Alin Disli Carklar

Dili ark Mekanizmalar DiliarkMekanizmalar
Vedat Temiz VedatTemiz

Giri
Dili ark mekanizmalar en geni kullanm alan olan Diliarkmekanizmalarengenikullanmalanolan,
gerekiletilebilenggerekseulalabilenevrehzlar
bakmndan da mekanizmalar iinde zel bir yeri bakmndandamekanizmalariindezelbiryeri
bulunanmekanizmalardr.
k i l k k l l di li k Mekanizmayoluturantektekelemanlaradiliark
veyaksacadili,
kidiliarktanoluanmekanizmadakkolan,yani
disaysazolandiliyepinyon,
Byneiseark denir.
MakinaElemanlarII Diliarklar
Genelzellikler
Dili ark mekanizmalar zorunlu hareketli mekanizmalardr Yani evrim oran sabittir Diliarkmekanizmalarzorunluhareketlimekanizmalardr.Yani,evrimoransabittir.
Bu,biriftdiliileoluanmekanizmadadilileritayanmillerdenbirininasalkonumu
belliisedierinindekesinliklebelliolmasanlamnagelir.
Yalnz dililer dikkate alndnda birim arlk veya hacim bana g iletim kapasitesi en Yalnzdililerdikkatealndndabirimarlkveyahacimbanagiletimkapasitesien
bykolanmekanizmalardr.Bugnekadar,gerekenenbykgleriindiliark
mekanizmalaryaplabilmitir.
l l h li l di li k k i l il 200 / lik h l d i zelyaplmheliseldiliarkmekanizmalarile200m/slik evrehzlarnndazerine
klabilmitir.Ancak,uygulamalarnokbykounluundaevrehznn20m/snin
altndakaldsylenebilir.
k k k h l d d l k i k i l d d l okkkevrehzlardnda,yalamagerektirenmekanizmalardr.Bunedenle
ounluklakapalbirhacimiindebulunmalargerekir.Budurumfazladanbirarlkve
maliyetgerektirir.
Dililer,kendinezgteknolojisi(imalatmetotlar,takmtezgahlar,kesicitakmlar,
lmemetotvecihazlar),standartlarvehesapyntemleriolanelemanlardr.
Snflandrma AlnDiliarkMekanizmalar
Dnme eksenlerinin paralel olduu mekanizmalardr Di dorultular da Dnmeeksenlerininparalelolduumekanizmalardr.Didorultularda
dikkatealndnda
Dzalndiliarkmekanizmalar ve
Heliselalndiliarkmekanizmalar olarakikiyeayrlr.
Snflandrma AlnDiliarkMekanizmalar
Dililerden birinin di says sonsuza gtrlrse bu diliye ait yuvarlanma Dililerdenbirinindisayssonsuzagtrlrsebudiliyeaityuvarlanma
dairesibirdoruhalinialr.Budorununbirparaskullanldtakdirde
ortayakandiliyeubukdiliyadakremayer denir.
Dzdilikremayer y
Heliselkremayer
Snflandrma KonikDiliarkMekanizmalar
Kesien eksenler arasnda ina edilmi mekanizmalardr Kesieneksenlerarasndainaedilmimekanizmalardr.
Dzkonikdiliark
mekanizmas
Helisel(Eikdili)
konikmekanizma
Spiral(eriseldili)konik
diliarkmekanizmas
Snflandrma VidaMekanizmalar
Aykreksenlerarasndakiinaedilenmekanizmalarvidamekanizmalargrubunu
oluturur Bunlarda eksenlerin konumuna bal olarak ya tam bir vida hareketi ya oluturur.Bunlardaeksenlerinkonumunabalolarakyatambirvidahareketiya
davidahareketininyuvarlanmahareketiilekombinasyonuszkonusudur.Bu
gruptakimekanizmalarspiraldiliarkmekanizmas ,sonsuzvidamekanizmas ve
hipoid mekanizmas dr hipoid mekanizmasdr.
Snflandrma PlanetMekanizmalar
Ek l i k d h k tli k i l d Eksenlerimekandahareketlimekanizmalardr.
ALIN DL ARK MEKANZMALARI ALINDLARKMEKANZMALARI
Birbirine paralel iki eksen arasnda kullanlan mekanizmalara Birbirineparalelikieksenarasndakullanlanmekanizmalara
alndiliarkmekanizmalardenir.
Dz ve helisel olarak ikiye ayrlan bu mekanizmalarda dilileri Dz vehelisel olarakikiyeayrlanbumekanizmalardadilileri
kesenveeksenlerinedikolandzlemeveyabunaparalel
dzlemlerealndzlemidenir.
Alndzlemindeyaplacakbirinceleme,geometrikve
kinematikzelliklerbakmndantemeldeikisiarasndabirfark
olmadngsterecektir.
Bunedenle,aadadzalndililervebunlarlaoluturulan
k i l h kk d il k bi k bil i h li l di lil i i mekanizmalarhakkndaverilecekbirokbilgiheliseldilileriin
degeerliolacaktr.
DZALINDLARKMEKANZMALARI
YuvarlanmaDaireleri
sterdzisterseheliselolsunbiriftdiliileoluan
mekanizmadaalmasrasndabirbirizerindekayma y
olmadanyuvarlandvarsaylandaireleryuvarlanma
daireleridir.
aplarbudairelerinaplarnaeitikisilindir,diliark
mekanizmasnniinegmlmolarakdnlebilecekve
kinematik olarak dili mekani masna edeer olan srtnmeli kinematikolarakdilimekanizmasnaedeerolansrtnmeli
arkmekanizmasnnarklarntemsileder.
YuvarlanmaDaireleri
Yuvarlanmadaireleri
zerindeherikidilininevre
hzlarnneitolmasndan
hareketle
2 2 1 1
=
w w
r r
2 1 1
z
z
n
n
i = =
=
1 2 2
z n
evrimoran
YuvarlanmaDaireleri
Dili mekanizmasnn eksen aral a ile gsterilirse Dilimekanizmasnneksenarala ilegsterilirse
) i ( r r r a
w w w
1
1 2 1
+ = + =
Buradanyuvarlanmadairelerininyaraplar
i
a
i
r
w

+
=
1
1
1
a
i
i
r
w

+
=
1
2
Grldgibi,yuvarlanmadaireleriyalnzevrimoranna
deilaynzamandaeksenaralnadabaldr.
Ayn dili ark ifti biraz daha farkl bir eksen aral olacak Ayndiliarkifti,birazdahafarklbireksenaralolacak
ekildeyerletirilirse(monteedilirse)yenibiriftyuvarlanma
dairesiortayakar.
l d i l i i k k di lil d il bi if di lid l d i l i i k k di lil d il bi if di lid Yuvarlanmadairelerinintektekdilileredeil,biriftdiliden Yuvarlanmadairelerinintektekdilileredeil,biriftdiliden
oluanmekanizmayaaitdairelerolduuhususugzden oluanmekanizmayaaitdairelerolduuhususugzden
karlmamaldr karlmamaldr..
Taksimat Dairesi, Taksimat, Modl , ,
Dibavedidibidaireleri
dnda, bir baka zel daire dnda,birbakazeldaire
dahatanmlanmtr.Bu
dairedilileriinreferans
olma zelliini tar ve buna olmazelliinitarvebuna
taksimatdairesidenir.ap
d
0
ilegsterilentaksimat
d i i i d dairesizerindeyay
uzunluuolarakbirdivebir
diboluundanoluan
uzunluataksimat(p)denir.
Disays
p z d =
0
=
p
z d
0
p/ oranm ilegsterilir
vemodl adnalr
Taksimatdairesid
0
=m.z dir.
Modl
Modln birimi mm dir ve deerleri tamamen standarttr Modlnbirimimm dir vedeerleritamamenstandarttr.
Modlndili
geometrisive g
boyutunaetkisi
KavramaDurumu
Mekanizmadabirdiiftinintemasnnbalangcndan
ayrlmalarna kadar geen sre iindeki duruma kavramada ayrlmalarnakadargeensreiindekidurumakavramada
olmadurumu(inmesh)denir.
Aln dzleminde bir di ifti iin bir kavramaya giri bir de Alndzlemindebirdiiftiiinbirkavramayagiri,birde
kavramadanknoktasszkonusudur.
Kavrama sresince, aln dzleminde profillerin birbirine temas Kavramasresince,alndzlemindeprofillerinbirbirinetemas
edennoktalarnnsabitdzlemdekigeometrikyeriolaneriye
kavramaerisidenir
Dilerin kavramaya girmesi ve Dilerinkavramayagirmesive
kavramadankmas
KavramaErisi
M k i d d h k t Mekanizmadadzgnhareket
iletimi,
1
/
2
orannnkavrama
boyuncasabitkalmasdemektir.Bu
zelliesahipprofiliftlerie
alabilen profillerdir.
Yuvarlanmadaireleribelliolanbir
mekanizmadadililerdenbirinin
profilibilindiitakdirde,
1
/
2
=sabit koulundan hareketle
1
/
2
sabit koulundanhareketle
kavramaerisinoktanoktaizilebilir
veyahesaplanabilir.
Bu durumda ayn kavrama erisi Budurumda,aynkavramaerisi
dierprofiliindegeerli
olacandandierprofildeizilebilir
b l bili
veyabulunabilir.
Temastabulunan
birdiifti
DiliAnaKanunu
CO
1
T
1
veCO
2
T
2
genlerininbenzerliindenhareketle
1
=
2
=
Temas noktasnda dililerin evre hzlar srasyla Temasnoktasndadililerinevrehzlarsrasyla
V
p1
=
1
.r
p1
veV
p2
=
2
.r
p2
Buhzlarnnormalzerindekibileenlerieitolmaldr
) cos( V ) cos( V
p p 2 2 1 1
+ =
evrehzlarasalhzlarcinsindenyazlrsa
) cos( r
) cos( r
1 1 p
2 2 p
2
1

+
=
O
1
T
1
PveO
2
T
2
Pdikgenleridikkatealndnda
) cos( / cos r ) cos( / r r
1 1 w 1 1 t 1 p
= =
) ( / ) ( / ) cos( / cos r ) cos( / r r
2 2 w 2 2 t 2 p
+ = + =
Bunlarbantdayerinekonursa
r
2 1
sabit
r
r
w
w
= =
1
2
2
1
DiliAnaKanunu
Ortak normalin yuvarlanma noktasndan getii varsaym ile Ortaknormalinyuvarlanmanoktasndangetiivarsaymile
kinematikolarakdzgnhareketiletimianlamnagelen
1
/
2
=sabitsonucubulundu.Buvarsaymvesonucudikkate
1
/
2
y
alnarak,ealabilmezelliinesahipdiprofilleriiinu
genelkoulortayakar:
Kavramasresinceheraniindiprofillerinintemas
noktasndakiortaknormalyuvarlanmanoktasndan
gemelidir.
Bukouladilianakanunuveyadilitemelkuraldenir.
Dilerinbirbirizerindeki
hareketi hareketi
Teet zerindeki hzlar w ile gsterilsin Teetzerindekihzlarw ilegsterilsin
P T
P T
r w ,
P T w
p 1 1
1
1 1 1
1 1
= = =
ve
P T w =
r r v
p
p
p p
1 1
1
1 1 1
1 1
ve
P T w
2 2 2
=
O
1
T
1
CveO
2
T
2
Cgenleribenzerliinden
PC P T PC P T
C O
PC P T
C O
PC P T
2
2
1
1

=
+
2
2
2
=
w
P T
1
1
1
=
w
P T
2
Denklemdzenlenirse
) ( PC ) ( PC w w
2 1 2 1
+ =
Dilerinbirbirizerindekihareketi Dilerinbirbirizerindekihareketi
k l l d k l l d
ww
11
ww
22
kaymalyuvarlanmadr. kaymalyuvarlanmadr.
Diliprofillerinin
ld dil i eldeedilmesi
izimileeprofilinbulunmas izimileeprofilinbulunmas p p
Birmekanizmadaevrimoranveeksen
aralbelliiseyuvarlanmadaireleride
belliolacaktr.
nce,profilibilinendiliyeaitkavrama
erisiizilir.
Bueriaynzamandadierdiliyedeait
k i i l kt kavramaerisiolacaktr.
Diertaraftan,
1
/
2
=sabitolma
koulundan hareketle ayn zaman koulundanhareketleaynzaman
aralndayuvarlanmadairelerizerinde
eitmiktardayolalnacadikkate y
alndndadierprofildenoktanokta
eldeedilir.
Diliprofillerinin p
eldeedilmesi
Profilivedigeometrisibelliolan Profilivedigeometrisibelliolan
dilininyuvarlanmadairesinidier dilininyuvarlanmadairesinidier
dilinin yuvarlanma dairesi zerinde dilinin yuvarlanma dairesi zerinde dilininyuvarlanmadairesizerinde dilininyuvarlanmadairesizerinde
yuvarlamak.(Yuvarlanmametodu) yuvarlamak.(Yuvarlanmametodu)
Yuvarlanmametoduilediliark
profilinineldeedilmesi
Disayssonluolanbirtakmla
kesme ileminde di profilinin kesmeilemindediprofilinin
oluumu
Yuvarlanmametodu
Diprofilininyuvarlanmaileeldeedilmesi
DiliarklardaKullanlanProfiller
Sikloid Sikloid
Dndrenelemannarkolduu
yanihzarttrcolarakkullanlan
okbykevrimoranl
mekanizmalardasrtnmeden
kaynaklanankilitlenmeleri
engelleyebilmekiinsikloid di e ge eyeb e s o d d
profilievolvent profiletercihedilir.
Mekaniksaatler;gnmzdebazdiliyapompalar,
vidalkompresrlervefleyiciler.
WildhaberNovikov
Diprofiliolarakdaireyay p y y
kullanlmtr
ekilde,dililerinaln
dzlemindekidurumu
grlmektedir.Budzlemde
k f l l k ikiprofilinanlktemassz
konusudur.Kavramaerisibir
noktadanibarettir.Dzdili
k l k l arkolarakalmas
mmknolmadndan
yeterlikavramaorannn
salanmas iin helisel dili
salanmasiinheliseldili
olarakyaplmalargerekir.
E l t E l t Evolvent Evolvent
Gnmzdekullanlmakta
olan dililerin hemen hemen olandililerinhemenhemen
tamamnnprofilievolvent
erisidir.
Evolvent,sabitbirdaire
(temeldaire)zerinde
yuvarlanan bir dorunun yuvarlananbirdorunun
zerindebulunanbir
noktanndzlemde
izdiiyarsonsuzeridir.
Evolvent
Evolvent Fonksiyonu y
ekildegrldgibibuevolventlerin birininzerindekibirP noktas
dikkate alndnda AT yay PT doru parasna eit olmak durumundadr dikkatealndndaAT yayPT doruparasnaeitolmakdurumundadr.
Buradanhareketle:
= + tan r ) ( r
b b
= = inv tan
tan fonksiyonunaevolvent
fonksiyonu ad verilmitir ve inv fonksiyonu adverilmitirveinv
eklindegsterilir
Evolventin zellikleri
Temeldaireyeizilenteet Temeldaireyeizilenteetevolventi evolventi kestii kestii
noktada noktada evolventin evolventin normalidir normalidir T l d i t k i t noktada noktadaevolventin evolventin normalidir. normalidir. Temeldairetaksimat,pp
bb
yay AC AD =
Anadorutarafndankesileniki
komuevolvent arasndakiuzakla
kavrama taksimat denir ve o da kavramataksimatdenirveoda
temeldairetaksimatnaeittir
Anadoru,komu
evolventlerin deortak
normalidir. P noktasnda normalidir.Pnoktasnda
evolventin erilikyarap,
PTdoruparasnaeittirve
buerilikyarapr
p
.sin
y p
p
olacaktr.
Diprofiliolarakevolvent p
Evolvent
profilde
kavramaerisi
b d d l birdoru doru olur.
D i l Deienler:
a
0
,,d
w
,C
ekillerdekidikgenlerinbenzerliinden
r
w2
/r
w1
=r
b2
/r
b1
=iolduukolaylklagrlebilir.
Dililerhangieksenaralnamonteedilirseedilsin
w
:ealmakavramaas
cos
w
=r
b1
/r
w1
=r
b2
/r
w2
profillerinortaknormalinin(kavramadorusunun)
merkezlerdorusunukestiiC noktasyuvarlanma
noktasdr.
b b
KavramaDorusu
KavramaDorusu
Evolvent ubukDiliKremayer y
Evolvent profilli dilinin di says sonsuza gtrlrse evolvent ubuk dili Evolvent profillidilinindisayssonsuzagtrlrseevolvent ubukdili
eldeedilir.lginbirsonuolarakbudilininprofilininbirerideilbir
doruolduugrlrvedilertrapezeklinialr.
Taksimatdorusuzerindedikalnl
ve di boluu birbirine eittir vediboluubirbirineeittir.
0
ilegsterilenayaimalat
kavramaas veyaksacakavrama
as denirvebuaevolvent profilli
d l l d b l l b kl kl d
dililerdebelirleyicibyklklerden
biridir.
Taksimatdairesi,temeldaire ,
ekil dikkate alnrsa ekildikkatealnrsa
0
=
r
r
b
Temel
daire
0
0
cos
r
Taksimat a s a
dairesi
malatkavrama
as
malatkavramaasiin
ounlukla20 lik standartdeer
kullanlr.Dahanceleri14,5,
15,25 ve30 gibideerlerde
kullanlmtr.
malatkavramaasnndigeometrisineetkisi
TakmDiliKoulu
Evolvent profillidililerdekavramaerisininbirdoruolmas,budorunun
yuvarlanmanoktasnagresimetrikolmasanlamnagelirvebununsonucu
olarak herhangi iki evolvent profilli dilinin yalnz birer evolventleri dikkate olarakherhangiikievolvent profillidilininyalnzbirerevolventleri dikkate
alndndadzgnhareketiletimikoulunuyerinegetirmelerigerekir.
Aynandabirdenfazlaprofilintemastaolabilmesiisteidedikkate
alndndaunemlisonukar;Temeldairetaksimatlareitolan Temeldairetaksimatlareitolan
evolvent evolvent profillidiliarklarealabilir. profillidiliarklarealabilir.
B lli t k di li llii t k di li llii d i Buzellietakmdilizellii takmdilizellii denir.
Birgrupevolvent profillidilitemeldairetaksimatlareitolmakkouluile
ikier ikier eletirilerek eitli mekanizmalar oluturulabilir. ikierikiereletirilerekeitlimekanizmalaroluturulabilir.
Referansprofil
Y l d i l dil k k l il bi Yuvarlanmametodunagreimaledilmekkouluilebirgrup
evolvent profillidilidenherhangibiriteorikolarakdierlerinin
kesici takm olabilir kesicitakm olabilir.
Bukesicitakmolarakkullanlandilininbirubukdiliolmas
da mmkndr. dammkndr.
Bylebirkesicitakmkullanlarakimaledilecekbtndililer
kendiaralarndaeletirilebilirler.
Buradan,ubukdilininevolvent profillidiliarklariin
referans referans olabilmezelliiortayakar.
DiYksekliiilelgiliOranlar
almayksekliibykbirounluklastandartbirdeer
olarakmodlnikikatdr.
Diingvdeyebalandblgedekigerilmeylmalarn
azaltmak,yumuakbirgeisalamakvekardiinbanndi
dibinetemasnengellemekiinbirdidibiboluubraklr.
Bubolukiinde0,167.mile0,3.marasndadeerler
k ll l kl bi likt 0 2 0 25 f l k ll l kullanlmaklabirlikte0,2.mve0,25.menfazlakullanlan
deerlerdir.
hh
aa
=y =y
aa
.m .m
y
a
ounlukla1dir
h
f
=y
f
.m
y
f
iin1,2veya1,25
f
standartdeerleri
kullanlr
AlttanKesme
ekildekibazdilerdegrlenvedidibineyaknblgedeortaya
kan ve yuvarlanma metoduna gre imalatta yaplmakta olan kanveyuvarlanmametodunagreimalatta,yaplmaktaolan
dilinindipksmnnoyulmaseklindekiolayaalttankesilme alttankesilme
veya alttankesme alttankesmedenir. veya alttan kesme alttan kesme denir.
Bununnedeni,diliarkeklindekitakmndibadairesinin
(ubukdilieklindekitakmiindibadorusunun)kavrama
dorusunutemeldaireyeteetolduuTnoktasnndnda
kesmesidir.
AlttanKesme
Dililerindibadairesi
hibirzamankavrama
dorusunuT
1
veT
2
1 2
noktalardnda
kesmemelidir.
AlttanKesme
Alttakiekilalttankesilmeolmayanenkkdisayl,profil
kaydrmaszbirdilidekidurumugstermektedir.ekildeki
durumdatakmnbadorusutemeldaireyikavrama
dorusununtemeldaireyeteetolduuTnoktasnda
k kt di kesmektedir.
) cos ( r cos r r h
b aP 0
2
0 0 0
1 = =
Busnrdurumiin
h
ap
aynzamanda
m y h
aP aP
=
r
0
=m.z/2yazlarakikidenklem
dzenlenirse,alttankesme
olmayanenkkdisays
0
2
aP
min
sin
y 2
z
=
0
sin
AlttanKesme
Takmnbayksekliinibelirleyeny
aP
boyutsuzsaysounluklaokkullanlan
standart deerler olarak 1 2 veya 1 25 dir standartdeerlerolarak1,2 veya1,25 dir.
malatkavramaasiin
0
=20 lik
standartdeerkullanldtakdirde
h
aP
=1,2.mveh
aP
=1,25.miinenkkdi
sayssrasyla20 ve21bulunur.
Gerek takmlarn ba ksmlarnn keleri Gerektakmlarnbaksmlarnnkeleri
yuvarlatlmtr.
Bu,alttankesmedeoyulanksmnbiraz
k l i k l k bi d h klmesineveekolarakbirazdahauygun
birkavakerisiolumasnaimknverir.
Keleriyuvarlatlmtakmlarlaalttan y
kesilmesizenkkdisayspratikolarak
17 17dir.Uygulamalardabirmiktaralttan
kesmeye izin verilerek 0dililerinde en
0
2
aP
min
sin
y 2
z
=
kesmeyeizinverilerek0 dililerindeen
kkdisays14 14 olabilir.
AlttanKesilme
DzAlnDiliMekanizmalarndaProfilKavramaOran
Birdzalndiliarkmekanizmasndabirdiiftinintemasa
getiiandanitibarenayndiiftininayrlmasnakadargeen
sreiindeyuvarlanmadairelerindenherhangibirizerinde
alnan yol l ile gsterilirse profil kavrama oran alnanyoll
w
ilegsterilirseprofilkavramaoran
w
l
=
w
p
p
w
,mekanizmayaaityuvarlanmataksimat.
Doalolarak,birdiiftiayrlmadangeridengelmekteolandi
iftitemasagemelidir.Bu,hareketinsrekliliiiingereklidir.
>1olmaldr >1olmaldr
Evolvent ProfilliAlnDili
MekanizmalarndaProfil
KavramaOran
P P Kavrama ktas
2 1
P P Kavramaktas
2 k 1 k 2 k 1 k k
l l l l l +
=
+
= =
w b b
cos m p p
2
2 b
2
2
2
2 b
2
2 1 k
r r r r l =
2 b 2 w 2 b 2 a 1 k
r r r r l
2
1 b
2
1 w
2
1 b
2
1 a 2 k
r r r r l =
1 b 1 w 1 b 1 a 2 k
2
1 b
2
1 w
2
1 b
2
1 a
2
2 b
2
2 w
2
2 b
2
2 a
r r r r r r r r +
b
1 b 1 w 1 b 1 a 2 b 2 w 2 b 2 a
p
=
TekilKavramaNoktalar e a a a o a a
Dili arklarda tashih
Standart kavrama as ve byklkler bir sre iinde istenen Standartkavramaasvebyklkler,birsreiindeistenen
yksekgveiletmeemniyetiisteklerinecevapveremezhale
gelmitir. g
Enuygundiformu,diliarktanistenenzelliklerbilindii
takdirdebelirlenebilir.
Balangtakiamacalttankesilmeninnlenmesiolantashih
yntemlerizamaniindeokgelimitir.
Uyguntashihyntemleriilediliarklarnyktama
kabiliyetleri1,22katarttrlabilir.
Planetmekanizmalarndakimontajartlarnancaktashih
yaparaksalamakmmknolmaktadr.
Tashih yaplrken dikkat edilecek hususlar
1. Birevolvent diliiftinde
di ba ykseklikleri (h ) dibaykseklikleri(h
a
)
snrldr.Dililerindiba
dairelerikavrama
dorusununveNnoktalar
dndakesemez.
Bunagre

2 2

+
+

2 2 2
1
2
0
2 1
2
0
1
1
z
sin
z z
cos
z
m ) h (
max a

2 2
z z z z

+
+

2 2 2
2
0
2 1
0
2
2
z
sin
z z
cos
z
m ) h (
max a

2.Kavramaoran>1olmaldr.Pratiktedzalndililerde
=1,081,10tercihedilir.
2 2 2 2 2 2 2 2
b
2
1 b
2
1 w
2
1 b
2
1 a
2
2 b
2
2 w
2
2 b
2
2 a
p
r r r r r r r r +
=
3.Dilidekiaktifprofilmmknolabildiikadarbykveuygun
blgedeolmaldr.
Aktif profil evolventin Aktifprofil,evolventin
almayaitirakeden
ksmdr.Evolventin temel
daireye yakn ksmlarnda daireyeyaknksmlarnda
erilikyarapokkld
iinburadakiHertz
gerilmeleriokbykolur.
Ayrca,bunoktalardaki
kaymahzdabykolduu
iinanmaartar
4.Yksekglvehzldiliarkmekanizmalarndatashihyae
didibimukavemetiynndeveyaminimumanmameydana
getirecekyndegelitirilmelidir.
5.Dibageniliininbirminimumdeerinaltnainmemesi
gerekir.
Serletirilmidililerdedibakalnl
Bykmodllerde0,25.m
Kkmodllerde0,4.m
dendahakkolmamaldr.
Tashih Yntemleri
1.Kavramaasndeitirmek
E l t filli di lil d b k di li i di b d i i Evolvent profillidililerdebykdilinindibadairesi
kavramadorusunuhibirzaman,budorununtemeldaireye
teet olduu nokta dnda kesmemelidir. Aksi halde, byk teetolduunoktadndakesmemelidir.Aksihalde,byk
dilinindibanoktas,kkdilininaktifprofilinikeserve
didibinizayflatr(alttankesme).Snrdurumda
2
2
1
y sin
z

0
2
1
0
2
2
2
sin
z
y
y sin
z
aP
aP

=
Byk dilide di says >
2
1
2
sin
y
z
aP
0
2
sin
Kavrama as (
0
), Minimumdi says (z
min
),pratik
15 25
20 14
25 9
25 9
30 7
Tashih Yntemleri
1.Kavramaasndeitirmek
Kavramaoran
0
nenbykdeerlerindedahiyeterli
dercede byktr.Ancak
0
>25 halindedisaylarsnr
d i d di b k i il kt di deereinmedendibaoksivrilemektedir.

0
=30 dez=14ikendibakalnl0,25.m naltna
inmektedir inmektedir.

0
nbytlmesiileditabangenilii,dolaysiledili
mukavemeti de artar mukavemetideartar
Tashih Yntemleri
2.Diyksekliinindeitirilmesi
Diykseklikfaktrnn(y
aP
)standartdeerdenbykveya
kkalnmas,snrdisaysvekavramaoranndeitirir.
y
aP
<1 Tknazdili z
min

y
aP
>1 Uzundili z
min

ButrtashihsadeceA.B.D.desnrlolarakuygulamaalan
bulabilmitir.
Tashih Yntemleri
k l l d l 3.Dikalnlnndeitirilmesi
okenderolarakuygulananbirtashih
t idi l l k di i t k t fl yntemidir.zelolarakdiintektarafl
ilenmesinigerektirir
Tashih Yntemleri
4 Profil kaydrma 4.Profilkaydrma
Enokkullanlantashihyntemidir.Bununnedeniilemin
standart dililerde kullanlan takm ve makinalarla standartdililerdekullanlantakmvemakinalarla
yaplabilmesidir.
Buynteminesasn,evolvent profillidililerdesistemin y , p
kinematikdurumunateketkenintemeldaireolmas,yani
temeldairemerkezlerininbirbirlerinegreeitlikonumlara
getirilebilmeleritekileder.
Buekilde,ikitemeldaireyeaitevolventleri eitliksmlarnda
bi bi l i l di li k l k l t bili i birbirleriyledilianakanununauygunolarakealtrabiliriz.
ProfilKaydrlmDililer y
Standarttakmyerletirmesiilekesmeilemi.Buekilde
kesilendiliye00dilisi dilisi denir.
Budurumdataksimatdairesizerindeyayuzunluuolarakdi
kalnl ve di boluu birbirine eit, yani s
0
=e
0
=p/2 olur.
kalnlvediboluubirbirineeit,yanis
0
e
0
p/2olur.
Pozitifprofilkaydrmaiintakmyerletirmesi;X=L
k
/m>0
(+)dili
Profil kaydrma Profilkaydrma
oran
m
L
X
k
=
Budurumdas
0
=e
p
vee
0
=s
p
olur.
Negatifprofilkaydrmaiintakmyerletirmesi;X=L
k
/m<0
()dili
Profil kaydrma Profilkaydrma
oran
m
L
X
k
=
Budurumdas
0
=e
p
vee
0
=s
p
olur.
Profilkaydrmafaktrvedisaysnndi
geometrisine etkisi geometrisineetkisi
P fil k d Profilkaydrma,ayn
evolventin farklblmlerinin
kullanlmasnaimknverir.
Doalolarak,dilerintoplam
yksekliivealma
yksekliininaynkalmas
istenirse,profilkaydrmal
dililerindibadairelerinin
aplarda0dililerinegrebir p g
miktarfarklolacaktr.
SivriTepe p
Pozitifprofilkaydrmailekkdisayldililerdealttankesmenlenebilir
veeilmeyekarmukavemetiarttrlmdililereldeedilir.Dahakkdi
saylarnnkullanlmasmmknolur.Ancak,kkdisayldililerde
pozitifprofilkaydrmailedidibimukavemetiarttrldhaldediucunda
sivrilemeortayakar.zelliklesertletirilmidililerdedibandakidi
kalnlnn0,25.m 0,25.m dendahakkolmastavsiyeedilmez.
Dikalnlklar
ss b k di li kli d ki t k l k i l i d fil k d l d i i ss
00
,ubukdilieklindekitakmlakesmeilemindeprofilkaydrmaldurumiin
takmnimalattaksimatdorusuzerindekidiboluunaeitolmak
durumundadr.
0 0 0
tan m X 2
2
m
tan m X 2
2
p
s +

= + =

= =
0 0 0
tan X 2
2
m s p e
z m
s
r
s
= =
0
0
0
0
2
ss
oo
di kalnln
gren merkez a
b b
r inv
z m
s
s
=
0
0
2
2 Temeldairezerindeki
dikalnl
r
b
=r
x
.cos
x
=r
0
.cos
0
B
1
B
2
yayngrenmerkeza
+2 (in in )
o
+2.(inv
0
inv
x
)
=
x 0
0
x x
inv inv
z m
s
r 2 s
x
x
x
s
z
r 2
e

=
Kiriolarakdikalnlnnllmesi

x
=s
x
/r
x
yazlrsakiriolarakdikalnl
) 2 / sin( r 2 s
x x
x
=
llenkiriindibandan
uzakl uzakl
) 2 / cos( r
2
d
h
x x
a
x
=
2
dililerdediboluuvedikalnl
dililerdedikalnlnnyerinidiboluualacaktr.
k f f ll d kk l d d b d l l Aktifprofilleridikkatealndndabiridiliningeometrisiile
buidilininiinidolduranevolvent profilliddilinin
geometrisi arasnda hibir fark yoktur geometrisiarasndahibirfarkyoktur.
ProfilKaydrmalveKaydrmaszDililerle
Yaplabilen Mekanizmalar YaplabilenMekanizmalar
0mekanizmas:
k d l l k d l k f d l d Taksimatdaireleriteetolarakmonteedilenikisfrdilisinden
oluanmekanizmaya0mekanizmasdenir.
T k i t d i l i d k i l Taksimatdaireleriaynzamandamekanizmannyuvarlanma
daireleriolur.
m d d +
) z z (
2
m
2
d d
a a
2 1
02 01
0
+ =
+
= =
) 2 z ( m d + ) 2 z ( m d
2 , 1 2 , 1 a
+ =
Ealmakavramaas
w
,imalatkavramaas
0
aeitolur. Ealmakavramaas
w
,imalatkavramaas
0
aeitolur.
0
=20 vedililerinalmayksekliide2.myeeitalndtakdirdebu
mekanizmayastandartmekanizma standartmekanizmadenir.
Y l bil M k i l YaplabilenMekanizmalar
V0mekanizmas:
Profilkaydrmaoranlarnncebrik toplamsfryaniX
1
+X
2
=0
olmakkouluilebiripozitifdierinegatifprofilkaydrmaliki
diliden oluan mekanizmadr dilidenoluanmekanizmadr.
Dilileryinetaksimatdaireleriteetolarakmonteedilir.
Taksimat daireleri teet olarak monte edildiinden a=a ve Taksimatdaireleriteetolarakmonteedildiindena=a
0
ve
w
=
0
olacaktr.
Di ba dairesi aplar ise takm yerletirilmesindeki Dibadairesiaplarisetakmyerletirilmesindeki
kaydrmannikikatkadardeitirilmelidir.
m ) X y ( d d
a a
+ + =
2 1 2 1 0 2 1
2 ) y ( d d
, a , , a 2 1 2 1 0 2 1
YaplabilenMekanizmalar
Vmekanizmas:
X
1
+X
2
0olmakzereikidiliarktanoluanmekanizmayaV
1 2
y
mekanizmasdenir.
kitrlV mekanizmasszkonusuolabilir.
1)YanBolukluV YanBolukluV Mekanizmas Mekanizmas
2)YanBoluksuzV YanBoluksuzV Mekanizmas Mekanizmas )
YanBolukluV YanBolukluV Mekanizmas Mekanizmas
k l k l d k k d l b k Eksenaraltakmyerletirmesindekikaydrmalarncebrik
toplamkadararttrlr.
z z +
) X X
2
z z
( m m ) X X ( a a a
2 1
2 1
2 1 0 1 v
+ +
+
= + + = =
E alma kavrama as
0
02 01
w
cos
a 2
d d
cos
+
=
Ealmakavramaas
w
1 w 2 w
b
cos
s e
c
=
Butrbiryanboluunsorunkarmad
uygulamalarda bu ekilde kullanm uygulamalardabuekildekullanm
mmkndr
YanBoluksuzV YanBoluksuzV Mekanizmas Mekanizmas
b l d d l d d l Yanboluunistenmediidurumlardadili
mekanizmalarndakieksenaralbirazkltld,yani
dililer birbirine biraz yaklatrld takdirde yan boluk dililerbirbirinebirazyaklatrldtakdirdeyanboluk
ortadankalkar.
Bu durumda yeni bir yuvarlanma dairesi ifti ve yeni bir yeni Budurumdayenibiryuvarlanmadairesiiftiveyenibiryeni
birealmakavramaasortayakar.
pp
ww
=s =s
w1 w1
+s +s
w2 w2
pp
ww
ss
w1 w1
+s +s
w2 w2
+
+
=
v 0
0 1
1 w 1 w
inv inv
z
tan X 2
2
r 2 s
1
z
0 2
i i
tan X 2
2
2
v
0
0
v w
02
2 w
01
1 w
cos
cos
a
a
p
p
r
r
r
r
= = = =
+ =
v 0
2
2 w 2 w
inv inv
z
2
r 2 s
YanBoluksuzV YanBoluksuzV Mekanizmas Mekanizmas
Ealmakavramaas
2 1
inv tan
) X X ( 2
tan inv +
+
= =
0 0
2 1
v v v
inv tan
z z
tan inv +
+
= =
Boluksuzeksenaral
v
0
2 1
v
0
0 v
cos
cos
) z z (
2
m
cos
cos
a a
+ =
=
a 2 m ) X y ( 2 d d
2 1 a 2 1 0 2 1 a
+ + =
Dibaksaltmas
) y (
2 , 1 a 2 , 1 0 2 , 1 a
y
a
=1olanstandartdilileriin
a 2 ) X 2 2 z ( m d
2 , 1 2 , 1 2 , 1 a
+ + =
Disaylarsrasylaz
1
=12vez
2
=25olanbirdiliiftinin
0 mekanizmas durumu 0mekanizmasdurumu
X
1
=X
2
=0
20
w
=
0
=20

=1,28
Disaylarsrasylaz
1
=12vez
2
V 0 mekanizmas durumu V0mekanizmasdurumu
X
1
= X
2
=0,5
20
w
=
0
=20

=1,43
Disaylarsrasylaz
1
=12vez
2
boluksuz V mekanizmas durumu Di balarnda bir boluksuzV mekanizmasdurumu.Dibalarndabir
miktarksaltmayaplmtr.
X
1
=X
2
=0,5 X
1
X
2
0,5

w
=25,15

0
=20
0
20

=1,19
ProfilKaydrmannAvantajlar y j
Alttan kesilme olmayan kk di sayl dililerin Alttankesilmeolmayankkdisayldililerin
yaplabilmesineimknvermesi,
zellikle pinyonlarda pozitif profil kaydrma ile di kalnlnn zelliklepinyonlardapozitifprofilkaydrmailedikalnlnn
arttrlabilmesivebunabalolarakdidibimukavemetinin
ykseltilmesi,
Dievolventinin erilikyarapdahabykolanblmnn
kullanlmasvebuyollatemaszorlanmalarnnazaltlmas,
Alttankesilmesizpinyonlarileprofilinaktifblmnn
uzatlmassuretiylekavramaorannnbytlmesi,
Belirlibireksenaralnayerleebilenmekanizmalar
yapabilmeyeimknvermesieklindesralanabilir.
DzAlnDiliarkMekanizmalarnda
Di Kuvvetleri DiKuvvetleri
DzAlnDiliark
M k i l d Di K tl i MekanizmalarndaDiKuvvetleri
Mekanizmadatemastaolandilerinbirbirineuyguladklaryk,
di i lii l bi l k l k digeniliineyaylmbiryaylyktr.Buyaylykn
bilekesinenormalkuvvet denirveF
n
ilegsterilir.
2 w t 2 b n 2 d 1 w t 1 b n 1 d
r F r F M , r F r F M = = = =
2 w 2 d 1 w 1 d t
r / M r / M F = =
w t n
cos / F F =
w n w t r
sin F tg F F = =
t
HELSELALINDLARK
MEKANZMALARI MEKANZMALARI
Taksimatsilindirlerizerindekihelislerineaiteim(helis)alarbirbirine
eitolmakzerebirsahelisli birsahelislidiliilebirsolhelisli birsolhelislidilidenoluan
mekanizma,dzdililerebenzerekildeparaleleksenlerarasnda
kullanlanbirdiermekanizmadr.
Kavramaorannnikidenbyk,okzamanoldukabykolmasnnbir
sonucu olarak helisel mekanizmalar geometrik sapmalara daha az sonucuolarakheliselmekanizmalargeometriksapmalaradahaaz
duyarldrvezellikleyksekhzlarnszkonusuolduuuygulamalarda
kullanlr.
evrehzlar200m/syi bileaanzelheliselmekanizmalaryaplmtr.
Bumekanizmalardadilerkavramayabtngenilikleriiledeil,bir
kenarlarndanitibarentedricengirdiklerindendzdilileregredahaaz kenarlarndanitibarentedricengirdiklerindendzdilileregredahaaz
grltolutururlar.
HeliselAlnDiliarklar
HeliselAlnDiliGeometrisi
Alndzlemindeheliseldiliiledzdiliarasndaprensipolarakhibirfark
yoktur.
Alndzlemindekigeometrieksenistikametindekaydrlrkenayn
zamandadndrlrseheliseldiliortayakar.
P fili h h i bi kt k i tik ti d t ki dili bi h li Profilinherhangibirnoktaseksenistikametindetakipedilirsebirhelis
erisiizilmiolur.
Profilzerindekifarklnoktalariinayneyyapldndaaynhelisadmna
sahipfakathelisalarfarklolanhelislerizilecektir.
HeliselAlnDiliGeometrisi
Alnmodl Alnmodl
Alntaksimat Alntaksimat
= / p m
t t
t t 0
m z / p z d = =
0 t n 0 n t
cos p p , cos / p p = =
Normaltaksimat Normaltaksimat
0 t n 0 n t
p p p p
0 n x
sin / p p =
Ekseneltaksimat Ekseneltaksimat
0
Normalmodl Normalmodl
0 n t
cos / m m =
Evolvent ProfilliHeliselDililer
Heliseldilinindiininalndzlemindekiprofilievolvent olduu
takdirde bu dzlemde bir temel daire olacaktr takdirdebudzlemdebirtemeldaireolacaktr.
Yine,alndzlemindekiprofiliinimalatkavramaas
t
ile
gsterilirse temel dairenin (temel daire eksen istikametinde gsterilirsetemeldairenin(temeldaireeksenistikametinde
geniletildiindetemelsilindirin)ap
t
cos
m z cos m z cos d d

0
t
n t t t 0 b
cos
m z cos m z cos d d
= = =
T l d i k i Temeldairetaksimat
t
cos
p cos p z / d p

= = =
0
n t t b b
cos
p cos p z / d p
= = =
Edeerdisays Edeerdisays
A noktasnda kesit elipsinin Anoktasndakesitelipsinin
erilikyarapr
n
=r
0
/cos
2
0
dr.
2 2
r ) cos / r ( a
0
2
0
0
2
0 0
2
= =
cos
r
r
) cos / r (
b
a
r
n
r m z
0
2
0
2
=
=
cos
r m z
r
n n
n
2 2 2
0 0
2
0
2
0
2
2 2 2

=

=
=
cos
m z
cos m cos m
r
m
r
z
n
n n n
n
n
0
3
= =
cos
z
z z
e n
0
HeliselubukDili
Normalkesittekiimalat
kavramaasilealn
dzlemindeki imalat kavrama dzlemindekiimalatkavrama
asarasndakiiliki
0
0 n
t
cos
tan
tan
=
HeliselDililerdeDiKalnl
D l di lil b kild l Dzalndililerebenzerekildeyaplr
Taksimatdairesizerindedikalnl
) tan X 2
2
(
cos
m
tan m X 2
2
p
s
0 n
0
n
t n
t
0 t
+
= + =
0
Herhangibirr
x
yarapndakibirdairezerindedikalnl
+ = ) inv inv
d
s
r 2 s
x t
0
0
x x t

cos
x
=d
0
.cos
t
/2r
x
ile
x
asbulunabilir
ProfilKaydrlmHeliselDililerve
Bunlarla Yaplan Mekanizmalar BunlarlaYaplanMekanizmalar
Alndzlemindekiiz dmdikkatealndndaolaydzaln
dilileriingsterilenlerletamamenayndr.
Alndzlemiesasalndndabudzlemdekigeometri,profil
kaydrmaoranX.cos
0
olanbirdzdiligibidir.
Heliseldililerlededzdililerdeolduugibi0,V0ve
b l kl b l k V k i l bil k bolukluveboluksuzVmekanizmalaryapabilmek
mmkndr.
Boluksuz eksen aral ile ilgili hesaplar aln dzleminde Boluksuzeksenaralileilgilihesaplaralndzleminde
yaplabilir.
Helisel dili bu dzlemde modl m imalat kavrama as Heliseldilibudzlemde,modlm
t
,imalatkavramaas
t
veprofilkaydrmaoranX.cos
0
olanbirdzdiligibi
dnlebilir.
HeliselAlnDiliark
M k i l d K O MekanizmalarndaKavramaOran
Heliselmekanizmadakavramaorandzdilimekanizmaya
greoldukabyktr.
Bumekanizmadaprofilkavramaorannaekolarakbiradm adm
kavramaoran kavramaorandaszkonusudur.
ACyayuzunluu,aln
dzlemindekiyuvarlanma
taksimat olan p ye blnd taksimatolanp
w
yeblnd
takdirdetoplamkavramaoran
eldeedilecektir
HeliselAlnDiliark
M k i l d K O MekanizmalarndaKavramaOran
w
tan b 0 veV0mekanizmalarnda
w
w
p

=
0 e 0 e a a a da
p
w
=p
t
=p
n
/cos
0
=.m
n
/cos
0
dr
Admkavramaoran
n
0
0 n
0
m
sin b
cos / m
tan b

=

=
Toplamkavramaoran

+ =
Profilkavramaoran.Aln
dzlemi iin dz dililerde
dzlemiiindzdililerde
olduugibihesaplanr
Heliseldilitemasdurumu
Helisel Aln Dili ark
Mekanizmasnda Di Kuvvetleri
Dzalndililerdenfarkl
olarak bir eksenel kuvvet olarakbireksenelkuvvet
oluur
Helisel Aln Dili ark
Mekanizmasnda Di Kuvvetleri
/ M / M F
02 2 d 01 1 d t
r / M r / M F = =
0 0 0
= = cos / tan F sin F F
n t n n r
tan F sin cos F F = =
0 t 0 0 n n e
tan F sin cos F F = =
HeliselDilideEksenelKuvvetinYn
Okdilimekanizmalar
Okdililerileyaplm
birdilipompa
ALINDLARKMEKANZMALARINDA
SRTNME KAYIPLARI SRTNMEKAYIPLARI
Aln dili mekanizmalarnda srtnme kayplarnn Alndilimekanizmalarndasrtnmekayplarnn
kaynaklar;
Dilerintemasndaizafikaymadanilerigelenkayplar,
Mekanizmadakiyataklardaveszdrmazlk
elemanlarnntemasyzeylerindekikayplar y y y p
Srklemekayplar,yanidnenelemanlarn
evrelerindeki yalama yan ve pay az da olsa evrelerindekiyalamayanvepayazdaolsa
havaysrklemesiileortayakankayplar
F normal dorultudaki di temas kuvveti ve ise o noktadaki F
di
normaldorultudakiditemaskuvvetive iseonoktadaki
srtnmekatsaysolmakzeredt zamanaralndakisrtnmeii
dt V F dW dt V F dW
k di 1
=
) ( E V
2 1 n k
= ) (
2 1 n k

Dilerintemasnoktasnnkavrama
dorusuzerindekihareketindedt
dt r dt r dE
2 b 2 1 b 1 n
= =
kadarzamandaalnanyol
n 1 b 1
dE ) r / 1 ( dt = Yazlrveintegrasyon yaplrsa
=
2 k
l
n k di 1
dE
1
V F W
Srtnme ii Srtnme ii
1 k n
l E
n
1 b 1
k di 1
r
Srtnmeii Srtnmeii
Kayma hz deeri yerine konursa Kaymahzdeeriyerinekonursa
=
2
1
1
k
l
di
dE E F
) i (
W

1
1
1
k
l
n n di
b
dE E F
r
W
Dilininbirdnndez.W
1
kadarkaypiszkonusuolacaktr.1 b d de
1
ada ay p s o usu o aca
numaraldilininmekanizmadakidndrendiliolduuvarsaylrsabu
dilininbirdnndemekanizmayayaplani
=
1 w t 1 d
d F 2 M
Mekanizmann verimi Mekanizmann verimi
1 1 1 1 1 1 1 d
d F
W z
1
M 2
W z
1
M 2
W z M 2
=
=

=
Mekanizmannverimi Mekanizmannverimi
1 w t 1 d 1 d
d F M 2 M 2
Temasnoktasndakikaymahznn,
ik h ld di k i i l k k statikhaldedikuvvetininveanlkkayp
gcnkavramaktasboyunca
deiimleri(=sabitvarsaymile).
Sv Sv filmin filmin oluabilecei oluabilecei koullara koullara
sahip sahip aln aln mekanizmalarnda mekanizmalarnda di di
srtnmelerinden srtnmelerinden kaynaklanan kaynaklanan yy
kayplar kayplar genel genel olarak olarak %%11 den den
kktr kktr..
Srtnme kayplar zerinde en etkili parametre temas noktasnn Srtnmekayplarzerindeenetkiliparametretemasnoktasnn
eksantrikliidir.Dililerindisaylarnnarttrlmaseksantrikliinalabileceien
bykdeerisnrladndansrtnmekayplarnkaydadeerldedrr.
Yksek hzl mekanizmalarda di saylarnn byk dilerin biraz daha kk Yksekhzlmekanizmalardadisaylarnnbyk,dilerinbirazdahakk
olmasnnnedenibudur.
Kavramaktasnnyuvarlanmanoktasnagresimetrikliibozuldukakayplar
artar.Profilkaydrlmmekanizmalardakavramaktassimetrikyaplabildii
takdirdebu,kayplarasndanyararsalar.
Kavrama asnn daha byk olmas di normal kuvveti ile g iletimi iin yararl Kavramaasnndahabykolmasdinormalkuvvetiilegiletimiiinyararl
kuvvetolanteetselkuvvetarasndakifarkarttrr.Normalkuvvetinbymesi
srtnmekuvvetinibytsedediertaraftankavramaasnnbymesi
kavrama ktasn ksaltacandan sonuta kayplarda azalma grlr Ancak kavramaktasnksaltacandansonutakayplardaazalmagrlr.Ancak,
kavramaasnnetkisifazladeildir.
SRTNME KAYIPLARI 2 SRTNMEKAYIPLARI2
Helisel dililerde normal kuvvet ile teetsel kuvvet arasndaki fark Heliseldililerdenormalkuvvetileteetselkuvvetarasndakifark
dahadabykolacandankayplarnartmasbeklenir.Ancak,
helisasnnbymesialndzlemindekavramaktasn y
ksaltacandanbuannkayplarzerindenemlibiretkisinin
olmadsylenebilir.
Dndrendilininpinyonveyaarkolmasnnkayplarzerinde
kaydadeerbiretkisiyoktur.
Profillerinkkveublmlerindeyaplacakbazmodifikasyonlarla
bublgedekitemaskuvvetikltlerekkayplarbirmiktar
azaltlabilir azaltlabilir.
ALINDLARKMEKANZMASINDA
DLERN ZORLANMASI DLERNZORLANMASI
Temastaolandiiftleriarasndakiykpaylamvezellikleikidiin
t i i i d ki l k d l di lil i k lit l i li temasizgisindekiyaylykndalmdililerinkalitelerinenemli
ldebaldr.
Temas izgisindeki yk dalm zerinde, dilerdeki sapmalarn yan Temasizgisindekiykdalmzerinde,dilerdekisapmalarnyan
sradilieksenlerindeidealdurumagreolansapmalardadaha
fazlaetkiliolabilir.
Eksenlerdekibusapmalar(alndiliarkmekanizmalariin
paralelliktenkaklklar)sistemdekimiller,yataklarveyataklarn
yerletii paralarda imalat toleranslar ile belirlenen snrlar iinde yerletiiparalardaimalattoleranslarilebelirlenensnrlariinde
kalanformsapmalarndankaynaklanr.
Mekanizmaalrkenoluanyklerinetkisiyleortayakanelastik
ekildeiimlerinindililerinyerletiiblgelerdemillerdeneden
olduuasalsapmalartemasizgisindekiykdalmndaki
dzgnszl arttrc etki yapabilir dzgnszlarttrcetkiyapabilir.
Dahancebelirtilenvenormalkoullardaortayakmamas
k h l d d d ki h l h l gerekenhasarlarndndaaadakihasarlarhertrl
mekanizmaiinszkonusuolabilecekhasarlardr;
1. 1. Tekrarlayaneilmeyklerialtndadidibindenkrlma, Tekrarlayaneilmeyklerialtndadidibindenkrlma,
22 T k l t il l i i tki i lt d t k T k l t il l i i tki i lt d t k 2. 2. Tekrarlayantemasgerilmelerininetkisialtndaortayakan Tekrarlayantemasgerilmelerininetkisialtndaortayakan
yzeyyorulmasvebununsonucuolarak yzeyyorulmasvebununsonucuolarakpitting pitting anmas anmas
eklindeki yzey hasar eklindeki yzey hasar eklindekiyzeyhasar, eklindekiyzeyhasar,
3. 3. Fazlayklenmidililerdeditemasndakiizafikaymahznn Fazlayklenmidililerdeditemasndakiizafikaymahznn
bykolduublgelerdeortayakanyounkaynama bykolduublgelerdeortayakanyounkaynama y g y y y y g y y y
anmaseklindekihasar(yenmeanmas). anmaseklindekihasar(yenmeanmas).
Dilihesabiinikifarklyaklamszkonusudur.Bunlar;
1. 1. Dileregelenyaylykngenilikboyuncadzgndaldn Dileregelenyaylykngenilikboyuncadzgndaldn
varsayarakdileribirerankastrekirigibidnmekvestatikyk varsayarakdileribirerankastrekirigibidnmekvestatikyk
altndazorlanmalartemsiledengerilmelerihesaplamakeklindeki altndazorlanmalartemsiledengerilmelerihesaplamakeklindeki g p g p
yaklam.Dykteolabilecekdeiimleri,dilerinyapsndan yaklam.Dykteolabilecekdeiimleri,dilerinyapsndan
kaynaklananekdinamikykleri,yaylykteolabilecekdzgnszlkleri kaynaklananekdinamikykleri,yaylykteolabilecekdzgnszlkleri
ve alma koullarndaki dier birtakm farkllklar baz faktr ve ve alma koullarndaki dier birtakm farkllklar baz faktr ve vealmakoullarndakidierbirtakmfarkllklarbazfaktrve vealmakoullarndakidierbirtakmfarkllklarbazfaktrve
katsaylarla,dolaylyoldanhesabadahiletmekeklindekibuyaklam katsaylarla,dolaylyoldanhesabadahiletmekeklindekibuyaklam
gnmzdehalihazrdayaygnolarakkullanmszkonusuolan gnmzdehalihazrdayaygnolarakkullanmszkonusuolan
yaklamdr Helisel dililerdeki zorlanma bu dililer dz dililere yaklamdr Helisel dililerdeki zorlanma bu dililer dz dililere yaklamdr.Heliseldililerdekizorlanma,budililerdzdililere yaklamdr.Heliseldililerdekizorlanma,budililerdzdililere
benzetilerekhesaplanr.Dililerinhesaplanmasileilgilibellibal benzetilerekhesaplanr.Dililerinhesaplanmasileilgilibellibal
standartlardadabuyaklamesasalnmtr. standartlardadabuyaklamesasalnmtr.
2. 2. ncekiyaklamdadolaylolarakdikkatealnanhususlardorudan ncekiyaklamdadolaylolarakdikkatealnanhususlardorudan
hesabadahiletmeyeimknverendahakarmakmodellervebu hesabadahiletmeyeimknverendahakarmakmodellervebu
modelleriesasalanbilgisayarzmlemelerininkullanldyaklamlar. modelleriesasalanbilgisayarzmlemelerininkullanldyaklamlar.
DiDibindeveTemasYzeyindedealDurumdaki DiDibindeveTemasYzeyindedealDurumdaki
Zorlanmalar Temsil eden Nominal Gerilmeler Zorlanmalar Temsil eden Nominal Gerilmeler ZorlanmalarTemsiledenNominalGerilmeler ZorlanmalarTemsiledenNominalGerilmeler
1 Di Dibi d Z l i N i l G il 1. DiDibindenZorlanmainNominalGerilme
F di e
h cos F M =
F di e
B
A
A F
r tg
s
cos r h =
2 2 2 2
DiDibindenZorlanmainNominalGerilme
h cos F
M

Didibindekieilmegerilmesi
6 / s b
h cos F
W
M
2
F
F di
e
e
e

= =
Normalkuvvet,teetselbileenicinsinden
FF
di di
= =FF
tt di di
//cos cos
ww
eklindeyazlrsa
F
di t
h
h
F
w
2
F
F
di t
2
2
F
2
F
w
di t
e
cos
s
cos
m
h
6
m b
F
6
s
b
m
h
cos
cos

=
w
2
m m 6

F
F
cos
h
6
F
di t
e
w
2
F
F
Y
m b
F
,
cos
m
s
m
Y
=

Formfaktr Formfaktr
FormFaktr
Dikuvvetinindibana
etkimesi durumunda bu form etkimesidurumundabuform
faktrY
Fa
ilegsterilir.
Dikuvvetinindibandanetkimesi
durumundakullanlabilecekformfaktrile
ilgilidiyagram.Budiyagram
n0
=20,h
aP
=1.m
n
,
h
fP
=1,25.m
n
,
fP
=0,375.m
n
olankesicitakmla
kesilmidilileriindir.
Eilmeasndankritikkesit
Didibindekikavak
i i i di d erisinindiortadorusu
ile30
0
lik ayapan
teetlerinin belirledii kesit
Lewis Parabol
teetlerininbelirlediikesit
KritikBlge g
ekiyezorlananblgedeyzeyeteetolarakoluangerilmeayn y g y y g y
zamandabirasalgerilmedir
YY
a
F
F
F
F
S
2
s
h
s
13 , 0 2 , 1 Y

+ =
=Y =Y
SS
. .
ee
Y
S
:Gerilmeylmafaktr
F
h
1
a =
F
F
s
h
3 , 2 21 , 1 +
GerilmeYlmaFaktr
Kuvvetindibandanetkimesi
d d il l durumundagerilmeylma
faktrY
Sa
ilegsterilecektir.
Y nin hesaplanabilmesi iin s Y
S
nin hesaplanabilmesiiins
F
,
h
F
ve
F
nin bilinmesi
gerekecektir.
zellikle
F
nin belirlenmesi
oldukakarmakbirincelemeyi
gerektirir.
Di kuvvetinin di bandan etkimesi Dikuvvetinindibandanetkimesi
durumundadidibiiingerilmeylma
faktrileilgilidiyagram.
KavramaOranFaktr
Diiftininbiryaygibiekildeitirdiidnldnde,buyay
temsil eden yaylanma saysnn (rijitliinin) deeri bilindii takdirde temsiledenyaylanmasaysnn(rijitliinin)deeribilindiitakdirde
toplamnormalkuvvetindiiftleriarasndakipaylam
hesaplanabilirvebirdiiftineokonumdaetkiedennormaldi hesaplanabilir ve bir di iftine o konumda etki eden normal di
kuvvetiolanF
di
bulunabilir.
Enbykzorlanma,dikuvvetiyadibanayadasttekilkavrama y y y
noktasnaetkidiindeolacaktr.
Diiftleriarasndakiykpaylamvetekilkavramanoktasnnyeri,
nispetenkarmakhesaplargerektirir.
Fazlaayrntyagirilmedenyaplacakhesaplariindibandantemas
l b l b k l l k durumugznnealnabilirvebunoktayagelendinormalkuvveti
iinkavramaoranileilikilibirfaktrkullanlabilir.
B d d b k t F Y F kli d l bili Budurumda,bukuvvetF
di a
=Y
.F
n
eklindealnabilir.
BuradaY
<1dir.
DiDibindekiZorlanma
St tik k k b l il Statikykkabulile
Teetselkuvvet
F
F
= Y Y Y
m b
F
Y Y
m b
F
Sa Fa
t
S F
di t
0 F
Diligenilii
Modl
Kavramaoranfaktr
Modl
Formfaktr
Gerilmeylmafaktr
HeliselDililerdekiDurum
Heliseldililerdeaynandatemastaolandiiftisaysikidenbykolacaktr.
Temasta olan di iftlerinin temas izgileri artk eksenlere paralel dorular deildir. Temastaolandiiftlerinintemasizgileriartkeksenlereparaleldorulardeildir.
Ealandililerhataszolsabile,temasizgileriboyuncayaylyktededeiim
grlecektir.Buradan,heliseldililerindilerininbirerkirigibidnlemeyecei
ortaya kar Dilerin artk kiri gibi deil plak gibi plak gibi dnlmesi gerekeceinden ortayakar.Dilerinartkkirigibideilplakgibi plakgibidnlmesigerekeceinden
gerekdurumuhesaplarayanstabilmekzlmesizor,karmakmodelleri
gerektirir.
2
75 0
Kavramaoranfaktr
0
2
cos
75 , 0
25 , 0 Y
+ =
Helis faktr
o
0
120
1 Y

=

Helisfaktr
120
DiDibindekiZorlanma
St tik k k b l il h d h d h li l Statikykkabulilehemdzhemdehelisel
alndilileriin:
Teetselkuvvet
Helis faktr
Y Y Y Y
F
t
Helisfaktr

= Y Y Y Y
m b
Sa Fa
n
t
0 F
Diligenilii
N l dl
Kavramaoranfaktr
Normalmodl
Formfaktr
Gerilmeylmafaktr
TemasYzeyindekiZorlanmain
N i l B NominalBasn
Yzey zorlanmasnn belirlenmesinde genellikle temas yzeyinde oluan Hertz YzeyzorlanmasnnbelirlenmesindegenellikletemasyzeyindeoluanHertz
basncbirgstergeolarakalnr.
=
2
H
2
max
b
x
1 p ) x ( p
Hertzbasndalm
BasncnenbykdeeriolanveokzamanHertzbasnc
diyeanlanbasnileFkuvvetiarasndakiiliki
F

= =
H
max H
b b
F
p p
2
2 / 1
e
2
2
2
1
H
R
b
F 4
E
1
E
1
b

+

=
e
2 1
H
b E E

N i l B 2 NominalBasn2
nceki sayfadaki bantlar dzenlenirse: ncekisayfadakibantlardzenlenirse:
H t b
2 1
1 1 1
/
F
Hertzbasnc
2
2
2
1
2
1
1 1
1 1 1
e
H
b
F
E E
R
p
=
2 1

Poisson oran
Elastiklikmodl
R
e
,silindirlerinedeererilikyarapdrveaadakigibi
hesaplanr:
2 1
2 1
e
2 1 e
R R
R R
R ,
R
1
R
1
R
1
= =
+:ddililer;:idililer
E
1
=E
2
=EvemetalmalzemeleriinPoisson orannda0,3civarnda
olduudikkatealnrsa:
Hertzbasnc
E F
418 0
Diliarklariin:F=F
n
,F
n
=F
t
/cos
w
,
1

2
olduu
e
H
R b
418 , 0 p =

n
,
n t
/
w
,
1 2

varsaylrsaveE
e
=2.E
1
.E
2
/(E
1
+E
2
)kabulile
n w 1 w 1
E sin r R + =
n w 1 w 1
n w 2 w 2
E sin r R =
i
1 i
d b
F
cos sin
1
) 1 ( 2
E
p
t
2
e
H

=
i d b cos sin ) 1 ( 2
1 w w w

Pratikhesaplariin,heliseldililerdekidurumdzdililerdekinebenzer
varsaylarakhemdzhemdeheliseldilileriinkullanlmakzereaadakigibi
hesapmetotlargelitirilmitir.
Arykfaktr
V A
t
E H H
K K
i
1 i
b d
F
Z Z Z Z p
=

Dinamik
ykfaktr
01
i b d
h li f kt
Elastiklikfaktr
y
2 / 1
2
wt b
H
cos cos 2
Z

=
Yuvarlanmanoktasfaktr
helisasfaktr
( )
2 / 1
0
cos Z =
2 / 1
2
e
E
) 1 ( 2
E
Z

=
wt t
2
H
sin cos
Z

2 / 1
2
0 veV0mekanizmalarnda Kavramaoranfaktr
2 / 1
4

1 i
2 / 1
1

t t
b
H
sin cos
cos 2
Z

=
) 1 (
3
4
Z

+

=
1ise
1
Z

GerekZorlanmalarTemsilEdenGerilmeler
Di dibi d ki l t il d il Didibindekizorlanmaytemsiledengerilme
K K K K
em F F F V A Sa Fa
t
F F V A 0 F F
K K K K Y Y Y Y
F
K K K K
=
=

em F F F V A Sa Fa
n
m b

alma(aryk)faktr
dealdurum
Dinamikfaktr
Ykpaylamfaktr
Didibizorlanmasiinykdalmfaktr
(genilikfaktr)
GerekZorlanmalarTemsilEdenGerilmeler
Y l t il d il Yzeyzorlanmasntemsiledengerilme
H H V A 0 H H
K K K K p p =

em H H H V A
t
E H
p K K K K
i
1 i
b d
F
Z Z Z Z
=

01
i b d
alma(aryk)faktr
dealdurum
Dinamikfaktr Ykpaylamfaktr
Yzeyzorlanmasiinykdalmfaktr
(genilikfaktr)
K
A
aryk(alma)faktr
A
y ( )
Kuvvet makinas
(Dndren)
Dzgn
Elektrik motoru
Hafif darbeli
Trbinler
Orta darbeli
ok silindirli
Kuvvetli darbe
Tek silindirli iten
makinas
(Dndrlen)
iten yanmal
motor
yanmal motor
Dzgn
Jeneratrler, niform ykl
konveyrler vidal konve
1,00 1,10 1,25 1,50
konveyrler, vidal konve
yrler, trbo vantilatrler ve
kompresrler
, , , ,
Hafif darbeli
Takm tezgahlarnn ana tahrik
1 25 1 35 1 50 1 75
mekanizmalar, krenlerin
dnme mekanizmas,
pistonlu pompalar, homojen
olmayan younluktaki
malzemelerin kartrclar vb.
1,25 1,35 1,50 1,75
Orta darbeli
Kauuk ekstrderleri, kesintili
alan kartrclar, hafif
bilyal deirmenler, aa
1,50 1,60 1,75 2,00
ileme makinalar vb.
Kuvvetli darbeli
Zmba, makas, kauuk
hamuru yourucular, demir
elik haddeleri, ekskavatrler,
1,75 1,85 2,00 2,25
elik haddeleri, ekskavatrler,
ar pompalar, ta krclar vb.
K
V
:Dinamikfaktr
V

2
2
1
2
t
1
V
i 1
i
100
v z
K
F
K
1 K
+
+ + =
t
A
i 1 100
b
F
K
+

K
1
DIN3962yegredilikaliteleri
K
2
3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Dz dililer
2,1 3,3 5,7 9,6 15,3 24,5 34,5 53,6 76,6 122,
5
0,0193
H li l di lil
1 9 2 9 5 1 8 5 13 6 21 8 30 7 47 7 68 2 109 0 0087
Helisel dililer
1,9 2,9 5,1 8,5 13,6 21,8 30,7 47,7 68,2 109,
1
0,0087
GenilikFaktrleri
K K il t il l di dibi l l i i k K
F
veK
H
ilegsterilenvesrasyladidibiveyzeyzorlanmalariinyk
dalmfaktr(genilikfaktr)denilenfaktrlereitlinedenlerledi
geniliiboyuncaykdalmndaortayakanfarklldikkatealmakiin
kullanlmaktadr.
Bufarkllnbellibalnedenleri;dililerdekididorultusuhatalar,millerin
eksenleriarasndakiparalelliktenkaklklar,yatakboluklar,mil,yatakve p , y , , y
gvdedeortayakanelastikekildeiimleri,kkaplpinyonlarda
pinyonungeniliiboyuncaortayakaneilmeveburulmadeformasyonlar
ve ek olarak termik genlemelerdir veekolaraktermikgenlemelerdir.
NispetenfazlayklenmidililerdeK
H
1,25veK
F
1,2 p y
H
,
F
,
Ykpaylamfaktrleri p y
K ve K faktrleri dililerdeki profil ve taksimat hatalarnn K
F
veK
H
faktrleridililerdekiprofilvetaksimathatalarnn
ykpaylamnbozucuvedolaysilediiftininbaz
konumlarndabunedenleortayakanzorlanmaartn y
hesabakatmakiinkullanlanfaktrlerdir.
F
DilikalitesiDIN3961(ISO1328)
6 (5) 7 (6) 8 (7) 9 (8)
K
F
veK
H
iintavsiyeedilendeerler: iingeerlidir.
mm / N K
b
F
A
t
100 >
6(5) 7(6) 8(7) 9(8)
Sertletirilmiveyayzey
sertletirmeyaplm
dililer.
Dzdilimek. 1 1 1,1 1,2
Heliseldilimek. 1 1,1 1,2 1,4
Sertletirilmemiveya
yzeysertletirme
yaplmamdililer.
Dzdilimek. 1 1 1,1 1,2
Heliseldilimek. 1 1,1 1,2 1,4
EmniyetGerilmeleri Didibi y
FM
Y Y Y Y
X relT R relT NT
F
FM
em F
Y Y Y Y
S
=

Eilmezorlanmasiindili
Didibimukavemetiiin
byklk(boyut)faktrdr.
Emniyetkatsays

malzemesindenstandart
referansdililerikullanlarak
deneylerleeldeedilmiolanve
Balyzeykalitefaktr.
elik iin 0 94 1 07
pratikolaraksreklimukavemeti
temsiledengerilmedir.
Dilimalzemesininbalentikduyarll
faktrdr elik iin deeri 0 9 1 15
elikiin0,941,07
Sonlumresahip(zamanmukavemeti
blgesindealan)dilileriindzeltme
faktrdr.elikiindeeri0,91,15
g )
katsays.Sreklimukavemetiin1dir.
EmniyetGerilmeleri Yzey y y
lim H
Z Z Z Z Z Z
p
p =
X W R V L NT
H
em H
Z Z Z Z Z Z
S
p =
Yzeyzorlanmasiin
byklk (boyut)
Yzeyzorlanmasiinstandart
Emniyetkatsays
Malzemeiftifaktrdr
byklk(boyut)
faktrdr.
y
referansdililerileyaplm
deneylerinsonularesas
alnarakbelirlenmiolanve
Balyzeyprzll
faktr.0,81,1
sreklimukavemetitemsileden
basntr.
Yalaycfaktrdr.Deeri
evrehzfaktr.0,91,13
Sonlumresahip(zamanmukavemeti
blgesindealan)dilileriindzeltme
0,871,15arasndaolabilir
g )
katsays.Sreklimukavemetiin1dir.
Malzeme tr Sembol Kullanm alan ve zellikler
FM
[N/mm
2
] p
H lim
[N/mm
2
]
Kr dkme demir GG20
GG25
Karmak ark ekillerine,
uygunluk, dk maliyet, kolay
tala alnabilme, grlt
snmleme
80
110
300
360
snmleme
Siyah temper dkm GTS35
GTS65
Kk boyutlar iin uygundur.
Dkme demir ve dkme elik
arasnda zelliklere sahip
330
410
320
460
Kresel grafitli
dkme demir
GGG40
GGG60
GGG100
Byk boyutlar iin de
uygundur. Dkme demir ve
dkme elik arasndaki
370
450
520
370
490
700
Dili
zelliklere sahip, alevle ve

indksiyonla sertletirilebilir.
Alamsz dkme
elik
GS52.1
GS60.1
Byk boyutlar iin dkm g
(dkm boluklar ve artk
gerilmeler olabilir)
280
320
320
380
Yap elii St37 yikaynakedilebilir. 250 320
Malzemeleri
(imalat elii) St50
St60
St70
350
410
460
430
460
530
Islah elikleri Ck45N
34CrMo4V
42CrMo4V
34CrNiMo6V
Kolay tala alnabilir
yi kaynak edilebilir
Kolay tala alnabilir
320...400
430...580
450...620
460 620
430...530
530...710
580...770
590 780 34CrNiMo6V
30CrNiMo8V
34CrNiMo12.8V
460...620
470...640
490...650
590...780
600...790
650...840
Alevle veya
indksiyonla
sertletirilmi slah
elikleri
Ck45
34CrMo4
42CrMo4
34CrNiMo6
Uygulanan sl ileme ve dili
arkn boyutlarna bal olarak
bazlarnda di dibi yzeyi de
sertleir
Didibiyzeyi
sertise
500...750
Di dibi yumuak
1000...1230
elikleri 34CrNiMo6 sertleir. Didibiyumuak
ise
300...450
Nitrrasyonla yzey
sertletirme yaplm
slah ve sementasyon
elikleri
42CrMo4V
16MnCr5V
Nitrrasyon kalnl <0,6 mm,
m<16 mm
m<10 mm
520...740 780...1000
Karbonitrrlenmi
veya nitrokarbr
lenmi slah ve
sementasyon elii
C45N
16MnCr5N
Isl ilem nedeniyle dk
arplmalar, uygun maliyet
460...600
460...640
650...750
650...800
42CrMo4V
34Cr4V
Yksek ekirdek mukavemeti
m<10
Tat tekniinde
460...640
600...900
650...800
1100...1350
Nitrrasyon elii 31CrMoV9V Sivri kelerde pah krlmal
Nitrrasyon elii
Nitrrlenmi halde
31CrMoV9V
31CrMoV9V
14CrMoV6.9V
Sivri kelerde pah krlmal
m<16 mm
560...840 1120...1250
Sementasyon
elikleri
16MnCr5
15CrNi6
17CrNiMo6
m=20 ye kadar standart semt.
elii.
m>16 iin
m>16 iin
620...1000 1300...1500
AlnDiliarkMekanizmalarnda
B tl d H b BoyutlandrmaHesab
Dililerin boyutlandrlmas ile ilgili hesap genellikle bir n Dililerinboyutlandrlmasileilgilihesapgenelliklebirn
boyutlandrma hesabdr.
Bu hesab ounlukla bir kontrol hesab izler Buhesabounluklabirkontrolhesab izler.
Zamanzamandierlleribelliolanbirmekanizmadauygun
digeniliininaranmas,yadalleritamolarakbelliolan g , y
birmekanizmadadilileriinuygunmalzemelerinseilmesi
amacyladahesapyaplabilir.
nboyutlandrmaileilgilihesaplar,zorlanmalarlailgili
bantlarnuygunekildedzenlenmesiilemodlhesab modlhesab
kli k k k d eklinesokmakmmkndr.
Konstrktr,bazbyklklerileilgiliseimleryaparak
mekanizmann modln hesaplayabilir mekanizmannmodlnhesaplayabilir.
AlnDiliarkMekanizmalarnda
B tl d H b BoyutlandrmaHesab
3
F F V A Sa Fa
em F 1
0 1 d
n
K K K K Y Y Y Y
z
cos M 2
m

=
em F 1

Didibimukavemetinegre
2 2 2 2 0
2
1 d
Z Z Z Z K K K K
1 i cos M 2
m

3
2 2 2
E
2
H H H V A
2
em H
2
1
0 1 d
n
Z Z Z Z K K K K
i p z
m

=
Yzey zorlanmasna gre Yzeyzorlanmasnagre
GenilikOran
G i lik b/ i i t i dil d l Genilikoran=b/p
n
iintavsiyeedilendeerler
Dili kalitesi Yataklama durumu =b/p Dili kalitesi
(DIN)
Yataklama durumu b/p
n
11...12
8 9
Kaynak konstrksiyonu hafif esnek kutu
Motor mili ucuna takl pinyonu olan mekanizmalar
3...4,5
4 5 8 8...9
6...7
6...7
Motor mili ucuna takl pinyonu olan mekanizmalar
Her iki tarafnda yataklar bulunan mekanizmalar
Hassas imal edilmi, rijit yataklanm miller zerindeki mekanizmalar
4,5...8
6,5...9,5
8...11
4...6 ok hassas imal edilmi ve rijit yataklanm miller zerindeki
mekanizmalar
12,5...19
Emniyet Gerilmeleri y
Emniyetgerilmeleri,ncelikleseilecekdilimalzemesine
b l d l i i l k di li i li il il ili k l ji baldr.Malzemeseimiyaplrkendiliimaliileilgiliteknoloji
gznndebulundurulmaldr.
Di dibi m ka emeti iin emni et gerilmesi Didibimukavemetiiinemniyetgerilmesi
FM
em F
S
=
Emniyetkatsays
Tek tarafndan yklenen dilerde S
F
=1 3 1 5
F
S
TektarafndanyklenendilerdeS
F
1,31,5
,ifttarafndanyklenendileresahip
dilileriinS
F
=22,25
Pitting anmasnakaremniyetliyzeybasnc
lim H
p
p
H
em H
S
p =
S
H
=1,21,4arasndaalnabilir
S
H
, , a as da a ab

Alin Disli Carklar

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Alin Disli Carklar

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Dili ark Mekanizmalar DiliarkMekanizmalar

Vedat Temiz VedatTemiz

zelliklere sahip, alevle ve

Você também pode gostar