Katarzyna Krakowiak

ANALIZA WIERSZA TESTAMENT ZBIGNIEWA HERBERTA

Testament Zbigniewa Herberta wpisuje si w tradycj testamentw literackich
jednak w porwnaniu chocia!by ze s"ynnym wierszem #uliusza $"owackiego mo!e wydawa%
si skromnym niepozornym i pozbawionym patosu utworem&
#u! dwa pierwsze wersy' Zapisuj czterem !ywio"om ( to co mia"em na nied"ugie
w"adanie nakre)laj* perspektyw eschatologiczn* z jednej strony blisk* katolickiemu
z prochu powsta"e) w proch si obrcisz + z drugiej za) pokrewn* wsp"czesnym
naukowym ,a zarazem areligijnym- teoriom& .to cz"owiek sk"ada si z tej samej materii
co !ywio"y czyli )wiat przyrody i wraz z ko/cem !ycia oddaje naturze to z czego zosta"
stworzony&
Testament Zbigniewa Herberta jest wierszem wolnym nieregularnie stro0icznym
z krtkimi wersami& .szczdna meta0oryka utworu odwo"uje si w"a)nie do zjawisk
naturalnych' ogie/ kwitnie szron na szybie to papro% mrozu my)l staje si ogniem cia"o
jest pokrewne ziemi s"owa i rce ( i tsknoty maj* natur powietrzn* ,s* to rce poety wic
stworzone raczej do pisania ni! do czynu + dlatego wystpuj* w kontek)cie s"w i tsknot-&
To co zostaje ( kropla wody ma kr*!y% we wszech)wiecie nie dosigaj*c nieba wracaj*c na
ziemi& $chemat przypominaj*cy kr*!enie wody w atmos0erze odnosi si jednak do duszy
cho% nie ma na ni* miejsca w scjentystycznej rozbijaj*cej wszystko na atomy wizji )wiata&
1le czym innym mia"aby by% ta kropla wody ktra powraca wiernie czyst* ros* (
cierpliwie krusz*c tward* gleb je)li nie czynnikiem meta0izycznym ow* si"* 0ataln*
#uliusza $"owackiego maj*c* moc przemieniania )wiata i ludzi2
3ie sposb nie wspomnie% o smutku jaki kryje si w wierszu& 4ed"ug poety ziemia
by"a kochan* za bardzo "ez dolin* cia"o to ja"owe ziarno s"owa i rce ( i tsknoty
uchodz* za rzeczy zbdne a ca"e !ycie stanowi"o zaledwie nied"ugie w"adanie
nad cz*stkami !ywio"w&
5ojawiaj*ce si po klamrze kompozycyjnej ,wkrtce zwrc czterem !ywio"om (
to co mia"em na nied"ugie w"adanie- zdanie nie powrc do 6rd"a spokoju pog"bia
pesymizm utworu& 3ied"ugie w"adanie nad cia"em stworzonym z !ywio"w ,echo
barokowego pesymizmu 7iko"aja $pa $zarzy/skiego- nie ko/czy si ukojeniem powrotem
do 6rd"a& 7o!e wic w tym wiecznym wiernym powrocie i czystej rosie jest jaka) nadzieja2