Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
Letra E
Letra E
immitto,injicio.Fuera,afuera:
,
,
,, , , ,-, ,, , , , ,
, ,- foras emitto,ejicio,extra fores ago.- De cabeza abajo: , , pronum ejicio,devolvo praecipitem,in caput devolvo.- De casa:
E
(EA!,(Vamos!
!
! ades !,
te!.- (Ea,ea!:
,
! eia!.- (Ea,
pronto! '! ,,
age,igitur,agendum,agite
BANO: ,,, ebenus
Hecho de bano: ,, ebeno
factus
BRIO: ,,; ,,
; ,,,; ,,,
; ,,; ,,;
,, vinolentus,ebrius.Que no bebe con mesura:
, qui non bibit ad rhythmum et
mensuram.- Lleno de Baco: ,
,, plenus Baccho.- Medio
ebrio,ligeramente brio: ,
,;
,,,
semiebrius,leviter ebrius.- Muy brio:
,,
multum ebrius.Andar ebrio: crapulor.Estar ebrio: , ,
,
,
ebrius,ebriosus sum,bacchor
EBULLICIN: ,,; ,
,; ,,; ,,
; ,, aestuatio,ebullitio
ACECHAR (estar oculto acechjando):
subsideo ad insidiandum
ECHAR: , , ,
, , ,
(-,), , , , depello, ejicio,expe
llo,emitto.- A palos:
stipite expello.- A tierra:
, dejicio,subverto.- Aba
jo
con
una
cuerda:
(-),
dejicio,subverto,prosterno,deturbo,demitto,diruo.- Adentro: ,
283
en tierra: ,, sternax
Echar abajo: ,- dejicio
Echarse:
decumbo.- Ante
los pies de otro:
ante
pedes procumbo.- Estar echado cerca:
adjaceo.- Juntamente a los pies de: simul
in genua me submitto.- Propio para
echarse: ,, cubito
rius.- Que se echa en t ierra: ,
humi cubans.- Sobre
algo: incumbo
ECLIPSE: ,;,
,; ,, eclipsis,
elisio
ECO:
,,;
,,;
,, echo, extremus so
ni pulsus.- La ninfa Eco: ' .El eco de la voz: ,,
soni redditio.- Resonar un eco,un
sonido:
assono> Que
repite las ltimas palabras: ,, echo
ECNOMO,despensero:,,;
, praefectus,dispensator
ECUANIMIDAD: ,,
tas
aequanimi
ECUESTRE: ,,; ,,
; ,,; ,,;
`,, equestris
ECUMNICO: ,,
menicus
oecu-
EDAD: ,,; ,;
, aetas.- De la misma edad: ,,; ,,,; ,
,,;
,,,
par
aetate, aequalis aetate.- De mayor
edad: ,, maximus natus.- De mediana edad: ,,
,; ,, qui est mediae
aetatis.- De tanta edad: ,,
EDIFICACIN: ,,; ,
,; ,,; ,,
284
,,;
,,
aedificatio,aedifitio.- De piedras
escogidas: ,, e selectis lapidibus opus exstructum.Hecha
encima:
,,
superaedificatio
otro modo o en otra parte: aliter vel alibi aedifico.En frente: in adver
sum aedifico.- Encima:
aedifico.- Juntamente:
una aedifico.- Ms:
insuper aedifico.- Edificar casa:
aedifico.- Ser edificado por
delante: ante exstruor
Sobre:
superaedifico.- A
modo de los que edifican una ciudad:
EDIFICADO bellamente: ,,
; ,, bene structus.Bien edificado: ,,
bene aedificatus
EDIFICAR: , ,
, , (/
, , , , , , aedifi
co.- Alrededor: cir
cumaedifico.Antes:
juxta
murum
exstruo.- Cerca de:
juxta aedifico.- Con ladrillos:
ex lateribus aedifico.- Con
piedras escogidas:
e
selectis lapidibus aedifico.- De
candi; ad eos qui aedificant pertinens
,; ',,
pus
EDIFICIO: ,,;-,-,;
,,; ,,; ,
,; ,,; ,
,;
,,;
,,
aedificium.-Area del: ,,
area aedificii.- Construccin de
un edificio: ,, exstruc
tio.- Perteneciente al edificio:
,, ad aedificium pertinens.- Grande: ,, aedi
ficium magnum.- Lo principal de un
edificio: ,, angularis,
quasi caput caput totius aedificii
Vecino a otro: ,,
aedificium alteri vicinum
EDUCACIN: ,,; ,
; ,,; ,,
; ,,; ,,; ,,; ,,; ,
,; ,, educatio,institutio.- Comn: ,, commu
nis
educatio.De
los
nios:
,, puerorum educatio
Dura: ,, dura educatio
Falta de educacin: ,,
defectus disciplinae.- Educacin
recta: ,, recta educatio
Retribucin de la: ,,
praemia educationis.- Utilidad de la
educacin: ,,
praemium
educationis.- Sufrir las molestias
de la educacin: educationis molestias perfero
EDIL: ,,
praefectus
annonae.- Cargo de edil: ,
,
aedilitas.- Perteneciente a
los ediles: ,, aediti
tius.- Ser edil: aedilis
sum
EDIPO,rey
de
Tebas:
Oedi-
EDUCADO,bien educado: ,,
,;
285
EFICACIA: ,,
mucho: ,,
non ita
pridem edoctus.- Por su madre:
,, a matre eruditus
EDUCADOR: .,
EFICAZ: `,,; ,
;
,,;
,,; ,,;
,,; ,,;
,,,; ,
,; ,,; ,,
; ,,; ,,;
,,; ,,
, ,,
; ,,;
, efficax,effectus praestans
educator
EDUCAR: ,,
educo.- Educar las costumbres:
educo,mores formo.- A los
nios: , ,
pueros educo.- Juntamente:
EFICAZMENTE: , , , efficiter,effica
citer
EFECTIVO: ,, effetivus
EFLORESCENCIA:
,,;
,, efflorescentia
EFECTUAR:
efficio.- An
ms: insuper absovo.- Juntamente una efficio
EGREGIO: ,,
eglogae
EGOISMO: ,,
amor sui-ipsi
EGOISTA: ,,
ipsi
egregius
(EH! !, ! (Heu!(Atat!
(Eh,mira!(Helo aqu! , ,
(Hau!,(Aspice!(Ecce!(En!.- (Eh,eh!
(propio del que grita o llama la
atencon a alguien): ! vox qua
clamatur ad aliquem monendum
efficatia
amans sui-
286
rueda)
axis
,,,
EJECUCIN: ,,
agendae
strepitus
modus rei
EJECUTAR:
efficio.- Con
toda diligencia: omni diligentia facio
EJECUTOR: ,,; ,
, executor.- Primer ejecutor:
,, primus effector
EJERCITACIN perversa: ,
, perversa exercitatio
EJERCITADO: ,,; ,
,; ,, exercitatus.Muy
ejercitado:
,,;
,, qui in aliqua
re versatur,multum exercitatus.- No
ejercitado: ,,; ,
, inexercitatus
EJERCITAR:
,
,
, , , , exerceo.- Antes:
EJEMPLO: ,,;
,,; ,,; ,, exemplum.- Compues-to
de ejemplos y modelos: ,, exemplis constans.Poner
por
ejemplo:
,
palam traduco,in
exemplum trado.- Por ejemplo: ,
,
verbi causa.Puesto como ejemplo: ,,
EJERCITARSE: , ,, me
exerceo,versor.- Ejercitarse en:
me exerceo in
EJERCICIO: ,,;
,; ,,;
,; ,,; ,
,; ,,; ,,
; ,, exercitatio,exercitium.- Aficin a los ejercicios corporales: ,, studium
et amor exercitationum.- Amar los
ejercicios corporales:
armatum agmen.- Colocar el ejrcito
en orden: ,-,,-;
,-- aciem instruo.- Com
EJRCITO: ,,; ,
,;
,,;
,
,; ,,; ,
,; ,,; ,,
; ,,
agmen,exercitus.Adivino por quien se rige el: tor
vates.- Armado: ,,
puesto de soldados extranjeros:
,, externorum militum clllectio.- Del ejrcito (adv.)
287
ab exercitu.- Disminucin
del ejrcito: ,, imminu
tio aciei.- El acto de sacar fuera
el ejrcito: ,, exerci
tus eductio.- En masa: ,,
collectio totius exercitus.- Espa
cio
entre
los
dos
ejrcitos:
, ,, spatium inter duas acies.- Formacin
del: ,,, instructio aciei.- Formado en cuadros:
,,; ,,;
,, agmen quadratum.- Formado
,, instructa acies.Formar el ejrcito de frente:
aciem ex adverso instruo
General del: ,, exerci
tus custos et dux.- Jefe del: ,, dux exercitus.- Levantar un ejrcito: exercitum conscribo.- Los que defienden
los costados del: ,,
qui latera aciei custodiunt.Mandar el: praesum exercitui.- Marchar el: composito agmine viam facio.- Mercenario:
,, mercede conductus exercitus.- Naval: ,
,; ,, navales copiae.- Ordenado el ejrcito agmine composito.- Ordenado en batalla: acie
instructa.- Ejrcito pequeo: ,, parvum agmen.- Poco numeroso: ,, parvum agmen.- Que inspira terror a los ejrcitos y los pone en fuga: ,,, terrorem et
fugam exercitibus immitens.- Que
presenta una lnea igual a la enemi
ga
,,
acies quae
frontem aequalem adversae habet.Sacar el ejrcito contra el enemigo:
educo exercitum in hostem
Sacrificio para purificar el ejcito
, sacrum lustrandi exerci
tus.- Tener parte en el mando del:
imperatoris exercitus
sum assessor
elaboratus
ELABORAR:
elaboro.Antes: ante elaboro
Recin elaborado: ,,,;
,, recens elaboratus
ELBORO , helleborus.Tener necesidad de: helleboro indigeo
ELECCIN: ,,; ,
; ,,; ,,; ,, delectus,electio.- Con
vocar al pueblo a los comicios: ad comitia populum vocare,
comitia habere.- Las elecciones: ,, comitia.- Relativo a
las elecciones: ,,
comitialis.- Reprobar en las elecciones:
in electione
reprobo.- Elegido sin mandato del
pueblo: ,, suo
ipse suffragio electus
ELECTRO: ,,; ,
, electrum
ELECTUARIO (jarabe): ,,
; ,, electuarium
ELEFANTE: , elephas.- La
trompa del: ,, probos
cis.- Conductor de: ,
qui elephantem agit.- Bramido del
,,; ,, barritus
ELEFANTINO: ,,
phantinus
ele-
288
; ,, concinnitas,hones
tus habitus,elegantia.- Aficin a la
,, studium elegantiae
Con elegancia: , ,; ,, speciose,ornate,venuste,concinne,disert
e.- Con ms elegancia:
elegantius.- Con muchsima elegancia
ELEGIR: , , ,
eligo.- Levantando la mano:
extenta mano eligo.- Por
sorteo:
sorte eligo.- En
lugar de otro: in alterius
loco eligo.- Elegir o ser elegido
despus de otro:
post
eligo vel eligor.- Elegido segn las
normas: ,, secundum canones electus.- Que elige por sorteo
,; -,, qui sorte
legit (en el reparto de tierras a
los colonos).- Elegido por sorteo:
,,
sorte creatus.- Por
unanimidad: una eligo.- Que elige por habas: ,
, qui fabis elegit.- Que puede
elegir: ,,
qui habet
vim eligendi.- Elegir,crear:
creo
carmen lugubre
ELEGACO
(verso):
elegiacum carmen
,,
ELEMENTAL: ,,;
,, elementarius
ELEMENTALMENTE:
tarie
ELEGIBLE: ,, eligendus
ELEGIDO: ,,
,,; ,,,
eligendus,electus.- A su gusto:
,,
suo quisque
arbitrio electus.- Libremente:
,, sponte praelectus.- Por
sorteo: ,,
fabis aut
sorte electus.- Por su propio
voto,sin
mandato
del
pueblo:
,, suffragiis
extenta manu datis electus.- Por
votacin de manos: ,,
suffragiis extenta manu datis electus.- Que puede ser elegido:
,, qui potest elegi
elemen-
elenchus
ELEVACIN: ,,; ,,
; `,,; ,,;
,,; ,,; -
289
ELEVAR: , ,
transfigo,extello,elevo.- Juntamente
una atollo.- A lo alto:
ensalzar:
in altum tollo.Elevarse a lo alto saltando:
cum saltu feror in altum.- Sobre:
super emineo
ELIPSIS: ,,
ELISIO,campo Elseo:
Elysim campus
ELLA misma: ,
ipsa
ELOCUENCIA: ,,;
,;
,,;
,,
facultas dicendi,eloquentia.- Dado a
la
elocuencia:
,,
deditus eloquentiae.- Hablar con
elocuencia: , eloquenter dico,rotundo ore loquor.- Maestro,maestra de elocuencia
,,; ,,
dicendi magister,magistra sophistices .- Tener mana por la:
ad insaniam usque sophistis deditus sum
ELOQUENTE: ,,;
,,;
,
,
, , ,
,; ,,; ,,;
,,; ,,;
, ,,;
, (), ,, grandi
loquus,disertus,facundus,eloquens,di
sertam linfguam habens.- ,, () que habla con pala
bras doradas,brillantes
ELOCUENTEMENTE:
ellipsis
ELOGIO: ,, elogium
Que hace grandes elogios de s mismo
,, qui magnos sermones de se ciet
ELUDIR: , , ,- eludo.- Adems:
insuper eludo.- Capciosa
mente: dolose eludo
EMANACIN: ,,
diserte
scaturitio
ELOGIABLE: , ,,
dignus sermone,praedicandus
EMANCIPAR:
290
alieno
EMBADURNAR:
illino
EMBAJADA: ,,; ,
,; ,,; ,,
, ,,;
,; ,, legatio,
missio.- Colega de embajada: ,,; ,, collega
legationis.- Con mala fe: ,, mala fide gesta legatio.De paz: ,,; ,
; ,,; ,,
munus caduceatoris.- Ir con una embajada de paz: caduceato
ris munus obeo.- Desempear una embajada en compaa de otro:
una legationem obeo.- Desempe
ar una embajada falaz:
falsam legationem
obeo.- Enviar una embajada,pedir con
una embajada: caduceatorem mitto,per caduceatorem peto.- Envo recproco de:
,
legatorum intercessio.- Que
obtiene la misma embajada
, eadem legatione fungens.- Reo
de legacin o embajada mal cumplida:
,,
male gestae
legationis reus.- Socio de embajada:
,, collega legatio
nis
EMBALAJE: ,,
EMBALAR: ,
ro,in tegete consuo
inse-
EMBALSAMADOR: ,
,; ,, pollinctor.
de cadveres: ,, sandapilarius
EMBALSAMAR:
myrrha imbuo
EMBARAZADA: ,; ,;
,; ,; ,
; , praegnans, gravida, puerpera, foeta.- Estar embara
zada: , , sum gravida.- Hacerse embarazada:
gravidam efficio
EMBARAZADO por todas partes:
,, circumquaque implicitus
apparatus
in
praetervehor
EMBARCARSE:
,-,
, , , -
291
EMBOSCARSE:
insidiarum
lutosus
EMBOTADO: ,,; ,,
,,; ,,,;
,, hebes,retusus
EMBAUCADOR: ,,;
,,; ,,; ,,; ,,; ,,; ,, dolosus,praestigiator,veterator,circulator.- Enemigo de los: ,
osor praestiagiarum vel praestigiatorum
EMBAUCAR
praestigiis utor
EMBEBER: ,,
embebe)
EMBOTARSE: ,
bibulus (que
EMBRAVECER:
rinam iram
buti
emblema
concito in tau-
EMBORRACHAR: ,
inebrio,crapulor.- Lo que emborracha
,, id quod inebriat
EMBOSCADA: ,,; ,,;
,, insidiae.- Matanza en
emboscada: ,, caedes ex
insidiis perpetrata.- Situar una emboscada: in insidiis pono
Soldados preparados en una emboscada
,, milites in insidiis positi ad excipiendum hostem
EMBRIN: ,, embryon
embrolla a s mismo: ,
qui se ipse implicat.- Un asunto con trminos equvocos:
embage verborum implico
EMBROLLADO: ,, impli
citus.- Por todas partes:
, circuquaque implicitus
EMBROLLAR:
hebeto
EMBETUNAR: , ,-
bitumine illino,interlino
EMBLEMA: ,,
subsideo ad
machinor.- El que
292
ftiles motivos: ,,
qui damnose levi de
causa litigat ( vox comica)
EMBRUTECER:
,
(-);
,, eminentia.- ,
suggestum (lugar alto); ,,
; ,, tumulus
,,
EMINENTE: ,,; ,
,;
,
,,
eminens,insignis.- Muy eminente:
,, supereminens
EMBUSTERO: ,,; ,,
; ,,;
,,; ,, (
,); ,
,; ,, praestigiator,mendax, qui ficta loquitur,falsi
loquus,deceptor,sycophanta
EMBUSTE: ,,; ,,
,,; ,,
,, praestigiae
EMOCIN: ,,
EMOLUMENTO:,,;
-, emolumentum
EMBUTIR,meter: ,,-
refercio,,infercio
EMPADRONAR:
connumero
inter, in censum referre.- Al pueblo
populum recenseo.- Ser empadronado: censeor
MERGER: , ,
emergo.- El primero: primus emergo.- Salir del agua:
emergo
EMPALAR:
transadigo
emotio
qui so-
emigrans
EMPALMAR:
ticulis distinguo
EMPALME: ,,
tura
apte conformo,ar
commissura,junc
EMPANADA: ,,; ,
, cibus ex pane et carne cons-
293
EMPAQUETAMIENTO:
vasorum collectio
,,
imbibo
EMPERADOR: `,,; ,,; ,, imperator.- El mismsimo emperador: ,, ipsissimus imperator
EMPAQUETAR: ,
convaso,in tegete consuo.- El que
empaqueta: ,, concinnator
EMPAREJAMIENTO: ,,
rium copulatio
EMPEDRADO: ,,
bus stratus
pa-
EMPERATRIZ: ,,,
trix
lapidi
EMPERO:
impera-
sed enim
EMPELLN,echar a empellones:
protrudo
EMPEZAR: (-,-),
incipio,initium praebeo.Antes: , , ante incipio,ante ineo.- Por
primera vez: inauguro.- Se
debe empezar: incipiendum
EMPINADO,cuesta arriba: ,,
acclivis
EMPEADO: ,
citus
EMPINARSE:
prospicio
EMPEDRAR un camino:
consterno viam
EMPEINE,padecer empeines:
lichene laboro
debito impli
EMPEAR: ,
nora capio,pignero
pig-
prolato capite
EMPRICO: ,,
expirus
EMPEARSE: , ,
, enitor,obnitor
Con todas las fuerzas:
contendo viribus.- Por alguno: nitor pro aliquo.- Empearse
an ms: insuper incumbo
Que no puede empearse: ,
, qui non potest oppignari
EMPLEAR: , ,-
mo,destino
EMPEO:
,-,,
oppigneratio.- Empeo,tesn:
,,; ,,;
,; -,; ,,;
,,; ,,
spon
sio,contentio,ardor.- Con empeo:
, , obnixe
enixe.- Con sumo empeo:
enixe.- Con todo empeo:
pancratice.- Con vano empeo: inani studio.- Se ha de poner empeo: contendendum
est
insu-
,,
pulvere
EMPONZOAMIENTO: ,,
ficium
EMPORIO: ,,
294
vene
emporium
EMPRESA: ,,; ,
,; ,,;
,,; ,,; ,,
illud quod susceptum est,inceptum,susceptio,coeptum,facinus.Acometer una empresa para dao
propio:
una pernicie
mea aggredior.- En comn: ,, societas consilii.- Peligrosa: ,, periculosae rei susceptio
EMPRESARIO:
aggreditur
,,
EMPRSTITO: ,,
qui
mutuum
EMPUJAR: ,,,,
, , , , (-), , ,
, , ,
impello,pello,impingo,compello,intru
do,trudo,injicio,propello.- Accin
de empujarse mutuamente: ,
, impulsio.- Con el codo:
cubito impello.- Echar a
empellones de un lugar ms alto:
,- e loco superiore detru
do.- Hacia adelante: propul
so.- Indignamente: ,
indigne trudo.- Juntamente: una pulso.- Vehemen-
EMULAR , ,
, ,
invideo,
contra pono, confero, aemulor
295
MULO: ,,,,,,;
,,
aemulus.En
la
profesin: ,, aemulus
captus.- Algo: ,,
torculus
ama-
EN: , ,
adv.: dentro:
prep.
dat.gen.:
en
(in);
ENAMORAMIENTO: ,,
amatio
ENAJENACIN: ,
, ,,, abalienatio,alienatio mentis, excessus
mentis
ENAJENADO: ,,; ,, mente alienatus
ENAJENAR: , ,
,, ,
abalieno,alineo,mancipo
ENARDECERSE:
inflammor
ENLAGE: ,,; ,
, permutatio
ENALTECER:
ENARDECIMIENTO excesivo: ,
, nimia effervescentia
potentem reddo
ENAMORADO: ,,
amore
ENCADENADO: ,,; ,, catenatus,conjunctus
ENCADENAR: , ,
in catenam connecto,pedicis vincio,
catena constringo
ENCANECIMIENTO:
nescentia
ENCALAR:
ca-
ENCANTADOR,hechicero,curandero:
,
(,,),,
,,;
,, incan
tator.- Hechicero que pronuncia
encantamientos fnebres: ,,
magus funereis incantamentis utens
commi-
apte conformo
ENCALADO: ,,
tus
,,
calce obli
ENCANTAMIENTO: ,,; -,
,; ,,; , ,
,; ,,; ,,
,,; ,,;
,,; ,,; ,,; , ,,
; ,,
incantatio,
incantamentum
calce oblino
ENCALLECER: , ,
facio occallescere,induresco
ENCANECER: canesco.- Que
empieza
a:
,,
296
,
,
,
,
, , incanto.- Engaar embaucando:
garrule decipere.- Con
otro: simul incanto.- Apto
para: ,, incantatorius
ENCANTO: ,,; ,
, fascinum,jucunditas
ENCARNADO: `,`,,
russus.- De encarnado: ,,
, ,, miniaceus, puniceus.- Mezclado de color encarnado y
moreno: ,, flammeo et
fusco
permixtus.Revestido
de
carne: ,, carnem gerens
(/,
),
, ,
,-,-
in
carcerem
conjicio,carcere cohibeo,conjicio in
vincula.- Se ha de encarcelar:
vinciendum est
ENCENAGAR: ,
no, contamino
coe
ENCENDER: (,`),
, (), , , ,-, ,-, , (), ,, , , , ,-,, , (,),
, , ,
, , , , , , (,)
, , succendo,
accendo.incendo.- A la vez: , una, simul accendo
Soplando: suscito ignem flatu.- Que enciende fuego soplando: ,, ignme ventilando accendens.- Que se enciende
fcilmente:
,,
facile
flagans.- Simultneamente: ,
ENCARECER:
liceor.Aumentar el precio: pretium
augere
ENCARGADO: , ,,,
,;
,,,
praepositus,praefectus.- Estar encar
gado: commissum habeo
ENCARGAR: , ,
, , , injungo,praeficio,praecipio,
commendo.- Adems: , ante commendo.- Juntamente: simul praeficio.Puesto en manos de, encargado a: ,, in manu positus.ENCARGARSE de: ,
,
,
,
simul incendo.- Acto de
encender: ,, emphasis.El fuego amortiguado: ignem
sopitum accendo.- La lumbre, el
fuego: ignem accendo.- Ms:
, , insuper,magis,prorsus accendo
Ocultamente: clam succendo
Por abajo: ,,
, subjicio ignem.- F
cil de encenderse: ,,
facilis accensu
297
nitus
ENCENDIMIENTO: ,,
censio
ENCERADO: ,,
ENCERAR: ,
(,)
supersum.- Salir por encima:
desuper orior.- Tender por
encima:
,- ()
supersterno.- Por encima:
strictim
in-
ceratus
incero,cero
ENCERRADO: ,,; ,
,
() insitus, inclusus
En un estrecho espacio: ,
, angusto spatio inclusus.- Por
todas partes: ,,
undique clausus
ENCINA: ,,; ,,
quercus.- De encina: ,,;
,,; ,, quernus,illiceus.- Estril: ,,
quercus sterilis.- Excavada,vieja:
,, quercus excavata.Mdula
de
la:
,,
medulla quercus.- Pequea:
, parva ilex.- Selva de encinas:
,, quercetum.- Semejante a
la encina: ,,
similis
ilici.- Teido con corteza de: , quercus cortice tinctus
ENCERRAMIENTO: ,,, ,; ,,
interclusio,inclusio
ENCERRAR: , , ,
, ,-,-,
, , ,
,
,
includo,occludo.- Juntamente,simultneamente:
,
,
, ,-, ,, , , , simul,una in
cludo.- Encerrado dentro de lmites:
,, quim est intra terminos.- Estar encerrado en pequeos
lmites: minoribus terminis finio.- Tener encerrado: , inclusum teneo in
configo
ENCLTICO: ,,
cus
encliti
ENCOGIMIENTO: ,,
tio
ENCA:
,,;
,,
gingiva.Inflamacin
de
las:
,, inflammatio gingivarum.- Mal de encas: ,,
vitium gingivarum.- Que con el
sabor acre excita las encas:
,, acri sapore pruritum gin
givis afferens
contrac
glutinator
ENCOLAR: ,, ,
agglutino,glutino.- Que
sirve para encolar: ,,
vim habens glutinandi
ENCICLOPEDIA:
,,
encyclopedia orbiculata
ENCIMA: estar encima: ,,,,, supersto,impendeo,de
supersto,superemineo.- Extender por
encima: ,
supra
ENCOLERIZARSE:
irascor
ENCOMENDAR: ,,
298
ENCOMIASTA:
dator
ENCOMISTICO:
laudatorius
un lado: ,,
ENCORVAR: `, ,
, , ,
,
,
,
,
, , ,, ,
, , , ,
, , incur
vo,inflecto,curvo,sinuo.- A la vez:
gloriose
,,
obliquatio
lau-
,,
ENCORVARSE: ,
vo me
ENCONTRADIZO,hacerse encontradizo:
,, obvius
fio
incur-
ENCRESPADO: ,,; ,
(masc,fem.) hirsutus,crispus
ENCONTRADO casualmente: ,
,; ,, (-)
ultro,fortuitus oblatus
ENCRESPARSE:
turgeo
ENCRUCIJADA: ,,; ,
,; ,, compitum,trivium
Puesto en las encrucijadas: ,, in trivio positus.- Honrada en las encrucijadas (p. de Hcate): ,, Trivia
ENCONTRAR: ,,
invenio,offendo.- Encontrarse
con: ,
obviam
venio.- Se encuentra con:
confertur.- Correr a encontrarse: accurro obviam
ENCRUELECERSE:
ENCORVADO: ,,,
`,,;`,,;`,,;`,,;,,;
,,; ,,;
,,; ,,,; ,,; ,,;
,; ,,,
, ,; ,,; ,,; ,,
,, recurvus,incurvus,
uncus,curvus.- Algo encorvado: ,,, subincurvus
De cabeza encorvada: ,,
, incurvam cervicem habens.- De
espalda encorvada: ,,
incruvum tergum habens.- Por la
edad: ,,, quem
aetas incurvat
saevio
ENCUBIERTAMENTE:
tecte
299
, , , , , , ,
, , in occursum venio,obvius fio,
occurro,obviam prodeo,obviam eo,obvius sum,incido.- Volver a verse:
,, occursus.- Salida al
encuentro: ,, obviatio
ENCUMBRADO el que se levanta a cosas
grandes: ,,
in alta
assurgens.- Por s mismo: endurecerse: ,, habens vim indurandi.- Endurecerse:
, , ,
,
,
induresco,obduresco,duresco,induro
curvum reddo
ENDECHA: ,,
bile carmen
fleENDURECIDO alrededor: ,,
circum concretus.- Como callo:
,, quod in callum induruit
ENDEMONIADO: ,, daemoniacus
ENDEREZAR: , , ad rectum statum revoco,rectum
reddo.- Instrumento para enderezar
maderas: ,,
fabrile
instrumentum
ENDEUDADO: ,
citus
ENDGENO:
genitus
ENDURECIMIENTO: ,,; ,
,
obduratio,durities
ENEMA: ,, per clysterem infusio.- Ponerse un enema:
per clysterem infundo
debito impli
,,
intus
ENDULZAR:
,
,
,
,
,
,
,
,
, mellitum reddo,
condio, edulco, dulce reddo,dulce
efficio
ENDURECER: , ,
, , , ,
induro,duro,durum facio,obduro.Hacer duro y firme:
durum firmumque efficio.- An ms:
300
quemando: ,,
hostis qui
vastat comburendo.- Dirigirse contra
el enemigo: tendo in hostes.Enemigos mutuos:
odiis
mutuis sibi infesi.- Hacer enemigo:
, , infensum facio,reddo,ad bellum excito
Hacha,tea para significar la aproximacin del enemigo: ,, fax
qua hostium adventus significatur.- enemigo implacable: ,
, graviter infensus.- Indicar
con hachones la llegada del: per faces adventum hostium significo.- Ms enemigo: ,,
inimicior.- Muy: ,, ini
micissimus.- Portarse como: hostilia facio.- Que rompe las
filas enemigas: `,, qui
acies hostium rumpere potest.- Ser
enemigo: , inimicus sum.- Sin amor a los enemigoc:
sine amore inimicorum
; ,,; ,,; ,,,; ,,; , ,, inimicitia,malevolentia,offensio,simultas.- Enemistades: ,, simultas,amicorum penuria.- Amante de enemitades: ,, amans inimicitiarum.- El que volultariamente
tiene enemistad: ,,
simultates ultro suscipiens.- Gustar
de enemistades: amo inimicitias.- Suscitar enemistad entre
dos: simultatem concito
ENEMISTAR,que enemista: ,,,
inimicum et odiosum
efficiens.- Enemistarse:
inimicitiarum occasiones quaerito.- No llevarse bien
acerbe fero
ENEMISTOSAMENTE: , inimice
ENEMISTAD: ,,;,,
ENERGA,obrar con: vehementer facio
, ,-, ,
,
irascor,succenseo.Gimiendo: irascor cum gemitu
ENFANGAR:
inquino
ENFTICAMENTE: ,-
significanter.- Hablar enfticamente: utor grandibus verbis
ENFERMAR: (,),
, , () aegroto
langueo.- Hacer enfermar:
aegrotum facio.- Juntamente: simul aegroto
ener-
ENERVAR: , , , , , , , , ,
.
,
enervo,languesco,emollio.- Debilitar
enervo.- Que enrva el nimo:
`,, enervans mentem
ENFERMEDAD: ,,;
,,; ,,; ,
;
,,;
,,;
,,; ,,; ,,
; ,,; ,, morbus,aegritudo,aegrotatio.- Acceso de
enfermedad: ,, accessio morbi.- Agravado con la enfermedad: ,, morbo gravatus
Aproximacin de la: ,,
adventatio morbi.- Ataque de una enfermedad: ,,; ,
ENFADADO: ,, morosus
Mostrarse
enfadado:
morosum me praebeo
ENFADARSE: ,, ,
301
, infirmus,causarius,aeger
aegrotus.- Muy enfermo:
, valde infirmus.- A manera de
enfermos: , more
aegrotantis.Que
apenas
puede
moverse: ,, infirmus.- De
grave enfermedad: ,,
graves morbos patiens, graviter infirmus.- Estar enfermo: ,,
aegroto.- Poner
enfermo:
aegrotum reddo.Que guarda cama: ,, in
lecto decumbans
ENFERMIZO: , ,,
,,; ,,;
,; ,,; ,,
; ,, causarius,obnoxius morbis,morbidus, multis morbis
obnoxius
ENFLAQUECER: , ,
, , , , , , ,
, ,-, ,
marcidum reddo,emacero,emacior,emacio,flaccesco,squalleo,languesco,tabefacio.- Antes: ante contabesco.- De hambre:
inedia ixsicco
ENFRENAR: ,
fraeno
ENFERMO: ,,; ,,
; ,,; ,,,;
,,; ,,; ,
,,;
,,;
,, ex adverso positus
ENFRIARSE: , frigesco
inalgeo.- Que apenas puede enfriarse: ,, qui difficulter refrigerari potest
ENFRIAR: (-), (`
) refrigero.- Accin de enfriar:
,, refrigeratio.- Enfriar alternativamente: -
302
, ,, , , , , (), ,
, , , ( efferor in iram ut taurus)
in furorem verto,in rabiem agor,ferocio,insanio,irascor,impetu
furibundo feror,furere,ira escandes
co.- Contra alguno: insa
nio contra aliquem.- Con vehemencia:
o
ajeno),
,
,
, , ,
, ,-, ,-, , , , ,-,
-, ,, ,
, , ,
, , ,
, ,-,
, , , , , ,
, , ,-
,,,, , , ,, , ,
, , , (
,),
(,
),
,
,
, , ,
decipio,fallo,circumvenio.- A la
vez:
una decipio.Adems: ,
insuper
decipio.Adulterando:
decipio.- Al pueblo:
populum
eludo.Argumentando:
argumentando fallo.- Astuto para
engaar:
,,
bilinguis,callidus ad decipiendum.Con astucia: , astucia fallo,circumvenio.- Con
canciones mgicas: magicis
carminibus circumvenio.- Con cantos
suaves,con arrullos:
blanda cantillatione decipio.- Con
caricias: demulcendo decipio.- Con falacias:
praestigiis decipio.- Con trampas:
decipio.- Deseo de:
,,,; ,,;
,, studium fallendi.Hablar de otra manera,falsamente:
loquor aliter.- Falsifi
car,arreglar con astucia: fucum facio.- Difcil de ser
engaado: ,, diffi-
303
frustor
verborum
laqueis
irretio.- Valerse de tretas y
ardides: versutiis et strophis utor ( idem : colicis contorsio
nibusque ventris patior).- Engaar y
ser engaado: decipio et
ENGAARSE: fallor.- El
sentido:
in sensu
fallor.- En las comidas: in
opsoniis decipio
ENGAO: ,,;
,; ,,; ,,
;
,,;
,,;
,,; ,,
,,; ,,; ,
,; ,,; ,
,; ,,; ,,;
,,; ,,; ,
,; ,,; ,
,; ,,; ,
;
,
,,;
,
;
,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,,; , ,, (fraus,impostura)
,,;
,,;
,,; ,, (sup
plantatio), ,,; ,,; ,,, ,,; , (supplantatio), ,, deceptio,
dolus,decipulum,obreptio,fraus,fraudatio,versutia.- Compuesto de: ,, ex dolis consutus.Discurso engaoso: ,,
sermo fallens.- Fcil de engao:
,,
deceptu facilis.Fraguador de engaos: ,,
dolorum artifex.- Fraguar un engao:
304
,,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,, subdolus,vafer,fallax,dolosus.- Que anda
con pasos engaosos: ,,
, doloso pede gradiens.- Que usa
palabras engaosas: ,,
doloso sermone utens
ENGAOSAMENTE: , mendose,dolose
ENGAOSO: `,,; ,
,; ,,; ,,;
ENGENDRADO: ,, genitus.Antes: ,,,
ante genitus.- Antes,mayor de edad:
,,
amte genitus.- De
mortal: ,, ex mortali
genitus.- En ausencia del padre: ,,, absente patre genitus.- En la vejez: ,,,
in senectute genitus.- En tres tardes: ,, tribus vesperis genitus.- Interiormente: ,, intus genitus.- Juntamente: ,, simul genitus
Legtimamemte: ,, legitime genitus.- Perfectamente engendrado: ,,
perfecte
generatus.- Poco ha: , ,,
modo genitus.- Ser
gigno,genero,ingenero.- El padre:
: gigno.- Acto de engendrar:
,,
generatio.Alrededor:
engendrado , gignor
ENGENDRADOR,A ,; ,,
genitor.- De todo: ,,
; ,, omnia generans.Engendradora de todo: ,
omnium generatrix
ENGENDRAMIENTO: ,, vivifi
catio.- De un ser viviente:
, animalis generatio
ENGENDRAR: , , , , , ,
(,), , , , , (), , , , (,)
drado poco ha,pequeito: ,
nuper genitus.- Engendrado por
el padre: ,,
a patre
genitus.- Engendrado tarde:
,; ,, tarde genitus.- Engendrado tres veces (Baco):
,, ter generatus.-Engen
drar an: insuper genero
Fuera
de
lo
natural:
305
magnifice me effero,effero me
ipsum
ENGROSAR ,
ENGRUDADURA: ,, agglutinamentum
ENGORDAR: ,,, , ,
, ,-, ,
, , ,
, pinguefacio,sagino,pinguesco,obesum reddo,carnem ingenero,
in carnem concresco, pinguem efficio
El acto de engordar,engorde: ,, saginatio.- Hacer engordar
poco a poco:
paululum
pinguescere facio.- Hacer engordar:
carnes coalescere facio.Sobremanera: ultra modum
incrasso
ENGORDE: ,,
ENGULLIR:
,
,
,
,
,
, praevoro,deglutio,absumo
ENHORAMALA: !
crucem!
Habeat in malam
ENIGMA: ,,; ,
,,;-,;
,,
aenigma> Resolver un enigma:
aenigma solvo
saginatio
ENIGMTICAMENTE,hablar..:
- (-,), ,- obscure significo,
aenigma declaro.- El que habla
enigmticamente: ,,,
qui aenigmatice loquitur
ENGRANDECER:
,
ENGREDO: , ,,
ipsi sibi complacens
ENJAEZADO: ,,
instructus (equus)
ENGREIMIENTO: ,,;
,, elevatio,gloriatio
ENGREIR:
pinguefacio
phaleris
ENJALBEGAR: ,
fatuum reddo
ENJALBEGADO:
illitus
ENGREIRSE: ,
ENJAMBRE: `,,; ,,;
,,; ,,; ,,; ,,; ,
,
examen,examen apum.- De
avispas: ,, examen vespa
rum.- Pdida del: ,,
foetus laesio.- Que coge los enjam bres de abejas: ,, apum
examina excipiens
,,
dealbo
calce
,,
ENLACE: ,,,,,;
306
,,; ,,;
,; ,,
,; ,, nexus,compago,commissura,copulatio,connexio,
contextus,subnexio.- De dos palabras
(,, ) conjunctio verborum.- Hecho con clavos:
,,; ,, compages
ENLODADO: ,,
tum lutosus
ENLODAR:
aliquan-
inquino
ENLOQUECER: ,,
, , ,
insanio,desipio.- Estar
posedo
de
furor:
ENLAZADO: ,,;
,,; ,, innexus,connexus.- Bien enlazado: ,, juncturis connexus
ENLAZAR: ` (`,`),,
..(aoristo pico de ),,
, , ,
, ,-;
,
(,),
,
,-, ,
,-,-, ,
, , ,-,
,-,-;
-,-; , ,,,,
(-,), , ,
, , , contexo,connecto,intersero,impli
co,adnecto,annecto,religo,necto,copu
lo.- Acto de enlazar juntamente:
,, actio una implican
di.- Con broche: ,-
fibula subnecto.- Con:
,,
simul adnecto,connecto.- Enlazado
juntamente: ,,; ,,; ,,
in unum
nexum complicatus.- Enlazar los
miembros:
membra jungo.Modo
de
enlazar:
,,
ratio connectendi.- Por arriba:
desuper innecto.- Serie de
cosas enlazadas: , ,
,
series eorum quae sunt in
ter se implicata.- Sobre:
insuper connecto.-
ENLOZAR: (,)
ENLUCIDO: ,,
ENLUCIR:
necto
gypsatus
gypso oblino
ENMENDADO,no..: ,,
non castigatus
ENMENDAR: , , , , , ,-, ,
emendo,corrigo.- Que no
se enmienda: ,,
vix emmendabilis
ENMIENDA: ,,; ,
,; ,,; ,,; ,,; ,, emendatio
ENMUDECER:
obmutesco.Hacer mudo, hacer enmudecer: ,
,,
obmutescere
facio,mutum reddo
ENNEGRECER:
,
,
, , ,
nigrum reddo,denigro,nigrefacio
Con humo: ,
fumo
denigro.- Con la madurez: ,
maturitate nigresco> Juntamente:
una nigrum
afficio.- Volver negro:
denigro,nigrum reddo.-Accin de:
,, denigratio
ENLAZARSE:
,
307
,,
ENOJADO,algo: ,,
subiratus.- Gravemente enojado: ,,
acerbam iram habens.Estar enojado: , , infensus sum,gravi
ter affectus sum in
ENOJARSE: , ,
, , ,
, , , , , , ,
,
,
,
, , (,); ,
, succenseo.irascor,indignor,subirascor.- Facilidad de:
,, facilitas irascendi
Enojado: ,, iratus
Mucho: supra modum irascor
ENREDAR: , ,
, , , ,
,
,
involvor,implico,interplico,illaqueo
,irretio,machinor.- Envolver como en
una red:
irretio.- En
negocios: negotiis impli
co.- Estar enredado: cons-
immanis
ENRARECER: , rarefacio,
laxum facio.- Difcil de: ,
, rarefactu difficilis
ENRARECERSE:
raresco
en
demasiadas
mortales illustrans
cosas
308
trictus teneor
ENREDO: ,,
involucrum
ENSALMO:
,,;
incantamentum
ENRIQUECER:
,
,
,
,
locupleto,
dico.- Que enriquece con opulentos
dones:
,
,
qui opulentis muneribus ditat
,,
ENSALZAR: , , ,
, , , , , , ,
extollo,exalto,tollo,glorior
laudibus effero.- Adems:
insuper extollo.- Muchsimo: in summum effero sublimitatem.Mucho: extollo supra
ENROJECER: , ,
,
,
,
rubefacio,rufum facio,rubeo,rubesco,
flavum reddo.- Que empieza a: ,, flavescens.- Accin de:
,,; ,, ac
tio flavum reddendi
ENROJECERSE: ,
incantator
ENSALZARSE a s mismo: ,
,,
alta oratione me effero,fremo
extollor,magnis dictis me effero,
magnifice me effero
rubeo
ENSAMBLADURA de maderas: ,
contignatio
ENROLLAR: , ,
,-, convolvo,circumnplico,circumvolvo
ENSANCHAR:
,
,
,-,-, di
lato,laxo
ENSANCHE: ,,,
mentum
ENRONQUECER:
raucesco
laxa
ENSANGRENTADO:
`,,,;
,,; ,,;
,; +,,;
, subcruentus,sanguinis plenus,
cruentatus,saniosus
ENROSCADO: ,,; ,,
convolutus,involutus
ENROSCAMIENTO en espiral: ,
,, in spiram convolu
tio
ENSANGRENTAR: ,,, , , ,
,
cruento,cruore
inficio
ENROSCAR: ,
,
sinuo,in
orbem implico,spiris ex omni parte
implico
ENSAARSE:
ingruo
ENSALADA: ,, edulion ex
acribus condimentis (ensalada con
ajos y otras materias).- De todas
legumbres: omnium legumi
num mixtura
ENSALAR,conservar en sal:
sale condio,in sale asservo
ENSAYAR
con
ensayos:
ENSALMADOR: ,,; ,,
ENSAYO: ,,; ,,
309
,; ,,; ,
; ,,; ,,
; ,,; ,,;
,, docendi munus,pue
rilis institutio,doctrina,praeceptio
disciplina.- De los primeros elementos: ,, prima elemen
torum institutio.- Honorario por la
enseanza: ,, pretium
pro documentis.- Olvido de la
enseanza: ,, doctri
statio
ENSEAR: , (),, , ,,
, (,,
), , , , , , , , ,
edoceo,doceo,erudio,inculco.- A los
nios: , ,
,
instituo, informo,
erudio pueros.- Adems:
- insuper commostro.- Antes:
prius
edoceo.- De otro modo: , , ,
aliter vel in diversum instituo.- De viva voz: ,
viva voce erudio.- Distinta
doctrina:
diversam
doctrinam doceo.- Las letras: litteras doceo.-Los primeros
elementos: , u
prmis elementis imbuo.- Mal: perperam doceo.- Ms claramente: amplius edo-
ENSILLAR
u
caballo:
strator
el caballo a su seor:
sterno.- Que ensilla el
,, ,,
ENSOBERBECER u, u superbum
facio.- Ensoberbecerse: u,,u (cervicem xtollo), , ,u,, u,
, , u,
u,-u (supercilium extello), , ,,u,u,-,
, , superbio,glorior,insolesco,intumesco.- Ms: uu
magis
inflo animum.- Por la hermosura:
superbio ob formam
ENSOBERBECIDO: ,,; ,,; u,, intumescens,tumefactus,elatus
ENSOMBRECER:
obumbro
(defender con sombra)
ENSORDECER: ,, surdesco
ENSORTIJADO (cabello): u,
circinnatus
310
ENSORTIJAR: ,-,
infubulo
ENSUCIAR,manchar: `u,,
,, , , sordidum facio,foedo,polluo,
conspurco.- Con materia de desecho,
broza stercus ejicio.- Des
cargar el vientre: , ,
u,
ventrem
exonero.- Apartarse a ensuciar o
descargar
el
vientre:
ENSUEO: , (nom.ac.sing.),
,u,; u,u, somnium,insomnium.- Ensueos: ,
insomnia.- Intrprete de sueos:
,u,; ,u,
somniorum inspector,interpres.- Impu
ro,turbulento: ,, insom
nium turbulentum.- Manifestacin de
los ensueos: , , som
niorum demonstratio.- Que tiene
muchos ensueos: u,,
,
),
,
, (,
,, ,
, , (,,),
(),
,, (,,
, , , , u,u, u, u
u
,u
intelligo,perci
pio,sentio.Adems:
u
praeterea intelleigo.- Allanar las
dificultades para entender:
explano.- Capaz de entender:
,,; ,, qui habet
vim capiendi.- Dar a entender
adems: insuper significo.- Dar a entender:
subostendo.- Difcil de: u
, , u,u
u,, difficilis intellectu,comprehensu.- Dificultad de
entender: u,, difficultas
ad discendum.- Dotado de la facultad
de entender: ,, intelligendi facultate praeditus.- Fcil de
entender: , ,, intellectu facilis.- Lle
gar a entender: u excogito
ENTARIMADO: , ,
, tabulatum
ENTARIMAR: u,-,
u contabulo,contigno
ENTEJAR: ,-
imbrico
ENTENDER: , (
No entender: , u obaudio,non intelligo.- Que es entendido o puede ser entendido: ,
, qui intelligitur o intelligi
potest.- Que ha de entenderse: ,, capiendus.- Se ha de entender: subaudiendum.Tal que apenas se entiende: u
vix intelligitur.- Tener
entendido:
,-,-
exploratum habeo
ENTENDIDAMENTE: u
ter
intelligen-
311
, , u, u, , , , , , u, , ,
u, omnino,in universum,prorsus,funditus,integre,plane,penitus
ENTERNECER:
ENTIBIAR:
tenerum reddo
ENTERO: ,,
,, integer,non fractus
No roto: ,,; ,,
, non ruptus,infractus.- No destrudo de parte alguna: ,,
integer,nulla parte destitutus
ENTIERRO: ,,; ,
; ,,; ,,; u,, inferiae,tumulatio,funera
tio,elatio funeris.- Hacer el entierro: , exequias facio
Paga del entierro: ,,
praemium quod solvitur ob funeris
elationem
ENTERRADO: u,,; u
,; u,, sub terra con
ditus,tumulo conditus,mortuus.- No
enterrado en sepulcro: u,
u,, in tumulum non illatus
ENTIMEMA:,,
ENTONAR: u
sepe-
ENTERRAR:
,,,
accino
enthymema
ENTONCES: , , ,
, , , , ,
, , ,
u, u tunc.- Desde entonces: ',, ,
ENTERRADOR: ,,; ,,
funerator,qui mortuos
effert
ENTERRAMIENTO: u,,
litio,sepultura
tepefacio
ENTRADA: ,,;,
u,; ,,;u,,;
,,; ,,; u,
,; u,,; ,,
,u,; ,,; ,,; ,u,; u,,; ,; ,
,; ,u,; ,,
,, (ostium) aditus,ingressus,
limen,introitus.- De ancha entrada:
,,
lato ore hians.- De
torpidus
ENTORPECIMIENTO: , ,,;
,,; , ,
,; , , ,,;
,, segnities,torpor,
312
succedo.- Despus de
otro: (-,),
succedo.- Difcil de: u,,
invasu difficilis.- Disimuladamente: ,-,- acce
do
furtim.entrar
juntamente:
u una ingredior.- El primero: prior ingredior
El
que
entra:
,,,
adiens.- En campo ajeno:
alienum agrum invado.- En lugar de
otro: succedo.- En secre
to,ocultamente: u,u,
,-,; ,-, irrepo,clam ingredior,subeo
subrepo.- En segundo lugar: u
secundas partes ago.Entrar corriendo:
subeo
cursu.- Entrar en: adeo
Hacer entrar juntamente: u
simul ingredi facio.- Hacer entrar:
is qui viscera o exta torret.Que tiene entraas de cobre: ,, aerea intestina habens
Entraas: ,,; ,
,; ,, praecordia,
viscera.- Observacin de las: `,, extorum inspectio.Observar
las:`,-
extorum inspicio
ENTRAR: ,,,,, ,,, ,,-,
,, ,, ,,,-,-
,, , , ,,,
,
ingredior,
ineo,intro,introo.- A caballo: equo invehor.- A escondidas: ,u
irrepo.- A la
ENTRARSE con disimulo: ,
obrepo.- Descaradamente:
impudenter me fero.-
313
ENTRE: , ,
(acus.);
,
, (dat.gen.),
(gen.ac.
inter.- Entre,en medio,entre tanto
(adv.) () inter,interea. (ac.) inter
ENTREABRIR: , u,
ex parte tantum aperio, aliquantum aperio
ENTRECANO: ,,
semicanus
ENTRECEJO,levantar
supercilium tollo
el:
314
ENTREGA:
,
,,
,, traditio,deditio,pro
ditio.- Acto de entrega en mano: ,,
actio tradendi in
manus
ENTREMETER:
intersero
ENTREOIR: u
audio
praeterea sub
ENTREGADO: , ,,
proditus,deditus.- Estar entregado:
ENTREGAR: , ,
prodo,trado.- De mano a
mano u, , u per manus trado,in manum trado
in manus prorrigo.- Por mano ajena:
ENTRETANTO
que:
,,
( ) interea dum,
interea
ENTRETEJER: ,,
u, u, , u, uu intertexo,intexo
attexo.- Toda obra que requiere
entretejer,entrelazar (trenza,cuerda
..): ,, opus vitile
ENTRETEJIDO: ,,; ,,; ,; u,u,
intexus,implexus
ENTRETENER:
moram effero
ENTRISTECER: ,,
-,-,u,
tristitia
afficio,contristo,tristo,tristem
reddo.- Que se entristece con poca
cosa: u,, qui ex mini-
ENTRELAZAR: , , , innecto,adhaerere
facio.- A manera de enrejado:
implico in modum cratis.Juntamente con: uu simul
intexo
mis tristitiam et dolorem capit
ENTROMETERSE:
ENTRISTECERSE: , ,
, , u, u,
u, , , ,
u, , uu, uu contristor,tristor,tristitia afficio.- Con otro: u
simul angor
ENTRISTECIDO: u,,
dolore afficitur
irrumpo
ENTROMETIDO: u,,;
,, ardalio
ENTRONIZAR
in throno loco
ENTUMECERSE: , , u
intumesco,intumesco simul
qui
ENTURBIAR:
315
turbo.- El agua
nadando
ENUMERACIN: ,,
,,; ,,;
,,; ,,
,u, enumeratio,numeratio
ENUMERAR:
,
,
,
,
,
, u enumero,refero,connumero,accenseo.- Juntamente
u simul annumero.- Dig
no de enumerarse: ,,
adnumerandus
ENVEJECERSE: `u,`,
, ,-, se
nesco,veterasco,consenesco
ENVEJECIDO antes de tiempo:
, senio praecedens
()
ENVENENADO: ,,;
, qui venenis seu medicamentis
laesus est,veneno mixtus.- No envene
nado: u,,
,, veneno non infectus
enuntia-
enuntiare
ENUNCIATIVO: ,,
tiativus
enun-
ENVENENAMIENTO:
u,,;
,,: ,,; u,, veneficium
ENVENENAR:
,-,
superbum et
ENVANECERSE: , ,, efferor
glorior,superbio.- Aquello de lo que
uno se envanece: ,,
id in quo quis effert sese
ENVANECIDO: ,, praetu
midus
ENVIADO: ,,; ,,
missus.- Juntamente: u,
,
qui una mittitur nuntius.Por todas partes: ,,
circumquaque dimissus.- Ser enviado:
,, missus sum.- Solo
sin
compaa:
,,;
,, qui solus missus est
ENVEJECER: , , (), , , , , ,
, , , ,
,
,
consenesco,,insenesco,inveterasco,se
nesco.- A la vez: u,
u
una consenesco.- Ir
envejeciendo: consenesco.,
(),,
ENVIAR: (,,,`),
,, ,
,,, ` (imperf.,,
316
,,; `, , ), (), (,
) mitto,remitto,dimitto,ablego.- Accin de enviar: , remi
ssio.- Adems:
insuper
mitto.- Adentro: immitto.Antes:
praemitto.- Con
anticipacin: praemitto.Con engargos: dimitto
cum mandatis.- Delante: ,
,,,
protendo,praemitto- Dentro:
, ()
Despachar:
ablego.- En
hora mala:
ad corvos
abire jubeo.- Enviar a:
dimitto in.- Enviado juntamente o
con: ,, simul missus.Enviar
fuera:
,
,
(una embajada,navoc..)
mitto.Furtivamente:
submitto.- Juntamente: u, u
una mitto.- La ccin de
enviar: ,, missio.- Lejos
, , ,
,
carens invidia a invidia
alienus.- Que excita la envidia:
,, aemulationem excitans.- Que no tiene envidia: ,, invidia carens.- Tener algo
de envidia: subinvideo
ENVIDIABLE: ,, ,
, non invidendus,aemulandus.Digno de envidia: , ,, invidendus
ENVIDIADO: v,,; v,, invisus.- Ser envidiado: , invidetur mihi
ENVIDIAR: , , , , v
, , , , , invideo.- Lo
ajeno:
alienis
invideo.- Propenso a envidiar: ,, ad invidednus propensus
ENVIDIOSO: , ,,; v,,; ,,; ,,; ,,; ,
,; ,,; , ,;
,,: ,,
,, invidiosus,invidus,
zelo accenssus,invidens.- Inclinado
a la envidia: ,,; ,, pronus ad invidiam
Ser por dems envidioso:
insuper invideo
ENVICIARSE:
,-,-
agere libidinose
ENVILECERSE:
,
luxurior.- Empezar a: in
contemptu esse incipio
ENVIDIA: ,,; ,u
; ,u,; ,,; u,,; ,,; ,
u,;
,,;
,,
invidia.- Exencin de: ,,
invidia carentia.- Expuesto a la:
,-,,
invidiae
obnoxius.- Libre de: ,,,
invidiae non
obnoxius.- Llenarse de,ponerse lvi
do: i, livore suffundi.- Por envidia:
per
invidiam.- Que carece de envidia:
ENVO:,,;,,
remissio,dimissio.- Despacho:
,; ,, dimissum
ENVIUDAR:
viduo,facio viduum
ENVOLTORIO: v,
,; ,,;,
, involucrum
317
ENVOLTURA: ,,;
,,; ,,
circumvolutio,involucrum
, , ,
circumplico,circumvolvo
obvolvo,circumduplico.- Envolver en
espiral desde todas partes:
spiris ex omni parte implico.Del todo: ,-,
circumvolvo,involvo.- El que envuel
ve: u,,
habens vim
conglobandi
ENVOLVER:
,
,
v, , ,
v,, , ,
, v, ,
, , ,
u, vu implico,involvo,
tegmine involvo.- Alrededor: v, u,,
,
,
,
u,,
circumvolutio,convolutio
ENVUELTO:,,
ENVOLVIMIENTO: ,,;
EPINICIO,canto de victoria,himno
triunfal: ,v,
hymnus
victoriae
involutus
EOLO: ,u,
Aedo
EPIRO: ',v,
PICO: ,,
epicus
EPICEDIO,canto fnebre: ,
v, carmen funebre
Epirus
EPEIRTICO: ,, epiro
ticuc, ad continentem pertinens
EPICREO: ,
epicurei
(epicreos que celebraban los veinte
de cada vez enm honor de Epicuro)
EPISODIO:,u, adventitia
EPISTOLAR:
,,
EPIGASTRIO: ,v,
gastrium
epi-
EPITALAMIO: ,v,
men nuptiale
EPIGLTIS: ,,
tis
epiglo
EPGRAFE: ,,
EPTETO: ,,
EPLOGO: ,v,
epithecus
EPZEUSIS: u,,
tio,epizeusis
epigra-
conjunc-
EPILEPSIA: ,,; ,
, morbus comicialis.- Que pade
ce epilepsia: ,,;
,, comitialis.- Tener epi
lepsia: , morbo comitiali laboro
EPILPTICO: ,,
comitiali laborans
car-
EPTOME: ,,; ,
, breviarium,epitome,compendium
titulus
EPIGRAMA: ,,
ma
,,;
epistolaris
PODO: ,,,; ,,
cantamentum
morbo
in-
epilogus
318
EQUIPADO,bien equipado: ,,
bene instructus
EPOPEYA: ,, epopeia
EPULN,comiln: ,,
lator
epu
EQUIPAJE: ,,,;
,,, viaticum,sarcina
De camino: ,,v,;
,v,
viaticum.- Guardar los
equipajes: vu
sarcinas
custodio
EQUIDAD: ,,;
,; ,,; ,v,
aequitas,rectitudo
EQUIDISTANTE:,,
distans
aequi
EQUILIBRAR: ,-
aequilibrium pono
in
EQUILIBRIO:,,;
, aequilibrium
EQUINOCCIAL: ,,
noccialis
EQUIPAR: v, ,-,
, u instruo
Preparar con su equipo: v suo
apparatu instruo.- Antes: ante viatico instruo.- Equipado
o preparado de la misma manera:
v,, eodem apparatu utens
aequi-
EQUINOCCIO,igualdad de das y de
noches: ,, aequinoctium
EQUIPARAR: , ,,-
aequiparo
EQUIPO: `,,
EQUIVOCARSE: pecco.- Al
hablar: erro in sermone
Errar en el blanco: aberro
a scopo.- Que se equivoca hablando:
,, errans in verbis
Hacer equivocarse: errare facio
instructio
EQUIVALENTE: ,,
,, aequivalens,pretio
aequalis
ERARIO: u,u,, ,
u,; ,,; u,,;
uu,u, aerarium.- P
blico: ,u, aerarium.- De
psito para gastos de guerra,juegos
pblicos..: ,, aerarium
atheniensium
EQUIVOCADO infelizmente: u,
, infeliciter errans.- Ir,estar
equivocado: erro
in errorem inEREBO: ,,
319
Erebus
ERECCIN: , ,,
320
,,
erectio.- Priapismo,
ardor ertico: ,, tentigo.- De una estatua: u,
, erectio
ERMITAO: ,u,
erectus
ERIGIR: `,`, ,
, ( por ),
,, u, , , , ,
, , ,
(,` `,`),
u,
,
,
erigo.Juntamente:
u
simul erigo
ERINNIS (furia,divinidad) ',
, Erynnis
erysi
ERTICO: ,,
amatorius
exs-
eradico
ERRANTE: `,,; ,
,; ,,; ,
,; ,,; ,u,
; ,,; ,,;
,u,,
; u,, multivagus,erro,erraticus,errabundusvagus.Andar como ratn aturdido: u
muris instar oberro.- Andar errante
juntamente: u simul vagor et
oberro.- Andar errante mendigando:
trepide aberro mendicans.Andar errante: , , , ,`,
, ,,
- incertis sedibus vagor,vagabun
dus jactor,oberro,erro,aberro.- Cur
so errante: ,,
vagus
error.- De aqu para all: ,, circumvagus.- De nuevo:
,,;
, iterum errabundus> El que
anda errante por los montes: ,,
in monte errans>El que
separado de otros anda errante:
,, ab aliis seorsim
errans.- En lugares solitarios:
,,
in locis solitariis
vagans.- Hacer andar errante: , errare facio.- Por la
noche: u,,; u
,,; u,,
noctu
errans.- Vagabundo,sin hogar: ,, domo carens
sto rectus
ERISIPELA: u,,
pelas
amatorie
ERRADICAR:
ERGUIR la cabeza: ,,
cervicem attollo,effero
ERIGIDO: ,,
ERTICAMENTE:
ERRADICACIN: ,,
tirpatio
ERGUIDO: ,-,
,,; ,, cervicem
attollens,erectus.- Camin
r con cuello erguido: u alta cervice
incedo
ERGUIRSE:
eremita
delubrum
321
ERUCTAR: ,,,
,-,, , ,u, u,,
eructo.- Eructar acedo: u acidum ructo.- Con estrpito: cum strepitu eructo
El que eructa acedo: u,
qui acidum ructum emittit.- El
que eructa la comida: u,,
tum ex piscibus aestivo tempore
captis.- Plaza en que se venden
escabeches: ,u, forum ubi salsamenta venduntur.- Que
gusta de comer escabeches: ,, qui gaudet esu salsamentorum.- Salsa de escabeche: ,u
; ,u, garum.- Vender escabeches: salsamenta vendo
ERUCTO u,,; ,,
; u,,; u,,
; u,,;u,,
ructatio,exhalatio.- Agrio:
u,
acidus ructus.- Ftido: u,, foetidus eructus
ESCABEL: u,u,; ,u
;
,u,;
,u,
scamnum,scabellum
ESCABIOSA (planta) u,,
herba quaedam
ERUDICCIN: ,; u,
u,, multarum rerum doctrina,erudictio.- Con erudiccin:
,
erudite.- Falsa
erudiccin: u,, falsa
erudictio.- Mucha erudiccin: u,, multa erudictio.- Tarda: ,, sera erudictio
ERUDITAMENTE: u
ructatio
ESCABROSIDAD: ,,;
, salebra,scabrities
ESCABROSO: u,,; `,,; u,,,;
, ,,; ,,;
,,;
,,; ,,; .,; ,,; ,,; u,,; ,,; ,,; ,
,; ,,; ,,
salebrosus,scaber,arduus,asper,
abruptus.- Andar por sitios escabrosos u
per salebrosa gradior.- Lugar escabroso: ,
,; ,,; ,,
; ,,; ,u,
,u, locus salebrosus,asper.- Sitios de difcil subida:
,,
loci praerupti.- Un
poco escabroso: ,, ali
quantum scaber
erudite
ERUDITO: u,,,;
,,; u,,; u,, eruditus
ERUPCIN: u,,; ,
,; ,,; ,
; ,,; ,,
pustula,eruptio
ESCABECHE: ,u,; ,
salsamentum,piscium caro sale
condita.- De peces escogidos en el
esto: ,u, salsamen-
322
ESCALAR:
,
, sucedo.- Apto para escalar
,, scansorius
ESCALERA: `,,; ,
,; ,,; ,u
;
,,;
,,;
,-,,-,;
,
,; ,,; ,
, scala.- De la casa: ,
, scala domus.- Largueros de una
escalera: ,, ligna recta
in qua defiguntur gradus scalae.Pequea,escalerilla: ,,
,u,;
,u,
scalula.- Hecho a modo de escalera:
,, gradatus
ESCALFADO: u,,
calefactus
ESCALN: ,,;
,; ,u,; ,,
,,; ,,; ,,; ,,;
,,; ,,
scalae
gradus,gradus,scala
ESCALPELO: u,u,; u
,u,; ,u,; ,
u,; ,,; u,,;
u,u,; ,,
culter ad scarificandum,scalpellus.Para cortar el ombligo al nio
recin
nacido:
,,
scalper ad resecandum pueri modo
nati umbiculum.- Cortar con:
igni ex
ESCANDALIZAR: ,
offensionis causam affero
scapello
ESCAMA: ,,,,,,; ,, squama.Con escamas: u,u,
; u,, squamis contectus
Cubierto de escamas de oro: u,, aureis squamis obtectus
Cubierto de speras escamas o
conchas: u,, aspera
testa tectus.- Protegido por una mem
brana escamosa: ,,
cui tenuis membrana est pro testa.Que tiene escamas por piel: ,,
testaceam pellem
habens.- Quitar las escamas:
desquamo
ESCAMAR: , ,-
desquammo
ESCAMONEA (yerba) ,u,;
,, scammonium
ESCAPARSE: , , u
,
,-,
,
, , ,-
elabor, fugio,effugio,evado,fu-
323
ESCARBAOREJAS: ,,
auriscalpium
ESCARCHA: ,u,; ,
; ,,; ,, pruina,
ros concretus.- Lleno de: ,
, pruinosus
ESCARCHADO: ,,; ,, pruinosus
ESCARDA: ,,; u,
; , ,,; ,, runcatio,sarritio
ESCARDADO,no..: u,
,, non sarritus,incultus
ESCARDADOR: ,,; ,
, sarritor,runcatrix
ESCAPE: , u,,
effugium
ESCARDAR: ,,,
,, runco,herbas lego,sarrio
ESCARABAJO: ,u,; ,,
; ,u, scarabeus,blatta.- Pelotero: ,, scarabeus.- Dorado: u,u,
aureolus scarabeus.- Con manchas
blancas: ,u, fullo
ESCARDILLO: ,u,;
u,; ,u,; u,u
; ,,; ,u,
; ,,u, sarcu
lum,falx ad runcandum.- Remover con
el escardillo:
sarculo
suscito
praeludo
ESCARLATA: ,,u,;
,,
ostrum,purpura.- De
escarlata: ,, puni-
ESCARBADURA:,, scarificatio
,,
ludibrium
324
,u,,
ingressus in scenam.Lugar antes de la escena:
, locus ante scenam.- Parte de
la escena donde se ponan los actores para recitar: ,u,
pulpitum in scena.- Paso y entradas
a la escena: ,u, aditus ad scenam perducens.- Puesto
delante de la: ,, ante
scenam positus.- Sacar a escena:
,- in proscenium produco.- Salir (o sacar) a escena: in scenam prodeo o
produco.- Vestbulo de la escena:
,u, vestibulum scenae
perple
ESCNICO: ,,
scenicus
ESCENIFICAR:
redigo
ad
fabulam
ESCENGRAFO: ,,
scenam pingit
qui
ESCASO: ,,; ,,
,, inops,rarus.- Parco: u
,u, perparcus
ESCINDIDAMENTE:
cure
scep-
latenter,obs-
325
u
excitatus
,,
EXCITAR juntamente: u
excito
simul
326
u, ,,; ,
; ,,; ,
,; ,,; ,,
,, clarus,praestans,cons
picuus,inclytus.- Ms,muy esclarecido: u,u,,;,, praestantior,praestantissimus.- Muy esclarecido: ,
, u, u,
,,, valde clarus,inclytus,egregius.,,
praeclari
tem redigo
ESCLAVO: ,u,; ,u
; ,,; ,, ser
vus,mancipium.- Depilado,imberbe,fa
vorito: ,,
glaber.- De
guerra: (gen. ) captivus.El que se vende por esclavo: ,u, qui se pretio mancipat
Esclavo fugitivo: ,,
servulus fugitivus.- Inferior: u
,u, servulus.- Nacido en la
casa: ,,; ,,
,u,;
,,
servus vernaculus.- Baile de: ,
,
saltatio servilis.- Crcel
de: ,u, carcer servorum
Conductor de: u,, servorum ductor.- Correras para hacer
esclavos: ,, direptio in servitutem.- Mesada,salario de los: ,, demensum
Suerte de cacera de ilotas en la
cual se ejercitaban los jvenes espartanos u,, persecutio
illotarum in qua venationis modo juvenes spartani noctu exercitabantur
Multitud de: u,, multitudo servitiorum.- Perteneciente a:
u,,; ,,
ESCLAVA: ,,; ,
,;-,, serva,ancilla.Con hijos: ,, serva quae
liberos habet
ESCLAVISTA ,,
qui libero pro servo vendit
mango
ESCLAVITUD:
,,;
,,; u,,;
captivitas.- Reduccin a: ,
, reductio in servitutem.- Redu
cir a: , u
in ser
vitutem redigo.- Reducir de nuevo a
,- in servitutem redigo.- Sujetar a esclavitud ignominiosa: subjicio in servitutem ignominiosa.Voluntaria: ,, voluntaria servitus
ESCLAVIZADO: ,,
berabilis
illi-
327
pungo
scofina
ESCOGER: ,,,,
eligo,deligo,eruo.Adems: insuper deligo.- Recin escogido: ,
, recens delectus
ESCOGIDAMENTE:
En casa: u
domi lateo.Entre los rboles: inter
arbores me abscondo
ESCONDIDAS, a escondidas:,
,, , , ,
clam,latenter,furtim,taci
te.- Andar a..: sine stre
pitu incedo.- Entrar a..: ,
u
irrepo.- Sacar a..:
subduco.- Salir a.: u latenter eggredior
selectim
ESCOGIDO: ,,,;
,,; ,,;
,,; ,u, electus,selectus.- Escogido entre muchos:
,,; ,u, selectum e
multis
ESCOLAR: ,u,
ESCOLIO: ,u,
ESCONDIDO: u,u,,
u,u,,;u,u
,,; u,,
occul
tus,absconditus,latens.- Del todo:
u,, omnino absconditus.En la tierra: u,u,, in
terram defossus.-Estar escondido:
u, intus lateo,lateo
Muy interior: ,, abstrusus.- Ya en otro tiempo escondido:
,, iam olim reconditus
scholaris
scholium
ESCOLIOSIS: ,,
ex emotione vertebrarum
morbus
ESCOLLERA: u,,; u
, apposita fluctibus moles
ESCOLLO: `,,; ,u,
;
,u,;
,,;
u,u, (sinus periculosus in mari libyco),scopulum.Oculto: , ,; ,
scopulus latens> Lugar alto:
,u, scopulus,locus altus> Sa
liente donde se estrellan las olas:
,u,; ,u, sco
pulus prominens.- Que tiene grandes
escollos: u,,
late
extensos scopulos habens
ESCOLTA: ,,
ESCONDITE: ,,; u,
; ,,; u,, suffu
gium,latibulum,locus qui ocultat.Subterrneo: ,,; ,,
lartibulum
ESCONDRIJO: ,,; ,
,,; ,u,; ,,
; u,, latibulum,latebra,
perfugium,loculus.- De grandes escondrijos: u,,
qui
magna latibula habet.- Entrar en los
escondrijos: , u
latebras subeo
stipator
ESCONDER: u, ,
,-,-, , u,,,
u,,u, ,
u, abscondo,condo,
celo.- El que se esconde: u,
u, qui latitat.- En lugar reservado: recondo in thesau
rum.- Esconderse: , ,
-, , lateo sub,delitesco,tenebras ad latendum quaero
natura superfluitatis expers.- De
la plata. u,, argenti
ESCORIA: , ,,
; ,u,; ,,; ,u, scoria,sordes,quisquiliae
Adulterado con escoria: ,,
cui scoria immixta est.- Naturale
za libre de escoria: ,,
328
piscis
pruritus
ESCRIBANA: ,, scribae
munus
ESCRIBANO: ,,; ,
,,; u,,
scriba,tabularius.- El primero entre
los: ,, scribarum
praefectus.- Tener el oficio de:
scribam ago
ESCRIBIENTE: ,uu,,,u,
scriptor,scriba,subscriptor,scribae administer
ESCRIBIR: (),
scribo.- Discursos para otros: -
329
,, scripturae inver
sio.- Alterar un escrito por el cambio de las letras,alterar un escrito en general: ludo
in vocum litterarumque similitdine,
scriptaram inverto.- Bien escrito,el
que escribe bien: ,, bene scriptus,pulchre scribens.- Como
por escrito: cum scripto.Con letra pequea: ,-
ESCRITO: ,,;
,; ,,; ,,
,, scriptus,decreta,
scriptum.- Alteracin de un escrito:
,,
minutis
litteris
scriptus.- Contrario:
,
,
contraria scriptio.Cualquier clase de escrito: ,u, quodcumque scriptum.Expuesto al pblico: ,,
scriptum publice propositum.Falso: ,, scriptura
falsa.- Fingido,falso,fabuloso:
,,
id quod ficte
scriptum est,ficta scriptura.- Mal
escrito: ,,
perperam
adscriptus.- Muy corto: ,u,
chartula.- Nocturno: u
, nocturna scriptio.- Poco ha:
,, modo scriptus.- Por
ambos lados: ,u,
opistographum.- Por detrs: ,, a tergo scriptus.- Por
propia mano: ,,; , ,u, manu propria scritpus,manu propria scriptum
Trasladar un escrito,transcribir:
exscribo
; ,,; ,u,
,u, descriptum,chirogra
graphum,scriptura,scriptio.- Altera
cin de un escrito por el cambio de
las
letras:
,,
scripturae inversio,litterae pro
alia positio.- De posesin:
,, scriptum quo continentur
possesiones.-Firmada: u,,
syngrapha.- Sagrada Escritura: ,, Divinae Litterae.Hermosa:,,
scribendi
elegantia>Pblica:,, relatio in tabulas pulbicas> Recta escritura ,, recta scrip
tura
ESCRFULA: ,,
struma.Que
padece
de:
,,
strumosus
ESCROTO: ,,; ,,,
; ,,u,; ,u,
; ,, scrotum
ESCRPULO,picazn,aprensin,temor:
,, prurigo.- Meter en
escrpulo ,, scru
pulum injicio.- Que causa escrpulo
de conciencia: ,,
qui
religione alios obstringit
ESCRITOR: ,,; ,,; u,,; u,, scriptor.- De canciones: ,, cantilenas scribit.- De poemas: u,,
pomatis scritor.- De prosa:
,u, pedestris orationis scripttor.- Escritores histricos:
scriptores historici
ESCRUPULOSO: ,,
sus
religio-
ESCRITURA: ,,; ,,
ESCUADRN: ,,; ,
,; ,u,; ,,;
330
,,
turma.- Dispuesto en
hileras: ,, turma in ordinem descripta.- Conductor,jefe de un
,,; ,u,; ,u,
ductor,praefectus,dux
turmae.- De infantera: ,,
phalanx,ordo militaris.- De
sententa y cuatro caballos: ,,
agmen.- Escoger del escuadrn:
e cohorte seligo.- Jefe de
escuadrn de infantera: ,u, qui phalange praeest.- Lo
que es del: ,u, turmalis.- Mandar un escuadrn:
turmae praesum.- Mando de cuatro escuadrones: ,, qua
druplicatae phalangis praefectura.Mando de un: ,, turmae
praefectura.- Pequeo escuadrn:
,u,
parvum agmen.- Por
escuadrones: turmatim.- Que
manda un: ,, qui turmam
ducit.- Ser jefe de un:
cohoris turmae praeesum
,,u,u,
scutatus,scutifer,armiger,qui arma
gestat.- Ser escudero: armiger sum
ESCUDILLA: ,,; ,,
; ,u,; ,u,;
,,; ,,; ,
,; ,u,;
u,; ,u,; ,u,
scutella,vasis genus
ESCUDO: `,,; ,,;
,,; ,u,;
,,; ,,; u,u,
scutum,clypeus.- Pequeo: ,-,-,u,;
,u,; ,u, par
mula,scutulum.- A manera de escudo:
u,, sentiformis.- Ar
mado de escudo: ,,,,;
,,,
qui,quae fert
scutum,clypeatus.- Caja del escudo:
,, scuti theca.- Asa del
escudo: ,,; ,u,
ansa clypei.- Crculo de hierro del
escudo: ,, ambitus ferreus.- Defender con el:
clypeo protego.- Defendido por el:
331
ESCUDRIAR:
u,
,
u, , , ,
,
,
,
u
perscrutor,scrutor,inquiro,vestigo.Con curiosidad: u
omnia
perscrutor.- Interiormente:
penitus scrutor.- Que todo lo escudria: ,, omnia speculans
ESCUELA: ,, ,
, u, ,u
; ,,; ,
u,; u,, schola,ludus li
terarius,lyceum.- De nios: u,,-,,,,u,
ludus literarius,
Asistir a la escuela: auditor sum.- Concurrir a la:
ventito ad magistrum.- Instrudo en
la misma escuela: ,,
iisdem disciplinis eruditus.- Ir a
la: ventito ad magistrum.Jefe de la: ,u, scholae
praefectus.- Maestro de: ,-,u, litterarum magister.- Perteneciente a las: ,, as scholas pertinens.- Ser
jefe de la escuela (o secta) scholae praeesum
ESCULTOR de Mercurios,estatuas o
cabezas de Merrcurio colocadas en
las calleso caminos: u,,u, sculptor.- Escultor:
,,,;
,,; u,,; u
,,; u,,; ,
u,; u,, sculptor,statuarius.- En piedra: u,,;
,u,; u,, qui
lapides sculpit.- Estudio de:
,,
lapicidina.- Taller de:
u,u, officina statua
rii
ESCULPIDO ,,; u
,; ,, sculptus.- No esculpido: ,, non exscul
ptus.- Recientemente: u,
,-u,, recens sculptus
ESCULPIR: ,-,,, ,,
, , , ,-
(),,,,,, (tundendo
aufero) sculpo,insculpo.- Alrededor:
circum sculpo.- De nuevo:
,- denuo scultpo.- En
columna o cepo: in colum
na seu cippo incido.- En piedra:
sculpo
332
ESCUPIDOR: u,,
tor
,,,
per medium
sputa-
ESCUPIR: , u,
, , , , ,
u, , salivam emitto,inspuo,exspuo,spuendo
ejicio.- Con desprecio:
despuo.- Delante:
ante me
exspuo.- Tosiendo: ,-, tussiendo exspuo.- El acto de
escupir: ,,
screatio.En: ,-
salivam
immitto in.- Encima: , , inspuo.Gargajeando: u,
screando ejicio.- Hacia: inspuo.- Que escupe al hablar:
,, qui salivam fundit inter loquendum.- Sobre: despuo in
ESCUPITAJO: ,,
tum
ESFIRENE (pez)
podicis
,,
,,
sphigx
ESFNTER: ,,
musculus,podex
(isla)
spu-
ESCURRIRSE: ,,
, ,
, , , (,) labor,elabor,sub
labor,delabor,interlabor.- Escurrirse,escaparse por medio de la gente:
cus,globosus,globosa
ESFINGE: ,,
subeo
sudis
ESFORZADAMENTE: , ,
obnixe
ESFORZADO: , , ,
,; ,u,; ,,
; ,, strenuus,validus
ESLABONAR: u
coagmento
ESMALTACIN u,,
ESFORZARSE: , , , , ,
() , ,
, , , , u
ESMALTADO: u,,
inustio
inustus
333
ESMIRNA: ,,
Smyrna
eximie
ESMERADO: ,,;
,; ,, studiosus,accuratus,diligens
ESPACIARSE:
ra-
spatior
ESPACIO: ,,; ,
, spatium,intercapedo.- Alrededor: ,, ambitus.-De 600
pies
o
125
pasos:
,
,
u, spatium 600 pedum vel
passuum 125.- Medio: inter
capedo
ESPADA: ,,,; ,,
; `,,; ,,; ,,; ,u,; ,
,; ,,; u,u,;
,,u,; ,,; ,,; ,
u,; ,u,; ,,,
ensis,gladius.- Colgada junto al
muslo: ,,; ,u, gladiolus ad femora.- Con
empuadura negra:
ensis nigrum habens capullum.- Cordn de la espada: ,u,
machaera pugno,diglatior.- Juego con
espadas: ,,; ,
,
saltatio cum ensibus.- Que
causa la muerte con: ,
ense perniciem afferens.- Muerto
con: ,, ense occisus.- Que tiene figura de:
, ensis figuram habens.- Matar
a espada: ense perimo.Que mata con: ,,
qui
ense peremit.- Muerto a filo de:
334
,, ense occisus.- Es
pada grande,espadn: ,,
enis magnus.- Acto de desenvainar la: u,,
gladiorum
evaginatio.- Que desenvain la: u,, qui gladium distrinxit.- Fabricante de espadas,espadero: u,, gladiorum fabricator.- Ir armado: ensem
gesto.- Punta aguda de la:
,
,
; ,,; u, , acies gladii.- Empuadura de
la: ,, manubrium gladii.- Que lleva espada de oro: u,u,,; u,u,
aansem aureum habens.- Que lleva
espada: ,,; ,
,
qui gladium gestat.- Que
maneja espada: ,, ensifer.- Que pelea a espada: ,, gladio pugnans.- Temple de
la: ,, ensis temperies.- Vendedor de: ,
u, gladiorum venditor
ESPADERO: ,,
rum faber
gladio-
ESPADN: ,,,u,
; ,,;
u,; ,,; ,
,u, ensiculus,gladiolus
ESPADN: `,, rhomphaea
ESPALDA:
,u,;
,u,;
,,; ,u, dorsum
Espaldas: ,; ,,
scapulae.- A la espalda,detrs:
, , ,
a tergo.- Por la espalda: , , ,
u a tergo.- Acto de doblar
la espalda hacia atrs: ,, spinae retrorsum cedentis
infelxio.- Contraccin de: u,
,;
u,,
contractio
scapularum.- De ancha espalda: ,, latum dorsum habens.De espalda de hierro: ,
,
ferreum dorsum habens.- De
espalda roja: u,,
ru-
ESPALDILLA: ,u,
armus
ESPANTABLE: ,,
sus
formidolo-
ESPANTADIZO: ,u,
le terretur
qui faci-
ESPANTADO: ,,;
,; ,, attonitus,expavefactus,territus.- Muy:
335
admodum obstupefactus
ESPANTAJO: ,,; ,
ESPANTALOBOS (rbol) u,,
colutea
ESPANTAR: , ,-,
- (-), ,
u terrefacio,obstupefacio
abigo,simul abigo.- Espantarse: ,-
expavesco.- Quedar
espantado: conturbor
ESPAOL: ,,
hispanus
ESPARCIDAMENTE:
sparsim
ESPECIE: ,,
species.- De
cuantas especies: ,,;
,, quantuplus,quotuplex.- De diversas especies: u,, diversas habens species
De la misma especie: ,,
u,, ejusdeum speciei.De otra especie: ,,
alterius diversaeque species.- De
varias especies: u multiplici specie.- Dividido en muchas
especies: u,,
in multa
genera divisa.- Que concierne a la
especie,a la clase,al gnero: ,, ad speciem pertinens
ESPARCIR:
,
,
,
,
,
, , (,/) spargo,disjicio,aspergo,inspergo,dispergo.- Alrededor:
Sparta
ESPARTANO,A ,, la
cedaemonii; ,,; ,, lacaena, lacaenae virgines.- Favorecer a los:
foveo laconibus.- Los que comen al
estilo espartano: ,, qui
laconice epulantur.- Relativo a las
comidas espartanas: ,,
pertinens ad phiditia.- Comida de
espartanos ,,u,
sodalitas epulantium apud spartas
ESPECIFICAR
exprimo
singillatim
ESPECFICO: ,,
lis,formam continens
ESPECTABLE: ,,
specia-
spectabilis
ESPECTCULO: `, , ,
,; ,,u,; ,
,;
,,
spectaculum.Accin de ver: ,, contem
ESPASMO: ,,; ,,
336
ESPECTADOR: ,,; ,,
latio
ESPECULAR, contemplar,observar:
, speculor
ESPEJO: ,u,; ,u,
,u,;
,u,;
,, speculum.- Espejo peque
o usado como instrumento quirrgico
,,
specillum.- Mirarse al:
in speculo inspicio
ESPELTA,especie de trigo: ,,
, spelto
ESPERADO,el que es esperado: ,,,
qui exspectatur
ESPERANZA: ,,; ,,
,, spes.- Alhagar con
vanas esperanzas:u inani spe
337
ESPESAMIENTO: ,u,
spissatio,inspissatio
ESPESAR: , u, ,
u, u, , u,
spisso,inspisso.- Alrededor:
circumnutrio.- El acto de
espesar: ,, densatio.Espesado antes: u,u
, ante spissatus.- Que espesa:
u,, qui cogit et spissat
ESPESO: u,,; ,,;
,,; ,,;
,; ,, ; ,,; ,,;
,, densus,spissus,concretus.-Que se pone negro por la den
sidad: u,,u nigricans ex
densitate.- Ms espeso: ,,
(-) spissior.- Muy espeso: ,,
admodum concretus.Poner espeso antes:
ante
inspisso
in spem eri-
ESPERAR: , , , (,-),
, , ,
(,), , , , ,-,
,-, ,
exspecto,spero.- Hacer esperar:
() sperare facio.- Ms
insuper exspecto.- Que
espera: ,, exspectans.Que ha de ser esperado: ,,
sperandus.- Que puede ser esperado: ,, qui sperari potest.- Se ha de esperar:
sperandum est
ESPERMA: ,,
ESPESOR: u,,; ,
, crassitudo partium,spissamentum.- Igual en espesor: ,
, aeque crassus
ESPESURA: ,,; ,
, spissamentum,spissatio.- Poca
espesura: ,, raritas
ESPA: ,,; ,,
,u,; ,,; ,;-,u,; ,
,; ,,; u,,
,,; u,, ex-
sperma
ESPERMTICO: ,,
nalis
semi-
ESPESAMENTE: , u
spisse,
dense
plorator,speculator,insidiator,index
ESPIAR,ser enviado a:
mittor exploraturus
ESPIGA: uu,u,; ,,
u,u,
spica.- Abundante en
espigas: u,u,,; ,,
spcis abundans.- Buscar
espigas:
post alium
spicas relego.Caa de: ,u,
338
,
fasciculus.- Que lleva
espigas: u,, spiceus.Que lleva pequeas espigas:
u,u,u (-u)
parvas ferens
spicas.- Que produce espigas: u
,, spicam pariens.- Que tie
ne espiga corta y pequea: u,u,u
minutam et brevem spicam
ferens.- Tostada: ,, spica
horedi tosta.- Espigas: ,,
spicae
,; `,u,; `,
, ad spinam dorsi pertinens.Torcimiento de la espina dorsal:
u,,; ,, spi
nae intorsio.- Encogimiento de la
espina dorsal (joroba) ,
morbus ex emotione vertebrarum.Extremidad de la espina dorsal:
,u, ultima pars spinae
ESPIGADO: u,,
ESPINAZO:
dorsi
ESPINAR: `,u,
spicatus
ESPIGADOR: ,u,
qui
manipulos colligit.- Espigadora,espi
gandera: ,,;
, spicilega
senticetum
,u,
spina
ESPIGAR: , ,
manipulos colligo,spicas
relego,spico.- El acto deespigar:
u,, spicilegium
ESPINA: ,,(),
spina.Cierta clase de: ,u,; ,u,
spinae genus.- Aguda:
u,,; u,u, acu
ta spina.- Arrancar las..: , exspino.- Cubrirse de:
spinis tegere.- De perro
(arbusto espinoso para cerrar hereda
des)
,
u,,
canina sentis.- Espina a espina:
` spinatim.- Lleno de:
,, multis aculeis asper.Macho: ,, spina hirci
na.- Pequea espina: ,u,
parva spina.- Que tiene espinas en
vez de hojas: u,, pro
foliis spinas habens.- Que tiene una
sola:
,,
unicam
spinam habens.- Quitar las espinas:
ESPIRAL ,,; ,,
spira.- A modo de:
in
modum spirae.- Dar la forma de: u in spiram contraho.- En espiral:
spirali modo.Semejante a la: ,, spirae
similis
ESPIRAR: u
re
animam effla-
ESPIREA (planta) ,,
raea
spi-
ESPRITU: ,,; ,,
,,; ,u,; ,,
spiritus.- Ccon espritu suave:
tenui cum spiritu.- Convertir
en espritu: u in spiritum converto.- Dotado de gran
espritu: ,u, alta mente
praeditus.- Malo: ,,
()
malus genius.- Que anda
cerca de los sepulcros: ,
, capularis daemon.- Que impug
na al Espritu Santo: u,
, cum Sancto Spiritu pugnans.-
339
o agita el espritu: ,,
,,; ,u,
aereum rostrum habens
ESPONDEO: ,u,; ,
u, spondeus.- Que consta de espon
deos:
,,
spondeis
constans
spiri-
ESPLNDIDAMENTE splendide
ESPLENDIDEZ, con esplendidez: , splendide.Muy esplndidamente
splendidissime
ESPONDILO: u,u,
vertebra spinae dorsi
spondylus
ESPONJA: ,u,; ,,
spongia.- Que pesca esponjas: ,,;
,u,
qui
spongias piscatur,spongiarum venator
El que corta esponjas: ,
, qui spongias resecat.- El que
se mete en las aguas para sacar esponjas: u,,
ad
spongias extrahendas aquis se immergens.- Limpiado con: ,,
id quod spongia abstersum est.Limpiar con la:
spongia
detergo.Pequea:
,u,
spongiola
ESPLNDIDO: ,,; ,
,,; ,,,;
,, (-), ,
,,; u,,; ,
,; ,,; ,
,,; ,,,;
,; ,,; ,
,; ,, splendidus,lautus.- Esplndida: ,,
splendida.- Muy esplndido: ,u,,; ,
,,
ex omni circum
parte splendidus,admodum splendidus
Todo
esplndido:
,,
splendidus
ESPONJAR: u
fungosum reddo
ESPONJOSO: ,,; ,
,,;
,,
fungosus,spongiosus.- Algo esponjoso
u,, subfungosus
340
ESPONTNEO: ,
,,,; ,,
; ,,; ,,
,,; ,,;
,,;
u,,;
,, spontaneus,volunta rius, injussus, qui se offert sponte
ESPRADAS,islas:
Sporades insulae
ESPORTILLERO ,u,
bajulus
ESPORTILLO:
u,
u,, u, ;
,,
sportula,sporta.- De mimbres: ,,
sportula e vitilibus
contexta
ESPORTN: ,u,; , o,u, cophinus
ESPOSA: ,,;,;
ESPOSAS,anillas,manijas:
annuli.- De las manos: ,,
; ,,; ,, mani
ca,manicae.- Pequeas: ,u,
parva manica
ESPUELA: ,,; ,
u,; ,,
calcar.Meter las espuelas: u calcari
urgeo
ESPUERTA: ,,; ,,
,u,; ,u,;
,,; u,,; ,
; ,,
sporta.- Pequea:
,u, sportula
ESPUMA , u,,;
,, spuma.- Cubierto de
espuma,espumoso: `,, spu
ma
tectus,spumosus.Cubrir
de
341
ESPURIO: , ,
, , , ,,; ,,;
,; ,,; u,,
u,,; ,, spurius,nothus.- Hacer espurio:
nothum reddo
ESPUTO: u, , ,
, , , ,
;
,,,;
,
,u,; , u,
u, sputum, id quod tussiendo exspuitur
spumatio
spumile-
ESQUELETO: ,, sceleton
De figura de esqueleto: ,
, scaphae formam habens
spumo
ESPUMOSO: ,,; ,
,; ,,,;
,,; ,,; ,. spumeus,spumosus.- Ponerse
espumoso: spumesco
ESPREO: u,,
spurius
ESTABILIDAD: ,,; ,
,; u,,; , u,,; ,u,;
,, stabilitas,firmitas
ESTABILIZAR, que permanece en
mismo sitio: ,,
eodem loco consistens
tintinabulum
tonsus
,u,
qui
ESQUILAR , ,
(,),
,
u,
detondeo,attondeo,tondeo
Piel que se ha de esquilar: ,
, pellis tondenda
ESQUILEO: ,, tonsura
Elprimer esquileo: u,,
prima tonsura
ESQUINADO:
,,
el
in
ESTABLECER: `,`, , , , ,
,-, ,
angulos
342
(,`,`,`
, , u,-,
-, , , (,
) u, u, ,
u, u, u
,
,
,
constituo,statuo,stabilio.- Antes:
ante constituo.- Cerca
de:
juxta statuo.- Con
fijeza: firmiter statuo.De antemano: ,- praestatuo.- Sobre: insuper
stabilio.Adems:
ESTABLECIMIENTO:,,
constitutio
ESTABLEMENTE: stabiliter
ESTABLO: u,u,; u,
; , ,,; ,u,
,,; u,,; ,
,u,; ,,; u
,,; ,,,;
u,
stabulum.- Colocar en el:
in stabulo colloco.- De
asnos: ,u, asinum stabulum.- De vacas: u,,;
u,u,;
u,,;
u,,; ,,;
,u,; ,u, boum praese
pia,boum stabulum.- De cabras:
, caprile.- En el patio interior de la casa: u,u, sta
bulum.- Encerrar en el: stabulo includo.- Guarda del:
,, ,u,
stabuli
custos
ESTACA: ,,; u,
343
un estadio: ,, stadii
mensuram adaequans.- Medida de 600
pies o 125 pasos: ,u,
mensura 600 pedum vel 125 passuum.Prefecto del: ,u, stadii
praefectus.- Que compite en la
carrera del: ,, cursu certans in stadio.- Que pelea en
el: ,u,; ,, qui
pugnat in stadio
ESTANCADO,agua estancada:`,,
; ,, aqua palustris,palus
stagnum
ESTANCAMIENTO de aguas: ,
restagnatio
ESTANCAR restagno.- Estan
se el agua formando una cinaga:
stagno.- Alrededor: circumstagno
ESTADO ,,; ,
habitudo,dispositio.- Buen estado
(del tiempo,de la voz,de las cosas)
,, beatus rerum status.Habitual: ,, habitudo,dis
positio.- Mandado por los magnates:
,, status reipubli
cae ab optimatibus gubernatus> El
Estado,la cosa pblica: ,
u res publica
ESTALLIDO: ,,
ESTANCIA,permanencia u,u,
, ,, statio.- Cubierta: ,, scena.- Residencia en tierra extraa
,
, incolatus.- Domicilio: ,,; ,, stabulum
ESTANDARTE
xillum
ESTAR en: , ,-
, u insum.-Entre otros
ESTTICO ,,
quietus
ESTATUA ,u, u,
,; ,-; ,
,u,; ,u, (simulacrum e saxo vel ligno);
,
statuae,statua.- Pequea:
,u, staticulum.- De inmensa altura: ,, colossus
ve-
fragor
ESTAMBRE ,,;,u,
; ,,; ,u,;
,u,; ,,; ,
,; ,,; ,u
stamen.- Parecido al: ,
,; ,, stamineus,
stamini similis.- Tramar el hilo o
estambre: stamen connecto.Romper el: stamen abrum
po
ESTANTE de libros
u,u,
armarium libellorum
ESTATERA
stater
, ,,
ESTATUARIO ,u,
statuarius
ESTATURA ,,; ,,
,,
proceritas,statura.Del cuerpo: ,, statura corporis
,,
344
ESTATURARIO ,,
statuas facit
ESTATUTO ,u,
qui
institutum
Stephanus
ESTERILIDAD ,,; ,
,; ,,; ,,
sterilitas.- Esterilidad de hijos:
,,; ,, orbitas ob amissos filios,orbitas filiis
De una mujer: u,, sterilitas uteri.- Del ao: u,
sterilitas anni.- Que produce:
,u, vim conmcipiendi adimens
stellaris
ESTERA ,,,; ,
; ,,; ,,; ,u, storea,teges,storeae e vi
mine.- A modo de: in modum
tegetis.- Dormir sobre:
in storea cubo et dormio.- El que
teje esteras: ,u,
qui
storeas contexit.- Hacer esteras o
ruedos: tegetes consuo
Pequea: ,-,u, storeola.- Portador de: ,,
storearum lator
ESTERCOLACIN , ,
; ,, stercoratio
ESTERCOLAR , , ,
, , ,
stercus ejicio,stercoro,stercore per
funfo.- El que estercola: ,
, sterquilinarius
ESTERCOLERO
,,,
sterquilinium
ESTRIL , ,
,u,,
,,; ,,; ,
, ,,; ,
,;
,,,;
,,
u,, stercus caprarum.- De
estircol: ,,; ,
; ,,
stercoreus.- Que
necesita,que
gusta
del
abono:
,, amans stercoris.Manchar con estircol:
345
ESTILETE u,u, ,
-,u,; ,u, (punzn de
escribir) stylus scriptorius
ESTILITA u,u,
stylita
ESTILO: ,u,; ,
; ,,; ,u,;
stylus.Correcto:
,,
recta locurtio.- Perteneciente al:
,, pertinens ad stylum.- Propiedad del: u,,
propietas sermonis.- Sublimidad del:
,,; ,, sublime
dicendi genus,altiloquentia.- Unifor
midad de estilo (literario) ,, similitudo vocum
ESTIMULACIN ,,
latio
ESTIMULANTE ,,,
,,
stimu
pretio
ESTMULO ,,; u,
; ,,; ,`,u,; ,,; , , ,; ,,
; ,,; ,,
,u,; u,, incitamentum,stimulus,suscitabulum
ESTO ,,; ,,; ,, aestas.- Estival: ,, aestivus
ESTIPENDIO , ,,
stipendium.- Anual: ,,
annuum stipendium.- Diario:
u, diarium stipendium.- Militar:
, ,, stipendium
militare
ESTIMAR , ,
(,),u, , existimo,aestimo,habeo in pre
tio.-Estimar en poco: , u, u,
, u parvi facio,
parvipendo,floccifacio.- Hacerse estimar por la finura y cortesa:
ESTIPULAR , u
u
adstipulor,stipulor.Mutuamente: vicissim
stipulorductus
346
ESTIRAMIENTO ,, distensio
ESTIRPE `,,; `u,u,
u,,; ,u,; ,u,
stirps.- De baja estirpe: ,, sine genere,non genero-
ESTIRAR,capaz de estirar: u
,, habens vim intendendi,contentendi.- Estirarse: ,- pandiculor
sus.-Progenie: ,, progenies
,,
cho est
ESTIVAL ,,; ,,
aestivus
ESTIVAR
stipo
ESTOICO ,,
ESTOLA ,,
stoicus
stola
ESTOQUE ,,u,;
, gladiolus
ESTORBAR , u offico
in,impedio.- Estorbado: ,
, interclusus.- Estorbando: impedimento.- El que estorba:
,, qui officit
ESTORBO ,,; ,
,; u,u,; ,
,; u,,; ,u
interclusio,offendiculum,obstaculum,impedimentum
ESTORNINO
sturnus
,,;
,u,
ESTORNUDAR , , u,
, sternuto,stornuto.- A
menudo: ,-u insuper sternuto.- Que hace estornudar
,,
habens vim ciendi
sternutamentum.- Que va a estornudar
,, qui jamjam sternutaturus est
ESTORNUDO ,, sternutamentum
ESTORNUSO (ave) ,, sturnus
ESTRABISMO ,,
347
distor -
clades,pernicies
ESTRANGULAMIENTO ,,;
,u,; ,,; ,,; ,,; ,
, strangulatio.- Muerte por estrangulamiento,por lazo: , mors a laqueo facta
ESTRADO ,,
suggestum.Humilde: ,,
humile
stratum.- Apisonado: ,,
stratum calcatum
ESTRAGALO
,u,
ornamen
tum columnae.- Que tiene los astragalos cincelados en oro: u,, caelatos ex auro astragalos
ESTRANGULAR , , ,
,
,-
strangulo.- Apretar con lazo para
estrangular: stringo la
queo ad strangulandum.- Lazo para:
,,; ,, la
queus ad strangulandum
ducendi
in angus-
ESTRECHAMENTE , , u, u, u
arcte,conferte
ESTRECHAMIENTO ,,; u,
, quidquid in angustum producitur
coarctatio
ESTRECHAR , , ,, , , , , ,
348
(,, ),, u, u, u, u, u, u,
premo, in angustum cogo,angus
tum reddo,in angustum ago,coarcto,
illigo,urgeo.- Capaz de estrehcar:
u,, habens vim astringendi.- Fuerte para: ,,, validus ad strigendum.Ir estrechando: in angustum
ex lato contraho.- Meter en estrechu
ra: ,
in angustum cogo.Estrechar por todas partes: u circumquaque addenso.- Al mismo
tiempo: u,- una adstringo.- Todo lo que se va estrechando:
,, id omne quod ex lato
in angustum contrahitur
ESTRECHURA ,,; ,
locus angustus.- Meter en: u
in angustum cogo.- Poner en
estrechuras: u
in arctum
cogo
ESTREGADERA ,, balnea
ris strigilis
ESTREGAR , , , (,) scarifico,perfrico.- Antes: ,- ante scarifico.- Suavemente: leviter defrico
ESTRELLA ,,; ,u,
,,; ,u, stella,
lucifer,astrum.- Brillante de estrellas,brillante como una: ,
,
stellarum fulgens,ut stella
fulgens.- Con cabellera (cometa):
crinata stella.- Curso
de una estrella que ocupa el medio
del cielo: u,,
sideris medium coelum tenentis cursus.- Influencia de las:
,, effectus stellarum.- Semejante a: ,,
stellae
similis.- Adornado de: ,,
; ,, gemmis, stellis
distinctus.- Adornar con estrellas,
poner en el nmero de las: ,
sideribus distinguo
saxa allido.Contra: ,
u,- allido
ESTREMECER , , concutio
Que estremece la tierra (pico de
Poseidn): ,, concussor terrae.- Estremecerse: ,, () tremisco,horreo,extimesco
ESTRELLADO ,,
,,; ,, stellans
stellaris, stellatus
ESTRELLAR `, ,-,
, impingo,illi
do.- Contra el suelo: `,
allido solo.- Contra la
tierra: u
humi allido.Contra las rocas: ad
ESTREMECIDO ,,
factus
treme-
ESTREMECIMIENTO ,,;
,, horror,succussio
349
ESTRENO ,,
Estriado: `, u,,
u,, striatus,virgatus
encaenia
ESTRIAR `u
strio
ESTRIBAR
,
,
, , firmo,
innitor
adstringo
ESTRPITO ,,; ,
,; ,,u,; `,
u,; ,u,; ,,
,,; ,,; ,u,; ,,; ,
u,; ,,; u,,;
u,,; u,,; ,
;
u,,;
,,;
,,; u,u,; ,,; ,,; ,u, strepitus.- Mover estrpi
to: u
strepitum cieo.- Que
ama el: ,, amans stre
pitum.- Que causa grave estrpito:
,,
gravem strepitum
edens.- Que hace estrpito al mismo
tiempo: ,, una strepitum edens.- Sin estrpito:
sine strepitu.- A quien da cuidado
el estrpito: ,, cui
strepitus curae est.- Con estrpito:
, cum strepitu.Hacer estrpito: ,
, u, , , , strepito,stre
pitum edo.- Hacer rudo juntamente:
una strepitum edo
ESTRICTAMENTE , u,
u stricte,comprehensim
ENTRISTECER,estar
moerore afficior
triste
ESTRA
,,,u.,;
,, stria,striatura.- Que
tiene cuatro estras: u,,
quatuor strias habens.ESTUARIO ,u, aestuarium
stringo
350
stupro
ESTUPRO u, u,
,
stuprum,stupratio.- Cometer
un estupro: stupro
ESTURIN u,u, silurus
scholas
ETCTERA u
caetera
TER ,,
ETERNAMENTE
stupendus
stupide,
TICO ,, ethicus
ETIMOLOGA u,, etymologia,originis nominis indicatio.Aludir a la etimologa del nombre:
u ad nominis ethimologiam alludo.- Segn su etimologa:
pro vocis origine
ESTPIDO ,,
,,,
,,; ,u,;
,,; ,,; ,(-u,u,u),u,,; ,,; ,, stupidus,ex
cors,bebes
ETIMOLGICO u,,
mologicus
ety-
ETOPE ,,,; ,
, aethiops
ESTUPOR , u,,;
,,; ,,;
,,; ,u,; ,,;
,, stupor.- Que causa estupor: ,, stuporem infe
rens
,
eterne
ETERNO ,,; ,,
(lo eterno), ,, aeter
nus.- Eterno,engendrado por s mismo
u,, aeternus,ipse a se
genitus.- Que existe ms all de
todo tiempo: ,, ultra
omne tempus existens
ESTUPRAR
aether
et
ETERNIDAD ,,; ,
aeternitas
ESTPIDAMENTE
stolide
...
ESTUPENDO u,,
,-
EUFEMISMO,denominacin
351
decente
de
EUFONA ,,
Eumenides
EUNUCO `, ,
,, u, , , , ,u,;
,,; ,,;
, semivir, eunuchus, spado,castratus
EURO (viento) ,u,;
, Eurus
suavitas vocis
(salirse
del
camino)
exonerare
ventrem.- Con purga: evacuo
purgatione.- Apetito de evacuar lo
que est lleno: ,, appeti-
352
EVAPORACIN ,,;
,; ,,; u,
,; ,,; u,
,,; ,, evaporatio,exspiratio,vaporatio
EVADIRSE , , ,
,-, ,
,
,
subterfugio,effugio,evado.- A escon
didas:
clam declino.Juntamente: u,-
- simul,una evado
EVALUACIN ,,
timatio
EVANGLICO ,,
licus
aes-
evange-
EVAPORIZAR
converto
EVANGELISTA ,, evangelista
EVANGELIZAR evangelizo.EVASIN u, ,,
effugium
EVENTO
,
,
;
,
,
eventus
in
vaporem
,-, , u, , vito,evito,declino
El golpe: ,-u
declino.Que puede ser evitado: ,,
qui vitari potest.- A quien hay que
evitar: ,, quo fugiendum est.- A quien se ha de evitar:
u,, vitandus.-Que se ha
de evitar: u, u,
cavendum,fugiendum
EVIDENCIA , ,
,,, evidentia,pros
pectus,perspicuitas.- Con evidencia
perspicue
EVIDENTE ,,; `,,
,; , , ,
, u,, perspicuus,
evidens,conspicuus.- Por s mismo:
,, per se manifestus.Lo evidente: ,u evidens.Que salta a la vista: ,,
manifestus
EVIDENTEMENTE ,
te,clare
evoco
aper-
EXACERBACIN ,, exacerbatio
EXACERBAR
,
,
, (),
, exacerbo
EVITAR , , ,
, , , u,
, , , u, , , (u), (slo aor.e inf.),
EXACTITUD ,, accuratio>
Con exactitud: , exac-
353
EXAMINADO
,,
multum
spectatus> No examinado diligentemente: ,, non perscrutus
exactor
EXAGERADAMENTE exageratorie
EXAMINAR , , ,
,
,
, , , , , , , , , ,
, , , , , , , appendo,
examino, excogito, perspicio, interrogo, respicio, recenseo, expendo,
exploro, lustro> Examinar antes:
, , ante examino, ante exploro,
ante speculor> Con diligencia: -
EXAGERAR
,
,
, y
(tragice expono,exaggero) exaggero,
augeo> Mucho: exaggero
EXGONO
,
sexangulus
,,
EXALTACIN , , ,, exaltatio
EXALTAR
exalto
EXAMEN
,
,,
examinatio> Diligente: ,
, diligens inquisitio> Pondera, probo, diligenter
expendo> Con la mano: admota
manu exploro> Con los dedos: digito commostro> Con mucha
exactitud: ad unguem exigo>
Diligentemente: , longe, diligenter examinare o
prospicio> El que sabe examinar:
,, qui habet vim
probandi> Examinar bien:
bene exploro> Las facciones de uno:
facem alicuius diligenter annoto> Examinar ms: se insuper expendo> Ponderar, tomar
en consideracin: libro>
Que examina antes las cosas: ,,, qui rem ante speculatur>
Que examina: ,, perpendens> Ser enviado para examinar,
explorar: praemittor> Examinar juntamente: -
354
EXASPERAR , ,
, , , , , , , , , , , , , , , , , , exaspero, in
iram concito, exacerbo, effero> Que
tiene fuerza de exasperar: ,, exasperandi vim habens
EXCELENTE ,, ,,
,,;
, ,,; ,; ,,; ,,;
, ,,; ,
,; ,,; ,,;
,,; ,,; ,,; , ,, ;
,
,
,
, , , , , , ,
,,;
,
,
,
,,;
, ,,; , ;
,,;
,,
eximius,
excellens,
conspcuus,
eminens, praestans, summus> Excelentsimo: ; , ,,;
,,;
,, praestantissimus, excellentissimus> Lo excelente, lo
mejor en cualquier cosa: ,,
; ,, in re qualibet
praestantissimus (vg. ,
..la flor de la juventud, la
flor de la sabidura)> Ms excelente:
,-,,
praestan
tior> Obra excelente: ,
opus egregium
EXASPERARSE , , , exacerbor,exaspero
EXCAMACIN ,, desquammatio
EXCAVACIN ,-, , , ,,; , ,, suffossio, excavatio> Sacado por excavacin:
,, fossitius
EXCAVADO ,, excavatus
EXCAVAR ,-,-, , , , ,-, , , ,
fodio, defodio, excavo> Poco
ha excavado: ,, nuper
excavatus> A modo de tubo o fstula:
inb fistulam excavo
excedens
EXCEDER , , ,-,-, - ,
, , ex- cedo,
excello, praecello, longe supero, praesto> Al vigor de la edad:
aetatis vigorem excedo>
Que excede el nmero: ,
, numerum excedens
EXCELSO , ,,;
,,;
,,
(vecino de los astros), ,
,,; ,,; ,
, excelsus, in alta assugens,
summus> De miras elevadas: ,, cuius consilia sunt excelsa
EXCEDENTE ,,
EXCESIVO ,
nimius, immodicus>
EXCEPTO praeter
355
,,
Ser excesivo:
nimius sum in
EXCITATIVO ,,; ,
,
,,
habens vim excitandi, excitativus
EXCESO ,,; ,,
excessus
EXCLAMACIN
,,
,; ,, exclamatio
EXCISIN ,,; ,,
excisio
EXCITABLE
lis
,,
EXCLAMAR , , ,
, , exclamo> Con gemidos: cum
gemitu exclamo
excitabi-
EXCITACIN , ,,
excitatio
EXCLUIR , , ,
, , , , amando, excludo> Que
nada excluye: ,, qui nihil
perficit> Que se excluye: ,, vim habens abstrahendi>
Quedar sin parte: expers
sum, parte mea defraudor
EXCOGITAR
excogito
exitio
356
EXCUSA , , ,,;
,,;
,
,; ,,; ,, excusatio, recusatio, obtentus> Alegar
excusa: excuso> Confir-
EXCRETOR ,, excretorius
EXCURSIN ,,; ,
,, excursio, excursus
mada con juramento: ,,
excusatio jurejurando confirmata>
Digno de excusa: ,, excusationem habens
,,; ,,; ,,
,,;
,,;
,,; ,,; ,
,;
,,;
,,
justa,parentalia, inferiae, exequiae
Hacer exequias: , , ,
,
,
,
exequias facio> Hacer las
exequias a los padres: parento> A los familiares: parento> Celebracin de las exequias:
,, inferiae> Que hace
las exequias o funerales a los difun
tos: ,, qui justa mortuis
solvit> Que no ha recibido los honores fnebres, insepulto:
,, insepultus
EXHALACIN , ,
,; , ,,, ,,;
,,;
,, vapor, efflatio, exhalatio
EXECRACIN ,,; ,,
; ,,; ,,;
,,; ,,; ,, execratio> Merercedor de
toda execracin: ,,
ter omnibus diris devovendus
EXECRAR ,
, execror
EXHALAR , , , , , ,
, ,-, ,
-, exhala,spiro> Olor:
, oleo, exhalo
EXHIBICIN , ,
; ,, exbibitio
EXGESIS ,, expositio
EXHIBIR , ,
exhibeo
357
, , ,,
,; ,,; ,,; ,,; ,,; ,, hortatio,adhortamentum
Antes: , ,
ante existo> A un tiempo:
una existo> Cerca, junto con:
subsisto una> Hacer que esista lo que no era:
essentiam do> Lo que existe por s
mismo: ,, sponte proveniens> Existir por s mismo: per se existere> Primero: , prior existo>
Que existe a un tiempo: ,
, simul existens> Que existe
antes de haber sido hecho el mundo:
,, qui est ante mundum
Que existe antes que la luna: ,,;
,,;
,, ante lunam existens
Que existe ms all de la vida:
,, ultra vitam exsitens>
Que existe por s mismo: ,
,,;
,
, a se ipsum ortum habens>
Existe: instat
a suis se-
EXIMIO , , , ,,; ,,
,,;
,,
eximius, summus
EXIMIR , , ,
, immunem facio, eximo> Eximir secretamente:
clam eximo
EXISTENCIA, vida ,, vita;
dota- do por su propia sustancia de
existencia: ,, in se
habens existentiae rationem
EXISTENTE ,, ens
EXISTIR ,-, , , , existo,exsto> A la vez: , ,- simul existo> Antes o el
primero: ante o prior existo>
XODO ,, exodus
EXONERAR
358
exonero, exoneror
ventrem
EXPECTORAR ,
exspectoro
,-
EXORCISTA ,, exorcista
EXPEDICIN ,,; ,
,; ,,; ,,;
,, expeditio> A caballo:
,, equitatio> Emprender una
expedicin: expeditionem
sumo> Encargarse de una expedicin
contra alguno: suscipio
adversus expeditionem> Marchar a una
misma
expedicin:
ad
eamdem expeditionem proficiscor>
Meditar una expdicin;
expeditionem agito> Expedicin militar contra alguno: ,,;
,,;
,
,; ,,; ,,
exercituus ductio, miliaris expeditio> Naval: ,, expeditio
navalis> Preparar una expedicin:
expeditionem paro
EXORDIO ,,; ,,
; ,,; ,
praeparatio narrationis, exordium
Perteneciente al exordium: ,, ad exordium pertinens
EXTICO ,, exoticus
EXPANDIR
expando
,-,
EXPEDITAMENTE
expedite
EXPECTATIVA , ,
, exspectatio
EXPEDITIVO
instans
EXPECTORACIN ,, id quod
tussiendo exspuitur
EXPEDITO ,,; ,,;
, , , , ,, expeditus> Para
todo: ,, ad omne opus
expeditus>
Poner
expedito:
,
,
expedio, extendo
,,
Muy experimentado: ,,
,,, multa expertus
EXPERIMENTAL ,, empirus
EXPERIMENTAR ,
, , , ,-,
,
,
experior, periculum facio>
Primero: prius experior>
Adems: insuper experior> Segunda vez: iterum
libo> Que experimenta lo mismo:
,, qui idem experitur>
Que experimenta por primera vez:
,,; ,, () qui primus experitur> Que no
puede ser experimentado: ,, difficilis ad probandum
EXPELER , ,
expello> De alguna parte:
aliunde expello
EXPERIENCIA ,, tentartio
Tener experiencia: peritus
sum> Que tiene experiencia: ,, peritus
EXPERIMENTACIN ,, tentatio
EXPERIMENTADO , ,
,, peritus, spectatus>
359
,,; ,,
mentum, exploratio
, , , ,
, ,-
explico, expono> Se debe explicar con claridad:
aperte explicandum> Sutilmente las
cosas ms pequeas:
minuta et argute persequor> Antes:
ante
explico>
Con
claridad: , clare et
perspicue explico> Difcil de explicar:
,
,
,, difficilis ad explicandum> Explicar ms:
explico> Fcil de explicar: ,, explicatu facilis> Las
cosas ms insignificantes:
minutissima persequor> Lo
que otro ha dicho: juxta
ea quae dixit alius loquor> Punto
por punto: siggilatim
expono> Que no se explica fcilmente
,, difficilis ad explicandum> Que puede ser explicado:
,, qui potest exponi>
Que sirve para explicar: ,, habens vim explicandi
tenta-
EXPERTO ,, artificiosus,
eruditus> Ya desde mucho tiempo: ,, (-) multum iam
uso ad agendum exercitatus
EXPIACIN ,,;
expiatio, purgatio
,,
qui
EXPLICACIN
,
,
,
,
,
,, explicatio> Detallada:
,,
expositio>
Lugar de explicacin: ,
, schola> Previa: ,
praevia explicatio
EXPLICATIVO ,, habens
vim explicandi
EXPLORACIN ,,; ,,; ,,; ,
, exploratio,speculatio
EXPLORADOR ,,; ,
,,;
,,
explorator> Que examina: ,
explorator
360
EXPULSAR , , , , , abjicio
e sedibus moveo, extrudo> Ser expulsado: expello> Expulsado:
,, loco suo emotus
EXPULSIN ,,
,
,
,
,,; ,,;,, depulsio, expulsio, ejictio> De la ciudad: ,,
expulsio extra terminos urbis> De la
tribu, del clan: ,,
ejictio> De casa: ,,;
,, ejicitio e domo>
Proceso por expulsin ilegal: actio unde vi
EXPURGAR , expurgo
EXPRIMIDO ,,; ,,
expressus, expressum
EXQUISITAMENTE exquisite
EXQUISITO ,,; ,,
exquisitus> Demasiado exquisito:
,, nimis exquisitus> Lo
exquisito: ,, exquisitum
EXPRIMIR , ,
, , , ,-, exprimo, premo,
exsurgo, exprimendo aufero> A gotas,
gota a gota: , , exprimo guttatim> An
ms: insuper exprimo> El
jugo: succum exprimo> Ir exprimiendo:
,
EXTRAORDINARIO ,, insolitus
EXSPECTACIN ,, exspectatio
EXSPECTADOR desde un lugar alto
, ,, spectator ex
excelso loco, prospectans
EXSPECTATIVA ,, exspectatio
EXPUESTO ,, ,
,; ,, (periculosus) expositus> Al sol: `-
XTASIS ,, extasis
361
,-,
,
,
, , , ,
,
,-,
, , , , , , -
ENTENDER , , , , , ,
,-,-, , , , , ,-,
,
,
,
,
, ,-, , ,-,
,
,
, , ,
, , extendo, sterno, perrigo, distendo, expando> A lo
largo: , , in
lon gum extendo, produco> Adems:
,
,-,
,-,
el
suelo:
,-
subterno> Por la tieerra: ,
subrepo> Rectamente: in rectum protendor> Sobre:
super extendo
EXTENDIDO ,,; ,,
; , ,,; ,,;
,,;
,
,;
,,;
,,;
,,;
,,;
,,; ,, extentus,
patulus, protensus, exporrectus> A
lo largo: ,, protensus>
Como la hoja: ,, expansus> Delante: ,, praetensus> En lnea recta: ,
,; ,,; ,,
in rectum extendens> Lo que est
extendido: ,, id quod
expansum est> Por todas partes: ,,;
,
,-,,
circumquaque
obtentus
EXTENSAMENTE , , porrectim, late
EXTENSIN ,,; ,
,; ,,; ,,
,,; ,
, , ,,
;
,,;
,,;
,, tentio, extensio, explicatio, productio> A lo largo: ,, in longum extensio> Alrededor: ,, circumtensio>
En lnea recta: ., in
rectum extensio> Excesiva: ,,immodica extensio> Ms dilatada: ,, ultra extensio
EXCESIVAMENTE extensive
EXTENSIVO
362
,,;
, extensius,tensivus
mit
EXTENSO , , - ,
,,; , late
se extendens, extensus> Muy
,,; ,,; ,,; ,, multum extensus
EXTENUAR , ,
,
,
,
, , , extenuo> Antes:
ante extenuo> Capaz de: ,
,; ,, extenuandi vim
habens
EXTERIOR ,, exterior
EXTERIORMENTE exterius
EXTERMINADOR ,,; ,, depopulator, exterminator
EXTENUADO ,, faciendi
facultate destitutus
EXTENUANTE , ,,
extenuans, qui extenuat et consuEXTERMINAR , , extermino, exitium facio
, , , ,
, extraho> Antes: ante extraho> Con sifn: siphonis ope extraho> Lquidos: liquores extraho> Violentamente de todas partes:
circumquaque traho> Ser extrado:
extrahor> Que tiene fuerza
de extraer: ,, vim
habens extrahendi
EXTERMINIO ,, exterminatio
EXTERNO ,, externus
EXTINCIN ,, exstinctio
EXTINGUIR ,-,-
, , , ,-,-,
, , extinguo> Juntamente: ,- simul extinguo> Propio para extinguir:
,,; ,, habens vim exstinguendi
EXTRADO ,, haustus
EXTRALIMITADO
,-;
,, ultra finem progrediens
EXTRALIMITARSE constitutum
cursum egredior
EXTIRAR , tendo
363
peregrinus, advena, extraneus, alienigena, externus, adventicius, barbarus, hospes> A modo de extranjero:
more peregrinorum> Aborrecedor de extranjeros: ,,
osor hospitum> Adopcin de una costumbre extranjera: ,, peregrini novique moris susceptio>
Amante de los extranjeros:
, amans hospitum> Perteneciente a
los extranjeros: ,, ad
hospites pertinens> Que honr a los
extranjeros: ,, hospes
colens> Alimentar a los extranjeros:
alo hospites> Que da de
comer a los extranjeros: ,
, hospitum nutritor> Ciudadano,
aunque oriundo de extranjeros: ,, qui, quamvis peregrinus,
habetur civis> Casi extranjero: ,, aliquantum peregrinus>
Castigar a los extranjeros: plagis hospites caedo> Dar mue
,, hospitum ductor> Gustar de
lo extranjero: amo peregrina> Que recluta soldados extranjeros: ,, externos milites colligens> Habitar en la nacin de que se ha hecho ciudadano:
in gente, cui insitus
sum, habito> Inhumano con los
extranjeros: ,, inhumanus erga hospites> Llevar a los
extranjeros a visitar lo que hay que
ver: duco hospites ad ea
quae visenda sunt> Lo que pagaban
los extranjeros: ,, id
quod a peregrinis solvebatur> Mana
por lo extranjero: ,,
peregrini cultus insanum studium>
Matanza de extranjeros: ,
,, hospitum occisio> Mesa
para los extranjeros: ,,
364
,; ,,; ,,
erraticus, in errorem actus, devius>
Andar extraviado: vagor
EXTRAVIAR errar e facio
EXTRAVIARSE
,
,
(abducor a grege separarse del rebao), ,
aberro> Hacer extraviarse
, aberrare facio> Juntamente con otro: una cum alio oberro> Salirse del
camino: a via recedo
EXTRAVO , ; ,
error
EXTREMIDAD ,,; ,
,; ,,; ,,
,,;
,,;
,,;
,,;
,,;
,
, extremitas, rerum extrema pars,
summitas> De cualquier cosa: ,
, extremitas> Desde la extremidad
ab extremo> Que llega o se
extiende hasta la extremidad: ,, ad extremam usque partem
pertendens
EXTRAAMENTE peregrine
EXTRAEZA ,, admiratio
EXTRAO , ,,;
,,; ,, ;
, ,, alie- nus a
domo, adventitius, externus
EXTRAORDINARIO ,,; ,, extraordinarius, extra
naturam positus> Relato de cosas extraordinarias e increbles: ,, admiratio ex insolentia
EXTRNSECAMENTE , extrinsecus
EXTRNSECO ,, extrinsecus
EXTRAVAGANTE: , ,,
() vecors, delirus
EXTRIIR abstringo
EXTRAVIADO
,
,
EXULTAR exulto
EXABUNDANCIA (ABUNDANCIA)
EXVOTO ,, donum quod deo
consacratur
EXUDACIN
exsudatio
EXPIACIN ,, expiatio
,,
EYACULAR fecundo
365
ingens
366