Kod ad Bldrcn

Bugn medyann ekonomi sayfalarnda boy boy yer alan byk irketlerin yneticilerinin 1950 60 kua olduunu dnrsek, mezun olduklar niversitelerde okuduklar iletme ve ekonomi kitaplar 1970li yllarda hatta bir ksm 1960larda yazlmt. Eer kendilerini srekli yenilememilerse u anda endstri devriminin yn retim kurallar stne stratejiler gelitiriyor olmallar. Kt kaynaklar, altn, petrol ve retimin ana balklar olduu yllardan bu yana ok zaman geti. Corafi mesafeler internet ve yeni teknolojilerle alyor. Pazarlar geniliyor, rakipler farkllayor.

Bu paragraf yazal nerdeyse 10 yl geti. 1999daki bir yazmn bandan aldm koydum. Deien hi bir ey yok. Geen hafta internetin yenilenen dnyasn ve web 2.0 kavramn anlatmaya elektronik sektrndeki byk bir marka firmaya gittim. Firmann yneticileri ve mterilerine interneti i modellerinde nasl daha etkin kullanacaklarn anlatacaktm. Sunum ncesinde bir ka soruyla yeni ekonomi konularndaki ilgilerini rendim. Sonu inanlmazd. Gazeteler, mesajlama ve eposta arasna skm bir ynetici dinleyicisinden bahsediyoruz. Bugn bir ok yeni internet irketi bu byk holding yneticilerinden randevu almak ve ilk sermaye yatrm almak iin abalyorlar. Bu devasa holdinglerle her toplant beni bylyor. irketlerin CEOlar ve genel mdrleri esasnda bu yeni ekonomi kavramndaki frsat srekli okuyorlar ve ilgileniyorlar ama hi bir ey bilmiyorlar . Kulaktan dolma bilgilerle yaklayorlar. Belki de bu sebeple giriimci kuakla aralarnda byk bir uurum olumu durumda.

Gelin 2006 ylnda twitteri Trkiyede kurmak iin abalayan bir Jack Dorsey dnelim. - Sosyal bir network ve mikro blog sistemi kurmay dnyorum. - Ne blogging? - Mikro blogging - Nedir o bizim web sitemiz var. - Bakn efendim bu bir web sitesi deil 140 karakterle internet kullanclarnn kendilerini takip edenlere metin tabanl ierikleri okumalarn salayan bir sistem - Yok kardeim bizim web sitemiz var, renci bir arkada var o yapyor

Ya da - Sosyal bir network ve mikro blog sistemi kurmay dnyorum. - Bloglarn bir web sitesinden fark nedir ki? Siz neden bunu yapyorsunuz ki? - Mobil cihazlarn yaygnlamasyla beraber internet kullanclar her yerden metin tabanl paylam yapabilecekler - Hmm akll ocua benziyorsun sen gel bizde al, dolgun maa veririz.

Bir ksm irketlerden toplant iin randevu alabileceini bile dnmyorum twitterin kurucusunun. Hele sektrnde nc ola n telekom oparatrleri kesin yle bir cevap yaptrrlard. Mobil gelirler zerinden % 50 alrz bunun bir ksm vergi vb gidiyor zaten geri kalan ksmn giderleri de dnce sana % 5 gibi bir pay kalr. Biz ibirlii yaptmz ortaklarmza para kazandryoruz. Eer kabul edersen sana okkal bir szleme imzalatrz. Bir sorun olursa bizim bir ykmllmz olmasn. Ha bir de bu olay sadece bizimle yapabilirsin. Exclusive lik olay yani

Daha sonra twitterin kurucusu Jack Dorsey adn bildii fakat irket iinde ne yaptn bilmedii en az 10 kiiyle daha farkl 8 toplantya girip, yapmak istediklerini tekrar batan anlatp karsndaki yeni ie balam uzmanlara sistemini alacan ikna etmekle geecek en az 6 ay bu byk irketle geebilirdi. En son pazarlama blmyle yapaca bir toplantda

Bizim yazlmc arkadalarmz var, bunun daha iyisini yaparlar. Pazarlama btemiz ok byk. Basn lansman iin Ekim ayn dnyoruz, istersen gel gelir paylam yapabiliriz. cevabn duyabilirdi.

Bu yaplan toplantlardan genel mdrn haberi bile olmayabilir, haberi olsa i modelini anlamayabilir veya milyar TL lik bilanoyla, 4-5 lkede irket almlaryla urarken bu ie 5 dk fazla ayrmazd. 2006 ylnda sene sonra twitter fenomen olunca ierde neden biz bu tr projeleri karyoruz toplantlar yaplr. irket ii reorganizasyon planlanr. Herkes yeni i modellerini hayata geirecekmi gibi yapp, bldrcn diye bir projeyi balatabilirlerd i.

imdi geri dnelim ve bu pahal takm elbiseli, kol dmeli burunlarndan kl aldrmayan yneticilere bir ka noktay hatrla talm. Bilgi ekonomisinin kurallar sizin 1970lerde yazlm iletme kitaplarndan farkllat. Zaman ve hz boyutlar deiiyor. sreleri arasndaki sre ksalyor. stekler e zamanl kalanabiliyor. Mekan ve mesafe boyutu deiiyor ve sosyal alarla kurulan balantlar sayesinde mekann nemi azalyor. Ekonomik deer somuttan soyuta doru yn deitiriyor ve en nemli katma deer elle tutulmayan hizmet ve bilgiyle yaratlyor. Eski ekonomide az bulunan, daha deerliyken yeni ekonomide deer, az olan ile deil bol olanla yaratlyor. retim faktrleri arasna yenileri ekleniyor, yaratlclk yetenek ve bulu da retim fakt rleri arasnda yer alyor.

Maalesef lkemizde gelimi bir risk sermayesi piyasas olumad iin yeni giriimcilerin ou irketlerin kapsna fikirlerini hayata geirmek ve ortalk yapmak zere gidiyorlar. sreleri yeni irketleri desteklemeye gre dzenlenmedii iin byk irketlerin koridorlarnda bu giriimciler ya kayboluyorlar ya da iin sonunda firmalarn alanlar haline geliyorlar.

Yeni ekonominin kurallarna uygun olarak byk holding irketleri kendilerini yenilemeleri gerekiyor. Son 30 40 yln tekel gibi alan markalar internetle beraber rekabetin kabuk deitirdiini yakndan grmeleri ibirlii kavramnn nalnc keseri gibi sadece kendi karlarna deil, kazan kazan kural olduunu anlamalar gerekiyor. Bizim daha iyi elemanlarmz var biz bunun alasn yaparz. Markamz, paramz tm malzemeler hazr seni ezer geeriz. Bizim 1 milyon mterimiz var hepsine eposta gnderirsek zaten sizin i modelini yaparz bize ne katma deer salayacaksnz? yaklamlar yerine Birlikte nasl alabiliriz? Sizin bizden daha iyi bildiiniz neler var bunlar nasl birletirebiliriz? diye sormalar gerekiyor. Byk bir firmann oluturduu birikimden daha fazlasn bir yeni irketin sahip olabilecei, odaklandklar taktirde ilerini byk irketlerden daha iyi y apabileceklerini anlayabilmeleri gerekiyor.

Dardaki yeni irketlerle ibirliinin yan sra bu markalarn alanlarna internetteki bir ok zellii yasaklamasna hatta bir ksm irketlerin eriimi engellemelerine anlam vermek mmkn deil. Bilgisayar ve oyun denilince lkemizde ciddi olmayan istenmeyen bir hava yaratlr. Ciddi toplantlarda bilgisayar oyunlarndan bahsedilmez, oyun oynayan sevilmez, kmsenir. Oysa bu sektr dnya elence sektrnn lokomotifi olmutur. Playstation, Wii, Xbox devasa irketlerin ciddi sektrler iinde rettikleri rnlerdir. nternet kokulacak veya yasaklanacak bir mecra deildir, alanlar bu konuda daha ok eitim verdike bu arac daha verimli ileri iin kullanacaklardr. Bu yasaklar getiren irket yneticileri aslnda kendileri internette bo zaman geirdikleri iin alanlarnnda boa zaman harcayacaklarn dnerek bu yasaklamalar getirmektedirler. te yine geldik ayn yere deien kurallar ve yeni ekonominin getirdii kavramlar. Bu konuda kendini gncellemeyen kol dmeli yneticilere korkunun ecele faydas olmayacan anlatmak gereklidir.

Sonra dnp neden Trkiyeden dnya markas kmadn soruyoruz. Ekonomik dzen tam bir yenge sepeti. Bir eyler yapmaya alan giriimcilere destek olunmad gibi bir ka baarl yeni irketi hemen ayaklarndan aa ekmek iin bekleyen bir ortam var. Kendimiz kendimize engel olmazsak bu lkeden internet sektrnde baarl giriimler kmamas iin hi bir sebep yok. Kendimizi kk grmeyip haftann 7 gn alma temposuna hazr olup gelimi lkelerdeki rakiplerimizi yakalamak iin alrsak herey elimizden gelir.

Bldrcn neden baarl olamaz?

Bundan tam bir sene nce Kod ad Bldrcn diye bir yaz yazmtm. Byk irketlerin tutumlarn biraz eletiren ierii vard. Sermayece byk telekom irketleri nternetin bu yeni kurallarn zemediklerinden bahsetmitim. Aradan tam bir sene geti yaz vakti geldi diye dndm.

Son bir yl iinde yurtdnda zellikle Silikon Vadisinde inanlmaz gelimeler oldu. Tm dnyada ekonomik kriz yaanrken internet irketleri ok popler ve deerleri hzla artyor. Bu gelimeleri tm herkes olduu gibi holdingler, telekom irketleri ve s ermayeleri nispeten byk fakat yeni ekonomiyi dergilerden okuyan, fuarlardan takip eden irketler bireyleri kardklarnn farkndalar. Hi bir ey yapamyorlar.

Mterileri milyonlar bulan ana ileri ses ve veri tamak olan telekom operatrleri, medya ve sanayi devleri, facebookun, twitterin, foursquarein milyonlarca veya milyarca dolar deere nasl ulatnn matematiini zmeye aynsn kopyalamaya bir baka deyile klonlamaya alyorlar.

Milyonlarca mterisi olanlar bu mterilere apraz sat yapmaya alyorlar. Ellerinde bu veritaban olduu iin utanmasalar yaknda i amar bile satmaya alacaklar. Ticari olarak hi kurallar yok. Kk byk rakip diye bakmyorlar. alanlarn zaten yle bir kaygs yok, yeni giriimcilerle aylarca konuup sonra kendileri i modelini uygulamalarn etik olarak gryorlar. Zaten bu alanlar uzun sreler irketlerde kalmadklar iin bu yaplanlar kurumsal hafzadan silinip gidiyor. Bir baarszlk olduunda gemi genel mdrn hanesinde kalyor bu iler. O sebeple her bir dala yaprak konduruyorlar. Dergilerde okuduklar aratrmalarda grdkleri her ie atlyorlar, bunu irketlerinin szde baars iin yapyorlar. Tm bu srete giriimcilerin kendilerine rakip olmadklarn dnyorlar, toplantlarda ise onlarla ibirliinden dem vuruyorlar.

Kk giriimciler ise byk bir irketle ibirlii veya onlar mterisi haline getirerek byk bir referans yazmak iin takla atmadklar kalyor. Bu irketlere hi bir ey diyemem. Hakllar. Karlarndaki irketlerin etik davranacaklarn dnyorlar. fikirlerini almayacaklarn zaten o irketlerin pazar oluturduunu, yaptklar ilerle yeni bir alana girmeyeceklerini dnyorlar. Sonuta bakyorsunuz ayn fikirler rakip uygu lamalar, siteler gelitirilmi. Bu byk irketler bir ekonomik sistem, pazar yeri ve i ortaklar oluturacaklar yerde, tm ibirlii yaptklar irketlere rakip olmaya balyorlar. Uzun vadede pazar bunu unutmayacaktr. Onlarn kurumsal hafzas bilanolarnda bunlar hatrlamayacak bile olsa, piyasadaki oyuncular bu GSM, telekom ve holdingleri her zaman hatrlayacaklardr.

Yeni balayan giriimler iin veya yol alm orta byklkteki bamsz giriimler iin sylyorum. Hi korkmayn bu yaplan projelerin hi birisi baarl olamayacaktr. Neden mi?

1. Akamlar yatana bu giriimle giren hi bir profeyonel alan yoktur. 2. Sitesi veya mobil uygulamas ktnde karnna kramplar giren bir zel sektr memuru yoktur 3. Cumartesi Pazar, bayram, tatil demeden iini gelitirmeyi dnen holding alanlar olmaz 4. Sitesindeki tm metinleri noktasndan virglne kadar bilen bir genel mdr grmedim 5. Parasn bu giriimin baarsndan dolay kazanan maa sistemi yoktur. Primler bu giriimin ne kadar ok irket iinde duyulduuna, plaza asansrlerinde, toplant odasnda ne kadar ok tarldna gre verilir. 6. Kaynaklarn verimsiz kullanrlar, nk ok paralar vardr. Yzbinlerce dolar harcayp reklam filmi ektirirler en iyi aktrleri oynatrlar. Hep bunlar toplant odas sohbetleri iindir. 7. Yaptklar ilerin sahipleri yoktur. 8. Trend nereye giderse rzgar nerden eserse oraya doru yol alrlar. Sreklilikleri yoktur, bir kvlcm gibi birden parlar sonradan snerler. 9. ini nasl gelitireceini deil ite nasl kdem alacan dnrler. 10. Yrekleri yoktur, ie balarn koymazlar.

Dolaysyla kod ad bldrcn almaz baarl olmaz. Bu byk sermayeli irketlere nerim; 1. Samimi olarak irketlere kazanacaklar ekonomik bir pazar oluturun, 2. Sadece raporlarnza yazmak iin deil gnlden i ortaklarnz olsun, 3. ortaklarnz arkadan vurmayn onlara rakip olamayn, 4. Tm ilerinizde etik davrann, arkalarndan konumayn, 5. Asl iinize odaklann.

Bu yazy gelecek senede bir defa daha gncellemeyi dnyorum. Bu byk karteller deiene kadar yazarm herhalde.

Bir irket ii giriimcilik masal Bldrcnn Gnl

2040l yllarn balarnda siz bir kahve dkkannda Latte keyfi yaparken yan masalarda mutlaka birileri Ahmet Beyin hikayes inden bahsederdi. Belki duymayanlarnz vardr, gelin Ahmet Beyin o mehur mu mehur hikayesini bir hatrlayalm.

Ahmet Bey saysn tam hatrlayamad ev tama maceralarndan birine balar. Ev tamalar ok yorucudur, hele ki 50yi devirmi ailelerde. Aslnda ok yorucu olsa da iinde bazen kk srprizler tar. Tm kk paralarn kutulanmas bitmek zereyken Ahmet Bey de byle bir srprizle tanma hengamesine ara verecektir. Bu insanlk iin kk ama Ahmet Bey iin byk bir srprizdir. Tam 23 yl nce ynetici olduu srada yazd gnl bulmutur, dile kolay demek isterdik ama dile de zor tam yirmi yl.

Ahmet Bey hemen heyecanla sayfalar evirmeye balad ve ilk sayfada byk bir tavan resmi grd. Anlamaya alan gzlerle bakarken altndaki BILDIRCIN yazsn grnce kafasna dank etti. O tavan aslnda Ahmet Beyin izmeye alt bldrcnd. Resimle aras pek yoktu Ahmet Beyin, tabii ki bu yazyla aras olduu anlamna gelmesin.

Gnlk Ahmet Beyin samimi ve masals anlatmyla balyordu. Ahmet Bey yakn gzln takt ve balad okumaya.

Evvel zaman iinde kalbur saman iinde lkenin birinde byk bir iletiim devi, otomotiv devi, medya devi ve bilumum dier devler varm. Bu devler tm kylleri severmi, onlarn pazardan yeteri kadar pay almalar iin alrmlar ama bazen kafalar kzar tm piyasadaki tavuklar yerlermi. Sonra devlerin karnlar arr ama bu arlarn kimselere belli etmezlermi. Belli bir sre geince bu karn arsn unutur tekrar kyn tm hayvanlarna saldrr yine karnlar arrm ve bu yaam dngs iinde yava yava yalanr unutkan olurmu. te BILDIRCINn hikayesi yine byle gnlerden birinde balam.

Ahmet Bey glmsemeyle birlikte hzlca sayfay evirip gnl okumaya balad.

3 Nisan Bu gece proje iin sabahlayalm diye dndk arkadalarla, sonra unutmuuz. Serviste bir arkada hatrlatt. Ksmet deilmi, baka bir sefer artk.

18 Nisan Arkadalar irket iinde birbirlerini tebrik ediyorlar. Byle bir rn daha nce hi bir yerde grlmedi. Daha nce inceledi imiz twitter ve foursquare bu performansa yaklaamazlar. ine biraz groupondan zellikler koysak m diye toplantda tarttk. Facebook ar bast. Hem flickr hem de etsy den de koyalm dedik. Verimli bir toplant oldu, 4 saat srd. Uzattk 7 saatte bitirdik.

7 Mays Bu rn 7den 77ye herkes kullanacak. Bu kesin. irket ii toplantmzdan bu sonu kt. Biz zaten bu pazarn lideriyiz. Neden kullanmasnlar hereyi mkemmel. Tasarm iin olduka yksek bir para harcadk ama dedi. Toplantda baz zellikleri deitirme karar ald k. Bu sefer toplant 8 saat srd.

10 Temmuz irket d baz arkadalarmza bahsettik. Ne kadar vizyonsuzlar. Bizi eski kalmlkla pazar ldrdmzden bahsettiler. Bunun kskanlk olduunu dnyorum. Tatilde nereye gideriz karar veremedik. 3-4 hafta dinlenmeyi hakettik.

12 Eyll Araya bayram girdi. Toplantlarmz hzla sryor. Hep toplant yapyoruz. irket ii giriimcilik gerekten ok elenceli.

14 Kasm Aslnda bir pazar yeri oluturduk. lkedeki tm mobil yazlm gelitirenler buraya gelmek zorundalar, buray kullansnlar. Hem biz bir numarayz neden kullanmasnlar ki. Tm giriimcileri dnyoruz onlar da gelsinler buraya

16 Ocak Bugn genel mdr bizi ziyarete geldi. lk faturamz ne zaman kesiyoruz arkadalar dedi. Biz bir anlam veremedik, taksi filerini dzenli olarak getiriyorduk oysa.

18 ubat Testler ok baarl. irket iinde herkes ok beendi, kullandlar. Vizyonsuz arkadalarm ha la diren gsteriyorlar. Ama ne demiler uurtma rzgara kar uarm. Tm zorluklarn stesinden geleceiz.

20 Nisan Btemizi bitirdik ek bir bte istedik. Yeni bir milyon daha aldk. te risk bu demek.

28 Mays KDV kasamza girmiyormu. Muhtasar diye bir vergi varm (ne komik isimler) Hergn yeni bir ey reniyor insan.

1 Haziran Her giriimcinin bana gelebilecei gibi zor zamanlar geiriyoruz. Deadlinelar yine geirdik. Maalar yatm. Primi haketmitik.

3 Austos Son birka gndr buraya yazlacak bir ey olmad. Bayram 9 gne balam herkes.

11 Eyll Uzun tatilden sonraki Pazartesi sendromu da baka oluyormu arkada.

2 Nisan Kod ad bldrcn projesinde 3 sene geti. Bu gnle neden bugn baladm bilmiyorum. Gelitirme srasnda baz aksilikler oldu ama yine de projeyi tamamladk. Bravo bize. irket ii giriimcilik dediimiz bu olsa gerek milyonlar harcadk ama dedi dorusu.

18 Nisan - Teknik ekipteki arkadalar ok uratlar onlar kutlamam lazm. (bunu hatrla, parmana ip bala) Bu rn muhteem oldu hatta muhteemden de te bii bu. Klon demek doru olmaz azmza yakmaz.

Ahmet Bey sayfalar evirmeye balad ama 18 Nisandan teye bir yaz bulamad. Demek ki younluktan bu tarz eylere zaman kalmad diye dnd Ahmet Bey. Sonra kutulamaya devam etti. Kutulamak nemli nk.

te byle. Siz Lattelerini yudumlarken kimse Ahmet Beyin hikayesini anlatmyor mu? Aslnda ismi Ahmet olmayan Beyler yan masalarda kendi hikayelerini anlatyorlar. Aman suussss rakipler duymasn, klon yapyoruz ama olsun yine de rakipler duymasn.