A M P A L A Y A

(Ang Pilipinas 50 taon Makatapos ng Bagong Milenyo)

Futuristic Fiction
1
st
Place, Palanca Awards, 2001
Upang asa!in ang kapalaran ng "ga ayan,
ay kailangang uklatin ang aklat ng kanyang ka!apon#
At da!il diyan ay inuulit na"in at uulitin kailan"an, na,
sa"antalang "ay pana!on ay lalong "auting panguna!an
ang "ga !angarin ng isang ayan kaysa pa!inuod$
ang una%y u"aakit ng kalooan at ng pag&iig$
ang pangalawa ay u"aakit ng pagpapawalang !alaga at ng poot#
(Ang Pilipinas sa 'oo ng (andaang )aon)
& *ose +i,al &
Sarap na sarap sa pag!a!apunan ang pa"ilyang dela -ru,, isang gaing
tikatik ang ulan at ang si"oy ng a"i!an sa "ga unang araw ng uwan ng Perero
ay nag!a!atid ng nakakapang!alukipkip na la"ig#
(a lili na aryong ito na lalong naging lili da!il napag&iwanan ng
"ailis na pagaago ng "undo, ang "unggong sina!ugan ng a"palaya at
tina"alan ng tuyo ay langit nang "asasai#
./ea0en12
3anyan nga ang sinai ng kaataang "ountaineer na "insang nagawi sa
pa"ilya dela -ru, at nakisalo ng "unggong "ay a"palaya# Matagal na raw siyang
!indi nakakatiki" ng ganoong ula"#
/indi iyon "aunawaan nina *uan dela -ru, da!il pangkaraniwan lang na
ula" nila iyon# Pagkaing "a!irap, wika nga# 'aking tuwa nila nang autan sila ng
ilang de&lata ilang kapalit sa "unggo%t a"palaya#
4ayat sa tuwing ganito ang kanilang ula" ay nag!a!agik!ikan ang pa"ilya
5ela -ru, sa alaalang ito#
/agik!ikan pa sila nang !agik!ikan da!il sa sinasai sa radyo !aang
nag!a!apunan sila# /indi nila "apagtanto kung ano ang sinasai ng announcer#
Bargain sale daw sa (uper )iange Mall ng "ga kasangkapan tulad ng teleponong
nakikita ang kausap at u"ilyang 10 watts la"ang pero kayang ilawan ang isang
"alaking plasa#
1
(apagkat, ni koryente o linya ng telepono ay wala sila# )aong 2050 ay wala
silang koryente o linya ng telepono#
6agkaroon kung sa nagkaroon ngunit pinutulan din ang uong aryo nang
ang kara"i!an dito ay !indi nakayanang "agayad#
3apok at naka!ilig na ang "ga poste ng koryente$ at ang "ga kawad ay
pinagkuku!a na nila para gawing sa"payan o panali ng kung ano&ano#
3ayon ding nakatiwangwang na ang utas&utas na "ga solar panel na
ikinait noong ata pa si *uan# 5onasyon iyon ng "ga Ale"an, li"a"pong taon
na ang nakakaraan, noong ago "agpalit ang taon sa kalendaryo "ula sa
pani"ulang disinuwee tungo sa dalawa"po#
)ulong daw iyon upang !indi "agdu"i ang papawirin "ula sa karong
iinuuga ng "ga de&langis na plantang lu"ilik!a ng koryente# 6a, sa pagda"i ng
karon sa papawirin ay siyang nagiging san!i ng pag&init ng "undo# At siya
na"ang san!i ng "ga pagaago ng kli"a at pana!on7 wala&sa&pana!ong agyo,
panay&panay na tagtuyot, at kainitang pati silang sanay nang "aaad sa araw ay
u"aangal#
6gunit sa pagdalaw ng agyong siya nga sanang nilulutas ng solar panel ay
siya na"ang pagkakautas&utas at pagkakalasog&lasog nito#

(a tuwing nakikita ni *uan ang "ga kalansay ng pana!ong iyon ay
su"asagi sa kanya, ilang isang gising na angungot, ang "ga ritwal, takot at
pag&ii"ak ng "ga pagkain da!il sa sunod&sunod na kala"idad na du"alaw na
siyang kinikilalang "ga signos ng katapusan na ng "undo$ at paniwalang !atid ng
pagaago ng "ilenyo#
)uyo na rin at tinaalan na ng da"o ang "ga poso, na kapag !inawan ang
sukal ay "akikita pa sa se"ento ang "ga pangalan ng nanga"panyang "eyor,
guernador, kinatawan, okal at pangulo# Ang mala-lapidang talang ito ay parang
isang punit na pahina na siya na ring nagsisilbing tanging nakatalang
kasaysayan ng baryong iyon.
4aya nga%t napapa!agik!ik na lang sila sa tuwing nakakarinig sila ng "ga
alita tungkol sa "ailis na pagaago sa lunsod at sa iang sulok ng daigdig#

3aya ng ia pang produktong inaanunsyo ng announcer na ka!it pa
singkwenta porsyento ang iinaa ng "ga presyo nito, da!il sa pagkawala ng
taripa ayon sa u"iiral na pang&ekono"iyang kalakaran ng gloalisasyon, ay !indi
pa rin "aaot ng karaniwang "a"a"ayan#
(a radyo niya narinig ang "ga "aiigat na salitang iyon !inggil sa
pang&ekono"iyang kalakaran, tuwing u"agang ago niya !arapin ang kanyang
"ga panani"# 4ayat tuwing u"aga nga, sa awa ng itinatagal ng aterya, pilit
inuunawa ni Juan kumbakit umuunlad naman ang ibang bansa, o kumbakit
umuunlad naman ang Maynila ay lalo naman yatang nahuhuli ang kanilang
baryo.
2
4alaaw pa rin ang ga"it nila sa pagsasaka sa"antalang sinasai rin
sa radyo na de&root na ang pagsasaka sa iang ansa#
(inungaling "ara!il ang radyo# 8, "ara!il !indi niya nasundang "auti ang
sinasai ng radyo da!il "adalas "auusan siya ng aterya#
Pero sa radyo din niya narinig na wag daw silang "ag&alala# 9an ang
pangako ng agong pangulo, isang c!ild actress noong "agpang&aot ang
"ga "ilenyo na !igit na nakilala sa !alos "akatoto!anang pagganap niya sa
papel ng atang ginang&rape ng kanyang lolo, a"a at "ga tiyu!in#
Pararatingin daw niya ang kaunlaran !indi lang sa Maynila, agkus sa
kalili&liliang sulok ng ansa, gaya ng kanilang aryo# :yon ang pangako
ng dating c!ild actress#
4ayat ganoon ngang u"aasa na lang sina *uan# (apagkat, ano pa nga
a ang kanilang "agagawa kundi ang u"asa na lang at "agsikap sa araw&
araw#
6i !indi nga siya su"api sa "ga reeldeng !alos "ag&iisandaang taon
nang nakikipaglaan ngunit !indi pa rin nagwawagi#
(a ilang pagisita sa kanila ng "ga ito ay nakikipag!unta!an sila kay
*uan at ipinapaliwanag ku"akit paurong lalo ang tako ng u!ay sa
kanayunan# :to, di u"ano ay san!i ng gloalisasyon na sini"ulan noon pa
"ang dekada ;0 ng ika&20 siglo# At kaya nakalusot ang agong kaayusang
ito ay da!il sa i"peryalistang !angarin ng <stados Unidos, sa
pakikipagkutsaa!an nito sa nag!a!aring uri ng ansa sa pangunguna ng
"ga panginoong "aylupa at ko"prador&urgesya#
4ung anu"an ang pinagsasai sa kanya ng "ga taong laas ay !indi
niya "aunawaan$ na =yon din na"an ang kantsaw ng "atandang si 4adyo, >0
anyos at dating aktiista sa kanyang kapana!unan &&& na !alos "ag&
iisandaang taon na ay iyon pa rin ang uri ng pagsusuri ng "ga reelde sa
lipunang Pilipino#
.(apagkat !indi po nagaago ang kaayusang politiko&ekono"iya ng
ansa,2 ang "ariing ratrat ng atang gerilya#
.:pasa&5iyos na lang natin,2 ang sai na"an ng pare na taunan
kung "ag"isa sa kanilang aryo#
.Magaago para sa kauti!an ang la!at,2 ang sai na"an ng
kandidatong "eyor, na anak ng dating "eyor, na anak din ng dating "eyor,
na anak pa uli ng dating "eyor, na anak ng?
.Putris na"an#2 :to ang su"asagi lagi sa isipan ni *uan tuwing nauungkat
sa anu"ang pagkakataon ang kaunlaran sa lunsod at ang ka!irapan na"an sa
kanilang aryo#
3
/aggang sa natutunan na niya at ng kanyang pa"ilya na "ag!agik!ikan na
lang sa tuwing nauungkat ang "ga ganitong kaunlaran#
Para lamang daw iyang LRT sa amaynilaan na maigi ngang sa pagpasok
mo sa isang !stasyon ay makakarating ka saan mang part! ng Maynila" ngunit
ikot lang nang ikot at hindi nakakaabot sa kanayunan.
Ma!igit li"a"pong taon na si *uan, !alos kasingtanda ng agong
"ilenyo$ isang tunay na "agsasakang nauu!ay ka!it paano sa kanyang
"ga sinasaka, u"aasa sa sarili at walang pineperwisyo#
9an lang ang kanyang "aipagyayaang, na inu!ay niya ang kanyang
pa"ilya, walang&wala "an sila# (apagkat ganoon din siya inu!ay ng
kanyang a"a, ka!it walang&wala "andin sila#
4ayat nakaka!i"lay siya, sila, nang "atiwasay tuwing gai# 'alo pa
ngayong !alu"ig"ig ang !angin na pinag&init na"an ng kaninang u"aasong
"unggong "ay a"palayang !inapunan kanina#
At sila%y natulog nang "a!i"ing#
Madilim ang gaing iyon# Ang kakala!ating naaagnas na uwan
ay kinulapulan pa ng ulap# /alos walang "aanaag#
4ayat sinalpak ng "ga sundalo ang nig!t 0ision sa kanilang "uk!a#
At "adaling naaninag ang "aayos na nakatani" na "ga saging sa gilid ng
daang patungo sa kuo ni *uan#
@alang i"ik# @alang ingay# Pati ang pag&klik ng ka"erang pandili" ay
ta!i"ik$ panay ang paglitrato sa "ga !ala"ang doon ay nakatani"#
Parang sa isang kinoryograpong sayaw, sa si"ula ay "aagal, ngunit
sa dulo ay paspas ang pagsalakay#
(aay sa pagtadyak sa pinto ang pag&ilaw, lais na "aliwanag, lais
na nakakasilaw#
.*uan dela -ru,, you are under arrest#2
At kitang&kita niyang inakuran ng "ga sundalo at pinaglilitratu!an
ang kanyang "ga panani" na a"palaya na sa pana!ong iyon ay nagtaal sa
alag na katai ng kanyang kuo#
Ay, ang tanim niyang ampalaya na nakapagdadala sa kanila ng konting
tamis sa mapait nilang buhay#
(apagkat tuwina, "ay "ga kalalaki!ang de&aril ang na"a"akyaw sa
kanya ng a"palaya at ukas o "akalawa ang dating nila# Malaking !alaga rin ang
kinikita niya rito#
@alang tanong&tanong kung sino ang "ga de&aril na ito$ ang ala" niya%y
4
aliw "an ang "ga ito da!il sa pagpakyaw ng kanyang a"palaya, ku"ikita na"an
siya nang "aigi&igi$ sapat nang ipa"ili nila ng ilang kailangan para sa tatlong
uwan at ateryang nagpapatunog sa kanilang transistor na tanging tagapag&
ugnay nila sa "aunlad na lunsod#
(a katunayan nga%y ineengganyo pa siya na "agtani" ng "agtani" ng
iang !ala"an tulad ng ilang&ilang# 6gunit sadyang !indi ak"a ang lupa para sa
"ga ganoong panani"#
At ang a"palaya nga la"ang, itong "apait na unga at talos ang
"asiglang nauu!ay sa pinag&iwanan&ng&pana!ong aryong ito#
6gunit ngayon, ito ang pinagtutuunang pansin ng "ga sundalo na
"ay kasa"a pang ilang Puti na :ngles nang :ngles# /indi niya "aunawaan
ngunit atid niyang "asa"a ang "ga pinagsasasai ng "ga ito#
Pinilit silang "ag&anak na "ag&posing sa "ay a"palaya!an na
kunwa%y inaani sa dili" ang "ga talos at unga nito#
:to ang !iling ng "ga potograpo "ula sa Press na itit ng "ga
sundalo$ para daw dra"atiko#
@alang nagawa sina *uan# Una na%y wala siyang "akitang da!ilan
ku"akit sila !inu!uli#
.(a anong da!ilan?poA2 pilit na pag"a"agalang na tanong ni *uan
sa lider ng "ga sundalo#
4inausap ng lider, na para ang tu"atayong tagasalin, ang "ga Puti
na "ay kinukunsulta pang liro$ i!ina!a"ing ang ilang da!ong kanilang
pinitas sa "ga nakalarawan sa aklat#
@alang naunawaan si *uan sa naging pag&uusap "alian sa ilang
pa"ilyar na salita gaya ng 6PA, sindikato, at iligal#
5oon na nagpalipas ng gai ang la!at# 6atulog ang "ga Puti,
nagantay ang "ga sundalo, at ang kanyang "aya!ay ay pinaglaga na"an ng
kape at ka"ote#
6gunit walang gu"alaw sa tira&tirang "unggo%t a"palaya$ sa pagkaing
.!ea0en,2 ayon sa atang "ountaineer#
(a pagsikat ng araw, sunod&sunod at panay&panay "uli ang litratu!an#
/indi nga ala" ni *uan at ng kanyang pa"ilya kung ngingiti da!il !anggang
doon ay wala silang "akitang ka"alian nila na sapat upang !agisan sila ng
isang trak ng sundalo at "ga "uk!ang&doktor na "ga Puti#
'alo pa nang du"ating ang guernador na nakilala nila da!il ka"uk!a
ito ng nasa kalendaryo nila$ lalo pang tu"indi ang litratu!an#
P!ro ngayon ay sinusunog na ang mga pinaghahablot na ampalaya.
5
6akita na niya ang por"ang iyon sa "angilan&ngilan at lu"ang
dyaryong pina"alot sa kanilang "ga pina"i"ili sa ayan7 tulad ng
pagsusunog sa "asa"ang !ala"ang ginagawang parang sigarilyo$ na
nakaka!ilo, di u"ano#
At gayon nga ang nakita niya, nila, sa ikalawang araw nila sa
kapitolyo ng proinsya & & & ang "ga litrato nila !aang .pali!i" na u"aani ng
ipingaawal na a"palaya2 sa gai, at ang pagsusunog, sa araw, sa "ga ito,
sa pa"u"uno ng guernador, ng "ga "uk!ang&doktor na Puti at ng lider ng
"ga sundalo#
Anong karu"aldu"al na kri"en ang kanilang ginawaA
.)otoo po ang pinupruteksyunan kayo ng 6PAA2 tanong ng ala"
niyang kilala niyang oses#
(iya nga# (iya nga# 9an ang naglaro sa utak ni *uan# 9an ang oses
ng nasa radyo na lagi niyang sinusuayayan sa awa ng itinatagal na u!ay
ng ateryang nakakayanan niyang ili!in tuwing nakakapagenta siya ng
a"palaya#
At siya, si *uan dela -ru,, "a!irap na "agsasaka, ang siya ngayong
ini&inter0iew ng pinakasikat na tagapagalita sa radyo#
.6akikilala po a ninyo ang "ga "uk!ang itoA2 ang tanong na"an ng
isang napakaputing dalaga na kinukunan ng ka"erang pang&teleisyon#
Ang "ga kalalaki!ang de&aril, ang isinagot niya sa kanyang isipan#
Ang aking "ga suki sa a"palaya# (ila ang "uk!ang "ga sanggano na
nakakapagigay sa kanila ng salaping sasapat sa tatlong uwang kau!ayan#
'along naudlot si *uan nang titigan niya ang napakaputing dalaga at
"a"uk!aan niyang isa ito sa kaataang "ountaineer$ pinaikli nga la"ang
ang u!ok at ngayo%y naka"aikling palda#
@alang isinagot si *uan sa "ga su"unod pang katanungan7
.Fund&raising acti0ity a ito ng 6PAA2
.Magkaano ang pinopondo ng sindikato sa inyoA2
.4ailan pa kayo nagtatani" ng awal na !ala"anA2
.BakitA2
.(ino&sinoA2
.(aan paA2
6
./anda a kayong tu"istigoA2
.Maging state witnessA2
@ala siya, silang, isinagot sa "ga tanong da!il !anggang doon ay
wala silang "aunawaan#
$anggang "akalipas ang ilang araw, "akatapos ipukpok ng !uwes
ang ga0el, at nagsalita ang clerk ng !uku"an7
.*uan dela -ru,, isinasakdal ka sa !uku"ang ito sa salang pagtatani"
ng a"arguso o a"palaya#2
.A!!!!12 .5yos ko po,2 at ia pang pang!i!ilakot ang narinig "ula
sa "ga du"alo sa paglilitis#
Anong sa"a ang "agtani" ng a"palayaA )anong itong !indi
ku"awala sa lala"unan ni *uan#
.4atu"as ng (uersyon,2 sigaw ng isang taloid#
.<cono"ic (aotage,2 duweto ng isa pa#
.A"erican 5rug -o"panies -ry Foul,2 angal ng "ga dyaryong "ay
"alaking sirkulasyon#
.6PAs -oddling :llegal Plantations#2
.4MP 5eBends A"palaya&"an#2
.Asian MaBia Be!ind @orld Patent Ciolations#2
.President%s -ronies 'inked to A"palaya (ca"#2
.U6 -ritici,es +P 80er Patent#2
.Foreign :n0estors )o Pull&out oB +P#2
.A"palaya&"an )ortured#2
(i *uan dela -ru, ang paksa ngayon ng la!at# (a "ga reakBast
"eeting ng "ga politiko at "ga "ay&i"pluwensyang tao$ sa "ga coBBee
s!op$ sa "ga talk s!ow$ sa "ga deate sa eskwela!an$ sa !alos&
"agsuntukang !unta!an sa kanto$ !anggang sa "ga tsis"is sa s!owi,#
(a la!at ng "ga panaya" sa loo ng selda !aang pu"ipitik ang "ga
potograpo at gu"igiling ang "ga ka"era na ang ia ay naka&li0e&Beed pa,
iisa ang sinasai ni *uan at ng kanyang "ag&anak7
%$indi po namin alam na bawal ang magtanim ng ampalaya.&
7
6gunit walang "aniwala sa kanya, sa kanila# 6i walang nagtangkang
"agpaliwanag sa kanya ku"akit awal ang pagtatani" ng a"palaya#
.Batay !o ito sa world patent na sini"ulan noon pang nagdaang
"ilenyo,2 narinig ni *uan sa radyo ng kulungan#
Ang pa"ilyar na oses na na"an ng radio announcer na iyon# At
nagsasabi ito na noong mga huling taon ng nakaraang mil!nyo, nair!histro
ng mga kompanya ng gamot, pabango at iba pang k!mikal na sila ang may pag-
aari sa iba't ibang klas! ng halaman, hayop at kalikasan.
(alang sinuman ang may karapatang magtanim, umani, at gumamit ng
mga ito na walang pahintulot mula sa mga kompanyang ito.
5a!il sa pag"a"ay&ari ring ito, u"ilis ang pagtuklas ng "ga ga"ot
laan sa !alos la!at ng uri ng sakit$ pati na ng A:5( na noong "ga
pana!ong iyon ay ku"itil ng "ilyong katao#
5a!il sa pagsulong sa panggaga"ot, naigo ang anu"ang pagtutol sa
pag&aangking ito ng "ga !iganteng ko"panya sa "ga !ala"an, !ayop at
kalikasan#
At kailang nga sa "ga !ala"ang ngayo%y pag&aari na ng "ga
ko"panyang ito ang a"palayang tanging langit ng pa"ilyang dela -ru,
tuwing nag!a!apunan sila at !alu"ig"ig ang si"oy ng !anging a"i!an
kapag Perero#
4inagai!an, ago "agsi"ula ang paglilitis kay *uan, natanaw pa niya sa
pa"a"agitan ng isang dipang langit niya sa kulungan, ang "ga anino ng "ga
aktiistang nagpipintura ng kanilang pagtutol sa kanyang pagkakadakip# (a isang
pader ng gusaling katapat ng kulungan, parang kidlat na !u"iwa sa dili" ang7
.@alang sinu"an ang nag"a"ay&ari
sa "ga !ala"an, !ayop at kalikas?##
/indi nauo ang salitang inakala niyang 4alikasan# )atlong "oile
ang nagsali"ayang u"ipit sa "ga aninong ngayo%y naiiilawan#
@ari niya%y "ga tinedyer pa la"ang ang "ga ito#
%)*hibit A,& ang sundot ng taga&usig# .:nyo po a, Mang *uan dela -ru,,
ang transistor radiong itoA2
Parang liong along u"alulong ang nasa !uku"ang iyon nang .8po2
ang itugon ni *uan#
5oon pa la"ang ay pwede nang tapusin ang paglilitis# Pwede nang
!atulan si *uan ng7
.3uilty?da!il sa pana!ong ito ng "aiilis na pa"a"araan ng
8
ko"unikasyon, sa pana!ong ang kausap sa telepono ay nakikita na rin, at
ang !alaga nito ay naawasan na nang kala!ati da!il sa pang&ekono"iyang
kalakarang pangdaigdig na tinatawag na gloalisasyon, i"posileng !indi
"an lang nasagap ni *uan sa loo ng kala!ating dantaon ng kanyang
pa"a"alagi sa ansang Pilipinas, na !indi na tinatawag na (ick"an oB Asia, ang
alitang awal ang pagtatani" ng a"palaya#2
6agpalakpakan ang delegasyon ng "ga dayu!ang ko"panya ng
ga"ot at "ga anti&kri"en na organisasyon sa paoraleng sentensya laan
sa !einous cri"e na pagtatani" ng a"palaya# 5i "agka"ayaw sa loo ng
!uku"an#
Pinukpok nang pinukpok ng !uko" ang kanyang ga0el !anggang
tu"a!ik ang nagdiriwang na "ga tagapagtanggol ng !ustisya# )inapos ng
clerk ang pagaasa sa sentensya7
%L!thal +n,!-tion& ang kaparusahan kay Juan dahil sa pagtatanim niya
ng ampalaya" kaparusahang ipinapataw sa mga karumaldumal na krim!n
tulad ng rap!, murd!r at pagsisigarilyo. 'et!al :nDection# +eclusion Perpetua
na"an ang para sa kanyang pa"ilya#
.*ustice !as een ser0ed,2 sai ng isang Puti#
.Pinatunayan la"ang ng sentensyang ito na t!e Dustice syste" in t!e
P!ilippines really works,2 sai na"an ng spokesperson ng "ga nakikiaka
laan sa !einous cri"e# .6gayon ay inaani na natin ang de"okrasyang
ipinunla noong 1;>E pa sa dating lansangan na tinawag na <5(A#2
.)iyak na aalik na ang tiwala ng "ga Boreign in0estors sa atin da!il
nakita nilang tapat tayong su"usunod sa kalakaran ng gloalisasyon,2 ang
tiwalang pag"a"ayaang at parang&naunutan&ng&tinik na tugon ng pangulo
ng ansa na dating c!ild actress na !igit na nakilala da!il sa "akatoto!anang
pagganap niya sa pag&gang rape sa isang ata noong nagaago ang
"ilenyo#
/alos naparalisa ang uong 4a"aynilaan da!il sa pagsuayay sa
pagasa ng !atol kay *uan# U"aot ng ani" na oras ang pagaasa ng
"a!igit dalawandaang pa!inang !atol#
Ang !alos la!at ng )C c!annel ay nagsagawa ng running sur0ey sa
"ga nanonood# Ang kanilang tanong7
.3uilty or 6ot 3uiltyA2
'aking "ang!a ng la!at sa naging katugunan ng "adla# 4a!it
"alinaw na ang trend na guilty ang "agiging !atol kay *uan, 6ot 3uilty pa
rin ang landslide na nagwawagi#
)utol ang "a"a"ayan#
(a laas ng !uku"an, lihim na nagluksa ang mga !n.ironm!ntalist na
9
ngayon ay naka-und!rground at kinat!gorya sa mga sub!rsibo tulad ng "ga
6PA#
6gunit agad itong napansin ni *uan da!il sa da"i ng tao roon, na sa
panguna!in ay "ga e"pleyado ng "ga "alalaking ko"panya, "ga artistang
nag&eendorso ng "ga paango at "ga dating A:5( 0icti" na ngayo%y
naga"ot na, tanging ang grupong ito ang "alungkot at walang kakio&kio#
6agpang&aot ng "ga tingin si *uan at isang tinedyer sa grupong ito#
Mara!an, ngunit uo ang loo sa gitna ng nakakurdong riot police, nagtaas
ng ka"ao ang tinedyer na ito#
Mara!an din, sa a!agyang pagkatigil ni *uan sa paglalakad kasa"a
ng kanyang pa"ilya sa kanilang paglaas sa !uku"an patungo sa sasakyang
"agdadala sa kanila sa "aFi"u" security, "ara!an ding itinaas ni *uan ang
kanyang ka"ao#
@ala sa anu"ang da!ilan niya itinaas ang kanyang ka"ao# (adyang
dala lang "ara!il ng kanyang di pagkaunawa sa "ga nangyari# (u"unod na
rin ang kanyang pa"ilya at nagtaas ng kanilang "ga ka"ao#
6agpitikan ang sunod&sunod na Blas! ng "ga ka"era at ang litratong
ito ang uong tapang na dinala ng isang dyaryong "ay "aliit na sirkulasyon#
Mara"i pa ang naganap "atapos nito7 ipinadakip ang pulis!er ng
dyaryong "ay "aliit na sirkulasyon sa salang inciting to reellion$ nagsunog ng
go"a ang "ga naka&underground na en0iron"entalist$ du"a"ing "uli ang "ga
rally$ !anggang "untik&"untikan nang ipataw "uli ang Batas Militar#
At ang lahat ng ito ay nangyari dahil nagtanim lamang ang isang si
Juan d!la /ru0 ng ampalaya.
1, dahil hindi napigilan ng mga nabuhay sa mga taong nagpapalit ang
mil!nyo na angkinin ng mga malalaking kompanya ang ating mga halaman,
hayop at kalikasan.

10