Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
nh gi a
hi n tra ng ch t l ng n
c m t sng Nhu . a
nh gia
ha
c
sng Nhu va
nh h
ng cu
a no
n ha
du ng n
c t
i cu
a
sng Nhu . a
nh gia
m i tng quan gi
a ha
c va
ha
m
l ng kim loa i n ng (Cu, Pb, Zn) trong t . Lm c s khoa hc cho vic a ra cac gii php bo v mi
trng sng Nhu.
Keywords: Khoa hc mi trng; Kim loi nng; t nng nghip; Nc ti; Sng Nhu
Content
Hin nay, ti cc vng ngoi ca th Vit Nam ngi ta thng s dng nc thi lm nc ti cho canh
tc nng nghip. Khi s dng nc thi lm nc ti, bn cnh tc dng c li (tn dng c ngun dinh
dng trong nc thi), th tc hi l mt vn cn phi quan tm v trong ngun nc thi ny c cha rt
2
nhiu nguyn t kim loi nng c hi cho c th con ngi nh caimi, km, ch, thu ngn,... v c cc cht hu
c c hi kh phn hy, cc loi vi trng gy bnh,v.v... Nhng cht c hi trn u trc tip tch ly cho cy
lng thc, rau qu v s li hu qu nghim trng cho con ngi nu n phi... Khc vi cht thi hu c c
th t phn hy trong a s trng hp, cc kim loa i n ng (KLN) khi phng thch vo mi trng s tn ti lu
di. Chng tch t vo cc m sng qua chui thc n v tim n ri ro tch lu trong c th con ngi. Qu trnh
ny bt u vi nng rt thp ca KLN tn ti trong nc hoc cn lng, sau c tch t nhanh trong cc
ng vt v thc vt sng trong nc. Tip n l cac ng vt khc s dng cac ng v thc vt ny lm thc
n, dn n nng cac KLN c tch ly trong c th sinh vt tr nn cao hn. Cui cng, sinh vt cao nht
trong chui thc n (thng l con ngi), nng KLN s ln gy c.
Sng Nhu ly nc t sng Hng qua cng Lin Mc ti cho h thng thy nng an Hoi. Sng
Nhu cn tiu nc cho thnh ph H Ni v hp lu vi sng ay ti th x Ph L. Sng Nhu c din tch lu
vc 1070 km
2
. Trn din tch khu vc nh hng ca thnh ph H Ni bao gm mt phn din tch ca
huyn Thanh Tr v T Lim v mt s huyn mi st nhp trc y thuc tnh H Ty. Phn din tch ca lu
vc cn li l thuc a phn tnh H Nam. Nc sng T Lch thng xuyn x vo sng Nhu vi lu lng
trung bnh t 11 17m
3
/s, lu lng cc i t 30m
3
/s. y l nguyn nhn ch yu lm cho nc sng Nhu b
nhim. Ngoi ra, dc theo sng Nhu cn c rt nhiu nh my, x nghip, lng ngh th cng sn xut v ch
bin kim loi. Nhng kim loi ny thng theo dng chy xung nc v lng ng xung bn ay sng.
Theo nhiu kt qu nghin cu, hm lng kim loi nng (Cd, Cu, Cr, Pb, Zn, Ni) trong nc ca h
thng sng T Lch v Kim Ngu kha cao, nguyn nhn do s thi trc tip t cc nh my, x nghip dc hai
bn b sng v ngun nc ny li c thi trc tip vo sng Nhu (Nguyn Th Lan Hng v cng s,
2008; H Th Lam Tr v cng s, 2000). V th, nc sng Nhu c d oan c nhim kim loi nng rt
cao, c bit l ti a im chy qua huyn Thanh Tr ni giao nhn nc thi t h thng sng T Lch v Kim
3
Ngu. Sng Nhu cung cp nc ti cho hn 100.000 ha t nng nghip, trong bao gm 80.000 ha t nng
nghip thuc vng H Ni v 20.000 ha t nng nghip vng H Nam (Trnh Anh c v cng s, 2007).
gp phn vo vic bo v mi trng v khc phc nhim mi trng nc thuc h thng sng
Nhu, ti tin hnh ti Nghin cu hm lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn) trong t nng nghip do nh
hng ca nc sng Nhu nh m:
- a
nh gia
hi n tra ng ch t l ng n
c m t sng Nhu .
- a
nh gia
ha
c sng Nhu va
nh h
ng cu
a no
n ha
m
l ng kim loa i n ng (Cu, Pb, Zn) t s
du ng n
c t
i cu
a sng Nhu .
- a
nh gia
m i tng quan gi
a ha
c va
ha
m l ng kim
loi nng (Cu, Pb, Zn) trong t .
- Lm c s khoa hc cho vic a ra cac gii php bo v mi trng sng Nhu.
CHNG 1 : TNG QUAN TI LIU
1.1. Tng quan v nhim nc sng.
1.1.1. Tnh hnh nhim nc sng trn th gii.
1.1.2. Tnh hnh nhim nc sng Vit Nam.
1.1.3. Tnh hnh nhim nc sng trn a bn thnh ph H Ni.
1.2. Tng quan v nhim t.
1.2.1. Tnh hnh nhim t trn th gii.
1.2.2. Tnh hnh nhim t Vit Nam.
1.3. Nghin cu v s nhim kim loi nng (KLN).
1.3.1. Nghin cu nhim kim loi nng trn th gii.
4
1.3.1.1. nhim KLN do cng nghip v th.
1.3.1.2. nhim KLN do hot ng giao thng.
1.3.1.3. nhim KLN do hot ng nng nghip.
1.3.2. Nghin cu nhim kim loi nng Vit Nam.
1.3.2.1. nhim KLN do cng nghip v th.
1.3.2.2. nhim KLN do hot ng sn xut nng nghip Vit Nam.
1.3.2.3. nhim KLN do cht thi lng ngh.
1.4. c tinh cua kim loi nng (Cu, Pb, Zn)
1.4.1. c tinh cua kim loi ng (Cu)
1.4.2. c tinh cua kim loi ch (Pb)
1.4.3. c tinh cua kim loi km (Zn)
1.5. Khi qut mt s c im t nhin v kinh t x hi lu vc sng Nhu
1.5.1. c im t nhin.
1.5.2. c im kinh t x hi
1.5.2.1. c im kinh t
1.5.2.2. c im x hi
1.5.3. Hin trng nhim mi trng
1.5.4. Cc ngun thi gy nhim chu yu mi trng nc lu vc sng Nhu
1.5.4.1. Ngun thi sinh hot
1.5.4.2. Ngun thi cng nghip
1.5.4.3. Ngun thi lng ngh
CHNG II : I TNG V PHNG PHP NGHIN CU
2.1. i tng nghin cu
i tng nghin cu l nc trn sng Nhu v t s dng nc sng Nhu lm nc ti.
5
Cc mu nc c ly ti cc v tr tip nhn cc ngun thi khc nhau.
Cc mu t c ly trn cc khu vc s dng trc tip nc ti ca sng Nhu.
Cc mu nc, mu t c ly trong thi gian t thang 8/2011 n thng 8/2012.
2.2. Phng php nghin cu
2.2.1. Phng php thu thp ti liu
2.2.2. Phng php thu thp mu
2.2.3. Phng php phn tich trong phng thi nghim
2.2.4. Phng php phn tich tng quan
2.2.5. Phng php tng hp v phn tch, x l s liu v d liu
CHNG III : KT QU V THA O LU N
3.1. Hin trng mi trng nc mt sng Nhu
3.1. Mt s tnh cht l, ha hc c bn cua nc sng Nhu
Kt qu phn tch tnh cht l ha ca cc mu nc sng Nhu c trnh by bng 3.1 v bng 3.2.
Kt qu phn tch c so snh vi QCVN 08:2008/BTNMT - Quy chun k thut Quc gia v cht lng nc
mt, so snh vi ct A2 (dng cho mc ch cp nc sinh hot) v ct B1 (dng cho mc ch ti tiu thy li
6
hoc cc mc ch s dng khc), t kt qu so sanh ta c th anh gia c hin trng cht lng nc sng
Nhu hin nay.
Bng 3.1. Kt qu phn tich cc ch tiu ha l cua nc sng Nhu ma kh 2011
Mu
Ch tiu
n
v
WS
1
WS
2
WS
3
WS
4
WS
5
WS
6
WS
7
WS
8
WS
9
WS
10
WS
11
WS
12
QCVN
08:2008/BTNMT
Ct A2 Ct B1
pH - 7,1 8,4 7,8 7,7 7,7 7,8 7,7 7,5 7,5 7,4 7,5 7,3 6 - 8,5 5,5 - 9
TSS
mg/l 51 53 83 262 280 117 114 89 75 64 59 52 30 50
DO mg/l 4,4 3,0 2,8 2,5 1,1 1,3 1,32 1,5 2,3 2,8 3,1 4,2 5 4
Hm lng cn mg/l 240 200 230 230 510 526,7 203,3 208,3 248,7 240 276,7 246,7 - -
BOD
5
mg/l 16 67 81 85 101 89 68 63 52 35 31 25 6 15
COD mg/l 23 86 102 110 131 107 86 75 62 54 46 32 15 30
N-NH
4
+
mg/l 3,16 18,19 22,21 27,02 29,48 30,86 27,31 26,65 23,06 20,61 15,44 4,78 0,2 0,5
N-NO
3
-
mg/l 0,46 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 5 10
PO
4
3-
mg/l 0,21 1,03 0,89 1,46 2,97 3,4 1,78 1,73 1,54 1,52 1,43 0,61 0,2 0,3
7
Bng 3.2. Kt qu phn tich cc ch tiu ha l cua nc sng Nhu ma ma 2012
Mu
Ch tiu
n
v
WS
1
WS
2
WS
3
WS
4
WS
5
WS
6
WS
7
WS
8
WS
9
WS
10
WS
11
WS
12
QCVN
08:2008/BTNMT
Ct A2 Ct B1
pH - 7,10 7,28 7,55 7,30 7,55 7,49 7,44 7,41 7,17 7,38 7,28 7,10 6 - 8,5 5,5 - 9
TSS
mg/l 12 21 24 58 63 83 55 21 24 17 15 13 30 50
DO mg/l 5,8 3,7 3,2 2,5 1,9 2,2 2,3 2,7 3,3 3,8 4,1 5,2 4
Hm lng cn mg/l 216 230 237 240 267 263 340 196 177 210 197 160 - -
BOD
5
mg/l 8 14 18 17 21 18 20 18 18 17 16 12 6 15
COD mg/l 13 23 24 24 30 32 35 28 30 29 25 16 15 30
N-NH
4
+
mg/l 1,36 5,23 6,89 7,42 10,16 11,25 11,42 11,54 8,40 7,80 7,47 1,30 0,2 0,5
N-NO
3
-
mg/l 0,69 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,1 0,27 5 10
PO
4
3-
mg/l 0,12 0,15 0,17 0,21 0,27 0,34 0,33 0,20 0,17 0,16 0,16 0,13 0,2 0,3
Khoa Mi Tr
o ha
m l ng axt mu i h
u c
s pha
t tri n cu
a h vi ta
o c a sng.
Bng 3.1, bng 3.2 v hnh 3.1 cho thy rng gia
tri pH cu cc mu nc o c
ti cac v tr ly mu khac nhau trn sng Nhu dao ng trong khoa
tr pH trong cac m u nc gi
a ca
c i m l y m u va
gi
a ca
c mu
a la
khng a
ng
k . Gi tr pH ti cac im t im WS2 (Ph Din) n WS6 (T Thanh Oai) cao hn so
vi cac im cn li do ti cc v tr ny tip nhn trc tip mt ngun ln nc thi t
cac khu th mang theo cc cht ty ra c tnh kim t cac khu th thi ra. Nhn
chung, ti cc v tr o, gia tr pH ca cc mu nc u nm trong gi tr gii hn cho
php i vi cht lng nc mt ct A2 (6 8,5) v ct B1 (5,5 9) - theo
QCVN08:2008/BTNMT.
Hnh 3.1. Hm lng pH trong nc sng Nhu
3.2. Nhu cu oxy sinh ha (BOD
5
)
Nhu cu oxy sinh ha l lng oxy cn thit vi sinh vt oxy ha cc cht hu c
trong mt khong thi gian xac nh v c k hiu bng BOD c tnh bng mg/l. Ch
tiu BOD phn nh mc nhim hu c ca nc thi. BOD cng ln th nc thi
(hoc nc ngun) b nhim cng cao v ngc li. Nh v y BOD la
m t ch tiu quan
trng dng xac nh mc nhim ca nc. Trong mi trng nc, khi qu trnh
6,0
6,5
7,0
7,5
8,0
8,5
WS1 WS2 WS3 WS4 WS5 WS6 WS7 WS8 WS9 WS10 WS11 WS12
V tr ly mu
pH
Ma ma
Ma kh
Khoa Mi Tr
ng (12
- 21 mg/l) vo ma ma v khong (16 - 101 mg/l) vo ma kh. Vo ma ma, tt c cc
gi tr BOD
5
u vt qu tiu chun cho php i vi nc dng cho mc ch sinh hot
ct A2 (6 mg/l) QCVN 08:2008/BTNMT mt s im cn vt c tiu chun i vi nc
dng cho mc ch ti tiu thy li ct B1 (12mg/l) QCVN 08:2008/BTNMT. c bit
vo ma kh nc sng Nhu ph mt mu en t u sng n cui sng, do gia tr
BOD
5
ca cc mu nc cc v tr u cao hn nhiu so v
i gia
tri gi
i ha n cho php i
vi cht lng nc dng cho mc ch ti tiu ct B1 QCVN 08:2008/BTNMT. Gi tr
BOD
5
trong cc mu nc rt nhiu v tr vt gp nhiu ln so vi tiu chun cho php.
nh im nhim nh mu WS5 (Thanh Lit) c gi tr BOD
5
= 101 (mg/l) vt gp
6,73 ln, gi tr BOD
5
= 89 (mg/l) ca
WS6 (T Thanh Oai) vt gp 5,93 ln, WS4 (Hu
Ha) vt gp 5,67 ln, WS3 (Vn Phc) vt gp 5,6 ln, WS2 (Ph Din) v WS7 (i
ng) vt gp 4,46 ln. Thm ch ngay c ti v tr u sng, khi lng nc sng Hng
xung thp, cng Lin Mc ng th nc y cng bt u xut hin s nhim (gi tr
BOD
5
= 16 mg/l). Qua cho thy, n
bi nhi m ch t h
u c ,
v vy cn thit phi c nhng gii phap hn ch s nhim ny m bo ch t lng nc
phc v cho mc ch ti tiu thy li cho hn 100.000 ha t nng nghip (trong c
80.000 ha ca Tp.H Ni v 20.000 ca tnh H Nam).
0
15
30
45
60
75
90
105
120
WS1 WS2 WS3 WS4 WS5 WS6 WS7 WS8 WS9 WS10 WS11 WS12
V tr ly mu
Ma ma
Ma kh
BOD
5
(mg/l)
Ct B1
Ct A2
QCVN 08:
2008/BTNMT
Khoa Mi Tr
c vi tri
ng (16 35 mg/l) vo ma ma v
khong (23 131 mg/l) vo ma kh. Vo ma ma do nc ma pha long nn phn ln
cc gi tr COD ca cc mu nc ti cc v tr u nm di tiu chun cho php (nc
dng cho mc ch ti tiu thy li) ct B1 QCVN 08:2008/BTNMT. Vo ma kh
cng ging nh gia tr BOD
5
tt c cc gi tr COD ti cc v tr ly mu u vt rt nhiu
so vi vt ngng gii hn cho php cht lng nc mt ct B1 (30 mg/l) theo QCVN
08:2008/BTNMT. in hnh l gi tr COD ca cc mu WS5, WS4, WS6, WS3 vt 4,3
ln; 3,6 ln; 3,5 ln v 3,4 ln so vi tiu chun cho php. c bit, ngay t v tr WS2
(Ph Din), hm lng COD tng nhanh. Nguyn nhn do v tr ny tip nhn mt
lng ln cht thi sinh hot t cac khu dn c hai bn sng v cht thi t cc khu
cng nghip: CCN Ph Minh, KCN T Lim. n v tr WS5 (Thanh Lit) th ngun
gy nhim cht hu c ch yu t nc thi sinh hot t cac knh mng ca thnh
ph H Ni v sng T Lch sau vo sng Nhu qua p Thanh Lit.
Bng 3.3. T s BOD
5
/COD ma ma v ma kh
0
15
30
45
60
75
90
105
120
135
150
WS1 WS2 WS3 WS4 WS5 WS6 WS7 WS8 WS9 WS10 WS11 WS12
V tr ly mu
COD (mg/l)
Ma ma
Ma kh
Ct B1
Ct A2
QCVN 08:
2008/BTNMT
Khoa Mi Tr
u tng i thp,
dao ng t 1,1- 3,1 mg/l, tt c cc gi tr DO ny u khng t tiu chun cho php i
vi cht lng nc mt theo QCVN 08:2008/BTNMT (loi B1 4mg/l).
3.4. Hm lng N-NH
4
+
trong nc
Hm lng Amoniac (NH
4
+
) c mt trong nc l do s phn hy cht hu c ca
cc vi sinh vt trong iu kin ym kh. Khi pH ca nc tng, NH
4
+
chuyn thnh NH
3
gy c i vi VSV.
0
1
2
3
4
5
6
7
WS1 WS2 WS3 WS4 WS5 WS6 WS7 WS8 WS9 WS10 WS11 WS12
V tr ly mu
DO (mg/l)
Ma ma
Ma kh
Ct B1
Ct A2
QCVN 08:
2008/BTNMT
Khoa Mi Tr
ng trong nc TSS
Gi tr TSS ca cc mu nc ti cac im hai ma giao ng kh ln trong
khong 12 - 280 mg/l (bng 3.1, bng 3.2 v hnh 3.6). Ti cac v tr ly mu , ngoi tr cac
i m WS1, WS2, WS3, WS8 v WS12 vo ma ma c gia tr TSS nm trong gia tr gii
hn n c dng cho mc ch cp nc sinh hot ct A2 (30 mg/l) - theo QCVN
08:2008/BTNMT, cac im cn li vo ma ma v ma kh u c gia tr TSS vt
ng
ng gia
tri gi
a mu
a ma va
mu
a kh . Vo ma ma , n
c ma va
pha loa
ng va
gia
m ha
m l ng ca
tiu nh BOD
5
, COD, DO, N-NH
4
+
,
TSS co
i gia
tri gi
co
thng s N-NH
4
+
c 24/24 k t qua
v t qua
p .
Bng 3.4. Thng k kt qu quan trc mt s thng s trn sng Nhu
Thng s
n
v
Max Min
S kt qu vt
QCVN08:2008/BTNMT ct
A2
S kt qu vt
QCVN08:2008/BTNMT
ct B1
DO mg/l 5,9 1,1 16 10
BOD
5
mg/l 101 12 24 21
COD mg/l 131 16 25 15
TSS mg/l 280 12 16 16
N-NH
4
+
mg/l 30,86 1,3 24 24
P-PO
4
3-
mg/l 3,4 0,12 17 13
Khoa Mi Tr
y bng 3.6 v
bng 3.7.
Bng 3.6. Mt s tinh cht l, ho hc cua mu t nghin cu ma kh
K hiu
mu
pH
KCl
CHC
(%)
CEC
(cmol/kg)
T l cp ht (%)
St
(<0,002mm)
Limon
(0,002-0,05mm)
Ct
(>0,05mm)
SS1 6,18 2,68 10,47 11,1 20,95 67,95
SS2 5,82 2,62 15,31 19,65 48,65 31,70
SS3 6,08 2,55 15,39 23,2 37,75 39,05
SS4 6,05 3,23 16,34 31,35 52,25 16,40
SS5 5,35 2,61 15,21 22,10 34,40 43,50
SS6 6,13 3,47 16,46 35,35 46,25 18,40
SS7 6,38 3,69 19,37 38,60 41,80 19,60
SS8 6,18 3,56 17,38 22,80 32,30 34,90
SS9 6,16 3,33 16,85 27,60 48,80 23,60
SS10 6,55 3,26 15,95 30,10 52,40 17,50
SS11 6,71 2,79 15,08 24,65 51,25 24,10
SS12 6,22 2,73 15,62 29,10 31,50 39,40
24
Bng 3.7. Mt s tinh cht l, ho hc cua mu t nghin cu mu
a ma
K hiu
mu
pH
KCl
CHC
(%)
CEC
(cmol/kg)
T l cp ht (%)
St
(<0,002mm)
Limon
(0,002-0,05mm)
Ct
(>0,05mm)
SS1 6,21 2,61 9,88 12,5 20,83 66,67
SS2 5,85 2,60 15,45 17,85 49,30 32,85
SS3 6,09 2,57 15,51 24,49 38,20 37,41
SS4 6,03 3,23 17,75 31,33 51,38 17,29
SS5 5,41 2,77 15,32 25,26 33,13 41,61
SS6 6,14 3,44 16,39 32,12 48,25 19,63
SS7 6,42 3,66 19,41 36,50 40,85 22,65
SS8 6,26 3,51 17,56 23,75 33,61 32,64
SS9 6,19 3,37 17,95 29,82 47,02 23,16
SS10 6,64 3,30 16,01 31,47 49,27 19,36
SS11 6,73 2,78 17,23 24,24 50,30 25,46
SS12 6,34 2,76 15,64 28,31 33,52 38,17
3.2.1.1. pH
KCl
Gi tr pH
KCl
trong cc mu t giao ng t 5,35 6,71 vo ma kh v t 5,41 6,73
vo ma ma (bng 3.6 v bng 3.7). t nghin cu c phn ng t t chua n trung tnh. Gi
tr pH cng thp th kh nng ha tan kim loi v hot ng ca ion kim loi s cng cao.
3.2.1.2. Hm lng cht hu c (CHC)
Bng 3.6 v bng 3.7 cho th y lng cht hu c trong cac t khu vc nghin cu giao
ng t 2,55% n 3,69% (ma kh) v t 2,57% n 3,66% (ma ma ). Hm lng cht hu
c mu t l kha cao do tn d thc vt tch t tng mt hoc do s tch t vt liu hu c t
25
nc thi. Cc mu t ly vng trng la (trng): mu SS4 (Hu Ha), SS6 (T Thanh Oai),
SS7 (i ng), SS8 (C ), SS9 (Nh Kh), SS10 (Hin Giang) c hm lng cht hu c cao
hn so vi cc mu ly vng t trng mu: mu SS1 (Thy Phng), SS2 (Ph Din), SS3
(Vn Phc), SS5 (Thanh Lit), SS11 (ng Quan), SS12 (Hong ng). Nguyn nhn do trong
iu kin ngp nc s tch ng cht hu c trong iu kin ym kh din ra thun li hn.
Hm lng cht hu c cao trong t khng ch nh hng n tnh cht l, ha hc ca t m
cn tac ng n cc dng tn ti ca ng (Cu), ch (Pb), km (Zn) trong t.
3.2.1.3. Dung tich trao i cation (CEC)
Vo ma kh d ung tch trao i cation (CEC) giao ng t 10,47 19,37 (cmol/kg) v t
9,88 19,41 (cmol/kg) ma ma (bng 3.6 v bng 3.7). CEC ca t l mt ch tiu quan trng
trong vic anh gia kh nng gi cht dinh dng cng nh tch ly KLN trong t. CEC ca t
ph thuc vo nhiu yu t nh: hm lng CHC trong t, thnh phn khoang st trong t v cc
oxit Fe Al ca t. t nghin cu c hm lng CHC cao, nn t l ng gp ca CHC vo
CEC ca t l kh ln, th hin qua mi tng quan t l thun gia gi tr CEC v hm lng
CHC cc mu t nghin cu.
3.2.1.4. Thnh phn c gii
i vi t, thnh phn c gii c ngha rt quan trng, n c trng cho ngun gc
pht sinh ca t, cc tnh cht v ph ca t. t c thnh phn c gii nng th gi c
nhiu cht dinh dng hn. Da vo cch phn loi t theo TPCG ca M, c th xac nh
TPCG ca cc mu t nghin cu theo ba
i ca
c khu v c kha
c cu
u Ho
a) v
SS6 (T Thanh Oai ) a
co
co
d u hi u nhi m ca
ng va
ke
ti m c n v
ng gi
i ha n cho phe
p i v
i ha
m
l
n
g
n
g
(
C
u
)
t
r
o
n
g
t
ng (Cu) Linear (ng (Cu))
y = 997,44x + 21,369
R
2
= 0,6242
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
80,0
0 0,005 0,01 0,015 0,02 0,025 0,03 0,035 0,04 0,045 0,05
Hm lng ch (Pb) trong nc
H
m
l
n
g
c
h
(
P
b
)
t
r
o
n
g
t
Ch (Pb) Linear (Ch (Pb))
32
Hnh 3.16. Mi tng quan gia hm lng km (Zn)
trong nc v trong t
Kt qu trnh by hnh 3.14, hnh 3.15, hnh 3.16 v bng 3.9 cho thy mi tng quan
gia hm lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn) trong nc vi hm lng kim loi nng (Cu, Pb,
Zn) trong t l kh cht ch. H s tng quan Pearson kha cao giao ng t 0,79 0,93, trong
mi tng quan ca hm lng ng (Cu) trong nc v trong t l cht ch nht (r = 0,93),
tip n l hm lng km (r = 0,91) v cui cng l hm lng ch Pb (r = 0,79).
Qua kt qu trnh by bng 3.5, bng 3.8 v cc biu hnh 3.8, hnh 3.9, hnh 3.10,
hnh 3.11, hnh 3.12, hnh 3.13 nhn thy rng: Vic s dng nc ti ca sng Nhu nh
hng n hm lng ca cc kim loi nng trong t. So snh ti 3 khu vc nghin cu hm
lng kim loi nng trong nc v hm lng kim loi nng trong t: i m u ngun WS1,
SS1 (Thy Phng), gia ngun WS5, SS5 (Thanh Lit) v cui ngun WS12, SS12 (Hong
ng) nhn r hn iu ny.
Bng 3.10. So snh hm lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn) trong t v trong nc
ti 3 khu vc nghin cu
a im
Hm lng nghin cu
kim loi nng
Thng ngun
(Thy Phng)
Gia ngun
(Thanh Lit)
Cui ngun
(Hong ng)
Trong
nc
Hmlng ng 0,039 mg/l 0,328 mg/l 0,064 mg/l
Hm lng ch 0,009 mg/l 0,045 mg/l 0,033 mg/l
y = 128,62x + 115,88
R
2
= 0,8298
0,0
50,0
100,0
150,0
200,0
250,0
300,0
0 0,2 0,4 0,6 0,8 1 1,2 1,4
Hm lng km (Zn) trong nc
H
m
l
n
g
k
m
(
Z
n
)
t
r
o
n
g
t
Km (Zn) Linear (Km (Zn))
33
Hm lng km 0,154 mg/l 0,565 mg/l 0,150 mg/l
Trong
t
Hmlng ng 22,0 mg/kg 99,2 mg/kg 25,2 mg/kg
Hm lng ch 30,1 mg/kg 68,3 mg/kg 61,5 mg/kg
Hm lng km 127 mg/kg 220,3 mg/kg 119,3 mg/kg
T bng 3.10 nhn thy rng ti im c hm lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn) trong
nc ti thp th hm lng kim loi nng trong t cng rt thp. im c hm lng kim loi
nng (Cu, Pb, Zn) trong nc ti cao th hm lng kim loi nng trong t cng rt cao. Nh
vy vic s dng nc ti ly t sng Nhu c hm lng lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn)
cao a
nghin c
phn ti
va
ang bi
nhi m KLN . Hm lng kim loi (Cu, Pb, Zn) trong cc mu t s dng nc ti ca sng
Nhu c s khc nhau gia cc khu vc nghin cu v gia cc ma nghin cu. Hm lng
ng (Cu) v km (Zn) o c ti mt s im ly mu t vt qu tiu chun cho php i
vi hm lng kim loi ng trong t - QCVN 03:2008/BTNMT (50 mg/kg). im SS2 (Ph
Din): 58,1 62,4 mgCu/kg vt 1,16 1,25 ln, 244,6 259,3 mgZn/kg; im SS4: 56,1
62,5 mgCu/kg vt 1,12 1,25 ln; im WS5 (Thanh Lit) 79,4 99,2 mgCu/kg vt 1,59
1,98 ln, 218,4 220,3 mgZn/kg vt 1,09 1,10 ln; im SS6 (T Thanh Oai): 59,8 61,8
mgCu/kg vt qu 1,2 1,24 ln. Hm lng ch (Pb) trong mu t cha co
d u hi u nhi m
r rt.
- Theo k t qua
s b m i tng quan gia hm lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn) trong
nc vi hm lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn) trong t l kh cht ch. H s tng quan
Pearson kha cao giao ng t 0,79 0,91, trong mi tng quan ca hm lng ng (Cu)
trong nc v trong t l cht ch nht (r = 0,93), tip n l hm lng km (r = 0,91) v cui
cng l hm lng ch Pb (r = 0,79). Do o
co
th a
nh gia
r ng vi c s dng nc ti ca sng
Nhu nh hng n hm lng ca cc kim loi nng trong t. Ti im c hm lng kim
loi nng (Cu, Pb, Zn) trong nc ti thp th hm lng kim loi nng trong t cng rt thp,
ti i m c hm lng kim loi nng (Cu, Pb, Zn) trong nc ti cao th hm lng kim loi
nng trong t cng tng cao.
- xut mt s gii php nhm gim thiu nhim mi trng lu vc sng Nhu: gii
php v chnh sch, qun l; gii php v khoa hc, cng ngh v gii php v tuyn truyn gio
dc.
37
KI
N NGHI
- bo v mi trng v khc phc nhim cho lu vu sng Nhu th cc nghin cu
tip theo cn tp trung nghin cu su hn cac gii php gim thiu nhim c bit l cc gii
php v khoa hc cng ngh.
- Cn xy dng cac c ch, chnh sch qun l mi trng cn thit, ng b v ph hp,
to hnh lang phap l v iu kin thun li cho cc hot ng bo v mi trng v khai thc
bn vng ti nguyn nc trn lu vc, y mnh x hi ha cc hot ng bo v mi trng
lu vc.
- Cn ngn chn kp thi v x l nghim cac hnh vi nh: rc thi, ph liu ba bi,
nc thi cha qua x l ra sng.
- y mnh cng tc tuyn truyn, gio dc, nng cao nhn thc v trch nhim ca cng
ng, dn c, cp chnh quyn, on th, doanh nghip v c nhn trong vic bo v mi trng
lm sng li con sng ang b nhim trm trng ny.
References
Ti ng Vi t
1. L Huy B, L Th Nh Hoa, Phan Kim Phng, on Thai Phin, Nguyn L (2000), c
hc mi trng, NXB i hc Quc gia Thnh ph H Ch Minh.
2. L Huy B (1997), Sinh thi mi trng t. NXB Nng nghip. H Ni, chng 13, chng
14.
3. Trn Bnh, Nguyn Ngc Thng (2007), Hng dn th nghim ha phn tch, tr
ng a i
hc bach khoa H Ni .
4. Trn Th Bnh, L Vn Ngh v c ng s (2008), Mi trng sng Nhu, sng y hin trng
v mt s nh hng v gii php x l nhim, Chng trnh KC 08/0610, Tuyn tp
bo co hi tho khoa hc ln 1, H Ni, 12/2008.
5. B Cng nghip (2003), "Qun l cht lng nc thi Cng nghip trong lu vc sng
Nhu sng y, Tham lun ti hi ngh Ch tch UBND 6 tnh/thnh ph thuc lu vc
sng Nhu - sng ay ngy 7/8/2003 ti H Nam.
6. B Khoa hc cng ngh v Mi trng Trung tm t liu KH & CN quc gia (1993), nh
gi mi trng nc v s dng ngun nc Vit Nam, Tng lun s 10-1993.
7. B Ti nguyn v Mi trng (2009), Quy chun k thut Quc Gia v mi trng.
38
8. B ti nguyn v mi trng, Vin Khoa hc v Cng ngh Vit Nam (2006), Xy dng
chng trnh v tin hnh quan trc mi trng nc mt lu vc sng Nhu v sng y.
9. Bi Lim Chnh (1998), nh gi din bin mt s ch tiu, l, ho nc sng Nhu vi h
s pha long khc nhau phc v lm nc ti nng nghip, Kho lun tt nghip, i hc
Thu li.
10. V Th Thy Dng (2008), nh gi hm lng kim loi nng (As, Cd, Pb, Cu, Zn) trong
mi trng t ti lng ngh c nhm, ch Vn Mn -Yn Phong-Bc Ninh, Kha lun tt
nghip, trng i hc nng nghip H Ni.
11. Nguyn Vn C v c ng s (2005), Xy dng n tng th bo v mi trng lu vc
sng Nhu v sng y, Bo co tng kt n cp nh nc, H Ni.
12. L c (2004), Bi ging kim loi nng trong t.
13. L c, Nguy n Ngo c Minh (2001), Tac ng ca hot ng lng ngh ti ch ng th
cng x i ng huyn Vn Lm, tnh Hng Yn n mi trng t khu vc, Tp ch
khoa hc t (s 14).
14. L c v c ng s (2004), Mt s phng php phn tch mi trng, NXB i hc Quc
gia H Ni.
15. L c v cc cng s (2003), Hin trng nhim mi trng lng ngh c kim kh
Phng X, Thch Tht (H Ty), Bo co khoa hc.
16. Lu c Hi (2001), C s Khoa hc Mi trng, NXB i Hc Quc Gia H Ni.
17. Phm Quang H, V nh Tun, H Mnh Thng (2000), Hin trng nhim mi trng
t v nc x Vn Mn, yn Phong, Bc Ninh. Vin Th nhng Nng ha.
18. Nguyn Th An Hng (1998), Nghin cu nh gi nhim kim loi nng trong mi trng
t, nc, trm tch, thc vt khu vc cng ty Pin Vn in v Orion Hanel, Lun n
thc s Khoa hc chuyn ngnh Th nhng, Trng H Khoa hc T Nhin - i hc
Quc Gia H Ni.
19. Nguyn Th Hin (2003), Nghin cu nh hng ca ngun nc thi Thnh ph H Ni
n cy trng, mi trng t vng Thanh Tr v xut bin php khc phc, Lun vn
Thc s, Vin Khoa hc Nng nghip Vit Nam.
20. L Vn Khoa, Nguyn Xun C, Bi Th Ngc Dung, L c, Trn Khc Hip, Cai Vn
Tranh (2001), Phng php phn tch t, nc, phn bn v cy trng, NXB Gio dc.
21. L Vn Khoa, Nguyn Xun Qunh, Nguyn Quc Vit (2007), Ch th sinh hc mi
trng, Nh xut bn gio dc.
39
22. Lng Th Lng (2002), Nghin cu, nh gi cht lng mi trng nc thuc h thng
sng Nhu thng qua mt s ch tiu dinh dng v ch tiu ho, l, Lun vn tt nghip, i
hc khoa hc t nhin. i hc Quc Gia H Ni.
23. Nguyn nh Mnh (2000), Ho cht dng trong nng nghip v nhim mi trng, NXB
Nng nghip.
24. N.M.Maqsud (1998), " nhim mi trng vng ni v ngoi Thnh ph HCM nhn bit
qua lng KLN tch t trong nc v bn cc knh rch", Tp ch Khoa hc t (s
10/1998), tr. 162-169.
25. Phm Khi Nguyn (2006), Hin trng mi trng nc 3 lu vc sng: Cu, Nhu - ay,
h thng sng ng Nai, Bo co mi trng quc gia 2006, B Ti Nguyn v Mi
trng.
26. Nguyn Ngc Nng (2003), Hm lng cc nguyn t vi lng v KLN trong mt s loi
t chnh vng ng Bc Vit Nam, Tp ch khoa hc t (s 18/2003).
27. Phm Bnh Quyn, Trn Ngc Ln, Nguyn Vn Sang (1994), Kt qu nghin cu bc
u v nghin cu hin trng nhim KLN ca khu dn c v t nng nghip do sn xut
cng nghip, Tp ch Bo v thc vt, (s 3/1994).
28. Nguyn Ngc Qunh, L Huy B v cng s (2001), Hm lng mt s kim loi nng trong
t trng la do nh hng ca cng nghip v sinh hot ti thnh ph H Ch Minh, Tp ch
Nng nghip v thc phm (s 4).
29. R.Laffont (1992), Cuc u tranh v Mi trng Sinh thi. Nh xut bn Khoa hc k thut.
30. S KHCN & MT H Ni (2000), nh gi tng th tnh trng nhim cng nghip, xut
cc gii php ci thin. Kim sot v khng ch nhim trong qu trnh pht trin cng nghip
H Ni.
31. Trn Cng Tu, Trn cng khnh (1998), Hin trng mi trng t Vit Nam thng qua
vic nghin cu cc KLN, Tp ch khoa hc t (s 10/1998).
32. Trnh Th Thanh (2003), c hc mi trng v sc khe con ngi, NXB i hc Quc
Gia H Ni.
33. Hong Th Thanh Thy, T Th Cm Loan, Nguyn Nh H Vy (2007), Nghin cu a ho
mi trng mt s kim loi nng trong trm tch sng rch thnh ph H Ch Minh, Tp ch
pht trin KH&CN, tp 10 (s 01/2007).
34. L Th Thu, Nguyn Th Hin, V Dng Qunh (2001), Hm lng kim loi nng trong
nc thi v cn bn ca mt s nh may v sng thoat nc H Ni, Tp ch khoa hc
t, (s 17).
40
35. Tng cc tiu chun o lng cht lng Vit Nam, Tiu chun Vit Nam TCVN 5942 :
1995, Cht lng nc tiu chun cht lng nc mt.
36. H Th Lam Tr v Nguyn Hu Thnh (2003), Kim loi nng (tng s v trao i) trong
t nng nghip ca huyn Vn Lm, tnh Hng yn, Tp ch Khoa hc t, (s 19).
37. Nguyn L Trang. Bc u s dng phng php Delphi nh gi cht lng nc
sng Nhu. Kha lun tt nghip Khoa Mi trng H Khoa hc T nhin H Ni,
2009.
38. Phan Th Vn (2008), Bo co tng kt nhim v khoa hc: nh gi cht lng mi trng nc
sng Nhu, sng y phc v nui trng thu sn, B NN&PTNT. Vin nghin cu Nui trng
Thu sn 1, nh Bng, T Sn, Bc Ninh.
Ting Anh
39. Alina Kabata - Pendias and Henryk Pendias (1984), Trace Elements in Soils and Plants, CRC
Press, Inc. Boca Raton, Florida.
40. Aris Farnanto et al, 2003, Dillution as one measure to increase river water quality. Head of
Reasearch and Development Bureau of Jasa Tirta I Public Corporation, Jl. Surabaya No.
2A Malang 65115 Indonesia.
41. Dang The Cuong, Stephane Beyen, Oliver Wurl, Karuppiah Subramanian, Kelvin Kae Shing
Wong, N. Sivasothi, Jeffrey Philip Obbrad (2003), Heavy metal contamination in
mangrove habitats of Viet Nam. Environmental Engineering and Science Programe,
National University of Singapore.
42. Domy C. Adriano, Zueng-Sang Chen, Sang - Shyng Yang (1994), Biogeochemistry of trace
elements, Science and technology letters.
43. Environment Canada. (2002), Canadian Environmental Quality Guidelines: Summary Table.
44. Jack E. Fergusson (1991), The heavy elements, Chemistry, Environment impact and health
effects, Pergamon press.
45. Jay Chung Chen et al (1999), Pearl River Estuary Pollution Project (PREPP) An
Integrated Approach, Center for Coastal and Atmospheric Research.
46. Ho Thi Lam Tra, (2000), Heavy metal pollution agricultural soil and river sediment in
Hanoi, Vietnam, Thesis of Agriculture Sciences Doctor, Laboratory of Soil Science,
Kyushu University, page 9.
47. Ho Thi Lam Tra (2001), Kazuhiko Egashira. Status of Heavy metal in Agricultural Soils of
Vietnam. Plant Nutr.
41
48. Kabata Pendias & Henryk Pendias(1985). Trace Elements in Soils and Plants. CRCPress,
Inc. Boca Raton, Florida,
49. Maie, N., Watanabe, A., Kimura, M. (2004), Chemical characteristics and potential
source of fulvic acids leached from the plow layer of paddy soil, Geoderma ,120.
50. Mc Neill & S. Olley (1998) The Effects of Motorway Runof on Watercourses in South
Wets Scotland. Water and Environmental Management, Volume 12, No6, December
1998.
51. M.Mench, J. Vangron Sveld, V. Didier & H. Clijsters Evaluation of metal mobility, Planl
Availability and Immobilization by chemimcal Agents in alimed Silty soil.
Enviromental pollution, 1994.
52. New York Oxford (1980), Handbook on the toxicology of metals, Elsevied, North Holland
Biomedical Press Amsterdam (chapter 21).
53. Nguyen Thi Lan Huong (2008), Heavy metal polution of water and sediments in the rivers of
Viet Nam, and its effects on the quanlity agricutral and crops, Philosophy, Kyushu
University, Japan.
54. Pacyna J.M, J, Much and F. Axenfeld (1991), European Inventory of Trace Metal Emissions
to the Atmosphere, Elsevier Amsterdam London, NewYork, Tokyo.
55. U. Forstner , Contaminated Sediment. Springer-Verlag New York, (1989).
56. Vernet J.P. (Edited) 1991. Heavy Metals in the Environment. Elsevier, Amsterdam
London NewYork Tokyo.
57. W.Salomons and W.M.Stigliani (1995), Biogeodynamics of Pollutants in Soils and
Sediments, Springer publisher.
58. Yu-Tian-Ren(1985), Physical chemistry of paddy soil, Springer Verlay-Berlin-Heidelberg-
Tokyo.
Ti liu t trang Web
59. http://www.vietnamnet.vn/xahoi/2009/03/837107/. C sng Nhu cht do t ngt nhim
c nc thi.
60. http://www.monre.gov.vn/monreNet/default.aspx?tabid=185. Hin trng mi trng Vit
Nam (2007).
61. http://www.nea.gov.vn/Sukien_Noibat/Luuvuc_Song/songNhue_Day/thongtin_mt-
kinhnghiem.htm. Kinh nghim trn th gii v qun l mi trng lu vc sng.
62. http://www2.vietnamnet.vn/khoahoc/moitruong/2006/05/574875/.Kiu Minh (2006),
Nc chy trn th.
42
63. http://www.nea.gov.vn/thongtinmt/noidung/dd_3_12_03.htm. nhim mi trng sng
Nhu H Nam: Ca trng y sng, ngi ku cu!
64. http://tintuc.xalo.vn/001878123471/song_nhue_thanh_nguon_gay_o_nhiem_nang.html.
Sng Nhu thnh ngun gy nhim nng (2008), Tin Phong,
65. http://74.125.155.132/search?q=cache:0dH5W67tN1QJ:www.gso.gov.vn/Modules/Doc_D
ownload.aspx%3FDocID%3D3072+c%C3%A1ch+t%C3%ADnh+h%E1%BB%87+s%E
1%BB%91+t%C6%B0%C6%A1ng+quan&cd=1&hl=vi&ct=clnk&gl=vn. Tng Vn
Khin, Phng php phn tch tng quan
66. http://www1.vnu.edu.vn/dhqg/contents/index.php?ID=445. Tp ch Khoa hc Cng ngh
v Mi trng, s 3/2003, tr. 29-30,47.
67. http://yeumoitruong.vn/forum/archive/index.php/t-2133.html. nhim t vn ang
quan tm.
68. http://www.vea.gov.vn/VN/hientrangmoitruong/baocaomtquocgia/Pages/B%C3%A1oc%C
3%A1om%C3%B4itr%C6%B0%E1%BB%9Dngqu%E1%BB%91cgian%C4%83m2010
T%E1%BB%95ngquanm%C3%B4itr%C6%B0%E1%BB%9DngVi%E1%BB%87tNam.
aspx Bao cao mi trng quc gia 2010, Chng 3, tr 77-92.
69. http://www.gso.gov.vn/default.aspx?tabid=512&idmid=5&ItemID=9232. Nin gim thng
k 2008.
70. http://www.1000namthanglonghanoi.vn/index.php?act=news&Cat_Level1=91&Cat_Level
2=98&Level=2.
71. http://vea.gov.vn/vn/hientrangmoitruong/baocaomtquocgia/Pages/B%C3%A1o-
c%C3%A1o-Hi%E1%BB%87n-tr%E1%BA%A1ng-m%C3%B4i-
tr%C6%B0%E1%BB%9Dng-qu%E1%BB%91c-gia-20051.aspx. Bo co hin trng mi
trng quc gia 2005 Phn Tng quan, 2005.
72. http://oct.vn/?do=news&dtd=view&id=2969#ixzz0hlFU33tY.
73. http://www.canhsatmoitruong.gov.vn/default.aspx?tabid=439&ID=1030&CateID=487.
74. http://vea.gov.vn/vn/hientrangmoitruong/baocaomtquocgia/Pages/B%C3%A1o-
c%C3%A1o-m%C3%B4i-tr%C6%B0%E1%BB%9Dng-qu%E1%BB%91c-gia-2008---
M%C3%B4i-tr%C6%B0%E1%BB%9Dng-l%C3%A0ng-ngh%E1%BB%81-
Vi%E1%BB%87t-Nam-1.aspx. Bao cao mi trng quc gia 2008 - Mi trng lng
ngh Vit Nam.