-b-W Pn.slKvsU
BAIF Uh-e-vsa v dnkv
]qs\ 411058
17.
tUm. EXv-hnIv Z
tIm Iho-\
EIA tdmtkmgvkv & dkvt]mkv sk
F71, temh {Kuv ^vtfm
t{K ssIemkv1
\yqUln
18.
Unkv{Sn-_yq-j, mkv B v
Ik thj Hm^v {]ntavkv
Hm^v Zn sht Lmvkv
19.
20.
kvt\l-eX \mYv
Io t ^ut-j
t{Kmhvkv ln tdmUv
tIm-Kncn, \oe-Kncn
Xan-gv\mSv
ssehven-lpUv skIyq-cnn C
sht Lmvkwt\mvkv B
UnkvI-jkv
............................................................................................................................................................................................................
119
21.
22.
Fw.Fkv. hoc-cm-L-h
ln hyq
t^ln tdmUv
sImssS--\m 624101
Xan-gv\mSv
lnt-jkv C Zn sht
Lmvkv sImssS--\mF
tIkv Un
23.
A\nX hokv
Xmac dnIvSn, kvt\l-eX \mYv
skn {]kmZv
kpan tPmPv
Iokvtm ^ut-j
tIm-Kncn, \oe-Kn-cn
Xan-gv\mSv
24.
F.F. Ac-hnv
sI.hn. Kpcp-cmP
kqcn-sk-Km, sk t^m _tbm
ssUth-gvknn B v Ith-j ,
AtimI {Sv
t^m dnkv C Ctm-fPn
B v Zn Fhn-tdmsa v (ATREE)
tdmb Fthv
{iocm-a-]pc, Pmq ]n.H.
_mwKvfq 560 064
25.
Pn. chn-Imv
Ikth-jkv Hm^v t^mdv
AtimI {Sv t^m dnkv
P\-nIv dntkmgvkkv C sht
C Ctm-fPn B v Zn Fhn-tdmsa v Lmvkv
tdmb Fthv, {iocmw-]p
Pmq t]mv
_mwKvfq 560 0064
26.
F.F. ay
Ac-hnv F.F.
amem-tIm-fPn sk
]q-{]--tIm-tfPv
DSpn 576101
............................................................................................................................................................................................................
120
27.
iin-[ hnc-m-av,
`n-`m-h\ cmPI
Unmvsa v Hm^v A{Kn-I-d
F-tam-fPn
bqWn-th-gvknn Hm^v A{Kn-I-d
kbkkv
[hmSv 580 005
28.
F t{]men-tKm-ta\ Spth-Uvkv
F kvmPn
Uln AUvan-\n-kvt{S-j Hm^o-tkgvkv t^m _tbm-I-d kssh-h
^vfmvkv skIvS Un2
C Zn sht Lmvkv.
DDA kvt]mvkv tImw-Ivkn\p kao]w
hkv Ipv
\yqUln 110070
B-15 (8th^vtfm)
29.
sI.Fkv. hmUnb
Ph-lem s\{lp sk
t^m AUzmkvUv kbn-^nIv
dnkv, _mwKvfq 560 064
30.
Un.sP. `v
Unmvsa v Hm^v t_mWn
tKmh bqWn-th-gvknn
tKmh 403206
31.
sI.B. {io[
Unmva v Hm^v _tbm kbv
amwKvfq bqWn-th-gvknn
awKf KwtKm{Xn
amwKvfq 574 1994
Im-SI
32.
sse ssUth-gvknn C
sht
Lmvkv, \oUv t^m Izmn-t-oh
A-kvsa v B v Ikth-j.
33.
F. kpc
"Imn-tIb' 1st ^vtfm
imcZ \Kc
irwtJcn 577 139
Im-SI
34.
cmtP{ sII
tIcnkmcn
tKmh 403505
............................................................................................................................................................................................................
121
35.
Ie-hw-]md
tKmh an\n-d Hm
FIvkvt]mtgvkv Atkm-kn-tb-j
]n.H. t_mIvkv 113
hmtm-_nUnwKv
]\mPn
tKmh403001
36.
CtIz-jkv
37.
am\kn Ic-n-Im
tIX-dn-Lm
HbvtImkv 210, knmv Sthgvkv
tIm{XpSv
]qs\29
39.
tZh-{hXv ta
sNbam HIN
]-KWn alm-_-te-iz
\w404, jmeI
Fw.sI.tdmUv
apwss_ 400021
40.
hnizw-` Nu[cn
Hbm-knkv Fhn-tdm
sa ^ut-j
]qs\
41.
............................................................................................................................................................................................................
122
klm-b-I-tc-J-I
References
Ahmed B M. 1991. Man and Wild Boar, Sus scrofa cristatus (Wagner) interaction from
the Western Ghats region of South Maharashtra. Ph.D.thesis submitted to the Shivaji
University, Kolhapur.
Almeida S M. 1990. Flora of Sawantwadi. Jodhpur: Scientific publishers. Vol. 1, p. 129
Alvares N, 2010. Political Struggle through Law The Public Interest Litigation (PIL) route
to environmental security in India with special reference to the environment movement
in Goa. WGEEP Commissioned paper; http://www.westernghatsindia.org/commissionedpapers
Anonymous, Census of India. 2001. District census Handbook of Kolhapur ,Satara, Sangli,
Ratnagiri, Sindhudurg, Raighar District. Series 28, Govt. of Maharashtra
Anonymous. 1985. The Report of the Working Group on Hill Area Development
Programme for The Seventh Five Year Plan 1985-90. Planning Commission, Government
of India, Chapter 3.
Anonymous. 2000. Report of the Committee on Identifying Parameters for Designating
Ecologically Sensitive Areas in India. Ministry of Environment and Forest, Government
of India
Anonymous. 2004. Minutes of meeting Mohan Ram Committee. Meeting dated 29th June
2004
Anonymous. 2008. Report of The task group on, Problems of Hilly Habitations in Areas
Covered by the Hill Areas Development Programme (HADP)/ Western Ghats
Development Plan(WGDP). Planning Commission, Government of India. Chapter 1.
Anonymous. 2010. Manthan-Report National Committee on Forest Rights Act. A joint
committee of Ministry of Environment and Forests and Ministry of Tribal Affairs, GOI.
Anonymous. 2010. Minutes of the Seventh Meeting of the Western Ghats Ecology Expert
Panel. Meeting held on 29th October, 2010 at Bharati Vidyapeeth Institute of Environmental
Education and Research (BVIEER), Pune.
Anonymous. 2010. Ratnagiri and Sindhudurg districts: Summary report of the
Maharashtra government consultation. Western Ghats Ecology Expert Panel, 30th Sep &
study tour, 4th to 11th October, 2010.
Anonymous. The Sahyadri Companion (1995). Sahyadri prakashan.
Appayya M K and Desai A A. 2007. Assessment of the problems caused by elephants in
Hassan district, Karnataka state. Report prepared for Project Elephant, MoEF, Government
of India and Chief Wildlife Warden, Karnataka Forest Department, Karnataka State.
Awale V. Ongoing. Flora of Chandoli. Ph.D in Botany, Shivaji University, Kolhapur.
Bachulkar C. 1995. Flora of Satara District (Koyna vally). Ph.D thesis, Shivaji University,
Kolhapur.
Basu R. 2011. Does NCAER value rigour, independence and quality? On behalf of the
Goa Foundation, Submitted to Economic and Political Weekly
Bhalerao R J. 1997. Stress Effect of Environmental factors on fresh water fishes. Ph.D.
thesis, Shivaji University Kolhapur.
Bharucha E K, Kurne A, Shinde A, Kolte P and Patel B. 2011. Protected areas and Landscape
Linkages. Case studies from the Maharashtra Scenario.
Bhushan C and H M Zeya. 2008. Rich Land Poor People. New Delhi : Centre for Science
and Environment. 356 pp.
CEPF. 2007. Report on Ecosystem Profile, Western Ghats & Sri lanka Biodiversity Hotspot
Western Ghats Region.
Choudri B S and A G Chachadi 2006. Status of groundwater availability and recharge in
............................................................................................................................................................................................................
123
the mining watersheds of North Goa. In Multiple Dimensions of Global Environmental Change,
pp. 623 - 649, edited by S Sonak. New Delhi, India: TERI Press. 726 pp
Daniels RJR, Hedge M, Joshi NV and Gadgil M. 1991. Assigning conservation value: A
case study from India. Conservation biology. 5: 464475. Report of the WGEEP
Daniels R J R. 1992. Geographical distribution patterns of Amphibians in the Western
Ghats, India. Journal of Biogeography. 19 (5): 521-529
Daniels R J R. 2001. National Biodiversity Strategy and Action Plan Western Ghats
Eco- region. Submitted to the Ministry of Environment and Forests, Government of India
Desai B K. 1992. Potential of Wildlife conservation in Radhanagari Wildlife Sanctuary
(extended) in Western Ghats of South Maharashtra. Ph.D thesis, Shivaji University
Kolhapur.
Deshmukh S. 1999. Conservation and development of sacred groves in Maharashtra.
Submitted to The Forest Department, Govt. of Maharashtra.
Gadgil Madhav, RJR Daniels, K N Ganeshaiah, S N Prasad, M S R Murthy, C S Jha, B R
Ramesh and K A Subramaniam. 2011 Mapping ecologically sensitive, significant and
salient areas of Western Ghats: proposed protocol and methodology. Current Science. 100(2):
175-182
Ganeshaiah K N et al. 2002. A regional approach for the conservation of the biodiversity
of the Western Ghats. Tropical ecosystem: Structure, diversity and human welfare. pp 552556.
Gargate A V. Ongoing. Environmental impacts of Developmental activities on the Ecotourism potential of Sindhudurg district. Ph. D. Environmental Science, Shivaji University
Kolhapur
Gargate AV, Samant J S. 2010. Environmental Impact of Tourism in the Warna Basin (In
press)
Goa Foundation. 2002. Fish Curry and Rice - a source book on Goa, its ecology and life-style.
Mapusa : Goa Foundation. ISBN 81-85569-48-7
Govt. of Goa. 2010. Economic Survey for Goa 2009-2010. Compiled by the Directorate of
Planning, Statistics and Evaluation -Government of Goa. Available at http://goadpse.gov.in/
publications/economicsurvey0910.pdf
Gunawardene N R, Daniels A E D, Gunatilleke I A U N, Gunatilleke C V S, Karunakaran P V,
Nayak K G, Prasad S, Puyravaud P, Ramesh B R, Subramanian K A and Vasanthy G. 2007. A
brief overview of the Western Ghats Sri Lanka biodiversity hotspot. Current Science 93:
1567-1572.
Gururaja K V, Sreekantha Sameer Ali, Rao G R, Mukri V D and Ramachandra T V. 2007.
Biodiversity and Ecological Significance of Gundia River Catchment. CES Technical
Report 116, Centre for Ecological Sciences, Indian Institute of Science, Bangalore.
Hegde N G. 2010. Tree Planting on Private Lands. Commissioned Paper. Western Ghats
Ecology Expert Panel (WGEEP). Constituted by the Ministry of Environment and Forests,
Government of India, New Delhi. www.westernghatsindia.org
http://edc.usgs.gov/products/elevation/gtopo30/gtopo30.html http://edcsns17.cr.usgs.gov/
1KM/ (AVHRR 1 km images).
Johnsingh A.J.T et al. 2010. Saving Sahyadri. Frontline, 27(24): 64-72
Kale M P, Ravan S A. 2009. Patterns of Carbon Sequestration in Forests of Western Ghats
and Study of Applicability of Remote Sensing in Generating Carbon Credits
through Afforestation/ Reforestation. J. Indian Soc. Remote Sens. 37: 457-471
Kalavampara, G. 2010. Mining Geological and Economic Perspective. WGEEP
Commissioned paper http://www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Kapoor, M: K Kohli and M Menon, 2009 . Indias Notified Ecologically Sensitive Areas
(ESAs):The story so far. Kalpavriksh
Karanth K U. 1992. Conservation Prospects for lion-tailed macaques in Karnataka, India.
Zoo Biology,11: 33-41.
............................................................................................................................................................................................................
124
Karanth, K U. 1985. Ecological status of the lion-tailed macaque and its rainforest habitats
in Karnataka, India. Primate Conservation, 6: 73-84.
Kerkar Rajendra.2010. Mining Goa, Konkan (social and ecological aspects). WGEEP
Commissioned paper; http://www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Kulkarni B G. 1990. Flora of Sindhudurg. Botanical Survey of India pp. 1-625 Report of the
WGEEP 2011
Mohite S A and Samant J S. 2010. Fish and Fisheries of Warna River Basin (In press)
Mohite S A. Ongoing. Impact of land use changes on Riparian Habitats in Panchganga
River System. Ph.D. Environmental Science, Shivaji University Kolhapur.
Mukhopadhyay, P and G K Kadekodi, 2011. Missing the Woods for the Ore: Goas
Development Myopia. Submitted to the Economic and Political Weekly.
Myers N, Mittermeier R A, Mittermeier C G, da Fonseca G A B, and Kent J. 2000. Biodiversity
hotspots for conservation priorities. Nature 403: 853-858.
Noronha L. 2001. Designing tools to track health and well-being in mining regions of
India. Natural Resources Forum 25(1): 53-65
Noronha. L and S Nairy 2005. Assessing Quality of Life in a Mining Region, Economic and
Political Weekly, 1 January 2005, pp 72-78.
Pascal J P, Sunder S S and Meher-Homji M V. 1982. Forest Map of South-India Mercara
Mysore. Karnataka and Kerala Forest Departments and The French Institute, Pondicherry.
Pawar C D. 1988. Studies on fish and fisheries of river Panchganga. M. Phil dissertation
, Shivaji University, Kolhapur
Planning Commission. Tenth five Year Plan Government of India. Chapter 40.
Ramachandra T V, Subash Chandran M D, Bhat H R Rao G R , Sumesh D, Mukri V and
Boominathan M. 2010. Biodiversity, Ecology and Socio-Economic Aspects of Gundia River
Basin in the context of proposed Mega Hydro Electric Power Project. CES Technical Report
122, CES. IISc, Bangalore. [Report prepared at the invitation of Prof. Madhav Gadgil,
Chairman, Western Ghats Ecology Expert Panel, MoEF, GoI]
River Water quality implementation, GR Maharashtra, No.2009/325/61/1,dated 13th July
2009.
Samant J.S 1990 . The Dajipur Sanctuary and Its Potential as a National Park. In
Conservation in developing countries: problems and prospects : proceedings of the centenary
seminar of the Bombay Natural History Society. Edited by J.C. Daniel & J.S. Serrao. Bombay:
Bombay Natural History Society; New York: Oxford University Press. 656 p.
Shinde K. 1989. Impact of dam construction and agriculture practices on the animal
diversity in Koyna catchment. M. Phil dissertation, Shivaji University, Kolhapur.
Shinde R V. 1992. Studies on Hydro Biology of the Panchaganga river system in the
Western Ghats. Ph.D. thesis, Shivaji University Kolhapur.
Sohani S. 2009. Study on the Environmental impact on amphibians in Sindhudurg and
Ratnagiri districts in Maharashtra. Ph. D thesis, Shivaji University Kolhapur.
Subramanian K A. 2010. Biodiversity and status of Riverine Ecosystems of the Western
Ghats. Submitted to Western Ghats Ecology Expert Panel.
Sukumar R and Shanker K. 2010. Biodiversity of the proposed Gundia Hydroelectric
Project, Karnataka. Project Report for KPCL. Centre for Ecological Sciences, Indian Institute
of Science, Bangalore.
Surwase V P. 1988. Evaluation of the impact of human activities on animal diversity in
the Chandoli Wildlife Sanctuary. M. Phil dissertation, Shivaji University, Kolhapur.
Sustainable Village Development. GR Maharashtra,No.2610/1/4, dated on 18th August, 2010.
Swaminathan M S. 1982. Report of the task Force on Eco Development Plan for Goa.
Govt. of India. Planning Commission 133 pp
TERI. 1997. Area environmental quality management (AEQM) plan for the mining belt
of Goa. Submitted to The Directorate of Planning Statistics and Evaluation, Govt. of Goa.
Govt.of Goa/TERI: Goa. 300 pp
............................................................................................................................................................................................................
125
Kulkarni Jayant, Prachi Mehta and Umesh Hiremath. 2008. Man-Elephant Conflict in
Sindhudurg and Kolhapur Districts of Maharashtra, India. Case Study of a State Coming
to Terms with Presence of Wild Elephants, Final Technical Report. Envirosearch, Pune.
Kumara, H N. 2005. An ecological assessment of mammals in non-sanctuary areas of
Karnataka. PhD Thesis, University of Mysore, Mysore.
Kurane A H and Samant J. 2010. The Environmental and Social Impact of Deforestation
in the Western Ghats: with Emphasis on the Warna River Basin (In press)
Kurane A H. 2008. Environmental impact of shifting cultivation on Western Ghats (at
Gajapur and Manoli villages of Shahuwadi Taluka). M.Sc project,Shivaji University,
Kolhapur.
Kurane A H. Ongoing. Studies on the potential of Eco-Restoration in the Western Ghats
of south Maharashtra. Ph. D. Environmental Science, Shivaji University Kolhapur.
Kurup G U. 1989. Rediscovery of the small Travancore Flying squirrel. Oryx, 23: 2-3.
Lad R J and Samant J. 2010. Environmental and Social Impacts of Mining In the Western
Ghats : A Case Study of Warna Basin. (In press)
Lad R J. Ongoing. Studies on the impact Mining activities on Environment in Kolhapur
district. Ph. D. Environmental Science ,Shivaji University Kolhapur
Lal M and Singh R. 1998. Carbon Sequestration Potential of Indian Forests. Environmental
Monitoring and Assessment, 60:315-327
Mali S.1998. Plant chemical profile and its influence on food selection in Malabar Gaint
Squirrel, Ratufa indica, Ph. D. Thesis, (B.N.H.S) Mumbai University, Mumbai
Manglekar S B. Ongoing. Studies on the Environmental disasters and there mitigation:
A case study of Kolhapur district. Ph. D. Environmental Science Shivaji University
Kolhapur.
Mani M S. 1974. Introduction. In Ecology and biogeography of India, edited by M S Mani.
The Hague: W Junk Publishers
Menon S and Bawa K S. 1997. Applications of geographic information systems, remote
sensing, and a landscape ecology approach to biodiversity conservation in the Western
Ghats. Current Science 73: 134-145.
Menon V, Tiwari S K, Easa P S and Sukumar R. 2005. Right of Passage: Elephant Corridors
of India. Wildlife Trust of India. Conservation Series No.3.
Michener C D, Borges R M, Zacharias M, and Shenoy M. 2003. A new parasitic bee of the
genus Braunsapis from India (Hymenoptera: Apidae: Allodapini). Journal of the Kansas
Entomological Society, 76:518-522.
MoEF. 2000. Report of the Committee on identifying parameters for designating
Ecologically Sensitive Areas in India (Pronab Sen Committee Report)
TERI. 2006. Environmental and social performance indicators and sustainability markers
in mineral development: Reporting progress towards improved ecosystem health and
human well-being Phase III. Prepared for International Development Research Centre,
Ottawa, Canada. [2002WR41]
UNEP-WCMC. 2008. Carbon and biodiversity: a demonstration atlas. Eds. Kapos V,
Ravilious C, Campbell A, Dickson B, Gibbs H, Hansen M, Lysenko I, Miles L, Price J,
Scharlemann J P W, Trumper K. Cambridge,UK : UNEP-WCMC.
Vagholikar N, Moghe K, Dutta R. 2003. Undermining India, Impacts of mining on
ecologically sensitive areas. Kalpavriksh.
Venkatesan R, Rao Sambasiva and Kumar Siddharth. 2010. Study of Contribution of Goan
Iron Ore Mining Industry. NCAER
Vishwanath R, et.al. 2011. Tourism in Forest Areas of Western Ghats. Equations WGEEP
Commissioned paper; http://www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Warhust A and L Noronha. (Eds) 1999. Environmental policy in Mining : Corporate
Strategy and Planning for Closure, Lewis Publishers, London, 1999.
Yadav S R and Sardesai M. 2000. Flora of Kolhapur district. Shivaji University, Kolhapur
Report of the WGEEP
............................................................................................................................................................................................................
126
`mKw 2
............................................................................................................................................................................................................
127
DSw
129
`ua--ssPh `qhn-`m-K-
]n-a-L Bhm-k-hy-h hnZ-Kv[ -k-an-Xn-p-thn Xm-dm--s Hcp dntmn
]mkvI (1988), Um\n-bkv (2010) Fn-h \S-nb ]T-\- D-cn-p-sIm-v, samw
]n-a-L taJ-esb aqp {][m\ taJ-e-I-fn-embn hym]n-p-In-S-p- HXv `q{]-IrXn hn`mK--fmbn Xncn-n-cn-p-p. kqd-v--tKm-h, tKmh--\o-e-Kn-cn, ]me-mSv Npc-ns Zn-W -`mKw
Fn-h-bmWv aqv {][m\ taJ-e-I. Ch-bn hym]n-p-In-S-p-, ta ]cm-ain HXp
`qhn-`m-K Xmsg ]d-bp--h-bm-Wv:
1)
2)
3)
jntam-K - - Ip-SP
- m-{Zn-pw, ssakq-cn\pw CS-bn-embn nXn-sN-p-, tKmh-\
- o-eK
- ncn Imw{_nb ]qh \okv (gneiss) D]-`q-J-w L3
4)
5)
6)
7)
8)
9)
]me-mSv Npc-n\p sXp `mK-p Xmc-X-tay\ ]gw Ipd Ah-km-Z-in-em`qhn-`mKw (sImn apX Xncp-hn-Xmw-Iq hsc) L9
]n-a-L \nc-I-fnse aqv {]-[m\ taJ-e-I-fp-tSbpw Ah-bn hym]nv InS-p HXv
hyXykvX `q{]-IrXn hn`m-K--fp-tSbpw m\w Nn{Xw 1 sImSp-n-cn-p-p.
HXv `ua--hn-`m-K-fn Ghpw hepXv kqd-v--tKmh taJ-e-bm-Wv. samw ]n-a-L
\nc-I-fpsS GI-tZiw aqn-sem-tmfw hnkvXrXn hcp Cu `qhn-`mKw `qan]c-ambn
GIkz`m-h-tm-Sp-Iq-Sn-b-Xm-Wv. (L1 - Nn{Xw ImWp-I) tKmh--\o-e-Kncn taJ-e-bm-Is
\mev hyXykvX `q{]-IrXn hn`m-K- AS-p--Xm-Wv. hnkvXoW-n Ghpw sNdpXv, ]me-mSv Npcw taJ-e-bm-Wv. Cu taJ-e-bnepw \mev `q{]-IrXn taJ-e-I Dv (L6
- L9). Cu \mev `qhn-`m-K
- fpw Hn-s\mv `n-{]-Ir-Xn-If
- p-am-Wv. ]n-aL
- -
- nse Ghpw
Db sImSp-ap-Sn-bmb B\-apSn Cu `qhn-`m-K-n-emWv nXn-sN-p--Xv. ag e`y-X-
............................................................................................................................................................................................................
130
sImpw (DZm: hm--m-d) hfsc {lkz-amb hcm-th-f-I sImpw (Xn-cp-hn-Xmw-Iqdn CXv ctm aqtm amkw am{X-amWv ]mkvI 1988) khn-ti-jX
- b
- m e
Cu `qhn-`m-K-n--ep-v. ag hfscpdhp am{Xw e`n-p hc-p-W-nb Ing- ]g-\nae (sIm-ssS--\m) t]mep ]h-X-{]-tZ-i-fpw ]n-a-L--\n-c-I-fn-ep-v.
Nn{Xw 1. ]n-a-L--nse aqv {][m\ taJ-e-Ifpw Ah-bnse HXv `q{]-IrXn hn`m-Kfpw
L1
L2
L3
L4
L5
L6
L7
L8
............................................................................................................................................................................................................
131
kky-Pmew
]n-a-L taJ-e-bnse `q{]-IrXn hn`m-K-fpsS Xcw-Xn-cnhpw Ahn-S--fnse kkyPmefpsS kmn-[yhpw Xn _-ap--Xmbn ImWp-n-. Fm Hcp {]tXyI {]tZ-ins InS-v, D-Xn, XXv{]-tZ-is khn-tij Imem-h Fnh {]kvXpX {]tZ-is
kky C\-sf \nW-bn-p--Xn kp{]-[m\ ]p hln-p-p-p-Xm-\pw. XXv{]-tZ-iv
A\p-`-h-s-Sp hcm-th-f-I-fpsS ssZLy-amWv {][m-\-ambpw Ahn-Ss kky-hK--sf,
\ne-\n]p kmn[yw Fnh Xocp-am-\n-p--Xv. ]n-a-L--{]-tZ-i-fn ImW-s-Sp- 11
C\w \nXy-l-cnX kky-hK-fn Gsg-hpw L 3 `qhn-`m-K-n-emWv ImW-s-Sp--Xv. AXn\m L 3 `qhn-`mKw BWv ]n-a-L taJ-e-bnse Ghpw kky-Pmesshhn-[y-am `qtaJe(1) (]nI1)
]nI 1: ]n-a-L--nse hyXykvX `q{]-IrXn taJ-e-Ifpw Ah-bn ImW-s-Sp
\nXy-l-cnX kky-hK-fpw
kky-hKw:
L1
L2
L3
L4
L5
L6
ssUsS-tdm-Imkv t_mUn-tem-Wn
ssUsS-tdm-Imkv CUn--kv
A\m-sIm-tfmk sUkn-^vtfmd
ssUsS-tdm-Imkv CUn-kv
InPntbm sUt{Um ]ntWw
lwt_mjz {_qtWm-Wnkv
ssUsStdm-Imkv CUn-kv
lwt_mjz {_qtWmn
s]mkntem \yqtdm CUn-kv
ssUStdm-Imkv CUn-kv
Utbm kvss]tdmkv ImU-eo\
Utbm kvss]tdmkv DuIm
t]knb am{Im
Utbm kvss]tdmkv
tlmfnKmW
L7
L8
L9
ssUsStdm-Imkv CUn-kv
t]knb am{Im
Iypte-Wnb FIvkm-dn-te
sakph s^dnb
]em-nbw Fen-]vnw
sakph s^dnb
]em-nbw Fen-]vnw
(1)
Hcp {]tXyI `qhn`mK-n A[n-h-kn-p Hn-tesd hyXykvX Iayq-Wn-n-Imbn ta `qhn`m-K-nse ssPh t{kmX-p-I ]p-h-bvt-n-h-cp-tm Dm-hp ]p\x-cp-o-h-\-ti-jnsb kqNnn-m-\mWv em-I sshhn-[yX (Spatial heterogeneity) F-Xp-sImv Dt-in-p--Xv. {]mtZ-in-I-Xe-n kw`-hn-p hwi-\m-iw, tZim-S-\w, IayqWnn Xcw-K-fnse (meta-community) An-cX
Fnh aqew Atem-kcw kw`-hn-p `qhn-`m-K-n _om--ssU-th-gvknn (Ctm-hy-h--I-fpsS
sshhn-[y-h-c-Ww) kw`-hn-m-\p km[y-Xbvv {]k-n-tb-Ipp
............................................................................................................................................................................................................
132
saan-ssk-tem A-tew
knkn-Pnbw Iyqan\n
BIvn-t\m-U^vt\ BwK-n-t^m-fnb
sj^vfod spp
tKmtUm-Wnb H]vyqk
saen-tbm-tkma Bt\m-n-bm\
BsI
............................................................................................................................................................................................................
133
............................................................................................................................................................................................................
134
135
............................................................................................................................................................................................................
136
kp{]-[m\
kmaq-ly-amb amw
h\-hn-\n-tbmKw
kwc--W \S-]-Sn-I
1.
_n.-kn
1000 \v
apv
\mbmpw
ay-_-\hpw
ssPh-hn-`-h-
tiJ-cn-
hnip--h-\--fp-sS-bpw,
Imhp-I-fp-sSbpw,
hnip--Pohn hK--fpsSbpw kwc-Ww
\Zo-X-S-
Irjn-p-]-bp
ampp
hnip--h-\--fp-sS-bpw,
Imhp-I-fp-sSbpw,
hnip--Pohn hK--fpsSbpw kwc-Ww
Ipcp-ap-f-Iv, Gew
XpSn kpK--{Zhy-fp-sSbpw av
{]Ir-Xn-hn-`-h-fpsSbpw hym]mcw
]ptcm-K-an-pp
hnip--h-\--fp-sS-bpw,
Imhp-I-fp-sSbpw,
hnip--Pohn hK--fpsSbpw kwc-Ww
kpK--{Z-hy-
kw`-cn-p-p, \ZoX-S--fn kpK-{Z-hy-tXm--
]ptcm-K-an-pp.
hnip--h-\--fp-sS-bpw,
Imhp-I-fp-sSbpw,
hnip--Pohn hK--fpsSbpw kwc-Ww.
{]Ir-Xn-hn-`-hfpsS D]tbmKw \nb-{-W-hn-t[-b-ampp
{_nojv `c-W-n\v
Iogn ]c--cm-KX
kmaq-ly-hy-h--I
XI-cpp
kzm`m-hnI tXv
XpS-n-b-h-bpsS
A\n-b-{nX D]tbmKw
............................................................................................................................................................................................................
137
{Ia Ime-Lw
\
kp{]-[m\
kmaq-ly-amb amw
h\-hn-\n-tbmKw
kwc--W \S-]-Sn-I
hnip--h-\--fp-sS-bpw,
Imhp-I-fp-sSbpw, hnip-Pohn hK--fp-sSbpw kwcWw ]cn-an-X-am-Ip-p.
{]IrXn hn`-h- [mcmfw
\in-n--s-Sp-I-IqSn sNpp.
1860 FUn
apX 1947
FUn
hsc
hnfamdn Irjn
sN-en\v \ntcm[\w; h\-`qan
Khsa v GsSp-pp; htXmXn tXvtXm hv ]nSn-np-p
947 FUn
apX 1960
FUn
hsc
kzX{ Cy-bn
]c--cm-K-X-amb
kmaqly tatmbva
XI-cp-p. hmWnPyhpw hyh-km-bhpw
tass t\Spp
h\-hn-`-h--fpsS
e`y-X Ipdhv {]IS-am-hp-p. bqmen]vvkv tXm hym]-I-am-hpp. \Zo-P-e-]-XnI htXmXn ]ptcm-K-anpp
10
............................................................................................................................................................................................................
138
{_nojv A[n-\n-thi Imepw ]noSv kzmX-{ym-\--c-Im-e-L--nepw hnI-k-\ns t]cn a\p-jys CS-s]-S-ep-I-fpsS Bhpw tXmXpw h[n-p-sIm-t-bn-cn-p-p.
]n-aL
- -
- ns D-c`- m-Kfn Dmb AXns hnI-k\
- {- ]-{In-bI
- Cm-cy-n\v kmyw
\Ipp. Cy-bpsS km-nI Xe-m-\-amb apws_ \K-c-hp-am-bp ASpw sImmWv
C{X-ta am\p-jnI CS-s]-S-ep-I Dm-b-sXv {io. hnPbv ]cvss] (2011) ]n-a-L
Bhmk hyh-m-]-T-\-k-anXn dntmn-\p-thn Xm-dm-nb {]tXyI teJ-\-n Dund-bp-p. {io. ]c-vss]-bpsS (2011) A`n-{]m-b-n ]n-a-L--ns D-c-`m-K--fn
app-n-n-m hn[w {ZpX-K-Xn-bn Dmb hnI-k-\-v Bkv]-Z-am-bXv 3 Imcy--fmWv:
1)
sdbn-th-bpsS \namWw
2)
tdmUp-I-fpsS hnI-k\w
3)
AW-s-p-I-fpsS \namWw
apws_--Xm-s\, \mkn-Iv, ]qsW Fo h \K-c--fnse hyh-km-b-kw-cw-`-m-h-iyamb Akw-kvIrX hkvXp--fpsS kw`-c-Ww, Nqj-Ww, I-S- Fn-hbvv bYmY-n
hgn Xpd-Xpw ta]d aqv kwK-Xn-I-fm-Wv. Cu nXn Cpw XpSp-sIm-n-cn-p-p.
1863 ]qsW hsc BZys sdbn]mX \nh-ln--s-p. XpSv, 1865 apws_ apX
CKXv]pcn hsc cm-as sdbn]mX \ne-hn hp. Cy D]-`q-J--nse hn]-WnI-fnse A\-km-[y-X-I-fn-tev D\m-Sp-I-fn\n-p Imjn-tIm--fpw h\-hn-`-hfpw kpK-a-ambn sIm-p-sN-s-n-p--Xn\v At-bw D]-I-cnp F-XmWv sdbn]mX \nh-ln-p-sIm-p {][m\ t\w. XSn apX-emb h\-hn-`-h- sdbn]mX hgn
]n-a-L h\-{]tZ-i--fn\npw cmPy-ns apnepw aqe-bnepw Fn-tp. sdbn]mX-bpsS hcthmsS temWm-hm-e, J-e, aXn-cm ae-tbmc ]-W- AXn-thKw hnI-knp. Fm, Dc ]n-a-L--{]-tZ-i--fn Ghpw Ipd ka-bw-sImv Ghpw IqSnb
hnkvXr-Xn-bn Zqc-hym-]-I-amb {]Xym-Lm-X- krjvSn-Xv AW-s-p-I-fpsS \nam-W-amWv. {_nojp-ImcpsS Ime-mWv AW-s-p-I \nan-m-\m-cw-`n--Xv. 1860 apws_-bnse
hnlm F e-m-bn-cp-p D-c]
-
- n-aL
- -
- nse BZys AW-sv ]Wn-XX
- v. XpSv,
1947 hsc D-c--]n-a-L--n am{Xw 20 AW-s-p-I ]Wn ]qo-I-cn-p. 1947\v tijhpw
CXv XpSp-sIm-n-cn-p-p. 2009 Bb-tm \nam-W-n-en-cn-p--h-b-Sw BsI AWs-p-I-fpsS Fw 1821 Bbn Dbp. CXnX-s, GI-tZiw 200--Hmfw henb AW-s-pI Dc ]na-L {]tZ-i--fn-em-Wv. hInS AW-s-p-Isfn-bp tZiob dPn--dn
(2009)-\nv e`n 165 Umap-I-fpsS hnh-c- Xmsg tNp-p.
ImbI
NmhvSn
_pcmbv
HmkmtJUv
eSn-]mU
PwtJUn
N\Iv]q Umw
hmJUv
]ps\-Km-thm
IcPvhm
KwKm-]q
]mtJUv
Afn (\m-kn-Iv)
ISvh
aIvs\
UW
`mZmc
hmtUhn
A ss]SW
hSPv
]nw]mKm-thmtPmKv
tbUvKm-thm
sXmhmSn
Unws`
NkvIm-ta
hhm
`ma--AkvJXv
DIvkm
............................................................................................................................................................................................................
139
apjn
inh-hmX
]mh\
]tjv
sSwLm
JUIvhmkve
`SvK
hc-kvK-thm
KPvhm\n
\oc--Zn-tbmJ
alm km-K
ho Umw
DtamSn
tZmw _mm\n
Iml
tam\m Umw
t\ Umw
sImbv\
Imkcn
Ntmen
ISvhn
Xpjn (tImlm-]q)
Ipw`n
t]mws_-b
Ie-m-hmSn
Ipen
cm[m-\-Kcn
On{Xn
]SvKm-thm
Nntm{X
cIm-kvtImv
PKw-ln
Xnmcn
tKmq Umw
APp\
apn Umw
JpsS
]pta-t]U
Pmw^
It\men
LUvte
tImmcn
\{U
tZhv`mt\
_kmXv
tamn-\
cKuen
Ben
\hm
NuKm-thm
emw Jm\n
ln
hotJ
lc_mcn
_ZmJ
hjn
aIv ]nw{]n
]kmc
Hq
t`Kp
ImIv\n
aK-thm
IcPvhm
I{_nb JSIv
JncmUv
kZ-K-thme-Umn
APvt\cn
Pwte-hmWn
ss\IvhmUn
t_mZmbv hmv
temh ]kmc
cmlpUv
`tS
Xte-K-thm{Sw-_Iv
htUhn
cmta-iz-
temh X]n
SnKmhmUn
Zt\men
aln-cm-hmWn
sjhmUv
Jmcnb LpSn-Lv
AeUn (\m-kn-Iv)
sbs\sc
Ihm-Xvkm
Ae-hmUn
]cpsU
jnhm
Xtemjn
As\s]w-Umc
Awt_men
DSvNn
Aw_n-Jm
tIm
hUPv
t_mdn
JtJc MI
_mhmUn
t_e-]q
tJUv (C-K-Xv]p-cn)
el-tc-Ikmcn
Pm[-hvhmUn
............................................................................................................................................................................................................
140
Nnte-hmUn
tIte-hmUn
`pK-thm
cRvPn-hmUn
Aw_n-Up-ame
hte
hmLvZc (Hm-q)
A{U Umw
ams\-hmUn
aWn-IvtZmlv
dntl
Kvth
Aw_n-Jmk
]nwt]men
t_mKm-thm
kmIp
ehmsU
aUmth
tKmsl
Itmen
t`mkv
apjn Hmapf
AUp
lUmjn
Nnv hmUv
sItc-K-thm
tlmSIn
tjdn
tKmh-]p
lmUvjn-2
[tU-Un-Km
\nwavKm-thm
FIvcpJv
aK-thm
s^{_p-hcn 20 hsc
AW-s-p-I-fpsS \nam-W-tm-S-\p-_-nv km[m-c-W- K-Xn-bn tdmUp-I-fpsS \namWhpw \S--s-Sp-p. CXp-hgn, ]n-a-L {]tZ-i--fnse hnZqc taJ-e-I ]-W--fp-ambn
_w m]n-m-\n-S-bp-hp-p. X\n-an-w, ]n-a-L--{]-tZ-i--fnse I\ym-h-\- IqSpX IqSp-X Nqj-W-hn-t[-b-am--s-Sp-p. s]mXp KXm-KXw sa-sSp-p--Xn-\pw, ]ntmm-h-bn-ep {]tZ-i-fpsS hnI-k-\-n-\p t]cnepw \nan--s-Sp Cu ]mX-I
]e-tmgpw h\-ta-J-e-Isf Xepw hnepw hn`-Pn-p-Ibpw AXn-eqsS h\-\-io-I-c-W-n-\pXs Bw Iqp-Ibpw sNp-p.
klym-{Zn-bpsS {]tXyI `q{]-Ir-Xn-aqew X{]-tZ-i--fn Ipd hnebvv `qan hmn
]pXnb ]pXnb hymh-km-bnI DZym-\- m]n-p--Xmbn ]cvss] Nqn-m-Wn-p-p.
alm-cmjv{S hyh-kmb hnI-k\ tIm-td-js sh_vsskv hnh-c- D-cn-p-sIm-v,
hS ]n-a-L--n slIvS-dp-I-tfmfw hnkvXoW-n hym]n-p--In-S-p- hymh-kmbnI DZym-\--fn 30-tesd {]tXyI kpc Aln-p ]cn-nXn taJ-e-I Dsv
Atlw Nqn-m-p-p. Ccw hymh-km-bnI DZym-\--fpsS \namW L-nepw \namW
tij-hp-amWv ]cn-n-Xnv h BLm-X- t\cn-tSn hcnI; Bhmk hyh F{Xtmfw hnkvXrX-amtWm A{X-tmfw I\--Xm-bn-cnpw AXn\v Xmt-n-h-cp ]mcnn-XnI BLmXw Fpw ]cvss] Iqn-tpp (t]Pv 18).
Bw_n-hm-en, ehmU ]-Xn-I-sf--nbpw Ch Dbp ]mcn-n-Xn-I--km-aqly {]iv\-sf--nbpw ]cvss] ]cm-ain-p-p-v. Ccw ]XnI Dbp Nne \b-]-camb {]iv\- Atlw Nqn-m-pp (t]Pv 23).
a)
s]mXp-P-\fn \nv an-`qan hmm kwm\ Khsans\ A[n-Im-c-s-Sp-n-bnp-tm? Cu an-`qan kzImcy ey-p thn hnp-hmt\m ]W-b-s-Sp-phmt\m km[n-ptam?
............................................................................................................................................................................................................
141
c)
\K-c-hn-I-k-\w, ae-tbmc kpJ-hmk tI{, dntkmSp-I Fn-h-bpsS hnI-k-\n\p thn klym-{Zn-bnse I\ym-h-\-fpw \Zn-I-fpsS \oadn {]tZ-i-fpw hnp\Im-\m-hptam?
d)
]cn-n-Xnsb kw_-n-n-S-tmfw Ghpw hn\m-i-Im-cn-I a\p-jy-cmWv Fp Xsb, a\x-]qh-amb Bkq-{X-W-tmsS {]Ir-Xnsb \in-n-p `qan-bnse Htc-sbmcp Pphn`m-Khpw a\p-jyX-s-bm-Wv. ]n-aL
- -
- f
- psS khn-tij Bhm-kh
- y-h
b
- psS XnXn
Ah-tem--I\w sNp-hm\pw Chbvv BLm-Xt- am-h
- n-[
- n ]cn-nXn kulmZ-]chpw
kmaq-ln-Imw-Ko-Im-c-hp-ap kpn-c-hn-I-k-\-]--Xn-I \ntZ-in-p-hm-\p-amWv ]n-a-L
Bhmk-hy-h-m- hn-ZvKv[-]-T-\k-anXn cq]-h-cn--Xv. ]naL---fpsS Bhm-k-hy-h-m]-c-amb Xn-Xn-sb-n ]m\-ens hne-bn-cp- Xmsg tNp-p.
Cy-bnse `ua--ssPh taJ-e-Isf kw_-n-p- ASn-m\ hnh-c- tiJ-cnmt\m kw`-cn-mt\m Bh-iy-amb ka{K ]-Xn-I C. Ccw {]tZ-i--fpsS ]cnn-Xn-]-c-amb khn-ti-j-X-I Dsm-n-p-sImv Nn-bmbn tcJ-s-Spn kqnp--Xn-\p \S-]-Sn-I FSp-t--Xp-v.
2)
3)
Khsa v GPkn-I, kh-I-em-im-e-I, K-ha v CXc kwL-S-\-I, hynI, Xt-i-hm-kn-I Fn-h-cps Hcp ka{K \nco--W- kw-hn-[m-\hpw {]h\
irwJ-ebpw ASn-b-n-c-ambn cq]o-I-cnv {]h-\-am-cw-`n-t--Xp-v.
4)
{]mY-anI am\-Z--
Xmsg ]d-bp ASn-m\ am\-Z---fn GsX-nepw Hs-n-ep-ap e-/
{]tZ-i- \ncp-]m-[nIw kwc-n--s--h-bm-Wv FmWv {]Wm_v sk Inn ip]mi.
kv]ojo-kvX-e-n
1)
Xt-io-bX (endemism)
2)
hnc-fX (rarity)
3)
4)
............................................................................................................................................................................................................
142
Bhm-k-hy-h-m-X-e-n
5)
h\y-Po-hn--C-S-\mgn
6)
khn-tij Bhm-k-hy-h--I
7)
8)
9)
Imhp-I
10)
koam-h-\-
A[n-hm-k-an-m kap-{Z-Zzo-]p-I
12)
Ip-s\-bp Ncn-hp-I
13)
\Zn-I-fpsS D`-h-m\w
(Endemism)
\nh-N-\w:
FsX-n-ep-samcp Pohn hn`mKw Hcp {]tXyI `ua taJ-e-bn am{Xw ImW-sSp-Ibpw
temIv asm-cn-Spw ImW-s-Sm--Xp-amb Ah-.
taJe :
e-X]-cX {]I-Sn-n-p {]tXyI ssPh-hn-`mKw ImW-s-Sp taJ-e.- -AXns Fm
X\n-a-tbmSpw IqsS kwc-n--s-tS--XmWv. Ccw taJ-e-Isf thXn-cn-p-tm AhbpsS ssPh km{-X, \nhm-k-tI-{-ns saw, Nqj-W-\n-e-hm-cw, ]pXp-Xmbn hptN
Pohn-hK-, tcmK-hm-l-I, amk-cyw, ]cm-Z-, aen-\o-I-c-W-Im-cn-I Fnh Fmw
IW-n-se-Sp-t--Xm-Wv.
]na-L--nse nXn
]n-a-L--n am{Xw ImW-s-Sp 1500 kv]ojn-kn-tesd ]pjv]n-X-k-ky-fpw Npcpnb ]w 500--Hmfw Xt-iob ay-fpw, D`-b-Po-hn-I, Cg-P-p-, ]n-I, kkvX\n-I Fn-h-bp-ap-v. C-c-n ]n-a-L--{]-tZ-i--tfm-Sp-am{Xw {]tXyI e-{]-Xn-]n
ImWn-p AI-ti-cn-I-Ifpw ^wK-kp-Ifpw th{X Ds-nepw Ch-sb-n hfsc sNdnb
tXmXn-ep ]cn-m-\ta Dp. DZm-lcWn\v {UmK ^vssf F Hcp C\w {]mWnhKw HgnsI ]n-a-L--nse Hp-an Pe-{]m-Wn-I-sf-bpw-n-bp ]cn-m\w Ctmgpw
]cn-an-X-am-Wv. ]n-a-L {]tZ-i-fn Hp-an CS--fnepw Ccw Pohn-Isf ImWmw.
Nne-bn\w Im-p-tN-\-I, ]n-a-L--nse a\p-jym-[n-hm-k-ap e--fn t]mepw ImWmw.
C-cn tZi-X]-cX {]I-Sn-n-p Htsd kky--Pp hK- ImW-s-Sp- CS-amb-Xn-\m ]n-a-L-{]-tZ-i- Ah-bpsS X\n-a-tbmsS Xs kwc-n--s-tS--Xm-sWv
\nw-ibw ]dbmw.
{]Wm-_vsk Inn ip]mi-sNbvX {]Im-c-ap nXn-hn-h-c--W-p-I GtIm-]nn-p-hm-\p {ia--sfmpw 2000 apX kzoI-cn-n-n-. AXn-\m Acw nXn-hn-h-c-W-p-I GtIm-]n-n-pI F {iaw ]n-a-L Bhm-k-hy-hm hnZ-Kv[-k-anXn ]m\
XpS-n-h-bvt--Xp-m-bn-cp-p. Xmsg ]d-bp {]k hnh-c- tiJ-cn-p-hm kanXnv Ignp:
1.
............................................................................................................................................................................................................
143
2.
3.
]n-a-L--{]-tZ-i--fpsS ]cn-nXn hntem-eX hne-bn-cp-t-Xp kw_-n-m-sWn ta]-d hnh-c- Xo-bmbpw A]qW-amWv Fv hnZKv[ kanXn a\-n-empp.
hwi-\mi `oj-Wn-bp hK- (Endangered)
\nh-N\w: kao-]-`m-hn-bn hwi-\mi `ojWn t\cn-tS-n-h-cp h\y kv]ojo-kp-I-sfbmWv C-c-n hnti-jn-n-p--Xv.
taJe: hwi-\mi `ojWn t\cn-Sp kv]ojo-kp-I ImW-s-Sp taJe Atem-kcw krjvSnmsX kwc-n--s-tS--Xm-Wv. Ccw kv]ojo-kp-I hnhn[ J taJ-e-bn-em-bmWv
hkn-p--sX-n, Acw Hmtcm Jhpw {]Y-a-]-cn-K-W\ \In Ah-bpsS hwi-km{-X-bpw, hmk-ssh-hn-[yhpw kwc-n-t--Xm-Wv.
]na-L--nse nXn
]n-a-L--ta-J-e-bnse hwi-\mi `ojWn t\cn-Sp H-\-h[n ssPh hn`m-K--fmWv
Cu taJ-esb Hcp ssPh-ssh-hn[y Ie-hd F Am-cmjv{S AwKo-Im-c-n-tepbn-bXv. hwi-\mi `ojWn t\cn-Sp Cu ssPh-hK- ]n-a-L--ta-J-e-sbm-msI hym]np
InS-p-p. DZm-l-c-W-n-\v, Xh-f-bpsS H\-h[n kv]ojo-kp-Ifpw Db ae-{-tZ-i-fn
hfcp sNSn-hK-fpsS kv]ojo-kp-Ifpw. Ch hS- ]n-a-L {]tZ-i-fnepw ZnW
]n-a-L--{]-tZ-i--fnse tNme-Iv kao-]--amtbm ]pta-Sp-I-fnepw Hs BWv ImWs-Sp-Xv. Ch hwi-\mi `oj-Wn-bn-emWv. AXn-\m Ccw hwi-\m-i-`o-jWn t\cn-Sp
kv]ojo-kp-I [mcm-f-am-bp ]n-a-L--{]-tZ-i- \nw-i-b-ambpw kwc-n--s-tS--hX-s-bm-Wv.- -Xmsg ]d-bp {]k--amb nXn-hn-h-cW-p-I tiJ-cn-p-hm ]n-aL Bhm-k-hy-h hnZ-Kv[-k-an-Xnv Ignp:
1. sF.-bp.-kn.-F amIvkv: sF.-bp.-kn-.-F Nph ]n-I-bns]-Sp-n-bn-cn-p- kkvX\nkv]o-jo-kp-I-fpsS Fw. Fn-cp-mepw ]n-a-L--{]-tZ-i-fnse ]cn-n-Xn- hn-tem-eX
Xn-s-Sp-p-Xn-tev CXv hfsc A]qW-amb hnh-c-ti-J-c-W-am-sWv ]n-a-L Bhmk-hy-h hnZ-Kv[-k-anXn hne-bn-cp-p-p.
hnc-fX (Rarity)
\nh-N\w:
hfsc sNdnb AwK-kw-Jy-tbm-Sp-Iq-Sn-bXpw Xk-abw hwi-\mi `ojWn t\cn-Sp-n-snt]mepw ZpL-S-amb Pohn-X-km-l-N-cy-sf A`n-ap-Jo-I-cn-p-sIm-n-cn-p kv]ojokp-I Cu hn`m-K-ns]-Sp-p.
taJe:
hnc-f-amb kv]ojo-kp-I \nh-kn-p taJ-e-I Ah-bpsS X\n-a-tbmsS Xs kwc-n-s-tS--Xp-v. Hcp {]tXyI hnkvXoWw ev Ccw kv]ojo-kp-I-fpsS Fw,
\nhm-k-ta-J-e-bpsS KpW-\n-e-hm-cw, Nqj-W-tXm-Xv, ]pXp-Xmbn hp-tN kv]ojo-kp-IfpsS {]`m-hw, tcmK-Im-cn-I, CXc kv]ojo-kp-I-fp-am-bp akcw (competitors), ]cm-Z, amen-\y- Fnh IqSn IW-n-se-Sp-p-thWw Ccw taJ-e-Isf thXn-cnv
ImWp--Xv.
]na-L--nse nXn
hwi-\mi `ojWn t\cn-Sp- kv]ojo-kp-I-fp-ambn hf-sc-tbsd kmay-ap Ah-m-hnti-j-amWv hnc-fX t\cn-Sp kv]ojo-kp-Ipw D-Xv. AXn-\m, hwi-\m-i-`o-jWn t\cn............................................................................................................................................................................................................
144
Sp GXm\pw kv]ojo-kp-I ImW-s-Sp ]n-a-L {]tZ-i- kwc-n--s-tS--h-bmsWv \nw-ibw ]d-bmw. CXn-tev ]n-a-L ]T\ kan-Xnv Xmsg-]-d-bp- {]k
hnh-c- tiJ-cn-m Ign-p.
1. sF.-bp.-kn.-F. amIvkv:
sF.-bp.-kn.-F. Nph ]n-Ib
- ns]-Sp-n-bn-cn-p kkvX\n kv]ojo-kp-If
- psS Fw.
Fn-cp-mepw ]n-a-L--{]-tZ-ifnse ]cn-nXn hntem-eX Xn-s-Sp-p--Xn-tev CXv
hfsc A]qW-amb hnh-c-ti-J-c-W-am-sWv ]n-a-L Bhm-k-hy-h hnZKv[ kanXn
hne-bn-cp-p-p.
\mS C\-fpsS bYmY {]`-h-tI-{-
\nh-N\w:
\mS C\fpsS (h-fp-ar-K--fpw, hnf-I-fpw) D`--hhpw ]cn-Wm-ahpw kw`-hn--Xpw,
Ctmgpw Ah-bpsS kZriy C\--tftbm kn-]-c--c-Itfm hln-p--Xmb eamWv
bYmY {]`h-tI-{-.
taJe:
\mShn-f-bn-\- am{X-a \nh-N-\-ns ]cn-[n-bn hnh-n--s-Sp-Xv; Ccw hnjb-n Ch hfsc \nWm-b-I-am-sW-nt]mepw \mS Pp-hK-fpw Pe-Po-hn-Ifpw
Ah-bpsS h\ym-h--bn\nv Ctm-gp Ah--bn Fn-b-tm kw`-hn P\n-XI
hyXn-bm-\- hni-I-e\w sNp ]w, AXv Ch-bpsS h\y-hK-fn\nv \mS
P\p-p-Isf hnI-kn-n-s-Sp-p--Xn\v {]tbm-P-\-s-Sp-m-hp--Xm-Wv. Ccw C\- XSn-n-cn-p taJ-e-Isf AXn-\mXs ]cn-n-Xn-hn-teme taJ-e-I-fmbn IW-m-m-hp-Xm-Wv.
]na-L--nse nXn
Icp-ap-f-Iv, Gew, {Kmq, am, N Fn-h-bpsS \mS C\-fpsS kp{]-[m\ D`-htI-{-amWv ]n-a-L--. \mS kky-C-\-fpsS h\y-C-\ temI-n Ghpw IqSpX ImW-s-Sp-Xv D-cI
-
- S Pn-bn-em-Wv. ]pSn-bkv (puntius) hn`m-K
- n-s]-Sp Aemc
ay--fpsS {]`-h-tI-{-amWv ]n-a-L--. Ch ]n-a-L taJ-e-bn Fm-bn-Spw ImWs-Sp-p-p-Xm-\pw. AXn-\m apgp-h ]n-a-L taJ-ebpw ]cn-nXn hnteme taJ-ebmbn IW-m-t--Xm-Wv.
h\y-Pohn CS-\mgn
\nh-N\w :
a)
Ncn-{Xm-XoX Imev Hm-bn-cp-Xpw Ctm ths]v InSp--Xp-amb ctm AXnte-sdtbm h\y-Pohn \nhmk tI{-sf Xn _n-n-p-Xpw {]tXyI C\ns] Pp-hK-v Hcp Nm Bbn hn-p--Xp-amb \of-n-ep `qhn`m-K-s-bmWv h\y-Po-hn-C-S-\mgn F-Xp-sImv hnh-n-p--Xv. H-Xn-cn- Xpp{]tZiw hgn ]c-kv]cw _n-n--s-Sp-Ibpw AXn kZr-iy-am-bn-p kky-Pm-e-
Dm-bn-cn-p-Ibpw sNbvXm Acw Xpp-{]-tZ-i- Hcp CS-\m-gn-bmbn hnpw.
b)
Acp-hn-I, ]pg-I, tXmSp-I, Fn-hbpw Ah-bpsS Ic-{]-tZ-i-fpw Pe-Po-hn-IfpsS kpK-a-amb KXm-KXw km[y-am-pI hgn kzm`m-hnI CS-\m-gn-I-fmbn hn-p-p.
c)
d)
XoX-S-, tZim-S-\-kz-`m-h-ap Nne-bn\w \o]-n-I-fpsS km-c-]-Y-sa--Xnt\m sSmw Ah-bvp Blmcw IqSn Icp-Xn-h-bvp--h-bm-Wv. tZim-S-\-]-n-I-fpsS
km-c-]-Y-n-ep Ccw XoX-S- kwc-n-pI FXv ]n-kw-c-Ws kw_-n-n-S-tmfw hfsc {][m-\-am-Wv.
............................................................................................................................................................................................................
145
taJe :
hyXy C\-pw Htc C\-n-se-Xs hnhn[ D]-hn-`m-K-pw hyXy
CS-\m-gn-I-fmWv ImW-s-Sm-dp--Xv. AXn-\mXs CS-\m-gn-Isf thXn-cn--dn-bp-Xv
hfsc {ia-I-c-am-Wv. tZim-S-\-ns kz`m-hw, eyw Fn-hbpw IW-n-se-Sp-t-Xm-Wv. Imc-Ww, hyXykvX ey-f
- p tZim-S\
- v Ah-bp-ambn _-s kmc-]-Y--fpsS kz`m-hhpw hyXy-kvX-am-bn-cn-pw. th{X ka-b-sa-Spv \S-p hniZ-amb \nco--W-, Ccw CS-\m-gn-I-fpsS `qan-im-kv{X-]-c-amb AXn-cp-I \nWbn-m Bh-iy-am-Wv. ]mcn-n-XnI kZw A\p-`-hn-p- Nmn-sIm-Sp--s
C\v (designated) am{X-amWv ta]-d Imcy _m[-I-am-hp-pp FXv
{]iv\w IqSp-X koW-am-p-p. apstm \ne-\n-n-cp km-c-]-Y--fn
a\p-jys IS-p-I-b-s XpSv {]kvXpX km-c-]-Y-m _n-n--s-n-cp
Bhm-k-ta-J-e-I ]c-kv]cw hnt-Zn--s-n-p-mhmw F-XmWv Hcp km[y-X.
hyXykvX kv]ojo-kp-I-fpsS hf, AXn-Po-h\w Fnh Dd-p-h-cp-p--Xn\v \nhmk-ta-J-e-I Xn-ep ]c-kv]-c-_-s ]n-bp ]qW-amb hnh-c- e`n-tXv Bh-iy-am-Wv. \ne-hn-ep tZim-S-\-kz-`m-hhpw Ah-bp-ambn _-s km-c-]Y-fpw ta kq-Nn-n--s Imc-W-sImv Ch kw_-n ]cn-]qW hnh-c \Ip-hm ]cym-]vX-a-. Bkq-{Xn-X-amb \S-]-Sn-I-fn-eqsS a\p-jys IS-p-Ibw Ipd-bvp-hm\pw AXp-hgn kzm`m-hnI CS-\m-gn-I Xncn--dn-bp-hm\pw ]p\-cp-o-]n-np-hm\pw Ah-k-c- Dm-t--Xm-Wv.
]na-L--nse nXn
hnc-f-am-b-tXm, hwi-\miw kw`-hn-tXm AXp-a-s-n hwi-\m-i-ns hn-se-nbtXm Bb Nmn-sm-Sp--s (designated) kv]ojo-kp-I-fm AXn-k---amWv ]na-L--{]-tZ-i-. Ccw kv]ojo-kp-I-fpsS Bhm-k-tI-{-fpsS XpS {]apJ ]cn-K-W\
Aln-p- Hm-Wv. h\-ta-J-eIsf Nn-`n--am-, ip-Pe Bhm-k-ta-J-e-I-fpsS XpS
\jvS-s-Sp- Fnh ]cn-K-W-\ml--fm-Wv. Ccw Imcy- ]cs \S-p--Xn-\m
]n-a-L taJ-e-I sam-am-bn-Xs ]cn-n-Xn-hn-teme taJ-e-I-fmbn IW-m-t--XmWv.
]n-a-L Bhm-k-hy-h hnZKv[ kanXn Cu hnjbw k_-nv Xmsg ]d-bp-
Um-t_kv tiJ-cn-p.
B\-m-c-I
CXpw A]qW-amb hnh-c--fm-sWv kanXn AwKo-I-cn-p-p.
khn-tij Bhm-k-hy-h--I
\nh-N\w:
hfsc koWhpw sshh[yw \nd--Xp-amb Bhm-k-hy-h--I-fmWv khn-tij Bhm-khy-h--I. Cu Bhm-k-hy-h--bnse ssPh, AssPh LS-I- Xn AXn-kq-vaamb ]c-kv]-cm-{in-XXzw Dm-bn-cn-pw. Cu Bhm-k-hy-h--bn-ep--s Pohn-Iv
ssPthm]m-Z\ a-X, {]tXyI B\p-Iq-ey- Fn-hbpw Dm-bn-cn-pw. Cm-c-W
aqew X\-Xmb ssPh-ssh-hn-[yhpw koW-amb Bhm-k-hy-h-, {]h-\-fpw Ccw
Bhm-k-hy-h--I-fn km[m-c-W-am-Wv.
taJe:
_-s A[n-hmk taJ-e-bnse AssPh LS-I-p-m-hp hyXn-bm-\--tfmSv
At-bw kwth-Z-\Xzw ]pep--h-bmWv khn-tij Bhm-k-hy-h--I. AssPh
LS-I- ]e-tmgpw Kpcp-X-c-amb An-c-X-Iv hnt[-b-am-hm-dpv; ]e-tmgpw CXv
kw`-hn-p-Xv Bhm-k-hy-h--bpsS {]h-\-]-cn-[npw Ap-d-m-bn-cn-mw. Hcp Bhm............................................................................................................................................................................................................
146
k-hy-hsb kw_-n-n-S-tmfw \nWm-b-I-amb AssP-h-L-SIw GXm-sWv Isp-Ibpw AXn\v F{]-Im-c-amWv B-hm-k-hy-h--bpsS {]h-\-sf Atem-k-c-s-Spm-\m-hp--sXpw Is-p-Xv Ccw Bhm-k-hy-h--I-fpsS kwc--Ws kw`n-n-S-tmfw ]c-a-{]-[m-\-am-Wv. Hcp kzm`m-hnI Bhm-k-hy-h AXns {]h-\mbn B{i-bn-p Pe-t{km-X-p-I, Imns Zni, Bhm-kh
-- y-h--bpsS A[n-hmk-ta-Je
- I
- m-hi
- y-amb av AssP-hL
- S- I
-
- Fn-hsb Atem-kc
- s
- -Sp-p-hn[-n
B Bhm-k-hy-h-bvv kao-]-mbn \S-p GsXmcp {]h-\--tfbpw \nb-{nt--Xm-Wv.
ipPew \nd NXp-p-I (Swamps)
Zp_-e-amb \oscm-gp-tm-Sp-Iq-Snb sNfn-{]-tZ-i-fmWv Ch. ip-P-e-hm-ln-I-fmb Acphn-I, ]pg-I, Fn-hbvv ]pdta H-s Ipgn-I--fpsS cq]-nepw Ch ImW-s-Sm-dpv. Ch-bn ImW-s-Sp kky-Pm-e- A[n-I- ]pw Hu-j-[n-hn-`m-K-n-s]--h-bm-Wv.
tZim-S-\-{]n-b-cmb \otm-gn-I-fpssS AXn-k---amb Pp-ssh-hn-[yhpw Ccw NXpp-\n-e--fn ImWm-dp-v. khn-ti-j-amb kky-P-p-Pm-e-sf hln-pp F-Xn\p ]pdta
`qK`-P-e-hn-Xm\w ]cn-t]mjn-n-p-Ibpw Nne k`--fn A[n-I-P-es ]pdw-X-p-Ibpw
sNbvXp-sImv Pe-]-cn-{IaWw \nb-{n-pI F [ahpw Cu NXp-p-I \nh-ln-p-p.
Nne {][m-\-s NXp-p-{]-tZ-i--sf-n Xmsg ]d-bp-p.
i
ancn-n NXp-p-h-\-
tIc-f-n Xncp-hn-Xmw-Iq-dn am{X-amWv Ccw NXp-p-h-\- ImW-s-Sp--Xv. 300
ao-dn Xmsg Db-c-ap {]tZ-i--fnse Acp-hn-I-fn, ssPhm-h-in-jvS- \nd hfav ASn-mWv Ch cq]w-sImp--Xv. hj-ns cmw I\ ag e`n-p--Xpaqew an-hmdpw sh-n--Snbnemb Ah--bn-emWv Ch ImW-s-Sm-dp--Xv. Ccw
NXp-p-{]-tZ-i--fn ancn-n C\-n-s hr--fmWv IqSp-X-embn ImW-s-Sp-Xv.
ii
]na-L--nse nXn
ancn-n NXp-p-I Db {]tZ-i--fnse tNme ]pta-Sp-I, hS- ]n-a-L-nse ]oT-`q-an-I Fnh ]n-a-L--nse hfsc {][m-\-s khn-tij Bhmk hyh-I-fm-Wv. Cu Bhm-k-hy-h--I-sfmw Xs htXm-Xn Iep-jn-X-am--s-p-sIm-n-cnp- kml-N-cy-n ]n-a-L--ns hnim-e-amb `q`m-K- Xo-bmbpw ]cn-nXn
hnteme taJ-e-I-fmbn ]cn-K-Wn--s-tS--h-bm-Wv.
{]Xyp]m-Z-\-hp-ambn _-s khn-tij CS-
\nh-N\w:
hI-Xn-cnv \n-bn--s {]tXyI kv]ojo-kp-I-fpsS {]Xyp]m-Z-\-ns GsX-nepw
LS-I-hp-ambn _-s e-fm-Wn-h.
taJe: hI-Xn-cnv \n-bn--s kv]ojo-kp-I-fpsS {]Xyp]m-Z-\w, Ipp-fpsS ]cn]m-e\w Fn-h-bp-ambn _-s Fm e-fpw, ta kv]ojo-kp-I Ds-Sp
Bhm-k-hy-h--Ifpw CXns ]cn-[n-bnh-cp-p.
............................................................................................................................................................................................................
147
]na-L--nse nXn
]n-a-L--ta-J-e-bn am{Xw ImW-s-Sp-Xpw hwi-\m-i-`o-jWn t\cn-Sp--Xp-amb ipPe ay- Ah-bpsS {]Xyp]m-Z-\-hp-ambn _-sv \S-p \o-v htXmXn XS-- krjvSn--s-p-sIm-n-cn-p-p. Bb-Xn-\m samw ]n-a-L--ta-J-ebpw
]cn-nXn hnteme taJ-e-bpsS KW-n-s]-Spn ]cn-c-n--s-tS--Xm-Wv.
Cu hnj-b-hp-ambn _-sv \Zn-tbmc h\-ta-J-e-I-tfbpw kky-Pm-e--tfbpw kw_n hnh-c tiJ-cn-m ]n-a-L Bhm-k-hy-h hnZKv[ ]T-\-k-an-Xnv Ign-npv.
ss\kKnI ]p\-cp-o-h-\-tijn Ipd e-
\nh-N\w:
t\cnb Atem-k-c- sIm-p-t]mepw A]-cn-lr-X-amb tISp-]m-Sp-Iv Ffpw hnt[b-am-Ip Bhm-k-hy-h-k-Y-I Cu hn`m-K-n--s]-Sp-p.
taJe:
Ccw hy-h--I-fpsS ]cn[n Ah-bpsS kpc-n-X-\n-e-\n]n-m-h-iy-amb th{X
e-hpw, hnI-k-\-km-[y-X-I-fp-a-S-w, ta Bhmkhyh-sb kzm[o-\n-p AssPh-L-S-I-sf B{i-bn-n-cn-p-p.
]na-L--nse nXn
]p\-cp-o-h\ h\-sa-Xv hfsc koWamb Bi-b-amWv Fv hcn-Inepw ]n-a-LfpsS Imcy-n CXv F{X-am{Xw {]m-tbm-Kn-I-am-sW--dn-bm B.-sP.-B. Um\n-tbkv
hfsc {im-]qh-amb Hcp {iaw \S-n. At-l-ns A`n-{]m-b-n, alm-cm-jv{S, tKmh,
IWm-SI Fo kwm-\--fnse ]n-a-L {]tZ-i- ]p\-cp-o-h-\-tijn hfsc Ipd-h-bm-Wv Fm-Wv. AXn-\m Ch {]tXyI kwc-Ww Bh-iy-s-Sp-p.
Imhp-I
\nh-N\w:
aXm-[n-jvTn-X-hn-izm-k-v A[n-jvTn-X-ambn Xe-ap-d-I-fmbn kwc-n-p-t]m-cp h-\
taJeI-tf-tbm, {]Ir-Xym-bp hr-k-aq-l-ttbm BWv Im-hp-I F-Xp-sImv
hnh-n-p--Xv.
taJe:
]c-cm-K-X-ambn Imhp-I-fpsS `mK-ambn hcp Fm ehpw CXns ]cn-[n-bn
hcp-p.
]na-L--nse nXn
Imhp-I-fpsS Ie-h-d-bmWv ]n-a-L {]tZ-i-. IWm-S-I-bnse IpSIv {]tZ-iv
Imhp-Isf kwc-n-m \S kwL-SnX {iawt]mse [mcmfw kwcw-`- Ctm-gp-v.
samw ]n-a-L--ta-J-e-bnse Imhp-I {]tXyI ]cn-K-W\ Aln-p-p.
koam-h-\- (Frontier forests)
\nh-N\w:
BZn-a-Im-e-p-m-bn-cp Hcp ss\kKnI h\-{]-tZ-i-ns Ah-injvS iI-efmWv
koam-h-\-. BZn-a-h-\-ns tijn-p-I-fmb Ch-bpsS ]cn-nXn Xmc-X-tay\ Atemk-c-s-Sm-Xpw AXn-ep-m-bn-cp- ssPh-ssh-hn-[ys AmsS ]cn-]m-en-p-hm Bhiy-am-b{X hnkvXm-chpw D-Xm-Wv. Ccw h\-{]-tZ-i-fpsS khn-tij {]Ir-Xn-n-Wp Xc-n-ep kv]ojo-kp-I Ch-tbmSv _-sv Pohn-p-p.
taJe:
Ccw ss\kKnI h\--B-hm-k-hy-h-bpw Ahsb kpc-n-X-ambn \ne-\nm-\m-hiy-amb hnkvXrX ehpw Bhm-k-hy-h--bpsS hfbpw CXns ]cn-[n-bn h-cp-p.
............................................................................................................................................................................................................
148
]na-L--nse nXn
]n-a-L--fpsS ]Sn-m-dp Ingpmw Xqmb {]tZ-i--fn Ccw h\-{]-tZ-i ImW-s-Sp-p. Xmc-X-tay\ Atem-k-c-hn-ap--amb X\Xp h\-{]-tZ-i--fpsS hnkvXoW
iX-am\w kw_-\v[n Hcp Um-t_kv tiJ-cn-p-hm ]n-a-L Bhm-k-hy-h-m-hn-ZKv[
]T\ kan-Xnp Ign-p-sh-Xv Cu L-n {]k--amWv.
Ip-s\-bp N-cn-hp-I
\nh-N\w:
20 Un{Kntbm AXn-te-sdtbm D ss\kKnI Ncn-hp-I Cu hn`m-K-n--s]-Sp-\-\p.
taJe:
Hcp `qhn-`m-K-ns Xnc-o-\-X-e-n \nv apI-fn-tetm Xmtgtm D Ncn-hn-t\bmWv B {]tZ-i-ns Ncnhv F-Xp-sImv AY-am-p--Xv. X{]-tZ-i-ns Xnc-o\-X-e-hp-am-bp tImWob AI-e-amWv Ncn-hns Af-hv.
km[m-c-W-K-Xn-bn Fn-\o-b-dnv taJ-e-bnepw CtaPv t{]mk-knvv kmt-Xn-I-hn-Zybnepw D]-tbm-Kn-p- \maIcW coXn D]-tbm-Knvv Ncn-hp-Isf Xmsg ]d-bp {]Imcw hn`Pn-n-cn-p-p.
Ncn-h-Sn-m-\-am-n-bp \maI-cWw
Ncnhv
iX-am\w
hni-Zo-I-cWw
03
\nc-m-bXv
2o
38
]Xn Ncnhv
4o
8 15
Ncn-hp-Xv
8o
15 25
sNdp-tXm-Xn
14o
25 50
Ip-s\-bp Ncnhv
26o
50 100
sNp-mb Ncnhv
45o
.> 100
Iogvmw-Xqv
hnZKv[ kanXn ip]mi-sNbvX 20o, Ips\ F hn`m-K-n s]Sp-n-bn-p--hbpsS apI]-Ip-Xn-bn hcp--Xmbn ImWmw. Hcp ]h-X-n\v As-n Hcp Ipn
Ncp-hn\v hyXykvX Ncn-hp-X-e-fp hyXykvX J- Dm-Im-sa--Xn-\m, ASnhmcw apX apI-fw hsc-bp hyXykvX Ncn-hp-I-fpsS BsI XpI-bmWv FSp-t--Xv.
Xs-bp-a, Ncn-hns tImW-Iew AXv Fhn-sS-\n-mtWm Af-p-Xv B _np-hn-tep Zqc-s-qSn B{i-bn-n-cn-p--Xn-\m, hyXykvX _np--fn \np Af-hpI Htc Ncn-hn-te-p-Xs FSp-t-Xpw Bh-iy-amWv. CXn GsX-nepw Hcp _nphn\n-p Afhv 20o A[n-I-cn-m, B _np-hn\v apI-fn-ep es Ip-s\bp Ncnhv F hn`m-K-ns-Sp-t--Xm-Wv. kwc-Ww \tI {]tXyI taJe
IW-n-se-Sp-p-tm Ip-s\-bp Ncn-hp-I-fp-ambn _-s \io-I-c-W-kz-`m-h-ap
{]IrXn LS-I- IqSn IW-n-se-Sp-t-Xv AXym-h-iy-am-Wv. `qI--km-[y-X, Ah-injvS--f-S-nb aW, Ipsm-gp-ns kZw, taa-n-t-ep I\w-IqSnb Bh-c-Ww,
Ncn-hn\v Iosg-bp hn-ep-I, I\w IqSnb hkvXp-sf Xmn-\np Zp_-e-amb
{]Xew Fnh C-c-ns-Sp-p. Hcp Ncn-hn\v taepw Iogp-ap ]c {]Xew an-Snn aqe-ap hn]-n\v Ghpw km[y-X-bp {]tZ-i-am-Wv. Dcp-f Ip-Ifpw, sNfn-\nd Ah-in-jvS-fpw Cu {]tZ-i-m-bn-cnpw ASn-p-Iq-Sp--Xv. Ccw Ncn-hn-t\m-S\p-_-n-p ]c {]X-e- Xqew kZ-ta-J-e-I-fmbn hn-p-p. AXn-\m
Hcp Ncn-hns cv Afn\nv Npcp-n-bXv 500 ao-dn-\p-n-ep AIew kZtaJe-bpsS KW-ns-Sp-p. ]h-X-tm-S-\p-_-n-p Hcp Bhm-k-hy-h--bpsS
Imcy-n an-Sn-n/Dcps]m- km[yX IW-n-se-Spv kZ-ta-J-e-I-fpsS
hym]vXn A]w IqsS Iqn IW-m-t--Xm-Wv.
............................................................................................................................................................................................................
149
]na-L--nse nXn
Ip-s\-bp Ncn-hp-I [mcm-f-am-bn-p {]tZ-i-amWv ]n-a-L--ta-J-e. `mKy-h-im,
Cu taJ-e-I-fpsS DXn kw_-n anI Um--t_kv \ap-p--Xn-\m Ncn-hp-Ifpw D-XnIfpw kw_n Um-t_kv tiJ-cn-p-hm ]n-a-L Bhm-k-hy-hkvY hnZKv[ kan-Xnv
Ign-n-p-v.
\Zn-I-fpsS D`-h-m\w
\nh-N\w:
Hcp lnam-\n (glacier) ]h-Xw, Ipv, \ocp-d-h-I Fn-s\ Fhn-sS-\n-mtWm Hcp \otme-bpsS Bcw`w Ipdn-p--Xv, AXns\ \Zn-I-fpsS D`-h-m-\-ambn Icp-X-s-Sp-p.
taJe:
\Zn-I-fpsS kzm`m-hn-I-amb D`-h-m-\-n am{Xw HXp-p--X \Zo-ap-J-sf t]cn
kwc-n--s-tS--Xmb {]tZiw (D-Zm-l-c-W-ambn Hcp \ocp-dh s]mn-p-d-s-Sp kqvaamb _np). adn-v, \Zo-t{km-X-p-Isf \ne-\np-Ibpw ]cn-t]m-jn-n-p-Ibpw sNp
Pe-hp-ambn _-s--hbpw `qan-im-kv{X-]-c-hp-amb Fm LS-I--sfbpw Cu hn`m-K-n
]cn-K-Wn-t--Xm-Wv. AXn-\m \Zn-Iv Pe-k--X \Ip lnam-\n-Ifpw ap-]mfn-Ifpw am{X-a \Zo-amK-n-ep Nmep-I, hn-ep-I, Pe-]-cn-t]m-j-W-n-\m-h-iy-amb
\ocp-d-h-I Fn-hbpw kwc-Ww Aln-p-p. AXp-t]mse Xs sNdp Acp-hn-Ifpw
hj-m-ev am{Xw \nd-sm-gp-Ip \Zn-Ifpw kam-\-amb ]cn-K-W\ Bh-iy-s-Sp-p.
]na-L--nse nXn
Cy D]-Zzo-]nse kam\X-I-fn-m ss\kKnI PetKm]pc-amWv ]n-a-L--]X
\nc-I. Ing-tmpw ]Sn-m-tdmpw Hgp-Ip At\Iw Acp-hn-I D`-hn-p-Xv ]n-a-L-n\n-m-Wv. AXn-\m, Cy D]-Zzo-]nse Pe-t{km-X-p-I-fpsS kpn-cX kw_-nn-S-tmfw AXn-\nWm-b-I-amb `ua--Pe ]cn-t]m-jI khn-ti-j-X-I AS-n-b-XmWv ]naL taJe FXn\m Xo-bmbpw Cu taJ-e-I ]cn-nXn hnteme taJ-e-I-fmbn ]cnK-Wnv kwc-n--s-tS--h-bm-Wv.
klm-bI {]am-W-
]cn-nXn hntem-e-Xsb kqNn-n-p LS-I-fn-tev {i-bq-m klm-bn-p
Ggv {]am-W-L-S-I Xmsg ]d-bp-p.
kv]ojokv B[m-c-am-n-bp-h
1.
Bhm-k-hy-h B[m-c-am-n-bp-h
2.
Xo-S-
3.
]pta-Sp-I
`ua--k-hn-ti-j-X-I-I B[m-c-am-n-bp-Xv
4.
D]-cn-hrjvSn {]tZ-i-
5.
6.
A[n-hrjvSn taJ-e-I
7.
Bhm-k-an-m ap Zzo]p-I
............................................................................................................................................................................................................
150
............................................................................................................................................................................................................
151
sfpw A[-ss\-kKnI ]pta-Sp-I-sfpw cv hn`m-K--fp-v. A[-ss\-kKn-I- hn`mKw hopw sshtm-en-\p-]-tbm-Kn-p--h, tabm-\p-]-tbm-Kn-p-h Fn-s\ cmbn
Xncn-n-cn-p-p. \nP-e-A[ \nPe {]tZ-i--fn Ahn-S-hn-sS-bmbn sNdnb kzm`m-hnI
]pta-Sp-I ImWm-dp-v. Ccw {]tZ-i--fn ]p{]-tZ-i--fpsS \ne-\n]ns\ kzm[o\n-p {][m\ LSIw Imem-h--bm-Wv. anX-amb tXmXn Ip-Imen tab-en \npw
Ch-bpsS \ne-\n]n\v kZw Dm-hm-dp-v. s]mXpsh ]d-m, `qcn-`mKw ]pta-SpIfpw (\nP-etam A[-\nP-e-tam, Pe-km-n[yw DtXm Db taJ-e-I-fneptXm
antXmjvv-W-ta-J-e-bn-ep-tXm GXpw) Hcp-t]mse ISp \io-I-cW `ojWn t\cn-p-sImn-cn-p-I-bm-Wv. hfsc sNdnb H-s J-tfm AYhm kzm`m-hnI]pta-Sp-Itfm
Ah-injvS iI-e-tfm BWv Cm-ev ImWm-\m-hp--Xv. Cu hn`m-K-t]mepw I\
Ip-Imen tan-ens ^e-ambn KWy-amb am-v ASn-s-p-sImv Ccn--bm-Wv.
]na-L--nse nXn
kzm`m-hn-Itam AYhm a\p-jy-\nan-Xtam Bb Htsd ]pta-Sp-I ]n-a-L {]tZ-ifn-ep-v. Huj-[-k-ky--fpsS Ie-hd F \ne-bnepw kky-`p-p-I-fmb arK-fpsS Poht\m-]m[n F \ne-bnepw Chbvv Gsd {]m[m-\y-ap-v. ]n-a-L taJe samw Ch
hym]np-In-S
- p-p. hnkvXr-Xa
- mb ]pta-Sp-Isf Dsm-p-h
- s
- b \ne-bn apgp-h ]naL taJ-e-Ifpw ]cn-kvXnXn hnteme {]tZ-i-ambn ]cn-K-Wn--s-tS--Xm-Wv.
D]-cn- hrjvSn{]tZ-i- (Upper catchment)
\nh-N\w:
Pew tiJ-cnv ]pd--m-\p-ff kw`-cWn cq]-n-ep `q{]-tZi-amWv hrjvSn-{]-tZiw.
km[m-c-W-bmbn ]-X-ns Db `mKtm AYhm \Zn-bpsS D`-h-n-t\m-S-Sp
`mKtm nXn-sN-p Cu {]tZiw Hcp Da ag-sh kw`-c-Wn-bmbn hn-p-p.
ChnsS tiJ-cn--s-Sp Pew Hp-In X{]-tZ-is an Dun-d-p-p; Asn \Zn-bn-eqsS Xmtgv HgpIn Fp-p.
taJe:
\Zn-bpsS ta {]tZ-i-fn-embn nXn-sN-p D]-cn-hrjvSn {]tZiw hyXykvX \Zn-I-fn
hyXykvX {]Ir-X-tm-Sp-Iq-Sn-b-h-bm-Wv. \Zn-bpsS D`-h-m-\w, kw`-c-W-{]-tZ-i-ns
Ncn-hv, \Zn-bpsS ssIh-gn-I, {]Xn-hjw \Zn-bn-eqsS Hgp-In-tm-Ip shw, `ua-kz-`m-hw,
ans {]tXy-I-X-I, h\-hym]vXn Fn-hsb B{i-bn-mWv D]-cn-hrjvSn {]tZ-i--fn
sshhn[yw ImW-s-Sp--Xv.
]na-L--nse nXn
ap kqNn-n--t]mse ]n-a-L- Cy D]-Zzo-]ns Hcp {][m\ Pe-k-pjvS
tKm]pcamWv. Ing-tmpw ]Sn-m-tdm-p-sam-gp-Ip- [mcmfw \Zn-Ifpw Chn-sS-bp-v. Cy
D]-Zzo-]nse \Zn-I-fpsS \ne-\n]ns\ kw_-n-n-S-tmfw AXn-{]-[m-\-fmb D]-cn-hr-jvSn{]-tZ-i- F hn-`m-K-ns]-Sp--h-bm-I-bm samw ]n-a-L-- ta-J-e-I Xo-bmbpw
]cn-nXn hnteme taJ-e-bns--h-bmbn ]cn-K-Wn-t--Xm-Wv.
A[nIw Ip-s\-b-m Ncn-hp-I
\nh-N\w:
10O
............................................................................................................................................................................................................
152
\m A\p-tbm-Py-amb coXn-bn kZ km[y-Xm-ta-J-e-I Isn km[m-cW KXnbn Ncn-hns cv A{K--fn \npw 200 ao hsc-bp Zqcw kZ km[y-Xm-ta-Je-bmbn ip]mi- sN-s-n-cn-p-p.
]X {]tZ-i--fnse Bhmk hyh--I-fn an-Sn-n-en\v km[y-Xbp {]tZ-i-fn kZ km[y-Xm-ta-J-e-I A]w IqSn hnkvXr-Xn-bn IW-m-t--Xm-Wv.
sNcn-hns sNp-mb kz`m-hw, ans LS-\, shw Ipn-sbm-en-p--Xns in,
taa-ns I\w, Ncn-hnse hn-ep-I, `mcw IqSnb hkvXp-sf Xmn-\np
Zp_e {]Xew Fnh ]cn-K-Wn-t--Xm-Wv.
]na-L--nse nXn
sNp-mbtXm A{X Ip-s\-b-m-tXm Bb Ncn-hp-I [mcmfw ImW-s-Sp
taJ-e-bmWv ]n-a-L taJ-e. e-ns DXn kw_-n \smcp Umm-t_kv ssIhi-apv. am{X-a-, Ncn-hp-Ifpw e-ns D-Xnbpw kw_-n hnh-c tiJ-cn-p-hm
]n-a-L Bhm-k-hy-hm hnZ-Kv[-]-T-\-k-an-Xnv Ign-n-p-ap-v.
AXn-hrjvSn taJ-e-I
\nh-N\w:
{]Xn-hjw 200 skn ao-dn-tesd ag e`n-p {]tZ-i--fm-Wn-h.
taJe:
Cy Imem-hm hIp-ns-tbm, hnZqc kwth-Z\ kwhn-[m-\--fp-sStbm \nco--W-{]Imcw km[m-cW KXn-bn e`n-t ag-tb-m IqSp-X ag e`n-p {]tZ-i-sf Cu
KW-n s]Sp-mw. Fm, bmZr-n-I-ambn Nne L--fn am{Xw I\ ag e`np e-sf Cu KW-n\nv Hgn-hm-n-bn-cn-p-p.
]na-L--nse nXn
Cy D]-Zzo-]ns ss\kKnI Pe-k- taJ-e-bmb ]n-a-L---fn {]Xn-hjw
200 sk.-ao. tesd ag e`n-p-p. I\ ag e`n-p ]n-a-L taJ-e-bnse an -ta-J-e-Ifpw
AXn-\mXs ]cnnXn hnteme taJ-e-I-fmn IW-m-t--Xm-Wv.
153
1.
2.
3.
4.
5.
6.
DXn
7.
Ncnhv
8.
\Zn-tbm-c-h-\-{]-tZ-i-/ kky-Pm-e-
Fm Ctm e`y-amb Cu nXn-hn-h-c--W-p-I h\-ta-J-e-bnse ssPh-ssh-hn[ys am{Xw Dun-bp--Xm-sW-pw, Bhm-k-ta-J-e-I-fpsS XpS XpS-nb {]iv\-sf
Ah-K-Wn-p-p-shpw D Imcy-n X-an-. Fm Xk-abw e`n-p nXn-hnhc--W-p-I-fn {i tI{o-I-cn-m am{Xta kan-Xnv Ctm \nhm-l-ap-p. ]naL Bhm-k-hy-hm AtXm-dnn Cm-cy-n th \S-]-Sn-I ]noSv kzoI-cnpw Fv
kanXn {]Xym-in-p-p.
ag e`y-X, ag-m-e-ns ssZLyw Fn-hsb kw_-n-n-S-tmfw ]n-a-L--ns
hS-v--sXv taJ-e-In-S-bn h A-c-ap-v. AXp-t]mse D-Xn, `ua-kz-`mhw Fn-hbpsS Imcy-nepw hyXn-bm-\--fp-v. AXn-\mXs ]cn-nXn sshin-jvSy-ns Imcyn-em-bmepw ]cn-n-Xn-hn-tem-e-X-bpsS Imcy-n-em-bmepw kwm-\m--c hyXn-bm\w {]Xon-t--Xm-Wv. AtX ka-bw-Xs ]n-a-L taJ-e-bn-sem-msI Xs Bhm-k-ta-Jem
kwc-W {ia- Hcpt]mse Hsm-cp-a-tbmsS \S-m-t--Xp-am-Wv. AXn-\m Htc
kwm\-s-Xs hnhn[ taJ-e-I-fnse ]cn-nXn hntem-eX kw_-n Bt]-n-I-Xe- sht-sd-Xs hne-bn-cp-p--XmWv A`n-Im-ayw.
]cn-K-W\m ]cn-[n-bn hcp h-kvXp-X-I-fpsS tIh-e-aq-ey-a-, adnv Bt]-nI aqeyamWv ta {]h-\-n {]k--am-bn-p--Xv. Cu ImgvN-m-Sn ASn-m-\-n ta
kqNn-n am\-Z-- Hmtcm kwm-\-n\pw shtsd {Iam-\p-k-c-W-s-Sp-n. DZm-l-cW-am-bn, Hcp kwm-\v tcJ-s-Sp--s ]n-a-L--ns D-Xnv ]c-am-h[n kvtIm
10 BWv Fn-cn--s, AtX kwm-\-nse av NXz-c--fnepw (grids) ap]-d ]cn-KW\m hkvXp-X-I-fpsS \ne-hmcw 1 apX 10 hsc-bp dmp-I sImSpv \n-bn-p-p.
AXn-\p-tijw Hcp NXz-c-n (grids) e`y-am-bn-p ]cn-K-W\m hkvXp-X-Iv e`n
kvtImdns icm-icn \nW-bn-p-p. Cns\ sNp-tm, Hcp {]tXyI NXz-c-n\v 10
t\mS-Sp Db kvtIm e`np Fn-cn--s B kwm-\s kw_-n-n-S-tmfw
ap kqNn-n Fv ]cn-K-W\m hnj-b-, Ah-bpsS kmn[yw hfsc Db tXmXn
ImW-s-Spp Fv thWw Icp-tX--Xv. ]cn-K-W\m hkvXp-X-I-fpsS aqeyw NXz-c- tXmdpw
Db hyXn-bm\w ImWn-p-I-bm-sW-n ta {]kvXm-hn kml-N-cy-n hen-sbmcp
hn`mKw NXz-c--fpsS BsI icm-icn aqeyw Xmgv-Xm-bn-cn-pw. Fm BZyw ]d DZml-c-W-n NXz-c--fn ]cn-KW\m hkvXp-X-I-fpsS aqey- Xn-ep hyXn-bm\w sNdpXm-b-Xn (Fmw Db kvtIm ImWn-p--Xn-\m) kzm`m-hn-I-ambpw NXz-c--fpsS BsI
aqeyw Db-Xm-bn-cn-pw. KpP-dmv kwm-\-nse ]n-a-L--ta-J-e-I ]cn-tim-[n-m
Cmcyw Hp-IqsS hy-am-mw. Xmc-X-tay\ hnkvXrX taJ-e-bm-bn-p-t]mepw ]cn-K-W\m
hkvXp-X-I-fpsS Imcy-n kam-\-amb aqeyw {]Zin-n-p-p. X^-e-ambn kwm-\-ns
kvtIm \ne-hmcw 57 ]cn-[nbn \npp. Fm, av Nne kwm-\-sf kw_-n-nS-tm-fw, kvtIm \ne-hmcw 35 F Xmgv \ne-bn-em-Wv.
Nne {][m-\-s ]n-k-t-X-fpw C-c-n Xmgv kvtIm {]Zin--p-Xmbn ImWp-p. hc Ce-s]m-gnbpw ImSp-Isf At]-nv ]n-a-L--nse \nXy-l-cnX
............................................................................................................................................................................................................
154
............................................................................................................................................................................................................
155
Dc alm-cmjv{S
............................................................................................................................................................................................................
156
............................................................................................................................................................................................................
157
............................................................................................................................................................................................................
158
............................................................................................................................................................................................................
159
............................................................................................................................................................................................................
160
]n-a-L---fnse BhmktaJ-esb
Imem-hmhyXn-bm\w `mhn-bn F{]-Imcw _m[nmw?
am\p-jnI hym]m-c- krjvSn-p lcn-X-Kr-l-hm-XI {]`m-h-ns ]cn-W-X-^-eamWv Imem-hm hyXn-bm-\hpw ssPh sshhn-[y-nta AtX]n-p BLm-X-fpw
Fv temI-sam-msI N-sN-s-p-I-gn-p. ssPh-ssh-hn-[y-k---amb ]n-a-L taJe-Ifpw Imem-hm hyXn-bm-\-ns BLm-X--fn\nv hnap--am-hm CSn-bn-. AXn\m, ]n-a-L---fnse hnhn[ {]tZ-i-fp-tSbpw Bhmk taJ-e-I-fp-sSbpw ]cn-nXn
hntem-eX kw_-n hnj-b--fn Cmcyw IqsS ]cn-K-Wn-t--Xp-v.
Imem-hm hyXn-bm\ BLm-X--fpsS tamU-env
Cybnse h\-ta-J-e-I-fn Imem-hm hyXn-bm\w krjvSn-t-m-hp BLm-X-sf
]n Nne tamU-enwKv ]T-\- \S-n-pv (c-ho-{-\mYpw ap-hcpw, 2006; NXpth-Znbpw
ap--hcpw, 2011). ]n-a-L---fpsS khn-ti-j-X-Isf IqSp-X ]cn-K-WnpsImp Hcp
]T-\hpw hfsc apv \S-n-p-v. 1997 \oe-Kncn ssPh-ta-J-e, Dc IS h\-hn-`-hfpsS \ow Fn-h-bn-t Imem-hm hyXn-bm-\-m Dm-Im-hp BLm-X--sfn cho-{-\mYpw ap--hcpw \Snb ]T-\-am-bn-cpp CXv. h[n-p-h-cp A-cn- Djvamhn-\-\p-k-cnv ]-X-ta-J-e-bn-ep ]pm-Sp-I-fpsS hnkvXr-Xn-bn Ipdhp hcp--Xmbpw Ces]m-gnbpw ImSp-I-fn-tev apm-Sp-I AXn-{I-anv hf-cm-\p Hcp {]h-WX ImWn-p-Xmbpw ImW-s-p. Fw-]n-cn- mn-n- tamU-emWv CXn-\p-]-tbm-Kn ]T-t\m-]m-[n.
Cu taJ-e-bn Ghpw ASp Ime-mbn \S--s ]T\w (N-Xpth-Zn, 2011) Ct{K-Uv _tbm-kv^n-b knap-te-, V.2 ssU\m-anIv knap-te-j tamU D]-tbm-Kn-p--Xmbn-cp-p. DjvW-ta-Jem \nXy-l-cnX h\-, Djvv-W-ta-Lem Ce-s]m-gnbpw ImSp-I, kmh-I, ]n-a-L--nse ]pta-Sp-I Fn-h-bmWv Imem-hmhyXn-bm-\s AXn-Po-hnv
\ne-\np--h-sbv tamU shfn-s-Sp-n-b-Xv. ]-X-ta-J-e-bnse h\-, ]pta-SpI, A[-\n-Xy-l-cnX h\-, apm-Sp-I, Ce-s]m-gnbpw ImSp-I Fn-h-tb-m IqSpX AXn-Po-h-\-km-[yX ImWn-Xv ap]-d hn`m-K-am-Wv. ]n-a-L taJ-e-I-fnse Imemhm hyXn-bm\w kw_-a
- mb ]T-\
- \S-p-X
- n\mbn D]-tbm-Kn-Xv doPn-bW
- ssav
tamU, lmUven sk (Had RM 3) U.K. BWv. A-cn-
- nse Im_ ssU HmIvsskUns Afhv 2085 750 ]n.-]n.-F. Fpw Fv KWn-mWv Hcp ]T\w (A2 kn\m-cn-tbm). asmn, (B2 kn\m-cn-tbm) A-cn--nse CO2 seh 575 ]n.-]n.-Fw. Fpw ]cn-K-Wn-p. 2071
apX 2100 hsc-bp Ime-b-f-hntemWv tamU {]hn-n--Xv. ]T\w \S-Xv 1985 a[yhpw.
B2
Ctm-gp kky-Pm-e-L-S\ A2 kn\m-cntbm {]Imcw F{X-Imew hyXn-bm-\-hn-t[-b-am-Ipsav Xmsg sImSp-n-cn-p Nn{X- hni-Zo-I-cn-p-p.
............................................................................................................................................................................................................
161
apJy kkym-h-c-W-
b)
c)
ta kqN-I
- f
- n \nv e`n-p- {]Xn-Ic
- W
- s Bkv]Z- a
- mn B h\-ta-Je hym]np
InS-p NXz-c-v 1 apX 7 hsc-bp kvtIm \Ip-p. 1 kqN-I-ambn e`n-p-h
Ghpw Ipd hnt[-bXz km[yX {]I-Sn-n-p-Xpw (Nn-{X-n Idp \n-d-n ImWnn-cn-p--Xv 7 kqN-I-ambn e`n-p-Xv Ghpw IqSnb hnt[-b-Xz-km-[yX {]I-Sn-n-p-Xpw
BWv
............................................................................................................................................................................................................
162
Imem-hm hnt[-bXzw
]XtaJ-e-Ifnse tNme-m-Sp-I-fp-tSbpw
]pta-Sp-I-fp-tSbpw hnteme kz`mhw
]n-a-L---fn ]pta-Sp-I-tfbpw DjvW-ta-Jem h\--tfbpw A\p-I-cn-p--Xn\v
IBIS tamU-ep-Iv [mcmfw ]cn-an-Xn-I Dv. AtXm-sSm-w, \oe-Kn-cn-bnepw AXn\p sXp
]n-a-L {]tZ-i-fnepw {]map-Jy-ap ]-X-ta-Jem Bhm-k-hy-h-sb thXn-cn--dnbm\pw Ccw tamU-ep-I-fn kwhn-[m-\-an-. AXn-\m ]-X-ta-J-e-bnse tNme-h-\
F-dn-bs
- -Sp \nXy-lc
- n-Xh
- \
-
- t- fbpw B\-ae
- , \oe-Kn-cn, ]f\n ae-If
- nepw Ahbvv sXpw
hS-p-ap ]X \nc-I-fnepw kap-{Z-\n-c-n\nv 1800 ao-dn-tesd Db-c-n ImW-s-Sp
]pta-Sp-I-tfbpw hntem-e-X-bpsS Imcy-n {]tXyIw {]tXyIw ]cn-K-Wn-t--Xp-v.
(kp-Ip-am apX-em-b-h, 1985).
]ucm-WnI Imes kw`-hn-n-p Imem-hm am--v A\p-kr-X-ambn tNme-mSp-I ]pta-Sp-I, Fn-h-bpsS hym]-\-n ktmN hnIm-k- kw`-hn-n-p-sv
Imem-h-m-]-c-amb t^mkn ]T-\- sXfnhv \Ip-p. Ccw ]h-X-ta-Jem Bhmk
hyh--Isf kw_-n-n-S-tmfw `mhn-bnse Imem-h-m-hy-Xn-bm-\- aqe-ap-m-Ip
BLm-X- F{X -Im-e-am-bn-cn-p-sav {]h-Nn--s-n-cn-p-p. \oe-Kn-cn, ]f\n XpS-nb
]X {]tZ-i-fnse ]pta-Sp-I-fn sshtZ-inI C\--fmb Bkvt{S-en-b hmnkv (A-
............................................................................................................................................................................................................
163
tjy kv]ojo-kv) bqm-en-]vkv (bq-m-en-vkv kv]ojo-kv) Fo C\ \p-]n-Sn-n-np-v. Ccw kky- {]Imi kwt-j-W-nse C3 ]mv sh F kwhn-[m-\-ap-]-tbmKnv A-cnw Im_ ssU HmIvsskUv htXm-Xn BKn-cWw sNp--Xns ^eambn Db hfm-\n-cv {]Zin-n-p-p. A-cn Dujvam-hn-t\mSv lnXw ]pep
Atjy kky-sf kw_-n-n-S-tmfw Db-cp- Dujvam-hv, tNme-m-Sp-Isf AXn-{I-anv
At-jym-h-\- hym]-I-am-Ip--Xn\pw Imc-W-am-Ip-p. Xs-bp-a-, s]mXpsh aqSav
Ipdv hcp kml-N-cy-n X-Wpv IqSnb {]tZ-i--fn hf-cp ]pta-Sp-I-fn-tepw
Ch hym]n-p-p. C{]-Imcw kzm`m-hnI h\-ta-J-e-Ifpw ]p{]-tZ-i-fpw sshtZ-inI kkym[n-]-Xy-n Iogn-e-a-cp--Xn\v hy-amb kqN-\-I-fp-p-Xm-\pw. kvtImv {_qw (Cystisus scoparius) t]mep hntZi C\w kky-fpw ASp Ime-mbn \oe-Kncn Ipp-I-fn hym]I-am-Ip-X
- mbn Is-n-bn-p-v. kzm`m-hnI ]pta-Sp-Iv kw`-hn-p hyXn-bm\w XZve
{]Xn-]-n-bp hc-bm-Sv, \oe-Kncn ]nv XpS-nb Pp-hK--fpsS \ne-\nn-\mWv `ojWn
Dbp-I.
ASp hn`m-K-n ]n-a-L-s _m[n-p Nne {][m\ taJ-e-Isf Ah-temI\w sNp-I-bpw. hnI-k-\-{]-h-\--sf t]cn X{]-tZ-i--fn \S-p-h-cp ]cnnXn lXy-Isf \nb-{-W-n sImp-h-cp-hm-\p ip]mi-I aptm-p-h-bvp-I-bpamWv ]n-a-L Bhm-k-hy-hm hnZKv[ kan-Xn.
2. taJ-em-X-e-n-ep ip]mi-I
]n-a-L {]tZ-i--fpsS ]cn-n-Xn-hn-tem-e-X, hnI-k-\-{]-h-\- aqew Dm-Imhp ]mcn-n-XnI BLm-X- Fn-hbvv A\p-kr-X-amb Hcp _lp-Xe kao-]-\-am-Wv,
Cu {]tZ-is hnI-k-\-{]-h\sf kw_-n-n-S-tmfw ]n-a-L Bhm-k-hy-hm
hnZ-Kv[-k-anXn ssIsm-n-p--Xv.
kan-Xn-bpsS ip]mi-{]-Imcw ]n-a-L--{]-tZ-i-sf ]e taJ-e-I-fmbn Xncn-n-cn-pp. ]cn-nXn hntem-eX Ghpw IqSp-X-ep taJ-e-I (ESZ 1), Db ]cn-nXn hnteme-X-bp taJ-e-I (ESZ 2), anX ]cn-nXn hntem-e-Xm-ta-J-e-I (ESZ 3). {Kma--fpsS IqsS
]m-fn--tm-Sp-Iq-Sn-bp hnI-k-\-{]-h-\--fm-bn-cn-Ww Cu {]tZ-i-fn \S-t-sXv kanXn ip]mi-sN-p-p. Fp hcn-In-epw, Hcp XpS--sa \ne-bn dntmSns
Hmw `mK-nse 6m-as ]n-I-bn hn]p-e-amb \ntZ-i- \In-bn-cn-p-p. hnhn[
taJ-e-Ip-thn Xm-dm--s Cu \ntZ-i- km[m-cW ]uc-m, kmaq-ly-kw-LS-\-I, AXm-Xp-ta-J-e-bnse hnZ-Kv[am, HutZym-Kn-I-hr-- Fn-h-tcm-Sp hn]p-eamb N-Ip-tijw Xm-dm-n-b-h-bm-Wv. XpSp hcp D]-hn-`m-K-n, ]n-a-L-nse kp{]-[m-\t- a-Je
- I
- fpw Ah kw_-n ]cn-KW
- \
- m-hn-jb
-
- FSp-p-Im-Wn-p-sImv
Ah-bvp \ntZ-i-fpw ASn-bn-cn-p-p. ]n-a-L Bhm-k-taJem AtXm-dn-n-bpsS
]pw ChnsS N-sN--s-n-cn-p-p.
2.1 Pe-hn-\n-tbmKw
]n-aL
- - t- a-Je
- b
- nse Pe-]c
- n-]m-e\
- {- ]-h-\ X{]-tZi-f
- nse \Zn-If
- psS Hgpv
sa-s-Sp-p-I, hrjvSn {]tZ-isf anI coXn-bn kwc-n-pI Fn-h-bp-ambn At`-Zyamw-hw _-s-n-cn-p-p.
Cy D]-Zzo-]nse ]e {][m\ \Zn-I-fp-tSbpw D`-h-m\w ]n-a-L--amWv. Imth-cn,
IrjvW, tKmZm-hcn Fo \Zn-I sUm ]oT-`p-an-bn-eqsS Ing-tm-sm-gp-Ip-p. icm-h-Xn,
t\{Xm-h-Xn, s]cn-bm, `mc-X-p-g XpS-nb Ime-hjm-{in-X-amb 100- Hmfw \Zn-I ]n-a-L-n \np`-hnv Ip-s\-bp-Xpw Xcw-Kn-X-hp-amb `q{]-tZ-i--fn-eqsS HgpIn Ad-_n-S-en ]Xn-p-p. Hcp GI-tZi IW-p-{]-Im-cw, ]n-a-L--{]-tZ-i--fnse Av kwm-\-
............................................................................................................................................................................................................
164
-fn-embn \nh-kn-p Dtiw 245 Zi-e--tmfw Bfp-I Ah-cpsS hyXykvX Pe-hn-\ntbm-K-p-thn Cu \Zn-Isf t\cn-m-{i-bn-p-p. `qan-im-kv{X-]-c-am-bn, ]n-a-L--n\np`-hn-p \Zn-IfpsS samw hrjvSn-{]-tZiw Cy-bpsS HmsIbp hnkvXr-Xn-bpsS 40
iX-am-\-tm-f-am-Wv. ]Sn-m-tdm-sm-gp-Ip sNdp-\-Zn-I-fpsS XS-{]-tZiw ]n-a-L--ns
Ip-s\-bp ]Sn-m-d Ncn-hp-I-fn-em-bn-mWv n-Xn-sN-p--Xv, \Zo-X-SfpsS 1/3 `mKhpw
]n-a-L taJ-e-Ip-n Xs-bm-Wv. ]n-a-Lw hnpIgn-m ]ns Xmgvhc-I-fn-eqsSbpw CS-\m-Sp-I-fn-eq-sSbpw Irjn-`q-an-I-fn-eq-sSbpw Hgp-In-bm-Wnh kap-{Z-n ]Xn-p--Xv.
Cu \Zn-I sImp-h-cp Fepw Nfnbpw D]-tbm-K-s-Sp-n-bmWv Xoc--tZ-i--Hm-cp-Pe
ay-_-\w \ne-\n-p-t]m-cp--Xv.
kap{Zw ]h-X-n \nm-cw-`n-p-p, Xoc-tZ-i-ns ^e-`q-bn-jvTX \Zn-I-fnse kn-\-\p-k-cnv Fn-Xym-Zn-bp hmbvsam-gn-I Xoc-tZ-i--fnse ay-_-\w \Sn Pohnp--hn-S-bn DXv Cu L-n kvac-Wo-b-am-Wv.
Xpd InW-dp-I-fpw, Pe-[m-c-I-fp-amWv Pe-tk-N-\w, IpSn-shw XpS-nb Bh-iy-pthn ]n-a-L--ta-J-e-bn hym]-I-ambn D]-tbm-Kn-p av Pe-t{km-X-p-I. Nne-bn-S-en ag-sh--sImbvpw \ne-hn-ep-v. knKq ]oT-`q-an-bn BZn-hm-kn-Ipw ZfnXv hn`m-Kpw thn-bp [mcmfw IpSn-sh ]-Xn-I tambm \Znsb B{i-bnv {]h-\am-cw-`n-n-p-v. `qK`-P-e-hn-Xm\w XmWXpw hyXy-kvX-amb Pe-tk-N\ ]-Xn-I \ne-hnhXpw aqew ASp Ime-mbn IpgIn-W-dp-Ifpw hym]-I-am-bn-p-v. tIc-fs kw_-nn-S-tmfw `qK`-P-e-ns Afhv av kwm-\-sf At]-nv Ipd-hm-Wv. Bgw Ipd
InW-dp-I-fmWv ip-P-em-h-iy-n\p thn kwm-\v IqSp-X D]-tbm-Kn-p--Xv. Ign
GXm\pw hj--fmbn `qK`-P-e-hn-Xm\w `bm-\-I-amw-hn[w Xmgvp-sIm-n-cn--bm-Wv. \ocpd-h-I-fpsS timj-W-s-bmWv CXv kqNn-n-p--Xv.
]n-a-L--kw-m-\fn IpSn-sh-w, DutPm]m-Z-\w, Pe-tk-N\w, hyh-kmbw XpSn-b-h-bvp-th-n-bp Pe Bh-iy-IX Dbp-sIm-t-bn-cn-p-I-bm-Wv. hnI-kn-p-sIm-ncn-p- \K-c
- pw hyh-km-b
- pw thn Pe-tk-N\
- m-hi
- y-p Umap-If
- n\nv
IqSp-X IqSp-X shw Xncn-p-hn-p-sIm-n-cn--bm-Wv. incp-hm-Wn, I_-\n, ]on, ae-pg
Fo- A-Ws
- -p-Ifense Pe-tk-N\
- m-hi
- y-n-\p Pew bYm-{Iaw tImb-
- q, _mwKvfq-ssa-kq, Xrq, ]me-mSv Pn-I-fnse IpSn-sh-m-h-iy-n-\pw Pe-tk-N-\m-h-iy-n\pw Xncnp-hn-p-sIm-n-cn-p-p. apws_ \K-c-n-tbpw AXns {]m-{]-tZ-i-fp-tSbpw \mp\m h[n-p-h-cp Pe-hn-\n-tbmKw aqew alm-cmjv{S kwm-\v ]n-a-L--ta-J-e-bn
]pXnb AW-s-p-I Bkq-{XWw sNbvXp-sIm-n-cn-p-p. Ah-bn NneXv \namW-ns
hnhn[ L-fn-ep-am-Wv. ]nm, jm-bn, KmKn, Imep, sshXWn Fo AW-s-p-I
ASp Imev \nan--s--hbm-Wv.
\om-ep-Iv IpdpsI XS-bW ]WnXv IpSn-sh-m-h-iy-pw Pe-tk-N-\-n\pw
thn D]-tbm-Kn-p ]Xnhv Imem-Im-e--fmbn \Zn-bpsS Db hrjvSn-{]-tZ-i--tfm-SSpv nXn-sN-p tXbn-e, Imn-tXm--fn ]Xn-hm-Wv. CXp-aqew \oscm-gpv AXns
XpS--nXs XS--s-Sm-\n-S-bm-hp-p. hnt\m-Z-k-m-c-ta-J-e-bnse Bkq-{X-W-cm-ln-Xyhpw
XXz-Zo--bn-m-bva-bp-amWv htXm-Xn-ep Pe-Nq-j-W-n-tev \bn-p asmcp LS-Iw.
{_no-jp-Im-cpsS Imew-sXmt Imthcn \Zn-bpsS ssIh-cn-Ip IpdptI ]Wn-Xn-cn-p Pekw-`-c-Wn-I-tf-bmWv Dun-bnse hnt\m-Z-k-mc taJe B{i-bn-p-sIm-n-cn-p--Xv.
IrjvW, Imthcn Fo \Zn-I-fnse D]-cn-P-e-hpw, `qK`-P-ehpw Hcp-t]mse Dun-smn-cn-p-p. I\ Pe-Nq-jWw aqew kap{Z-n ]Xn-p-X
- p-hsc \oscm-gpv \ne-\nm
Cu \Zn-I Gsd tin-p-p-sh-Xv Hcp hkvXp-X-bm-Wv. \Zo-XS timjWw aqew sUm
{]tZ-i--fnse ay-_--\w, Irjn, D]-Po-h-\w, Bhmk taJe Fn-h-sbmw Xs {]XnIqe {]Xym-Lm-X
- Gp-hm-n-sm-n-cn-b
- m-Wv. 2001-2004 se hcm-hj-f
- n IrjvWm
\Zn-bnse {]hmlw GXmv \ne am-bn. ]Sn-m-tdm-sm-gp-Ip \Zn-bpsS Imcy-n-emhs Xmsg-p Hgpv Zp_-e-am-b-Xp-aqew CS-\m-Sp-It]mepw Hmcp-sh---b--ns `ojWn-bn-em-Wv. I-Sp th\ amk--fn Hmcp-sh---bw aqew IpSn-sh--n Dp-I-b-dp............................................................................................................................................................................................................
165
DXvIW
- vTm-P\
- I
- a
- mb {]iv\
-
\Zn-I-fpsS hrjvSn-{]-tZ-i--fnse h\-\-io-I-cWw
h\-\-io-I-c-W-ns \o Ncn-{X-apv ]n-a-L taJ-e-Iv. XSn-hy-h-km-bw, \ZoXS-]--Xn-I, tXm- Fn-h-bvp-thn \Zn-I-fpsS Db hrjvSn{]tZ-i--fn-ep h\ hym]-I-ambn \in-n-p-sIm-n-cn-p-p. \Zn-Iv Pehpw Ddhpw \Ip sNdp \omep-I Xaqew timjn-s
- -Sp-Itbm \ne-bvp-Itbm sNm-\n-Sb
- m-hp-p. h\-\i
- o-Ic
- W
-
- ns
^e-ambn Ime-hjw Ign-m-ep-Ss\ sNdp \om-ep-I DW-n-hc
-
- p-t]m-Ip-hm\pw Xaqew
hym]-I-amb DW-p-m-Ip-hm\pw D {]h-WX ASp--Im-e-mbn hfsc {]I-S-am-Wv. \Zn-Ifnse {]hm-l-ns in AXn-bmbn Ipd-bp--Xn\pw hrjvSn-{]-tZ-i--fnse h\-\-io-I-cWw
Imc-W-am-Ip-p.
]n-a-L {]tZ-i--fnse \Zo-]-cn-]m-e\w
]n-a-L---fnse Hp-an \Zn-Ifpw Hp-In AW-sIn shw XS-p-\n--s--htbm, As-n Ah-bnse Pew am-h-iy-p-thn Xncn-p-hn-S-s-n-p--htbm BWv.
Nne \Zn-I-fpsS Db {]tZ-iv sshZyp-X-D]m-Z-\-n\v thnbpw Xmgv {]tZiv
Pe-tk-N-\-n\v thnbpw AW-I \nan-p-p. DZm-l-c-W-n-\v, Imth-cn-bpsS Ing-tmsm-gp-Ip ssIh-gn-I-fmb `hm-\n, I_-\n, tambm Fn-hbpw IrjvW \Zn-bpsS ssIh-gn-Ifmb _oa, XpwK, `{Z Fn-hbpw AW-s-tm-Sp-Iq-Sn-b-h-bm-Wv. ]Sn-m-tdm-sm-gp-Ip \ZnI-fmb icm-h-Xn, s]cn-bm Fo \Zn-I-fn Hn-tesd e--fn AW-sI-n-bn-cn-p-p.
tIc-fhpw Xan-gv\mSpw In-I-fmb ap-s-cn-bm, ]d-n-pfw AW-s-p-I-fnse Pew
]qW-ambpw Xncn-p-hn-n-cn--bm-Wv. Fm {]Ir-Xn-\n-b-a--sfbpw ewLn-p-sImv ]Snmtdmsm-gp-Ip- \Zn-Isf Ing-tmv Xncn-p-hn-Sp-I-bmWv sNp--Xv.
AW-s-p-I \Zo-Pe {]hm-ls amn-a-dn-p-p F-Xn X-an-. Xmtgv HgpIp sh-ns Af-hv, {]hm-l-th-Kw, \nnX ka-b-n-\p-n Hgp-In-tm-Ip shns Af-hv, Pe-hn-Xm-\-\n-b-{-Ww, \Zn-{]-hm-l-n\v kzm`m-hn-I-ambn Dm-Ip- Db-Xm-gvN-I Fn-hsb I\ coXn-bn amn-a-dn-m AW-s-p-Iv Ign-bpw. ]Sn-mtdmv Hgp-Ip \Zn-I-fn AW-s-p-I \nan-n-p--h-bn, AW-s-p-Iv Xmsg-bmbn
{]hm-l-th-K-X-bn I\ hyXn-bm\w Zn\w-{]Xn kw`-hn-m-dp-v. AW-s-p-I-fn kar-ambn Pe-ap--tmgpw (peak period) Pe-hn-Xm\w hfsc Xmgvn-cn-p Ah-k-c--fn-ep-amWv
Ccw hyXn-bm-\- Dm-Im-dp--Xv. IpSn-sh ]-Xn-I-fpw, sNdpXpw hep-Xp-amb Pe-tkN-\-]--Xn-Ifpw am{X-a Pe-nse Bhm-k-hy-h-bpw \Zn-tbm-S-\p-_n av taJ-e-Ifpw
CXns BLm-X-taphmm-dp-v. AW-s-ns {]h-\-fpw Xaq-e-ap-m-Ip {]XymLm-X-fpw, {]tXy-Inv \Zn-bpsS Iogv{]-tZ-i--fn, _-s-Sp-n-sIm-p ]T-\-
hfsc Ipd-hmWv. AXp-sImv Xs Xaq-e-ap-m-Ip {]iv\- eLq-I-cn-m-\p \S-]Sn-Ifpw th-{X-bn-.
............................................................................................................................................................................................................
166
............................................................................................................................................................................................................
167
nXn s
- a-s
- -Sp-m-\p \S-]S- n-I
]n-a-L--nse Pe-hn-`h amt\-Pvsa v hntI-{o-I-cnpIbpw \Zo-XS Bkq-{XWw \Sm-p-Ibpw sNt kabw AXn-{I-an-n-cn-p-p.
sXmb `qhn-\n-tbm-K-co-Xnbpw am\h CS-s]-Sepw aqe-ap-m-bn-p BLm-X- hfsc
hy-amWv. hc-m-ev \Zn-I-fnse Hgpv Ipd-bp-Xpw, Hgp-nse G-p-d-n-ep-Ifpw
Pe-\n-cv Xmgp-Xpw, Pe-ns KpW-ta \jvS-s-Sp--Xp-samw Pe-hn-`-h-B-kq-{X-Wnepw amt\-Pvsan-ep-samw ]Xn A[n-jvTn-Xhpw Xmm-en-I-hp-amb Hcp kao-]\w kzoIcn-p--Xns {]Xy BLm-X--fmWv. Pes ssPh-hy-h--bpsS Ahn-`m-Py-L-S-I-ambn
]cn-K-Wn-p-sIm-p {]I-S-am-sbmcp hyXn-bm\w \Zo-XS Pe-hn-`h amt\-Pvsan hcp-t
ka-b-am-WnXv.
Cm-cy-n kzoI-cn-m-hp Nne {][m\ \S-]-Sn-I NphsS hnh-cn-pp.
1.
2.
Pe-kw-`-cWn {]h\w ]p\-{I-ao-I-cn-pI : AW-s-p-I-fp \Zn-I-fnse Pe-kw-`c-Wn-I-fpsS {]h\w ]p\-{I-ao-I-cn-p-Ibpw av \Zn-I-fnse Hgpv \nb-{n-p-Ibpw
sNbvXv Hgp-ns in sa-s-Sp-pI. ^e-{]-Z-amb Hcp s]mXp-P\ A]-{K-Y\ kwhn[m-\-ns ]n_-e-tm-Sp-IqSn am{Xta \S-m-m-\mhq.
3.
]c--cm-KX Pe-kw`-cWw : "kpcwKw', InW-dp-I doNmPv sNpI, XpS-nb ]c--cmKX Pe-kw`-cW kwhn-[m-\- ]p\-cp-o-hn-n-pI.
4.
Xmgv-hmc NXp-p-I kwc-n-pI : \Zn-I-fpsS Dh m\-sa \ne-bn ae-ap-Ifnse Xmgv-hmc NXp-p-I kwc-n-pI. Ah C\nbpw \nI-p-Itbm dnb Ftv,
Irjn hnI-k\w Fn-hbvv D]-tbm-Kn-p-I-tbm-sN-p-Xv \nb-{n-pI. kmaq-ly-kwc--W-n-\p "Ie-hd"Ifmbn Ahsb {]Jym-]n-pI.
5.
............................................................................................................................................................................................................
168
6.
7.
J\\ taJ-e-bpsS ]p\-c-[n-hmkw : J\\w aqew \in Pe-t{km-X-p-I ]p\-cp-o-hnn-pI F {]tXyI ey-tmsS J\\w \S-nb I-\n-I/GPkn-I Xs
J\-\-ta-J-e-bpsS ]p\-c-[n-hmkw \S-m-Ww.
9.
hrjvSn {]tZi ]cn--c-W m\p-I : Pe-ssh-ZypX ]-Xn-I-fp-sSbpw hInS Pe-tkN-\-]--Xn-I-fp-sSbpw Bbpv hn-n-m-\mbn Ah-bpsS hrjvSn {]tZ-i-v ]cncW m\p-I Xm-dm-pI.
10.
11.
12.
bph-P\ ]m-fnw : Ipn-I-sfbpw bph-P-\--sfbpw \Zn-I-fp-ambpw Pe-t{km-X-p-Ifp-ambpw _-s-Sp-p hnZym-`ymk ]cn-]m-Sn-Iv cq]w \IpI.
2.
3.
4.
5.
............................................................................................................................................................................................................
169
\Zn-Isf kzw \ne-bn Ctm ssIImcyw sNp hnhn[ hIp-p-Isf GtIm-]n-nm \nb-a-]-c-ambn A[n-Im-c-ap m]-\--fpsS ]np-W-tbm-Sp-IqSn thWw \Zo-XS
Bkq-{XWw \n-ln-t-Xv. kwm-\-ns `c-W-]-m--e-n\v A\p-tbm-Py-amb
\Zo-XS kwL-S-\-Isf CXn-\mbn Gs-Sp-Ww.
AW-s-p-I, J\n-I,Sqdnkw, `h-\-\nmWw XpSn Pe-t{km-X-p-I-fn BLmX-tan-p ]n-a-L--nse Fm ]pXnb ]-Xn-I-sfbpw kw_-n Bh\
BLmX A]-{K-Y\w \S-p-Ibpw Ch-sbmw Xmm-\p tijn-bn Ihn-bp-n-sv
Dd-p-h-cp-p-Ibpw thWw.
10
............................................................................................................................................................................................................
170
2.
]Xn A[n-Ir-X Ah-Im-i-s-Sp-Xv t^mdv nb-dkv e`n-m--Xn-\m Icm-dpIm Nne A{]-[m\ tPmen-Itf XpS-n-sh-pp FmWv. A{]-[m\ ]Wn-I-fn
Xmevm-enI kz`m-h-ap ]Wn-I am{Xta Ds-Smhq. Fm-en-hnsS htXm-Xn
h\-\-io-I-c-Whpw henb K- krjvSn--ep-amWv \S-p-Xv. t^mdv nb-dkv
CmsX Ccw h\-\-io-I-cWw \S-p-Xv \nb-a-hn-cp-hpw h\kwc--W\nb-ans ewL-\-hp-amWv. sskv \nc-m- tPmen-bn-tes-n-p-Xv 30tesd tUmkdp-Ifpw 100 tesd sP.kn._nI-fp-amWv.
AW-s-ns ASn-d sIm-\mbn AKm-[-amb Ipgn FSp-p-h-cpp.
DtZym-K-pw Icm-dp-Im-c\pw thn Hcp Kv lukv \nn-p-I-gnp. henb BUw_-c--tfm-sS-bmWv CXv \nn-n-p-Xv.
A{]-[m-\-]-Wn-I-fn AW-sv \nm-W-n-\p sXmgn-em-fn-Ip Xma-k-kuIcyw A\p-hZnnp-s-nepw Ah Ctm A]-I-S-I-c-amw-hn[w \Zo-X-S-n-emWv Ignbp--Xv. AtX kabw Ahn-tSv \ntbm-Kn-n-p- kn.-B.-]n.-F-^v. `S-mcn-In-epamWv Xma-kw.
3.
\nc-m- {]h\w XpS-cp ht\-Xc `qan BZn-hmknIp--Xm-Wv. CXn-\m-hiy-amb `qan- G-s-Sp-m-\p bmsXmcp \S-]-Snbpw CXp-hsc Bcw-`n-n-p-t]m-ep-an-.
Cu ]-Xn-bpsS Imcy-n ]cn-nXn nb-dkv e`n-n-n-sv am{X-a P\--fpsS
A`n-{]mbw tXSn-bn-p-an-.
4.
]-Xnaqew sh-n-\-Sn-bn-em-Ip apgp-h {]tZ-ihpw Kncn-hK D]-]--Xn-ta-J-ebns] ]nI {]tZ-i-am-Wv. _-s \nba hyh {]Imcw CXn\v {Kma-k-`-I-fpsS
A\p-aXn Bh-iy-am-Wv. Hcp {Kma-k-`bpw CXn\v A\p-aXn \In-bn-n-sv am{X-a
`qcn-`mKw {Kma-k-`-Ifpw FXnp-Ibpw sNp-p.
5.
]-Xn-aqew sh-n-\-Sn-bn-em-IpXv 1000 slIvS h\-`q-an-bm-Wv. ChnsS A[n-h-knp ]n-I-hK-mcpw ]c--cm-KX h\-hm-kn-Ifpw Ah-cpsS \ymb-amb \nXy-hr-nmbn Cu h\-s-bmWv ]qW-ambpw B{i-bn-p--Xv. Ch-cpsS Blm-cm-h-iy-pw
sNdp-InS h\w D]-- kam-l-cnv hnm\pw Chv \nba-]-c-amb Ah-Im-iap-v. Huj-[-k-ky-p-th-nbpw Ah Cu h\-s-bmWv B{i-bn-p--Xv.
6.
2006 F^v.-B.-BIvSv sk 4 k_v sk 5 {]Imcw ]cn-tim-[\-I ]qn-bmIpw-hsc ]n-I-hK-m-sctbm ]c--cm-K-X-ambn h\-n Xma-kn-p--h-sctbm AhcpsS ssIh-i-ap h\-`q-an-bn\nv Hgn-n-mt\m \ow sNmt\m ]mSn-.
7.
ISvI-cn, Xmq, alm-tZhv tImen Kncn-hK-mv Cu h\-ta-J-e-bn 20 tesd ]c-cm-KX Bcm-[-\m--e-fp-v. CXp-ambn _--sv \nc-h[n hnip ae-Ifpw hr-fp-ap-v.
8.
Cu `qanbpw h\-hp-samw BSp-am-Sp-Ip tan]p-d-fm-Wv. Acp-hn-I-fnepw \Zn-Ifnepw \np e`n-p ayw Cu BZn-hm-kn-I-fpsS {][m\ t{]mo `-W-am-Wv.
9.
Icm-dp-Im CXn-\-Iw-Xs Umw sskn-\-Sp-p-\nv Bbn-c--W-n\v ac- apdn-pI-gn-p. h\w hIp-ns bmsXmcp A-\p-a-Xnbpw CXn\p-thn hmn-bn-n-. `qanIv
apn kwKm-X-\-bpsS XpS-bmb ka-c-]-cn-]m-Sn-I-fpsS ^e-ambn 3000 Iyp.-ao. XSnbpw
D]-I-c-W-fpw h\w-h-Ipv DtZym-K--m ]nSn-s-Sp-p. ]t, i-amb \S-]-SnI kzoI-cn-m-X
- p-aqew acw-shv Ds-sS-bp \nb-ah
- n-cp {]h-\
- Ctmgpw
\n_m[w XpS-cp-p.
BI-bm ]cn-n-Xn-]c
- a
- mbn hne-aX
- n-m-\m-Im h\-fpw \psS cmPys Ghpw
Zp_-e-cmb Hcp hn`mKw P\-fpsS ASn-m\ a\p-jym-h-Im-i-fpw kwc-n-m-\mbn
Imep Umanse \nb-a-hn-cp \nam-W-{]-h-\- DS-\Sn \nn-h-bv-W-sapw sXm-
............................................................................................................................................................................................................
171
2.2 Irjn
Kncn-h-mcpw Xti kaq-lhpw \qm-p-I-fmbn hnf-I amn amn Irjn sNbvXXp
apX Ctm-gs GI C\ hmWn-Py-hnf Irjn-bmb tXbne Imn, Gew, d, ss]\mn, hr-tm-- hsc ]n-a-L ]cn-n-Xn-p-m-n-bn-p A]-cn-lm-cy-amb \jvSw
hfsc hep-XmWv. {_no-jp-Im Fp-Xp hsc ae-I-fn GI-hnf Irjn FXv tIp-tIhn
t]mep-am-bn-cp-n. ImcWw Irjn {][m-\-ambpw `y-kp-c Dd-m-m\pw kpK--hy-RvP-\-fp-sSbpw av h\-D-ev]---fp-sSbpw kam-l-c-W-n-epsS hcp-am\w Dm-m-\p-ap HcpD]m[n Bbn-cpp. Ign \qmp apX Cu coXnpw Bi-b-n\pw am-ap-mbn. {_nojp-Im XpSw Ipdn tXbne, Imn, tXv tXm-fpw XpSv kzmX{ Cy-bnse Khs v AXn\v \In-h ]np-Wb
- p-amWv CXn\v ImcWw. Hmtcm hnf-tbbpw ]np-Wb
- vm\pw
Ah-bpsS Irjnbpw Dev]m-Z-\hpw hn]-W-\hpw sa-s-Sp-m\pw thn ]e t_mUp-Ifpw
cq]o-I-cn--s-n-pv.
DXvIW
- vTm-P\
- I
- a
- mb {]iv\
-
]n-a-L--nse hmWn-Py-hnf tXm--fpsS hnI-k\w h\w Xpp-Xp-mbn hn`-Pn-p-Xn\pw asm-en-n\pw, \Zo-ssPh hyh--bpsS A[:]X-\-n\pw Imc-W-am-bn-pv. tXbne
tXm--fn Un.Un.Sn t]mse-bp IoS-\m-in-\n-I-fpsS {]tbmKw XpS-n-bXv {_no-jp-Im-c
Xs-bmWv. Cu tXm--fn \nc-cw Xfn-n-cp IoS-\m-in-\n-I-fpsS B[nIyw aqew ]cnn-Xnbpw ]n-aL ssPh-ssh-hn-yhpw Ipsd-tbsd \inp Fp-am-{X-a Irjnv kpncX \jvS-s-Sp-Ibpw sNbvXp. 1990 Ifn ]e DXv]---fp-sSbpw hne-bn-Snp. CXv {][m-\ambpw hym]m-c-\-b-n-ep-mb amw aqew kw`-h-n-XmWv. CXv IjI B-l-Xypw ]e
tXbn-e-tXm-- AS-p-]q-m\pw CS-bmn. CXp-aq-e-ap-mb km-nI A\n-n-XXzw hnfI amdn Irjn-sN-m Ij-Isc t{]cn-n-p-Ibpw AXv {]iv\w IqSp-X hj-fm-p-Ibpw
sNbvXp.shw IqSp-X hen-s-Sp-p hnf-Ifpw C\-fpw Irjn sNm XpS-n-bXv {]iv\w
IqSp-X ko-am-n-. _lp`qcn-]w Ij-Icpw CXv a\-n-emnbn-pv. ]cn-n-Xn-hmZn-I DXvIWvT Adn-bn-p-Ibpw IqSp-X kpn-c-amb amt\-Pvsa v kwhn-[m\w thW-sav
Bh-iy-s-Sp-Ibpw sNp-pv. Ign GXm\pw hj--fmbn imkv{X-cpw asm-en-nsbpw ]cn-nXn aen-\o-I-c-W-n-sbpw {]iv\w Dbn-m-p-pv.
Ghpw Bi-m-P-\-I-amb ]cn-nXn {]iv\w ]n-a-L--ns apI-c-n shn\pw an\pw kw`-hn-p A]-N-bhpw aen-\o-I-c-Whpw Xmsg-X-n-tev HgpIn Fn ay`q-X-e-sbpw Xoc-{]-tZ-i-sbpw aen-\o-I-cn-pp F-XmWv. BI-bm ]cn-nXn hn\mi-I-c-amb coXn-I ASn-b-n-c-ambn Ipd-bp-Ibpw IqSp-X kpn-c-amb Irjn kao-]-\-ntev amp-Ibpw sNm klm-bn-p \b-]-c-amb amw AXy-m-t]-n-X-amWv.
CXn-\mbn ]n-a-L--nse Cs Irjn hnI-k-\-n Nph-sS-]-d-bp henb am Dm-IWw. Cu cwKv {]hn-p hnhn[ km hIp-p-I-fp-sSbpw GPkn-Ifp-sSbpw kwtbm-P-\-n-eqsS ]cn-n-Xnsb ]np-W-bvp Hcp \bw Dm-IWw. hInS
tXm--pw sNdp-InS Ij-Ipw {]tXyIw \b-k-ao-]\w thWw. ]n-a-L--nse Irjnhn-I-k-\-n hmWn-Py-t_mUp-I hen-sbmcp ]v hln-p--Xp-sImpw Ah tI{-hm............................................................................................................................................................................................................
172
WnPy a{m-e-b-n\p Iogn hcp--Xp-sImpw Cu taJ-e-bnse kpnc Irjn hnI-k-\n\v hy-am-sbmcp \b-k-ao-]\w Dm-IWw. `y kpc--bpsS Af-hp-tIm \mw `np tKmXv, Acn Fo [m\y--fpsS Af-hm-sW-n t]mj-Im-lmc kpc Dd-p-h-cpm ]e ImjnI Dev]--fpw `n-t--Xpv.C-c-samcp \bw amw ]n-a-L--nep-S\
- ofw \S-m-p-X
- n\v FIvkn-Iyq-ohv A[n-Im-ca
- p Hcp GtIm-]\
- G
- P
- kn thWw. CXn\v
A\p-tbm-Py-am-b-XmWv \nnjvS ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn.
nXn s
- a-s
- -Sp-m-\p \S-]S- n-I
1.
2.
GI hnf-bn \nv _lp-hn-f-bn-te-p amw : tXbne, Imn, Gew XpS-nb GIhnf tXm- Xt-iob hnf-I-fp-ambn {]tXy-Inv `y-hn-f-I, ^e h- Fnh-bp-ambn kwtbm-Pn-n-pI hgn asm-env XS-bm\pw Pes ]nSn-p-\nm-\p
ans tijn Dbm\pw, D]m-Z\ aX hn-n-m\pw km-nI hcp-am\w
sa-s-Sp-m\pw klm-bnpw. Hgnp Iqm-\m-hm Cu am-n-\mbn Hmtcm kwm\hpw A\p-tbm-Py-amb \b-cq-]o-I-cWw \S-Ww. `qcn-`mKw tXm-fpw km-cn
\nv ]m-n-s\-Sp `qan-bn-em-b-Xn-\m CXv \S-m-m henb _pn-ap-p-m-In.
Fm s]mXpkzIm-cy-ta-Je tXm-fpw Hcp _lp-hnf Irjn kao-]\w kzoI-cn-Ww
. kpn-c-Xbvv thn-bp C-c-samcp am-n\v s]mXp-ta-Jem tXm- amXrI
ImWw. CXn-\p-]p-dsa Hmtcm tXmhpw AXns hnkvXo-ns \nnX iX-am\w
{]Ir-Xn-]-c-amb ]p\-cp-m-c-W-n\v {]tXy-Inv kao-]-Pe t{kmX-p-I-fpsS ]p\-cp-m-cW-n-\p-thn amn-sh-bvWw.
3.
ap-kw-c--Ws t{]mm-ln-n-pI : ]n-a-L--nse ]cn-nXn ap-kw-c-W-{]-h-\-sf t{]mm-ln-n-pI. CXn-\mbn tXm--fnepw sNdnb Irjn-bn-S-fnepw ]md-b-Sp-p-I-fn-ep-ap Cs _p-\nm-W-coXn ]mtS Dt]-n-Ww.
]Icw asm-enp XS-bm Ign-hp kky--fpsS \nc hfn-sb-Sp-Ww.
4.
IoS-\m-in\n {]tbmKw Ah-km-\n-n-p-I : cmk-Io-S-\m-in-\n-I-fpsS {]tbmKw ]n-aL--n Ipd-p-sIm-p-h-tc--Xpv. ae-ap-I-fn Xfn-p Cu hnjw HgpIn ka-X-e-fn-sen Ahn-Ss ]cn-n-Xn-sbbpw XIpp. ASp 510 hj-n-\p-n
]na L-n \nv IoS-\m-in-\n-Isf Lw-L--ambn H-gn-hm-m-\p Hcp GtIm-]n-XI]Xn Dm-IWw. ]Icw IoStcmK _m[-\n-b-{n-m-\mbn ssPh-am- Bcmb-Ww tIc-f-ns ssPh-Ir-jn-\bw ]n-a-L--n\v am{X-a ae-\n-c-I-fpsS kmao]yw
aqew t\- A\p-`-hn-p Bdv kwm-\-pw amXr-I-bm-m-hp--XmWv. CXv
\S-m-p--Xn-\p {]tZ-i- apK-W-\m-{I-a-n sXc-s-Sp-Ww. h\-ta-J-e-
............................................................................................................................................................................................................
173
ssPh-h-f- t{]mm-ln-n-Ww : cmk-h-f-{]-tbmKw anse Bh-iy-amb LS-Isf sImpI am{X-a ]n-a-L--nse ^e-`q-bn-jvS-Xsb \in-n-pw-hn[w ans
LS-\-sb-Xs amn-a-dnp. Xqew bmsXmcp imkv{Xob ASn--d-bp-a-nmsX IqSp-X
IqSp-X cmk-h-f- {]tbm-Kn-t--Xmbn hcpp. cmk-h-f-n\v IqSp-X shw
Bh-iy-am-bX
- n-\m ]n-aL
- -
- nse Pe-ns Aan-XN
- q-jWw \Zn-If
- psS Hgp-n-t\bpw
ae-I-fpsS ]cn-n-Xn-tbbpw kmc-ambn _m[n-p. BI-bm ssPh-hf {]tbm-K-n-\p
Hcp kwhn-[m\w ASn-b-n-c-ambn Dm-t-n-bn-cn-pp. Irjn-bn-S--fn Xs ssPhhfw \nn-p--Xn\pw hnf-I amdn-amdn Irjn sNp--Xn\pw ]n-e-h-f-s-Sn-Ir-jnpw
k_vkn-Unbpw ]np-Wbpw -\IWw. ssPh-hf \nmWw ]q-ambn hmUv Xen-tev hntI-{o-I-cn-Ww. KpW-ta--bp ssPh-h-fhpw ]nmpw apw e`n-m
sNdp-InS Dev]m-Z-\-bq-Wn-p-I \S-m kzbw-k-lmb {Kqp-Ipw {]mtZ-inI Dev]mZ-Ipw ]npW \IWw. hInS tXm- AhnsS Xs ssPh-hfw Dev]m-Zn-nm IqSp-X sXmgn-e-h-kcw krjvSn-m\pw ssPh-hf {]tbmKw Dd-p-h-cp-m\pw
Ignbpw.
7.
8.
hnf-Ifpw C\-fpw sXc-s-Sp-p-tm : Dm-Z\ h-\-hn-\p-thn Dev]m-Z-\-aX IqSnb C\-fpw k-c-bn-\-fpw sXc-s-Sp-p Cs coXn ]p\-]-cntim-[nv ]cn-nXn kpn-cX \ne-\np amt\-Pvsa v coXn kzoI-cn-t--Xpv.
Ctm Irjn sNbvXp-h-cp hnf-Ifpw C\-fpw [mcmfw shhpw hfhpw Bh-iy-ap-hb
- mWv. Chbvp ]Icw shhpw hfhpw apw Ipdv Bh-iy-ap-h Is-Ww.ChbpsS {]mtZ-inI \gvkd
- n-Ifpw hnp-_m-p-Ifpw m]nv Ij-Iv Bh-iy-ap hnpw
\Soh-kvXp-fpw Bh-iym-\p-k-cWw e`y-am-Ww. Dm-Z-\-ns Af-hn-t\-m
KpW-ta-bvv {]m[m\yw \Ip Hcp kao-]-\-amWv ]n-a-L--ns Imcy-n
kzoI-cn-t-Xv. KpW-ta--bp Cu Dev]---fpsS hn]-W-\-n\v {]tXyI X{hpw
irwJ-ebpw krjvSn-p-Ibpw thWw. aqey-h-\bpw {]mtZ-inI sXmgn-eh
- k
- c krjvSnbpw
IqSn Cu X{-ns `mK-am-n-bm IqSp-X hcp-am\w krjvSn-m\pw {]mtZ-inI kZvL-S\ sa-s-Sp-m\pw Ignbpw.
9.
ImjnI ssPh-ssh-hny kwc-Ww : lcnX hn-h-n-eqsS cmPy-n\v kzw-]mc--cy-hnf C\-fpw av ssPh-ssh-hn-y-L-S-I-fpw hf-sc-b-[nIw \jvS-s-p FXv
X-a Imcy-amWv. [m\y-, ]--dn-I, Ing-p-I, ^e-h- XpS-n-bh
Gsd Irjn sNbvXn-cp sshhn-y-ns Ie-h-d-bmb ]n-a-L--n CXv Gsd {]IS-aWv. Cu P\n-X-I-t{km-X-p-I Ij-Is Irjn-bn-S--fn Xs ]p\:m]nv kwcn-m-\p t_m[-]p-amb {iaw Dm-IWw. Hw hn]p-e-amb kwc-W tI{ hnI-kn-n-s-Sp-m\pw {in-Ww. Hmtcm-{]-tZ-i-n\pw A\p-tbm-Py-amb C\-
hnI-kn-n-s-Sp-m\pw ]c--cm-KX C\- ]p\-cm-hn-jv-cn-m\pw h\n-X-I DssS-bp Ij-Isc Ds-Spn kky-{]-P-\-\-n\pw hnf-sa--s-Sp--en\pw Hcp ]m-
............................................................................................................................................................................................................
174
fn ]cn-]mSn \S-n-em-t--Xpv. ae-I-fnse ssPh Bhm-k-hy-h-bvv {]Ir-Xn-Z-amb sshhn-yhpw hnf-Iv {]mtZ-inI kml-N-cy--fp-ambn s]mcp--s-Sm-\p
tijn-bp-apv. Fm ka-Xe {]tZ-i--fn-te-mbn hnI-kn-n-s-Sp-p hnp-I
ChnsS \-^ew Xp Fv hcn.
10.
P\n-X-I-am--n \nv ]na Ls tamNn-n-pp : temIs ssPh sshhny-I-e-h-d-I-fn-sem-mb ]n-a-L--nse ssPh-ssh-hnyw Cs hnf-I-fpsS
bYm Po\p-I-fpsS t{kmX-mWv. Am-c-W-m Ahsb kwc-n-p-Ibpw P\n-XI-amw hcp-nb hnf-I-fn \npw hr--fn \npw Awi- {]mtZ-inI C\-fn-tev ]I-cmsX t\mt-Xpw Bh-iy-amWv. P\n-X-I-hn-f-I-fn \nv {]mtZ-inI C\-fn-tev kz`m-h-amw hcp-nb hnf-I ]n-a-L--n Irjn-sN-p-Xv Hcp Imc-Wh-imepw A\p-h-Zn-m-hp--X. Xpd-mb Irjn-bn-S--fnse ]co--W-t]mepw A\ph-Z-\o-b-a. cmPys P\n-X-I-amw hcp-nb BZy-hn-f-bmb ]cpn ]n-a-L--ns
]e `mK--fnepw Irjn sNbvXp-h-cp-pv. CXv DS-\Sn Ah-km-\n-n-m\pw Chbvv
P\n-XI amw hcp-m hnp-I hnX-cWw sNm\pw \S-]Sn kzoI-cn-Ww. Chcn ssPh-Irjn t{]mm-ln-n-p-Ibpw ]n-a-L--nse ]cpn Ij-Ip-thn
{]tXyI hn]-W-\-amw m]n-p-Ibpw thWw. P\n-XI amw hcp-nb hrt]mse P\n-X-I-amw hcp-nb d hp-]n-Sn-n-m\pw {ia-apv. CXv Hcn-epw
A\p-h-Zn-m-hp--X.
11.
t_m[-h-cWw : D]-t`m-m-, hym]m-cn-I, \b-cq-]o-I-c-W-m Fn-hv ]na-L--nse kpn-c-amb Irjn-hn-I-k-\-ns A\n-hm-cy-Xsb ]n nc-ambn t_m[h-cWw \S-t-Xv hnhn[ ]-Xn-I \S-m-p--Xn\v hnim-e-amb kmaqly
]npW Dd-p-h-cp-m Bh-iy-amWv. {]mtZ-inI kaq-l--fpsS {Inbm--I-tijn D]tbm-K-s-Spn hnhn[ {]mtbm-KnI coXn-I CXn-\mbn nco-I-cn-Ww.
12.
13.
h\ CS-\m-gn-I : h\-{]-tZ-i-n-S-bn-ep tXm--fn arK- km-c-n\v D]tbm-Kn-p `mK- hopw h\-am-m \S-]Sn Dm-hWw.
14.
tXm--fnse h\- : tXm-p-nse sNdp-h-\-fpw tXmSp-I-fp-sSbpw Dd-h-I-fpsSbpw Ic-I-fn ImWp ImSp-Ifpw "ssPh-ssh-hn-[y-ns kz""amI-bm kwc-n-s-SWw. ssPh-ssh-hn-y-ns Cu Xpcp-p-I-fn hwi-\m-i-`o-jWn t\cn-Sp-Xpw
AhnsS am{Xw ImWp--Xp-amb ]e h-sf Ipdnpw dntmpv. BI-bm Cu
`mK-tmvv tXm- hym]n-p-Xv Hcn-epw A\p-h-Zn-m ]mSn.
15.
16.
............................................................................................................................................................................................................
175
\IWw.
17.
hn]-W\w : CS-\n-e-msc Hgn-hmn Ij-Iv ]c-am-h[n em`w e`n-m\pw, tImmdn Imn-bpsS Imcy-n-se--t]mse kwc--W-{I-a--fn-eqsS Dev]--v \
hne \n-bn-pI, ]n-a-L--nse ssPh-Irjn Dev]--sf {]mtZ-inI hn]-Wn-I-fpambn _n-n-pI, CXn-s\mw km ]npW Dd-p-h-cp-pI XpS--nb hn]-W-\X-{- ]n-a-L--]-cn-nXn AtXm-dn-n-bpsS tat\m--n \S-m-pI.
18.
Kncn-h-Irjn : Kncn-h-m-cpsS ]mc-cy Irjn-co-Xn-Ifpw kwkvIm-chpw `y-kwkvIm-c-hp-samw XncnsI sImp-h-cm\pw ]p\-cp--cn-m\pw klm-b-I-amb Hcp IrjnX{w Bhn-jv-cn-t--Xm-bn-pv.
19.
Kth-jWw : {]mtZ-in-I-ambn A\p-tbm-Pyhpw sNehv Ipd--Xp-amb ssPh-Ir-jn-co-XnIfpw ]mc--cy-Irjn k{-Zm-b-fpw ]p\-cp--cn-m ]n-a-L--ta-J-e-bnse Irjnbpw
kky-^-e-Ir-jnbpw kw_-n Kth-j-W-n apK-W\ \IWw. ssPth-Xc Irjnbn \nv ssPh-Ir-jn-bn-tev Ij-Isc BIjn-m ]cym-]vX-amb Kth-jW ]Xn-I Gs-Sp-m {]mtZ-inI hnZym-`ymkKth-jW m]-\
- sf t{]mm-ln-n-Ww.
]n-a-L--nse {]Ir-Xn-]-chpw kmwkvIm-cn-Ihpw kmaq-ln-I-hp-amb ASn-d kwc-np--Xn\pw A\p-]-a-amb Cu ae-\n-c-I-fpsS AJ-X Dd-p-h-cp-p--Xn\pw D am-fm-Wnh.
2.3. arK-]-cn-]m-e\w
Ip-Im-en-I, BSp-am-Sp-I, tImgn-h-f Fnh ]n-a-L--nse Hcp {][m\
D]-Po-h-\-am-amWv. Ip-Im-en-Isf hfp-Xv {][m-\-ambpw ]men\pw, Irjnpw, Irjnm-h-iy-amb hf-n\pw, KXm-K-X-n-\pw -th-nbpw BSp-am-Sp-Isf amwk-n\pw hnev]-\-bneq-sS-bp hcp-am-\-n\pw hf-n\pw thnbpw, tImgn-Isf D]t`mK-n\pw hnev]-\bvpw
thnbpw BWv hfp-Xv. {]mtZ-in-I-km-l-N-cy-v Ghpw A\p-tbm-Py-amb \nch[n C\w Ip-Im-en-I Cu taJ-e-bn-epv. ]s,{]mtZ-inI C\--fpsS kwJy-bn KWyamb Ipd-hp-m-b-tm km-cns Ip-Imen hnk-\-]--Xn-bpsS `mK-ambn sImp-h
k-c-C-\--fpsS F-n hh-\-hp-mbn. Fm-en-Xp-sImv Ip-Im-en-Iv KpWt-m-tfsd tZmj-am-Wp-m-bn-p-Xv.
Im-SI
BSp-am-Sp-I, ]n, Fcpa XpS-nb C\--sf-sbmw kw_-nv hnh-c- kam-l-cnn-p GXm\pw kwm-\--fn HmWv Im-SIw. kwm-\v k-c-bn\w Ip-Im-enI 16 ehpw Ghpw apnb C\- 2000hpw Dv. kwm-\s Ip-Imen kwJy-bpsS
17 iX-am\w hcp-anXv. \nc-h[n Xti C\w Ip-Im-en-I kwm-\-pv. ln-Im, Aar-Xa-l, Jnem, tUmWn, ae-\mSv Kn, IrjvW-hmen C\- Fn-h-bmWv CXn {][m\w.
Fcpa C\--fn {][m\w, apd, kpn, ]m]pcn, tal-km\n Fn-h-bmWv. kwm\s IqSnb C\w BSp-If
- n sadns\m, dmw_p-ev, sImdn-sUbv Fnh Ds-Spp, kwm\s {][m\ Xti C\w BSp-I _q, sUm\n, _mcn, lm Fn-h-bmWv.
Im-S-I-bnse 20,000 kc C\w ]n-I-fn em v ssdkv, tbmv sjb C\--fmWv IqSpX.
]n-a-L--ns sIms-K--k-Xy-aw-Kew tdn ImWp- Xti C\w Ip-Im-en-Ifn tImwK, Ic-Kp-_, lmkq _, Kp-amhp C\--fmWv {][m\w. Chsb hfp-Xv
{][m-\-ambpw Imw]m-enI, tkmfnK Kncn-h-k-aq-l--fmWv.
2003se skkkv {]Imcw cmPys samw kwJy-bn 5.15% Ip-Im-en-Ifpw 4.08 %
Fcp-a-Ifpw 11.8% BSp-Ifpw 3.61 % sN-cn-bm-Sp-Ifpw 2.31% ]n-I-fpw 5.23% tImgn, Xmdmhv Fnhbpw Im-S-I-n-emWv. 1997 \pw 2003 \pw CSbvv Im-S-I-nse kc C\w Imen-IfpsS Fw 23.9% hn--tm Xti C\--fpsS kwJy 16.80% sImv Ipdp. kwm............................................................................................................................................................................................................
176
\s samw Imen-I-fpsS Fw 1992 skk-kn 29.57 Zi-e--am-bn-cp-Xv 1997 skkkn 28.526 Zi-e--ambpw 2003 skk-kn 25.621 Zi-e--ambpw Ipdp.
tIcfw
tIc-f-ns X\Xv Imen C\--fn shq]ip, ImktImSv Uzm^v C\-fpw ae_m BSpw, t\Uv s\v tImgn-Ifpw apw Ds-Spp.
Ip-Im-en-h-f t{]mm-ln-n-m-\mbn htXm-Xn kc C\-sf hfm
km klm-bn-p-pv. kc C\ ]-Xn-I-fn Xt-iob C\-sf ]cn-K-Wn-p-n.
]Icw Pgvkn, tlmo{^okn-b C\--sf-bmWv t{]mm-ln-n-p--Xv. hb-\mSv Pnbnse P\-kw-Jy-bn 42% Kncn-h-m-cmW.v Cv Ghpw henb otcm]m-ZI Pn hb\m-SmWv. Ign cv Zi-I--fn Ip-Imen]u{Sn kwJy-bn KWy-amb Ipd-hp-mbn.
CXn-\p {][m\ Imc-W- Xo-]p-ns Zue`yw,Imen-o--I-fpsS hne-h-\hv, amwkn-\p-thn Xti C\-sf KWy-ambn sImXv Fn-h-bmWv. km-cns ]np-W-aqew
Ij-I-cpsS apK-W-\bpw Xt-i-C-\--fn \nv k-c-C\--fn-tev amdn. sshtm,
Xhn-Sv, ]nmv Fn-s\ D Irjn--A-\p-_ D]---fpsS e`yX Ipd-Xpw Imenh-f-en\p Xncn--Sn-bm-bn.
Xan-gv\mSv
Xan-gv\m-nse {][m\ Xt-iob C\- "Ibw Imen-I', tXmS Fcpa(\oe-Kncn)
tatcn BSv (CutdmUv) tImb--q BSv Fn-h-bmWv. I-b Imen-Iv Zn-tWy ssakq ssSn-t\m-SmWv kmayw. t{Ksshv Hmtm C\- k-c-am-sWv ]T-\ hy-am-pp. av ssakq ssSp-Isf At]-nv Chbvv henb hepw Dm-Im
ImcWw Cu k-c-kz-`m-h-hp-am-bn-cnmw. Ch IqSp-X-embn Ip-h-cp-Xv tImb--q PnbpsS sXv, sXp-In-gv taJ-e-bn-emWv. Ibw Imen-I cv C\-apv. Hv sNdpXpw
asmv hepXpw. Ibw, [cw-]pcw, DZp-ams]v, s]mmn, ]VSw, CutdmUv taJ-e-I-fnemWv sNdnb C\s [mcm-f-ambn ImWp-Xv. henb C\w IqSp-X-em-bp-Xv Icq, Ac-hIpdn-n, UnnK, {]tZ-i--fn-epw. Cu C\-ns X\-Xp-cq]w hIn-S- Imenhfp-Im-cmb
]mfbwtIm]-K t]mse-bp--h-cpsS ]se Dm-Iq. anX-amb henw am{X-ap Cu C\n\v hne IqSp-X-em-Wv.
Xan-gv\m-n 1997 \pw 2003\pw CS-bn kc C\--fpsS Fw 46.61% sImv hn-tm Xt-i-C-\--fpsS Fw 27.79% Iv Ipdp.
alm-cmjv{S
alm-cmjv{S ]n-a-L--nse C\--fn Ip-Im-en-I, BSp-am-Sp-I, ]u{Sn Fnh
Ds-Spp.
hwi-\miw kw`-hn-p-sIm-n-cn-p Umn Imen-Iv B t]cv hXv KpP-dm-nt\mSv tNp InS-p UmwKv ae-\n-c-I-fn \nmWv. ae-I \nd Db-ag e`y-X-bp
]n-asIm- Xoc-mWv t\Uv s\v ]u{Sn {_oUv DXv.
DXvIW
- vTm-P\
- I
- a
- mb {]iv\
-
]n-a-L--nse kky-ssh-hn-yhpw Ip-Imen hfepw
]n-a-L-nse k--amb ssPh sshhnyw Imen-o, Huj[ kky-, hnf-IfpsS Ah-in-jvS- Fn-h-bpsS Hcp apJy-t{km-X-mWv. h\-nepw ae-I-fnepw Xma-knp BZn-hmkn kaq-lhpw {]mtZ-inI kaq-l-fpw BWv {]mtZ-inI ]cn-n-Xnpw {]mtZinI Dev]m-Z\ kwhn-[m-\-n\pw A\p-tbm-Py-amb Ip-Imen C\-sf kwc-n-p-Xv.
BZn-hmkn kaqlw Ah-cpsS hfp-ar-K-sf NnIn-n-m-\mbn h\-nse Huj-[-s-SnI-sf-bmWv B{i-bn-p-Xv. ]c--cm-KX NnIn kw_-n hen-sbmcp hnm\ kv
Chv kz-am-bpv. CX-h Xe-ap-d-I-fmbn ssIamdn kqn-pp. t_sU-Iw-]m-enI,
............................................................................................................................................................................................................
177
178
179
2.4. ay-k-v
]n-a-L--ta-J-e-bn ay-k--n kw`-hn-p Ipdhv Kuc-h-ap Hcp {]iv\-amWv.
ISay k-p-ambn Xmc-Xayw sNp-tm ip-Pe ay-ssh-hnyw ]e Imc-W-fm Ipd-p-h-cn-I-bmWv. ay-k--ns kwc--Whpw ]cn-]m-e-\hpw ]c--cm-K-X-ambn
{]mtZ-inI kaq-l-n \nn-]vX-am-bn-cpp. Fm-env nXn amdn. Pohn-X-\n-e-hmcw sa............................................................................................................................................................................................................
180
s-Sp-p--Xnepw `y-kp-c Dd-p-h-cp-p--Xnepw ay-k--n-\p {]m[m\yw ]cn-KWn-p-tm kpn-c-X-tbmsS Cu taJe ]p\-cp-o-hn-n-p--Xn\v \nc-h[n {]mtbm-KnI
\S-]-Sn-I Bh-iy-amWv. ay-_--\-h-Ippw av A\p-_--ta-J-e-I-fp-ambn IqSn-bm-tem-Nnv
]m-fn hyh-t- bmsS kwc-W
- \
- S- ]
- S- nv cq]w \IWw. AXn-]p-cm-X\
- I
- mew apXXs
{]mtZ-in-I-ambn e`n-p ay- {]tZ-i-hm-kn-Isf kw_-n-n-S-tmfw Ghpw k-amb t{]mo-\ns Dd-hn-S-amWv.
181
e`y-am-bn-p hyXykvX \b-fpw \nb-a-hy-h--Ifpw GtIm-]n-n-Ww. ip-Pe aysf kwc-n-m\pw Dt-in ^ew e`n-m-\p-ambn Ch tI{ kwm\ km
Xe-n-ep D]-t`mr GPkn-I hgn \S-m-Ww.
2.
\nb-a-hn-cp--ambn Pem-i-b- It-dp-Xpw cq]-amw hcp-p-Xpw XS-bm Bh-iyamb \S-]-Sn-Iv cq]w \IWw.
............................................................................................................................................................................................................
182
1998
1999
2000
2001
2002
2003
2004
ISp-h-I-fpsS Fw
24
26
26
26
27
26
17
17
HutZym-KnI IWv
^oUv m^ns
IWv
............................................................................................................................................................................................................
183
DXvIW
- vTm-P\
- I
- a
- mb {]iv\
-
h\ssPh sshhn-y-am-t\-Pvsans imkv{Xob ASn-m\w
Cv Cy-bn \ne-hn-ep h\w amt\-Pvsa v kwhn-[m\w 150 hjw apv {_no-jpIm Gs-Sp-n-b-XmWv. kpnc ^ew Xcp Hcp imkv{Xo-b-kw-hn-[m-\-am-Wn-sX-mWv
Ah-Im-i-hmZw. Fm imkv{Xo-bhpw kpn-chpw FXv shdpw Ah-Im-i-hmZw am{XamWv.hkvXp-X-I-fpsS Dd ASn--d-bmWv imkv{X-n-\m-[mcw. taev]-d imkv{Xob h\w
amt\-Pvsan\v KpW-ta--bp Umm-t_-kn.
h\w A[n-Ir-X 1960 Ifn h\w kwc--W-nse ""{in-p-t]m-hpI'' F kao-]\w
amn h\w-sX-fnv tXm-f
- m-p B{I-aWcoXn sImph-p. bpm-en-]vk
- v, ss] Fnh
DZm-l-c-Ww. ]s Fp-Xcw hr--fmWv A\p-tbmPyw, Fv Dev]m-Z\w e`npw FXns\ ]n bmsXmcp imkv{Xob Kth-j-Whpw \S-n-bn. As\ ]n-a-L--nse Ghpw
\ h\- shn-am--sp. B ev bqm-en]vSvkv tXm- Dbp-hp. slIvS-dn\v
14 apX 28 S hsc XSn e`n-p-sa-m-bn-cpp IW-p-Iq-. ]s Db tXmXn ag
e`n-p {]tZ-i-am-b-Xn-\m ^wKkv tcmKw aqew Dev]m-Z\w 13 S hsc am{X-ambn ({]kmZv
1984). tIc-f-n-sebpw Im-S-I-n-sebpw ae-s-cn-hp-I-fnse \nXy-l-cn-X-h-\- \noh-amb bqm-en-]vkv sImv \ndp.
AXp-t]mse Im-S-I-bnse apf-k--ns\ ]nbpw DuXn-s-cp-n IW-p-I-fmWv
\ne-\n-Xv. hnhn[ C\w hr--fpsS hfm coXnsb kw_-n hnh-c-fpw imkv{Xo-bam-t\-Pvsan Ds-Spp. hyXykvX ]cn-nXn kml-N-cy-n hyXykvX C\w hr-fn "kwc-W tXm-' {ItaW Dt]-n--s \ne-bn-embn (Kp]vX 1981). Hcp apfw Iqn \nv F{X apf-I shn-F-Spmw F-Xns\ kw_-nv Im-SI h\w-h-Ip-n\v
hy-amb [mcW Dm-bn-cp-n. AXp-t]mse Xs apfw Iq-n\v Nppw Hcp kwc--Wsa \ne-bn kzta-[bm Dbp-h-cp apf-I shn-\-in-n--s-Xpw hn\-bmbn. ]pXnb
apfw ssXI s]mn-h-f-cm thn-bmWv Cs\ sNbvX-sX-nepw arK- Iq-am-sbn
CXv \in-n-m Imc-W-ambn.Fm {Kmao-Wv CXv Adn-bm-am-bn-cpp. AXn-\m Ah
kzw Bh-iy-n\v apf-sh-p-tm Nph-n Ipcp-p-\np apf-I \ow sNm-dn-mbn-cpp ({]kmZv, KmUvKn 1981).
\nK-a-\m-Sn-m-\-n-ep I ]-Xn-I
\nK-a-\-n-eqsS bmYmy--fn-te-s-p--XmWv B[p-\nI imkv{Xo-b-coXn. BIbm I-]--Xn-I HutZym-KnI cl-ky- F \ne-bn-e adnv imkv{Xob tcJ-I
F \ne-bn _-s Fm-hpw ]p\hn-Nn--\-n\v e`y-am-p-I-bmWv bYm
imkv{Xob coXn. {]Xo-n-m-hp Af-hn-ep achpw AXv apdn-s-Sp--tijw Ah-ti-jnp Ipnbpw BWv \nK-a-\--Sn-m\w. Dt-in-p Xc-n-ep achpw Ipnbpw e`nmsX hm AXnse imkv{Xob \nK-a\w Fhn-sStbm sXp-]n AXp Xncp-Ww FXmWv. Cs\ ]nb sXv a\-n-emn Xncp-p- {]{In-b-bn Xev]-c-cmb Fm-h-tcbpw
kmt-XnI hnZ-Kv[-tcbpw kaq-l-n \np--h-tcbpw ]s-Sp-n-Ww.
]s, ]e-tmgpw kw`-hn-p-Xv ]pXnb I-]--Xn-I Xmdm-p-tm ]g-b-hbpsS Imcy- - a - X - s - X n- s c- b p Nne ]cm- a i- am{X- a mWv . DZm- l - c - W - n\v
"sbw_ntkm' taJ-e-bnse FVn-]--Xn-bn s] F Iq]pw- Kmem v ]-Xn-bns]
h\w shn-s-fn--epw, hne-]n-Sn-p samw hr--fpsSbpw NqjWn-emWv Iem-in-Xv. hne-]n-Sn-p tXps-sS-bp hr--sfmw kzbw hfp-h-cp-sa sXmb [mcW-aqew kwc-nX h\-{]-tZ-i--fn \np tXps-sS-bp Fm ac-fpw apdnv
\ow sNbvXp. (shs 1964)'' Fm Hcp imkv{Xob kao-]-\-n km[m-cW sNp--Xp............................................................................................................................................................................................................
184
............................................................................................................................................................................................................
185
............................................................................................................................................................................................................
186
187
sb-Sp-p--Xm-bmWv dntmv. Cy-bn 2 tImSn-tbm-f-am-fp-I CXp-t]mse h\m-Xnnbn Pohn-p-pv. Ch Hcp hjw icm-icn 1000 cq] hoXw \In-bmepw 2 _ney cq]bpsS Hcp At[m-temI k-ZvL-S-\-sb-bmWv kqNn-n-p-Xv.
HutZym-KnI ]cn-]m-Sn-I \S-m-p--Xnse hogvN
Cy-bn-env Kncn-h `qan-I-fnepw ap-amWv {]IrXn At-bw I\n--\p-{K-ln-pXv. Fm {]Ir-Xn-bpsS Cu k-n-\-cn-In Ign-bp P\-hn-`m-K- Zmcn-{Zyhpw t]mjIm-lmc Ipdhpw aqew Zpcn-X-a-\p-`-hn-pp. k--X-bpsS \Sp-hnse Zmcn{Zyw F Cu Ahbvv am-ap-m-IWw. {]Ir-Xnsb kwc-n-p-Ibpw ]p\-cp-o-hn-n-p-Ibpw sNp-Xv
\psS kzw P\-Xsb i{Xp--fmbn Ip-sIm-. \psS kaq-l-nse ]e LS-I-fpw
\psS `c-W-kw-hn-[m-\hpw Cs {]Ir-Xn-Z--amb temIv ]e apdn-hp-Ifpw Dm-nsm-n-cn--bmWv. BI-bm {]IrXn hn`-h- A-S--tmSpw Imcy--a-ambpw hn\ntbm-Kn-m \mw ]Tn-Ww. {]Ir-Xn-tbm-S-Spp Ign-bp hn`m-K--fpsS ta \nb-{-Wtas-Sp-n-smv CXv t\Sm Ign-bn. ]cn-n-Xn-bpsS Btcm-Ky-kw-c--W-n Cu
kaq-l-v hen-sbmcp ]p-h-ln-m-\pv. {]Ir-Xn-Z--amb Imcy--fn {]mtZ-inI kaqlw
{i-h-bvp-Xv Cv hnc-f-amWv. CXn-\p-Im-c-Ww {_no-jp-Im-cpsS Imew apX Xs {]IrXn-hn-`-h--fn-t P\-v Ah-Imiw \ntj-[n-p-Ibpw XpS--n tImf-\n-hm-gvNbpsS Xmev]-cy-n-\p-th-nbpw ]noSv hymh-km-bnI, \K-c-Xm-ev]-cy-p thnbpw
Ch ASn-b-d-h--XmWv. Hmtcm hjhpw \qdp-I-W-n\v cq]-hn-e-bp Am-dp-m-m am
Xcp henb amhp-I sshpUv hyh-km-b-n\v \Ip-Xv shdpw 6 cq]-bvmWv. Ccw
Xe-Xn-cn t{]mm-l-\-fpw {]Ir-Xn-bnse kwc-n-m-\p P\--fpsS Xmev]cyw \innp.
`mKy-h-im Ctm Imv Xncn--Sn-p-sIm-n-cn--bmWv. kwbp h\w amt\Pvsa v,]m-bv cmPv ]n-I-ta-J-e-I-fn-tev hym]n-n-p-Xv, kky-C-\-fpw Ij-Is
Ah-Im-i-fpw kwc-n-p \nbaw, ssPh-ssh-hn-y-\n-baw, ]nI hw av ]c--cm-KX
h\-hmknI-fpsS h\m-h-Imi \nbaw, XpS-n-bh {]IrXn hn`-h--fn-t {]mtZ-inI kaq-ln\v KWy-amb Ah-Im-i- \Ip-pv. Cu Ah-Im-i-smw Nne IS-a-I-fpapv.
{]IrXn kv kpn-camw hn[hpw Imcy--a-ambpw hn\n-tbm-Kn-pI F D-c-hm-Zn-Xzam-WXv. AtX kabw {]Ir-Xnsb kwc-n-p-Ibpw {]IrXn hn`-h-sf ]p\-cp-o-hn-n-pIbpw sNp--tXm-sSmw \nXy-hr-nv hI-I-s-m\pw alm-m-Kmn tZiob {KmaoW
sXmgnep-dp ]Xn klm-bn-pp. taev]-d \nb-a--fnse hyh--I Hcp kwtbm-PnX
coXn-bn hn\n-tbm-Kn-m henb t\-ap-m-m \apv Ignbpw.
Cu P\m-[n-jvTnX \nb-a-s-]n ]epw ]e sXn-m-c-W-I-fp-apv. Ah `b-s-SpXv
Kncn-h-mcpw av ]c--cm-K-X-h-\-hm-kn-Ipw \Ip Ah-Imiw htXm-Xn
acw-ap-dn-m CS-bmpw.
Cu \nbaw h\y-Po-hn-I-sfbpw ssPh-ssh-hn-y-sbpw {]Xn-Iq-e-ambn _m[npw.
kmaq-ly-h\ hn`-h- Imcy--a-ambn hn\n-tbm-Kn-m-\p tijn Kncn-P-\-pw
h\-hm-kn-Ip-an.
h\-hm-kn-I-fpsS `qan ]pd-p-\n-p--h Xn-sb-Sp-m\pw {]IrXn k-n-\m k-amb `qan It-dm\pw CXv CS-bmIpw.
{]mtZ-inI kaq-l-n\v ]Icw km kwhn-[m-\-n\v IqSp-X A[n-Imcw \Inbm Fm-bn-cnpw kw`-hn-pI Fv \mw Btem-Nn-Ww.? Cs\ sNbvXm h\-sbpw
h\y-Po-hn-I-sfbpw CXn-t\-m sa-s coXn-bn kwc-n-ptam? ]pdp \np--h-cpsS
Itw Ahkm\n-ptam? kzmX-{ym-\--c-ap Ign 6 Zi-I--fnse \psS A\p-`hw
]cn-K-Wn-p-tm {_no-jp-Im BZy-ambn ChnsS Imep-Ip-p-tm hr--fpsS kap{Zw
F-h hnti-jn-n Cy-bnse h\--fpsS Cs Ah FmWv.?
............................................................................................................................................................................................................
188
kzIm-cy-h\w DS-a-I-fpsS ssIh-i-am-bn-cp cmPys `qhn-kvXr-Xn-bpsS 11% h\w A[nIr-Xv ssIam-dn-bt- m Imcy- \S-p-X
- nse Ime-Xm-ak
- hpw Agn-aX
- nbpw htXmXn-ep h\-\-io-I-c-W-n\v Imc-W-ambn.
hnI-k\ ]-Xn-I-fn-eqsS h tdmUp-I ap]v Fn-s-Sm Ign-bm-Xn-cp Dh-\-fnse km h\--fn \np XSn-shv Ffp--amn.
h\ A[n-jvTnX hyh-km-b-v apfbpw ]n-\p-th-n-bp hhr--fpw shdpw
Xp-amb hnebvv \In-bXv Cu hn`-h--fpsS samw \mi-n-tev hgn-sX-fnp.
tUm. kenw Aen-bp-sSbpw {ioaXn Cn-cm-Km-n-bp-tSbpw A`n-{]m-b-n kwm-\-fnse h\w hnI-k\ tIm-td-j-\p-I ^e-n h\w \io-I-c-W-tIm-td-j-\p-Ifmbn. Chbvp ]Icw h\- hp-]n-Sn-n-msX \ne-hn-ep-ff {]Ir-Xn-Z--amb k-h-\- shn-\-in-np.
]e Imc-W- ]dv hnip h\- shn-\-in-n--Xn apJy-]v h\w-h-Ip-n\mWv.
h\w hIpv DtZym-K-sc P\- i{Xp--sf-tmse ImWp-tmgpw hoc--s\-t]mep sImSpw-Ip--hm-fn-I Im-S-I-n-sebpw Xan-gv\m-n-sebpw N-\-m-Sp-I sImb-Snpw sIm-\m-\-Isf th-bm-Snbpw \nc-h[n km DtZym-K-sc h[npw Bpw
]nSn-m Ign-bmsX 2 Zi-I- \mSns\ hnd-nv Ign-p-IqSn.
km Bh- i ym- \ p- k - c Ww k- nI klmbw \Inb "kcnkv I ISph
ktX"nse apgp-h ISp-h-I-sfbpw th-bmSn. Poh-t\m-sS-bp ISp-h-I-fpsS Fw
kw_-nv sXmb hnh-c- \In-b-X-msX km kwhn-[m\w AXn-\-pdw
asmpw sNbvXn.
h\w A[n-Ir-X-cpsS P\-hn-cp \b- aqew hfsc k--amb h\y-Pohn kt-X-amb
"tIymem-tZhv Lm\m'' \mj-W ]mvt]mepw Ah-Xm-f-n-embn.
XpS-bmbn sXmb hmKvZm-\- \Ip-Ibpw P\-Iob kwL-S-\-Isf Zp_-e-s-Spm ]c-am-h[n {ian-p-Ibpw Agn-aXn kwhn-[m-\-n-tev Bfp-Isf tImHm]vv sNm
{ian-p-Ibpw sNbvXnpw CXns\ AXn-Po-hn-p-sImv \psS P\- Cu cwKv Fp
]v hlnp Fv ]cn-tim-[n-p-Xv \m-bn-cnpw.
cmPy-p-S\
- ofw apJy ssPh-hn-`h
-
- f
- mb ]e hr-fpw Cpw [mcmfw \ne-\npp.
P\- Xnn-mp tIc-f-nse Xoc-tZ-i--fnse hnip--h-\--fn ]pXnb ]e
]pjv] k-ky-fpw Cpw \mw Is-pp.
Ipc-p-Ifpw aq-I-fp-samw Cpw cmPy-ns ]e `mKpw Pohn-pp.
"Nnmc', "mv_v' , ' \nKmbv' Fn-h-bpsS Fw bYm-n IqSn-sm-ncn-p-I-bm-Wv. arK-sf th-bm-Sp--hsc ]nSn-Iq-Sp--Xn P\- hen-sbmcp ]v hlnp-pv.
cmP-m-\n "Hdmkv' t]mse-bp kmaq-ly-h-\-hn-`-h- kwc-n-p-Xv P\-fmWv.
\mKm-emn an kmaq-ly-h-\--fp-sSbpw \S-nv Imcy--a-amWv.
D-cm--en hm ]m-b-p-I-fmWv h\-hn-`-h- Imcy--a-ambn ssIImcyw sNpXv.
a[y-`m-c-X-nse \nc-h[n {Kma-k-aq-l- t\cs Ahv Ah-Im-i-ap-m-bn-cp
h\-hn-`h- \mbn ssIImcyw sNp-pv.
Im-S-I-nse "le-Im"t]mse-bp hnt-Pp-I-fn km kwhn-[m-\-ns B{Ia-Wsf AXn-Po-hnpw hntPv h\- \mbn kwc-n--s-Sp-pv.
............................................................................................................................................................................................................
189
190
191
............................................................................................................................................................................................................
192
2.
3.
4.
5.
............................................................................................................................................................................................................
193
............................................................................................................................................................................................................
194
Fm Gsd epw s{]mtam-am-cmWv Cu tPmen sNbvXXv. Kncn-h-h-Ipns \nt-im-\p-k-cWw Ch-cpsS IpSn-I-Sp-p 8 apX 10 hsc G e-n\v
Ch At] \In. ]qcn-n--t^m-d- ]m-b-n \In-bXv Ah Kncn-h hIpn\v ssIamdn.kanXn AwK-sf Adn-bn-msX dh-\yp-h-Ipv Hmtcm tImf-\n-bnepw ks
\S-n-bXv Nne X-v Imc-W-ambn.
CXv \S-m-p {]{In-b-bn \nm-bI L-n-sempw h\w hIp-ns\ _-sSp-n-bn. \nb-a-{]-Imcw {Kma-k-`-Iv k_vUn-hn-j Xe kanXn am \nt-i-
\IWw. h\m-h-Imi kanXn AwK-sf sXc-s-Sp-p-Ibpw B\p-Iq-ey-p
At] hmg-m Unhn-j-\n kan-p-Ibpw sNbvX tij-amWv k_v Unhn-j Xe
kan-Xn-bpsS BZy-tbmKw tNXv. Cu tbmK-n Kncn-h-mtcm tmv ]m-bv
AwK-tfm ]s-Sp-n. h\ Ah-Im-i-k-anXn AwK--fpsS sXc-s-Spv h\w hIppw
Adn-n. At] ^b sNpw ap]v h\-A-h-Imi kan-Xn-Iv k_v Unhn-j
kanXn Fs-nepw hnh-ctam `q]-Stam \In-bn. h\-hn-`-h--fpsS Itm-Un-b h\w
hIp-m-b-Xn-\m Hmtcm IpSn-bn-sebpw `qan-bpsS hni-Zmw-i-fpw kqva-m-\p-Ifpw At]
F{]-Imcw ]qcn-np \I-W-sa hnh-c-fpw Ah-cpsS ssIh-i-apv.
Kncn-h hIpv DtZym-K-pw ]m-bv {]kn-Up-ampw tIcf Cn-yqv
Hm^v tem AUvan-\n-kvt{S-j\pw CXp kw_-n ]cn-io-e\w \In-bn-cpp. \n`m-Kyh-im Cu ]cn-io-e-\-ns {]tbm-P\w Kncn-h-m-cn-se-n-bn.
BXn-c-n {Kma-]-m-b-n {Kma-k` hnfn-p-Iq-n-bn-cpp. Fm h\ Ah-Imi
\nb-a-s-]n N sNmt\m h\-A-h-Imi kanXn AwK-sf sXc-s-Sp-mt\m {]tXyI-ambn {Kma-k-`tbm Ducp-Iq-tam IqSn-bn-n. AwK--fpsS sXc-s-Sp-n-\p-ti-jhpw Cu
\nb-a-hp-ambn _-s {]iv\- {Kma-k-`-I-fn N sN-s-n.
ImSv Ah Ctm Xma-kn-p h\-`q-an-bn tcJm-aqew Ah-Imiw m]nm Ign-n-pv. CXp-Xs icn-bmb \S-]Sn{Iaw ]men-m-sXbpw \nb-as ]n ImSv
th{X Adnhv ]Ip \Im-sXbpw h\wKncn-h hIp-p-I Xn bmsXmcp GtIm]nX {]h-\hpw Cm-sX-bp-amWv sNbvXn-p-Xv.
kmaqly AYhm Bhmk Ah-Im-i- ImS-cp-ambn N-sN-bvXn-n. Unhn-j-\nse
ImS IpSn-I-fn-semw CXp-kw-_-n Kuc-hX
-- -c-amb N \S-Ww.
ssPh-ssh-hnyw
\qm-p-I-fmbn ssPh-ssh-hny kulr-Z-]-c-amb Nne coXn-Iv Cy cq]w \Inbn-pv. Cu ]mc-cyw sImmWv hnip--Im-Sp-I-fpsS cq]-n h\- Cpw ]n-a-L-n \ne-\np-Xv. \mn]p-d--fn Ac-bm t]cm hr- \ne-\np-Xpw
\K-c--fnepw {Kma--fnepw Am, Infn-I, Fn-hsb Iq-tmsS ImWm Ign-bp-Xpw
CXp-sImv Xs. Cy knwlw \ne-\np-Xv Ko \mj-W ]mn-emWv. ISp
FXnn-\n-S-bnepw Chsb kwc-n Pp\-L-nse \hm-_ns IpSpw-_-ns cmP-Iob \mbmp--e-am-bn-cpp. Cy-bn-env \psS `qan-bpsS 4%ntesd hcp h\y-Pohn kt-X--fptSbpw tZio-b-]mp-I-fp-tSbpw _tbm-kv^n-b dnkp-I-fp-tSbpw Hcp irwJe Xs-bpv.
]gb CS-Xq h\--fp-m-bn-cp Hcp cmPys kw_-nv CXv hfsc A`n-am-\mlamWv.Fm-en-s ssPh sshhny kwc--W-tm-Sp km klmb kao-]\w
ISp k-n\v hnt[-b-amWv. Hcp {][m\ kwc-W \S-]Sn F \ne-bn {]mtZ-inI
kaq-l-ns \ne-\nn-\p Bh-iy-t]mepw \ncm-I-cn-p--Xn-em-bn-cpp CXn
{]m[m\yw CXv Kuc-h-X-c-amb kwLj-v Imc-W-ambn. kwc--Ws hnI-k-\-n
\nv AIn \nm\pw CXv {ianp. Fm-env {]Ir-Xn-Z h\--fpsS hen-sbmcp `mKw
J\-\-n\pw av Nqj-Wm-[n-jvTnX hnI-k-\-n\pw Xpd-p-sIm-Sp-p `ojWn t\cn-Spp.
............................................................................................................................................................................................................
195
{]Ir-Xn-Z h\-v ]pd-p {]tZ-i-n\v CXv henb {i \In-bn. hfp kkypw arK-pw `qan-bn CSw kwc-n-p--Xp-t]m-se-bp {]iv\- ]q-ambn
Ah-K-Wn--sp. ]c--cm-K-X-co-Xn-I-fmb hnip h\- Cy P\-X-bpsS ]cn-nXn
hnm\w kw_-n hym]-Ia
- mb {]mtbm-KnIX Fn-hs
- bmw Ah-t- bm-sS-bmWv IXv.
kwc-nX taJ-e-I-fnse Ii\ \nb-{Ww aqe-ap {]iv\-
Cy-bnse h\y-Po-hn-I t\cn-Sp Ghpw henb `ojWn {]mtZ-inI kaq-lhpw AhcpsS Bh-iy-fpw BsWv h\w hIpv A[n-Ir-Xcpw ]-W--fnse kwc-W {]hIcpw hym]-I-ambnhniz-kn-pp. `c-Xv]q NXp-nse A\p-`hw t]mse CXpw F{X henb
sXn-m-c-W-bm-sWv _n.B.Sn. lnknse ]T\w hy-am-pp. BI-bm h\-hm-knIv h\y-Po-hn-kt- -X
- p-nepw \mj-W ]mp-If
- nepw h\-Ah
- I
- m-i\
- n-baw \Ip
Ah-Im-i-fpw D-c-hm-Zn-Xz-fpw icn-bmb coXn-bn {]mhn-I-am-Ipp Fv ]n-a-L
]cn-nXn AtXm-dnn Dd-p-h-cp-Ww.
............................................................................................................................................................................................................
196
kmaq-ly-h-\-A-h-Im-ihpw kwc--Whpw
h\ Ah-Imi \nb-a-s-]n hf-sc-b-[nIw ]d-p-I-gnp. Cu hn`m-K-n _nenKncn cwK-kzman t{X-nse h\y-Po-hn-k-t-X-nse A\p-`-h-ns ASn-m-\-n
ssPh-ssh-hny kwc--W-n {]mtZ-inI kaq-l-n\v \nbaw \Ip Ah-k-c--sf]-n-bmWv {]Xn-]m-Zn-p-Xv. h\-`q-an-bnepw h\- D-ev]---fnepw Ah-Im-ihpw amt\Pvsanepw Imem-Im-e--fmbn \S-p-h-cp kwc--W- \-S-]-Sn-I-fn-ep- Ah-Im-ihpw eyw
hp A]q-am-sbmcp \nb-a-amWv h\-A-h-Im-i-\n-baw. h\-\bw _m[n-p h\-hm-knI-fpsS h\-nse \ne-\nv `{Z-am-sWv Dd-n-m Cu \nbaw ey-an-Spp. hynIv `qan-bn-ep Ah-Imiw Ah-cpsS Pohn-X-ns Hcp sNdnb Awiw am{X-am-sWv
............................................................................................................................................................................................................
197
\nbaw AwKo-I-cn-pp. kmaq-ly-h-\-A-h-Im-i--fn-t-ep Ah-Im-i-hm-Z- \nc-h-[nbmWv. h\--fn-ep {]mtZ-inI P\--fpsS B{in-X-Xzhpw Ncn-{X-]-c-amb Ah-cpsS ]mizh-c-Whpw Ah-Im-i-\n-tj-[-hp-amWv CXv kqNn-n-p-Xv.
h\-hm-kn-Iv Ah-Im-is
- -Sm-hp Ah-Im-i
- f
- psS ]nI h\-Ah
- I
- m-i\
- n-ba
-
- ns
3(1) hn`m-K-n sImSp-n-pv. 13 Ah-Im-i- ]d-n-p--Xn csw `qan-bn-ep
Ah-Im-is kw_-n-mWv. Ctm Irjn sNbvXp-sIm-n-cn-p h\-`qan , t\cs
\nb-a-hn-cp--ambn Hgn-n--s--hv ]Icw `qan, CXmWv Ah-Im-i-\n-b-a-nse hyh.
enkvnse an-\--fmb kmaq-ly- A-h-Im-i--fn h\-hn-`-h- hnf-sh-Sp-m-\p AhImiw, ay-_--\-n-\p Ah-Imiw , h\w dh-\yq-hn-t-Pm-n-am-m-\p Ah-Imiw
Fnh Ds-Spp. ssPh-ssh-hn-y-hp-ambn _-s Ah-Im-i--fn kpnc hn\ntbm-K-n-\p-thn ]mc--cy-ambn Ah kwc-n-p GXv kmaq-ly-h-\-hn-`-h-n-sbpw
kwc--Whpw ]p\-cp-o-h-\hpw \S-npw Ds-Sp ssPh-ssh-hnyw ssIImcyw sNm\p Ah-Im-i-n kaq-l-ns _un-I-kz--h-Imiw, ssPh sshhn-y-hp-ambpw
kmwkvIm-cnI sshhn-y-hp-ambpw _-s ]c--cm-KX hnm\w Fnh Ds-Spp.
Ah-Im-i
- e`n-p-Ig
- n-h
- sc h\y-Po-hn-If
- p-sSbpw h\-f
- p-sSbpw ssPh-ssh-hn-y-ns
kwc--W-n-\m-bp kan-Xn-I cq]o-I-cn-m \nbaw Npa-X-e-s-Sp-pp. Fm CXphsc h\y-Po-hn-I-fp-sSbpw h\-n-sbpw ssPh-ssh-hn-y-am-t\-Pvsan-sbpw \nb-{-W-apm-bn-cp h\w hIp-p-ambpw _-s av GPkn-I-fp-ambpw Cu Inn Fs\ Bib-hn-\n-abw \S--W-sa--Xn-s\-n \nbaw au\w ]men-pp. h\w hIppw In-n-Ifpw
Xn kwLj-ap-m-p--Xn\v CXv Imc-W-am-bn-pv.h\w kwc-W \nbaw (1980) h\yPohn kwc-W \nbaw (1972) Fnh {]Imcw h\- `q-an-bn-ep h\w hIp-ns D-c-hmZn-Xz- Ctmgpw AtX-]Sn \ne-\npp. kmaqly h\ Ah-Imiw m]n-s-Sp-p-Xn Cy-bn-ep-S-\ofw h\w-h-Ippw kan-Xn-Ifpw Xn \ne-\np X-n\pw
kwLj-n\pw ImcWw CXmWv.
h\w amt\-Pvsan\v A\p-tbm-Py-amb kzw kwhn-[m-\-n\v cq]w \Im {Kma-k`-Ipw _-s m]-\-pw h\-A-h-Im-i-\n-baw kzmX{yw \Ip-pv. {Kmak-`-Ifpw h\w hIppw Xn-ep _-nepw In-n-I-fpsS {]h-\-nepw hy-Xbn-m-bvav ImcWw Hcp m]-\-hIrX kwhn-[m-\-ns A`m-h-amWv.{Kma-k-`-I-fp-sSbpw
h\w hIp-n-sbpw Npa-X-e-Isf ]n hy-am-sbmcp "tdmUvamv'' \nb-a-n-en., Cu \nba-ns shfn--n h\w hIp-ns Npa-X-e-I ]p\ \nn-m-\mbn tI{ ]cnnXnh\ a{m-ebw Hcp I-nsb \ntbm-Knv Cm-cy-n h\w-h-Ip-ns ]v Fmh-W-sav ]p\\nWbw \S-m {ian-s-nepw ]q-ambn hnP-bn-m Ign-n.
t\cs \S-nb A[n-Imc hntI-{o-I-cW {ia--fpsS ^e-am-bp-mb hni-Z-amb m]\-L-S\ ISp DtZym-K--\n-b-{-W-n\pw {]mtZ-inI m]-\--fp-sSbpw {ia--fp-sSbpw
Dbns-gp-t-ev]n\pw CS-bmn. h\-A-h-Im-i-\n-baw {Kma-k-`-Isf in-s-Sp-p-p-snepw hn`-h- ssIImcyw sNm B{K-ln-p kaq-l-n\v AXn\v Ah-kcw \Im\mWv \nbaw \nt-in-p-Xv. {Kma-k`
- I
- sf {]Y-a
m-]\
-
- f
- mbn AwKo-Ic
- n-p-X
- n-s\mw
hy-amb hntI-{o-I-cW {ia-fpw \nb-a-n-epv. \nn-jvS-m-]\ kwhn-[m-\-nsw
A`mhw FXv sIm-am-p-Xv cmjv{Sob Ah-t_m-[-ap {Kma-k-`-Ip-am-{Xta
kzw hn`-h- ssIImcyw sNm Ignbq FmWv. Cu \nbaw hnm-]\w sNbvXti-j-ap Ime-b-f-hn CXp-hsc Hcp {Kma-k` am{Xta kzw kmaq-ly-h-\-{]-tZiw kwcn-m\pw ssIImcyw sNm\pw D Ah-Im-i-n-\mbn aptmp hcp-Ibpw t\Sp-Ibpw
sNbvXn-pp. alm-cm-jv{S-bnse KUvNn-tdmfn Pn-bnse sateJ {Kma k`-bm-WnXv.
kmaqly hnI-k-\-n-\m-bp Iukn AXns dntmn h\-A-h-Im-i-\n-b-ans \S-n-ns\ Ipdnp ]d-bp-Xv \nb-a-n `qan-bp-ambn _-an-m Fm Ah-
............................................................................................................................................................................................................
198
............................................................................................................................................................................................................
199
kPo-hX kw_-n Ah-cpsS Adnhv {]mtbm-Knmw. "sem\' sNSn-I \in-n--stS BZy-{]-tZ-i- Is-p--Xn\pw Awe ^e--fpsS hnf-sh-Sp-p-Im-ev ]mc-sskp-Isf \in-n-p--Xn-\p amw kw_-npw h\w hIp-n\v Bh-iy-amb klmbw
\Im-sav Ah CubnsS hy-am-n-bn-cpp.
{]mtZ-inI P\-X-bpsS m\w, Ncn{Xw, kwkvImcw, Adnhv Fn-h-sbmw ]msS
Ah-K-Wn-p-sImv B[p-\nI h\w amt\-Pvsa v P\-sf h\-n \n Bn-m-bn-p-IbmWv. cwK-kzman t{X-a-e-bnse ImSp-Isf tkmfn-Kmkv "sb"Ifmbn hn`-Pn-n-pv.Hmtcm
sb-bnepw 5 hnip sskp-I-fpv. Ch-bn-tem-tcmpw Hmtcm Ipe-n-\p--Xm-Wv. ssZh-fp-sSbpw t{]X--fp-sSbpw kmn-y-amWv Chsb kwc-n-p-Ibpw \bn-p-Ibpw sNpXv. Av hnip sskp-I Ds Hcp kmwkvIm-cnI Iqm-bva-bmWv "sb'. Xmak
e-n-\-Spv Ah-cpsS kmwkvIm-cnI ]cn-]m-Sn-I \S-m kuI-cy-an-m hn`m-Kv Ah-cpsS Bh-iy-ns ASn-m-\-n CXns\ hopw hn`-Pn-pp. sbIvv
Ipem-[n-jvTnX AXn-cp-I-fm-Wp-Xv. h\-v t]cp-I \In-bn-p-Xpw CXns ASnm-\-n-emWv. Xqew Hmtcm sb-bp-sSbpw AXn-cp-I tkmfn-Km-kn\v ImWm-]m-T-amWv.
kt-X-n-\p-nse samw h\-{]-tZ-is 46 sb--I-fmn hn`-Pn-n-p--Xmbn Chn-Ss
amnwKv hy-am-pp. Cu t{X-a-e-bpsS amnv Cy-bn Xs C-c-n-ep
BZy-{i-a-am-b-Xn-\m tkmfn-Km-kn\pw CXn henb Xmev]-cy-ambn. tkmfn-Kmkv Ahn-Ss
]c--cm-KX kwhn-[m-\-ns `mK-am-b-Xn-\m sb-bpsS AXn-cp-I Xn-s-Sp-m-\p
\os Ipe-kw-hn-[m-\-ns ]mc--cyhpw kwkvIm-chpw ]p\-cp-o-hn-n-m-\p
Ah-k-c-am-bmWv Ah IXv. tkmfn-Km-kns ]c--cm-K-X-\n-baw ]p\-m-]n--s-Sp-sav
Ah {]Xym-inp. tkmfn-Km-knse apXn-h-cpsS ImgvN-m-Sn "tZhmcp', "Ip-KpUn',,
hocp, kam-[n, ln Fnh IpSn-sIm-p CS-amWv sbs. h\ Ah-Im-i-\n-b-a-nse
hyh--Isfn Adn-bm-hp tkmfn-Km-knse sNdp--m Poh-k-m-c-W-n\pw AkvXnXz-n\pw sXfn-hmbn hnip sskp-I-fpsS `q]-Ss D]-tbm-Knp.
............................................................................................................................................................................................................
200
............................................................................................................................................................................................................
201
............................................................................................................................................................................................................
202
HutZym-KnI
A\p-aXn
XXz-nep
A\p-aXn
hnm-]\w
sNbvXh
{]h\w
XpS-n-bh
tKmh
KpP-dmv
46
13
29
13
Im-SI
56
10
36
20
tIcfw
28
17
alm-cmjv{S
105
38
63
16
Xan-gv\mSv
70
19
57
22
]n-a-L kwm
-\--fn samw
312
80
205
78
sam-nse
hnlnXw (%)
Cy-bn
52
155
55
374
54
580
60
130
e-]-c-amb m\w
ZnW KpP-dmv apX alm-cm-jv{S-bnse sIm hsc-bp Pn-I-fnse CSp-nb
CS-\m-gn-bn-emWv \nt-]--fn Gsdbpw tI{o-I-cn-n-p-Xv. KpP-dm-nse \nt-]-ns
knwl-`m-Khpw Xoc-tZi Pn-I-fmb htUm-Zc, _dqv, kqdv Fn-hn-S--fn-em-Wp-Xv. alm-cmjv{S-bpsS ]Sn-m-d Xoc-tZ-iv GI-tZiw 22,000 sNdp-InS, CS-cw, hInS hyh-km-b-fpv. Ch-bn 234 hInS hyh-km-b- htXm-Xn aen-\o-I-cWw Dm-p--h-bmWv.
Chsb tI{ aen-\o-I-cW \nb-{-W-t_mUv ' Nphv' hn`mKw hyh-km-b-n-emWv Ds-Spn-bn-p-Xv. alm-cm-jv{S-bnse apJy-hy-h-kmb taJe apwss_Xms\]qs\ `mK-mWv
kwm-\-ns hymh-km-bnI Dm-Z-\-ns 60 % Chn-sS-\n-mWv alm-cm-jv{S-bnse \nt]-n-te-sdbpw sIm Xoc-tZ-i-mWv. CXn Ghpw apn sdbvKdpw sXm-Spv cXv\Kncn Pn-bp-amWv. Cu cv Pn-Ipw IqSn samw \nt-]-ns 38% Dv. apwss_-bn
am{Xw 7%hpw alm- c m- j v{S- b nse hyh- k m- b - h - c - W - ns Hcp {]tXy- I X
apwss_Xms\]qs\ \mknIv {]tZ-i-n-sbpw sIm Xoc-tZ-i-n-sbpw ]cn-[n-bvXo-X-amb hyh-km-b-h-c-W-amWv. Cu taJe AXns ]c-am-h[n L-n Fn--gnp.
(tZiv]ms 1996, KmUvKn 2010)
tKmh-bn 20 hyh-kmb Ft-p-I-fn-embn 2037 hyh-kmb bqWn-p-I-fpv. Ch-bn 18
Fw aeo-\o-I-cWw krjvSn-p--h-bmWv. Cu hyh-kmb Ft-p-I-fn-te-sdbpw ]n-a-L-n-emWv nXn sNp-Xv. hyh-kmb bqWn-p-I-fn {]hn-p--h-bn-te-sdbpw 20 hyhkmb Ft-p-I-fn-em-bmWv nXn sNp-Xv. aen-\o-I-cWw krjvSn-p hyh-km-b--fn
IqSp-Xepw Fkvt-p-Iv ]pd-mWv {]hn-p-Xv.
Im-S-I-nse hyh-km-b--fn-e-[n-Ihpw ]v & t], ]-kmc, Unn-e-dn-I,
kna v, s]t{Sm-fnbw, cmk-h-kvXp-, Huj-[-, Ccpv Dcpv,Abncv kwkvI-cWw, J\\w
Fo hn`m-K-ns]-Spp. tIm^n- ]nv bqWn-p-I {][m-\-ambpw IqKv, NnIva-K-eq,
lm Pn-I-fn-emWv. ]n-a-L--n nXn sNp Ch aen-\o-I-cW {]iv\- krjvSn............................................................................................................................................................................................................
203
p-pv. \oe-Kn-cn-bnse tXbne Irjn \oe-Kn-cn-bn-sebpw Iq\q-cn-sebpw ssPh-ssh-hn-yn\v lm\n-I-c-amWv. Cu taJ-e-bn P\-fpw h\y-Po-hn-Ifpw Xn-ep-m-Ip kwLjn\v apJy-Im-cWw Cu hyh-km-b-amWv.
DXvW
- vTb
- p-m-p {]iv\
-
Cu ]n-a-L kwm-\--fn-tev hyh-km-b- BIjn--s-Sp-Xv t\-am-sWnepw Cu hyh-km-b-fpw skp-Ifpw krjvSn-p ]cn-n-Xn-]-chpw kmaq-ly-hp-amb {]iv\ DXv-WvTm-P-\-I-amWv. CXp-aq-e-ap-m-Ip kmaq-ly-{]-iv\- {][m-\-ambpw `qan GsSp--en-s\bpw AXn-\p \jvS-]-cn-lm-c-sbpw kw_-n-p--h-bmWv. ]cn-nXn BLmX--fn Du Bhiyw, ^mIvS-dn-I han-n-p ]pI, hmbp-a-en-\o-I-cWw, ^mIvS-dn-Ifn \nsm-gp-Ip Ah-in-jvS- ape-ap Pe-a-en-\o-I-cWw, `qan cq]m--c-s-Sp-p-Xp
aqe-ap {]iv\- Fnh Ds-Spp. an hyh-km-b-pw Ah-bpsS \nmW
{]h-\-v htXm-Xn shw Bh-iy-amWv. hom-h-iy-n\v th-Xn-t\-m hfsc-b-[nIw Pew hyh-km-b-v thWw.
alm-cm-jv{S-bn hymh-km-bnI {]{Inb aqehpw Iev-cnbpw apw htXm-Xn Inp--Xp-sImpw Dm-Ip hmbp-a-en-\o-I-c-W-n\v ]pdsa Cu hyh-km-b- kwkvIcnpw Am-sXbpw ]pd--p-Xv 6,78000 Iyp.ao hymh-km-bnI Ah-in-jvS-amWv. DZm-l-c-Wn\v Nph-sS-bp t_mIvkn cXv\-Kncn Pn-bnse hmbp-hns KpW-ta hnh-cn-pp.
ew
Kpcp-Xcw
Ipdhv
tJZvXm-eq-nse Ahmjn
CS-cw
aotkm,kSvtKm,
d]psKmem]v
IqSp-X
tZhv-cpJv
tKmh aen-\o-I-cW \nb-{-W-t_mUns (MPCB) IW-p-{]-Imcw tKmh-bnse hyhkmb bqWn-p-I Hcp Znhkw 8400 Iyp.ao. aen-\-Pew/hyh-kmb Ah-injvSw ]pd--p-pv.
Fm bpWn-p-Ipw kz-ambn amen-\y-kw-kvI-cW mp-I-fpv. KWy-amb Af-hn amen\y- ]pdw-X-p-h {_ph-dn-I,Un-e-dn-I Huj[ \nm-W-im-e-I, ]-kmc ^mIvSdn-I Fn-h-bmWv.
tKmh-bnse DcZnW Pn-I-fnse hyh-km-b--fpsS taJe Xncn-p Hcp `q]Sw
Xm-dm-n-bn-pv. AhnsS Ipd ssPh-ssh-hny kwth-Z-\--a-X-bp {]tZ-i- CsmWv CXn \nv hy-am-Ip-Xv. tKmh-bpsS Gdnb ]pw"Nphv', ' Hmdv' taJ-e-bnemWv s]Sp-Xv. hmbpPe-a-en-\o-I-c-W-tmSv hfsc Db kwth-Z-\--a-X-bp--h-bm-bmWv
Ch Icp-X-s-Sp-Xv. a-\ndw \I-s-n-p {]tZ-i--fnse aen-\o-I-cWw Xmgv Afhp
apX CS-cw hsc-bmWv. A\p-tbm-Py-amb coXn-Ifpw kmt-XnI hnZy-bp-ap-]-tbm-Knv CXv
]cn-l-cnmw.
]n-a-L--nse ssPh-B-hmk hyh--bn-t hyh-km-b--tf-ev]n-p BLmXs kw_-nv _-s--h Dbp Bi NphsS ]d-bpp.
A-co aen-\o-I-cWw hnfhv KWy-ambn Ipdbvpw. a\p-jys Btcm-Ky-n-Xn-bnepw
]n-a-L--nse kky-e-Xm-Zn-I-fnepw lm\n-I-c-amb BLm-X-ap-mpw.
............................................................................................................................................................................................................
204
b.
c.
shan-I, Nqc D--, sIm-s\bvv, h\-h-cWw, ASp--f-tmw XpSnb {]mtZ-inI ssPh-hn-`m-K--fn-e-[n-jvTn-X-amb hyh-km-b-sf t{]mm-ln-n-pI.
d.
e.
f.
\nb-{W A[n-Im-cn-Ipw s]mXp-P-\-n\pw hyh-km-bs kw_-nv hnhn[ Xefn Xocp-am-\-sa-Sp-p--Xn-\p D]-I-c-W-ambn hyh-km-b--fpsS taJ-em-`q-]-Ss
D]-tbm-Kn-pI.
2.7 J\\w
]n-a-L--nse 6 kwm-\--fnepw KWy-amb Af-hn [mXp \nt-]-apv. Chbn {][m\w Ccp--bncv, amwK-\okv,t_mIvsskv Fn-h-bmWv. sdb Fn-sbpw aWen-sbpw Imcy-nepw Cu taJe k--amWv. (A\p-_w 2 ImWpI) [mXp--fpsS hnebn KWy-amb h-\hv Dm-b-Xp-aqew 2002 \ptijw Ccpv Abn-cns Dev]m-Z\w KWyambn hnp. CXv {]tXy-Inpw tKmh-bp-sSbpw Im-S-I-n-sbpw Imcy-n.
t\cs Fe Awiw Ipd-Xv 55 BbmWv \n-bn-n-cp--sX-n CXv 40 BWv.
Ign GXm\pw hj--fn ]n-a-L kwm-\--fn \nc-h[n ]cn-nXn nb-dkv
\In-bn-pv Fm Ccw {]h\ BLm-Xs kw_-nv bmsXmcp {ibpw
Dm-bn-n. P\--fpsS Bh-iy-{]-Imcw ]cn-nXn h\w hIp-p-a{n ]pXnb ]cn-nXn
nb-dkv \Ip--Xn\v 2010 samd-tm-dnbw Gs-Spn. tIc-f-nepw Xan-gv\m-nepw
\nmW {]h-\-mbn htXm-Xn aW J\\w \S-p-Xv \nc-h[n ]cnnXnkmaqly {]iv\-v Imc-W-am-bn-pv. Xncp-h-\--]pcw, sImw, Be-pg, tImbw,
Fd-Wm-Ipfw, Xriq Pn-I-fn ka-Xe J\\w Kpcp-X-c-amWv. ,Imb-ep-I-fn \npw _op-Ifn \np-ap aWJ-\\w Xoc-tZ-i-p-S-\ofw k-km-[m-c-W-amWv.
............................................................................................................................................................................................................
205
{Smkvt]mnv aqehpw hmbp-a-en-\o-I-cWw cq-am-Ipp. km[m-c-W-bmbn h\y-Po-hn-kt-X--tfmSv tNmWv J\\w \S-p-Xv. DZm-l-c-W-n\v tKmh-bn 31 J\-\- h\yPo-hn-k-t-X-v 2 In.ao. Np-f-hnepw 13 Gw Hcp Intem-ao- Np-fhn-ep-amWv.
kmaq-ly-B-Lm-X-fpw hfsc Kpcp-X-c-amWv Pehmbp-a-en-\o-I-cWw, Irjn-p-m-Ip
\mi-\-jvS-, IpSn-tbm-gn-n-, tdmU-]-I-S-, Pew kw_-n Ac-n-Xm-h Fnh-sbmw CXn-eps-Spmw. J\-\-n \nv e`n-p hcp-am-\s ]n tIp-tm
AXn\p ]nn C{X-b-[nIw ]cn-n-Xn-]-chpw kmaq-ly-]-c-hp-amb BLm-X--fp-sv \mw
Nnn-p-n.
nb-dkv Cm-sXbpw hymP-n-b-dkns ad-hnepw nb-dkv hyh--I ewLnpw
]n-a-L--ns ]e `mK--fnepw A\-[n-IrX J\\w \S-p-pv. Cm-cy-n km
P\--fpsS Xmev]cyw ]q-ambn kwc-n-p-n-sp Xs-bmWv s]mXp-hn-ep [mcW
Cm-cy-n km hyh-km-bn-I-fp-ambn Hp-IfnpI-bm-sW [mc-Wbpw hym]-I-amWv.
CXp-aqew J\-\-{]-h-\--tfmSv ISp AXr]vXn Cu kwm-\--fn-epv. CXn Ghpw
i-amb AXr]vXn \ne-\np-Xv tKmh kwm-\mWv.
Cu kan-Xnv Xev]-c-I-n-I-fn \nv t\cn-tS--Xmbn h Nne tNmZy- NphsS
]d-bpp.
kmwkvIm-cn-Ihpw ssPh-ssh-hn-y-]-c-hp-amb \jvSbpw ]n-a-L--nse Bhm-k-hy-h-bpsS \io-I-c-Whpw XS-bp-Xv Ah-km-\n-n-m Fp-sImv J\\w \ntcm-[n-pIqSm?
`qan, Pew, h\w, `qPew Fn-h-bvp-]-cn-bm-bn-p Hcp ]cn-K-W\ Fn\v J\-\-n\v
\IWw?
[mXp kv timj-Ws kw_-nv hcpw Xe-ap-d-I-fpsS tNmZy-v Fp-cw
]dbpw ?
C{X-am{Xw A\-[n-IrX J\\w \S-p--sX-p-sImv? CXn-s\-Xnsc Bsc-nepw Fsnepw sNp-ptm?
Cu taJ-e-bn Fm-X-c-nepw \S-p Agn-a-Xnsb ]n Fp-]-d-bpp?
............................................................................................................................................................................................................
206
Nne {]tZ-i- ]cn-nXn Zp_-e-am-sWv Icp-Xp-p-s-n-epw ]n-a-L kan-XnbpsS ]n-I-bn Ds-n-p-m-In. Acw {]tZ-i--fn Hcp {]apJ m]\w ssPhssh-hn-y-sbpw ssPh-kw-th-Z\ a-X-tbbpw ]n ]Tn-p-Ibpw hne-bn-cp-p-Ibpw
(EIA) sNp--Xp-hsc ASp 5 hj-tv J\\w \ntcm-[n-Ww.
tI{ ]cn-nXnh\w a{m-ebw hyXykvX \n_--\-I-tfmsS ]cn-nXn Zp_-e-taJ-e-I {]Jym-]n-Ww.
[mXp Nqj-W-n\v \nb-{Ww
]cn-nXn nb-dkn \nt-in-n-p--Xn IqSp-X Abncv Ihs-Sp-p Fm
J\n-Ifpw AS-p-]q-pI.
Ccp--bncv J\\w sNm-hp FebpsS Afhv \nP-s-Spn J\n-I-fn-ep Xn--bw
XS-bpI.
kwm-\--fpsS taJe Ave-knse \n_--\-I ewLn-p Fm J\n-Ifpw ASp-]q-pI.
]n-a-L kanXn \nt-in-n-p--Xp-t]mse ESZ-1 se {]hn-p-Xpw {]h\
cln-X-hp- amb Fm J\n-I-fp-sSbpw ssekkv dm-pI
tZiob ]mp-I-fn-sebpw h\y-Po-hn-k-t-X--fn-sebpw Fm J\-\-sse-kkp-Ifpw
nc-ambn dp-sN-pI.
IpSn-sh--sa-Sp-p AW-s-p-I-fpsS hrjvSn-{]-tZ-i--fnse Fm ssekkp-Ifpw
dm-pI.
aWJ-\-\-n-\p N- (]-em 2011)
aW J\\w BUnv sNWw; \Zn-I-fn aW J\-\-n\v Ah[n Gs-Sp-pI.
\Zo amt\-Pvsan \nv thdnv sam-n-ep amt\-Pvsa v ]cn-K-Wn-pI
CXn-\mbn {]tXyI \nb-a-\nmWw Bh-iy-amWv
\nmW {]h-\-v Bp-a-W-en\v ]I-c-ap-h ]cn-tim-[nv t{]mm-ln-n-pI
\Zn-I-fp-tSbpw ssIh-gn-I-fp-tSbpw Xoc--fnse a\p-jys CS-s]-S aqew \in h\ ]p\-cp-o-hn-n-m Bh-iy-amb \S-]-Sn-I kzoI-cn-pI.
tbmKy-cmb Hcp AtXm-dnn \S-p icn-bmb ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y-\-n-\ptijw am{Xta \Zo-Xo-c--fnse ASn-m\ hnI-k\ {]h\w \S-mhq
]n-a-L AtXm-dn-nv Hcp -J\\ A]-{K-Y\ D]-k-anXn cq]o-I-cn-pI
J\-\-n\nv `qP-es kwc-n-pI
`qK` Pe-hn-Xm-\-n\p Xmsg {]hn-p J\n-I \n_--ambpw `qP-e-am-t\Pvsa v Dd-p-h-cp-p-Ibpw {]tZ-is InW-dp-I-tfbpw Pe-hn-X-c-W-tbpw _m[n-msX
t\mp-Ibpw thWw.
Pe-am-nv \S-msX Hcp J\-\hpw XpS-m A\p-h-Zn--cpXv.
\jvS-s-Sp Pe-n\p ]Icw ag-sh kw`-c-W-n-eq-sSbpw apw Pe-\n-cv DbWw.
`qan-im-kv{X-]-c-amb Imc-W--fmtem atm B[p-\nI J\-\-co-Xn-t]mepw Ah-ew-_n-m
Ign-bm {]tZ-i--fn Pe-hn-Xm-\-ns Af-hn\v Xmsg J\\w A\p-h-Zn-m ]mSn.
J\\ {]tZ-i--fnse `qP-e-am-t\-Pvsa v
J\\ taJ-e-bn ]pdw-X-p `qP-es kw_-nv IqSp-X ]T\w \S-p-Ibpw
nXn-hn-hc IW-p-I tiJ-cn-p-Ibpw sNpI.
............................................................................................................................................................................................................
207
Cu {]iv\w ]cn-l-cn-p--Xn-\mbn Cy _yqtdm Hm^v ssakv, \mj-W Cnyqv Hm^v sslt{Um-fPn Fnh kwbp--ambn `qX-es kw_-n IqSp-X nXnhn-h-c-- W-p-I ]c-kv]cw ]p-h-bvpI.
J\-\-ta-J-e-bnse Fm {Kma--fnepw ]c-am-h[n 2 hj-n-\p-n ss]v hgn-bp
Pe-hn-X-cWw Dd-p-h-cp-m Pe-hn-X-cW AtXm-dn-nbpw J\-\-I--\nbpw Xn [mcW-bp-m-pI.
Dt]jn--s J\\ Ipgn-I Pe-kw-`-c-W-n-\mbn D]-tbm-Kn-m km[n-ptam Fv
]cn-tim-[n-pI h\-`q-an-bn CXn\v Ign-bn, ImcWw, \nb-a-{]-Imcw AXp h\w-h-Ipn\v XncnsI \IWw.
`qP-e-{]-iv\--sf ssIImcyw sNm ]n-a-L AtXm-dn-n-bn Hcp {]tXyI sk
cq]o-I-cn-Ww
J\\ {]tZ-iv Irjn ]p\-cp-o-hn-n-m
\o-S--fnse Ipgn-I-fn shw \nd-bm-\p kwhn-[m-\-ap-m-pI.
Pem-i-b--fnse sNfn \ow sNpI. XS-b-W-t]mse kwhn-[m-\--sfm-cpn sNfn
\o-S--fn-tev HgpIn Fp-Xv XS-bpI
Irjn-bn-S--fn HgpIn Fp amen-\y-fpw apw \ow sNpI.
Pew \jvS-s-Sp-Xv Hgn-hm-pI.
]m-fn Bkq-{X-Whpw amt\-Pvsapw
Fm \nb-{WhnI-k\ GPkn-I-fp-tSbpw GtIm-]\w.
[mXp taJ-e-bnse sa-s ]cn-nXn kwc--W-n\v t{]mm-l\w
]cn-nXn hnZym-`ymkw
]cn-nXn {]iv\- Xncn--dn-bm kqN-I-
kwm\ Xe-n lcnX Au-nv
klm-b- e`y-am-m hn]Wn kwhn-[m\w
hn`-h-k---amb kwm-\--fn h\-kw-c--W-n\v \jvS-]-cn-lmcw
an\-d Ikth-j N-f
- n \njvjn-p-X
- p-t]mse ]p\-c[
- n-hk
- n-m t_mpItfm av km-nI Dd-p-Itfm e`y-am-m ASn-b-nc \S-]Sn kzoI-cn-pI.
J\-\ ta-J-e-bnse Btcm-Ky-kw-c-Ww
J\\ taJ-e-bnse tcmK-fpw av Btcm-Ky-{]-iv\-fpw \nco-n-m\pw J\-\-ns
Xn-^-e- A\p-`-hn-p P\--fpsS ]p\-c-[n-hm-k-n\pw Bh-iy-amb kwhn-[m\w
Gs-Sp-pI. J\-\-ta-J-e-bnse P\-p-thn Hcp Btcm-Ky-Cjp-dkv t]mfnkn
Gs-Sp-m ssa\nv I-\n-I-tfmSv Bh-iy-s-SpI.
]m-bvk--kw-L-S\ kwbp kwcw-`-n-eqsS Btcm-Ky-{]-iv\-sf kw_n hnZym-`ymkw \IpI.
J\-\-ta-J-e-bp-ambn _-sv \S-p tcmK-\nbNnInm {]h-\--fn
]mb- p-Ipw {]mY-an-Im-tcmKy tI{-smw ssa\nv I-\n-Isf IqSn
]m-fn-I-fm-pI.
tdmUp-amhpw Pe-am-hp-ap {Smkvt]mt-j-\n hmbp-a-en-\o-I-cWw Ipd-bvpI.
{Sp-I-fnepw _mp-I-fnepw \nnX Af-hn IqSp-X Ib-p-Xv Ii-\-ambn \ntcm-[nm \S-]-Sn-sb-Sp-pI.
............................................................................................................................................................................................................
208
2.
............................................................................................................................................................................................................
209
3.
4.
]e Ipgn-I-fnv J\\w \S-p-Xpw \nb-{nX Dev]m-Z\w A\p-h-Zn-p--Xp-amb J\-\coXn thWw knp ZpKn D]-tbm-Knm.
5.
6.
7.
9.
10.
]T\ dntmn \nt-in-p--Xp-t]mse {]tZ-iv sNdp-InS Pe-ssh-ZypX ]-XnI t{]mm-ln-n-Ww. sshZypXn Dev]m-Z\w Ignp hcp Pew Irjnv D]-tbmKnmw. Nne ev J\\ Ipgn-I aqew `qPe \ncv Xmgp-pv. Ahn-S--fn
sNdnb AW-s-p-mn sshZypXn Dev]m-Zn-n-m Irjnbpw c-sSpw.
DZm-l-c-W-n\v "]ptcn' hnt-Pn \nn sNdnb AW-s-n \nv sshZypXn
Dev]m-Zn-n tij-ap shw ' Akm-lnsb', "skmemwssh, Xv' XpS-nb
{Kma-v \In sh-ns ]c-am-h[n D]-tbmKw Dd-p-h-cp-m {Unv Cdn-tKj t]mse-bp kwhn-[m\w D]-tbm-Knmw. sshZypXn ]-Xn-p sNehv I-\nI hln-Ww.
11.
I-\n-bpsS sNe-hn J\\ {]tZ-i-n\v Nppw 2.5 ao Db-c-n aXn \nnWw. Npp-ap h\--fnse kpc--I-W-n-se-Sp-m-WnXv.
............................................................................................................................................................................................................
210
12.
13.
{]h\ ka-bv samw {]tZ-ihpw shw \\v s]mSn Db-cm-Xn-cn-m {inWw. ]Xn {]tZ-i-n\p Nppw Bh-iy-n\v ac- hfn i_vZ-a-en-\o-I-c-Wn\v XS-bn-SWw.
14.
GXp {]tZ-ipw J\\ {]h\w Bcw-`npw ap]v Ahn-Sp hr-sf kw_nv Hcp ks \S-p-Ibpw Ch amn \Sp--Xn\pw ap-h kwc-n-p--Xn-\pambn Hcp \gvkdn m]n-p-Ibpw thWw.
15
Hmtcm {Kma-n-tebpw hnip--h-\- kwc-n-Ww. Ch-bpsS kwc-Ww {]mtZinI kaq-ls Gn-p-Ibpw AXn-te-p sNehv I-\n-I hln-p-Ibpw
thWw.
............................................................................................................................................................................................................
211
212
alm-cm-jv{S-bn 2012 tev ]e sXa ]h t{]mP-IvSp-Ifpw Bkq-{XWw sNbvXnpv. tIc-f-nepw Im-S-I-nepw Pe-ssh-ZypX ]-Xn-I-fmWv Btem-N-\-bn. Ghpw
X-n InS-p Im-S-I-bnse KqVy, tIc-f-nse BXn-c-nn ]-Xn-Isf ]n
Cu dntmns Hmw `mKv hni-Z-ambn N sNbvXn-pv.
Bkq-{X-W-L--n-ep ]e ]-Xn-Ifpw DXv-m-P-\-I-amWv. DZm-l-c-W-n\v sdbvKVnepw cXv\-Kn-cn-bnepw 33,000 saKm-hmv tijn-bp sXa t{]mP-IvSp-I ]cn-nXn nbdkn-\p-thn Imn-cn--bmWv. Ch-bn ]eXpw krjvSn-p ]cn-nXn kmaq-ly-BLm-X- hfsc Kpcp-X-c-amWv. Ch- Hcp Iq-ambn m]n-m-\mWv Dt-in-p-Xv. Ch krjvSnp Bh\ BLmXw ]cn-K-Wn--s-tS--XmWv. Cu sshZypXn Dev]m-Z\ mp-I-fpsS
Zqjy-^-e- Hcp hn`mKw P\- A\p-`-hn-p-tm AXns KpWw e`n-p-Xv asmcp
hn`m-K-n-\mWv.
Cu Pn-Iv Hcp hjw 180 saKm-hmv sshZyp-Xn-bmWv Bhiyw Fm ChnsS
{]Xn-hjw Dev]m-Zn-n-p-Xv 4543 saKm-hm-mWv.
apss_-bpsS Bhiyw hf-sc -h-ep-Xm-sW-n Ievcn A[n-jvTn-X-amb hen-sbmcp m v
ae-_m lnn m]n-m-hp--XmWv. Pnm mn-te-Xp-t]mse Fm A\p-Iqe LS-Ifpw Chn-sS-bpv. ChnsS m v m]n-m hfsc Zqtcv hnX-c-W-sse-\p-I hen-t-Xn. Xqew {]k-cWhnX-cW \jvSw Ipd-bpp. cXv\-Kncn, knn-ZpK Pn-I-fn hnXc
sse\p-Iv Xmsg ^e-hr--fpw apw hp-]n-Sn-n-m Ign-bm-Xp aqe-ap \jvShpw
Hgn-hmmw.
............................................................................................................................................................................................................
213
214
hnX-c-W-n-\p henb S-dp-I ISp t]mIpXneqsS Bhm-k-tI-{- hn`-Pn--s-Sp-Xm-Wv. ]cn-nXn kwth-Z\ aX Gdnb {]tZ-i--fn S {KnUp-ambn _n-n-m-sXbp ]mc--tcy-Xc Du-]--Xn-I t{]mm-ln-n-m-hp--Xm-Wv.
{]mtZ-inI ]cn-n-Xn-bn ]mc--tcy-Xc Du-hn-I-k\w krjvSn-p BLm-Xs
]n \mw IqSp-X a\-n-em-t--Xp-v. DZm-l-c-W-n\v h tXmXn-ep ImmSn ]mS-
{]mtZ-inI ssPh Bhmk hyh--bn Imcyamb am--fp-m-p-p-v. ]n-a-L--n
hmWn-Pym-Sn-m-\-n ImmSn ]mS- m]n-m ]e \nt-i--fp-ap-v. Nneh CXn\Iw ]qo-I-cn-n-p-ap-v. \nn-X-th-K-X-bn IqSp-X XpS-bmbn Im-Sn-p {]tZ-i-fntem CXv m]n-m Ign-bq. ]n-a-L--n Ghpw Zp-e-amb ssPh-B-hm-k-hy-h-bp Ingp-mw-Xq-mb ]md-s-p-I-fmWv Ccw {]tZ-i- ]n-a-L--nse Ghpw
A\p-]-a-amb ssPh-ssh-hn-y-L-S-I--fmWv Chn-sS-bp--Xv. ImmSn b{- Dbn m]np-X
- n-\p `oa s{Ibn-\p-Ifpw apw ae-ap-If
- n Fn-p-X
- n\v Bh-iy-amb henb tdmUpI-fpsS \nmWw h\--fp-tSbpw Bhm-k-hy-h--bp-tSbpw h tXmXn-ep \io-I-c-Wn\pw AXp hgn Dcps]m-, asm-env Fn-hbvp Imc-Whp-am-Ip-p. alm-cm-jv{S-bnse
_oa-i- h\y Pohn kt-X-n \nv cv Intem-ao- AIse ENERCON I\n \Snb Hcp ImmSn ]mS-n {io am[-hvKm-UvKnepw sd\o t_mPkpw \S-nb ]T-\-n
Cu taJebnse ]cn-n-Xn-bpsS X\na apgp-h XI-Xmbn ImW-s-p. am{X-hp-a Cu
]-Xn-bn-eqsS kz[o-\-h-ebw I\n {]Jym--]n-n-pXnt\-m F{Xtbm hep-Xm-sWpw
a\-n-em-m Ign-p. Cu ]T-\-n-eqsS hy-am-Ip Hcp Imcyw ImmSn ]mS-ns lcnX-km-t-XnI hnZybvv nb-dkv \Ip-Xpw CXp kw_-n Bh\ BLmX A]{K-Y\w \S-nb tijw aXn Fm-Wv. C-c-sam-c-]-{K-Y\ ]T\w ]qn-bm-Ip--Xp-hsc
ImmSn ]mS-]--XnIv samd-tm-dnbw {]Jym-]n--Ww. GXm-bmepw ESZ1 taJ-e-bn ImmSn
]mSw A\p-h-Zn--cp-sXv ]n-a-L--k-anXn ip]mi sNbvXn-p-v.
............................................................................................................................................................................................................
215
Du Dev]m-Z\w
]mc--tcy-Xc Du ]-Xn-I-tfbpw Du-Im-cy--a-X-tbbpw ]c-am-h[n t{]mmln-n--Ww. sNdnb ]-Xn-I-fmWv A`n-Im-ayw.
]n-a-L--nse ]cn-nXn kwth-Z\ aX IqSnb taJ-e-I-fn {]mtZ-inI sshZypXn
Bh-iy- am{Xw t\cn-Sm-\p sNdp-InS Pe sshZypX ]XnIfmWv Bh-iyw. Ch
{KnUp-ambn _n-n-m-h Bbn-cn--Ww.
kvamv {KnUns D]-t`mKw
216
DXvIW
- vTb
- p-m-p {]iv\
-
]n-a-L--n Sqdnv m]-\--fpsS A\n-b-{n-X-amb hf, Bhmk tI{-
hn`-Pn--s-Sm\pw a\p-jy\pw arK-fpw Xn-ep kwLjw hn-m\pw CS-bmn-bn-pv. amen-\y- {Iam-Xo-X-ambn Ipp IqSp-Xp aqew IoS- BIjn--s-Sm\pw tcmK hn-m\pw CS-bp-v. kwkv-cn-m shw ]pd-tv Hgpn hnSp-Xp aqew
kky-Pm-e-fpw `qP-ehpw aen-\o-I-cn--s-Sp-p. h\-n Xo]n-Spw Dm-Im-\p kmyXbpw Gsd-bm-Wv. Sqdn-k-ns asmcp kzm`m-hnI ^e-amWv sh-n\p thn-bp hn
Bh-iyw.
kmaq-ly--kmw-kvm-cnI cwKv {]tZ-i-hm-kn-I-fpsS ]c--cm-KX Pohn-X-ssi-en-bn
Sqdnkw amw hcp-p-Xm-bmWv ImWp--Xv. DZm-l-c-W-n\v `qan-bpsS hn\n-tbm-K-n h
amhpw sXmgn-em-fn-I-fpsS Zue-`yhpw {]mtZ-inI kaq-l-n\v Ah-cpsS `qan-bnepw hn`-ht{km-X-p-I-fnepw Fm Ign-bm-Xpw Irjn Akm-y-am-p-p. {]IrXn kwc--Ws
t{]mm-ln-n-m-\p Hcp Bi-b-ambn Ctm Sqdnkw t{]mm-ln-np hcp-Xv icn-bmb
coXn-bn-e-. {]IrXn kwc--W-s t{]mm-ln-n-m\pw {]tZi-hm-kn-I-fpsS kmaq-ly--km-nI ]m-fnw Ddp hcp-m-\p-amWv Ctm Sqdnkw {ian-t--Xv.
NphsS ]d-bp Imcy--fn \b-]-c-amb {i Bh-iy-amWv
Sqdnkw hf-cp thKX
hnp hcp Sqdn-k-ns _mly Bh-iy-
Sqdnv ASn-m\ kuI-cy--fpsS m\w.
hnt\mZ km-cn-I aqe-ap-m-Ip i_vZ-i-eyw, amen-\y-q-mcw XpS-n-b-h.
amen\y amt\-Pvsan-tbpw aen-\-Pe amt\-Pvsan-tbpw A`mhw
{]tZ-i-hm-kn-I-fpsS Pohn-X-nepw kwkvm-c-n-ep-ap-m-Ip am-
*
217
Hcp taJ-e-bn Ghpw Ipd BLmXw krjvSn-p Sqdn-ks t{]mm-ln-nm thn ]n-a-L AtXm-dnn ipo-I-cn-s-Sp-p Ctm--Sq-dnkw \bw thWw
]cn-n-Xn--h\w a{m-ebw ]nXp-S-cm.
amen\y amt\-Pvsan\pw, {Sm^n-n\pw Pe D]-tbm-K-n\pw Ii-\-\n-b-{Ww thWw.
ESZ cn
............................................................................................................................................................................................................
218
shw D]-tbm-Kn tijw Ipn-I kam-l-cn-m {]tXyI kwhn-[m\w Gs-Sp-Ww. Sqdnv sskp-If
- nse amen\y amt\-Pvsan\v IqSp-X {]mtZ-inI ]m-fnw t{]mmln-n--Ww.
Sqdn-k-hp-ambn _-s {]iv\- ssIImcyw sNm ]n-a-L AtXm-dnn Hcp
{]tXyI sk cq]o-I-cn--Ww. Sqdnkw hnI-k\ {]h-\- ssekknv Ds-sSbphbpsS \nb-{Ww ]n-a-L AtXm-dn-n-m-bn-cn-bv-Ww.
2.10. KXm-KXw
cmPy-ns hnhn[ `mK- Xn _n-n-p--Xn\pw kp-enX taJe hnI-k\-n\pw hmm-hn-\n-ab irw-Je hnI-kn-n-m\pw kwm-\-n-\-Ipw kwm-\-
Xnepw D hmWn-Py--hy-h-km-b- t{]mm-ln-n-m\pw KXm-KX ASn-m\ kuI-cy {][m-\-am-Wv.
]n-a-L--ns Imcy-n kpZoL-amb ]na Xocs av `mK--fp-ambn _nn-p--Xn\v KXm-KX ASn-m\ kuIcyw Hgnp IqSm-\m-hmXmWv. Ctm ]me-mSv
Npcw am{X-amWv C-c
- n-semcp ]mX Hcp-p-X
- v. ]n-aL
- ae-\n-cI
- f
- n-eqsS ISp t]mIp
tdmUp-Iepw dbnthIfpw sslth-I-fp-amWv AXns ssPh-\n-e-hm-cs _m[n-p amns apJy D]m-[n-I. Cu taJ-e-bn KXm-KX ASn-m\ hnI-k-\-n\p thn Db-cp
apd-hn-fn-I DXvI-WvT-tbm-sS-bmWv Cu kanXn ImWp--Xv.ImcWw CXv ]n-a-L--nse
h\--tfbpw ssPh-ssh-hn-y-s-bpw h\y Pohn-I-sfbpw {]Xn-Iq-e-ambn _m[n-pw.
219
ESZ-2
............................................................................................................................................................................................................
220
]nw]m\
Uln-th
[qse
Ikmc
`WvU[mc
Ieym
\mjnIv
apwss_ (HmUv)
apwss_ FIvkv{]kv
kmc (I-{Xn-Pv)
apwss_ (Iqmen)
Nn]ve
alm-_-te-iz s]mem-Sv]q
jlp-hmSn cXv\-Kncn
sImlm-]q
IpS
Ip-S
_Kmw
t_m almSv
B[mcw: ]c--ss], 2011
221
`qhn-I-k-\-m
hyh-km-b-
222
A]q-k-kyPme- \jvS-s-Sp-p.
223
............................................................................................................................................................................................................
224
225
hmbp, Pew, `qan Fn-h-bpsS aen-\o-I-cWw \nb-{n-m\pw ssPh-ssh-hn-ys kwcn-m\pw \ne-hn-ep kmt-XnI hnZy-bpsS tijn hn-n-pI
]n-a-L AtXm-dn-n-p \nt-i-
]n-a-L taJ-e-bnse hyXykvX cwK--fn lcnX kmt-Xn-I-hnZy t{]mm-ln-nm\pw D]-tbm-Kn-m-hp kmt-XnI hnZy-bpsS ssIam--n\pw ]n-a-L AtXm-dn-np-n Hcp {]tXyI sk cq]o-I-cn--Ww.
aen-\o-I-cWw krjvSn-p--h AXp ]cn-l-cn-m-\p sNehv hln-Ww F XXzw
kzoIcnv ssPh-ku-lrZ kmt-XnI hnZy hnI-kn-n-s-Sp-m-\p Kth-jW tI{mh-iy-amb XpI kam-l-cn-p-I.
ssPh-ssh-hny kwc--W-n\v Du \Insmv ssPh-]-c-ambpw km-n-Iambpw kmaq-ly-ambpw {]mtbm-Kn-I-amb ]cn-lm-c- e`y-am-m imkv{X--km-t-Xn-Iim-kv{X-n-\p tijn hn-n-m-\mbn Hcp hnj tvsan\v cq]w \Ip-I.
lcnX kmt-XnI hnZy t{]mm-ln-n-pI
]uc imkv{Xs t{]mm-ln-n-pI
Bkvt{S-en-b dnh hmv amXrI kzoI-cn-p-I.
hnm\ hnX-cWw
hyXykvX GPkn-I-fn \np hnm\w kam-l-cnv Hcp Pn sF Fkv tUm
t_kn\v cq]w \Ip tKmh-bpsS taJe m 2021 A\p-I-c-Wo-b-am-Wv. ]e Imcy-pw
CXv D]-Im-c-sSpw DZm-l-c-W-n\v J\-\-ta-J-ebvv ]pds \ne-hm-c-an-m J\n-I Xncn-dn-bm\pw \Zo-Xo-c--fnse `qan It-- Xncn--dn-bm\pw apw CXv D]-tbm-Kn-mw.
hnh-cm-h-Im-i-\n-baw A\p-k-cnv Bh-iy-s-Sp hnh-c- km GPkn-I Ignbp{X bYm-k-abw \I-Ww.kp-{]-[m-\-amb ]e {]iv\--tfbpw kw_-n hnh-c- Ctmgpw e`y-a-.
hnZymn ]-Xn-I-fpsS \nmb ]v.
]cn-nXn hn`-h--sf-kw-_-n s]mXp-P-\-v e`y-am-Ip-Xpw kpXm-cyhpw ]mfn--]-chpamb tUm-t_kv krjvSn-Ww..
............................................................................................................................................................................................................
226
bpsS tkh-\--fp-sSbpw km[-\--fp-tSbpw kpnc hn\n-tbmKw Bh-iym-[n-jvTn-X-ambn ]cnan-X-s-tS--Xp-v. Fn-cp-mepw a\pjy \nn-X-amb tdmUp-I, IpgIn-W-dp-I, cmk-hfw, IoS-\m-in-\n, sSe-t^m, samss_, Cs\v, tdUn-tbm, Sn.-hn. Fn-hsb Fmw AXv
t{]mm-lnn-p-p. {]Ir-Xn-bpsS km[-\-fpw tkh-\-fpw kpn-c-am-Ip--Xn Ghpw
Xmsg Xn-ep LS-I- {][m\ ]p hln-p-p. {Kma--fn P\--fpsS PohnX KpWta \ne-\np--Xn Ch-bpsS m\w \nm-b-I-am-Wv. Acp-hn-I-fnse Pew Ah Irjn`qanbn Pe tkN-\-n-\p-]-tbm-Kn-p-p. ayw Blm-c-am-Wv. apfbpw Nqcepw sXmgp-pI tabm\pw Ip-I s\m\pw D]-tbm-Kn-p-p. hndIv Blmcw ]mIw sNm\pw Huj[
kky- tcmK-Nn-In-pw D]-I-cn-p-p. ]c--cm-KX hnf-hp-Isf ]n-bp hnh-c-fpw
h\-nse `y-k-ky-, ku-cy-hI hkvXp-, Huj-[-sN-Sn-I, Fnh kw_n Adnhpw {KmaoW P\-X-bvm-Wp--Xv. hym]m-c-B-tKm-f-h-c-W-n-sbpw t]nn-sbpw Cu bpK-n Cu ssPh-hn-`-h-fpw hnm-\hpw kwc-nv hmWnPy D]-tbmK-n-eqsS t\-ap-m-t-Xv hfsc {][m-\-am-Wv. {]mtZ-inIamb aqey-hnX ssPh-h-kvXp-fn ]mb-I, hn-I, Am-dp-I, Nnc--X-hn-I, tan-tem-e-I, ]mep-ev]--, ]\tbm-e-]m-{X- XpS-n-bh Ds-Sp-p.
h\-nse ]g-, Ipan, av Ce h-, sh-cn, a, Xn-a- XpSn
Pemwiw IqSnb ]-dn C\- a\p-jys Btcm-Ky-n\v apXq-m-Wv. shcn kucy-hI hkvXp-hm-Wv, \mcp `y-h-kvXp- ae-_-hpw sImf-kvt{Smfpw Hgn-hm-pw.
]g-h-, ]--dn-I, [m\y-,-]-b-dp-h- Fn-h-bn-semw \mcp-v.
Imew Ignbpw tXmdpw `qhn-\n-tbm-K-n-sbpw Irjn-bp-sSbpw LS-\-bn kw`-hn-p
amw ssPh-hy-hm tkh-\--tfbpw _m[n-p-p-v. s\v ]e-X-c-n-ep-v. BZm-b-ns
Imcy-n s\mWv Ghpw tami-sa--Xn-\m s\ns m\w av [m\y- I-S-p-p.
CXn\p ]pdta ]pXnb Irjn-co-Xn-I cmk-h-f-n-sbpw IoS-\m-in-\n-I-fp-sSbpw Pe-tk-N-\n-sbpw Afhv KWy-ambn hn-n-n-p-v. AS-bv, \mfn-tI-cw, Iip-hn XpS-nb GI
hnf-tXm-- IqSp-X {]tZiw I-S-p--Xp-aqew `y-[m-\y--fpsS Dev]m-Z\w Ipd-bp-p.
ap]v {Kma--fnse s]mXp--e-fpw Ipn-m-Sp-Ifpw tan]p-d--fp-am-bn-cp e-
ImmSn, At-jy, d tXm--fmbn amdn-b-tXmsS Imen-h-f KWy-ambn Ipd-p.
ssPh-h-f-ns e`y-X-bnepw CXv Ipd-hp-m-n.
]n-a-L--nse ssPh-B-hm-k-hy-h-, hnip--h-\w, hnip--\-Zn, ]pWy-Xow, Imhv,
hnip--k-ky-, hnip--ar-K- XpSn \nc-h[n kmwkm-m-cnI ,kw-hn-[m-\- \ne\npp-v. Ch-bn ]eXpw h\y-ar-K--tfbpw k--tfbpw ay--tfbpw kky-tfbpw hr--tfbpsamw Imp kqn-p kwhn-[m-\--fm-Wv. ssZhnIw Iev]nsncn-p--Xn-\m Chsb Bcpw \in-n-p-n-. {]tXyI km-nI taJ-e-Ip thn
htXm-Xn Irjn-`qan Gs-Sp-p-Xv ImjnI Dev]m-Z-\--a-Xsb hf-sc-tbsd tZmj-I-cambn _m[n-p-p. CXp aqew \in-n--s-Sp hnip--h-\- \nc-h[n Xt-iob hr-fp-tSbpw kky-e-Xm-Zn-I-fp-tSbpw hwi-\m-i-n\v CS-bm-pp.
ssPh-hy-h-m-tk-h-\-fpw km[-\-fpw a\p-jy-Po-hn-Xs \ne-\np-Ibpw Bhiy- k^-eo-I-cn-p-Ibpw sNp-p. Chsb \nXy-hrn tkh-\- AXm-bXv Blmcw,
shw, \mcp-I, C\w av Dev]-- Fpw, "]npW tkh-\
-- ' AXm-bXv ssPhssh-hnyw, av cq]o-I-c-Ww, ]cm-K-Ww, amen-\y-kw-kv-c-Ww. t]mj-I-kw-{I-a-Ww, Fpw
"kw]p-jvSo-I-cW tkh\w' AXm-bXv kmaqly _-, kmwkvm-cnI ss]XrIw Fpw
Xcw-Xn-cn-mw.
t]mjI Bh-iy- hyn-K-X-am-Wv. CXv {]mbw, kvXo-]p-cp-j-hy-Xym-kw, Azm-\w,
B-cnI {]h-\-\n-e, Btcm-Ky-nXn Fn-hsb B{i-bn-n-cn-p-p. Hcmv Hcp Znhkw
Bh-iy-ap Duw Ipd-Xv 1500 Item-dn-bm-sW-nepw, IqSn-bXv 3000 Item-dn-bm-sWnepw Blm-c-ns A\p-]mXw Gsd-psd Hp Xs-bm-bn-cn-pw. hnhn[ Blm-c-
bpn kl-amb A\p-]m-X-n Ign-m \ BtcmKyw \ne-\nm-\m-h-iy-amb t]mjIw
............................................................................................................................................................................................................
227
`c-Wk
- w-hn-[m-\
- nse t]mcm-bvaI
-
`c-Wk
- w-hn-[m-\h
- p-ambn _-s \nc-h[n {]iv\
- fn {i tI{o-Ic
- n-t-X
- p-sv
kan-Xnv t_my-am-bn. kan-Xn-bpsS {]h-\-hp-ambn _-s ]ecpw CXv Nqn-m-n-bnp-v. ASn-b-nc {i Bh-iy-ap Nne {][m\ taJ-e-I-fmWv ChnsS N sNp--Xv.
]cn-nXn BLmX A]-{K-Y-\hpw ]cn-nXn nb-dkv \S-]-Sn-Ifpw
]n-a-L--nse ssPh-B-hm-k-hy-hsb kwc-n-p {]{In-b-bpsS tI{-_n-p
]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\ {]{In-b-bm-Wv. Fm-enXv ]e-X-e--fnepw icn-bmb hn[-a-smWv ]n-a-L kanXn \nco-n-p--Xv.
1.
]cn-nXn BLmX A]-{KY\ dntm-p-Ifpw s]mXp-P-\--fn \nv sXfnhv tiJ-cnp {]{In-bbpw th{X \ne-hmcw ]pep-n-. dntmp-I ]e-tmgpw hymPhpw
sXfn-sh-Sp-ns an\n-Svkv `m-h\mkrjvSn-bp-am-Wv. A]-{K-Y\w \S-p Ik v
{Kma- kin-p-Itbm icn-bmb ks \Sp-Itbm BLm-X-]-T\w \S-p-Itbm
sNm-sX-bmWv dntmv Xm-dm-p--sXpw Bt-]-ap-v.
............................................................................................................................................................................................................
228
2.
3.
tKmh t]mep kwm-\- Icp-Xp-Xv C.-kn. 2006 hnm-]\w Fkv.-]n.-kn._nsb (tv s]mfyq-j It{Sm t_mUv) Hcp t]mm-^o-kmbn Xcw Xmgvn-sbm-Wv. ]cnn-Xnh\w a{m-e-b-ns ]cn-nXn Ah-tem-I\ kan-Xnsb sXn--cnn-pI hgn Fkv.-]n.-kn.-_n. {]mtZ-inI P\--fpsS Xmev]-cy-n-s\-Xn-cmbn {]hns Bt-]-ap-v.
4.
5.
6.
7.
lcn-X-t{]m-P-IvSp-Ipw sNdp-InS t{]mP-IvSp-Ipw ]cn-nXn BLmX B]-{K-Y\hpw Bh\ ]cn-nXn BLmX hne-bn-cp-epw Bh-iy-am-Wv.
]cn-nXn nb-dkns \n_--\-I ]e-tmgpw ]men-m-dn-. DZm-l-c-W-n\v A\ph-Z-\o-b-amb St-Pn IqSp-X J\\w \S-p J\n-I-sf-\nm[w XpS-cm-\-\p-h-Znp-p.
t{]mPIvSpIsf hne-bn-cp-m Fkv.-]n.-kn._n Xe-n th{X tijn-bn-.
tXm-f
- nepw h\-f
- nepw hmX-I
- krjvSn-p BLm-Xs ]n th{X Adnthm
Ah-tem-I-\tam C.
............................................................................................................................................................................................................
229
230
, ]Ww ]en-ibvv sImSp-v, hn]Wn _-, aZy I-h-Sw, DssSbph Ah-km\n-nm {ian--W-sapw \nbaw \nt-in-p-p. {Kma-k-`v Ievn-n-p HuXyw CXn
\nv hy-amWv.
CsXmcp kam-\-X-I-fn-m \nba \nm-W-am-Wv. `c-W-L-S-\-bv-Is `c-W-L-S\
Fpw CXns\ hnti-jn-n-m-dp-v. Kncn-h kaq-l-sf \bn-p kzw BNm-c--fptSbpw ]mc--cy--fp-tSbpw efn-X-amb kwhn-[m-\sbpw \nb-a-m `cn--s-Sp kmcns HutZym-KnI kwhn-[m-\-sbpw H N-q-Sn Hn-n-m-\p {ia-amWv Cu \nbaw
\S-p-Xv. ]n-I-ta-J-e-I-fpsS A-n\v Hcp s]mXp N-qSv hn`m-h\w sNpp FXmWv Cu \nb-a
- ns asmcp {]tXy-IX
- . Cu \nb-a\
- nm-Wh
- p-ambn _-s Hcp {]apJs
A`n-{]m-b-n ""Cu \nbaw hnI-k\ {]Zm-\-n \nv imo-I-c-W-n-tepw {]mhnI-am-p--Xn \nv Bkq-{X-W-n-tepw Ds-Sp--Xn \nv t_m[-]q-amb ]m-fn-n-tepw \op-p.'' ({]`p 2004)
F-m-bn-cp-mepw Cu \nbaw ]mmn Hc Zim-_v[-n\v tijhpw AXnse hmKvZm\--fn-te-dnb ]pw \nd-th--s-n-n-. kwm\ km-cp-I sNt \nb-a-\nm-Whpw
\S-m-epw Cpw A]q-am-Wv. kwm\ Xe-n \npw km-n-Ihpw cmjv{So-b-hpamb D-X-cn \npw kaq-l-ntev A[n-Imc kp-e-\-nImX-em-sbmcp amw \nbaw
ey-an-Sp-p. C{Xbpw hn]p-e-amb A[n-Imcw A-h-mbn D]-tbm-Kn-m kaq-l-n\v
Ign-b-W-sa-n th{X hnm-\hpw tijnbpw B kaq-l-n-\p-m-I-Ww. h\w hIp-nsbpw apw XS--s-Sp--ep-I aqew CsXmpw \S-n-. kzbw `cWw F eyw Cpw
IS-em-kp-I-fn-sem-Xp-p-p.
h\- A-h-Im-i-\n-baw
2006 ]mkm-nb ]n-I-h av ]c--cm-KX h\-hm-kn(-h-\-A-h-Im-i- AwKo-I-cn) \nbaw \psS \nb-a-\nmW Ncn-{X-nse Hcp \mgn-I-I-m-Wv. Ah-cpsS h\-A-h-Imi- AwKo-I-cn-msX Kncn-h-m-tcmSpw av h\-\n-hm-kn-I-tfmSpw Imnb Ncn-{X-]-c-amb
A\oXn Ah-km-\n-n-m eywshp--Xm-bn-cpp Cu \nb-aw. ]s \nbaw \S-m-p-Xnse Nne sshj-ay- aqew CXns ey- ]q-ambn t\Sm C\nbpw Ign-nn-.
\psS cmPy-ns `qhn-kvXr-Xn-bpsS 23% hcp h\--fn-emWv Cy-bnse Ghpw
\n-\cpw ]miz-h-cn--s--h-cp-amb kaqlw A[n-h-kn-p-Xv Irjnpw sNdp-InS h\D-ev]-- tiJ-cn-m\pw Pem-i-b-pw BSp amSp-Isf tabvm-\p-samw Ch ]c-cm-K-X-ambn B{i-bn-n-cp-Xv Cu h\--sf-bm-Wv. Cu \nb-a-ns Ncn-{X-]-c-amb {]m[m\yw
Fs-m asm h\-\n-b-a-epw Kncn-h-m-tcbpw av h\-\n-hm-kn-I-tfbpw It--mcmtbm {Inan-\-ep-I-fmtbm BWv In-cp--Xv. h\w amt\-Pvsa v IqSp-X kpXm-cyhpw ]m-fn-]-chpw Bp--Xn-s\mw h\-\n-hm-kn-I-fpsS Ah-Im-i-v \nb-a-{]m-_eyw \IpI
IqSn sNbvXp h\ Ah-Im-i-\n-baw.
Cu \nbaw \S-m-p--Xnse _pn-ap-p-I aqew ]e kwm-\--fnsebpw h\-hmkn-I-fpsS Ah-Im-i--fn-te-sdbpw \ncm-I-cn--s-p. Nne kwm-\--fn C{]-Imcw \ncm-Icn--s--Xns \ncv 60 iX-am-\-n-te-sd-bm-Wv.
kaq-l-A-h-Im-i- {]tXy-Inpw sNdp-In-S-h\w Dev]-- tiJ-cn-m-\p AhImiw \ntj-[n-p-Xv hfsc hym]-I-am-bn. Ah-cpsS Ah-Im-i-hm-Z-n-t Xocp-am-\-sa-Spp-Xp kw_-n {]{Inb th-hn[w \S-n-.
\nb-a-ns A-k-bvv hncp--ambn Ah-Im-i-hm-Z- sXfn-bn-m tcJm-]-camb sXfn-hp-I lmP-cm-m \n_-n-p. \nbaw A\p-im-knpw hn[w hntPv Xe-ntem
kaq-l-X-e-ntem {Kma-k-`-I IqSn-bn-cp-n-. IqSn-bn-Sp Xs Ah-bpsS ip]mi-Iv
bmsXmcp hnebpw Iev]n--s-n-.
............................................................................................................................................................................................................
231
Cu \nb-a-ns apJy-amb {]mtbm-Kn-IX kaq-l-h-\-hn-`-h- kwc-n-m\pw hn\ntbm-Kn-m-\p-ap Ah-Imiw AwKo-I-cn--sp F-Xm-Wv. h\--fpsS `cWw Hcp P\m-[n]Xy N-q-Sn-tev amp--Xns BZy-]-Sn-bm-bn-cpp CXv. Fm an-hmdpw Fm kwm\-fpw Cu Ah-Im-i- th-hn[w AwKo-I-cn-n-.
kaq-l-h-\-A-h-Im-i-nse ]ptcm-KXn
Imem-h[n kw_-n kpc-n-X-Xzhpw h\-D-]-t`m-m-v A\p-Iq-e-amb Ah-Im-ifpw h\--fpsS D-c-hm-ZnXz amt\-Pvsan\pw kpn-c-Xbvpw Imc-W-am-Ip-sa--XmWv
h\-A-h-Im-i-\n-b-a-ns ASn-m-\w. BI-bm Cu \nb-a-n Iogn-ep N- kaq-lh-\-hn-`-h--fpsS ]p\-cp-o-h-\-n\pw amt\-Pvsan\pw kwc--W-n\pw D m]-\-]-camb {Iao-I-c-W- hni-Zo-I-cn-p-p. \nb-a-nse 2(a) hIp-n CXv \n-Nn-p-p-v.
AX-\p-k-cnv Cu s]mXp h\-`q-an-bn kaq-l-n\v ]mc-cy Ah-Im-i-ap-v.
h\ Ah-Im-i-\n-b-a-ns {][m\ Dtiyw k-aql ]m-fn-hpw amt\-Pvsapw t{]mmln-n-pI F-Xm-sW-nepw kaql Ah-Im-i-p]cn hyn-KX Ah-Im-i-mWv
AwKo-Imcw e`n--sXv ]T-\- sXfn-bn-p-p. \nb-a-n 13 C\w Ah-Im-i- ]d-bpp-s-nepw Irjn `qan-bn-ep Ah-Imiw am{X-amWv AwKo-I-cn--s--Xv. _mn 12 Ah-Imi--fn NphsS ]d-bp 7 Ah-Im-i--sf-nepw kaq-l-h\ Ah-Im-i--fn {][m-\-am-Wv.
]s \n`m-Ky-h-im Pnm `c-W-IqSw Ahsb Ah-K-Wn-p-I-bmWv sNbvX-Xv.
1.
2.
3.
4.
]c--cm-K-X-ambn kwc-np hcp kaq-lh-\-hn-`-h- kwc-n-m\pw ]p\-cp-ohn-n-m\pw D]-tbm-Kn-m\pw D Ah-Imiw sk- 3 (1) (i).
5.
GsX-nepw kwm\ \nb-a-{]-Im-ctam kzbw `c-W-m-]-\-\n-b-a-{]-Im-ctam Kncn-hA-h-Im-i-ambn AwKo-I-cn--s-n-p--h sk- 3 (1) (j).
6.
ssPh-sshhn-yhpw _un-I-kzpw ssPh sshhn-yhpw kmwkvm-cnI sshhn-yhp-ambn _-s ]c--cm-KX hnm-\hpw D]-tbm-Kn-m-\p Ah-Imiw sk-
3 (1) (k).
7.
ta]-d 7 Ah-Im-i-p ]pdsa sk 3 (1) (c) {]Imcw sNdp-InS h\-hn-`-h tiJ-cn-m\pw hnev]\ \S-m-\p-ap ]c--cm-KX Ah-Im-ihpw Kncn-P-\-p-v.
\nbaw \S-m-p--Xnse kmaqly ImgvN-m-Sns A`m-h-n-\p Imc-W- NphsS
]d-bpp.
h\ Ah-Im-i-\n-baw \S-m-nbXns BZy-L--n CsXmcp hyn-KX `q Ah-Im-iam-bmWv _-s DtZym-K- I-Xv. BI-bm kaql Ah-Im-i- ]cn-K-WnmsX hyn-KX Ah-Im-i--fmWv BZyw ]cn-K-WnXv. Nne-bn-S--fn m^ns
Ipdhpw Hcp Imc-W-ambn Nqn-m-Wn--s-p. ]s kaq-l-Ah-Imi hyn-KX
Ah-Im-i-sfm F-n Ipd-hm-Wp-Xm-\pw.
\nb-a-nse 3 (1) (b) apX (m) hsc-bp-ff hIp-p-I-fn ]d-bp kaql Ah-Im-i-fn F{X Fw Fhn-sS-sbmw A\p-h-Znp FXp kw_-n hnh-c- Kncn h
a{m-ebw tiJ-cn-n-. Am-c-W-m Cm-cy-n th{X kw sNep-m
............................................................................................................................................................................................................
232
{Kma-k-`-I cq]o-I-cn-p-Xv hntPv Xe-n\p ]Icw ]m-bv Xe-n-em-Wv. \nba-nse 2(g), 2(p) hIp-p-I {]Imcw ]nI V {]tZ-i--fn {Kma-k-`-I hnfn-tXv sNdp-{Km-a--fpsS Xe-n-em-Wv. av {]tZ-i--fn CXv dh\yp hntPv Xe-nem-bn-cn-Ww Fm B{-{]-tZ-iv, ]n-a-_w-Km, D{]-tZiv XpS-nb ]e
kwm-\--fnepw \nb-a-hn-cp--ambn ]m-bv Xe-n-emWv {Kma-k-`-I hnfn-p-Xv.
2.
At\z-jWw [rXn ]nSnv \S-p-Xp sImpw Xp At]--I ko\n-b DtZymK- \mbn ]cn-tim-[n-m-Xp aqehpw sXmbn Xp At]--I-fpsS Fw
KWy-ambn hn-p-p. Nw 4(c) \njvIjn-p--Xp t]mse Xp At]--Iv
Ah-cpsS `mKw hnh-cn-m "\ymb-amb Ah-kcw' \Ip-n-. At] \nc-kn-Xmb Adn-bnv Bscbpw FgpXn Adn-bn-m-dn-. Xqew CXn-t Ao \Im
Ign-bp-n dh-\yq, h\w hIpv DtZym-K- hntPv Xe-n sNp tPmen t{Imkv
sNv sNmt\m Hcp ]pdw GPknsb sImv CXv hne-bn-cp-mt\m kwm\
Kncn-h hnI-k\ hIp-p-I {ian-m-dn-.
3.
4.
Nw 10 {]Imcw kwm-\-Xe Ah-tem-I-\-k-anXn AwKo-Imc {]{In-bbvpw h\ AhIm-i- \nn-]vX-am--en\pw Ah-tem-I\ kqNn-I-Ifpw \n_--\-Ifpw cq]o-I-cnt--Xp-v. KpW-ta kqNn-I-I hnI-kn-n-s-Sp-t-Xpw P\-{]-Xn-\n-[n-I-fp-ambn
tbmKw sNt-Xpw s]mXp IqSn-bm-tem-N-\-I kwL-Sn-n-t-Xpw h\-\n-hm-kn-ItfmSv \oXn ]pem Pnm-X-e-n dh\yp h\w hIpv DtZym-K--cpsS ta
kw sNep-t-Xpw DtZym-K-cpw P\-fpw X-nep Bi-b-hn-\n-abw sas-Sp-t-Xpw kwm-\--fnse Kncn-h-h-Ip-p-IfpsS Npa-X-e-bmWv. Fm an
kwm-\--fnepw Ah-tem-I-\- shdpw IW-p-I-fn-sem-Xp-p-p.
5.
h\-A-h-Im-i-\n-baw A\p-im-kn-p-p-s-nepw SDLC, DLC XpS-nb kan-Xn-I {Kmak-`-Ipw apw `q]-S-tfm tcJ-Itfm av sXfn-hp-Itfm \Im-dn-.
6.
............................................................................................................................................................................................................
233
7.
8.
h\ Ah-Im-i-\n-baw \S-m-n-bn-p kwm-\--fn h\-hm-kn-I-fpsS Ah-Im-ihmZw s]mXpsh Xnc-kv-cn--s-Sp--Xm-bmWv Ip hcp--Xv. Ign 75 hj-ambn
Ah Cu `qan-bn Irjn sNp-n F {]iv\w D-bn-m-Wn-Xv. "2005 Unkw-_dn\p
ap]v 3 Xe-ap-d-mew' F \n_-\ nc-Xm-akw A\p-h-Zn-p--Xn\p am{Xw _m[I-am-bn-p--Xm-Wv. At]--I Ign 75 hj-ambn `qan ssIh-i-nseSpp-Itbm
h\w D]-tbm-Kn-p-Itbm thW-sa-n-. 2005 Unkw-_ 13\v bYm Poh-km-c-Wn-\mbn Ah h\s B{i-bn-p--h-cm-sW-n h\ Ah-Im-i-\n-b-a-nse dq
2(b) {]Imcw Cu B\p-Iq-ey-n\v Ah Al-cm-Wv.
9.
234
t\m-n-iIpw GtIm-]-\-an-m-bvabpw
]cn-n-Xn--{]-IrXn hn`h amt\-Pvsap-ambn _-s m]-\-]-c-amb t\m-n-iIv
t_mIvkv 13 hy-am-n-bn-p-v. {]mtZ-inI km-cn-t\bpw kaq-l-sbpw CXn thhn[w ]m-fn-I-fm-p-n. tI{hpw kwm-\-fpw Xn th{X GtIm-]-\-an-mbva aqew
{i ]Xn-tb ]e Imcy-fpw {in--s-SmsX t]mIp-p. am{X-hp-a Bh-iy-mv
bYm-k-abw Al-amb klmbw e`n-m-Xp aqew kmaqly kulmw XI-cm\pw kwLj Dm-Im\pw Imc-W-am-Ip-p. Imcy- t\hgn \bn-m\pw sa-s hnI-k\ Bkq{X-W-n\pw Bh-iy-amb nXn hnh-c-I-W-p-I e`y-a-.
tI{w
kwm\w
`qan {]iv\-,
\jvS-]-cn-lmcw
Xti
`cWw
kaqlw
Ub-d-IvS
dh-\yq.
Irjn-hI
- pv
]cn-nXn]chpw
Btcm-Ky-]-c-hp-amb
BLm-X-
h\w ]cn-nXn
a{m-ebw
h\w nb-dkv
h\w ]cn-nXn
a{m-ebw
]Xn _m[nXcpsS
]p\-c-[n-hmkw
{Kma-hn-I-k\
a{m-ebw
kmaq-ly-\n-t]
]-Xn-I
{Kma-hn-I-k\
a{m-ebw
Fkv.-]n.-kn._n-I
Ub-d-IvS
dh\yq
{Kma-hn-I-k\w
............................................................................................................................................................................................................
235
2.
ESZ
3.
4.
5.
2.
3.
4.
kpnc ssPh-B-hm-k-hy-h--bn A[n-jvTn-X-amb Pohn-Xm-h-iy- {]IrXn hn`ham-t\-Pvsan-\mbn Bkq-{XW {]{Inbbn Ds-Sp-p-Ibpw Kncn-h kaq-ls Ignbp-n-S-smw ]m-fn-I-fm-p-Ibpw thWw.
5.
6.
(a)
(b)
(c)
7.
tijn\p-k-cn-v F Bi-bhpw aen-\o-I-c-\n-b-{-Whpw aen-\o-I-c-W-n\v Imc-Wm-cm-b-h AXn-\p hne \I-W-sa XXzhpw kzoI-cn-p-I.
8.
............................................................................................................................................................................................................
236
\nb{n-p-I.
2.
3.
4.
5.
]cn-nXn Zpe taJ-e-I-fnse hnI-k-\-{]-h-\- \nb-{n-p--Xn-\p am\nt-i- Hmw `mK-nse ]nI6 sImSp-n-p-v. ]cn-nXn Zp-e-ta-J-e-Ifpw
am-\nt-i-fpw ]n-a-L AtXm-dn-n-bpsS LS-\-bn Ds-Sp-Ww
hnI-k-\-n\pw `c-W-n\pw hntI-{o-IrX amw
`c-W-L-S\m t`Z-KXn {]Zm\w sNp hntI-{o-IrX `c-W-kw-hn-[m\w D]-tbm-Knv ]na-L--nse hnI-k\ Bkq-{X-W-n\v ]n_ew \I-W-sav kanXn ip]mi sNpp.
]m-b-o-cmPv m]-\-sf ^e-{]-Z-amb Xti kzbw-`-cW km-cp-I-fm-m Bh-iyamb A[n-Im-c-fpw D-c-hm-Zn-Xz-fpw Ahbvv \Im 73mw `c-W-L-S-\m-t`-Z-KXn \nba-nse Bn-n 243 (G) kwm-\--tfmSv Bh-iy-s-Spp. XI -mw ]n-I-bn Ds-Sp-nbn-p 29 hnj-b--fp-ambn _-s km-nI hnI-k-\-n\pw kmaq-ly-\o-Xnpw thnbp ]-Xn-I Xm-dm-m-\p D-c-hm-Zn-Xzhpw Cu ]m-b-o-cmPv m]-\-v
\In.
]n-a-L kwm-\--fn Pnm-m-\p-I Xm-dm-Im-\p Npa-X-ebpw D-c-hm-Zn-Xzhpw
`c-W-L-S\m m]-\--fmb Pnm m\nv In-n-Iv \IWw. Cu {]{Inb ^e-{]-Z-ammthn e-]c Bkq-{X-W-n\v {]m[m\yw \IWw. Pnm m\nwMv In-n-I-tfbpw
Xt-i-`-c-W-m-]-\-pw kwm-\-kmcpw {]mtZ-in-Im-kq-{X-W-n hnZ-Kv[-cmb
km-cn-Xc kwL-S-\-Ifpw hnZym-`ymk m]-\--fp-samw Bh-iy-amb kmt-XnI ]npW
\IWw. Jc-am-en\yw, aen-\-Pew, J\-\-ns {]mtZ-inI BLmXw, Sqdnkw Hcp-]-Po-h-\am-sa \ne-bn, Cu {]h-\--fp-sS-sbmw t\w ]p-h-bv XpS-n-b-hbvv Bkq{X-W-n Du \IWw. Cu {]h-\--sfmw kwtbm-Pn-n-p amt\-Pvsa v kwhn[m\w Dm-hWw. \o-S-hn-k-I\w, amen-\y-\nm\w, {]IrXn hn`-h-am-t\-Pvsa v XpSn
Hn-e-[nIw {]tZ-i--fn-embn hym]n-p-In-S-p {]h-\- ^e-{]-Z-ambn ssIImcyw
sNm-\p kuIcyw Xti km-cp-I Hcp-Ww. {]IrXn hn`-h-am-t\-Pvsans Bkq{X-W-{]-{In-b-bn ssPh-]-c-amb kp-nc PohnX D]m-[n-I Ds-Sp-p-Ibpw Ign-bp-n-Ssmw Kncn-h kaq-ls ]s-Sp-n-p-Ibpw thWw.
Xti km-cp-Iv Cm-cy-n hy-amb ]pw D-c-hm-Zn-Xzhpw \In-bm
Dt-PI LS-\-bn Xs am-ap-m-Ip-sav kanXn hniz-kn-pp. CXn-eqsS krjvSn--sSp tijn km-cns D-X-X-e- A-h-mbn CS-s]-Sm-\p kw Dbpw.
Hcp Imcyw {]tXyIw {in-m-\p-Xv th{X apI-cp-X-ep-I kzoI-cn-msX {]IrXn
hn`-h-v ssekkv \Im-\p A[n-Imcw Xt-i-m-]-\-v \In-bm AXv
Zpcp-]-tbmKw sNm-\p km[yX Gsd-bmWv. Fm Cu A[n-Imcw `wKn-bmbn hn\n-tbmKn-m ]m-b
- p-Iv \smcp hcp-am-\a
- m-am-hp-Ibpw sNpw. P\-f
- p-ambn hfsc ASpv
CS-]-g-Ip--Xp-aqew {Kmss\-n\pw aWJ-\-\-n-\p-sams ssekkv \Ip--Xn Agn-aXnpw kzP-\-]--]m-X-hp-sams Dm-m\pw CS-bpv. CXn-\p apI-cp-X-ep-I a\n Ip-sIm-p-thWw {]mtZ-in-I-km-cp-Iv Cu D-c-hm-Zn-Xz- \Im. Hm............................................................................................................................................................................................................
237
aXmbn hkvXp-I-c-n-\p-]-Icw CXn \nv htXm-Xn hcp-am-\-ap-m-m Xti m]\-sf A\p-hZ- n-c
- pXv. ^e-{]-Za
- mbn tat\m-hpw apI-cp-Xe
- p-Ifpw kzoI-cn-n-cn-Ww. aqma-Xmbn hnizm-ky-Xbpw t{]mm-l-\hpw Dd-p-h-cp-t kwhn-[m-\-amWv kzoI-cn-t-Xv.
Xt-i-k-mcp-Iv sa-s {]IrXn hn`-h-am-t\-Pvsan\v NphsS ]d-bp \nt-ifpw D]-I-cnpw (cLp-\ 2008)
Hm-a-Xmbn {]IrXn hn`-h- ssIImcyw sNp--Xn\v Xt-i kmcp-I-fpsS hnhn[
Xe- GtIm-]n-n-p Hcp `c-W-kw-hn-[m\w Dm-IWw. Xt-i-`-cW m]-\- Xn
]mSvWjnp-mn {]apJ kzIm-cy-m-]-\-sf IqSn Ds-Spn sa-s {Iao-I-c-W Gs-Sp-m-hp--XmWv.
cm-a-Xmbn {Kma--fnepw \K-c--fn-ep-ambn hym]n-p-In-S-p--h-bpsS Imcy-n DZml-c-W-n\v, ip-P-e-hn-X-cWw, Nhdv \nm\w XpS-nb, Pn, sat{Sms]m-fn- Bkq{X-W-k-an-Xn-I-fpsS klm-b-tmsS ]cn-lmcw Ismw.
asmv {]Ir-Xn-hn-`-h-fpw AXn \np BZm-bhpw ]n-Sp--Xn\v hy-amb kwhn[m\w Dm-IWw.
]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dn-n-bn Xti km-cp-Iv {]mXn-\n[yw \Ip-Xv
............................................................................................................................................................................................................
238
kwm\ km-cns \b-n\v ]pdv {]hn-m-\m-h-iy-amb A[n-Imcw ]m-b-pIv `c-W-L-S\ \Ip-pv. kzw \b-v cq]w \Im\pw AXv \S-m-m-\p-ap
]m-b-p-I-fpsS A[n-Im-cs kp{]nw tImS-Xnbpw icn-h-n-pv. Xti km-cpIp A[n-Im-c-ns BZy-]m-T-amWv mn-aS.
temI-nse Ghpw henb hyh-km-bnI Zpc--amb t`mm a\-n-m-a-\-tm-sS-bmsW-nepw Hmn-m Cy {ian-p-tm-gmWv mn-aS kw`-h-sa-Xv Hcp hntcm-[m-`m-kamWv. kmcpw P\-fpw Xn-ep hnShv Fs\ \oXn \S-p--Xn\v hnLm-X-am-Ipp
F-Xn\v Da DZm-l-c-W-amWv t`mm. Cu Zpc--n\v D-c-hm-Zn-I-fmb Bscbpw
bYm-n inn-n-n. P\-pw Ah-cpsS Npp-]m-Sp-Ipw t\cn-tS-n-h-cp
lm\n-I-c-amb Imcy-sf ]n Adn-bm-\p Ah-cpsS Ah-Imiw ChnsS \ntj-[n--sp
F-XmWv {][m\w. 1984 Unkw-_ 23 Xn-Xn-I hsc Ah-cpsS ]nm-p-dv Dcp-p-IqSnb hnj-s-]n Hcp kqN-\-t]mepw XtZ-tZ-i-hm-kn-Iv e`n-n-n.
t`mm Zpc--ap-m-Ip-tm ]m-b-p-I `c-W-L-S\m m]-\--fm-bn-cp-n
(]m-b-p-Iv B ]Zhn ssIh-Xv 1992se 72Dw 73Dw `c-W-L-S\m t`Z-K-X-Xn-tbm-sSbmWv.). P\-sf `c-W-ns `mK-am-p-Xn-t\-m {][m\w IqSp-X hyh-km-b-
t\Sp-Xn-em-bn-cpp. _lp-cm-jv{S-\n-t]w t\Sp--Xn-\p Cu \bw Cpw XpS-cp-pv.
mn-a-S-bnse P\- I-\n-tbmSv tNmZn tNmZy- t`mm-ense P\- Zpc--ap-mIp--Xn\v hfsc apt] D-bn-n-cp-p-sh-n Zpcw Hgn-hm-m Ign-bp-am-bn-cpp Fv
hmZnmw. cmPyv tIm-tdv D-c-hm-Zn-Xzhpw _nkn-\v CS-]m-Sp-I ]c-kv]c-[m-c-WtbmsS \S-p--Xn-\p-ap ^e-{]-Z-am-sbmcp kwhn-[m-\-n\v mn-aS hgn-sbm-cpn.
tijn-bp km-cp-I F \ne-bn ]m-b-p-I ]Iz-X-bpsS e-W-
{]I-Sn-n-p-pv. cmPy-ns km-nI DZm-c-h-cW ]cn-]m-Sn-sb mn-aS ]ntm-Snp Fv hmZn-p--h temI-nse Ghpw henb P\m-[n-]-Xy-cm-jv{S-ns D-c-hmZnXzw ad-p-I-bmWv.
s^U-d-en-k-ns t]cn tI{-n \nv IqSp-X A[n-Im-c-p-thn apdhnfn Iqp kwm-\- AtX hmZ-KXn AwKo-I-cn-p-sImv kzw ssIh-i-ap IqSpX A[n-Im-c- ]m-b-p-Iv \IWw.
mn-a-S-t]m-ep i-amb ]m-b-p-Iv \nt-]-k-am-l-cWw kpK-ahpw {ZpXK-Xn-bnepw Bm Ignbpw. i-amb DtZym-K t{iWnsb adn-I-S-m\pw mn-a-S-t]mep kw`-h
- Hgn-hm-m\pw I-\n-Iv Ignbpw. ImcWw ]m-b
- p-If
- psS hfbvv
A\p-cq-]-amb I-\n-Isf t{]mm-ln-n-m\pw I-\n-bpsS {]h-\-sf kzbw \ncon-m\pw ]m-b-p-Iv Ignbpw. hen--n sNdp-Xm-I-bm X- s]sv
]cn-l-cn-m ]m-b-p-Iv Ignbpw.
]s CXn-s\mw ]pdsa Hcp XpS--sa \ne-bn mn-a-Sbvv FmtWm Bhiyw
AXv \Im I-\nbpw tIcf kmcpw Xm-dm-IWw.
............................................................................................................................................................................................................
239
............................................................................................................................................................................................................
240
(b)
(c)
(d)
(e)
(f)
B{-{]-tZ-inse alm-m-Kmn tZiob {KmaoW sXmgn-epdv \nb-a-ns amXr-Ibn Fm ]cn-nXn {]iv\-pw tkmjy BUnv Gs-Sp-pI.
............................................................................................................................................................................................................
241
............................................................................................................................................................................................................
242
tev ta-d ]n-I-fpsS sNv env \In-bm AXv ]cn-tim-[n-p--h-cpsS Adnhns]-Sp at-sX-nepw C\w ]n-I-fp-s-n B enn Iqn-tNp-I-bp-amImw. Cu
]n-I-fpsS cq]w hnn-ao-Unb tImaknepw Ah-bpsS {]mtZ-inI t]cp-I ae-bmfw hnnUn-vWd
- n-bnepw mkn-^n-t-j hnh-c
- hnn-kv]ojo-kvepw tImtfPv Im-kns m\w
KpKn Fv Cta-Pnepw tNmw.
Hcp kzImcy/s]mXp s\v-hn Ghpw ]pXnb nXn hnh-c--W-p-I tNmt\m
t`Z-KXn hcp-mt\m thn-bp Hcp kwhn-[m\w Fm-hpw e`y-am-Ww. ]cn-nXn
hnZym-`ym-k-ns `mK-ambn hnhn[ tImtf-Pp-I-fn \np hnZymn-I hnhn[ Pe-t{kmX-p-I-fn \nv Pe-ns KpW-ta kw_-n hnh-c- tiJ-cn-Ww. hnhn[ At\zj-W--fn \nv e`n-p hnhcw Cu kwhn-[m-\-n-tev A]v temUv sNm Ahsc
Npa-X-e-s-Sp-pI. Hcp tamU-td- CXv hne-bn-cp-Ww, kwtbm-Pn-n-Ww, A]-{K-Yn-Ww,
Ah-km\w s]mXp-P-\--fp-ambn ]p-h-bvp-Ibpw thWw.
Cy-bpsS ]cn-n-Xnsb kw_-n hnh-c- s]mXp-P-\-v e`y-am-p Cu
kwbp {]{In-bbvv ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn Xs {]mcw`w Ipdn-Ww. CXns
Hcp ss]ev t{]mPIvSv ]n-a-L Pn-I-fn \np-Xs XpSpw. \Kc{Kma-ta-J-e-I-fn
\np Pq\n-b, A {KmtPzv tImtf-Pp-I-fnse hnZymn-I-fpsS Itkmjy-hp-ambn
tNv {]hn-m Xmev]-cy-ap B Pn-bnse hyn-I-sf-IqSn Cu ]cn-]m-Sn-bn ]mfn-I-fm-Ww. XI, XII mp-I-fn-tebpw Fm- cmwhjw A {KmtPz-p-Ipw ]cn-nXn
kw_-n Hcp {][m\ t{]mPIvSv sNt--Xp--Xn-\m CXv Gsd KpWw sNpw. Cy-bnep-S-\o-f-ap Fm ]m-b-p-Ifpw \K-c-k-`-Ifpw P\--fpsS ssPh-ssh-hny cPn- '
F t]cn Ah-c-h-cpsS ]cn-[n-bn-ep {]mtZ-inI ssPh-ssh-hn-y-hn-`-h-fpw _-s
hnh-c-fpw tcJ-s-Spn hbv-W-sav 2002 se ssPh sshhny \nbaw A\p-im-kn-pp.
C-c-samcp ]cn-]mSn hnP-bn-n--W-sa-n AXn\v i-amb imkv{Xob ]npW
Bh-iy-amWv. cps {]mtZ-inI Pnm-[n-jvTnX imkv{X Ds Hcp kmt-XnI
]npW Itkmjy-ns klm-b-tmsS ]n-a-L AtXm-dn-nv CXv e`y-am-m-hp-XmWv. hni-Z-amb ]T\ am-tc-J-I, ]T-\-n\v ]n_-e-ta-Im kam-l-cn-p nXn
hnh-c--W-p-I tcJ-s-Sp-m-\p amXr-I-I, Pe-ns KpW-ta--bpsS ssPh-kq-N-Ip ^oUv ssKUp-I XpS-nb am\z-ep-I Cu {Kqv hnI-kn-n-s-Sp-Ww. kmtXnI ]npW Itkmjy-n-\p {][m\ Npa-Xe hnZymn-Ifpw ap--hcpw hnhn[
hnn-ssk-p-I-fn \Ip {]mY-anI nXn-hn-h-c--W-p-I-fpsS KpW-ta hne-bn-cpn
"]n-a-L ]cn-kc' F t]cn {]kn-o-I-cn-m ]mI-n-em-pI F-XmWv. Cu hnm\-ti-J-c-n \nv KpW-ta--bp-Xv sXc-s-Sp-m\pw AXv e`y-amb imkv{Xob hnm\-ns ASn-m-\-n hymJym-\n-m\pw klm-bn-m Cu Itkmjy-n\v Ignbpw.
taev]-d hnh-c--fn Gdnb ]pw KpW-ta--bp--hbpw {]mtZ-in-I-ambn Xmev]-cy-ap-hbpw BI-bm "]n-a-L ]cn-k-c-{]-Im-i\' F t]cn Hcp Hmsse {]kn-o-I-c-Wam-p-Xv ^e-h-m-bn-cnpw.
Hcn- icn-bmw-hw hne-bn-cpn {]kn-o-I-cn-m Cu hnh-c- hnn-]o-Un-bbn teJ-\- Fgp-Xm-\mbn D]-tbm-Knmw.
]c-am-h[n hnh-c- Dsm-p--Xn-\m CXns KpW-ta A-tm hne-bn-cpm\pw IqSp-X hnh-c- tNm\pw Ign-bp-sa--Xn-\m CXv hfsc A\p-Iq-e-amb Hcp
"^oUv _mv' kwhn-[m-\-am-bn-cnpw. hnZymn-Ifpw av Xev]-c-I-n-Ifpw ]cn-nXn kw_n hnh-c- IqSp-X IqSp-X Bn-p--Xn-\m ]c-nXn hnZym-`ym-k-ns KpWta-bpw sa-sSpw. CXn-eeo\-am-bn-p kpXm-cyX CXns kzoIm-cy-Xbpw Apw
Dbpw. hnZ-Kv[ DssS Fm-hpw nXn-K-Xn-I hne-bn-cp-m\pw,Ip-fpw Ipd-hpIfpw Nqn-m-m\pw sa-s-Sp-m\pw D thZn F \ne-bn CXv Hcp kzbw Xncp-
kwhn-[m-\-ambn {]hnpw. `mhn-bn-enXv ]q-ambn kpXm-cyhpw, Cy-bnse ]cn-nXnsb kw_-nv Fm-hpw {]m]y-amb hnhc t{kmXpw, Fm-hn-h-c-pw thn
hnZymn-Ipw Aym-]-Ipw ap--hpw B{i-bn-m-hp Hcp kwhn-[m-\hp-ambn
............................................................................................................................................................................................................
243
CXv amdpw.
{]mtZ-in-Im-h--bpsS A]-{K-Y\w
Hcp {]tZ-i-ns {]tXy-Inpw ]n-a-Lw t]mse-bp ae-\n-c-I-fnse ]cn-nXn,
hnI-k\ {]iv\- hyXy-kvX-am-bn-cnpw. ag e`yX, `qL-S\, h\-\-io-I-c-W-ns hym]vXn,
P\-k-w XpS-n-b-h-bnse hyXn-bm-\-amWv CXn\v ImcWw. Hcp {]tZ-i-ns {]tXyI
{]iv\- Adn-bp--Xnt\m At\z-jn-p--Xnt\m B[p-\nI kmt-XnI D]-I-c-W--fp-tStbm
sshZ-Kv[y-n-stbm Bh-iy-an. Fm Bkq-{XW hnIm-k-n\v Ch hfsc hne-s-XmWv.kvIqfp-Ipw, tImtf-Pp-Ipw k GPkn-Ip-samw Hcp {]tXyI {]tZ-iv Ccw efn-Xhpw {]tbm-P-\-I-c-hp-amb At\z-j-W- \nm-c-ambn \Smw. At\z-jnm-\p Nne hnj-b--fpsS kmn NphsS tNpp.
(1)
hj-n hnhn[ amk--fn InW-dp-I-fnse Pe-ns Bgw Fv? Ce-Iv{SnIv ]psk-p-I h-tXmsS C-gn hj--fn Cu Af-hn Fp-am--ap-mbn?
(2)
(3)
Hcp hnI-k-\-]--Xn-bpsS `mK-ambn ]p\-c-[n-h-kn-n--s Ij-Ip e`n \jvS-]cn-lm-c-n Fpam{Xw Ah Devm-Z-\-]-c-amb Imcy--fn \nt-]np?
(4)
(5)
(6)
(7)
Iap-In tXm--fn D]-tbm-Kn-p IoS-\m-in-\n-bpsS Af-sh{X? GXv IoS-\m-in-\nbmWv D]-tbm-Kn-p-Xv? CXp-aqew hnj-_m[ Dm-b-h-cmbn kwi-bn-p--h-sc{X?
(8)
(9)
s]mXp-P-\-t_m-[-h-cWw
{]mtZ-in-I-ambn kmwK-Xy-ap ]cn-nXn, hnI-k\ {]iv\-sf ]n kmt-XnI hnZKv[pw `c-W-Im-pw hnhcw \evIp--Xnepw P\-sf t_m[-h-cn-p--Xnepw
hnZym-`ymk m]-\-pw k--kw-L-S-\-Ipw hen-sbmcp ]v hln-m Ignbpw.
am[y-a--fpsS hnhn[ cq]--fmb {]`m-j-W-, {]Zi-\-, \mS-I-, Km\- Fnh-sbmw Cm-cy-n D]-tbm-Knmw. tIc-f-n ]-q-cn-ep ]cn-nXn hnZym-`ym-kn-\p skmssk-nbpw tIcf imkv{X-km-lnXy ]cn-jpw CXp kw_-nv {]Zi-\fpw, k-cn-p \mSIIem-kw-L-fpw, kwL-Sn-n-p-Ibpw ]pkvX-I-fpw amkn-I-Ifpw
{]kn-o-I-cn-p-Ibpw {]Ir-Xn-Iym-p-I \S-p-I-bpw-sN-p-pv. knkn Xmeq-nse
"ltKm {Kqv hnt-PkvtImHm-td-ohv kokv skmsskn Ah-cpsS AwK-pthn ssehv-tmv amt\-Pvsa v, Xo t{kmXv hnI-k\w, sXmgp-n Xo-\Ip--Xns
............................................................................................................................................................................................................
244
P\-sf kwL-Sn-n-
]cn-nXn hnI-k\ hgn-bnse Ghpw Kuc-h-X-c-amb XSw \n-\cpw \nc--c-cpamb P\- PmXn-bp-sSbpw aX-n-sbpw aXns-p-Ip-n `nn-n--s-n-cn-p-Xn-\m Hcp s]mXp-Xm-ev]-cy-n-\p-thn Hnp {]hn-m Ahv Ign-bmsX hcpp
F-XmWv. \nXy-hr-n-p-thn Ae-bp Ahv kzw `mhn Xmev]-cy- ]cn-c-nm Ign-bp-n. BI-bm {]IrXn hn`h ]cn-]m-e-\-n\pw km kvIoapI-fpsS B\pIqeyw icnbmw hw e`n-p--Xn\pw Chsc kwL-Sn-n-p--Xn\pw ]c-kv]cw kl-I-cn-p-Xn\pw hnZym-`ymk m]-\-pw k kwL-S-\-Ipw henb kw`m-h\ \Im
Ignbpw. Cm-cy-n Nph-sS-bp ]nI hfsc {]tbm-P-\-sSpw.
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(2)
(3)
(4)
]cn-nXn kulr-Z-hn-I-k\ {]{In-bsb t{]mm-ln-n-m hnZym-`ymkk kwL-S-\Iv ]e am--fp-apv. AtX-k-abw kmaqly h\-h-c-W-n-\p \gvk-dn-I
m]npw ]n-I-h-ho-Sp-I-fn ASp-p-I \nnp kzw hn`-h-k-am-l-cWw ins-Sp-m\pw Ahv Ignbpw.
k-I-em-im-e-I-fp-tSbpw imkv{X-km-Ym-]-\--fp-tSbpw ]v
]n-a-L--ta-J-e-bn imkv{Xob Kth-j-W-n\pw hnI-k\ {]h-\-pw Db
apK-W-\-bp taJ-e-I-fpsS ]n-I-bmWv NphsS tNn-p-Xv.
............................................................................................................................................................................................................
245
(1)
(2)
(3)
(4)
(5)
(6)
(7)
(8)
(9)
ae-s-cn-hp-I-fnse Irjn Ah-km-\n-nv AhnsS hr-fpw Xo-ppw apw hp-]n-Snn-p kmt-Xn-I--km--nI kmy-X.
(10) ae-s-cn-hp-If
- n hr-fpw Xo-ppw hp-]n-Sn-n-p-X
- n-te-p am-n {KmaoW
sXmgnZm\ ]cn-]m-Sn-Ip ]v.
(11) kqva-Im-em-h-bpw Pemw-ihpw \ne-\np--Xnepw ]n-e-hfw e`y-am-p--Xnepw
tXbne DW-m hndIv \Ip--Xnepw kky-^-e-hn-f-I ASp-p h\s F{Xam{Xw B{i-bnpp.
(12) tXmw hnf-If
- n {]tXy-Inv Ge-tm-
- f
- nse XWa-c
- f
- psS kwc-W
- hpw \namP\hpw
(13) ]n-a-L--nse {]Ir-Xn-Z h\- kwc-n-m-\mbn tXmw hnf-I hym]n-n-m\p `mhn ]-Xn-I-fpsS {]Xym-Lm-X-.
(14) kaqlkm `qan- I - f psS hn\n- t bm- K - nepw hndIv tiJ- c - W - nepw kaql
kmkzImcy- `q-an-I-fnse tanent\bpw kw_-n P\--fpsS \ne-]mSv.
(15) kaqlkm `qan-I-fpsS icn-bmb hn\n-tbmKw Dd-p-h-cp-m kmaqly kwL-S-\I thWw.
(16) amIn h\-`q-an-I-fpsS \ne-hnse hn\n-tbm-K-L-S\
(17) Ip-Im-en-Iv sXmgp-n Xo \Ip--Xn-te-p am-ns kmt-XnI kmnI km[yX.
(18) ]n-a-L--nse BSp-h-f
(19) ]n-a-L--nse Xo-]phn-`-h-ns hym]\w
(20) ]n-a-L--nse hInS Pem-i-b--fnse ay-k--ns hnI-k\w.
(21) ]n-a-L--nse I\ym-h-\--fpsS Hcp \mhgn.
(22) tan, hndIv tiJ-cWw, ske- s^nwKv Fnh ]n-a-L-n-nse ssPh- sshhn-yn sNep-p BLmXw.
(23) ]n-a-L--nse ssPh-ssh-hny kwc--W-ns kmwkvIm-cnI ]mc-cyw
(24) a\pjyh\y-Pohn kwLjw {]tXy-Inv B\-bp-sSbpw Imp-]-n-bp-sSbpw Imcy-n.
(25) Irjn sNbvX kky--fnse Xti C\- AhnsS Xs \nn kwc-n-p-Xnse km-nI imkv{Xw.
............................................................................................................................................................................................................
246
............................................................................................................................................................................................................
247
P\-v ssPh-]n--hp-ambn _-s Dev]--v ]Icw hn`hw e`y-am-n-bs-n Ah kzw Bh-iy-mbn kwc-nX {]tZ-i--tfbpw IqSp-X B{ibnpw.
(b)
(c)
]n-a-L--n-ep-S-\ofw Bhmk hyh--I Xn-ep _s sa-s-Spn kkypw Pp-pw `mhn-bnse Imem-h hyXn-bm-\-hp-ambn Cgp-In-t-cm\pw IpSntb--n-\p-ap Ah-k-c-sam-cp-Ww
(d)
2.
3.
............................................................................................................................................................................................................
248
nX {]tZ-i-p ssPhSqdnkw \b-ns IcSv tI{ ]cn-nXn h\w a{me-b-ns sh_vssk-n 2011 Pq 2 \v {]kn-o-I-cn-n-pv. kwc-nX taJ-e-ISp-p kzImcy `qhp-S-a-Iv h\ kwc--W-n\v km-n-I-k-lmbw \Ip-Xn\v CXn hyh--bpv.
]n-a-L--nse ]cn-nXn kwc--W-n\pw t{]mm-l-\-n\pw \ymb-amb {]Xn^ew t\cnv \Ip-n-Xns\ kanXn A\p-Iq-en-pp. CXn\v ]cym-]vX-amb Hcp N-q-Sn\v
cq]w \tI--Xpv. Nne DZm-l-c-W- NphsS
At\Iw Bhm-k-tI-{-, Irjn sNp- {]tZ-i-, av Imcy-v D]-tbm-K-sSp-p kzImcy DS-a--X-bn-ep `qan Fn-h-sbmw CXns]Spw. X{-{]-[m\ m\-fn-ep Ccw `qan-bn ]c-am-h[n hr- hp-]n-Sn-n-p-Xv taev]-d A\p-Iqe ]cnn-Xn-bpsS ]v k^-eo-I-cn-m\pw hcp-am\w Dbm\pw `q DS-a-I-fn kwc--W-n\v
A\p-Iq-e-ambn Hcp ImgvN-mSv kzoI-cn-p--Xn\pw klm-bn-pp. cmPyv acw hp-]n-Sn-n ]cn-]m-Sn-bpsS hnP-b-n\v Ghpw {][m\w em`-I-c-sa-v P\- Icp-Xp hr-C-\ sXc-s-Sp-m-\p kzmX-{y-amWv. em`I-c-amb C\- \p-h-fn \nb-{nX Afhn hnf-sh-Spv A\p-h-Zn-p--tXm-sSmw em`-\-jvS- t\mmsX kztZin C\- \ph-fm klmbw \Ip-Ibpw thWw.
(ii)
(iii)
I-\n-Iv klmbw:ssPh sshhn-y-kw-c--W-n\v tIm-tdv taJ-ev {]Xn^ew \I-W-sa \ntiw {]tbm-Kn-I-a-sv BZyw Icp-Xn-sb-nepw AXn-\p
km[yX ]cn-tim-[n--W-sav Rv tXmpp. ]n-a-L--ns `qcn-`m-Khpw
tXbne, Imn, Gew, d av kpK {Zhy- Fn-h-bpsS tXm--fmWv. Cu tXm-fn-semwXs I-\n-I-fp-sStbm hyn-I-fp-sStbm DS-a--X-bn-ep ]-b-`q-an-bmWv.
NneXv km ZoL-Ime ]m-hy-h--bn \In-bn-p--hbpw. Cu tXm--fn
an-hbpw kwc-n-X-ta-J-e-Ip-ntem, Ah-bpsS AXnn-bntem D-h-bm-I-bm
ssPh-ssh-hny kwc--W-ns Imcy-n Chbvv Gsd {]m[m-\y-apv. am{X-hpa Ch tZim-S-\-]-n-I-fp-sSbpw arK--fp-sSbpw km-c-]-Y-n-ep-amWv. BI-bm kwc-W-n\v Chbvv t\cnv {]Xn-^ew \Ip-Xv Ah-bpsS X{-{]-[m\ m\tbpw ssPh-ssh-hn-y-kw-c--W-n\v Ahbvv e`y-am-mI-gn-bp e-ns
hnkvXohpw IW-n-se-Sp-p-thWw.
............................................................................................................................................................................................................
249
]m-`q-an-bnse tXm-
]m-`q-an-bnse tXm-pw C{]-Imcw {]Xn-^ew \I-Wtam FXv X-hn-j-bamWv.]cn-n-Xn-hm-Zn-I-fpsS hmZ-KXn Ctm-gs ]m-Im-em-h[n Ah-km-\n-m-ep-S Cu `qanI XncnsI km \nb-{-W-n sImp-h-c-W-sa-mWv. kzImcy DS-a--X-bn-ep
`qan-bn-tebpw ]m hyh--bn-ep `qan-bn-tebpw tXm--fpsS hnkvXow kw_-n IrXyamb IW-n-s-nepw cm-aXv ]d C\w tXm- ]n-a-L--n Xmc-X-tay\ IpdhmWv. Ccw tXm--fpsS \nb-{Ww km Xncn-s-Sp-p-tm Chn-sS-bp hensbmcp hn`mKw sXmgn-em-fn-I-fpsS Imcyw IqSn ]cn-K-Wn-t--Xm-bpv. Chsc sXmgn clnX-cm-p {]iv\w kmaq-ly-ambn AwKo-I-cn-m km[n-m-Xpw cmjv{So-b-ambn hfsc {]iv\ krjvSn-p--Xp-amWv.kztZin hr--fpsS tXm--fmbn Chsb amn-sb-n am{Xta
Ch-bnse ssPh-ssh-hny kwc-Ww kmy-amIq. em`\jvSm-Sn-m-\-n kzIm-cy-ta-Jebvp am{Xta Cu eyw ssIh-cn-m Ignbq. h\w ]p\-cp-o-h-\-n-sbpw \nb-{nX
{]IrXn Sqdn-k-n-sbpw Hcp kwbp X{-n-eqsS X\Xv tXm-{]-tZ-i-ns hnkvXow
Ipdv Acw {]tZ-i--fnse kpnc `qhn-\n-tbm-K-n-\p km-nI km[yX e`y-amm Ignbpw.
{]Xn-^-e-n-\p km-nIkwhn-[m\w
Cy-bnse lcn-X-ta-J-esb kwc-n-m\pw Ah-bpsS hnkvXow hn-n-m-\pambn \nc-h[n tZiob \b-fpw ]cn-]m-Sn-Ifpw Bhn-jv-cnv \S-m-n-bn-pv. h\-h-cW-n\pw ]p\h-\-h-c-W-n\pw h\-kw-c--W-n\pw km-nI klmbw e`y-amm-\p-]-I-cn-p Am-cmjv{S kwhn-[m-\- Ctm cq]-sv hcp-pv. ]n-a-L--nse
h\--sfbpw ssPh-ssh-hn-y-sbpw kwc-n-p-Ibpw ]p\-cp-o-hn-n-p-Ibpw sNp
I-\n-Ipw kaq-l-pw hyn-Ipw Ccw ]-Xn-I-fn-eqsS {]Xn-^ew \Im
Ignbpw.
(a) {Ko Cym-an-j
Imem-hm hyXn-bm-\s kw_-n tZiob I-]--XnbpsS Iogn cq]o-I-cn 8
anj-\p-I-fn HmWv lcnX Cy-bvm-bp tZiob anj. Imem-h--m hyXn-bm\ e-Lq-IcWw, `y-kp-c, Pe-kp-c, ssPh-ssh-hn-y-kw-c-Ww, h\s B{i-bn-p kaq-l-fpsS PohnX kpc Fn-h-bn h\-ta-J-e-bvp kzm[o\w Cu anj AwKo-I-cn-ppv. Imem-hm hyXn-bm-\s AXp-ambn s]mcp--s-Sm\pw AXns\ eLq-I-cn-m-\pap kwbp \S-]-Sn-I-fn-eqsS t\cn-Sm-samWv anj ey-an-Sp-Xv. B \S-]Sn NphsS ]dbp Imcy-v klm-bnpw.
kpn-c-X-tbmsS ssIImcyw sNp h\--fnepw av ssPh-B-hmk hyh--I-fnepw
Im_ Xmgp-Xv (carbon sinks) hn-n-pI.
hwi-\m-i-`o-jWn t\cn-Sp-Ibpw apw sNp kky-Po-h-Pm-e--tfbpw ssPh Bhmk
hyh--tbbpw amdp Imem-h--bp-ambn s]mcp--s-Sp-pI.
............................................................................................................................................................................................................
250
251
dnvv (REDD)
Xocp-am-\-
h\-kw-c
- W
-
- nepw amt\-Pvsanepw {]mtZ-in-Ik
- a
- q-l
- sf ]s-Sp-n-t-X
- ns Bhiyhpw {]m[m-\yhpw Cy Xncn--dn-n-pv. Bb-Xn-\m-emWv \nc-h[n \b-v cq]w
\Ip-Ibpw kwbp--h\w amt\-Pvsa v ]cn-]m-Sn-t]m-se-bp h]--Xn-I \S-m-n-h-cpXpw. h\w kwc--W-n\pw amt\-Pvsan\pw Cybvv _lp-ap-J-m-]-\-k-ao-]-\-am-WpXv. kwbp--h\w amt\-Pvsa v, kmaq-ly-h-\-h-cWw, Irjn--e-h-\-h-cWw XpSnb ]c--cm-KX {]h-\--fn-eqsS h\w amt\-Pvsan \apv k--amb ]cn-N-b-aps-nepw CXn {]mtZ-inI kaq-l--fpsS bYm ]m-fn-hpw imo-I-c-Whpw ]cn-anX-amWv. hnim-e-amb Cu ]cn-N-bhpw \ne-hn-ep \b-fpw D]-tbm-Knv ]pXnb ]cn-]m-SnIpw kwhn-[m-\-pw Iogn kpnc]m-fn h\-h-c-Ws t{]mm-ln-nm km-n-Im-[n-Im-c-fpw m]-\-fpw ssIamw sNp--Xps-sS-bp A\ptbm-Py-amb \b- cq]o-I-cnv \S-m-t-Xv Bh-iy-amWv. CX-\p-k-cn-p Nne ip]miI NphsS.
............................................................................................................................................................................................................
252
(1)
lcnX Cym-an-j t]mse-bp taev]-d tZiob ]cn-]m-Sn-I-fn P\--tfbpw {]mtZinI kaq-l--tfbpw ]m-fn-I-fm-m-\p \nt-i-ap-m-b-Xp-sImv am{Xw Imcy-an.
]cn-]m-Sn-I \S-n-em-p--Xn\v Bh-iy-amb A[n-Im-c-fpw ^pw Xti m]-\v ^e-{]-Z-ambn ssIamw sNWw.
(2)
AXp-t]m-se-Xs ip-amb hnk-I\ kwhn-[m\w, dnvt]m-se-bp Am-cmjv{S kwhn[m-\--fpsS ^v D]-tbm-K-s-Spn hInS ]-Xn-I-fn-eqsS ]p\-cp-o-h\w \S-Ww.
Im_ h-c-hn-eq-sS-bp XpI C{]-Imcw {]mtZ-inI kaq-l-v ssIamw sNp-Xn-\p {Iao-I-cWw CtmXs Cu Am-cmjv{S kwhn-[m-\--fn-epv.
(3)
temI-ss]-XrI Ishj
]n-a-Lw kam-\-X-I-fn-m Hcp ssPh-ss]-Xr-I-am-sWpw AXns\ kwc-nv ]cnn-Xn-]-c-ambpw kmaq-ly-ambpw, Btcm-Ky-I-c-amb hnI-k\ ]m-hn-eqsS AXns\ ]cn-c-n-W-sapw D Imcy-n Bpw X-an. Am-c-W-m-emWv ]n-a-L-s apgph ]cn-nXn Zp_-e-ta-J-e-bmbpw AXn `qcn-`mKw {]tZ-i--sfbpw ]cn-nXn Zp_-eta-Je Hnepw cnepw Ds-Sp-sapw Cu kanXn ip]mi-sN-p-Xv. Cu taJ-e-I-fpsS
AXnn \nbw, amt\-Pvsa v kwhn-[m\w, ]Xn \S-m- XpS-nbh Xmtgv {Kmak-`-I hsc-bp {]mtZ-inI LS-I-sf ]s-Sp-n-p-sIm-m-bn-cn--W-sapw Cu kanXn
\nt-in-pp. hni-Z-amb Cu \nt-i- Ctm tI{-km kan-n-p \nt-i-tf-m "bps\kvtIm"bpsS ss]Xr-I]
- c
- n-]m-Sn-bpsS ey- IqSp-X ^e-{]-Za
- mbn ssIhcn-m {]m]vXa
- m-sWv kanXn hniz-kn-pp. bp.F. s]a-\ v t^md-ns \yqtbmn
\S 10maXv skj-\n 2011 sabv17\v Cy kan {]mtZ-inI {]iv\- kw_-n
\nt-i-s-Xnsc Db FXnp-I XcWw sNm kan-Xn-bpsS Cu \nt-i-v
Ignbpw (A\p-_w 3)
............................................................................................................................................................................................................
253
A\p-_
A\p-_w 1 : tIc-f kwm\ ssPh-Irjn \bhpw
I-]--Xnbpw, 2010
tIc-f-nse Irjn kpn-chpw BZm-b-I-chpw a-c-sf AXn-Po-hn-m {]m]vXhpw
Bp-Ibpw Hmtcm ]uc\pw hnjw Ie-cm Pehpw apw `y-h-kvXp-fpw Dd-p-h-cp-p-IbmWv {][m-\-eyw.
]m-ew
Cy-bpsS k--amb ImjnI Ncn{Xw _n.kn. 6mw \qm-n knp-\-Zo-X-S-n
XpS-pp. hjw-tXmdpw Dm-p sh-sm--sbpw XpSv ASn-bp G-en-s\bpw
B{i-bn-m-bn-cpp Av Irjn. kpn-c-amb Irjn coXn-I-fn A[n-jvTn-X-amWv knp-\-ZoX-S-kw-kvImcw. XpSv \psS kwkvIm-chpw Nn-bp-samw ImjnI {]h-\--fpsS
{]Xn-^-e-\-ambn. Cu ASp Imew hsc Ah ]c-kv]-c-_-n-X-am-bn-cpp. apJy-hn-f-I-fpsS
hnf-sh-Spv Ccw cmPyw apgp-h BtLm-jn-pp.
tIc-f-n Irjn-`q-ansb amXr-ssZhw AYhm Hcp kv{Xo BbmWv hn`m-h\ sNbvXn-pXv. {]k-h-tijw kv{Xov hn{iaw Bh-iy-ap--Xp-t]mse hnf-sh-Sp-n-\p-tijw Irjn `qanv
3 amkw hn{iaw \Ipp. Cu kabw Dgp-Xp-Xpw apw Ii-\-ambn \ntcm-[n-n-cn-pp.
CsXms A-hn-izm-k-ambn tXmm-sa-nepw Cu BNm-c-v ]nn-ep ]cn-nXn
kw_-a
- mb {]iv\w ag-m-ev Dgp-Xm AXv asm-en-n\v Imc-Wa
- m-Ip-sa-X
- n-\m CsXmcp
kpn-ca
- mb Gm-S. BI-bm Ncn-{Xm-Xo-XI
- mew apXXs kpn-cX
- b
- m-bn-cp \psS
Irjn k{-Zm-b-ns apJ-ap{Z. ]cn-nXn kwhn-[m-\-n\p Imem-h-m- \n-ehm-c-n\pw
A\p-cq-]-am-bn-cpp ]c--cm-KX hnf-hp-I D]-tbm-Kn-p \psS Irjn k{-Zmbw.
Xoc-tZi Pn-I-fn hfsc hym]-I-am-bn-cp "s]mmfn' Irjnbpw Iq Pn-bnse
ssImSv Irjn-co-Xnbpw {]Ir-Xn-bnse am- Irjnv A\p-Iq-e-amn amm-\p a\p-jys
Ign-hn\v sXfn-hmWv. {]Ir-Xn-Z-hpw ]cn-n-Xn-]-c-hp-amb {]{In-b-Isf sXpw _m[n-mXpw ]pdsa \nv asmpw Bh-iy-an-m--Xp-amWv kwtbm-PnX Irjn.
B[p-\nI Irjn Fv \mw hnfn-p Cs Irjn kwhn-[m-\-n\v \qm-p-I-fmbn
\mw ]nXp-Sp-h-cp ssPh Bhm-k-hy-hm XXz--tfmSv Hpw {]Xn-]-n-bn. CXv ]cnn-Xn-]-c-ambpw ssPh-B-hm-k-hy-m-]-c-ambpw cmPys hn\m-i-n-tev \bn-pp. lcnX-hn-hw \psS ]c--cm-KX C\-p ]Icw Dev]m-Z-\-tijn IqSnb C\- cwK-ndn. ]s, Chbvv eyw ssIh-cn--W-sa-n S IW-n\v cmk-hfw {]tbm-Kn-Ww.
\psS an\v A\y-amb Cu C\- ]pXnb IoS--tfbpw tcmK--tfbpw Hw Iqn Chsb
\nb-{n-m-\mbn htXm-Xn IoS-\m-in-\n-I Dev]m-Zn-np. \psS ]c--cm-KX Irjn-co-Xnbn-tev Cu hnj-h-kvXp- {]tbm-Kn-Xv \nc-h[n ]cn-nXn {]iv\-v Imc-W-ambn.
anse kqva-Po-hn-I \inp. ans ^e-]p-jvSnbpw Du-kz-e-Xbpw \jvS-sp.
sh-ns Bhiyw htXm-Xn Dbp. Ime-ns ]co--W-sf AXn-Po-hn \psS
]c--cm-KX Irjn-coXn Cm-Xmbn. Ij-I\pw Irjn-`q-anbpw Xn-ep-m-bn-cp B-_w
\jvS-ambn. Irjn kwhn-[m-\-n-\p-m-bn-cp kpn-cX Cm-Xmbn. Irjn sNehv A\n-b{n-X-ambn hnp. Ij-I-cpsS hcp-am-\-n h-\-hp-m-bn. cmPy-ns `y-kp-cn-XXzw Hcp shp-hn-fn-bmbn.
Irjn-`q-an-bnse ssPh-km-nyw Cv Hcp `qX-Ime Ncn-{X-ambn amdn. Cv Irjn-bn-S \ni-_vZ-amWv. AhnsS Xh-f-bpsS i_vZtam Xmdm-hns hnfntbm av Bc-h-tfm Hp............................................................................................................................................................................................................
254
an. sshtm sImv ac-n--I-fn Xqn-n-Sv IqSp-mn AXn apn-bn-Sp Ipcp-hnIsf Cv an-bn-S--fnepw ImWm-\n. hnf-Isf \in-n-p ]pgp--tfbpw IoS--tfbpw
sImn-Xn-p ]e ]n-Ifpw Cv A\yw-\n-p-t]m-bn-cn-pp.
`mKy-h-im \psS h\-ta-J-e-bn IoS-\m-in-\n-I-fpsS {]tbmKw Xmc-X-tay\ Ipd-hm-bncpp.BIm-i-amw IoS-\m-in\n sXfn-p-Xv Cy-bn-em-Zy-ambn ]co-n-Xv 1965 tIc-fnse tImn t^mdv Unhn-j-\nse tXv tXm--fn-emWv. AhnsS 48 aWn-q-dn-\p-n
\in-n-m ey-an-Sm 162 C\w Pohn-I Nsm-Spn.
am\-kn-I-ambpw imco-cn-I-ambpw hnI-emw-K-cmb ImktIms ]m{Zn-Km-a-nse Ipn-I
BIm-i-n-eqsS IoS-\m-in-\n-I Xfn-p--Xp-aqew a\p-jy-\p-m-Ip Zpc--v temIn\v apnse tNmZy-Nn--ambn \ne-\n-n-cpp.
Cu "B[p-\nI' kmt-Xn-I-X-bpsS ^e-ambn hmbphpw shhpw apw aen-\-oI-cn--sn-cnpp. `y-[m-\y-fpw av ImjnI D---fp-samw hnj-en-]vX-amWv. Irjn-bn-S-fn \nv IoS-\m-in-\n-I Ie Pew Hgp-In-sbn. \Zn-I, Ipf-,Pem-i-b- DssS-bp Pe-t{km-X-p-I aen-\o-I-cn--s-Spp. Ah-bnse Poh-Po-e-fpw \mi-`-j-Wn-bnemWv. ay-p-n htXm-Xn IoS-\m-in-\n-Ifpw teml-fpw ImWpp.
Btcm-Ky-n-\p `ojWn Duln-m Ign-bp--Xn-t\-m-tf-sd-bmWv. amc-I-amb tcmK-fpsS B{I-aWw Kpcp-X-c-amWv. \K-c--fn ImWp B[p-\nI kuI-cy--fp Bip-]-{XnI emt`--tbmsS {]hn-p hyh-km-b--fmWv. Huj-[-\nm-W-im-e-I hfp
]-en-pp.
`y-hn-f-I Xosc BIj-I-a-m-Xm-hpbpw \mWy-hn-f-I hfsc em`-I-c-am-hp-Ibpw
sNbvXp. s\h-b-ep-I apgp-h ImjnI CXc Bh-iy-mbn \nI-pp. Ign 20
hj-ambn \mWy-hn-f-tXm-- {Iam-Xo-X-ambn hn-p-Ibpw (d16 %) `y-hnf Irjn
hfsc Ipd-bp-Ibpw sNbvXp. (samw Irjn-sN-p {]tZ-i-ns shdpw 9% am{Xw) kmnI t\-ap Ccw GI-hnf Irjn asm-en-n\pw answ ^e-`q-bn-jvTX htXm-Xn
\jvS-s-Sm\pw CS-bm-pp. Ign 50 hj-ambn tIc-f-n XpSp-h-cp cmk-hkvXp
A[n-jvTn-X-Ir-jn-coXn \mfn-tIcw, Iip-amhv, Ipcp-ap-fIv, Imn,tXbne, Ge, AS XpSn
km-nI t\-ap hnf-I-fpsS Dm-Z-\-tijn apc-Sn-n-n-cn--bmWv. CXn\p ]pdta tIc-fnse ]e `mK-fpw Kpcp-X-c-amb Pe-maw A\-`-hn-p-I-bmWv. kwm-\-km CXv
hfsc Kuc-h-ambn FSp-p-Ibpw 11mw ]-Xn-bn B hnj-b-n\v Db apK-W\ \IpIbpw sNbvXn-pv.
CXn-s\mw ]pdta km-nI DZm-c-h-c-Whpw temI hym]mc kwL-S-\-bpsS \bfpw Pew ImjnI Dev]---fpsS hne-bn-Sn-bp-Xv Ij-Is IjvS-]m-Sp-Ifpw `oXnbpw
]Xn--Sv hn-n-pp. Db Irjn sNehv t\cn-Sm-\mbn hmbv]-sb-Sp-p Ij-I
IS-s-Wn-bn AI-s-Spp. CXmWv ]e-tmhpw Ij-Is\ B-l-Xy-bn-tev \bn-pXv. Irjn-bnse \nt]w Cv Ij-I-\n \nv amdn Ij-I\v hnpw hfhpw apw
\Ip I-\n-I-fn-e-[n-jvTn-X-am-hp-I-bmWv CXns ]cn-Wn-X-^-e-ambn Ij-Is an hcpam\w KWy-ambn Ipd-bp-Ibpw Irjnsb ]np-W-bvp I-\n-I cmPyv Xgv hf-cp-Ibpw
sNpp.
\psS Nnd hym]m-c-cwKw tZiob _lp-cm-jv{S-I--\n-Iv Xpd-p-sIm-Sp-m-\p
Xocp-am\w \psS `y-]-c-am-[n-Im-c-sbpw kpc-nX `-W-n-\p Ah-Im-i-sbpw
l\n-p--XmWv. tZiob _lp-cm-jv{S-I--\n-I-fpsS Ip-I-bmb P\n-X-I-amw hcp-nb hnpI Irjn-sN-m-\p Xocp-am\w Ij-Is \Sp-shm-Sn-p--XmWv.
lcn-X-hn--h-ns `mK-amb Db Dev]m-Z\ tijn-bp C\- cmk-hfwIoS\m-in\n' Iqp-sI-n-s\-Xn-sc-bp kacw Hcp \jvS---h-S-am-sWv an Ij-Ipw Ctmg-dnbmw. ssZh-ns kzw \mnse Zp_-e-amb ssPh Bhm-k-hy-h--bpsS A[:]X-\amWv Pe-maw, t]mj-Im-lm-c-maw, Dev]m-Z-\--aXm \jvSw, ImjnI kwLj-
Fn-h-bvm-[mcw.
............................................................................................................................................................................................................
255
ssPh-B-hm-k-hy-h-bvv tImw XmsX ]c-cy- kp-nc Irjn-co-Xn-bn-tev aS-ntm-hp-I-bmWv Cs {]Xn-k-nv ]cn-lm-c-sav tIc-f-nse Ij-Iv t_m[y-s-pI-gnp. ' Pohn-pI, Pohn-m A\p-h-Zn-pI' F hnime XXz-n-e-[n-jvTn-X-amb ssPhIrjn kwhn-[m\w tZiob AtZ-iob Xe-n AwKo-I-cn-p-I-gnp.
ssPh-Irjn FXv hnf Dev]m-Z-\-n am{Xw HXp-n-\n-evp-n. arK-kw-c-Ww,
oc-hn-I-k-\w, tImgn-h-f, ]n-h-f, h\-h-cWw, tX\o hf XpS-nb-hbpw Npp-ap Irjn-sN-m ssPh-ssh-hnyhpw CXn-epsSpw.
IoS-\m-in-\n-I-fpsS Kpcp-X-c-amb tZmj-h-i--sf-n D]-t`m-m-v \ Adn-hp--Xn\m ssPh-Ir-jn-bnse `y-D--v Bh-iy-m IqSp-X-emWv. BI-bm ssPhIrjn t{]mm-ln-nv Hmtcm ]uc\pw Xmm-hp hnebvv hnj-c-lnX `Ww Dd-p-h-cpm-\p D-c-hm-Znw km-cn-\p--XmWv.
Dev]mZw Ipd-bp-Ibpw cmPyw Hcn- IqSn `y-{]-Xn-k-n-bn-tev Iqp-Ip-p-Ibpw
sNp-sa A`yq-l--fm ssPh-Ir-jn-bpsS {]mtbm-Kn-I-Xsb ]n kwi-b- \nc-h-[n-bmbn-cpp. Cu kwi-b- ASn-m-\-c-ln-X-am-bn-cpp.
ssPh-Ir-jn-bpsS Db Dev]m-Z-\--a-Xsb kw_-n hnP-b-Km-Y-I Cv \nc-h-[nbmWv. ssPh-Ir-jnbpw `y-kp-c 2007 kw_-n Am-cmjv{S kt-f\
-
- n `yIrjn
kwL-S\ C{]-Imcw dntmp-sNbvXp. "h\-`qan Irjn-mbn amm-sXbpw cmk-h-f- D]tbm-Kn-m-sXbpw BtKm-f-Irjn amt\-Pvsan-tev amn-bm BtKmf ImjnI Dev]m-Z\w
Hcmv Hcp Znhkw 2640 apX 4380 Intem-I-temdn hsc-bmIpw. hnI-kzc cmPy--fn ssPhIrjn coXn-I-fpsS kpnc {]h-\- Dev]m-Z\w 56 iX-am\w hsc hn-n-pp.
ssPh-Ir-jn-bnse Dev]m-Z\w icm-icn ]c--cm-KX Irjn Dev]m-Z-\-tmSv Xmc-Xayw sNm-hp-XmWv. Db cmk-h-fhpw apw \Ip coXn-bn \nv ssPh-Ir-jn-bn-tev amdp-tm
XpS--n Dev]m-Z\w Ipd-bp-Ibpw AtX kabw Ipd tXmXn hfhpw apw \Ip
coXn-bn \nv ssPh-Ir-jn-bn-tev amdp-tm D]m-Z\w Ccn BIp-Ibpw sNpw. ]c--cmK-X-Ir-jn-bn-S--fn-te-Xn-t\-m slIvS-dn 33 apX 56 hsc iX-am\w Duw Ipdt
ssPh-Ir-jn-bn-S- D]-tbm-Kn-p-pq.
BtKm-f-X-e-n-en-tm 22.81 Zi-ew slIvS-dn IqSp-X {]tZ-iv ssPh-Irjn
sNp-pv. CXnse D---fpsS hn]Wn hne 3 ew tImSn (30 _ney tUmf)
tUmf-dn-\-Sp-p-hcpw. shdpw 42.402 NXp-c{i ssa am{Xw hnkvXohpw 11.3 Zi-ew P\-fp-ap Iyq_ ]q-ambpw ssPh-Irjn sNp cmPy-am-sW Imcyw {]tXyIw {]kvXm-hyam-Wv.
ssPh-Ir-jn-bpsS Ncn{Xw
cmw temI-a-lm-bpw apX Irjnv IoS-\m-in-\n-I D]-tbm-Kn-p-h-cpp. XpSw
apXXs cmk-Io-S-\m-in-\n-I-fpsS hmWn-Py-h-c-W-s-]n Bi- Dm-bn-cpp. 1964
{]kn-o-I-cn td Imks ' sske v kv{]nv' F ]pkvXIw ]cn-n-Xn-bn-te-p
IoS-\m-in-\n-I-fpsS BLm-Xs ]n imkv{Xob hni-Zo-I-cWw \In-bn-cpp. hnI-kn-X-cm-Py 1970 Ifnepw hnI-kz-c-cm-Py- AXn-\p-ti-jhpw Un.Un.nbpsS {]tbmKw \ntcm-[n-snepw hnhn-[-bn\w hnj-ap IoS-\m-in-\n-I XpSpw Irjn-bn-S--fn D]-tbm-Kn-n-cpp.
td Imks imkv{Xob {]h-N-\- kXy-ambn `hn-p-Ibpw temI-sa-m-Sp-ap P\fpw Ij-I\pw imkv{X-cpw IoS-\m-in-\n-I-fpsS A]-ISw Xncn--dn-bp-Ibpw sNbvXp. cmkh-kvXp-c-lnX Irjn-bpsS XpSw Ahn-sS-\n-mWv. Kth-j-W-fpw ]c--cm-KX Irjn-co-Xn-IfpsS ]co--W-fpw avhnf amt\-Pvsans ]pXnb amXr-I-Ifpw {]Xy--s-Sm XpS-nb-X--s\-bmWv.
Ign \mev Zi-I--fmbn Hcp kpnc Irjn-coXn Is-m-\p {ia-n-emWv
imkv{X-. 1905 apX 1924 hsc Cy-bn Irjn D]-tZ-jvSm-hm-bn-cpp k B_v
slmhmUmWv Cu cwKv apn-ep-m-bn-cp--h-cn Hcm.Alw cNn '' B -A-{Kn-I-
............................................................................................................................................................................................................
256
d sSkv-sa v' F ]pkvXIw Cy-bnse ssPh-Ir-jnsb kw_-n-p BZy B[n-ImcnI {K-ambn IW-m--s-Spp. Irjn-bn-S--fnXs ssPh-hf \nm-W-n\v BZyambn cq]w \In-bXpw At-l-amWv. _n samn-k, slmsa Fn-h-cpsS 1970 Ifnse
mbn-bmb ImjnI ]co--W- temI-sa-m-Sp-ap Ij-Iv {]Xo--tbIn. CXns
Ae-I tIc-f-n-ep-ap-mbn. \nc-h[n Ij-I Chn-sSbpw Cu Irjn-co-Xn ]co-np tIcf-nse `qan-im-kv{X-]-c-amb {]tXy-I-X-Ifpw Db ag e`y-Xbpw apw Pehpw kwc-nm\pw Irjn-bn-S--fnse Dev]m-Z-\-tijn sa-s-Sp-m\pw Ign-bp--Xn-\m tIc-f-n\v
Ghpw A\p-tbm-Py-amb Irjn-co-Xn-bm-Wn-sXv Ij-Iv t_m[y-sp. Ata-cn- Irjnh-Ip-n 1983 kan dntmn Irjn imkv{X--cmb tdm_v ]m]UnIv, Pbnwkv]m Fn-h cmk-Io-S-\m-i-n-\n-Ifpw hf-fpw D]-tbm-Kn-p Irjn-co-Xnv ]Icw kpnc-amb Irjnsb kw_-n-p Kth-j-W-n-tev {i-tI-{o-I-cn-t--Xns {]m[m-\ys-]n {]Xn-]m-Zn-p-pv.
1984 se t`mm Zpcw Cy-bn-sebpw hntZ-i-sbpw P\--fpsS Ip Xpd-np.
]Icw kwhn-[m\w Is-m-\p Kuc-h-X-c-amb Nbvv CXv Bcw`w Ipdnp. Ij-I\mbn amdnb Pm-\okv imkv{X- akm-t\m_p ^ptm 1984 {]kn-o-I-cn ""H
sshtm hnhw' F ]pkvXIw Ign Ac \qm-p-Im-es At-l-ns {]Ir-XnZ Irjn-co-Xn-bpsS hnPbw hnh-cn-pp. 1985 ]pd-n-d-nb CXns ae-bmfw ]cn-`mj
tIc-f-nepw CXp-kw-_-n N-Iv Bw Iqn. ssPh-Du Irjn At\Iw IjIsc BIjn ssPh-Ir-jn-bpsS asmcp cq]-amWv.
B{, Im-SI, Xan-gv\mSv, KpP-dmv, alm-cmjv{S, ]m_v, tIcfw XpS-nb kwm\--fnepw Cm-e-b-f-hn Ij-Icpw IjI kwL-S-\-Ifpw Xn-ep N-I-fn IrjnbpsS kpn-cX Bi--bp-bn. hnpw hfhpw D-sS-bp Irjn-B-h-iy-v IjI ]q-ambpw ]pd-p--hsc B{i-bn-p-Xv Ij-I-k-aq-l-ns\ \ncm-i-bn-tepw Hcp
ImjnI {]Xn-k-n-bn-tepw sIms-np. Irjn kpn-c-am-m-\p Hcp ]Icw kwhn[m-\-sa \ne-bn ]pd-sa-\n-p LSI- Ipd-p-sIm-p kpnc IrjncoXnv ]e
e--fnepw {]tXy-Inpw sNdp-InS \ma-am{X Ij-I-cp-sS-bn-S-bn \ {]Nmcw e`np. 1990
Ifnse ImjnI {]Xn-kn Cu \os in-s-Spn. \nc-h[n hyn-Ifpw kwL-S-\Ifpw Ij-I-cp-ambn Bi-b-hn-\n-abw \Sn. B[p-\nI Irjn-co-Xn-bpsS {]iv\- Ahsc
t_m[y-s-Spn.
As\ efn-X-amb Bcw-`-n \nv ssPh-Irjn ]IzX {]m]nv kv{Xoim-o-I-cWw,
hnv kwc-Ww, hnv _mp-I-fpsS hnI-k\w, aqey-h\ `yt]mj-Im-lmc kpc-nXXzw Fo taJ-e-I-fn-tev ]Sv ]-enp. Cu am-n\v shdpw 10,12 hjta thn-hpq. ^ew hfsc t{]mm-l-\-P-\-I-am-bn-cpp.
Ctm kwm-\v kpK--hy-RvP-\-, tXbne, Imn XpS-nb \mWy-hn-f-I
hntZ-i-hn-]-Wn-I ey-an Irjn-sN-p kn-ss^Uv ssPh-Ij-Icpw `y-hn-f-Ipw
ssPh-ssh-hn-y-n\pw Du \Ip t\mkn-ss^Uv ssPh-Ij-Icpw [mcm-f-apv.
Ah-sc-m-hcpw Xs ans BtcmKyw sa-s-Sp-p--Xn\v {]m[m\yw \Ip--h-cmWv.
Ij-I-cpsS Bh-iy- \nd-th-m-\mbn tIc-f-n Hcp A{I-Un-Uv HmKm-\nIv kn-^bnwv GPkn-bpv.
""s]mmfn', ssImSv XpS-nb Irjn coXn-Ifpw hb-\m-nse "Poc-I-ime', "K-I-ime'
XpS-nb s\n-\-fpw kwm-\-p-S-\o-f-ap Ic-Ir-jn-bp-samw ssPh-Ir-jn-bmWv. kwm\s Ic-Ir-jn-bpsS Dev]m-Z-\--a-Xbpw km-n-I-t\--hp-sams ]T-\- hy-am-nbn-pv. CubnsS Xriq Pn-bnse ASmv ]m-bv Iqp-Ir-jn-kw-hn-[m-\-n-eqsS 2500
G-dn s\Irjn \Sn. ASmv amXrI FmWv CXn-tm Adn-b-s-Sp-Xv. AXpt]mse Xs hb-\mSv Pn-bnse ac-aq-e-bn \qdp-I-W-n\v Ij-Isc Ds-Spn \Snb ssPh-Irjn Cu taJ-e-bnse asmcp amXr-I-bmbn IW-m--s-Spp.
ssPh-D-ev]---fpsS hn]-W-\hpw ]e--e--fn ]co-n--s-Sp-pv. Xncp-h-\--
............................................................................................................................................................................................................
257
]p-cs ssPh _km, Xriq-cn-sebpw tImgn-tm-sbpw Ctmtjmp-I, Xriq-cnse ssPhIrjn tkh-\-tI{w Fnh Ch-bn Nne-XmWv. kv{XoI-fpsS kzbw-k-lm-b-{Kq-p-I Nne
]m-b-p-I-fn ]--dn-I-fpsS ssPh-Irjn Gs-Spv \S-ppv.
ssPh-Irjn t{]mm-ln-n-m\pw hym]n-n-m-\p-ap kmyX tIc-f-n hfsc IqSpX-emWv.
ImcWw av kwm-\--fp-ambn Xmc-Xayw sNp-tm AssP-h-Ir-jn-bpsS BLmXw
tIc-f-n Kpcp-X-c-a. cmk-h-f-n-sbpw IoS-\m-in-\n-I-fp-sSbpw 2002 03 se icm-icn D]t`mKw slIvS-dn\v 90 Intem-{Kmapw 288 {Kmapw BWv. tIc-f-n-enXv 60 Intem-{Kmapw 224 {Kmapw
BWv. Btcm-Ky-n\v lm\n-I-c-amb cmk-h-kvXp- D]-tbm-Kn-p--Xnse Cu anXXzw IjIsc ssPh-Ir-jn-bn-tev BIjn-p-Xv Ffp--am-pp.
Cu bmYmy- a\-n-em-n-b-Xns ASn-m-\-n kwm\ Irjn-h-Ipv ssPhIrjn t{]mm-l\ {]h-\-v 2002 2003 {]mcw`w Ipdnp. sXm-Sp hjw kpnc-Ir-jnbpw ssPh-Ir-jnbpw t{]mm-ln-n-m-\p skn\v hIpv cq]w \In. ssPh-Irjn
Dev]---fpsS hn]-W-\-n-\mbn "tIcf HmKm-\nIv' "tIc-f- \m-p-dkv' Fo t]cp-I-fn
cv {_mp-I Irjn-h-Ipv XpSn. \ne-hn-ep IW--\p-k-cnv kwm-\v 7000 tmfw
Ij-I 5750 slIvS-dn ssPh-Irjn \S-p-pv. Fm bYm-n-ep IWv
CXnepw hfsc IqSp-Xembncnpw.
ssPh-Ir-jn-bpsS t\-
Irjnsb IqSp-X em`-I-chpw kpn-chpw A`n-am-\-I-chpw Bpp.
[mXp- fpw apw \jv S - s - S msX kwcn- n- p- - X n- \ m ans ^e- ` q- b n- j v S X
\ne\npp.
ssPh-ssh-hn-[ys k--amn kwc-n-pp.
Pew Ipd-p-am{Xw aXn-sb--Xn-\ Pe kwc--Ws t{]mm-ln-n-pp.
Imjn-I-ssPh Bhm-k-hy-h--tbbpw {]Ir-Xn-Z `p{]-Ir-Xn-tbbpw kpnc Dev]m-Z\-n-\mbn sa-s-Spn kwc-n-pp.
]mc--tcy-Xc Irjn-hn-`-h-sf IqSp-X-embn B{i-bn-pp.
]mc--tcy-Xc Du-t{km-X-p-I-fpsS D]-tbm-Ks t{]mm-ln-n-pp.
hfp-ar-K-sf ssPh-Ir-jn-bpsS Hcp Ahn-`m-Py-L-S-I-ambn ImWp--Xn-\m ans
^e`q-bn-jvT-Xbpw Ij-Is hcp-am-\hpw hn-n-m Ign-bpp.
amen-\y-ap-a
- mb hmbp, Pew, av, Blmcw, {]Ir-Xn-Z ssPh Bhm-kh
- y-h Fnh
Dd-p-h-cp-pp.
ImjnI ssPh-ssh-hn-ys sa-s-Sp-pp.
Irjn-coXn, kwkvI-cWw, hnns KpW-ta hn-n- Fn-h-bn-se-m-ap ]mc-cy hnm-\s IrXy-ambn kwc-n-p--Xn-\m Ch `mhn-X-e-ap-d-bvmbn kqnp-sh-bvm Ign-bpp.
{]mtZ-in-I-ambn e`y-amb hn`-h- D]-tbm-Kn-p--Xn-\m Dev]m-Z\ sNehv Ipd-bpp.
t]mj-I-k--hpw kqhpw KpW-ta--bp--Xp-amb `y-h-kvXp- Bh-iym-\pk-cWw D]m-Zn-n-p--Xn-\m Btcm-Ky-]q-amb Hcp kky-kw-kvImcw cq]-s-Sppp.
Im_ ]pd-- Ipd-bpp
ssPh-Ir-jn-bpsS {]m[m-\yhpw cmk-Ir-jn-bpsS kpn-c-Xbn-m-bvabpw Btcm-Ky-]-c-amb
`oj-Wnbpw kwm\ km \mbn a\-n-em-n-bn-pv. Bb-Xn-\m-emWv kwm-\............................................................................................................................................................................................................
258
X{-fpw I-]--Xnbpw
s]mXp-k-ao-]\w
tIc-fs Hcp ssPh kwm-\-amn amm-\p DZy-a-ns hnP-b-n\v Irjn-`q-anbpsS 10 iX-am-\-sa-nepw Hmtcm hjhpw ssPh-Ir-jn-mbn amn-shv 5 apX 10 hj-n\p-n Lw L-ambn kwm-\s Hcp ]p\ssP-h-kw-m-\-ambn amm Ignbpw. ssPhIrjn \bw \S-mn XpSn aqmw hjw Ij-I-cpsS {]Xn-\n-[nIsfbpw imkv{X-tcbpw D--s-Spn Hcp hnZ-Kv[-kanXn cq]o-I-cnv Ij-I-cpsS taw, km-nI \ne, ]cnnXn Fnh hni-Z-ambn hne-bn-cpn A]m-I-X-I-fp-s-n ]cn-l-cn--tijw am{Xta \bw
IqSp-X {]tZ-i--fn-tev hym]n-n-mhq.
ssPh-Ij-Is \n-N\w
ssPh-Ir-jn-bpsS NphsS ]d-bp aqv A\p-t]--Wob LS-I- ]men-p--h
am{Xta ssPh Ij-Is \n-N-\-n s]Sp-I-bpq.
............................................................................................................................................................................................................
259
1.
2.
3.
1.1 (a) ]m-bv Xe-n hnp-I, ssXI, ]c--cm-KX arK-{]-P-\\ kuI-cy XpS-n-b-h-bpsS Dev]m-Z-\-n\v ]cn-]m-Sn-I XpS-pI. tIcf ImjnI k-Iem-im-ebpw av ImjnI Kth-jW m]-\-fpw hnI-kn-n-s-Sp-p Xt-io-bhpw
k-c-bn-\--fp-amb \ \ne-hm-c-ap hnp-Ifpw apw Bh-iym-\p-k-cWw e`y-am-m\p kzbw ]cym-]vXX \mw CXn-eqsS ssIh-cnpw.
1.1 (b) ]c--cm-K-Xhpw Hmtcm e-n\pw A\p-tbm-Py-hp-am-b-XpssS KpW-\n-e-hm-c-ap
hnp-I Dev]m-Zn-nv kw`-cnv bYm-k-abw e`y-am-m Ij-I-kw-L--fpsS Xen hnp-_m-p-Ifpw hnv kl-I-cW kwL-fpw Bcw-`n-pp.
1.1 (c) tIcf Imjn-I-k-I-em-im-ebpw av ImjnI Kth-jW m]-\--fp-ambn tNv
ssPh-]-c-ambn KpW-\n-e-hm-c-ap hnp-I Dev]m-Zn-n-m-\p-X-Ip ]cn-]m-Sn-Isf
t{]mm-ln-n-pp.
1.1 (d) ]c--cm-KX coXn-I D]-tbm-Knv kw`-cW/kwc-W kuI-cy- hnI-kn-n-pI.
1.2
ssPh-ssh-hny amt\-Pvsa v I-\n-I Xti kzbw-`-cW m]-\-X-e-n Dev]m-Znn hnp-I, hnX-cWw \S-n-bXv XpS-nb hnh-c- Xm-dmn P\n-X-I-amw
hcp-nb hnp-I-fp-sSbpw KpW-\n-e-hm-c-an-m hnp-I-fp-sSbpw D]-tbmKw XS-bWw.
1.3
1.4.
1.5.
kwm-\v ssPh-Ir-jn-bp-sSbpw Ij-I-cp-sSbpw h\y-ssP-h-ta-J-e-bnse Irjn sNpXpw sNm--Xp-amb e--fp-tS-Xps-sS-bp XnXn hne-bn-cp-Ww.
2.2.
2.3.
ssPh-Irjn Lw L-ambn \S-n-em-p--Xn\v Bh-iy-amb XpI Xti `cW m]-\-fpsS Bkq-{XnX {]{In-bb
- n Ds-Sp-p-X
- n-\p Hcp I-]
- X
- nv cq]w \IpI.
2.4.
{]fb km[y-X-bp Pn-I, hcm _m[nX Pn-I, `y-h-kvXp- D]m-Zn-np Pn-I, Kncn-h Pn-I XpSn ko {]iv\--fp Pn-Iv {]tXyI
Du \IWw.
2.5
............................................................................................................................................................................................................
260
3.2.
3.3
3.4.
ssPh Irjn kwhn-[m\w sa-s-Sp-m-\mbn IpSpw-_{io, h\-kw-c-W kanXn, Xock-anXn, {Kma-l-cnX kanXn Fn-hsb t{]mm-ln-n-pI.
\ne-hn-ep hnip--Im-Sp-I, Ipf-, IIm-Sp-I XpS-n-bh kwc-W taJ-eI-fmbn {]Jym-]nv Ah-bpsS kwc-Ww Dd-p-h-cp-pI.
4.2.
4.3.
\oS hnI-k-\-n Gs-n-p hyXykvX m]-\- kwtbm-Pn-nv ssPhIrjn Hcp apJy-L-S-I-ambn \S-m-pI.
4.4
kqva \o-S-X-e-n `qan-im-kv{X-]-chpw ImjnI ]cn-n-Xn-]-c-hp-amb kml-Ncy-v A\p-tbm-Py-amb DNn-X-amb Imjn-I-co-Xn-I Ah-ew-_n-p-Ibpw A\p-tbmPy-a-m hnf-Ifpw Irjn-co-Xn-Ifpw \ncp-m-l-s-Sp-p-Ibpw sNpp.
4.5.
4.6
`qhp-S-a-Ipw ]mvssSw Ij-Ipw Bh-iy-amb km-nI klmbw \In AhcpsS `qan ssPh-Ir-jnv D]-tbm-Kn-m t{]cn-n-Ww.
4.7.
ip-Pe XSm-I
- Ds-sS-bp ]c-c
- m-KX Pe-t{km-X
- p-I ]p\-cp-m-cWw sNbvXv
kwc-n-m\pw ag-sh kw`-cWw Dd-p-h-cp-m\pw IpgIn-W-dp-Iv \nb-{Ww
Gs-Sp-m\pw \ne-hn-ep InW-dp-I-fnepw Ipf--fnepw ag-shw \nd-m\pw \nb-a\nmWw Ds-sS-bp \S-]-Sn-I kzoI-cnv `qPe \ne sa-s-Sp-m\pw taav
kwc-n-m\pw \S-]Sn kzoI-cn-Ww.
4.8.
4.9.
4.10
............................................................................................................................................................................................................
261
4.11
Irjn-bn mn-ns D]-tbmKw Hgn-hm-Ww. \gvk-dn-Ipw ]qs-Sn-Ipw XWen-Sm Ibtdm AXp-t]m-ep {]Ir-Xn-Z \mcp-Itfm D]-tbm-Kn-p kwhn-[m\w D]tbm-Kn-Ww.
5.2.
5.3
{]mtZ-in-I-ambn e`y-am-bn-p hn`-h--fpsS D]-tbm-K-s-Sp-n-bp hntI-{o-IrX Xo\nmWw t{]mm-ln-n-pI, CXn lm\n-I-c-amb LS-I-tfm hf-bpsS thKX
Iqm-\p tlmtam-Wp-Itfm Hpw Ds-S-cp-Xv.
5.4
5.5
5.6
5.7.
5.8
Hmtcm ]m-b-nepw Irjn sNp-Xpw Am--Xp-amb `qan-bnse ImjnI ssPhssh-hn-yhpw, ]c--cm-KX Irjn-hn-m-\hpw, coXn-Ifpw tcJ-s-Spn kqn-Ww.
6.2.
6.3
]c--cm-KX hnp-I kam-l-cnv ipo-I-cnv hn-n-s-Sp-m Ij-Isc klm-bnp ]cn-]m-Sn-Iv cq]w \IpI.
6.4.
7.2
cmkm-[n-jvTnX Irjn-bpsS tZmj-h-i-fpw ssPh-D-ev]---fpsS KpW-ta-bpw hyam-p-Xpw ssPh-Ir-jnsb t{]mmlnn-p--Xp-amb t_m[-h-cW ]cn-]m-Sn-I
kwm-\-X-e-n Bcw-`n-pI.
............................................................................................................................................................................................................
262
7.3
ssPh-Ir-jn-bpsS hnP-b-Km-Y-Ifpw KpW-K-W-fpw Dsm-n-p-sIm-p eLp-te-JI, t]m-dp-I, hoUntbm ^nen-ap-I Fnh Xm-dmn Fm hn`mKw Bfp-I-fnepw
{]tXy-Inv kv{XoI-fn Fn-pI.
263
ssPh-Ir-jnv Bh-iy-amb kma-{Kn-I \n_-n-X-am-p--Xn\pw KpW-ta ]cn-tim[n-p--Xn\pw Xt-i-`-cW m]-\-X-e-n {]mtZ-inI ]cn-io-e-Iv thn ]cn-ioe\ ]cn-]m-Sn-I kwL-Sn-n-pI..
9.5
]cn-tim-[\m et_m-d--dn-I m]n-m\pw, \S-]Sn {Ia-fpw \ne-hm-chpw Dd-p-h-cpm-\p-ambn Xti `c-W-m-]-\--sfbpw {]apJ k--kw-L-S-\-I-sfbpw imo-I-cnm Bh-iy-amb \nb-a-\-S-]-Sn-Iv cq]w \IpI.
9.6
9.7
9.8
ImjnI k-I-em-ime ssPh Ij-I-cp-ambn tNv ssPh-Irjn ]mt-Pp-I- hnIkn-n-s-Sp-m th \S-]-Sn-I kzoI-cn-Ww. G-hmg, Cn,ssIX-, ]--dnI, Ipcp-ap-fIv, Gew, s\v XpS-n-b-hbvv CXn apXqw \IWw.
9.9
9.10
10.2
Ij-Isc ssPh-Ir-jn-bn klm-bn-m-\mbn Xt-i-`-cW m]-\-ns ]np-WtbmsS IpSpw-_-{io-bpsS amXr-I-bn Hmtcm ]m-b-nepw sXmgnc-ln-X-cmb 1020
hsc bphm-sf (50% kv{XoI-fm-bn-cn-Ww) Ij-I-tk-h-I-cmbn ]cn-io-en-n-s-Sp-Ww.
10.3
Irjn hIp-ns \ne-hn-ep "At{Km-n-\n-p-I' ssPh-Irjn dntkmgvkv sk-dp-Ifmbn amn Ahn-Sps m^n\v ssPh-Ir-jn-bn ]cn-io-e\w \IWw.
10.4
11.2
11.3
............................................................................................................................................................................................................
264
Ia-]-Xn
12.1
12.2
Ah-cpsS ]c--cm-KX Irjn coXn-I ]p\-cp-o-hn-n-m\pw ]mc--cy-hn-m\w kwcn-m\pw {]tXyI ]cn-]m-Sn-I Bhn-jv-cn-pI.
12.3
12.4
Kncn-h Ipn-Iv Znhkw Hcp t\c-sa-nepw Ah-cpsS ]c--cm-KX `Ww ey-amm-\p \S-]Sn kzoI-cn-pI.
12.5
ssPh Dev]--v {]tXy-I-ambn hntI-{o-IrX `cW kuI-cy- Gs-Sp-pIbpw kn-^n-t-j {]{In-bbvv Ij-Isc klm-bn-p-Ibpw sNpI.
14.2
15.2. aqey-h\ {]{Inb ssPh Dev---fpsS KpW-ta-sb _m[n-p-n-sv Dd-p-h-cpm-\mbn ImjnI k-I-em-im-e-bp-sSbpw av Kth-jW m]-\--fp-tSbpw klmb-tmsS ]cn-tim-[\ kwhn-[m-\- Gs-Sp-pI.
15.3
15.4
............................................................................................................................................................................................................
265
16.2
16.3
N- fpw am- \ nt- i - fpw ]menv kv I qfp- I , tlm- e p- I , Bip- ] - { XnI,kmm-]-\- Fnh {]mtZ-inI ssPh Dev]-- hmm kuI-cytas-Sp-pI.
16.4
16.5
16.6
km,km CXc kwL-S-\-I-fpsS klm-b-tmsS Fm Pn-I-fnepw ssPh Dev- mbn hn]-W-\-im-e-I- Xpd-p-I.
16.7
17.2
{]mtZ-inI hn]-W-\-bn Dev]-- kss sNp--Xn\v sNdp-InS\ma-am{X IjIv kn-^n-t-js ]m-fn Kymcn kwhn-[m\w Gs-Sp-p-I.
17.3
Cy ]n.Pn.Fkv. Iukn AwKo-I-cn-p km CXc kwL-S-\-Isf kwm\v ]n.Pn.Fkv. kwhn-[m\w \S-m-p--Xn klm-bn-m Npa-X-e-s-Sp-pI.
17.4
17.5
17.6
17.7
ssPh-Ij-Iv {]tXy-Inv sNdp-InS, \ma-am{X Ij-Iv ]en-i-bn-m hmbv]I \IpI. _mv hgn-bp hmbv], tI{ kwm\ km-cp-I-fn-eqsS k_vknUn-bp-ambn _n-n-pI.
18.2
18.3
18.4
............................................................................................................................................................................................................
266
18.5
18.6
]pd-sa-bp Du t{kmX-p-Isf B{i-bn-p-Xv Ipd-bvm-\mbn _tbm-Kymkv mpI kutcmw, Imn \np Duw Fnh D]-tbm-K-s-Sp-p--Xn\v Bh-iyamb klm-bhpw sshZ-KvZyhpw e`y-am-Ww.
19.2
20.3
20.6
20.7
20.8
ssPh-Irjn \b-sbpw kwm-\s Irjn ssPh-Ir-jn-bmbn amp--Xn-s\bpw ]npW-bvm Kth-jWw, hnZym-`ymkw, FIvj kwhn-[m\w Fnh cq]m--c-s-Spm-\mbn hnhn[ m]-\-sf Ds-Spn ImjnI k-I-em-ime Hcp {]tXyI
I-tk\ cq]o-I-cn-Ww.
............................................................................................................................................................................................................
267
21.4
]s-Sp-p IIv amk-h-cp-am\w Dd-p-h-cpn sImv ssPh-Ir-jn-bpsS Fm-h-i-sfbpw kw_-nv ssPh-Ij-I-cp-ambn tNv ]m-fn--K-th-jW ]cn-]m-Sn-I
hnI-kn-n-s-Sp-Ww.
21.5
21.6
]cm t`mPn-I-sfbpw tcmK--sfbpw sNdp-p-Xpw, {]mtZ-inI kml-N-cy-v A\ptbm-Py-amb Xt-iob Ip-Imen/ay-C-\-sf Xncn--dn-bWw.
21.7
21.8
22.2
22.3 k--amb ssPh-ssh-hn-y-ap--Xp-aqew Pe-t{km-X-p-It]mse {]IrXn hn`-h-A-Snm-\--fp-amb ]cn-nXn Zpe taJ-e-Isf cmk-h-kvXp-, IoS-\m-in-\n-I, cmkh-f Fn-h-bn \nv kzX-{-amb, taJ-e-I-fmbn, {]Jym-]nv kwc-n-pI.
22.4
Irjn B^o-kd
- psS Ipdn-Sn Ds-n am{Xta IoS-\m-in\n \Iq F Ii\ hyh
Gs-Spn Ch-bpsS hnev]-\bpw D]-tbm-Khpw \nb-{n-pI.
22.5
Ipn-I, K`n-Wn-If
- mb kv{XoI, Ij-Ic
-
- m-h
- Fn-hv IoS-\m-in-\n-I hnevpXv Ii-\-ambn \ntcm-[n-pI.
22.6
IoS-\m-in-\n-I Imjn-tI-Xc Bh-iy-v D]-tbm-Kn-p--Xns nXn-hn-h-c--Wp-I Xm-dmn Ah-bpsS hnev-\-Ifpw D]-tbm-Khpw \nb-{n-pI.
22.7
IoS-\m-in-\n-I-fpsS D]-tbmKw kw_-n `yImjnI kwL-S-\-bpsS am-\nt-itIm-Up-{]-Imcw IoS-\m-in-\n-I-fpsS t{]mm-l\ {]h-\-fpw ]c-kyhpw \nb-{npI.
22.8. IoS-\m-in-\n-I D]-tbm-Kn-p Pn-I-fn Pew, av, ]m, hnf-hp-I Fnh CSbvnsS ]cn-tim-[nv hnh-c- s]mXp-P-\--fpsS Adn-hn-te-mbn {]kn-o-I-cn-Ww.
22.9
............................................................................................................................................................................................................
268
kvss]kkvImntXbne\mfn-tIcd t_mUp-I, ana, av oc-hn-]-W\ kwL, IjI kwL-S-\-I, kwL-, kzbw-k-lmb {Kqp-I, ssPh-Irjn Atkmkn-tb-j-\p-I, ssPh-Ir-jnsb t{]mm-ln-n-p km CXc kwL-S-\-I Fnh-sbmw CXns]-Spp.
ssPh-Ir-jn-\-bhpw X{hpw I-]--Xnbpw \S-m-m\pw Dd-m-m-\p-ambn Hcp HmKm\nIv tIcf anj cq]o-I-cn-Ww. CXn\v hnhn[ hIp-p-I-fpsS GtIm-]\w Bh-iy-am-bn\m apJy-a{n Ay--\mbn Hcp P\-d Iuknepw \bw \S-m-t-Xv Irjn-hIp-m-b-Xn-\m Irjn hIp-p-a{n Ay--\mbn Hcp FIvkn-Iyq-ohv In-nbpw HmKm\nIv tIcf anjs {]h-\-sf \bn-p-Ibpw tat\mw hln-p-Ibpw sNWw.
............................................................................................................................................................................................................
269
{][m\ [mXp-
alm-cmjv{S
\mknIv
Xms\
t_mIvsskv, ssN\m t
[qse
ssew tm
\_m
]qs\
knp-ZpK
sdbvKmUv
t_mIvsskv
kXmc
cXv\-Kncn
kmvfn
ssewtm
sImlm-]q
Al-Zv \K
ssewtm
KpP-dmv
kqcv
hkmZv
UmwKvkv
Im-SI
_Kmw
Dc IS
t_mIvsskv, ssN\t, tUmtfm-ssav, Ab Hm ( slassv) Ab-Hm ( am-ssv), ssewtm, Iymss\v, amwK\okv, IzmSvkv
jntamK
DSpn
ZnW IS
NnIva-K-eq
............................................................................................................................................................................................................
270
lm
sImSIv
Nma-cmPv \K
ssakq
[hmSv
tIcfw
ImktImSv
Iq
tImgn-tmSv
ssewkvtm
ae-pdw
ssewtm
hb-\mSv
IzmSvkv, knen
]me-mSv
Xriq
ssN\t, ssewtm
Fd-Wm-Ipfw
ssN\t, ssewtm
]-\w-Xn
ssSm-\nbw
CSpn
Be-pg
sImw
Xncp-h-\--]pcw
Xan-gv\mSv
\oe-Kncn
t_mIvsskv, an-sskv
tImb--q
tX\n
Unn-K
hncp-Zp-\-K
Pn]vkw, ssewtm
Xncp-s\then
CutdmUv
a[pc
I\ym-Ip-amcn
............................................................................................................................................................................................................
271
b:
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
alm-cmjv{S
(Rs1000)
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
50652367
t_mIvsskv
sImlm-]q,
sdbv-KmUv
cXv\-Kncn,
kXm-c,
knp-Zp,
Xms\
1785330
531830
1.0500
ssN\t
Aa-cm-h-Xn,
_mc
N{-]p,
\mK-]p,
knp-Zp,
Xms\
ssewtm
Al-Zv\K,
N{-]p,
[pse,
KUvNtcmfn
\mKv]p,
\Uv, ]qs\,
kmvfn,
bh-Xv-am
9600000
987938
1.9504
t{Imssav
_-c,
N{-]p,
\mK-]p,
knp-ZpK
Ab Hm
(sl-a-ss-v)
N{-]p,
KUvNn-tdmen
knp-ZpK
588000
396291
IzmSvkv
_m-c, N{-]p
KUvN-tcm-fn,
tKmn-b,
sImlm-]p,
\mK-]p,
cXv\-Kncn,
knp-ZpKv
13442
1648
0.7824
0.0033
............................................................................................................................................................................................................
272
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
(Rs1000)
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
knen
km v
_mc,
N{-]p,
KUvNn-tcmfn,
tKmnb,
sImlm-]p,
\mKv]p,
cXv\Kn-cn,
knp-ZpKv
443259
96313
0.1901
^bt
Aa-cm-hXn
N{-]p
\mKv]p
cXv\-Kncn
7239
543
0.0011
amwK-\okv
\mKv]p,
cXv\-Kncn
_m-c,
854120
5313228
10.4890
em-ssdv
sImlm-]p
245237
58538
0.1156
alm-cmjv{S
50652367
^bt
_dq-v, Iv,
salvkm-\,
saKvkm-\,
cmPvtIm-v,
k_Iv,
kqd-v,
kptc-\-K
35451
2531
0.0040
enKvss\v
_dq-v, `h-\-K,
Iv, kqdv
1788000
8277771
13.0470
ssewtm
Awtd-en,
_\-kvI-,
_dq-v, `h-\-K,
Pmw\-K,
Pp\-K-Uv,
tJZ, Iv,
]-a-l,
t]m_-,
cmPvtImv
k_I-,kq-dv
htUm-{Z,
hkmSv
22120000
2743616
4.3244
............................................................................................................................................................................................................
273
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
(Rs1000)
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
IzmSvkv
_dq-v, `h-\-K,
Ztlm-Zv,
tJU, Iv,
]-a-l,
cmPvtImv,
k_I-,
kqdv,
kptc-,
htUm-{Z,
hkmZv
69255
6361
0.0100
knen
_dq-v, `h-\-K,
Utlm-Uv,
tJU, Iv,
]-a-l,
cmPvtImv,
k_I-,
kqd-v,
kptc-{-\-K,
htUm-{Z,
hkmSv
383349
39876
0.0621
t_mssdv
Awtd-en,
`h-\-K,
Pmw\K
Pp\-Km, tJU,
Iv,
t]m_-,
k_I-,
hkmSv
12515094
2278084
3.5906
tIcfw
7482336
t_mssv
Iq,
ImktIm-Sv,
sImw,
Xncp-h-\--]pcw
ssN\t
Be-p-g, Iq,
Fd-Wm-Ipfw
Xriq
ImktIm-Sv,
sImw, tIm-bw,
]me-m-Sv,
ssewtm
Xncp-h-\--]pcw
Be-p-g, Iq,
Fd-Wm-Ip-fw,
sImw, tIm-bw
tImgn-tm-Sv, ae-p-dw,
]me-m-Sv,-Xr-iq
475000
147326
1.9690
............................................................................................................................................................................................................
274
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
(Rs1000)
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
IzmSvkv/
knen
Be-p-g,
ImktKmUv,
Xncp-h-\--]p-cw,
hb-\mSv
38552
18298
0.2445
knn-a-ss\v
sImw,
Xncp-h-\--]pcw
14570
87420
1.1684
ssSm-\nbw
ImktIm-Sv,
sImw,
]-\wXn,
Xncp-h-\--]pcw
kntIm
sImw
Xan-gv\mSv
30065910
t_mkvssv
Unn-K,
\m-a-,
tkew,
\oe-Kncn
342687
3663
0.0122
s^kv]
tImb--q
ZnWvUnK,
Cutdm-Uv,
Imn-]p-cw,
Icp,\ma-
tkew
Xncp-nd]n.
576
261
0.009
Kmss\v
cma-\m-Y-]p-cw,
Xncp-n-d-n
Xncp-hm-dq,
I\ym-Ip-am-cn,
Xm-hq,
Xncp-s\then
I-s_m-
863014
289493
0.9629
{Kmss\v
[-]p-cn,
Cutdm-Uv, a[p-c,
Imn-]pcw,
]n.-ap-p-cma-enwKw, tkew,
Xncp-hn-m-ae
Xncp-n-d--n,
Xncp-s\th-en,
shq,
hnp-]pcw
............................................................................................................................................................................................................
275
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
(Rs1000)
16204
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
{Kmss^v
0.0539
Pn]vkw
tImb--q,
s]c-km-eq
cma-\m-Y-]p-cw,
Xncp-n-d--n,
Xncp-s\th-en,
Xqp-Ip-Sn,
hncp-Zp-\-K
ssewtm
tImb--q,
17336000
IqU-q
Unn-K,
Imn-]p-cw,
Icq, a[p-c,
\mKv]--Ww, tkew
\ma-, shq,s]c-m-eq,
cma-\m-Y-]p-cw,
Xncp-h-q,
Xncp-n-d--n,
Xncp-s\th-en,
hnp-]p-cw,
hn-cp-Zp-\-K
2514291
an-sskv
tImb--q,
179095
[-]p-cn, \oe-Kn-cn,
Icq, \ma-,
tkew, shq
Xncp-n-d--n,
Xncp-s\then,
301549
1.0030
IzmSvkv
6506
0.0216
8.3626
............................................................................................................................................................................................................
276
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
knen
sNss--A-,
27206
sNss, IpS-eq,
tImb--q,
[-]pcn, Icq,
ZnWvUn-K, tkew,
Cutdm-Uv, shq
Imn-]p-cw,
a[p-c-\m-a-,
s]cn-tbm,
]c-s_m-eq,
Xncp-h-q,
Xncp-hm-q,
\mK-]--Ww,
Xncp-n-d--n,
hnp-]p-cw,
hncp-Zp-\-K,
ossv
tImb--q,tkew, shq
Xncp-n-d--d-n,
ssSm-\nbw
I\ym-Ip-am-cn,
\mK-]--Ww.
cm\-\m-Y-]p-cw,
Xncp-h-q,
Xncp-s\th-en,
Xqp-IpSn
kntIm
I\ym-Ip-amcn
(Rs1000)
10264
ImSIw
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
0.034
44949142
t_mIvsskv
_Kmw,
NnIva-K-eq
Dc
Zn-W,IS
DSpn
161554
ssN\t
t{Imssa-v
NnIva-l-eq,
lm, ssakq
7257
28425
0.0632
4500
0.010
43843
0.-0975
............................................................................................................................................................................................................
277
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
(Rs1000)
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
tUmtem-ssav _KtIm-v,
348690
_Kmw, Nn{X-ZpK,
_nPm-]p, ssakq,
Dc IS
XpwKq
46020
0.1024
Upss\v/
s]tdm-Ivkn
ss\v
NnIvK-a-K-fq,
lm
ssakq
515
0.0011
s^kv]m
ssakq _Kmw,
Nn{XZp, lm
^bt
_mwKvfq,
lm, Zhm-Sv,
tImfm, jntam-K,
XpwIq, Nn{X-Zp
tKmUv
2799422
6.228
Ab-Hm
(sl-a-ss-v)
_KtIm-v,
45605000
_nm-]p, _t-cn,
Nn-a-K-eq, KU-Kv,
Nn{X-ZpK, XpwKq
[mhm-Uv, jntam-K,
D-c-I--S,
39919060
88.809
AbHm
(am--ss-v)
NnIva-K-eq,
D-c-Z-nWIS
jntamK, lmk,
NnIva-K-eq,
Nn{X-ZpK, IqKv,
amy, ssakq
jntam-K,
ZnW IS
1309892
2.9142
Iymss\v
ssewtm
6438
_KtIm-v,
14859000
_Kmw, DUp]n
_m-cn, _nPm-]q,
NnIva-K-eq, KU-Iv,
ZmhK-ssc,
Kp_K, lm,
ssakq, Nn{X-ZpK
Dc& Zn-W I--S, jntam-K,
XpwKq,
............................................................................................................................................................................................................
278
kwm\w {][m\
[mXp-
Pn
S
Dev]m-Z\
kw-m\
ns aqeyw aqeyw
(Rs1000)
aKv\nsskv
IqKv, amym,
ssakq
B[mcw
(Rs1000)
kwm\
Dev]m-Z\
iX-am\w
4602
7714
0.0172
309716
388210
0.8637
IzmSvkv
_KtIm-v,
2500
_mwKvfq
_Kmw, _m-dn,
NnIva-K-eq,
Nn{X-Zp,
ZmhK-sc, ZhmSv
KU-Kv, Kp_K,
lm, lmth-cn,
tImfm, sImm
amym, ssakq,
Dc &
ZnW IS
dbvq, jntam-K,
XpwKq, DUpn
153
0.0003
knen
_KtIm-v,
89713
_mwKvfq, XpwKq,
_Kmw, _m-dn,
NnIva-K-eq,
Nn{X-ZpK, [hm-Sv,
ZmhK-ssc,
KU-Kv, Kp_K,
l, lth-cn,
tImfm,-sIm-m,
amy, ssakq,
Dc & ZnW
I-S, sdbvNq,
jntamK, DUpn
8792
0.0196
SmIv/
ossv
_m-dn,
NnIva-K-eq,
Nn{X-Zp
lm,-amy
ssakq,
sdbvq
XpwKq
36
0.0001
IBM
358
2008
............................................................................................................................................................................................................
279
BapJw
(1)
Xt-io-bc
- psS Bhm-kt- I-{- "ss]Xr-It- a-Je
- I
- f
- mbn' {]Jym-]n-p-tm ]men-t
kzX-{hpw apIq Adn-bnv \Ip-Xpw kXw hmp-Xpw kw_-n XXz-
XpS-bmbn ewLn-p-Xv ncw ^md-ns {i-bn hopw sImp-h-cp-hm
R B{K-ln-pp.
(2)
temI-ns ]e-`m-K-p-ap Xt-i-hm-kn-Ifpw kwL-S-\-Ifpw Cu hnjbw ap]v ]eX-hW ncw ^md-ns {i-bns]-Sp-n-bn-p--XmWv.
(3)
taev]-d XXz- ]men-m-sXbpw Ah ewLnpw temI-ss]-XrI ]n-I-bn DsSp-n-bn-p \nc-h[n {]tZ-i--fpv. Xti \nhm-kn-I-fpsS Pohn-X-nepw a\p-jym-hIm-i--fnepw Ah-cpsS kzbw \n-bm-h-Im-i-a-\p-k-cnv km-n-Ihpw kmaq-lyhpw
kmwkvIm-cn-I-hp-amb kzX-{-amb hnI-k\w ssIh-cn-p-I--Xnepw Zqc-hym-]-I-amb
{]Xym-Lm-X- krjvSn-p--hn[w Ah-cp-ambn IqSn-bm-tem-Nn-p-I-t]mepw sNmsX-bmWv Ah-cpsS Bhm-k-tI-{- temI-ss]-Xr-I-{]-tZ-i-ambn {]Jym-]n-p-Xv.
(4)
(5)
............................................................................................................................................................................................................
280
(6)
2010 Pqsse 25 apX BKv 3 hsc {_nko-en-b-bn tN temI ss]Xr-I-k-an-XnbpsS 34maXv skj taev]-d XXz--sfmpw ]men-msX 2 e- temI-ss]XrI ]n-I-bn Ds-Sp-n-bXv tNmZyw sN-s-n-pv. hS-p-]-Sn-m-d lhmv
Zzo]nse assd tam\p-sapw Xmkm-\n-bm-bnse s\mtd-mtdm Ikth-j {]tZ-iam-Wnh. Chn-S--fn A[n-h-kn-p--h-cpsS kmwkvIm-cnI aqey- IW-n-se-Sp-msX-bp Cu {]Jym-]-\- Ah-cpsS \nXy Pohn-X-n IqSp-X \nb-{-W-
Gs-Sp-m\pw Ah-cpsS Ah-Im-i
- n-t-ep IqSp-X IS-p-Ib
-
-
- n\pw CS-bmpw.
(7)
ip]mi-I
NphsS ]d-bp Imcy- temI-ss]-XrI kan-Xn-bpsS {i-bn s]Sp-W
- s
- av R
ncw ^md-n-t\mSv Bh-iy-s-Spp.
(a)
Xt-i-hm-kn-I-fp-ambn IqSn-bm-tem-Nn-m-sXbpw Ah-cpsS A\p-aXn hmm-sXbp AhcpsS {]tZiw Ds-Sp-n-bn-p temI-ss]-XrI \ma-\nt-i- amn-sh-bvpI.
(b)
]n-a-Lw Ds-sS-bp taev]-d 3 \ma-\nt-i- amn-sh-bvp-Ibpw _-s-h-cp-ambn N-sNbvXv Xt-i-hm-kn-I-fpsS aqey-fpw Bh-iy-fpw \ma-\nt-i-tc-JI-fn {]Xn-^-en-pp Fv Dd-p-h-cp-p-Ibpw sNpI.
(C)
............................................................................................................................................................................................................
281
klm-b-I-tc-J-I
References
Alvares N. 2010. Political Struggle through Law The Public Interest Litigation (PIL) route to environmental
security in India with special reference to the environment movement in Goa. WGEEP Commissioned paper. http:/
/www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Anand Kumar M, Mudappa D and Raman T R S. 2010. Asian elephant Elephas maximus habitat use and ranging in
fragmented rainforests and plantations in the Anamalai hills, India. Tropical Conservation Science 3: 143-158.
Baskaran N et al. 1995. Home range of elephants in the Nilgiri Biosphere Reserve. In A week with elephants edited
by J C Daniel and H S Datye. Bombay Natural History Society and Oxford University Press: Mumbai.
Boralkar D B. 2010. Industrial pollution in the Western Ghats. WGEEP Commissioned paper http://
www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Cancun Agreement. 2011. CP16/CMP 6, The Cancn Agreements
Central Water Commission. 2009. National Register of Large Dams - 2009. http://www.cwc.nic.in/main/downloads/
National%20Register%20of%20Large%20Dams%202009.pdf
Chaturvedi R K, Gopalakrishnan R, Jayaraman M, Bala G, Joshi N V, Sukumar R and Ravindranath N H. 2011. Impact
of climate change on Indian forests: a dynamic vegetation modeling approach. Mitigation and Adaptation Strategies
to Global Change 16: 119-142.
Choudhary C and Dandekar A. 2010. PESA, Left-Wing Extremism and Governance: Concerns and Challenges in
Indias Tribal Districts. IRMA Ahmedabad, Ministry of Panchayati Raj, Govt. of India
Daniels R J R, Joshi N V and Gadgil M. 1992. On the relationship between bird and woody plant species diversity in
the Uttara Kannada district of south India. Proc. Natl. Acad. Sci.USA 89(12): 5311 5315
Daniels R J R. 2010. Spatial Heterogeneity, Landscapes and Ecological Sensitivity in the Western Ghats. WGEEP
Commissioned paper. http://www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Dhara S. 2010. Suggested resolution for the consideration of the Western Ghat group. For discussion at the Save
Western Ghats meet, Kotagiri, 18-20 Feb 2010. Kodachadri Environment Forum, Sahyadri Ecology Forum, Hyderabad
Platform, Cerana Foundation. Available at http://www.westernghatsindia.org/taxonomy/term/23
Dharmadhikary S and Dixit S. 2011. Thermal Power Plants on the anvil: Implications and need for rationalization.
Prayas Discussion paper.
Dutta R and Sreedhar R. 2010. A framework for EIA reforms in the Western Ghats. WGEEP Commissioned paper
http://www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Equations. 2010. Tourism in the Western Ghats. WGEEP Commissioned paper http://www.westernghatsindia.org/
commissioned-papers/
Food and Agriculture Organization. 1984. Intensive multiple-use forest management in Kerala. Forestry Paper - 53.
FAO, Rome.
Gadgil M and Rao P R S. 1998. Nurturing Biodiversity: An Indian Agenda. Centre for Environment Education,
Ahmedabad. p. 163.
Gadgil M, Daniels R J R, Ganeshaiah K N, Prasad S N , Murthy MSR , Jha C S , Ramesh B R and Subramaniam K A.
2011 Mapping ecologically sensitive, significant and salient areas of Western Ghats: proposed protocol and
methodology. Current Science 100(2): 175-182
Gadgil M, Prasad S N and Ali Rauf. 1983. Forest management in India : a critical review.
Gadgil M. 1991. Conserving Indias biodiversity : the societal context. Evolutionary Trends in Plants 5(1), 3 8.
Gadgil M. 2000. Poverty and Biodiversity. Encyclopedia of Biodiversity 4: 7263- 7287. Academic Press
Gadigil M & Guha R. 1992. This fissured land: An ecological history of India. Oxford University Press: New Delhi
GIM. 2010. National Mission for a Green India. Under the National Action Plan on Climate Change, Ministry of
Environment and Forests, Government of India, New Delhi.
Gupta A C. 1981. Preservation plots in Karnataka In: National seminar on forests and environment. 2-3 December.
Bengaluru
Hegde N G. 2010. Tree planting on private lands. WGEEP Commissioned paper http://www.westernghatsindia.org/
commissioned-papers/
Indian Bureau of Mines. 2008. Indian Minerals Yearbook. Ministry of Mines, Government of India
Kadambi K.1949. On the ecology and silviculture of Dendrocalamusstrictus in the bamboo forests of Bhadravathi
division, Mysore. Karnataka Forest Department. Bengaluru.
Kalavampara G. 2010. MiningGeological and Economic Perspective. WGEEP Commissioned paper http://
www.westernghatsindia.org/commissioned-papers/
Lebel L and Lorek S. 2010. Production Consumption Systems and the Pursuit of Sustainability. In: Sustainable
............................................................................................................................................................................................................
282
283
]cn-injvS tcJ-I
Annexures
]cn-injvS tcJ 1 : ]n-a-L ]cn-nXn hnZKv[ kan-XntbmKns an\pSvkv
kan-Xn-bpsS BZy-tbmKw 2010 amv 31 \v _mwKvfq-cn tNp.
]s-Sp--h
(1)
sNbam
(2)
{io._n.sP. IrjvW
sa
(3)
sa
(4)
tUm.sI. F. KtW-i
sa
(5)
sa
(6)
sa
(7)
s{]m^. B. kpIp-am
sa
(8)
sa
(9)
sa
(10)
sa
(11)
sa sk{I-dn
I-]-Xn
(2)
(3)
(4)
ka-b-]-cn[n \n-bn-pI.
............................................................................................................................................................................................................
284
1. I ]Xn
CXp-kw-_-nv sNbam Xm-dm-nb AP--bn-t \S N-bn Dbp-h
\nt-i- NphsS.
]cm-ain hnj-b-nse I apX VI hsc C\-mbn NphsS ]d-bp hnh-c-
kanXn kam-l-cn-Ww.
av, Pew, hmbp, ssPh-ssh-hn[yw, {Kma\Kc Bhm-k-tI-{-, h\-h-cWw,
Irjn, Imen-h-f, ay-_-\w, hyh-kmbw, Sqdnkw, J\\w XpS-n-b-h-bpsS
Btcm-Ky-]-c-amb Ah-bpw kw`-hn-p-sIm-n-cn-p am-fpw.
]cn-nXn Zp_e {]tZ-i-, kaql kwc-nX {]tZ-i-, h\y-Po-hn-k-t-X, \mj-W ]mp-I, Pp-temI kwc-nX {]tZ-i-, t{]mPIvSv ssSK
dnkp-I , ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y\w, tI{kwm\ aen-\o-I-cW \nb{W t_mUp-I, Xoc-tZ-i-\n-b-{W taJe, tZiob kwm\ {]mtZ-inI ssPhssh-hny AtXm-dnn/t_mUv/ amt\-Pvsa v Inn/ ss]Xr-I-ssk-p-I, hwi-\m-i-`ojWn t\cn-Sp h- kky-kw-c-W ImjnI Ah-Imi \nbaw, kwbp--h\w
amt\-Pvsa v Kncn-h Ah-Imi \nbaw, Zlmcp Xmeqv ]cn-nXn kwc-W AtXmd-n-t]m-se-bp amXr-I-I, ]m-bv cmPv m]-\--fpsS {]h\w, Bkvt{S-enb tkmbn Im_ B{I-Un-t-j kvIow, tImm-dn--bn kzIm-cy-`q-an-bnse
h\-h-c-W-n-eqsS \oS tkh-\- e`y-am-p--Xn\v Ij-Iv kokv
NmPv \Ip kvIow Fn-h-bvp km[yX XpS-n-b-h-bp-ambn _-s m]-\]-c-amb {]iv\- ]Tn-pI.
Zlm\p AtXm-dn-n-bp-sSbpw AXp-t]m-se-bp av ]e AtXm-dn-n-I-fp-sSbpw t]mse
1986 se ]cn-nXn (kwc-W) \nb-a-nse sk 3 se k_v sk 3 {]Imcw
Hcp ]n-a-L ]cn-nXn AtXm-dnn cq]o-I-cn-pI. Zlm\p AtXm-dnn tImSXn CS-s]S-ens ^e-ambn cq]w sImXmsW-nepw km-cn\v C-c-samcp AtXm-dnn cq]o-Icn-m-hp--XmWv. CXn-\mbn Hcp {]tXyI \nb-a-\nmWw \S-p-Xv DNn-X-am-bn-cnpw.
hnhn[ hIp-p-I Xnepw hnhn[ taJ-e-I Xn-ep A`n-{]m-b-hy-Xym-k- ]cnl-cn-m sa-s `c-W-\-S-]-Sn-Ifpw tImSXn hymJym-\hpw Dd-p-h-cp-m-\mbn hyamb Hcp A[n-Imc irwJe m]n-m ]cn-nXn kwc--W-\n-b-a-n DNn-X-amb
t`Z-KXn hcp-pI.
{]h\ ]nI NphsS ]d-bp tamUyq-fp-I-fmbn hn`-Pn--W-sav kanXn \ntinp.
Kth-jWw
`c-W-IqSw, ]n-a-L taJ-e-bnse Fw.]nam, {]tZ-i-hm-kn-I Ds-sS-bp--h-cpambn taJ-em-X-e-nepw kwm-\-X-e-n-ep-ap IqSn-bm-tem-N-\-I.
Bi-b-hn-\n-ab m
]n-a-L AtXm-dnn cq]o-I-cWw.
2. C^ta-j kwhn-[m\w
CXp kw_-n N-bn Dbp-h \nt-i-
]n-a-L taJ-e-bnse ]cn-n-Xn-bpsS \ne-hn-ep nXn kw_-n hnh-c-W-
tiJcn-p-Ibpw ]cn-nXn kwc--W-\n-b-a-{]-Imcw ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i--fmbn
{]Jym-]n-t {]tZ-i--fpsS AXnn \n-bn-p-Ibpw sNpI.
kky-, arK-, {]mWn-I, ]n-I Fn-hbvp ]pdsa ]n-a-L--nse hnea-Xn-m-\m-Im \qdp-I-W-n\v kqva-Pohn sshhn-y-n-\p-IqSn {]m[m\yw \IWw.
............................................................................................................................................................................................................
285
Ncn-{X-]-chpw ]pcm-h-kvXp-]-chpw Bbn {][m-\y-ap--h-IqSn IW-n-se-Sp-Ww. Ncn-{XmX-oX am\-h-sXm-gn sskp-I, IpSn-tb dqp-I, ]md-inev] sskp-I XpS-n-bh
DZm-l-cWw.
Cwojv {]kn-o-I-c-W-sf B{i-bn-n-p nXn-hn-h-c-W--Wv tiJ-c-W-n-\mWv
Ctm {]m[m\yw Iev]n-p-Xv. ]t, 5 ]n-a-L kwm-\--fn-sebpw {]mtZ-inI-`m-j-I-fn ]n-a-L-s kw_-n hnm-\-ti-J-c-apv. Ch-bpsS cXv\-Np-cp-sa-nepw tiJ-cnv kqn-Ww.
]n-a-L--nse Kncn-h-mv {]tXyI {]m[m\yw Iev]n-Ww. ImcWw AhnSs h\-hn-`-h-sf kw_-nv Ahv henb ]mc--cy-hn-m-\-apv.
]cn-nXn Zp_e taJ-e-Isf kw_-n {]Wm-_vsk, tUm. Sn.Fkv. hnP-b-cm-Lh In-n-I-fpsS dntmp-Ifpw, \mj-W ]mp-Ipw, h\y-Po-hn- k-t-X-pw
Npp-ap ]cn-nXn Zp_e taJ-e-Isf kw_-n-p kp{]nw-tIm-SXn Xocp-am-\-fpw
tZiob h\y-Pohn t_mUns ip]mi-Ifpw ]cn-nXn h\w a{m-ebw e`y-am-Ww.
Cy _tbmdntkmgvkkv C^ta-j s\v-hv hnI-kn-n-s-Sp--Xn ]p-h-ln
tUm.KtW-i, ]n-a-L ssPh-ssh-hny C^ta-j kn-ns cq]-I-ev]-\bn ]m-fn-I-fmb tUm. kpIp-am Fn-h B[p-\nI hnh-c-km-t-XnI hnZy-I
(sF.kn.Sn, sh_v.2.0 sSIvt\m-f-Pokv XpS-n-bh) D]-tbm-Knv {]k--amb Hcp C^taj knw cq]-s-Sp-p-X
- n\v kan-Xnsb klm-bn-W
- s
- av Xocp-am-\np. kn.C.Fkv.se
knw amt\-P {io. P\m-\ ]n-bpsS klm-bhpw tXSn.
]n-a-L Umm t_kv sskv \nn-p--Xn\v Hcp {]mcw` _Pv \ntiw kanm tUm. KtW-i-sb Npa-X-e-s-Spn. Cu sh_vsskv XpS--n ]n-a-L
]cn-nXn hnZ-Kv[-k-an-Xn-p-thn BsW-nepw Ah-km\w CXv ]n-a-L Umm
t_kv amt\-Pvsan-\p sskmbn hn]p-eo-I-cnpw.
NphsS ]d-bp A-Sn tImn-I-fpsS Iyq- ^vtfmn Xm-dmn Ah \nnjvS
C^taj kn-nepw sh_vssk-nepw Ds-Sp-Ww.
ZnW IS Pn-bpsS hml-I-tijn A]-{K-Y-\-n-\p N-qSv tUm. Sn.sI.
kp{_-- Wy.
s{]m^. am[hv KmUvKn Xm-dm-nb \oe-Kncn Pp-tem-I-dn-kns 10 hj-A-]{K-Y-\hpw t{]mP-IvSns {]mY-anI tcJ-Ifpw.
{]k--amb BLmX A]-{K-Y\ tcJ-I {]tXy-Inv ]n-a-L--nse kwc-nX
taJ-e-Ifp-ambn _-s-ph ]cn-nXnh\w a{m-ebw e`y-am-Ww.
]n-a-L--nse kqva kwth-Z-\--a-X-bp {]tZ-i- \n-ln-p-- {]m[m\yw kw_-n {]tXyI dntmp-I kanXn Is-Ww.
`q{]-tZ-i-Xe hnh-c-v tUm. ]n.Fkv tdmbnsb Npa-X-e-s-Spn.
\nb-a-]-chpw \b-]-c-hp-amb hnh-c- {io. _n.sP. IrjvW e`y-ampw.
km CXc kwL-S-\-I-fn \np hnh-c-, kn.Un.F^v. knbpsS ant\nbw ssPhssh-hn[y dntmv, hnip--Im-hp-Isf kw_-n hnh-c- XpS-n-bh
kam-l-cn-m {ioaXn hnZy Fkv. \mb-ns\ Npa-X-e-s-Spn.
tUm. \-Ip-am apIpv Imav tKmhsb kw_-n hnhn-c- e`y-ampw.
]n-a-L--nse kqva ssPh sshhn-ys kw_-nv \ne-hn-ep hnh-c-k-aml-c-Whpw imkv{Xob ssPh kwc--Whpw kpnc hn\n-tbm-Khpw kw_-n \nti-fpw tUm. \-Ip-am apIpv Imav kanpw.
]cn-nXn h\w a{m-e-b-ns Bss-hvkn {]k--amb [mcmfw hnh-c-
............................................................................................................................................................................................................
286
e`y-am-sWv sNbam hy-amn. ]n-a-L--nse ]cn-nXn BLmX A]-{K-Y-\, hnhn[ In-n-I-fpsS Nm-kw-{K-l-, ]p\-c-h-tem-I-\- XpS-n-b-h-sbmw
Ch-bn-epsSpw. ]s Ch bYm-hn[n ^b sNmt\m Bh-iym-\p-k-cWw ]pd-sSp-mt\m D kwhn-[m\w Ahn-sS-bn.Ch Xcw Xncnv kvIm sNbvXv H]vSn-
Imc-IvS sd-Kv\
- n-j {]{In-bb
- n-eqsS tkm^vSv tImn-bn-em-m a{m-eb
- t- mSv kanXn
ip]mi sNbvXp.
{]k--amb nXn hnh-c--W-p-I ssPh sshhny Um, `qhn-\n-tbmK Um,
{]IrXn hn`h Um, \b\nbakwc-W Um, hwi-\mi `ojWn t\cn-Sp C\sf kw_-n-p Um Ch-bpsS `q]Sw, a\p-jy-hn-`h Um, Sqdnkw, `c-W-kw-hn[m\w, hnm-]-\- ]Zm-hen Fn-s\ hnhn[ hn`m-K--fn-embn Um kam-l-cnm-sav kanXn ip]mi sNbvXp.
]n-a-L--nse ]cn-nXn {]iv\-hp-ambn _-s NphsS ]d-bp {][m\ hynIsf Cu ]T-\
- n ]m-fn-If
- m-m kanXn \nt-inp. {io.Pbv IpWn (]qs\),
s{]m^. icXv sese, tUm. F.B. sjn, s{]m^. hnt\mZv hymkpep, tUm. P\m\]n, tUm. cmtPjv tKm]m, {io. sI.Pn. Xn, tUm. Zneo]v Ipam, Pnkv [m[n-Imcn (Zl\p AtXm-dnn), B{-tm-f-Pn- skmsskn Hm^v Cy (Kncn-h-mcp-ambn _-s hnh-c-v )
_-s kwm-\
- f
- nse Pnm `c-WI
- q-S
- pw h\w hIp-n\pw kp-tev sNm\mbn hnh-c-ti-J-c-W-n-\p Hcp tNmZym-hen tUm. kpIp-am Xm-dmpw. ]n-a-L
Pn-I-fnse ]m-bv cmPv m]-\--fpsS A`n-{]m-b-fpw \nt-i-fpw Wn-psImv Ign-hXpw AXXv kwm-\--fpsS {]mtZ-inI `mj-bn/HutZym-KnI `mj-bnep Hcp s]mXp kp-e sNbam Abpw. kan-Xn-bpsS {]h-\--fn Xmsg
Xn-ep ]m-fnw Dd-p-h-cp-m CXp-]-I-cnpw. ]m-bv Xe ssPh-ssh-hn-[yam-t\-Pvsa v kan-Xn-I Im-S-I-bn-sebpw tIc-f-n-sebpw Nne ]m-b-p-I-fn
am{Xta cq]o-I-cn-n-pq Fv kanXn Isn.
hnh-c-kw-hn-[m\w cq]-s-Sp-p--Xn\v NphsS ]d-bp apJy-L-S-I- sNbam \ntinp.
tUm. sI.F. KtW-i, tUm. kpIp-amC^ta-j knw, sh_v t_kvUv
Umm t_kv
tUm. \-Ip-am apIpv Imav]cn-nXn Zp_e taJ-eI
- sf kw_-n {]tWm_v
sk, tUm. Sn.Fkv. hnP-b-cm-L-h Inn dntmp-I-fpsS ASn-m-\-n CXp
kw_-n-- hy-XykvX am\-Z--v cq]w \Ipw.
tUm. sI.F. KtW-i, tUm. B. kpIp-am Fn-h tUm. ]n.Fkv. tdmbn-bpambn tNv ]n-a-L--ns AXn-cp-I-fpsS `q]Sw Xm-dmpw.
tUm. _n.sP. IrjvW, tUm. enPnb s\mtdmW sskv kin m\p-I, kwcW{]{In-b-bpsS apJy-{]-iv\--fn-tev Fm-\p s]mXp-P\ Bi-b-hn-\n-abw
tUm. sd\n t_mPkv, tUm.kpIp-am. tNmZym-hen cq]-I-ev]\ sNpI.
s{]m^. Fkv.-]n.-KuXw aen-\o-I-c-Whpw hyh-km-b-hp-ambpw _-s Fm hnhc--fpw.
287
n-p _unI hnkvt^m-S\ N-I Cwo-jn-em-bn-cn-Ww. Csabn Ds-sSbp In-S-]m-Sp-Ifpw sh_v A[n-jvTnX Nm-th-Zn-Ifpw thWw.
]n-a-L--n\v {]k--amb ]cn-nXn {]iv\--fp-ambn _-s hyn-I-fp-sSbpw
m]-\--fp-sSbpw sh_v A[n-jvTnX Umm-t_-kn\v cq]w \IpI. Xmev]-cy-ap
Fm hyn-Ipw m]-\-pw kzbw cPn- sNm CXn kuI-cy-ap-mbn-cn-Ww.
sh_v A[n-jvTnX N-I-fn Cu cwKv ]cn-Nb k--cmb tUm. A]W hSv-shsb-t]m-ep--h tamU-td--dm-bn-cn-Ww.
Umm-t_-kn NphsS ]d-bp Imcy- Ds-SWw.
hyn-I-fpsS Umm t_kv
BZy-t]cv
Ah-km\ t]cv
X]m hnemkw
Csabn
sSe-t^m \
Xmev]-cy-ap `qan-im-kv{X-]-c-amb {]tZiw
Xmev]-cy-ap hnj-b-]-c-amb taJe
m]-\--fpsS Umm-t_kv
t]cv
kwL-S\m kz`mhw
X]m hnemkw
Csabn
sSe-t^m \
Xmev]-cy-ap `qan-im-kv{X-]-c-amb {]tZiw
Xmev]-cy-ap hnj-b-]-c-amb taJe
s]mXp-Iq-Sn-bm-tem-N\m {]{In-b-bvp cq]-tcJ kanXn AwK--fp-abn IqSn-bm-tem-Nnv
{io. _n.sP. IrjvW Xm-dmpw.
sXc-s-Sp hnj--fn-t-ep _unI hnkvt^m-S\ skj-\p-I Cu cp-Zn-hkw
\op- \n-evp \mtem Atm inev]-im-e-I-fmbn kwL-Sn-n-m-hp--XmWv. inev]im-e-bvp hnjbw kanXn AwK--fp-ambn IqSn-bm-tem-Nnv tUm. enPnb s\mtdmW
\n-bnpw.
]n- a - L taJ- e - b nse Fm k- I - e m- i m- e - I - s fbpw Ds- S pn "]n- a - L
Ak-I-em-imem t^mdw' F t]cn Hcp A\u-tZym-KnI IqSn-bm-tem-N\ kwhn[m\w Dm-p-Xv {]tbm-P-\-I-c-amWv. CXn-\mbn sNbam Fm sshkv Nmkneampw I-b-bvWw. ]n-a-L-s kw_-n hnm-\-ti-Jcw Fm kI-em-im-e-I-fn-ep-apv.
kan-Xn-bpsS N-I-fpsS hni-Zmw-i- a{m-e-b-ns sh_vssk-n {]kn-s-Sp-Ww. am[y-a- Dulm-t]m-l-fpw sXmb hnh-c-fpw {]N-cn-n-p-Xv
XS-bm ssknse hnh-c- Ahp IqSn e`y-am-Ww.
............................................................................................................................................................................................................
288
5. ka-b-]-cn[n
N-bn Dcp-n-cn ka-b-]-cn[n NphsS
N-bvp t]-dp-I-fpsS ]nI tUm. KtW-i Xm-dmn Fm AwK-pw
Fn-p-Ibpw 2010 G{]n 12 HmSp-IqSn Ana cq]w \Ip-Ibpw thWw.
MOEF, ATREE, CES, IISc sh_vssk-p-I-fp-ambn _-s-Sp-n-bp kan-Xn-bpsS sh_v
t]Pv 2010 G{]n 25 HmsS ]qn-bm-Ww. cPn- sNp--hv Ah-cpsS A`n-{]mb-fpw \nt- i-fpw tcJ-s-Sp-m km[n-pw-hn-[-am-bn-cn-Ww sskv cq]-I-ev]\-sN-m. sskn A`n-{]m-b-fpw tcJ-Ifpw kzoI-cn-p-Xv 2010 G{]n 15 apX
2010 sk]vXw-_ 15 hsc Bbn-cn-Ww. tUm. KtW-i CXn-\p \ntiw Xmdmn DS Xs a{m-e-b-n\v kan-Ww.
av LS-I-
ImjnI kky-^e Dev]--, Huj[ kky-, Ic-Iu-ie hkvXp- Iem-krjvSn-I, Ctm-Sq-dnkw Fn-h-bnse hn]-W-\-n-eqsS ssIh-cp ]pXnb hn]-W\sXmgn
Ah-k-c- ]n-a-L--nse kpnc amXr-I-I-fmn Dbn-m-Ww.
kan-Xn-tbmKw _-s kwm-\--fnshv tNc-W-sa \nt-i-ns ASn-m\-n ASp tbmKw 2010 sabv 7 \v Dun-bn tNcm Xocp-am-\np.
sNbams \n-{]-I-S-\-tmsS tbmKw Ah-km-\np.
............................................................................................................................................................................................................
289
(iii)
(iV)
(V)
(VI)
............................................................................................................................................................................................................
290
............................................................................................................................................................................................................
291
{][m\ shp-hn-fn-I
]cn-nXn tkh\ {]Xn-^-e-n "hn]Wn krjvSn- ' Hcp hn]Wn A[n-jvTnX
t{]mm-l-\-amWv. ]cn-nXn tkh-\--fn-t km-nI aqeyw Npan tkh\w hmp-h-scbpw hnevp--h-scbpw Hn-n-p {]{In-b-bm-WXv. Ccw Hcp hn]Wn krjvSn
ey-an-m ]cn-nXn tkh\ {]Xn-^-e-]-Xn Hcp \n\ {KmaoW A\p-Iqe kvIow BIW-sa-n. AXp-t]mse Xs CXv \n\ {KmaoW A\p-Iq-e-am-n-bm km-nI hi-fn \nv hyXn-N-en- Bhp-Ibpw sNpw.
\o-Sm-[n-jvTnX ]cn-nXn tkh-\-{]-Xn-^e ]Xn \n\ A\p-Iqe ]-Xn-b
Ah-bpsS eyhpw AX. \oS {]h-\- kpc-n-X-am-p-I-bmWv Ah-bpsS apJyeyw. AsXmcp Zmcn-{Zy-\nm\ ]-Xn-bm--W-sa-n AXv Bco-Xn-bn hgn-Xn-cn-phn-tS-n-hcpw. ]cn-nXn tkh-\-v hne-I-ev]n-p--h-tcbpw Ah e`y-am-m km[np--h-tcbpw Xn _n-nv Hcp hn]Wn krjvSn-p-I-bmWv ChnsS Bhiyw. hnI-kzc
............................................................................................................................................................................................................
292
Poh-Pme kaq-l-
]n-a-L taJ-e-bnse ]cn-nXn {]tZ-i-sf thXn-cn-m-\p am\-Z---fn-tep Nm-h-tem-I-\-n kanXn sNbam Nqn-m-nbXv {]Wm_v sk Inn
dntmnse am-\nt-i-fpw amtX-c, alm-_-te-iz]-KWn, Zlm\p Fn-hn-S-fnse ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i--fmbn {]Jym-]n-p-I-gn--h-bnse CXp-h-sc-bp A\p-`-h-fp-amWv Cm-cy-n kanXn ]cn-K-Wn-p--sX-mWv. sk Inn dntmnse am\-Z- kzoI-cn-p--Xn\v ]e {]mtbm-KnI {]iv\--fp-spw Atlw A`n-{]m-b-sp.
DZm-l-c-W-n\v Hcp {]tXyI e-p-am{Xw Ip-h-cp Poh-Pm-e--fp {]tZ-is
sam-n kwc-n--W-sa--XmWv Hcp \ntiw. ]n-a-L--n Adn-b-s-Sp Ccw
1000 ntew C\w ]pjv]-s-Sn-Ifpw, ay-fpw, Xh-f-Ifpw, ]n-Ifpw kkvX-\n-I-fp-apv.
th{X ]T\w \S-n-bn-n-m--bn-S--fn Adn-b-s-Sm Bbn-c--W-n\v kky-Po-h-Pme
h- thsd-bp-mhmw. ]n-a-L--nse `qan-imkv{X {]Xew apgp-h Ch hym]n-p-In-Spp. a\p-jy-sbpw hml-\--fp-sSbpw apw iey-ap tdmUp-I-fpsS hi-fpw CXn-epsSpp. BI-bm sk In-n-bpsS Cm-cy-nse ip]mi {]mhn-I-am-m _pn-apmWv.
Cy-bnse hnm-]nX ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i
- f
- nse A\p-`h
-
- f
- psS Hcp kw{Klw
2009 ""Iev]-hr-n'' {]kn-o-I-cn-n-pv. CXn hnh-cn-p--h-bn Zlm\p, amtX-c,
alm-_-te-iz Fn-hn-S--fnse A\p-`-h- ]n-a-L kan-Xnv Xmev]-cy-ap--h-bmWv.
Chn-S--fnse ]cn-nXn Zp_e taJ-e-Isf \n-bn-p--Xn Ahsb kwc-n-p--Xn\v
Xmev]-cy-ap {]tXyI {Kqp-I-fpsS hninjym t_mws_ ]cn-nXn B {Kqns klI-cWw t\Sn-bn-cpp. CXn\v hncp--ambn ]n-a-L kan-Xnv ]n-a-L--nse apgp-h
{]tZ-i--fn-tebpw nXn hne-bn-cpn hyXykvX Xe-n-ep apK-W-\-bpsS ASn-m-\n Cu Npa-Xe \n-ln--W-am-bn-cpp. CXp-h-sc-bp tIkp-I-fn Xocp-am\w apI-fn
\nm-bn-cpp. AmsX Xmsg-X-n \nm-bn-cp-n. Fm \n-b-ambpw ]n-a-L kanXn
AXns ip]mi-I apI-fn \nv ASn-tn-m {ian-n. adnv Xmsg Xn \nv
XpS-cp s]mXp-hmb IqSn-bm-tem-N-\-I-fnse hn]p-e-amb Hc-Sn--d-bn A[n-jvTn-X-amb Hcp
{]{In-bsb am{X-amWv kanXn Cm-cy-n t{]mm-ln-nq.
Cm-cy-n temI-nse Ghpw \ amXr-I-I ]cn-tim-[nv ]n-a-L taJ-ebvv
Ghpw A\p-tbm-Py-amb sXc-s-Sp--W-sapw kanXn A`n-{]m-b-sp.
]n-a-L--ns ]cn-n-Xn-]-c-amb kqva kwth-Z-\--a-X-bpsS Afhv hne-bn-cp-p-Xn-\p Hcp t{]mPIvSv tUm.cRvPnXv Um\n-tbkv, tUm. {]tamZv,tUm. KtW-i Fnh tNv Xm-dmn km-nI klm-b-n-\mbn kan--W-sav kanXn \nt-inp.
]n-a-L taJ-e-bnse ]cn-nXn Zp_e {]tZ-i- \n-bn-p--Xn\v Cu ]Xn dntmv
kanXn D]-tbm-K-s-Sppw. kan-Xn-bnse tImHm]vv sNbvX hnZ-Kv[-cmb tUm. {]oXn tdmbv,
tUm.eX Fn-hsc A`n-{]mbw tcJ-s-Sp-m-\mbn sNbam Wnp.
AtXm-dn-n-bpsS XpSw Xs Nne hInS ]-Xn-Is-Xnsc Xncn-p-sIm-m-bncpp. Zlm-\p-hns Xoc-{]-tZiw. Xoc-tZi \nb-{-W-ta-Je (CRZ) hnm-]-\-n-eps-n-cp-Xn-\m ChnSw ]cn-nXn Zp_-e-ambn {]Jym-]n-n-cpp. BI-bm hymh-km-bnI hnI-k\-n\pw \nb-{-W- Gs-Sp-t-n-hp.
Zlm-\p-hn tImSm-\p-tImSn tUmf-dns Hcp hInS hymh-km-bnI Xpd-apJw m]nm \nt-i-ap-m-bn-cpp. Cu {]iv\w AtXm-dnn Gs-Spv \nc-h[n sXfn-sh-Sp-p-I
............................................................................................................................................................................................................
293
............................................................................................................................................................................................................
294