Arhitektura digitalnog raunala

1. Nacrtajte i objasnite koncept raunala temeljenog na akumulatoru. Kakav je format

naredbe?
Procesori temeljeni na akumulatoru imaju ogranien broj akumulatora, obino samo jedan,
zajedno s spremnicima za pohranu adresa. Naziv akumulator potjee od injenice da ovaj
spremnik slui za pohranu jednog operanda aritmetike ili logike operacije, te kao
spremnik u koji se po izvoenju operacije pohranjuje njen rezultat. Tako on praktiki slui
za akumulaciju podataka te mu odatle potjee i naziv. U vrijeme prvih procesora kada je
memorija bila skupa ovakva raunala su bila naroito popularna zato jer je uvijek jedan
operand bio u akumulatoru te je u naredbi bilo potrebni speciicirati samo memorijsku
lokaciju drugog operanda. !ezultat operacije se uvijek pohranjivao u akumulator. "ato se
ovakvi procesori nazivaju procesori s jednom adresom. Naredbe ovakvih procesora zato su
bili znatno kra#e $dva okteta% i program je zauzimao manje memorije. &vakav pristup ima bitnih
ogranienja kod prorauna aritmetikih i logikih operacija te zahtjeva uestalo
premje'tanje podataka iz memorije u akumulator i rezultata iz akumulatora u memoriju.
"bog optere#enja sabirnice koja povezuje glavnu memoriju i procesor ovakvo rje'enje
napu'teno je kod modernijih procesora.
2. Navedite i objasnite modove adresiranja.
a% Neposredno adresiranje, $immediate addressing% koristi se da bi se pristupilo
konstanti koja je sastavni dio naredbe. (oristi se za dobavu operanda naredbe, a ne
moe se koristiti za pohranu rezultata.
b% Direktno adresiranje $direct addressing% je kada je adresa operanda sastavni dio
naredbe. &vaj nain adresiranja moe se koristiti i za dohvat operanda i pohranu
rezultata.
c% ndirektno adresiranje $indirect addressing%, konstanta koja je sastavni dio naredbe je
adresa memorijske lokacije na kojoj je upisana adresa memorijske lokacije s koje se
operand namjerava oitati ili na koju se rezultat eli upisati. &vim modom
implementiraju se pokazivai. "a manipulaciju s podatkom potrebna su dva pristupa
memoriji, prvo dohvat pokazivaa tj. adrese gdje je pohranjen podatak s kojim se
manipulira, a zatim dohvat operanda ili upis rezultata u memoriju
d% Direktno adresiranje spremnika $register direct mode%, podatak je upisan ili se upisujeu spremnik
ija adresa je sastavni dio naredbe.
e% ndirektno adresiranje pomo!u spremnika $register indirect mode%, adresa operanda pohranjena
je u spremniku ija adresa je sastavni dio naredbe. &vaj adresni mod koristi se obino za sekvencijalni
pristup elementima polja pohranjenim u memoriji. Poetna
adresa polja pohranjuje se u spremnik te se nakon svakog pristupa elementu polja
sadraj spremnika pove#a za duinu elementa.
% ndeksno adresiranje $indexed mode%. )dresa se dobiva zbrajanjem konstante koja je
obino sastavni dio naredbe i sadraja spremnika adresiranog naredbom. (onstanta
koja je sastavni dio naredbe obino se naziva ba"a, a sadraj spremnika pomak ili offset. To je razlog
da se ponekad ovaj nain adresiranja naziva i posmano ili ba"no
adresiranje.
g% #elativno adresiranje $relative addressing mode% je slian indeksnom adresiranju uz
razliku da se konstanti $bazi% koja je sastavni dio naredbe pridodaje sadraj
programskog brojila te sa na taj nain ormira eektivna adresa.
$. Navedite i objasnite korake "a dohvat i i"vo%enje naredbe addi #2&#1&c2 na
arhitekturi prika"anoj na slici.
3 2 3 2 B I T O V N A
S P R E M N I K A
O P E N A M J E N E
3 1 0
R 0
R 3 1
C
A B
C
A L U
I R
A
3 1 0
3 1 0
M A
3 1 0
M D
3 1 0
P C
3 2
P U T O V I P O D A T A K A
N A M E M O R I J S K I S U S T A V
3 1 . . 0
&pis #e zapoeti s addi naredbom koja zbraja sadraj spremnika rb s konstantom c* koja
je sastavni dio naredbe i rezultat upisuje u spremnik ra. "atim #e se opisati naredba za
prijenos podatka iz memorije u spremnik, ld, i naredba za prijenos podatka iz spremnika u
memoriju, st. +ljede#e naredbe su naredbe za upravljanje programskim tokom. ,z te
skupine naredbi obraditi #e se br naredba. (onano #e se obraditi naredba za posmak, shr.
)ritmetike naredbe- naredba za neposredno zbrajanje, addi. Nredba za neposredno
zbrajanje pribraja sadraju spremnika rb konstantu c* koja je sastavni dio naredbe.
addi $-. op . /0% 1 !2ra3 4 !2rb3 5 c*/6..7 8*9ki komplement, pro'irenje predznaka:-
'. Navedite koji se problemi susre!u kod procesora s cjevovodom i kako se isti rje(avaju.
a) *pasnost u cjevovodu kod naredbi "a grananje
(od grananja postoji problem da se obavezno izvodi naredba koja slijedi naredbu za grananje
neovisno o rezultatu grananja. To znai da je potrebno ubaciti jedno slobodno mjesto iza naredbe za
grananje.
b) *pasnosti u primjene cjevovoda ve"ane u" podatke
&pasnost primjene cjevovoda vezana uz podatke odnosi se na sluaj kad naredba pristupa spremniku
ili memorijskoj lokaciji prije nego je u nju neka od prethodnih naredbi upisala rezultat. (od +!;a koji
se analizira podatke mijenjaju alu naredbe, itaj<pi'i naredbe i naredba za grananje u potprogram.
+. Na arhitekturi prika"anoj na slici objasnite i"vo%enje naredbe add #2& #$& #, te
navedite koje upravljake signale je potrebno generirati.
3 2 3 2 B I T O V N A
S P R E M N I K A
O P E N A M J E N E
3 1 0
R 0
R 3 1
C
A B
C
A L U
I R
A
3 1 0
3 1 0
M A
3 1 0
M D
3 1 0
P C
3 2
P U T O V I P O D A T A K A
N A M E M O R I J S K I S U S T A V
3 1 . . 0
(&!)( /. =) 4 P;- ; 4 P; 5>?
(&!)( *. =@ 4 ==)- P; 4 ;?
(&!)( 0. ,! 4 =@?
(&!)( >. ) 4 !2rb3?
(&!)( A. ; 4 ) 5 !2rc3?
(&!)( 6. !2ra3 4 ;
/. Postavi sadraj P;a i upi'i u =). Ujedno inkrementiraj sadraj P;a pomo#u )BU i
rezultat pohrani u privremeni spremnik ;.
*. &itaj sadraj memorijske lokacije na adresi na koju pokazuje sadraj =) i upi'i u
meuspremnik =@. Postavi sadraj privremenog spremnika ; na sabirnicu i upi'i u P;.
0. Postavi sadraj =@a ma sabirnicu i upi'i u ,!. +klopovi sada dekodiraju naredbu i
zakljuuju da se radi o zbrajanju.
>. Postavi sadraj spremnika rb na sabirnicu i upi'i ga u privremeni spremnik ).
A. Postavi sadraj spremnika rc na sabirnicu, naredi )BU da izvede zbrajanje sadraja
privremenog spremnika ) i sadraja na sabirnici te rezultat upi'i u privremeni spremnik ;. 6. Postavi
sadraj spremnika ; na sabirnicu i upi'i ga u spremnik ra.
,. *pi(ite princip procesora s cjevovodom.
-jevovod i proi"vodna linija. Principa rada i karakteristike cjevovoda mogu se
objasniti usporedbom cjevovoda i proizvodne linije. (ao primjer uzeti #e se linija za
proizvodnju jednostavnih metalnih dijelova. Proizvodnja se sastoji od bu'enja, rezanja,
poliranja i pakovanja. +vaki komad ima razliito se obrauje u svakom pojedinom
koraku proizvodnog procesa. Ukoliko proces proizvodnje nije uspostavljen, radnik bi
uzeo komad materijala, izbu'io ga, zatim izrezao, polirao i spakovao. Proces bi radnik
ponavljao s novim komadom materijala. +lika A./.a prikazuje usporedbu ovog proces i
procesa obrade naredbe za zbrajanje. +a slike je vidljivo da je samo jedna proizvodna
$obradne%jedinica zauzeta u jednom vremenskom trenutku, dok ostale proizvodne
$obradne% jedinice ekaju. U primjeru samo je obrauje )BU odnosno samo se bu'i
stranja ploa. &dmah na prvi pogled uoljiva je slaba eikasnost ovakvog pristupa.
.aposliti (to vi(e sve funkcionalne jedinice. ;jevovod kao i organizacija proizvodnog
procesa imaju jedinstven cilj, 'to vi'e zaposliti sve unkcionalne jedinice, odnosno 'to
vi'e skratiti vrijeme koje nisu zaposlene. Na slici A./.b. prikazana je izmijenjena situacija
kada su sve proizvodne jedinice maksimalno zaposlene. U ovom sluaju pet razliitih
naredbi se nalazi u razliitim stadijima obrade isto kao i u proizvodnom procesu pet
razliitih dijelova. !adnik na organiziranoj proizvodnoj liniji mora znati 'to treba napraviti
sa svakim razliitim komadom kao 'to procesor mora znati 'to za svaku naredbom u
pojedinom trenutku treba napraviti. @io programa izvodi se na sljede#i nain-
shr r0, r0, * ?pohrana rezultata u r0
sub r*, rA, / ?mirovanje C nije potreban pristup memoriji
add r>, r0, r* ?izvoenje )BU operacije
st r>, addr/ ?dohvat r> i addr/
ld r*, addr* ?dohvat naredbe
"a primijetiti je da su razine u cjevovodu numerirane odozgo prema dole, a naredbe
dolaze obrnuto, odozdo prema gore.
D Naredba shr je prva u'la u cjevovod i ona se trenutno nalazi u azi upisa rezultata u
spremnik r0.
D Naredba sub je u azi pristupa memoriji, ali kako ova naredba nema ovakvu
aktivnost nalazi se u azi mirovanja. +lino vrijedi u proizvodnom procesu obrade
dijelova. Tamo npr. donja ploa ne zahtjeva proces poliranja pa kad taj dio doe u tu
azu obrade, obrada se jednostavno preskae.
D Naredba add je u tre#em koraku obrade, operandi su ve# prebaeni na ulaze )BU i
spremni su za obradu.
D Naredba st je u svom drugom koraku kada se iz dijela naredbe, konstanta c*,
izdvaja addr/ te sadraj r> priprema se kako bi se mogao u etvrtom koraku
prebaciti u memoriju.
D Naredba shr se tek uzima iz memorije.
+ve unkcionalne jedinice su zauzete obradom jedne od naredbi. &vim pristupom
praktiki se izvodi jedna naredba u jednom taktu
/. #A0 i #*0.
!)= je skra#enica od Random Access Memory. memorijskim elementima
!)= pristupa se proizvoljnim rasporedom i uvijek s istim vremenom pristupa. Prema
konvenciji ovaj termin rezerviran je za poluvodiku memoriju u koju se moe pisati te iz
koje se moe itati. Nasuprot !)=u, !&= je preprogramirana poluvodika memorija iz
koje se moe samo itati 'to opisuje i njen naziv- Read Only Memory. &vi termini su na
neki nain zbunjuju#i s obzirom da se #elijama !)=a i !&=a moe pristupati
proizvoljnim rasporedom i uvijek s istim vremenom pristupa.
1. Nacrtajte !eliju 2#A0a i opi(ite princip rada.
Princip rada !)= memorijske #elije moe se opisati na sljede#i nain-
E =emorijska #elija realizirana je kao direktno vezani bistabil.
E Tranzistori za pristup #eliji omogu#avaju operacije pisanja i itanja. Felija se odabire
preko linije za odabir rijei $redak matrice% i u #eliju je mogu#e pisati ili iz nje itati
pomo#u dva tranzistora.
E +tupac memorijske matrice povezan je dvjema linijama $dual rail% na koje se
postavlja stvarna bi i invertirana bi vrijednost stupca.
E Podatak se upisuje u #eliju na nain da se vrijednost bi i bi narine na linije preko
logike za pisanje u #eliju i odabere se rije u koju se upisuje.
E Podatak se ita iz #elije na nain da se linije predpolariziraju na napon izmeu
logike nule i jedinice, a zatim se odabere redak i kojeg se ita. &vaj podatak preko
logike za detekciju i pojaanje vodi se na izlaz sklopa.
3. Nacrtajte !eliju D#A0a i opi(ite princip rada.
E "a upis podatka u memorijsku #eliju, podatak se postavlja na bi liniju i odabire se
rije u koju se podatak upisuje. (ondenzator se nabija ili izbija u ovisnosti o
vrijednosti bita koji se upisuje.
E Gitanje podataka ostvaruje se na slian nain kao i itanje kod statikog !)=a.
Binija za podatak se predpolariziraja na napon izmeu logike nule i jedinice, a zatim
se odabere redak i kojeg se ita. Podatak iz kondenzatora postavlja se na liniju
podatka te se preko logike za detekciju i pojaanje vodi na izlaz sklopa. U ovom
procesu ukoliko je nabijen kondenzator se isprazni. "ato je potrebno osvjeiti
njegovo stanje.
E +klop za detekciju i pojaanje postavlja ponovo podatak na liniju podatka i upisuje
podatak u #eliju, odnosno osvjeava naboj kondenzatora. &vaj proces naziva se
ciklus osvjeavanja $refresh cycles%.
"bog potrebe osvjeavanja sadraja memorijskih #elija ovakva memorija naziva se
dinamiki !)= ili @!)=.
14. 5rogramabilna ispisna memorija 6Programable ROM) 65#*0)
P!&= $Programable ROM% koji imaju iste karakteristike kao i !&=, ali ih korisnik sam
moe programirati. &ni su posebno prikladni za manje serije, a naroito u azi
projektiranja i ispitivanja digitalnih sustava. (asnije ukoliko se pokae ekonomski
opravdano ovi sklopovi mogu biti jednostavno zamijenjeni tvorniki programiranim
!&=Dovima.
@anas se proizvode dvije vrste P!&=ova kod kojih se upisane veze mogu izbrisati a to
su- HP!&= i elektriki izbrisiv $Electrically Erasable% P!&= ili H*P!&=.
11. 7r"a memorija 6Cache)
!ad brze memorije transparentan je programeru. Program generira eektivnu adresu
$prije nazvana sistemska adresa% te deinira operaciju $itanje ili pisanje%. =emorijski
sustav mora realizirati ovu operaciju neovisno da li je inormacija u primarnoj ili samo u
sekundarnoj memoriji. Nain realizacije memorijske transakcije nije vidljiv programu i
programeru. ,zmeu procesora i primarne memorije prenose se rijei dok se izmeu
primarne i sekundarne memorije prenose linije $blokovi% rijei.
Asocijativno preslikavanje
(od asocijativnog preslikavanja svaka linija iz glavne memorije moe se smjestiti bilo gdje u brzoj
memoriji. Nakon 'to se unese u brzu memoriju linija je jedinstveno identiicirana brojem linije ili
znakom $tag% koji se upisuje u posebni dio brze memorije direktorij blokova $tag memory%. Takoer
bez obzira na vrstu brze memorije linija upisana u brzoj memoriji moe ali i ne mora sadravati
valjane podatke. Npr. Prilikom ukapanja sustava svi podaci u brzoj memoriji su nevae#i. To je
razlog da se uz direktorij linija uvodi i bitovi valjanosti $valid bit% koji oznaavaju da li je dana linija
vae#a ili ne.
12. *va slika je uvijek na ispitu 8 2#- procesor sa predavanja8
3 2 3 2 B I T O V N A
S P R E M N I K A
O P E N A M J E N E
3 1 0
R 0
R 3 1
C
A B
C
A L U
I R
A
3 1 0
3 1 0
M A
3 1 0
M D
3 1 0
P C
3 2
P U T O V I P O D A T A K A
N A M E M O R I J S K I S U S T A V
3 1 . . 0
1. Navedite i objasnite korake "a dohvat i i"vo%enje naredbe addi #2&#1&c2 na arhitekturi
prika"anoj na slici.
)ritmetike naredbe- naredba za neposredno zbrajanje, addi. Nredba za neposredno
zbrajanje pribraja sadraju spremnika rb konstantu c* koja je sastavni dio naredbe.
addi $-. op . /0% 1 !2ra3 4 !2rb3 5 c*/6..7 8*9ki komplement, pro'irenje predznaka:-
(onkretan !TN opis prikazan je sljede#om tablicom u kojoj su prva tri koraka izostavljena
iz razloga 'to su identini svim naredbama.
(orak !TN
T7 CT* @ohvat naredbe
T0 ) 4 !2rb3?
T> ; 4 ) 5 c* 8pro'. pred.:
TA !2ra3 4 ;?
2. Na arhitekturi prika"anoj na slici& navedite i objasnite ra"like u i"vo%enju naredbi9
add #$& #+& #/ i addi #$& #+& #/.
&ne se razlikuju samo u etvrtom koraku kada se drugi operand na sabirnicu postavlja
direktno iz spremnika naredbe, ,!, uz pro'irenje predznaka bitova /I..0/. +klopovsko
rjeenje proirenja predznaka biti e naknadno opisano.
$. Na arhitekturi prika"anoj na slici& navedite i objasnite ra"like u i"vo%enju naredbi9
d #/& 2'6#3) i st #/& 2'6#3).
Naredbe "a prebacivanje podataka& itaj i pi(i. +ljede#i je apstraktan !TN opis naredbi
itaj i pi'i-
ld $-. op . /% 1 !2ra3 4 =2disp3- Upi'i u spremnik iz memorije
st $-. op . *% 1 =2disp3 4 !2ra3- Upi'i u memoriju iz spremnika
gdje je sljede#a deinicija pomaka, disp-
disp0/..7 -. $$rb . 7% 1 c*/6..7 8pro'irenje predznaka:-
$rb J 7% 1 !2rb3 5 c*/6..7 8pro'irenje predznaka:%-
(onkretan !TN opis ovih naredbi prikazan je sljede#om tablicom
Korak #:N za ld #:N za st
T7 CT* @ohvat naredbe @ohvat naredbe
T0 ) 4 $$rb . 7% 1 7- rb J 7% 1 !2rb3? ) 4 $$rb . 7% 1 7- rb J 7% 1 !2rb3?
T> ; 4 ) 5 $/6K,!L/6MN,!L/A..7M%? ; 4 ) 5 $/6K,!L/6MN,!L/A..7M%?
TA =) 4 ;? =) 4 ;?
T6 =@ 4 =2=)3? =@ 4 !2ra3?
TI !2ra3 4 =@? =2=)3 4 =@?
Oaza adrese odreuje se u etvrtom koraku, T0, kada se u privremeni spremnik ) upisuje
7 ako je rb . 7, odnosno sadraje spremnika rb ako je rb J 7. U petom koraku, T>, izrauna
se eektivna adresa pribrajanjem konstante, pomaka, koja je sastavni dio naredbe uz
pro'irenje njenog predznaka, s bazom koja se nalazi upisana u privremenom spremniku ).
U 'estom koraku, TA, upisuje se memorijska adresa u spremnik =). +edmi i osmi korak
razlikuje se kod ovih dviju naredbi u smjeru prijenosa podatka. (od ld, iz memorije u
meuspremnik =@ u sedmom koraku, T6, te iz =@ u odredi'ni spremnika ra u osmom
koraku, TI. Podatak iz spremnika ra prebacuje se u =@ u sedmom koraku, T6, kod
naredbe st, te u osmom koraku iz =@ u memoriju. =@ je poseban spremnik koji moe
itati sa i pisati na dvije sabirnice, unutarnju sabirnicu procesora i memorijsku sabirnicu.
13. Naredba s nula adresa i samim opcode, procesor temeljen na stou.
Ukoliko se umjesto akumulatora uvede posebna struktura spremnika koji se pune po principu prvi
unutra posljednji van, tzv. stog, tada u okviru naredbe nije potrebno speciicirati niti adrese operanada
niti adresu rezultata. &perandi se stavljaju na stog posebnom naredbom push. )ritmetika jedinica
oitava operande sa stoga i stavlja rezultat operacije na stog. (ako su unaprijed poznate lokacije gdje
se nalaze operandi te gdje se pohranjuje rezultat, naredba ne treba sadravati ove podatke te je
dovoljno unutar naredbe speciicirati operacijski kod.
"a izvoenje zbrajanja dvaju brojeva potrebno je izvesti sljede#i kod
push &p* ? stavlja se &p* na stog
push &p/ ? stavlja se &p/ na stog
add ? izvodi se zbrajanje prva dva podatka sa stoga
pop !ez ? rezultat se s vrha stoga upisuje u memoriju
Nedostatak ovakvih procesora je 'to se operandi uvijek moraju nalaziti na prve dvije
lokacije stoga. +ama naredba za zbrajanje ima najmanje mogu#u duinu i ne zahtijeva
pristup memoriji, ali za izvoenje zbrajanja potrebne su dvije push naredbe, add naredba i
jedna pop naredba. push i pop naredba mora uz operacijski kod sadravati i adresu
operanda, odnosno adresu odredi'ta pa je duine / oktet za opcode i 0 okteta za adresu,
odnosno potrebna su dva pristupa memoriji za dohvat naredbe i jedan za dohvat operanda.
&vo razmatranje vodi zakljuku da je kod ovog procesora za zbrajanje potrebno P pristupa
memoriji i da je veliina programa * Q *> 5 *> 5 *> bita . P6 bita . /* okteta.
1'. :ipovi naredbi
D Naredbe za dohvat i obradu podataka
D )BU naredbe
D Naredbe sa upravljanje programskim tokom
1+. ;ormati naredbe i princip rada temeljen na '& $& 2& 1& i akumulatoru adresa
Prilikom projektiranja procesora polazi se od pretpostavke da procesor mora obaviti
aritmetiku ili logiku operaciju s dva operanda. U tom smislu pet podataka mora biti
speciicirano-
/. operaciju koju je potrebno obaviti,
*. lokacija prvog operanda,
0. lokacija drugog operanda,
>. lokacija pohrane rezultata,
A. lokacija sljede#e naredbe.
!je'avanje problema kodiranja naredbe objasniti #e se na primjeru zami'ljenog procesora
koji ima *> bitovnu adresnu sabirnicu $*> bita adresira memoriju M *R*> memorijskih rijei%
te moe izvesti /*S naredbi. "nai da je za jednoznano kodiranje naredbi potrebno I bita,
'to se moe zaokruiti na / oktet $S bita%.
Naredba sa etiri adrese i opcode speciicira eksplicitno adrese etiri posljednja podatka
$adrese dvaju operanada, rezultata i sljede#e naredbe%. +lika prikazuje kako
programer vidi ovakav procesor te kakav je ormat naredbe.
Neka je za svaku adresu potrebno 0 okteta $*> bita% pa je ukupna duina naredbe /0
okteta. Neka procesor pristupa memoriji preko *> bitovne sabirnice $*> bita dohva#aju se kao
najmanja cjelina% tada je za dohvat naredbe potrebno pet puta pristupiti memoriji.
@a bi se izvela naredba potreban je sljede#i broj pristupa memoriji- A za dohvat naredbe, * za dohvat
operanada i / za pohranu rezultata. To znai da je sveukupno potrebno S
pristupa memoriji da bi se zbrojila dva broja. "bog velike duine naredbe, kao i velikog
broja pristupa memoriji za vrijeme izvoenja naredbe ovakva arhitektura se praktiki ne
koristi.
Naredba s tri adrese i opcode. Uvoenjem programskog brojila P;, kao posebnog
spremnika procesora koji pokazuje na adresu sljede#e naredbe koju je potrebno izvesti,
eliminira se potreba da se u okviru naredbe speciicira adresa sljede#e naredbe kod svih
naredbi osim kod naredbi za grananje. +ada je u nadlenosti upravljake jedinice da
izrauna duljinu teku#e naredbe te da za taj iznos uve#a iznos P;Da. Naredba i dalje sadri
adrese operanada i adresu rezultata.

Naredba je kra#a za 0 okteta i duine je /7 okteta, a
tijekom izvoenje naredbe potrebno je I puta pristupiti memoriji.
Naredba s dvije adrese i opcode. +manjenje duine naredbe moe se posti#i ukoliko se
rezultat operacije pohrani na mjesto drugog operanda. &vim je potrebno unutar naredbe
speciicirati samo operacijski kod i adrese prvog i drugog operanda. Prelazak s naredbe s
tri adrese na naredbu s dvije adrese ne zahtijeva nikakve dodatne spremnike unutar procesora.
U ovom sluaju duina naredbe se smanjuje na I okteta, a izvoenje na 6 pristupa memoriji.
Naredba s jednom adresom i opcode& procesor temeljen na akumulatoru. Neka se
procesor pro'iri s jednim spremnikom posebne namjene $akumulatorom% u koji #e se
pohraniti jedan operand a po obavljanju operacije rezultat. +lika prikazuje model
procesora s akumulatorom kao i ormat naredbe za zbrajanje.
Naredba s nula adresa i samim opcode& procesor temeljen na stogu. Ukoliko se
umjesto akumulatora uvede posebna struktura spremnika koji se pune po principu prvi
unutra posljednji van, tzv. stog, tada u okviru naredbe nije potrebno speciicirati niti adrese
operanada niti adresu rezultata. &perandi se stavljaju na stog posebnom naredbom push.
)ritmetika jedinica oitava operande sa stoga i stavlja rezultat operacije na stog. (ako su
unaprijed poznate lokacije gdje se nalaze operandi te gdje se pohranjuje rezultat, naredba
ne treba sadravati ove podatke te je dovoljno unutar naredbe speciicirati operacijski kod.
1,. ;ormat naredbe
U osnovi se razlikuju 0 tipa naredbi-
Tip / C koji uz operacijski kod ima speciiciran jedan spremnik i konstantu
Tip * C koji uz operacijski kod ima speciicirana 0 spremnika
Tip 0 C ima 0 spremnika i konstantu
Naredba "a posmak. +!; ima mogu#nost pomicati sadraj spremnika za vi'e mijesta u
oba smjera. Oroj mjesta za koji je potrebno izvr'iti posmak speciiciran je ili poljem naredbe
ili sadrajem spremnika rb. )BU speciicirana je na nain da moe izvoditi posmak samo za
jedno mjesto. "ato se posmak za n mjesta izvodi u n prolaza kroz )BU.