ARTO MALLERNI

Forskuu la jugon de l sklaveco

A. Lopez Luna
Eldonis Amigos de Lopez Luna Casilia Correo 2507 Buenos Aires
Retajpita de Gilberto Bezerra, el la originala brouro kun posta reviziado de Josias Barboza

Arto mallerni

Arto mallerni

0.- La certa afero do estas, ke en miaj antaaj presaoj, efe en du el ili, Por Legi Malrapide kaj Lirika
Prozo, mi iomete parolis pri speciala studejo, kiun iam mi starigis i tie, en Bonaero, sub la nomo Lernejo
por Mallerni.
Kelkaj el la legantoj skribis petante pliajn informojn pri tiu Lernejo por Mallerni; kaj al iuj interesitoj mi
respondas per i tiu Arto Mallerni.
Kaj mi deziras al vi sanon kaj felion.
1 .- Sed kio estas mallerni? Purigi nian menson de iuj stultaoj, kiujn oni encerbigis al ni kiel absolutaj
veroj. Ni devas mallerni malbonajn kutimojn, inklinojn korpajn kaj spiritajn toniintajn pensojn kaj
anstataigi ilin per freaj ideoj. Ni devas kutimii havi proprajn pensojn kaj ne pensi la la aliaj deziras, ke
ni pensu, t.e. la oni instruis al ni pensi. Ni devas purigi nian menson de l mensogoj de l socio. Sekve, ni
devas per iuj niaj fortoj lerni mallerni, t.e. forgesi kelkajn laajnajn verojn. Ni devas farii liberaj homoj.
Malkorektaj pensoj, zelotismoj k.s. faras el ni veraj sklavoj.
(La vorto DEVI estas intence ripetata en i tiu n-ro 1 kun la celo i martelu vian indiferentecon, vian
mallaboremecon). Kaj mi finas i tiun n-ron, dirante: Senatomatigo de lernitaoj kaj kutimoj. Jen en
sintezo, la programo de l Lernejo por Mallerni.
2.- Kompreneble, i tiu skribao estas nura enkonduko al la mallernado. La pli multaj el la lecionoj oni devas
fari persone, de buo en orelon. Anka la ekzercojn oni ne povas klarigi skribe. Tamen, kaj spite ion
diritan, se vi bone atentas kaj se vi deziras, multon vi mallernos pere de i tiuj paoj. Denove mi
bondeziras al vi bonan farton kaj felion.
3.- La celo de l Mallernejo por Mallerni, a pli korekte Lernejo por Mallerni (ekde nun nomata en i tiuj
paoj, simple, Mallernejo) ne estis formi revoluciulojn por renversi la sociordon. Ni konas ke la socio en kiu
ni movias estas perfektigebla; sed ne estis nia tasko fari tion.
Tie ni deziris formi HOMOJN, kun grandaj literoj, t.e. virojn kaj virinojn, kiuj konscias la lokon, kiun ili
okupas en la mondo. (Priatentu n-ron 11 .)
Formi virojn kaj virinojn, kiuj ne ripetas mekanike tion, kion ili adis a legis la antaan mateno; kiuj
ne plu estas marionetoj movataj de l lasta modo a de l lasta sciigo de l interesita gazetaro.
Kiel malfacile farii libera homo !!
Ni iuj estas senkonsciaj sklavoj de centoj de kutimoj, tabuoj, inklinoj, totemoj, ideoj k.x. starigitaj en
ni de l medio.
Gepatroj (ne iam kapablaj por esti gepatroj kaj nuraj blindaj iloj de l Naturo). Lernejo. Gazetaro.
Kino. Radio. Televido.
4.- Unu el la tabuoj de l socio, ekzemple, estas sekso.
Kio estas puritanismo ? Sekso sufokita. u ili predikas moralon ? Tute ne ! io resumias en
sufoki sekson. Kaj se ni sufokas sekson i seras ne naturajn vojojn por elmontrii. Kritikemon.
Kruelaon. Onanismon. Pederastion viran kaj inan.
Ulo a ulino, kiu ne maras normale en la seksa vivo tre malfacile atingos ekvilibron de spirito,
konos felion.
Ankora foje, do, mi bondeziras al vi bonan farton kaj felion.
Preska ni iuj, viroj kaj virinoj, estas ruinigitaj tiurelate. Sed ekzistas elirejo por sin liberigi de l
seksa tiraneco kaj vivi harmonie. Petu pliajn informojn al la Mallernejo.
5.- Miaj verkoj, kvankam malrie vestitaj, entenas ideojn t.e. mensan kaj spiritan nutron.
Se vi emas legadon kaj emas la ideojn, kiujn mi prezentas en iliaj paoj, legu ilin; sed ne por
traseri per lupeo preserarojn a similaojn.
Ne faru kiel sinjoro, kiu skribis al la eldonisto kaj diris pli malpli jenon:

Arto mallerni

Estas bedarinde, ke en la pao 1 8-a, 3-a lineo de malsupre, oni legas: Ni naskigas filojn por tia
objekto, ar devas esti: Ni naskigas filojn por tia CELO. i tio tute senvalorigas la verkon.
Kia idiotao, u ne ?
La franca Esperantisto Eenio Alfredo Adam (1 879-1 947), kiu famigis la psedonimon E. Lanti,
esprimis: Uzi Esperanton ne farante gramatikajn erarojn estas nur akcesorao. Kio gravas, tio estas
encerbigi, enmensigi la geniecon de l racia esprimilo, kiun kreis Zamenhof.
Vi do lernu la lecionon. Atentu en i tiu presao la ideojn, ar finfine objekto kaj celo en la frazo
kritikita de l citita sinjoro ne variigas la signifon.
Ne seru do la kvinan kruron de l kato, ar katoj ne havas kvin krurojn.
6.- is nun kaj nur en la 20-a jarcento post Kristo, kiu ankora ne finiis -, okazis kelkaj centoj da
militetoj, militoj kaj militegoj kun miloj da bataloj kaj milionoj da mortintoj. Kaj me ne mencias
revoluci/ojn/etojn/egojn kaj iliajn respektivajn mortintojn, ar mi ne deziras ke i tiu Arto Mallerni
transformiu en tragedio.
Nu, ni pli bone konas du militegojn: tiun, kiu komencis em 1 91 4 kaj finis en 1 91 8, kaj tiun, kiu
komencis en 1 939 kaj finis en 1 945.
Bone, mi invitas vin viziti bibliotekon kaj tie peti kolekton da urnaloj, ekzemple, de l jaro 1 91 5. Legetu
ilin. Petu poste kolekton da urnaloj de l jaro 1 940. Foliumu ilin.
Vi konstatos, ke oni ripetas la samajn vortojn pri la samaj aferoj. Nur anas la nomojn de l roluloj
kaj de l loko, kie okazis la bataloj; sed esence io ripetias.
Vi lernos, ke oni ripetas la samajn mensogojn.
7.- Nu bone, kiel vi trovias en biblioteko petu kolekton da urnaloj de anta 80 jaroj. Foliumu kaj tralegu
ilin. Atentu la avizojn, legu la nomojn de l eminentuloj tiutempaj.
Kio restas el io tio ? Kiu memoras la nomojn de tiom da ministroj, senatanoj, generaloj, altrangaj
sinjorinoj, famaj belulinoj, artistoj k.c. ? Neniu !
Same io, kion vi legas hodia en la gazetaro estos post kelke da tempo, kun nuraj kelkaj esceptoj,
senvalora cindro.
i tiu estis unu el la praktikoj de l mallernantoj, ar ili devas rigardi kaj observi la mondon kiel i
reale estas kaj ne kiel i ajnigas esti. Mallernu karuloj, mallernu.
8.- Iam mi iris kun miaj gemallernantoj viziti la Zoologian Bestarejon de Buenos Aires. Tiam mi havis nur 1 0
gemallernantojn (7 virojn kaj 3 virinojn). Anka venis kun ni Hector Delpino, kromnomata Victor (1 8991 969), en kies apartamento de l strato Lavalle mi gvidis la kursojn.
Mi diris e la eniro: Karaj gemallernantoj, nun ni trovios anta kelkaj el la bestoj, kiuj fruktuzas la
planedon teron kune kun ni, homoj, ar ni ne estas soluloj i tie. Miloj kaj miloj da malsamaj specoj da
bestoj kaj bestetoj teraj, aeraj, maraj kaj riveraj akompanas nin. Ili estas multege pli multenombraj ol ni.
Pensu, ke nur ratojn kaj musojn oni povas kalkuli je 600.000.000.000, kaj i tiu cifero ne entenas la
kampomusojn. Anka vi povos rigardadi kelkajn bestojn al kiuj niaj antauloj kultis kiel diojn.
9.- Post atenti serpentojn, tiujn diojn de l pasinto, ni haltis anta kaoj de l simioj. Gesimioj ludetis; kaj la
viruloj, lakutime, karesadis sian generan organon. Marta, unu el la mallernantinoj, iomete ruiis.
Marta, Marteta, mi admonis, simioj anka estis honorataj kiel dioj en la pasinto kaj vi devas konduti
en akordo. La afero in meritas.
Sed iomete antae mi aldonis; homoj kultis la viran generan organon kiel potencan dion.
Mi pasetis. Poste mi aldonis per raka voo, patose:
Nu, ni nun rigardadas du el la miloj da gedioj, kiuj estis honorataj de l homoj.
Denove mi pasetis. Tamen i foje mia voo sonis malgaje, kiam mi diris:
Kion niaj posteuloj pensos pri la dioj, diinoj kaj diaetoj, kiujn en la nuntempo ni kultas tra la vasta mondo ?
Kion ili pensos pri la preska du mil malsamaj religioj , kiuj estas praktikataj aktuale, en la lasta kvarono
de l 20-a jarcento ?
Certe ili opinios, ke ni estis kompatindaj sovauloj. Mi komprenas, ke rezultas al ni malfacile kredi i tion,
ar ni nin supozas supercivilizitoj.
Sed pripensu, estu objektivaj: u ni kondutas pli sae, ol niaj antauloj ? Bonvolu uzi vian spiritan forton,
karegaj gemallernantoj.
Nova pazo en atendo. Neniu parolis.

Arto mallerni

Bone mi anoncis -, nia hodiaa leciono finiis. Nun ni iros trinki kafon, ar nia amiko Delpino invitas nin.
(Bonvolu priatenti n-rojn 1 3. Kaj 1 4.)
1 0.- Ni klopodos difini tion, kion poeto nomas amo.
Sed unue ni devas akordii pri kiu amo ni parolas, ar estas multal klasoj kaj gradoj de amo. Amo al la
patrino. Amo al la gefiloj. Frata amo, k.c..
Bone, ni klarigos. Ni difinos seksan amon, tiun forton, kiu igas ke viro kaj virino deziru vivi kune kaj havi
seksajn rilatojn.
Oni ne devas konfuzi i tion je seksa deziro. enerale, kiam viro kaj virino amas unu la alian, ili deziras
kunvivi sub la sama tegmento, ar ili ne konformias nur havi seksajn rilatojn.
Ni do difinos tiun amon, kiu je la komenco estas mielo kaj sukero. Eble poste venos lacio; sed je la
komenco estas dolega.
Tiun amon ni klarigos a difinos per la jenaj vortoj:
Amo estas subtila kaptilo de l ruza Naturo por ke ni kreu la novan karnon, kiun i bezonegas por
anstataigi la jam eluzitan.
ajnas vortoj de cinikulo. Sed mi invitas vin mediti pri la temo.
Mi afable, anka petas vin relegi n-ron 3, lastan paragrafon.
Aldone mi petegas vin pacienci, ar vi samkiel mi estas produkto de l Naturo, kaj, vole nevole, je ia
servo.
Multmilionulo povas morti juna, ar nenio estis al li garantiita de l Naturo. Maljuna servisto e li daras inter
la vivantoj ankora multajn jarojn.
Bonvolu priatenti n-ron 35., kaj profundiu en meditado.
11 .- iuj diras pri tiuj viroj a pri tiuj virinoj, ke ili estas bonaj personoj.
Certe ili estas korektaj personoj, ar ili obeas starigitajn leojn. Sed la plimulto el ili agas tiale pro tio, ke ili
timas policon kaj iri en malliberejon.
Tamen se ili havas okazon agi malnoble sen esti malkovrataj, ili esas esti bonaj personoj. (iutage ni
informias pri i tio legante urnalojn).
Vera homo ne bezonas leojn nek policon. Li iam agas rekte, u publike u private, ar obeas
konsciencon.
Pri tiuj personoj oni povas certigi, ke ili estas bonaj personoj.
1 2.- Tamen la mondo en kiu ni movias ne estas paradizo.
e iu pao oni deziras trompi nin, efe komercistoj kaj religiuloj. Tiuj deziras vendi al ni malkvalitajn varojn;
i tiuj falsajn diojn.
Nu, ni atingis moraln ekvilibron kaj agas konscience iam, ar tio venas al nia interno. Ni ne bezonas leojn
nek policanaron, ladirite.
Tamen la mallernado anka entenas la necesan kvanton da ruzeco por nin defendi de l mondo de l homoj,
kie homo lupas homon.
1 3.- iam mi konsilas al iuj foliumi kaj legeti urnalojn kaj publikaojn de l pasinto.
Tie oni lernas multon pri la homaj stultaoj, kvankam multfoje tiuj stultaoj absurdaj estas tragikaj.
Jen frapanta ekzemplo:
En septembro de l jaro 1 91 2, mortis la japana imperiestro Mutsuhito. La entombigo estis pompa.
Generalo grafo Nogi, kiu komandis la trupojn kiuj venkis la rusojn dum la milito de 1 905., sin mortigis li kaj
sia edzino (u li sin mortigis in ?) por akompani la imperiestron en la alian mondon.
Kredeble, tio estis tradicio de l samurai-oj.
1 4.-Generalo grafo Nogi agis hipnotigita de l eduko ricevita. Kaj iuj en Japanio anka hipnotigitaj
ladis unanime la sintenon de lgeneralo kaj sia edzino.
Sed nun, kiam ni trovias e la sojlo de l lasta kvinono de l 20-a jarcento post Kristo, homoj daras farante
barbaraojn. Ni informias pri ili legante urnalojn.
Sed anka ni, hipnotigitaj de l medio, ne konscias pri tio. Ni ne vidas realon. Ni tute ne konscias, ke ni
estas tiel malhumanaj kiel niaj antauloj.
Jen frapanta ekzemplo:
Okazis revolucio en Afrika lando. Revoluciuloj malvenkis, kaj la ties imperiestro (ankora ekzistas re
Arto mallerni

gnestroj iopovaj) ordonis mortpafi al 1 00 el la revoluciuloj.

Rilate aliajn 44 li agis indulge, ar ne senigis ilin je la vivo; sed li igis fortrani al ili la dekstran brakon kaj la
maldekstran kruron.
Mi ne volas pensi, kion niaj posteuloj diros pri ni. Bonvolu relegi n-ros 9.
1 5.- Mallernantoj konas, ke niaj movoj estas atomataj kaj, enerale, kunligitaj je iu penso. Anka en i tio
ni estas sklavoj.
Streu la muskolojn de l vizao kaj fermu la pugnojn kiel por frapi malamikon. Sed anstata fari tion, imagu
estas fronte al vi Kladino, al kiu vi multege simpatias, kaj diru:
Oh, kiel admirinda vi estas i tiu mateno, Kladineto !
Kun muskoloj streitaj kaj pugnoj fermitaj, kiel por bati iun, vi ne povas esprimi afablajn vortojn.
Ekzistas multaj ekzercoj por demonstri i tion.
Unu el ili, la plej simpla, estas diri jes per la buo kaj nei per movoj de kapo; a kontrae, nei per la buo
kaj jesi per movoj de kapo.
1 6.- Konklude. Kelkfoje ni prenas certan pozicion per la korpo, ni streas certajn muskolojn kaj tio venigas
al ni determinitajn pensojn atomate asociitaj al tio.
Ni anas tenion kaj pensoj anas mekanike.
La fama rideto de Budao, la mondkultata iluminulo (624-544 aK), instruas nin.
Se ni malstreas muskolojn de l vizao pensoj anas.
Se ni havas afablan rideton, ne ironian, ni povas nek insulti nek malbeni.
Studu en vi mem viajn movojn kaj pozojn. Vi povas aneti vian vivon. Kiel vi maras tra la stratoj ? u vi
rigardas teren, la stelojn, vian proksimulon ? Pri kio okupias via menso dum vi maras ?
Multaj dormas malbone, ar ili intencas tion fari kun streitaj muskoloj kaj kun streitaj pensoj.
Mallernu malkorektajn poziciojn de l korpo kaj anstatau ilin per aliaj korektaj a pli konvenaj.
Mallernu malkorektajn pensojn kaj anstatau ilin per aliaj korektaj a pli konvenaj.
Faru la provon. La afero in meritas. Vi malkovros alian mondon.
En la Mallernejo ni havis repertuaron de proksimume 200 malsamaj tenioj a pozoj por eduki muskolojn
de l homa korpo asociitaj je certaj pensoj.
Mi invitas vin imiti la serenan kaj plaan rideton de Budao, la Iluminulo. Malrigidu muskolojn kaj pensojn.
Mi ripetas: Vi malkovros alian mondon.
Mi ne povas ani la mondon, sed mi povas ani mian sintenon en la mondo
Kaj se mi tion faras, la mondo anos por mi.
Relegu malrapide n-ron 1 5. Kaj i tiun kaj agu konsekvence.
1 7.- En Hispanio, sinjoro nomata Tadeo edziis dufoje. Unu el la edzinoj malkovris la aferon kaj denuncis Sro Tadeo, kiu estis kondamnita kiel bigamiulo.
En Azia lando, sinjoro nomata Ali, tre ria, kiu jam havis du edzinojn, aranis imponan feston okaze de sia
tria edzio e belulino nomata Fatima.
1 8.- Jesuo, la Nazaretano (1 -33), fondinto de kristanismo, mortis fralo.
Mahometo (571 -632), fondinto de islamismo, havis dekduon da edzinoj.
1 9.- Post legado de l antaa n-roj, 1 7 kaj 1 8, mi aksiomas: Moralo estas afero de eduko kaj kutimo, io
artifika, kiu anas la tempo, lokoj kaj cirkonstancoj.
20.- Kiel la gepatroj de Jakobo estis judoj, li fariis pia izraelano.
Kiel la gepatroj de Johano estis romkatolikoj, li fariis pia katoliko.
Kiel la gepatroj de Koto estis anoj de budaismo, li fariis pia budaisto.
Kiel la gepatroj de Ali estis mahometanoj, li fariis pia islamano. Ktp.
21 .- Forpasis la tempo. Jakobo fariis rabeno, Johano fariis pastro de l romkatolika eklezio, Koto fariis
bonzo kaj Ali fariis servanto de Mahometo.
iu el ni estas kio ni estas en la mondo, ar eduko kaj medio faris nin tiele.
Ni nin kredas liberaj homoj; sed la plimulto el ni estas senkonsciaj sklavoj de lernitaoj, kutimoj kaj tradicioj.
Malmultegaj homoj rekonscias, t.e. vekias el tiu hipnota dormo, forskuas la jugon kaj farias liberaj hom

Arto mallerni

oj.
Mia Mallernejo helpis homojn atingi tion.
22.- Jen kelkaj el la pensoj, skribitaj sur kartonoj, kiuj pendis e la muroj de l Mallernejo dum okazis la
mallecionoj:
Forskuu la jugon de kutimoj kaj tradicioj, sklavoj !
Respektu kutimojn kaj tradiciojn, sed estu konsciaj kiam vi faras stultaon, kiun ili imponas al vi.
Forskuu la jugon de l fanatikismo.
eestu religiajn cerimoniojn kun profunda respekto; sed konsciu, ke neniu religio posedas la
absolutan veron.
Ne iam gepatroj pensas en la estontaj idoj, sed en sia propra plezuro.
Honoru gepatrojn, sed ne adoru ilin.
Klopodu havi proprajn ideojn kaj ne pensu la la aliaj (la medio) deziras, ke vi pensu.
Respektu alies ideojn.
Havi proprajn pensojn, titana tasko !
Dormantaj, vekiu !
K. a.
23.- Ni iuj estas sklavoj de lernitaoj, kutimoj kaj tradicioj la la peco de tero, kie ni vidis la unuan lumon;
kaj influo de niaj gepatroj.
Sed krom tio ekzistas io, kion mi nomas hazardo kaj prezentias e iu vivo por ani in. Kelkfoje por
bono, kelkfoje por malbono. i tio dependas multfoje (ne iam) de nia elekto.
Jen ekzemploj.
Mi estas sur la vojo farii religiulo a forlasi mian naskilandon, sed mateno mi vidas virinon, mi enamias
kaj tio renversas miajn planojn.
Virino estas preta edzinii al Henriko. Nokto iras e festo, kie i konas Johanon. i forlasas Henrikon kaj
edzinias al Johano.
Petro promenas tra la stratoj gapante la pasantojn. Kiel li havas nenion uran por fari li eniras
librovendejon. Tie li aetas libron. La legado de tiu libro anas sian vivo-vojon. .ktp.
24.- Jes, hazardo ekzistas. Tamen homo, kiu ne estas hipnotigita de l medio e tiu momento ne akceptas
blinde tion, kion hazardo metis e sia mano.
Li pezas la por kaj la kontra; kaj elektas. Kompreneble, post kiam li elektas (kazo), el tio sekvas
senindulgan efikon.
Kiam mi elektis (a akceptis) edzii al virino nomata Amparo (kiel mi reale faris), mia vivo ne povis esti
sama kiel se mi estus edziinta alian virinon a mi estus restinta fralo.
Mi elektis do al tiu kazo sekvis efikon.
Memsekve, anka la vivo de mia edzino Amparo estus estinta malsama se i estus edziniinta al alia viro.
(inter parentezoj, la frala nomo de mia edzino estas: Amparo Diaz.).
25.- Mi invitas vin rigardi malantaen kaj revidi tiujn momentojn, kiam hazardo prezentiis anta vi, tiujn
momentojn en kiuj vi prenis decidon, kiu anis vian vivon. u vi estas advokato, ineniero, oficisto,
manlaboristo ? Kial tio kaj ne alia afero ? Kial vi edziis ? Kial vi estas fralo ? Kial vi eksedziis ? Kial vi
trovias patro de 3 gefiloj ? Kial vi forlasis tiun postenon a ne forlasis in ? Kial vi vendis tiun propraon ?
Se vi serioze faras i tiun bilancon de via vivo, vi trovos respondon al multaj el viaj aktualaj problemoj kaj vi
komprenos vian kulpon a malkulpon. Vi konstatos, ke tiuj decidoj a agoj plibonigis a malplibonigis vian
destinon.
En la Mallernejo oni instruis homojn preni la ustan decidon en la ekzata momento.
Sauloj venkas fatalon, batalas kontra la senkompata Naturo, sin forsavas el iaj ruzaj kaj subtilaj enfaliloj
kaj rigardadas Dion. Bonvolu priatenti n-ron 34, kaj du sekvantajn.
26.- En la mondo en kiu ni movias, tiu i planedo nomata tero, funkcias naturaj leoj. Malanta i tiuj
leoj, treege malproksima el ni, trovias Dio.
Alveni is Dio estas malfacila por homoj. Sed ekzistas sekreta vojo por atingi Lin. En la Mallernejo oni
parolis pri tiu vojo. Vekiu, dormantoj !
Arto mallerni

27.- Tiu vespero mi iris kun la gemallernantoj al la teatro. Anka venis kun ni Hctor Julio Balza (1 91 61 965), mia efa helpanto en la Mallernejo.
Oni ludadis tiam teatraon, kies unua prezentado estis okazinta en Novjorko, Usono, kun granda sukceso,
la anoncis la Bonaera gazetaro, kiam recenzis la hispanan tradukon de l usona teatrao us prezentitan.
Multaj geaktoroj sur la scenejo. Luksaj dekoracioj. Multkosta vestaro. Helaj lumoj. Belega prezentado.
Maro da vortoj.
Post fino de l teatrao, ni forlasis la lokon kaj iris sidi en kafejo de l Maja Avenuo por maneti ion kaj
komentarii.
28.- iuj unuanime opiniis, ke la ekstera prezentado de l verko estis brilega; sed la enhavo peza, teda kaj
sensignifa.
Fine mi igis koni mian propran opinion.
Malanta io, karaj geamikoj, mi diris, trovias negoco. La usonanoj, kiuj prezentis unuan fojon i tiun
spektaklon sur la scenejo en Novjorko, certe elspezis multege da dolaroj por in fari kaj ili bezonis reakiri la
elspezitan monon plus la profiton.
Tial ekzistas propagando. Recenzistoj recenzis adekvate, ar ili ne povis paroli malbone pri verko, kiun oni
propagandas grandskale sur la paoj de l urnalo, kie ili laboras.
Se tion ili farus... Bone, ili estus maldungataj. urnalistoj estas simplaj marionetoj e la manoj de l
urnalmastroj.
En Novjorko vivas milionoj da personoj, el kiuj multegaj frekventas teatrojn. Altiritaj de l propagando, tiuj
teatro-amatoroj iris vidi la verkon.
iuj, kiuj vidis la teatraon certe trovis in peza, teda kaj sensignifa samkiel ni. Sed tio nur okazis post
eesto al la spektaklo.
Tamen dum multaj noktoj la teatro estis plenigita de tiuj, kiuj ne estis vidinta in.
Same okazas nun en Bonaero, ar anka i tie estas multaj miloj da teatro-amantoj.
Eble i tiu verko neniam estos denove prezentata. Sed nun, pere de i, la celo gajni mono estis atingita.
Belarto kuas nuntempe e la manoj de komercistoj. i estas iu plua artiklo en la konsumsocio.
Mi finis trinki la kafon, kiun mi havis en la taseto, nigran kafon sen sukero, ar al mi plaas la amaran
guston de l kafo, kaj aldonis:
Lunde ni pliprofundigos la temon.
29.- Kulturita homo, ekzemple, kiu vivis en Romo en la jaro 1 00 tute ne konis, ke la fino de l Roma Imperio
estis dekretinta. La semo, kiu desmembrigos in jam estis en sia sino.
Ni, kiu vivas en la lasta kvarono de l 20-a jarcento eble konscias, ke la Okcidenta civilizo en kiu ni movias
tremas sub niaj piedoj.
Tio, kion ni malkonas estas la semo, jam e ni, kiu malaperigos nin.
La plej evidenta signo de nia dekadenco trovias en i tio: viroj virinaias kaj virinoj viraias.
iam, tra la epokoj, kiam vireco cedis lokon al virineco komencis dekadenco.
30.- u ekzistas destino ? Mia respondo estas: jes kaj ne. Sed askultu.
Iam mi bezonis skatolon en iu speciala mezuro por gardi paperojn. Tamen mi ne povis trovi in en la
komercejoj. Tial mi decidis fari in.
Me aetis pecon da kartono de proksimume unu kvadrata metro, paperfolion de l sama mezuro kaj
flakonon da pastgluo.
Mi faldis la kartonon a tranis in, la neceso de l farota verko, kaj fine gluis la ekstremojn.
Tiel mi fabrikis skatolon kun kovrilo.
Sed por in beligi mi tegis ion per la papero, kiun mi gluis al la kartono.
En kiu tago mi faris tiun skatolon mi ne memoras. Tio, kion mi bone memoras estas, ke mi faris in en
sensuna kaj tre malseka tago.
Nu bone. Sur i tiu skatolo (i ankora esta e mi) iam, kiam la vetero estas sensuna kaj tre malseka
aperas makuletoj de malsekeco.
Kial ? ar i estis farita (naskis) en sensuna kaj tre malseka tago.
31 .- Same okazas al ni. Ni naskis el determinitaj gepatroj kiuj havis difinitan sanon kaj kulturon kun
determinita sekso, kun determinita temperamento kaj en determinita loko.
i tio estas nia destino, ar i tiuj aferoj influos nin is la fino, samkiel okazas al la skatolo pri kiu mi parolis
en la antaa n-ro 30.

Arto mallerni

Poste venas eduko. Gepatroj. Lernejo. Medio. i tiu eduko faras el ni tio, kio ni estas ekstere.
Tamen kun la forpaso de l tempo, ni povas ani multajn aferojn kaj preni multajn vojojn.
Tial mi skribis, ke ni havas kaj ne havas destinon.
Tamen estas io el nia destino, kion ni povas plibonigi a malplibonigi; sed ne in ani komplete.
Mi invitas vin relegi atente n-rojn 24 kaj 25.
32.- La Mallernejo estis anka starigita kun la celo helpi homojn plibonigi sian destinon, en tio, kio estas
ebla, sed efe por mallernigi al ili sian postnaskan edukon.
Tiu eduko faras el ni kiel figuroj de pupteatro movotaj de nevideblaj fadenoj.
Ne estas ni, kiuj pensas; aliaj pensas tra ni, ar ni nur papagas tion, kion oni diris al ni ke estas la vero.
Estas i tiu malracia eduko, kiu malplibonigas nian destinon kaj nian vivon.
Tiel povas okazi, ke filoj de riuloj, kiuj havas ion materian por vivi sate kaj glate, estas malfeliaj; kaj filoj
de laboristoj, kies sola rio estas vendo de ilia laborforto, estas malpli malfeliaj (pli feliaj) Kial ?
Multifoje riuloj estas edukataj meze de tiom da artifikoj kaj tabuoj, ke i tio faras el ili veraj mainoj kun
parolkapablo.
Kontrae, malriuloj ricevas pli naturan edukon. i tio faras el ili vivajn estulojn, eble malpli kapablajn
intelekte, sed humanajn estulojn. Meditu.
33.- Kompreneble, la diras La Predikanto (1 .1 8): Kiu plimultigas siajn sciojn, tiu plimultigas siajn dolorojn.
Multaj estas feliaj.....
(Bone, mi uzas la vorton felio por priskribi la animstaton de tiuj homoj, kiuj lernis vivi racie, ar verdire
felio ne ekzistas).
Kaj mi reprenas la frazon: Multaj estas feliaj, ar estas tiel malinstruitaj, ke ili sentas la felion, kiun povas
senti bovino pastiante en herbejo.
Mi parolas pri la felio de instruita home, kiu baraktas en urboj kaj urbegoj por vivtenii; sed trovis spiritan
ekvilibron, specon de interna harmonio, kiun oni povas nomi felio.
Tio donas al li spiritan pacon.
Li konas la enfalilojn de l vivo, sed li lernis eviti ilin por darigi sian vojon kaj vivi optimisme (kaj ui tion, kio
estas uebla).
34.- Denove pri felio. u i ekzistas ? almena ekzistas animstato, se la eksteraj cirkonstancoj helpas, en
kiu homo trovas plaon, ar li ne esperas el la vivo pli, ol la vivo povas doni.
Kompreneble, la eksteraj cirkonstancoj devas helpi, tiuj eksteraj cirkonstancoj, kiujn ni ne povas ani.
Se en la loko en kiu ni vivas okazas milito, tertremoj, revolucioj, pestoj, kion ni povas fari ?
En io, en la vivo de homo, cirkonstancoj devas helpi.
35.- Tre malproksime el ni trovias Dio. Estas malfacilege al la homo alveni tien. Homa voo malofte frapas
Dian orelon. (Relegu n-ron 26)
Dio regas la mondon pere de reprezentanto, speco de Vicdio iopova. i tiu iopova Vicdio a submastro
estas Naturo.
i tie Naturo komandas. i estas kruela kaj senkompata patrino, ar i ekspluatas siajn filojn kaj kiam ili
estas jam eluzitaj kaj elerpitaj, manegas ilin.
Naturo posedas nesatigeblan manegemon. Tial ia arda deziro estas, ke io reproduktiu senese kaj en
granda kvanto. i uzas iajn artifikojn por atingi i tion.
Sauloj devas lerni sin defendi de tiuj trompaj ruzaoj, kiujn nia patrino Naturo etas anta ni.
36.- Kia estas do la celo de l Religio se Dio ne adas homajn petojn a adas ilin tre malfacile ?
La mia opinio la celo de l Religio estas eviti, ke homoj falu en bestecon, ar ni havas inklinon al tio.
iuj veraj religioj, probable ekzistas 9 en la mondo, havas Dian originon; iuj aliaj (irka 2.000) estas
inventoj a aranoj de homoj.
Sed tiuj 9 religioj preska komplete forgesis la originajn verojn, kiuj vivigis ilin.
Ili havas semojn de veroj, sed tiuj semoj estas sufokitaj de l herbaoj.
Ni do ure bezonas, ke alvenu en la mondon lertan sarkiston por forigi tiujn herbaojn.
37.- Stranga sinteno. Naturo, t.e. Vicdio, instigas nin uzi sekson kiel eble plej multe por ke ni reproduktiu.
Religio, Dia voo, instigas nin abstini en ia uzado a uzi in nur sub certaj kondioj.
i tio okazigas en la homo internan batalon inter jes kaj ne. i tio hardas sian animon kaj humanigas lin.
Arto mallerni

Homo, kiu nur vivas por la sentumoj, t.e. en dibooj, oni povas diri de li esis esti humana, ar li mortigas
sian animon. Vere li bestias.
38.- Restas fiksite en mia memoro, tiu maja vespero, sabaton, kiam kun iuj miaj gemallernantoj iris al la
kinejo. Anka venis kun ni Delpino kaj Balza; kaj jam estis enskribita en la Mallernejo F-ino Ana Maria R.
(i instruis al mi anglan lingvon). Ni estis iuj. La Mallernejo estis tiam e la apogeo de sukceso. Troviis
en i iu vera elito de viroj kaj virinoj.
Poste ni disius. Sed e la koro de iu el ni restis fiksitaj la memoroj de lkunvivitaj horoj.
Sed for melankoliojn ! Mi darigas.
Ni iris al la kinejo por vidi filmon tre herolditan tiam. Sur la ekrano ni vidis batalojn, sangon kaj morton.
Doloron de geamantoj. Patrinajn larmojn. Vere ni vivis dum du horoj militon.
Kiam la spektaklo finis, mallernantinoj ploris; mallernantoj ploretis; malinstruanto kaj siaj helpantoj montris
ruajn okulojn.
Poste, kiel kutime, ni iris sidi en kafejo por maneti ion kaj komentarii. Kaj jen la komentarioj.
39.- Ni iuj unuanime deklaris, ke la filmo estis malbelege bela. i estis bela, ar la tekniko estis
perfektao; sed malbela pro la enhavo. Anka ni eltiris aliajn konkludojn de l vidita filmo.
1)
Homoj trovas plaon in la malplao..
2)
Arto (la mia vidpunkto kino ne estas arto, sed subarto) enerale tuas la neajn flankojn de l aferoj,
ar homoj trovas intelekte uon en la perfortaoj.
3)
Eliri el eesti spektaklon kun larmoj sur la okuloj kaj esprimi: kian belan horon mi vivis! estas
absurdao.
4)
Artkreintoj devas ani sian sintenon kaj montri, laeble, la pozitivajn flankojn de l vivo.
5)
Anta io, kompreneble, homoj devas ani la realan vivon, ar finfine Arto enerale reproduktas
tion, kio okazas en la mondo: militoj, revolucioj, murdoj, perfidoj, kruelaoj.
6)
La neaj emocioj ruinigas intelekte homojn.
7)
Ni iuj devas klopodi foreti el nia sino tiujn negativajn emociojn kaj anstataigi ilin per pli puraj
emocioj, t.e. ne trovi plaon en la malplao.
Unu el la taskoj de l Mallernejo estis atingi i tion: purigi nian menson.
40.- Ni diras ke ni estas civilizitoj. Kial ? ar anta ol senigi je vivo personon, samkiel en la pasinto, ni
nomas advokaton por lin defendi.
Ni diras ke ni estas civilizitoj, ar oni permesas prostituadon, samkiel en la pasinto; sed prostituinoj estas
bonege asepsigitaj.
Ni diras ke ni estas civilizitoj, ar ekzistas almozpetuloj, samkiel en la pasinto; sed almozpetuloj estas
bonorde enregistritaj kaj posedas rajtigilon por almozpeti.
Ni diras ke ni estas civilizitoj, ar kiam okazas militoj kie homoj mortas po milionoj, samkiel en la pasinto, tiuj
militoj estas submetataj al reguloj respektataj de l antagonistoj. Ktp..
41 .- Mi opinias, ke iam aperos sur nia planedo iu raso de homoj malsimilaj al ni en sentoj kaj vivmaniero.
Inter ili kaj ni ekzistos la sama diferenco, kiu hodia ekzistas inter ni kaj la bestoj.
Bedarinde, tiam miaj skribaoj ne estos legataj.
42.- Ni devas kutimii rigardi la mondon kiel spektaklon; sed samtempe senti nin mem aktoroj, tio signifas,
ke ni devas esti spektatoroj kaj aktoroj. Ni devas rigardi la scenejon de l mondo; sed anka vidi nin mem
sur tiu scenejo, t.e. dum ni rigardas la aliajn ni nin rigardas al ni mem.
Mi ripetas: ni devas nin senti spektatoroj kaj aktoroj. (Rigardantoj kaj agantoj),
Kutimiu fari i tion. Vi malkovros alian mondon. Vi perceptos vian miopion. Ne estas mi, estas la fama
mistikulo Georgo Ivanovitch Gurdjieff (1 866-1 949), kiu invitas vin fari i tion.
43.- Alia afero, kiun ni devas lerni estas rigardi la aferojn sen deziro kaj nur uante la spektaklon (se i
estas plaa, kompreneble).
Se ni estas viroj kaj maras tra la multhomaj stratoj de urbego ni devas direkti nian vidon sur virinojn sen
deziro, rigardi ilin samkiel ni rigardus pentraojn a skulptaojn en muzeo. (i tio anka validas por virinoj
rilate al viroj).
Kial elspezi niajn psikajn kaj fizikajn fortojn dezirante ion, kion ni neniam posedos ? (Kaj i tiu konsilo
validas iam kaj por iuj aferoj de l mondo).

10

Arto mallerni

Ni povas pari i tiujn psikajn kaj fizikan energion por aliaj pli utilaj kaj konkretaj laboroj.
Ni rajtas aspiri al io, kio estas akirebla, posedebla de ni la niaj fortoj kaj kapabloj. Tamen ni ne devas
deziri vane. i tio estas kiel trapafadi la aeron.
44.- N-roj 42 kaj 43 entenas du verajn novajn konsilojn, kiujn mi resumas jene:
1)
Dum ni rigardas la aliajn ni devas nin rigardi al ni mem. Ni devas senti nin spektatoroj kaj aktoroj.
Provu, vi malkovros alian mondon.
2)
Ni devas rigardi la plaajn aferojn de l mondo, kiuj ne estas por ni, sen deziro, nur uante la vidaon
samkiel se ni rigardus pentraojn a skulptaojn en muzeo.
45.- Oni min demandis: u oni povas ani nian destinon ? (Relegu n-rojn 30, 31 kaj 32.).
Kaj mi respondas. Jam kelkfoje mi esprimis mian opinion pri i tio; sed i kaze mi turnos la demandon tiele:
u mi povas ani la vivon, kiun mi havas en i tiu momento ? Mia respondo estas jesa.
Sed vi devas ani hodia mem kelkajn el viaj ideoj multajn el viaj kutimoj, kaj io anos por vi. Vi
transformios en alia homo. anu vian hodiaon kaj vi havos alian morgaon.
Vi ne povas ani la mondon. Vi devas aliigi vian sintenon en la mondo, kaj alia mondo prezentios anta
viaj okuloj. Tamen vi devas esti gvidata de homo pli saa ol vi pri i tiuj aferoj. Vi povas esti eminente
advokato a ineniero, e medicinisto; sed malkoni absolute certajn sekretojn de l psikaj energioj de l
homo sapiens. Ortodoksa psikologio malkonas multege da aferoj pri homa konduto.
46.- i tiu numero rilatas kun la antaa. Unuavide povas ajni malgrave tio, kion oni skribas i tie; sed ne
estas tiele. Tial i havas specialan numeron.
Unu el la aferoj, kiujn homoj devas lerni por ani sian estonton, t.e. konstrui novan estonton, estas lerni
preni decidojn, kaj agi konsekvence.
47.- Unu el miaj lernantinoj, Virginia L. D. de G., rakontis al mi ke sia filineto ne deziris mani. i kuiradis
plaajn manojn, sed la knabineto rifuzadis ilin, obstine.
Mi devas multege klopodi por igi in maneti Virginia plendadis al mi -. Kuracisto diras ke la
knabineto estas sana, sed kapriculino.
Tiam mi konsilis al i kion fari. i havis la necesan kuraon por preni decidon (memoru ke i estis la
patrino)- kaj agi konsekvence. Atentu.
48.- Virginia preparis kaon. Kiam i estis varmeta in metis sur la tablo, sidis e i la knabineton, kaj diris:
- Manu, Marganjo.
Kiam Marganjo, lakutime, tiris malantaen la kapon dum neis per movoj de kapo, la patrino prenis la
teleron kaj etis la enhavon sur la kapon de Marganjo, levis in energie de la seo kaj in batis sen atenti
plorojn nek kriojn.
Poste lavetis Marganjon sen diri e ne unu vorton kaj sen rigardi in; kaj fine metis in en la lulilo.
Posto la patrino, tre malrapide, preparis novan kaon kaj kiam i estis preta, altabligis Marganjon denove
kaj diris al i per raka voo: - Manu, Marganjo.
Marganjo manis ion, kaj finiis priokupoj de l patrino tiurilate.
49.- Eble inter la legantinoj trovias juna patrino a avino kaj povas esti ili opinias, ke la faro de Verginia
estis tro drasta. Sed i montriis efika, u ne ? grandaj malbonoj, grandaj rimedoj.
Anka povas okazi, ke inter la legantinoj trovias patrino kun la sama problemo de Virginia, kaj i havas la
deziron kaj la kuraon fari tion, kion Virginia faris.
Sed al tiu patrino mi konsilas fari nenion sen antae konsulti mediciniston a psikologon.
Mi konis Virginian kaj sian belan filineton, sed mi ne konas vin.
50.- En La Predikanto (3.1 ) oni legas: Por io estas sezono, kaj tempo difinita estas por iu afero sub la
suno... Estas tempo por plori, kaj tempo por ridi... Estas tempo por seri, kaj tempo por perdi...
Kaj en la 9.11 oni legas: Aliflanke mi vidis sub la suno, ke ne de rapiduloj dependas la kuro... ne la
kompetentuloj trovas aprobon; nur de la tempo kaj okazo ili iuj dependas.
Mi citis fragmentitaj la du versetojn kaj sekvantajn. Sed ili sufias por mia celo i tie.
51 .- Certe, estas tempo por iu afero; kaj se ni entreprenas ion en la usta momento sukceso akompanos
nin. Tamen mi trovis, ke en la vivo de lhomo estas io, kio estas nomata hazardo. Sed tio, kion mi ne po
Arto mallerni

11

vas klarigi estas i tio: hazardo estas nura hazardo, la la vorto diras, a tio, kion ni nomas hazardo estas
direktata de supera inteligenta forto, kiu igas kredi al ni ke tio, kio al ni okazas estas hazardo ?
52.- La mi jam skribis en n-ro 24 mi adziis al Amparo (la baptonomo de mia edzino estas Amparo).
Hazarde mi trovis Amparo-r e ekskurso aranita de societo al kiu mi apartenis. (i ne estis anino de tiu
societo). Nu, i anis mian vivon kaj mi anis la ian.
Certe, mia vivo estus alia, mi ne scias kia, se mi estus edziinta alian virinon; kaj Amparo-vivo anka estus
alia se i estus edziniinta alian viron.
Kial ni renkontiis ? kial io maris glate por ke ni povu geedzii ?... Tamen poste ni kunvivis multajn
aferojn tute neatenditajn tiam.
u tiu renkontio estis nura hazardo ?
Mi dubas. Pro iuj spertoj, kiujn i kaj mi travivis poste mi pensas, ke tio ne estis nura hazardo.
Kaj nun mi konsilas al vi relegi atente n-ron 25 kaj agi konsekvence.
Jes. Vespero, kiam vi trovias solulo e vi, sidu komforta kaj rekonstruu vian vivon. Vi malkovros aferojn...
53.- Nun (Ho ve!, tro malfrue!) mi lernis venki Fatalon, ar mi malkovris la sekretajn leojn, kiuj igas ke io
okazu en nia Tero. Tamen mi ne povas venki malsanon kaj morton.
Mi anka ne povas ani cirkonstancojn, ar tiuj cirkonstancoj ne estas destinitaj por determinita persono
sed por aro da personoj. (Relegu n-ro 34).
Sed iu el ni, individue, devas travivi determinitajn spertojn, kaj mi konas la manieron mildigi tiujn spertojn.
Anka vi povas lerni venki Fatalon. Jes, relegu n-rojn 25 kaj 26.
54.- Tamen... io havas iun sed kaj iun tamen. Ne iuj povas koni tiujn sekretajn leojn: nur kelkaj,
elektitoj, iu elito.
Tial ekzistas esoteraj lernejoj. Sed atentu, ne iuj herolditaj esoteraj lernejoj posedas la veron.
La plejmulto el ni devas dari kiel blindaj iloj de l Naturo kaj liberi iutage difinitan kvanton da energio
multege bezonata en determinita loko de l universo por ke io funkciu bonorde.
Se iutage homaro ne liveros la bezonatan kvoton da doloro kiu estas necesa, en malmulte da tempo io
disrompios en nia planedaro.
Ni homoj i tie, vole nevole, devas plenumi taskon. Relegu n-ron 35.
Eble iam i tio esos. Sed nun ni devas suferi nian destinon. Relegu n-ron 41 .
55.- Jen du scenoj de l sama akto.
1)
Johano estas malgaja, tre malgaja. Alvenas leterportisto kun telegramo. i tiu telegramo anoncas
al li, ke lia amata onklo Petro us mortis en Usono kaj lasis al li heredon da 1 00.000 dolaroj. Johano
eksaltas pro ojo.
2)
Johano estas gaja, tre gaja. Alvenas leterportisto kun telegramo. i tiu telegramo anoncas al li, ke
lia amata onklo Henriko us mortis en Usono, kaj lasis al li nenion. Johano ekploregas.
56.- Homa konduto estas stranga.
Kiam Johano sciiis pri la morto de onclo Petro, kial li eksaltis pro ojo ? Pro tio, ke onklo Petro mortis a
pro tio, ke li lasis al li 1 00.000 dolarojn ? Kaj kiam li informiis pri la morto de onklo Henriko, kial Johano
ekploregis ? Pro tio, ke onklo Henriko mortis a pro tio, ke li lasis al li nenion ?
Seri la respondon estas via tasko.
La mia vikpunkto la moralao de l rakonto estas, ke se ni mortas kaj lasas nenion eble priploros nin; kaj se
ni lasas ion eble priridos nin. Relegu n-ron 32, tri lastajn paragrafojn.
57.- Tamen el tio, kion oni rakontis en n-roj 55 kaj 56 estas eble eltiri konkludon tutcertan. Sciigoj kiujn ni
ricevas, iu sciigo estas nenio konkreta, povas ojigi a malojigi nin. i tio klare pruvas, ke ideoj, pensoj,
vortoj uste formulitaj havas valoron de konkretaj, tueblaj aferoj.
58.- u oni povas konsideri, ke imagpovo estas konvena afero ? Mia respondo estas: jes kaj ne.
(enerale e la mezvojo trovias la vero, ar multfoje ekstremoj ne estas konvenaj). Se mi estas
romanverkisto, kiel reale mi estas, imagemo estas beno, ar tio permesas al mi komponi miajn romanojn,
rakontojn a teatraojn. Anka helpas imagpovo se mi deziras konstrui domon a fari aferon, ar anta ol
ili ekzistos en la reala mondo ili vivis en mia menso.

12

Arto mallerni

59.- Tamen imagemo ne estas konvena afero se mi uzas in maladekvate. Se mi, ekzemple, anstata
imagi por poste krei, mi imagas a konstruas revojn malefektigeblajn; se mi imeras. Mi devas viziti
eminentulon por peti al li ion. Dum mi maras al la rendevuo, mi imagas tion, kio okazos.
Mi imagas: Mi diros al li i tion; kiam li respondos, mi aldonos i-alion, kaj rekte iros al la kerno de l afero.
Fine, mi daras iam fantaziante, mi rakontos al li..., k.s. Sed poste en la realo la interparolado ne iras
la mi in imagis, ar la eminentulo ne respondis la mi pensis, kaj io rompiis.
enerale aferoj ne okazas kiel ni imagas, ar unu afero estas konstruiva imagemo kaj alia afero reva
imagemo, tio estas konstrui kastelojn en aero.
60.- i tiu rilatas kun n-ro 46, kie oni konsilas preni decidojn kaj agi akorde.. Multaj homoj ne antaeniras,
ar ili ne konas kion ili volas. Unue ni devas nin fikse unu celon, koni al kio ni aspiras, kaj objektive
consideri tiun celotaon u i estas farebla la niaj fortoj kaj konoj. Ni ne devas fali en imeroj, kiu
kondukas al nenio. Kaj due, jam la celotaon fiksita, agi en silento, paroli al neniu pri niaj projektoj.
61 .- La Mallernejo havis mecenaton, S-ron Suarez Anzorena, kiu kelkfoje vizitadis nin dum la mallecionoj.
Li iam konsiladis al la mallernantoj: - Gardu silenton. Silento donas povon. Vi do, kutimiu paroli al neniu
pri viaj planoj, kaj agu.
62.- Mi konsilas al vi denove priatenti n-rojn 23, 24, 25, 51 , 52 kaj 53. Mi kredas, ke la afero in meritas la
vi konstatos. Senescepte, kelkfoje en la vivo de iu homo prezentias tiu fantomo nomata hazardo, kaj la
ni elektas en tiu decidmomento nia vivo-vojo anas. Estas nedubeble, ke tio nomata hazardo ne iam
estas esence hazardo. En kelkaj okazos i aperas anta ni por devojegi nin. Tiu estas la momento, kiam
saulo scias kian decidon preni por igi pli malpezan la aron de l vivo. Ni konas la vojon sur kiu ni
trovias kaze de tiu elekto, kiun ni faris anta kelke da jaroj. Sed kia estus nia vivo se ni estus preninta
alian vojon ? (t.e. alian decidon ?).
63.- Ni iuj faris erarojn en la pasinto, kiuj pezas sur nia vivo. Sed ni havas la eblon ani nian pasinton.
La sekreto kuas en ani la estanton draste, prenante hodia mem la ustan decidon, diun ni ne sciis a
ne kurais preni antae. Tiele ni nuligas nian estinton kaj konstruas novan estonton.
Kiam ni trovas plaon en la estanto kaj ni uas bonstaton, ni forgesas la malagrablaojn de l pasinto; ili
forviias el nia menso, ar ni jam ne badaras kaj iom post iom ili solvias en nia memoro.
Tiele mi certigas, ke oni povas ani la pasinton; sed tio dependas al kio ni decidas hodia mem.
64.- La homa voo havas gravan influon. Paroli bone estas armilo en la vivo. Kiam mi estis knabo,
proksimume 1 0-jara, miaj gepatroj portis min en Hispanion, kie ni iris loi en vilaeto. Tie ni restis du jarojn
kaj poste ni revenis al Argentinio. Sed tie, en tiu hispana vilaeto, mi eestis strangan aferon. Askultu.
Tiutempe kaj tiuloke ekzistis la kutimo vesti mortintojn. Mi memoras ke mortis maljunulino, kaj oni vokis
specialistinon por plenumi la taskon vesti la kadavron.
65.- Mi vidis, kaj kune kun mi aliaj, kion okazis. Mortintino kuis sur la lito kaj e la piedoj de l lito estis la
vestoj, kiujn oni devis surmeti al la kadavro. Jen, la specialistino komencis paroli al la mortintino, kvaza i
estus viva, per afabla, dola, konvinka tembro de voo.
- Manuela, Manuela, u vi adas min ? Movu la brakon, Manuela. Eh! u vi ne adas ? Malstreu la
brakon, Manuela ! Manuela, Manuela ! La brakon, mi petegas... Dankon, Manuela... ktp. Stranga afero
! Manuela, kiel se i estus ankora viva, obeadis al la specialistino, kiu estis vestanta in.
66.- Tiam mi estis infano, la mi jam diris; sed tiu epizodo restis en mia memoro. Nur multaj jaroj poste mi
eltrovis logikan klarigon al tiu ajna miraklo.
i tio okazis 40 jaroj pli malfrue, la mi tuj rakontos.
67.- Mia antanomo estas Anastasio. Sed e mi, ekde mia naskio, miaj gepatroj, familianoj, amikoj, iuj
nomis a vokis min per la kromnomo Tao. Tao, venu. Tao, iru. Tao, silentu. Tao, parolu. iam kaj ie:
Tao. Pasis jaroj. Kiam mi estis 41 -jara mi edziis. Mi foriris el mia gepatro hejmo (mia patro estis
mortinta kaj mia patrino mortus kelkaj monatoj post mia edzio).
Nu bone, en mia nova hejmo mia edzino kaj iuj komencis nomi a voki min per mia vera antanomo:
Anastasio. Anastasio, venu. Anastasio, iru. Anastasio, silentu. Anastasio, parolu. iam kaj ie:
Anastasio. Sekve, tiu kromnomo Tao estis forgesita. Neniu prononcis in. E mi mem, iom post iom,
Arto mallerni

13

ne plu memoris, ke iam mi estis kromnomata Tao. Pasis jaroj.

68.- Tamen iu tago, mi estis tiam 50 jara, mi piediradis tra homplena strato de Bonaero, malrapide kaj
gapante la pasantojn. Subite mi adis malanta mi inan voon, varman voon, kiu kriadis:
- Tao ! Tao ! Taooo...!! Kiam mi adis denove tiun, mian kromnomon, kiun mi estis jam forgesinta, iuj
eloj de mia korpo vibris; mi sentis ion strangan, ion nedifineblan. Io vekiis en mia interno.
Mi ne nur adis tiun Tao per la oreloj, ar iuj eloj de mia korpo in perceptis. (Inter parentezoj, kiu tiele
vokis min estis amikino, kiun mi ne estis vidinta de longege).
69.- i tiu epizodo, kiun mi rakontas en la antaa n-ro 68, donis al mi la losilon de tiu ajna miraklo de l
mortintino kiu movadis la brakojn, la mi skribis en n-ro 65.
Kiam homo forpasas tio, kio unue mortas estas la cerbo. Estas tiam, kiam kuracistoj deklaras tiun homon
lee morta. Sed ne iuj eloj mortas samtempe. Ili postvivas la elojn de l cerbo. Haroj, ungoj, barbo
daras kreskante. Kvankam la homo mortis, li ne mortis komplete. Ankora io vivas en li. La mia opinio
tiel okazis rilate al la mortintino pri kiu mi parolas en la n-ro 65. Tiuj eloj, kiuj ankora vivis en i, kiam
adis tiun nomon: Manuela al kiu ili estis respondinta dum 65 a 70 jaroj, obeis spite morton (morton de l
cerbo). Kion vi opinias pri i tio ?
70.- Homa voo havas iun psikologian influon, iun spiritan forton super homoj, kiujn la plejmulto malkonas.
PAROLI KLARE, PER ADEKVATA TONO KAJ TIAMANIERE, KE LA VORTOJ ESPRIMU EKZATE NIAN
PENSON estas efikega armilo en la batalo pro la ekzistado. En la Mallernejo oni instruis majstri la parolon.
u vi memoras ? Johanon 11 , 43-44: Kaj dirinte tion, Li kriis per lata voo: Lazaro, elvenu. Kaj la
mortinto elvenis...
71 .- Estus bone se vi, anta ol legi i tiun n-ron 71 , etas rigardon sur 67, 24 kaj 52.
Kaj jen do la kariero de l viro. El virino ni, viroj, naskas. (kvankam okazis interveno de l viro i tiu
interveno, se ni profunde pensas, estas akcesora. Bonvolu ne ridi .
Patrino, avino, onklino okupias pri ni. Ni kreskas je ilia ombro. Ili formas nin. Poste ni edzias, kaj estas
por fali inter la manoj de aliaj virinoj: edzino, bopatrino, bofratinoj. Tiam komencas nia dua eduko. Ni nur
anas matrinaron.
Viroj vivas pli mallonge ol virinoj; krome ili kutimas edzii al virinoj pli junaj ol ili.
Konklude: viroj ellasas la laston vivelspiron inter la brakoj de virino. (a virinoj)
En io i tio mi vidas misteron. La mondo maras antaen pro la forto kaj inteligenteco de l viro; sed
malanta io trovias ineco.
72.- Nu bone, ni alvenis al la lasta pao de i tiu Arto Mallerni, kiu estas nura enkonduko al la mallernado.
La Lernejo por Mallerni, kies devizo estis, ni purigas vian menson de l mensogoj encerbigitaj al vi kiel veroj
funkciis dek jarojn.
Multaj viroj kaj virinoj trovis en tiu Mallernejo spiritan nutron. Ne per la pano sole vivos homo.
Tie ili familiariis kun alia punkto de vidado pri la mondo, kiu ne estas la konvencia de l socio.
Certe la plimulto el ili vivis tie feliajn neforgeseblajn horojn; kaj iuj pligrandigis sian animon kaj
konsciencon. Ili fariis liberaj homoj.
73.- Poste ni disius. Sed e la koro de iu el ni restis fiksitaj la memoroj de l kunvivitaj horoj.
Kaj tiuj, kiuj jam ne estas kun ni, ar ili transiris la limojn de nia finita mondo...
Mi pensas, ke denove ni renkontios ie por darigi la interrompitan dialogon.
Mi elkore memoras vin, amikoj, karaj gemallernantoj. Delpino, Balza, Maria Lila...
Mi ne adiaas vin, karuloj, mi nur isrevidas vin.

14

Arto mallerni

Arto mallerni

15