Você está na página 1de 8

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca

117 FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004

La filosofa en Matrix.
Una propuesta educativa
Concepcin Prez G rc!
Licenciada en Filosofa por la "N#$

INTRODUCCIN
E !e ar!c"#o pre!en$e er "na pe%"e&a '"a para e# pro(e ora$o in!ere a$o en #a ap#icacin $i$)c!ica $e #a !ri#o'a (#*ica Ma!ri+ $e $e "na per pec!i,a (i#o (ica- Tra #a e+ce#en!e aco'i$a %"e !",o #a con(erencia Filosofa y cine: Matrix como recurso educativo en e# Se*inario $e Cr$o.a $e *arzo $e /0012 e p#an!e #a po i.i#i$a$ $e e+poner en e !a re,i !a "n co*en!ario *) $e!a##a$o $e #o a"!ore 3 #a .i.#io'ra(a "!i#iza$o en #o c"r o Matrix y la filosofa, con e# (in $e apor!ar #o $a!o nece ario para #a p"e !a en pr)c!ica $e #a e+periencia1-

CINE PARA PEN AR


E# cine con con!eni$o (i#o (ico e "n rec"r o e$"ca!i,o %"e $e.e er !eni$o en c"en!a por !o$o e# pro(e ora$o $e (i#o o(a %"e ." %"e "na i*p#icacin ac!i,a $e #o 4,ene en e# a"#a- E# $i c"r o a"$io,i "a#2 !an propio $e n"e !ro n"e,o *i#enio2 conec!a $e *anera $irec!a con #a 4",en!"$2 con " in!ere e 3 " a(icione - Por e !e *o!i,o2 "na ."ena pe#c"#a con .a e (i#o (ica2 p"e$e er e# re or!e per(ec!o %"e ac!i,e #a *)%"ina $e# pen a*ien!oLa pe#c"#a The Matrix 516667 "p" o !o$a "na re,o#"cin en e# cine $e ciencia(iccinS" $irec!ore 2 #o 8er*ano 9ac8o: ;i2 ina"'"raron "n e !i#o ori'ina# $e ro$ar #a e cena $e accin 3 $e*o !raron " incre.#e 8a.i#i$a$ para " !en!ar carrera 2 a#!o 3 pa!a$a 2 o.re "no #i$o pi#are (i#o (ico 2 c"#!"ra#e e inc#" o re#i'io o To$o "n pro$i'io- La cin!a 'an ,ario O car 2 .a!i e# recor$ $e ,en!a en <=<2 3 arra !r !ra $e a *i##one $e (an - Lo c"rio o e %"e #a pe#c"#a no era ()ci# $e en!en$er- Para$4ica*en!e2 e e ("e " *a3or a#icien!e2 3a %"e no .a !a.a con ,er#a "na o#a ,ezEn e# a&o /00> #a !ri#o'a e co*p#e! con #o !!"#o The Matrix Reloaded 3 The Matrix Revolutions- La aco'i$a ("e $e i'"a#- ?a.a *) accin pero *eno (i#o o(aSin e*.ar'o2 #a !ri#o'a $e.e er e !"$ia$a $e (or*a '#o.a#- La in!ercone+ione en!re #a !re pe#c"#a no p"e$en er i'nora$a 2 3a %"e on ,i!a#e para co*pren$er #a !ra*a-

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


11@ FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004

!ETODOLO"#A $ !ATERIAL
La *e!o$o#o'a acon e4a$a para poner en pr)c!ica e !a e+periencia con !a $e $o (a e A e+po i!i,oBin!erro'a!i,a 5#ec!"ra $e# !e+!o $e# (i# o(oCa7 en #a %"e e p#an!ea e# pro.#e*a (i#o (ico a !ra!ar2 3 (a e re(#e+i,a en 'r"po 5#ec!"ra $e e+!rac!o $e# '"in $e #a pe#c"#a 7 en #a %"e e o. er,an #o para#e#i *o 3 e $i c"!en #a in!erpre!acione La ri%"eza $e e !a *e!o$o#o'a re i$e en %"e e# a#"*na$o e en(ren!a pri*ero a# a"!or 5a ,ece $e *anera *"3 cr!ica7 3 $e p" re(#e+iona o.re e# $i)#o'o prop"e !o- Co*o e p"e$e o. er,ar2 e !a *e!o$o#o'a '"ar$a *"c8o p"n!o en co*Dn con e# *!o$o $e Fi#o o(a para Ni&E A #ec!"ra en ,oz a#!a2 $i po icin $e #a *e a en crc"#o2 3 aper!"ra $e $e.a!e -

En o!ro or$en $e co a 2 con,iene e&a#ar %"e e+i !e "n *a!eria# crea$o e pecia#*en!e para !ra.a4ar #a !ri#o'a en e# a"#a2 a"n%"e aDn no e !) p".#ica$o- E !e ar!c"#o e "na in!ro$"ccin a #o con!eni$o (i#o (ico !ra!a$o en #2 3 o(rece #a "(icien!e pi !a para %"e ca$a pro(e or o pro(e ora in,e !i'"e #a $i(eren!e c"e !ione 3 #a a$ap!e a " con,eniencia<ic8o *a!eria# e !) $i,i$i$o en !re par!e principa#e A re(erencia c"#!"ra#e 2 e# pro.#e*a $e #o rea# 3 e# pro.#e*a $e #a #i.er!a$- La re(erencia c"#!"ra#e no er)n !ra!a$a a%"2 pero e o(recen co*o orien!acin #a i'"ien!e a#" ione A #a *i!o#o'a 'rie'a 5Or)c"#o2 Neo2 Mor(eo2 Per (one2 e!c-72 #a #i!era!"ra 5co*o Alicia en el Pas de las Maravillas72 e# cri !iani *o 5e# E#e'i$o2 Trini!32 Ci(ra2 e!c-72 e# ."$i *o 5*e!)(ora $e# e pe4o2 e# ni&o ."$i !a2 e# ;ar*a2 e!c-7 3 #a c"#!"ra orien!a# 5#a ar!e *arcia#e 2 #a #e!ra $e #a ;a!a;ana2 #a ac"p"n!"ra2 #a ca a $e !2 e!c-7- Ta*.in e p"e$en e+a*inar #o i'ni(ica$o $e #o no*.re $e #o pro!a'oni !a 3 $e #a na,e 2 a co*o o!ra c#a,e %"e aparecen $i e*ina$a en #a pe#c"#a 2 co*o e# Deus ex machina-

LA DUDA DE NEO% &'U( E REAL)* & O$ LI+RE)


Lo pro.#e*a (i#o (ico c#) ico %"e a.or$a #a !ri#o'a Ma!ri+ on e# pro.#e*a $e #o rea# 3 e# pro.#e*a $e #a #i.er!a$- Para ,er c*o *"e !ra The Matrix e# pro.#e*a $e #o rea# e nece ario re*i!ir e a " ar'"*en!o- La pe#c"#a e !) a*.ien!a$a en e# ("!"ro 5a&o /166 apro+i*a$a*en!e7- ?a3 "na '"erra en!re 8"*ano 3 *)%"ina - La *)%"ina 8an o*e!i$o a #o 8"*ano *an!enin$o#o $or*i$o en "na c".e!a 2 conec!a$o a "n *"n$o onrico 3 (a# o proce$en!e $e "n pro'ra*a in(or*)!ico ##a*a$o Ma!ri+/- En e# *"n$o rea# o.re,i,e "na co#onia $e 8"*ano #i.re 2 Sin2 %"e in!en!a #i.erar a #o %"e e !)n en #a c".e!a - Para e##o 8an (or*a$o "n e4rci!o c"3o o#$a$o $e.en en!rar en Ma!ri+ en ." ca $e a%"e##a per ona %"e o pec8an %"e Ma!ri+ e+i !eA e co*o enc"en!ran a Neo2 e# pro!a'oni !a- Neo $"$a2 no a.e %" *"n$o e rea# 3 %" *"n$o e Ma!ri+- <e.er) e'"ir #a en e&anza $e# capi!)n Mor(eo 3 #o con e4o $e #a o#$a$o Trini!3 para a,eri'"ar#oEn c"an!o a# pro.#e*a $e #a #i.er!a$2 3a aparece e .oza$o en The Matrix2 pero e con,ier!e en #a .a e (i#o (ica $e The Matrix Reloaded 3 The Matrix Revolutions- La

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


116 FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004 #i.er!a$ p"e$e er e !"$ia$a $e $e " ,er!ien!e e+!erna 5#o 8"*ano $e #a c".e!a no on #i.re por%"e e !)n in*,i#e $en!ro $e e##a 7 o $e $e " ,er!ien!e in!ernaA Fe e# er 8"*ano #i.re $e e#e'ir " ("!"ro2 " ,i$a2 o 8a3 "n $e !ino %"e pre$e!er*ina !o$o #o %"e ,a a oc"rrirG E !a e #a 'ran pre'"n!a en #a %"e e $e.a!e Neo a #o #ar'o $e !o$a #a !ri#o'a2 3a %"e e #e $ice %"e # e El elegido2 e# a#,a$or $e #a 8"*ani$a$- E e# ,ie4o $i#e*a $e #a (i#o o(a cri !iana en!re e# $e !ino o pro,i$encia 3 e# #i.re a#.e$ro-

EL PRO+LE!A DE LO REAL% PLATN* DE CARTE $ PUTNA!


Lo a"!ore e co'i$o para e !"$iar e# pro.#e*a $e #o rea# on P#a!n2 Ren <e car!e 3 ?i#ar3 P"!na*- Co*enzan$o por e# pen a$or 'rie'o2 e reco*ien$a 8acer "na .re,e inc"r in en " .io'ra(a- <e p" e e !"$ia " !e+!o principa#A e# c#e.re *i!o $e #a ca,erna>- En #2 Scra!e no c"en!a %"e #o 8"*ano on e c#a,o %"e ,i,en a!a$o en "na ca,erna con!e*p#an$o "n *"n$o irrea#- Sin e*.ar'o2 "no $e e##o a#$r) $e #a pri in e ir) a# *"n$o e+!erior- Le $o#er)n #o o4o 2 pero con e'"ir) a$ap!ar e2 a"*en!ar " conoci*ien!o 3 o. er,ar #a rea#i$a$1- A8ora .ien2 c"an$o ,"e#,a a re ca!ar a " a*i'o $e.er) !ener c"i$a$o2 p"e %"iz) %"ieran *a!ar#e-

E# *i!o $e #a ca,erna e+pone #a !eora p#a!nica $e #a i$ea 2 e'Dn #a c"a# 8a3 $o *"n$o - Hno e e# *"n$o i#" orio o en i.#e 5#a ca,erna7 $on$e e !) #a *a3ora $e #a 8"*ani$a$- E# o!ro e e# *"n$o rea# o in!e#i'i.#e 5e# e+!erior7 a $on$e ,a e# e c#a,o #i.era$o %"e pro're a en " e$"cacin- E# para#e#i *o con The Matrix e 8ace e,i$en!eTa*.in 8a3 $o *"n$o A e# rea# 5$on$e e enc"en!ran e# cie#o arra a$o2 #a !ierra $e,a !a$a2 #a ci"$a$ $e #a *)%"ina 2 #a co ec8a $e 8"*ano 2 #a na,e $e #o o#$a$o 3 #a ci"$a$ $e Sin7 3 Ma!ri+2 "na i*"#acin in!erac!i,a ne"ra#2 "n i!io ,ir!"a# $on$e #a *en!e $e #o 8"*ano e c#a,iza$o creen ,i,ir con nor*a#i$a$I"ien no re,e#a e !e 8ec8o e Mor(eo en #a (a*o a ec"encia $e #a pa !i##a ro4aA
JEre "n e c#a,o2 Neo- I'"a# %"e #o $e*) 2 naci !e en ca"!i,erio- Naci !e en "na pri in %"e no p"e$e ni a.orear2 ni o#er2 ni !ocar- Hna pri in para !" *en!eK

Neo e con,er!ir) en e# e c#a,o #i.era$o2 e# %"e a$%"irir) n"e,o conoci*ien!o 2 3 e# %"e $e.er) !ener c"i$a$o con #a *en!e $e #o %"e e 8an %"e$a$o en #a c".e!a por i in!en!an *a!ar#e- <e n"e,o2 Mor(eo e #o a$,ier!e en e# pro'ra*a $e in !r"ccin con a'en!e - C"a#%"iera %"e no 8a3a i$o $e conec!a$o e pe#i'ro oA
JSon #a *en!e $e #o *i *o %"e in!en!a*o a#,ar- Pero 8a !a %"e no #o 8a'a*o 2 i'"en (or*an$o par!e $e e e i !e*a 3 e o 8ace %"e ean n"e !ro ene*i'o - 5L7 M"c8o $e e##o e !)n !an 8a.i!"a$o %"e #"c8aran para pro!e'er#oK-

La Dnica $i(ic"#!a$ para #a co*pren in $e# para#e#i *o pro,iene $e# car)c!er on!o#'ico $e #o $o *"n$o - Mien!ra e# *"n$o rea# para P#a!n e in!e#i'i.#e 5 e acce$e a # con e# a#*a72 e# *"n$o rea# en #a pe#c"#a e ( ico- Por en$e2 e# *"n$o (ic!icio para P#a!n e e# en i.#e 5( ico72 3 en #a pe#c"#a #a *en!ira re i$e en "n *"n$o ,ir!"a# 3 *en!a#- Co*o ,e*o 2 e# car)c!er $e #o *"n$o e !) in,er!i$o- E en e !e p"n!o $on$e 8a3 %"e $e!ener e para %"e #a e+p#icacin re "#!e c#ara-

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


1/0 FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004 E# i'"ien!e a"!or2 a %"ien e ,e con *) pro("n$i$a$2 e Ren <e car!e - Con e# *i *o proce$i*ien!o2 e 8ace "na in!ro$"ccin a " ,i$a 3 " o.ra- A con!in"acin2 e cen!ra e# e !"$io en #a i'"ien!e c"e !ione A #a $"$a %"e ##e,an a# co'i!o2 e# 'enio *a#i'no2 *en!e 3 c"erpo2 e# ar'"*en!o on!o#'ico 3 #a i$ea $e <io 2 3 (ina#*en!e2 e# conoci*ien!o $e# o!roE# para#e#i *o e pre en!a en!re #a (i'"ra $e <e car!e 3 Neo- La *i *a $"$a %"e acec8a.an a# pen a$or (ranc on #a %"e Neo pre en!a a# inicio $e #a !ri#o'aA JFA#'"na ,ez 8a !eni$o #a en acin $e no a.er con e'"ri$a$ i "e&a o e !) $e pier!oGKB #e $ice a " a*i'o C8oi- Por " par!e2 <e car!e #o e+pre $e# i'"ien!e *o$oA
JMC"an!a ,ece *e 8a "ce$i$o o&ar $e noc8e %"e e !a.a en e !e *i *o i!io2 ,e !i$o2 en!a$o 4"n!o a# ("e'o2 e !an$o en rea#i$a$ $e n"$o 3 *e!i$o en #a ca*aN 5L7 no 8a3 in$icio cier!o para $i !in'"ir e# "e&o $e #a ,i'i#iaKO-

<e car!e re o#,i $"$ar $e !o$o2 pero no po$a 8acer#o por%"e <io e ."eno 3 no per*i!ira %"e #a 8"*ani$a$ ,i,ie e en'a&a$a- Para or!ear e !e o. !)c"#o2 i$e #a 8ip!e i $e# 'enio *a#i'noA
JCier!o 'enio o e pri!" *a#i'no2 no *eno a !"!o 3 ."r#a$or %"e po$ero o2 8a p"e !o " in$" !ria !o$a en en'a&ar*e 5L7 con 'ran c"i$a$o proc"rar no $ar cr$i!o a nin'"na (a# e$a$2 3 preparar *i in'enio !an .ien con!ra #a a !"cia $e e e 'ran ."r#a$or2 %"e2 por *"3 po$ero o 3 a !"!o %"e ea2 n"nca po$r) i*poner*e na$a- Ma e !e $e i'nio e peno o 3 #a.orio o2 3 cier!a $e4a$ez *e arra !ra in en i.#e*en!e a# c"r o $e *i ,i$a or$inariaP 3 co*o "n e c#a,o %"e "e&a %"e e !) 'ozan$o $e "na #i.er!a$ i*a'inaria2 a# e*pezar a o pec8ar %"e " #i.er!a$ e "n "e&o2 !e*e e# $e per!ar 3 con pira con e a 'ra!a i#" ione para e'"ir ien$o *) !ie*po en'a&a$oKQ-

Co*o e p"e$e "poner2 e# 'enio *a#i'no en #a !ri#o'a on #a *)%"ina <e car!e $ice %"e para en(ren!ar e a # 8a3 %"e preparar e# in'enio para %"e no p"e$a i*ponerno na$a- En e(ec!o2 !o$o #o 8"*ano %"e on $e conec!a$o pa an por "n pero$o $e (or*acin o ri!o inici)!ico c"3o (in e #o'rar %"e ean con cien!e $e %"e Ma!ri+ no e rea#- Hn *o*en!o c#a,e en e !e proce o e #a ec"encia $e# !onstructor2 en #a %"e Mor(eo pre'"n!aA
JFI" e rea#G F<e %" *o$o $e(inira rea#G Si !e re(iere a #o %"e p"e$e en!ir2 a #o %"e p"e$e o#er2 a #o %"e p"e$e a.orear 3 ,er2 #o rea# po$ra er e&a#e e#c!rica in!erpre!a$a por !" cere.ro-K

Por o!ro #a$o2 e# $"a#i *o car!e iano a(ir*a %"e e# er 8"*ano e co*pone $e $o ". !ancia $i(eren!e pero $epen$ien!e #a "na $e #a o!ra2 *en!e 3 c"erpoA
J o3 a#'o %"e pien a 3 no e+!en o 32 por o!ra par!e2 !en'o "na i$ea $i !in!a $e# c"erpo2 e'Dn #a c"a# !e e "na co a e+!en a2 %"e no pien a 5L7 *e en e&a #a na!"ra#eza2 por *e$io $e e o en!i*ien!o $e $o#or2 8a*.re2 e$2 e!c-2 %"e no e !o3 *e!i$o en *i c"erpo co*o "n pi#o!o en " na,o2 ino !an e !rec8a*en!e "ni$o 3 con("n$i$o 3 *ezc#a$o con #2 %"e (or*o co*o "n o#o !o$o con *i c"erpoK7-

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


1/1 FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004 E !a i$ea e !a*.in o !eni$a en #a !ri#o'a- Tra #a ec"encia $e# a#!o2 Mor(eo no #o re,e#aA JE# c"erpo no p"e$e ,i,ir in #a *en!eK- Si a#'"ien *"ere en Ma!ri+2 *"ere en e# *"n$o rea# 3 ,ice,er aO!ra c"e !in e #a in,er in $e# ar'"*en!o on!o#'ico 5$e(en$i$o por <e car!e 7 %"e rea#iza S*i!8 en " *!ico *on#o'o c"an$o cap!"ra e in!erro'a a Mor(eo- E !e ar'"*en!o e "na $e*o !racin $e #a e+i !encia $e <io .a a$a en " per(eccin- <e # conc#"i*o %"e <io crea$or e per(ec!o 32 'racia a e o2 e+i !eA
J!an cier!o e por #o *eno %"e <io 2 %"e e e e er per(ec!o2 e o e+i !e2 co*o #o p"e$a er "na $e*o !racin $e 'eo*e!ra@-K

Pero S*i!8 e pre'"n!a c*o a%"##o %"e 8an crea$o a #a *)%"ina no #o no on per(ec!o 2 ino %"e on o$io o A JLo 8"*ano on "na en(er*e$a$2 on e# c)ncer $e e !e p#ane!a2 on "na p#a'a- R no o!ro o*o #a Dnica c"raK- A 2 S*i!8 $e(ien$e %"e #a *)%"ina on #a per(ec!a 3 %"e #o 8"*ano no on *) %"e Jcarne pD!ri$aKEn D#!i*o !r*ino2 <e car!e e p#an!e e# pro.#e*a $e# conoci*ien!o $e# o!roSe pre'"n!a.a c*o po$e*o a.er %"e #a 'en!e %"e $ea*."#a por #a ca##e on per ona 3 no *)%"ina A
JFI" e #o %"e ,eo por #a ,en!anaG So*.rero 3 capa 2 %"e *"3 .ien po$ran oc"#!ar "na *)%"ina ar!i(icia#e 2 *o,i$a por re or!e K6-

E# pro'ra*a $e in !r"ccin con a'en!e !iene preci a*en!e #a (ina#i$a$ $e en e&ar a Neo a !ener preca"cinA JC"a#%"iera %"e no $e ac!i,e*o p"e$e er "n a'en!e-KB Le $ice Mor(eo- A%" (ina#izan #o para#e#i *o car!e iano 2 %"e p"e$en er co*p#e!a$o con "na conc#" in acerca $e# a"!orE# D#!i*o pen a$or $e e !e apar!a$o e ?i#ar3 P"!na*2 (i# o(o $e# #en'"a4e naci$o en C8ica'o en 16/Q2 (a*o o por " e+peri*en!o *en!a#e - Hno $e e o e+peri*en!o e e# $e #o cere.ro en c".e!a 5"rain#in#a#vat7- E# a"!or narra "na 8i !oria en #a %"e !o$a #a 8"*ani$a$ no e o!ra co a %"e *"c8o cere.ro en c".e!a 2 conec!a$o a "n or$ena$or por "n $ia.#ico cien!(ico2 !enien$o "na a#"cinacin co#ec!i,a- Tra e+poner #a 8ip!e i pre'"n!a a# #ec!orA JSi ("ra*o cere.ro en c".e!a 2 Fpo$ra*o pen ar %"e #o o*o GK10 A$e*) $e o. er,ar e# e,i$en!e para#e#i *o con #a !ri#o'a2 e p"e$e $i c"!ir e !a in%"ie!an!e pre'"n!a-

EL PRO+LE!A DE LA LI+ERTAD% ARTRE $ +EAU,OIR


Co*o 3a e $i4o *) arri.a2 Neo no a.e i e+i !e e# $e !ino o i # e

co*p#e!a*en!e #i.re $e 8acer #o %"e %"iera- La !ri#o'a $i."4a !re po !"ra an!e e !a $i 3"n!i,a2 $o en!re #o 8"*ano 3 "na para #a *)%"ina - A 2 #o $irec!ore po i.i#i!an %"e e# e pec!a$or o e pec!a$ora e#i4a #a opcin %"e *) #e con,enza- La po !"ra *enciona$a on #a i'"ien!e A

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


1// FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004

E-iste el destino pero ta./i0n la li/ertad


E #a creencia $e Mor(eo2 para %"ien no "pone "n pro.#e*a %"e e $en #o $o c"erno $e# $i#e*a a #a ,ez- Mor(eo e+pre a " opinin o.re e# $e !ino en e# $i c"r o %"e rea#iza en Reloaded an!e $e a a#!ar "na cen!ra# e#c!rica- Sin e*.ar'o2 !a*.in $a #"'ar a #a #i.re $eci in $e Neo $icin$o#eA
JRo #o p"e$o *o !rar!e #a p"er!a2 !D $e.e a!ra,e ar#aK-

No e-iste el destino 1 s la li/ertad


E !a po !"ra e o !eni$a con $"reza por e# co*an$an!e Loc; 3 por " no,ia2 #a capi!ana Nio.e- A*.o opinan %"e #a pro(eca $e# Or)c"#o on "n (ra"$e 3 %"e #o 8"*ano #o p"e$en con(iar en " propia $eci ione 3 ("erza para 'anar #a '"erra con!ra #a *)%"ina -

E-iste una causalidad 1 los 2u.anos no son li/res


I"iene o !ienen e !a D#!i*a po !"ra on #a *)%"ina 2 en concre!o S*i!82 Mero,in'io 3 e# Ar%"i!ec!o- Lo !re e+pre an rei!era$a*en!e %"e #o 8"*ano on ere in(eriore a #a *)%"ina 3 %"e e##a #e $o*inan- Son #a %"e pro,ocan "na ca" a#i$a$2 "n destino- Por #o !an!o2 #o 8"*ano no on #i.re $e e#e'ir 3 per$er)n #a '"erra11La (i#o o(a "'eri$a para !e*a!izar e !a c"e !in e e# e+i !encia#i *o $e Sean Pa"# Sar!re 3 Si*one $e Tea",oir2 c"3a .io'ra(a !a*.in p"e$en er co*en!a$a La c"e !ione %"e e e !"$ian onA #a $e(en a $e #a #i.er!a$ 3 #a ne'acin ar!reana $e# $e !ino 5cr!ica a #a e encia 72 #a e#eccin co*o *o*en!o e !e#ar $e #a #i.er!a$ 8"*ana 5recor$e*o %"e2 e'Dn Sar!re2 e $e.e e#e'ir en!re #a ,i$a a"!n!ica 3 #a ,i$a ina"!n!ica7 3 e# a"!oconoci*ien!o co*o (ac!or in$i pen a.#e a #a 8ora $e e4ercer #a #i.er!a$ in!erna 5"n !e*a %"e 3a apareca en e# Te met nosce $e# Or)c"#o7To$o e# pen a*ien!o $e Sar!re 'ira en !orno a #a #i.er!a$ 8"*ana 3 a #a no creencia en e# $e !inoA
JE# 8o*.re e an!e !o$o "n pro3ec!o %"e e ,i,e ".4e!i,a*en!e 5L7 na$a e+i !e pre,ia*en!e a e !e pro3ec!oP na$a 8a3 en e# cie#o in!e#i'i.#e- 5L7 Pero i ,er$a$era*en!e #a e+i !encia prece$e a #a e encia2 e# 8o*.re e re pon a.#e $e #o %"e e 2 o.re # recae #a re pon a.i#i$a$ !o!a# $e " e+i !encia1/-K

La e#eccin e e# concep!o ("n$a*en!a# $e #a (i#o o(a ar!reanaA


JEn e# (on$o2 #o %"e a " !a $e #a $oc!rina %"e ,o3 a e+poner2 Fno e e# 8ec8o $e %"e $e4a "na po i.i#i$a$ $e e#eccin a# 8o*.reG1>

En e(ec!o2 !o$o e# i !e*a $e Ma!ri+ 'ira en !orno a "na re'#a2 %"e e #a %"e 8ace %"e e# pro'ra*a ("ncioneA #a e#eccin- I"ien no #o $e ,e#a e E# Ar%"i!ec!oA

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


1/> FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004
J<e c".r "na o#"cin e'Dn #a c"a# e# 66U $e #o in$i,i$"o acep!a.a e# pro'ra*a *ien!ra p"$ieran e#e'ir2 a"n%"e Dnica*en!e #o perci.ieran en "n ni,e# ca i in con cien!eK-

La !ra3ec!oria $e Neo e !) e*.ra$a $e e#eccione A Fpa !i##a ro4a o az"#G2 Fa a#!ar "n e$i(icio para a#,ar a Mor(eo o *a!ar#oG2 F#a p"er!a $e Trini!3 5el $athos7 o

#a $e #a ("en!e 5el logos7G2 Fir a #a ci"$a$ $e #a *)%"ina o %"e$ar e en #a na,eG2 F e'"ir #"c8an$o con!ra S*i!8 en #a .a!a##a (ina# o ren$ir eG E# !e*a $e #a #i.er!a$ in!erna no e #o "na c"e !in $e *e!a( ica ino !a*.in $e !ica- La ,i$a a"!n!ica e #a $e Neo2 #a ina"!n!ica #a $e Ci(ra- Sar!re $e(en$a %"e #o 8"*ano e !)n con$ena$o a er #i.re 2 %"e ie*pre !ienen %"e e#e'irA JSi no e#i4o2 !a*.in e#i4oKC"rio a*en!e2 e# per ona4e $e# Or)c"#o2 %"e repre en!a #a creencia en e# $e !ino2 5a# *eno 8a !a %"e $e c".ri*o %"e e !an #o "na ."ena p ic#o'a7 no $e4a $e in i !ir en e# !e*a $e #a e#eccinA
J=a a !ener %"e !o*ar "na $eci in- TD ere e# %"e $eci$e- No po$e*o ,er *) a##) $e #a e#eccione %"e no en!en$e*o - E *i e#eccin2 3o $e.o !o*ar #a *a i'"a# %"e !D #a !"3aLK-

I"iene no #o ,en a on #a *)%"ina - Para e##a 2 #o 8"*ano #i.era$o creen er #i.re 2 pero no #o on- E !)n ien$o re'"#a$o 2 per*i!i$o 2 !o#era$o 2 pero no por *"c8o !ie*poL En $e(ini!i,a2 e# e+i !encia#i *o e "na (i#o o(a $e #a accin- Tea",oir co*en!a %"e #o ere 8"*ano 2 a pe ar $e #a *i eria $e# *"n$o2 ie*pre i'"en o&an$oA
JP#"!arco c"en!a %"e "n $a Pirro 8aca pro3ec!o $e con%"i !aA JPri*ero ,a*o a GreciaK2 $ecaJFR $e p" GK2 #e pre'"n!a Cinea - JPa are*o a# A ia2 con%"i !are*o A ia Menor2 Ara.iaK- JFR $e p" GK JIre*o 8a !a #a In$ia K- JFR $e p" $e #a In$ia GK JMA8NK2 $ice Pirro2 J$e can arKJFPor %" no $e can ar en!once 2 in*e$ia!a*en!eGK2 #e $ice Cinea - Cinea parece a.io- FPara %" par!ir i e para ,o#,erG FA %" co*enzar i 8a3 %"e $e!ener eG 5L7 5Pero7 en !an!o %"e per*anezca ,i,a2 e en ,ano %"e Cinea *e 8o !i'"e $icin$o*eA JFR $e p" G FPara %"GK A pe ar $e !o$o2 e# corazn #a!e2 #a *ano e !ien$e2 n"e,o pro3ec!o nacen 3 *e i*p"# an a$e#an!e- Lo a.io 8an %"eri$o ,er en e e e*pecina*ien!o e# i'no $e #a irre*e$ia.#e #oc"ra $e #o 8o*.re A pero "na per,er in !an e encia#2 Fp"e$e er a"n ##a*a$a per,er inG F<n$e encon!rare*o #a ,er$a$ $e# 8o*.re2 i no e en # *i *oG La re(#e+in no p"e$e $e!ener e# i*p"# o $e n"e !ra e pon!anei$a$K 11 -

E a e #a "'erenciaA e'"ir o&an$o2 e'"ir #"c8an$o2 rea(ir*ar n"e !ra an!eriore $eci ione A
JSi $e4o a!r) $e * "n ac!o %"e 8e ##e,a$o a ca.o2 a# ro$ar e# *i *o en e# pa a$o $e,iene co a 5L7 e nece ario %"e #o re!o*e 3 #o 4" !i(i%"e en #a "ni$a$ $e# pro3ec!o en e# c"a# *e 8a##o co*pro*e!i$oK1O-

E# para#e#i *o con Tea",oir e !) i!"a$o en #a !or*en!o a pe#ea (ina# en!re Neo 3 e# a'en!e S*i!82 %"ien encarna e# pape# $e Cinea A
JFPor %"2 r- An$er onG2 Fpor %"G2 Fpor %"G2 Fpor %" #o 8aceG2 Fpor %"G2 Fpor %" e #e,an!aG2 Fpor %" i'"e #"c8an$oG F<e ,er$a$ cree %"e #"c8a por a#'o a$e*) %"e por " propia "per,i,enciaG2 F%"erra $ecir*e %" e 2 i e %"e aca o #o a.eG FE por #a #i.er!a$G2 Fpor #a

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


1/1 FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004
,er$a$G2 F!a# ,ez por #a pazG2 F%"iz) por e# a*orG 5cr!ica a #a e encia 7 I#" ione 2 r- An$er on2 $e ,aro $e #a percepcin- Concepcione !e*pora#e $e "n (r)'i# in!e#ec!o 8"*ano %"e !ra!a con $e e peracin $e 4" !i(icar "na e+i !encia in en!i$o ni o.4e!i,oK1Q

An!e #a in i$io a pre'"n!a 2 Neo re pon$eA JPor%"e #o 8e e#e'i$oK-

E LA PRE"UNTA LA 'UE NO I!PUL A


E !a e 2 $e *anera .re,e2 #a prop"e !a e$"ca!i,a %"e $e eo co*"nicar- A8ora .ien2 e $e.e e&a#ar %"e #a !ri#o'a Ma!ri+ p"e$e er !e*a!iza$a $e $e o!ro (i# o(o En e !a #nea2 S#a,o4 Vize;2 "no $e #o a"!ore $e# #i.ro The Matrix and Philoso$hy17 e&a#a %"e The Matrix e "n !e ! (i#o (ico co*o #a *anc8a $e !in!a $e Ror c8arc8Lo (i# o(o ,en " (i#o o(a pre(eri$a en e##aA e+i !encia#i *o2 *ar+i *o2 (e*ini *o2 ."$i *o2 ni8i#i *o2 po !*o$erni *o2 e!c- <i c")# e !" Ji *oK (i#o (ico 3 po$r) encon!rar#o en #a pe#c"#a- Pero no no en'a&e*o 2 #a !ri#o'a %"e pone o.re #a *e a "no pro.#e*a (i#o (ico $e!er*ina$o P o!ra co a on #o a"!ore $e $e #o %"e e

,a3an a e !"$iar- En e !e ar!c"#o e propone "n en(o%"e2 pero e p"e$en a$op!ar o!ro Para !er*inar inc#"3o "n p)rra(o $e #a in!ro$"ccin $e *i *a!eria# %"e !iene co*o o.4e!i,o 8acer a!rac!i,a #a (i#o o(a para #o 4,ene A
JLa (i#o o(a no a3"$a a !ener #a *en!e *) a.ier!a2 a c"e !ionarno a%"e##o %"e !o$o $a.an por a.i$o2 a er cr!ico con n"e !ro en!orno- Co*o 3a $eca Trini!32 e #a pre'"n!a #a %"e no i*p"# aPero no ,iene a no o!ro in e ("erzo2 e nece ario %"erer conocer#a2 %"erer caer por #a *a$ri'"era $e cone4o 2 %"erer apren$er a pen ar con *) c#ari$a$- R2 a ,ece 2 !a*.in 8ace (a#!a "n '"a2 %"e2 co*o Mor(eo2 no in!ro$"zca en e# co*p#e4o *"n$o %"e ,a*o a conocer2 en e&)n$ono " re'#a 2 " 8i !oria 3 " pe#i'ro - E e e e# (in $e e !e c"r o2 a.rir "n ca*ino para po$er en!rar en e a o!ra rea#i$a$2 #a %"e e con!e*p#a c"an$o e 8a co*pren$i$o "na c"e !in (i#o (icaK-

Notas
1

Para *) in(or*acin o.re e# con!eni$o $e #a con(erencia e p"e$e con "#!ar e# ar!c"#o2 con e# *i *o no*.re2 %"e aparecer) pr+i*a*en!e en #a re,i !a $i'i!a# $e# Cen!ro $e Pro(e ora$o $e Cr$o.a %uisa Revuelta- Por o!ro #a$o2 o.re #o c"r o Matrix y la filosofa 8a3 a."n$an!e $a!o en #a p)'ina :e. 8!!pACC(i#o*a!ri+-:e.cin$ario-co* / <e4an$o a par!e #a re(erencia *a!e*)!ica $e# !r*ino Matrix2 e in!ere an!e e&a#ar " e!i*o#o'a #a!inaA matrix,#icis2 *a!riz- Lo 8"*ano e c#a,o per*anecen $or*i$o 2 en e !a$o (e!a#2 3 conec!a$o a #a *a!riz %"e #e en,a #o n"!rien!e nece ario para " "per,i,encia>

PLATWNA Di&logos, %a Re$'"lica o El estado 5,o#-I=72 Ma$ri$2 Gre$o 2 /000- Li.ro =II1

Recor$e*o %"e c"an$o Neo $e pier!a $e " re8a.i#i!acin con ac"p"n!"ra2 *ani(ie !a %"e #e $"e#en #o o4o - N"nca #o 8a " a$oO <ESCARTES2 R-A Discurso del m(todo y Meditaciones metafsicas 2 Ma$ri$2 E pa a Ca#pe2 1666Pri*era *e$i!acin2 P)' 1/7- Para e# cogito ,er #a c"ar!a par!e $e# <i c"r o P)'- Q@Q <ESCARTES2 R- 516667 Pri*era *e$i!acin2 P)'- 1>0- I"ien con pira para e'"ir ien$o en'a&a$o e Ci(ra7 <ESCARTES2 R- 516667 Se+!a *e$i!acin2 P)' - 1@7 3 1@6-

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


1/O FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004
<ESCARTES2 R- 516667 C"ar!a par!e $e# *!o$o2 P)'- 71<ESCARTES2 R- 516667 Se'"n$a *e$i!acin2 P)'- 11110 PHTNAM2 ?-A Ra)*n, verdad e historia2 Ma$ri$2 Tecno 2 16@@- P)' - 16B/1@ 6 11 <e

!o$o *o$o 2 e p"e$e in$icar2 a *o$o $e orien!acin para e# pro(e ora$o2 c*o e,o#"ciona e !e $i#e*a a #o #ar'o $e #a !ri#o'aA 17 The MatrixA Neo no cree en e# $e !ino ino en #a #i.er!a$2 a$e*) e# Or)c"#o #e $ice %"e !iene capaci$a$e pero %"e aDn no e El Elegido: +ui)&s en otra vida- Sin e*.ar'o2 Neo *"ere2 re "ci!a 'racia a# a*or $e Trini!32 3 po ee po$ere en " n"e,a ,i$a- E El Elegido2 e# Or)c"#o $i4o #a ,er$a$- Neo e*pieza a creer/7 The Matrix ReloadedA Con " n"e,o po$ere 2 Neo e !) ca$a ,ez *) e'"ro $e %"e e# $e !ino e+i !e2 a"n%"e a.e %"e e# Or)c"#o per!enece a# *"n$o $e #a *)%"ina - Pero "na ine pera$a re,e#acin acon!ece en e# enc"en!ro con e# Ar%"i!ec!o- X !e #e c"en!a %"e e# Or)c"#o e !an #o "n pro'ra*a p ico#'ico- Si 8a3 "n $e !ino e Dnica*en!e e# $i e&a$o por e# Ar%"i!ec!o2 e $ecir2 a"n%"e e# Or)c"#o %"iera a3"$ar a Neo2 $e.e en,iar#e a 8a.#ar con #- To$o #o Elegidos an!eriore #o 8an 8ec8o2 e #a Dnica *anera $e in!en!ar aca.ar con #a '"erra- Por !an!o2 no 8a3 $e !ino2 pero *anip"#acin- La *)%"ina con!ro#an a #o !errori !a $e Ma!ri+2 con ien!en " e+i !encia co*o "n *a# nece ario- Neo acep!a %"e #a pro(eca eran "n in,en!o .en,o#o- Pero no !o$o e !) per$i$o2 i'"e ien$o #i.re2 p"e e#i'e #a p"er!a %"e na$ie an!e !o*2 an!e #a *ira$a $e o#a$a $e# Crea$or $e Ma!ri+>7 The Matrix RevolutionsA Neo a.e %"e #a pro(eca $e# Or)c"#o no pro,ienen $e "n conoci*ien!o paranor*a# ino $e #a $o!e $e #a e&ora para ,er c*o e #a 'en!e 3 $e " #ar'a e+periencia co*o pro'ra*a an!i'"o $e# i !e*a- <e !o$o *o$o 2 i'"e ien$o *"3 D!i# co*o '"a- E##a #e $ice %"e $e.en ,encer a S*i!82 3 %"e $e ea e# (ina# $e #a '"erra- La a3"$a $e# Or)c"#o e cr"cia# para e# $e enca$ena*ien!o (ina# $e #a 8i !oria- A 2 parece %"e #a conc#" in %"e o(recen #o 9ac8o: ;i e %"e no i*por!a i e# $e !ino e+i !e o no- Neo e El Elegido por%"e $e ea er#o2 por%"e #o e#i'e 3 e rea(ir*a

en " $eci in- E o e #o %"e i*por!a1/ SARTRE2 S- P-A El existencialismo es un humanismo2 E$8a a2 Tarce#ona2 1666- P)' - >/ 3 /Q1> SARTRE2 S- P- 516667 P)'- /Q11 TEAH=OIR2 S- $eA Para +u( la acci*n, E$ - Si'#o =ein!e2 TTAA2 16QO- P)' - 6B111O TEAH=OIR2 S-$eA Para una moral de la am"ig,edad2 Sc8apire2 TTAA2 16OQ- P)'- 111Q O!ra po i.i#i$a$ $e !ra.a4o e 8acer "na re,i in $e #a no,e#a %a -&usea $e Sar!re2 e&a#an$o %"e Neo 3 S*i!8 on #a $o cara $e# pro!a'oni !aA An!oine Ro%"en!in- La pri*era cara $e Ro%"en!in e e# inicio $e #a no,e#a2 $on$e e parece a Neo por%"e e !) cap!an$o o!ra rea#i$a$ 3 cree ,o#,er e #oco 5recor$e*o %"e Neo ,o*i!a en #a na,e7- Pero c"an$o Ro%"en!in $e c".re %" e #a n)" ea2 #o en!i*ien!o $e a co %"e #e pro$"ce 3 e# a. "r$o $e #a e+i !encia 8"*ana2 e parece a S*i!817 E+i !en $o #i.ro %"e on co#eccione $e ar!c"#o o.re The MatrixA

I
R9IN2 9- 5e$-7A The Matrix and Philoso$hy .elcome to the desert of the real, I##inoi 2 Open Co"r!2 /00/REFFET?2 G- 5e$-7A Ta/ing the red $ill 0cience, Philoso$hy and Religion in The Matrix, <a##a 2 Ten.e##a Too; 2 /00>En e pa&o# 8a3 "n #i.ro o.re (i#o o(a 3 cine %"e co*en!a #a pe#c"#a Ma!ri+A

R
I=ERA2 S- A-A %o +ue 0*crates dira a .oody Allen2 Ma$ri$2 E pa aBCa#pe2 /00>-

LA FILOSOFA EN MATRIX Concepcin Prez Garca


1/Q FILOSOFA PARA NIOS. Nmero 2, 2004

RE U!EN
Desde el programa de Filosofa para Ni@s, este artculo pretende mostrar que la filosofa puede ser impartida a los jvenes usando nuevos mtodos, como por ejemplo el cine. De este modo, se presenta una experiencia so re la triloga Matrix !dirigida por los "ermanos #ac"o$s%i& que trata el pro lema de lo real ' el pro lema de la li ertad. (l artculo reali)a un recorrido a travs del pensamiento de los filsofos *latn, +en Descartes, ,ilar' *utnam, -ean *aul .artre ' .imone de /eauvoir. From t"e program Philosophy for Children, t"is article tries to s"o$ t"at p"ilosop"' could e imparted to 'oungs ' using ne$ met"ods, for example, t"e cinema. 0n t"is $a', it presents an experience a out t"e trilog' Matrix !directed ' #ac"o$s%i rot"ers& $"ic" treats of t"e pro lem of t"e real and t"e pro lem of freedom. 1"e article ma%es a round across t"e ideas of t"e p"ilosop"ers *latn, +en Descartes, ,ilar' *utnam, -ean *aul .artre and .imone de /eauvoir.

Concepcin Prez G rc!

DATO DEL ART#CULO%


PXREV GARCA2 C-A JLa (i#o o(a en Ma!ri+K2 Filosofa $ara -i1os2 / 5/0017EditaA Fe$eracin $e A ociacione $e FpN en E pa&aISSNA 1Q6QB@>@7 Depsito LegalA MB/O/O1B/001-

DATO DEL !ATERIAL%


Versin del ao 2003A PXREV GARCA2 CA Filosofa y cine: El problema de lo real- DL AS / 455-03 Versin del ao 2004A PXREV GARCA2 CA Material para el curso Matri ! la "iloso#$a- DL AS / %3&-04

Você também pode gostar