Você está na página 1de 84

,-

immitto,injicio.Fuera,afuera:
,
,
,, , , ,-, ,, , , , ,
, ,- foras emitto,ejicio,extra fores ago.- De cabeza abajo: , , pronum ejicio,devolvo praecipitem,in caput devolvo.- De casa:

domo ejicio.- De menos:


, , ,
desidero.- Debajo: ,
subter jacio.- Del lugar
donde se vive:
sedibus
pello.- Dentro: ,
injicio.- Arrojar fuera: , emitto.- En cara:
exprobo.- En tierra: ,-, sterno
humi.- En el vaso:
defundo
in
vas.Encima,sobre:
, superjicio,injicio.- Estar echado junto a:
, ,
concubo,juxta
cubo,accubo.Estar
echado muellemente: molliter decumbo.- Estar echado,acostarse: ,, (fut.-),
decumbo.- Fuera con:
, ,-
simul
ejicio.Furtivamente:

clam emitto.- Hacia adelante:


propello.- Hacia
su propio
sitio:
prope suum
locum abjicio.- Mano a uno:
injicio.- Por bajo: submitto.- Por fuerza: depello
Por tierra juntamente:
simuul everto.- Por tierra socavando
una everto fodiendo.Por tierra: , ,
, , ,
, , ,
-, , , , , prosterno,dir
no, demoliri, subverto.- Ser echado
a mala parte: in deterius vertor.- Sobre:
super injicio.- Tirar a lo alto
juntamente:
simul in
sublime jacio.- Uno sobre otro:

E
(EA!,(Vamos!
!
! ades !,

te!.- (Ea,ea!:
,
! eia!.- (Ea,
pronto! '! ,,
age,igitur,agendum,agite
BANO: ,,, ebenus
Hecho de bano: ,, ebeno
factus
BRIO: ,,; ,,
; ,,,; ,,,
; ,,; ,,;
,, vinolentus,ebrius.Que no bebe con mesura:
, qui non bibit ad rhythmum et
mensuram.- Lleno de Baco: ,
,, plenus Baccho.- Medio
ebrio,ligeramente brio: ,
,;
,,,
semiebrius,leviter ebrius.- Muy brio:
,,
multum ebrius.Andar ebrio: crapulor.Estar ebrio: , ,
,
,

ebrius,ebriosus sum,bacchor
EBULLICIN: ,,; ,
,; ,,; ,,
; ,, aestuatio,ebullitio
ACECHAR (estar oculto acechjando):
subsideo ad insidiandum
ECHAR: , , ,
, , ,
(-,), , , , depello, ejicio,expe
llo,emitto.- A palos:
stipite expello.- A tierra:
, dejicio,subverto.- Aba
jo
con
una
cuerda:

demitto per funem.- Abajo: `,


,
,
,

(-),

dejicio,subverto,prosterno,deturbo,demitto,diruo.- Adentro: ,

283

en tierra: ,, sternax
Echar abajo: ,- dejicio
Echarse:
decumbo.- Ante
los pies de otro:
ante
pedes procumbo.- Estar echado cerca:
adjaceo.- Juntamente a los pies de: simul
in genua me submitto.- Propio para
echarse: ,, cubito
rius.- Que se echa en t ierra: ,
humi cubans.- Sobre
algo: incumbo

unum super alium ejicio


Echado a puntapis: ,,
pedibus pulsatus.- Echado:
,,
ejectus.- Estar
echado: ,,,-
jaceo.- Estar echado,dormir: cubo.- Apto para echar abajo
al contricante en la lucha: ,,
aptus ad dejiciendum.Acto de echar: ,, expulsio.- El acto de estar eecostado o
echado con otro: ,,
accubitus,concubitus.- El que echa
ECLESISTICO: ,, x
ecclesiasticus

aetatis indices.- El de mayor edad:


,,, natu maximus.- El que pas la flor de la
edad: ,,
qui florem
aetatis excessit.- Encorvado por la
edad: ,,
quem aetas
incurvat.- Flor de la edad: ,,
flos aetatis.- Floreciente por la
edad: ,, florens aetate.Igualdad en edad: ,, aeta
tis aequalitas.- Mayor de edad,ancia
no: ,,
gradaevus.- Menor
de edad: ,, minor natu.Pasar a otra edad: ex
una aetate in aliam transeo.- Que
cuenta la edad de cuatro cornejas
,, quatuor cornicum
aetatem vivens.- Que llega a edad
muy avanzada: ,,
ad
ultimam prorsus senectutem durans.Que pas la edad: ,,,
qui aetatem excessit.- TRnsito a
otra edad: ,, transitus aetatis.- Vigor de la edad:
,, vigor aetatis
EDICTO:,,; ,
; ,,; ,,;
,,; ,,
edcitum.- Hecho por el pregonero:
,, edictum praeconis
vocis factum.- Por pregn: ,, edictum per praeconem
Pblico: ,,
edictum
publice propositum.- Tabla donde se
escriban
los
edcitos
de
los
pretores del Senado: ,,
album

ECLIPSE: ,;,
,; ,, eclipsis,
elisio
ECO:
,,;
,,;
,, echo, extremus so
ni pulsus.- La ninfa Eco: ' .El eco de la voz: ,,
soni redditio.- Resonar un eco,un
sonido:
assono> Que
repite las ltimas palabras: ,, echo
ECNOMO,despensero:,,;
, praefectus,dispensator
ECUANIMIDAD: ,,
tas

aequanimi

ECUESTRE: ,,; ,,
; ,,; ,,;
`,, equestris
ECUMNICO: ,,
menicus

oecu-

EDAD: ,,; ,;
, aetas.- De la misma edad: ,,; ,,,; ,
,,;
,,,
par
aetate, aequalis aetate.- De mayor
edad: ,, maximus natus.- De mediana edad: ,,
,; ,, qui est mediae
aetatis.- De tanta edad: ,,

tantae aetatis.- Dientes que


indican la edad: , dentes

EDIFICACIN: ,,; ,
,; ,,; ,,

284

,,;
,,
aedificatio,aedifitio.- De piedras
escogidas: ,, e selectis lapidibus opus exstructum.Hecha
encima:
,,
superaedificatio

otro modo o en otra parte: aliter vel alibi aedifico.En frente: in adver
sum aedifico.- Encima:
aedifico.- Juntamente:
una aedifico.- Ms:
insuper aedifico.- Edificar casa:
aedifico.- Ser edificado por
delante: ante exstruor
Sobre:
superaedifico.- A
modo de los que edifican una ciudad:

more eorum qui urbem


condunt.- Amigo de edificar: ,,; ,,,
qui libenter aedificat.El que edifica: ,, aedi
ficator.- Que edifica con otro,compa
ero en la construccin:
, qui cum aliquo aedificat.- Que
puede edificar casa para s:
,, qui habet vim aedes sibi
exstruendi.- Que puede edificar,con
cerniente a los que edifican: ,, han(bens vim aedifi

EDIFICADO bellamente: ,,
; ,, bene structus.Bien edificado: ,,
bene aedificatus
EDIFICAR: , ,
, , (/
, , , , , , aedifi
co.- Alrededor: cir
cumaedifico.Antes:

ante aedifico.- Aparte:


aedificando separo.- Cerca de los mu
ros:

juxta
murum
exstruo.- Cerca de:
juxta aedifico.- Con ladrillos:
ex lateribus aedifico.- Con
piedras escogidas:
e
selectis lapidibus aedifico.- De
candi; ad eos qui aedificant pertinens

,; ',,
pus

EDIFICIO: ,,;-,-,;
,,; ,,; ,
,; ,,; ,
,;
,,;
,,
aedificium.-Area del: ,,
area aedificii.- Construccin de
un edificio: ,, exstruc
tio.- Perteneciente al edificio:
,, ad aedificium pertinens.- Grande: ,, aedi
ficium magnum.- Lo principal de un
edificio: ,, angularis,
quasi caput caput totius aedificii
Vecino a otro: ,,
aedificium alteri vicinum

EDUCACIN: ,,; ,
; ,,; ,,
; ,,; ,,; ,,; ,,; ,
,; ,, educatio,institutio.- Comn: ,, commu
nis
educatio.De
los
nios:
,, puerorum educatio
Dura: ,, dura educatio
Falta de educacin: ,,
defectus disciplinae.- Educacin
recta: ,, recta educatio
Retribucin de la: ,,
praemia educationis.- Utilidad de la
educacin: ,,
praemium
educationis.- Sufrir las molestias
de la educacin: educationis molestias perfero

EDIL: ,,
praefectus
annonae.- Cargo de edil: ,
,
aedilitas.- Perteneciente a
los ediles: ,, aediti
tius.- Ser edil: aedilis
sum
EDIPO,rey

de

Tebas:

Oedi-

EDUCADO,bien educado: ,,

recte institutus.- Juntamente:


,,, simul,
una educatus.- Mal educado: ,,
male edoctus.- No ha

,;

285

EFICACIA: ,,

mucho: ,,
non ita
pridem edoctus.- Por su madre:
,, a matre eruditus
EDUCADOR: .,

EFICAZ: `,,; ,
;
,,;
,,; ,,;
,,; ,,;
,,,; ,
,; ,,; ,,
; ,,; ,,;
,,; ,,
, ,,
; ,,;
, efficax,effectus praestans

educator

EDUCAR: ,,
educo.- Educar las costumbres:
educo,mores formo.- A los
nios: , ,
pueros educo.- Juntamente:

simul educo.- Educado y


criado juntamente: ,,
simul educatus et nutritus.- El que
educa o sustenta: ,,
,,,; ,, edu
cator,nutritor,nutrix,edacatrix

EFICAZMENTE: , , , efficiter,effica
citer

EFEBO, sacrificios en que los jvenes atenienses el da en que eran


admitidos como efebos libaban en honor de Hrcules:
sacra

EFIGIE: ,,; ,,; ,,; ,,; ,,


,,; ,,; ,
effigies

EFECTIVO: ,, effetivus

EFMERO: `,, (-,,)


,,,,
,, unius diei sptatium
vivens,per unum diem durans

EFECTO: ,, effectus.Sin efecto: ,-,,


irritus.- Efectos: ,,
merx

EFLORESCENCIA:
,,;
,, efflorescentia

EFECTUAR:
efficio.- An
ms: insuper absovo.- Juntamente una efficio

FORO: ,, ephorus.- Digni


dad de: ,-,, ephorum
magistratus.- Ser foro:
munus ephori gero

EFERVESCENCIA: ,,; ,, aestuatio


EFUSIN: , , ,, effusio.- Con efusin:
effusim

EGREGIO: ,,

eglogae

EGOISMO: ,,

amor sui-ipsi

EGOISTA: ,,
ipsi

egregius

(EH! !, ! (Heu!(Atat!
(Eh,mira!(Helo aqu! , ,
(Hau!,(Aspice!(Ecce!(En!.- (Eh,eh!
(propio del que grita o llama la
atencon a alguien): ! vox qua
clamatur ad aliquem monendum

GIDA: ,, aegis.- Que lle


va gida formidable: ,,
formidabilem aegidam gestans
GLOGA: ,,

efficatia

EJE: ,,; ,, axis


Puesto junto al eje: ,,

juxta axem positus.- Que gira


sobre
el
eje
(de
la
rueda):
,,
qui circum axem
volvitur.- Rudo del eje (de la

amans sui-

286

rueda)
axis

,,,

EJECUCIN: ,,
agendae

cupidus sum exercitationibus.- Con


otro: ,, coexercitamentum.- Corporal: ,, cor
poris exercitatio.- Lo que sirve
para el : ,, exercita
torius.- Perteneciente a los:
,, exercitationibus pertinens
Previo: ,, praecer
citatio.- Socio en el ejercicio:
,,
exercitationibus
socius

strepitus

modus rei

EJECUTAR:
efficio.- Con
toda diligencia: omni diligentia facio
EJECUTOR: ,,; ,
, executor.- Primer ejecutor:
,, primus effector

EJERCITACIN perversa: ,
, perversa exercitatio

EJEMPLAR: ,,(typus alii


typo
respondens),
,,;
,,; ,,
,,; ,,
,,;
,,
exemplar.- ,,;
, futuri operis praecedens typus.Adj.
,,
exemplaris

EJERCITADO: ,,; ,
,; ,, exercitatus.Muy
ejercitado:
,,;
,, qui in aliqua
re versatur,multum exercitatus.- No
ejercitado: ,,; ,
, inexercitatus
EJERCITAR:
,
,
, , , , exerceo.- Antes:

ante exerceo.- Ejercitar en:


,- exerceo in.El que ejercita a uno de antemano:
,, qui ante exercet
El que se ejercita: ,,
qui sese exercet.- La que se
ejercita: ,,
quae sese
exercet.Se
debe
ejercitar:
exercendum.- Se ha de
ejercitar: exercendum est

EJEMPLO: ,,;
,,; ,,; ,, exemplum.- Compues-to
de ejemplos y modelos: ,, exemplis constans.Poner
por
ejemplo:
,

palam traduco,in
exemplum trado.- Por ejemplo: ,
,
verbi causa.Puesto como ejemplo: ,,

propositus in exemplum.- Ser


puesto como ejemplo:
objicior
EJERCER con: ,
simul exerceo,coecerceo

EJERCITARSE: , ,, me
exerceo,versor.- Ejercitarse en:
me exerceo in

EJERCICIO: ,,;
,; ,,;
,; ,,; ,
,; ,,; ,,
; ,, exercitatio,exercitium.- Aficin a los ejercicios corporales: ,, studium
et amor exercitationum.- Amar los
ejercicios corporales:
armatum agmen.- Colocar el ejrcito
en orden: ,-,,-;
,-- aciem instruo.- Com

EJRCITO: ,,; ,
,;
,,;
,
,; ,,; ,
,; ,,; ,,
; ,,
agmen,exercitus.Adivino por quien se rige el: tor
vates.- Armado: ,,
puesto de soldados extranjeros:
,, externorum militum clllectio.- Del ejrcito (adv.)

287

ab exercitu.- Disminucin
del ejrcito: ,, imminu
tio aciei.- El acto de sacar fuera
el ejrcito: ,, exerci
tus eductio.- En masa: ,,
collectio totius exercitus.- Espa
cio
entre
los
dos
ejrcitos:
, ,, spatium inter duas acies.- Formacin
del: ,,, instructio aciei.- Formado en cuadros:
,,; ,,;
,, agmen quadratum.- Formado
,, instructa acies.Formar el ejrcito de frente:
aciem ex adverso instruo
General del: ,, exerci
tus custos et dux.- Jefe del: ,, dux exercitus.- Levantar un ejrcito: exercitum conscribo.- Los que defienden
los costados del: ,,

qui latera aciei custodiunt.Mandar el: praesum exercitui.- Marchar el: composito agmine viam facio.- Mercenario:
,, mercede conductus exercitus.- Naval: ,
,; ,, navales copiae.- Ordenado el ejrcito agmine composito.- Ordenado en batalla: acie
instructa.- Ejrcito pequeo: ,, parvum agmen.- Poco numeroso: ,, parvum agmen.- Que inspira terror a los ejrcitos y los pone en fuga: ,,, terrorem et
fugam exercitibus immitens.- Que
presenta una lnea igual a la enemi
ga
,,
acies quae
frontem aequalem adversae habet.Sacar el ejrcito contra el enemigo:
educo exercitum in hostem
Sacrificio para purificar el ejcito
, sacrum lustrandi exerci
tus.- Tener parte en el mando del:
imperatoris exercitus
sum assessor

ille,is.- A l mismo,a ella misma,a ellos mismos,a ellas msmas:


ipsum,ipsam,ipsos,ipsas.- De l
mismo,de s mismo: ,,; ,, sui ipsius.- Lo,lo: ,,
hic,haec,hoc
ELABORACIN: ,, elaboratio
ELABORADO: ,,

elaboratus

ELABORAR:
elaboro.Antes: ante elaboro
Recin elaborado: ,,,;
,, recens elaboratus
ELBORO , helleborus.Tener necesidad de: helleboro indigeo
ELECCIN: ,,; ,
; ,,; ,,; ,, delectus,electio.- Con
vocar al pueblo a los comicios: ad comitia populum vocare,
comitia habere.- Las elecciones: ,, comitia.- Relativo a
las elecciones: ,,
comitialis.- Reprobar en las elecciones:
in electione
reprobo.- Elegido sin mandato del
pueblo: ,, suo
ipse suffragio electus
ELECTRO: ,,; ,
, electrum
ELECTUARIO (jarabe): ,,
; ,, electuarium
ELEFANTE: , elephas.- La
trompa del: ,, probos
cis.- Conductor de: ,
qui elephantem agit.- Bramido del
,,; ,, barritus
ELEFANTINO: ,,
phantinus

ele-

ELEGANCIA: ,,; ,,; ,,; ,


,; ,,; ,,

EL: ,,` (,,,)


sui,sibi (ellos,de ellos,para ellos,
a ellos).- Tambn el relativo `,,

288

; ,, concinnitas,hones
tus habitus,elegantia.- Aficin a la
,, studium elegantiae
Con elegancia: , ,; ,, speciose,ornate,venuste,concinne,disert
e.- Con ms elegancia:
elegantius.- Con muchsima elegancia

elegantisime.- Con poca


elegancia: parum elegan,,,; ,,; ,,;
,-,,
,,,; ,
.; ,,; ,
,; ,,; ,, elegans,comis,venustus,concinnus.- En las obras de su trabajo:
,, in operibus elegans.- Forma elegante: ,,
praestans forma.- Hacerse elegante:
elegantem reddo.- Muy elegan
te ,, admodum elegans
Porte elegante: ,,
honestus habitus.- Que ejecuta obras
elegantes: ,,
cuius
venusta et grata sunt opera

ter.- Dado a la: ,,


elegantiae addictus.- Portarse con:

eleganter facio.Vestido con elegancia: ,,


bene et pulchre vestitus.- Vestir con: eleganter vestio
ELEGANTE_,,; ,,;

ELEGIR: , , ,
eligo.- Levantando la mano:
extenta mano eligo.- Por
sorteo:
sorte eligo.- En
lugar de otro: in alterius
loco eligo.- Elegir o ser elegido
despus de otro:
post
eligo vel eligor.- Elegido segn las
normas: ,, secundum canones electus.- Que elige por sorteo
,; -,, qui sorte
legit (en el reparto de tierras a
los colonos).- Elegido por sorteo:
,,
sorte creatus.- Por
unanimidad: una eligo.- Que elige por habas: ,
, qui fabis elegit.- Que puede
elegir: ,,
qui habet
vim eligendi.- Elegir,crear:
creo

ELEGANTEMENTE: , ,,, eleganter


concinne
ELEGA: ,,

carmen lugubre

ELEGACO
(verso):
elegiacum carmen

,,

ELEMENTAL: ,,;
,, elementarius
ELEMENTALMENTE:
tarie

ELEGIBLE: ,, eligendus
ELEGIDO: ,,
,,; ,,,
eligendus,electus.- A su gusto:
,,
suo quisque
arbitrio electus.- Libremente:
,, sponte praelectus.- Por
sorteo: ,,
fabis aut
sorte electus.- Por su propio
voto,sin
mandato
del
pueblo:
,, suffragiis
extenta manu datis electus.- Por
votacin de manos: ,,
suffragiis extenta manu datis electus.- Que puede ser elegido:
,, qui potest elegi

elemen-

ELEMENTO: ,,; ,, elementum.- Ensear los


elementos: elementa doceo
Por elementos: per elementa
ELENA: `, Helena.- Fiesta de
Elena: `,,
festum in
honorem Helenae
ELENCO: ,,

elenchus

ELEVACIN: ,,; ,,
; `,,; ,,;
,,; ,,; -

289

,,; ,, elevatio,elatio,celsitudo, elatio in


sublime.- Lugar elevado: ,,
locus eminens

ELEVAR: , ,
transfigo,extello,elevo.- Juntamente
una atollo.- A lo alto:
ensalzar:
in altum tollo.Elevarse a lo alto saltando:
cum saltu feror in altum.- Sobre:
super emineo

ELEVADO: (referido a un lugar):


,,; ,,;
,,; ,,;
,; ,,;
,; ,, editus,excel
sus,procerus,sublimis.- Como una
torre: excelse instar turris.- En los aires: ,,
sublimis.- Hablar cosas elevadas o
con sublimidad: ,,
alta,grandia loquor.- Ms
elevado: ,, supra modum excelsus.- Igualmente elevado:
,,
aequali vertice
habet.- Por s mismo: ,
, sponte sua o per se in altum
eventus

ELIPSIS: ,,

ELISIO,campo Elseo:
Elysim campus
ELLA misma: ,

ipsa

ELLOS: a ellos,para ellos mismos:


, ipsis
ELBORO negro (planta): ,
, melampodium

ELOCUENCIA: ,,;
,;
,,;
,,
facultas dicendi,eloquentia.- Dado a
la
elocuencia:
,,
deditus eloquentiae.- Hablar con
elocuencia: , eloquenter dico,rotundo ore loquor.- Maestro,maestra de elocuencia
,,; ,,
dicendi magister,magistra sophistices .- Tener mana por la:
ad insaniam usque sophistis deditus sum

ELOGIADO,digno de ser nuevamente elo


giado: ,-,,; ,,;
-,,
celebratus,iterum praedicandus
ELOGIADOR: ,,; , , ,, laudator,laudum celebrator
ELOGIAR: magnifice effero
Con jactancia: jactabundus verbis praedico.- En exceso:
permagnis laudibus cele
bro

ELOQUENTE: ,,;
,,;
,
,
, , ,
,; ,,; ,,;
,,; ,,;
, ,,;
, (), ,, grandi
loquus,disertus,facundus,eloquens,di
sertam linfguam habens.- ,, () que habla con pala
bras doradas,brillantes
ELOCUENTEMENTE:

ellipsis

ELOGIO: ,, elogium
Que hace grandes elogios de s mismo
,, qui magnos sermones de se ciet
ELUDIR: , , ,- eludo.- Adems:
insuper eludo.- Capciosa
mente: dolose eludo
EMANACIN: ,,

diserte

scaturitio

EMANCIPACIN: ,,; ,, alienatio,emancipatio

ELOGIABLE: , ,,
dignus sermone,praedicandus

EMANCIPAR:

290

alieno

EMBADURNAR:

,,; ,, legatus.Lo que se da a los embajadores para


sus viajes: ,, quod legatis datur ad commeandum.- Ser embajador,legado: legatione
fungor.- Ser emviado como embajador
legatus mittor.- Despachar
en+majadores:

legatos dimitto.- Enviar embajadores


a su vez: contra seu
vicissim legatos mitto

illino

EMBAJADA: ,,; ,
,; ,,; ,,
, ,,;
,; ,, legatio,
missio.- Colega de embajada: ,,; ,, collega
legationis.- Con mala fe: ,, mala fide gesta legatio.De paz: ,,; ,
; ,,; ,,
munus caduceatoris.- Ir con una embajada de paz: caduceato
ris munus obeo.- Desempear una embajada en compaa de otro:
una legationem obeo.- Desempe
ar una embajada falaz:

falsam legationem
obeo.- Enviar una embajada,pedir con
una embajada: caduceatorem mitto,per caduceatorem peto.- Envo recproco de:
,
legatorum intercessio.- Que
obtiene la misma embajada
, eadem legatione fungens.- Reo
de legacin o embajada mal cumplida:
,,
male gestae
legationis reus.- Socio de embajada:
,, collega legatio
nis

EMBALAJE: ,,

EMBALAR: ,
ro,in tegete consuo

inse-

EMBALSAMADOR: ,
,; ,, pollinctor.
de cadveres: ,, sandapilarius
EMBALSAMAR:

myrrha imbuo

EMBARAZADA: ,; ,;
,; ,; ,
; , praegnans, gravida, puerpera, foeta.- Estar embara
zada: , , sum gravida.- Hacerse embarazada:
gravidam efficio
EMBARAZADO por todas partes:
,, circumquaque implicitus

EMBAJADOR: ,,; EMBARAZAR: impedio.- Quedar en cinta: concipio


EMBARAZO: ,,,
utero gestatio

apparatus

cum navi portu exeo, conscen


do.- El primero: prior e
portu solvo.- Juntamente:
una conscendo.- Junto con:
navem simul conscendo.Que se embarca junto con: ,, qui simul nave, conscendit
Que se embarca por primera vez: ,, primum navigans.- Que
va embarcado: ,, qui
navibus trajicitur

in

EMBARCADO: ,,; ,, qui vavibus trajicitur,na


vi vectus
EMBARCAR, el que se embarca: ,,; ,, inscensor,qui navem ascendit.- Hacer
embarcar: conscendere facio.Ir
embarcado:

praetervehor

EMBARGO: sin embargo: , ,


,,,`, , ,
' `, , , ,
certe,tamen,nihilominus,attamen.- Pero sin embargo: sed
tamen

EMBARCARSE:
,-,
, , , -

291

EMBARQUE: ,,; ,, inscensio,ingressus navis


EMBARRADO: ,,

EMBOSCARSE:
insidiarum

lutosus
EMBOTADO: ,,; ,,
,,; ,,,;
,, hebes,retusus

EMBAUCADOR: ,,;
,,; ,,; ,,; ,,; ,,; ,, dolosus,praestigiator,veterator,circulator.- Enemigo de los: ,
osor praestiagiarum vel praestigiatorum
EMBAUCAR

EMBOTAMIENTO de sentidos: ,, sensuum hebebatio


EMBOTAR: , ,
, ,-,-, ,-, ,
hebeto,obtundo,aciem aufero

praestigiis utor

EMBEBER: ,,
embebe)

EMBOTARSE: ,

bibulus (que

EMBRAVECER:
rinam iram

EMBELLECER: decoro.- Por el


encanto de la medida y de la armona
numeris et modis exorno
EMBETUNACIN: ,,
minatio

buti

emblema

EMBOCADURA: ,, falsa ostia fluviorum (engaosas de los


ros)

concito in tau-

EMBRIAGUEZ: ,,; ,,; ,,; ,,; ,,; ,,


,, inebriatio,vini intem
perantia, crapula,ebrietas,abusus vi
ni.- Con embriaguez: temulente.- Inclinado a la: ,
, ad abrietatem proclivis.- Inju
riar a causa de la: temu
lentus injuriam facio.- Que fomenta
la: ,, qui ebrietatem
alit

EMBORRACHAR: ,
inebrio,crapulor.- Lo que emborracha
,, id quod inebriat
EMBOSCADA: ,,; ,,;
,, insidiae.- Matanza en
emboscada: ,, caedes ex
insidiis perpetrata.- Situar una emboscada: in insidiis pono
Soldados preparados en una emboscada
,, milites in insidiis positi ad excipiendum hostem
EMBRIN: ,, embryon

embrolla a s mismo: ,
qui se ipse implicat.- Un asunto con trminos equvocos:
embage verborum implico

EMBROLLADO: ,, impli
citus.- Por todas partes:
, circuquaque implicitus
EMBROLLAR:

hebeto

EMBRIAGAR: , , , inebrio,ebrium reddo,


enebrio.- Embriagarse: ,
, , ebrius
sum,crapulor,inebrairi,inebrior.Antes: ante inebrior.- Beber como los escitas: scythice bibo.- Mucho:,
supra modum inebrior.Que tiene poder de embriagar: ,, inebriandi vim habens

EMBETUNAR: , ,-
bitumine illino,interlino
EMBLEMA: ,,

subsideo ad

EMBROLLN: ,, contentiosus.- Embrolln y enredador por

machinor.- El que

292

ftiles motivos: ,,
qui damnose levi de
causa litigat ( vox comica)

EMINA (la mitad del sextario) `


, hemina

EMBRUTECER:
,

affero,as..; efferantum reddo


EMBRUTECIMIENTO:
efferatio

solum vertere coactus

EMINENCIA: ,,; ,,;


,,;

(-);
,, eminentia.- ,
suggestum (lugar alto); ,,
; ,, tumulus

,,

EMBUDO: `,,; ,,;


,, infundibulum

EMINENTE: ,,; ,
,;
,
,,
eminens,insignis.- Muy eminente:
,, supereminens

EMBUSTERO: ,,; ,,
; ,,;
,,; ,, (
,); ,
,; ,, praestigiator,mendax, qui ficta loquitur,falsi
loquus,deceptor,sycophanta

EMISARIO: ,,; ,,; ,, emissarius,nuntius

EMBUSTE: ,,; ,,
,,; ,,
,, praestigiae

EMITIR: `,`, , (-),


emitto.Juntamente: ,
simul emitto

EMBUTIDO,tripa llena de carne picada


,,; ,, farcimen sanguinem intritum

EMOCIN: ,,

EMOLUMENTO:,,;
-, emolumentum

EMBUTIR,meter: ,,-
refercio,,infercio

EMPADRONAR:
connumero
inter, in censum referre.- Al pueblo
populum recenseo.- Ser empadronado: censeor

MERGER: , ,
emergo.- El primero: primus emergo.- Salir del agua:
emergo

EMPALAR:
transadigo

EMIGRACIN: ,,; ,,; , ,


, ,
, migratio
EMIGRADO: ,,
lum vertens alio demigrat
EMIGRANTE: ,,

emotio

palum per corpus

EMPALIZADA: ,,; ,,; ,, agger


ex vallis in terram depactis.defixio
palorum.- Bueno para..: ,,
ad valla conficienda aptus.- Le
vantar empalizadas laterales: a latere vallos defigo

qui so-

emigrans

EMPALMAR:
ticulis distinguo

EMIGRAR: , , emigro.- Hacer emigrar:


,
migrare
facio.- Hay que emigrar:
migrandum est.- La que emigra:
,,
quae demigrat.Obligado a emigrar: ,,

EMPALME: ,,
tura

apte conformo,ar

commissura,junc

EMPANADA: ,,; ,
, cibus ex pane et carne cons-

293

tans, placenta quae carnes immixtas


habet
EMPAPAR:

EMPAQUETAMIENTO:
vasorum collectio

,,

imbibo
EMPERADOR: `,,; ,,; ,, imperator.- El mismsimo emperador: ,, ipsissimus imperator

EMPAQUETAR: ,
convaso,in tegete consuo.- El que
empaqueta: ,, concinnator
EMPAREJAMIENTO: ,,
rium copulatio
EMPEDRADO: ,,
bus stratus

pa-

EMPERATRIZ: ,,,
trix

lapidi

EMPERO:

impera-

sed enim

EMPELLN,echar a empellones:
protrudo

EMPEZAR: (-,-),
incipio,initium praebeo.Antes: , , ante incipio,ante ineo.- Por
primera vez: inauguro.- Se
debe empezar: incipiendum
EMPINADO,cuesta arriba: ,,
acclivis

EMPEADO: ,
citus

EMPINARSE:
prospicio

EMPEDRAR un camino:
consterno viam

EMPEINE,padecer empeines:
lichene laboro

debito impli

EMPEAR: ,
nora capio,pignero

pig-

prolato capite

EMPRICO: ,,

expirus

EMPLASTO: ,,; ,,; ,,;


,, splienium,malagma,emplas
trum.- Hmedo: ,,
humidum emplastrum.- Propio para emplasto: ,, ad illinendum aptus

EMPEARSE: , ,
, enitor,obnitor
Con todas las fuerzas:
contendo viribus.- Por alguno: nitor pro aliquo.- Empearse
an ms: insuper incumbo
Que no puede empearse: ,
, qui non potest oppignari

EMPLEAR: , ,-
mo,destino

EMPEO:
,-,,
oppigneratio.- Empeo,tesn:
,,; ,,;
,; -,; ,,;
,,; ,,
spon
sio,contentio,ardor.- Con empeo:
, , obnixe
enixe.- Con sumo empeo:
enixe.- Con todo empeo:
pancratice.- Con vano empeo: inani studio.- Se ha de poner empeo: contendendum
est

insu-

EMPLEARSE en: incumbere


Juntamente: simul versor in
EMPOBRECER: ,
pauper fio, depaupero
EMPOLVADO:
conspersus

,,

pulvere

EMPONZOAMIENTO: ,,
ficium
EMPORIO: ,,

294

vene

emporium

nuevo: praeterea aggre


dior.- El que emprende un camino por
su voluntad: ,, qui
sponte sua iter aggreditur.- En
compaa de otro: una
suscipio.- Fcil de emprenderse:
,, facilis incoeptu.- Juntamente:
una
capesso.- Por unanimidad:
conspiro.- Que emprende algo con
calor: ,,
audax.- Que
emprende y ejerce grandes obras:
,,
qui magna et
ardua suscipit et accipit.- Se ha de
emprender con valor: au-

EMPRENDEDOR: ,, aptus ad aggrediendum.- Gran emprende


dor: ,, qui magna pericula animose suscipit
EMPRENDER: , ,
,
,
,
, ,
capesso,suscipio,aggredior,auspicor
Algo precipitadamente:
propere aggredior.- Con bros,con
valor:
,
,
acriter capesso,patro.- Con simul capesso et aggredior.Confianza en emprender algo: ,
,
fiducia aggrediendi.De
dendum est.- Una obra: opus
aggredior.- Tomar sobre s,encargar
se de: suscipio

temente: vehementer excru


tio.- Que impele o empuja: ,

impulsor.- Que puede empujar:


,,,;
,,
habens vim expellendi.- Empujar
hacia adelante: impello

EMPRESA: ,,; ,
,; ,,;
,,; ,,; ,,
illud quod susceptum est,inceptum,susceptio,coeptum,facinus.Acometer una empresa para dao
propio:
una pernicie
mea aggredior.- En comn: ,, societas consilii.- Peligrosa: ,, periculosae rei susceptio
EMPRESARIO:
aggreditur

,,

EMPRSTITO: ,,

EMPUJE hacia adelante ,,


protrusio.- Empujn: ,,;
,, pulsio,trusio
EMPUADURA de la espada: ,,
ensis manubrium
EMULACIN: , ,,; ,,; ,
,; ,,; ,,
; ,,; ,,
; ,, contentio,aemu
latio.- Emulacin en el arte: ,,
artis aemulatio.Buena emulacin: ,, bona
aemulatio.- Digno de: ,,
dignus aemulatione.- Mala emulacin
,,
mala aemulatio.Provocar a emulacin: ad
aemulationem provoco.- Seca y estril: ,,
sicca et
jejuna affectatio
EMULADOR: ,,;
,; ,, aemulator

qui

mutuum

EMPUJAR: ,,,,
, , , , (-), , ,
, , ,
impello,pello,impingo,compello,intru
do,trudo,injicio,propello.- Accin
de empujarse mutuamente: ,
, impulsio.- Con el codo:
cubito impello.- Echar a
empellones de un lugar ms alto:
,- e loco superiore detru
do.- Hacia adelante: propul
so.- Indignamente: ,
indigne trudo.- Juntamente: una pulso.- Vehemen-

EMULAR , ,
, ,
invideo,
contra pono, confero, aemulor

295

MULO: ,,,,,,;
,,
aemulus.En
la
profesin: ,, aemulus

captus.- Algo: ,,
torculus

ama-

ENAMORARSE de alguna cosa


cupior aspectu alicuius rei.- Que
enamora a los hombres: ,,
praedatrix virorum

EN: , ,
adv.: dentro:
prep.
dat.gen.:
en
(in);

(gen.dat.ac.) in.- Junto a:


(gen.) apud.- (ac.) in.- En
tanto que: dum,donec,usque ad

ENAMORAMIENTO: ,,

amatio

ENANO,enana: ,,; ,,; , ,,; ,,; ,,; ,


,, nanuspumilio,homuncio.- Que parece enano: ,,, pumilionis formam habens.De
pequea
estatura:
,, pumilio,exiguae sta
turae.- La mujer enana: ,,
nana

ENAJENACIN: ,
, ,,, abalienatio,alienatio mentis, excessus
mentis
ENAJENADO: ,,; ,, mente alienatus
ENAJENAR: , ,
,, ,
abalieno,alineo,mancipo

ENARDECERSE:

inflammor

ENLAGE: ,,; ,
, permutatio

ENARDECIDO sobre manera: ,


, supra modum effervefactus

ENALTECER:

ENARDECIMIENTO excesivo: ,
, nimia effervescentia

potentem reddo

ENAMORADO: ,,
amore
ENCADENADO: ,,; ,, catenatus,conjunctus

canescens.- Que encanece antes de


edad: ,, ante aetatem
canescens.- Que encanece: ,
,; ,, canescens

ENCADENAR: , ,
in catenam connecto,pedicis vincio,
catena constringo

ENCANECIMIENTO:
nescentia

ENCAJAR: apte conformo,articulis distinguo


ENCAJE (encajar): ,,
sura, junctura
ENCAJONAR:

ENCALAR:

ca-

ENCANTADOR,hechicero,curandero:
,
(,,),,
,,;
,, incan
tator.- Hechicero que pronuncia
encantamientos fnebres: ,,
magus funereis incantamentis utens

commi-

apte conformo

ENCALADO: ,,
tus

,,

calce obli

ENCANTAMIENTO: ,,; -,
,; ,,; , ,
,; ,,; ,,
,,; ,,;
,,; ,,; ,,; , ,,
; ,,
incantatio,
incantamentum

calce oblino

ENCALLECER: , ,
facio occallescere,induresco
ENCANECER: canesco.- Que
empieza
a:
,,

ENCANTAR,usar de artes mgicas: -

296

,
,
,
,
, , incanto.- Engaar embaucando:
garrule decipere.- Con
otro: simul incanto.- Apto
para: ,, incantatorius

, curae habeo,suscipio, in me recipio


ENCARGO: ,,
mandatum.Dar
ms
encargos:

insuper mando.- Dar un encargo: in manum committo

ENCANTO: ,,; ,
, fascinum,jucunditas

ENCARNADO: `,`,,
russus.- De encarnado: ,,
, ,, miniaceus, puniceus.- Mezclado de color encarnado y
moreno: ,, flammeo et
fusco
permixtus.Revestido
de
carne: ,, carnem gerens

ENCARCELADO: ,,; ,, in carcere custoditus


incarceratus
ENCARCELAR:

(/,
),
, ,

,-,-
in
carcerem
conjicio,carcere cohibeo,conjicio in
vincula.- Se ha de encarcelar:
vinciendum est

ENCENAGAR: ,
no, contamino

coe

ENCENDER: (,`),
, (), , , ,-, ,-, , (), ,, , , , ,-,, , (,),
, , ,
, , , , , , (,)
, , succendo,
accendo.incendo.- A la vez: , una, simul accendo
Soplando: suscito ignem flatu.- Que enciende fuego soplando: ,, ignme ventilando accendens.- Que se enciende
fcilmente:
,,
facile
flagans.- Simultneamente: ,

ENCARECER:
liceor.Aumentar el precio: pretium
augere
ENCARGADO: , ,,,
,;
,,,
praepositus,praefectus.- Estar encar
gado: commissum habeo
ENCARGAR: , ,
, , , injungo,praeficio,praecipio,
commendo.- Adems: , ante commendo.- Juntamente: simul praeficio.Puesto en manos de, encargado a: ,, in manu positus.ENCARGARSE de: ,
,
,
,
simul incendo.- Acto de
encender: ,, emphasis.El fuego amortiguado: ignem
sopitum accendo.- La lumbre, el
fuego: ignem accendo.- Ms:
, , insuper,magis,prorsus accendo
Ocultamente: clam succendo
Por abajo: ,,
, subjicio ignem.- F
cil de encenderse: ,,
facilis accensu

ENCENDIDO: ,,,; ,,; ,,;


,,; ,,; ,,
; ,, ignitus,igneus,
flammeus.- Encendido con fuego:
,, igne incensus.- De aspecto
encendido: ,,
rutila
aspectu.- Enteramente encendido:
,, omnino accensus.Muy encendido: ,,
, vehementer,valde accensus,ig

297

nitus
ENCENDIMIENTO: ,,
censio
ENCERADO: ,,
ENCERAR: ,

extendo,tendo.- Pasar por encima:


ascensu supero.- Quedar
encima:

(,)
supersum.- Salir por encima:
desuper orior.- Tender por
encima:
,- ()
supersterno.- Por encima:
strictim

in-

ceratus
incero,cero

ENCERRADO: ,,; ,
,
() insitus, inclusus
En un estrecho espacio: ,
, angusto spatio inclusus.- Por
todas partes: ,,
undique clausus

ENCINA: ,,; ,,
quercus.- De encina: ,,;
,,; ,, quernus,illiceus.- Estril: ,,
quercus sterilis.- Excavada,vieja:
,, quercus excavata.Mdula
de
la:
,,
medulla quercus.- Pequea:
, parva ilex.- Selva de encinas:
,, quercetum.- Semejante a
la encina: ,,
similis
ilici.- Teido con corteza de: , quercus cortice tinctus

ENCERRAMIENTO: ,,, ,; ,,
interclusio,inclusio
ENCERRAR: , , ,
, ,-,-,
, , ,
,
,

includo,occludo.- Juntamente,simultneamente:
,
,
, ,-, ,, , , , simul,una in
cludo.- Encerrado dentro de lmites:
,, quim est intra terminos.- Estar encerrado en pequeos
lmites: minoribus terminis finio.- Tener encerrado: , inclusum teneo in

ENCINAR: ,,; ,,;


,,; ,, quercetum,ilicetum
ENCINTA: estar encinta: ,,
, in utero habeo,gra
vida sum,pregnans sum
ENCLAVAR:

configo

ENCLTICO: ,,
cus

encliti

ENCOGIMIENTO: ,,
tio

ENCA:
,,;
,,
gingiva.Inflamacin
de
las:
,, inflammatio gingivarum.- Mal de encas: ,,
vitium gingivarum.- Que con el
sabor acre excita las encas:
,, acri sapore pruritum gin
givis afferens

contrac

ENCOLADO: ,,; ,, glutinatus,conglutinatus


ENCOLADOR: ,,

glutinator

ENCOLAR: ,, ,
agglutino,glutino.- Que
sirve para encolar: ,,
vim habens glutinandi

ENCICLOPEDIA:
,,
encyclopedia orbiculata
ENCIMA: estar encima: ,,,,, supersto,impendeo,de
supersto,superemineo.- Extender por
encima: ,
supra

ENCOLERIZARSE:

irascor

ENCOMENDAR: ,,

298

(),, commendo.- Encomendar antes: , ante commendo


ENCOMIAR:
praedico

ENCOMIASTA:
dator
ENCOMISTICO:
laudatorius

un lado: ,,

ENCORVAR: `, ,
, , ,
,
,
,
,
, , ,, ,
, , , ,
, , incur
vo,inflecto,curvo,sinuo.- A la vez:

una incurvo.- Hacia la


parte adelante: ,
incurvo in anteriora.- Un poco: , subtus infringo,
leviter sinum efficio.- Cavidad:
,, excavatio

gloriose

,,

obliquatio

lau-

,,

ENCOMIO, vido de: ,,


avidus encomiorum.- , ,, praeconium, encomium

ENCORVARSE: ,
vo me

ENCONTRADIZO,hacerse encontradizo:
,, obvius
fio

incur-

ENCRESPADO: ,,; ,
(masc,fem.) hirsutus,crispus

ENCONTRADO casualmente: ,
,; ,, (-)
ultro,fortuitus oblatus

ENCRESPARSE:

turgeo

ENCRUCIJADA: ,,; ,
,; ,, compitum,trivium
Puesto en las encrucijadas: ,, in trivio positus.- Honrada en las encrucijadas (p. de Hcate): ,, Trivia

ENCONTRAR: ,,
invenio,offendo.- Encontrarse
con: ,
obviam
venio.- Se encuentra con:
confertur.- Correr a encontrarse: accurro obviam

ENCRUELECERSE:

ENCORVADO: ,,,
`,,;`,,;`,,;`,,;,,;
,,; ,,;
,,; ,,,; ,,; ,,;
,; ,,,
, ,; ,,; ,,; ,,
,, recurvus,incurvus,
uncus,curvus.- Algo encorvado: ,,, subincurvus
De cabeza encorvada: ,,
, incurvam cervicem habens.- De
espalda encorvada: ,,
incruvum tergum habens.- Por la
edad: ,,, quem
aetas incurvat

saevio

ENCUBIERTAMENTE:

tecte

ENCUBRIR: intego.- El sentido de las palabras:


involvo orationem
ENCUENTRO: ,,; ,
,; ,,; ,
;
,,;
,,,
,,; ,,;
,, occursus,congressus,
conflictatio.- Al encuentro: ,
,
obviam,obiter.Aquel cuyo encuentro es funesto:
,,;-,, cuius
est
sinister
occursus.Correr
delante al encuentro:
obviam praecurro.- El acto de ir al
encuentro: ,,
itio
obviam.- Que sale al: ,

ENCORVADURA: ,,; ,, aduncitas,incurvatio.- De

299

obvius iens.- Salir al: obviam eo.- Salir al encuentro


con mpetu:
cum impetu
occurro.- Salir al encuentro para
honrar: ,
obviam
procedo honoris causa.- Salir al encuentro: , , ,
, , ,
, , ,
, , ,
, , , , , , ,
,,
sponte sua o per se in
altum eventus
ENCURVAR:

, , , , , , ,
, , in occursum venio,obvius fio,
occurro,obviam prodeo,obviam eo,obvius sum,incido.- Volver a verse:
,, occursus.- Salida al
encuentro: ,, obviatio
ENCUMBRADO el que se levanta a cosas
grandes: ,,
in alta
assurgens.- Por s mismo: endurecerse: ,, habens vim indurandi.- Endurecerse:
, , ,
,
,

induresco,obduresco,duresco,induro

curvum reddo

ENDECHA: ,,
bile carmen

fleENDURECIDO alrededor: ,,
circum concretus.- Como callo:
,, quod in callum induruit

ENDEMONIADO: ,, daemoniacus
ENDEREZAR: , , ad rectum statum revoco,rectum
reddo.- Instrumento para enderezar
maderas: ,,
fabrile
instrumentum
ENDEUDADO: ,
citus
ENDGENO:
genitus

ENDURECIMIENTO: ,,; ,
,
obduratio,durities
ENEMA: ,, per clysterem infusio.- Ponerse un enema:
per clysterem infundo

debito impli

,,

ENEMIGO: ,,,; ,,,;


,,; ,,;
,,;
,
,,; , ,,;
,,;,,;
,; ,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,, infen
sus,inimicus,hostis,infestus.Adquirir enemigos: hostes aliqui acquiro.- Cerrar al
enemigo desplegando el batalln por
ambos flancos: , phalange circumventum hostem
ex utraque parte includo.-Comunicarse con el enemigo por medio de sea
les luminosas: ,-

facibus accensis hosti


nuntia mitto.- Con nimo enemigo:
inimico animo.- De todos:
,,
omnes in odio
habens.Enemigo
que
destruye

intus

ENDULZAR:
,
,
,
,
,
,
,
,
, mellitum reddo,
condio, edulco, dulce reddo,dulce
efficio
ENDURECER: , ,
, , , ,
induro,duro,durum facio,obduro.Hacer duro y firme:
durum firmumque efficio.- An ms:

insuper obduro.- Como


piedra: in lapidem induro.Hacer endurecer alrededor: ,-,,- concresco.- Por
todas partes: circumquaque induro.- Que endurece: ,,
indurator.- Que puede

300

quemando: ,,
hostis qui
vastat comburendo.- Dirigirse contra
el enemigo: tendo in hostes.Enemigos mutuos:
odiis
mutuis sibi infesi.- Hacer enemigo:
, , infensum facio,reddo,ad bellum excito
Hacha,tea para significar la aproximacin del enemigo: ,, fax
qua hostium adventus significatur.- enemigo implacable: ,
, graviter infensus.- Indicar
con hachones la llegada del: per faces adventum hostium significo.- Ms enemigo: ,,
inimicior.- Muy: ,, ini
micissimus.- Portarse como: hostilia facio.- Que rompe las
filas enemigas: `,, qui
acies hostium rumpere potest.- Ser
enemigo: , inimicus sum.- Sin amor a los enemigoc:
sine amore inimicorum

; ,,; ,,; ,,,; ,,; , ,, inimicitia,malevolentia,offensio,simultas.- Enemistades: ,, simultas,amicorum penuria.- Amante de enemitades: ,, amans inimicitiarum.- El que volultariamente
tiene enemistad: ,,
simultates ultro suscipiens.- Gustar
de enemistades: amo inimicitias.- Suscitar enemistad entre
dos: simultatem concito
ENEMISTAR,que enemista: ,,,
inimicum et odiosum
efficiens.- Enemistarse:
inimicitiarum occasiones quaerito.- No llevarse bien
acerbe fero
ENEMISTOSAMENTE: , inimice

ENEMISTAD: ,,;,,
ENERGA,obrar con: vehementer facio

, ,-, ,
,
irascor,succenseo.Gimiendo: irascor cum gemitu

ENERO (primer mes de los atenienses,


segn unos; marzo,segn otros): ,,; ,, (idem
october); ,,
mensis
primus atheniensibus, januarius.- El
da primero de Enero: calendae januarii (sacrificios de ao nuevo)
ENERVACIN: ,,
vatio

ENFANGAR:

inquino

ENFTICAMENTE: ,-
significanter.- Hablar enfticamente: utor grandibus verbis
ENFERMAR: (,),
, , () aegroto
langueo.- Hacer enfermar:
aegrotum facio.- Juntamente: simul aegroto

ener-

ENERVAR: , , , , , , , , ,
.
,

enervo,languesco,emollio.- Debilitar
enervo.- Que enrva el nimo:
`,, enervans mentem

ENFERMEDAD: ,,;
,,; ,,; ,
;
,,;
,,;
,,; ,,; ,,
; ,,; ,, morbus,aegritudo,aegrotatio.- Acceso de
enfermedad: ,, accessio morbi.- Agravado con la enfermedad: ,, morbo gravatus
Aproximacin de la: ,,
adventatio morbi.- Ataque de una enfermedad: ,,; ,

ENFADADO: ,, morosus
Mostrarse
enfadado:

morosum me praebeo
ENFADARSE: ,, ,

301

, morbi accessio.- Causar enfermedades: morbos ingene


ro.- De larga duracin: ,
, diuturnitas morbi.-Enfermedad
pesada,grave: ,, gravis
aegritudo.- El primer ataque de
enfermedad: ,, primarius effectus.- Facultad de conocer
las enfermedades: ,,
facultas morborum dignoscendorum
Fomento de la enfermedad:
, morbi nutritio.- Leve: ,, morbulus.- Lo que acaece
casualmente en la enfermedad: ,, qui casu et accessio
ne fit in morbo.- Afeccin a una
parte o miembro slo del cuerpo:
,, affectus et morbus
unus.- Paciencia en la enfermedad:
,, facilitas in forendo
morbo.- Que produce enfermedades:
,,
morborum
effector
Recuperarse de una enfermedad: resurgo e morbo.- Terminacin
de la enfermedad: ,, crisis

, infirmus,causarius,aeger
aegrotus.- Muy enfermo:
, valde infirmus.- A manera de
enfermos: , more
aegrotantis.Que
apenas
puede
moverse: ,, infirmus.- De
grave enfermedad: ,,
graves morbos patiens, graviter infirmus.- Estar enfermo: ,,
aegroto.- Poner
enfermo:
aegrotum reddo.Que guarda cama: ,, in
lecto decumbans

ENFERMIZO: , ,,
,,; ,,;
,; ,,; ,,
; ,, causarius,obnoxius morbis,morbidus, multis morbis
obnoxius

ENFRENTAR unas cosas con otras:


divisa in adverso pono

ENFLAQUECER: , ,
, , , , , , ,
, ,-, ,
marcidum reddo,emacero,emacior,emacio,flaccesco,squalleo,languesco,tabefacio.- Antes: ante contabesco.- De hambre:
inedia ixsicco
ENFRENAR: ,

fraeno

ENFRENTARSE,hacer frente: adversor


ENFRENTE,de frente: ,-
e regione.- Por enfrente:
ex adverso.- Puesto enfrente:

ENFERMO: ,,; ,,
; ,,; ,,,;
,,; ,,; ,
,,;
,,;
,, ex adverso positus

vicissim refrigero.- Mucho:


admodum reefrigero.- Soplando:
, ventilando refrigero.- Vasija para enfriar: ,
,; , , ,,
vas aut locus in quo refrigeratur aliquid

ENFRIADO: ,,; ,,; ,, refrigeratus,seu qui potest refrigerari


Muy: ,, valde refrigeratus
ENFRIAMIENTO: , ,
,; ,,; ,,
refrigeratio

ENFRIARSE: , frigesco
inalgeo.- Que apenas puede enfriarse: ,, qui difficulter refrigerari potest

ENFRIAR: (-), (`
) refrigero.- Accin de enfriar:
,, refrigeratio.- Enfriar alternativamente: -

ENFURECER: effero.- Enfure


cerse: , , ,
, , ,

302

, ,, , , , , (), ,
, , , ( efferor in iram ut taurus)
in furorem verto,in rabiem agor,ferocio,insanio,irascor,impetu
furibundo feror,furere,ira escandes
co.- Contra alguno: insa
nio contra aliquem.- Con vehemencia:

vehementer irascor.- Que


sbitamente se enfurece: ,
, qui subito irascitur

o
ajeno),
,
,
, , ,
, ,-, ,-, , , , ,-,
-, ,, ,
, , ,
, , ,
, ,-,
, , , , , ,
, , ,-
,,,, , , ,, , ,
, , , (
,),
(,
),
,
,
, , ,
decipio,fallo,circumvenio.- A la
vez:
una decipio.Adems: ,
insuper
decipio.Adulterando:

decipio.- Al pueblo:

populum
eludo.Argumentando:
argumentando fallo.- Astuto para
engaar:
,,
bilinguis,callidus ad decipiendum.Con astucia: , astucia fallo,circumvenio.- Con
canciones mgicas: magicis
carminibus circumvenio.- Con cantos
suaves,con arrullos:
blanda cantillatione decipio.- Con
caricias: demulcendo decipio.- Con falacias:
praestigiis decipio.- Con trampas:
decipio.- Deseo de:
,,,; ,,;
,, studium fallendi.Hablar de otra manera,falsamente:
loquor aliter.- Falsifi
car,arreglar con astucia: fucum facio.- Difcil de ser
engaado: ,, diffi-

ENFURECIDO,A: ,,; ,, debacchans,furore percitus; , , efferata.- Estar enfurecido,fuera de s:


, () a furore prophetico posessus.-
desipere.- Con la furia de un toro:
efferor
ENFURECIMIENTO: ,,
,, efferatio
ENGALANAR: como.- Que engalana: ,, comptor
ENGAADO: ,, in errorem
actus.- Ser engaado adems: insuper capior
ENGAADOR: ,,; ,,; ,,; ,,; ,,; ,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,,; ,
,;
,,;
,
,, deceptor,veterato
rius,simulator,veterator,circulator,
sycophanta,fraudator,verbis errans,
fallax.- Embaucador que hace cosas
para maravillarse: ,o,
praestiagiator,mirabilium effector
ENGAAR: ,`, , , , ,
, (sacar del reba
lis deceptu.- Engaar el olfato:
`
decipio nares.- El que
seduce,cautiva la mente,el alma: -

,, mentem fallens.- El que


engaa
al
pueblo
adulndole:
,, qui populum blan

303

frustor

diendo in fraudem impellit.- El que


engaa con juramento: ,,
qui jurejurando fallit.- El que
engaa en el peso o la medida:
,, qui dolose metiendo decipit.- El que es engaado
fcilmente: ,,
qui
facile decipitur.- Engaar en el
peso
o
la
medida:

dolose metiendo decipio.- Fcil de


engaar: ,,
qui facile decipitur.- Seducir:
, mentem deci
pio,suffuror.- Hbil en engaar:
,, aptus ad fraudem
Juntamente: simul decipio.- Valerse de argucias falaces:
argutiis fallacibus utor
Los que engana con palabras halageas: , decipientes linguae blandamentis> Mentirosamente: mendaci ore
fallo.- Mucho: maxime
decipio.- Ocultamente: clam fallo.- Parloteo para
engaar: ,, excogitata cavillatio ad eludendum.- Pensar
engaar: fraudes cogito
Conducir al error: in erro
rem ago.- Que anda engaando: ,,
dolos nectens.- Que
engaa con apariencia de bien: ,, fallens bona specie
Que no se deja engaar fcilmente:
,,
qui non facile
praestigiis capitur.- Que no se le
puede engaar: ,,
qui
fascinari non potest.- Que no se
deja engaar: ,,
quem non facile est fallere.- Que
observa a alguno para engaarle:
,,
deceptor.- Que tiene
poder de engaar: ,,
habens vim decipiendi.- Ser engaado
adems: ,-
insuper
capior.Ser
engaado:

fallor.- Emplumar: fallo.Engaar con los lazos de la palabra:

verborum
laqueis
irretio.- Valerse de tretas y
ardides: versutiis et strophis utor ( idem : colicis contorsio
nibusque ventris patior).- Engaar y
ser engaado: decipio et

ENGAARSE: fallor.- El
sentido:
in sensu
fallor.- En las comidas: in
opsoniis decipio
ENGAO: ,,;
,; ,,; ,,
;
,,;
,,;
,,; ,,
,,; ,,; ,
,; ,,; ,
,; ,,; ,,;
,,; ,,; ,
,; ,,; ,
,; ,,; ,
;

,
,,;
,
;
,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,,; , ,, (fraus,impostura)
,,;
,,;
,,; ,, (sup
plantatio), ,,; ,,; ,,, ,,; , (supplantatio), ,, deceptio,
dolus,decipulum,obreptio,fraus,fraudatio,versutia.- Compuesto de: ,, ex dolis consutus.Discurso engaoso: ,,
sermo fallens.- Fcil de engao:
,,
deceptu facilis.Fraguador de engaos: ,,
dolorum artifex.- Fraguar un engao:

dolose struo.- Hecho con


engao: ,,
dolosum
factum.- Jocoso: , ,
,
jocosa deceptio.- Maquinador
de: ,,; ,
,, dolorum structor>
Meditar un: fraudem meditor.- Que medita engaos: ,
,; ,,;
,; ,,; ,
,; ,, qui,quae dolosa cogitat; qui habet fraudulentam
mentem> Tramar engaos: , dolos struo,simul
dolose molior.- Usar de artificios
engaosos: , ,-

304

, comminiscor,dolis utor, malitiose ago.-Engaos,


embelecos: ,,; ,, (mos creticus,costumbre cr
tica)praestigiae

,,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,, subdolus,vafer,fallax,dolosus.- Que anda
con pasos engaosos: ,,
, doloso pede gradiens.- Que usa
palabras engaosas: ,,
doloso sermone utens

ENGAOSAMENTE: , mendose,dolose
ENGAOSO: `,,; ,
,; ,,; ,,;
ENGENDRADO: ,, genitus.Antes: ,,,
ante genitus.- Antes,mayor de edad:
,,
amte genitus.- De
mortal: ,, ex mortali
genitus.- En ausencia del padre: ,,, absente patre genitus.- En la vejez: ,,,
in senectute genitus.- En tres tardes: ,, tribus vesperis genitus.- Interiormente: ,, intus genitus.- Juntamente: ,, simul genitus
Legtimamemte: ,, legitime genitus.- Perfectamente engendrado: ,,
perfecte
generatus.- Poco ha: , ,,
modo genitus.- Ser
gigno,genero,ingenero.- El padre:
: gigno.- Acto de engendrar:
,,
generatio.Alrededor:

circum genero.- Antes:


, ante genero.- An
ms: insuper adgenero
Capaz de: ,, generandi
vim habens.- Engendrar con: ; , simul congenero.- Engendrar dentro:
intus genero.- Recibir una semilla
(engendrar) , semen emitto.- El que engendra
con otro: ,, congenitor.- El que engendra hijos:
,, liberos procreans
El que engendra: ,, genitor.- Operar dentro,hacer nacer:
ingenero.- Engendrado en
el monte: ,,,-,
, in monte genitus.- Engendrado
poco ha: ,,,
, recens, nuper genitus.- Engen-

engendrado , gignor
ENGENDRADOR,A ,; ,,
genitor.- De todo: ,,
; ,, omnia generans.Engendradora de todo: ,
omnium generatrix
ENGENDRAMIENTO: ,, vivifi
catio.- De un ser viviente:
, animalis generatio
ENGENDRAR: , , , , , ,
(,), , , , , (), , , , (,)
drado poco ha,pequeito: ,
nuper genitus.- Engendrado por
el padre: ,,
a patre
genitus.- Engendrado tarde:
,; ,, tarde genitus.- Engendrado tres veces (Baco):
,, ter generatus.-Engen
drar an: insuper genero
Fuera
de
lo
natural:

praeter naturam genero.- Engendrar


hijos: , liberos procreo.- El que,la que engendra
,,; ,,; ,, genitor; ,,
genetrix.- La que ha engendrado dos
veces: ,, quae bis genuit
Lo primero que se engendra:
,, id quod primum genera
tur.- Engendrar ms:
insuper ingenero.- Por tercera vez:
tertio genero> Que engendra seres vivos: ,, vivipara.Ser
engendrado:

305

(), , , ,,, gignor

magnifice me effero,effero me
ipsum

ENGLOBAR, que engloba,abarca: ,, complecrtens

ENGROSAR ,

ENGRUDADURA: ,, agglutinamentum

ENGORDADO: ,,; ,, saginatus

ENGRUDAR: , , , , agglutino.- Apto para engrudar:


,, agglutinandi vim habens

ENGORDAR: ,,, , ,
, ,-, ,
, , ,
, pinguefacio,sagino,pinguesco,obesum reddo,carnem ingenero,
in carnem concresco, pinguem efficio
El acto de engordar,engorde: ,, saginatio.- Hacer engordar
poco a poco:
paululum
pinguescere facio.- Hacer engordar:
carnes coalescere facio.Sobremanera: ultra modum
incrasso
ENGORDE: ,,

ENGULLIR:
,
,
,
,
,
, praevoro,deglutio,absumo
ENHORAMALA: !
crucem!

Habeat in malam

ENIGMA: ,,; ,
,,;-,;
,,
aenigma> Resolver un enigma:
aenigma solvo

saginatio

ENIGMTICAMENTE,hablar..:
- (-,), ,- obscure significo,
aenigma declaro.- El que habla
enigmticamente: ,,,
qui aenigmatice loquitur

ENGRANDECER:
,

amplifico.- Con palabras: ,


magnifico,fausta acclama
tione prosequor
ENGRASAR ms,hacer ms grasa: insuper pinguefacio

ENIGMTICO,palabra o discurso: ,, enigmaticus sermo

ENGREDO: , ,,
ipsi sibi complacens

ENJAEZADO: ,,
instructus (equus)

ENGREIMIENTO: ,,;
,, elevatio,gloriatio
ENGREIR:

pinguefacio

phaleris

ENJALBEGAR: ,

fatuum reddo

ENJALBEGADO:
illitus

ENGREIRSE: ,
ENJAMBRE: `,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,,; ,
,
examen,examen apum.- De
avispas: ,, examen vespa
rum.- Pdida del: ,,
foetus laesio.- Que coge los enjam bres de abejas: ,, apum
examina excipiens

,,

dealbo
calce

ENJUGAR: , detergo,arefacio.- Por todas partes:


circumquaque abstergo
ENJUNDIA: ,,; ,
,; ,, axundia,adeps
ENJUNTO de cuerpo:
cuius corpus exaruit

,,

ENLACE: ,,,,,;

306

,,; ,,;
,; ,,
,; ,, nexus,compago,commissura,copulatio,connexio,
contextus,subnexio.- De dos palabras
(,, ) conjunctio verborum.- Hecho con clavos:
,,; ,, compages

ENLODADO: ,,
tum lutosus
ENLODAR:

aliquan-

inquino

ENLOQUECER: ,,
, , ,
insanio,desipio.- Estar
posedo
de
furor:

insanio.- Como coribantes: insanio ut corybantes.- Estar


agitado de un acceso de bacante:
bacchor.- Con furia: ,
insanio,insanium
reddo

ENLAZADO: ,,;
,,; ,, innexus,connexus.- Bien enlazado: ,, juncturis connexus
ENLAZAR: ` (`,`),,
..(aoristo pico de ),,
, , ,
, ,-;
,

(,),
,
,-, ,
,-,-, ,
, , ,-,
,-,-;
-,-; , ,,,,
(-,), , ,
, , , contexo,connecto,intersero,impli
co,adnecto,annecto,religo,necto,copu
lo.- Acto de enlazar juntamente:
,, actio una implican
di.- Con broche: ,-
fibula subnecto.- Con:
,,
simul adnecto,connecto.- Enlazado
juntamente: ,,; ,,; ,,
in unum
nexum complicatus.- Enlazar los
miembros:
membra jungo.Modo
de
enlazar:
,,
ratio connectendi.- Por arriba:
desuper innecto.- Serie de
cosas enlazadas: , ,
,
series eorum quae sunt in
ter se implicata.- Sobre:
insuper connecto.-

ENLOZAR: (,)
ENLUCIDO: ,,
ENLUCIR:

necto

gypsatus

gypso oblino

ENMENDADO,no..: ,,
non castigatus
ENMENDAR: , , , , , ,-, ,
emendo,corrigo.- Que no
se enmienda: ,,
vix emmendabilis
ENMIENDA: ,,; ,
,; ,,; ,,; ,,; ,, emendatio
ENMUDECER:
obmutesco.Hacer mudo, hacer enmudecer: ,
,,
obmutescere
facio,mutum reddo
ENNEGRECER:
,
,
, , ,
nigrum reddo,denigro,nigrefacio
Con humo: ,
fumo
denigro.- Con la madurez: ,
maturitate nigresco> Juntamente:
una nigrum
afficio.- Volver negro:
denigro,nigrum reddo.-Accin de:
,, denigratio

ENLAZARSE:
,

connector.- Que no puede enlazarse:


,,
qui non potest
connecti.- Que puede enlazarse: ,, qui necti potest

307

,,

ENNOBLECER,que ennoblece: ENOJADIZO: ,,; ,,; ,, celer iras


ci,indignabundus

ajenas: nimis multis


rebus implico alienis.-
involvor
ENREDADO: ,,; ,,; ,,; ,
,
reti captus,reticulatus,
implicatus,plicatus.- Estar enredado
de antemano: ante impli
catus teneor.- Muy: ,,
; ,, multum implexus.- Por todas partes: ,
,
cirecumquaque implicitus.Enredado en exceso: multum
implicatus

ENOJADO,algo: ,,
subiratus.- Gravemente enojado: ,,
acerbam iram habens.Estar enojado: , , infensus sum,gravi
ter affectus sum in
ENOJARSE: , ,
, , ,
, , , , , , ,
,
,
,
, , (,); ,
, succenseo.irascor,indignor,subirascor.- Facilidad de:
,, facilitas irascendi
Enojado: ,, iratus
Mucho: supra modum irascor

ENREDAR: , ,
, , , ,
,
,

involvor,implico,interplico,illaqueo
,irretio,machinor.- Envolver como en
una red:
irretio.- En
negocios: negotiis impli
co.- Estar enredado: cons-

ENOJO: , ira.- Bramar


de enojo: fremo.- Mostrar severidad ttrica por enojo:
ex indignatione tetricam severitatem prae me fero
ENORGULLECER:
,
tumidum efficio,gloriose me effero
ENORGULLECERSE: (,), ()
glorior.Enorgullecerse de: superbire.- Mucho: supra modum
me effero
ENORME: ,,

immanis

ENRARECER: , rarefacio,
laxum facio.- Difcil de: ,
, rarefactu difficilis
ENRARECERSE:

raresco

ENRARECIMIENTO: ,,; ,, raritas,rarefactio


ENREDARSE

en

demasiadas

mortales illustrans

cosas

308

trictus teneor
ENREDO: ,,

involucrum

ENSALMO:
,,;
incantamentum

ENRIQUECER:

,
,
,


,

locupleto,
dico.- Que enriquece con opulentos
dones:
,
,
qui opulentis muneribus ditat

,,

ENSALZAR: , , ,
, , , , , , ,
extollo,exalto,tollo,glorior
laudibus effero.- Adems:
insuper extollo.- Muchsimo: in summum effero sublimitatem.Mucho: extollo supra

ENROJECER: , ,
,
,
,

rubefacio,rufum facio,rubeo,rubesco,
flavum reddo.- Que empieza a: ,, flavescens.- Accin de:
,,; ,, ac
tio flavum reddendi
ENROJECERSE: ,

incantator

ENSALZARSE a s mismo: ,
,,
alta oratione me effero,fremo
extollor,magnis dictis me effero,
magnifice me effero

rubeo

ENROJECIMIENTO: ,,; ,, rubefactio

ENSAMBLADURA de maderas: ,
contignatio

ENROLLAR: , ,
,-, convolvo,circumnplico,circumvolvo

ENSANCHAR:
,
,
,-,-, di
lato,laxo

ENROLLARSE a modo de yedra:


haederae modo convolvor

ENSANCHE: ,,,
mentum

ENRONQUECER:

raucesco

laxa

ENSANGRENTADO:
`,,,;
,,; ,,;
,; +,,;
, subcruentus,sanguinis plenus,
cruentatus,saniosus

ENROSCADO: ,,; ,,
convolutus,involutus
ENROSCAMIENTO en espiral: ,
,, in spiram convolu
tio

ENSANGRENTAR: ,,, , , ,
,
cruento,cruore
inficio

ENROSCAR: ,
,
sinuo,in
orbem implico,spiris ex omni parte
implico

ENSAARSE:

ingruo

ENSARTAR cosas intiles:


intermisceo multa ad rem minime pertinentia

ENSALADA: ,, edulion ex
acribus condimentis (ensalada con
ajos y otras materias).- De todas
legumbres: omnium legumi
num mixtura
ENSALAR,conservar en sal:
sale condio,in sale asservo

ENSAYAR
con
ensayos:

praeexerceo o exercendo praeparo ad


Preparar para los divinos misterios:
paro ad divina facienda

ENSALMADOR: ,,; ,,

ENSAYO: ,,; ,,

309

praeludium,praetentamentum.- Hacer un ensayo: praeludium facio


ENSENADA: ,,

,; ,,; ,
; ,,; ,,
; ,,; ,,;
,, docendi munus,pue
rilis institutio,doctrina,praeceptio
disciplina.- De los primeros elementos: ,, prima elemen
torum institutio.- Honorario por la
enseanza: ,, pretium
pro documentis.- Olvido de la
enseanza: ,, doctri

statio

ENSEADO, mal: ,, male


edoctus.- Que debe ser enseado:
,, instituendus
ENSEANZA: ,,; ,
,; ,,; ,
nae oblivio.- Perteneciente a la
enseanza de los nios:
, ad puerilem instructionem pertines.- Preparar a la enseanza:
praeviis doctrinis praeparo

ceo.- Mucho: valde docere.- Que ensea falsas doctrinas:


u,u, qui falsa docet.- Repitiendo las lecciones del
maestro: subdoceo.- Sabio
para ensear: ,
peritus docendi.- Ser enseado:
doceor

ENSEAR: , (),, , ,,
, (,,
), , , , , , , , ,
edoceo,doceo,erudio,inculco.- A los
nios: , ,
,
instituo, informo,
erudio pueros.- Adems:
- insuper commostro.- Antes:

ante doceo.- Apto para


ensear: ,,
aptus ad
docendum.- Capaz de ensear: u,, habens vim instituendi
Cosas malas:
mala
doceo.- Cosas nuevas:
nova in locum priorum doceo.- Cosas
vanas o suprfluas: vana
et superflua doceo.- De antemano:
,

prius
edoceo.- De otro modo: , , ,
aliter vel in diversum instituo.- De viva voz: ,
viva voce erudio.- Distinta
doctrina:
diversam
doctrinam doceo.- Las letras: litteras doceo.-Los primeros
elementos: , u
prmis elementis imbuo.- Mal: perperam doceo.- Ms claramente: amplius edo-

ENSILLAR
u
caballo:
strator

el caballo a su seor:
sterno.- Que ensilla el
,, ,,

ENSOBERBECER u, u superbum
facio.- Ensoberbecerse: u,,u (cervicem xtollo), , ,u,, u,
, , u,
u,-u (supercilium extello), , ,,u,u,-,
, , superbio,glorior,insolesco,intumesco.- Ms: uu
magis
inflo animum.- Por la hermosura:
superbio ob formam
ENSOBERBECIDO: ,,; ,,; u,, intumescens,tumefactus,elatus
ENSOMBRECER:

obumbro
(defender con sombra)
ENSORDECER: ,, surdesco
ENSORTIJADO (cabello): u,
circinnatus

310

ENSORTIJAR: ,-,
infubulo

multa insomnia habens.- Ser molestado por ensueos: ,- in


somnis agitor animo

ENSUCIAR,manchar: `u,,
,, , , sordidum facio,foedo,polluo,
conspurco.- Con materia de desecho,
broza stercus ejicio.- Des
cargar el vientre: , ,
u,
ventrem
exonero.- Apartarse a ensuciar o
descargar
el
vientre:

secedo exonerandam alvum

ENTABLADO: ,, tabulatus.- Bien entablado: ,,, bene tabulatus


ENTALAMADURA,parte del carro donde
se pone la carga: ,u, ea
pars currus cui onera imponuntur
ENTALLADURA: ,,; ,, scalptura

ENSUEO: , (nom.ac.sing.),
,u,; u,u, somnium,insomnium.- Ensueos: ,
insomnia.- Intrprete de sueos:
,u,; ,u,
somniorum inspector,interpres.- Impu
ro,turbulento: ,, insom
nium turbulentum.- Manifestacin de
los ensueos: , , som
niorum demonstratio.- Que tiene
muchos ensueos: u,,
,
),
,
, (,
,, ,
, , (,,),

(),
,, (,,
, , , , u,u, u, u
u

,u
intelligo,perci

pio,sentio.Adems:
u
praeterea intelleigo.- Allanar las
dificultades para entender:
explano.- Capaz de entender:
,,; ,, qui habet
vim capiendi.- Dar a entender
adems: insuper significo.- Dar a entender:
subostendo.- Difcil de: u
, , u,u
u,, difficilis intellectu,comprehensu.- Dificultad de
entender: u,, difficultas
ad discendum.- Dotado de la facultad
de entender: ,, intelligendi facultate praeditus.- Fcil de
entender: , ,, intellectu facilis.- Lle
gar a entender: u excogito

ENTARIMADO: , ,
, tabulatum
ENTARIMAR: u,-,
u contabulo,contigno
ENTEJAR: ,-

imbrico

ENTENDER: , (
No entender: , u obaudio,non intelligo.- Que es entendido o puede ser entendido: ,
, qui intelligitur o intelligi
potest.- Que ha de entenderse: ,, capiendus.- Se ha de entender: subaudiendum.Tal que apenas se entiende: u
vix intelligitur.- Tener
entendido:
,-,-
exploratum habeo
ENTENDIDAMENTE: u
ter

intelligen-

ENTENDIDO: u,,; ,,, ,, intellectus,consultus,captus.- Muy: u,,; u,-,,


() valde consultus
ENTENDIMIENTO: ,, intellectus.- Dotado de excelente..:
,, eximia mente prae
ditus
ENTERAMENTE: ,, ,
, u, , -

311

, , u, u, , , , , , u, , ,
u, omnino,in universum,prorsus,funditus,integre,plane,penitus

una tecum funeror.Cubrir con tierra: ,-,


defodio.- Cuerpo enterrado: u
,
quod tumulo infertur.- El
que enterr: ,, qui sepe
livit

ENTERNECER:

ENTIBIAR:

tenerum reddo

ENTERO: ,,
,, integer,non fractus
No roto: ,,; ,,
, non ruptus,infractus.- No destrudo de parte alguna: ,,
integer,nulla parte destitutus

ENTIERRO: ,,; ,
; ,,; ,,; u,, inferiae,tumulatio,funera
tio,elatio funeris.- Hacer el entierro: , exequias facio
Paga del entierro: ,,
praemium quod solvitur ob funeris
elationem

ENTERRADO: u,,; u
,; u,, sub terra con
ditus,tumulo conditus,mortuus.- No
enterrado en sepulcro: u,
u,, in tumulum non illatus

ENTIMEMA:,,
ENTONAR: u

sepe-

ENTERRAR:
,,,

inhumo,humo.- A los muertos: , , , corpus alicuius terra operire,


mortuos effero.- Llevar a enterrar:
,
effero.- Ser
enterrado juntamente contigo: uENTORNO: ,u,; ,
,, ambitus

accino

ENTONTECER: stultum afficio.- Entontecerse: stultesco


ENTONTECIMIENTO,por enfermedad: ,, stultitia
torpefactio.- De la lengua: u
,, linguae haesitatio.- De os
sentidos: ,, sensuum hebetatio

ENTORPECER: , , implico,obtorpeo,torpore afficio.- Que puede entorpecer: ,, torpefaciendi vim habens


Quedar entorpecido: ,- torpeo
ENTORPECIDO ,,

enthymema

ENTONCES: , , ,
, , , , ,
, , ,
u, u tunc.- Desde entonces: ',, ,

u ex illo,ex quo tempore.- Ya


desde entonces,desde aquel tiempo:
u, iam inde

ENTERRADOR: ,,; ,,
funerator,qui mortuos
effert
ENTERRAMIENTO: u,,
litio,sepultura

tepefacio

ENTRADA: ,,;,
u,; ,,;u,,;
,,; ,,; u,
,; u,,; ,,
,u,; ,,; ,,; ,u,; u,,; ,; ,
,; ,u,; ,,
,, (ostium) aditus,ingressus,
limen,introitus.- De ancha entrada:
,,
lato ore hians.- De

torpidus

ENTORPECIMIENTO: , ,,;
,,; , ,
,; , , ,,;
,, segnities,torpor,

312

fcil entrada: ,,; , u,, accessu


facilis.- El que da entrada:
,,
qui aditum praebet.Estorbar
la
entrada:

impedio.- La entrada,el precio por


entrar: ,-,u,
vectigal pro introitu.- Prohibir la
entrada y la salida: prohibeo ingressum et egressum.- Que da
fcil entrada: ,,
ad
quem aditus patet.- Que no da entrada
fcilmente:
u,,
inaccessus.- Que tiene tres entradas
(hablando de un navo): ,
, triplicem habens aditum.- Secreta: u,, aditio

fuerza apretando: irruo et


irrumpo.- Arrastrando:
-,- irrepo> Entrar callando: ,, irrepo,subeo,subrepo.- Con
furia:
u,-u,
irruo.- Con: u
simul
ingredior.- Descaradamente: lascive ingredior.- Despus de:

succedo.- Despus de
otro: (-,),
succedo.- Difcil de: u,,
invasu difficilis.- Disimuladamente: ,-,- acce
do
furtim.entrar
juntamente:
u una ingredior.- El primero: prior ingredior
El
que
entra:
,,,
adiens.- En campo ajeno:
alienum agrum invado.- En lugar de
otro: succedo.- En secre
to,ocultamente: u,u,
,-,; ,-, irrepo,clam ingredior,subeo
subrepo.- En segundo lugar: u
secundas partes ago.Entrar corriendo:
subeo
cursu.- Entrar en: adeo
Hacer entrar juntamente: u
simul ingredi facio.- Hacer entrar:

ingredi facio.- Hasta


adentro: penitus intro.- Insinundose:
insinuando me ingredior.- Ir entran
do subeo.- Irse entran
do: subeo.- Juntamente:
u, u una,simul
ingredior.- Obligar a entrar:
-,-
ingredi facio.- Por
bajo,sin sentir: `,,
,- subingredior,irrepo
Por debajo: ,,
u
subeo,subingredior.- Por
fuerza: vi ingredior.Que entra en las casas impunemente:
u,u, januarum apertor.- Forzar a entrar: , ingredior,ingredi facio

ENTRAA: ,u, viscus.- de


grandes entraas:
, magnis visceribus praeditus
Eficaz contra los males de las entraas:
,,
contra
viscerum morbos efficax.- Que come
las entraas: ,, qui
viscera o exta edit.- Que corta las
entraas: ,,
qui viscera o exta resecat.- Que
quema las entraas: ,u,

is qui viscera o exta torret.Que tiene entraas de cobre: ,, aerea intestina habens
Entraas: ,,; ,
,; ,, praecordia,
viscera.- Observacin de las: `,, extorum inspectio.Observar
las:`,-
extorum inspicio
ENTRAR: ,,,,, ,,, ,,-,
,, ,, ,,,-,-
,, , , ,,,
,
ingredior,
ineo,intro,introo.- A caballo: equo invehor.- A escondidas: ,u
irrepo.- A la
ENTRARSE con disimulo: ,
obrepo.- Descaradamente:

impudenter me fero.-

Ocultamente,sin sentir: ,,, irrepo

313

ENTRE: , ,
(acus.);
,
, (dat.gen.),

(gen.ac.
inter.- Entre,en medio,entre tanto
(adv.) () inter,interea. (ac.) inter
ENTREABRIR: , u,
ex parte tantum aperio, aliquantum aperio
ENTRECANO: ,,
semicanus
ENTRECEJO,levantar
supercilium tollo

el:

314

ENTREGA:
,
,,
,, traditio,deditio,pro
ditio.- Acto de entrega en mano: ,,
actio tradendi in
manus

ENTREMETER:

intersero

ENTREOIR: u
audio

praeterea sub

ENTREPIERNAS del hombre o del animal


,,; ,, cutis
quae pudendis subest inter utrumque
femur

ENTREGADO: , ,,
proditus,deditus.- Estar entregado:

deditus sum.- Que ha


de ser entregado: ,,
tradendus

ENTRESACADO,fragmento,trozo,seleccin de un texto: , excerpta

ENTREGAR: , ,

prodo,trado.- De mano a
mano u, , u per manus trado,in manum trado
in manus prorrigo.- Por mano ajena:

trado per manus.- Desear


entregar: tradere cupio
El que entrega,traiciona: ,
u, proditor.- Entregando con juramento: ,, dedendo se
cum fide.- Pasado,entregado de mano
en mano: ,, per manus
traditus.- Que ha de ser entregado:
,, dedendus.- Querer en
tregar: cupio tradere.Entregarse bajo palabra:
dedo
me
in
fidem.,
u dedo me,deditus sum

ENTRETANTO
que:
,,
( ) interea dum,
interea
ENTRETEJER: ,,
u, u, , u, uu intertexo,intexo
attexo.- Toda obra que requiere
entretejer,entrelazar (trenza,cuerda
..): ,, opus vitile
ENTRETEJIDO: ,,; ,,; ,; u,u,
intexus,implexus
ENTRETENER:

moram effero

ENTREVER,dejar anres entrever: subostendo.- La accin de


dejar entrever: ,, sublucentia

ENTRELAZADO: ,, innexus.- Por todas partes: ,


, circumquaque implicitus

ENTRISTECER: ,,
-,-,u,
tristitia
afficio,contristo,tristo,tristem
reddo.- Que se entristece con poca
cosa: u,, qui ex mini-

ENTRELAZAR: , , , innecto,adhaerere
facio.- A manera de enrejado:
implico in modum cratis.Juntamente con: uu simul
intexo
mis tristitiam et dolorem capit

ENTROMETERSE:
ENTRISTECERSE: , ,
, , u, u,
u, , , ,
u, , uu, uu contristor,tristor,tristitia afficio.- Con otro: u
simul angor
ENTRISTECIDO: u,,
dolore afficitur

irrumpo

ENTROMETIDO: u,,;
,, ardalio
ENTRONIZAR

in throno loco

ENTUMECERSE: , , u
intumesco,intumesco simul

qui

ENTURBIAR:

315

turbo.- El agua

nadando

Muchsimo: maxime inveterasco.- Que envejece a la vez:


,,
qui simul consenescit.- Que envejece pronto:
, cito senescens.- Que envejece
,,
qui
consenescit.Envejecer completamente: u
consenesco

natando aquam turbo

ENUMERACIN: ,,
,,; ,,;
,,; ,,
,u, enumeratio,numeratio
ENUMERAR:
,
,
,
,
,
, u enumero,refero,connumero,accenseo.- Juntamente
u simul annumero.- Dig
no de enumerarse: ,,
adnumerandus

ENVEJECERSE: `u,`,
, ,-, se
nesco,veterasco,consenesco
ENVEJECIDO antes de tiempo:
, senio praecedens

ENUNCIACIN: ,,,, enuntiatio


ENUNCIADO: ,,
tus
ENUNCIAR:

()

ENVENENADO: ,,;
, qui venenis seu medicamentis
laesus est,veneno mixtus.- No envene
nado: u,,
,, veneno non infectus

enuntia-

enuntiare

ENUNCIATIVO: ,,
tiativus

ENVENENADOR: ,,; ,,; ,u,; ,


, veneficus.- Envenenadora:
,; ,, venefica

enun-

ENVAINAR, tener la flecha envainada:


u,-u,-u amento te
lo teneo
ENVALENTONARSE,recobrar el valor:
,-
animum erigo, recipio
ENVANECER: u
gloriosum efficio

ENVENENAMIENTO:
u,,;
,,: ,,; u,, veneficium
ENVENENAR:
,-,

veneno inficio.- Apto para: u


,,
habens vim inficiendi
venenis.- La comida: cibos
medicata mixtione depravo.- La que
envenena la comida: ,,
quae cibos medicata mixtione depravat

superbum et

ENVANECERSE: , ,, efferor
glorior,superbio.- Aquello de lo que
uno se envanece: ,,
id in quo quis effert sese
ENVANECIDO: ,, praetu
midus

ENVIADO: ,,; ,,
missus.- Juntamente: u,
,
qui una mittitur nuntius.Por todas partes: ,,
circumquaque dimissus.- Ser enviado:
,, missus sum.- Solo
sin
compaa:
,,;
,, qui solus missus est

ENVEJECER: , , (), , , , , ,
, , , ,
,
,

consenesco,,insenesco,inveterasco,se
nesco.- A la vez: u,
u
una consenesco.- Ir
envejeciendo: consenesco.,
(),,

ENVIAR: (,,,`),
,, ,
,,, ` (imperf.,,

316

,,; `, , ), (), (,
) mitto,remitto,dimitto,ablego.- Accin de enviar: , remi
ssio.- Adems:
insuper
mitto.- Adentro: immitto.Antes:
praemitto.- Con
anticipacin: praemitto.Con engargos: dimitto
cum mandatis.- Delante: ,
,,,

protendo,praemitto- Dentro:
, ()
Despachar:
ablego.- En
hora mala:
ad corvos
abire jubeo.- Enviar a:
dimitto in.- Enviado juntamente o
con: ,, simul missus.Enviar
fuera:
,
,

(una embajada,navoc..)
mitto.Furtivamente:

submitto.- Juntamente: u, u
una mitto.- La ccin de
enviar: ,, missio.- Lejos

praeterea ablego.Ocultamente: , clam


emitto.- Por todas partes:
circumquaque dimitto.- Que ha de ser
enviado hacia abajo: ,,
demittendus.- Que puede enviar:
,, qui transmittere potest.- Secretamente: submi
tto.- Ser enviado: ,
legatus eo.- Sobre: super immitto

, , ,
,
carens invidia a invidia
alienus.- Que excita la envidia:
,, aemulationem excitans.- Que no tiene envidia: ,, invidia carens.- Tener algo
de envidia: subinvideo
ENVIDIABLE: ,, ,
, non invidendus,aemulandus.Digno de envidia: , ,, invidendus
ENVIDIADO: v,,; v,, invisus.- Ser envidiado: , invidetur mihi
ENVIDIAR: , , , , v
, , , , , invideo.- Lo
ajeno:

alienis
invideo.- Propenso a envidiar: ,, ad invidednus propensus
ENVIDIOSO: , ,,; v,,; ,,; ,,; ,,; ,
,; ,,; , ,;
,,: ,,
,, invidiosus,invidus,
zelo accenssus,invidens.- Inclinado
a la envidia: ,,; ,, pronus ad invidiam
Ser por dems envidioso:
insuper invideo

ENVICIARSE:
,-,-
agere libidinose

ENVILECERSE:
,

luxurior.- Empezar a: in
contemptu esse incipio

ENVIDIA: ,,; ,u
; ,u,; ,,; u,,; ,,; ,
u,;
,,;
,,
invidia.- Exencin de: ,,
invidia carentia.- Expuesto a la:
,-,,
invidiae
obnoxius.- Libre de: ,,,
invidiae non
obnoxius.- Llenarse de,ponerse lvi
do: i, livore suffundi.- Por envidia:
per
invidiam.- Que carece de envidia:

ENVO:,,;,,
remissio,dimissio.- Despacho:
,; ,, dimissum
ENVIUDAR:

viduo,facio viduum

ENVOLTORIO: v,
,; ,,;,
, involucrum

317

ENVOLTURA: ,,;
,,; ,,
circumvolutio,involucrum

, , ,
circumplico,circumvolvo
obvolvo,circumduplico.- Envolver en
espiral desde todas partes:
spiris ex omni parte implico.Del todo: ,-,
circumvolvo,involvo.- El que envuel
ve: u,,
habens vim
conglobandi

ENVOLVER:
,
,
v, , ,
v,, , ,
, v, ,
, , ,
u, vu implico,involvo,
tegmine involvo.- Alrededor: v, u,,
,
,
,
u,,
circumvolutio,convolutio
ENVUELTO:,,

ENVOLVIMIENTO: ,,;

EPINICIO,canto de victoria,himno
triunfal: ,v,
hymnus
victoriae

involutus

EOLO: ,u,

Aedo

EPIRO: ',v,

PICO: ,,

epicus

EPEIROTA,nacido en tierra firme:


,v,;
,,
epirota,in continenti natus

EPICEDIO,canto fnebre: ,
v, carmen funebre

Epirus

EPEIRTICO: ,, epiro
ticuc, ad continentem pertinens

EPICREO: ,
epicurei
(epicreos que celebraban los veinte
de cada vez enm honor de Epicuro)

EPISODIO:,u, adventitia

EPIDERMIS: ,,; ,, summa cuticula

EPISTOLAR:
,,

EPIGASTRIO: ,v,
gastrium

epi-

EPITALAMIO: ,v,
men nuptiale

EPIGLTIS: ,,
tis

epiglo

EPGRAFE: ,,

EPTETO: ,,

EPLOGO: ,v,

epithecus

EPZEUSIS: u,,
tio,epizeusis

epigra-

conjunc-

POCA: ,, epocha.- Perteneciente


al
tiempo,a
la
poca:
,, ad tempus vel tempora
pertinens

EPILEPSIA: ,,; ,
, morbus comicialis.- Que pade
ce epilepsia: ,,;
,, comitialis.- Tener epi
lepsia: , morbo comitiali laboro
EPILPTICO: ,,
comitiali laborans

car-

EPTOME: ,,; ,
, breviarium,epitome,compendium

titulus

EPIGRAMA: ,,
ma

,,;
epistolaris

PODO: ,,,; ,,
cantamentum

morbo

in-

EPNIMO: v,v, nomen a re


inditum (nombre sacado de una
cosa.sobrenombre)

epilogus

318

EQUIPADO,bien equipado: ,,
bene instructus

EPOPEYA: ,, epopeia
EPULN,comiln: ,,
lator

epu
EQUIPAJE: ,,,;
,,, viaticum,sarcina
De camino: ,,v,;
,v,
viaticum.- Guardar los
equipajes: vu
sarcinas
custodio

EQUIDAD: ,,;
,; ,,; ,v,
aequitas,rectitudo
EQUIDISTANTE:,,
distans

aequi

EQUILIBRAR: ,-
aequilibrium pono

EQUIPAMIENTO: ,,; ,v,


apparatus.- Militar,blico:`
,,; `,, apparatus
bellicus

in

EQUILIBRIO:,,;
, aequilibrium
EQUINOCCIAL: ,,
noccialis

EQUIPAR: v, ,-,
, u instruo
Preparar con su equipo: v suo
apparatu instruo.- Antes: ante viatico instruo.- Equipado
o preparado de la misma manera:
v,, eodem apparatu utens

aequi-

EQUINOCCIO,igualdad de das y de
noches: ,, aequinoctium
EQUIPARAR: , ,,-
aequiparo
EQUIPO: `,,

EQUIVOCARSE: pecco.- Al
hablar: erro in sermone
Errar en el blanco: aberro
a scopo.- Que se equivoca hablando:
,, errans in verbis
Hacer equivocarse: errare facio

instructio

EQUITACIN: ,,, equi


tatio.- Ignorancia de la: ,
,, equitandi imperitia.Instrudo en la: u,
, equitandi,equestis rei peritus
Pericia en la: ,, equitandi peritia.- Que no sabe: ,, imperitus equitandi

EQUVOCO: u,, aequivocus


Ser equvoco: u aequivocus
sum.- De palabras equvocas,tortuosas,oscuras: ,,, aequivocis verbis utens.- Embrollar un
asunto con equvocos: embage
verborum implico

EQUIVALENTE: ,,
,, aequivalens,pretio
aequalis

ERA: ,u,, ,,,;


`,, area in qua trituratur

EQUIVOCACIN: ,,; ,,, erratum,error


Con grande equivocacin: u
cum multo errore.- Torpeza:
, aberratio a scopo

ERARIO: u,u,, ,
u,; ,,; u,,;
uu,u, aerarium.- P
blico: ,u, aerarium.- De
psito para gastos de guerra,juegos
pblicos..: ,, aerarium
atheniensium

EQUIVOCADO infelizmente: u,
, infeliciter errans.- Ir,estar
equivocado: erro

ERATO,musa: ',,-, Erato


EQUIVOCAR:
duco

in errorem inEREBO: ,,

319

Erebus

ERECCIN: , ,,

320

,,
erectio.- Priapismo,
ardor ertico: ,, tentigo.- De una estatua: u,
, erectio

ERMITAO: ,u,

EREGIR una estatua: ,


erigo

erectus

ERIGIR: `,`, ,
, ( por ),
,, u, , , , ,
, , ,
(,` `,`),
u,
,
,

erigo.Juntamente:
u
simul erigo
ERINNIS (furia,divinidad) ',
, Erynnis
erysi

ERITREO 'u,, Erythraeus


(rojo)
ERIZAR: que tiene cabello erizado:
,,, horrentem comam
habens
ERIZO: ,u,; ,, echi
nus.- De mar: ,u,; ,u,;
,,
echini
marini genus,spatangus.- Terrestre:
,u, echinus terrestris
ERMITA: ,,

ERTICO: ,,

amatorius
exs-

eradico

ERRANTE: `,,; ,
,; ,,; ,
,; ,,; ,u,
; ,,; ,,;
,u,,
; u,, multivagus,erro,erraticus,errabundusvagus.Andar como ratn aturdido: u
muris instar oberro.- Andar errante
juntamente: u simul vagor et
oberro.- Andar errante mendigando:
trepide aberro mendicans.Andar errante: , , , ,`,
, ,,
- incertis sedibus vagor,vagabun
dus jactor,oberro,erro,aberro.- Cur
so errante: ,,
vagus
error.- De aqu para all: ,, circumvagus.- De nuevo:
,,;
, iterum errabundus> El que
anda errante por los montes: ,,
in monte errans>El que
separado de otros anda errante:
,, ab aliis seorsim
errans.- En lugares solitarios:
,,
in locis solitariis
vagans.- Hacer andar errante: , errare facio.- Por la
noche: u,,; u
,,; u,,
noctu
errans.- Vagabundo,sin hogar: ,, domo carens

sto rectus

ERISIPELA: u,,
pelas

amatorie

ERRADICAR:

ERGUIR la cabeza: ,,
cervicem attollo,effero

ERIGIDO: ,,

ERTICAMENTE:

ERRADICACIN: ,,
tirpatio

ERGUIDO: ,-,
,,; ,, cervicem
attollens,erectus.- Camin
r con cuello erguido: u alta cervice
incedo

ERGUIRSE:

eremita

ERRAR: ,- vagor.- Hacer


errar: , errare
facio,errabundum circumago.- Juntamente: u, u una
ero,simul pecco (equivocarse).Volviendo sobre los pasos

delubrum

321

errare iterum regrediens


ERUCTACIN: u,,

ERROR: ,,; u,,;


,,; ,,;
u,,; u,,
,,;
,,;
,,;,,; ,
,,; ,u, error.- Grave: ,,
aberratio a
scopo.- Inducir a error:
in errorem induco.- Que tiene aspec
to
de
verdad:
,,
error qui veri speciem habet
cibos eructans.- El que eructa:
u, u,, ructuosus,ructus movens.- Lo que promue
ve el eructo u,u
,; u,, ructus movens.- Lo que se arroja eructando:
u,, eructatio.- Eructar sobre: eructo in

ERUCTAR: ,,,
,-,, , ,u, u,,
eructo.- Eructar acedo: u acidum ructo.- Con estrpito: cum strepitu eructo
El que eructa acedo: u,
qui acidum ructum emittit.- El
que eructa la comida: u,,
tum ex piscibus aestivo tempore
captis.- Plaza en que se venden
escabeches: ,u, forum ubi salsamenta venduntur.- Que
gusta de comer escabeches: ,, qui gaudet esu salsamentorum.- Salsa de escabeche: ,u
; ,u, garum.- Vender escabeches: salsamenta vendo

ERUCTO u,,; ,,
; u,,; u,,
; u,,;u,,
ructatio,exhalatio.- Agrio:
u,
acidus ructus.- Ftido: u,, foetidus eructus

ESCABEL: u,u,; ,u
;
,u,;
,u,
scamnum,scabellum
ESCABIOSA (planta) u,,
herba quaedam

ERUDICCIN: ,; u,
u,, multarum rerum doctrina,erudictio.- Con erudiccin:
,
erudite.- Falsa
erudiccin: u,, falsa
erudictio.- Mucha erudiccin: u,, multa erudictio.- Tarda: ,, sera erudictio
ERUDITAMENTE: u

ructatio

ESCABROSIDAD: ,,;
, salebra,scabrities
ESCABROSO: u,,; `,,; u,,,;
, ,,; ,,;
,,;
,,; ,,; .,; ,,; ,,; u,,; ,,; ,,; ,
,; ,,; ,,

salebrosus,scaber,arduus,asper,
abruptus.- Andar por sitios escabrosos u
per salebrosa gradior.- Lugar escabroso: ,
,; ,,; ,,
; ,,; ,u,
,u, locus salebrosus,asper.- Sitios de difcil subida:
,,
loci praerupti.- Un
poco escabroso: ,, ali
quantum scaber

erudite

ERUDITO: u,,,;
,,; u,,; u,, eruditus
ERUPCIN: u,,; ,
,; ,,; ,
; ,,; ,,
pustula,eruptio
ESCABECHE: ,u,; ,
salsamentum,piscium caro sale
condita.- De peces escogidos en el
esto: ,u, salsamen-

322

ESCALMO: ,, scalmus,paxillus ad quem alligatur remus.- Base


del.: ,, scalmi basis

ESCALA: ,, scala- Nutica: ,, scala nautica

ESCALOFRO: u,, perfrictio.Escalofros:


,;
,
horror febrilis> Tener escalofros:
horrore febris corripior

ESCALAR:
,
, sucedo.- Apto para escalar
,, scansorius
ESCALERA: `,,; ,
,; ,,; ,u
;
,,;
,,;
,-,,-,;
,
,; ,,; ,
, scala.- De la casa: ,
, scala domus.- Largueros de una
escalera: ,, ligna recta
in qua defiguntur gradus scalae.Pequea,escalerilla: ,,
,u,;
,u,
scalula.- Hecho a modo de escalera:
,, gradatus
ESCALFADO: u,,
calefactus

ESCALN: ,,;
,; ,u,; ,,
,,; ,,; ,,; ,,;
,,; ,,
scalae
gradus,gradus,scala
ESCALPELO: u,u,; u
,u,; ,u,; ,
u,; ,,; u,,;
u,u,; ,,
culter ad scarificandum,scalpellus.Para cortar el ombligo al nio
recin
nacido:
,,
scalper ad resecandum pueri modo
nati umbiculum.- Cortar con:

igni ex

ESCANDALIZAR: ,
offensionis causam affero

scapello
ESCAMA: ,,,,,,; ,, squama.Con escamas: u,u,
; u,, squamis contectus
Cubierto de escamas de oro: u,, aureis squamis obtectus
Cubierto de speras escamas o
conchas: u,, aspera
testa tectus.- Protegido por una mem
brana escamosa: ,,
cui tenuis membrana est pro testa.Que tiene escamas por piel: ,,
testaceam pellem
habens.- Quitar las escamas:
desquamo

ESCNDALO: ,u, scandalum


El que causa escndalo: ,, qui scandalum affert
ESCANDALOSO: ,, qui
scandalum affert
ESCAO: ,u,; u,u,;
(slo dat. ; ac.
ac.pl. ) subsellium,scabellum
ESCAPAR: , ,
, , ,
, ,-,
aufugio,effugio,refugio,elabor.Dejar escapar: elabi
sino.- Escapar nadando: u
elabor natando.- Secretamente: , ,- clam effugio,subterfugio

ESCAMAR: , ,-
desquammo
ESCAMONEA (yerba) ,u,;
,, scammonium

ESCAPARSE: , , u
,
,-,
,
, , ,-

elabor, fugio,effugio,evado,fu-

ESCAMOSO (pez o piedra) ,,


; ,,; ,,
squamatus,squameus

323

ESCARBAOREJAS: ,,
auriscalpium

giendo evado.- A rastra: ,


serpendo abeo.- Con astucia:
,- effugio callide.- A escondidas: furtim
excedo.- Escaparse por:
elabor per.- Hacia un lado: in latus excurrere.- Huyendo delante: ante fugien
do elabor.- Ocultamente:
clam prosilio.- Escaparse de una
situacin embarazosa,difcil: u emergo.- Salir,escapar de
algo: u, ,- excutio.- Por en medio de la gente:
,, , ,
subeo per medium.- Secretamente,silenciosamente: ,-u, clam elabor

ESCARCHA: ,u,; ,
; ,,; ,, pruina,
ros concretus.- Lleno de: ,
, pruinosus
ESCARCHADO: ,,; ,, pruinosus
ESCARDA: ,,; u,
; , ,,; ,, runcatio,sarritio
ESCARDADO,no..: u,
,, non sarritus,incultus
ESCARDADOR: ,,; ,
, sarritor,runcatrix

ESCAPE: , u,,
effugium

ESCARDAR: ,,,
,, runco,herbas lego,sarrio

ESCARABAJO: ,u,; ,,
; ,u, scarabeus,blatta.- Pelotero: ,, scarabeus.- Dorado: u,u,
aureolus scarabeus.- Con manchas
blancas: ,u, fullo

ESCARDILLO: ,u,;
u,; ,u,; u,u
; ,,; ,u,
; ,,u, sarcu
lum,falx ad runcandum.- Remover con
el escardillo:
sarculo
suscito

ESARAMUJO,flor del: u,u,u, rosa canina


ESCARAMUZAR:
ad futurum certamen

praeludo
ESCARLATA: ,,u,;
,,
ostrum,purpura.- De
escarlata: ,, puni-

ESCARBADURA:,, scarificatio

,,

ceus.- Tener color de escarlata:


puniceum colorem refero.Vestido de escarlata o prpura: ,, purpureum

ludibrium

ESCARO (pez) ,,; ,


u, skarus
ESCARPADO,abrupto: ,u,
,,; ,,
,,,
,; ,,,,
,; ,,,;
,,; ,,; ,,;,,
abruptus,fractus,praeruptus,ascensu
difficilis,altus,durus,arduus.- Par
te escarpada de un monte:
,
abrupta in praeceps montis
pars.- Lugar escarpado: ,,

ESCARMIENTO,pena ignominiosa para:


,,
ignominiosa
poena ad exemplum
ESCARNECER: ,,-,
,,-, contu
melioso gestu subsano, irrideo, subsano
ESCARNIO: ,,; ,,; ,,;

324

,u,,
ingressus in scenam.Lugar antes de la escena:
, locus ante scenam.- Parte de
la escena donde se ponan los actores para recitar: ,u,
pulpitum in scena.- Paso y entradas
a la escena: ,u, aditus ad scenam perducens.- Puesto
delante de la: ,, ante
scenam positus.- Sacar a escena:
,- in proscenium produco.- Salir (o sacar) a escena: in scenam prodeo o
produco.- Vestbulo de la escena:
,u, vestibulum scenae

praeruptus.- Lugares escarpados y


pendientes: ardua,acclivia loca.- Muy spero y escarpado:
,,
valde asper et
abruptus.-Por todas partes:
,,
circumquaque abruptus.Sitios escarpados y fragosos: ,, loca praerupta et salebrosa.- Sitios escarpados: ,
,
excelsa loca.- Escarpado y
spero: ,,
admodum
praeceps et abruptus.- Escarpado y
alto ,, altus et praecisus
ESCASAMENTE: ,
xe,tenuiter

perple

ESCASEAR: deficio.- Que


escasea de vveres: ,,
qui penuria annonae laborat.- Que
tiene escasez: u,, inops

ESCNICO: ,,

scenicus

ESCENIFICAR:
redigo

ad

fabulam

ESCENGRAFO: ,,
scenam pingit

ESCASEZ: ,,; ,,;


u,u,; ,,; ,,; ,,; ,
; ,,; ,,;
,; ,,; ,,
,,; ,, defectus,inopia,penuria,indigentia,rarita
s,privatio.- Con escasez:
restricte.- De lo que hay escasez: ,,
cuius exstat
penuria.- De vveres: ,,
penuria annonae.- Vivir con escasez: parco farinae

qui

ESCENOPEGA,fiesta de los tabrnculos (entre los judos) ,


festum tabernaculorum apud hebraeos
ESCPTICO,filsofo que hace profesin de observar y de no afirmar nada: ,, scepticus, qui
omnia in considerationem subjicit.Secta de los: ,, conside
ratrix et assensum retinens secta
ESCEPTICISMO,con..:
tice

ESCASO: ,,; ,,
,, inops,rarus.- Parco: u
,u, perparcus

ESCINDIDAMENTE:
cure

ESCENA: ,, scena (u,


, altar en el escenario del teatro de Atenas para los sacrificios;
por extensin: escena).- Acomodar a
la escena: u ad fabulam redi
go.- Bosquejo de la: ,,
scenae adumbratio.- El que pinta
la escena: ,,
qui
scenam pingit.- Entrada en la: , discissio,scissura.- Amigos
de escisiones: ,, amans
schismatis

scep-

latenter,obs-

ESCIRRO,tumor duro,cncer de mama:


,u, scirrhus.- Formarse un
escirro: duro in scirrhus.- Especie de: ,,
duritia
ESCISIN: ,,; ,

ESCITA: u,,; ,u,


scyticus,scytha.- Mujer escita: u
,, scytha.- Ser del partido

325

de los,imitar a los: u scythis faveo,scythas imitor.- Imitar a


los escitas en beber: u
scythas imitor.- A modo de escitas:
u scythico more
ESCITADO:

u
excitatus
,,

EXCITAR juntamente: u
excito

simul

ESCITIA, ciudadano de: u,


u, scythopolensis
ESCLARECER: u,,
fulgore illustro,illucesco
ESCLARECIDO: ,,; ,

326

u, ,,; ,
; ,,; ,
,; ,,; ,,
,, clarus,praestans,cons
picuus,inclytus.- Ms,muy esclarecido: u,u,,;,, praestantior,praestantissimus.- Muy esclarecido: ,
, u, u,
,,, valde clarus,inclytus,egregius.,,
praeclari

tem redigo
ESCLAVO: ,u,; ,u
; ,,; ,, ser
vus,mancipium.- Depilado,imberbe,fa
vorito: ,,
glaber.- De
guerra: (gen. ) captivus.El que se vende por esclavo: ,u, qui se pretio mancipat
Esclavo fugitivo: ,,
servulus fugitivus.- Inferior: u
,u, servulus.- Nacido en la
casa: ,,; ,,
,u,;
,,
servus vernaculus.- Baile de: ,
,
saltatio servilis.- Crcel
de: ,u, carcer servorum
Conductor de: u,, servorum ductor.- Correras para hacer
esclavos: ,, direptio in servitutem.- Mesada,salario de los: ,, demensum
Suerte de cacera de ilotas en la
cual se ejercitaban los jvenes espartanos u,, persecutio
illotarum in qua venationis modo juvenes spartani noctu exercitabantur
Multitud de: u,, multitudo servitiorum.- Perteneciente a:
u,,; ,,

servilis,ad servum pertinens.Poder,imperio de: u,,


servorum imperium.- Que tiene muchos
esclavos: u,,
multos
servos habens.- Quedar esclavo:
mancipor.- Seduc-

ESCLAVA: ,,; ,
,;-,, serva,ancilla.Con hijos: ,, serva quae
liberos habet
ESCLAVISTA ,,
qui libero pro servo vendit

mango

ESCLAVITUD:
,,;
,,; u,,;
captivitas.- Reduccin a: ,
, reductio in servitutem.- Redu
cir a: , u
in ser
vitutem redigo.- Reducir de nuevo a
,- in servitutem redigo.- Sujetar a esclavitud ignominiosa: subjicio in servitutem ignominiosa.Voluntaria: ,, voluntaria servitus
ESCLAVIZADO: ,,
berabilis

illi-

ESCLAVIZAR: in servitucin de esclavos: u,,


servorum seductio.- Semi-esclavo:
`u,, semi-servus.- Sociedad de esclavos: uu,,
societas servitutis.- Traficante de:
,u, corporum,id est,
hominum in mercaturam exercens.Tres veces esclavo: u,,
ter servus.- Vendedor de: u
u,
hominum negotiator.- Vender
por: , (-,) mancipo.- Vender y comprar escla
vos: corpora seu mancipia vendito et emptito.- Vestido
de esclavo: ,u,
servilem

vestem indutus.- Incursin para


hacer esclavos: ,,
direptio in servitutem
ESCOBA: ,,; ,
u,; ,u,; ,,
; ,u,; ,u,,
u, scopae.- Harinera: u,
u,
farinariae scopae.- Limpiar
con la: (,) scopis
purgo,verro
ESCOCER:
ESCOFINA: ,,

327

pungo
scofina

ESCOGER: ,,,,
eligo,deligo,eruo.Adems: insuper deligo.- Recin escogido: ,
, recens delectus
ESCOGIDAMENTE:

En casa: u
domi lateo.Entre los rboles: inter
arbores me abscondo
ESCONDIDAS, a escondidas:,
,, , , ,
clam,latenter,furtim,taci
te.- Andar a..: sine stre
pitu incedo.- Entrar a..: ,
u
irrepo.- Sacar a..:
subduco.- Salir a.: u latenter eggredior

selectim

ESCOGIDO: ,,,;
,,; ,,;
,,; ,u, electus,selectus.- Escogido entre muchos:
,,; ,u, selectum e
multis
ESCOLAR: ,u,
ESCOLIO: ,u,

ESCONDIDO: u,u,,
u,u,,;u,u
,,; u,,
occul
tus,absconditus,latens.- Del todo:
u,, omnino absconditus.En la tierra: u,u,, in
terram defossus.-Estar escondido:
u, intus lateo,lateo
Muy interior: ,, abstrusus.- Ya en otro tiempo escondido:
,, iam olim reconditus

scholaris

scholium

ESCOLIOSIS: ,,
ex emotione vertebrarum

morbus

ESCOLLERA: u,,; u
, apposita fluctibus moles
ESCOLLO: `,,; ,u,
;
,u,;
,,;
u,u, (sinus periculosus in mari libyco),scopulum.Oculto: , ,; ,
scopulus latens> Lugar alto:
,u, scopulus,locus altus> Sa
liente donde se estrellan las olas:
,u,; ,u, sco
pulus prominens.- Que tiene grandes
escollos: u,,
late
extensos scopulos habens
ESCOLTA: ,,

ESCONDITE: ,,; u,
; ,,; u,, suffu
gium,latibulum,locus qui ocultat.Subterrneo: ,,; ,,
lartibulum
ESCONDRIJO: ,,; ,
,,; ,u,; ,,
; u,, latibulum,latebra,
perfugium,loculus.- De grandes escondrijos: u,,
qui
magna latibula habet.- Entrar en los
escondrijos: , u
latebras subeo

stipator

ESCORBUTO,especie de: ,,, vitius oris

ESCONDER: u, ,
,-,-, , u,,,
u,,u, ,
u, abscondo,condo,
celo.- El que se esconde: u,
u, qui latitat.- En lugar reservado: recondo in thesau
rum.- Esconderse: , ,
-, , lateo sub,delitesco,tenebras ad latendum quaero
natura superfluitatis expers.- De
la plata. u,, argenti

ESCORIA: , ,,
; ,u,; ,,; ,u, scoria,sordes,quisquiliae
Adulterado con escoria: ,,
cui scoria immixta est.- Naturale
za libre de escoria: ,,

scoria.- De los metales:,


;
,,;
,,

328

metalli scoria.- Del ungento:


, recrementum faex unguenti
ESCORPINA,pez: ,u,
scorpius

scribo orationes.- Accin de


escribir debajo de un escrito: ,, subscriptio.- Accin de
escribir libros: ,,
librorum scriptio.- Adems: insuper scribo.- Al lado de:
adscribo.- Antes: antescribo.- Apto para:
, scriptorius.- Componer: ,-
compono.- Con vocal
breve o con espritu suave: per simplicem litteram scribo.De noche: u noctu scribo
Inscribir,hacer una incisin: inscribo.- Elegantemente: eleganter scribo.- En columna o cepo: in columna vel
cippo inscribo.- Escribirlo todo una
cosa por entero: integrum scribo.- Escrito en medio,medio
escrito: ,, in medio
scriptus,semiscriptus.- Lo que se
dicta: dictata excipio.Mal: vitiose scribo.- Por
su propia mano: propria
manu scribo.- Que escribe con celeridad: ,,
celeriter
scribens.- Que escribe con letra
pequea: ,, qui minutas litteras scribit.- Que escribe
con signos convenidos:
, qui notis utitur in scribendo.- Que escribe con sutileza:
,, qui subtiliter scribit
Que escribe elegantemente: ,, qui scribit eleganter.Que escribe en bronce: ,
, qui aereis notis scribit.Que escribe en tablillas: ,, qui in tabellulis scribit.- Que escribe para otros: ,,;
,,
qui
orationes,historias scribit.- Que se
escribe o pronuncia de dos modos:
,, qui duobus modis
pronuntiatur vel scribitur.- Rectamente:
recte scribo.Regla de escribir: ,,
regula scriptoria.- Se ha de escribir: scribendum.- Dedicarse a las letras: u litteris
trado.- Tabla de boj para escribir:

piscis

ESCORPIN: ,u, scorpius.Hembra: ,,; ,


ascorpii foemina.-Herido,mordido por
un: ,,,
a scorpio percussus,morsus.- Pequeo: ,u, parvus scorpius.- Perteneciente al: ,
, ad scorpium pertinens.Semejante
al:
,,;
,, scorpioni similis
ESCOTE: u,,;,u,;
,, stips,symbola, pro
rata parte distributio.- Sin pagar
el escote o parte proporcional de un
gasto: sine symbolo.Beber y alegrarse pagando los gastos
a escote:
bibere vel
laetari cum omnium sumptibus.- Comidas celebradas a escote: ,
coenationes sodalitatum.- Sitio
para celebrar estas comidas:
, locus convivalis.- Hecho a
escote: u,, collativus
Pagar a escote: u symbolam
contribuo.- Pagar el escote: u
symbolas do in convivia
ESCOZOR: u,,

pruritus

ESCRIBANA: ,, scribae
munus
ESCRIBANO: ,,; ,
,,; u,,
scriba,tabularius.- El primero entre
los: ,, scribarum
praefectus.- Tener el oficio de:
scribam ago
ESCRIBIENTE: ,uu,,,u,
scriptor,scriba,subscriptor,scribae administer
ESCRIBIR: (),
scribo.- Discursos para otros: -

329

u,u,; ,u,; ,,; ,; ,u,


,u,; ,u,; ,u,; ,u,; u,
u, pugillares chartulae, pugillares tabellulae,tabulae in quibus
scribebatur

,, scripturae inver
sio.- Alterar un escrito por el cambio de las letras,alterar un escrito en general: ludo
in vocum litterarumque similitdine,
scriptaram inverto.- Bien escrito,el
que escribe bien: ,, bene scriptus,pulchre scribens.- Como
por escrito: cum scripto.Con letra pequea: ,-

ESCRITO: ,,;
,; ,,; ,,
,, scriptus,decreta,
scriptum.- Alteracin de un escrito:
,,
minutis
litteris
scriptus.- Contrario:
,
,
contraria scriptio.Cualquier clase de escrito: ,u, quodcumque scriptum.Expuesto al pblico: ,,
scriptum publice propositum.Falso: ,, scriptura
falsa.- Fingido,falso,fabuloso:
,,
id quod ficte
scriptum est,ficta scriptura.- Mal
escrito: ,,
perperam
adscriptus.- Muy corto: ,u,
chartula.- Nocturno: u
, nocturna scriptio.- Poco ha:
,, modo scriptus.- Por
ambos lados: ,u,
opistographum.- Por detrs: ,, a tergo scriptus.- Por
propia mano: ,,; , ,u, manu propria scritpus,manu propria scriptum
Trasladar un escrito,transcribir:
exscribo

; ,,; ,u,
,u, descriptum,chirogra
graphum,scriptura,scriptio.- Altera
cin de un escrito por el cambio de
las
letras:
,,
scripturae inversio,litterae pro
alia positio.- De posesin:
,, scriptum quo continentur
possesiones.-Firmada: u,,
syngrapha.- Sagrada Escritura: ,, Divinae Litterae.Hermosa:,,
scribendi
elegantia>Pblica:,, relatio in tabulas pulbicas> Recta escritura ,, recta scrip
tura
ESCRFULA: ,,
struma.Que
padece
de:
,,
strumosus
ESCROTO: ,,; ,,,
; ,,u,; ,u,
; ,, scrotum
ESCRPULO,picazn,aprensin,temor:
,, prurigo.- Meter en
escrpulo ,, scru
pulum injicio.- Que causa escrpulo
de conciencia: ,,
qui
religione alios obstringit

ESCRITOR: ,,; ,,; u,,; u,, scriptor.- De canciones: ,, cantilenas scribit.- De poemas: u,,
pomatis scritor.- De prosa:
,u, pedestris orationis scripttor.- Escritores histricos:
scriptores historici

ESCRUPULOSO: ,,
sus

religio-

ESCRUTAR diligenter scrutor

ESCRITORIO: ,,; ,,;u,u,;


u, scrinium,tabularium

ESCRUTINIO: u,,; ,, scrutinium

ESCRITURA: ,,; ,,

ESCUADRN: ,,; ,
,; ,u,; ,,;

330

,,
turma.- Dispuesto en
hileras: ,, turma in ordinem descripta.- Conductor,jefe de un
,,; ,u,; ,u,
ductor,praefectus,dux
turmae.- De infantera: ,,
phalanx,ordo militaris.- De
sententa y cuatro caballos: ,,
agmen.- Escoger del escuadrn:
e cohorte seligo.- Jefe de
escuadrn de infantera: ,u, qui phalange praeest.- Lo
que es del: ,u, turmalis.- Mandar un escuadrn:
turmae praesum.- Mando de cuatro escuadrones: ,, qua
druplicatae phalangis praefectura.Mando de un: ,, turmae
praefectura.- Pequeo escuadrn:
,u,
parvum agmen.- Por
escuadrones: turmatim.- Que
manda un: ,, qui turmam
ducit.- Ser jefe de un:
cohoris turmae praeesum
,,u,u,
scutatus,scutifer,armiger,qui arma
gestat.- Ser escudero: armiger sum

ESCUALIDEZ: u,, squalor


ESCULIDO: ,,; ,
,; ,, squalens,
squallidus
ESCUCHAR: , , , , ,
aurem praebeo,exaudio,ausculto.- A
escondidas: , excipio loquentes,subaudio.- Atentamente: u dicta auribus capto
Con la boca abierta: miratus audire.-El que escucha para delatar: u,, delator auricularius.- Juntamente a escondidas
uu
una sub-ausculto.- No
escuchar: u non ausculto.Pronto aescuchar: ,,
exorabilis.- Que escucha propicio: ,, qui audit
ESCUDERO: ,,,, sub clypeo tectus
El centro saliente del: ,
u, umbo clypei.- El que agita el:
,, scuti vibrator.El que lleva el: ,,
scutifer.- Guarnecido con muchos escudos: u,, multis cly
peis munitus.- Marchar o pelear a
lasombre del: sub clypeo
latentem incedo vel pugno.- Pelear
apiando los escudos en forma de tor
tuga: u consertis clypeis
dimico.- Que corta escudos: ,, scuta secans.- Que lleva
escudos de bronce: ,,
aureum clypeum ferens.- Que lleva
escudo: u,, scutifer.Que tiene escudo de oro: ,
, auream aegidam habens.- Que
tiene gran escudo: u,,
amplum scutum habens.- Que usa
escudo blanco: ,, album clypeum habens

ESCUDILLA: ,,; ,,
; ,u,; ,u,;
,,; ,,; ,
,; ,u,;
u,; ,u,; ,u,
scutella,vasis genus
ESCUDO: `,,; ,,;
,,; ,u,;
,,; ,,; u,u,
scutum,clypeus.- Pequeo: ,-,-,u,;
,u,; ,u, par
mula,scutulum.- A manera de escudo:
u,, sentiformis.- Ar
mado de escudo: ,,,,;
,,,
qui,quae fert
scutum,clypeatus.- Caja del escudo:
,, scuti theca.- Asa del
escudo: ,,; ,u,
ansa clypei.- Crculo de hierro del
escudo: ,, ambitus ferreus.- Defender con el:
clypeo protego.- Defendido por el:

ESCUDRIADOR: ,,; u,,; u,, scru


tator, indagator diligens, perscrutator

331

ESCUDRIAR:
u,
,
u, , , ,
,
,
,
u
perscrutor,scrutor,inquiro,vestigo.Con curiosidad: u
omnia
perscrutor.- Interiormente:
penitus scrutor.- Que todo lo escudria: ,, omnia speculans
ESCUELA: ,, ,
, u, ,u
; ,,; ,
u,; u,, schola,ludus li
terarius,lyceum.- De nios: u,,-,,,,u,
ludus literarius,
Asistir a la escuela: auditor sum.- Concurrir a la:
ventito ad magistrum.- Instrudo en
la misma escuela: ,,
iisdem disciplinis eruditus.- Ir a
la: ventito ad magistrum.Jefe de la: ,u, scholae
praefectus.- Maestro de: ,-,u, litterarum magister.- Perteneciente a las: ,, as scholas pertinens.- Ser
jefe de la escuela (o secta) scholae praeesum

ESCULTOR de Mercurios,estatuas o
cabezas de Merrcurio colocadas en
las calleso caminos: u,,u, sculptor.- Escultor:
,,,;
,,; u,,; u
,,; u,,; ,
u,; u,, sculptor,statuarius.- En piedra: u,,;
,u,; u,, qui
lapides sculpit.- Estudio de:
,,
lapicidina.- Taller de:
u,u, officina statua
rii

ESCUERZO: ,,; u, ,u,u,; u,u, rubeta

ESCULTURA: ,-; ,,; u,,; ,,;


,,; u,,; ,
,; ,,
rasur
sculp
tura,statua.- Arte de la: u
, ()
ars
satatuaria.- Cordones rizados de
las: ,,
funiculus in
sculturis intortus.- Cosa suprflua
en la escultura: u, ,
quod est in scultura supervacaneum
Perteneciente a la: u,,
pertinens ad artem statuariam.Que tiene muchas esculturas o grabados: u,, ter scultus
ESCUPIDERA:
,,u,
vas excipiendis sputis,pelvis salivaria

ESCULPIDO ,,; u
,; ,, sculptus.- No esculpido: ,, non exscul
ptus.- Recientemente: u,
,-u,, recens sculptus
ESCULPIR: ,-,,, ,,
, , , ,-
(),,,,,, (tundendo
aufero) sculpo,insculpo.- Alrededor:
circum sculpo.- De nuevo:
,- denuo scultpo.- En
columna o cepo: in colum
na seu cippo incido.- En piedra:
sculpo

332

ESCUPIDOR: u,,
tor

,,,
per medium

sputa-

ESCUPIR: , u,
, , , , ,
u, , salivam emitto,inspuo,exspuo,spuendo
ejicio.- Con desprecio:
despuo.- Delante:
ante me
exspuo.- Tosiendo: ,-, tussiendo exspuo.- El acto de
escupir: ,,
screatio.En: ,-
salivam
immitto in.- Encima: , , inspuo.Gargajeando: u,
screando ejicio.- Hacia: inspuo.- Que escupe al hablar:
,, qui salivam fundit inter loquendum.- Sobre: despuo in
ESCUPITAJO: ,,
tum

ESENCIA: ,, essentia.- Dar


la esencia,hacer que exista lo que
no era: essentiam do.- De la
misma esencia: ,,

eiusdem essentiae.- De otra


esencia o sustancia: ,,
alterius diversaeque essentiae.Que tiene una esencia semejante:
,, qui habet similem essentiam.- Unidad de esencia:
,, subsantiae unitas
ESENCIAL: ,, essentialis
No esencial: u,,
non
essentialis
ESFACTERIA
Sphacteria

ESFIRENE (pez)

enitor,nitor,adlaboro,incumbo,obnitor,contendo.- Con grande empeo:


u firmiter initor.- En
contra: contra nitor.Juntamente:u
una cum aliis
incumbo ad premendum

podicis

,,

,,

ESFRICO,A ,,; ,u,; ,, sphaeri-

sphigx

ESFNTER: ,,
musculus,podex

(isla)

ESFERA: ,, sphaera.- A manera de esfera o globo: , in modum sphaerae.Semejante a la: ,,


globosus

spu-

ESCURRIRSE: ,,
, ,
, , , (,) labor,elabor,sub
labor,delabor,interlabor.- Escurrirse,escaparse por medio de la gente:
cus,globosus,globosa
ESFINGE: ,,

subeo

ESFUERZO: ,,; ,,;


u,, vires,contentio.- Va
no: u,, infelix conatus.Gran esfuerzo: ,, cona
tus magnus.- Hacer vanos esfuerzos:
inutiliter conor

sudis

ESFORZADAMENTE: , ,
obnixe
ESFORZADO: , , ,
,; ,u,; ,,
; ,, strenuus,validus

ESLABONAR: u

coagmento

ESMALTACIN u,,

ESFORZARSE: , , , , ,
() , ,
, , , , u

ESMALTADO: u,,

inustio
inustus

ESMALTADOR: u,, inustor


(que marca con el fuego y esmalta)

333

ESMIRNA: ,,

ESMALTAR,relativo al arte de: u


,, pertinens ad inustionem

ESFAGO: u,u; u,u,,


; ,, ,u,
caput oesophagi,gurgulio,oesophagus

ESMARIDO (pez marino) ,,


smaris
ESMERADAMENTE:

Smyrna

ESPACIAR mucho las cosas:


lum facio

eximie

ESMERADO: ,,;
,; ,, studiosus,accuratus,diligens

ESPACIARSE:

ra-

spatior

ESPACIO: ,,; ,
, spatium,intercapedo.- Alrededor: ,, ambitus.-De 600
pies
o
125
pasos:
,
,
u, spatium 600 pedum vel
passuum 125.- Medio: inter
capedo

ESMERALDA: ,u,; ,u,; ,u, smaragdus,


lapis smaragdinus.- De un verde esmeralda: ,, smaragdinus.- Imitar,parecerse a la esmeralda: smaragdum imitor
ESMERIL: ,,,; u smyris

ESPACIOSO: ,,; u,0,; u,, (-);


,,; ,,; ,,; ,,; u,, spatiosus.- Lugar espacioso: ,, locus spatiosus,platanus

ESMERO: ,.; u,,; u,,; u,


, intenta sollicitudo, accuratum
studium,diligentia,studium.- Con demasiado esmero:
nimis
accurate.- Con esmero: , u,,, studiose, diligenter.Con
mucho
esmero:

diligentissime.- Hacer algo con


esmero e inters: negotium facesso.- Hecho con poco esmero: ,,
inelaboratus.- Obra
hecha con esmero y delicadeza: ,,; u,, opus
subtile et exquisitae artis.Obra hecha con esmero: ,
, studiose effectum opus.- Sin
esmero: sine cura
lorum quo alligatur gladius.- De
madera: u,,
ligneus
gladius.- De Tracia: ,,
gladius thracius.- El puo de la:
,, manubrium ensis.- Extremo de la: u,, ensis
extremitas.- Filo de la: ,,

acies gladii.- Hoja de la:


,u, lamina ensis.- Llevar espada: ensem gesto
Pelear a espada:,

ESPADA: ,,,; ,,
; `,,; ,,; ,,; ,u,; ,
,; ,,; u,u,;
,,u,; ,,; ,,; ,
u,; ,u,; ,,,
ensis,gladius.- Colgada junto al
muslo: ,,; ,u, gladiolus ad femora.- Con
empuadura negra:
ensis nigrum habens capullum.- Cordn de la espada: ,u,
machaera pugno,diglatior.- Juego con
espadas: ,,; ,
,
saltatio cum ensibus.- Que
causa la muerte con: ,
ense perniciem afferens.- Muerto
con: ,, ense occisus.- Que tiene figura de:
, ensis figuram habens.- Matar
a espada: ense perimo.Que mata con: ,,
qui
ense peremit.- Muerto a filo de:

334

,, ense occisus.- Es
pada grande,espadn: ,,
enis magnus.- Acto de desenvainar la: u,,
gladiorum
evaginatio.- Que desenvain la: u,, qui gladium distrinxit.- Fabricante de espadas,espadero: u,, gladiorum fabricator.- Ir armado: ensem
gesto.- Punta aguda de la:
,

,
; ,,; u, , acies gladii.- Empuadura de
la: ,, manubrium gladii.- Que lleva espada de oro: u,u,,; u,u,
aansem aureum habens.- Que lleva
espada: ,,; ,
,
qui gladium gestat.- Que
maneja espada: ,, ensifer.- Que pelea a espada: ,, gladio pugnans.- Temple de
la: ,, ensis temperies.- Vendedor de: ,
u, gladiorum venditor
ESPADERO: ,,
rum faber

fum tergum habens.- De drandes espal


das: ,, latum dorsum
habens.- De poca espalda:
, breve dorsum habens.- El que
tiene las espaldas defendidas: u,, dorsum munitum habens
Herir las espaldas: terga
ferio.Azotado
en
la:
,,,
cuius
dorsum
verberibus caesum est.- Que lleva a
la espalda: ,,
dorso
gerens.- Parte arrancada de la: `,, avulsa pars dorsi.- Perteneciente a la: ,,
ad
dorsum pertinens.- Poner la carga a
la: dorso impono ferendum.- Puesto a la: ,,
a tergo positus.- Que echa sobre la:
,, qui in dorsum tollit
Que conduce algo a la: ,,
qui dorso vehit.- Volver la espalda:
abigo.- Dejar a la:
a tego relinquo.- Andar sobre la:
super dorso incedo.- Que
tiene la espalda marcada: ,, dorsum inscriptum habens
Que lleva a la: ,, qui
dorso vehit.- Que tiene espalda de
bronce: ,, aureum ter
gum habens.- Que tiene espalda de
oro:
u,u,,
aaureum tergum habens.- Que tiene
espalda testcea

testaceum tergum habens.- Que


tiene la espalda pintada con varias
manchas:
,,
qui
tergum variis maculis distinctus
habens.- Vestido que cubre las:
,, superhumerale.- Volver las espaldas:
terga
verto

gladio-

ESPADN: ,,,u,
; ,,;
u,; ,,; ,
,u, ensiculus,gladiolus
ESPADN: `,, rhomphaea
ESPALDA:
,u,;
,u,;
,,; ,u, dorsum
Espaldas: ,; ,,
scapulae.- A la espalda,detrs:
, , ,
a tergo.- Por la espalda: , , ,
u a tergo.- Acto de doblar
la espalda hacia atrs: ,, spinae retrorsum cedentis
infelxio.- Contraccin de: u,
,;
u,,
contractio
scapularum.- De ancha espalda: ,, latum dorsum habens.De espalda de hierro: ,
,
ferreum dorsum habens.- De
espalda roja: u,,
ru-

ESPALDILLA: ,u,

armus

ESPANTABLE: ,,
sus

formidolo-

ESPANTADIZO: ,u,
le terretur

qui faci-

ESPANTADO: ,,;
,; ,, attonitus,expavefactus,territus.- Muy:

335

u, terriculum.- Espantajos vanos


uu,, inania terricula

admodum obstupefactus

ESPANTAJO: ,,; ,
ESPANTALOBOS (rbol) u,,
colutea

spasma.- Que se parece a un:


,, convulsivus.- Que
padece espasmos: ,, obnoxius convulsivis morbis

ESPANTAR: , ,-,
- (-), ,
u terrefacio,obstupefacio
abigo,simul abigo.- Espantarse: ,-
expavesco.- Quedar
espantado: conturbor
ESPAOL: ,,

ESPTULA: ,,; ,,;


,,u,
spathula,
spatha.- Para mezclar: u,u,
spathula.- Usada para untar: ,u, id quo ad illiinendum utitur

hispanus

ESPARCIDAMENTE:

ESPECIAL , , ,;,, specialis,qui habet genus proprium


ESPECIALMENTE: , spe
cialiter

sparsim

ESPARCIDO: u,,; u,,


,,; ,,, fu
sus,effusus,sparsus.- Muy: u,, multum sparsum

ESPECIE: ,,
species.- De
cuantas especies: ,,;
,, quantuplus,quotuplex.- De diversas especies: u,, diversas habens species
De la misma especie: ,,
u,, ejusdeum speciei.De otra especie: ,,
alterius diversaeque species.- De
varias especies: u multiplici specie.- Dividido en muchas
especies: u,,
in multa
genera divisa.- Que concierne a la
especie,a la clase,al gnero: ,, ad speciem pertinens

ESPARCIR:
,
,
,
,
,
, , (,/) spargo,disjicio,aspergo,inspergo,dispergo.- Alrededor:

circum spargo.- Por


diversas partes: ,-u,-, , -u
dispergo.- Por encima con: u simul inspergo
ESPARTA: ,,

Sparta

ESPARTANO,A ,, la
cedaemonii; ,,; ,, lacaena, lacaenae virgines.- Favorecer a los:
foveo laconibus.- Los que comen al
estilo espartano: ,, qui
laconice epulantur.- Relativo a las
comidas espartanas: ,,
pertinens ad phiditia.- Comida de
espartanos ,,u,
sodalitas epulantium apud spartas

ESPECIFICAR
exprimo

singillatim

ESPECFICO: ,,
lis,formam continens
ESPECTABLE: ,,

specia-

spectabilis

ESPECTACIN: ,, exspectatio.- Solcita: ,, sollicita exspectatio

ESPARTO: ,u, genista.Cuerda de esparto: ,u,;


,u, spartum,funis sparteus

ESPECTCULO: `, , ,
,; ,,u,; ,
,;
,,
spectaculum.Accin de ver: ,, contem

ESPASMO: ,,; ,,

336

platio.- Aficin a los: ,, studium spectaculorum.Amante de los: ,u,,;


,,; ,,
, amans spectaculorum.- Delegacin de cada ciudad para las fiestas
o espectculos solemnes de Olimpia,
Delfos,Corinto..,, delegatio civilis vel religiosa.- El que
promulga
solemnes
espectculos:
,. qui promulgat solem
nes spectaculorum coetus.- Perteneciente al espectculo: ,,
ad spectacula pertinens

; ,,; ,,; ,,; ,, spectator.Ser espectador: ,,


specto
ESPECTRO: u,,; ,
u,; ,,; ,,
;
u,,;
,,u,; ,,; u,,, spectrum.- Espectros:
,, spectra
ESPECULACIN,accin de observar,contemplacin: ,, sspecu-

ESPECTADOR: ,,; ,,
latio
ESPECULAR, contemplar,observar:
, speculor
ESPEJO: ,u,; ,u,
,u,;
,u,;
,, speculum.- Espejo peque
o usado como instrumento quirrgico
,,
specillum.- Mirarse al:
in speculo inspicio
ESPELTA,especie de trigo: ,,
, spelto
ESPERADO,el que es esperado: ,,,
qui exspectatur
ESPERANZA: ,,; ,,
,, spes.- Alhagar con
vanas esperanzas:u inani spe

337

lacto.- Buena esperanza: ,


, bona spes.- Cronta la esperanza,contra toda esperanza u
, u contra spem,prae
ter spem.- Dar esperanza:
in spem erigo.- De mala esperanza:
,,
malae spei.- Del
que,de la que se ha perdido la esperanza,desahuciado: ,,
, de quo desperatum est.- Frustrarse
las
esperanzas:
u(-) spe scido
Perder la esperanza: despero.- Que tiene buena esperanza:
,, (-) bene sperans
ESPERANZAR:
gere

ESPESAMIENTO: ,u,
spissatio,inspissatio
ESPESAR: , u, ,
u, u, , u,
spisso,inspisso.- Alrededor:
circumnutrio.- El acto de
espesar: ,, densatio.Espesado antes: u,u
, ante spissatus.- Que espesa:
u,, qui cogit et spissat
ESPESO: u,,; ,,;
,,; ,,;
,; ,, ; ,,; ,,;
,, densus,spissus,concretus.-Que se pone negro por la den
sidad: u,,u nigricans ex
densitate.- Ms espeso: ,,
(-) spissior.- Muy espeso: ,,
admodum concretus.Poner espeso antes:
ante
inspisso

in spem eri-

ESPERAR: , , , (,-),
, , ,
(,), , , , ,-,
,-, ,
exspecto,spero.- Hacer esperar:
() sperare facio.- Ms
insuper exspecto.- Que
espera: ,, exspectans.Que ha de ser esperado: ,,
sperandus.- Que puede ser esperado: ,, qui sperari potest.- Se ha de esperar:
sperandum est
ESPERMA: ,,

ESPESOR: u,,; ,
, crassitudo partium,spissamentum.- Igual en espesor: ,
, aeque crassus
ESPESURA: ,,; ,
, spissamentum,spissatio.- Poca
espesura: ,, raritas
ESPA: ,,; ,,
,u,; ,,; ,;-,u,; ,
,; ,,; u,,
,,; u,, ex-

sperma

ESPERMTICO: ,,
nalis

semi-

ESPESAMENTE: , u
spisse,
dense
plorator,speculator,insidiator,index

calamus.- Coger espigas: u


, spicas colligo.- Coronado de espigas: u,, spicis coronatus.-Criar
espigas: u in spicam evado
De grande espiga: u,u,u
(-u)
grandem spicam emittens.Echar espigas: u
spicas
jacio.- Generar en espiga: u spicam genero.- Haz de:

ESPIAR,ser enviado a:
mittor exploraturus
ESPIGA: uu,u,; ,,
u,u,
spica.- Abundante en
espigas: u,u,,; ,,
spcis abundans.- Buscar
espigas:
post alium
spicas relego.Caa de: ,u,

338

,
fasciculus.- Que lleva
espigas: u,, spiceus.Que lleva pequeas espigas:
u,u,u (-u)
parvas ferens
spicas.- Que produce espigas: u
,, spicam pariens.- Que tie
ne espiga corta y pequea: u,u,u
minutam et brevem spicam
ferens.- Tostada: ,, spica
horedi tosta.- Espigas: ,,
spicae

,; `,u,; `,
, ad spinam dorsi pertinens.Torcimiento de la espina dorsal:
u,,; ,, spi
nae intorsio.- Encogimiento de la
espina dorsal (joroba) ,
morbus ex emotione vertebrarum.Extremidad de la espina dorsal:
,u, ultima pars spinae

ESPIGADO: u,,

ESPINAZO:
dorsi

ESPINAR: `,u,

spicatus

ESPIGADOR: ,u,
qui
manipulos colligit.- Espigadora,espi
gandera: ,,;
, spicilega

senticetum

,u,

spina

ESPINO (arbusto) u,,u,;


,,; u,u, frutex a multis spinis ita dictus
ESPINOSO: ,,; ,
, spinosus.- Mata espinosa: ,u, sentis

ESPIGAR: , ,
manipulos colligo,spicas
relego,spico.- El acto deespigar:
u,, spicilegium

ESPIRA,lnea curva a modo de caracol


,, spira,linea flexuosa

ESPINA: ,,(),
spina.Cierta clase de: ,u,; ,u,
spinae genus.- Aguda:
u,,; u,u, acu
ta spina.- Arrancar las..: , exspino.- Cubrirse de:
spinis tegere.- De perro
(arbusto espinoso para cerrar hereda
des)
,
u,,
canina sentis.- Espina a espina:
` spinatim.- Lleno de:
,, multis aculeis asper.Macho: ,, spina hirci
na.- Pequea espina: ,u,
parva spina.- Que tiene espinas en
vez de hojas: u,, pro
foliis spinas habens.- Que tiene una
sola:
,,
unicam
spinam habens.- Quitar las espinas:

exosso.- Sin espinas:


,,; ,
, spinis carens,sine spinis.Espina dorsal: ,,,
spina dorsi.- Cortar la espina dorsal: ` disseco spinam dorsi
El medio de la espina dorsal: `,u, media spina.- Perteneciente a la espina dorsal: `

ESPIRAL ,,; ,,
spira.- A modo de:
in
modum spirae.- Dar la forma de: u in spiram contraho.- En espiral:
spirali modo.Semejante a la: ,, spirae
similis
ESPIRAR: u
re

animam effla-

ESPIREA (planta) ,,
raea

spi-

ESPRITU: ,,; ,,
,,; ,u,; ,,
spiritus.- Ccon espritu suave:
tenui cum spiritu.- Convertir
en espritu: u in spiritum converto.- Dotado de gran
espritu: ,u, alta mente
praeditus.- Malo: ,,
()
malus genius.- Que anda
cerca de los sepulcros: ,
, capularis daemon.- Que impug
na al Espritu Santo: u,
, cum Sancto Spiritu pugnans.-

339

Que recrea el espritu: ,


demulcens mentem.- Que trastorna
mentens versans.- Ser conducido
por espritu: u spiritu ducor
ESPIRTUALMENTE: u
tualiter

o agita el espritu: ,,
,,; ,u,
aereum rostrum habens
ESPONDEO: ,u,; ,
u, spondeus.- Que consta de espon
deos:
,,
spondeis
constans

spiri-

ESPLNDIDAMENTE splendide
ESPLENDIDEZ, con esplendidez: , splendide.Muy esplndidamente
splendidissime

ESPONDILO: u,u,
vertebra spinae dorsi

spondylus

ESPONJA: ,u,; ,,
spongia.- Que pesca esponjas: ,,;
,u,
qui
spongias piscatur,spongiarum venator
El que corta esponjas: ,
, qui spongias resecat.- El que
se mete en las aguas para sacar esponjas: u,,
ad
spongias extrahendas aquis se immergens.- Limpiado con: ,,
id quod spongia abstersum est.Limpiar con la:
spongia
detergo.Pequea:
,u,
spongiola

ESPLNDIDO: ,,; ,
,,; ,,,;
,, (-), ,
,,; u,,; ,
,; ,,; ,
,,; ,,,;
,; ,,; ,
,; ,, splendidus,lautus.- Esplndida: ,,
splendida.- Muy esplndido: ,u,,; ,
,,
ex omni circum
parte splendidus,admodum splendidus
Todo
esplndido:
,,
splendidus

ESPONJAR: u

fungosum reddo

ESPONJOSO: ,,; ,
,,;
,,
fungosus,spongiosus.- Algo esponjoso
u,, subfungosus

ESPLENDOR: ,,; ,,; ,,,


;
u,,;
u,,;
,,; ,,; ,,; ,,; ,
,; ,,; u,
,; ,,; ,
,,; ,v,;
,, splendor.- Amigo del:
,, aamicus splendoris
Con esplendor: u splendide.Dar esplendor: ,
illustro,fulgorem effero.- De verde
esplendor: u,,
viridem
splendorem.- El acto de llevar
esplendor: ,, splendoris gestatio

ESPONSAL: ,,; u,,


; u,,
sponsalis.Prendas de esponsales: ,,

sponsalia pignora.- Regalos


entre
los
esposos:
,,
dos,esponsalia
ESPONTNEAMENTE: u,
, , ,
, , , , -, sponte sua,
sponte, ultro sponte, per se sponte,
ultro.- Moverse espontneamente:
ipse per se
moveor.Que
obra:
,,
sponte faciens.- Que se mueve espontneamente: ,,
ipse
per se movens, suapte natura movens

ESPOLN de gallo: ,u,;


,, galli calcar.- De la
nave:
,u,
rostrum
navis.- Que tiene espoln de cobre:

340

ESPONTNEO: ,
,,,; ,,
; ,,; ,,
,,; ,,;
,,;
u,,;
,, spontaneus,volunta rius, injussus, qui se offert sponte
ESPRADAS,islas:
Sporades insulae

ESPORTILLERO ,u,

bajulus

ESPORTILLO:
u,
u,, u, ;
,,
sportula,sporta.- De mimbres: ,,
sportula e vitilibus
contexta
ESPORTN: ,u,; , o,u, cophinus

ESPORTILLA: ,u,; ,, sportula,sporta

ESPOSA: ,,;,;

,u, (communem lectum


habens), ,u,; u,,
uxor.- Prometida : , sponsa.- Esposa reciente: ,u,
recens nupta.- Esposas,bodas:
uxores.- Hablar con la esposa: , (imperf.) colloquor
cum uxore.- La quem est al lado de
la esposa: u,, quae est
a latere sponsae.- Lo perteneciente
a la esposa: u,,
ad
sponsam pertinens.- Peticin de una
mujer por esposa: ,, petitio mulieris in uxorem.-Que ayuda
a la esposa a componerse: uu,u, quae simul sponsam adornat

tatur.- Que adorna a la esposa:


u,,
sponsam ornans.Que conduce la esposa al esposo:
u,,
dux sponsae.- Que
encuentra un esposo: u,
quae conjugem invenit.- Que hace
llorar a las jvenes esposas: uu,, a novis nuptis defletus.- Que lleva los esposos a su
casa: uu,,
qui sponsum
sponsamque deducit domum.- Que se
hace en honor de una joven esposa:
u,,
quod novam nuptam
in honre habet.- Que se ocupa de
adornar a la esposa: u,u,
quae in ornanda sponsa occupatur.Que se sienta junto al esposo o
esposa: u,-u,, qui
sponso
et
sponsae
assidet
in
nuptiis.- Recin casada: ,,
nova nupta.- Marido y esposa: u,, maritus,uxor.- Zapatos de
esposa u, calcei sponsales

ESPOSAS,anillas,manijas:
annuli.- De las manos: ,,
; ,,; ,, mani
ca,manicae.- Pequeas: ,u,
parva manica

ESPUELA: ,,; ,
u,; ,,
calcar.Meter las espuelas: u calcari
urgeo

ESPOSO: ,u,; u,,


uu,,
maritus,sponsus.Esposa: u,,; u,, spon
sa.-Adornar a la esposa: u
u sponsam adorno.- Llevar
la esposa al esposo: u
sponsam
deduco
ad
sponsum.Obsequios que haca el esposo a la
esposa: ,, saluta
toria dona.- Que abandona a su
esposo: ,, puella nupta
quae maritum deserit.- Que acompaa
al marito al tiempo de desposarse: u,-u,,
qui sponsum in ducenda sponsa comi-

ESPUERTA: ,,; ,,
,u,; ,u,;
,,; u,,; ,
; ,,
sporta.- Pequea:
,u, sportula
ESPUMA , u,,;
,, spuma.- Cubierto de
espuma,espumoso: `,, spu
ma
tectus,spumosus.Cubrir
de

341

ESPURIO: , ,
, , , ,,; ,,;
,; ,,; u,,
u,,; ,, spurius,nothus.- Hacer espurio:
nothum reddo

espuma: spumo.- Espuma de


agua: ,,
spuma aquae.- De
espuma natural: u,, spumam innatam habens.- De mar: ,
,,
spuma maris.- Echar
espuma:
spumo.- Hacer
espuma:
spumam excito.Levantar,originar espuma:
spumo.- Quitar la espuma:
despumo
ESPUMACIN: ,,
ESPUMADERA: ,u,
gus
ESPUMAR:

ESPUTO: u, , ,
, , , ,
;
,,,;
,
,u,; , u,
u, sputum, id quod tussiendo exspuitur

spumatio
spumile-

ESQUELETO: ,, sceleton
De figura de esqueleto: ,
, scaphae formam habens

spumo

ESPUMOSO: ,,; ,
,; ,,,;
,,; ,,; ,. spumeus,spumosus.- Ponerse
espumoso: spumesco
ESPREO: u,,

ESQUENOS (medida egipcia) que tiene


cinco esquenos: ,,
quinque schenos habens
ESQUIFE: ,,; ,
; ,,; ,,; ,
, navicula,scapha.- Pequeo:
habens

spurius

,u, scaphula.- De forma de


esquife: ,,
scaphae
formam habens.- El que impele el
esquife: ,u, qui scapham
impellit.- Llevar el esquife: scapham gesto.- Que lleva el
esquife: ,,
scapham
gestans
ESQUILA: ,,
ESQUILADO: ,,
ESQUILADOR:
tondet oves

ESTABILIDAD: ,,; ,
,; u,,; , u,,; ,u,;
,, stabilitas,firmitas
ESTABILIZAR, que permanece en
mismo sitio: ,,
eodem loco consistens

tintinabulum

ESTABLE: ,,; ,, ,,;,,,


; ,, u,,; ,,;
,, ,
,,; ,,;
,; ,,; ,,
,,; ,,; ,,; , ,,
,, non vergens quoquam,
immotus,firmus,stabilis,inconcussus
Ser estable: stabilis sum

tonsus

,u,

qui

ESQUILAR , ,
(,),
,
u,
detondeo,attondeo,tondeo
Piel que se ha de esquilar: ,
, pellis tondenda
ESQUILEO: ,, tonsura
Elprimer esquileo: u,,
prima tonsura
ESQUINADO:

,,

el
in

ESTABLECER: `,`, , , , ,
,-, ,

angulos

342

(,`,`,`
, , u,-,
-, , , (,
) u, u, ,
u, u, u
,
,
,

constituo,statuo,stabilio.- Antes:
ante constituo.- Cerca
de:
juxta statuo.- Con
fijeza: firmiter statuo.De antemano: ,- praestatuo.- Sobre: insuper
stabilio.Adems:

praeterea constituo.- Accin de:


,, actio stabilendi.Establecerse: u consido.- Debe
establecerse statuendum est
ESTABLECIDO: u,,; u,, stabilitus,praestitutus.Anteriormente: ,, an
te constitutus.- Estar establecido:
stabilitus sum.- Fuera de
lo establecido: ,,
praeter id quod constitutum est

,u,; ,,; ,u,; ,u,;


-,; ,; ,,
u,,; , sudes,pa
xillus.- Semejante a una: ,
, stipiti similis.- Pequea:
,u,; ,u,
paxillus.- Clavar en tierra una estaca:
u vallum depango.- Aguzada:
,u, palus praecutus

ESTABLECIMIENTO:,,
constitutio
ESTABLEMENTE: stabiliter
ESTABLO: u,u,; u,
; , ,,; ,u,
,,; u,,; ,
,u,; ,,; u
,,; ,,,;
u,
stabulum.- Colocar en el:
in stabulo colloco.- De
asnos: ,u, asinum stabulum.- De vacas: u,,;
u,u,;
u,,;
u,,; ,,;
,u,; ,u, boum praese
pia,boum stabulum.- De cabras:
, caprile.- En el patio interior de la casa: u,u, sta
bulum.- Encerrar en el: stabulo includo.- Guarda del:
,, ,u,
stabuli
custos

ESTACADA: ,,; ,,; ,, vallum,


agger ex vallis in terram depactis.Formar una: u vallum depango
Construccin de una: ,,
palorum confectio
ESTACHI( yerba) u,u, herba
ESTACIN ,u,; ,u,
statio.- Dador del tiempo o de las
estaciones: ,-,u,
horarum vel temporum dator.- Propio
de la estacin: ,, tempes
tivus
ESTACTE ,, stacte
ESTADIO ,,; ,,
u, stadium.- Correr el estadio:
stadium curro.- Igual a

ESTACA: ,,; u,

343

un estadio: ,, stadii
mensuram adaequans.- Medida de 600
pies o 125 pasos: ,u,
mensura 600 pedum vel 125 passuum.Prefecto del: ,u, stadii
praefectus.- Que compite en la
carrera del: ,, cursu certans in stadio.- Que pelea en
el: ,u,; ,, qui
pugnat in stadio

ESTANCADO,agua estancada:`,,
; ,, aqua palustris,palus
stagnum
ESTANCAMIENTO de aguas: ,
restagnatio
ESTANCAR restagno.- Estan
se el agua formando una cinaga:
stagno.- Alrededor: circumstagno

ESTADO ,,; ,
habitudo,dispositio.- Buen estado
(del tiempo,de la voz,de las cosas)
,, beatus rerum status.Habitual: ,, habitudo,dis
positio.- Mandado por los magnates:
,, status reipubli
cae ab optimatibus gubernatus> El
Estado,la cosa pblica: ,
u res publica
ESTALLIDO: ,,

ESTANCIA,permanencia u,u,
, ,, statio.- Cubierta: ,, scena.- Residencia en tierra extraa
,
, incolatus.- Domicilio: ,,; ,, stabulum
ESTANDARTE
xillum

ESTANGURRA u,, stilli


cidium urinae.- Padecer: ,
u stillicidio urinae laboro
ESTANQUE ,,; ,u,
stagnum,aquae statio.- Que vive
en el estanque: ,u,; ,, in stagnis degens
equilibrio de los cuerpos: ,
, statice ponderandi scientia

ESTAR en: , ,-
, u insum.-Entre otros

inter jaceo.- Estar


sentado junto a: u
una
sedeo.- Junto,cerca de:
praeterea adsum.- Con alguno: u
simul sto

ESTTICO ,,

quietus

ESTATUA ,u, u,
,; ,-; ,
,u,; ,u, (simulacrum e saxo vel ligno);
,
statuae,statua.- Pequea:
,u, staticulum.- De inmensa altura: ,, colossus

ESTATER (moneda): que vale cuatro


estateres: ,; ,,
quattuor staterum
aestimatus
(moneda)

ve-

fragor

ESTAMBRE ,,;,u,
; ,,; ,u,;
,u,; ,,; ,
,; ,,; ,u
stamen.- Parecido al: ,
,; ,, stamineus,
stamini similis.- Tramar el hilo o
estambre: stamen connecto.Romper el: stamen abrum
po
ESTANTE de libros
u,u,
armarium libellorum

ESTATERA
stater

, ,,

ESTATUARIO ,u,

statuarius

ESTATURA ,,; ,,
,,
proceritas,statura.Del cuerpo: ,, statura corporis

,,

ESTTICA,ciencia de los pesos y del

344

ESTATURARIO ,,
statuas facit
ESTATUTO ,u,

sterilis.- (Adj.neutro) , irritum.Que tiene tierra


estril u,,; , sterilem terram habens.- Que
carece de hijos: ,, libe
ris carens.- Impotente: ,
generandi impotens.- Estriles:
, sterilia.- Hacer estri:

sterilem facio.- Hacerse


estril:
sterilesco.Ser estril,carecer de hijos:
liberis orbo.- Totalmwente:
,, omnino sterilis

qui

institutum

ESTE `,`,; `,`,;


,, (u,,) hic,haec,hoc.- ,, por .- Esto es: u,
nempe videlicet.- Por esto,por tanto

hoc,idcirco.- Estas cosas:


haec
ESTEBAN ,u,
ESTELAR ,u,

Stephanus
ESTERILIDAD ,,; ,
,; ,,; ,,
sterilitas.- Esterilidad de hijos:
,,; ,, orbitas ob amissos filios,orbitas filiis
De una mujer: u,, sterilitas uteri.- Del ao: u,
sterilitas anni.- Que produce:
,u, vim conmcipiendi adimens

stellaris

ESTERA ,,,; ,
; ,,; ,,; ,u, storea,teges,storeae e vi
mine.- A modo de: in modum
tegetis.- Dormir sobre:
in storea cubo et dormio.- El que
teje esteras: ,u,
qui
storeas contexit.- Hacer esteras o
ruedos: tegetes consuo
Pequea: ,-,u, storeola.- Portador de: ,,
storearum lator

ESTEVA u,,; ,,;


,,; ,, stiva
Del arado: ,u, capulus
ESTIRCOL ,u,; u,
; , ,u,;
u,; , ,,; ,
; ,,; ,u,; ,u,; ,u,; ,u
; ,,; ,u,;
,u,; ,u,; ,,; ,,; ,u,;
,u,; ,u,;
u, stercus.- De asno: ,,
,,; ,, fimus asini.- De vacas: ,u,
fimus
boum.- De cabra u oveja: u,

stercus caprae vel ovis.- De


cabras: u,,; ,u,

ESTERCOLACIN , ,
; ,, stercoratio
ESTERCOLAR , , ,
, , ,
stercus ejicio,stercoro,stercore per
funfo.- El que estercola: ,
, sterquilinarius
ESTERCOLERO
,,,
sterquilinium
ESTRIL , ,
,u,,
,,; ,,; ,
, ,,; ,
,;
,,,;
,,
u,, stercus caprarum.- De
estircol: ,,; ,
; ,,
stercoreus.- Que
necesita,que
gusta
del
abono:
,, amans stercoris.Manchar con estircol:

stercore maculo.- Llenar


de: stercore contamino.Que tiene estircol: ,,
stercoreus
ESTIGIA, laguna o ro del Infierno:

345

,, Styx.- Estigio infernal


,, stygius

aestimo.- Ser estimado en gran


manera: u admodum existimatione sum praeditus.- En menos de
lo justo: subaestimo.- Que
se debe estimar en poco:
, parum curandus.- En ms: pluris facio.-Digno de estimarse
,, prior,potior habendus

ESTILETE u,u, ,
-,u,; ,u, (punzn de
escribir) stylus scriptorius
ESTILITA u,u,

stylita

ESTILO: ,u,; ,
; ,,; ,u,;
stylus.Correcto:
,,
recta locurtio.- Perteneciente al:
,, pertinens ad stylum.- Propiedad del: u,,
propietas sermonis.- Sublimidad del:
,,; ,, sublime
dicendi genus,altiloquentia.- Unifor
midad de estilo (literario) ,, similitudo vocum

ESTIMULACIN ,,
latio

ESTIMULANTE ,,,

qui habet vim excitandi,qui


excitat
ESTIMULAR ,-, ,
, , ,
, , ,
, , ,-
stimulos addo,exstimulo,stimulo,inci
to.- Fuertemente: ,
oestro agito.- Con la inspiracin
potica:
,

exstimulo.- Antes: ante


exacuo.- El que punza o estimula:
,, stimulator

ESTIMA,tener de s grande estima:


u de me magnifice sentio.- Tener en estima:
in
pretio habeo
ESTIMABLE
dignus

,,

stimu

pretio

ESTIMACIN de los buenos: ,


,,
bonorum aestimatio.Los que gozan de grande estimacin:
, (-), qui
sunt in magna aestimatione.- Nimia:
,, nimia aestimatio.Clculo: ,
, aestimatio

ESTMULO ,,; u,
; ,,; ,`,u,; ,,; , , ,; ,,
; ,,; ,,
,u,; u,, incitamentum,stimulus,suscitabulum
ESTO ,,; ,,; ,, aestas.- Estival: ,, aestivus

ESTIMADO ,, qui habetur


in pretio.- Digno de ser: u,
, magno studio expetendus

ESTIPENDIO , ,,
stipendium.- Anual: ,,
annuum stipendium.- Diario:
u, diarium stipendium.- Militar:
, ,, stipendium
militare

ESTIMAR , ,
(,),u, , existimo,aestimo,habeo in pre
tio.-Estimar en poco: , u, u,
, u parvi facio,
parvipendo,floccifacio.- Hacerse estimar por la finura y cortesa:

cultu mihi concilio.Estimar ms,mucho: , multo pluris habeo,nimio pretio

ESTIPULAR , u
u
adstipulor,stipulor.Mutuamente: vicissim
stipulorductus

346

ESTIRAMIENTO ,, distensio
ESTIRPE `,,; `u,u,
u,,; ,u,; ,u,
stirps.- De baja estirpe: ,, sine genere,non genero-

ESTIRAR,capaz de estirar: u
,, habens vim intendendi,contentendi.- Estirarse: ,- pandiculor
sus.-Progenie: ,, progenies

,,
cho est

ESTIVAL ,,; ,,
aestivus
ESTIVAR

ESTOPA ,,; u,u,


; ,,,; ,u,
; u,u, stuppa.- De esto
pa u, ,, stupeus.- Hecho de: ,,
stuppa confectus

stipo

ESTOICO ,,
ESTOLA ,,

qui malo stoma-

stoicus

stola
ESTOQUE ,,u,;
, gladiolus

ESTOLIDEZ ,,; ,,; ,, stoliditas


ESTLIDO ,,; ,
; ,,; ,, sto
lidus

ESTORAQUE (rbol) u,, styrax.- De estoraque: u,,


e styrace confectus.- Oler a: u odorem styracem refero

ESTOLN, nacer plantas junto al esto


ln , adnata emitto.- Renuevo al pie del
rbol:,, stolo,surculus ex
radice arboris enatus

ESTORBAR , u offico
in,impedio.- Estorbado: ,
, interclusus.- Estorbando: impedimento.- El que estorba:
,, qui officit

ESTMAGO u,,; ,u,


stomachus.- Boca del: ,,
os ventriculi.- Buena disposicin
del: ,, ventriculi bona dispositio.- Conveniente al estmago: , u,, sto
macho conveniens.- Debilidad de: ,,, malacia.- Padecer de
debilidad de: malacia laboro
Flaqueza de: ,, stomachi
ignavia.- Perteneciente al,que pade
ce de: ,, stomachum
pertinens,stomacho laborans.- Nocivo
al: ,, noxius stomacho.- Que tiene buen estmago:
,, bonum han(bens sto
machum.- Que padece del: ,
,
qui dolore oris ventriculi
afficitur.- Dolor de: ,,
; ,, dolor oris ventriculi.- Tener dolor de estmago:

dolore oris ventriculi


afficere.- Que tiene mal estmago:

ESTORBO ,,; ,
,; u,u,; ,
,; u,,; ,u
interclusio,offendiculum,obstaculum,impedimentum
ESTORNINO
sturnus

,,;

,u,

ESTORNUDAR , , u,
, sternuto,stornuto.- A
menudo: ,-u insuper sternuto.- Que hace estornudar
,,
habens vim ciendi
sternutamentum.- Que va a estornudar
,, qui jamjam sternutaturus est
ESTORNUDO ,, sternutamentum
ESTORNUSO (ave) ,, sturnus
ESTRABISMO ,,

347

distor -

sio oculorum.- Tener estrabismo,


mirar
con
ojos
atravesados:
,- strabo sum

clades,pernicies
ESTRANGULAMIENTO ,,;
,u,; ,,; ,,; ,,; ,
, strangulatio.- Muerte por estrangulamiento,por lazo: , mors a laqueo facta

ESTRADO ,,
suggestum.Humilde: ,,
humile
stratum.- Apisonado: ,,
stratum calcatum
ESTRAGALO
,u,
ornamen
tum columnae.- Que tiene los astragalos cincelados en oro: u,, caelatos ex auro astragalos

ESTRANGULAR , , ,
,
,-
strangulo.- Apretar con lazo para
estrangular: stringo la
queo ad strangulandum.- Lazo para:
,,; ,, la
queus ad strangulandum

ESTRAGO `,,; ,,;


,,; ,,; ,,
; , ,, strages,
ESTRANGURRIA
u,,
stranguria
ESTRATAGEMA ,
,,
in contrariam
partem
retractio,machinamentum.Trampa: ,, machinatio
Sorprender con estratagemas: strategemate circumvenio
ESTRATEGIA ,,
exercitus scientia
ESTRECHADO u,
tum coiens

ducendi

in angus-

ESTRECHAMENTE , , u, u, u
arcte,conferte
ESTRECHAMIENTO ,,; u,
, quidquid in angustum producitur
coarctatio
ESTRECHAR , , ,, , , , , ,

348

va estrechndose: ,, angustus,arcte in se ipsum contractus

(,, ),, u, u, u, u, u, u,
premo, in angustum cogo,angus
tum reddo,in angustum ago,coarcto,
illigo,urgeo.- Capaz de estrehcar:
u,, habens vim astringendi.- Fuerte para: ,,, validus ad strigendum.Ir estrechando: in angustum
ex lato contraho.- Meter en estrechu
ra: ,
in angustum cogo.Estrechar por todas partes: u circumquaque addenso.- Al mismo
tiempo: u,- una adstringo.- Todo lo que se va estrechando:
,, id omne quod ex lato
in angustum contrahitur

ESTRECHURA ,,; ,
locus angustus.- Meter en: u
in angustum cogo.- Poner en
estrechuras: u
in arctum
cogo
ESTREGADERA ,, balnea
ris strigilis
ESTREGAR , , , (,) scarifico,perfrico.- Antes: ,- ante scarifico.- Suavemente: leviter defrico
ESTRELLA ,,; ,u,
,,; ,u, stella,
lucifer,astrum.- Brillante de estrellas,brillante como una: ,
,
stellarum fulgens,ut stella
fulgens.- Con cabellera (cometa):
crinata stella.- Curso
de una estrella que ocupa el medio
del cielo: u,,
sideris medium coelum tenentis cursus.- Influencia de las:
,, effectus stellarum.- Semejante a: ,,
stellae
similis.- Adornado de: ,,
; ,, gemmis, stellis
distinctus.- Adornar con estrellas,
poner en el nmero de las: ,
sideribus distinguo

ESTRECHEZ ,,; ,,; ,, angus


tia.- Con estrechez: anguste
ESTRECHO ,,; ,,;
,,; ,u,
strigosus,arctus,angustus.- De
mar:
,,;
,u,;
,,; ,,; ,u,; ,,
fretum,
tractus inter duo litora.- Encerrado
en un estrecho o angostura: ,, angusto freto adstric
tus.- Navecilla para pasar un: ,u, navicula ad transfretandum.- Paso estrecho: u,,
in angusto contractio.- Pequeo:
,,
parvum fretum.- Que
inter sidera refero.- Aparicin de
muchas estrellas a la vez: ,
,
coapparentia multarum stellarum

saxa allido.Contra: ,
u,- allido
ESTREMECER , , concutio
Que estremece la tierra (pico de
Poseidn): ,, concussor terrae.- Estremecerse: ,, () tremisco,horreo,extimesco

ESTRELLADO ,,
,,; ,, stellans
stellaris, stellatus
ESTRELLAR `, ,-,
, impingo,illi
do.- Contra el suelo: `,
allido solo.- Contra la
tierra: u
humi allido.Contra las rocas: ad

ESTREMECIDO ,,
factus

treme-

ESTREMECIMIENTO ,,;
,, horror,succussio

349

ESTRENO ,,

Estriado: `, u,,
u,, striatus,virgatus

encaenia

ESTREIDO u,, cui alvus est adstrictior ( de vientre


estreido)
ESTREIR

ESTRIAR `u

strio

ESTRIBAR
,
,
, , firmo,
innitor

adstringo

ESTRPITO ,,; ,
,; ,,u,; `,
u,; ,u,; ,,
,,; ,,; ,u,; ,,; ,
u,; ,,; u,,;
u,,; u,,; ,
;
u,,;
,,;
,,; u,u,; ,,; ,,; ,u, strepitus.- Mover estrpi
to: u
strepitum cieo.- Que
ama el: ,, amans stre
pitum.- Que causa grave estrpito:
,,
gravem strepitum
edens.- Que hace estrpito al mismo
tiempo: ,, una strepitum edens.- Sin estrpito:
sine strepitu.- A quien da cuidado
el estrpito: ,, cui
strepitus curae est.- Con estrpito:
, cum strepitu.Hacer estrpito: ,
, u, , , , strepito,stre
pitum edo.- Hacer rudo juntamente:
una strepitum edo

ESTRICTAMENTE , u,
u stricte,comprehensim
ENTRISTECER,estar
moerore afficior

triste

ESTRO ,u, oestrum.- Agita


do por el estro o inspiracin potica: ,, oestro agitatus
Inspiracin potica: ,,
,, oestrum
ESTROFA ,,
stropha.- Que
tiene una sola estrofa: ,
, unicam habens strophen
ESTROPEAMIENTO ,,;
,, laniatus
ESTRUCTURA ,,; ,,;
u,,; ,,; ,,; ,,; ,
, structura,exstructio.- Gne
ro de estructura en que aparecen las
piedras iguales sin serlo: u,u, structurae genus quando
inaequali crassitudine lapidei parie
tes exstruuntur.- De igual estructura: ,, aequalis structu
ra.- De piedras escogidas: ,, e selectis lapidibus opus
exstructum

ESTREPITOSO ,u, (adj.masc.)


,,; `,,;
, ,u,
; ,,; ,,;
, u,,;
,; ,, streperus,
strepitum edens, habens vim ciendi
strepitum,stridulus

ESTRUJAMIENTO,accin de estrujar,exprimir: ,, expressio


ESTRUJAR

ESTRA
,,,u.,;
,, stria,striatura.- Que
tiene cuatro estras: u,,
quatuor strias habens.ESTUARIO ,u, aestuarium

stringo

ESTRUMO o estrigno (yerba) ,


u,; ,u, solanum
ESTUCHE ,,; ,u,
u,; , u,u,; u,
,; ,,; ,, cap

350

sa,theca,loculus.- Para anillos:


u,, annulorum theca
ESTUDIANTE ,,
ticus

stupro
ESTUPRO u, u,
,
stuprum,stupratio.- Cometer
un estupro: stupro
ESTURIN u,u, silurus

scholas

ESTUDIAR studeo.- El que ha


comenzado tarde a estudiar: ,,
qui non pridem coepit
discere

ETCTERA u
caetera
TER ,,

ESTUDIO,,; ,u,,;,, stu


dium.- Consumirse en estudio: studio extabesco

ETERNAMENTE

stupendus
stupide,

TICO ,, ethicus
ETIMOLOGA u,, etymologia,originis nominis indicatio.Aludir a la etimologa del nombre:
u ad nominis ethimologiam alludo.- Segn su etimologa:
pro vocis origine

ESTPIDO ,,
,,,
,,; ,u,;
,,; ,,; ,(-u,u,u),u,,; ,,; ,, stupidus,ex
cors,bebes

ETIMOLGICO u,,
mologicus

ety-

ETOPE ,,,; ,
, aethiops

ESTUPOR , u,,;
,,; ,,;
,,; ,u,; ,,;
,, stupor.- Que causa estupor: ,, stuporem infe
rens
,

eterne

ETERNO ,,; ,,
(lo eterno), ,, aeter
nus.- Eterno,engendrado por s mismo
u,, aeternus,ipse a se
genitus.- Que existe ms all de
todo tiempo: ,, ultra
omne tempus existens

ESTUPIDEZ ,, stupor.- Cra


sa: ,,
crasa stupiditas.Obrar con estupidez: ` stolide ago

ESTUPRAR

aether

ETERNIZAR, hacer que dure mucho algo


perduro

ESTUPEFACTO,quedar con la boca abier


ta ,, stu
peo,inhio

et

ETERNIDAD ,,; ,
aeternitas

ESTUFA u,u, vaporarium


Estufilla:
,,u,
ignarium

ESTPIDAMENTE
stolide

...

ETREO ,,, aetherius.- Que vive en el cielo,que


planea sobre la tierra: ,
, in coelo degens

ESTUDIOSO u,,; ,, studiosus.- Muy: ,, superextensus

ESTUPENDO u,,

EUCARISTA,accin de gracias: ,, gratiarum actio.- Participacin en la eucarista,comunin


,, sacrae eucharistiae
participatio

,-

EUFEMISMO,denominacin

351

decente

de

objetos vergonzosos o asquerosos:

honestiori nomine rem


odiosam,pudendam praetexo

cosa que no lo es: ,,


; ,,; ,,
pudendae rei honestum nomen,favorabilis verbi usus.- El que usa de
eufemismos para no decir palabras
malsonantes: ,,
qui
verbis extenuat res odiosas.- Usar
eufemismos para evitar el nombre de
,u, tithymalus

EUFONA ,,

EUFORBIO (planta) u,,

EUFORIA,capacidad para sobrellevar


el dolor: ,, vis dolorem
sufferendi
EUMNIDES

Eumenides

EUNUCO `, ,
,, u, , , , ,u,;
,,; ,,;
, semivir, eunuchus, spado,castratus
EURO (viento) ,u,;
, Eurus

suavitas vocis

EUROPEO , (masc.), ,, europeus


EVACUACIN ,,,, egestio,evacuatio.- Del
vientre: ,,; ,
,; ,u,,;
u,,; ,,; ,, purgatio,alvo prolu
vium,evacuatio.- Evacuacin de lqui
dos ,,; ,,
evacuatio
humorum
(trmino
de
medicina).Debilitado
por
las
evacuaciones ,,
, effoetus
EVACUAR,desocupar,vaciar: , ,-,
,-,
,
, , , ,
- evacuo,inanio.- Dar de vientre
, , ,


(salirse
del
camino)
exonerare
ventrem.- Con purga: evacuo
purgatione.- Apetito de evacuar lo
que est lleno: ,, appeti-

352

Ser evangelizado: evan


gelizor

tus exinaniendi quod plenum est.Que


tiene
virtud
ee
evacuar:
,, evacuandi vim habens

EVAPORACIN ,,;
,; ,,; u,
,; ,,; u,
,,; ,, evaporatio,exspiratio,vaporatio

EVADIRSE , , ,
,-, ,
,
,

subterfugio,effugio,evado.- A escon
didas:
clam declino.Juntamente: u,-
- simul,una evado
EVALUACIN ,,
timatio
EVANGLICO ,,
licus

EVAPORAR , u, , evaporo,vaporem elicio.- Juntamente: u


simul
evaporo.- Que se evapora: ,
, evanescens.- Evaporarse:
in vaporem abeo

aes-

evange-

EVAPORIZAR
converto

EVANGELISTA ,, evangelista
EVANGELIZAR evangelizo.EVASIN u, ,,
effugium
EVENTO
,
,
;
,
,

eventus

in

vaporem

,-, , u, , vito,evito,declino
El golpe: ,-u
declino.Que puede ser evitado: ,,
qui vitari potest.- A quien hay que
evitar: ,, quo fugiendum est.- A quien se ha de evitar:
u,, vitandus.-Que se ha
de evitar: u, u,
cavendum,fugiendum

EVIDENCIA , ,
,,, evidentia,pros
pectus,perspicuitas.- Con evidencia
perspicue
EVIDENTE ,,; `,,
,; , , ,
, u,, perspicuus,
evidens,conspicuus.- Por s mismo:
,, per se manifestus.Lo evidente: ,u evidens.Que salta a la vista: ,,
manifestus
EVIDENTEMENTE ,
te,clare

EVITARSE, que debe o puede evitarse:


,,; u,,; u, u, vitandus,qui quod
vitari potest
EVOCAR

evoco

EXACCIN ,, exactio.De la quinquagsima parte: ,, quinquagessimae partis


exactio

aper-

EXACERBACIN ,, exacerbatio

EVITADO,que es evitado o puede evitarse u,, qui vitatur vel


potest evitari

EXACERBAR
,
,
, (),
, exacerbo

EVITAR , , ,
, , , u,
, , , u, , , (u), (slo aor.e inf.),

EXACTITUD ,, accuratio>
Con exactitud: , exac-

353

cin: ,, examen> Sujeto a


examen:
,,
quod
in
considerationem venire potest> Con
diligencia: ,, perpensatio

te> Ser amante de la exactitud: amo accuratam operam


EXACTO ,,; ,
,; ,, (justus) congruus, exactus
EXACTOR ,,
(cobrador)

EXAMINADO
,,
multum
spectatus> No examinado diligentemente: ,, non perscrutus

exactor

EXAEDRO ,, sex latera


habens

EXAMINADOR ,, explorator> De todo: ,, omnium inspector

EXAGERADAMENTE exageratorie

EXAMINAR , , ,
,
,
, , , , , , , , , ,
, , , , , , , appendo,
examino, excogito, perspicio, interrogo, respicio, recenseo, expendo,
exploro, lustro> Examinar antes:
, , ante examino, ante exploro,
ante speculor> Con diligencia: -

EXAGERAR
,
,
, y
(tragice expono,exaggero) exaggero,
augeo> Mucho: exaggero
EXGONO
,
sexangulus

,,

EXALTACIN , , ,, exaltatio
EXALTAR

exalto

EXAMEN
,
,,
examinatio> Diligente: ,
, diligens inquisitio> Pondera, probo, diligenter
expendo> Con la mano: admota
manu exploro> Con los dedos: digito commostro> Con mucha
exactitud: ad unguem exigo>
Diligentemente: , longe, diligenter examinare o
prospicio> El que sabe examinar:
,, qui habet vim
probandi> Examinar bien:
bene exploro> Las facciones de uno:
facem alicuius diligenter annoto> Examinar ms: se insuper expendo> Ponderar, tomar
en consideracin: libro>
Que examina antes las cosas: ,,, qui rem ante speculatur>
Que examina: ,, perpendens> Ser enviado para examinar,
explorar: praemittor> Examinar juntamente: -

una considero> Unas cosas


junto a otras: unum alteri admotum contemplor
EXANGE ,, , ,,,; ,, exsanguis> Adv.:
, sine sanguine
EXNIME
,,;
, exanimis

EXASPERACIN , ,,; ,, exasperatio, exacerbatio


EXASPERADA
exasperata

EXASPERADO, estar exasperado exasperor

354

celencia: ' per excellentia

EXASPERAR , ,
, , , , , , , , , , , , , , , , , , exaspero, in
iram concito, exacerbo, effero> Que
tiene fuerza de exasperar: ,, exasperandi vim habens

EXCELENTE ,, ,,
,,;
, ,,; ,; ,,; ,,;
, ,,; ,
,; ,,; ,,;
,,; ,,; ,,; , ,, ;
,
,
,
, , , , , , ,
,,;
,
,
,
,,;
, ,,; , ;
,,;
,,

eximius,
excellens,
conspcuus,
eminens, praestans, summus> Excelentsimo: ; , ,,;
,,;
,, praestantissimus, excellentissimus> Lo excelente, lo
mejor en cualquier cosa: ,,
; ,, in re qualibet
praestantissimus (vg. ,
..la flor de la juventud, la
flor de la sabidura)> Ms excelente:
,-,,
praestan
tior> Obra excelente: ,
opus egregium

EXASPERARSE , , , exacerbor,exaspero
EXCAMACIN ,, desquammatio
EXCAVACIN ,-, , , ,,; , ,, suffossio, excavatio> Sacado por excavacin:
,, fossitius
EXCAVADO ,, excavatus
EXCAVAR ,-,-, , , , ,-, , , ,
fodio, defodio, excavo> Poco
ha excavado: ,, nuper
excavatus> A modo de tubo o fstula:
inb fistulam excavo
excedens

EXCELENTEMENTE , , , excellenter, eximie

EXCEDER , , ,-,-, - ,
, , ex- cedo,
excello, praecello, longe supero, praesto> Al vigor de la edad:
aetatis vigorem excedo>
Que excede el nmero: ,
, numerum excedens

EXCELSO , ,,;
,,;
,,
(vecino de los astros), ,
,,; ,,; ,
, excelsus, in alta assugens,
summus> De miras elevadas: ,, cuius consilia sunt excelsa

EXCELENCIA ,,; , ,,; ,,


excellentia, praestantia> Por exEXCEPCIN
,
,
,;
,,;
,, exceptio

EXCEPTUAR , , ,, exceptione summoveo


immunem facio, excipio, eximo

EXCEDENTE ,,

EXCESIVO ,
nimius, immodicus>

EXCEPTO praeter

355

,,
Ser excesivo:

nimius sum in

EXCITATIVO ,,; ,
,
,,
habens vim excitandi, excitativus

EXCESO ,,; ,,
excessus

EXCLAMACIN
,,
,; ,, exclamatio

EXCISIN ,,; ,,
excisio
EXCITABLE
lis

,,

EXCLAMAR , , ,
, , exclamo> Con gemidos: cum
gemitu exclamo

excitabi-

EXCITACIN , ,,
excitatio

EXCLUIR , , ,
, , , , amando, excludo> Que
nada excluye: ,, qui nihil
perficit> Que se excluye: ,, vim habens abstrahendi>
Quedar sin parte: expers
sum, parte mea defraudor

EXCITADO ,, qui acerbo


est animo> Animo excitado:
, iracundus
EXCITANTE ,, habens vim
excitandi
EXCITAR,, , , , ,-,-
, , ,, , , ,
, , ,,
,
,
,
, , , , , , , , , excito
concito> A la ira: in iram
concito> Antes: ,- ante
concito> Apto para excitar: ,, aptus ad excitandum
Contra: , concito in> El deseo pruritum
excito> Estar excitado por la rabia:
rabie concitor> Estar excitado: perturbor> Incapaz
de: ,, ex quo qui excitari nequit> Juntamente: ,-, una excito> Propio para excitar: ,, habens vim excitandi> Que
excita a las mujeres: ,
, concitator mulierum> Que excita el nimo: ,, animum excitans> Que puede excitar:
,, excitandi vim habens> Recin excitado: ,,
recens excitatus> Ser excitado:
, excitor

EXCOGITAR
excogito

EXCOMULGAR execror, diris


devoveo
EXCOMUNIN
,,
aeterno destinatus

exitio

EXCORIACIN ,,; , ,; ,, excoriatio


EXCRECENCIA ,,; ,, carnis generatio, excrecentia
EXCRECIN ,, excretio
EXCREMENTO ,,;
,,; ,,; ,
,,;
,
,; , , , , , ,,; ,,; ,,
; ,,; ,,; ,,; ,, merda, ejectamentum, oletum, excrementum> De cerdo: `,` suis excrementum
Lquido: ,, liquidum excrementum> Humano: ,, oletum> Que come excrementos: ,, medivorus

356

EXCRESCENCIA ,,: ,, agnatio, excrescentia

EXCUSA , , ,,;
,,;
,
,; ,,; ,, excusatio, recusatio, obtentus> Alegar
excusa: excuso> Confir-

EXCRETOR ,, excretorius
EXCURSIN ,,; ,
,, excursio, excursus
mada con juramento: ,,
excusatio jurejurando confirmata>
Digno de excusa: ,, excusationem habens

,,; ,,; ,,
,,;
,,;
,,; ,,; ,
,;
,,;
,,
justa,parentalia, inferiae, exequiae
Hacer exequias: , , ,
,
,
,
exequias facio> Hacer las
exequias a los padres: parento> A los familiares: parento> Celebracin de las exequias:
,, inferiae> Que hace
las exequias o funerales a los difun
tos: ,, qui justa mortuis
solvit> Que no ha recibido los honores fnebres, insepulto:
,, insepultus

EXCUSABARAJAS (cesta de mimbre con


tapa) ,,; ,, fiscella e vimine plexa in modum arculae
EXCUSAR , excuso, purgo crimen
EXCUSARSE , excuso
causor
EXECRABLE ,,; ,
,; , ,,; ,,; ,,,;,
,
,,;
,, qui patravit non obliviscenda, execrandus, execrabilis

EXHALACIN , ,
,; , ,,, ,,;
,,;
,, vapor, efflatio, exhalatio

EXECRACIN ,,; ,,
; ,,; ,,;
,,; ,,; ,, execratio> Merercedor de
toda execracin: ,,
ter omnibus diris devovendus
EXECRAR ,
, execror

EXHALAR , , , , , ,
, ,-, ,
-, exhala,spiro> Olor:
, oleo, exhalo

EXHIBICIN , ,
; ,, exbibitio

EXGESIS ,, expositio

EXHIBIR , ,
exhibeo

EXENCIN ,`, ,,;


,,
exemptio,
liberatio> Privilegio de quedar eximido, exento: ,, exemptio

EXHIBIRSE con vanidad ad


pulchram speciem me exorno
EXHORTACIN ,,;
,; ,,; ,,
;
,,;
,,;
,,; ,,; ,, ,,
; , , -

EXENTO , , ,, exclusus, immunis, exemptus


EXEQUIAS `,,; ,,
; ,,; ,,;

357

, , ,,
,; ,,; ,,; ,,; ,,; ,, hortatio,adhortamentum

exhortor, hortor> Exhortando: adhortando> Adems: insuper adhortor> Aplau


diendo: plaudendo adhortor> An ms: adhortor
De paso: obiter addortor> Juntamente: una
adhortor> Propio para exhortar: ,, habens vim adhortandi> Que exhorta mal: ,,
male adhortans> Que tiene fuerza de
exhortar: ,, qui habet vim adhortandi> Secretamente:
tacite hortor> Exhortar
juntamente: adhortor>

EXHORTADOR ,,; ,, adhortatur


EXHORTAR , , , , , , , , , , , ,-, , , , ,
, , ,
, , , , , , , , , incito,
EXIGIR ,- exigo> Hasta lo
ms mnimo: ad unguem
exigo> Malamente: perperam
exigo> Ms de lo justo: ,- ultra debitum exigo> Ocultamente: clam exigo

Antes: , ,
ante existo> A un tiempo:
una existo> Cerca, junto con:
subsisto una> Hacer que esista lo que no era:
essentiam do> Lo que existe por s
mismo: ,, sponte proveniens> Existir por s mismo: per se existere> Primero: , prior existo>
Que existe a un tiempo: ,
, simul existens> Que existe
antes de haber sido hecho el mundo:
,, qui est ante mundum
Que existe antes que la luna: ,,;
,,;
,, ante lunam existens
Que existe ms all de la vida:
,, ultra vitam exsitens>
Que existe por s mismo: ,
,,;
,
, a se ipsum ortum habens>
Existe: instat

EXIGUO ,,; exiguus


exiguum
EXILIADO ,,
dibus pulsus

a suis se-

EXIMIO , , , ,,; ,,
,,;
,,
eximius, summus
EXIMIR , , ,
, immunem facio, eximo> Eximir secretamente:
clam eximo
EXISTENCIA, vida ,, vita;
dota- do por su propia sustancia de
existencia: ,, in se
habens existentiae rationem

XITO ,,; ,,;


,,; ,,; ,
, exitus> De difcil xito: ,,
difficilem
exitum
habens> Obtener xito feliz: una sucessum prosperum habeo

EXISTENTE ,, ens
EXISTIR ,-, , , , existo,exsto> A la vez: , ,- simul existo> Antes o el
primero: ante o prior existo>

XODO ,, exodus
EXONERAR

358

exonero, exoneror

ventrem
EXPECTORAR ,
exspectoro

,-

EXORCISTA ,, exorcista
EXPEDICIN ,,; ,
,; ,,; ,,;
,, expeditio> A caballo:
,, equitatio> Emprender una
expedicin: expeditionem
sumo> Encargarse de una expedicin
contra alguno: suscipio
adversus expeditionem> Marchar a una
misma
expedicin:
ad
eamdem expeditionem proficiscor>
Meditar una expdicin;
expeditionem agito> Expedicin militar contra alguno: ,,;
,,;
,
,; ,,; ,,
exercituus ductio, miliaris expeditio> Naval: ,, expeditio
navalis> Preparar una expedicin:
expeditionem paro

EXORDIO ,,; ,,
; ,,; ,
praeparatio narrationis, exordium
Perteneciente al exordium: ,, ad exordium pertinens
EXTICO ,, exoticus
EXPANDIR
expando

,-,

EXPASIN, alegra ,, alacritas


EXPATRIAR in alias sedes migrare
EXPECTACIN ,,; ,,; ,,; ,,; ,, exspectatio

EXPEDITAMENTE
expedite

EXPECTATIVA , ,
, exspectatio

EXPEDITIVO
instans

EXPECTORACIN ,, id quod
tussiendo exspuitur
EXPEDITO ,,; ,,;
, , , , ,, expeditus> Para
todo: ,, ad omne opus
expeditus>
Poner
expedito:
,
,

expedio, extendo

,,

Muy experimentado: ,,
,,, multa expertus
EXPERIMENTAL ,, empirus
EXPERIMENTAR ,
, , , ,-,
,
,
experior, periculum facio>
Primero: prius experior>
Adems: insuper experior> Segunda vez: iterum
libo> Que experimenta lo mismo:
,, qui idem experitur>
Que experimenta por primera vez:
,,; ,, () qui primus experitur> Que no
puede ser experimentado: ,, difficilis ad probandum

EXPELER , ,
expello> De alguna parte:
aliunde expello
EXPERIENCIA ,, tentartio
Tener experiencia: peritus
sum> Que tiene experiencia: ,, peritus
EXPERIMENTACIN ,, tentatio
EXPERIMENTADO , ,
,, peritus, spectatus>

EXPERIMENTO ,,; ,,; ,,; -

359

,,; ,,
mentum, exploratio

, , , ,
, ,-
explico, expono> Se debe explicar con claridad:
aperte explicandum> Sutilmente las
cosas ms pequeas:
minuta et argute persequor> Antes:

ante
explico>
Con
claridad: , clare et
perspicue explico> Difcil de explicar:
,
,
,, difficilis ad explicandum> Explicar ms:
explico> Fcil de explicar: ,, explicatu facilis> Las
cosas ms insignificantes:
minutissima persequor> Lo
que otro ha dicho: juxta
ea quae dixit alius loquor> Punto
por punto: siggilatim
expono> Que no se explica fcilmente
,, difficilis ad explicandum> Que puede ser explicado:
,, qui potest exponi>
Que sirve para explicar: ,, habens vim explicandi

tenta-

EXPERTO ,, artificiosus,
eruditus> Ya desde mucho tiempo: ,, (-) multum iam
uso ad agendum exercitatus
EXPIACIN ,,;
expiatio, purgatio

,,

EXPIRAR (antnimo de inspirar) , , , ,


, , , ,
, (morir) exspiro,
efflo
EXPLANAR ,
explano

EXPLETIVO ,, expletivus (partculas o voces que se


usan para hacer ms armoniosa la locucin)
EXPLICABLE
,,
facile explicari potest

qui

EXPLICACIN
,
,
,
,
,
,, explicatio> Detallada:
,,
expositio>
Lugar de explicacin: ,
, schola> Previa: ,
praevia explicatio

EXPLICATIVO ,, habens
vim explicandi
EXPLORACIN ,,; ,,; ,,; ,
, exploratio,speculatio
EXPLORADOR ,,; ,
,,;
,,
explorator> Que examina: ,
explorator

EXPLICADO ,, non explanatus


EXPLICAR , , ,-, , , ,-,,
,
,
,
,-,
, , , EXPLORAR, examinar , , , , ,
,
,
, , , , , ,
, , ,
(probar) sciscitor, explor, exquiro>
Antes: ante exploro> Con
diligencia: exquiro> Envia-

do para: ,, praemissus ad explorandum


EXPLOSIN ,, diruptio
EXPONER , , , , , , exponere> A la vista
, ,- in
proscenium produco> A los nios:

360

xpono> Al sol: , ante insolo>


Antes: ante expono>
Dar una respuesta, describir: expono> Cualquier cosa de una
manera trgica: tragice
expono> De paso: obiter expono> Juntamente:
simul expono> Primero:
ante expono> Ser expuesto a la vista
in medium afferor

,, soli expositus> Ser expues


to: exponor
EXPUGNABLE , , ,, qui expugnari potest,
expugnabilis> Apenas:
, ,, vix expugnabilis
EXPULSADO ,, expulsus>
De los territorios, del pas: ,,, e finibus, e regione expulsus

EXPONERSE a riesgos, temerariamente:


,
,`,
periclitor

EXPULSAR , , , , , abjicio
e sedibus moveo, extrudo> Ser expulsado: expello> Expulsado:
,, loco suo emotus

EXPORTACIN ,,; , ,, exportatio


EXPORTAR , , exporto> Afuera antes:
ante exporto> Fraudulentamente: furtim exporto>
Juntamente: una effero et
exporto

EXPULSIN ,,
,
,
,
,,; ,,;,, depulsio, expulsio, ejictio> De la ciudad: ,,
expulsio extra terminos urbis> De la
tribu, del clan: ,,
ejictio> De casa: ,,;
,, ejicitio e domo>
Proceso por expulsin ilegal: actio unde vi

EXPOSICIN (dar forma verbal a una


idea) ,, enuntiatio
EXPRESIVO ,, expressus
EXPRESO ,,; ,,
expressus

EXPURGAR , expurgo

EXPRIMIDO ,,; ,,
expressus, expressum

EXQUISITAMENTE exquisite
EXQUISITO ,,; ,,
exquisitus> Demasiado exquisito:
,, nimis exquisitus> Lo
exquisito: ,, exquisitum

EXPRIMIR , ,
, , , ,-, exprimo, premo,
exsurgo, exprimendo aufero> A gotas,
gota a gota: , , exprimo guttatim> An
ms: insuper exprimo> El
jugo: succum exprimo> Ir exprimiendo:
,

instillo> Un poco: leviter


exprimo> El que exprime:
,
, is quis exprimit

EXTRAORDINARIO ,, insolitus
EXSPECTACIN ,, exspectatio
EXSPECTADOR desde un lugar alto
, ,, spectator ex
excelso loco, prospectans
EXSPECTATIVA ,, exspectatio

EXPUESTO ,, ,
,; ,, (periculosus) expositus> Al sol: `-

XTASIS ,, extasis

361

,-,
,
,
, , , ,
,
,-,
, , , , , , -

ENTENDER , , , , , ,
,-,-, , , , , ,-,
,
,
,
,
, ,-, , ,-,
,
,
, , ,
, , extendo, sterno, perrigo, distendo, expando> A lo
largo: , , in
lon gum extendo, produco> Adems:
,
,-,
,-,

insuper extendo> Alrededor, por todas


partes:
,-,
, expando in orbem,
circumquaque obtendo> Debajo antes:
ante substerno> Debajo: , subtendo> Extender sobre: insuper extendo> Extendido a lo largo:
,, on longum protensus>
Hacia delante: ,- extendo, praetendo> Juntamente cerca:
simul juxta extrendo>
Juntamente: una ad latus extendo> Junto a: ,
juxta sterno, juxta extendo> La accin de extender o esparcir: ,, stratio, stratura> La cama: sterno> Lo
que se extiende ampliamente: ,, id quod late extentum est
Ms de lo lcito: ultra
fas extendo> Por bajo:
substerno> Por delante: ,
,-,- praetendo>
Por el suelo: extendo>
Por encima: , ,
super extendo, insterno> Por
todas partes: circumquaque
obtendo> Que extendi: ,,
(-) qui tetendit

el
suelo:
,-
subterno> Por la tieerra: ,
subrepo> Rectamente: in rectum protendor> Sobre:
super extendo
EXTENDIDO ,,; ,,
; , ,,; ,,;
,,;
,
,;
,,;
,,;
,,;
,,;
,,; ,, extentus,
patulus, protensus, exporrectus> A
lo largo: ,, protensus>
Como la hoja: ,, expansus> Delante: ,, praetensus> En lnea recta: ,
,; ,,; ,,
in rectum extendens> Lo que est
extendido: ,, id quod
expansum est> Por todas partes: ,,;
,
,-,,
circumquaque
obtentus
EXTENSAMENTE , , porrectim, late
EXTENSIN ,,; ,
,; ,,; ,,
,,; ,
, , ,,
;
,,;
,,;
,, tentio, extensio, explicatio, productio> A lo largo: ,, in longum extensio> Alrededor: ,, circumtensio>
En lnea recta: ., in
rectum extensio> Excesiva: ,,immodica extensio> Ms dilatada: ,, ultra extensio

EXTENDERSE extensus sum> Extenderse a: prorrigor> Debe


extenderse por el suelo:
substernendum est> Mucho a lo largo:
in longum extendo> Por el
suelo: , humi serpens> Por

EXCESIVAMENTE extensive
EXTENSIVO

362

,,;

, extensius,tensivus

mit

EXTENSO , , - ,
,,; , late
se extendens, extensus> Muy
,,; ,,; ,,; ,, multum extensus

EXTENUAR , ,
,
,
,
, , , extenuo> Antes:
ante extenuo> Capaz de: ,
,; ,, extenuandi vim
habens

EXTENUACIN ,,; , ,, extenuatio> De


las tierras: ,, humi extenuatio

EXTERIOR ,, exterior
EXTERIORMENTE exterius
EXTERMINADOR ,,; ,, depopulator, exterminator

EXTENUADO ,, faciendi
facultate destitutus
EXTENUANTE , ,,
extenuans, qui extenuat et consuEXTERMINAR , , extermino, exitium facio

, , , ,
, extraho> Antes: ante extraho> Con sifn: siphonis ope extraho> Lquidos: liquores extraho> Violentamente de todas partes:
circumquaque traho> Ser extrado:
extrahor> Que tiene fuerza
de extraer: ,, vim
habens extrahendi

EXTERMINIO ,, exterminatio
EXTERNO ,, externus
EXTINCIN ,, exstinctio
EXTINGUIR ,-,-
, , , ,-,-,
, , extinguo> Juntamente: ,- simul extinguo> Propio para extinguir:
,,; ,, habens vim exstinguendi

EXTRADO ,, haustus
EXTRALIMITADO
,-;
,, ultra finem progrediens
EXTRALIMITARSE constitutum
cursum egredior

EXTIRAR , tendo

EXTRANJERO (Ver HUSPED) que odia a


los:
,,
qui
odit
barbaros> Tener el aire o el acento
extranjero peregrino aspectu utor> Extranjerizarse: barbarorum more vivo> Extranje(por oposicin a ciudadano) ,
,,,
falso
inscriptus> ,,,,; ,,; ,
,;
,,;
,
,,; ,,; ,,;
,,;
,,;
,,;
-

EXTIRPACIN ,, cum ipso


caule avulsio, exstirpatio
EXTIRPADOR ,, exstirpator
EXTIRPAR , . exstirpo, eradico
EXTRACCIN ,,; ,
, extractio> De baja extraccin:
,, ignobilis
EXTRAER , , ,

363

rte a los extranjeros:


hospites occido> Extranjero domiciliado: ,, inquilinus>
Extranjero en parte: ,
ex parte barbarus> En tierra ajena: ,,in terra peregrina
Engao a los extranjeros: ,
,
hospitum deceptio> Establecerse
o residir como extranjero en alguna
parte: peregre veniens
aliquo diverto (dirigirse a algn
punto el que viene de fuera)> Establecido en un pas: ,,
advena> Estancia de un extranjero
establecido en un pas: ,,;
,,;
,, habitatio in gente cui situs est, peregrinatio> Expulsar a
los extranjeros: , peregrinos expulso> Expulsin de
los extranjeros o de las cosas extranjeras_ , ,,
peregrinorum expulsio> Extranjerizo:
,, barbaricus> Frecuentado de extranjeros: ,,
hospitibus frequens> Generoso con
los extranjeros: ,, hospitalis> Gua de extranjeros: -

,,; ,,; ,,;


,,;
,,;
,,;
,,;
,,;
,,;
,,;
,,,;
,
,,; ,,,; ,,; ,,; ,,; , ,, ;
,
,,;

peregrinus, advena, extraneus, alienigena, externus, adventicius, barbarus, hospes> A modo de extranjero:
more peregrinorum> Aborrecedor de extranjeros: ,,
osor hospitum> Adopcin de una costumbre extranjera: ,, peregrini novique moris susceptio>
Amante de los extranjeros:
, amans hospitum> Perteneciente a
los extranjeros: ,, ad
hospites pertinens> Que honr a los
extranjeros: ,, hospes
colens> Alimentar a los extranjeros:
alo hospites> Que da de
comer a los extranjeros: ,
, hospitum nutritor> Ciudadano,
aunque oriundo de extranjeros: ,, qui, quamvis peregrinus,
habetur civis> Casi extranjero: ,, aliquantum peregrinus>
Castigar a los extranjeros: plagis hospites caedo> Dar mue
,, hospitum ductor> Gustar de
lo extranjero: amo peregrina> Que recluta soldados extranjeros: ,, externos milites colligens> Habitar en la nacin de que se ha hecho ciudadano:
in gente, cui insitus
sum, habito> Inhumano con los
extranjeros: ,, inhumanus erga hospites> Llevar a los
extranjeros a visitar lo que hay que
ver: duco hospites ad ea
quae visenda sunt> Lo que pagaban
los extranjeros: ,, id
quod a peregrinis solvebatur> Mana
por lo extranjero: ,,
peregrini cultus insanum studium>
Matanza de extranjeros: ,
,, hospitum occisio> Mesa
para los extranjeros: ,,

mensa hospitalis> Mezclado con


extranjeros: ,, mixtus barbaris> Que mata a los extranjeros: , ,,
,, hospites occidens>
Usar lenguaje extranjero:
peregrino sermone utor> Lenguaje
peregrino o extranjero: ,
, peregrinus sermo> Recibir al
extranjero: peregrinum accipio
Muerto por los extranjeros: ,, ab hospitibus interfectus>
Obsequio hecho a los: ,,
xenium, munus hospiti datum> Odio a
los extranjeros: ,, odium
hospitum> Pronunciacin extranjera: ,, vitium
hominis barbare pronuntiantis> Pronunciar con acento extranjero: -

364

barbare pronuntio> Protector, extranjwero residente en una


ciudad, que protege a los que llegan
especie de cnsul,actual: ,
, protector> Que devora a los
extranjeros: ,, hospites devorans> Que habla mal un
idioma extranjero: ,,
qui barbare verba alienae linguae
affert> Que tiene acento extranjero:
,,
barbaram
vocem
habens> Que viene como extranjero:
,, ut hospes adveniens>
Recepcin de un extranjero:
, hospitum susceptio> Reunir a
los extranjeros o forasteros: peregrinos congrego> Salir al:
peregrinor> Segn costumbre
de los: ad morem barbarorum> Ser extranjero: ,
peregrinor in,peregrinus et
ignarus sum> Usar de lenguaje, costumbres extranjeros: ,
peregrina lingua utor, peregrinis
studeo> Volverse extranjero: barbarum reddo

,; ,,; ,,
erraticus, in errorem actus, devius>
Andar extraviado: vagor
EXTRAVIAR errar e facio
EXTRAVIARSE
,
,
(abducor a grege separarse del rebao), ,
aberro> Hacer extraviarse
, aberrare facio> Juntamente con otro: una cum alio oberro> Salirse del
camino: a via recedo
EXTRAVO , ; ,
error
EXTREMIDAD ,,; ,
,; ,,; ,,
,,;
,,;
,,;
,,;
,,;
,
, extremitas, rerum extrema pars,
summitas> De cualquier cosa: ,
, extremitas> Desde la extremidad
ab extremo> Que llega o se
extiende hasta la extremidad: ,, ad extremam usque partem
pertendens

EXTRAAMENTE peregrine
EXTRAEZA ,, admiratio

EXTREMO ,,; ,,;


,,;
,,;
,,; ,,; ,,
; ,,; (extremum) extremus, postremus, ultimus
summus> Al extremo, a lo ltimo:
` ad extrema

EXTRAO , ,,;
,,; ,, ;
, ,, alie- nus a
domo, adventitius, externus
EXTRAORDINARIO ,,; ,, extraordinarius, extra
naturam positus> Relato de cosas extraordinarias e increbles: ,, admiratio ex insolentia

EXTRNSECAMENTE , extrinsecus
EXTRNSECO ,, extrinsecus

EXTRAVAGANTE: , ,,
() vecors, delirus

EXTRIIR abstringo

EXTRAVIADO
,
,
EXULTAR exulto
EXABUNDANCIA (ABUNDANCIA)
EXVOTO ,, donum quod deo
consacratur

EXUDACIN
exsudatio

EXPIACIN ,, expiatio

,,

EYACULAR fecundo

365

ingens

366

Você também pode gostar