Toàn Cảnh: Tháng Một 2010

N
TON CNH
THNG MT 2010
Trong s n Ton Cnh u tin ca nm 2010 ny, chng ti mang
n cho bn c mt s pha trn c bit cc bi vit khng ch phn nh
di sn vn ha s m c nn cng ngh ngy cng tinh vi ca n .
Bi vit ca Benoy Behl cp ti s tinh xo m cc ngh nhn n th
hin trong nhng ngi n xy vo th k th 7 ti Mamallapuram. Ngay
sau l bi vit ca Shubhra Mazumdar v thm m v s i xng ca
nhng khu vn Mughal. Tc gi Leela Venkatraman lin h cuc hi
ng xc ng ca Protima Bedi vi ma Odissi vi vic xy dng trng
ma Nrityagram. Tc gi Madhushree Chaterjee gii thiu s ph cp
ngy cng mang tnh ton cu ca cc dng m nhc n khc nhau.
tng thm phn a dng, chng ti l gii nhng tinh t ca ngh th
cng Dhokra v s li cun ca m thc ng ph Lucknow. Cc bi
vit v truyn thng polo ca Manipur, nhng cy thing ca n , bi
vit tng nim Leela Naidu v bo co v Lin hoan Vn hc Jaipur tip
tc pht huy truyn thng ca Tp ch l mang ti cho c gi mt thc
n a dng cc mn n vn ha.
Vin Khoa hc n , ngy nay trn mt trm tui, bc nhp cu ni
ci c in vi ci hin i, ni vn ha vi cng ngh. l mt phn
trong lot bi pha sau nhm im qua mt s hc vin hn lm tt nht
v a bn c n vi mt s bi vit v khoa hc v cng ngh. Hai bi
vit v y hc t xa v nghin cu t bo gc nhm i vo s khao kht
chinh phc cng ngh mi nhn nhm cung cp dch v chm sc sc
khe cht lng cao v hp ti tin. Cc bi vit v t v cy cu ni
bin Bandra-Worli l minh chng v nhng k nng thit k v xy dng.
Chuyn ving thm quan trng ca Th tng Bangladesh v nhng
tha thun ton din c k kt trong chuyn ving thm b sung thm
cht hng v chnh tr cho s ny.
S ti ca n Ton Cnh s l n phm c bit v Rabindranath
Tagore, nhng s c ni ti sau.
Knh mi c gi n c. V vn nh mi khi chng ti nh gi cao s
phn hi ca qu v.
Navdeep Suri
Li ta son
V trng l y m cm
ca cc khu vn
Thng uyn Mughal
SHUBHRA MAZUMDAR 2
K quan t vng
Mamallapuram
BENOY K BEHL 12
Nrityagram v
nim am m ma
LEELA VENKATARAMAN 22
Gn kt thng qua Giai iu
m nhc n
i ra ton cu
MADHUSREE CHATTERJEE 32
Tng nim
Leela Naidu Nhn vt
huyn b vn cn sng mi...
SMM AUSAJA 75
Ngh Dhokra:
Siu vit thi gian
REKHA SHANKAR 38
Lucknow v m thc
ng ph
ANIL MEHROTRA 44
Mt ma xun mi
trong quan h
n -Bangladesh
MANISH CHAND 50
Cu ni bin Bandra-Worli:
Mt k quan kin trc
QUAID NAJMI 54
Ngnh sn xut t
thit k chin thng
ANNAMMA OOMMEN 58
Mt trm nm Vin
Khoa hc n
P. BALARAM 66
Cuc th nghim c
o v y hc t xa 70
T bo gc
Hng ti mt tng lai
khng bnh tt
RICHA SHARMA 72
Khc cn cu trn lng nga:
Truyn thng Polo
ca Manipuri
DEBABRATA BANERJEE 78
Cc loi thc vt linh
thing trong truyn thuyt
ca ngi n ...
PRAN NEVILE 82
Sc hp dn ca Lin
hoan Vn hc Jaipur
AMRIT DHILLON 86
im sch
Quang cnh Himalaya
chp t trn khng
SUDHIR SAHI 94
nh ba: Bijayini Satpathy
v Surupa Sen trong mt th ma Odissi.
nh: Deepak Mudgal
N TON CNH THNG MT 2010 2
A
m
i
t

M
e
h
r
a
SHUBHRA MAZUMDAR
Mt khu vn theo bt c tiu
chun no cng l mt thit k cc
cnh vt ngoi tri tng quan
vi nhau, c bit nu l mt
trong rt nhiu cc khu vn thi
Mughal n , c thit k
th hin cm gic v mt gc thin
ng cc p v tinh t thng qua
cc quy tc gy n tng ca trit
l sp t.
i vi bn thn Hong
, khu vn l hnh
nh bn ngoi biu th
s v i ca quyn lc hong ,
cn i vi nhng ngi c u
c tn gio v huyn hc th cnh
vt tnh lng ca khu vn biu
th quan nim v Charbagh (bn
khu vn) hoc quan nim c
xa hn, c miu t trong Sch
Sng th, v mt dng sng chy
qua Vn a ng v sau
tch thnh bn u.
Tt nghch l, s lin h mang
tnh ch vn ha cao ny vi
thc h s hon ton bin mt
nu ta thc s bn trong mt
trong nhng khu vn Mughal.
iu gy n tng vo lc l
cch thc m khng gian c
b tr, va c tnh hu dng va
trang tr. Ti nng thit k cc
Vn Nishat, Srinagar, Kashmir
Ve trang le ay my cam
cua cac khu vn
Thng uyen
Mughal
Char Bagh: (Teo ting Ba T v Hindu: Char
l 4, Bagh l vn) L loi vn c s dng
trong lng m ca cc hong Mughal. Khu
vn c chia lm bn phn, biu trng cho
thin ng.
A
m
i
t

M
e
h
r
a
knh dn nc phc v vic ti
tiu to nn c tnh cng nhc ca
khu vn. Mt khc, cc loi cy
n qu c trng cng cc loi
cy ngoi lai mc xum xu to nn
tnh hai mt hi ha ca mt s
va khun mu va phng tng.
Hin nay, cc khu vn ny c
th khng cn l ni trng by
cy cnh hay l vn cy n qu
nhng chng vn cn nhng mi
lin h mt thit vi truyn thng
nng nghip v l nhng hnh
mu in hnh ca vic s dng
nc. Tit k theo hnh ch
nht l cch thc hiu qu nht
cho vic ti tiu. Tay v cc
knh dn nc chy mt cch
nht nho, v v, m cm ca
ngi Mughal lm cho yu t
quan trng ny tr thnh im
trung tm ca ngh thut to
vn ca h.
S dng nhiu k cng ca k
thut cng trnh, s hp dn v
th gic v thm ch gy ch
bng m thanh, nc c thit
k cho xung khu vn t
trn cao to nn hiu ng ca mt
thc nc ang xung. B qua
nim v vic to nn mt khung
cnh ngoi tri hoang di, ngi
ta thit k cc knh dn nc
trong phm vi mt thc nc
bng vi cc mt bn c
chm khc, v dng nc ra
chy trn nhng hnh chm khc
tinh t . Di nh trng, khi
nhng hnh chm khc khng
cn nhn thy na, v p lng
ly nh ngc trai ca nhng git
nc th hin mt sc sng c
vut ve bi cnh vt xung quanh.
Vy ai l ngi xy nn nhng
khu vn ny? Ngoi nhng
v Hong , cn l nhng
cng cha ca hong tc, nhng
ngi li du n trong
vic xy vn thi k Mughal.
Ngi ng ch nht trong s
h l Hong hu Hamida Banu
Begum, v c ca Hong
Humayun, ngi ra lnh xy
mt khu vn bao quanh lng
m ca Hong . y l khu
lng m vn u tin n
trn din tch 30 mu nm bn
b sng Yamuna. Va kt hp
kiu Charbagh ca Hong
Babur, va kt hp thit k hnh
vung c chia nh bi cc
knh dn nc. Tin ng
nh b ny c bao quanh
bi nhng bc tng xy bng
gch vn. Trong nhng th
k tip theo, cc cng cha khc
ca hong tc, ng ch l cc
cng cha ca Hong Shah
Jahan tip tc theo ui ngh
thut ny vi y t tin. Cng
cha Jahanara a ngh thut
truyn thng ny n th trn
Ambala nm trn ng phn
nc ngn cch sng Hng v
sng n.
Ch ca cng cha l b
Roshanara li Roshanara
Khu vn quanh m ca Hong Humayun
ti New Delhi.
Bagh (vn) Delhi vn c
bao bc bi mt khu rng rm
to nn mt c o yn bnh
trnh xa nhng mu ca triu
nh Mughal. Vo thi im
, mt trong nhng b v ca
Hong l Akbarabadi xy
khu vn Shalimar Bagh Delhi.
N l bn sao ca khu vn cng
tn Kashmir.
Khng ch l ni ngh dng
ca hong gia, vn Mughal cn
l biu tng ca vic kim sot
lnh th. Hong sng ni c
A
s
h
o
k

D
i
l
w
a
l
i
trt t v mi l cy, mi cnh cy
ln ln, c chm sc theo lnh
ca Hong . Teo l t nhin,
cc dp l quan trng c a t
chc trong vn, iu ny l
gii v sao Hong Aurangzeb
li chn Shalimar Bagh lm ni
lm l ng quang ch khng
phi Tnh trng l do thn
ph ng xy dng.
Qun th vn ca cc i vua
Mughal u nhm phng s
hong trong khi sng cng
nh ci vnh hng. V vy, cy
ci trng trong cc khu vn
ny c chn la vi mt quan
im nhm gi mi t tng bt
t. Cy bch en biu trng cho
bng ti v hnh hoc ci cht.
Loi cy ny lun c qun
bi mt loi cy leo c hoa hoc
hng leo, biu trng cho cuc
sng. Vng i v s tip tc bt
t thm ch cn c chm khc
trn nh trong nhng bng
hoa c dt khm trang tr
n Taj Mahal.
A
m
i
t

M
e
h
r
a
Cc thit k cho nhng khng
gian xanh kiu chm nh th
ny l mt trong nhng kha
cch sc so ca Vn Mughal
n . Chng hin din bn
b mt con sng, nm di chn
i hoc nhn xung mt thung
lng. V d in hnh nht ca
loi hnh vn Mughal nhn
xung thung lng l Kashmir,
khu vn nm gia nhng ngn
i ca thung lng, bn cnh H
Dal, h t nhin ln nht bang
Kashmir. Dng nc theo knh
xung t trn cao to cho ta
cm gic v cuc sng ang bt
ngun t nhng gn l. Mt h
phng lng v nhng hng cy
chinar (mt loi cy ph bin
Kashmir, rt p vo ma thu) uy
nghim ng b th hin cch
tip cn ca hong .
Khi khng c i ni, khu vn
c c sc mnh t con sng
nm k cn. Con sng chy cnh
n Taj Mahal m trm khu
lng m ging nh ngi n
b mang bu, cn nhng bc
tng ngn cch khu ch n ,
ng c v khu vc ng bng
sng Yamuna bi bm ng xa.
Tng t nh vy, cc khu vn
trong cc pho i v cung in
em n mt ci nhn ton cnh
tri di sut vng nng thn.
Nu ai ng ngm nhn khu
vc vn di t di chn b
thnh th trc mt ngi
s m ra mt cnh tng ngt
ngn tm mt.
Dn dn, t ch l ni tin hnh
cc nghi l honh trng, l ngun
Quang cnh t trn khng ca vn Mughal ti
Rashtrapati Bhawan, New Delhi.
P
r
a
k
a
s
h

I
s
r
a
n
i
cm hng bt tn, l ni an
ngh ca cc bc vua cha, vn
Mughal tr thnh ni minh
chng cho s hin din ca thc
dn. Khi Delhi tr thnh th
ca n , kin trc s Lutyens
thit k mt khu vn kiu
Mughal Cung in Viceregal,
nay l cc Vn Mughal
Rashtrapati Bhavan (Ph Tng
thng). Teo thit k kin trc,
khu vn ca th k 20 ny th
hin nhng k thut ca vn
Mughal truyn thng bng cch
a khng gian ca khu vn
vo bn trong cc bc tng bao
quanh. Cc knh dn nc chy
t bc xung nam v t ng sang
ty chia khu t vung vc thnh
4 phn, xung quanh trng cc
loi cy ch sng mt nm khin
ta nh n mt khu vn nng
thn Anh. Tay v tr thnh
mt m hn tp m khng c ch
g, n chnh l yu t Mughal
trong cu trc vn ng vai tr
nh cng thc thng nht.
V chnh l kh nng hp nht
nhng iu chnh ca thi i vo
trong mnh khin cho cc khu
vn Mughal tr thnh nhng
thc th kin cng. Ban u l
ni an ngh c a thch ca
hong tc, cc Vn Mughal gi
y l im nhn ca quy hoch
chnh thc. Vi kh nng c c
s linh hot v bo tn cho hu
th, cc khu vn ny to nn
mt gc ch o trong nn vn
ha ca chng ta (n ).
Tc gi l mt cy bt danh ting
v ngh thut.
Mt cnh khc v Vn Mughal ti Rashtrapati
Bhawan, New Delhi.
n Shore, Mamallapuram, th k 8.
S cn xng v cn i ca hai ta thp mnh d ca n Shore lm
cho ngi n tr thnh mt trong nhng in hnh p nht ca n
thp n . Cc chi tit iu khc rt hi ha vi ton b cng trnh.
Nhng con b Nandi p ni nhng bc vch ngoi cho n khch,
mi khch i vo khng gian linh thing bn trong.
K quan t vng
Mamallapuram
Bi v nh: BENOY K BEHL
Nhng ngi n trng l Mamallapuram cho thy mt phong cch
kin trc hon ho, mang du n kin trc n Nam n.
T
rn b bin ca bang Tamil Nadu pha ng bn o n c
mt thnh ph tuyt diu vi nhng ngi n c lm bng .
Mamallapuram xa kia l mt trong s nhng cng bin v i nht
trong thi k c i. Ti k xa xa, thnh ph bun bn sm ut ny c
mt nn vn ha quc t v i. Trong cc khu ch ti y, ngi vng ng
Nam v ngi La M chen vai thch cnh cng nhau. Nhng ng tin c
c pht hin khu vc ny cho thy ni y tng din ra s giao thng
si ng vi La M v cc khu vc khc trn th gii, t nht l t th k th
nht sau cng nguyn. Ngi ta cng bit rng cc thuc a ca ngi La M
tn ti trong khu vc ny ca Tamil Nadu vo khong thi gian .
Tnh ph cng ny xa kia c tn gi Mamalai, ngha l ngn i ln. c
vua Narasimhavarman Pallava, c bit n vi tn gi Mamalla hay Chin
binh V i, m rng cng ny vo th k th 7, v thng xuyn c cc
chuyn tu xut pht t y ti Sri Lanka v ng Nam . ng cng i tn
cng thnh Mamallapuram, cn gi l thnh ph Mamalla.
Hng trm nm trc, trong khong thi gian t nm 630 n nm 728,
nhng kin trc tuyt diu c to ra ni y t cc khi xm. Mt
c bin thnh mt th gii sng ng vi cc loi ng vt v con ngi.
Sng Hng ang nc xung, Mamallapuram, th k 7. Mt trong nhng k quan ca ngh thut
Mamallapuram l hnh nh tinh t v t nhin v cc con vt. Con voi to trng sng ng, cn cc con
voi con cng lm m say tri tim con ngi vi v du dng ca chng.
Hang Mahishasurmardini, Mamallapuram, th k 7. Ti Mamallapuram, cc ch ln u c chm
khc ni trn , nhng hang ng li c to tc t cc ngn i, vn duy tr truyn thng nh ta thy
min Ty n . i vo su v gia ci tnh lng bn trong, tn s c chim ngng chuyn k v
cc v thn, l hin thn ca nhng khi nim ln lao v phm cht bn trong chng ta.
Nhng khi c tc thnh n i tinh xo. c trm tr thnh hnh
dng cc loi ng vt.
Nhng ngi n trng l Mamallapuram cho thy mt phong cch kin trc
hon ho, pht trin t kin trc n i Nam n. R rng l nhng ngi n
ny c xy dng trc giai on ny t rt lu. Nhng ngi n c nin i
sm hn chc chn tng s dng cht liu d b ph hy v khng tn ti
c cho n ngy nay.
Ngay gn bn cng c v quay mt v l mt trong nhng k cng ca ngh
thut iu khc n . Mt ca mt khi hoa cng khng l c chiu di
30,48 m, cao 15,12 m c chuyn ha thnh mt th gii ca thn linh v
sinh linh trn tri t. Ngi ta tin rng, bc ph iu v i ny c to
ra trong khong u hoc gia th k th 7 sau cng nguyn.
Bc ph iu th hin khonh khc tt lnh khi dng sng Hng nc xung
pha di, ban phc lnh v s tr ph cho th gii. Mt s hc gi th cho rng,
bc ph iu ny m t s hnh xc ca Arjuna, ngi anh hng trong s thi
Mahabharata. Mt khe nt su trong khi c s dng kho lo th
hin dng sng v i ang nc xung pha di. Trn thc t, c mt bnh
Gajalakshmi, Hang Varaha, Mamallapuram, th k 7. y l ti v thn Lakhmi, ang c voi tm
ty trn. T khi ra i ngh thut Pht gio th k 2 trc CN, Gajalakshmi lun l mt ti bt t
ca ngh thut n . Trn thc t, khi m thi y ch yu ngi ta v yakshas v yakshis, v thn ny
l thn c nghi thc ha u tin m ta thy. Ging nh yakshis, thn cng l biu tng ca
s tr ph ca thin nhin.
cha nc c to ra bn trn v trong cc dp l hi, nc c x ra chy
vo khe nt, to cm gic thc v dng sng trn tm ph iu.
Mt th gii sng ng c cc ngh nhn to ra quanh dng sng. C
n hng trm hnh th ng vt, nam gii, ph n v cc linh vt, tt c u
hng v pha sng Hng v by t s tn knh i vi dng sng to ra s
sng. Cc chi tit c th hin gn kch c ngi, vt tht, vi tinh t cao
v phong cch t nhin.
Nhng sinh linh trong th gii c to ra xung quanh dng sng c biu
hin vi cm gic sinh ng mnh m. , c c cm gic v s t do v nim
vui sng to do cc ngh nhn th hin.
S chnh xc v sng ng nh trong i thc ca cc ch voi rt ng ch . Cc
chi tit ca mt ch voi con cho thy s quan tm su sc ca cc ngh nhn i
vi cc sinh vt trn th gii. Mt chi tit khc v mt ch hu ang qut mi
cho thy s nhy cm v c quan st su sc i vi th gii t nhin.
Ngay gn l mt bc ph iu khc c cng ch , tuy nhin bc ph
iu ny cha c hon thnh. Qua bn tri mt cht ca bc ph iu
Varaha Avatara, Hang Varaha, Mamallapuram, gia th k 7. Tn Vishnu c khc ha ang i xung
tri t vi vai tr mt Varaha Avatara hng mnh, trong hnh hi ca mt con ln li c. Tn cu n
thn tri t Bhu-devi khi b cht ui, tng trng cho mt sc mnh to ln bn trong chng ta, sc
mnh m c th cu vt chng ta ra khi b v minh. Tc phm c th hin vi s duyn dng v tinh
t thng thy trong ngh thut c hong gia bo tr di thi Pallava.
Sng Hng linh thing ang nc xung v i l mt cnh v Krishna
Govarhan c tc trn mt tng . Bc ph iu m t thn Krishna ang
nhc ngn ni Govardhan ln bo v dn lng khi s gin d ca cn bo,
mt cnh tng tht hp dn. Khi bnh yn tr li v cn gin d ca trn bo
t qua i, th ngi chn b li bt u thi so v mt ngi khc th vt sa
b. y l mt trong nhng cnh th hin tinh t nht cuc sng dn d trong
ngh thut n .
Di triu i Pallava, khi bc ph iu ny c to ra, khng c mt tin
nh (mandapa) no c xy dng pha trc cng trnh ny nn c th
nhn thy r rng ton b ngn ni pha trn thn Krishna khi thn ang nhc
n ln. Sau , cng vi qu trnh tiu chun ha kin trc, mt ta tin nh
c xy dng pha trc bc ph iu cho ph hp vi v th ca Ngi,
tuy nhin cng trnh ny lm mt i phn ln ngha ngh thut ban u
ca ca bc ph iu.
S din t mm mi v hnh dng mnh mai ca ngn ng kin trc thi Pallava
mt ln na c tm thy trong kin trc ca n Varaha, c xy dng trong
khong gia th k th 7. Ti y, ta
c th thy s pht trin ca ngh
thut m t bng hnh tng v
phong cch kin trc thi Pallava
vi nhng con s t t th
ngi di chn cc ct ca cng
trnh l nhng v d in hnh.
pha trong hang c bn bc ph
iu chnh. Tn Vishnu xut hin
trong bc Varaha ging trn, cu
n thn tri t Bhu Devi khi
chm xung i dng. Cc truyn
thuyt ca n c nhiu ngha
khc nhau v bc ph iu ny
th hin s gii thot con ngi
khi b v minh. Tn Vishnu
cng c th hin di dng
Trivikrama, ngi chinh phc ba
th gii.
Bc vch pha sau ca hang c
tc hnh Gajalakshmi. Lashmi,
ngi i din cho s thnh
vng c thanh ty bi n voi
th hin trong bc ph iu
ny. bc tng pha sau cng
c bc ph iu v Durga, ngi
i din cho chin thng trc s
v minh.
Trong ngh thut thi Pallava,
cc hnh th c dng mnh mai
v c ch tc tinh xo, vi kch
thc bng vt trong thc t. Hiu
ng chiu su ca ph iu c
to ra t cc hnh tng c vo
bn trong v hnh tng khc c
nhn t pha sau. Cch sp xp
nh vy cng c thy trong cc
tc phm hi ha ca Ajanta vo
th k th 5 v trong cc tc phm
hi ha Tung lng Krishna ti
Andhra Pradesh.
Mt trong nhng bc iu khc
lng ly nht Mamallapuram l
Mahishasuramardini, c to ra
trong hang vo th k th 7. N
hon ton khc vi cc tc phm
trc v ch ny. Hnh nh
thn Durga v nhng trn chin
vi qu tru Mahisha, tng trng
cho s v minh. Khng ging nh
cc tc phm thi trc, y l cnh
c sc sng nht vi cc hnh chm
khc c kch thc theo ch ngha
t nhin. Trong bc ph iu, con
qu c dng hnh ngi u tru.
T th sp xp ca cc hnh i t
mt mt v ko li mt kia, lm tng
nh trn: Con b trong t th ngi, Krishna
Mandapa Mamallapuram, th k 7. Trong
cch nhn nhn ca nhng ngh s thi ,
cuc sng ca con ngi khng c g bit
lp. Chng ta sng trong mt th gii c
nhiu chng sinh, v chn l cuc sng c
th hin y vi khng st mt chng sinh
no. Nh con b trn v nhiu c dn ang
sng khc ca th gii ny, to ra s m p ca
cuc sng theo cch th hin ca cc ha s
Mamallapuram.
nh phi: ng gi v chu, Krishna Mandapa,
Mamallapuram, th k 7. Trong s nhng
ti thn thnh v i, ngi ha s khng
qun nhng chi tit y rung cm ca cuc
sng. Bn cnh cnh Tn Krishna nng ni
Govardhana, tiu tit th v v cuc sng lng
qu c th hin tht tru mn.
kch tnh v tnh hin thc ca ch
. S t tin ca i qun chnh
ngha ca Durga tht kh qun.
Hang Adivaraha ni bt bi c
nhng bc chn dung ca vua
Narasimhavarman cng vi cc
hong hu. Cng c mt hnh
th hin con trai ca ng cng
vi cc b v. Sau thi k gia tc
Kushanas, vn n t min nam
Trung Quc v c hnh chn
dung ca h khu lng m hong
gia vo th k th nht, y l
nhng bc chn dung v vua cha
n lu i nht cn tn ti
n ngy nay.
n thi xa, mc ch ca
ngh thut lun nhm xa b suy
ngh ca ca chng ta khi hin
thc qua ca th gii i ti ci
th gii vnh cu. V vy, ngh thut
thng khng phn nh nhng c
tnh n l. Bt u t thi k ny,
chng ta thy mt s thay i din
ra v xut hin nhng im nhn
th hin c im ca mt triu i.
C 9 ngi n ng n l c
tc t nguyn khi, trong
c 5 n c tp hp thnh mt
nhm. y l nhng cng trnh c
xa nht n c iu khc
c bn trong v bn ngoi ca
khi . Cc ngi n ny thng
c gi l rathas, c ngha l t
xa, song y l mt s nhm ln
bi chng c to ra vi mc ch
chnh l cc ngi n.
Cc ngi n ny l mt k lc
tuyt vi bng cc dng khc
nhau ca kin trc n th Nam
n vo thi im .
Nhm cc ngi n ny c t
tn theo 5 anh em Pandava trong
s thi Mahabharata v ngi v
chung ca h l Draupadi. Chng
to thnh mt nhm kt cu cht
ch v c l c xy dng trong
khong gia th k th 7.
Chn dung Quc vng Narasimhavarman, Hang Adivaraha, Mamallapuram. Sau th k 1 sau CN, di thi tr v ca cc vng Kushana
n t min Nam Trung Hoa, thi k Pallava mang n cho chng ta nhng bc chn dung u tin ca cc v quc vng n . Quc vng
Narasimhavarman c to khc y, v trn mt phin k bn l con trai ca ngi. Bc ha nh du s m ra ca mt ngha mi v tm
quan trng v v i ca hong gia, m ch yu s c nh hng ti cng cuc pht trin ngh thut v kin trc tng lai ca n .
Cm 5 ngi n, Mamallapuram, t gia n
cui th k 7. Nm ngi n ny hay b gi
nhm thnh rathas hay c xe th hin nhiu
hnh thc khc nhau c trng cho cu trc
n i min Nam n . Nhng ngi n
ny c to tc nhng khi khi l m
phng theo kin trc n i nhiu tng. C
l c nhiu cng trnh c kiu kin trc tng
nh th ny c lm t g v cc vt liu nht
thi khc nhng khng cn tn ti na. Nhiu
kiu n i y, cng vi cc ph iu trn
v cc hang ng, em n cho thnh ph
xinh p vi nhng cng trnh thn thnh ny
cm gic ging nh trong truyn c tch.
ngay chn sng bin, mt
trong nhng nim vinh d ca
Mamallapuram l mt ngi n c
hai thp, c bit n vi tn gi
l n Bi bin. Nhng ngn thp
mnh mai c ch tc tinh xo
y nm trong s nhng kin trc
p nht ca n . Ngi n
ny c l c xy dng bi vua
Narasimhavarman II, cn c gi
l Rajasimha vo u th k th 8.
Ngi ta tin rng, ng thit lp
nn truyn thng xy dng nhng
ngi n bng c kin trc p
Tamil Nadu.
C l kha cnh ng nh
nht ca ngh thut iu khc
Mamallapuram l s m t cuc
sng ca cc sinh vt trn th gii
nh hu, b, voi cng nhng loi
vt khc. Con ngi c xem nh
l mt thc th gia th gii t
nhin v l mt phn ca th gii
sinh vt. Cc nh iu khc n
truyn s sng, thi mt ln
gi mi v truyn cm xc vo cc
loi vt vi mt s ng cm him
thy. iu mang n cho ngh
thut c ca n l mt phong
cch c bit v cch nhn th gii:
mt cch nhn ging nhau i vi
mi ngi, ngi n ng v ph
n, i vi cc loi ng thc vt,
cy c, ngay c i vi nhng ln
gi nh lm xao ng l cy. Ngh
thut nh vy lun pht hin thy
tnh thng nht trong ton b to
tc, n truyn cho cch nhn trn
nt hi ha v t tm v i.
Nrityagram
v
nim am m ma
Bi: LEELA VENKATARAMAN
nh: AVINASH PASRICHA
Lng ma Nrityagram l mt thin ng cc v cng, nhc s,
nh vn v nhng ngi lm ngh thut sn khu thng hi t
bn lun, trao i, cng nhau hun c nhit huyt sng to.
N
m gia khu rng Hessargetta, cch ranh gii thnh ph
Bangalore 30 dm, lng ma Nrityagram rng 10 mu, l mt
thin ng cc v cng, nhc s, nh vn v nhng ngi
lm ngh thut sn khu thng hi t bn lun, trao i cng nhau
hun c nhit huyt sng to, c c su bi phong cnh thin nhin
tr ph bao quanh. K hoch xy dng ngi lng ny ca c ngh s
Protima Bedi l mt gic m khng c thc i vi mt ngi sng
Ton cnh mt s nh tranh ca Trng Nrityagram.
trong x hi pht trin cng vi
nh ho quang ca trung tm
in nh Bolywood Bombay
(Mumbai) ngi c cuc sng
b o ln khi thng n n bn
mt thnh phng v b cun r
bi iu ma Odissi ca c Ngh
s Kelucharan Mohapatra. Khng
cn nhng hnh nh ca nam
ngh s ma gn nh hi u
vi hm rng nhum mu paan
(ging nh n tru Vit Nam).
Ch cn li s cung nhit, nim
am m v s duyn dng huyn
o ca iu ma (Odissi) cng vi
nim tin vng chc rng b s phi
hc iu ma ny, bt k iu g
xy ra. ng i sau sn khu khi
bui din kt thc, b ni n
Kelucharan Mohapatra Ty dy
con iu ma ny i. Nhn t u
n chn c gi tt tc ui nga,
mc qun, i giy cao gt, Ngh
s lng lng a ra mt iu kin
Ngy mai, khi ta i tu v n
nh Cuttack, nu thy mt ph
n mc saree vi nt son bindi
trn ngi bc thm nh, lc
ta mi cn nhc li ngh ny.
Tng l loi b c c gi k
quc kia, Kelucharan Mohapatra
khng nh n cuc gp
cho n khi bc xung t chic
rickshaw (xe ko) tht ngc
nhin ng nhn thy mt ph
n oan trang trong b saree v
khn chong vi nt son bindi
gn gng t im trc trn ang
ngi nh tng trong n trn
bc thm trc hin! Khng th
t chi mt lng kin nhn nh
vy, Kelucharan Mohapatra
nhn Protima tham gia lp hc
ca ng v hc nh nhng ngi
khc nhng vn tin rng thch
nht thi ny s sm chm dt.
Protima kin tr, bn b v phi
mt mt thi gian di sau khi
Kelucharan Mohapatra xung
Bombay m cc lp dy Odissi,
Protima mi c c s ch c
nhn cn thit trau chut cc
ng tc ma ca mnh ri
cui cng tr thnh mt din vin
ma Odissi ni ting.
Vi nm sau, Protima ny sinh
tng xy dng mt ngi lng
ring cho ngh thut ma, ging
nh m hnh Kalakshetra ca
(ngh s ma) Rukmini Devi
(trng hp l Rukmini Devi cng
bt u hc Bharatanatyam khi b
gn 30 tui), trnh xa nhng m
thanh n v nhng tr tiu khin
ca mt thnh ph. Sau nhiu ln
n nh T hin bang lc by
gi l Ramakkrishna Hegde, cui
cng b thnh cng trong vic
xin cp php thu mt khu t
rng 10 mu c quy hoch lm
thnh ph in nh trong cng
khu vc xy dng lng ring
cho ngh thut ma. Rt lu sau,
Protima nhn xt mt cch hi
hc: Ti ngh rng Ngi T
hin b hi thc gh qu v mt
mi v c sut ngy nhn thy ti
ti ni lm vic, trn ng v
nh, lc ng bc t trong phng
ra ngoi vn nn ng quyt
nh cch thot khi ti l
cho thu khu t, mc d vy b
khng bao gi ph nhn rng nu
khng c Ngi T hin vi tm
nhn xa nh vy th c m ca b
s khng c thc hin.
Sau l nhng thng ngy lm
vic ct lc vi kin trc s Gerard
De Cunha gy qu, thit k v
xy dng cc khu nh ngh v ni
ging dy cho ging vin v hc
vin. Sng trong mt tp lu bt
vi nhng v khch thng xuyn
l rn v b cp, khu v sinh th
xa ban m phi dng uc soi
ng, Protima mt mnh chu
ng v vt qua tt c kh khn
gian kh. Cui cng, giy pht t
Doyenne Kalanidhi Narayanan m mt bui tp hun v ma trnh din.
ho n khi Nrityagram c
chnh T tng n V.P.
Singh ct bng khnh thnh vo
ngy 11 thng 5 nm 1990.
Cng chia s nhng gic m v
kht vng vi Protima l Surupa
Sen, ngi hc tr u t nht, c s
ng iu v tm hn vi Protima,
c chn l ngi ng u
Trng Ma (Nrityagram) khi ci
cht vi vng cp i Protima
trong mt v l t ti khu vc
Hymalaya nm 1998.
Cng vi Surupa cn c ngi
hc tr Bijayini Satpathy, mt
v cng cc k gii, ban u gip
vic cho Gangadhar Pradhan
Bhubaneswar. c sng to tuyt
vi ca Surupa kt hp nhng
quan nim v ngh thut bin
o ma giu tr tng tng
c th hin bng c th kh
tin ca Bijayini cng vi nhng
tit mc ma tp to nn mt
chun mc i vi vic bin o
cho tp ma, bin Nrityagram
thnh mt ni quan trng ca
ngh thut ma Odissi.
Trc gic ca Protima trong mt
s lnh vc khc u rt chnh xc.
B Lynne Fernandez, lm qun l
Nrityagram t nm 1993, trc
kia l mt din vin v nh thit
k nh sng (sn khu), tng lm
vic vi nhng ngh s nh Barry
John, Joy Michael v Little Dubey.
Protima thuyt phc b n
thm Nrityagram. Sau hai thng
y, c c s cm nhn v ni
ny v gip Protima mt cch v
t trn nhiu phng din, Lynne
bt ng khi Protima ni rng
b ang o to tr thnh Ngi
Qun l ca Nrityagram. Rt bi
ri, b Lynne hi Nhng ti
sao li l ti? Ti thm ch khng
phi xut thn t lnh vc ma v
bit rt t v ma c in. Ti
Protima trong mt t th kt thc trong khi ma mt trch on t Geeta Govind ca Jayadeva (trang bn)
v ba gc nhn t mt chuyn ng do Protima thc hin (di).
c Supura lo vic . Ch khng
phi bn tm v iu . Trong
nhng ngy ch vi chng ti
va qua, ch lm vic m khng
mt ln i hi g cho bn thn.
Ch ch ngh v ngi lng ma ny.
Ti rt tin tng rng ch chnh l
ngi ti cn cho Nrityagram v
k t Lynne coi Nrityagram
l nh ca mnh, lm vic ngy
m v lng ma.
Trng ma Odissi ny ngy
cng ln mnh, tnh hiu qu
mang v cho Nrityagram nhng
danh hiu cao nht. S gi dy
ma ng kinh ngc c a
vo dy y ch c th tin c
khi tn mt chng kin. Vi
Yoga, Tin, o to v thut,
hc ch Phn, Tn thoi hc v
Vn hc, y c rt rt nhiu
c hi cho vic hc tp ton
din. Ngh s ca tt c cc mn
v cc bin o ma t khp ni
trn th gii thng xuyn n
y trao i vi cc hc vin,
nhng ngi cng chung trong
mt mi trng ngh thut him
c, khc su trong nhn thc v
s cho - nhn gia cc hnh thc
ngh thut. Tng kha cnh ca
vic biu din ma, t m nhc,
giai iu, trang phc, nh sng
n trang tr sn khu u c
quan tm mt cch t m, cn
thn trong tt c cc tit mc.
Phong cch kho lo v s xut
sc ca cc chng trnh biu din
t Nrityagram tch bit c
cc yu t . Cc v cng cng
Din vin ma biu din trong sn khu ti Nrityagram.
lm vic nng tri v nhng cm
nhn v t nh hng ti cc
iu ma mt cch c bit mt
quan im c chia s mnh
m bi Kelucharan Mohapatra
(ngi cho rng s nhy cm
ngh thut ng c c chnh l
nh cng vic ti nc v trng
chm sc cy ci) v bi chnh
bn thn b Protima.
Nh Protima thng xuyn
pht biu: Nrityagram l mt
cch sng.
Trong l k nim Vasantahabba
hng nm, chng kin cnh hn
40.000 khn gi ngi trn khn
i xem tt c cc bui biu din
m nhc v ma sc thi trong
m l mt cnh tng khng th
no qun c.
l vo nm 1996, khi bui biu
din ca v on Ensemble lm
thay i cuc sng New York
ra mt v tr thnh mt bc t
ph quan trng i vi ngh thut
biu din chnh thng ti khu vc
Bc M mt v th khng nhiu
v on c in n c th t
c. Chng trnh biu din ny
khng c s tham d ca Protima,
ngi li iu hnh cng vic
ti Nrityagram v tht ng tic
l b khng sng c n lc
chng kin cc bui biu din ch
o ca Nrityagram. Biu din ti
nhng chng trnh bn ht v
ti Hawai v Bozeman, M, Trung
ng, Vin ng v chu u, v
on Ensemble ca Nrityagram
to dng c ch ng cho
mnh trong th gii ngh thut.
Ngoi tr iu ma c Odissi
c truyn li t cc th h i
trc, Nrityagram lm c
nhiu cng vic mang tnh sng
to thng qua ti tr ca D n
Ma Quc gia ca Qu nc Anh
Mi V Ngh thut v gn y
nht l ca nh ht Joyce. Ngoi
tr iu Tribahanga (ba t th
un cong) v Chauka (to dng
na ng na ngi vi u gi
xoay ra ngoi) l nhng yu t
chnh lm nn iu Odissi, cch
tip cn ca Nrityagram i vi
iu Odissi l tn dng s biu
t ca i chn cng vi nhng
bc nhy m theo cm nhn ca
nhng ngi theo trng phi
chnh thng l mt s m rng t
do vo nhng khun kh c
cc bc tin bi truyn li. H cho
rng nhng ng tc mnh m
nh vy s lm gim i tnh tr
tnh, mt trong nhng c trng
ca iu Odissi. Vn l ch
yu cu o to nghim ngt m
cc v cng ti Nrityagram phi
tri qua to cho h s chnh
xc trong ng tc, trng ging
Mayurbhanj Chhau, iu m cc
v cng Odissi ch qua o to
thng thng khng th thc
hin c. Phi ni rng trong
cc iu ma ca Jayadeva nh
Ashtapadis chng hn, khng
thiu s duyn dng ht hn ca
cc v cng Nrityagram.
V on Ensemble pht hin
ra nhc s Raghunath Panigrahi
(ngi m sau ci cht sm v t
ngt ca v l Sanjuktha Panigrahi
c nhiu thi gian rnh ri v
tm thy s gn b ca Nrityagram
vi iu Odissi c hnh bng s
tham gia ca Sanjukta) l mt nh
sng tc l tng. Kin thc ca
ng v m nhc cng vi nhng
hiu bit v ting Phn v n lc
sng to nh ca chnh Surupa
tm thy sc mnh c th lm
thay i mi th. Anh em nh
Ganesh Kumaresh, b i vi--
lng theo trng phi Carnatic
ng thi cng sng tc nhc ti
Nrityagram.
Sn phm y u tin ca
Nrityagram Sri - Tm kim n
thn, c biu din ln u
ti Delhi nm 2001 v M vo
nm 2002 v 2003 nhn c
s hoan nghnh mnh m. Tc
phm Ansh l mt s nhn thc
li cc vn t mt iu Odissi
ph bin. Tc phm ma Khng
gian linh thing c ly cm
hng t kin trc n th ging
nh Chausat Jogini Orissa, c
biu din ln u Chennai ti
Lin hoan Hc vin m nhc vo
thng 12 nm 2005 v c nh
gi l tc phm hay nht trong t
lin hoan ny. c s y thc
Bharati Shivaji thc hin mt t th ma
trong Mohiniattam.
bi Stephen thuc nh ht Joyce
v Qu Cathy Weinroth cho cc
tc phm mi, tc phmPratima:
S phn nh trong mi quan
h gia v cng v iu ma c
xy dng xung quanh s tht ca
Sng to, Quan nim, Ngn cch
v i ngu ca linh hn con
ngi c biu din ln u vo
nm 2008 v Joan Acocella ca
tp ch Ngi New York (Ngy
12 thng 9 nm 2008) lit k
Vibhakta, mt cnh trong iu
Pratima, l mt trong mi iu
ma p nht.
Surupa Sen, ngi nhn gii
thng ca Qu Raza cho din
xut xut sc vo nm 2007,
gii thng Yagnaraman ti Sri
Krishna Gana Sabha vo nm
2008 vi t cch l Gim c
Ngh thut v Bin o ma
tip tc cc n lc khng mt
mi. Cc chng trnh biu din
chung gia c v Bijayini to ra
mt s tc phm ma Odissi hay
nht m ta c th c thng
thc. Trch on Ashtapadis t
tc phm Gita Govinda n cha
s tr tnh m hoc ph hp vi
s lng ly y thi v ca nhng
bi ht ny. Bn thn Bjayini
ngi cng c nhn mt s gii
thng nh Mahari (2003), gii
Bismillah Khan Yuva Puraskar do
Sangeet Natak Krishna trao tng
nm 2007, vt v lm vic
Radha v Krishna trong mt tit mc Manipuri (trang bn) v mn ma
ca Yakshagana ti Nrityagram (di).
D
e
e
p
a
k

M
u
d
g
a
l
sng to ra nhng k thut mi
cho o to ma Odissi. Pavitra
Reddy, Rasmi Raj v Manasi
Tripathy l nhng v cng thng
trc khc ca v on Ensemble.
Cc trng ma, khn phng,
khng gian trin lm, cc n
v vt l tr liu u l nhng
ci mi do Lynne mang ti cho
Nrityagram. Hot ng quanh
nm nhng nhim v kh khn
nht vn l duy tr hot ng
ca trng, ch yu bi v tr ca
trng va thun li li va gy
kh khn, do kh tm c nhc
s v ngi chi nhc c g lu
tr. Nhiu hc vin ma mun
ch hc ban ngy ti y, nhn
ra rng hu cn ca vic i i v
v l rt kh khn. Tuy nhin,
nhng chng trnh m rng ca
Nrityagram trong lng v thnh
ph thu ht c nhiu hc vin
do h thy c hiu qu.
i vi bt k ai, c li
Nrityagram ging nh mt gic
m thnh hin thc, ni m Ma
v Tin nhin lun i cng nhau.
Duy tr gic m ny l nhng
ngh s chuyn nghip chm ch
v sn sng cng hin cuc sng
ca h cho ngh thut v h xng
ng c hng tt c s gip
v khch l c th. Ngi ginh
chin thng s lm ch c ngh
thut ma ni chung v iu ma
Odissi ni ring.
Tc gi l mt nh ph bnh ma.
Bijayini v Surupa th hin on con ong b
cun vo vi Hoa sen hnh nh ny l n d
ca tnh yu gia Radha v Krishna.
Gn kt thng qua giai iu
m nhc n i ra ton cu
MADHUSREE CHATTERJEE
Khi c th gii vui v ngn nga Jai Ho bi ht ot gii Oscar ca
nhc s A.R. Rahman hai t mang ngha vinh quang l yny
tm tt li mt thi khc vng cho m nhc n . Di sn m nhc
1.000 nm tui ca n va t c s cng nhn ton cu
v mt gng mt mi.
Ngi Nikolai Bulganin, T tng Nga tng hoa cho cc ngh s trong v kch bng Ramlila do
Uday Shankar cng on kch dn dng. Trong nh c c T tng Jawaharlal Nehru.
P
h
o
t
o

D
i
v
i
s
i
o
n
,

G
o
v
e
r
n
m
e
n
t

o
f

I
n
d
i
a
C
ha bao gi tiu im nh n sn khu quc t li ri vo
m nhc n nh vy, c bit soi ri vo s hp nht
gia raga c in truyn thng v nhp iu dn gian dn tc
vi m nhc ca phng Ty. Gii Oscar u tin n ot c
cho bi ht Jai Ho n vo cng thi im gii Grammy c trao
cho Ustad Zakir Hussain ca n ngi ni ting v lm nn
s k diu vi tabla, mt nhc c g.
Hussain ni: T gii khp ni ni li ang khm ph m nhc ca
chng ta. Chng ta c nhiu th trao tng h. Hussain cng tc
vi cc nhc s phng Ty trong D n Trng ton cu ot gii
Grammy.
Ca s Lakshmi Shankar ngi ginh c Grammy v chuyn v
m nhc c in Hindustan (ci r l na bc ca n ) miu t
thi k ny l S phc hng th hai ca m nhc n . Ti thy
l, phng Ty, ai cng thch m nhc ca chng ta; h mun nghe
nhiu hn na.
Tuy vy, sut by thp k qua, m nhc n c nhng t ph
vt qua nhng bin gii a l, d khng mnh m nh by gi.
Nhiu s gia ng quan im rng, m nhc n ln u tin ra
nc ngoi vo nm 1930 khi ngh s ma-nhc s Uday Shankar
c cng ty t tr s ti Paris lu din Chu u, Bc M v ng
Nam trong 8 nm.
Baba Allauddin Khan.
on ca ma t ho s hu nhng tn tui ln nht trong lch s m
nhc c in n nh Baba Allauddin Khan huyn thoi chi
nhc c dy sarod, ca s kim nhc cng Vishnu Das Shirali, v nh
son nhc Timir Baran.
Nm 1955, ch huy dn nhc v ngh s violin ni ting Yehudi
Menuhin trnh din cho phng Ty m nhc ca n : Raga
sng v Raga ti, cun bng di 30 pht/mt u tin ca m nhc c
in n . Album c s hin din ca Ustad Ali Akbar Khan chi
sarod, Pandi Chatur Lal chi tabla v Shirish Gor chi nhc c dy
tambura.
Trong li ta cho album, Menuhin gii thiu cho thnh gi phng
Ty tng nhc c v m thanh m n to ra.
Khi nh son nhc ngi M La Monte Young ln u tin nghe m
thanh ca tambura trn i pht thanh pht bn concerto nm 1957,
ng li xe ti ca hng gn nht mua a LP. Rt cc l Young hc nhc
n 26 nm vi ca s Pandi Pran Nath.
Menuhin cng cng tc tt vi Ravi Shankar, huyn thoi n ni
ting vi vic lm ch nhc c dy sitar trong album Phng Ty
gp Phng ng vo nhng nm 1960.
Ch huy dn nhc kim ca s Yehudi Menuhin mang m nhc c in n n vi phng Ty.
Ustad Ali Akbar Khan trong mt bui ha nhc.
Mickey Hart, ngi chi trng trong ban nhc ni ting ca M Te
Graceful Dead, thy kh m tin rng Chatur Lal ang chi tabla vi
hai tay trn! Hart, mt trong nhng ngi chi nhc c g gii nht m
m nhc ng i phng Ty tng c, cm nhn rng: Nhp iu
nhc n rt l Ba T, rt l Ma Rc vi chi tit a tng mnh lit.
Nhc s-tc gi Peter Lavezzoli mt tay trng chuyn nghip kim nhc
s ang Miami v St.Louis tng tri qua nhng ma ng n
nghe v vit v nhc c in n , nhn nh: Nhng pht trin trong
cng ngh cho php m nhc n du h sang phng Ty.
Trong cun sch mi ca mnh mang tn Bhairavi: Tc ng ton cu
ca m nhc n , Lavezzoli ni: Trc khi pht minh ra a ghi
m di, nhng a c in n ch gii hn trong cc a 78 rpm di
3 pht v ch c sn xut cho th trng n .
Cng ngh cng to iu kin cho nhc trng sarod Ali Akbar Khan
xut hin trn truyn hnh M nhc s c in n u tin lm
c iu ny.
Nu 1955 l nm m ht ging cho m nhc c in n gieo mm
ti phng Ty, th nm 1967 l mt bc ngot khi cuc tm kim
P
h
o
t
o

D
i
v
i
s
i
o
n
,

G
o
v
e
r
n
m
e
n
t

o
f

I
n
d
i
a
mt th gii quan thay th dn cc nhc s ti chu , c bit l n
, khm ph nhng truyn thng tm linh v thm m.
Maharishi Mahesh Yogi, mt nh tin tri n truyn b khoa hc
c i v tham thin chu u v chu M, nm bt c kh nng
sng to ca ban nhc Te Beatles mt trong nhng ban nhc pop-
rock hay nht Anh trong lch s.
B t xut thn t Liverpool ny lu tr gn 6 tun ti ni n dt ca
nh tin tri ti Rishikesh v sng tc hn 30 bi ht ti . Ngi nh
ny cng chng kin s bt u ca vic hp tc lu di gia George
Harrison mt thnh vin ca ban nhc Te Beatles v Ravi.
Vic truyn b tn gio n v d nh Hi Tn gic Krishna Quc
t, Pht Gio v tn ngng Chinmaya cng gip m ra nhng cnh
ca cho m nhc n i n phng Ty.
Lavezzoli ghi li hi tng trong cun sch ca ng v thi gian Ravi
Shankar v nhc trng tabla khut Ustad Alla Rakha trnh din ti
Lin Hoan Nhc Pop Monterey ti California nm 1967.
Cc s kin cui tun c lm thnh phim.vi s gp mt ca mt
s huyn thoi nhc rock thi huy hong nht Jimi Hendrix, WHOs,
Otis Redding v Janis Joplinhu ht tt c cc nhc s c mt
Nhc trng Sitar Ravi Shankar v Ustad Zakir Hussain chi tabla mt nhc c g trong mt bui ha nhc.
trong m ng khn gi xem mn biu din ca Ravi Shankar; phn
ln trong s cha bao gi xem ng v phn ng ca khn gi l
sung sng, cng thc y Shankar i n a v ngi sao.
Nm 1994, nhc s n Pandit Vishwa Mohan Bhatt ngi pht
minh ra nhc c dy mohan veena ginh gii Grammy cng vi Ry
Cooder cho album Mt cuc gp g bn sng.
Vinh quang l s cng nhn cho ngnh m nhc phim ca n ,
d l i vi nh son nhc nh A.R. Rahman hay i vi nh thit
k m thanh nh Resool Pookutty c hai u n t min Nam v
mang v gii Oscar cho b phim Triu ph chut ca o din
Anh Danny Boyle.
Nh Vishwa Mohan Bhatt c rt: nu nhng nm 1970 l v
Beatlemania v Ravi Shankar, th nm 2009 l v cc nhc s n
Ty tin cho ln sng m nhc tip theo. Phng Ty knh n cc
raga v phng php ca chng ta. H m chm trong nhng cm
xc trong m nhc ca chng ta; y chnh l th ginh c s ch
ca th gii.
(Ngun: Ti bo n -chu .)
o din m nhc v ngi ot gii Oscar A R Rahman biu din ti Lin hoan k nim 50 nm
thnh lp Doordarshan ti New Delhi ngy 11 thng 8 nm 2009.
P
h
n
g

n
h
,

C
h
n
h

p
h

T
ranh khm sng to vn ha ca n c mt lch s hn
5000 nm. Nm mt trong nhng nn vn minh c xa nht
ca nhn loi, con ngi vng t lu i ny qua thi gian
pht trin k nng v k thut bo lu t th h ny sang th h khc
bng truyn khu v qua cc hot ng gia nh v cng ng. T chnh
i bn tay ca mnh, cc ngh nhn n to ra sn phm p,
tin dng, dng vo vic th cng t cc nguyn liu a phng
v t cc hnh nh v th gii xung quanh h. Cc sn phm th cng
Ngh Dhokra
Siu vit thi gian
REKHA SHANKAR
S duyn dng y thm m ca ngh Dhokra ng vng trc
th thch ca thi gian. L mt trong nhng phng php c kim loi
mu c xa nht c bit n trong vn minh nhn loi, ngh ny
vn ang pht trin v c nhng t ph mi.
D
r
.

B
i
m
l
a

V
e
r
m
a
theo phong cch dn gian hoc
ngh thut to hnh, ty thuc
vo cng ng ca ngi th. Vt
liu l t st, kim loi, g, si dt
tay, v ngi th d l th dt,
th gm, th rn hay th mc
l mt phn khng th thiu ca
cng ng a phng.
Vic s dng kim loi c th coi
l bt u t thi V . T
kim kh, c tn gi l Karmara
ginh c v tr quan trng
trong x hi. Trong Kinh V
(Yajurveda) c chuyn v Rudra,
thn st by t lng tn knh gia
nh Karmara. Tc phm ngh
thut bng kim loi ging nh cc
hot ng th cng khc mang
m bn sc tn gio. Tc t,
trc khi ngi ngh nhn bt
u cng vic, ngi cn xin
s ch bo ca Tvastram, con
trai ca Visvakarma, c m t
trong s thi Hindu Mahabharata
l Tn ngh thut, lm ch ca
mt nghn ngh th cng. Kim
loi c ngha tn gio vi ngi
dn thng n , v cc hnh
tng kim loi tm thy ch ng
trong cc n i hay phng cu
nguyn ca cc gia nh trn khp
t nc. Hn 2000 nm trc,
th lm kim loi c mt bc
t pht trong lnh vc luyn
kim. H thnh cng vi vic lm
ra ng thau mt hp kim ca
nhng kim loi c bn, trng gn
nh ging ht vng. Hp kim ny
c lm t vic nung chy km
v ng vi t l km c kim
sot mc 10-12%. Mt sng to
ng ch khc l hp kim c tn
Panchdhattu c lm t nm
kim loi: ng , km, vng, bc,
ch v tr thnh kim loi ph bin
u c nh vng. Qua thi gian,
ngh ch tc kim loi, ging nh
bao ngh khc, c pht trin
di s bo tr ca vua, v ngh
nhn ch tc pht trin ti
nng c kim loi v iu khc.
Dhokra l phng php s khai
nht v c kim loi mu m
nhn loi bit ti. T Dhokra
ngha en l c nht v bt
ngun t ci tn ca cc b lc
Dhokra Kamar Ty Bengal
l nhng th luyn kim truyn
thng. H l mt nhm chuyn
v loi hnh ngh thut ny. Mt
s s gia cho rng, cc b lc
ban u n t vng Bastar
Chhattisgarh v l dn du mc,
di chuyn quanh cc vng ln cn
v c mt thi gian h lp nghip
ti cc vng b lc cc bang
Madhya Pradesh, Chhtattisgarh,
Orissa, Ty Bengal, Jharkhand
v Andhra Pradesh. Mc d cng
dn tc, nhng h c gi bi
nhng ci tn khc nhau mi
bang. Phng php c kim loi
ca h c bit n vi ci tn
cire perdue k thut bc sp
b mai mt v c thc
hnh n hn 4000 nm.
Bng chng v ngh c hp
kim t ng tng t c
tm thy Trung Quc, Ai Cp,
Malaysia, Negeria v mt s vng
Trung M.
Mt trong nhng to tc c
iu khc bng k thut ny l
v n ca Mohenjo-Daro
mt tng ng nh cao 10.8cm.
c cho l c to tc khong
nm 2500 trc cng nguyn,
n c khai qut vo nm 1926
ti mt ngi nh thnh ph c
dng to tc cc hnh tng
tn gio k t . ng thau v
hp kim c chung cng l
mt kim loi ph bin trong ngh
c l mt hp kim gm ng
v thic. C hai kim loi ny
D
r
.

B
i
m
l
a

V
e
r
m
a
K thut i hi s bn b v t
m ca phng php c kim
loi ny vn cn c duy tr
gn nh nguyn vn nh xa v
khng ging cc ngh th cng
khc n , trong ngh c
Dhokra, cng on no cng
c th do ph n hay nam gii
m trch. Vic x l b mt
ca vt th rt ging nh cc vt
dng lm bng c, tre hay my.
C v nh l nhng ngh nhn
ny tng lm trn c trc
y v khi h pht hin ra kim
loi, h s dng vt liu mi
ny vi cng mt quy trnh x
l kt cu nh th. L nung mi
Mohenjodaro ngy nay thuc
Pakistan. Nhng ai nhn thy
bc tng u cm thy n nh
ang i thoi vi ngi xem,
vt qua thi gian, t qu kh
xa xi n vi hin ti vi mt
dng v v biu cm ph hp
ngy nay nh khi xa. Nh kho
c hc ngi Anh Mortimer
Wheeler khi m t bc iu khc
cho rng, c gi nh phong cch
Baluchi (t Baluchistan) lc ny
hon ton t tin v bn thn v
th gii. Khng c g ging nh
c, ti ngh vy, trn th gii
mt s sng to phi tui tc.
vng s dng c nhng khc bit
nho nh, cht liu mi vng s
dng cng vy, nhng phng
php cn bn th ging nhau.
Ty Bengal, l cao hn b mt,
trong khi Chhattisgarh v cc
bang khc, l nung nm di
mt t. Jharkhand, b phn
nung c gn c nh lun
vo khun. Ban u, ngi ch
tc phi lm nhng cng on
nh l ca mt nh iu khc
v mt ha s. u tin, lm
khun ct, t st v cm go.
Ty Bengal, khun c ph
mt loi si lm t gala, mt
th bt nho lm t du m tc
v sp ong. Ti khu vc Bastar
Chhattisgarh, th th cng
dng si sp v di sp, cn
vng Sarguja, h dng nha cy
c tn Dhuvan. Orissa, sp
c trn vi Dhuna, nha ca
cy Sal Shorea Robusta. Chi
tit bn thit k cui cng c th
c xem trn mu to ra t vic
bc si sp. Nhng si mng,
dy 1/16 inch c buc cht
khng cha h ra khun ct
v khun t st. Sau lp ny
c ph t st v c phi
kh ngoi tri. Lp v t st ly
hnh m bn ca sp bn trong v
tr thnh khun kim loi
vo . Rnh thot c cha ra
cho sp nng chy v chy ra
khi khun c nung nng. Khi
khun kh, n c nung la
nh v khi sp bt u nng chy,
kim loi nng c y vo
trong thay th cho sp. Trong
qu trnh ny, vic sp tiu i l
ngun c ci tn ca k thut
. Kim loi nng chy thay th
cho sp trn ton b khun bn
trong v ng cng gia li v
v t nung. N c hnh ging T
i
n

s

B
i
m
l
a

V
e
r
m
a
ht nh hnh sp. Khi ngui
v nh hnh, ngi ta ly mt
con dao to p v lp t st bn
ngoi, ly bc iu khc kim loi
ra. Mi th sn sng cho cng
on cui cng. Ngoi tr trong
iu khc ba chiu rng, ngi
ta cho php cc li t st gi
nguyn bn trong v kim loi
tng thm sc nng cho sn
phm, c bit nu l tng
th v phi t trn bn th.
Cht lng sn phm hon thin
khng ch ph thuc vo tay
ngh ca ngi th lm khun
m cn ph thuc vo ngi
lm cng on hon thin. B
mt c gia cho nhn nhi v
nhng m trn, li mt co v
vng xon c c dng trang
tr. Mt kha cnh c o ca
ngh ny l khng c sn phm
Dhokra no ging sn phm
Dhokra no bi mi sn phm
c ln khun v c trn mt
khun mi. Khun khng th ti
s dng, v ly sn phm ra
th phi p v khun. Mi sn
phm c hon thin vi mt
tnh yu, s trn trng v ti ngh
thut ln v sn phm c nh
gi theo trng lng, nc sn v
tinh t.
Teo truyn thng, ngi th
c tng thn tn gio, xe c,
dng c trong i sng hng
ngy. n du trang tr con cng
l vt dng ph bin, c lm
nhiu mu v l mn hi mn
truyn thng cho con gi. Pyalae
truyn thng, nhng chic cc
o dung tch nhiu kch thc
khc nhau trc y c s
dng ong go, th ngy nay T
i
n

s

B
i
m
l
a

V
e
r
m
a
c s dng lm hp ng
qu hch hay bt nc ra tay.
Bastar, ngi ta thng lm
tng voi, c tha nhn l n
thn ca bang, c bit n vi
ci tn Dhanteshwari. iu th
v l, cc ngh nhn tin rng, h
khng th nhn thy n thn nn
h gi nh n thn ang ci
con voi h va lm. Vi u t
t cc c quan pht trin, chnh
ph bo tr cc d n pht trin
v nh thit k, nn loi hnh sn
phm m rng thm nhiu,
bao gm: tng, bt, hnh ng
vt, con vt thn thoi, nam
thn, n thn, v mt lot cc
vt dng gia nh nh chn n,
tay m ca, tay cm v dy xch.
Mt s th th cng lnh ngh
thm ch cn th nghim lm
b n v ngh lm dao ko,
mang n v khc thng cho
mt khng gian bnh d nht.
Cc cng ng sonar, bhat v
bhotia to tc cc trang sc b lc
bng ng thau gy n tng.
Chng c ph trng ti cc
l hi v trong cc dp c bit.
Trong s cc sn phm c lm
ra c vng c, vng mt c chn,
hoa tai, cp tc v vng tay.
Mt s vt tm thy ngy nay
dng nh vn cn nguyn vn
vi thi gian nhng tht l l
vn rt ph hp, cn nhng ci
khc th dng nh chuyn
thnh mt ti khc, phc tp
v ng i. Mi mt sn phm
sng to phn nh s ngy th
v gin n mang tnh nguyn
thy, d l motif dn gian quyn
r hay s m phng cnh tng
cuc sng k quc trong b cc,
th hin cc ch phong ph
nh mt ph n b lc ang
dng my tnh, mt b m mt
xa cho con bng kem hay con b
si nng trong bng cy. Khng
c o to ti cc c s chnh
thng, ti nng v m quan ca
nhng con ngi ny l kt qu
ca th gii quan c bit ca h,
vn cn c bo h nhiu trc
nhng nh hng ngoi lai. n
thc qu l mt t nc may
mn s hu di sn phi thi gian
ny v c th mang n cho th
gii v p sng to ca nhng
ngh nhn Dhokra ca mnh.
Tc gi cng tc vi Dastkari Haat

Samiti v l gim c Qu Ti tr
n , ni b lm ch nhim nhm
chuyn trch o to li xe nghip v
ln u tin cho b phn ph n b
cch ly khi x hi ti Delhi.

N
hiu mn n khc nhau cng xut hin ti Lucknow ch khng
ging nh cc bang khc ch chuyn v mt mn. T l, khi
ngi Bengal thch n cm vi Macher Jhol (c ri c), th ngi
Gurajat li ch yu n mn chay. Cc bang min nam v Bihar ch yu
nghing v cc mn nh da v go, cn ngi Kashmir thch tht cu
gushtaba v Wazwan (ba chnh thc) ca mnh. Ngi Jammu hng
xm ln cn li c xu hng n Rajma Chawal (u Ty vi cm). Cc
bang min ng th chuyn tht v cm, cn Haryana v Punjab la m
l ch o, trong khi bang Himachal ln cn li ch yu n go v ng.
Lucknow, cm v roti (mt loi bnh m nng) ng vai tr quan trng
ngang nhau, v Biryani (cm tht) cng c v tr cao nh roomali roti (mt
loi bnh m trn mng nng tng chic mt) v Mutton-do-Pyaza
(tht vi hnh) cng c yu thch nh Malka Masoor (u lng hng).
Lucknow va am thc ng pho
ANIL MEHROTRA
Lucknow trung tm quyn lc Nawabs xa kia ca ngi Awadh, trung tm
tehzeeh (phonh cch thanh lch) Sng Hng Jamuni, mt th gii a dng
ca ngh thu chikankari, ngh thu zardoji, ngn ng Urdu ngt ngo v m
thc th v l ci ni lu cch ngn ca vn ha v m thc, ngh thut v
ngh nhn, truyn thng v hin i. y, m thc vt qua mi s b hp
ca gian bp v c trn trng nh l mt tc phm ngh thut.
S
i
d
d
a
r
t
h

K
a
k
Do ti thy ngp khi c phn cng vit v m thc ng ph
Lucknow. Ti t thy mnh khng phi l mt qu tc snh n theo ng
ngha ca t , d ti cng c th phn bit v nh gi c mt cng
thc nu ngon, mn n ngon v khu v ngon. Lucknow c vn ha m
thc ng ph cng nh nh hng qu i a dng, ti mc thng
thc cng nh vit v n s khin cho d bn l ngi snh n dy dn
nht cng phi e d. Ni y s phn cp qu r rt, thc n hng ngy
c v l Aam Faham cn c bn th c gi l Taqualluf Ke Khane!
Xt v mt lch s, ngi c cng a Lucknow trn bn m thc ca
th gii l nhng ngi Nawabs t thi Nawab Burhan-Ul-Mulk u
tin cho ti nh th kim v cng le lot Nawab Wajid Ali Shah. Nu
thng k th c 19 loi Kebab, 37 loi bnh m, 35 loi Zarda (mn cm
ngt), 47 loi Pulao (cm cc loi), 37 n trng ming ngt c to
sng ch t nhng ci tin m thc ch ring di thi cai tr ca Nawab
Shuja-Ud-Daula! i km vi l thc t l Lucknow cng l ci ni
khai sinh, nui dng v pht trin mn Dum Pukht ni ting. T bc
khi u khim tn nht, Dum Pukht chinh phc tr tng tng
v v gic ca ngi yu m thc trn ton th gii. Nhng ta s ni v
chuyn ny sau.
Triu i Nawab n t Iran l nhng ngi c mt tnh yu ln ng
thi l nh bo tr ca ngh thut th gic cng nh ngh thut biu
din di mi hnh thc thng qua ma, m nhc, sn khu v m thc.
Chuyn k rng, nc sng Gomti khng ph hp vi th tng ca
ngi Nawabs sau ny h phi triu cc thy thuc hong cung i
n mt gii php cho cc vn m thc ca h! Sau nhiu cn nhc,
cc thy thuc hong cung xut cc mn n lm t ngh, v gii php
ny pht huy hiu qu!
C mt cu chuyn khc gii thch vic ti sao Lucknow lm ra nhiu
loi Kakori Kebab ni ting tan trong ming. Mt ngi Nawab gi,
rng rng ht lng Kakori ln cn, khng th cm lng trc nhng
Mn Mutton Korma nhiu gia v.
Mn Tunde Kebab ngon chy nc ming.
A
n
i
l

M
e
h
r
o
t
r
a
S
i
d
d
a
r
t
h

K
a
k
v nehari khaas (bt tt c bit/
chn gi cu) n vo th c cht
cng ng. Chng ti tm n
Chawal Wali Gali cn c bit
n vi ci tn sheermal gali
n mn sheermal mu cam (bnh
m dt bo lm t bt m, vng
sa, ngh ty). Ngh ty, ban u
c dng to mu da cam c
sc gi c thay th bng phm
mu tng hp. Gn y, ti Ban
Wali Gali l ca hng ngt lu
i c thm nin hn 3 th k
ca Ram Asrey ni ting vi lal-
pedas (sa c c thnh th ko
dt dt, trn trn, dai dai).
Gol Darwaza cn c ca hng
Tandai (sa mt c nm gia v),
m bo ch cn mt ly cng
Mn sn cu ngon mng (trn cng) v G Tandoori ti mt qun n bn l ng.
A
n
i
l

M
e
h
r
o
t
r
a
A
n
i
l

M
e
h
r
o
t
r
a
mn n khin ngi ta chy nc
di t Khansama (u bp)
ca mnh sng to ra cng thc
cho php thng thc mn kebab
m khng phi nhai v khng b
nng bng. V ci m ngi u
bp ngh ra lm va lng ng
ch ngy nay ni ting ton
th gii vi ci tn Kakori Kebab!
Chng ti quyt nh i mt
tour m thc bt u vi mn
Shahi Gelawati Kebabs ti ca
hng ni ting ca Tunde Kebabs
nm Chowk, khu ph c ca
Lucknow. Mn Riot kebab do
Haji Murad Ali khi xng.
Ngi ta k rng Ali ng t trn
mi nh v b gy mt mt tay,
cho nn t c gi l Tunde
(Tunde hay ngi mt tay). Ca
hng nguyn gc lc no cng
nm cht kn nhng ngi c tm
hn n ung, nhng cng cuc
thng mi ha len vo, v gi
y c th mua Tunde kababs ti
nhiu trung tm mua sm v cc
ch thng lu trong thnh ph.
tm ng gu m thc th thc
khch phi ni r l mnh thch
kebab kiu Bade ka hay chotte ka.
Bada (nm na l to) ch ti
kch thc ca con vt v do s
c hiu l mn bt tt v Chota
th nh v do vy l Mutton
lm t tht d hay cu. Cng thc
lm mn ny l mt b kp gia
nh c bo v nghim ngt,
bao gm hng trm gia v v c
xem l tt cho tiu ha!
Gn y l Ajmeri Gate, c c ch
Chowk v ch Nakkhas. Trong
ng hm Tandi Sarak gn y
c ca hng ca Rahim Nihari.
c Haji Abdur Rahim sng to
ra vo gia th k 19, mn gilaf
kulche (bnh m rt mm v xp)
lm du mt ngi ang cht kht.
Nu thch, bn cng c th yu
cu pha thm vi Bhang (cy gai
du) thm phn hng phn.
Mt chuyn i ti Chowk s l
khng trn vn nu thc khch
khng nm th mn Namish hay
Malai Makhan (trng ming kem
ging kiu trng rn phng) ti
Gol Darwaza. Ch bn vo ma
ng, s c o ca mn n
kim trng ming ny nm ch
n l c nht v nh trn t
n . Teo Nawab Mir Zafar
Abdullah mt hu du trc tip
ca dng h Nawabs v cng l
mt ngi bn ca ti Namish
cng l nguyn liu ging mn
trng ming khc, nhng c
thm tafan mt roti hi mn.
N bin tng thnh mn n
trng ming mi ti sau ny.
lm mn ny, ngi ta phi sa
nh bng ra ngoi tri, mn
m v sng m tc ng qua
li sn sinh ra mt th souf
(trng chin phng) mm nht,
nh hn bt k souf no ca
Php vi n hn du dng nht
ca mu vng b.
Chng ti gi mt chic xe ko
n Aminabad, cng l mt ci
ch c khc bn ch yu l
n. Ngoi mt ca hng Tunde
Kebabi, nhng con hm nh ca
con ph ny cng c mt s ca
hng chaat (snack ngon). Ti ch
ch Naziraba v ch Aminabad
giao nhau l ca hng Kulf ni
ting ca Prakash (sa c c
ngt vi qu h trn lm ng
lnh thnh kem) v v s cc ca
hng namkeen (snack mn) trn
cc ng ph ln. Ma ng,
nhng ca hng ny cht y
rewri, til (vng) ladoos v gazak
(mn c a chung vo ma
ng lm xua i gi lnh).
i din vi Tunde l mt con
ng hp, bn thu dn ti Nh
hng Alamgir phc v mn Boti
Kebab v roomali roti. Khng
gian trng c v khng hin i
nhng cng on ch bin th
ngon tuyt c mo. S l c th
b ph bnh v thin v vi ngi
khng n chay, ti xin a ra mt
mn nghe rt honh trng, l
mn Purani Qabar wali Dukan l
mn Poori v Kachauri Alu gin
nht trn i (mn snack rn
gin vi khoai ty).
Nh hng Shiv ti Kaiserbagh
ch cch Aminabad mt qung
Wahid Biryani mt b quyt nh ngh gm 55 gia v (trn cng)
v Tunde Kebab di sn ca mt u bp ct mt tay.
S
i
d
d
a
r
t
h

K
a
k
S
i
d
d
a
r
t
h

K
a
k
Hazratganj, l Matarwala bn
patta (mn n lm t l a sy
kh v p) gm matar (u H
Lan luc nghin) ngon nht xa
nay him. Qu ni ting ti mc
ngy nay ng c bit n vi
mn n m chnh ng ch bin
m bn ra.
Cch Shukla ch mt qung gch
nh dn gian vn ni, i din vi
nh LIC trung tm Hazratganj,
bn gh cha kp k ra th c
mt on ngi ng xp hng
mua chic bnh Batashas gin
nht (v bt m mng tang nh
giy, nhn bn trong l gia v
lng) vi 6 loi Paani khc nhau.
Khch hng l nhng khch rut
khng th thiu mt chu batasha
(Gol Gappa ti Punjab/Delhi v
Paani Poori ti Kolkatta) sau mn
do ph bui m.
Mi v khuya, khi bng ti dn
tan thnh mn m v chng cn
tn hiu n giao thng cng nh
cnh st giao thng no canh
gc na, m ng bn ngoi
qun Moti Mahal xn xp hng
thng thc mn kulf, nng hi
mn mng mi ra l tn l imarti
(snack ngt chin nhiu du),
gajar ka halwa ( Punjab/Delhi
gi l gajrella, l c rt bo nu
vi sa v rc hoa qu kh ln
trn), gulab jamuns hoc hng
trm loi ngt khc.
T ch u GPO Hazratganj
v on gia Raj Bhawan (Nh
thng c) ni ting vi mn
Dahi bade walla (bnh u lng
rn v nhng sa ng v tng
t). Ca hng ny m thc ra
ging mt ki-t th ng hn
m ca lc 2h chiu tt c cc ngy
tr th Hai, v chp ti l bn
ht sch. Cnh m ng nhn
nho bn ngoi ki-t sn xanh l
m qu l iu ng suy ngm
cho bt k mt chui thc phm
MNC no. V ngoi kia, trong
ca hng sang trng ti khu ch
Sadar Bazaar c o l Chappan
ngn bn ung c, ngt,
c sa ng tn l Lassi tri trn
cng l qu kh c th lm bn
no n ti hng gi. Cch mt
qung, ti ng t Novelty, l gc
chuyn bn n nhanh v tr
(Sharma Chaat House and Tea)
do hai anh em nh Sharrma
qun l. T bao nm nay, t khi
k c ti cn nh c, gc tr
ny vn rt sm ut chuyn bn
tr v bun-makhan (bnh sa
nh v b).
Tri ti v nhng ngi theo
o Jain dng cc qun Chaat ca
h ti ng t Novelty, cnh tranh
thng hiu vi Sharma. C hai
qun u c nhng tn trung
thnh sn sng th l Chaat ca
mnh l ngon nht. Vi ti th
ti thch nht King of Chaat hay
Shukla c hai u nm ch
cao cp Hazratganj. Ngay bn
ngoi ch Halwasiya, cng nm
Kachauri mt loi bnh rn (bn di) v
cng on pha mt tch tr mi (nh phi).
S
i
d
d
a
r
t
h

K
a
k
A
n
i
l

M
e
h
r
o
t
r
a
Bhog bn nhng mn bnh mt
ko v Chaat ngon nht.
China Gate (Press Club) u
ng Mahatma Gandhi ca
Lucknow, ngay di bng khch
sn Gemini v Clarks Awadh l
khu ph m thc dnh cho khch
li t gh qua. Cc mn n
ch yu l tht, gn nh ti mc
phm phu tc t, c th thng
thc mi sc thi m thc ph
Awadi. V thm ca g kalimirch
(ht tiu en) trn vi hng v
ca mi ti v ht tha l Ai Cp
ca Dal Tadka. Mi thm t dum
pukht biryanis, chops, tikkas,
mussallam, rogan josh, kebabs,
g p tm v rn hon ho, boti
kebabs, g b v nhiu mn n
khin r di khc rt hp dn, vi
c chatpati, kali dal, paneer kali
mirch v nhiu bin tu ca n.
Ba tic m thc khng th coi l
hon ho khi c ngn ngu vi
mt m bng bong cc loi bnh
m n km nh Tandoori roti,
roomali, Kulche, bhature tafan,
phulke, parathas v cc bin tu
ca laccha, varki v stufed, pooris
v naans. Danh sch ny v tn.
Ngi ta bo n Lucknow bn
s: Muskuraiye Ki Aap Lucknow
Main Hain (n Lucknow ri
y, hy mm ci ln no!). V
c mt n ci hon ho, bn
phi c mt cy tru khng, m
nu nh thiu n th chng ma
n no Lucknow c th ni l
hon ho. V c v vn ca hng
tru khng, cho mi ngi ty
chn ca hng yu thch v bt
k ni no. Dnh cho khch hng
snh si cu k chn loi l, ni
y c cc loi l khc nhau du
nhp v t nhng ni xa tp nh
Kolkatta, Varanasi, Hamirpur
v Mahoba. c chun b vi
nafasat (ci tin) trang tr vin cu
k v rc nhng gia v thm ngon
nht, cc loi ht, gia v, v thuc
l thm (cho nhng ai thch), rc
thm nc hoa hng v gulkand
(l hng p siro ng) thng
c phc v vi mt s duyn
dng cao nht. n nhu xong,
mt ngi Lucknow snh iu s
rt bc bi nu sau khi n xong
anh ta khng c n ca hng
tru khng yu thch ca mnh,
nhan nhn trong thnh ph.
Chng ngc nhin cht no khi
nh th ni:
Lucknow, cho em! Em chnh l
ci tn khc ca Tin ng.
Tc gi l cy bt du lch ni ting.
Cc mn trng ming hp dn Zauk-e-Shahj
(nh trn) v Makhan Malai (nh trn, bn phi).
Mt ba n Lucknow s l khng hon thin
nu thiu tru khng (nh phi).
S
i
d
d
a
r
t
h

K
a
k
S
i
d
d
a
r
t
h

K
a
k
A
n
i
l

M
e
h
r
o
t
r
a
T
rong ci gi sng ca ma ng khc nghit Delhi, n
v Bangladesh cho n mt ma xun mi trong quan h
song phng hai nc. Ly cm hng t cc ti thng nht
trong cc tc phm ca Rabindranath Tagore v Kazi Nazrul Islan
hai nh th hnh tng ca tiu lc a n , T tng n
Manmohan Singh v lnh t Sheikh Hasina Wajed ca Bangladesh
ngy 11 thng 1 c nhng bc tin t ph lm cho hai nc xch
li gn nhau hn trong n lc chung chng khng b v xy dng
mt tng lai mi xoay quanh ba lnh vc: thng mi, qu cnh v
giao thng.
Trong chuyn ving thm cp nh nc u tin ca Bangladesh ti
n nm 2001, T tng Manmohan Singh tuyn b dnh gi tn
dng tr gi 1 t USD thc y ci t kinh t ti Bangladesh.
Khon vin tr c th c ngha ti quan trng trong vic gii quyt
nhu cu c s h tng bng n v gip Sheikh Hasina thc hin ci
m b gi l Tm nhn 2021, nhm phn u n nm 2021, ci t
Bangladesh thnh mt quc gia c thu nhp trung bnh.
Mt ma xun mi
trong quan h n -Bangladesh
MANISH CHAND
Nhn li lch s: C T tng n Indira Gandhi cng i vi ngi sng lp Bangladesh
Sheikh Mujibur Rahman ti tic n ti b t chc chiu i ng thng 4 nm 1974, mt nm trc
khi ng v mt s thnh vin gia nh b m st. Hai mi su nm sau, con gi ng,
Sheikh Hasina, ving thm New Delhi vi t cch T tng thc y mi quan h vi n .
n cng tho thun cung cp
25MW in qua in li trung
ng v k mt bin bn ghi nh
v m rng hp tc v in, trong
s bao gm xy dng mt
mng li lin mng.
nh du mt s tin tng mi
v vn ph bng xung
quan h ca hai nc trc y,
hai bn k ba hip c v h
tr php l song phng trong
cc vn ti phm, trao i t
nhn, v hp tc trong cuc u
tranh chng khng b quc t,
ti phm c t chc v bun bn
ma ty tri php.
Hai bn c nhng bc tin
quan trng nhm ci thin quan
h song phng, trong c
quyt nh v khi cng ng
ray ni Akhaura ti Bangladesh
B Sheikh Hasina, T tng Cng ha Nhn dn Bangladesh duyt i danh d ti
bui khnh tit ti Rashtrapati Bhavan, New Delhi ngy 11 thng 1 nm 2010.
ti Agartala n . Hai bn
cng quyt nh ly Ashuganj
Bangladesh v Silghat n
lm cng dng chn.
p li s nng nhit ca n
v kin quyt tin xa hn na
t quan h song phng ln mt
nn tng mi, Sheikh Hasina ni
lnh th Bangladesh s khng
c s dng vo mc ch chng
ph n ca cc phn t ni
lon t cc bang min ng bc.
Tuy nhin, r rng cn nhiu vic
phi gii quyt trn mt trn an
ninh, cho d thc s c bc
khi pht.
Trong mt c ch nhm ci
cch quan h, n cng
nhng b trc yu cu bc
bch t lu ca Dhaka, vi
vic cho php trung chuyn
ng b v ng st gia
Bangladesh, Nepal v Bhutan.
Sheikh Hasina ng m hai
cng Mongla v Chittagong ti
Bangladesh trung chuyn
hng ha t n , cng nh
t Nepal v Bhutan.
Khng kh thn thin ngp trn
ti bui chiu i T tng n
Manmohan Singh dnh cho
lnh t Bangladesh.
Cc v khch cp cao, c bit
l ngi Bengal, say sa ni v
mn hilsa rt ngon nui ti sng
Padma ca Bangladesh.
Sheikh Hasina tm s cm ng
v su nm lu vong ti n
sau khi cha b huyn thoi
Bangabandh Sheikh Mujibur
Rehman, b m st nm 1975.
B Sheikh Hasina, T tng Bangladesh
cng vi T tng Tin s Manmohan Singh
(phi) v ti cuc hi m cp i din ti
New Delhi ngy 11 thng 1 nm 2010.
Chuyn ving thm ca ngi
s m ra mt chng mi trong
mi quan h hai nc Tin s
Manmohan Singh thn mt ni,
nhn mnh vo vic tng cng
hp tc nhm gii quyt nhng
thch thc chung ca bin i
kh hu, m bo an ninh lng
thc, nc v nng lng cho
ngi dn.
Chuyn thm ko di bn ngy
ca Sheikh Hasina n n
thnh cng c v thc cht ln
tinh thn.
Quan h song phng c
y ln cao t khi Sheikh Hasina
v cc ng minh thn thnh ca
b chin thng trong cuc bu c
thng 12 nm 2008.
ngha ca chuyn ving thm,
theo Wahiduddin Mahmud
Gio s Kinh t ti i hc
Dhaka, khng ch nm s tha
thun v bin bn ghi nh k kt
c, m quan trng hn nhiu,
l biu hin ch chnh tr v
mt s hp tc.
Hiranmay Karlekar, chuyn gia
kim tc gi ngi Bangladesh
ca cun Bangladesh: Mt
Afghanistan mi cho n kt
qu ca chuyn thm ca Sheikh
Hasina, nhng hi lng v khng
c ch cho s t mn nu mun
qu trnh ci t i bn cng c
li c bn vng.
Vi vic i nhng bc i bo dn
gii quyt cc mi quan tm lu
i v khng b, thng mi, qu
cnh, giao thng v chia s nc
sng, n v Bangladesh ang
son tho mt chng mi trong
quan h song phng hai nc.
Trn phng din kinh t
v thng mi, vic m ca
Demagiri-Tegamukh trn bin
gii Mizoram, Sabroom-Ramgarh
trn bin gii Tripura v trm bin
phng trn bin gii Meghalaya
l im bo tt lnh cho cc bang
ng bc ca n .
Nhm Bharti ca n
xut s tin 300 triu USD
xy dng mng li vin thng v
Meru Cabs cng vi Tatas ang
ln k hoch cung cp dch v
giao thng vi 20.000 taxi sng
v tuyn in ti th Dhaka.
Cc phng tin truyn thng
ca Bangladesh cho n chuyn
ving thm.
T tng Sheikh Hasina v
Tin s Manmohan Singh dng
nh b thi thc bi ngun cm
hng cao hn l ngoi giao n
thun trong vic x l cc mi
quan h song phng gia n
v Bangladesh Tin nhanh
Ti chnh vit.
Cuc hp thng nh gia hai
bn mang du n ca mt s
trng thnh trong vic x l cc
vn nhy cm c ngha quan
trng ti quyn li song phng
ca hai nc lng ging T
Ngi sao Hng ngy vit trong
mt bi x lun.
Tng thng Smt. Pratibha Devisingh Patil trao gii thng Indira Gandhi v Ha bnh, Gii gip V kh v Pht trin nm 2009 cho
b Sheikh Hasina, T tng Cng ha Nhn dn Bangladesh ti New Delhi vo ngy 12 thng 1 nm 2010.
T tng Tin s Mammohan Singh v Ch tch UPA Smt. Sonia Ghandi cng c mt trong nh.
Nhng c hai kin trc s chnh
ca cng cuc ci t ang din ra
u tm lc hay nht v chuyn
ving thm. Sheikh Hasina
ni b s cng hin khng ch
v Sonar Bangla (tr li k
nguyn vng ca Bengal thnh
vng giu c thi xa) m cn
cho mt nn ha bnh bn vng
ti Nam .
Tin s Manmohan Singh ni
thm: Chuyn thm m ra
mt chng mi trong quan h
n -Bangladesh, phn nh s
hp nht thc s ca khi c v
con tim.
(Ngun: Ti bo n -Chu .)
N
i ln trn mt nc mu lam xm vi hai ngn thp chnh
khut vo nhng m my gi ma bay l lng l cy cu di
5.6km ni hai im sm ut nht ca trung tm ti chnh n
Mumbai thng qua bin Rp. Cu cng m rng u tin ny
ca n c tn Cu ni bin Rajiv Gandhi Bandra-Worli, l mt
Cu ni bin Bandra-Worli
MT K QUAN KIN TRC
Bi: QUAID NAJMI
nh: N.K. SAREEN
cng trnh dn dng ni bng cp treo m ra mt k nguyn mi trong
cng cuc pht trin c s h tng ti n .
Qua mi nm xy dng, cy cu mi khnh thnh gn y c lm
t gn 40.000 tn thp, 90.000 tn b tng, nng 270.000 tn vi chi
ph l 327 triu USD. Tuyn ng 8 ln xe cao tc, cao 9m so vi mt
nc bin, nm trn hai tr chnh mi tr tng ng vi mt ta
nh 43 tng v 180 tr thp chng chi vi sng d.
Hai thp chnh ni bng dy cp gi cho cu vn thng ln sng sng
v c hnh ging iu cho Namaste truyn thng ca n . Cy
cu bin ny cng c hai cu cp, mt cu di 500m pha bc v mt
cu khc di 350m pha nam, cho php tu c i li bn di.
trin ng b Maharashtra
(MSRDC).
Chng ti lm nhng g
tt nht v rt vui mng v mi
ngi thch n. N l mt s
ng vin tinh thn to ln cho
tp th chng ti! Sabnis ni.
Sabnis ni cy cu mi ni
thnh ph o min nam v
ngoi min ty bc s ng
vng c hn mt th k nu
c bo tr tt.
Anh cho bit cy cu c th chu
c ng t cng rt cao v
bo mnh tc hn 125km/h,
cng cao nht trn on ny
ca b bin Konkan.
Ngay c t sng cao nht
trong lch s, cao ti 6m cng
s khng nh hng g ti lu
lng giao thng trn ln cu
Sabnis gii thch.
Sabnis v tp th ca anh hin
ti tp trung vo hon thnh
20% phn vic cn li, trn
tuyn xe bn ln th hai. Khi
y, lu lng giao thng s tng
ln ng k trn ton b 8 ln xe
ca cu Anh ni.
(Ngun: Thi bo n -
Chu .)
Cy cu bin ny c thai
nghn vo nm 1963 c
trang b mt s cc h thng an
ninh hin i nht, bao gm
cc mt in t trn nh v
bn di.
D n thu ht 3000 chuyn gia
t 11 nc nh Trung Quc, Ai
cp, Singapore, Ti Lan v thm
ch c Serbia v Ty S.
Tuy nhin, bn cnh nhng con
s v trnh k thut l s thun
li cy cu mang li cho i sng
ca hng triu ngi Mumbaikar
nh ngi ta gi nhng c dn
y vi vic ct gim thi gian
di chuyn trn ng ca h.
Qung ng 8km t ngoi
Bandra ti Worli, khu vc trung
tm ca thnh ph trc kia i
mt 60-90 pht trong lc cao
im sng-ti, th gi y ch mt
6-8 pht.
B qua 23 n tn hiu giao
thng m ngi tham gia giao
thng hin phi chu Cu vt
Mahim th d n cu mi ny
l mt gii php mi cho Cu
vt ni lu lng giao
thng hng ngy hin vt
con s 1.4 triu phng tin,
dn ti nhng ch n tc cc b,
c bit trong gi cao im.
Cc nh chc trch hy vng s c
khong 150.000 phng tin s
dng cy cu bin mi ngy vi
mc thu ph t 50 ti 100 rupy
mi lt (khong 2USD) ty
thuc vo ln ca phng tin.
Khng k n vn ph qua
cu, th ngi dn rt sung sng
vi k quan h tng un ln
1km cch b v ct gim ng k
nhng phin toi cho h.
Ngi Mumbaikar i ln i
xung cu vi nhng con sng
Bin Rp gin d qut vo t
hai bn trong ngy u tin, tr
v khip m.
Tt l mt tri nghim khng
th tin c, vt xa nhng g
chng ti c th tng tng.
Hnh trnh khng ch d chu,
m cn a bn ti mt bn
b khc Chuyn gia qun l
Venkat Iyer ni.
Ti sinh ra thnh ph,
chng kin thnh ph ln mnh
v pht trin trong vng 4 thp k
qua. Cy cu hon ton chinh
phc ti. Li vo p t hai
bn, v v nguy nga ca thnh
ph v i ny hin ra trc mt...
Tt n tng Nh t vn u
t Nigam R. Pandya ni thm.
Doanh nhn Pratap S. Bohra
sng vng ngoi Juhu tm
s, t lu anh b hoang vn
phng ti qun thng mi
trung tm Nariman Point ti
khu thng mi Mumbai v
lng ph qu nhiu thi gian
vo giao thng.
Chng ti tip tc nghe ngng
v cy cu bin. Gi y khi n
sn sng, ti thc s c k hoch
tr li vn phng ti pha Nam
Mumbai Bohra ni.
Mi li khen t mi min t
nc dn v v K s trng
khim nhng ca cy cu bin
S.M. Sabnis thuc C quan Pht
N
gnh sn xut t pht trin nhanh chng n ang sn
tm ti nng thit k quc t, vi vic trong nhng thng gn
y, mt s hng t u n thu nh thit k v k s t
nhiu ni khc nhau trn th gii .
Khng ging nh M, ni ngnh sn xut t ang vp phi cuc khng
hong, ngnh m t v t n ang trn pht trin vi doanh
s k lc trong nm ti chnh 2009-2010. Cc chuyn gia hng u,
trong c cc nh thit k, k s v nh nghin cu nhng ngi
nhn thy nhng trin vng to ln v s tng trng trong ngnh t
ang bng pht n sn sng chuyn n lm vic ti n
trung v di hn.
Mt gim c iu hnh cao nht ca Maruti Suzuki India Ltd
(MSIL) tp on t ln nht n u nm nay c mt ti
N04Nh 54N I04I 0 I0
IhII K 0 0hIN Ih4N0
ANNAMMA OOMMEN
Ngnh sn xut t
Ngnh cng nghip t ca n ang thu ht cc ti nng thit k
ton cu, khi cc hng ln ang tm thu cc nh thit k ngoi quc
gip trin khai lot mu xe mi, ng thi mt s hng khng l
trong nc mua li cc hng thit k t quc t.
Detroit, gp cc nh thit k v
k s Motown, v thuyt phc
h chuyn sang n .
I V Rao, chuyn vin iu hnh
(thit k), MSIL thnh cng
trong s mng ca mnh 8
k s t lm vic ti Detroit,
chuyn thit k, to phong cch
v ln mu t, xy dng v ch
to ng c hin u qun
cho MSIL. Mt s k s v nh
thit k t M l ngi gc n
v sn sng chp ly c hi ca
Cng ty Maruti.
Teo Rao, ngun nhn lc thit
k ti nng n t quc t m cng
ty ang mun khai thc s gip
cng ty tung ra nhng mu m
mi ci tin v gip o to k s
ca mnh. Rao ch ra: t lu,
chng ti c ngun lc hn ch.
Chng ti s ly thit k mu mi
t Suzuki v trin khai cng tc
th nghim v pht trin ti y.
S lng cc nh thit k dy dn
kinh nghim ca chng ti ngy
mt hao ht, cn tr n vic trin
khai d n mi.
Rao ni thm: Lc lng cc nh
thit k ton cu mi c tuyn
dng s gip nh sn xut t
o to ti ch cc nh thit k v
chuyn giao b quyt.
Cc hng ch to t n khc
nh Tata Motors, Mahindra &
Mahindra, Bajaj Auto v Royal
Enfeld cng ang thng lng
vi cc hng thit k t quc t
khi h trin khai cc ng c y
tham vng nhm m rng nng
lc thit k ni b.
Nhng thng gn y, nhiu hng
thit k t quc t cng gh
thm n , giao lu vi cc
gim c iu hnh cao nht ca
cc tp on t ln trong nc.
Cc nh thit k ny c chuyn
H
ng Tata Motors vn
lm cho ngnh t
ton cu ngc nhin
vi vic tung ra xe Nano, ghi
danh hng vo danh sch mi,
chn lc hn gm 43 i Tam
gia Cuc thi ua xe X Prize.
Danh sch ban u c ti gn
mt trm i cnh tranh
gii thng tr gi 10 triu
-la M, trong c cc
hng t tn tui v c nhng
sinh vin thit k t i hc
Cornell nhng ngi c s
mng pht trin phng tin
xanh cho th h sau. Cc i
trnh ln danh sch gm hn
50 phng tin.
Tata Motors hng lun ng
u trong cuc ci tin, cho bit
tinh thn t nhng cu hi
cha ai hi l iu khuyn
khch hng ny tham gia vo
Gii ua. Cng ty t mc tiu
pht trin cc loi t tit kim
nhin liu hn, sch hn, gim
thiu ti a tc ng ti thiu
ln mi trng v mang li
nhng mc hi lng khch
hng c bit.
Teo tuyn b ca cng ty:
Chnh vi mc tiu ny m
chng ti tham gia vo Gii
X vi chic Indica Vista EV-X
trong hng mc Tay th.
Cuc ua hng vo vic to
cm hng cho mt th h
phng tin bn vng, siu
tit kim nng lng mang
li nhiu la chn na cho
khch hng. Gii thng 10
triu USD s c trao cho
cc i thng trong cuc ua
gm nhiu giai on ny i
vi phng tin sch, sn xut
kh thi, hn 100 dm/gallon
hoc tng ng (MPGe).
Tm im chnh l vo hiu
sut nng lng, an ton, gi
c ph hp v mi trng.
Cuc thi l v pht trin cc
loi xe hin thc, c th sn
xut c m ngi tiu dng
mun mua, ch khng phi
cc d n khoa hc hay xe
tng Theo ban t chc
cuc ua. Bc pht trin
ny l cn thit v mc tiu
dng du hin nay l khng
bn vng v v kh thi t
ng gp ng k vo s thay
i kh hu v hin tng
nng ln ton cu.
Ban t chc ca cuc ua l
Qu X Prize, ni ting nht
vi Gii Ansari X Prize, chng
kin hnh trnh ln v tr
khng ngi li u tin do
c nhn thc hin 5 nm v
trc. Qu cng ti tr cho cc
cuc ua ti trn lnh vc gien,
chm sc sc khe v b ln
mt trng.
Cc i thi v phng tin
i din trong nhm ny (43
i thi) l nhng nhm kh
thi nht trong cuc ua ti
v chng ti tin rng cng vi
nhau, h s phn u gy mt
tc ng ln ln th trng
t Peter Diamandis Gim
c iu hnh kim Ch tch
ca Qu X Prize pht biu.
Qun qun ca cuc ua s
c thng bo vo thng 9
nm 2010.
NHM N GII
UA XE X PRIZE
Padmanabhan tit l: Chng ti
ang hng ti vic tung ra cc
mu bm nhin liu in t ti
n . Royal Enfeld hy vng
bn khong 50.000 chic vo
nm nay.
Teo V G Ramakrishnan, gim
c cp cao, b phn vn ti- t
ca hng FRost & Sullivan: Tm
im mi nhn vo vai tr ca
thit k nhm phn nh mc tiu
ca cc cng ty t n mun
thm nhp th trng ton cu.
Tay i trong bi cnh ngnh
ch to t ton cu ni ui
cuc khng hong ti M v chu
u cng lm dy ln mt cuc
chy mu cht xm vi nhiu
nh thit k tm vic ti n v
Trung Quc. Pininfarina, hng
thit k t huyn thoi ca Italia
cng ang trn con ng tm
kim mt hip s o trng gii
cu hng khi cuc khng hong
ang din ra. Nghe phong thanh
l c mt hng t ln ca n
nh mua li hng , nhng
vi vic nhiu trong s cc chuyn
gia thit k hng u ri tr s
thit k ti Italia, th dng nh t
ai quan tm ti thng v ny.
Cc kha cnh thit k nh ln
nguyn mu v to mu bng t
st, m in hnh l thng c
lm t Php, Anh v Italia, hin
ang c thc hin bi nhiu
hng t n . V c cc hng
t trong nc v quc t ang
u t ng k, c v cng ngh v
nhn lc cho cc trung tm thit
k n .
Trong khi GM v Chrysler c
cc trung tm Nghin cu &
Pht trin ti Bangalore, Renault
c mt trung tm thit k ti
mn v thit k v to mu v lai
ghp, ng c v truyn ng.
Hng t khng l Bajaj Auto
gn y thu Edgar Heinrich t
Tp on BMW v lnh o b
phn thit k ca mnh. Th
gii thc tnh trc s chuyn
dch m hnh trong ngnh
t ca n , t mu cht
vo nhng mu m ph cch
Heinrich ni. Cng ty c tr s
ti Pune v ang tung ra mt
lot xe m t mi m ng
thch thc t ra t cc ng ln
quc t nh Harley-Davidson
vn ch trng thm nhp th
trng n .
Nm nay Royal Enfeld tuyn
Vendi Padmanabhan v lm
chuyn vin chnh vi nhim
v qun l pht trin sn phm
v thit k. C bng tin s lnh
vc thi cng cng nghip ca i
hc Pittsburgh, Padmanabhan
lm vic vi i k s tin tin
ca hng General Motors ca
Hoa K, lm vic cho b phn
t Daimler Chrysler Mercedes
v gim c qun l ca cng ty
sourcing ton cu ng Nam
cho Chrysler trc khi c
Royal Enfeld mi sang.
{{
Ngun lc ca chng ta c hn.
Chng ta s ly thit k mi ca
Suzuki v trin khai ti y.
||
I V Rao,
Gim c iu hnh, MSIL
C
ng ty TNHH Maruti
Suzuki India hng
t ln nht ca n
- ang xy dng mt qun th
Nghin cu & Pht trin cng
ngh cao trn din tch 700
mu rng bao la ti Rohtak
Haryana. C s mi ny s
ni ln nh l mt trung tm
Nghin cu & Pht trin ton
cu i vi dng xe t nh
cho Tp on Suzuki Motor
ca Nht Bn (SMC).
D n Rohtak, c tnh tr
gi khong 325 triu USD s
bao gm cc c s th tai nn,
phng th nghim kh thi, c s
th ng ng gi, c s th
bn v cc c s nh gi hot
ng ca cc b phn. Qun th
Rohtak s trin khai cc thit k
ton xe v nng lc xy dng ca
Maruti Suzuki, m ang trn
con ng thit k mt chic xe
ca mnh v tung ra xe Sn xut
ti n vo nm 2012.
C s ti Rohtak s l mt
bc tin nhy vt hng ti
vic xay dng nng lc Nghin
cu & Pht trin ca Maruti
Suzuki v to iu kin cho
chng ta tung ra nhng sn
phm u vic hn cho khch
hng trong tng lai theo
Shinzo Nakanishi, Gim c
qun l v gim c iu hnh
ca MSIL. Teo ng, Osamu
Suzuki, Ch tch ca hng t
ln ny ca Nht, 6 nm trc
ha s bin MSIL tr thnh
trung tm Nghin cu & Pht
trin chu , ngoi Nht Bn.
Vic gn y chnh quyn
bang Haryana dnh 700 mu
t cho MSIL Chng ti
i mt bc xa hn trong vic
hin thc ha li ha ny
ng qu quyt. Qun th bao
la ny s c mt khu cng vin
chuyn bit rng 100 mu ca
nh cung cp dnh cho cc
cng ty bn hng. Cc ng
th d kin hon thnh trong
giai on mt vo nm 2012 v
ton b cc c s Nghin cu
& Pht trin s hon tt vo
nm 2015.
Theo ng Nakanishi, d n
s l mt gic m hin thc
cho cc k s v nh thit
k t ca n . ng b
sung: Chi ph tham vng
cho d n Rohtak nhn
mnh tm im n
ngy mt ln cao ca hng
t khng l n hng ti
vic a Maruti Suzuki tr
thnh trung tm Nghin cu
& Pht trin xe hi c nh
bn ngoi Nht Bn.
Trung tm Rohtak cng l
trung tm ln nht trong lot
u t vo xe t tin ca
MSIL, lm cho Haryana l
mt trung tm ch to ton
cu. Vi mu ton cu ln nht,
mt ngi sao, SMC chn
MSIL l c s ch to duy nht
p ng nhu cu ton cu
ca hng.
Quyt nh b nhim cc nh
thit k t M v c s ti n
phn nh s t tin ca
MSIL trong vic thit k t
cho th trng ton cu.
GIC M THNH HIN THC
I VI CC K S, NH THIT K T
Mumbai. Cc c s thit k v
Nghin cu & Pht trin ny
khng ch thc hin cc d n
ring ca n m cn lm cho
cc cng ty m.
Mc tiu c bn ca vic thit lp
cc xng thit k chnh thc ca
n l hc hi t cc nh
thit k n v hc hi t th
trng v th hiu v s thch a
phng. Jean-Philippe Salar,
thit k trng v gim c ca
Renault Design India vch ra. Teo
ng, xng thit k ca Renault
gm 16 ngi iu hnh nh l
mt v tinh ca xng m ti Paris.
ng ni thm: Trong 30 thng
qua, xng ny thc hin thit
k t A-Z cho th trng n v
hin ti nng lc tin hnh cc
d n ton cu cho Renault.
Mt s hng t ln ca n
cng va bt u mua li cc cng ty
thit k ton cu. Mt lot cc i
tc c phn gia cc cng ty trong
nc v tp on ton cu trong
my thng qua nhn mnh ti
tm quan trng ca kha cnh ny
trong ngnh cng nghip xe hi,
khi trn ton cu dy ln ln sng
ly thn xe cng ngh cao, duyn
dng l im khc bit chnh.
Cc cng ty t n quan tm
ti vic mua li cc nh thit k
ton cu nhm mc ch sn xut
cc sn phm thc thi, cng c
cng tc Nghin cu & Pht trin
ca h v nng cao tnh cnh tranh
ton cu thng qua vic qun l
tt hn cc chi ph.
Hng xe chuyn dng Mahindra &
Mahindra gn y mua li doanh
nghip ca G.R. Grafca Ricerca
Design Srl (GRD), mt cng ty
chuyn to dng, sn xut kh khi,
thit k thn xe v to dng thit k
vn c c s nm ngoi vng Turin.
Vi vic mua bn ny, M&M c
ch pht trin mt trung tm
thit k ton cu cho tp ton v
phc v OEM t ton cu.
Paxan Goenka Ch tch b
phn t ca M&M gii thch:
Nhng hip tr mang li t vic
mua ny s khng ch gip chng
LN GA KCH S
TNG TRNG
B phn Tng 4-Tng 9/08 Tng 4-Tng 9/09 % tng/gim
Xe ch khch 779.217 884.118 13,46
Xe thng mi 221.685 220.529 -0,52
Xe ba bnh 184.934 207.809 12,37
Xe hai bnh 3.864.443 4.470.464 15,68
Tng 5.050.279 5.782.920 14,51
Ngun: Hip hi Sn xut t n (SIAM)
Doanh s bn t n
tng tc ng k trong nhng
thng gn y, khi ngi tiu
dng tin vo cc model
mi c tung ra th trng.
Theo Hip Hi Cc nh Ch
to t n (SIAM),
thng 9 nm 2009, doanh s
bn t tng 21%, ln ti
con s 129.000 chic, so vi
107.000 chic hi thng 9
nm 2008. 13 trong s 16
hng ch to t bo co c
s tng trng doanh s bn
hng trong thng ny.
Cc hng t hng u nh
Maruti Suzuki, Tata Motors,
Mahindra & Mahindra, Fiat,
BMW v Audi tung ra mt
s model mi trong nhng
thng gn y.
Doanh s bn xe ni chung
bao gm t, xe hai bnh, xe
ba bnh v phng tin thng
mi tng ln 10% vo thng 9
nm 2009, ln 1.09 triu chic,
so vi con s 990.000 chic
mt nm trc y.
Na nm u ca nm ti
kha 2009-2010 (Thng 4-
thng 9), tng doanh s bn
xe ln ti 5.78 triu chic,
tng 14.51%.
ta cng c nng lc thit k hin
c m cn gip chng ta ni ln
vi t cch mt trung tm quyn
lc thit k t ton cu.
Khi nng lc ch to t ton
cu chuyn dch sang chu , cc
hng thit k ang lp vn phng
ti n tp trung vo cc
hot ng tc nghip u cui,
sau giai on xy dng tng.
Nhiu c s thit k ton cu
cng chng kin s tt dc trong
kinh doanh, mt phn v cc nh
ch to t rt thm cng vic
thit k v ni b. Mt s lng
ngy cng gia tng cc cng ty
ny hin chun b bn c phn
trong doanh nghip mnh vi hy
vng vc dy c .
Tit k s l im khc bit mu
cht trong mi trng ton cu
ha, khi sn xut, cht lng v
chi ph ang c thng mi
ha. Arun Jaura, ch nhim, Tp
on Eaton R&D mt tp
on cng nghip a dng ha,
cho bit: Cc OEM ca n
cam kt xy dng nng lc v vic
mua li cc nh thit k ti cc
nn cng nghip pht trin dng
nh l con ng nhanh nht.
Vi ngun ti nng thit k ang
thiu ht, OEM v nh cung cp
ton cu s xy dng cc trung tm
thit k c sc thu ht n
v cc th trng ang pht trin
khc. Dilip Chhabria, gim c
qun l ca DC Design cho rng:
Bc i hin ti ca cc OEM
n t c nng lc thit
k ngoi vi l hng ra th trng
nc ngoi.
S D Pradhan, CEO ca hng
Tit k ch to Argentum do
B V R Subbu nguyn gim c
Hyundai Motors n lp ra,
cho bit cng ty t t mnh
vi t cch thit k hp ng
cho cc nh ch to nguyn mu.
Argentum bt tay vi Dassault
Systemes mt cng ty phn mm
ln cung cp cc gii php v
my ng c cho nhiu cng ty.
Khi cng nghip t n nhn
ga v phng vi tc cao nht,
thit k, nghin cu v pht trin
s l nhng kha cnh ni bt nht
trong k hoch tng th nhm vn
ln lm hng dn u ton cu.
(Ngun: Brand Equity

Foundation n ).
T gii nhn ra s thay i
trnh thc trong nghnh cng
nghip t n khi thit k
hng ngoi tr nn ng vai tr
thit yu
Edgar Heinrich,
Trng phng Tit k , Bajaj Auto
Mt trm nm
Vin Khoa hc n
P. BALARAM
V
in Khoa hc n (IISc) c thai nghn t tng thnh
lp mt Vin nghin cu hay Trng i hc nghin cu
ca Jamsetji Nusserwanji Tata vo nhng nm cui th k
19. T khi bt u thai nghn (nm 1896) n ngy Vin ra i (27
thng 5 nm 1909) l mt qung thi gian di gn 13 nm. Lch s
Vin lc mi hnh thnh l mt chng truyn hp dn v gio dc
trn i hc v nghin cu khoa hc n . Ngoi ngi sng lp
c sc li cun v ho phng J.N. Tata, trong kch bn dn ti vic
thnh lp Vin cn c cc nhn vt trong lch s n . C Swami
Vivekananda ngi m J.N. Tata kt bn trong chuyn i ni
ting n M, cc Maharaja (i vng) ca vng quc Mysore, Shri
Krishnaraja Wodeyar IV v b m khi i din cho ng, cng Ph
vng n Lord Curzon vi
nhim v u tin khi n n
ngy 31 thng 12 nm 1898
l tip nhn d tho xut xy
dng k hoch thnh lp Vin
do y ban Lm thi chun b.
Burjorji Padshah ph t thn
cn ca J.N. Tata ch o thc
hin k hoch trong sut nhiu
nm kh khn. Tt khng may,
nm 1904, J.N. Tata qua i m
khng bit rng, vi nm sau,
ci iu mnh hnh dung tr
thnh hin thc. Khi Chnh ph
Anh ban hnh Lnh trao quyn
s hu vo nm 1909, mt th
nghim duy nht trong gio dc
trn i hc v nghin cu
c trin khai ti n . IISc
thc s l mu hnh hp tc nh
nc - t nhn u tin nc
ny; v s pht trin ca vin ny
mt th k qua l bng chng v
s vng chc ca nn mng.
Vin Khoa hc s hu gn 400
hcta t loi mt Bangalore,
do i vng cng x Mysore
ho phng hin tng vo thng 3
nm 1907. Qu thc, ng gp
ca Tiu vng quc Mysore l
yu t quyt nh trong vic xc
lp v tr ca Hc vin m J.N.
Tata d kin thnh lp. c bit,
vi hnh ng thin cha tng
c trong bin nin s v hot
ng t thin c nhn n ,
Tata khng mun tn mnh c
t cho Vin. c m ca ng l
thnh lp mt Hc vin c th
ng gp cho s pht trin ca
n . Ci tn Vin Khoa hc
n cui cng c la chn,
phn nh mong mun ca
J.N. Tata v mi mt. Du khch
n Bangalore, khi tm IISc vn
phi hi ngi dn a phng
ng n Vin Tata iu
tha nhn r rng rng hnh
ng ho phng ca Jamsetji
Tata vn khng phai m trong
k c cng chng, mc d mt
th k tri qua.
Khi u, Vin ch c hai
khoa: Ha hc Ph thng v
ng dng, v Cng ngh in.
Morris W Travers gim c
u tin bt u cng vic t
chc Vin ngay sau khi n n
vo cui nm 1906. Travers
bt u xy ta nh chnh ngy
nay, l mt trong nhng im
mc ca Bangalore. Khoa Ha
hu c v khoa Ha sinh nm
trong s nhng khoa c thnh
lp sm nht. Khoa Vt l ra i
nm 1933, khi C.V. Raman l
ngi n u tin tr thnh
Vin trng. Trong vng mt
th k k t ngy thnh lp, IISc
pht trin thnh trung tm
nghin cu v gio dc sau i
hc v khoa hc k thut hng
u ca n . Mt vi lnh vc
nghin cu mi c xc lp
v nhiu lnh vc trong s ln
u tin c n . Cc khoa
ca Vin trong cc lnh vc
t Ha sinh n Cng ngh
Hng khng v tr gp phn
Jamsetji Nusserwanji Tata Tiu vng ca Mysore Krishnaraja Wodeyar IV Morris W Travers
Phng th nghim k thut hng khng v tr.
ti vin. Nhiu nh khoa hc
u t nht ca n l hc
vin hay ging vin ca Vin.
ng ch nht trong s h l
G.N. Ramachandran, Harish
Chandra, S. Ramaseshan, A.
Ramachandran, C.N.R Rao
v R. Narasimha. Cc cu
hc vin ca Vin ph trch
nhiu t chc ln n v
nc ngoi.
Vin c nhiu chng trnh
o to thc s k thut, chng
trnh hp nht trn i hc v
khoa hc v chng trnh tin
s trong phm vi rng cc ti
khoa hc k thut. Cc phng
nghin cu trong Vin c
trang b y . Nhiu c quan
quc gia c t ti Vin. T
vin v phng my tnh ca Vin
thuc hng tt nht n .
Mt chng trnh hin i ha
phng th nghim ang c
thc hin, vi khon ti tr c
bit nm 2006 ca Chnh ph
n . Mi nm, Vin tip n
tng cng nghin cu v pht
trin trong c khu vc cng v
t nhn. Ging vin v cu hc
vin ca Vin chu trch nhim
thnh lp v ph trch nhiu
hc vin v chng trnh mi
trn c nc iu ny phn
nh s pht trin ln theo ng
ngha. Homi Bhabha c tng
v Vin Nghin cu C bn
Tata (TIFR) v Chng trnh
Nng lng Nguyn t trong
khi ang lm vic Khoa Vt l.
Vikram Sarabhai ngi sng
lp chng trnh khng gian ca
n l mt cu hc vin.
Sau khi ng mt sm, T chc
Nghin cu Khng gian n
(ISRO) ra i di s lnh o
nhn xa trng rng ca Satish
Dhawan ng thi l Vin
trng xut sc nht. Vin Cng
ngh n (IIT) u tin ti
Kharagpur do J.C. Ghosh thnh
lp; ng l Vin trng IISc thi
k ti quan trng 1939-1948
trong thi k ny, phn ln hot
ng k thut u c xng
hng trm khch n v nc
ngoi, v l ni din ra nhiu s
kin hc thut trong nc v
quc t.
Trong vi nm qua, b mt
nghin cu khoa hc v k thut
thay i rt nhanh. Bc sang
th k th hai ca Vin, nhiu
hot ng mi c xng.
ng ch l cc chng trnh
tin s a chuyn ngnh: Khoa
hc ton, Sinh ha, Khoa hc
H thng Tri t, Khoa hc
Nano, Cng ngh Nano v K
thut Nano cho cc H thng
Hp nht. Cc chng trnh ny
nhm xa m ranh gii truyn
thng gia cc mn hc, do
thc y nghin cu a chuyn
ngnh. Chng trnh thc s M.
Tech v Khoa hc Kh hu cng
c trin khai. Cc trung tm
mi trong lnh vc Khoa hc Tri
t, Bin i Kh hu v Khoa
hc thn kinh c thnh lp.
Vin hy vng thc y mnh m
nghin cu hp tc v a chuyn
ngnh trong nhng nm ti. Vin
cng cam kt y mnh nghin
cu sau tin s trong cc lnh vc
khoa hc v k thut.
Vin c hot ng hp tc vi x
hi v ngnh cng nghip thng
qua nhiu chng trnh giao
lu. Trung tm T vn Khoa hc
v Cng nghip (CSIC) v Hi
i mi v Pht trin (SID) thc
y s hp tc vi cng nghip,
cn Trung Tm o to thng
xuyn (CCE) cung cp c hi t
lm giu kin thc cho cc nh
khoa hc v k s. Chng trnh
Hc bng Tanh nin ca Vin
v Khoa hc v K thut c gng
a cc sinh vin tr n trng
vo ma h. Vin cng qun l
chng trnh Kishore Vaigyanik
Protsahan Yojana (KVPY) ca
B Khoa hc v Cng ngh
(DST) nhm khuyn khch sinh
vin ngnh Khoa hc c bn, K
thut v Y hc m nhn cng
vic nghin cu. Cam kt ca
vin i vi nghin cu lin quan
n x hi c nhn mnh bi
cc hot ng c tin hnh ti
Trung tm Cng ngh Bn vng
(CST), kt hp vi Hi ng
Khoa hc v Cng ngh Bang
Karnataka (KSCST) ti trng.
S pht trin ca Vin trong mt
trm nm qua phn nh s pht
trin ca khoa hc v k thut
n . Mt lch s lu di, mt
truyn thng nghin cu hc
thut mnh m v mi trng
thun li cho hot ng khoa hc
l cc yu t quan trng lm cho
Vin tr thnh ni hp dn nht
i vi hc vin v ging vin.
Tc gi l gim c, IISc,
Bangalore.

Phng th nghim ha hc cu trc trng thi rn.
Cuc th nghim c o v
Y hc t xa
Dch v chm sc mt t xa mang li hy vng mi trong vic
phng nga bnh m tr s sinh nng thn n .
T
nh n nay, bnh vng
mc tr sinh non
(ROP) l nguyn nhn
hng u gy m tr s sinh.
Teo T chc Y t T gii
(WHO), cc nc c thu nhp
trung bnh, th d nh n ,
c cho l nm trong nn dch
ROP ln th 3.
Cc con s t chng ni ln tt
c. Mi nm, n c hn 27
triu ca sinh sng v hn 8,4% s
tr ny c cn nng lc sinh di
2 kg. C ti 47% s tr nh cn
v sinh non ny cng c cc yu
t nguy c ca bnh vng mc
gy m. 15% s tr ny c th
cn c iu tr. Vi cha n
300 bc s phu thut vng mc
v cha n 20 bc s phu thut
vng mc nhi trong nc, th
vic kim tra (v iu tr) cho s
tr ny, c bit l mi trng
nng thn, l mt thch thc
khng gii quyt c.
gii quyt vn ny, hai nm
trc, Vin Sau i hc v Nhn
khoa Narayana Nethralaya nh
cung cp dch v chm sc mt
cp ba hng u Bangalore
tin hnh cuc th nghim c
o c tn l KIDROP (Chn
on bnh vng mc qua Internet
ca bang Karnataka).
Di s lnh o ca bc s
Anand Vinekar ch nhim
Khoa vng mc nhi ca Vin,
cc k thut vin lnh ngh, c
trang b my chp vng mc tr
em k thut s trng nh rng
(Retcam Shuttle), i khp by
huyn pha nam bang Karnataka
chp vng mc ca tr sinh
non, lu tr, x l v phn tch
nhng hnh nh ny. Nh s
dng nn Tele-ROP c xy
dng trong nc da trn web,
mt k thut vin c th kt hp
vi mt chuyn gia ROP ni
khc v chng minh c m
hnh c o gip loi b nhu
cu v s c mt ca chuyn gia y
t ti cc vng nng thn.
n nay, hn 2.100 tr hn 20
trung tm chm sc s sinh trong
bn knh 350 km c chn
on. Trong s ny, hn 230 tr
tri qua iu tr (laser) phc
hi th lc m khng phi a
tr ln thnh ph. Hn 80% s
tr ny c iu tr min ph
hoc vi chi ph c tr cp.
Gn y, Phi on Y t Nng
thn Quc gia (NRHM) h
tr thm thc hin d n ny
c su huyn pha bc bang
Karnataka.
K t nm 2009, vi s gip
ca mt cng ty trong nc,
i2i Tele-Solutions, nhng hnh
nh c chp cc vng nng
thn gi c tip nhn qua ng
dng phn mm c thit k
c bit trn Apple iPhone. Gi
y, chuyn gia c th chn on
trc tip v bo co bng cch s
dng mng GSM, nh th tip
tc gim s l thuc vo tc
khng n nh ca Internet.
Chng ti ang trong qu
trnh pht trin dch v. Mt s
bang khc n cng nh
mt vi nc ng Nam v
chu Phi t ra quan tm su
sc n m hnh ca chng ti
bc s Anand Vinekar ni.
Vi s tr s sinh ngy cng tng,
tr em nng thn v bn thnh
th cng c nguy c b bnh vng
mc nh tr em thnh ph. Ti
thi im ny, Tele-ROP dng
nh a ra la chn tt nht
p ng tiu chun chm sc cho
cc cng dn nh b, v gi ny.
Da vo ti liu do Vin Sau

i hc v Nhn khoa Narayana
Nethralaya, Bangalore, cung cp.
T bo gc
RICHA SHARMA
Vi liu php t bo gc r rng ang ni ln nh l mt php iu tr
cho tng lai, n cng vi mt s t quc gia t hy vng vo cc la
chn chm sc sc khe con ngi ng dng cng ngh tin tin.
G
ing nh tt c cc bc
cha m, Arvind Tripathi
gio vin ph thng
thnh ph mu hng Jaipur ca n
mun dnh tng cho a con
cha ra i ca mnh mt tng lai
khng bnh tt. V n i trn
con ng ca cng ngh hng
u v chm sc sc khe, nn
iu m trc kia khng th tng
tng c th nay c th t c
v Tripathi ln k hoch t
c c m bng cch d tr t
bo gc ca con mnh.
Anh s nhanh chng gia nhp
hng ng ca 30.000 ng b b
m khc n nhng ngi
lu tr t bo gc dy rn ca
con mnh mang li cho chng
cch chin u chng cc bnh v
mu, gien v h min dch trong
cuc i.
T nm 2001, khi Cng ty RLS
(Reliance Life Sciences) nay
thuc Reliance Group do Mukesh
Ambani ph trch khai trng
ngn hng t bo gc u tin ti
thnh ph Chennai min nam
Hng ti mt tng lai khng bnh tt
P
h
n
g

t
h

n
g
h
i
m

T
o

g
c
,

N
a
r
a
y
a
n
a

N
e
t
h
r
a
l
a
y
a
,

B
a
n
g
a
l
o
r
e
.
n th li ch ca cng ngh
ny n tai hng nghn ngi.
T bo gc c coi l h thng
sa cha t nhin ca c th con
ngi. T bo ly t dy rn lc
sinh l n v cu trc c bn ca
h thng to mu v h thng
min dch, c kh nng pht trin
thnh bt k loi t bo no khc.
Chng to thnh bch cu chng
nhim trng, hng cu mang xy
v tiu huyt cu gip ng mu.
T bo gc c trong ty xng v
dy rn c th to ra t bo mi
trong sut cuc i chng ta.
Nhiu nm qua, t bo gc dy rn
c s dng trong ngy cng
nhiu liu php iu tr, gm c
iu tr ung th bch cu, u c tnh,
ri lon mu v ri lon hng cu.
Trong vi nm va qua, trn
10.000 bnh nhn hn 150
nc c iu tr bng
phng php cy t bo gc dy
rn. Hin nay, ngi ta ang tin
hnh nghin cu s dng t bo
gc iu tr trn 85 cn bnh.
n ang theo kp mt cch
vng vng.
Mc d khng c c tnh v quy
m ca ngnh ny, nhng kinh
doanh t bo gc ang pht trin
nhanh cng vi vic cc cng ty
quc t nh Cryo-Save, Cryo-
Cell v Cryobank m chi nhnh
ti nhiu ni n .
Vi t l sinh cao (43 triu ca
sinh n mt nm), n c th
trng ln cho ngnh kinh doanh
t bo gc. Mc d mi giai
on u, nhng n , nhn
thc v vic lu tr t bo gc dy
rn ang theo kp mt cch vng
vng Mayur Abhaya, ch tch
kim gim c iu hnh Life
Cell International, ni.
mi ngi hiu hn v li
ch ny, cng ty cng tc vi
mt vi hi ph khoa trong nc.
Chng ti cn kt hp vi cc
bnh vin trong nc tip cn
vi cc b m mang thai v t vn
cho h v li ch ca vic lu tr
mu dy rn Abhaya ni.
I
I
S
c
,

B
a
n
g
a
l
o
r
e
sinh. Cc chuyn gia t vn ca
chng ti s tip cn vi h v
hng dn qui trnh. Sau 21 nm,
chng ti s p mc ph ti thiu
tng nm lu tr t bo gc
sut i V.R. Chandramouli,
gim c iu hnh Cryo-Save
n , gii thch.
Cc gia nh khng th gom
c tin lc sinh th c th lu
gi mu dy rn trong mt ngn
hng cng cng, ri sau thu
xp chuyn nhng s mu
cho mc ch s dng ring.
Cc ngn hng t bo gc cng
cng hot ng nh cc ngn
hng mu bnh thng. Khng
tn km g khi hin tng t bo
gc cho ngn hng cng cng v
quyn s hu t bo khng thuc
v ngi hin tng. Ngi nhn
v danh tr tin khi tm thy t
bo gc ph hp.
Trong trng hp ngn hng t
bo gc t nhn, khch hng c
quyn ly li hoc tip cn t bo
gc s dng ring hoc cho
cc thnh vin gia nh s dng
v cn thanh ton mt ln hoc
nh k. T bo gc khng c
bn hay chuyn nhng cho bn
th ba Abhaya ni. Khi cuc
cch mng t bo gc pht trin
mnh n , cc nh nghin
cu trong nc cng ang phn
u v mt liu php c kh nng
thay i hon ton vic cha
bnh cho con ngi.
Trung tm Sinh hc T bo v
Phn t thnh ph Hyderabad
min nam n hp tc vi
trng i hc Y Deccan
nghin cu t bo gc gan v hp
tc vi Vin Mt L.V. Prasad v
nui t bo gic mc.
Vin Khoa hc Y hc ton n
(AIIMS) New Delhi ang
pht trin cc liu php iu tr
s dng t bo ty xng cha
tn thng ty sng, h tn m
tim, tiu ng, t qu, bnh v
mch ngoi vi v cc bnh v mt.
Cao ng Y t cc lc lng v
trang (AFMC) thnh ph
Pune min ty n thnh
lp mt trong nhng trung tm
nghin cu t bo gc ln nht
chu . Vi liu php t bo gc
r rng ang ni ln nh l php
iu tr trong tng lai, n
cng vi mt s t quc gia t hy
vng vo cc la chn chm sc
sc khe con ngi tt nht cho
nhn loi.
(Ngun: Ti bo n - chu )
Abhaya c tnh ngnh kinh
doanh ny s pht trin vi tc
n nh mc 25-30% mt nm.
Nhn thy tim nng ln trong
ngnh kinh doanh t bo gc
n , thng 12 nm 2009, cng
ty Cryo-Save ca chu u khai
trng hot ng ti n , vi
khon u t mi triu rupi
(khong 206.000 la).
Gi trn gi lu tr t bo gc
bao gm thu gom, x l v lu
tr mu dy rn dao ng t
khong 300 la n khong
15.000 la, ty thuc vo loi
dch v. Mc d khng qu t,
nhng dch v ny vt ra ngoi
kh nng ca nhiu ngi n .
ngi c mc lng trung
bnh c th s dng c dch
v ny, cc cng ty a ra chng
trnh thanh ton EMI (tr gp
theo thng).
Cp v chng quan tm n vic
lu tr t bo gc c th lin h
vi cng ty hai thng trc khi
P
h
n
g

t
h

n
g
h
i
m

T
o

g
c
,

N
a
r
a
y
a
n
a

N
e
t
h
r
a
l
a
y
a
,

B
a
n
g
a
l
o
r
e

K
hng c nhiu n din vin li du n vi ch mt vi b phim
trong i. Leela Naidu c c ci sc so gip b ni bt trong
lng in nh, cho d c cha bao gi nm trong nhm cc ngi
sao hng u yu t xc nhn mt n din vin ni ting trong nhng
nm 1960. c nh lm phim huyn thoi Hrishikesh Mukherjee dn
dt vo ngh in nh, sau Leela ng rt t phim nhng chim
c cm tnh ca khn gi trn khp c nc v to dng c nhm
ngi hm m m thm ch hng thp k sau vai din u tin ca c
vn cn trung thnh vi c. Leela sinh nm 1940. B c l Tin s khoa
hc ht nhn Ramaiah Naidu (ngi Chittor, bang Andhra Pradesh);
Tng nim Leela Naidu
Nhn vt huyn b vn cn sng mi...
Bi & nh: SMM AUSAJA
Tng nim
th gii ca tp ch Vogue. Hai
nm sau, Leela kt hn vi Tilak
Raj Oberoi, 33 tui, con trai ca
Mohan Oberoi ng ch chui
khch sn Oberoi. V chng c c
hai c con gi song sinh Maya
v Priya Oberoi, nhng cuc hn
nhn ca Leela kt thc bng
cuc ly hn v chng c ginh
m c, b Marthe, l ngi Php
gc Ty S (bn thn b l nh
nghin cu v n ). Leela yu
thch m nhc v m c hay chi
cc bi ht ru v bi ht ting Php
hay, thng l trn n piano. C
say m cc bi ht ting Hindu v
ting Anh trn i pht thanh.
Khi Leela hn nm tui, m nhc
ca nh son nhc ngi Ba Lan
Frederic Franois Chopin tc
ng n c nhiu nht. C bt
u hc piano v tr thnh mt
trong nhng th sinh tr tui nht
d thi vo Hc vin m nhc
Geneva. Tt nghip kha hc m
nhc ri n kha hc ma, Leela
cn hc c ba l khi ln tm. C
hc ma ti Vin T dc nhp
iu. Cng chnh ti ni y,
tui th chn, c c ng trc
my quay khi ngi ta quay mt
b phim ti liu.
Nm 1950, Leela xut hin trong
v kch Leela the soul who
wanted to equal the gods (Leela
mt sinh linh mun ngang bng
cc v thn) trng hc ca c
Geneva. Mt ngi bn cng
trng n tng vi din xut
ca c ti mc sau nhiu nm,
anh mi c ng vai chnh
trong phim Birth of a Soul (S
ra i ca mt sinh linh) mt
trong nhng b phim th nghim
ca anh. B phim ny c vinh
danh ti Lin hoan phim Cannes.
Leela vn ng cc v kch ting
Php v ting Anh trong thi gian
i hc, cn cc chuyn i thng
xuyn ti n gip c gi
mi lin h vi ci ngun. Nm
1954, Leela tr nn ni ting
khng ch v c ginh c vng
min hoa hu n nhiu ngi
thm mun m cn bi c lt vo
danh sch mi ph n p nht
c quyn nui con. v ny
khin c tr nn yu ui v tn
thng v tnh cm, c tm n
thuyt duy linh ca trit gia J
Krishnamurti.
o din Hrishkesh Mukehrjee
tnh c nhn thy nh Leela v
quyt nh trao cho c vai nhn vt
chnh, ng cng vi Balraj Sahni,
trong b phim sp ra mt ca mnh
Anuradha. Nh th, s nghip
ca Leela trong in nh Hindu
bt u vo nm 1960. Anuradha
l mt cu chuyn t nh i hi
din xut c chn. Leela khin
cc nh ph bnh ngc nhin v
din xut dy dn trong vai nhn
vt chnh; b phim ginh c
gii thng quc gia cho phim
hay nht. Ngoi ra, m nhc trong
phim do Pandit Ravi Shankar
sng tc em li nim vui thch
cho ngi nghe. B phim tip theo
ca Leela Ummeed do Nitin
Bose huyn thoi lm o din,
c pht hnh nm 1962. Trn
thc t, mt nm trc, Bose
thnh cng vi b phim Gunga
Jumna vn c cho l tc phm
hay nht ca ng. Leela ng
chung vi Joy Mukherjee v Ashok
Kumar trong phim Ummeed, cn
nh son nhc Ravi sng tc nhc
cho b phim.
Nm 1963, Leela c thm mt
vai din ng nh cng vi Sunil
Leela Naidu v Sunil Dutt trong phim Yeh
Raaste Hain Pyaar Ke, 1963, do R.K. Nayyar
lm o din (trn) v v a phn nhc thu
ca phim Anuradha (phi).
Dutt trong phim Yeh Raaste Hain
Pyaar Ke do R K Nayyar lm o
din. B phim ny em li cho
c c hi ni bt vi din xut
trong vai ngi v ngoi tnh.
B mt v v n mng ly cm
hng t mt v xt x ni ting
K M Nanawati chng li bang
Maharashtra tng l tin tiu im
ca cc bo khp c nc. Mc d
cc bi ht Yeh raaste hain pyaar
ke... v Yeh khamoshiyan... do
Ravi sng tc ng v tr cao trong
danh sch a nhc bn chy nht,
nhng b phim khng th gt
hi c nhiu thnh cng ti
quy v. Cng nm , khn gi
ngng m Leela vi vai ngi v
tnh tnh ho phng trong phim
Te Householder (Ch nh) ca
Merchant Ivory; c din tn ty
ti mc vai tr thnh mt
trong nhng vai din hay nht
ca c. y l b phim song ng
Hindi-Anh, da trn tiu thuyt
cng tn ca Ruth Jhabwala. Li
thoi ting Hindi do Prayag Raaj
vit v Satyajit Ray sng tc nhc.
Nm 1964, Leela ng cng
vi Pradeep Kumar trong phim
Baghi ca Ram Dayal Vijya
Chowdhry v Mumtaz cng c
mt trong phim ny. Tuy nhin,
b phim khng t doanh thu.
S nghip ca Leela trong in
nh Hindu bt u i xung sau
b phim ny. Nm 1969, c l
din vin khch mi trong phim
Guru ca Merchant-Ivory. Cng
trong nm ny, c kt hn vi
nh vn Dom Moraes ngi
bn thu u th ca c. Nhiu
nm sau, Leela Naidu tr li vi
nh n sn khu trong b phim
Trikaal ca Shyam Benegal mt
b phim quay Goa. Trong b
phim ginh c hai gii thng
quc gia ny, mt ln na Leela
li c din xut khng th no
qun. B phim cui cng c ng
l Electric Moon ca Pradeep
Krishen nm 1992. Trong ton b
s nghip ca mnh, Leela ng
rt t phim, nhng din xut ca
c n tng n mc c vn c
ngng m v c nh gi l
din vin in nh tuyt vi. C
mt ngy 28 thng 7 nm 2009
ti Mumbai, li cho hng triu
ngi hm m nhng k c tuyt
vi v cc vai din ca mnh.
Tc gi l nh nghin cu lch s
in nh.
T
n gi ca tr Polo theo ting Manipur l Sagol Kangjei
hay Khc cn cu trn lng nga. Tr chi truyn thng
ny c chi vi hai i hnh by ngi ci nga Pony;
nhng ch nga nh ny thng cao khng qu 1/4 m.
T thao truyn thng
Khc cn cu trn lng nga
Bi: DEBABRATA BANERJEE
nh: DILIP BANERJEE
Truyn thng Polo ca Manipuri
i vi ngi Manipuri, 7 l con s thing, tng trng cho by
th tc t tin ca b lc ny. Mi ngi chi c trang b mt gy
pl (v) lm bng my, u gy bng g c gc hp. Bng c lm
bng r tre, c chu vi khong 35 cm. Ngi chi ci nga nh
bng vo gn. Tr chi ny cc k si ng v th v, c chi theo
hai phong cch PANA, hay l phong cch Manipuri nguyn bn,
v phong cch quc t, tc l Polo. Nga cng c trang b y
b phn chn bng kim loi bo v mt, trn, sn, v.v. Sn
pl Manipuri c kch thc 160 x 80 Sana-Lamjei, 1 Sana-Lamjei
bng 1,8m. Ti gian mt trn ph thuc vo s im nh sn m
i thng phi ghi c. Nu
trong mt ngy khng i no
ghi c im s chin thng
ny, th ngy hm sau trn u
li tip tc! Trong Sagol Kangjei
truyn thng khng c ct gn,
m ton b ng k pha sau l
gn. Sagol Kangjei truyn thng
c t quy tc. Huntre Hunba
(trng ti) bt u trn u bng
cch nm bng ln khng trung.
Ngi chi c php bt qu
bng gia khng trung, chy
v dng v nh bng vo gn.
Gia trn, ngi chi c th
cho bng ln theo v t mt
t ln tay, ri dng v nh
bng vo gn. Nm 1928, vua
Churachand Singh ra mt
iu ging nh l qui nh
l cm i qua phn sn u tin
v khng c mc gy ca i
th v tr cao hn chiu cao
ca nga. Mc d s bo tr ca
hong gia chm dt, nhng
tr chi vn c chi theo
hnh thc bn a. Ngy nay,
Manipur c 30 cu lc b polo
v du khch ngc nhin v rt
ng ngi xem cc trn u ti
sn Imphal Polo.
Tc gi l cy bt ni ting.
Cac tsat t/xc -at tt/ t/teg
t-sg t-e t/et ca gxet A 7s...
PRAN NEVILE
C
y a c v tr cao qu trong s cc cy thing ca n .
Cc r kh ca cy a pht trin m xung t, to thnh
cc thn cy ph. V th, cy a c gi l Bahupada tn
ting Phn c ngha l ngi c nhiu chn, tng trng cho cuc
sng trng tn v c thn sng to Brahma na. Cy a lun lun
c trng pha trc cc ngi n Hindu. Tn cy c xem
nh l nh ca cc thn linh. Chnh di gc a cc nh hin trit
T xa xa, n , mt vi cy c c tnh cht thn thnh. Ngi
Hindu c truyn dy phi tn th chng vi nim tin rng iu s
nh hng n sc khe v hnh phc ca c nhn mi ngi. Cc cy
thng xanh c coi l biu tng ca cuc sng bt dit. Cc lm cy
trong rng c xem l ni tr ng ca cc v thn...
n th Hindu v cy a Agouree bn sng Soane, Bihar Tranh ca Tomas Daniell,
khong nm 1796 (di); v ngi ph n Hindu tin hnh bui l tn gio quanh cy Tulsi
Tranh ca D.V. Dhurandhar, khong nm 1890 (trang bn); ngun: Bo tng V&A, Lun n.
Hindu ngi nhp nh v c
gng t n gic ng, t chc
thuyt php v tin hnh cc
nghi l thn thnh. Mt s cy a
cao ti hn 30m v c chu vi hn
300m. Khng c g ngc nhin
khi ni rng mt cy a c th che
cho 10,000 ngi. Chng ta thy
trong chuyn k ca nhiu ngi
du lch c nhc n cy a. Khi
nhn thy cy a, Bishop Heber
(1825) n tng n mc tht
ln: Ni th phng uy nghim
lm sao! Cu chuyn ca cc
l khch cn truyn cm hng
cho nh th v i ngi Anh,
Milton, nhc n cy a trong
tc phm Paradise Lost (Tin
ng mt).
Trong thn thoi Hindu, cy a
c gi l Kalapvriksha loi
cy gip thc hin iu mong c
v cc li ch vt cht khc. Vic
th phng cy a cng c m
t trong cc bn vn Pht gio.
Mt cy quan trng khc ca
n l Peepul thy c trn
khp t nc. Ni ting l cy
lu nm, trong nhiu bn kinh
Hindu, cy Peepul c nhc n
vi t cch l cy thing v vic
th phng cy ny c xem l
t lng tn knh Tam v nht th
thn Brahma, Vishnu v Shiva.
Cy Peepul cng gn vi cc nghi
l V c: t la hin t bng
mt cnh Peepul. Mi lng u
c cy Peepul ring v cc gi lng
hp hi ng di tn l thing.
Cy linh thing ca ngi Hindu ti Gyah, Bihar (Tranh ca Tomas Daniell, khong nm 1796).
Cy Peepul ni ting nht l cy
thing Gaya, ni c Pht ngi
t gic ng. K t , cy Peepul
ny cn c gi l cy b (Bo
hay Bodhi). N cng c cho l
biu tng ca s phn thnh v
ph n th phng cu con.
Cc cy linh thing khc l Bilva
hay cy si v cy Asoka gn vi
cc v thn khc nhau. Cy Asoka
l cy dng tng n thn tnh i
Kama, v theo dn gian, n hoa
n bung ra khi c mt c gi tr
xinh p chm chn vo r cy.
Cy Bilva c ba l ging nh
Trishul (cy inh ba m Tn
Shiva cm), c nhc n trong
thn thoi Hindu. Qu cy Bilva
c tc dng lc mu.
Ngoi cc cy linh thing ni
trn, cn c mt vi cy linh
thing khc na, ng ch
l cy Tulsi thy c khp ni
trong vng t ct v t b ha.
L ging rau hng qu c, Tulsi
c xem l v Tn Vishnu v
c ngi Hindu th phng.
Trong nh, Tulsi c trng
trong chu v th phng hng
ngy. Ch cn mt cht l cy
ny cng gip thanh lc c th
con ngi, v tng cho ngi
khc mt cnh Tulsi c xem
nh l s bo v khi him nguy
v kh khn. Tuc tnh y hc
l mt trong s cc u im ca
Tulsi. L cy c hng thm d
chu v c th dng lm thuc
ho. Ngi ta cng n l cy
gip tiu ha v phng nga cc
bnh nh cm lnh. Khng c
g ngc nhin, ngi Hindu tn
th cy Tulsi v cy c nhiu c
tnh. Fanny Parks ngi yu
mn n , nh vn v ngh s
c bit ni ti vic th phng
cy Toolse. B miu t cc
nghi l v nghi thc pooja of the
Toolse, cch trng cy Toolse
trong mt s ct lm trn ti
Benaras; nhng ngi m o i
quanh cc ct ny v ti nc
ln cy thing.
Darbha hay Kusha l loi c linh
thing khng th thiu trong tt
c cc nghi l. Tc vt ny thy
c vng m ly m t. Loi
c ny nhn v th rp khi chm
vo. Teo mt truyn thuyt c,
c Darbha c to ra khi thn
linh v ma qu khuy tung i
dng. Ngi ta cn ni rng,
khi ung amrita hay cn gi l
ru tin, cc v thn lm ri
vi git ln c ny, do n tr
nn linh thing. Trong Kinh
Hindu v s thi c nhc n loi
c ny v n c dng trong
nhiu bui l tn gio khc nhau
v ngi ta cho rng n c thuc
tnh thanh lc mi th.
Tc gi l cy bt ni ting.
Ph n tham gia th cy
(Tranh ca William Carpenter, khong nm 1850; Ngun: Bo tng V&A, Lun n.)
Bui l Pooja of the Tulsi
(Tranh ca Fanny Parks, khong nm 1830)
T
rn th gii khng c my ngi ph n bn rn hn bin tp
vin ni ting Tina Brown Manhattan cng vic kinh doanh
gn y nht ca c l website tin tc Te Daily Beast t 50
triu lt truy cp mt ngy nhng trong vng hai nm lin tip c
t mc tiu dnh mt tun tham d Lin hoan Vn hc Jaipur.
Ti ham m Lin hoan ny. l cuc hi ng tuyt vi nht ca cc
tc gia hng u th gii v cc nh vn n gii nht. Tt vui v v
th v Tina ni khi ang thng thc ly ru to nng c thm
gia v trong qun c ph Flow nm trn bi c tri rng ca Cung in
Diggi l mt cung in khng lng ly nhng c sc hp dn v
tr thnh khu ngh dng ni din ra Lin hoan Vn hc vo thng
Ging hng nm.
Sc hap dan cua
Lien hoan Van hoc Jaipur
Bi: AMRIT DHILLON
nh: TEAMWORK PRODUCTIONS
Nh vn ot gii Nobel Wole Soyinka ngi Nigeria.
Trc khi n Jaipur, t Sunday Times Anh phng vn Brown qua
mng Twitter. Khi c hi ang lm g vo lc , c tr li l c ang
n sng mt qun n New York v d nh tham d Lin hoan.
Sau Tatler, Vanity Fair v Te New Yorker (tt c cc tp ch m Brown
bin tp) th mt lin hoan vn hc n khng phi l hi xong
ch? ngi i thoi hi c.
Tina tr li t v coi thng: Anh ang ni v ci g vy? Lin hoan ny
hi t cc nh vn gii nht th gii y. Nu nh l s chu ng th
ngy no ti cng s lm iu . V sau, vit trn t Te Daily Beast, c
gi l trin lm vn hc ln nht tri t.
i vi Tnh ph mu hng ny, mt ln na Lin hoan l ngun
t ho ca ngi dn a phng khi Wole Soyinka, Michael Frayn,
Amit Chaudhari, Pavan Varma, Louis de Bernieres, Vikram Chandra,
Alexander McCall Smith, Hanif Kureishi v gn 200 tc gi hng u
khc khai mc nm ngy hot ng vn hc si ng.
Xut pht im ca Lin hoan cch y 5 nm rt khim tn. Ti
thuyt trnh trong mt cn phng cht ng gh x-pha bi bm v c
su khn gi. Khi my chiu slide b hng, ba khn gi b i bt chp
vic ti van v h nn li ngi ng sng lp, nh vn Anh William
Dalrymple k li (ng coi n l nh mnh).
Hai nm sau, nm 2007, Dalrymple v ngi ng sng lp Namita
Gokhale c c khong 8-10 tc gia. Nm ngoi c coi l mt bc
Tina Brown v Vir Sanghvi ca t Hindustan Times.
ngot khi m, bng nhin, Lin
hoan tr nn honh trng v
thu ht 160 tc gia, 20.000 ngi
tham gia, cng c a v l lin
hoan vn hc ln nht n v
chu .
S kin ny t ho l tr thnh
Lin hoan sch dn ch nht
trn th gii: vo ca min ph
v khng c s i i c bit
no dnh cho cc tc gia ni ting
hay khch mi l ngi ni ting.
Nm ngoi, ngi sao in nh
Julia Roberts n m khng ai
nhn ra cn Vikram Seth th ngi
bt cho chn trn bi c n ti
v khng cn bn trng.
Khng c khu vc ring bit. Cc
tc gia dng chung nh v sinh v
n cng mt mn n. Bt c ai, k
c 200 hc sinh Jaipur v sinh
vin Delhi c mi d Lin
hoan, u c th nu gi mt tc
gia tr chuyn.
Nm nay, nh vn ot gii Nobel
Wole Soyinka ngi Nigeria nhn
thy mnh ang n ti vi mt
m n sinh mt trn xoe. Wole
ch bo cho chng ti cch sng
tt v ngha ca vic tr thnh
ngi sng tt Asha Gupta,
mt n sinh Jaipur, ni.
Cc nam sinh th sn lng nh
vn Anh Hanif Kureishi xin
ch k. Ti cha c tiu thuyt
ca Kureishi, nhng ti c nghe
ni v ng Nikhil Rathore, 15
tui, vui thch ni khi Kureishi
lc u rt min cng
tr nn nh nhng hn. Cu ni
thm: Trong i, ti cha bao
gi nhn thy nhiu ngi ni
ting nh th.
Quang cnh bui gp g vo bui ti.
Tc gi Chetan Bhagat trong bui ta m vi Meenakshi Madhavan,
Ira Trivedi v Anjum Hasan (t tri qua phi).
n ng i khn xp phc v
masala chai (tr gia v) ng trong
khullar (cc bng t st).
Cc bui ha nhc vo bui ti
l mt phn khng th thiu
ca Lin hoan. Sau c mt ngy
phi ng no, cc v khch ho
hc thng thc bui biu din
hay, vui v, v nm nay h khng
tht vng. Khn gi tr nn phn
khch khi thng thc ging ht
m p, khe khon ca Susheela
Raman ca s ni ting ngi
Tamil gc Anh; vi cht ging
ny, c nhn c c cho gii
thng Mercury 2001 cho album
u tay Salt Rain (Ma mui).
Cng s ca c, ngh s guitar Sam
Mills, cng biu din vi c. Trong
chng trnh biu din nhc Anh
v n ny, ngi chi Nagara
c in Nathoo Lal Solanki v
nhc s dn gian Chugge Khan
cng mang li cho khn gi nim
vui thch. Nhm ca s Baul n t
Bengal do Paban Das Baul dn u
cng c a thch nh vy.
Vn c chn lc nh trc,
nhc s biu din l cc nhc s dn
gian Suf v n n cc nhc
s kt hp hai dng nhc Ma Rc
v dn gian nh Biddu Unplugged
(Biddu sinh ti n v anh bt
u s nghip ca mnh vi vic
chi trong mt ban nhc pop chu
nh hng t vn tit mc c
in ca ban nhc Te Beatles v
Rolling Stones). Phn cui tuyt
hay bui khiu v ca cc nh
vn vi mn trnh din m thanh
v nh sng din ra ti Pho i
Amber ni ting ca Jaipur.
Tr li cc hot ng ban ngy l
cc cuc tho lun nghim tc v
vn hc trong cc lu bt, thu ht
nhng khn gi nhit tnh, sn sng
ngi xung sn nghe cc nh vn
m h yu thch v ngng m.
Nhng chic lu ny c dng
trn bi c bi v khng c cch
no Durbar Hall d n rt
ln, vi cc ngn n chm v
tng c tranh v c th cha
Vo lc y, din vin Om Puri
ngi ang nh bng tn tui ca
mnh i ngang qua, b mt nhm
nhip nh gia v phng vin sn
ui, v Rathore cng chy theo h
xin ch k ca Puri.
Ti lin hoan ny, bt k bn ni
ting ti mc no th bn vn phi
t tc lo liu, d l i tm ch ngi
hay ly thc n cng u da trn
c s ai n trc c phc v
trc. Ngi ta nhn thy nh
son kch ni ting ngi Anh
Michael Frayn mt r ri v ng
ngc, ang loanh quanh ch bi
c tm gh ngi.
Quy nh c p dng chung
cho tt c mi ngi. Bn thn
Dalrymple b nhn vin bo v
bn ngoi quy sch Full Circle
ph bnh v mang c ph vo trong,
tri vi quy nh. Dalrymple phi
phc tng ging nh mt cu hc
sinh ngoan ngon.
Khng nh cc lin hoan vn hc
ln khc vn tr thnh cc c
my kim tin v phn chia giai
tng, ti Cung in Diggi, bu
khng kh tht thoi mi, vui v,
thn mt v gn ging nh khng
kh ngy hi, vi rt nhiu ngi
i i li li c ngy ln m. Bt
c ai, t phng vin hay nh ngoi
giao n sinh vin, u c th nu
gi mt tc gi hay ai , th d
nh din vin Rahul Bose ngi
lm mt cng vic tuyt vi l
xoa du cuc tranh lun v chuyn
th sch thnh phim tr
chuyn hay cng n tra.
y l ngy hi vui nht ca bang
Rajasthan o qun sc s, cc nhc
s v ngh s ma dn gian tuyt vi,
lu bt mu sc s v nhng ngi
Cc nhc s dn gian Rajasthan ang biu din.
c tt c 26.000 ngi n
v nc ngoi n Cung in
Diggi nm nay.
Phn ln sc hp dn ca Lin
hoan nm bi c c ct ta
ca Cung in Diggi v v p
th gii c in. Khi ngi vit
tiu s c gii thng Claire
Tomalin ngi trong chic lu lm
bng cc di mu hng, xanh l
cy, vng, ti, v ging gii
v ngh thut vit tiu s, ting
h ca cc ch nga trong chung
nga hong gia bn cnh lm
gin on bi ni ca b.
Lin hoan vn c cm gic ca
mt Lin hoan do mt nhm bn
b t chc vui a Dalrymple
ni. Bn thn thnh ph Jaipur
l mt iu hp dn. Vo ma
ng, c g c th p hn mt tri
chiu sng Jaipur? Dalrymple
ni rng, ln u tin ng ny ra
tng v mt Lin hoan n
l khi ng hay n d Lin hoan
ca cc nc khc v thy cc tc
gia ni ting ngi n c mt
khp ni, ngoi tr ti n .
Cc bui c th v ha nhc ko
di n tn na m, v trn bi
c cht kn khng ch khch d
Lin hoan m cn c nhng ngi
dn a phng t m mun xem
ci s kin khin thnh ph
ca h ni ting trong lnh vc
vn hc. Jaipur l thnh ph l
hi tuyt vi ch nhim Lin
hoan Sanjoy K. Roy ni. Lin
hoankhng ch v sch m cn v
m nhc, mu sc v nhng vui
th ca bang Rajasthan.
Mi bui ta m u a ra iu
g mi m. Alexander McCall
Smith tc gi ca b truyn rt
thnh cng No. 1 Ladies Detective
Agency (Hng thm t n s 1) v
l ngi c ti k chuyn tuyt vi
chiu i khn gi mt s cu
chuyn khi hi vui nhn.
Trong lu Baitak, mi ngi
chm ch nghe Omprakash
Valmiki k v thi th u ca ng
ti mc khng mt ai nhn thy
cu thng c bang Rajasthan
Vasundhara Raje bc vo v lng
l ngi xung.
Vo ngy khc din ra bui
th tn vinh nh th Faiz Ahmed
Faiz gc Pakistan (thuc dng vn
hc Urdu), k nim 99 nm ngy
sinh ca ng; ti bui th, con gi
ng l Salima Hashmi c th
ng v ni v di sn ca ng.
Nhng ngi hm m n din vin
Shabana Azmi cm ng khi nghe
c k v cun sch ca m mnh
Kaif and I (Kaif v ti) trong cuc
tr chuyn vi Urvashi Butalia.
Nu nh Lin hoan vn pht
trin vi tc phi thng hin
nay, th Cung in Diggi nm
cht ngi v trng ging nh
khu vc b nm bom vo cui
ngy s kh tip tc ng cai
Lin hoan. Nhng nu chng
may Lin hoan ng yu ny phi
chuyn n mt a im khc
th chc n s chng cn gi c
din mo nh y.
Tc gi l nh bo t do.
Susheela Raman v Sam Mills biu din ti
Lin hoan.
T
rong nhiu nm nay, Ashok Dilwali kho lo chp c cc
gc cnh ca dy Himalaya. Nh Tin s Gill ni trong Li m
u: Ni non l nim am m i vi Ashok, anh ch mun
chp c ci khng kh v sc thi ca tng tia nng trong khi sc
mu ca mt tri trn nhng nh ni ph y tuyt...
H sinh thi mng manh ca dy Himalaya un vng cung qua tng
vng t Indus sang Brahmaputra. pha nam, cng nh pha bc,
dy Himalaya ng trc mi e da ln m trc y ngi ta cha
tng ngh n. Tc ng ca dy Himalaya i vi cc h thng duy
tr cuc sng ca chng ta c tnh quyt nh, gn nh l bin i
kh hu khc nghit. Dy Himalaya l ni khi ngun ca lu vc
im sch
QUANG CANH HIMALAYA
CHP T TRN KHNG
SUDHIR SAHI
mt s dng sng ln nht th gii, cc cnh ng v cc khu rng
vn l ni c tr ca v s dng sng.
C th i ti cc vng xa xi nhanh hn, thu nhp kh dng ln
hn v kht vng sng ang ln l nhng l d khin cho s lng
ngi ham m th vui gii tr ngy nay ngy cng tng. i vi cc
vng khc trong lnh th n , dy Himalaya mang li cc c hi
ln v mt tri nghim ngoi tri c o. Tri nghim ny ko
di ti c ma ng khi m dy Zanskar, chng hn, tr thnh mt
mng trng hay gi l Chadar, v cho php n thung lng Zanskar
vo ma ng.
Trong vng vng cung bao la ny c cc o cao, h v thung lng,
thng nm cao trn 7m ln ti nh ca cc ngn ni hp dn
nht th gii. V th, thng c th i bng ng b vo ma h khi
cc o cao khng cn tuyt, thng l t thng 5 n thng 10.
Ashok Dilwali nhn thy ton b dy Himalaya. Nhng i vi
ng, iu k diu ca dy Himalaya khng bao gi ht v cho n ngy
nay vn bc l cc di tch ca lng cho vn ha dn tc ln. l
khu vc ni nhng chuyn leo ni n cc h xa xi gy n tng vi
ting vt brahmini, ting ngng v ting chim ln. V bn l s sng,
trong ni nghing cn ci, du khch nhanh nhy c th nhn thy
ni c tr ca loi th n tht kh bt nht v b e da nht l
bo tuyt.
Ashok i trn cc tuyn ng bun bn, ng mn i b, li
mn ca ng vt tt c u ta ra nhiu hng. Nhiu l hi c
trng cho phong cch sng a phng c m t cao qua
ng knh v nim am m ca Ashok.
Nhiu khung hnh ca Ashok c mang thng ip. Khi trng thi cn
bng gia cc quy trnh t nhin chu p lc ln, th tn hi tt yu c
th to ra cc khu vc m , cc loi hnh thi tit v cc li sng
b bin ng rt nhiu. Vic t nhin liu ha thch v hiu ng nh
knh theo sau dn n s m ln ton cu, cn vic s dng hp
ng bng vt liu khng phn hy c nh kh dung (aerosol)
lm lm tng bo v ozon v tng tia cc tm.
Trong h sinh thi mng manh ca dy Himalaya, iu ny din ra
mc nghim trng. Cc cng ng a phng tr thnh ng lc cho
cc thi quen bn vng, c bit l trong vic bo tn truyn thng v
mi trng sng. Trong khi ngn tc ng ca du chn sinh thi, iu
ny cng to p lc cho vic chia s li ch kinh t ca s pht trin
mt cch cng bng.
Tc gi l ngi t vn du lch ni ting.

Tng bin tp
Navdeep Suri
Tr l Tng bin tp
Neelu Rohra
C vn bin tp
Newsline Publications Pvt. Ltd., C-15, Sector 6, Noida-201301
Tp ch n Ton Cnh c xut bn bng ting Rp, Bahasa, Indonesia, Bengali, ting Anh, ting Php,
ting c, Hindu, , Pashto, Ba T, B o Nha, Nga, Sinhala, Ty Ban Nha, Tamil v Urdu.
Nhng quan im nu trong bi vit l ca cc tc gi v khng nht thit l ca Tp ch.
Tt c cc bi vit gc, tr nhng bi Tp ch ny ng li, u c th c s dng li min ph vi iu kin phi ghi r xut x.
Mi gp v th t xin gi v Ban bin tp Tp ch n Ton Cnh
a ch: 140 A Wing, Shastri Bhawan, New Delhi -110001
in thoi: +91-11-23389471, 23388873, Fax: +91-11-23385549
Email: jspd@mea.gov.in, Website: http://www.meaindia.nic.in
c c mt cun n Ton Cnh, xin vui lng lin h i s qun n ti nc s ti.
S tp ch ny c xut bn cho B Ngoi giao, New Deli do Navdeep Suri, ng th k, V Ngoi giao Cng thc hin.
Tit k v in: Ajanta Ofset & Packagings Ltd., Delhi-110052
In 500 cun, kh 20,5 x 28cm. GPXB s: 1789/VHTT-BC. In ti TT Ch bn v In, NXB T Gii, 46 Trn Hng o, H Ni.
Vol 24 No. 1/2010 ISSN 0970 5074

Toàn Cảnh: Tháng Một 2010

Enviado por

Dados do documento

Título original

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Toàn Cảnh: Tháng Một 2010

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

N

N TON CNH THNG MT 2010 38

Tc gi cng tc vi Dastkari Haat

(Ngun: Brand Equity

Da vo ti liu do Vin Sau

Tc gi l ngi t vn du lch ni ting.

Você também pode gostar