Você está na página 1de 52

trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

1
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

¬³Å³úð¼ µ· ºå ¿©³º ± ³å®-³å


¬ôºùÜ©³¬¦ÖÙËà «¼µúÖú·º¸¿¬³·º ø¬¼Ûl¼ôÛ¼µ·º·Ø÷á
«¼µú»ºÛ¼µ·º¨Ù»ºå ø«¼µúÜåô³åÛ¼µ·º·Ø÷á
«¼µ±«ºª·ºåá «¼µ¶®·º̧Ûµ¼·áº «¼µ±¼»ºå¿Èåñ
°³°Ü°³cµ¼«ºÃ «¼µ¿Æ³º®¼µå±»ºåá ®±ÙÖ˱ÙÖË¿¬åñ
¿Ó«³º¶·³ùÜƼµ·ºåà «¼µ¿«-³º¿Æô-Ò®¼Õ·ºñ
¿Ó«³º¶·³©³ð»º½Øà «¼µ¿¬³·º°¼µå¶®·º¸á «¼µ¿«-³º¿«-³º¨Ù»ºåñ
¶¦»ºË½-¼¿ú婳𻺽Øà «¼µ®-¼Õ嶮·º¸á «¼µ®¼µå¿«-³º©¼µåá «¼µð·ºå¿®³ºñ
Website ©³ð»º½Øà «¼µúÖ¿¬³·ºñ
Website ±©·ºå©³ð»º½Øà «¼µ¿¬³·ºÛ¼µ·º¿«-³ºñ

¯«º±Ùôºú»ºª¼§º°³ ¦µ»ºå»Ø§¹©º®-³å
AAHARASAZAUNG 090-5526-5507 / 03-6808-3692
Room 1-421, Toei Waseda Apart., 080-1235-8093 / 050-1205-8610
1-9-23, Nishiwaseda 090-4546-9418 / 03-6805-3411
Shinjuku-ku, Tokyo 080-5191-0700 / 080-3546-4745
JAPAN. (169-0051) 090-8042-0981 / 090-6040-2080
E-mail : aaharasazaung@yahoo.com 090-1211-5971 / 080-3600-1229
aaharasazaung@gmail.com 080-3354-1977 / 080-5879-0197
http://www.aaharasazaung.com http://aaharamedia.blogspot.com/

tm[m&jrwfE dk ; olr sm;twGu f æ


tm[m& (tcrJh) pmapmifudk *syefjynfwGif;/ jynfy&Sd atmufaz:jyyg pmay0goemwl cspfrdwfaqGrsm;xHrS
&,lrSm=um;Edkifygonf? *syefjynftwGif;ESihf e,fpyfa'orsm;twGuf tcrJjh zef@csdygaomfvnf; zGH@+zdK;+yD; wdki;f EdkifirH sm;rS
tm[m&pmapmif tm; rSm,lvkdygu atmufaz:jyyg zkef;eHygwfrsm;rSaomf‚/ tD;ar;vfjzifhaomf‚ qufoG,fI
wHqdyfa cgif;zdk; ydk@ay;&ef vdktyfygrnf?
tdEdN,EdkifiH (e,l;a'vD) ³³³ udk&J&ifhatmif (91-92-1330-3335)/e-mail:yeyintaung@gmail.com
xdkif;EdkifiH (rJaqmuf+rdK@) ³³³ udkvGrf;%D (66-8-4547-4295)/ e-mail:mglwanni@gmail.com
puFmylEd kifiH ³³³ udkbkef;rif;ZGef (65-9831-8474)/ e-mail:phoneminzune@gmail.com
udk&D;,m;EdkifiH ³³³ udk&efEdkifxGef; (82-11-9723-4773)/e-mail:yannainghtun@yahoo.com
atmfpa=w;vs ³³³ F cifarmifaxG; (61-421-245-452)/ e-mail:fkmhtwe@hotmail.com
tar&duefjynfaxmifpk ³³³ q&marmifpdk;csdef/
(zdk@wf0def;+rdK@) q&mra':ZifZif? (1-260-745-7458)/ e-mail:zinzinjp2003@yahoo.com
tar&duefjynfaxmifpk ³³³ udkausmf0if; e-mail:ukyaw1809@yahoo.com
(z&D;armifh)
*syef (em*dk,m) ³³³ udk0if;xGef;oef; (81-090-8556-8164)

2
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

®³©¼«³
«ß-³
6? rif;udkEdkifEiS fh tjcm;jrm;rsm; ------ atmifa0; 33? ae@pJaG ysmufaeaom æ ------ cif+idrf;opf

7? wpHkwa,mufcsefcJhwJh -------- armifvGrf;%D 36? tm[m&pmtkyfpif ---- tm[m&0dkif;awmfom;wOD;

8? taysmw
f rf;oDcsif;oDqdkjcif; ---- +idrf;csrf;atmif ð©\Õ©¼µ
9? rEk\ "rR vuFm& --------- &efEdkifxGe;f
37? avmuf ------- r0ifh (jrpfi,f)
10? opPmazmuf ------------- &J&ifhoufZGJ

11? Tc&D;eD;ovm; ------- cdik fay:xGef;


¬«º¿¯å
12? vH_@aqmfcsuf -------- udkaomf(PRMG) 40? bDvl;pnf; vl@pnf; ---------- pdk;aevif;

13? 'Drdkua&pDc&D; --- aumif;atmif (jrefrmjynf)


¬¿©Ù嬶®·º
¨ꩩ
º ú°³®-«Ûº ͳ 44? pdwfappm;&m ---------- &J&ifhatmif

14? vli,frsm;udk nD!w


G af pcsifol ------ Zifvif;
¿ð¦»º¿úå°³®-«Ûº ͳ
¶§»ºª²º¯»ºå±°º¶½·ºå°³®-«Ûº ³Í 47? 0g&SifwefeJ@=uyfajy; æ &Jabmfzdk;oHacsmif;

19? jynfolwdk@. pum;jyef -- ----- OD;0if;wif


«³©Ù»ºå
±µ©á ú±á ¿¯³·ºå§¹å
49? armiftm[m& ------ -- -- armifatmifvD
22? tm&S&J@&mpkxJu ------ atmifrdk;0if;

31? tcuftcJqHk; æ teuf±d_if;qHk; æ --- armifpdk;csdef

3
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

vGefcJhaom ESpf(20)/ 1989 Edk0bFm 9&ufae@u bmvifwHwdkif;}uD; +ydKuscJhonf? EdkifiHESpfEdkifiHjzpfaeaomfvnf;


wu,fwrf;EdkifiHwckudk ta±S›taemuftjzpfydkif;jcm;xm;onfh bmvifwHwdkif;}uD; +ydKusr_u *smreDEdkifiH}uD;udk waygif;w
pnf;wnf; jzpfapcJhonf? jy,k'fjzpfcJhonf? xdk@twl bmvifwHwdkif;}uD; +ydKusoGm;jcif;ESifhywfouf+yD; awG;ac:r_awG/ ,lq
csufawG/ ar#mfvifhcsufawGvnf; xGufay:vmcJh=uonf? “ta&S›*smreDol/ *smreDom;wdk@rSm rdrduH=urRmudk rdrdwdk@ udk,fydkif
vufjzifh at;at;anmif;anmif; zefwD;oGm;&cJh+yD jzpfygonf”? “bmvifwHwdkif;}uD; +ydKusjcif;ESifhtwl qdkAD,uftifyg,m
wGif ydwfrdaeaom vlrsm;pGmtwGuf tqHk;pGef vGwfajrmufr_udk aqmif=unf;ay;rnfh tif;tm;pk}uD;w&yf/ ckefxGufvmo
vdk&Sdygonf? (bmvifwHwdkif;}uD;+ydKt+yD;(2)ESpfumvtwGif;rSmyif qdkAD,uftifyg,m}uD; +ydKuGJoGm;cJh+yDjzpfonf?)”? [m;
AwfwuUodv k fu tdEd,
N vlrsdK; Edkb,fqk& abm*aA'ynm&SIf trw&qif;u “bmvifwHwkdif;}uD;u vlawGudk ta&S›bm
vifxJrSm ydwfxm;±Hkoufoufr[kwfbl;As/ urBm=unfh =unfhvdk@r&atmif wm;qD;xm;ovdkvnf;&Sdw,f? wHwdkif;}uD;u
uG,faeawmh urBm=unhf =unfhvdk@r&awmhbl;avAsm? urBmeJ@csD pOf;pm;vdk@r&awmhbl;aygh”? bmvifwHwdkif;}uD;+ydKusr_ESifh
twl qufpyfay:xGufcJh=uonfh awG;ac:,lqcsuftcsdK@yifjzpfygonf?

bmvifww H dki;f }uD;r+ydKusrD wESpfuwnf;uyif jrefrmEdkifiHwGif &Spaf v;vHk;ta&;awmfyk}H uD;. &vm'fa=umifh wyg
wDtm%m&Sifww H dik f;}uD;+ydKuscJhonf? 'Drku
d a&pDpepfqDodk@ aygif;pnf;cGihf&atmif }udK;yrf;cJh=uonf? ppftm%m&Sifqdkonfh
wHwkdif;}uD;jzifh xyfrHyw d fqdk@jcif;cHcJh=u&onf? vlawG b0awG&if;+yD; paw;+yD; ppftm%m&Sifww H dki;f }uD;udk +zdKcGJae=u&onf?
EdkifiHwumuyg yg0ifae=u&onf? ,ckqdkv#if tusyftwnf;umv=um;rSyif xGufayguf&atmifvkyfaqmifae=uonf?
ajymif;vJr_ wckckay:xGufvmrnfh [efawmh&Sdonf/ odk@aomf roJuGJao;? wdkuf±dkufqufqHcsOf;uyfaqG;aEG;onfh ay:vpD
u xda&mufEdkifrnfvm;/ t&if;wdkif;bJvm;qdkwmuawmh eJeJapmifh=unfh&rnfxifonf? ppftm%m&SifwHwdkif;}uD;uawmh
&moufyef wHwdkif;cwfzdk@ }udK;pm;ae=uwmawmh taotcsmyif? tu,fI ppftm%m&Sifwdk@u trSefwu,f 'Drdkua&pD
vrf;a=umif;ay: wufcsifw,f/ ajymif;vJr_udk vdkvm;w,fqdkv#if odomxif&Sm;onfh azmfaqmifr_awGudk vkyfjy&rnf?
[efjyawG pum;vHk;awGeJ@ vkyfjyvdk@awmhr&? jynfwGif;jynfytzGJ@tpnf;rsm;ESifh EdkifiHuwmtzGJ@tpnf;rsm; awmif;qdkae
onfh zr;fq;D csKyfaESmifxm;onfh a':atmifqef;pk=unf/ OD;wifOD;/ OD;cGefxeG f;OD;tygt0if ausmif;om;acgif;aqmifrsm; Edik fiHa&;
tusO;f om;rsm;/ oHCmawmfrsm;/ tEkynm&Sifrsm;udk c|i;f csurf &Sd jyefvw $ fay;&rnfqdkonfukd vkyaf qmifjy&rnf? odk@r[kwf
bJ rnfonfh EdkifiHwumu yk*~dKvfrsm;ESifhrqdk awG@qHk(ESpfem&D oHk;em&Davmufpum;vufcHajym±Hk) pum;ajym±HkavmufeJ@
awmh tajymif;tvJwckudk jzpfay:vmrSm r[kwf? vufawG@usus odomxif&Sm;onfh vkyf&yfrsm;udkom vdktyfygonf?

jynfwGi;f jynfyrSm&Sd=uonfh 'Dru


dk a&pDbufawmfom; tzG@J tpnf;toD;oD;uvnf; ppftm%m&Siw f kd@ &moufyef
wHwdkif;+ydKusr_ESifh odomxif&Sm;onfh vkyf&yfrsm;jyozdk@twGuf enf;rsdK;pHkjzifh }udK;yrf;oGm;=u&efvdkonf? tar&dueftyg
t0if rnfonfEdkifiHrsm;uyg rnfodk@yif awG@qHkaqG;aEG;apumr_ rdrdwdk@. }udK;yrf;tm;xkwfr_avmuf t&mrxifEkdif[k ,Hk
=unfygonf? rdrdwdk@. uH=urRmudk rdrdwdk@udk,fydkifvufjzifh at;at;anmif;anmif; zefwD;cGifh&a&;twGuf rdrdwdk@. tpGrf;
tp vHk@vrsm;jzifhom zefwD;wnfaqmuf=u&rnf?

tm[m&0dkif;awmfom;rsm;
4
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

¶®»º®³Û¼µ·º·ØªØµå¯µ¼·ºú³ ¿«-³·ºå±³å®-³å ùÜ®¼µ«ú«º©°º ©§ºÑÜå ø®«ù©÷


îï ÛÍ° º¿ ¶® ³«º ¦ÖÙÇ°²ºå©²º¿ ¨³·º¶ ½·ºå ¬¨¼® ºå¬®Í©º ±ðкªÌ³

¿»Ç °Ö Ù ó Û¼µð·º¾³ª ï ú«ºá îððç ½µ ÛÍ °º ñ


¶®»º ® ³Ûµ ¼· º·Ø ªØµå¯µ¼·º ú ³ ¿«-³·ºå±³å®-³å ùÜ® µ¼«ú«º©°º©§º Ñ Üå ø®«ù©÷ ¦ÖÙÇ° ²ºå©²º¿ ¨³·º½ Ö¸±²º® ͳ ô¿»Ç¯¼µªÍ-·º îï ÛÍ° º ¶§²º¸¿¶®³«ºÒ§Ü
¶¦°º§¹±²ºñ

¶®»º ® ³¶§²º ±´ ® -³å±²º ïçèè ½µ Û Í° º Ó±öµ©º ª©Ù · º úÍ° º¿ ªåªØ µå ùÜ ® ¼µ «¿ú°Ü ¬¿úå¿©³º§ ØµÞ «Ü å ¯·ºÛ Ö̽ Ö¸ú ³á ¬³Ð³úÍ · º °°º¬µ § º° µ«
¬Ó«®ºå¦«ºÛ¼Í®º»·ºå«³ Ûµ¼·º·Ø¿©³º¬³Ð³«¼µ ¨§º®Ø±¼®ºå§¼« µ ºÒ§Üå¿»³«º ¿ù±°Øµá ª´®-Õ¼å°Øµ ¿«-³·ºå±³åª´·ôº®-³å±²º ª«º»«º«µ¼·º»²ºåª®ºå¶¦·º¸§¹
©¼µ«ºô´®Í ú®²ºÅ´¿±³ ôØµÓ «²º½ -«º¶ ¦·º¸ ®«ù© «¼µ ïçèè ½µÛ Í° º Ûµ¼ð·º¾³ª ï ú«º¿»Ç©Ù· º °©·º ©²º¿ ¨³·º ½Ö ¸¶ ½·ºå ¶¦°º§ ¹±²ºñ
îï ÛÍ°ºÓ«³ ¶®»º ®³¸ù Ü®¼µ«¿ú°Ü ¿©³ºªÍ»º¿úå±®µ ¼·ºå©Ù·º ±«º©®ºåÓ«³úͲº ®½Ø¾Ö Ò§ ¼ÕªÖ½Ö¸±²º¸ ¬±·º å¬¦Ö ÙÇ®-³åá ¬¿©Ù 嬿½æ®-³åÛÍ· º¸
ªµ§ ºú§º® -³å ¬®-³å¬¶§³å úͼ±«Ö¸±¼µÇá ôØµÓ «²º½ -«º«¼µ ¬ªÙôº©«´ °Ù » ºÇªÌ©º½Ö ¸¿ ±³á ¬½Ù· º¸¬ª®º å¿»³«º ª¼µ«º§ ¹±Ù³ 忱³á °°º¬µ§ º°µ ¿ úÍË
ù´ 忨³«º½Ö ¸¿ ±³ §µ öb Õ¼ªº®-³åª²ºå ¬¿¶® ³«º¬¶® ³å úÍ ¼½ Ö¸§¹±²ºñ
®«ù© ©Ù· ºª²ºå ¬ª³å©´ ¬¿¶½ ¬¿»®-ռ嬶§ ·º »ôº¿ ¶® ©²º©Ø¸¿ úåá ¾à³¿úåá ²Ü²Ù©º¿úåá ú¼«w³¿ú嬩٫º§¹ ¬«-§º ¬©²ºå®-³åÛÍ· º¸
ú·º¯µ¼· º½Ö¸ú§¹±²ºñ
¨¼µ± ¼µÇ¿ ±³ °¼» º¿ ½æ¬³å°®º å®Í× ®-³å°Ù³ úͼ½ Ö¸¿ ±³ºª²ºå ®«ù© ©Ù· º ®Í» º«»º¿ ±³ ¿©³ºª Í» º° °ºÛ Í· º¸¬©´ ±´ú Ö¿ «³·ºå§Ü ±°Ù³
«-¯Øµå½Ö¸ú ±´® -³åá ¬½«º¬½Ö® -³åÓ«³å®Í ³ ¬c¼µå¿Ó« ¿Ó« ¬¿ú½®º å½®ºå ®¿Ó«³«º° ©®ºå ú·º ¯¼µ· º©¼µ«º§ ÖÙð ·º½ Ö¸±´®-³åá ÑÜ å©²º½ -«º§»ºå©¼µ·º ±¼µÇ
®¯µ©º® »°º¿±³ ÆÖ ÙªØµÇªÛÍ· º¸ ¯«ºª«º3 ú·º¿«³¸ ¿½¹·º å¿®³¸ ©µ¼«º§Ö Ù𷺿 »±´® -³åª²ºå ©²ºú ͼ¿»¯Ö ¶¦ °º §¹±²ºñ
¿Ó«Ù©ªÍ²º¸ Ó««º©½µ »º Ûµ¼· º· Ø¿ úåƳ©º½Ø µ©Ù· º ¬½¼µ· º¬®³ÛÍ ·º ¸ ®³å®³å®©º® ©º ú§º©²º¿»±²º¸ ®«ù© úÖ ¿¾³º® -³åá ¬¦Ö ÙÇ𷺮 -³å«¼µ
«Ù - Ûµ º § º© ¼ µ Ç ¬³Å³ú°³¿°³·º ðµ ¼ · º å ¿©³º ±³å®-³å¬¿»¶¦·º ¸ ¿ªå°³åöµ Ð º ô ´ ® ¼ § ¹±²º ñ «-¯Ø µ å ½Ö¸ ¿ ªÒ§Ü å ¿±³ ®«ù© ¬³Æ³»²º
úÖ ¿¾³º¬¿§¹·ºå«¼µª²ºå ÑÜå²Ì©ºöµÐº¶ §Õ¬§º§ ¹±²ºñ
®«ù© ±²º ô¿»Ç¯µª ¼ Í-·º °¼©ºþ³©º½Ù»º¬³å §¼µ®µ¼Þ«Ø˽¼·µ ºÒ§Üåá ª´®-ռ忧¹·ºå°Øµ ©»ºå©´¿úåá ªÙ©ºª§º½Ù·Ûº¸ Í·º¸ ©ú³å®Í-©®×¬©Ù«º ú·º¸«-«º°Ù³
¿ªÍ-³«º ªÍ®ºå¿»±²º¸ ¿«-³·ºå±³å©§º®¿©³º¬¶¦°º ¿ú³«ºúͼ¿»Ò§ Ü ¶¦°º§¹±²ºñ úÍ° º¿ ªåªØµå ¶§²º±´®-³å« ¶§¤³»ºåª¼µ«º¿ ±³ ¿©³º ªÍ» º¿ úå
©³ð»º ® -³å«¼µ ®®Í¼©º® ±µ» º ¨®ºåúÙ«º±Ù³åª¼® º¸®²ºÅµ «Ù-Ûµº§ º©¼µÇ ôصӫ ²º±²ºñ
ª«ºú ͼ©Ù· º °°º©§ºÞ «Üå°¼µå¿ú嫼µ ¬³®½Ø® ²º¸ îððè ½µÛ Í° º ¦Ö ÙÇ° ²ºå§Øµ ¬¿¶½½ØÑ §¿ù«¼µ ¦µ©º§´ ® Ü婼µ«º ¬±«º±Ù· ºå®²º¸ îðïð ½µ Û Í° º
¿úÙå¿«³«º§Ö٩ٷº 𷺿ú³«ºôÍѺҧռ ·º¿úåá ®ôÍѺҧ¼Õ·º¿ú嬩٫º Ûµ¼·º·Ø©«³ ¬±¼µ·ºå¬ð¼·µ ºåÛÍ·º¸ ¶®»º®³¸Ûµ¼·º·Ø¿úå»ôº§ôº¬©Ù·ºå ¯»ºÇ«-·º«ª ÖÙ ÖÙ±²º¸
¬ô´¬¯®-³å ¿§æ¨Ù«º¿»½-¼» º ¶¦°º§¹±²ºñ
«Ù-Ûµº§º ©¼µÇ¬¿»¶¦·º¸ °°º¬³Ð³úÍ· º° »°º ú³±«º§ »º Þ«Üå°¼µå¿úåÛÍ · º¸ ¶®»º® ³¸Ûµ ¼· º· Ø¿ úå©Ù· º °°º©§º® Í §¹ð·ºÑ Ü忯³·º¿ úå Å´¿ ±³
¬ô´ð ¹ù®-³å«¼µ ª«º½ Ø® ²º ®Åµ©º§ ¹ñ úÍ°º ¿ ªåªØµå ¬¿úå¿©³º § ØµÞ «Üå®Í ©¼µ· ºåú·ºå±³å ¶§²º±´® -³å« ¿§å¬§º½ Ö¸±²º¸ °°º ® Í»º ¿ ±³ ùÜ®µ ¼«¿ú°Ü
¬½Ù· º¸¬¿úåá ª´Ç¬½Ù ·º ¸¬¿úåÛÍ· º¸ «¼µ«º²Ü® ×® úÍ ¼±²º¸ ®²º±²º¸ Ûµ ¼·º·Ø ¿úå ú²º® Í» ºå½-«º®-ռ嫼µ®¯¼ µ ¶··º å§ôº±Ù³å®²º±³ ¶¦ °º §¹±²ºñ
¨¼µÇ¿Ó«³·º¸ °°ºð ¹ù¨´¿¨³·º ¿ ú嫼µ ¯«ºª«ºªµ§ º¿¯³·º ¿ »±²º¸ ªµ§ º·»ºå°Ñº® -³åÛÍ· º¸ ªµ§ ºÅ»º ® -³å«¼µ ®«ù© « «¼µ· º°Ö Ù¨³å¿±³
ª´¨µª×§ ºú ͳ å®× ÛÍ ·º ¸ ª«º» «º«¼µ·º ¿©³ºªÍ»º ¿úå ¿§¹·ºå°²ºå®²º¸ ¶¦°º° Ѻ ©Ù·º «¼µôº° Ù® ºåF³Ðº° Ù® ºåúÍ ¼±®Í - §¹ð·º ª×§º ú ͳ å±Ù³ 宲º ¶¦°º §¹¿Ó«³·º å
±ðкªÌ³ ¿§å§¼µÇ¬§º§¹±²ºñ

¿©³ºªÍ»º¿úå±°*³¶¦·º¸

¬³Å³ú°³¿°³·º
©¼µ«-Õ¼á ö-§»º
5
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

®·ºå«¼µÛ¼µ·ºÛÍ·º¸¬¶½³å¶®³å®-³å

wdkif;wpfyg;usGef
ppfwyfusGef
b,fusGefrSrcH
wGef;vSefjzdKzsuf
jynfol hbufom;
eSvkH;om;qdkwm
w&m;wJ h jrm;wpfpif;jzpfw,f?

w&m;wJ hjrm;u
r&GH hbl;?
r&GH hwJ hjrm;u
raumufbl;?

raumufwJ hjrm;u
rvGJbl;?

rvGJwJ hjrm;u
rusdK;bl;?

rusdK;wJ hjrm;u
rwk;H bl;?

rwk;H wJ hjrm;u
b,fawmhrS r&SHK;bl;? ?

atmifa0;
18 atmufwb kd m 2009
rif;udek kid f(47)eSpjf ynfharG;ae h

6
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

wpHkwa,mufcsefcJhwJh oDcsif;rsm;

&Sif;jywfjcif;eJ h
jzwfoef;rSKawGudk jzwfoef;&if;
jzwfoef;&if;awGudkyJ jzwfoef;ae&if;
wif;wif;uspfuspf qkyfnSpfxm;wJh
w&m;eJ htm;awGudk wdkufpm;cHae&
aemufausmuvmwJh jrm;uvnf;rdk;vdk?

awmfvSefb0yHk&dyfrsm;
ay;a0&if;ESD; aoG;rsuf&nfrsm; a'geawmifxdyfu rdwfaqGa[mif;wa,mufu
a&;}uD;okwfysm aq;a&=unfrsm; vGefcJhwJh ESpfESpfq,f0ef;usifu uAsmwyk'f &Gwfjyw,f?
OwkoHk;yg;cH tonf;ESvHk;rsm;
ausmufjzpf¶kyfºuGif; ESKwfqufjcif;rsm; “pufavSoHawG vHk;vm;axG;vm;
rme,fyavmoGm; awmvm;rsm; oifwdkif;zHk;xm;wJhaoewfrsm;
jyefqnfr&wJh oHvGiftdyfrufrsm; aejcnfiwfrGwfESif;xkrsm;
aomif&if;xJu rdk;rc&JpGrf;rsm; vlawGtm;vHk; vdkvdku
ajcmufjcm;zG,f&m jrpfqHkwap>nrsm; aomif&if;udk usm;waumifvdkarG;xm;
u|ef;yif&if;u uAsmumcsif;rsm; 'DrSmav arG;zGm;aewJh cav;wOD;OD;
zdeyfrJh ckcHppfa=umif; weHwvsm;awGav ”ay:OD;ouf” 0ifpm;avrvm; ?
tcspfqHk;olawGudkrS vSnfhpm;Edkif&ufcJhw,f? rme,fyavmvdk htrnf&ygw,f?

armifvrG ;f %D
26-10-09
(ausmif;om;wyfrawmf 21 ESpfom;odk h)
7
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

¬¿§-³º © ®º å ±Ü ½ -·º å ±Ü ¯ ¼ µ ¶ ½·º å

xDaygufrJh&ufudk xdkifrapmifhcsifbl;
b%fwdkufawG rD;wif±_d@csifw,f æ

uHta=umif;rvS&if
uAsmq&mvnf; t=urf;zuform;jzpfEdkifw,f ?

ar#mfvifhcsufeJ@a&S@qufaeqJvl@b0 æ rodvdk@ar;csifw,f
tem*wfqdkwmtemuyfwJhyvmpwmeJ@
tar&duwdkufudk jzwfvrf;&Sdw,f trsdK;awmfpyfygovm;?
edA`mefudkjzwfvrf;r&Sdbl;
'kuQonftwk&Sdw,f vkyfovdkrjzpf&ifjzpfovdkvkyf=ur,f
'kuQqdkwmtwkr&Sdbl;? wHcsLeJ@vSrf;vdk@rrSD&ifav;cGeJ@ypfcs=uwmayghuGm?

owif;aumif;ay;r,f udk,hf&yfXmaer[kwf&if
ysufvHk;aumif;awGzwfcsif&if edA`mefqdkwmvnf;
etzacwfowif;pmzwf rufavmufp&mr&Sdbl;?
i&Jjynfa&mufzl;csif&if
+*dKvfukyf'l;}uD;eJ@aygif; cspfolr&Sd&if
*sykaqmf=urf;wdk@awmif wdrfjymaomae@udkvnf;
i&JudkADZm&xm;+yDqdkyJ? udk,frrufbl;?

i,fi,fu pmnHhw,f ,Hkygtcspf&,f


}uD;vmawmh vlrSKa&;nhHw,f vlom;rsdK;EG,fqufawGjzwfvdk@
oHy&moD;eJ@ 0ufom;[if;}udKufw,f udk,fhtcspfrsm;
!dSK@tm;jyif;&if qef@usifzufvdifudk}udKufwwfw,f ? +yD;awmhcspfpGmaompHy,fyef;wdk@yGifhae=uOD;r,f æ? ?

Ò·¼®ºå½-®ºå¿¬³·º
8
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

rEk\ "rR vuFm&


olwnf;wa,muf / aumif;zdk@a&mufrl
olwa,mufrSm / ysufvifu h mom
"rRwm[k / rjzpfapESih?f

olwnf;wa,muf / aumif;zdk@a&mufrl
wyg;olrSm / vSygapom;
pdwf0,fxm;I / wyg;+yHK;aysmf
igvnf;aysmf[k / nDaom"rRm
odynmESifh / =uifemoem;
arwœmyGm;um / axmufxm;nSmwm
usih}f u&H m.?

aerif;waxmif / vwaxmifok@d
bkef;a&mif&deS f0if; / xdex
f ed fvif;vnf;
r,Gif;b,fcg / &Sdygavp?

oufOD;qHyidk f / apudkEdkifonfh
+rJcdkiftm%m / rif;&mZmvnf;
yrmjrpfacsmif; / usKd ;yJah jymif;odk@
EGrf;a[mif;a=uGum / ysuyf s,f&m.?

ajray:ajratmuf / &wemarmufI
*k%fawmufv#r;f armf / &Sdygaomfvnf;
tausmfaZ,s / w'*Fwm
ocF g&rSm / &Sdaeyg.?

}uKH qHkvm& / vl@b0onf


rdk;pjyifxuf / wcsuv f ufonfh
v#ycf ufyrm / c%wmrdk@
aumif;&maumif;usKd ; / aumif;a0+zKd ;atmif
aumif;usdK;udk,fYwnfaprif;? ?

ú»ºÛ¼µ·º¨Ù»ºå øªÙ©º¿¶®³«º»ôº¿¶® «¼µúÜåô³å÷


9
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

opPmazmuf
auG;aeovm;
aumufaewmvm;
ajzmifah e&J hvm; ?

oHk;&moD a&pdrfcH&J hvm;


tepfemcH&v J m;
0efcsawmif;yefEidk yf ghrvm; ?

OD;aqmifcsiw f mvm;
aemufuvdu k cf sifwmvm;
ab;wduk o
f mG ;aewmvm; ?

opPm&Sd&J hvm;
opPmazmufrSmvm;
ESpfzufc|eaf wmhrSmvm; ?

aemufa=um "g;eJ x h k;d rSmvm;


a&S huae rsupf dxJ oJeJ yh ufrSmvm;
oGm;ykyf avv$ifh yvJyeHoifah erSmvm; ?

tm%m&l;wdk h&J rh pifeH rh Sm


jrL;wl;aysmyf g;
t&Surf &So d rl sm;twGuf
ar;cGef;rsm;u tqdyf&nfrsm;ozG,f
ajy;p&majrr&Sdovdk
jynfolvx l k&J h wHawG;cGufrSm
rif;wdk h&J o
h rdik f;
&dik ;f pdkif;tusn;f wefvmvdrrfh ,f ?

(2010 a&G;aumufy0J G ifrnfo


h lrsm;twGu)f

úÖú·º̧±«ºÆÙÖ
10
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

Tc&D;eD;ovm;
oGm;ESifh=uyg vdkufcJhrnf[k
EkwfuzGifhqdk rajymvdkvnf;
raoGrkcs wdk@oGm;&rnf
Tc&D;vrf;?

Tc&D;um; eD;ovm;[k
ar;&efr&Sd
Tc&D;um; a0;ovm;[k
ar;&efrvdk
eD;jcif; a0;jcif; vrf;c&D;um;
c&D;ay:rSm r_rwnfbJ
oGm;rnfhvlom; c&D;onfrSm rlwnfonf?

Tc&D;um; wcgw&H
rkefwdkif;xefI rJrdkufarSmifum
tvif;[lI =unfjrifp&m
jrLwpfpufyif r&Sdacs?

xdkaomtcg c&D;oGm;rSm
quf&efr&Sd rkefwdkif;rdI
aomuyifv,f c&D;jyif0,f
csmcsmvnfum csdefukefvlyrf;
c&D;rwGif&Sdvdrfrnf?

wcgw&H arSmifrdkufuif;um
aeol&defvnf; q,fpif;ru
xGef;awmufyodk@ avmuwcGif
wdrfuif;pifI vrf;jrifpOf0,f
tifESifhtm;ESifh tcsdef&Sdcdkuf
vHk;vpdkufI 0dy\emw&m;
usif}uHyGm;um ESifavc&D;
ra0;awmh+yD a&mufawmh+yD?

rSwf csuf - omoemywG if vl j zpf = urnfq d ky gu rk ef wdk if; xef a om yif v,f j yif wG if c&D; oGm;uJ h od k @urf ;rjrif
vrf;rjrif bJvdk&mc&D; ra&mufEd kif 'kuQ jzpfvdrf rnf? ,ck &cJvSaom vl@b0}uD;wGif vljzpf+yD ; omoem xGef;
awmufcsdefESifh }uHKawG@aepOf0,f vdk&mc&D;udk 0dyomem,Of}uD;pD;I jrefjrefa&mufEdkifatmif tcsdef&Sdcdkuf vHk@v
pd kuf Edkif=uygap?
½¼µ·¿º §æ¨Ù»ºå
11
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

ªÍÕØË¿¯³º½-«º

'Drdkua&pDawmfvSefa&; rsdK;qufopfwdk@&J@ ESvHk;om;xJ


&ufaygif;ckESpfaxmifausmfcJh+yD EdkifiHa&;&J@oabmw&m;yJ
vl±dkao/ ynm&Sdwdk@ ydk@aqmifay;&if;/ a[m=um;&if;
qHk;±H_;&aygif;rsm;vS+yD vl@ordkif;/ vl@wm0ef
&Sif±dkao *k±kwdk@vnf; aus¹yefatmifxrf;aqmif&if;
paw;&aygif;rsm;vS+yD? 'Drdkua&pDpepf/ tkwfjrpfcscJhol
&[ef&Sifvlausmif;om;tmZmenftaygif;ESifh
wdkufyGJ0ifqJ/ &SifoefaeqJ ol&Jaumif;taygif;twGuf
&SifoefaeqJ/ rsdK;cspfwdk@vnf; udk,fhtodESifh udk,fhwm0ef
&ifqdkifEdkif&ef udk,f pdwfpGrf;tm; ukd,fhqHk;jzwfcsufESifhudk,fhordkif;
&Sdaomfjim;vn;f v_yf&Sm;±kefuefawmfvSefa&;twGuf udk,f udk,fwdkifa&;&if;jzifh
OD;a%Smuftpm;cHae&qJyJ? &mpkopf/ tvif;opf
rsdK;qufopf/ EdkifiHopf
'Drdkua&pD pHepf ppfppfESifh
pnf;vHk;nD!Gwfa&;u t"dutcsuf wdk@jrefrmjynfbkef;rD;jyefawmufyzdk@
wdk@wdkif;jynfeJ@wdk@vlrsdK;wdk@ aoG;pnf;nD!GwfpGm/ tm%m&Sifudkwdkufxkwf=uygpdk@
todacgufcuf/ t0ifreufapbdk@ trdjrefrmjynfom; taygif;wdk@?
twdwfu wdk@jrefjynfordkif;a=umif;
tjyeftvSef/ avhvmvdk@
tem*gwfb0awGtwGuf jyifqifpdk@

«¼µ¿±³º (PRMG)
12
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

ùÜ®µ«
¼ ¿ú°Ü½úÜå

wpfa e@wpfvH a'0'wf t}uH eJ @


yk*Hb,fa ±G@ rvJ/ t"rR u "rRudktHwk vdk@
awmif} uD; z0g;atmuf tEdk ifvk tcsnf; ES D;
a&muf&t+rJ? npf e nf; AsL[mpG ,fp H k eJ @
ppftm%mtEH kt,kwf trSm;udk
Ak' < w&m; qky fudkifvkd@ vkyf pm;
usif hy Gm;=u wd k@ jref rm 'k p±dkufw&m;/ 'kp ±dk uft rS m;
o'<g uxufoef Ak' <bk&m;u a[mcJh w,f
oD v˜ orm"D ˜ynm avmu trS efw&m;?
od uQ moHk ; yg;ud kvH k @vtm;eJ @
}udK ;pm;jyK aumif; r_ uH t"rR tm%mrufudk
awmif ;qke dA Šmef ? "rR puf eJ @wGe f ;vSe f
ZGJ oef@ oef @enf; rS ef t m;awG a=umif h
'Drdkua&pDu ‘"rR0g'’ wd k@Ed kif iH 'Drk ua&pDc&D;rSm
‘t"rR0g'’u tm%m&Sif (jref r mjynf om;wd k@ a&)
oH o&m teEW r S m eD;vsuf{uef? ?
xm0pOf xm0&tpOf
"rR uEdk if +rJy if ? trsd K;om;'D rd kua&pDt zG J@ csKyf ud k OD; !$ wf vsuf

¿«³·ºå¿¬³·ºø¶®»º®³¶§²º÷
13
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

ª´·ôº® -³å«¼µ ²Üÿ Ù©º¿ °½-·º± ´


0g&ifhEkdifiHa&;orm; owif;pmq&m OD;xdefvif;

The love of liberty is the love of others;


Æ·ºª·ºå the love of power is the love of ourselves.
(William Hazlitt 1778 - 1830)
1991 ckEpS u f mv tif;pdeo f ;D oef‹axmifwiG jf zpfonf?
eHeufapmapm axmifzGifh+yD;csdefwGif wm0efusaxmif0g'gu
usaemfwkd‹ tr_wJGig;OD; tm; “±k;H xkwrf ,f/ toifhjyifxm;” [k
vmajymonf? axmif0g'gu toifjh yifxm;[k ajymoGm;Iom
toifhapmifh aevkd uf&aomfvnf; pwifz rf;qD ;xm;csde frS
ig;vwkdifonftxd rdom;pkEiS fh awGŒcGirhf &I usaemfw‹dk tm;vk;H
rSm cg;0wfcg;pm; t0wfwxnf uk, d w f ckpo D m &S=d u onf? bmr#
jyifqif&ef vkdonfawmhr[kwf?
¬±³å²¼Õ²¼Õá¬ú§º·¹å¿§ ÛÍ°º ª«º usaemfwkd‹tr_wGiJ g;a,mufudk tif;pdeo f ;D oef‹axmif
®½»ºÇ ©¿½¹·ºåªØµå ¯Ø§·º¶¦Ô¿»Ò§Ü ¶¦°º±²º̧ u|e;f wkdu/f tcef; (6) wGif wku d yf w
d cf sKyfaESmifxm;onf? usaemf
wk‹d ig;a,mufrSm usaemftygt0if oCFe;f u|e;f jrdK@e,f AuorS
ß¼ µªº ©¿¨³·º ¬ôºùÜ ©³½-Õ§º ¿Å³·ºå udak tmifr;kd ausm/f udak tmifausmOf D;/ udak Zmfrif;ESifh ukad ZmfxeG ;f
ÑÜ娼»ºª·ºå¿½æ ß¼µªº¨¼»ºª·ºå ø¶§²º±´ÇúÖ wk‹d jzpfonf? a&=unftikd f ppfaxmufvrS f;a&; tcsKyfrS ppfa=um
a&;+yD;onfah emuf tif;pdefo;D oef‹axmifwGif usaemfw‹dk tm;
¿¾³º ÷«¼ µ ¨·º¨ ·ºú Í ³ åúÍ ³å ¿©Ù Ç ª¼ µ« º csKyaf ESmifxm;cJhjcif;jzpfonf? usaemfwkd‹ tzkd‹awmh tqkd;xJu
taumif;[kyif qk&d rnf? ±k;H xkwv f #if oufqikd f&m rdom;pkrsm;
ú±²ºñ ESifh awGŒcGi&hf =urnf r[kwyf gvm;? vGefcahJ om wv avmufu
axmufvrS ;f a&;t&m&SdwOD;ESifh awGŒpOf b,fawmhavmuf ±kH;
wifrnfv[ J k ar;cJhz;l onf? “at; at;aq;aq;ayghAsm/ ESpfr
jynfh cifawmh wifrmS yg” [k ajymoGm;zl;onf? ,ckrS tvsifpvkd
±kH;wif&jcif;. ta=umif;&if;rSm tusO;f om;topfrsm; &mESihcf sD
xyfa&muf vmI jzpfonf? OD;pGma&mufvmaom {nfo h nfopf
rsm;rSm a':atmifqef;pk=unf Ekb d ,fvq f &k onfo h wif;udk tm;
&0rf;om ajymrd=uol rsm;jzpfonf? rSwrf dorl sm;rSm tvkH trsK;d
om;'Drdu k a&pDtzGJŒcsKyrf S OD;bjrifh/ ajrmufOuUvmy trsKd;om;
'Dru kd a&pDtzGŒJ csKyrf S OD;wifO;D av; (uG,fvGef) tygt0if (7) OD;/
=unfhjrifwdik frS rkef‹[if;cg; qkdif&Sif OD;ndK0if; polwd‹k jzpfonf?
xl;xl;jcm;jcm; {nfhonfwOD;rSm a&xGuf ypPnf;ESifh a&vkyif ef;
OD;pD;XmerS !¸ef=um;a&;rª;csKyf a&wyf 'kwd, Akdvfrª; }uD;
jrifah qGjzpfonf? olŒ±k;H 0efxrf;rsm;a&Sw › iG f a':atmifqef;pk=unf
Ekdb,fvq f k&onfhtwGuf jrefrmEkdifiHtzd‹k *k%, f l p&maumif;
onf[kajymrdI axmifxJa&mufvm& oljzpfonf?
14
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
xkd‹aemuf 'DZifbm (10) &ufausmif;om;v_y&f Sm;r_rS um;ay:rwufrD olu usaemfwd‹k um;bufo‹dk vSrf;=unho f nf?
ausmif;om;rsm; &m*%ef; 0ef;usif a&mufvm=uonf? t=unhcf si;f qkrH o d nfwiG f usaemfu vufraxmifjyum awmifh
udkuk}d u;D (Auo) ESifh aZmfrif; (ruo) polrsm;tygt0if em xm;[k aomoabm toHww d f tm;ay;rdvu kd o f nf?
rnf&Sdol ausmif;om;acgi;f aqmif trsm;tjym;ygonf? quf xk‹d aemuf usaemfwd‹k tr_wJu G kd ppfckH±kH;xJokd‹ ac:vm
vufI jrpf0u|e;f ay: ppfa&; v_y&f mS ;r_ v#KŒd 0Sucf suaf yguf =um;I onf? ppfc±kH ;Hk trSwf (2) jzpfonf? ck±H H;k OuUXrSm 'kw, d Adkvrf ;ª }u;D
u&if&Gmol&Gmom; trsm;tjym; zrf;qD;cH&onf? Akv d uf av; cifarmifjzL (=unf;) jzpfonf? tzGJŒ0ifEpS Of D;rSm Akv d rf ;ª nDnv D iG f
+rŒd e,fbufrS u&iftrsKd;om;rsm; usaemfwd‹k oD;oef‹axmifo‹kd (av) ESifh Akdvrf ª;atmifqef; (a&) wkd‹jzpfonf? wcgr#rjrif
xyfrHa&muf&Sdvmonf? q,fayywfvnf tusO;f wkducf ef; bl;aom owif;ESihf r_cif;wyfzGJŒrS &Jrª;wOD;u usaemfwkd‹ jypfr_
rsm;wGif vl (10) a,mufrS (15) a,muftxd xk;d odyx f nfu h m usL;vGefa=umif; oufaoxGuq f kdonf? usaemfwkd‹wGif a&Sa› e
csKyfaESmifcH=u&onf? Tokd‹jzifh oD;oef‹axmifwGif vlrqHh iSm;cGihrf &Sd±kHru tr_ppfonfrmS vnf; y&dowf. rsuu f G,Yf
awmhojzifh usaemfw‹dk ppfa=uma&;+yD;onfh tr_wrJG sm;udk ta&; jzpfonf? tjypf&aSd =umif; 0efcHv#if oufnm‡ pGm pOf;pm;rnf[k
ay: ±k;H wifcJhjcif; jzpfavonf? ckH±kH;OuUXu ajymonf? usaemfwd‹k u tjypfr&S[ d k jiif;qko d nf?
rSwfrwS &f & xkad e‹u 1991 ckESp“f 'DZifbm (20) &uf tm%modrf;ppftpkd;&jzpfI jynfot l m; w&m;pD&ifcGifhr&Sd[k
aom=umae‹jzpfonf? eHeuf (9) em&Dcef‹wiG f usaemfw‹dk ukd acgi;f xkacsonf? t,lcH0if&efvnf;rvkd/ 0ifrnfvnf;r[kwf[k
pGyf pGyfI axmif0g'g rsm;u axmifb;l 0odk‹ ac:vmonf? bl;0 ckt H zGŒJ tm; wk‹H jyefc=hJ uonf? ck±H ;H k u usaemft h m; yk'rf 5(n) 17(1)
wGif axmufvrS ;f a&; ESpaf ,mufu qD;}uKI d vufxyd cf wfonf? jzifh tvkyfESihfaxmif (7) ESpcf sonf? aZmfxeG f;tm; 19(p) jzifh
+y;D rS tcsKyu f m; ay:wifI tif;pdeaf xmifr}u;D bl;0teD;&Sd ppfc±Hk ;Hk (7) ESp/f atmifr;dk ausm/f atmifausmOf ;D ESihf aZmfrif;wk‹d tm; 5(n)
ok‹d ac:vmonf? ±kH;a&Sw › iG f tcsKyfum;&yfaom tcg usaemfw‹dk 17(1)/ 17(2)/ 19(p) jzifh tvkyfESihf axmif'%f (12) ESpfpD
a&Sr› S a&mufESifhaom tjcm; tcsKyu f m; wpD; &Sdaeonf? c% csvu dk fonf?
=umaomf ppfc±kH ;Hk xJrS t&yf0wfaxmufvrS f;a&;wOD; xGufvm xk‹d aemuf usaemfw‹kd tm; axmifus±;Hk wGif rSwyf w Hk ifI
onf? usaemfw‹dk a&Sr› S tcsKyfum;ukd aomhziG haf pI tcsKyo f m;udk xk;H pHtwkid f; acgi;f pGypf yG u
f m Ekid if Ha&;wku d 0f if;qDo‹dk yd‹k vu dk o f nf?
vufxyd w f ef;vef;jzifh ±kH;twGi;f od‹k ac:oGm;onfukd awGŒvkduf usaemfhtm; (4) wkdu/f tcef; (22) wGif xnfhvdu k of nf? (4)
&onf? onfawmhrS tcsKyfom;udk taotcsm=unfhrdonf? wkdufrSm tcef;aygi;f (30) &Sdonfhteuf (1) rS (18) txd
tom;nKdnKd / t&yf ig;ayESpfvufrcef‹ wacgi;f vkH; oD;jcm;wHwid k ;f umI (4) &Sn[ f k owfrw S x f m;onf? tcef; (19)
qHyifjzLae+yDjzpfonfh Akdvfwaxmif t,f'DwmcsKyfa[mif; rS (30) txdukd wuef‹jcm;I (4) wkd[kowfrSwfxm;onf? xkd
OD;xdev f if; ac: Akv d xf ed v f if; (jynfoŒl &Jabmf) udk xifxif&mS ;&Sm; (4) wku d tf wkd tcef; (22) wGif 0g&ifh EkdifiHa&;orm; owif;pm
awGŒvku d f&onf? wu,fawmh usaemfu vli,fwOD;taeESifh q&m}uD; Akdvx f ed fvif; (ac: ) OD;xdefvif;ESifh vufyGef;wwD;
Ekid if aH &;tpOftvm aumif;&Sad om olŒudk rSwrf ad ejcif;jzpfonf? qkHawGŒcJ&h jcif;jzpfonf? xkdtcef;wGif OD;xdefvif;/ +yKH ;csKd (c)
ocifu, kd af wmfri_d f; ESpfywfvnftcrf;tem;/ ocif cifatmif aX;0if;atmifESifh usaemfwd‹k (3) OD;onf 11§92 vGw+f idrf;
tdrw f iG f ESpfpOfjyKvkyaf vh&Sdaom tmZmenfae‹ tcrf;tem; csr;f omcGijhf zifh OD;xdev f if; vGwaf jrmufomG ;onfh ({+yD 25/ 1992)
paomae&mrsm;wGif tjcm; ocifEdik fiHa&;orm; }uD;rsm;ESifhwGJ txd uHwt l usK;d ay; aecJh=u&onf?
vsuf olŒudk jrifz;l cJjh cif;jzpfonf? rsm;aomtm;jzifh axmifxJ/ wku d x f w J iG f ae=u&onfh
em&D0ufr#t=umwGif axmufvrS ;f a&;wOD; xGuv f m tcsed rf sm;onf tv[\jzpf&onfu rsm;ayonf? okd‹aomf
onf? usaemfw‹dk tcsKyfum;ESifh ,SOfvsu&f yfxm;aom tcsKyf usaemft h zd‹k uHaumif;onf[k qk&d rnf? OD;xdefvif;ESifh twlae
um;rS olŒtazmftm; um;toifhjyifxm;zkd‹ ajymvkduo f nf? vdkuf&onfh tcsdefrsm;onf b0wuUokdvw f iG f q&maumif;
xkdaxmufvrS f;a&;uyif “tawmfuaH umif;wJhtzdk;}uD;uGm/ wa,mufESifh awGŒ& ouJhok‹d jzpfI uHaumif;onf[k qdkjcif;
ckH±kH;u q,fEpS favmuf cszkd‹ aumif;wJh tr_oH;k ESpfyJcsw,f/ jzpfonf? axmiftjyifrmS omqkyd gu OD;xdev f if;vkd 0g&ifo h wif;
enf;vkduw f m” [k ajymoHudk =um;vkdu&f onf? usaemfu pmq&m Ekid fiaH &;orm;}u;D wOD;ESihf ,ckuo hJ ‹kd at;at;aq;aq;
±kww f &uf a'goxGurf dum “awmfawmfuk, d cf sif;pmw&m; awGŒcGih&f zkd‹qko d nfrSm jzpfEkdifaomudprP [kwfyg? ,ckrl uHZmwf
acgif;yg;wJhaumif” [k a&&Gwfvkdufrdonf? r=umrD OD;xdef q&m. pDrHr_a=umifh usaemfw‹kd csif; aoG;&if; om;&if; ozG,f
vif;tm; axmufvSrf;a&;ESpfOD;u um;ay:vkdufykd‹onf? ae‹aygif;rsm;pGm em&Daygif;rsm;pGm qkH&ayonf? taetpm;
15
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
usyaf om tcef;usO;f uav;xJwiG f twlae=unfah wmhrS vnf; zqyvacwf/ rqvacwf tpk;d &rl0g'rsm;udk a0zefczJh ;l oltjzpf
wOD;oabmudk wOD; xJxJ0if0if odcGi&fh =uonf? pdwrf aem ‘bxdef’ tm; odxm;=uonfhtavsmuf bmom&yfrsKd;pkH/
ajzmifhjcif;/ aumufjcif;ukd uG,0f u S I f r&aomae&m[k qkv d #if acgif;pOf rsKd;pkjH zifh ar;vmonfrsm;udk ‘bxde’f 'kdifcaH jz=um;
rrSm;Ekid af omae&mrSm axmifhtjyifu wef;[kqd&k rnfh xkw d duk f cJh&onf? rdvm† ESifh a&csKd;udp+P yD;I wku d fcef;wHcg;rsm;tm;vk;H
cef;uav;rsm;yif jzpfonf? ig;yda=umfwZGef;twGuf/ aq;vdyf ydwfoGm;csed fwGifrl +yKH;csKu d wvSn/hf usaemfuwvSn/fh ‘bxde’f
wzGm twGu/f a&wcGuftwGuf pdw0f rf;uGrJ r_ sm; ay:wwfonfh tm; ar;=u aqG;aEG;=ujyefonf? wcgw&H Ekid fiHa&;ta=umif;/
ae&mrSmvnf; xkdwkdufcef;uav;rsm;yifjzpfonf? vlŒpdwf wcgw&H owif;pmta=umif; ajymjzpf=uovkd &Hzef&cH g olŒb0
oabm }u;D r_ao;r_ukd rSwfausmufwif&m xkdwku d fcef;rsm;wGif jzwfoef;r_rsm;udv k nf; ajymjywwfonf? Tod‹k jzifh ‘bxdef’
vl}uD;vli,ftm;vk;H u OD;xdefvif;tm; pdwfxm;}uD;jrihfo[ l k ESih f ae&onfh axmif.ae‹&ufrsm;rSm “igaxmifusaeygvm;/
todtrSwjf yKc=hJ u&onf? olŒwGif 0if0h grr_ &S/d olŒwGif rmefrmer&S/d wku d fyw d fcaH e&ygvm;” qkdonfudyk if arhavsmhaerdonf[k
olŒwGif avmbr&S?d olonf vlwzufom;ESifh qufq&H mwGif qkdEkdifavmufayonf? ‘bxde’f ESifh ae‹&ufrsm;pGm tae=um
ESrd fhcspGmqufqHonf? olonf vltrsm;ESifh qufqH&mwGif vmcsdew f Girf l olŒb0tpdwt f ydkif;wcsKdŒudkvnf; odcGih&f vm
ud, k uf sKd;udpPukd t+rJaemufrSmxm;onf? olonf olŒudpP onf?
olŒtusKd;xuf trsm;udpP trsm;tusKd;udk a&S›wef;rSmxm;avh 1942 ckESpf Zlvkdif (27) &ufwGif jrefrmhvGwfvyf
&Sdoljzpfonf? pm;aumif; aomufz, G f&dv
S #if wyg;oludk OD;pGm a&;wyfrawmf (bDtid k af t) udk zsuo f rd ;f I jrefrmh umuG,af &;
au|;onf? axmif0ifpmawGŒ+yD; jyefvmonfhtcgwdik f; rdom;pk wyfrawmf (bD'aD t) zGJŒpnf;csdeu f wnf;u ‘bxdef’ onf
uay;vku d o f nfh [if;vsm rke‹f yo J Gm;a&pmrsm;udk b0wl&aJ bmf wyfx0J if&ef }udK;pm; cJo h nf? ‘bxdef’ . Ekid if aH &;b0 pwifcsdef
rsm;tm; r#a0ay;wwfojl zpfonf? olonf touft&G,ft&/ onf 1943 jzpfonf? olŒtoufrmS (17) ESpf t&G,w f iG f bD'aD t
0gt&/ *k%o f u d mQ t& }u;D oljzpfaomfvnf; xkt d csuu f Akd ef;jyI wyfY pwifppfr_xrf;cGif&h cJhonf? 1945 ck zufqpfawmfvSef
tcGifhta&;r,l? Ekdiif aH &;tusOf;om;rsm;tcGifhta&;twGuf a&;pcsed w f iG f wyf=uyfjzpfae+yD? awmfveS fa&;wGif ‘bxde’f onf
axmif tm%mydik w f ‹dk EiS hf ajyma&;qkad &;&Sv d #if acgi;f rv#K/d aemuf wkid ;f (1) Akv d rf ;ª armifarmif uGyu f rJ +atmufY wm0efxrf;cJo h nf?
rqkwf/ &J&0J 0Hh h H oduQm&S&d d S ta&;qkw d wfonf? wkid ;f (1) onf yJE, G uf ek ;f wGif XmecsKypf u dk I f ppfawmif;jrpf ta&S›
xkpd Ofu (4) wku d fwiG f OD;cifarmifxeG f; (Akdvrf ª;}uD; bufjcrf;wGif r[mrdwf (17) wyfrESihf yl;wGJppfqifcJhonf[k
a[mif;)/ pDAif=uL; (Adv k rf ª;}u;D a[mif;)/ oD[ol&pk;d odrf; (Adkvrf ;ª qkdonf? awmfveS fa&;+yD;csed f 1945 ckESpf 'DZifbm (1) &ufwiG f
}u;D a[mif;)/ OD;wifat; (Akv d rf ;ª }u;D a[mif;)/ apmcspo f ef; (u&if t+rw J rf; Armhwyfrawmf. t&eftiftm;tjzpf ‘jynfoŒl &Jabmf
jynfe,f0ef}u;D a[mif;)/ OD;tke;f armif (anmifa&$)/ OD;armifarmif tzGŒJ ’ ukd Adv k cf sKyaf tmifqef;/ Adv k rf ;ª atmif/ Akv d xf eG ;f vif;/ Akvd zf ;dk
(a&=unf) tp&Sdonfh jynfolŒv$wfawmfukd,fpm;vS,frsm; uGe;f wkd‹u OD;aqmifzGJŒpnf;aomtcg ‘bxde’f onf jynfolŒ
&Sd=uonf? udw k ifhqef; (&uo)/ ukd+y;H csKd(&uo)/ ud&k ifaxG; &JabmftzGŒJ 0if jzpfvmonf?
(vl‹abmif)/ udk&efrsKd;odr;f (Auo) tp&Sdaom ausmif;om; vGwv f yfa&;twGuf ppfa&; Ekdiif Ha&;t& txl;tm;
acgi;f aqmifrsm; tygt0if vli,fEpS q f ,favmufvnf; &So d nf? arG;aecsdefjzpfI jynfolŒ&Jabmfwkd‹onf EkdifiHa&;avhvm&if;
wku d fxJwiG f OD;xdev f if;udk ausmif;om; vli,frsm;u ‘bxde’f ppf,leDazmif;0wfum ppfa&;avhusifhcJh=u&onf? xkdpOfu
[k cspfcifav;pm;or_jzifh ac: =uonf? jynfolŒ&JabmftzGJŒ. aqmify'k frmS ‘wkdif;jynfonf jynfolŒ&J
rdv†mcscsdef/ a&csKd;csdefwGif tcef;tjyif xGufcGifh& abmftwGuf rjzpfap&/ &Jabmfonf wkid ;f jynftwGuf jzpfap&
aomolrsm;u usaemfw‹kd tcef;a&Sw › iG f t+rJvmI ‘bxde’f ESihf rnf’ [k ‘bxde’f u ajymjycJo h nf? Akdvcf sKyaf tmifqef; usq;kH
pum;ajym=uonf? vGwv f yfa&;acwf/ zqyvacwf/ rqv +y;D onfah emuf OD;Ek. vuf0n J ! D wG af &;rl (15) csuf tay: jynf
acwf Ek d i f i H a &;a&S ; a[mif ; aES m if ; jzpf r sm;ud k ar;=u olŒ&JabmfwyfzJŒG twGi;f oabmxm;uGJ=u&mrS &JabmfjzLESifh &J
aqG;aEG;=uonfhtcgrsm;&Sdovkd/ rsufarSmufjzwfoef;ae abmf0g[u k GJ&yk/H &JabmfjzLudk Adv k fxeG ;f vif;/ Adv k zf ;kd uGef; wkd‹u
=u&aom Ekdiif aH &;c&D;. a&St › vm;tvmrsm;udk ar;=u jref;=u OD;aqmifI &Jabmf0gukd Akv d fr;ª atmif/ Adv k frif;acgi/f Adkvpf def
okH;oyfcdik f;=uonfrsKd;vnf; &Sdonf? wcsed u f =oZm}uD; aom rSew f k‹d u OD;aqmifcJhyH/k 1948 ckESpfwiG f &JabmfjzLwyfzGJŒ awmckd
Akdvw f axmifowif;pm. t,f'DwmcsKyfwm0ef xrf;aqmifcJh aomtcg ‘bxde’f vnf; awmwGif;ok‹d vdu k yf goGm;cJyh rkH sm;udk
zl;ol/ owif;pmacgi;f }uD;ESifh a&mifpHo k wif;aqmif;yg;rsm;jzifh ajymjycJzh l;onf? Tod‹k jynfoŒl &JabmfEiS fh twl awmwGi;f vuf
16
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
eufudkif b0=urf;udk ig;ESpfwmjzwfoef;&if; Akdvfxdefvif; oGi;f ay;oGm;rnf[k ajymyk/H vufeufuidk yf u H k efru _ kd tm;ay;wm
jzpfvmcJhonf? odk‹jzifh Ekid if Ha&;uH=urRm tvSnt hf ajymif;[k rsK;d r[kwv f #if owif;pmtaejzifh tpk;d &ukd a0zefEkdif onf[k
qkd&rnfvm;rod/ 1953 ckESpf awmwGi;f wku d yf Jw
G ae&mwGif Adv k fr;ª csKyfatmif}uD;u ajymcJyh rkH sm;udk ‘bxdef’ u jyefajymif;
‘bxdef’ zrf;qD;cH&um ajrmif;jraxmifY usco Jh nf? ajymjycJo h nf?
aemifwGif &efukefaxmifokd‹ ajymif;a&$ŒcJh&onf? odk‹aomf 1964 ckESpfwGif owif;pmrsm; EkdifiHykdif
1955- 56- 57 umv &efuek faxmifwiG f vlxOk D;vS/ Aef;armf todr;f cH&ykH/ 64 pufwifbmvwGif AkdvfwaxmifESifh *g;'D;,ef;
wifatmif/ ocifjroef;/ jroef;wif/h armifae0if;/ ‘*kefwm&m owif;pmwk‹d udk pwkd;qkdifrsm;/ opfpuf/ opfqdik frsm;/ um;ESihf
tp&Sdaom pma&;q&mrsm;ESifhvnf;aumif;/ Akv d t f kef;armif pufypPn;f rsm;ESifhtwl EkdifiyH ikd fodr;f ,lcH&ykHwkd‹udk ‘bxdef’ u
(avxD;)/ ocifazaX;/ Akdvfrª;cspfaumif;/ ociftkef;jrifh ajymjy&if; xdt k csdefrpS Iowif;pmvGwv f yfciG fh qkH;±_H;oGm;&
(ausmfvif;)/ ocifausmfped f (jynfoŒl pmay) wk‹d uJhok‹d aom ykHrsm;udv k nf; &Si;f jy zl;onf? ‘bxdef’ u xkdESpftwGif; jyKvyk f
xif&Sm;aom Ekid if Ha&;orm;rsm;ESifv h nf;aumif; awGŒqkHcJh=u cJhaom yky`m; awmifolv,form; ES;D aESmzvS,yf GJESifh caygi;f
ykrH sm; udk ‘bxde’f u =unf=unfE;l El;ajymjywwfonf? xkpd Ofu awmifolv,f orm;ESD;aESmzvS,fyJw G ‹kd Y Adv k af e0if;ajymcJhonfh
axmiftajctaeESihf Ekid if Ha&;tusO;f om;wk‹d b0udk ,ck etz rde‹f ceG ;f rsm;onf vGwv f yfrt _ m;vk;H qk;H ±H;_ awmhrnfukd jyoaom
acwf E S i f h Ed _ i f ; ,S O f = unf h a omtcg ppf t m%m&S i f w k d ‹ . a&S›ajy;edrw d f rsm;tjzpf owif;pmorm;wOD;taeESifh jrifcJh
vlpw d uf if;aysmufaeykHrsm;ukd r,kEH kdif atmif jzpf&onf[k onf[kvnf; qkdonf? Akv d af e0if;u awmfvSefa&; aumifpDudk
‘bxde’f uqdo k nf? xkdacwfu &efukeaf xmifwGi;f Y Ekid fiHa&; qef ‹ usif o l rsm;tm; jywf j ywf o m;om; ES d r f e if ; rnf /
tusOf;om;rsm;tm; ae‹pOf tom;tygt0if &duQmtpkd paw;oifo h lukd paw; rnf[k ,if;rde‹f ceG f;rsm;Y ajymcJo h nf[k
tajcmufrsm;xkwfay;+yD; ud, k wf dik f csujf yKwf pm;aomufciG &hf yk/H od&onf? aemif 1971 ckEpS w f iG f ‘bxde’f ud, k w f id k f Advk af e0if;.
Ekdiif Ha&;pmtkyfrsm;tygt0if ESpfouf&mpmtkyfpmwrf;rsm;udk tusOf ; om; jzpf c J h &onf ? owif ; pmq&mb0
vGwv f yfpGm zwfcGifh&±krH #ru pma&;cGihfvnf;&Syd kH/ vlxOk ;D vS/ wcef;&yfchJ&onf?
Aef;armfwifatmif/ ocifjroef;wkd‹. xif&Sm;aom pmtkyf ‘bxde’f onf &Spfav;vkH; vlxk'rD u kd a&pD ta&;
tcsKdŒrSm &efuek af xmifwiG ;f Y a&;cJ=h uyk/H ae‹}uD;&uf}uD;rsm;wGif awmfy}kH uD; jzpfymG ;csed fY wm0ef auspGm vlxkbufrS &yfcho J nf?
pkaygi;f I tcrf;tem;rsm; usi;f y=uyk/H Ekid if aH &;a[majymyGrJ sm;yif vli,fn! D w G af &; wyfaygi;f pkukd tm;ay;yHhy;dk cJo h nf? rsuaf rSmuf
vkycf iG h&f yk/H axmifwiG ;f okd‹ &[ef;oHCmrsm;udk yihfzdwfI vSLEkid f jrefrmEdik if . H Ekid if aH &;OD;aqmiftzGŒJ tpnf;tjzpf a':atmifqef;pk
wef;Ekdif w&m;em OykofapmifhEikd yf H/k use;f rma&;twGuf tm;u =unf. trsKd;om; 'Dru dk a&pDtzGJŒcsKyfukd axmufcHcho J nf? xkd‹
pm;vkycf iG ahf y;xm;I jcif;vk;H / abmvDabm ponfjzifh upm;Ekid yf Hk a=umifh etzppftkypf ku ‘bxdef’ tm; &efopl m&if;oGi;f um
ponfwk‹d ukd A[kokwjzpfzG,f ‘bxdef’ u ajymjywwfonf? 1989 wGif zrf;qD;tusO;f cscJh onf? xkpd Ofu OD;0if;wif/ armif
axmifrSjyefvGwaf omtcg Akv d fw axmifowif;pm aomfu/ armifrd;k ol/ armif0o H / pdefvSO;D / atmif0ifh/ OD;ombef;/
wGif0ifvyk &f if; ‘bxde’f owif; pmq&m jzpfvmcJo h nf? 1964 a'gufwmarmifarmifausmf/ om,m0wD pef;pef;EGJŒ tp&Sdaom
ckEpS f owif;pmrsm; Ekid if yH dik f todr;f cH&+y;D aemuf ‘bxde’f onf pma&;q&m owif;pmq&mrsm;ESiht f wl ‘bxdef’ onfvnf;
Adv k wf axmifowif;pm. t,f'DwmcsKyf jzpfvmcJo h nf? zqy tif;pdefaxmifwiG f wkdufyw d f tusO;f csccH h&J onf? pma&;q&m
vacwfEiS hf Adv k af e0if;. rqvacwf owif;pmq&mvky&f ykcH si;f uAsmq&m owif;pmq&mrsm;udk tm%m&Sifw‹dk u t+rJyif
rwljcm;em;csurf sm;ESihf wpwp owif;pm vGwv f yfciG rhf sm; xde;f ouFmruif; apmih=f unhw f wfay&m ‘bxdef’ wk‹d uo hJ ‹dk Ekid if aH &;
csKyfcHc&Jh onfwd‹k udv k nf; tvsO;f oifhovdk ‘bxdef’ ajymjy aemufcb H 0 &SdcJhzl;olrsm;ukdrl wpkw H &m jypfrr_ usL;vGef aomf
wwfonf? 1962 ckEpS f rwfv (2) &ufae‹ tm%modrf;yGt J +y;D vnf; xpfceJqkdv#if csKyfaESmifxm;wwfonfrmS tpOf tvm
&ufykdif;twGi;f jyKvyk faom awmfvSefa&; aumifpD . EkdifijH cm; jzpfaeav+y?D
owif ; axmuf rsm; owif ;pmuGe f z &if h w Gi f Adk v f rª ; csKyf tif;pdeaf xmif (4) wku d t f wkd tcef; (22) wGif 0g&ifEh id k if H
atmif}u;D u awmfveS af &;tpd;k &onf owif;pmvGwv f yfciG uhf kd a&;orm; owif;pmq&m}u;D Akv d wf axmif OD;xdev f if;ESih f twl
tm;ay;oGm;rnf[k ajymcJyh /kH owif;pm udk qifqmvk;H 0rvky[ f k aecJh&pOf jrefrmjynf 'Dru kd a&pD&&Sad &;wGif rnfonfhtcsufudk
tmrcHcyhJ /Hk OD;Ek. yxptpk;d &u wpdww f ykid ;f vufcx H m;+y;D aom ta&;ygonfxifygovJ [k ar;=unfhzl;ygonf? xkdpOfu
owif;pmOya'udk txl;trde‹f jyefwrf;jzifh twnf+yK touf ‘bxdef’ ajymcJhz;l onfrsm; xJrS usaemfrSwrf daeonfh tcsuf
17
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
wckrmS Ekid if aH &;wm0efudk xrf;aqmifvo dk nfh vli,frsm;taeESihf EkdifiHa&;avS}uKH p;D vkdolursm;+yD; ±kd;±k;d om;om; tepf
AdkvfcsKyfatmifqef;tm; twk,lI ±kd;±kd;om;om; EdkifiHa&; emcH Ekid if aH &;vkyv f odk l enf;yg;aev#if tcsi;f csi;f t=um; nD!w G f
vky=f uzk‹d vko d nfqakd om tcsujf zpfonf? Ekid if Ha&;avS}uKH p;D vkd a&; tm;enf;ae wwfonfqakd om ‘bxdef’ . tawGŒt}uKH
olursm;+y;D ±d;k ±kd;om;om; tepfemcH Ekid if aH &; vkyv f okd l enf;yg; oifcef;pm/ Ekid fiaH &;tiftm;pkrsm; rnDr!Gwf pdw0f rf;uGaJ ev#if
aev#if tcsi;f csi;f t=um; yËdyuQrsm;I nD!Gwfa&;tm; enf; vlxu k pdwyf suw f wf onf [laom ‘bxde’f . owday;csu/f
aewwfonf? Ekid fiaH &;tiftm;pkrsm; rnDr!Gwf pdw0f rf;uGJ ta&;t}u;D qkH; tqkH;tjzwfumvrsm;wGif nD!Gwaf &;wnf
aev#if vlxu k pdwyf suw f wfonf? vlxkaxmufcrH _r&v#if aqmufEkdifrS Ekid fiaH &;udk taumif; bufod‹k tvSnfhtajymif;
'Drdkua&pDatmifyGJESifh tvSrf;a0;aeOD;rnf[k ‘bxdef’ u jzpfatmif vkyfEikd frnfqdak om ‘bxdef’ .tjrif ponfw‹dk ukd
ajymjyzl;onf? usaemfw‹dk qufvufo,faqmifrnf?
wkid ;f jynftwGuf ta&;t}uD;qk;H tqk;H tjzwfumv 'Drudk &ufwpfjrefrmhtoHrw S qifh ‘bxde’f u usaemf
rsm;wGif nD!Gwfa&; rwnfaqmufEkdifojzifh EkdifiHa&;ukd wkd‹udk ajymcJh rSmcJhzl;wmwcsuf&Sdonf? “'DyJ,if;tjzpftysuf
taumif;bufo‹kd tvSnhf tajymif;jzpfatmif rvkyfEdik cf =Jh u[k [m olu bmac:rvJ aphpyfajz&Sif ;a&;vrf;pOfu ae cGJ
‘bxdef’ olŒtawGŒt}uKHrsm;t& ok;H oyfjyzl;onf? Adv k fcsKyf xGuw f myJ? wenf;tm;jzifh aphpyfajz&Sif;a&;vkyif ef;ukd acsr_ef;
atmifqef;u wkid f;jynf vGwfvyfa&; twGuf vli,fEikd fiaH &; ypfvu kd w
f myJ? tJ'aD wmh aphpyfajz&Si;f a&;udk acsre_ ;f awmh bmvJ
orm;rsm; nD!w G zf ‹dkvo
dk nf? tacsmiform; pm;zm;rsm; nD!w G f qkw d thJ cgusawmh olwd‹k u xdyfwdu k faygAh sm? xdyw f u kd v f yk fr,f?
onfudk rvkdcsif[k olŒacwfwkef;u ajymzl;ouJhodk‹ ,ae‹ aemufwcg acsre_ ;f wJv h rf;opfaygh? twkdut f cHukd 'Dru dk a&pDa&;
acwfwGiv f nf; ausmif;om;vli,f rsm; nD!w G af &; udpPrmS tiftm;pkawGukd acsre_ ;f r,f? wkduf±du k fajym&&if 'g ppftm%m
ppftm%m&SifatmufrS vGwfajrmufa&;twGuf jy\eus &Sipf epf qufvufxal xmifz‹kd 'Dvrf;udk olwd‹k a&G;vku d w f m yJ”?
aeqJjzpfonf[k ‘bxdef’u olŒtjrifuk d ajymzl;onf? qkdvkdonfrmS ppftm%m&Sifbufu olŒvrf;pOfudk
2001 ckESpf Zefe0g&DvwGif usaemf c&D;rxGufrD tjywfajymI tjywfvyk fae+yDqkdonft h csut f m; 'Drku d a&
‘bxde’f udk oGm;a&mufawGŒqku H mE_wq f ufjzpfonf? xkpd Ofu pDbufu ykid f;ykdif;jzwfjzwf =unfh =u jrif=uzkd‹ ‘bxdef’ u
,ae‹Eidk if aH &;udk r±yf ±yfatmif vkyaf eolrmS ppftyk pf jk zpfa=umif; Ekid fiaH &;orm;wOD;taeESiafh &m owif;pmq&mwOD;taeESihyf g
oabmaygufz k d ‹vd ko nf / rsuf p dr vnfz k d‹ vk do nf/ 1990 &J&JaxmufjycJhjcif;jzpfonf? wqifhwufI pOf;pm;v#if 'Drkdu
a&G;aumufyGJ&v'fudk qkyfukid x f m;zkd‹/ a&G;aumufyGJ&v'fudk a&pDbufu bmvky=f urnfenf;/ bmawGjyifqifxm;=u+yeD nf;/
zsuo f dr;f a&; &nf&G,fcsufEiS hfvyk faom trsKd;om; nDvmcHudk vlxu k kd OD;aqmifra_ y;Ekdifz‹dk vrf;pOfwpkw H &m vuf0,f toifh
vufrcHrzd ‹dk ta&;}u;D onf[k ‘bxde’f u olŒ tuJjzwfcsuu f dk &Sd+yDvm;? ppftm%m&Sifwd‹k . tjywfacsre_ ;f a&;vrf;pOftm;
ajymjyonf? rnfonfhvrf;pOfjzifh ,SOf+ydKif &ifqkdif=urnfenf;[k owday;
1990 a&G;aumufyGJ&v'fudk ab;z,facsmifxkd;/ Ed_;aqmf vkdufjcif;jzpfrnf[k usaemfxifygonf? ‘bxdef’ um;
Ekid if Ha&;tusO;f om;rsm;udk v$wfay;&ef jiif;qdak eor# 'Dru d k a&pD aemufq;Hk tcsed t f xd wm0efausaom 'Dru d k a&pDbufawmfom;
jyKjyifajymif;vJa&; vkyfrnfqjdk cif;rSm vdrfvnfro _ mjzpfonfudk Ekid fiaH &;orm; aumif; owif;pmorm;aumif;yDoygayonf?
owdrvpf&efvkdonf[k ‘bxdef’ u tus,fw0ifh aqG;aEG;
jycJhonf? Todk‹ ‘bxde’f ESihu f saemf awGŒqkHpum; ajymjzpf Taqmif;yg;jzifh (Ek0d ifbm 4/ 2004) &ufae‹wiG f
cJhonfrmS aemufqkH;awGŒqkHjcif; jzpfvrd hrf nf[k usaemf rxif uG ,f v G e f oG m;ch J a om 0g&if h owif ; pmq&m
rSwcf ?hJ jyefvnfawGŒqkcH iG hf &Sad eOD;rnf[k xifaeqJrmS yif ‘bxde’f EkdifiHa&; orm;}uD; OD;xdefvif; (1926 -2004)
u usaemfw‹kd tm; cGcJ mG oGm;cJhav+y?D ok‹d aomf vlaoaomfvnf; tm; OD;!Gwf *k%fðytyfygonf?
emrnfraoaom ‘bxde’f tm; usaemfw‹dk xm0pOf owd&ae
rnfjzpfonf? xm0pOf twk,l tm;usaernfjzpfonf? vli,f
rsm;taeESifh Adv k fcsKyfatmifqef;tm; twk,lI ±k;d ±kd;om;om;
EkdifiHa&;vkyf=uzkd‹vdkonfqkdaom ‘bxdef’,kH=unfcJhonfh
tcsufukd rsKd;qufopfvil ,fwd‹k tm; usaemfwd‹k qufvufI Æ·ºª·ºå
vufqifu h rf;&rnfjzpfonf?
18
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

jynfow
l @kd . pum;jyef
(1)

1872 ckESpf =o*kwf 30 &ufxkwf ‘jrefrmowif;’owif;pmwGif ‘wkdif;oljynfom;rsm;u tpdk;&rif;rsm;udk owif;


pmxJuaeI pum;ajymp&mr&Sd+yD[k ajymqdkae=uonfhtwGif;/ cifAsm;wdk@ jrefrmowif;pmay:vmonfudk 0rf;ajrmuf
=uygonf’ [lI rEœav;jrdK@rS a&$A[dkqdkolu a&;om;cJhonf?
‘wdkif;oljynfom;rsm;u tpdk;&rif;rsm;udk pum;ajymp&m’[laom t,ltqudk usaemfwdk@ tvGefoabm
usonf? owif;pmonf jynfolwdk@. xifjrif,lqcsuf/ qENoabmxm;rsm;udk xif[yf azmfxkwfonfh ae&mjzpfonf
qdkaom acwfopf t,ltqESifhvnf; 'ufxd/ uGufwd/ udkufnDonf[k usaemf wdk@ ,lqonf?
ya'o&mZfacwfu owif;pmonf a&$A[dkajymonfhtwdkif; ‘wdkif;oljynfom;rsm;u tpdk;& rif;rsm;udk pum;ajym
p&m’ ae&mXmejzpfcJhonf? xdkacwfu owif;pmrsm;wGif owif; pmudk ‘rif;=um;pnf}uD;’/ ‘[pfwdik f}uD;’yrm wif pm;cJh=u
onf? ,ae@rsufarSmufacwfwGifvnf; owif;pmonf wdkif;ol jynfom;wdk@u tpdk;&udk pum;ajymp&m ae&mÏmetjzpf
qufvuf wm0efxrf;aqmifjrJ xrf;aom tpdk;&csif;csif; pum;aygufatmif bmomjyefay;onfh jynfolwdk@. pum;
jyefvnf;jzpfonf[lI usaemfwdk@ ,lqowfrSwfjcif; jzpfavonf?

(2)

jynfolwdk@. pum;jyef owif;pmonf vlESpfOD;t=um;Y bmomjyefay;onfh pum;jyefuJhodk@ puf&kyftvm; v_yf


&Sm;onfh t&mr[kwf? a0zefjcif;/ qef;ppfjcif;/ owœKcsjcif;/ aumufcsufcsjcif;/ rSwfcsufay;jcif; paom wnf;jzwfr_ jzifh
bmomjyefay;onfh tod^m%f ,Eœ&m;jzpfonf? odk@jzpfI eufeJ&_yfaxG;aom pdwfydkif;&kyfydkif;qdkif&m jy\emrsm;pGmudk
&ifqdkif&onf? t=urf;tm;jzifh pdwfydkif;qdkif&m jy\emw&yf/ &kyfydkif;qdkif&mjy\emw&yf &Sdonf[k ,lqonf?
pdwyf dkif;qdki&f mjy\emrSm owif;pmqdw
k m bmvJqdkonfukd owif;pmorm;bufu cH,, l H=k unf&yfwnfcsuEf Sifh
owif;pm qdkwmbmvJqdkonfudk owif;pmorm;r[kwfolwdk@bufu xifjrifowfrSwf,lqcsufwdk@. uGJvGJjcm;em;r_rS
aygufzGm;aomjy\em jzpfonf?

owif ;pmqd kwm bmvJ

1? 0g'jzef@pm&Gufvm;? ‘rSefyghbk&m;’ oHawmfOD;wifv$mvm;?’aAmif;awmfndwf/ pdwfawmfod’ bkef;awmfbJG


hpmwef;vm;? ‘tm;vkH;aumif;ygonfcifAsm;’ tpD&ifcHpmvm;? ckdif;&ma&;/ ay;&mxkwfjyefonfh jyef=um;a&; pmpOfvm;?
vufndSK;!$ef&m a&jzpfcsifolwdk@. azmifawmfpD; vufrSwfvm;?
2? tm%mESifh aiGudk a&vdkokH;um udk,fusKd;&Smol/ EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ 0g'azmufjyefol/ tm%mESifh
tcGifhta&; tvJGokH;olwkd@. todysufr_/ tusifhysufr_/ wm0efysufr_/ pnf;urf;ysufr_/ ,kH=unfcsuf/ cH,lcsuf/ &yfwnf
csufysufr_rsm;udk zkH;uG,fay;onfh puULuef@vef@umvm;?
3? trSefw&m;/ t&Sdw&m;/ tjzpf w&m;rsm;udk ydw[ f Jh/ qdk@[Jh/ wm;[Jh/ qD;[Jh /v#K@d [Jh/ 0Su[
f JhESifh owif;axmufu
waumufaumuf vdkufjcif;/ owif;pmu wpmpma&;jcif;udk rcHr&yfEdkif jzpfum jynfolw kd@. em; rsufp dydwfjcif;/
t=uH^m%fwkH; evydef;wkH;rsm;jzpfatmifjyKvkyf&mY tokH;jyKonfh puUL rsufESmzkH;vm;?
4? jrefrmhqdk&S,fvpfvrf;pOf ygwDu t"dy`m,fzGiho
f nfhtwdkif; trJukd tjzL rvky/f trSefw&m;udk rzk;H tky/f jynfo@l
xifjrif,lqcsufrsm;udk raESmifcsKyfbJ jynfoludk tod ynmay;/ jynfoludkpnf;&kH;/ jynfoludk v_H@aqmf/ jynfolESifh
tpdk;&=um; aygif;ul;ay;onfh jynfol@qufoG,fa&;,E œ&m;}uD;/ jynfol@r¾dKif}uD;/ jynfol@tmabmf}uD;vm;?
19
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
owif;pmorm; r[kwfolrsm;teufrS vufwqkyf pmvlenf;pkonf xdkar;cGef;. trSwfpOf 1/ 2/ 3 wdk@udk
acgif;ndwfoabmwlonf? trSwpf Of 4 udk acgif;cgjiif;qefonf? owif;pmorm;url xdv k lenf;pk.oabmxm;ESifh ajymif;
jyefjzpfaomoabmxm;udk pGJjrJpGm ESvkH;oGif;onf?
jynfou l dk em;rsufpyd dwjf cif; (0g) owif;tarSmifusjcif;udk xdkvel nf;pkonf bma=umifh vdkvm;=uoenf;? ck;d om;
"m;jyonf arSmifrdkufwdwfqdwfaom tumv ntcgudk bma=umifh ESpf+cdKufoenf;[laomar;cGef;. Ttajzonf
txufygar;cGef;. tajzESifh xyfwlyifjzpfonf? ckd;om;"m;jyonf tumv ^mOfhtrdkufudk tumtuG,f,lum cdk;qdk;
vk,ufouJhodk@ azmufjyefol/ tusifhysufol/ EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;wm0ef pnf;urf;ysufolwdk@onf jynfolydkif
qdkifaom tm%m/ tcGifhta&;ESifh "eypPnf;wdk@udk udk,fusKd;pD;yGm;twGuf rw&m;aomenf;jzifh xifovdk }udK;udkifcs,f
vS,fokH;pGJEdkif&ef jynfoludk em;rsufpd uef;aeapvdkonf? wenf;qdkv#if owif;tarSmifusaeapvdkonf? yg;pyfydwfaeap
vdkonf? wenf;qdkv#if qENoabmxm; xifjrif,lqcsuftoH wdwfaeapvdkonf?
owif;pmorm;onf ,if;odk@aom EdkifiHa&;/ pD;yGm;a&;/ vlr_a&;/ w&m;vGef w&m;rJh azmufjyef vGefusK;ysufuGuf
r_rsm;uif;qdwfapvdkonf? owif;ESifh jynfolwkd@. xifjrif,lqcsufrsm;wnf;[laom tvif;a&mifukd tpOfojzifhyiG fv h if;
0if;xdefapvdkonf?
owif;tarSmifudk }udKufaomxkdvlenf;pkonf ppfrSefaomowif;ESifh xifjrif,lqcsufrsm;udk [ef@wm;ydwfqdk@&ef
tcgtcGifhroifhonfhtcg rSm;,Gif;wdrf;,drf;aom owif;ESifh xifjrif,lqcsufrsm;udk tpm;xdk;oGyfoGif;&ef }udK;pm;
wwfonf? trJudktrJ[k rajymatmif ydwfyifzkH;zdI r&aomtcg trJudk tjzL[k xifa,mifjrifrSm;atmif owif;vdrf/
owif;nm/ xifj rifcsufrSm;/ xifjrifcsuf ,Gif;rsm;udktrdef@ tm%mok H;I vnf;aumif;/ t=urf;zuf tusyfudkifI
vnf;aumif;/ tcGifhta&; vmbfyoumjzifh aoG;aqmifjrLqG,fIvnf;aumif; azmfjycdkif;wwfonf?
owif;pmorm;ESifh jynfoltrsm;onf xdk tavhtx/ xdktjyKtrlrsm;udk vufrcH? ypfy,fonf? jiif;qefonf?
wGe;f vSefonf? xdu k JjG ym;jcm;em;r_/ xd0k da&m"d/ xdyk ÉdyuQonf owif;pmvGwv f yfcGihq
f dkaom jy\emyGm;wckukd ay:aponf?
owif;pmvGwfvyfcGifh[lonf xdkvGwfvyfcGifhudk rnfolwdk@.tusKd;twGuf/ rnfonfhenf;jzifh/ rnfodk@aom
twdkif;twmtxd usifhokH;oenf;[laom OD;wnfcsuf/ pnf;urf;ESifh wm0ef ‘abmif’ &Sdonf?
odk@jzifh owif;pmordkif;wav#mufvkH;wGif owif;pmorm;rsm;pGm/ xifjrif,lqcsuf azmfxkwfolrsm;pGm tjypf
&SmcH&/ w&m;pGJcH&/ tzrf;tqD; t!SOf;tyef; t&dkuftESufcH&onfrSm }udrfzefrsm;pGm jzpfonf?

(3)

jrefrmowif;pmrsm;onf ya'o&mZfacwf/ t&if;&Sifacwfwdk@udk jzwfoef; ausmfv$m;cJh&onf? ‘bkef;awmf}uD;


bk&m;ESifh ycef;rif;}uD;xkwfvdkufwdkif; =unfh±_ygap[k bk&m;ocifrSm qkawmif;ygonf’ qdkaom a&$em;awmfoGif;pum;rsKd;
(jrefrmowif;pm 1872 =o *kwfv 30)? ‘owif;pmqdkonfum; a&mif;pm;aomt&mjzpfonf’qdkaom t&if;&SifvufokH;
pum;rsKd; (jrefrmowif;pm 1872 pufwifbm 20) udk xyfrem;ajymcJh=uonf?
ya'o&mZfowif;pmrsm;yDyD rif;vdkvdkuf rif;}udKufa&;cJh=uonfvnf;&Sdonf? t&if;&Sif owif;pmrsm;yDyD owif;
pm a&mif;yef;vSatmif !DSapmfeHaomowif;rsm;/ ,rf;apmfeHaomowif;rsm;/ a&SmarG;Am&m%oDcsJ@aomowif;rsm;/
jynfoludk r_dif;wdkufaomowif;rsm;/ vl+ydef;}udKufowif;rsm;udk a&;cJhonfvnf;&Sdonf?
xdkacwfowif;pmrsm;onf acwftavsmuf owif;ESifh xifjrifcsufrsm;udk a&G;cs,f&mY ol@acwfol@tcg. vlwef;
pm;bufu &yfwnfa&;cJhonf? xdkvlwef;pm;wdk@onf azmufjyefaom vlwef;pm;rsm;jzpfI xdkowif;pmwdk@onfvnf;
azmufjyefaom toGifudk aqmifcJh=uonf?
odk@aomf trSefw&m;udk ajymrnf[laom rlv blwopPm"rRudkrl azmufzsufjcif;rjyKcJhacs?
‘jyKusifhrdaomolESifh ruGmjcm;/ odoor#vltrsm;wdk@ &GH&SmI aemiftcg rusifh}uHbJ y,f&Sm;=uatmif raumif;
aomowif;udk r¹cif;rcsef trSefowif;pm&dkufv$ifhygrnf? jyKusifh&if;olESifhwuG vltrsm;wdk@ ESpfvdk0rf;om +rJ+rHpGm
usifhaqmif=u&atmif aumif;rGefaom owif;udkvnf; r¹cif;rcsef trSef&dkufv$ifhygrnf? raumif;aomtr_udk zkH;uG,fI
jyKusifhaomfvnf; olwyg;rod[k ratmufarhom? tu,fI odv#ifvnf; owif;pmrxnfh[kratmufarhom? {uef
20
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
owif;pmxnfh &dkufygvdrfhrnf? xdk@a=umifh aumif;rGefaomowif;udkom =um;vdkIar#mfvifhygonf’ (jrefrma*Zuf 1871
pufwifbm 22) pojzifh trSefw&m;/ t&Sdw&m;/ tjzpfw&m;wdk@udk rzkH;rzd ruG,fraxmuf a&;rnf[laom oHEdMÏmef udk
&if0,fydkufcJh=uonfcsnf; jzpfonf?
raumif;qdk;0g; tiftm;pkrsm;&SdaeoI owif ;pm. pmrsuEf Smrsm;ay: Y raumif;qdk;0g; vkyf&yf/ jzpf&yfowif;rsm;/
raumif;qdk;0g;vkyf&yf jzpf&yfowif;rsm;udk xdk;ESuw f ku
d cf dkuaf om xifjrif,q
l csufrsm; }u;D pkd;aeOD;rnfom jzpfonf? aumif;
aomtawG;/ aumif;aomtajym/ aumif;aomtvkyfrsm; xkESifhxnfESifh ay:xGufvmcsdefwGif aumif;aomowif;rsm;/
aumif;aomowif;rsm;/ aumif;aomowif;udk axmufcHpHwifonfh xifjrif,q l csufrsm;onf owif;pmpmrsuEf Smrsm;ay:
Y v$rf;rdk;vmrnfomjzpfonf?
owif;pmonf acwf. a=u;rkHjyifyrmjzpfI acwf.t&Sd/ tjzpf/ trSefrsm;udk &if;pGJtwkdif; xif[yfjyrnfomjzpf
onf? odk@&mwGif owif;pmonf acwf. a=u;rkHjyifr#om r[kwfI raumif;qdk;0g;owif;rsm;udk xdk;ESufwdkufcdkufaom
xifjrifcsufrsm;udkwifjy&if; raumif;qdk;0g; a&pD;a=umif;wGif a&pkHar#mvkdufaernf r[kwfacs?
owif;pmonf jynfolwdk@.awmfvSefa&;vufeufjzpfonfESifhtnD acwf}uD;udk twif;ajymif;rnf[laom
aºu;a=umfoHtwdkif; raumif;qdk;0g;acwf. tºuif;tusefrsm;udk uavmifvufeufjzifh xdk;ESufacsr_ef;&if; acwfajymif;
awmfvSefa&;}uD;udk wGef;wif o,faqmifoGm;rnfomjzpfonf?
awmf veS fa&;atmifjrifcsdef/ raumif ;qdk;0g; tiftm;pkrsm; +ydKuGJqdwof Ok f;csdef/ aumif;aom vkyf&yfjzpf&yf tiftm;
rsm;om wnfxGef;jzpfay:csdefY owif;pmrsm;onf aumif;aomowif;rsm;/ aumif;aomxifjrifcsufrsm;jzifhom jynfhv#rf;
vmayvdrfhrnf? owif;pmonf acwf. a=u;rkHjyifyrm acwf.t&Sd/ tjzpftrSefrsm;udk &if;pGJtwkdif; xif[yfjy rnfom
jzpfonf/ vuf&Sdtcsdefum; owif;pmrsm;tzdk@ xdkcvkwfuefoif;wdk@udk z,f&Sm;ae&onfh umvyifjzpfacsonf[k usaemf
wdk@,kHrSwfonf?

(4)

txufwGif wifjycJhonfh jy\emrsm;onf owif;pmqdkwmbmvJ qdkonfhtcsufudk vkyfom; jynfolwdk@ tod


t=um;enf;yg;r_udk ta=umif;jyKI ay:aygufae&jcif;jzpfonf? Tonfvnf;wa=umif;? owif;pmorm;rsm;udk,fwdkifu
‘owif;pmorm;onf owif;r[kw’f qdkaom tqdktrdef@twdkif; udk,hu f kd ukd,af zmf rolawmfv kyfvkad om qENacgif ;yg;r_ukd
ta=umif;jyKIvnf; ay:aygufae&jcif;jzpfonf? Tonfvnf;wa=umif;?
‘owif;pmorm;onf owif;r[kwf’ qdkonfh cH,lcsufESifhtnD owif;pmorm;onf trsm;jynfolydkifqdkifaom
owif;pmY owif;pmr[kwfbJ udk,fhta=umif;udk udk,fa&;cJonf? owif;r[kwfbJ udk,hf"mwfykHudk udk,fazmfjycJonf?
owif;r[kwb f J udk,hb
f 0udk ud,
k f aqG;aEG;cJonf? Tonfyifpnf;urf;/ Tonfyif udk,u f sihf ou
d mQ / Tonfyif +cdK;+cHr_[k
owif;pmorm;wdk h ,lq=uonf?
xk d@ a=umif hv nf ; owif; pmorm;wdk @ .b0/ owif ; pmorm;wd k @. vky f i ef ; tjrif / owif ;pmorm;wdk @ .
wm0eft,ltqudk jynfolwdk@=um;&enf; od&enf;onf? xdk@a=umifh vkyfom;jynfolwdk@onf owif;pmudk rdwfaqG&if;
csmyrm eHeufwdkif; awG@qkHae&aomfvnf;/ owif;pmudk jyKpkxkwfvkyf=uonfh owif;pmorm;wdk@. vufawG@b0 tcuf
tcJ/ vkyfief;ESifhwm0ef jy\emrsm;udk rodusKd;u|Hjzpfae=ujcif; jzpfonf?

(pmayESifh,Ofaus;r_tzGJ@i,f/ tajccH jynfolŒtvkyform;aumifpD/ [Hom0wDowif;pmwdkuf/ 1974 'DZifbm


1 rEœav;+rdK@? OD;0if;wif trnfrcHbJ a&;onfh trSmpm)
aqmif; yg;tjynfhtpkH r[kwfyg? aumuf Ekwf azmf jyjcif; om
®¼µå®½®Í

OD;0if;wif
21
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

“'kw,d urBmppfrwdkicf ifvrsm;twGif; “&kpbuf'f”u'DvdkajymcJhbl;w,f? “usm;waumifukad usmoyf acsmhjrL+yD;/


a=umifav;waumifvdkvdrfrm,Ofaus;oGm; atmifvkyfzdk@qdkwm/b,fa,muFsm;rSrwwfpGrf;Edkifbl;” wJh?
olu [pfwvm ukd&nfn$ef;ajymqdkaecJhyHk&w,f? olajymwm rSefygw,f?
[pfw vmeJ@taemuftkyf pk=um;/oabmwl pmcsKyfcsKyfqdkcJ hwJh 1938 ckESp fjrL;epf oabmwln Dr_[m usr&JŒ
arG;&yfa'owck+zpfwJh csufudkpvdkbufuD;&m;EdkifiH tay:opPmazmufr_jzpfovdk/ acsmhjrLausat;apr_tawG; tac:&JŒ
rd k u f r J r _ tjzpf o uf a ocH c J h w ,f ? tJ h ' D t csd e f u p+yD ; / urB m rS m emrnf y suf a ewJ h tpd k ; &awG e J @ tay;t,l v k y f z d k @
+iif; qd kc Jh ol a wG [m/ +rL;epf oabmwl nD r_ t +zpf tysufu oifc ef ;pmawG u dk axmuf+ y}uavh& dS w,f? ordk if ;awG ud k
toHk;+yK+cif;tm;+zifh“ raumif;qdk;0g;awG[mwnf&dSaeqJ +zpfw,f / xdyfwdkuf&ifqdkifwdk;a0S@r_awGudkvnf; rv$JraoG }uHK
ae&tHk;r,f” qdkwJhowday;r_awGudk&&dSygvdrfhr,f? 'gayrJh vlawGawG;xif,lqxm;ovdkrsdK;/oHwrefa&; qef wJhta+zqdk
wmuvnf; a+cmuf+ypfuif;oJvJpifaewJh t&mwckr[kwfbl;qdkwmudk*&k+yKrdzdk@vdkygvdrfh,f?
EdkifiHjcm;a&;rl0g'awGudkvufawG@toHk;csae&ol[m udk,fh&JŒudk,fusifhoduQm&yfwnfcsufudk/ udk,f tvdk&dSwJh atmif
jrifcsifaewJh &vm'fwefbdk;awG&JΠ*k%foduQmxuf pdk;&drfaezdk@rvdkbl;? 'kwd,urBmppfumvwHk;u pwmvif[m touf
wr#ta&;ygwJhr[mrdwfjzpfcJhw,f?
1970 umvawGrSm/ epfqif u w&kwf+ynfudkoGm; cJhw,f? q,fpkESpf ESpfpkt}umrSm/ usrvnf;yJ Arm+ynfu
ppftm%m&SifawG/ pvdAk 'dk efrv D kpd AD pf eJ@ uifrf*sKHtDwk@d ukd awG@chw
J ,f? a*smh'Avlb&k SfvufxufrSmvnf;/ tar&d uefo&H Hk;[m
vpf A sm;/ tD & ef/ qD ; &D ; ,m;/ a+rmufu d k & D ; ,m;/ ql ' ef tygt0if tD& wf a +rmufy d k i f ; rS m &d S w J h v uf euf u d k i f ol y k e f
tk yf p k u d k, f p m;vS , f a wG e J @ awG @ cJ hw ,f ? wu,f v dk @ t+yK oabmquf q H a&;qd kw J h t &m[m/ acsmh + rLaygif ; oif ;a&;
qdkwJht"dy`g,fvdkrsdK;xyfwlwyfr#+zpfoGm;r,fqdk&ifawmh &nf&G,fcsufrJhaewJh 'pfyvdkarpDtEkynm +zpfoGm;Edkifyg w,fæ?
bDvfuvifwefvufxufwHk;u EdkifiH+cm;a&;0ef }uD;vkyfcJhbl;wJh “ruf'vif;atmb&dkuf” &JŒ Memo to the
President pmtkyfxJupmom;wcsdKŒudk rdwfqufvdkufwm yg? olu avmavmqnf a*smhawmif; wuUodkvfrSm pm oif
}um;ydk@csaewJholvnf;+zpfw,f? ol@&JŒwif+yyHkawGu pdwf 0ifpm;p&maumif;w,f? tar&duef+ynfaxmifpkoGm;&rJh Edkif
iH+cm;a&;rludk&Sif;&Sif;vif;vif;wif+yxm;w,f? ol@pm tkyf udkzwfvdkuf&if/ 'Drdku&ufwpfygwDoGm;rJh vrf;a}umif; wcsdKŒ
udk}udK+rifEdkifygw,f? pmtkyfrSm tcef; (15) cef;cGJxm; w,f? ta&SŒtv,fydkif;/ &k&Sm;+ynfaxmifpktygt0if/ a'o qdkif
&myÉdyuQawGrSm yg0if&rJh tar&dueforRw&JŒudk,fusihf oduQm/ tar&duef+ynfolvlxkudktumt uG,fay;EdkifrhJ Edkif
iH+cm;a&;rl0g'awGudkb,fvdkaqmufwnfrvJqdkwmukd aqG;aEG;xm;ygw,f?
oabmwlonf+zpfaprwlonf+zpfap/ ta}umif; t&mtm;vHk;u pdwf0ifpm;zdk@aumif;wmrdk@zwfoifhwJhpmtkyf
awG+zpfygw,f?avmavmqnfawmh usaemfwdk@ a'oeJ@ ywfoufwJh “tm&S&mpkESpfawGxJu tar&duef+ynfaxmif
pk&JŒtcef;u¾” qdkwJhtydkif;udkaz:+yvdkufygw,f?

yxrpdwful;xm;wmu'Dvdkyg?
tar&duefEdkifiH+cm;a&;rl0g'awGudk usaemfwdk@ wuef@pDa&;oGm;csifw,f? orRwtquf tqufusifh oHk;cJh wJh
EdkifiH+cm;a&;rl0g'qdkif&mvufeufawGæ +yD;awmh/ tJh'D umvawGrSm+zpfysufcJhwJh urBmhEdkifiHa&;ZmwfcHkay:u yÉd yuQawG/
ppfyGJawG/ ordkif;qdkif&mtcsuftvufawGudk xif [yfaprJhta}umif;t&mawGudka&;oGm;r,f?
'DtcsuftvufawGtwGuf taumif;qHk; pmtkyf awGuawm hAmericam Foreign Policy since World War
II eJ@ National Security qdkwJhpmtkyfESpftkyf+ zpfw,f? 'Dpm tkyfawGuausmif;oHk;pmtkyfawGvnf;+zpfaewma}umifh/
tar&duefEdkifiHa&;acgif;aqmifawG&JΠtawG;tac: oabm obm0udk aemifrsdK;qufawGqD vufqifhurf;ay;csifwJh
22
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
qENawGudkvnf;awG@&ygvdrfhr,f?
ckawmh 'Dvdkpdwful;vdkufw,f?
}um;xJrSmvwfwavmay:aygufaewJh+y\emawG tay: +iif;ckefaqG;aEG;xm;wJhpmtkyfawG/ aqmif;yg;awGudk wif+yay;+yD;/
yxrpdwful;xm;wJh tar&duefEdkifiH+cm;a&; rl0g'pmtkyfawGeJ@aygif;pyf}unhfr,f? rdwfaqGwdk@ bmom +cHKiHkawG; ,l}unfhaygh?
toHawGtm;vHk;udkem; axmifapcsif ygw,f?

tm&S&JŒ&mpkxJu tar&duef+ynfaxmifpktwGufae&m
Oa&myrSm “aewdk;” &dSw,f? taemufbuf urBm+crf;rSmawmh tar&duefwdkif; +ynfawG&JŒtzGJŒ tpnf; &dSw,f?
&mpkopfudkOD;aqmifr,fqdkwJh ta&SΠtm&Swdkif; +ynfawGu awmhtJhovdkvrf;a}umif;rsdK;twl wuG a&mufrvmcJhbl;?
twdwfumv&JŒyÉdyuQawG[m olwdk@udk a+cmufvSef@aeqJ+zpfw,f? tem*wftwGuf ta+ccHwlnDwJht+rif awG&dS raecJh
bl;? tJh'Da'oawGeJ@ usrwdk@&JΠaygif;oif;qufqHr_[m&_yfaxG;aevdrfhr,f?
&dk;&mt,ltqawGeJ@ acwfrDt,ltqawG tm;+ydKifaewJhae&mawGqdkwm pdwfcHpm;r_vG,fwJhtpGef tzsm;awG
+zpfwma}umifh a+cvSrf;wdkif;udk owdxm;+yD;vSrf; &r,f?
ypdzdwfyg0g qdkwm tm&S&JŒ&mpkt+zpfvlodrsm; aewma}umifh tar&duef+ynfaxmifpktaeeJ@ tJh'Da'orSm
ol@&JŒtusdK;pD;yGm;udkvHk+cHKatmifwnfaqmufxm;Edkif&r,f?atmif+rifwJhvrf;a}umif;wckudkaz:aqmifzdk@qdkwm/ trdef@
ay;wJh}udK;pm;r_vdkrsdK;rvkyf&bl;? (+yefvnfckcHrJh t&m awGay:aygufvmrSmtaotcsmrdk@yg)//“cifrif&if;ESD; wJh'dkif vl}uD;”
wa,mufvdko&kyfaqmif&r,f? 'Day:vpD&JΠtusdK;aus;Zl;uawmh/ tJh'Da'ouyg0g upm;rJholtm;vHk;tay: eD;eD; uyfuyf
apmifh}unfhcGifh&rJhae&mwckudk usrwdk@ &&dS}uvdrfhr,f?
ta&SŒtm&Sudk yxrqHk;tvnftywfoGm;r,f qdk&ifrif;&JŒacgif;xJrSm w&kwf+ynfu t&ifqHk;ae&m,lvm
rSmtaotcsmyJ? 'gayrJh rif;&JŒyxrqHk;OD;wnf&rJhc&D;pOfu “wdkusdK” yJ+zpfoifhw,f? opPm&dSwJhr[mrdwfEdkifiH[m OD;pm;ay;r_
udkcHpm;oifhw,frdk@vm;? vGefchJwJh tESpf (60)ausmfuwnf;u*syefEdkifiH[m EdkifiHwum Oya'awG udkav;pm;vdkufemwJh/
qif ; &J w h J E d k i f i H a wtG ay:&uf & uf a&ma&mul n D w h J puf r _ t if t m;}uD ; Ed k i f i H w ck +zpf a ech J w ,f ? *syef E d k i f i H [ m
tdrfeD;csif;Ed kifiHawGeJ@odyf+yD;tqifra+yvSayrJh tar&duef+ynfaxmifpku dkwefbdk;xm; eD;eD;uyfuyf aecJhwJh ,Hk}unf
avmufp&mEdkifiHwck+zpfcJhw,f?
*syefEdkifiHudkav;pm;wefbdk;xm;ae}uayrJh a'goxGuf pdwfqdk;aer_awGudkvnf;}uHKawG@&w,f? wu,fawmh
*syefEdkifiH[m ukvor*~ vHk+cHKa&;aumifpDrSm t+rJwrf; tzGJ0ifEdkifiHwckt+zpf +zpfoifhwm}umyg+yD/ 'gayrJh 'kwd, urBmppf
twGif;wHk;u *syefppfwyf&JŒw&kwf+ynftay: }urf;wrf;&dkif;+ypGmusL;vGefcJhwJhvkyf&yfawGa}umifh*syefEdkifiHudk ukvor*~rSm
ae&m&zdk@twGuf w&kwf+ynfu qef@usif y,fcsaecJhw,f?
2001 rwdkifcif ESpfawGwHk;u *syefEdkifiH[m 0ef}uD; csKyf (10) a,mufatmufrSm OD;wnf&mrJhav#mufvSrf;aecJh
&w,f?aemuf-- “*sLeDcsD,dk udktdZl;rd” tm%m& vmchJw,f? ol@udk “ at;pufaewh J yDZm” vdk@ ol@a&SŒuwm 0ef,l
oGm;whJ0ef}uD;csKyfu emrnf0Sufay;oGm;chJbl;w,f?“udk tdZl;rd” [m a&S;&dk;rqefwJhpdfwful;awGeJ@ tm;tift+ynfh &dSol
wa,muf+zpfw,f? ol@&JŒtEdkif&ygwDvufatmufrSm xdkif;rd_if;av;vHaewJh pD;yGm;a&;ta+ctaeawGudk ydkifqdkifcJh&w,f?
olu vdktyfwJhbwf*sufyrm%/ b%fvkyfief;eJ@ pnf;rsnf;pnf;urf; awGudk+yK+yifa+ymif;vJa&;vkyfzdk@ yGifhyGifh vif;vif; a+ymcJh
w,f? pum;a+ymaumif;+yD;/ pwdkift+ynf&h dSwhJ udt k dZ;l rd [m xHk;wrf;pOfvm *syefEdkifiHa&; orm;wa,mufawmh r[kwb f l;?
ol[mawmuf a+ymifwJh EdkifiHa&;orm;wa,muf+zpfayrJh xHkxdkif;av;vH aeoa,mifxif&r,f? udktdZl;rd&JŒxl;+cm;wJh
udk,f&nfudk,faoG;[m *syefvlrsdK;awG}um;rSma&yef;pm;vl}udKufrsm;cJhayrJh/ usefwhJtm&SEdkifiHawGuawmh ol@udk oabmus
ESpfoufr_ odyfr&dSvb S l;? 0ef}u;D csKyfoufwrf; (5) ESpfuek fqHk;oGm;cJhayrJh ol [mw&kw+f ynfo@l orRwEdkifi/H udk&D;,m;EdkifiaH wGeJ@
cifrif&if;ESD;r_r&dScJhbl;? udktdZl;rd [m *syefbk&ifrif;+rwfudk tr_xrf;aqmifcJhwJhppfom;awG&JŒ0dnmOfudk+rKyfESHxm;&m/ &Sif
wdkbk&m;&Sdcdk;ausmif;u “&mZlckeD” AdrRmefudk w&m; 0ifvlod&Sif}um;oGm ;a&muft&dktaoay; vnfywfavh &dSw,f? thJ
'D AdrRmefqdkwm 'kwd,urBmppftwGif;wkH;u &mZ0wf r_aygif;rsm;pGmudkusL;vGefcJhol ppf&mZ0wfaumif (14) a,mufudk
vnf; *k%f+yK+rSKyfESHxm;&mae&m +zpfw,f? ol@&JŒvnfywfr_ u “ppftwGif; *syef EdkifiH[m tm&Swdkufudk ckcHumuG,fol/
23
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
+idrf;csrf;a&;udkcspf+rwfEdk;ol”t+zpfo&kyf +y+cif;+zpfw,f? +yocJh+yD;+zpfw,f? rif;ar;&rJht"duar;cGef;uawmh *syef
'gayrJh twdwfwHk;u+zpf&yfawGudkcg;cg;oD;oD;cHpm; EdkifiHudk ydkrdkxuf+ruftiftm;}uD;wJh vufwGJaz:ppfwyf +zpf
&wJhtdrfeD;csif;EdkifiHawGuawmh ol@&JŒvnfywfr_udk qef@usif vmatmifwdkufwGef;rvm;qdkwJhtcsufyJ+zpfw,f?
&_wfcsqEN+y}uw,f? 'kwd,urBmmppftwGif;u *syefppf usrwd k @ &J ΠumuG , f a &;pD r H u d e f ; a&;qG J o l a wG
om; awGusL;vGefcJhwJht&m awGudkavsmh aygha&;om;xm;wJh axmuf+ycJhovdkygyJ? *syefEdkifiH[mta&SΠtm&SrSmt"du
ausmif; oH k ;pmtky f awGu dk +yifq if ay;zd k@ twGu f vnf; apm ta&;ygwJh/tiftm;}uD;rm;wJh r[mrdwfEdkifiH +zpfw,f? tar
'uwufcJh}uw,f? &du ef+ ynf axmif p k& JΠ*vd k b,f wm0ef, l r_ u dk + znfh q nf ;
“udktdZlrd” u tJh'Da0zefcsufawGtm;vHk;udk rax Edk ifzdk @twGu folw dk@&J Œtult nDudk toHk; csEd kifw,f? *syef
rJh +rif&_wf csr_awGeJ@+yefvnfwkef@+yefcJhw,f? a'owGif; EdkifiH vlrsdK; ('grSr[kwf)olwdk@xJutcsdKŒ[m ppft+yD; uef@oef@
awGeJ@ ydkrdk qufqHa&;aumif;rGefvmatmifaqmufwnf&rJh csufawG udkcsdK;azmufvGwfa+rmufEdkifzdk@twGufzd tm;ay;
tpm;tar &d u ef + ynf a xmif p k e J @ yd k r d k e D; uyf p G m quf q H aecJh=uw,f? &SifZdktbJ&JŒtzdk;+zpfol[mvnf; 0ef}uD;csKyf
zd k@}udK;pm;cJh w,f ? az:a&Gvd kufa vsmwwf wJh tar&du ef a[mif;wa,muf+zpfw,f?
orRwa*smfhbk&Sfu udktdZl;rd&J@tm%m&oufwrf; umv 1960 umvawGudk+yef}unfhr,fqdk&if ol[m0ef
rqHk;cif“*&if;vef;” udkvma&mufvnfywfzdk@ zdwfac:cJh }uD ;csKyf &mxl;uaeE_wf xGufzd k@zdt m;ay;cHcJh&ol+zpfw ,f?
w,f? tJh'DrSm tJvfpAuf y&ufpav&JŒ ESpfaygif; (60) }um ta}umif;uawmh *syefEdkifiH[m tar&duef+ynfaxmifpk&JŒ
ae umrsufrSefudk0wf/ vDZmy&ufpavudk&ifcsif;tyf/ ol@&JΠvH k+ cHK a&;qd kif &mvHk ;0vuf wGJ az:t+zpf ,l qw,fqd kw Jh
wif udk vSnhfywf&rf; vdkuf +yD; “ Love Me Tender ” oDcsif; t}uHay;csufudkwif+ycJhvdk@+zpfw,f? 'DpOf;pm;csuf awG&dSae
udkoDqdkchJw,f? ayrJh rif;taeeJ@ *syefEdkifiHudk+znf;+znf;+cif;oGm;zdk@t}uHay;
udktdZl;rd udkqufcHwJh “&SifZdkt bJ” oufwrf;rSm &r,f? tar&du ef+ynfaxmifpk& JŒtm&S/ ypdzdw fa'orSm
yDuif;eJ@ qdk;vfuacgif;aqmifawGeJ@wa,muf wvSnfh t vuf&Sdwnf&dSaewJhppftiftm;udk w&kwf+ynfutp/ rprf;
vnftywfomG ;}u&if;ysufqD;aewJhqufqHa&;udkaumif;rGef oyf&Jygbl;? tm&SwdkufrSm usrwdk@tar&duefppfwyf[m
vmatmifpwif}uKd ;pm;cJh}uw,f? 'gayrJh ol[mvnf; trSef *syef E d k i f i H u d k u muG , f a y;cJ h, H k o mrubl ; / *syef E d k i f i H u d k
udq k ef@usi+f y;D tusKd ;oift h a}umif;oifv h ufrcHEikd w h J +l zpfw,f? xd e f ; csKyf x m;Ed k i f w J h q d k w J h trS w f a y;cH & r_ a }umif h v nf ;
f o
“ tm&SwdkufutrsdK;orD;awG[m 'kwd,urBmppftwGif; +zpfw,f?udk&D;,m;Edik fiu H kd yDuif;eJ@ydkredk D; uyfvmatmifwGe;f
wk;H u *syefppfom;awGtwGuv f difyikd f;qdkif&ma+zazsmf apEdkif tm;ay;aecsde f r S m /*syef E d k if i H t ay:wm;qD ; xde f ; csKyf x m;
zdk@twif;t"rRapcdkif;cHchJ&w,f”qdkwJhouf ao+y csufud r_awGudk&kwfodrf;ay;vdkufr,fqdk&if/ w&kwf+ynfol@ wyfr
k+iif ;qdkvdkuf &if;tdrf eD;csif;EdkifiHawG &JŒa'goudk Edk;qG vdkuf awmf&JŒppftiftm;udk tvsift+refwnfaqmuf+zpf atmif
w,f? 'ght+yif=op}wD;vD;,m;EdkifiH eJ@ vHk+cHK a&;qdkif&m Edk;qGay;vdkufovdkrsdK;+zpfoGm;ygvdrfhr,f?
pmcsKyfcsKyfqdkwJhtcg *syef&JŒumuG,f a&;at*sif pDudk+yef 'ght+yif vGwfvyfwJh *syefwyfrawmf[mt ar&d
vnfqef;opfzdk@}udK;pm;wJhtcg/ *syef&JŒppftiftm; tay: uef+ynfaxmifpk&JŒ tusdK;pD;yGm;udkt+rJwrf; ysLiSmaEG;axG;
wif ;}uyf x m;wJ h t&mawGa vsmh yg;oG m;atmif ppf t+yD ; pGmwkef@+yef vdrfhr,f qdkwJh,lqr_rsdK;rxm;oifhbl;? tbJ &JŒ
+idrf;csrf; a&;qkdif&mOaya'+yXmef;csufawG udk+yef vnf+yif ta+ccHOya'topftay: a&mif;cscsifaewJh t"dutcsuf
qifa&;om;zdk@}udK;pm;wJhtcg/ *syef0ef}uD;csKyf“tbJ”[m uawmh trsdK;om;a&;0g'Dxuf r[mrdwfawGudkaxmufcHr_
ol @ &J @ a'oqd k i f & moH o ,&d S r _ a wG u d k x k w f a z: a+ymqd k enf;wJh t+yKtrludk +y+cif;+zpfw,f? tar&duef+ynfaxmifpk
vmcJhw,f? wu,fawmh “udktdZlrd” vufxufu wnf;u u ae &may;xm;wJhEdkifiHwck&JŒtay:/ ol@&JŒtiftm;opf
*syefEdkifiH[m umuG,fa&;qdkif'Hk;ysHvufeuf wvif;+yifxJ EdkifiH wckudk+yefvnftpm;xdk;+cif;+zpfw,f?
rSmyg0if&if;/ tdENd,yifv,f+yifrSm acwfrDt wwfynmawG &SifZkt
d bJ&J@ EdkifiHwumrsuEf SmpmrSm *syef Edik fiH udk
wwfqifxm;wJhzsufvufeufawGudk +zef@usuf&if;/ tD&ef cdkifcdkifrmrm+zpf&r,fqdkwJhqENeufeJr_[m ol@&JΠ+ynfwGif;
ppfyGJudk wdkufcdkufa&;orm;r[kwfwJh vlawGudkapv$wf&if;/ a&;&mrl0g'qdik f&mt&nftaoG;r+ynf0h r_awGeJ@}uHKawG@&awmh
,d kud kwmavwyfp cef ;rS m tar&du ef +ynfaxmif pke J@wGJ w,f? 2007 pufwifbmvrSm ol@&JŒt&nftcsif; r&dSwJh
zuf + yD ; ppf a &;avh usif h w nf a qmuf z d k @ oabmwl n D c J h uufbdeuf/ ESpfvnfa&G; aumufyGJrmS }uHKawG@&wJh ol@ygwD&ŒJ
+yD ; yd k r d k a wmif h w if ; cd k i f r mwJ h p pf t if tm;tae txm;ud k t}uyftwnf;uyfqdk;qdkufa&mufr_a}umifholE_wfxGufcJh&
24
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
w,f? 'ga}umifh wdkusdK+rdKŒudka&mufoGm;r,fqdk&if rif;udk *syefEdkifiH&JŒ uae'Drdom;pkt+zpfvlodrsm;w,f? ol@&JŒtzdk;
“,mqltdk zlul'g” u}udKqdkE_wfqufvdrfhr,fvdk@xifw,f? +zpfol Ichiro Hatoyama [m vpfb &,f' pfrd k u&uf
ol[m &dkaoav;pm;avmufwJh EdkifiHa&;trsdK;tEG,ftodkif; wpfygwDudk wnfaxmifcJholwa,muf+zpfovdk vpfb&,f
t0dkif;uqif;oufvmol+zpfw,f?&dk;&mxHk;wrf;pOfvmEdkifiH 'Drdku&ufwpfygwD&JΠyxrqHk;OuUX +zpfw,f? ol[m qdkAD
a&;orm;wa,mufvnf;+zpfw,f? w&kwf +ynfudkydkrdk av; ,uf + ynf a xmif p k eJ @ oH w ref a &;aumif ; rG e f a tmif
pm;wJhcsnf;uyfr_awGeJ@qufqHcsifol+zpfw,f? *syefEdkifiH[m wnf a qmuf x m;+yD; *syef Ed k i fi H u dk u k vor*~r S m tzG J Œ0if
“udktdZl;rd” rwdkifcifumvutusihfp&dkufawG qDudk+yef +zpfa&;twGuf taeSmifht&Sufr&dSatmif }udK;pm;cJhol+zpf
vnfa&mufoGm;r,fqdkwhJ ar#mfvihfcsufawGuvnf; us,f w,f? ukefxkwfvkyfr_qdkif&m tif*sif eD,mbmom&yf awG
us,+f yef@+yef@awG;xifxm;}uw,f?0ef}uD;csKyft&dkut f &mudk udk oif}um;aewJh ygarmuQwOD; +zpfw Jh vuf &Sd0ef }uD;csKyf
qufcHrJhacgif;aqmifawG[m pD;yGm;a&;wnf aqmufr_qdkif “[ufwk, d mrm”&JŒ a+rmufukd&D;,m;eJ@w&kw+f ynfo@l orRw
&m+y\emawGudka+z&Sif;&rJhtpm;/ uGJ+ym;+cm;em; wJhEdkifiH Ed kif iH tay:rS mxm;rJh Edk if iH+ cm;a&;rl awG udk awmh &Si f; &Si f;
a&;tk y f p k a wG x J u tif t m;v$ r f ; rd k ; Ed k i f w J h ol a wG & J Πvif;vif; rawGΠ}u&ao;ayrJh/ ol@t&if 0ef }uD ;csKyf+zpfw Jh
qEN&dSr_twdkif;vdkufygaqmif&Guf}uvdrfhr,f? tJhovdk qdk&if “wm,dktqdk”avmufoabmxm; rwif;rmbl;vdk@ ,lq
awmh/ *syefEdkifiH[m *vdkb,fpD;yGm;a&;rSm &xm;wJh tqifh }uw,f?
uaeavsmqif ; oG m ;+yD ; / ql y gpwm;taetxm;uae
tv,ftvwfwef;pm; wdkif;+ynfwckt+zpf a&mufoGm;Edkif
w,f vdk@ar#mfvifh}u&r,f? pD;yGm;a&;a[mudef; xkwfr_awG
xuf ydkrdkaocsmwJhtcsufuawmh/ *syefEdkifiH[m {nfh0wf 'kwd,ydkif;
aus+yGefwJhEdkifiHwck+zpfw,f? rif;&JŒtvnftywf oGm;wJh
umvrSm 0ef}uD;csKyfeJ@ 0g&ifht&m&dSawG&JΠaEG;axG;wJh }udKqdk tar&dueforRw oDtdk'dk&kpbuf'f[m 1906 ck
{nfhcHr_udk &vdrfhr,f? n%f&nfxuf+rufwhJ pum;0dkif;awG ESpfrSm-Edkb,f+idrf;csrf;a&;qk&cJhw,f? *syefeJ@ &k&Sm;ppfyGJ udk
rSmrdom;pkqdkif&m udpPawGudktwdkif;twmtvdkufaq;G aEG; a+z&Sif;nSdEd_if;ay;cJhwma}umifh+zpfw,f?
}uvd r h f r ,f ? tvnf q d k u f a &muf o G m ;wJ h t cg/t+yH K ;ud k wu,fawmh 'D vdka +z&S if;ay;r_ [m *syef Edki fiH& JŒ
rif;rsufESmay:rSm aoaocsmcsmwifxm;yg? rif;vufxJ ud k & D ; ,m;Ed k i f i H t ay:usL;ausmf o d r f ; yd k u f c G i f h u d k w&m;
rSmvufaqmif wckeJ@rif;tdyfxJrSmc&if; wvufudkvnf; 0ifvkid fpift+zpfay;+y;D +c;D a+rmuf*% k +f yKvkud +f cif;+zpfw,f?“0k'&dk
toifhaqmifxm;apcsifygw,f? 0Dvfqif” uvnf; 1919 ckESpfrSm-Edkb,f+idfrf;csrf; a&;udk
“ruf ' vif ; atmb&d k u f ” &J Œ tar&d u ef + ynf qGwfcl;ch+Jyefw,f? “vlwdkif;[m udk,hfuH}urRm udk udk,hfbm
axmifpk&JŒorRwtay:*syefEdkifiHeJ@ywf oufwJht}uHay;r_ omzefwD;Edkifw,fqdkwhJa}uG;a}umfoHa}umifh+zpfw,f? udk&D;
awGu'DavmufygyJ? ,ef;awGu 0Dvfqif[m udk&D;,m;EdkifiHvGwfa+rmufatmif
aemuftydkif;awGrSm- a+rmufudk&D;,m;eJ@ w&kwf tcdkif trma+ymqdkvd rhf r,fv dk@ar#mf vif hcJh }uw,f? 'gayrhJ
+ynfol@orRwEdkifiHta}umif;udkwif+yoGm;ygr,f? ol@pmtkyf tar&dueforRwu udk&D;,m;EdkifiHvGwfa+rmufzdk@twGuf
u 2008 pufwifbmvrSm a&;cJhwmqdkawmholra[mudef; r}udK;pm;chJygbl;? *syef&JΠudk&D;,m;EdkifiHtay:usL;ausmf
xkwcf Jhovdk ygyJ? *syefEdkifiHrSm- 2007 pufwifbmv- 2008 odrf;ydkufr_[m qufvufwnf&dSaechJw,f?udk&D;,m;wcsdKŒ
puf wifb mv(24) txd / 0ef}uD; csKyft+zpf/“,mqltd kzl uawmh-'kwd,urBmppft+yD;/ awmifeJ@a+rmuf udk&D;,m;
ul'g” u wm0ef,lcJhw,f? 'gayrJh 2008 pufwifbmvrS Edki fiH ES pfEdki fiHudkc GJxkwf ypfvdk ufwJh tar&duef-qdkA D,uf
awmh Taro Aso tm%m&cJhw,f? qHk;+zwfcsufudk axmuf+yw,f? 0g&Sifwefudkt+ypf wifcJh
wm±dktqdk &JŒEdkifiH+cm;a&;rl0g'awG[m uGefqm }uw,f ? tar&d u ef o rR w a*smh ' Avl b k & S f v uf x uf
aA;wpftawG;tac:aw+Gzpf+yD;/ w&kwfe@J a+rmufudk&D;,m; rSmawmh-
EdkifiHtay:rSm oabmxm;wif;rmol+zpfw,f? awmifu dk& D;,m;Ed kifi Hom;awGu- “tar&du ef
2009 pufwifbmrSmawmh 'Drdku&ufwpfygwD&JŒ +ynfaxmifpk[m“+yHK,rf;”xuf +idrf;csrf;a&;udk tEœ&m,f
acgif;aqmif Yukio Hatoyama u a&G;aumufyGJrSm tEdkif ay;+cdrf;a+cmufEdkifwJhEdkifiH+zpfw,f”vdk@rSwfcsufcscJh}uw,f?
&cJh+yD; 0ef}uD;csKyf+zpfvmcJhw,f? ol@&JŒtrsdK;tEG,f awGudk
25
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
ruf'vif;atmb&dkuf ( pm- 194) qGJolawG[m &nf&G,fcsufeJ@vkyfEdkifpGrf;&nf qdkwJh or&dk;us
a+rmuf u d k & D ; ,m;&J ΠEsLuvD ; ,m;pD r H u d e f ; eJ @ Edik fiH+cm;a&;&mrl0g' pdefac:r_awGuko
d mudkif pGJxm;ae&w,f?
ywfouf+yD; pmoifausmif;u+iif;ckefr_wckrSmyg0ifcJhwHk;u tem*wfrSm usrwdk@twGufvufawG@ ususar#mfvifhEdkif
tckvdkaqG;aEG;cJhbl;w,f? wmuawmh a+rmufudk&D;,m;EdkifiH[m ol@&JŒtdrfeD;csif;EdkifiH
“ tar&duefppfAdkvfcsKyf ruftmom u udk&D;,m; awGe@J usrwd@k tar&duef+ynfaxmifpu k dk +cdr;f a+cmufr_r+yKEdkif
ppfyGJumvwHk;u a+rmufudk&D;,m;EdkifiHtay: tEk+rLAHk;}uJ bl;qdkwmygyJ?
cszdk@ tar&dueforRw x&l;rif; qDu trdef@udkawmif;cHcJhbl;
w,f ? x&l ;rif ;u tJ h o vd k vk y f vd k u fr d &if w&k wf w yfe D tydkif;(1)
awmfu +yefvnfwek f@+yefr,fqdkwmodaeawmh oabmrwlcJh
bl;? a+rmufukd&D;,m;EdkifiH[m tar&duef+ynfaxmifpku tpyxrydkif;rSmawm-hawmifudk&D;,m;eJ@ tar&d
ppfAdkvfcsKyfawG&JŒt}uHudk &dyfpm;rdoGm;w,f? tJh'Dtcsdef uef+ynfaxmifpk&JŒ qufqHa&;[m &rufaZmuyfae wJhcspf
uwnf;up+yD; ol@&JŒEdkifiHawmfvkH+cHKa&;twGuf EsLuvD; cifr_xuftqifa+ya+yvufxyfaygi;f oif;cJhovdkrsdK;+zpfcw Jh ,f?
,m;vufeufudk t}uD;tus,fprf;oyfwyf qifzdk@}udK;pm; a+rmufudk&D;,m;&JŒtEœ&m,fvufatmufuae u,fq,f
awmhw,f? tar&duef+ynfaxmifpkuvnf; a+rmufudk&D; ay;cJ hw J ht wGu f awmif u d k& D ;,m;Ed k if i Ho m;awG taee@J
,m;EdkifiH[m olwdk@udk+cdrf;a+cmufaew,fa+ymaeovdk/udk&D; tar&duefawGtay:aus;Zl;wifoifhw,fvdk@ tar&duef
,m;EdkifiHuvnf; tar&duef+ynfaxmifpk[m ol@EdkifiHudk awGu or&dk;usawG;cJh }uw,f? “befuDrG ef;” tygt0if
tEW&m,fay;rJholt+zpf+rifaew,f” vdk@toHawGtm;vHk; awmifudk &D;,ef;wcsdKŒuawmh uav;b0wHk ;u tar&d
wdw f oG m;w,f x if w,f ? wa,muf ud k wa,muf} unf h uefppfom;awGay;cJhwJh acsmuvuf/ bDpuGwf/ yDau--
ae}uw,f? aemufrS - ygarmuQwa,mufu 0ifrSwfcsufcs pwmawGu dk trSw f &avh &d S+ yD ; “usaemfw dk @ 0wfz dk @t0wf
w,f? “obm0uswJh wkef@+yefr_yJ+zpfrSmyg” wJha+cmufygwD tpm;tm;vHk;udk tar&duefawGuay;cJhwmAs” vdk@xkwfaz:
aqG;aEG;yGJta}umif;udk vGefcJhwJh (3) vavmufu usaemf a+ym}um;avh&dSw,f?
a&;cJhbl;w,f? tJh'DwHk;u eD,dkuGefqmaA;wpfawG eJ@ udk&D; udk&D;,m;ppfyGJrSm tar&duefppfr_Œxrf; oHk;aomif;
,m;awG & J Œ tm;+yd K if r _ t }umif ; ud k a xmuf + ycJ h w ,f ? a+cmuf a xmif a usmf u sqH k ; cJ h & w,f ? aemuf x yf y Éd y uQ
'Dwcgawmh 'Drdku&ufwpfygwD&JΠt+rifudkavhvm }unfhap awGuae wm;qD;Edkifzdk@twGuf tar&duefppfom;axmif
csif ygw,f? a+rmufu dk &D ;,m;Edk if iH ud k ud k, fw dk if aqG; aEG; csD+yD ;tJh 'Da'orSm +zef @usufcJh w,f? 'gayrJh udk &D;,ef;awG
cJhwho J lvnf; +zpfuvifwefvufxufu Edkiif H+cm; a&;0ef}u;D uawmh “tar&duefawG[molwdk@udkrulnDcJhygbl;” qdkwJh
vnf;+zpfwhJ ruf'vif;atmb&dkuf &J@ Memo to the Presi- twdwf+zpf&yf&JŒ&_+rifyHkawGudktrSwf&avh&dS}uw,f?
dent udkqufvufaz:+yvdkufygw,f? 19 &mpkrSm tar&duefawG&JŒudk&D;,m;EdkifiHtay:
aps;t a&mif ; t0,f v k y f v d k u f + cif ; [m+y\emawG u d k
tm&S&JŒ&mpkxJrSm- tar&duef+ynfaxmifpktwGufae&m pwifcJhwmvdk@qdkw,f?1871 t&dkif;tpdik f;awG&JŒ usL;ausmfr_
(2) t+zpfpGwfpGJcJh}uw,f? tar&dueforRw oDtdk'dk&kpbuf'f
[m 1906 ckESpfrSm Edkb,f+idrf;csrf;a&;qk&cJhw,f? *syefeJ@
&k&Sm;ppfyJu G dk a+z&Sif;nSdEid_ f;ay;cJhwma}umifh+zpfw,f? wu,f
ppf a t;wdk u fy G Ju ud k &D ; ,m;u|ef ;qG ,f r Sm awmh awmh &kpbuf&JŒa+z&Sif;r_[m *syefEdkifiH&JŒ udk&D;,m;EdkifiH
+yD;qHk;cgpyJ&dSygao;w,f? ppfpcef;awG eJ@ oHql;}udK;acGawG tay: usL;ausmfodrf;ydkufcGifhudkw&m;0ifvdkifpif t+zpfay;
uvnf; (38) rsOf;+ydKifwavsmufae&m ,lxm;}u+yD;udk&D; +yD;+cD; a+rmuf*k%f+yKvkduf+cif;vnf;+zpfw,f? 1919 ckeSpfrSm
,m;EdkifiH ESpfEdkifiHudkcGJ+cm;xm;qJ+zpfw,f? usrwdk@uawmh “0k'&dk'0Dvqif” uvnf; Edkb,f+idfrf;csrf;a&;udkqGwfcl;cJ
a+rmufudk&D;,m;EdkifiHudk tm&S-ypdzdwfa'otwGif;rSm t+yK h+yefw,f? “vlwdkif;[m udk,fhuH}urRmudk udk,fhbmomzefwD;
oabmaygif;pnf;wJh tzGJŒ0ift+zpf+rifcsifygw,f? 'gayrJh Ed kif w,f qdk wJh a}uG; a}umfoH a}umih f+zpfw ,f? ud k&D ;,ef;
tJh'DvdkrsdK;&v'fudk&zdk@qdkwm usrwdk@rSm yg0gr&dSygbl;? (vltif awG u 0D v f q if[ m ud k &D ; ,m;Ed ki f i H v G wf a +rmuf atmif
tm;oHk;+yD;aoG;a&mifv$rf;rJhpGef@pm;r_vnf; ysufuGuf cJhyg tcdkiftrma+ymqdkvdrhfr,fvdk@ ar#mfvihfchJ}uw,f?
w,f?) 'ga}umifv h nf; 0g&Sifwef eJ@ qdk;vfrmS &dSwhJ ay:vpDa&; 'gayrhJ tar&dueforRw u udk&D;,m;EdkifiHvGwf
26
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
a+rmufzdk@twGufr}udK;pm;chJygbl;? *syef&JΠudk&D;,m;EdkifiH (lee myong -park )awmifudk&D; ,m;orRw +zpf
tay:usL;ausmfodrf;ydkufr_[m qufvufwnf&dSaechJw,f? vmcsdefrSm a*smb h k& Sf &JΠtar&dueftpdk;&eJ@ aEG;axG;pGm quf
udk &D ; ,m;wcsd KŒuawmh - 'k wd ,urBm ppf t+yD ; / awmif eJ @ qHc Jh+yD;/ a+rmufud k&D; ,m;Edkif iHtay:rS m awmhwif;rmpGm
a+rmuf udk&D;,m;EdkifiH ESpfEdkifiH udkcGJxkwfypfvdkufwJh tar&d qufqHcJhw,f? wcgwHk;u pD;yGm;a&;vkyfief;&Sif}uD;vnf;+zpf/
uef - qdkAD,uf qHk;+zwfcsuf udkaxmuf+y&if;0g&Sifwefudk qd k ; vf + rd K Œawmf 0 ef v nf ; +zpf w J h “vD ” [ma+rmuf y d k i f ; eJ @
t+ypfwifcJh}uw,f? tar&dueforRw a*smh'Avlbk&Sf &JŒ pD;yGm;a&;t&yl;aygif;vkyfudkif+yD;/ +yHK,rf; &JŒEsLuvD;,m;
yxroufwrf;rSm/ a+rmufudk&D;,m;EdkifiHtay:quf qHrJh y&d k * &rf tay: tcsuf u sustmrcH r _ a wG & zd k @ twG u f
enf ;AsL[mawG e J@ ywfo ufw hJ t+iif ;yGm ;r_ awG u tar&d }udK;yrf;cJhw,f? awmifudk&D;,m;EdkifiH&JŒEdkifiH +cm;a&;ay:vpD
uefqef@usifa&;pdwf"gwfudkavmif+rdKufaeapchwJ ,f?awmif awGudk *vdkb,fudpPtay:rSm ydkrdktm&HkpdkufcJhw,f? ol@vuf
udk&D;,ef;awGu “tar&duef+ynfaxmifpk [m“+yHK,rf;” xufrSm udk&D;,m;Edkifiu H d k xdyq
f Hk;rSma&mufa ewJh atmif+rif
xuf +idrf;csrf;a&;udktEœ&m,fay;+cdrf; a+cmufEdkifwJh EdkifiH+zpf wJhpD;yGm;a&;EdkifiH}uD;(12) EdkifiHtwGif;rSm a&mufatmifwnf
w,f”vdk@rSwfcsufcscJh}uw,f? aqmufc Jhw ,f? rif; &JŒ orRw ouf wrf; umvtwGi f;rS m/
awmifudk&D;,m;orRw Roh Moo-hyun uvnf; awmif ud k& D; ,m;Edk i fi H[ m a'oqdk if & mudp Pa wG eJ @ urBm h
2002 a&G ; aumuf y G J r J q G , f y G J r S m ol @ taeeJ @ tar&d u ef tcif;tusif;rSm t&ifuxuf pdwftm;xufoefr_awG,Hk
+ynfaxmifpkudk wcgrStvnfra&mufbl; ygbl;qdkwJh tcsuf }unf awGt+ynfh&dSaewJhtiftm; wckt+zpf owfrSwfxm;
udk +yocsifcJhovdk/ “ usaemfhtaeeJ@ tar&duefqef@ usifa&; Edk ifygvdrf hr,f? tJh 'Dtcsuf[m wcgwavarhavsmhaewJh
pdwf"gwfr&dSygbl;? 'gayrJh tar&duefawGudkav;pm;&dkao tar&duefEdkifiH+cm;a&; ay:vpD&JŒodomxif&Sm;whJta+ccH
a}umif;udkvnf;r+yzdk@vkwd ,f” vdk@xw k af z:a+ym}um;cJhw,f? tcsuftvufawGudk owday;aevdrfhr,f?
a+rmufud&k D;,m;Edkifit H ay:rSmxm;&dSwhJ tar&duef
tydkif;(2) EkdifiH+cm;a&;rl[m rdwfaqGawmifudk&D;,m;EdkifiHu vufcH
EdkifrJht&mrsdK;+zpf&r,f? ZGwftwif;t}uyfwifoGif;vdkufrJh
usrwdk@twGufawmh a+rmufudk&D;,m;EdkifiHqdkwm usrwdk@&JΠtawG;tac:awG tm;vHk;udka'gow}uD;+yefwkef@
qdk;oGrf;EdkifiHwckyJ+zpfw,f? awmifudk&D;,m; EdkifiHtwGuf }urSm+zpfovdk/ usqHk;r_udkvnf;tao tcsm}uHKawGŒ}urSm
vnf; qdk;oGrf;EdkifiH&JŒordkif;eJ@aoG;awGudkr#a0cHpm;ae&w,f? +zpfw,f?
+yefvnfaygif;pnf;a&;qdkwJh&nfrSef;csuf[m a+rmufudk&D; orRwuvifwefvufxufrSm usrwdk@[m qdk;vf/
,m;Edik fiHom;awG&Sifoefr_xufykrd &dk Snf}umpGmydwfqdk@wm;qD;cH *syef Ed ki f iH uvky f az:udk if b uf awGe J@ a+rmuf u dk &D ;,m;u
ae&w,f? 'gayrJh ppftiftm;avsmhcsxm;wJhZHkawGrSmESpf tEœ& ,frsm;wJ hvufeuf awGudk qufvufprf;oyfr_r vkyf
Edk ifiHv Hk;qD u +yefvnfa ygif; pnf;csifwJ h qEN awGuvnf; atmif pnf;&Hk;a+zmif;zsEdkifcJh}uw,f? usrwdk@}udK;pm;r_u
tmomirf; irf;&dSaew,f? *smr%DESpfEdkifiHaygif;pnf;r_udk wydkif;wpawmh atmif+rifr_&&dScJhygw,f? a+rmufudk&D;,m;
awGŒ+rifcJh}uayrJh awmifudk&D;,ef;awGuawmh olwdk@ESpfEdkifiH EdkifiHu ol@&JŒEsLuvD;,m;vufeufypPnf;awGudk xdef;csKyf
taeeJ@vrf;ckvwfrSm &kwfw&ufaygi;f pnf; oGm;}uvdrhfr,f xm; cJ w h ,f? wma0;ypf'k;H vufeufa wGprf; oyfr_ukd&yfqdkif;
qdk wJ h awG ;xif r _r sd K ;r&dS ch J }uygbl; ? a+rmuf ud k &D ;,m;Ed ki fi H xm;cJhw,f? usr&mxl;uaetem;r,lcifrSm a+rmufudk&D;
ud k t m;ay;&if ; ayguf u G J r _ e nf ; enf ; / uk e f u s p&d w f ,m;EdkifiHudktvnfoGm;cJhao;w,f? ydkrdkwdk;wufwJht&dyft
enf;enf;eJ@w+znf;+znf;tcsdef,l aygif;pnf; oGm;r,fvdk@ a&mif awGawG@vmtH k; rvm;qd kwJ ha r#mfvifh csufeJ @aygh ? qdk
ar#mf vif hc Jh} uw,f? 1997 ckE Spf up+yD; q,fpk ES pfw cke D; awmh - rif;&JŒorRwoufwrf;rSm a+rmufudk&D;,m;EdkifiHudk
yg;avmuf}umonftxdawmifudk&D;,m; EdkifiH[m a+rmuf oG m ;a&muf v nf y wf z d k @ qd k w J h t a}umif ; +ycsuf a umif ;
udk&D;,m;EdkifiHtay: “aea&mifawmufyae wJhrl0g'” udk aumif;&dSaeygw,f? thJ'DEdkifiHrSm usrbmawGawG@cGifh&SdovJ
vufcHu sihf oH;k chJ} uw,f? pufr_vkyfief;aygif; pnf;vk yu f kid fr_/ qdkwhJta}umif;t&mawGudkrdepftenf;i,f avmufa+ym
cdkifrmwJh+yefvnfqHkqnf;r_/ c&D;oGm;vkyfief;eJ@ tdkvHypfyGJ }unhfcsifw,f?
vkyfaz:udkifbufawGt+zpf ordkif;wGifpGm av#mufvSrf;cJh
}uw,f? 'gayrJh xdyfoD;aqG;aEG; yGJawGrSm awmhESpfbufvHk; tydkif;(3)
twGuf t}uD;tus,fpdwfysufcJh}u&w,f?
27
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
cspfvSpGmaomacgif;aqmif}uD; awG u raumif ; qdk ; 0g;awGu d k ck c H um uG, f w dk u f cd k u fa e
“+yKH, rf ;” qd kw Jh +rdKŒqd kw m urBma+ray:u tqdk ;0g;qH k; w,f”qdkwJht&myJ+zpfw,f? 'DudpPrSm/ raumif;qdk;0g;awGqdk
tpdk;&udk ausmufwdkifawGeJ@*k%f+yKxm;wJh+rdKŒw+rdKŒ+zpfw,f? wm*syefeJ@ol@&JŒr[mrdwf tar&duef+ynfaxmif pkudk&nf
tm;upm;uGif;awG/ &kyfxkawG/ ar#mfpifawGtm;vHk; [m n$ef;+cif;+zpfw,f? a+rmufudk&D;,m; awGtwGuf awmh tJh'D
a+rmufudk&D;,m;EdkifiHudkwnfaxmifcJhwJh “uifrftDqGef;” eJ@ tcsufuomtrSe f+zpf w,f ? tJh ovdka wG ;awm r_r sdK ;udk
“cspv f pS Gmaomacgi;f aqmif}uD;”vd@k trnfwGio f l“uif*sLHtD” +cm;em;+yD;pOf;pm;a+ymqdkawG;ac:ol[m roef@pifpGm awG;ac:
wdk@udkcsD;a+rmufatmifyGJcHxm;wJht&mawG+zpfw,f? pD;yGm; r_twGuft+ypf&dSol+zpfw,f? *l;vufyHkpH+yef vnf ynmoif
a&;tenf;i,fomxGef;um;+yD; um;awG/ tayghpm;qdkifu,f }um;a&; tusOf;pcef;awGrSm +zpf+zpfao'%f +zpf +zpf}uHK
awG cyfe nf ;enf ;&dS w Jh +rdK Œ+yb0awG + zpfw ,f ? pufb D; awG awG@&rSm+zpfw,f?
ud k}unfhvd kufr ,fqd k&if vnf; caemfc eJ@qif;&Jcsd KŒwJ hvGe f;
vSw,f? tpma&qmravmufir_ a}umifhvrf;rawGay:rSm tydkif;(4)
acG;awGa}umifawGav#mufoGm;ae wmudkvnf;rawG@&bl;? “uifrftDqGef;”&JŒtkyfcsKyfr_oufwrf;[m a+rmuf
iSufuav;awG&JŒaw;qdkoHutp r}um;&atmif usr&JŒ udk&D;,m;EdkifiHrSm (48) ESpfausmf}umcJhw,f? ol&JŒoufwrf;
em;awGydwfqdk@wm;qD;cHae&ovm;vdk@xifrdw,f? awmfawmfrsm;rsm;rSm“ud, k t
hf m;ud, k uf ;kd a&;”rl0g'udu
k ikd pf x
JG m;
em;ae&m{nfhcef;aqmif &JŒt+yifbuf a&uefxJ cJhayrJh/ w&kwf+ynfeJ@qdkAD,uftkyfpkawGqDuae tultnD
rSmawmh wudk,fwnf;taz:uGJaewhJ bJwaumif a&ul; udk&,laecJh&w,f? ppfat;wdkufyGJ &kwfw&uf+yD; qHk;oGm;
aew,f? vrf;rD; awGuif;rhJaewhJatmufrSm usr&JŒum;udk +cif ;[ma+rmufu dk& D; ,m;Edk if iHt wG ufa }uuGJ p&m t+zpf
vufESdyf"gwfrD;+y+yD; vrf;n$efac:aqmifoGm;wJh &Jwa,muf tysufawGu dk} uH KawG@ apcJh w,f? wa,mufw nf ;xD ;xD;
&JΠrsufESmudktarSmifxJrSm +rifEdkifzdk@qdkwmuvnf; odyfr csn;f +zpfomG ;wJh a+rmufukd&D;,m;Edkifi H[m wnf+idrfr_ukEd dkifEdkif
+zpfEdkif +yefbl;? eif;eif;+zpfatmifrvkyfaqmifEkid fcb Jh l;? 'Duae@rmS awmh tpm;
“+yKH,rf;” qdkwm tifrwefa}umufp&m aumif;+yD; tpm/ avmifpm/ a+r}oZm eJ@ acwfrSDypPnf;u&d,mawG rvHk
aysmf& $i fr _uif; rJ ha ewJ ha e&m+zpfw,f? vla wGu aysmf &G if avmuf ru _ k&d ifqd kifae&w,f? 'Dvk}d u HKawG@r[ _ m wdkif;+ynfukd
p&myGJawG rSm puf&kyfawGvdk vufckyfwD;tm;ay;r,f? ig;ESpf z&dkz&J+zpfapcJh+yD; tifrweftEW&m,frsm;wJh ta+ctaeudk
om; uav;i,fawGutp tuawGudk vHk;0wnDwnGwf +zpf ay:apcJ h w ,f? aiG & &S dz d k @ twG u f ppf v uf e uf awG u d k
wnf;u}ur,f? t&ifuwnf;u udkifpGJxm;wJ h tawG; xkwfvkyf& w,f? 'Hk;ysHawG/ ppfoHk;vufeuf'DZd kif;awG[m
tac:awG/ trSw fo nmawG u vnf; a+rmufu kd & D; ,m; aiG & Edk i fw J h uk r R% D a wG + zpf v mcJ h w,f ? qD ;&D ;,m;vd k Ed k i fi H
+ynfol awG&JΠESvHk;om;eJ@pdwf"gwfawG tay:r,Hk }unfEdkif 'grSr[kwf tar&duef+ynfaxmifpkudk wdkufcdkufzsuf qD;csif
p&maumif ; wJ h t a+ctaeawG u zef w D ; ay;xm;w,f ? wJhEdkifiHawGutJh'DvufeufawGudk0,f,lcJhr,fqdk&if usrwdk@
trsdK;om;oDcsif;pmom;awGutp/ ausmif;pmoifcef;pm udkvHk;0xdcdkufapvdrfhr,f? “+yHK,rf;”awG@qHkaqG;aEG;yGJrSm/
yGJcHkyo
Hk ¾eftqHk;/ olwk@d &JŒcspv f SpmG aomacgi;f aqmif}uD;[m “uif*sHKtD”[m xuf+rufpl;&S+yD;/ t}um;t+rif A[kokw
ol w d k @ &J Πb0ud k + yKpka pmif h a &S m uf aewJ h o uf & d S e wf b k & m;/ rsm;pGm&dSol+zpfw,f? ol[m qHyifawGudkzGaxmifxm;+yD;/
ol@&ŒJ }uifemr_[m +yefvnfqef;opfwnfxiG fr_&JŒ oaE< wnf t&yf&Snfw,fxif&atmif zdeyft+rifhudkpD;xm;ayrJh ol@
&m wyfrawmf}uD;wck+zpfw,fvdk@oif}um;cHcJh}u&w,f? t&yfu yk yg w,f? &SdwfpzD;,m;&JŒrif;om;av; “a[mvf”
'kwd,urBmppfumvtwGif;wHk;u olwdk@&JŒEdkifiHudk *syefzuf vd kyJ / oli,fi,fwH k;u ol [m yav;bd GKif;wa,mufv dk
qpfawG&JΠvufatmufu vGwfa+rmufatmif a}umuf&GH@r_ aew,f? xl;xl;+cm;+cm;ysufpD;olt+zpf/ (&kyf&Sifxkwfvkyf
wpufrSr&dSwJhuiftDqGef;acgif;aqmifwJh a+rmufudk&D;,m; ol wa,muf+ zpfcJ hw ma}umif h) qH k; +zwfr _a y;Edk ifw Jh ae&m
wd k u f c d k u f a &;orm;awG u vk y f a y;cJ h w ,f vd k @ ,H k } unf wae&m t+zpfod&dScJh}uw,f? ol@tazvdk wyfrawmf&JŒ
apcJhw,f? awmifudk&D;,m;&JŒwdkufcdkufr_a}umifhudk&D;,m;ppf ol & J a umif ; t+zpf tod t rS w f + yK+cif ; awmh r cH c J h & bl ; ?
fyGJay:aygufvm+cif;+zpfw,fqdkwJh ,Hk}unfEdkifp &m ta+c uGef+rLepfta+ccHoabmw&m;t& yk*~dKvfa&;udk;uG,fr_ eJ@
tae wckudkvnf;oGyfoGif;xm;cJhw,f æ w+cm;bmoma&; rsdK;&dk;pOfquftm%mcsKyfudkifr_ udk&_wfcsayrJh ol[m yg0g
t,ltqawGvdkygyJ? ud k t azqD u vuf c H & ,l c J h w ,f ? ol & J Πrd w f a qG a wG e J @
a+rmufudk;&D;,m;&JŒ'Àm&Dtqdkt&-“vl aumif; eD;eD;uyfuyfae+yD;/ t"du +ydKifbufawG udkwdkufcdkufacsr_ef;
28
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
Edkifzdk@/ ol@&JŒtm%m&SifoefEdkifzdk@ twGufppfwyfeJ@ ygwDpHepf eJ@qdkifwJhuwdu0wfawGyJ+zpfw,f? a+rmufudk&D;,m;tay:
udkvuf0g;}uD;tkyfxm;cJh&w,f? }uD;us,f+rifh+rwfwJh acgif; b,f a vmuf t wd k i f ; twmxd ,H k } unf E d k i f r vJ q d k w J h
aqmif } uD ;&J Œom;wa,muf t+zpf / ol[ m ol@ &J Œ b0ud k tcsufudkar;wdkif;/ “uifrf” u tJh'Dar;cGef;awGtm;vHk;udk
tcGifhxl;cH cHpm;ydkifcGifhawGeJ@+zm;a,mif;zHk;tkyfxm;w,f? vufrcHcJhygbl;? usruawmh usrwdk@udk,fwdkif+rifawG@EdkifrS
'ga}umifhvnf; ol@udkcspf+rwfEdk;pGm&dk aozufwG,fae}uwJh ,Hk }unf Edki fr,f qdk wJht csufu dkoma+ymcJhw ,f? usrwdk@
+ynfolawG&JŒ'kuQcHpm;r_awGudk vpfvsL&_arhavsmhoGm;wJh oufwrf;+yD;qHk;oGm;wJhtcg/ bk&Sftpdk;&tzGJ@[m usrwdk@
t+zpfrsdK;+zpfcJh&w,f?yk*~dKvfa&;t&awmh ol[m oabm }ud K ;pm; tm;xk w f x m; cJ h w J h a e&muae+yef a umuf , l
xm;}uD ; acsiH w Jh v lw a,mufy g? naepmxrif ; pm;yG J rS m +yD ;quf vufu d ki fw G, fo G m;vd rf hr ,f v dk @ar#mf v if hc Jh w,f? (
usrowdxm;rdwmwckuawmh ol[m -“0dkif”vdkuv f xH nfh Ed k i f i H a wmf & J Œ twG i f ; a&;rS L ;ae&m ud k wm0ef , l r J h
ay;aeol awG ud k[ ef @wm;aecJh w ,f ? 'g[mbmudk +yovJ “aumvif; yg0Jv f ” u a+rmuf ud k & D ;,m;eJ @ ywfo uf +yD ;
qdk&if a+rmufudk&D;,m;rSm yHkrSefvkyfae}u+zpfwJh taomuf udpPwckt+zpfn$ef+ycJhbl;wma}umifhyg?)?
+ydKifbuftavhtx udkzHk;tkyfzdk@}udK;pm;aeovdkrsdK;yJ? usr 'gayrJh tJhovdkr+zpfcJhygbl;? a+rmufudk&D;,m;EdkifiHeJ@
wdk@&JŒawG@qHkaqG;aEG;yGJrSm ESpfEdkifiH t+yeftvSef,k}H unfr_ tm; awG@qHkaqG;aE;G &rhJtpm;/ bk&fStpdk;&tz@JGtwGif;u rwlnD
enf ; apwJ h t a}umif ; &if ; awG t wG u f / vl @ tcG i f h wh J t k y f p k a wG [ m wa,muf e @J w a,muf w d k u f c d k u f ae
ta&;csdK;azmufr_qdkif&mudpPawGeJ@ ppfa&;wif;rmr_awG &JΠ}uw,f?
&dkufcyfr_ awG udkydkrdkaqG;aEG;+zpfcJh}uw,f? tcsufwcsuf yxrrSm -olwk@d &ŒJ oabmxm;u a+rmufu&dk D;,m;
udkawmh olu vkdufavsmoabmwlcJhw,f? tJh'guawmh EdkifiHeJ@aqG;aEG;nSdEd_if;zdk@+iif;qefchJ}uw,f? aemufawmh-
a+rmufudk&D;,m;ausmif;olausmif;om;awGudk “tar&duef “ vufeuf+zKwfrvm;/ ppf yGJudk OD;wnf rvm;” pwJh+cdrf;
awG[m rdrppfzrppfawG+zpfw,fqdkwJhtcsuf tm; oif}um; a+cmufoHygn$ef}um;csufawGeJ@ oHwrefawG udkapv$wfcJh
aer_onf ol@wdk@b0ukdulnD&mra&muf” qdkwJhtcsuf+zpf w,f? a+rmufudk&D;,m;EdkifiHuvnf; (8000) Fuel Rods
w,f? +yD;awmh ol u usr udk tar&duefyHkpHeJ@uGJ+ym;wJh qDu ae yvlw dk e D, rf awG ud kz ,f & Sm ;ypfc Jh +yD ; Ed k if iH wum
pD;yGm;a&;eJ@ EdkifiHa&;yHkpH awGta}umif;ar;cGef; xkwf+yD;ESdyf EsLuvD;,m;pGrf;tifat*sifpD (IAEA) uyk*~dKvfawGudkwdkif;
pufcJhw,f? olu ol@&ŒJ xdyfwef;ae&mwckeJ@a+rmufuk&d D;,m; +ynf x J u ES i f x k w f y pf v d k u f + yD ; wk e f @ +yef + yvd k u f w ,f ?
EdkifiH&JŒyd&rpfzGJ@pnf;yHkenf;pHepfudk;'kuQra&mufapyJ wdkif;+ynf EsLuvD;,m;puf&Hkudk+yefvnfwnfaqmufvdkuf+yD; 2006
pD;yGm; a&;udkb,fvdkOD;armhvmatmifvkyfEdkifrvJ qdkwm ckESpf atmufwdkbm (7) &ufae@rSm EsLuvD;,m;vuf euf
awG;aeyHk&w,f? prf; oyfr_ vk yfa qmif+ yvdku fw,f? tJh 'D aemuf qHk ; t+zpf
tysuf [mbk&Sftpdk;& tzGJŒudkt}uD; tus,fxdwf vef@ap
tydkif; (5) cJ h+yD; / av;eufw Jho Hw ref quf qHa &; csnf; uyf r_u dk +yef
vnfvkyfaqmifapcJhw,f? tusdK;&v'fuawmh EsLu vD;
“uifrf” eJ@ }um}umpum;a+ymwJhtcg usrudk ,m;pDrHudef;awGudk&yfqdkif;xm;&r,f? EdkifiHwum ppfppf
,Hk}unfvmwJht&mwckawmh&Sdw,f? “uifrf” u usrudk a&;t&m&dSawGudk+yefvmcGifh+yK&r,f? t+yeftvSeftm;+zifh/
+yKH,rf;+rdKŒudkzdwfac:w,fqdkwm "gwfyHk&dkuf+yyGJ oufouf a+rmufudk&D;,m;&JŒpGrf; tifvdktyfr_awGudk +znfhqD;ulnD
vk y f z d k @ zd w f a c:wmr[k w f b l ; qd k w J h tcsuf y J + zpf w ,f ? ay;&r,fqdkwmawG+zpfw,f?
wu,fawmhol[m vufeuft}uD;tus,fxkwfvkyfa&; “uvifweftpdk;&”vufxufwHk;uwnf aqmuf
udk&yfqdkif;+yD;/ t+yeftvSeftm;+zifh pD;yGm;a&;tultnD&zdk@ xm;cJhwJh ta+ctaeawGudk+yefvnf xdef;xm;Edkifzdk@qdkwJh
eJ @ vH k + cH K a&;tmrcH c suf & zd k @ twG u f + yif q if x m;w,f tcsuf [mr&d S r +zpf v d k t yf y gw,f ? +cG i f ; csuf w ck a wmh
qdkwJhtcsuf+zpfw,f? usr wdk@ tar&duef+ynfaxmifpk eJ@ &dSwmaygh? a+rmufudk&D;,m;EdkifiH&JΠ'gZif0uf avmuftydk
oH w ref a &;t+ynf h t 0quf q H a &;+yKvk y f r ,f q d k & if / vsmxm;wJh EsLuvD;,m;vufeufawGtwGu/f yvlwdkeD,rf
awmifudk&D;,m;EdkifiH eJ@pum;a+ymEdkifzdk@ tqifhwckudkwGef; udk v nf y wf ed k if z dk @ tcsde f &oGm ;cJ h w,f qd k wmygyJ? a+rmuf
ydk@Edkifr,f? tJh'DrSm/ ol@taz&JŒtarGtESpfeJ@ ol@&JŒt+rifawG ud k & D ; ,m;Ed k i f i H & J Œ EsLuvD ; ,m;vuf e uf a wG u d k vH k + cH K
ud k c d k if v H k a tmif + yKvk y f E d k i f r ,f vd k @ cH p m;em;vnf x m;ol atmifvkyfEdkifzdk@ tJh'Dvufeuf awG&JŒpGrf;tm; udk+zKwfcsEdkif
+zpfw,f? ra+z&Sif;EdkifwJhtcufcJqHk;udpPwckuawmh/ ppfa&; zdk @ qd kw J ha wG@ qHk nS d Ed k if ;r_ awG uawmh qufv uf vky fu d ki f
29
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
aeqJ+zpfw,f? a+rmufudk&D;,m; EdkifiHe@JywfoufqufqH&rhJ pnf;qufoG,faer_[m wdkufqdkifr_wpHkw&mawmh r+zpf Edkif
pd ef ac:r_ awG u rif;qDu kd a&muf &d Svmyg+yD? usrwd k@ bm bl ; vd k @ qd k w ,f ? tJ h ' D t csuf u d k c k c H u muG , f z d k @ twG u f /
tvdk&dSovJ qdkwJhtcsufeJ@ vufawGŒrSm usrwdk@bmudkxdxd “uifrf” [m c&pf,mefacgif;aqmif “bDvD*a&[rf”udk
a&mufa &muf zd tm;ay;edk if rvJq dk wJh tcsuf awG} um;u tvnf z d w f a c:ch J w ,f ? 'gayrJ h bmoma&;vG w f v yf r _
uGm[aer_uawmh rif;udk&_wfaxG;apvdrfhrSmtrSefyJ? 'gayrJh qef wJ h rnfo nfh t &mud k rS cG i fh r+yKcJ hy g? &S if ; &S if ; vif ;vif ;
rif;b,favmufyJ atmif+rif r_awG vkyfvkyf/ t,f'Dwmh a+ym&r,fqdk&if/ a+rmufudk&D;,m;EdkifiH[m tm%m&Sifqef
tmabmfawG/ vufawG@b0&JŒt+zpftysufawGudkacgif;rSm wh J t pd k ; &w&yf v d k v k y f a eao;oa&G Œ usrwd k @ }um;u
&G u f r xm;&wJ h u G e f * &uf t zG J @ 0if a wG u awmh rif ; ud k xl; xl ; +cm;+cm;quf q Hr _r sdK ;vnf ; &S dr ,fr xif bl ;? rif; &J Œ
vd k u f a vsmwmod w f r sm;w,f ? +yef & wmenf ; w,f tpdk;&taeeJ@ vl@tcGifhta&;eJ@ywfouf wJhrsufESm+yiftm;
qdkwJhtcsufawGudk t+ypfwif}urSmtrSefyJ? vl@tcGihfta&; vH k;udkwd k;wufv matmifw dku fwG ef;&r,f ? EsLuvD;,m;
tzJGŒawGuvnf; vkH+cHKa&;qdkif&mudpPawG xufolwdk@vdk xdyfwku d af wGŒqH kr_+y\emawGukd EdkifiHawmfvH +k cHKa&;twGu/f
csifwhJtcsufawGudkar;}ur,f? 'g[mvnf; r#wwJhawmif; enf ; Ed k i f o r#enf ; atmif v k y f z d k @ vd k o vd k / “uif r f * sLH t D ”
qdkr_vdk@xifygw,f? &JŒtm%mudkwm;qD;csKyfudkifEdkifatmif}udK;pm;+cif;uvnf;
a+rmufudk&D;,m;+ynfolawG[m usL;ausmfodrf;ydkufcH&r_/ pdwfydkif;qdki f&m ckcHumuG,rf _+zpfrvm;qdkwhJ tcsuu f vnf;
ppfyGJ/ tm%m&SifpHepfatmufrSmqkwf+ywfoyfae atmifcH ydkrdkcufcJ wJhar;cGef;+zpfygvdrhfr,f? 'DtcsuftvufawGudk
pm;aecJh}u&qJ+zpfw,f? usrwdk@&JŒpmemem;vnfr_ eJ@ tul ESvHk;oGif;+yD;/ 0&kef;okef;um;+zpfaprJhppfyGJawGr+zpfyGm;atmif
tnDawGudkolwdk@cHpm;oifhygw,f? a&Smifv$J+cif;[m pdwfydkif;qdkif&mwefbdk;+zpfw,f? tJh'D&nf
rSe f ;csuf ud k atmif +rifa tmifr vky fa qmif Ed ki f &if / “uifr f
tydkif; (6) *sH L tD ” uvnf ; ol @ &J Œ rl 0 g'ud k avsmh c sypf z d k @ *wd a y;rS m r
[kwfbl;? wu,fvdk@ usrwdk@[m a+rmufudk&D;,m;EdkifiHeJ@
tJh'DtawmtwGif;rSm/ udk&D;,m;EdkifiH eJ@tusdK; vHk+cHKa&;qdkif&mudpPawG/awG@qHknSdEd_if;zdk@ twGuf ta+ccH
pD ; yG m ;uyf xm;wJ h c&pf , mef tk y f p k a wG u vnf ; “urB m &yf wnf csuf u tp/ +iif; qd k cJ hr ,fq dk & if / usrwd k@ taeeJ @
avmu}uD;udk&Sif;+yEdkifwJh/ w+cm;tiftm;+yif;xefwJh vrf; vHk+cHKa&;qdkif&m+y\emawG/ vl@tcGifhta&;qdkif&mudpPawG
a}umif ;wck [m a+rmuf ud k& D; ,m;Edk ifi H& JΠtawG; tac: tay:rS m wd k ; wuf r _ w pH k w &mr&&d S yJ t qH k ; owf o G m ;
ord k i f ; usrf ; ud k p d e f a c:Ed k i f v mvd r f h r ,f ? uif r f * sH L tD & J Πapvdrfhr,f? tvdk&dSaewhJqENawGtwGuf cufcJoGm;aprJh
tm%m&S i f p H e pf [ mtqH k ; owf a pvd r f h r ,f ” vd k @ +iif ; ta+zawGudk&&dSygvdrfhr,f? wu,fawmh a+rmufudk&D;,m;
ckef}uvdrfhr,f? tJh'gomwu,frSefcJhr,fqdk&if uifrf*sLtD EdkifiHeJ@oabmwlnDr_&zdk@qdkwm odwf+yD;&_wfaxG;wJh t&m
uawmh taotcsma}umuf&GŒaH ecJhrmS trSefyJ? wu,fawmh wckyg?'gayrJh tJh'DoabmwlnDr_[m usrwdk@udk vHk+cHK r_
awmifudk&D;,m;EdkifiH/ qdk;vf+rdKŒ[murBm&JŒt}uD;qHk;c&pf ay;Edkifw,fqkd&ifawmh atmif+rifr_eJ@+yD;qHk;oGm; wJhtvkyf
,mef bk&m;&S pfcdk;ausmif;awG&JŒtdr f+zpf+yD;/ “+yKH,rf;+rdKŒ” vdk@usrwdk@rSwf,l&ygvdrfhr,f?
uawmh udk&D;,m;&JŒa*s&kpvift+zpf wcg wHk;u odcJh}u
w,f?
“uifrf” uawmh “ wdkif;+ynftwGufpGef@ v$wf
tepf e mcH / xG u f c G m oG m ;ol a wmf v S e f a &;orm; awG & J Œ
pdwf"gwf0dnmOfawGudkylaZmftav;+yK&if;/ bmom a&;qdkif
&m,H k}unfr _awGud k+iif; qdk&r,fqdkwJ htcsuf udkquf vuf
ud k i f p GJ z d k @ vd k r ,f vd k @ qH k ; +zwf xm;[ef w l y gw,f? owif ; ¿¬³·º®¼µåð·ºå
axmuf“b&uf'vDrmwif”avhvmawG@&dcS hJwt Jh csufuawmh
c&pf,mefawG&JΠHoly Trinity ( c&pf,mefbmomt&/ Fa-
ther, son, holy ghosts oHk;rsdK;udkqdkvdk+ cif;+zpfw,f)uifrf
&JŒtaz uifrftDqGef;/ rdrdudk,fomudk;uG,f,Hk}unf tm;udk;
&mqdkwJh uifrf &JΠ+rifh+rwfwJh0dnmnf pdwf"gwfawGaygif;
30
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

tcufcq
J ;Hk teuf&di_ f;qH;k aomnDnGwfa&;
(u)

ppftm%m&Sif ppftyk fp. k t}uD;rm;qHk;aom &eforl Sm om;toD;oD;onftzdEySd cf v H w l ef;pm;0if vlwef;pm;nDtpfudk


tzdEySd fcHvlwef;pm; jzpfonfh jynfvx l tk oD;oD;jzpfonf? xdzk d armifESrrsm;jzpfonf?b0wlrsm; jzpfonf?
ESyd ftEdik fusifch Hae&onfh wdkif;&if;om;vlrsKd;pHk trsKd;om;jynf tkyfpdk;zdESdyf tEdkifusifhonfhvlwef;pm;rSm ArmvlrsKd;
olvlxt k oD;oD;. t}uD;rm;qH;k aom &eforl mS ppftm%m&Sif }u;D 0g'rD sm;jzpfI rkef;wD;emusn;f rnfqv kd #if vlwef;pm;t&om
ppftm%m&Sif ppftyk fpjk zpfonf? vlwef;pm;t& ajym&v#if pufqw k foifhonf? Armwdik f;(Armwdik ;f ud)k rke;f wD;pufqw k faeI
tEdkifusihzf dEdyS af oG;pkwtf kyfpk;d olvlwef;pm;ESihf tzdEySd fcH/ tEdkif rjzpfEdkif? ArmvlrsKd;pk0ifwkid f;onf vlrsKd;}uD;0g'Drsm;r[kwfay?
usifch H/ aoG;pkwftjc,fv, S cf Hvw l ef;pm;/ t&if;csKyfvdu k vf #i f Armv,form;/ tvkyform;/ vufvkyfvufom;oef;aygif;
ArmjynfwiG f xdv k lwef;pm;ESpf&yfonf tc&mjzpfonf? rsm;pGmudk r[mArmvlrsK;d }u;D 0g'udo k yd govm;[k oGm;ar;=unf?h
ppftm%m&Sif ppftkyfpo k nf Armjynf. wOD;wnf; rif;bmawGvmar;aewmvJvdk@ jyefar;vdrfhrnf? tzdESdyfcH
aom ajr&Sifya'o&mZfjzpfouJhodk@ ppft&if;&Sifya'o&mZf vlrsK;d pm;tcsi;f csi;f rke;f wD;aev#if (=uufcsi;f xJa&mufaeonfh
jzpfonf? xdkenf;wl vlrsKd;pHktoD;oD;wdkif;&if;om; jynfolvl =uuftcsi;f csi;f cGwaf e/ wdu k cf u
kd af ernfqkv d #if ) &efot l kypf k;d ol
xktoD;oD;rSm tzdEdyS cf H/ tjc,fv, S cf Hvw
l ef;pm;jzpfonf? ppftkyfpku tifrwefeSpfoufvdkvm;rSmjzpfonf? tb,fh
oef;aygi;f rsm;pGmaom ppfajru|efv,form;/ ppfu|eftvkyf a=umifhqdkaomf tkyfp;dk olppftkypf k udk,w f kid fu vlrsKd;}uD;0g'udk
orm;rsm;/ ppfu|efynmwwfrsm;jzpf=uonf? rsufarSmuf pGJuikd f+yD; wzGJ@ESifhwzGJ@ vlrsKd;wckxrJ Sm odk@r[kwf vlrsKd;pkwckEiS fh
umvArmjynf. y#dyuQwu dk yf JrG Sm xdv
k w l ef;pm; ESp&f yf=um;rS wck=um;wGif wdu k fcdu k fowfjzwfaeapvdI k jzpfonf?
y#dyuQESihf wdkuyf jGJ zpfonf? txl; owd jyK&rnf ht csuf wcsuf awmh& Sd onf?
zdEySd t
f yk pf ;kd ol ppftyk pf uk ppftm%m&Sif pepfEiS hf ppftyk fpk udkqef@
(c) usiaf wmfveS forl Seo f r#ukd owfjzwfacsre_ f;ypfygonf? +rdK@jy
tkHºuwmfvSefr_/ vlxkwdkufyGJrsm;wGif owfjzwfacs r_ef;cH
Armjynfvrl sKd;pki,f/ vlrsKd;pkvwf? vlrsKd;pk}uD; toD; =u&onfh trsm;pkrSm ArmvlrsKd;pk0ifrsm;jzpfonf? axmifxJ/
oD;wd@k onf zdEdyS t f Edkiu f si@f cHae=uonf? aoG;pkwf tjrwfxkwf ppfa=uma&;i&Jcef;rsm;wGif owfjzwfjcif;cH&aom acsre_ ;f jcif; cH&
jcif;cHae=u&onfh tzdEydS cf v H w l ef;pm; pm&if;0ifrsm;yif jzpfonf? aom trsm;pk}uD;rSm ArmvlrsKd;pk0ifrsm; r[kwfygvm;? vlrsKd;
ajrjyef@wGif aexdkif=u+yD; ArmvlrsK;d jzpfaeI xdktzdEySd fcv H w
l ef; pkwkid ;f &if;om;awmfvSefa&; orm;pk}uD;rSm ArmvlrsK;d pk0ifrsm;
pm;b0rS vGwaf jrmufoGm;onfr[kw?f ArmvlrsK;d pkonfvnf; r[kwyf gvm;? axmifx/J ppfa=uma&;acsre_ ;f cH=u&onfh trsm;
tzdEdyS fcHvlwef;pm;pm&if;0ifjzpfonf? ppfu|efpm&if;0ifrsm; pkrSm ArmvlrsKd;pk0ifrsm;jzpfonf? axmifxJ/ ppfa=uma&;i&J
vnf;jzpfonf? xdkenf;wlpGm csif;awmifwef;wGif aexdkif=u pcef;rsm;wGif owfjzwfcH&aom acsr_e;f jcif;cH&aom trsm;
aom csi;f trsKd;om;jynfolrsm; / &Srf;uke;f ajrjrifhwGif aexdkif=u pk}uD;rSm ArmvlrsKd;pk0ifrsm;r[kwfygvm;? vlrsKd;pkwdkif;&if;
onfh &Sr;f vlrsK;d pk0if trsK;d om;jynforl sm;rSmvnf;awmifwef;ESihf om;awmfvSefa&; orm;rsm;xJrS wcsKd@u vlxkwdkufyGJrsm;udk
ukef;ajrjrifhay:wGifaexdkifojzifh tEdik fusihftjc,fvS,fcaH e Armtcsif;csif;jzpfwJ@yGJ/}udKufw,fa[h [lIyif &,farmajym
=u&aom tzdESdyfcHb0rS vGwfxGufoGm;onf r[kwfay? qd konfud k =um;cJ h&}uHK cJh &bl;onf? a=uuG Jp &maumif;
ppfu|et f zG@J 0ifEiS fh zdEySd ftEkid ufh sihfcHae&aom vlwef;pm;xJwiG f vSygonf? Armtcsif;csif;jzpfwJhyGJwJh tawmfhudk evbdef;wHk;
tcdik rf mqHk;tusK;H 0ifvsu&f do S nf? tb,fuho J @kd aom Armjynf jzpfjcif;/ edik fiHa&;tawG;tac:ao; odru f sO;f ajrmif;jcif; tjzpf
wdki;f &if;om;vlrsKd;pkrS tzdEdyS cf Hvw l ef;pm;rS vGwfajrmufoGm; udkazmfjyaejcif;jzpfonf?
onfr[kwf? zdESdyftEdkifusifhcH/ aoG;pkwfjc,fvS,fcH&aom ArmvlrsK;d pkxrJ S ArmwcsK@d uvnf; zdEyd S t f yk pf ;dk olppftyk fpuk o hJ @dk
vlwef;pm;omjzpfonf? xdkvlwef;pm;pm&if;xJwGif yg0ifae r[mArmvlrsK;d }uD;0g'udk vufukdix f m;cJh=uonfvnf;&So d nf?
=uqJyifjzpfonf? a&SmifIr&/ wdr;f Ir&Edik /f csi;f / ucsif /u&ife/D &efo@l tawG;tac:/&efo@l oabmw&m;twdkif; wxyfwnf;
rGef/ &cdkif/ Arm/ u&if/ &Srf;/ yavmif/ ytdk@ ponf@ trsKd; wom;wnf; jzpfaeojzifh ppftm%m&Sipf epfzsuo f dr;f a&;/
31
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
jynfaxmifpktopfwnfaqmufa&;twGuf }uD;rm;aom jzpfonf?
tEW&m,f/ }uD;rm;aom taESmuft,Sufjzpfaeonf? xdk@
a=umifu h sO;f ajrmif;aom trsK;d om;a&;0g'onf av;a'gihf jzpfae (*)
ojzifh 'Drdkua&pDaomf/ jynfaxmifpkaomf wnfaqmufa&; t
0dki;f ESihf tHr0if*Gifrus jzpfaerSmjzpfonf? aoG;cGJtkyfcsKyfcJhI jzpfonf? xdktyk fpdk;olwk@d uk, d w f dkif
Tae&mwGif zdEdyS ftyk pf k;d ol ppftkyfpkonf b,fae&m tjrifusO;f ao;odrfonfh vlrsKd;a&;0g'udk wckww f & pdkuyf sKd;
wGif&Sd aeoenf;? ppftm%mjzifh tb,fodk@aom ae&mwGif ysKd;axmif cJhIjzpfonf?
cif;usi;f ae&mcsxm;cJhoenf;? aoG;pkwo f nfh jc,fv, S f tjrwf odk@jzpfv#if ykwfapmfeHa eonfh tjrifusOf; vlrsKd;a&;
xkwfonfh ae&maumif;wGif ppftkyfpo k nf eef;yv†ifwnf a&S@wef;wif0g'onf ,ae@wkdif;jynfwckvHk;. tEW&m,f
aqmuf+yD;tuste ae&m,lxm;jcif;jzpfonf? Edkiif aH &;abm* jzpfonfh ppftm%m&Sif pepfzsuo f rd ;f a&;twGuf tH0if*Gifus
aA't& ukex f kwv f yk fief;pufr_vkyif ef; ukev f kyu f &d,mESifh jzpfyg&J@vm;? a&S@em;wGifvnf;qdkcJh+yD;jzpfonf? aumif;+yD?
uk ef xk wf pG rf ;tm;pk uk ef xk wf vk yf ief; tm;vHk ;eD; yg;udk tjcm;qef@usifbuf a'gifhwae&mu axmufjycsifygonf?
ppf t m%mjzif h od r f ; yd k u f t &,l x m;onf ? xd k @ a=umif h tjrifusOf;vlrsKd;a&;0g'jzifh awmfvSefa&;vkyfcJh=uolrsm;teuf
ppft&if;&Sif/ ppfajr&Sifya'o&mZf[k ac:wGif&jcif;jzpfonf? ppfzdE Sdyfatmufr S vGwfajrmufoGm;onfh / 'Drdkua&pDESifh
wu,fu ac:wGifp&myifrvdk? ydkifqdkifr_taetxm;udku vGwfvyfcGifh &&SdoGm;=uonfh vlrsKd;pkatmufawmfvSefa&;
xd k o d k @ jyXmef ; xm;jyD ; om;?xd k @ jyif rnf o d k @ aomuk e f v k y f tiftm;pkrsm;&SdcJhygovm;? &SdcJhv#if axmufjyprf;yg? awG@csif
qufqHa&;u vlwef;pm; vuQ%mESifh vlwef;pm;y#dyuQudk ygonf? jyprf;yg?
azmfaqmifaeygoenf;? ukefxkwv f yk if ef;&Sd&m vkyif ef;cGifonf ,ae@ArmjynfwGif b,fvlrsKd;pk tzGJ@0ifjzpfap
ppfajrjyifwrsKd;jzpfonf? 'Drdkua&pDatmufwiG f ukefxw k fvyk f tjrifusOf;vlr sKd;a&;pdw f"gwfE Sifh vlrsKd;a&;rkef; wD;"gwfu
ae&jcif; jzpfonf?xdk@a=umifh ppft&if;&Si fESifh ppfu|et f vkyf jyif;xefaeqJ jzpfaev#if ppftm%m&Sifpepfzsuf odrf;a&;
orm;qufqHa&;jzpfonf? ppfajr&Sifya'o&mZfeJ@ ppfajr twGuf nDnw G af &;wnfaqmufEdkifrnfr[kwaf y? jynfwiG f;
u|ev f ,form;v,fulvq D ufqHa&;jzpfonf? ppfvufeuf / ppftqHk;rowfEdkifjcif;ESifh 47 ESpf=umtm%m odrf;xm;onfh
ppfckH&;Hk / ppfrdef@ atmufuqufqHa&;jzpfonf? ppftm%m&Sifpepf / ppftyk pf t k ouf&Snaf ejcif;rSmvnf; xdn k D
&Sr;f / ucsi/f u,m; / 0/ ytdk@ / yavmif/ u,ef;/ u&ifeD/ nGwfa&;udkrwnfaqmufEdkifcJhIyifjzpfonf? a&S;ESpfaygif;
rGef/ &cdkif/ Arm / vDa&Sm@ / vm;[l / u&if / csi;f ponfh vlrsKd; wpfaxmif0ef;usifumvuwnf;u tm;aumif;vmcJhonfh
toD;oD;jynfolvlxkwdk@onf aoG;pkwf cH/tjc,fvS,fcH/ tjrifusO;f trsK;d om;pdw"f gwEf iS hf ya'o&mZfeH@ eHa[mifaeaom
tcGit fh a&;rJ@pmG ppfu|erf sm;tjzpf uke;f &ke;f tvkyv f yk f ae&jcif; vlrsKd;a&;rkef;wD;r_ pdwfwdk@udktarGcHtjzpf odrfarG@xm;or#
jzpfonf? qufqaH &;udkxyfajym&v#if t&SifocifESifh tap tzdEydS fcv H wl ef;pm;udk rwnfaxmifaqmufEkid o f r# tzdEySd cf H vl
tyg; aus;u|eq f ufqHa&;jzpfonf? u&ifvrl sK;d /&Sr;f vlrsK;d jzpfI wef;pm;w&yfv;kH . &efojl zpfaom ppftyk pf o k nf tdraf ysmpf m;0if
qufqaH &;ajymif;vJomG ;onf r[kwf? ArmvlrsK;d jzpfI qufqH ZdrfcrH ysu&f Sdae=urSm jzpfonf?
a&;rSm at;csr;f om,moGm;onf r[kwf ? tb,fuo hJ @kd vlrsK;d csKyfvkud v
f #if xdk&Sn=f umvmcJhonfh ordkif;tawG@
pk}uD;vlrsKd;pkvwf / vlrsKd;pki,fukd rqdk aoG;pkwt f jc,fv, S cf H t}uKH u tzdEySd cf Hvlwef;pm;rsm;jzpfonfh ppfu|ef wdik f;&if;om;
ppf u |ef r sm;tjzpf tEd ki f u sif hq ufq H ayonf ? Tjc,f vlrsK;d toD;oD;udk oGefoifco hJ nfh ocFe;f pmtrsm;udk t&,l=u&
vS,faoG;pkwfr_t& ArmvlrsKd;udkzGI / avsm@I zdESdyfaoG; vdrfhrnf? yxr - rdrdwk@d vrl sKd;pk wckw nf;vGwaf jr mufa&;
pkwjf cif;rjyKcaJh y? &Srf;ESifh twl / rGeEf iS fhtwl /tjcm; vlrsKd;toD; twGuf v_yf&Sm;&kef;uefawmfvSefaeI woD;wjcm; vGwf
oD;ESifhtwl ArmvlrsKd;pkonf wHk;atmuf uzm; rsm;tjzpf ajrmufvmrSmr[kwf? twdtus xyfajymygrnf?xdkenf;jzifh
wom;wv$mwnf; zdESdyfaoG;pkwjf cif;cHae&onfh b0wlArm b,fawmhrS vGwaf jrmufrSm r[kwyf g? 'kw, d - awmifwef;
vl r sKd ; wd ki f ; ud k rk e f ; wD ; jcif; onf tb,f a =umif h y genf ; ? ukef;jrifha'oESifh ajrjyef@a'o woD;wjcm pDcGJIuef@owfI
a&S;ya'o&mZfacwfrS e,fcs@J +Aw d do#tyg t0ifAv kd uf sjc,fv, S f v_yf&Sm;aejcif;jzifhvnf; 'Drdkua&pDESifh vGwv f yfa&;r&Edkif ?
onfh tkyfp;dk oltqufqufuusO;f ajrmif;aom trsKd;om;a&; wwd, - tzdESdyfcHvlwef;pm;jzpfonfh ppfu|eftrsKd;om;
0g'onf av;a'gihfjzpfaeojzifh 'Drdkua&pDaomf/ jynfaxmifpk
aomf wnfaqmufa&;t0dkif;ESifh tHr0if*Gifrus jzpfaerSm °³®-«ºÛͳ íë±¼µÇ
32
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

ae ph aGJ ysmufaeaom ouU&mZfrsm;


½·ºÒ·¼®ºå±°º
axmifqdkwm eH&Hav;buf tv,fu usOf;ajrmif; qdkwm ay:vGif xif&Sm;wJh jy,k*f wckyg? 1995 ckESpfxJrSm
wJh {&d,mav;udk ac:wmyg? axmifxJrSm owif;pum; r&Sd/ usr tcsKyfb0eJ@ tif;pdefaxmifudk a&mufcJhygw,f? usreJ@
arwœmw&m; qdkwm &Sm;yg;ypPnf;/ vwfqwfr_qdkvdk@ av at;rdk;wdk@ ESpfa,muf[m 12 ay/ 8 ay yJ&SdwJh tcef; usOf;xJ
awmifrS r&SdwJhae&myg? tJ'D ae&mrSm vl 3 rsKd; &Sdygw,f? rSm rdv†mtdk; 2vHk;/ aomufa&tdk;/ zsm 2 csyfeJ@ usyfusyf
yxr wrsdK;u wu,fh vlqkd; vlrdkuf/ 'kw, d wrsKd;u w&m; wnf;wnf; ae&ygw,f? usiif ,f&nfe@aH wGu eHapmf/ =urf;ydk;
r#wr_r&SdwJh w&m;pD&ifa&;a=umifh axmifxJudk a&mufae& awGuvnf; udkufeJ@ awmfawmf pdwfnpfzdk@ aumif;ygw,f?
wJhvlawG/ aemuf wrsKd;uawmh ,Hk=unfcsufa=umifh axmif wa,mufu vrf;av#muf&if wa,mufu acsmifxJrSm
xJa&mufaewJh EdkifiHa&;tusOf;om;awGaygh? jrefrmEdkifiH&JΠae&wmyg? +yD;awmh tJ'Dvdk tcsKyfruscif usru usL&Sif
tusOf;axmifawGxJrSm EdkifiHa&; tusOf;om; r&Sdbl;qdkwJh oifaeawmh pmar;yGJ eD;aewJh tJ'DvdktcsdefrSm uav;awG
tcsdef[m r&SdoavmufygyJ? udkvked D acwfup+y;D tck ppftm twGuf pdwyf laeygw,f/ tJ'DtcsdefusrS usK&Sif ajymif;wufzdk@
%m&S ifa cwf txd ESp faygif ;w&m ausmf cJh yg+yD ? Ekd ifi Ha &; qdkwm rvG,fvSygbl;? usef;rma&; raumif;vSwJh usr taz
tusOf;om;awG pOfqufrjywf &Sdae=uqJygyJ? usr cyfi,f udkvnf; pdwyf l aeygao;w,f ? usr axmifusomG ;&if taz
i,fu vGwf+idrf;csrf;omcGifheJ@ vGwfvmwJh tazh oli,fcsif; rS cHEkdif&nf &Sdyghrvm;/ usrwufvufp jyifopf oifwef;
EdkifiHa&; tusOf;om;wOD; tdrfudk vmvnfcJhzl;w,f? ol eJ@ uvnf; usroli,fcsif; &D u tyfay;xm; wmyg? oifwef;c
taz ajymaewJhpum; wcsdKŒudk usr rSwfrdaeygao;w,f? u aps;}uD;awmh bmyJjzpfjzpf +yD;qHk;atmifawmh wufcsifrd
olajymwmu “ae&r,fqdk&ifvJ axmifxJrSm aerSmyJ/ ae ygw,f? 'ga=umifh usr axmifrus csifygbl;? b,fvdkyJ
csifvGef; vdk@awmh r[kwfbl;? 'gayr,fh trSefw&m;twGuf jzpfjzpf axmifuawmh usudkusr,f qdkwmvnf; usrodyg
b,fawmhrS t&_H; ray;bl;” wJh? tJ'D pum;&JŒ t"dy`m,fudk w,f? e0w u 'Davmufawmh oabmxm; r}uD;Ekdifbl;
tJ'Dwkef;u em;rvnfcJhao;ygbl;? usr aocsmodwJhtcsdef qdkwm odygw,f? at;rdk;vnf; *k%fxl;wef; qufwufcsif
1992 ckESpfavmufu axmifxJrSm EdkifiHa&; tusOf;om; 3 aeygw,f/ csdKEG,fvnf; olvkyfaewJh ukr`%DrSm qufvkyf
axmifavmuf &SdaecJh ygw,f? tJ'D tcsdef rSm 11§ 92 udk csifaeygw,f? 'gayr,fh 1995 ckESpf {+yD 5 &ufrSm &kH;xkwf
e0w u a=unmcJhygw,f? tJ'Da=unmcsuft& usrwdk@u ygw,f? usrwdk@ tzGJŒxJu b,folurS axmifrus&atmif
EdkifiHa&;orm;awG trsm;}uD; v$wfay;r,f xifcJhwmyg/ tnHhcHzkd@ pdwfrul;=uygbl;? b,fol urSvnf; pdwf"mwfus
wu,fwrf;usawmh 300 ausmfyJ vGwfcJhwmyg? vGwfwJh raeygbl;/ tm;vHk; cHEkdif&nf &Sd=uygw,f? 'DvdkeJ@ usrwdk@
olawGu aysmfawmhaysmfygw,f/ tjynfht0awmh raysmf 9a,mufpvHk; axmif'%f 7 ESpfpD trdef@csrSwf cH&ygw,f?
Ekdifygbl;? bmvdk@vJqdkawmh aoazmf&SifbufawG axmifxJ trdef@cs+yD;awmhvnf; tm;vHk; t+yHK; rysuf=uygbl;/ wOD;
rSm usefae=uao;wmudk;? use cf J hwhJ vlawGtwGuf pdk;&drfae udkwOD; E_wfquf=uygw,f? rdom;pkudk E_wfqufwJh tcsdef
wmvnf; ygygw,f? +yD;cJhwhJ vuvnf; EdkifiHa&; tusOf;om; rSmawmh usr pdwfraumif; jzpfrdygw,f/ usef;rma&; r
enf ;enf ;udk v$w fay;vdkuf jyefw,f ? pkp kaygif;jyefv $wf aumif;wJh taz b,fvdk aervJ/ touf}uD;aewJh tarh
vdu k wf hJ tusO;f om; 7000 ausmrf Sm EkdifiHa&; tusOf;om;u crsm yifyef; ae&SmrSmyJqdkwJh aomua=umifh usr 0rf;enf;
2 &mcdkifE_ef;avmufyJ ygwmyg? 'gayr,fh wa,mufrS rv$wf aerdw,f? tJ'g[m aemifw awmhr[kwfygbl;? trdef@ cs+yD;
wmxufpm&if enf;enf;v$wfwmudkyJ rqdk;bl;vdk@ ajym& awmh usr/ at;rdk;/ csdKEG,fwdk@udk “r” uswdkufudk ydk@ygw,f?
r,f r[kwfvm;/ }udKqdk&rSmaygh? 'gayr,fh v$wfay;zdk@ vdkao; usrwdk@ae&wJh wdkufrSm tcef; 10 cef;&Sd+yD; 5 cef;pD rsufESm
w,f/ jrefrmjynfu tusO;f axmifawGxrJ Sm EkdifiaH &;tusO;f csi f; qdkif aqmufxm;ygw,f? EkdifiHa &; 'Da&uscsdefrd@k rsuEf Sm
om; 2000 0ef;usif usefaeao;w,f qdkwmudkawmh quf csif;qdkif tcef;awGrSm vlr&Sdygbl;? eHygwf (3) tcef;rSm
ajymae&rSmyg? axmifxrJ Sm ,Hk=unfcsuaf =umifh tusO;f uscH tefwDpef; (pma&;q&mr pef;pef;EGJŒ-om,m0wD) eJ@ orD;
aeolawG &SdaeorsS vl@tcGifhta&;awG aysmufqHk; aew,f jrwfrdkrdkxGef;/ eHygwf (4) rSm csdKEG,f/ eHygwf (5) rSmat;rdk;eJ@
33
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
usrwdk@ ae=u&ygw,f? axmifuscsdefrSm tefwDpef;u rkqdk; "gwf usomG ;rvm; qdk+yD;ayg?h vufawGŒrSmawmh zd;k omxl;u
rwOD; jzpf+yD; odyfi,fao;wJh uav;awG usefcJhygw,f? bmrS rjzpfygbl;/ ol@udk csD;usK;rdygw,f? axmifrSm rdom;pkeJ@
tefwDpef;u ol@&JŒ ti,fqHk;om;av; twGuf pdwfylyef 2 ywfw}udrf axmif0ifpmawGŒcGifh&ygw,f? wcgawGŒ&if 15
aeygw,f? tefwDpef;rSm b,favmufyJ ylyefr_awG&Sdaeygap rdepfyg? usrudkawmh taru axmif0ifpm vmawGŒygw,f?
usrwd k@ ud k 0wÎK ajymjywm rysufy gbl; ? +yD; awmh ol@ &J Œ axmif0ifpmxkyfudk tar wa,mufwnf; qGJvmygw,f?
b0tawGŒt}uHK awGudkvnf; ajymjyygw,f? tJ'gtjyif rsufESmrSmvnf; ac|;awGeJ@ pdk&$J aeygw,f? tarhudk =unfh&
usrwdk@udk “prf;a&” qdkwJh oDcsif;av; oifay;cJhygw,f? wm armyef;aeygw,f? awGŒwmeJ@ csufcsif; pum;rajym
axmifx Jr Sm vlx Guf ayguf r&Sd ayr,fh/ usrwd k@ u pd wf EdkifbJ tarmajzaewmudk =unfh+yD; usr&ifxJrSm rGef;usyf
xGufayguf udk &atmif&Sm=uygw,f? usrwdk@ oDcsif;qdk aeygw,f? pum;pajym&if awmh aeaumif; atmifaezdk @/
=uw,f/ csdKEG,fu oDcsif;qdkaumif;ygw,f/ toHvnf; om tjyifu vlawGudk pdwfrylzdk@/ tm;vHk; tqifajyw,fqdkwJh
w,f/ aemuf+yD; qdk[ef vnf; &Sdw,f/ tqdkawmf at;csrf; pum;udkyJ t+rJajymygw,f/ 'Dvdk ajymwdkif;vnf; usr ydk+yD;
ar&JŒ “b0pmrsufESm” wdk@/ arqGd &JŒ “armif” oDcsif;wdk@udk pdwfylwwfygw,f? olwdk@ bmawGrsm; zHk;zd xm;ovJqdk+yD;
csd K EG , f q d k & if usrwd k @ awmif vG r f ; w,f ? usruawmh pdwfylwmyg? axmif0ifpmxkyfudk o,f+yD; wdkufudkjyefvm&if
toHvnf; raumif;/ qdkwmvnf; r&ayr,fh usr&JΠcHpm; awmh b0wlawGudk a0zdk@ csrf;zdk@ pdwful;&if;eJ@ tdrfjyefcsifpdwf
J vGrf;” oDcsif; udak wmh awG arhaysmufomG ; wwfygw,f? t&rf;jyefcsifwmu wydik f;/
csuf jzpfwhJ cdkifx;l &JŒ “tdrfjyefcsifwht
qd k j zpf y gw,f ? wa,muf a ,muf e J @ &ef j zpf & if a wmh aevdk@ &wJhenf;eJ@ aeaewmu usrwdk@&JΠypPKy`ef b0yg?
xl;tdrfoif&JŒ “tarhtdrf” aygh? ararh udkvGrf;wJh tcsdefrSm 'DvdkyJ aewwfatmif ae=u&ygw,f? axmifxJrSm twGif;
“tartdk arsmfaerSef;vnf; odv#ufeJ@ wvSrf;csif;pGef@cGm axmif0ifpm qdkwm&Sdw,f/ we*FaEGae@rSm awGŒ&wmyg?
tdrfudk ypf+yD;awmh” qdkwJh tydk'fudk xyfcgxyfcg qdkypfvdkuf tJ'gvnf; wvw}udrf ygyJ? axmifxrJ Sm &SdaewJh rdom;pkcsif;
w,f? at;rdk;uawmh olpdwfyg&if “{nfhqdk;” udk qdkygw,f? awGŒ&wmyg? usrwdk@u twGif;axmif0ifpm rawGŒ&ayr,fh
+yD;awmh usrwdk@ wufwif;xdk;ygw,f? wufwif; xdk;wmu awGŒcGifh&wJh vlawGqDuaewqifh usrwdk@&JŒ vkyfazmf udkif
tEkpdwf&wJh tvkyfqdkawmh pdwfysHŒvGifhwmudk xdrf;csKyfxm; buf oli,fcsif;awGqD vufaqmifxnfhay;vdk@ &ygw,f?
Edkifygw,f? taqmifrSmvnf ; 5 (n) yk'fr wyfxm;wJh aemuf+yD; a,musfm;av;awGbufu usrwdk@bufxufydk+yD;
EkdifiHa&; tusOf;om;awG&Sdygw,f? wdk;wdk;jrifh (c) zdk;om owif;pHk ygw,f? olwdk@ bufrSmu a&'D,dk/ wdkif;rfpf/ e,l;pf
xl;u usrwdk@wdkufudk t+rJvmvnfavh&Sdygw,f? vmvnf 0dcf r*~Zif;utp tukefoGif;wmudk;? oGif;w,f qdkwmu
w,f qdkayr,fh usrwdk@ tcef;xJawmh 0ifvmvdk@ r&ygbl;/ w&m;r0if a&mufatmifydk@xm;wm/ tJ'Dtcsdefwkef;u pm
usrwdk@&JΠtcef;awGu t+rJwrf; wHcg; aomhcwfxm;wmyg? zwfcGifhr&Sdbl;? usrwdk@ bufrSm bmpmtkyfrS r&Sdbl;? pmodyf
usrwdk@u reufydkif; 15 rdepf/ naeydkif; rdepf20 yJ tjyif zwfwJh rdkrdkawmif aq;vdyfzifpDcHu pm&Gufudk &Smzwf&wm/
xGufcGifh &wmyg? 'Dawmh zdk;omxl;u jyLwif;ayguf tjyif tckaemufydkif;rSom pmzwfcGifh&wmyg? 'Dvdkaevm&if;eJ@
bufrSm&yf+yD; usrwdk@u twGif;bufu &yfajym&ygw,f? 1995 ZlvdkifvxJrSm a':atmifqef;pk=unf vGwfajrmuf
zd;k omxl;u 11§ 92 a=unmwmudk rDchaJ yr,fh v$ww f htJ xJ ygw,f ? usrwd k @ aysmf v d k u f = uwm/ tef w D p k a wmif r S
ol ryg ygbl ; ? ol axmifu swJ h tcsde f u ol @ touf u vGwfw,fqdk&if usrwdk@vnf; vGwfEkdifr,fxifyg&JŒqdk+yD;
t&rf ; i,f y gao;w,f ? usr wd k @ eJ @ awG ΠwJ h t csd e f r S m pdwu f l;,OfcJh/ tdyfraysmfchw
J hJ nawGawmif &Syd gw,f? igvw
G f
axmifxJrSmae&wm=umvdk@ enf;enf; ydefoGm;wmu vGJ&if &if jyifopfpm oifwef; jyefwufr,f/ usL&Sifjyefoifr,fvdk@
pd w f " gwf u awmh rmqJ y gyJ ? tm;vH k ; uawmh 'D v d k y gyJ / pOfpm;w,f? usru q&mr odyjf zpfcsifcJhoyl g/ ,H=k unf&mudk
axmifxJrSm raecsifayr,fh tm%m&SifqDrSm tnHhcHr,fh ajcvSr f ;rS ef r Se f eJ @ vS rf ;& OD ; r,f r[k wf v m;? wuUo d kv f
tpm; axmifxJrSmyJ taocHoGm;zdk@ pdwful; &Sd=uolawGyg? ausmif;olwa,muf taeeJ@ wuUodkvf pdef&wkyGJudkvnf;
zdk;omxl;[m usrwdk@ a&mufvmawmh aysmfaeyHk &ygw,f? E$Jcsifygw,f? usrwdk@&JΠ&Jabmf&Jbuf udk*D;u t+idrfh ur,f
taqmif xJ u &k d; &k d; tusOf; om; awGt a=umif ;ajymjy/ wJh/ usrwdk@&JΠtr_wGJ udkarmifarmifOD;u jyuQ'def vkyfcsif
ol@ta=umif; ajymjyeJ@ =unfh&wm vef;qef;aeygw,f? w,fwJh? usr&,f/ &D&,f at;rdk;&,fvnf; wdkifyifxm;
usrwdk@ axmifruscifwke;f u ol@twGuf awmfawmfpw d fycl hJ w,f? usrwdk@rS r[kwfygbl;/ rdom;pkawGvnf; ar#mfvifhae
wmyg? wjcm;vlawG vGwf+yD; olusefcJhwJh tcsdefrSm ol@pdwf =uw,f? usrtdrfu usr axmifuvGwf&if 0wfzdk@ 0wfpHk
34
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
1 pHkawmif ydk@ay;xm;ao;w,f/ usrwdk@ wwdkufvHk;vnf; axmifx Jr Sm enf; enf; usyf oGm ;w,f / 'ga=umif h twGi f;
pdwful;awG ,Of=u wmaygh/ usr tazeJ@vnf; raocif axmif0ifpmrSm owif;awG vJ}uJ oGm;w,f? 'gayr,fh trsdK;
awGŒcsifao;w,fav? aocsmwmu usrtazu 7 ESpf orD; wdkuu f dak wmh tm;ay;ygw,f/ pdw"f mwf ruse@J / wdkufyGJ
awmif apmifhEdkifrSm r[kwfbl;/ tazh&JŒ tqkyfemu ESpfawG u +yD;awmhrSmwJh? aemufawmh “usef;rmygap” awGvnf;
=umae+yD/ a&m*gu &ifha e+yD? vawGu wjz nf;jznf; ukefqHk; axmif 7 ESpf usoGm;w,f/ usrwdk@awG t+yHK;rysuf=uygbl;/
vmyg+yD/ axmif0ifpmawGrSm ar#mv f ifhw JhtoHawG tm;aysmh b,folrSvnf; bHk;bHk;vJ roGm;ygbl;/ tcsdefwef pm;+rJ/
vm+yD; tefwDpk&JŒ &J&Jawmuf rdef@cGef; awGta=umif;eJ@ oDcsif;qdkrysuf/ 0wÎKajym+rJ/ wcgwav rdef;r,loGm;wJh
trsdK;om; &if=um;apha&; awmif;qdkoHu ydkus,fvm+yD? &nf;pm;udk rvGrf;ygbJ vGrf;csifa,mif aqmif+yD; &nf;pm;&Sd
trsdK;om;nDvmcHudk uef@uGufwJh ta=umif;/ nDvmcHu a=umif;=uGm;+rJ/ pdwful;wnfh&mawGudk Zmwfvrf;qif+yD;
xGufvm=uwJh olawG ta=umif;/ 'gawGy J =um;&awmh ajym+rJ/ vkyf&kd;vkyfpOftwdkif; bmqdkbmrS ajymif;vJroGm;
w,f? azazuvJ pmwapmif a&;ay;vdkufygw,f/ avmu"H ygbl;? b,fvdkyJ tem*wfawG tdyfaysmfaeygap/ b,fvdkbJ
ud k &if q d k i f E k d i f z d k @ usef ; rma&;u ta&;}uD ; a=umif ; / ar#mfvifhcsuaf wGrJhaeygap/ EdkifiaH &; tusOf; om;awG &Sad ewJh
pdw f "mwft ift m;om &S dr ,fq dk & if ud k ,f o Gm ;csif& mud k wdkif;jynf[m vl@tcGifhta&;awG csdK;azmufaeyg w,fqdk
wc%eJ @ ta&muf o G m ;Ed k i f a=umif ; ud k pma&;ay;vd k u f wmudk oufaojyaewmyg? usruawmh axmifuxGuf
ygw,f? tazuawmh tajctaeudk cef@rSef;EkdifcJhygw,f/ &if0wfzdk@ tdrfu xnfhay;vdkufwJh 0wfpHkopfuav;udk r0wf
tazhpmudkzwf+yD; usrvnf; em;vnfvdkufygw,f? csdKEG,f &ao;r,fhwlwl 13 (C) vdk@ac:wJh tajcrJh taerJhav; vGwf
uvnf;ajymygw,f tefwDpku ol@bmom vGwf&ufaphvdk@ wJhae@rSm0wfzdk@ ay;vdkufygawmhw,f?
vGwfwm igwdk@udku &l;wmygwJh? 'DvdkeJ@ usrwdk@ wdkufudk
tcsKyfopf ESpfa,muf a&mufvmygw,f/ touf}uD;}uD;
½·ºÒ·¼®åº ±°º
trsdK;orD; }uD;awGyg/ yxr w&uf/ ESpf&uf uawmh vHk+cHKa&; ({&m0wD0ufbfqdkufrS)
wif ; usyf x m;ygw,f / ol wd k @ eJ @ pum;ajymcG if h r&S d ygbl ; ? cif j id r f ; opf o nf r=umao;cif u xd k i f ; -jref r me,f p yf o d k @
'gayr,fh xHk;pHtwdkif; 0efxrf; tvpfrSmawmh iyda=umf/ a&muf&Sdvmaom EkdifiHa&;tusOf;om;a[mif; wOD;jzpfonf?
rkef@eJ@ aumfzDrpfudk cdk;ay;=u&ygw,f/ 'grS olwdk@ pm;vdk@
aomufvdk@ &rSmaygh/ r[kwf&if bmrSpm;p&m r&Sdbl;? t+rJ °³®-«ºÛͳ íî ®Í
wrf; vHk+cHKa&;u rwif;usyfEkdifawmh vpfrSyJ bmjzpfvm
jynfov l x l k toD;oD; pkpnf; nDnw G rf _tm;tifjzifh awmfvSef
wmvJ qdkwm ar;&wmaygh/ olwdk@u tefwDpk usrf;rmygap/
acsre_ ;f rSom ppftm%m&Sifpepfudk zsufodrf;ypfEidk frSmjzpfonf?
csrf ;omygap atmf vd k@ tzrf; cH &wmwJh / tcsKyf opfa wG
acwfaemufususefcJhaom oHk;pm;r&Edkifonfh tjrifusOf;
a&mufvmawmh usrwdk@ aysmfygw,f? tjyifu ta=umif;
vlrsKd;pGJpdwf"gwfudk wdk;wufonfh EdkifiHa&;tawG;tac:ESifh
awGudk vwfvwfqwf qwf od&wmaygh/ olwdk @uvnf;
zsuf od rf ;ypf &vdr fh rnf? tzd ES dy fc Hv lw ef ;pm;pd wf "gwf jzif h
ajymjy=uygw,f/ usrwdk@u em;axmif&if;eJ@ udk,fbmom
nDnGwfr_wnfaqmuf=u&vdrfhrnf?xdk@aemuf awmifwef;
yH k a zmf = u&w,f ? ol w d k @ uvnf ; tef w D p k b,f a e@u
ajrjyef@wdk@uspfvpfodyfonf;pGm aygif;pyfum v_yf&Sm;awmf
bm0wfw,fu p+yD; b,frdef@cGef; b,frSmqHk;w,f txd
vSe=f u&vdrrfh nf?
ajymEdkif=uygw,f/ aemufwywf twGif;axmif0ifpmrSm
1948 rSonf 2009 txd / 1962 rS onf2009txd
ajymEdkifatmif owif;pk aewmaygh/ wu,fawmh usrwdk@
&Snf=umcJo h nfh ordik ;f umvtwGi;f &&Sdxm;cJo h nfh oH;k r&aom
uom ºum;Ed_ifr,fxifwm a,musFm;av; awGbufu
/a[mif;EGrf;tdkrif;aom/ c|wf+cHKusaeaom tawG;tac:
usrwdk @xuf ydk +yD; odw,f/ usrwd k@bufurS ESp fa,muf
a[mif;rsm;udk av#mzf w G af q;a=umypf+y;D opfviG wf ;kd wufaom
xJa&mufwm olwdk@bufu q,f*%ef; ausmfw,f/ twGif;
awmfvSefa&;tawG;tac:wd@k udk wnfaqmufa&;onf pkpnf;
axmif0ifpmae@a&mufawmh olwdk @bufu owif;u ydk
nDnw G af om trsK;d om;tiftm;twGuf tajccHtusq;kH aomh
awmifrS rsm;ao;w,f? axmifqkdwhJ ae&mu t+rJwrf; ae&
csuftusq;Hk jzpfayownf;?
wmusyfavhr&Sdovdk/ t+rJwrf;vJ acsmifavhr&Sdygbl;/ axmif
ydkif&JŒ oabmxm;ay: rlwnf+yD; ajymif;oGm;avh&Sdygw,f? ¿®³·º°¼µå½-¼»º
axmifydkifajymif;oGm;awmh ay:vpDvnf; ajymif;oGm;+yD; °«º©·º¾³ îç á îððç
35
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

udk,frSefw,fqdkwm jzpfEdkifygw,f? udk,f&J@tdrfeD;csif;rSefw,fqdkwmaum rjzpfEdkifbl;vm;? wu,fvdk@orD;[m


opfyifwyifay:u tyGifhudkjrif&if tJh'DtyGifhudk tyifvdk@rac:bl; r[kwfvm;? wu,fvdk@ wjcm;wa,mufu t±Gufom
jrif&if/ aemufwa,mufu yifpnfudkomjrif&if/ olwdk@[m opfyif&J@ tpdwftydkif;udkomjrif=uwJh yk*~dKvfrsm;om jzpfav
w,f? tyGifhomtyif/ t±Gufomtyif/ yifpnfom tyifvdk@ jiif;cHkae=uwm[m tJh'Dta=umif;eJ@ ywfouf+yD; wOD;eJ@wOD;
cdkuf&efa'go jzpfae=uwm[m b,favmuf ±l;rdkufwJh tvkyfjzpfovJ?

pmtkyftrnf --- urBmhta=umif;waphwapmif;


jrefrmjyefqdkol --- yg&*l
rl&if;pmtkyftrnf --- GLIMPSE OF WORLD HISTORY
rl&if;pma&;q&m --- JAWAHARLAL NEHRU
2004 }o*kwfvwGif avmuopfpmayrS yxrt}udrf xkwfa0onf?

ae±l;onf urBmhEdkifiHa&;acgif;aqmiftjzpfvnf;aumif;/ urBmh+idrf;csrf;a&; Adokum wOD;tjzpfvnf;aumif; vlod


rsm;ovdk pma&;q&mwOD;tjzpfEiS fhvnf;aumif; xifay:ausmf=um;onf? ae±l;udk urBmay:&Sd tawmfqHk;pma&;q&m ig;OD;
teuf wOD;tjzpf todtrSwfjyKxm;=uonf? ,ckpmtkyfrSm ae±l;a&;xm;onfh urBmausmfpmtkyfajcmuftkyfjzpfonfhæ

1 LETTER FROM A FATHER TO HIS DAUGHTER


2 GLIMPSES OF WORLD HISTORY
3 MY AUTOBIOGRAPHY
4 THE DISCOVERY OF INDIA
5 CHINA SPAINN AND THE WAR
6 THE UNITY OF INDIA wdk@xJrSwtkyfjzpfonf?

“urBm h t a=umif ; waph w apmif ; qd ko nf h t wd ki f ; urB mh E d k i f i Hr sm; waph w apmif ;ud k '\etjrif r sm;jzif h
a&;zGJ@oDuHk;xm;onfh ae±l;. urBmausmfpmtkyfjzpfonf? urBmhta=umif; waph wapmif; odvdkolwdkif; urBmhEdkifiHtcsdK@.
ordkif;a=umif;udk odvdkolwdkif; zwf±_oifhaom pmtkyfwtkyfjzpfyga=umif; æ

tm[m&0dkif;awmfom;wOD;
36
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

usKyftouf ajcmufq,f&Sd+yD? jzwfoef;cJhwhb J 0udk vnf;jyef=unfh&if EGrf;yg;ayr,fh odumQ &Sd&Sd &kef;uefcJhwmrd@k aus
eyfrw
d mtrSeyf ?J
'gayr,fh a&S@quf+yD;&Sifoef&OD;r,fhtcsdefawGtwGuf pdk;&drfruif;jzpfaerdw,f? aeOD;?pdk;&drfruif;qdkwhJ a0g[m&u
nifomw,f? wkefv_yaf erdw,f/ tJovdak jymrSjynfhpkrH ,f?
usKyfrSmu usKyrf ed f;r roDeJ@ orD;csn;f av;a,muf &Sdw,f? usKyforD;av;awGu odyf&dk;om; vdrRm=uwm? +y;D awmh
ausmif;pmvnf; jzpfxeG f;=uw,f? usKyfeJ@ roDwk@d u &Spw f ef; awmifrS ratmif=uayr,fh orD;av;awGu q,fwef;atmif
=u/ bGJ@&=ueJ@ *k%f,lae&w,f?onfawmh orD;awG&J@ b0[m usKyfb0/ orD;awG&J@ ar#mfvifhcsuf[mvnf; usKyf&J@ar#mfvifh
csufygyJ?
usKyf&ifxJ wkefvy_ fav;vHaerdw,fqdkwmuvnf; usKyforD;av;awGeJ@ oufqdkifr,f?ajym&&if &Suw f ,f?+yD;awmh
atmhESvk;H emvSw,f?
wwfEidk fhygbl;?udk,b hf 0 udk,ht
f a=umif; udk,haf ygif udk,fveS faxmif;vdkufawmhr,f? 'gayr,fh usKyfrmS apwem wpfck/
wm0efodrw _ pfcke@J ajymw,fqdkwm awG;rd=urSmyg?

¿ª³«º ®ð·º̧ ø¶®°º·ôº÷


rEWav;[m [kdwek f;u rEWav;r[kwaf wmhwm owd xm;rd=u&J@vm;? rEWav;om;awG wtdtdeJ@ +yKd qif;tefxu G f vmawmh
usKyw f @dk vnf; Zeyk'o f m;b0u tvdkvadk e&if; qifajczH;k om;awG jzpfvmw,f?wpfykid f;wpfp rEWav; jzpfvm ayr,fh vlopfawG
odyfra&mao;wJh usKyfwk@d t&yfrSm olbm aumifv/J igbmaumifvJqdkwm tcsi;f csif;od+yD;om;?
+y;D awmh usKyfu rD;&xm;XmerSm um;'&dkifbmvkyf&if; yifpif,al wmhr,fhvl? A[kow k r&Sdv@kd usKyf&ifbwfb,fbuf
jcrf;rSm usKyfESvHk;om;&Sdw,fqdkwmudkr od&ifom&Sd&r,f? rEWav;b,f&yfuGuf rSmb,ftrsKd;tpm; wnf;cdkcef;&Sdw,f
qdw k mutp/ b,fvrf;rSm b,fvkd yGpJ m;&Hk&w dS ,f qdwk m tv,f/ b,fae&mrSmb,faps;ay;&wJh jALwDygvm &Sdw,fqdk wmtqH;k
tukefod/ tukefEH@S w,f?
odqdk usKyfw@dk r;D &xm;qdw k mu Xme}u;D wpfck r[kwv f m;? 0goemaygi;f pH&k SdwhJ t&m&Sad ygi;f pH&k J@ vd&k m vduk yf @kd ay;ae&wJh
'&dkifbmav? aomufpm;rl;&pf=u&if; =unf=h uwJh um&mtdak uoDcsif;u yGaJ wGrSmESpf&mwefqak wmfaiG yef;uHk; awG w*sde;f *sed f;
csaewJh cyf&rf;&rf; t&m&SdawGeJ@vnf; twl vdu k =f unfzh ;l &J@?b,fhES,hAf sm? od@k ayr,fh usKyu
f um;'&dik fbm tbd;k }uD; r[kwfvm;?
rodem;rvnfwhJ owW0gwpfaumifvkd aevdkufw,f?
wpfcgwpf&Hawmh tJonfvkad e&mrsKd;rSmusKyf&J@ i,foil ,fcsif;awGawG@wwfw,f? roDeJ@ ta=umif;rygcif [kd;vGefcJhwJh
oHk;q,fig;ESpfavmufu usKyu f t*Fvyd f vufa0S@ upm;orm;ayg?h [dkwek f;u a&wyfu upm;wJh u|}J u;D qdkwmu usKyyf gyJ?
oli,fcsif;awGu awG@vu kd &f if bmvkyfae ovJ? t qifajy&J@vm; ar;&if;tl,m;zm;,m; E_wq f uf =u w,f? olwk@d rmS awmh
pD;yGm;a&;orm;}uD ;awGj zpfwJo h u l jzpf/ &wJholu&eJ@ awmufawmufyyjzpfae=uayr,fh cyfEGrf;EGrf; jzpfaewJh usKyfuk&d if;
ESD;aEG;axG;=uqJrdk@ odrfi,fpw d af wG=um;u yDwdjzpfryd g&@J ?
bmyJjzpfjzpfayg?h udk,hb f 0udk,f jyefawG;vdkuaf wmh vnf; auseyfrdom;? usKyfrdef;r roDu rD;&xm;tvkyform;
wef;vsm;rSmaewJh usKyw f dk@trd fav;rSmyJ tzDwJav;xdk;+yD; vuf zuf&nfqkid f zGihx f m;w,f? orD;awGu ausmif;tm;csed fawGrSm
olw@dk tarqdkifukd vufcsnn D DeJ@ 0dkif;ul=uw,f? ol@0ifaiGe@J ol rydv k #aH yr,fh ta<u;uif;w,f? orD;awGudk ausmif;xm;Edkif w,f?
orD;awGvnf; pum;em;axmif=u awmh pdwcf srf;om& w,f? usKyfwouf orD;awGukd &dkuEf Suq f Hk;rzdk@rqdkxm;eJ@/ toH
37
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
rmrmeJ@awmif ratmfaiguzf l;bl;? vrf;ay:rSm um;apmifhaewJh }uD;rudkawG@&if usKyfvnf; usKyf
wpfcak wmh&dS&@J ? wuUov
dk f 'kw,
d ESpf wufaewJh at; um;eJ@wifac:cJhwmygy?J ol@tvkyfu rEWav;t0if vlcsrf;om
&D 0if;qdw
k hJ Ed@k nmS ruawmh enf;enf;qef;csiw f ,f? onfaumif awGaewJh emrnf}u;D &yfuu G o f pfem;rSm &Sdvk@d e@J wyl g&J@? +rKd @
rav;u orD;awGxrJ mS &ky&f nftajyjypfqk;H ? +yD;awmh oDcsi;f qdk t0ifov H rf;qdk&if olqif;oGm;avh&Sdw,f?
0goemygvu dk fwmvnf; vGefa&m? usKyfwk@d t&yfrSm vkyw f hJ u usKyfxdkifaewJh ae&m&J@ [kdbufpm;yGJrSm }uD;rudk
xdeyf GJwk@d o}uFefwk@d qdk&if at;&D0if;u tqdkawmfayg?h onf tHhtm;oifhpGm vSrf;jrifvdkuf&w,f? &_d;awmifhawmifh xdyf
avmuf0goem}uD;&wJt h xJ ol@tpfr0rf;uGJ usKyfwrl cif=unf ajymifajymif vlwpfa,mufxdkifvdk@ tmvl;a=umf cGHau|;ae
axG;u ajrSmufyifhay;awmh ydkqdk;wmaygh? cif=unfaxG;u av&J@? &doJhoJh jynfwnfwnf toHawGeJ@twl abmufql;cs
r*~Zif;awGrmS pmwdak ypav;;awGvnf; a&;w,f? [kpd yfpyf onf aps;ac:oHawGvnf; =um;&&J@? usKyfrsufvHk; rrSm;bl;/ t}udrf
pyfpyfvnf; ygwwf&@J / usKyfuawmh usKyfwlrudk iaxG;vd@k ac: }urd f yGwo f yf+yD; =unfhrdw,f? usKyfvnfacsmif;xJrSm pm;cgp
w,f? iaxG;u a,mufsm;av; wpfa,mufvdk tm;vnf;udk; acguq f GJa=umfwpfr#if ESpfr#ifu eifvu kd w f mav?
&wmudk;? [kdbufpm;yGJudk =unfh+yD; rsufjyL;qefjymjzpfaewJh
iaxG;u ajymw,f? ol@nDrav; at;&D0if;&J@ toH usKyftrlt&mudk oli,fcsif;u owdxm;rdw,f? pm;yGJxdk;
tqdkawmf aumfeD&J@toHxufawmifacsm ao;owJh? ouf uav;yguGmwJh? aumifrav;udk pdw0f ifpm;ovm;? igac:
oufajrSmufwm?onfawmh at;&D0if; a&m*g rwufcHEdkif ay;r,favwJh? ajymajymqdkqdk orD;a& æ
&dk;vm;? 'gayr,fh usKyo f rD;ta=umif; usKyfaumif;aumif; od tefu,fw@kd bufvnf; *&kpu kd yf gO;D wJh/ vSrf;ac: w,f?
w,f? tEkynm 0goem}uD;wmuvGJvdk@ avmuta=umif; c%aeawmh }u;D r usKyw f @kdpm;yGbJ uf ul;vmw,f? tvdk jrwfpmG
bmrSem;vnf&Smao;wm r[kwfygb;l ? bk&m;? usKyf&ifawG wkev f kud w f m?
usKyforD;rS r[kwyf gbl;av? usKyfoil ,fcsif; ode;f ‘t’ vdkuw f hJ }u;D r? usKyftem; a&mufcgrS usKyfudk
armif}uD;&J@ orD;av; '}uD;r'av;vnf; 'Dwwdik f;yJ? avmu jrif+y;D yg;pyfta[mif;om;eJ@ idik u f somG ;w,f? usKyv f nf; rodwhJ
ta=umif; em;rvnf yg;rvnfe@J a&wdrfepf&mS w,f? olawGvdk cyfwnfwnfaevdkuyf gw,f?
onfta=umif; jyefawG;rdwkid ;f emvSyg&@J ? ‘b}uD;u orD;udkacgufqGJa=umf au|;csifvdk@yg?
'DrSmxdik f æat;at;aq;aq; pm;yg’
ode;f armif}uD;u usKyfvkyd J rD;&xm;puf&Hku tvkyf }uD;r bmrSrajymEdkifbl;? acgifiHk@+yD; acgufqGJawG
orm;u +yD;awmh olu uav;ig;a,muftaz/ rkqzdk ?kd odef; wpfZeG ;f +yD; wpfZGef; yg;pyfxJ xnfhw,f? +y;D awmh 0g;pm;zd@k owd
h m ig;ESpaf wmif&dSa&m@r,f?}uD;ru orD;t}u;D r&awmh bJ ZGwf twif; rsKd csaeav&J@?ol@crsm acgufq GJ
armifred ;f rqH;k cJw
qHk;qdkawmh rdom;pk pm;a&;aomufwm udpPrSefor# ol@wm0ef awGeJ@twl ol@&@J t&Sufta=umufw&m;awGyg rsKcd sae&Smwm
csn;f yJ? t&G,ef J@rr# vkyf&&Smw,f?onf=um;xJ ode;f armifu yg? teufa&mif jc,foxm;wJh ol@rsuf0ef;rSm rsuf&nfawGeJ@
tvkyrf Serf Sef rqif;Edik fb;l ? use;f rma&;raumif;awmh aq;&HkeJ@ pdpk w G af ewm usKyfjrifae&w,f?ckcsderf mS awmh ridrk ad tmif xdef;
tdrf ul;csno f ef;csnf? onfawmh vcav;u b,frmS vm+yD; xm;vdkufygOD; orD;&,fvdk@ &ifxJu ajymrdw,f? a,mufsm;
tjynfht0ygawmhrvJ? rdom;pkxrif;vkyftwGuf }uD;rwpf wefrJ@ rsu&f nfrusayr,fh tonf;xJrmS usOfaeatmif cHpm;
a,muf &Sm&azG&a&m? emusirf w d ,f?
tpuawmh usKyfwdk@ t&yfxu G fo;D ESaH wG azmuf tdrfjyefa&mufw Jhtxd wEHk@EHk@pw d rf aumif; jzpfvdk@
onf,+l yD; w&kwfwef;aps;vdu k fa&mif;w,fqdk+yD; oGm;vmae aew,f?onfta=umif; orD;awGvnf;rajymbl;? roDuv dk nf;
wm awG@&w,f? rajymbl;? raeEkid fwmeJ@ pyfpyfppk &k dv S wS hJ usKyfwrl iaxG;udak wmh
aemufawmh rEWav;u rkef@wdu f pfckrmS rkef@xkyf ac:ar;rd/ ajymrdw,f? iaxG;u usKyfajymor# txl;tqef;
k w
xkyw f hJtvkyf &ovdkvkd ajymoH=um;&J@? tvkyfrmS tqifajy r[kwfawmhovdk cyfat;at; em;axmifw,f?
vdk@eJ@ wlw,f? oyfoyf&yf&yf 0wfpm;oGm;vmaewm awG@& ‘OD;av ckrS odovm;? 'Dupd rP mS }u;D r rrSm;ygb;l OD;av
w,f? rSwrf w S &f & wpf}urd af wmh usKyw f @kd t&yfom; cifarmif&if &m? umvay:o&kyfrSef yHjk yifwpfyk'fvk@d oabmxm;ayg?h 'gay
qdkwJh cyfvnfvnfaumif&@J qdkifu,faemufrmS xdkifvu f mG ; r,fh 'Dvk&d kyfysufqif;ysuf Zmwfxyk faygi;f rsm;pGmudk a'gojzpf
dk o
wm awG@rd&J@? apwJh a'gojzpf&r,fh vlawG&Sdw,f?puf&Hkxu J xGufomG ;wJh
wpfcgwpf&H tvkyfudpPeJ@ rEWav; oGm;&wJhtcg cifarmif&ifqdkwJh vludk OD;av odw,f[kwfvm;? olu }uD;r
38
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
wdk@vdk &dk;&kd;tteJ@ aiGwGif;eufae&SmwJh uav;rav; awGudk &yfw,f?
&SmazGpkaqmif;ay;aewJh vlyJpG m;av’ ‘OD;av;u orD;udk pdwrf csvk@d e@J ww l ,f? 'DacwfrSm
iaxG;udk usKyfai;=unfhrdw,f?iaxG;u atmifE_wf 'DtvkyfrsK;d vkyu f ikd fae=uwJh rdaumif;zcif om;orD;awG trsm;
crf;udk oGm;eJ@wpfcsuf zdudkuv f u kd w f ,f? }u;D yg? +yD;awmh u|eaf wmfwk@d vnf; &Sdaeom;yJpdwcf syg’
iaxG ; ajcmuf uyfuyf &,f&if; xGufoGm;w,f? ‘a[haumifawG? rif;wdk@ ckcsufcsif; xGufoGm;=u?
usKyfbmxyfajym&rvJ? ai;aerdw,f?[kww f ,f/ usKyfbmrS =um&if u|J}uD;vufoD;pm rdawmhr,f’
xyfajymzdk@ raumif;awmhbl;? usKyf 0kef;ceJ x&yfvku d w
f ,f? ieJ ESpaf umif ukyfceJ
ajym&&if cHjyif;p&m aumif;w,f?wpfae@rSmawmh vpfajy;vdkuf=uwmrsm; pufukefzGifh+yD;armif;xGufoGm;wJh
cifarmif&ifqw kd t hJ aumife@J vlwpfa,muf? usKyv f ufzuf &nf qdkifu,foH a0;vGifhoGm;rS ukvm;xdkifay: jyefxkdifrdw,f?
qdkifxJudk ,mr[mqdkifu,f}uD; tcef@om;pD;vdk@ a&mufvm iaxG;u opfom;acsmif;udk pm;yGJay:ypfcs&if ezl;u ac|;awG
w,f? tcsdefu reuf q,fem&Davmufqdkawmh qdkifxJrSm vufeJ@ oyfcsaeav&J@? at;&D0if; idkaew,f?
vl&Sif;aew,f? tJ'Dae@u iaxG;vnf;ol@twGuf pmtkyfpif ckcsdefxd em;rvnf&Smao;wJh roDuawmh usKyfukd
av; &dkucf sifvk@d q+kd y;D opfom;acsmif;awG wpfayG@}u;D eJ@ a&muf tvum;ae&if; a'go}uD;aewmwJh? aumif;aumif;rGefrGef
vmw,f? roDu aq;aygv h yd f aomufv@kd ? ti,fq;Hk reJ@ Edk@!mS ajymv$wv f ukd &f ifvnf;jzpf&J@om;eJ@/ {nfo h nfawGukd tm;emzd@k
r at;&D0if;u aiGaumifwmrSm xdik fvk@d ? aumif;vdkufwmwJhav? &dk;ygh roD&m / usKyfpdwfxJ a&&Gwfrd
yxrawmh 'DaumifawGusKyq f dk vufzuf&nfvm w,f? ol@taru ajymcgrS at;&D0if;u oHa,mifvu
f ikd u dk f+y;D ajym
aomuf=uwmyJ xifwm? 'gayr,fh r[kwb f ;l ? ud,k af wmfacsm w,f?
awGu usKyfeJ@rawG@csiv f k@d qdk+yD; usKyfa&S@ vmxdkifw,f?ajymyg ‘[kwfom;yJ tazuvnf; rEWav;rSm acwfrDae+yD
bmupPvJaygh? usKyfrSmvlr_a&; rnHhygbl;? vufzuf&nfeJ@ taz&J@?orD; tJ'Dtvkyfukd vkyf=unfhcsiw f ,f taz’
awmifrS {nfch Hvku d af o;&J@?cifarmif&ifu ajymw,f? jrwfpGmbk&m;?acgufqGJawG twif;rsKdcsaewJh }uD;r
OD;av;orD; at;&D0if;av;oDcsi;f qdk aumif;wm u|ef av;udk usKyfzsucf eJ owd&oGm;w,f? usKyfrsupf d tpHrk mS awmh
awmfodxm;w,favwJh? udk,fht&yfom;csif;qdkawmh ol@0g rD;[kef;[kef; awmufyaeovdkyJ?
oemav; ajrawmifajrSmufay;csiyf gowJh? OD;avwdk@vnf; pD; ‘t&l; r? eif *Dw&l; xcsif wmu vG J+yD; bmrS
yGm;a&;tqifajyoGm;apcsio f wJh? u|eaf wmfeJ@twl ygvmwJh rodbl;?uJ æ &l;csifOD;[m’
udkausmaf usmv f iG f&J@ wnf;cdck ef;u um&mtdkauoDcsif;uyGJrSm pm;yGaJ y: csxm;wJh iaxG;&J@ opfom;acsmif;eJ@ wpfcsuf
OD;av;orD;udk tqdkawmf cef@csiv f k@d ygwh?J &dkucf svdkurf dw,f? usKyforD;&J@ acgi;f rSm aoG;csif;csif; eDvk@d ?
‘[m rjzpfygbl;uGm? ighorD;udk rcdkif;ygbl;’ iaxG;eJ@ roDu usKyu f kd 0dkif;qGJ=uw,f?
usKycf sucf si;f jyefajymvdu k w f ,f? usKyrf suEf mS wif;ceJ rdkuv f ukd w f Jh orD;av;? aoG;pufawG=um;u usKyfudk
jzpfomG ;+y?D usKyfwlr iaxG;uawmh opfom;acsmif;awGab;rSm ajymjzpfatmif ajymvdkuaf o;w,f?
xkdif&if; rsuaf rSmifuyk f+y;D vSrf;=unfw h ,f?usKyforD; at;&D0if; ‘orD ; t&l ;x+yD; ajymwmr[k wf y gbl ; taz?
uawmh ar#mv f ifhcsuw f pfckukd vSpfceJ awG@vkfu d &f ovdk ol@&J@ a&S@vqdk&if tazu yifpif,al wmhrSm rdom;pktwGuf aiGvkd
rsufvHk;&GJ}uD;awGeJ@ usKyfudk awmif;yefovdk =unfhwm owd w,f taz’
xm;rdw,f? cifarmif&ifqdkwJh taumifu wufwufºuºu nDrav;&,fwJh? iaxG; qdk@qdk@eifheifhajym&if; ol@nDr
xyfajymaejyef+yD? olzuf+yD; rsu&f nfvnfaew,f? roDqkw d mawmh wufrwuf
vccsn;f ESpaf xmife@J pay;rSmygw?hJ yGJ=unfhy&dowfu csufrwuf idkyga&m?
oabmusvk@d abmufql;cs&ifvnf; ig;q,f&mcdik fE_ef; cHpm;cGifh
jyKrmS ygw?hJ olatmifjrif&if atmifjrifovdk wdk;ay;ygr,fwh?J
‘ighww l k@d OD;av {nfhcHwhJ vufzuf&nfukad omuf+yD;
jyef=u&ifaumif;r,fuGm? igo h rD;udk vHk;0rcdik f;bl;? OD;av; 'gyJ
ajymr,f’
usKyf pdww f vdk m+y?D opfom;yHek m;xdik faewJh iaxG; wpf
a,mufESpfwpfvufr tom;wpfacsmif;udik f+yD; usKyfem;vm
®ð·º̧ ø¶®°º·ôº÷
39
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

•¾Ü ª ´ å °²º å ª´ ” ° ²º å Œ
&moDO wk u ylt d k u f p Gw f p d k aeqJ ? tdr f a &S ΠuG i f ; aumif;vdkufav?
jyifus,f}uD;udkjzwf+yD; [dk; a0;a0;awmifwef;}uD;awGqDu
wdkucf wfvmaewJhavu tawmfav;at;jravawmh awmf &kwfw&ufudk,fhudk,fudk jyef=unfhrdvdkufawmhrS
ao;&JŒvdk@ awG; vd kuf rdw ,f ? =unf ha erd wJ h tifw meuf atmf æ ol@awmifyHESpfzuf pvHk;rSm jrm;awGpl;azmuf xm;
pmrsufESmawGay:u jynfwGif; owif;awGuvnf; cE<m yg a&mvm;? '%f&mu aoG; awGvnf ; wpuf puf,dk pD;
udk,f&JŒtylcsdefudk jrifhwufvmapedkif/ aoG;vnfywfrSKudk usqif; aeqJ? ajcaxmufawGudktm;jyK+yD; ckefvSKyfa&GŒ &Sm;
vnf;jrefqefvmapedkifw,f xifyg&JŒ? wcg wav vlwcsdKŒ vdk@ &ae ayr,fh aumif;uifjym}uD;&JŒ wae&m&mudkawmh
&J ŒpOf ;pm;awG; jrif cHp m;yH kawG udk em;rvnf edki fjzpf&w,f? olxGufazmufysHoef;vdk@ r&edkifjzpfae&+yD?
&r,fh tcGifhta&;av;u rjzpfpavmuf oHk;pGJcGifh&zdk@ ta&;
atmuf usd KŒ&kdŒ usd K;ESdr fhc s&r,fh ppfaoG;ppfr mef wuf aewJh “bk&m;ocifæ T tarSmifwGif;eufxJrSm vl;vGef@
rsufESmawGutpDt&D xdkifckH}uD;awGay:rSm ppf,leDazmif; cH pm;ae&&Smol vlom;&kyfoGifryDjyifedkif}uawmhaom owœ
tjynfht pH k0wf+ yD ; tpG rf; uk efw if ;rmaewJ h rsufES mxm; 0grsm;udk u,f wif vGwfajrmufapawmfrlyg?”
udk,fpDeJ@ jrefrmedkifiHwedkifiHvHk;udk u,fwifxm;&wJhyHkpHrsdK;/
wedkifiHvHk; u jynfolvlxk}uD;udk wifau|;xm;&wJh yHkpHrsdK;? “rdp>mewfqdk; "rR Eœ&m,frsm;udk ESdrfESif; qHk;rawmf
t&yf0wfawGuawmh usm;oem;aom EGm;csr f;omrsm;ayy? rlyg?”
rsufESmudk atmufcsxm; yg;pyfr[&J? tJ'DjrifuGif;udkpdwful;
yHkazmf}unfh vdkufrdwmeJ@ ol@&ifawG ckefvSKyfrSK }urf;vmwm aumuf&dk;wr#iftjzpf olqkawmif;wwfcJh+yD? yDjyif
aoG;vSnf@ywfrSK awGjrefqefvmwmudk owdjyKrdaew,f? xif&Sm;jrifae&wJh bDvl;rsufESmay:rSm arwœmw&m; opPm
w&m; pmem axmufxm;rSK bmwckrSr&Sd rawG@&? aoG;&JpGef;
tJ'D tifwmeufpmrsufESmawGudk rzwfbJvnf; ayaewJh tpG,fjyL;jyL;udk a}umuf&GHŒ'l;axmuf aumufoif;
raeedkif? oHa,mZOf/ wm0ef&SdrSK tJ'Dpum;vHk;awGudk oHk;vdk@ aumufr,fh olawGxJrSm wpwp yg0ifvdkolawGrsm;vmcJh+yD?
&rvm;? ordkif; acwf} uD;uay;tyf vmwJ h wm0ef&Sdr SKwck ukd wu,fawmh obm0"rRudkyuwdtwdkif; &SLjrifem;vnf
udk,ef J@rqdkifovdk rsuEf Smv$JcJypf vkyfypfzdk@qdkwm ol@awG;jrif edkif&if/ vl@b0&JŒ jzpfwnfrSK b0t"dyg`,f&JŒtESpfom&udk
,Hk}unfrSK xJrSm a&;a&;ysysyif ray:aygufcJhbl;yg? q&m tav;teuf em;vnfoabmayguf cH,el dkif}u&ifæ tJ'Dvkd
Aef;armf wifatmifudkzswfueJ owd&vdkufrdw,f? a0;vGifh csifw yfrufrSK&J Œ tqHk;ed* Hk;[m æ vl wudk,frSmajrb,f
aumif;uif jym}uD;xJrSm jrifhjrifhrm;rm; ysH0JaecJhwJhvif; avmufrsm;rsm;vdkrvJæ tJ'D avmb a'go arm[ rmef
,kefiSuf[m pdwful;&kyfyHkxJudk &kwfw&uf ysH0J0ifa&muf rmeawG&JΠtqHk;ed*Hk;[m yvmtpkwck xJu ork'N&ma&
vmjyefw,f? us,fjyef@jymvGifwJhaumif;uifjyif eJ@ tjrifh rsufESmxuf c%wufonf@æ?
ysHvif;,kefiSufawG[m yeH&vSw,f? [kwfw,f oli,fi,f
u oif,lcJh&zl;wJh ±lyaA'ynm&yfrSm tvif;a&mif&JŒtv#if wwdwd wdkufpm;cHae&wJh urf;yg;wckvdk +ydKus jrpf
[m tv#ifjref qHk;jzpfw,f? 'gayr,fh tJ'Dtvif;&JΠtjref euf w ck x JvsSyfwdkuf arsmygoGm;r,fqdkvnf; arsmygypfvdkuf
f tjywftowf pHcsdefcsdK;ypfvdkuf csif&JŒ? 'gayr,fh tJ'Djrpfeuf[m t&Sdeft[kefjyif;jyif;eJŒ pD;
qHk;tv#iEf SKH;udk vl@&JŒpdwu
edkifjyefw,f? =unfhprf; oHvGifcufudkudkufcsDxm;wJh csdK;jzL qif;&SifoefaewJh jrpfwjrpf jzpfapcsifw,f? a&tDaewJh aA'g
iSufuav;waumif[m t&kyfqdk;vSwJh oHavSmiftdrfxJrSm eJ@'kduo f a&m awGeJ@jynfhusy f qdk@ywd af ewJh jrpfwjr pf/ a&cJ jrpf
nSdK;csKH;ae&Smw,f? tawmf tusnf;wefwJh jrifuGif;ayyJ? wjrpfawmh rjzpfapcsifbl;? olu aA'gyifawGay:rSm tjrif
crsm oludkufcsDxm;wJh oHvGifcufuav;udk b,fol@qDudkrS rS mawmh q&m}uD ; aZmf * sD e J @ rwlu G J j ym;jzpf a ejyef w,f ?
o,faqmifay;cGifh r&edkifjzpfae &&Smw,f? 0rf;enf;p&m rwwfedkifaybl;? ckyJ=unf@awmh {&m0wD[m ,efpDaAmfv*g
40
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
tJ' D vd kj rpf } uD ; awG eJ @ b,f r Sm wl aawmh v dk @ vJ ? aA'gyif av;yg?wu,f h v ufa wG Πb0rS m wjcm;ol awG t wG u f
wdk@usyfcJydwfqdk@vGef;vSvdk@ a&tDav;wGJ jrpf[m jrpfryDo rqdkvdkayr,fh olŒtzdkŒawmh “usaemfuaumbmrsm;wwf
+ydKusurf;yg;awGeJ@twl opfawmawGvnf; jyKef;wD;cJhvdk@ edlift Hk;rSmvJ” vdŒk ajymcJh& nnf;nL cJh&wJ h t}udrfaygi;f vnf;
av&l;eJ@twl ,drf;EGJŒaysmhwGJ yJhjym;yifwdk@om oJoJvSKyfvSKyf renf; vSawmhv dk@ ajym&ayvdrfhr,f? txl;ojz ifh rw&m;wJh
tkyfzGJŒvdk@ aecJh+yD? tJ'DyJhjym;yifawGuawmh touf&Sif ae trdef@tm%mw&yfudk tmcHqef@usifwJhtcg rsdK;rSmyg? ol@t
xdkifcGifhav;&r,fqdk&if ajr}uD;txdyJ ,drf;vSJ& ,drf;vSJ& aeeJ@wk ef@jyeftmcHqef @usif cJho vdk wjcm;olawG udkv nf;
n$wfaysmif;& u}udK;wckvkd awmif oabmxm;ae}uyHk&&JŒ? rw&m;rSKudk tmcHqef@usif}unfh}uapcsifwJh apwem &Sdyg
'g[m udpPaumif;jzpfygovm;? aysmhaysmif;rSKeJ@ tnHhcH t w,f? 'gayr,fh tJ'D wjcm;olawGu tmcHqef@usifzdk@ r}udK;
av#mhay;vdkufav#mrSK[m trsm;}uD;jcm;em;uGJjym;ygw,f? pm;}uygbl;/ tmcHqef@usifrSKvkyfvdkuf&if olwdk@&JŒtusdK;
ajrjyiftxd av#mhay;n$wfajymif;vdkufwJhtcg zdtm;wckck pD;yGm; wpHkw&mudk xdyg;cH&rSmpdk;}uygw,f? emcHaqmif&Guf
oufa&mufcH&r,fqdk&if jyefvnf xlrwfedkifzdk@ trsm;}uD; vdkuf+yD; olwdkŒ&JŒaejrJwdkif;tajctaeudk tysufrcHvdk=u
cufcJoGm;yg vdrfhr,f? ygbl;? tJ'Dvdk tajctaersdK;rSm ol@taeeJ@ ”usaemfuaum
jrpfwjrpf&JŒa&pD;rSm aA'geJ@ 'dkufoa&mawG wif;usrf; bmrsm;wwfedkiftHk;rSmvJ” vdk@@yJ?
jynfhydwfqdk@aewJ@tcg tJ'Djrpfa}umif;[m c&D;vrf;aumif;
wck rjzpfedkifaybl;? oluawmh tJ'DvdkjrpfwjrpfxJrSm ESpf tJ'Dvkd awG;vdkuf& ajymvdkuf&wm[m wu,f
aygif;rsm;pGm wdk;&SJqefwuf&if; c&D;rwGifjzpfcJh&? wav#muf awmh odyfrvG,fvSygbl;? ol&JŒpdwfudkjyif;jyif;xefxef '%f
vHk; a&qefc&D;csnf;om? c&D;rwGif tm;tifukefcef; armEGrf; &m&&Sdapygw,f? tJ'DvdkrsdK; pdwf'%f&m &cJh&wJh t}udrf
cJh&? jrpf&JŒ}urf;cif;txd pkwf,lqGJcs 0g;rsdKoGm;edkifwJh a&0J aygif;vnf; renf;raaem &SdcJh+yDaum? cE<mudk,frSmom 'Dvdk
uawmhawGuvnf; aygrsm; vSygbd? b,fvdkyJ owd0d&d, '%f&mrsdK;t}udrf}udrf cHpm; cJh&r,fqdk&if ol@&JŒtouf&Sif
todOm%fynm&Sd&Sd c&D;ESifcJhayr,fhvnf; a&0Juawmh}uD; &yfw nf rS Kudk awmif xdy g;&yfq dk if ;oGm;aped ki fa vmuf &J Œ?
ESpfck&JΠpkwf,lqGJcs0g;rsdKwmudk cHcJh& oltzdk@ usm;ukwfusm;cJ 'gayr,fh av#mufaeqJ ajcvSrf;awGudk &yfq dkif;ypfvdkuf
&kef;uef jyefwufedkifcJhayr,fh a&SŒquf&r,fha&qefc&D;rSm &awmhrSmvm;? 'Dvdkawmhvnf; ol@&JŒ,Hk}unfawG;jrifrSKu
arSmiftwdydwfqD;vdk@aejyef&JŒ? cGifhrjyKekdifjyef? 'grSr[kwf t&dyfaumif;wJh opfyif wyif&JŒ
atmufrSm zsmav;wcsyfcif;+yD; oufawmifhoufomae
tpdk;r&EdkifjzpfpOfwckxJrSm &or#udk vdyfwaumif vdkufrvm;? 'Dvdkvnf; olu rvkyfcsif rvkyfekdifjyef? tvif;
vdk,ufoGif;pkaqmif; &if;wGif;0ifajzmifhzdk@ }udK;pm;ae}uwJh udkvnf; awGŒae&w,f/ tarSmifudkvnf;awG@ae&w,f /
a¹rqdk;trsdK;rsdK; uvnf; ydkvk@d om rsm;jym;vmae&JŒ? ajryG l&m "rRu dkvnf; awG@ae&w,f/ t"rRud kvnf;awG@ae&w,f/
uif;arSmifh ‘tlrrawmifhvdk@ oDvrapmifhekdif’ qdkwJhpum;udk tusdK;pD; yGm ; pD ;qif;ae&m t&yfud kvnf ;awG@ae&w,f/
'dkif;v$m;wckvdk toHk; cs+yD; oDvysuf oDva=umif a=umif tusdK;pD;yGm;pkyHk&mt&yfudkvnf; awG@ae&w,f/ csrf;om
olawmfwdk@ ajccsif;vdrf,SufaeaomumvrsdK;rSm ajrom; jcif;udkvnf; awG@ ae&w,f/ qif;&Jjcif;udkvnf; awG@ae&
&JŒaus;Zl;w&m;udk apmifhod&dk ao olrsm;tzdk@ bmudkpdkufysdK; w,f? pnf;&JŒ wzufwcsufudk jywfjywfxifxifjrifae& &JŒ
vdk@ bmudk&dwfodrf;&rSef;rod jzpfcJh&+yD? jrefrmjynfqdkwJh eJ@? aemufqHk;&xm; qdk wmudk pD;ypfvdkuf}uawmh rSmvm;?
'Dwkid f ;jynf&JŒordki;f rSm wkESdif;p&mrJh &dkif;rdku}f uola wGu xif apmapma&mufoGm; +yD;a&maygh qdk+yD; tavmw}uD; wufpD;
ovdk rif;rlcs,fvS,fcGifh&? tvSw&m; qdkwmawGvnf; pHvGJ vdkuf=uawmhrSmvm;? enf; enf;av; av;av;eufeuf
azmufjyef t+idrfh ZmwfyGJawGrSm vl&$if awmfawG ysufvHk; pOf ;pm;=unfh }uapcsify gw,f? tJ' D &xm;ud k b,f ol u
xkw fc J h= uovdk “rS ef wJ h ol awG usuk ef } ujyD” tjzpf rsdK ; armif; ES i f r S mygvJ ? b,f u d k O D ; wnf a rmif ; ES i f r,f qd k w J @
uvnf; umv&Snf}um vSaygh? OD;wnfvrf;a}umif;udka&m }unfh+yD; od+yD;}uyg+yDvm;?

'D wcg q&mAef ;armfwifatmif udk owd &rd wm i,fi,f tv,fwef;ausmif;om;b0 avmufu
uawmh q&m&JŒt&nftaoG;awGudk r[kwfygbl; ? q&m jrefrmzwfpmrSmoifcJh&wJh ra[mfo"m om;w&m;pD&ifcef;udk
&JŒta&;tom;ydkif;rSm ajymprwftjzpf wifusefcJhwJh “us r=umr=um owd & aerd w wf w ,f ? vl o m;uav;ud k
aemfuaum bmrsm;wwfedkiftHk;rSmvJ” qdkwJh ta&; tom; tmomief;ief; pm;csifaewJh bDvl;reJ@ uav;rdcif&if;udk
41
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
ol@bufudk,f@buf qGJcdkif; +yD; b,fol[mydkifqdkifol rdcif&if;
jzpfw,fqdwk hJ tajzudx
k w k f w&m;pD&ifay;cJhwhJ tjzpfuav;
aygah v? om;uav; emusif rSm pd;k &SmwJh arwœm&Sif rdcif&if;
uawmh om;pm;bDv;l eJ@,SOf+ydKiftekid fvk rqGJ&uf &Smaybl;?
'gayr,fh ynm&Sd ra[mfo"m utJ'DtcsdefrSm w&m;pD&if
&ol w&m;ol}uD; jzpfaeavawmh æ T Zmwfawmfukd aygif;
vwf aomfqdkwmrsdK;&SdcJh trSefw&m;u atmifyGJ &cJhygw,f?

pdwfqdkwmuvnf;tcufom;yJav? raeekdifvdk@
zwfvdkufjyefwJh tifwmeuf owif;pmrsufESmawGay:rSm
jrefrmekdifiHu ppf tm%m&SifawGu edkifiHom; tusOf;om;
7000 ausmfv$wfvdkufjyDqdkwJh owif;xdyfqHk;rSm wufae
w,f? urBmay:rSm b,f edkifiHrS roHk;ao;wJhtoHk;tESKef;
topfygyJ? uvdrfuuspfuswJhae&mrSmawmh wkE_dif;rJhvdk@
qdk&ygvdrfhr,f? wu,fwef;v$wfay;oifhwJh bm&mZ0wf
r_rS rusL;vGefcJh}uwJh Edik fiHa&;tusO;f om; b,fESpfa,mufyg
ygovJ? 250 avmuf ygw,fvdk@ cef@rSef; &w,fvkd@ owif;
awGu qdkygw,f? ekdkifiHa&;tusOf;om;u b,fI b,fr#
&mZ0wftusOf;om;ub,favmuf tJ'Dvdk ±dk;±dk;om;om;
today; a}uj_imvdk@&yg&JŒeJ@ bmvdk@ra}ujimwmygvJ? r±dk;
om;vdk@ygyJ? tusdK;vdkvdk@ anmifa&avmif; olwdk@ tm%m
wnf+rJ a&;twGuf edk ifiH wwmudkj yvdk ufwJ h upm;aeus
upm;uGufuav;wckyg? vGwfvmedk;vGwfvmedk;eJ@ ar#mfudk;
ae}ur,f h Ed ki f iH a&;tusOf o m;awG& JΠrdo m;pka wG ZeD ;
cifyGef;awG b,favmufrsm; pdwfqif;&Jvdkuf}u&SmavrvJ?
tukodkvf rsm;vdkuf av?

Zmwfawmfuawmh aygif;zdk@ oihfaewmumv}um


+yDaum? bDvl;uawmh vlom;udkpm;zdk@ vkaeyg+yD? rdcif&if;
jzpfoluawmh om;av; xdcdkufemusifrSmpdk;wJhtwGuf æ?

°¼µå¿»ª·ºå
(ae@opf0ufbfqdkufrS)

42
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

43
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

pdwaf ppm;&m
(1)

&ifarmif[m udkoif;axG;udk jrifvku d w


f dik f; q&mwuUokv d b f kef;Ekdifukd ajy;owd&ygw,f? +y;D awmhrS q&mzefw;D cJhwhJ
emrnfausmf ‘OD;}uD;bxdu
k f (odk‹r[kw)f rd;k eJ‹ajrudk atmifEidk fjcif;’ 0wˆK}u;D eJ‹ tJ'xD u J Zmwfvukd fausmf ukcd ifarmifausmpf Hau;udk
bGm;ueJ jrifvmrdwmyg?

pHau;u Edik fiHa&;orm;awG pka0;avh&w Sd ht


J drrf Sm awmufwkrd ,f&vkyw f m? ol‹q&mawG aqG;aEG;wm t}urd f}urd f
=um;zl;+yD;om;? q&morm;awG&JŒ awG;vHk;awG/ pum;vHk;awGu ol‹acgif;xJrSm tjynfhtodyf? w&ufus vrf;ab;a&bHkydkifrSm
&yfuGufol/ &yfuu G of m;awG a&cH&if; jy\emjzpfyga&m? 'Dawmh olu vlawGukd ausmcf Geif;wd;k a&Smifwdrf;+y;D 0if&Sif;oayg?h ol‹&JŒ
‘&Jabmfwk‹d ’ qdw
k Jh &ifacgi;f oH}uD; vltyk fxrJ Sm [de;f ueJ xGufvmwm? 'DtoH}u;D udk ol‹[molawmif vef‹omG ;w,fqydk J? 'Dah emuf
a&bHkydkif jy\emeJ‹ rqkdifwhJ urBmhEkdifiHa&;awG udk t+rD;tarmufrwnfh tmacgi jf cpf+yD; a[mygawmhw,f? ol‹tajymudk
zwf=unfhawmh &,f&vGef;vdk‹ rsu&f nfawmifusrad o;? oabmusvku d fwJh jzpfjcif;?

&ifarmifwk‹d +rd‹u udkoif;axG;&JŒ jy\emvnf; a&bHkydkifrSm? ‘gayrJh olu jy\em 0if&Sif;ol r[kwb f J/ oluk, d wf kdif
jy\emxJ 0ifygo?l 'DbyHk dkifrmS vlrsm;pk rcyfygbl;? tzdk;}uD;eJ‹ olyJ trsm;ojzifh cyfw,f? bHkydkifu ol‹trd feJ‹ eD;w,f? yHk;ESpfy;Hk eJ‹
ae‹pOf tacgurf sm;pGm o,f&wm? bHyk ikd ef m;rSmaewJh tzk;d }u;D vnf; olw‹kd ZeD;armifEt HS wGuf 'gav;yJ tm;ud;k ae&wm? tdr0f if;xJu
a&wGi;f us a&riifEikd /f 0if;tjyif bHyk ikd rf mS vnf; ud,
k w
f idk rf cyfEidk ?f 'Dawmh a&vmcsed q
f k d a&ydu
k af cgi;f rSm ydu
k w
f yf+y;D tdrxf o J iG ;f ,lw,f?
udo
k if;axG;u ol‹y;kH jynf&h if ydu
k uf dk jyefwyfay;ayg?h tzd;k }uD;u a&odyrf &ao;bJ/ ukdoif;axG;csn;f qufcyfae&if tdrt f jyifxu G f+y;D
apmifhcikd f;&wm tarmwaum? =umawmh ESpzf uf=um; &efrsm;yga&m? 'Dvjdk zpfwm c%c%?

‘a[;’ qdw k hJ toH}u;D =um;vdu k &f if ajy;r=unfeh ‹J / tJ'g udo


k if;axG;yJ? a'ge‹J armeJ‹ tom;ukef atmfw,f? 'DtoHay;+y;D &if
tzdk;eJ‹ a&wduk yf GpJ +yD? cGe;f }uD;cGef;i,fe‹J atmf=u[pf=uayg?h tjyeftvSef pum;Edik fvrk ,f/ tzd;k &JŒ ydu k u
f dk udo k if;axG; ðzwfypfr,f/
tzd;k u wGef;xkwrf ,f/ ukdoif;axG;u toHus,u f s,ef J‹ xyfatmfr,f/ cE<mudk,yf }kd u;D wJh tzd;k u 'Dhxufus,w f hJ toHeJ‹
jyefatmfr,f/ ±dkuaf rmif;ykwaf rmif; vkyfr,fh[efjyif&if udkoif;axG;[m rvSrf;rurf;rSm ikwf ww k o f mG ;xd ik fr,f? 'gawGukd
ywf0ef;usiu f aemausatmif od+y;D om;? ae‹pOf a&jznfw h if;zd‹k ta&;}u;D wJh tzk;d tdke‹J a&jynfrh S wm0ef+y;D r,fh vli,f udo k if;axG;/
ESpfzufvk;H twGuf a&ta&;awmfyk?H

wjApfawmufawmufe‹J jiLplaewJh udo k if;axG;tem;udk &ifarmif a&mufomG ;&if ol‹a'goajymif;tk;d u OD;vSnv hf mw,f?
ausmudk vuf0g;eJ‹ ‘ajAmif;’ ueJ ±dkucf syga&m? &ifarmifu emvSwhJ rsuEf Smay;tjzpf rsuEf Smudk ±_HŒwGjywJhtcg oabm
usomG ;wJo
h u l ‘w[m;[m;’ &,farm&if; vlukd zspn f p‡ yf gawmhw,f? awmifpOfa&r&awG azmifz‹GJ atmifajym&if; rsuEf mS udik v
f u
kd /f
vlukd v_ycf g&rf;vdkuef ‹J acsm&h Smygw,f? jy\emudk ,m,DarhomG ;wJh ol‹tjzpfuk=d unfh+yD; &ifarmifyg pdwo f uf&m"mwfawG
ul;pufvmw,f? &ifarmifhxuf touf}u;D ayr,f/h pdwfu Eke,faewJo h yl g? ol[m tdref ;D csi;f vnf;jzpf/ nDtudkqkv
d nf; rrSm;?

(2)

tdr0f ef;usit
f wGi;f rSmyJ uko
d if;axG;vdk pdwrf rl rSeo
f l 3 OD; &Syd gao;w,f? aemufwOD;u udjk raomf? ol‹ukd &ifarmifhtwGuf
tumtuG,fvdk oabmxm;+y;D / t+y;H awG v_difvdi_ fjy+y;D rdwzf ‹JG &muae &if;ESD;cJhwm? jzpfyu
Hk æ 'Dvkyd g?

44
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009
i,fi,fwek ;f u rlvwef;ausmif;udk oGm;wJhvrf;rSm ESpfxyfwku d f wdu
k pf dr;f }uD; &Sdw,f? awG‹avh&Sdwmu vrf;a&SŒ
oGm;vmolawGukd tay:xyf 0&Hwmuae rsuv f ;Hk rsuq
f HjyL;jyL;eJ‹ aqmifha=umifx h idk f=unfw h hJ trsKd;orD;wOD;ygy?J olu tdrt
f jyif
xGufcGifhr&ol? wuUodkvfausmif;wufwkef; ðypm;cHcJh&w,fvdk‹ qdkolawGu qdk&JŒ? &ifarmifwa,muf ausmif;oGm;wkdif;
wdkufpdrf;0&Hwmudk r=unfhbJ raeEkdif? =unfhrdawmhvnf; pdwu f rodk;roef‹? pl;pl;&J&J t=unfhcH&wdkif; vlrSm zdef;ueJ&Sde;f ueJ
vef‹jzef‹cyJh gw,f? txufwef;ausmif; wufcsdeftxd wdu k pf rd ;f &Sif trsKd;orD;u zrf;pm;xm;wke;f ?

aemufydkif;rSm udkjraomfvnf; tJ'Dwku d frSm awG‹vmygw,f? t+yH;csKdoavmuf ta&mtaESm uif;olyg? &ifarmifu


t+yH;awGukd =um=umeJ‹ t}udrf}urd f wefjyefay;&muae rdwaf qG jzpfvmw,f? ausmif;vrf; rwlawmhayr,fh wdu k pf dr;f udk
oGm;r=unfb h J raeEkdif? udkjraomfukd E_wq
f ufcsdeq
f dk wkdupf dr;f &Sif tr}u;D &JΠt=unfh[m odompGm +ird o
f ufat;jroGm;w,f?
&ifarmifu tJ'Dtaetxm; vdkcsifvdk‹yJ udkjraomfudk rdwfaqGzJG‹cJhwm? udkjraomf[m &ifarmifhtwGuf pdwf"mwfa&;&m
tumtuG,f?

arSmif&DysKd;+yDqdk&if udkjraomf[m wdkupf drf;uae yHkrSex


f uG v
f mw,f? qHyif&Sn&f Snu f kd vufe‹J yifhoyf&if; b,fo‹l udkrS
xDrxifpGm &,fwwfoyl g? cyfvrS ;f vSrf;u ol‹&,fou H kd =um;&+yDqrdk Sjzifh &ifarmifu rdbqD aiGawmif;&+yD? &,fo[ H m tdrfeJ‹
wjznf;jznf; eD;vm+y;D / 0if;wHcg;ta&muf &yfomG ;ygw,f? 'Dhaemuf &ifarmifhemrnfukd atmfac:ygw,f? ay;or#ukd apm'u
rwufbJ ,lwwf+yD; &xm;vrf;ab; zGix fh m;wJh xef;&nfqikd fqD wef;oGm;ygw,f? tJ'u D jyefvmwJhtcg &,fo=H um;&ao;ayr,fh
ol‹wu
kd pf drf;qDuykd J wa&GŒa&GŒ OD;wnfjyefygawmhw,f?

aemufwOD;u udrk if;xdeq f o


kd yl g? ykq;kd udk aygiv
f ,favmufxd r’um/ r’umeJ‹ ajcvSr;f oGuo
f Guf vSr;f +yD;/ ae&if;xkid f&if;
qHyifudk vdrfqJGaeol? tdrfta&SŒbuf 5 tdrfausmf a':r,fvrf;xJu awmt&ufqkdifqD &ifarmifudk qJGac:oGm;+yD;
t&ufwku d fckdif;ygw,f? &ifarmifu raomufwwfawmh tjrnf;pm;ayg?h

td EN d,Edk if iH rD Zdk &rfb uf &ifarmif xGu fv mawmh ol wd k‹ ta=umif; vSr f;ar;jzpfy gw,f? ol‹enf ;ol[efe J‹
ðypkapmifha&SmufolawG &SEd kid fayr,fh/ &ifarmife‹J pdwfvuf=unfom&Scd JhwhJ olwdk‹twGuf ajzodrfhp&mwck avsmyh g;oGm;ygvm;qdk+yD;
pdwrf aumif;vS? 'Dpw d t f cHe‹J r‹kd rDZ&kd rf+rKd @awmf vrf;rawGay:rSm usupf m;wwfwhJ aemufxyf *±kðyp&m vlawGukd owdxm;rd&ufom;
jzpfvmw,f?

(3)
npfax;ax; txkyt f yd;k awGe‹J vrf;ab;rSm xdkifwwfwhJ ol‹ukd rsurf Se;f wef;cJhw,f? tarwdk‹t&G,af vmuf &SdrSmayg?h
awG‹zefrsm;vmwJhtcg ol‹ukd aoG;wd;k prf;wJt h aeeJ‹ ‘uEl;’ (rDZkv d kd ‘tar’) vdk‹ ac:=unfhw,f? ±_yfaxG;aewJh ol‹rsuEf Smu
csucf si;f qdo
k vdk ajymif;vJomG ;w,f? ol‹rsu0f ef;rSm El;nHhord farG‹whJ arwWm&JŒ t&dyftaiG‹awGukd awG‹vm&w,f? aemifvnf; 'Dvkyd J
ac:ac:+y;D E_wqf ufjzpfygawmhw,f?

wae‹rmS olu ‘aemif;o,f’ (jrefrmvdk ‘uav;’) vdk‹ vSrf;ac:wma=umifh ol‹ab;rSm oGm;xkdifvku d yf gw,f? olu
ol‹txkyftydk;awGudk 0rf;omtm;& jznfygawmhw,f? txkyf}uD;awGxJu txkyfvwfawG/ txkyfao;awGukd vrf;ab;
yvufazmif;ay: wckcsi;f qJx G w
k fyykH gava&m? +y;D rS roef‹rjyef‹ ol‹vufe‹J roef‹r&Si;f uGr;f &Guf xkw/f rjzLrpif xH;k ukd oky/f t&G,pf kH
uGr;f oD;pdwaf wG yHkxnf+h yD; uGrf,mau|;w,f? teD;rSm vlawGu pyfp=k unfh=unfhae+y?D rwwfEdkif? apwemeJ‹ au|;vmrSef;/
vdkvm;aerSe;f odwma=umifh pm;jzpfvku d w
f ,f? (rDZk&d rfrmS trsK;d orD;/ trsK;d om;awG tawmfyJ uGrf;0g;=uygw,f?) ol[mvnf;
oHa,mZOf tqG,ftyGm;av;wckygy?J

a[m'D bHb k 0rSm tckvdk pdwrf rl rSeo


f al wGukd &ifarmifeh nf;wl uJjG ym;wJh tajctaeawGe‹J yJ vlwidk ;f [m óu&H qH&k zl;rSmyg/ zufvw
J uif;
aecJhz;l rSmyg?
45
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
ygO;D r,f? 'guvnf; usaemfw‹kd &JŒ pdwaf ppm;&mtay: trsm;}u;D
(4) rlwnfaerSmyg? usaemfwdk‹&JŒ appm;&mtwkid f; jzpfygw,f æ?

jrefrmhawmfvSeaf &; umvwav#muf ae&ma'o


trsK;d rsKd;rSm vdkbaygif; ajrmufjrm;pGm rjynfh0&muae cufxef
=urf;wrf;wJh '%f&m'%fcsufa wGeJ‹twl pdwfydkif;qkdif&m
csKŒd ,Gi;f oGm;wJh awmfveS af &; &JabmfawG/ jynfwiG ;f axmifawGrmS
,Hk=unfcsut f wGuf txktaxmif;cH/ tm;wif;}udwrf w Sd cf &H if;
±l; oGy f oG m ;ol awG / jynfy Ekd i fi H awG rS m zrf; qD; axmifc s
jypf ' %f u s&mu buf p H k z d p D ; r_ a wG e J ‹ pd w f " mwf a &;&m
ysuf j ym;oG m ;wJ h jref r mvk y f o m;awG / rd o m;pk t wG u f
xG u f a yguf y d w f q d k ‹ uk e f v d k ‹ av;vH y if y ef ; vG e f ; &mu
usOf;usyaf yguu f GJ+y;D pdw"f mwfawG ayguf+y&J olawG &Sdygw,f?
}uKH z;l =urSmyg? úÖú·º¿¸ ¬³·º ø»ô´å¿ùªÜ÷
cspf o l / wk d i f ; jynf / rd o m;pk / &ef o l - rd w f a qG /
&Jabmf&Jbuf ruJGjym;awmholawG &SdcJhygw,f? vlwkdif;udk
ppfaxmufv Srf ;a&;awG/ awmf vSe fa&; opPm azmufawG/
aemufausmuae "m;eJ‹x;kd r,fholawG/ t,ltq tm;vH;k udk
&efol‹t,ltqawGtjzpf xif rSwfpJGvef;aeolawGvnf;
&Scd yJh gw,f? uav;oli,fuv dk nf; rjrifcsif/ toHAvHawGvnf;
r=um;csi/f ylveG ;f at;vGef;vnf; rcHEidk f/ ysm;yef;cwfvy_ &f Sm;
aewmudk r=unfhcsifoal wGvnf; &SdcJhygw,f? pdwaf wG[m u
ajymif;ujyef jzpfomG ;vk‹d rlv&nf&, G fcsufuae aoGznf+yD; tm
%m&Siv f ufatmuf a&mufoGm;&olawGvnf; &Syd gw,f? trsK;d
pHkatmif &Sdcw Jh myg?

pepf/ ,EW&m;/ v_yf&Sm;r_/ pdw"f mwf/ ynm/ tiftm;


qdkwJh t&mawGxJrSm olwdk ‹awG[m tEke,fqHk; tpdwf
tydik ;f awGtjzpf jrifc&hJ rSmyg? olw‹kd pw
d u
f o
dk lw‹kd zrf;qkyEf idk fprG ;f r&S/d
aoG;±d;k om;±d;k eJ‹ xifrxd if&m vkyrf &d ufom; jzpfomG ;olawG/ b0
ukd tr_rt Jh rSwrf h J pcef;oGm;aeolawGtjzpf a&mufuek yf gw,f?

trsm;jynfoltwGuf aemufqufwJG qdk;usKd;awG


jzpfrvmcJah yr,fh olwk‹d &JŒ }uD;us,jf rifhjrwfra_ wG[m wpcef;
&yfoG m; cJ h&yg+yD? 'gayrJh qufvuf ay;qyf r_a wG tjzpf
owfrSwfr,fqdk&if vGefr,frxifygbl;? olwdk‹ a&;xdk;cJhwJh
orkdi;f pmrsuEf mS awG[mvnf; oufwrf;&Sn=f um wnfwhH oGm;
OD;rSmyg?
a0zefykid f;jcm;Ekdipf rG ;f aumif;rGepf mG r&Sdb/J ±kwfcsnf;0if
vmwJh pdw&f JŒappm;&mtwkdif; vdu k yf gae&olawGukd *±kðy&

46
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

ð¹úÍ0
·g
º©&S
ȼfw
i»ÖÇ eÓ«§º
feJYM
¿u ¶§åyfajy ;bm¬¿§å¬ô´
¾³ tay;t,a
lwGvkyfª aeM
µ§¿º uw mvJ
»Ó«©³ªÖ
뮺]u¾rfbJvÖªf}}º£jy¶§»º
efNyÒ§ÜDvª«º
ufAvmßeJY
ª³»ÖÇ
PúÖ¿¾³º ¦¼µå±Ø¿½-³·ºå
rD'D,morm;awG&vdkufwmu a':atmifqef;pk=unf &Jh tm;vH;k udk ajz&Sif;Edkifvdrhf r,fvk@d rar#mfvifo h ifhbl;”qdkwJh
aemufq;kH "gwyf w k H yHk? trsK;d om;'Drku d a&pDtzG@J csKy&f vdu
k f wmu tajymrsK;d awGudk =um;ae &OD;rSm aocsmygw,f? 'gukd vnfwH
Ad k v f c sKyf w if O D ; tay: “etz”utck t xd b,f v d k warmharmhvyk fae=u vd@k rjzpfygbl;?
oabmxm;w,fqdkwhJ oabmxm;? “etz”&vdu k fwm u 'Dvdtk cgrSm “etz”ppfAv dk fcsKyfawGtaeeJ@ Edik fiH}u;D awG
jynfwiG f;jynfyudv k rd fnmcGih?f Armjynf jynfov l lxu k awmh t=um;rSm [dkyif'Dyifu;l ygvkd@ upm;Edik fawmhr,fvd@k awG;+yD;
wHv#yaf v;awmifrjrifvdkuf&? vmuwnf;u tajctaeudk tljrL;aerSmaocsmygw,f? t&ifuawmh twdkuf tcHawGu
penf;emzd@k vmwmvd@k ajymcJw h hJ tar&duef tpdk;&tzdk@uawmh Armjynfta&;udk jynfyEdkifiHa&;0dkif;xJudkweG f; yd@k / qGJydk@wm
t&if ; [mt&if ; yJ v d k @ ajymEd k i f y gw,f ? ol w d k @ twG u f u awGvyk af ecJhygw,f? r=umrDumvrSmawmh “etz”ppftpd;k &
&or#tjrwfcsnf;yJvdk@wGufxm;wmjzpf ygw,f? u jy\emawGukd jynfyv$cJ s+y;D tcsdef qGw J m/ tiSm;Adu k ef @J "g;xd;k
'Dvkd oJxdw&f ifzdk ¶kyf&Siu f m;vdkvd/k oHwrefov l #dK¶yk f&Sif cHwm/ jynfyeJ@&efwku d fay;wm awG vkyv f mEdik yf gw,f? tar&d
um;vd kvdk ArmhEdkifiH a&;Zmwfv rf;wckud k tm;vHk ;u t uefudk ykÀm;wdkifxm;+yD; ajymwmudk twdkut f cHawGxuf
av;xm;tm¶Hpk ku d =f unfhae=uvdk@ tqH;k ydik f;vnf;a&muf a&m “etz”uydv k yk fvm wmrsKd;awmif awG@aumif;awG@vm&Edkif
rxif r S w f b J vl j yuf w a,muf c k e f x G u f v mw,f ? w ygw,f?
jcm;vl[kwyf g¶dk;vm;? Adv k fcsKyfrSL;}uD; oef;a&$ayg?h urfbJvf aemufjzpfEdkifacswckuawmh tifwmeuf&,f/ Adkvfpm
jyefoGm;wmaocsm+yq D dkawmhrS ykef;atmif;ae&muxGuf vm eJ@a&;xm;wJh pmtky}f uD;awG&,fudk udk;um;+yD; rD', D mawG
+yD;awmh =uyfajy;udkjyefa&mufa&mufcsif; tdyfr_efpHkr$m; eJ@ uaezdef;wm/ [def;wmawGvnf; ydkrsm;aumif;rsm;vmEdkif
“pufr_EdkifiHxlaxmif&r,f”vdk@ vufoD;vufarmif; wef; ygw,f? wqufwnf;rSm r&Sufra=umuf [dkbuf 'Dbuf
atmfvdkufygw,f? “OD;ykn”a&;ovdk “urBm}uD; ysufumrS +cHu;l wmawGvnf; awG@vm&ygvdrhrf ,f? [dky*k K~d vfrsm;ajym wJh
a,mifwda,mifeeJ@ vl@b0udk&wJhvl”qdkwm rsKd;ygyJ? ol[m “payhpf”awGrsm;vmEdkifw,fqdkwho J abmrsKd;vm;? tif; ³ ³
oGm;ykef;aewmr[kwfygbl;vdk@ av#mufvJ csufwifaewmyg? ³“etz”xd;k ay;xm;wJh rD;armif;atmufrmS u=u ayawmhayg?h
'gayr,fh 'Dtajym[m 'DEdik fiHt}uD;t uJ}uD;&Jh t&nftcsif; aemuf+yD; armifarmifrac:cifuwnf;u Asm xl;aewJhval wG
udak zmfjyvdu k fovdkjzpfomG ;wmrd@k y&d owfukd yGJtus}uD;us vnf; tckxufydrk sm;aumif;rsm;vmEdik yf g w,f? a&G;aumufyGJ
oGm;apygawmhw,f? xm;awmh ArmjynfEdkifiHa&; [m 'geJ@yJ Oya'xJrmS bmawGyaJ &;xm;xm; “'d@k uawmh trwfwae&m
oHo&mvnfae&awmhrSm vm;? &zdk@twGuf toufyaJ y;& ay;& t&SufyJay;& ay;& 0ifrSmyJ”
tar&duefu urfbvfukv d w $ fwm[m t"dutm; jzifh qdkwv hJ lawGvnf; tm;wuf aumif;wuf ygvrd fhr,f?
tm&Swdu k 'f Dbufydkif;u w¶kwf/ tdEN, d / tmqD,HEkid fiH wd@k &Jh aocsmwmuawmh Armjynf&hJE dkifiHa&; ydk¶_yfa xG;vm
EdkifiHa&;usm;0dki;f rSm olw@dk userf aecJzh k@d &nf&G,fwm jzpfygw,f? r,fqdkwmygy?J wdik f;jynfwjynf&hJta&;rSm Edik fi}H uD;awGyg
Armjynfta&;[m tar&duefEdkifiHtwGuf ta&;yg oifh vm&if yd&k Sif;&vG,rf ,fv@kd taowGu&f if rSm;w,fqdkwm
oavmufygayr,fh b,fwkef;urS xdyfwef; xm;&wJu h dpP rjzpf jrif&awmhrSmyg? “tdkbm;rm;tpdk;&”taeeJ@u Armjynf
cJyh gb;l ? tckvnf; rjzpfao;ygbl;? 'Dawmh tdrfjzLawmf[m Arm ta&;[m “bk&”fS &Jeh nf;vrf;rpGb H ;l / tmqD,eH nf;vnf; rpGb H ;l ?
jynfta&;udk wavsmufvHk; olwdk@EkdifiHjcm;a&;ay:vpD&Jh 'ga=umifh b,fenf;vrf;aumif;rvJv@dk &SmazGprf; oyfaewmyg?
'kw, d wef;/ 'grSr[kwf wwd, wef;jy\emtjzpfyJ udik w f , G f xyfajymyghr,f? “tdkbm;rm;tpdk;&”[m Armjynfta&;udk
aerSmyg? “Armjynfudk w acgufoGm;vdkufwmeJ@yJ jy\em b,fenf;eJ@csOf;uyfajz&Sif;wm t aumif;qHk;vJvdk@ &SmazG
47
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009
prf;oyfaewmjzpfygw,f? olwdk@u EdkifiH}uD;qdkawmh tcsdef csKyfawGrsufaphrvnfwJhudpPudk twdkuftcHawGu rsufaph
apmifhEdkifygw,f? avmp&mrvdkyg? olwk@d tzd@k u ta&S@awmif rvnfzdk@ ta&;}uD;ygw,f? Edki fiHwumtodk if;t0dkif; rSm
tm&Su 'Dta&;rSm ighudkcsefxm; vdk@r&bl;aemfvdk@ ajymvdkuf 'grsKd;awG[m jzpf¶dk;jzpfpOf bmrSrqef;wmvdk@ jrifz@dk vdkyg w,f?
&&ifyJ &nf&G,fcsuw f 0ufausmf jynfhajrmufaeyg+yD? olwk@d O;D 'D v d k t ajymif ; tvJ a wG u ud k , f v k y f p &m&S d w mawG ud k
wnfv_yf&Sm;aewmu Arm jynf jynfolawGr[kwfygbl;? rxdcdkufzdk@vdkygw,f? EdkifiHwckeJ@wck qufqHr_udkvdkuf +yD;
w¶kwf/ tdEd, N eJ@ tmqD,H tyg 'Da'ouEdik fiHawGukd OD;wnf udk,hv f yk fief;pOfudk rajymif;zdk@vdyk gw,f?
wmyg? “etzppftkyfpk”&Jhtbd"gefxJrSm trsKd;om;&if=um;aph
“urfbv J ”f vmoGm;wm[mvnf; olwk@d oabm xm;udk a&;qdkwhJ a0g[m&[mr&Sdbl;qdkwm tdrfjzLawmfuyk*K~d vf awG
us,f u s,f j yef @ jyef @ &Si f ; jyzd k @ yJ j zpf y gw,f ? 'D u vla wG eJ @ od rod rajymwwfyg? igajym&if&ygw,fvdk@ udk,fh udkudk,f
tzGJ@tpnf;awG&Jhoabmxm;udk tus,ftjyef@em; axmif txif}u;D vd@k r&wmawmh aocsmygw,f? Edik fiH i,fawGu
zdk@ut"dur[kwfygbl;? Armjynfta=umif; Arm jynfu EdkifiH}uD;awGudk ESyfupm;wm/ EdkifiH}uD;awGu rodcsif[ef
vl@tzG@J tpnf;awG&hJ oabmxm;awGuk d olwd@k rod wmvnf; aqmif+yD; wriftESycf HwmqdkwmawG[m Edik fiH csif;qufqH
r[k wf ygbl; ? ol wd k @vky fc sif wmud k 'Du vl awG em;vnf a&;rSm rqef;wJhupd PawGjzpfygw,f? cufwmu 'DudpPawG Arm
oabmaygufzdk@ 'grSr[kwf aemiftwGuf vrf;zGifh xm;Edkifzdk@ jynfrSm vmay:aygufaewmvm;vd@k pOf;pm; p&mjzpfaewmygy?J
&nf&, G fwmjzpfygw,f?
tck a wmh “td k b m;rm;”eJ @ “od e f ; pd e f ” awG @ r,fq d k w J h
tajctaeawmif a&mufvmaeygw,f? 'DtcgrSm rD'D,m úÖ¿¾³º¦åµ¼ ±Ø¿½-³·ºå
awGu 1960-ckESprf sm;wke;f u “Adkvaf e0if;”eJ@ tar&duef
orRw“*|eq f if”wdk@awG@=uwmudk jyef!e$ ;f ae=uwmudk vnf;
awG@vm&ygw,f? uGefjrLepfqef@usifa&;twGuf tar&duefu
“Adkvfae0if;”udk ausmoyfcJhwm tultnD ay;wmawGudk
axmufjy=uygw,f? 'gayr,fh olwk@d vk d oGm;wJhtcsuw f csuf
usefa ew,fv dk@ xifygw,f ? tJ' gu tJ' Dw kef ;u “0g&S if
wef”eJ@“rqvppftpdk;&”tqifajy cJhwm[m tusKd;pD;yGm;
csif ;oGm;wd ku fq dki fa evdk@ jzpf ygw,f ? tar&d uefu vnf;
AD,uferfppfyw JG u
kd af e&wmrd@k 'Da'o rSm uGejf rLepfqef@usio f u
l kd
&SmazGaewmjzpf+yD; “Adkvaf e 0if;”uvnf; “Auy”tjrpfjzwf
a&;udk jzwfav;jzwfeJ@ tjywftowf vHk;yrf;aecsed jf zpfygw,f?
“Adkvaf e0if;”u uGejf rLepfqef@usiw f m[m ol@tusK;d pD;yGm;
a=umifrh k@d jzpfyg w,f? tar&duefu em;csvk@d vHk;0r[kwfygb;l ?
Armjynf u ppf t k y f p k a wG / ppf t m%m&S i f a wG [ m
awmifAD,uferfu “idk'ifZif” / tif[edk D;&Sm;u “ql[m wd”k /
zdvpfykid uf “rm;udpk f”h wd@k vkd tar&dueftultnDe@J tm%m
&cJhwmr[kwfovdk tar&duef&JhpD;yGm;a&; oHo&m}uD;xJrSm
ud, k ft
h usKd;pD;yGg;awGudk yHx k m;&olawG vnf; r[kwyf gbl;?
tar&d u ef u ajymwd k i f ; &wJ h v l a wG r[k w f b l ; qd k w m
rarhzk@d vkyd gw,f? 'g[m “Adkvaf e0if;” vufxufuwnf;u
csrSwfcJhwJhvrf;a=umif;jzpf+yD; “Adkvfoef;a&$”wdk@ z0g;ajcxyf
vdkuaf ewmvnf;jzpfyg w,f?
'Dvdka v#mufzdk@[m olwdk@twGuf b,favmufta&;
}uD;w,fqdkwmudk ppfAdkvfcsKyfawGtodqHk;yg? 'Dvdk ppfAdkvf
48
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

49
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

50
trSwfpOf-105 Edk0ifbm-2009

51
trSwfp Of-105 Edk0ifbm-2009

52

Você também pode gostar