Você está na página 1de 53

1

FACULDADES OSWALDO CRUZ


QUMICA INDUSTRIAL
ASLANE GUIMARES
FERNANDA CRISTINA GOMES
HENRIQUE MORALES DOS REIS
LETCIA BRISIGHELLO DO AMARAL
ESTUDO COMPARATIVO DO COMPORTAMENTO QUMICO DE
CORANTES DIRETOS E REATIVOS NO TINGIMENTO DE FIBRAS
DE ALGODO
SO PAULO
2013
2
ASLANE GUIMARES
FERNANDA CRISTINA GOMES
HENRIQUE MORALES DOS REIS
LETCIA BRISIGHELLO DO AMARAL
ESTUDO COMPARATIVO DO COMPORTAMENTO QUMICO DE
CORANTES DIRETOS E REATIVOS NO TINGIMENTO DE FIBRAS
DE ALGODO
Trabalho de Concluso de Curso apresenado !s
"aculdades Os#aldo Cru$ co%o pare dos re&u's'os
para a concluso do Curso Super'or de Qu(%'ca
Indusr'al
Or'enador) Me* A'lon Ca%ar+o
SO PAULO
,-./
3
A%aral0 Le(c'a 1r's'+hello do
A2.2e 3sudo co%para'4o do co%pora%eno &u(%'co de coranes d'reos e
rea'4os no 'n+'%eno de 5'bras de al+odo* 6 Le(c'a 1r's'+hello do A%aral*
7 So Paulo0 ,-./*
2,5*
Mono+ra5'a apresenada a 3scola Super'or de Qu(%'ca0 das "aculdades
Os#aldo Cru$0 co%o pare dos re&u's'os e8'+'dos para a Concluso do
Curso de 9radua:o e% Qu(%'ca Indusr'al*
Or'enadora) Me* A'lon Ca%ar+o*
.* Coranes ,* Al+odo /* Corane d'reo ;* Corane rea'4o 2*
3sudo co%para'4o I* 9o%es0 "ernanda Cr's'na II* 9u'%ares0 Aslane
III* Re's0 <enr'&ue Morales dos I=* Ca%ar+o0 A'lon >Or'enador? =*
T(ulo*

@@. CDD
4
ASLANE GUIMARES
FERNANDA CRISTINA GOMES
HENRIQUE MORALES DOS REIS
LETCIA BRISIGHELLO DO AMARAL
3STUDO COMPARATI=O DO COMPORTAM3NTO QUMICO D3
CORANT3S DIR3TOS 3 R3ATI=OS NO TIN9IM3NTO D3 "I1RAS D3
AL9ODO
Mono+ra5'a apresenada as "aculdades Os#aldo Cru$ co%o pare dos re&u's'os
e8'+'dos para a concluso do Curso de Qu(%'ca Indusr'al
Trabalho apro4ado e% -/ de see%bro de ,-./
Me* A'lon Ca%ar+o
"aculdades Os#aldo Cru$
Dra* <'lda M* S* Le'e
"aculdades Os#aldo Cru$
Pro5* Me* Sandro de Ol'4e'ra
"aculdades Os#aldo Cru$
So Paulo
,-./
5
AGRADECIMENTOS
U%a real'$a:o co%o esa no ser'a poss(4el se% a aAuda de pessoas &uer'das &ue
soubera% pac'ene%ene nos aco%panhar durane odo o processo de consru:o e real'$a:o
dese sonho* A 4ocBs0 o nosso a+radec'%eno*
A+radece%os pr'%e'ra%ene a Deus &ue nos per%''u sonhar ese sonho e nos 5e$
+randes para real'$CDlo*
A+radece%os nossas 5a%(l'as0 &ue nos apo'ara% e 'ncen'4ara% para &ue
pudEsse%os conclu'r esa eapa se% 5ra&ueAar*
A+radece%os nossos na%orados e %ar'dos0 &ue suporara% nossa ausBnc'a se%
nunca &ues'onar*
A+radece%os e% espec'al ao nosso &uer'do or'enador0 A'lon Ca%ar+o0 &ue
br'lhane%ene nos 'nd'cou o ca%'nho a se+u'r*
A+radece%os a odos os pro5essores &ue passara% por nosso ca%'nho e d'4'd'ra%
u% pou&u'nho de seu conhec'%eno conosco*
A+radece%os se% hes'ar a a%'+a FEss'ca CGnd'do dos Sanos0 &ue ese4e se%pre
d'sposa a aAudar*
A+radece%os nossos cole+as de curso0 &ue es'4era% 5ores ao nosso lado0
baalhando durane eses &uaro anos*
6

HTanas 4e$es pensa%os er che+ado0 anas 4e$es E prec'so 'r alE%I*
- Fernando Pessoa
7
RESUMO
3se rabalho de concluso de curso apresena u% esudo co%para'4o enre a apl'ca:o de
coranes B8e's dos 'pos d'reo e rea'4o a 5'bras de al+odo* Con5or%e d'spon(4el e%
l'eraura0 as caracer(s'cas &u(%'cas e 5(s'cas dos do's 'pos de coranes 5ora% anal'sadas e
co%paradas* Ta%bE% 5ora% real'$ados eses de res'sBnc'a >res'sBnc'a ! la4a+e%0 res'sBnc'a
ao suor Cc'do0 res'sBnc'a ao suor alcal'no? e% %alhas de al+odo 'n+'das pelos do's coranes
e% esudo0 e co%parara%Dse os resulados ob'dos anal'sandoDos co% a Ecn'ca de
especro5oo%er'a* Conclu'uDse &ue os coranes do 'po rea'4os so os %a's 'nd'cados para
'n+'r 5'bras de al+odo*
Pala!a"#C$a%& Coranes0 al+odo0 corane d'reo0 corane rea'4o0 esudo
co%para'4o*
8
ABSTRACT
Th's Course Conclus'on Paper presens a co%para'4e sudJ be#een he appl'ca'on o5 d'rec
e8'le dJes and reac'4e e8'le dJes o coon 5'bers* As a4a'lable 'n he l'eraure0 he
che%'cal and phJs'cal characer's'cs o5 he #o Jpes o5 dJes #ere analJ$ed and co%pared*
Res'sance ess #ere also %ade >#ash'n+ res'sance0 res'sance o ac'd s#ea es0 res'sance
o alKal' s#ea es? on dJed coon colored bJ boh dJes sud'ed* The resuls #ere co%pared
bJ analJ$'n+ he% #'h he echn'&ue o5 specrophoo%erJ* I #as concluded ha he reac'4e
dJes are he %os su'able 5or he dJe'n+ o5 coon 5'bers*
'%( W)!*"& DJes0 coon0 d'rec dJe0 reac'4e dJe0 co%para'4e sudJ*
9
SUM+RIO
1 INTRODU,O***************************************************************************************************************** .-
2 REVISO DA LITERATURA**************************************************************************************** .,
,*. "I1RAS TLMT3IS************************************************************************************************************.,
2-1-1 Ca!a./%!01a23) *a" 405!a" *% al6)*3) ************************************************************************ .;
2-1-2 I7/%!a28%" 9:;<0.a" *a 405!a *% al6)*3)******************************************************************** .;
,*, INDNSTRIA TLMTIL***************************************************************************************************** .2
2-2-1 P!).%"")" *% 5%7%40.0a<%7/) /=>/0l------------------------------------------------------------------------------ 1?
2-2-2 T0760<%7/) T=>/0l---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 1@
2-2-3 Fa/)!%" 9:% 074l:%7.0a< ) /0760<%7/)-------------------------------------------------------------------------1@
2-2-A U") *a B6:a 7a 07*C"/!0a /=>/0l------------------------------------------------------------------------------------ 1D
2-2-? P%!*a" *% .)!a7/%" *:!a7/% ) E!).%"") *% /0760<%7/)---------------------------------------------- 1D
2-2-@ E4l:%7/%" 6%!a*)" 7) E!).%"") *% /0760<%7/)************************************************************* .O
,*,*@*. 35luenes dos processos de coranes d'reos e rea'4os ********************************************* .P
,*/ CORANT3S**********************************************************************************************************************,-
2-3-1 P!)*:23) *% .)!a7/%" 7) B!a"0l % 7) M:7*)--------------------------------------------------------------20
2-3-2 P!07.0Ea0" 07*C"/!0a" E!)*:/)!a" *% .)!a7/%" 7) B!a"0l-------------------------------------------- 20
2-3-3 C)!a7/%" > P06<%7/)"--------------------------------------------------------------------------------------------------- 21
2-3-A T0E)" *% .)!a7/%"---------------------------------------------------------------------------------------------------------- 22
2-3-? T%)!0a G%!al *) /0760<%7/)------------------------------------------------------------------------------------------ 2?
2-3-@ T%)!0a BB"0.a C)l)!0<F/!0.a---------------------------------------------------------------------------------------- 2?
2-3-D G!:E)" .!)<G4)!)" % G!:E)" a:>).!)<)"---- ---------------------------------------------------------- 2@
2-3-H M)*%l) *% .)! CIE LAB--------------------------------------------------------------------------------------------- 2D
3 MATERIAIS E MITODOS--------------------------------------------------------------------------------------------- 2J
/*. TIN9IM3NTO D3 MAL<A D3 AL9ODO COM CORANT3S DIR3TOS*************** /-
/*, TIN9IM3NTO D3 MAL<A D3 AL9ODO COM CORANT3S R3ATI=OS************ //
/*/ T3ST3 D3 SOLID3Q AO SUOR RCIDO************************************************************************ /;
/*; T3ST3 D3 SOLID3Q AO SUOR ALCALINO**************************************************************** /@
/*2 T3ST3 D3 SOLID3Q S LA=A93M******************************************************************************* /@
/*@ T3ST3S 3SP3CTRO"OTOMTTRICOS************************************************************************** /O
A RESULTADOS E DISCUSSO-------------------------------------------------------------------------------------- A0
;*. R3SULTADOS****************************************************************************************************************** ;-
;*, DISCUSSO********************************************************************************************************************* ;P
? CONCLUSKES----------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ?0
REFERLNCIAS--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------- ?1
10
1 INTRODU,O
Se+undo a Assoc'a:o 1ras'le'ra da IndUsr'a Qu(%'ca >A1IQUIM?0 a 'ndUsr'a
&u(%'ca bras'le'ra esC enre as .- %a's '%poranes do %undo0 ocupando hoAe a @V pos':o
co% u% 5aura%eno es'%ado e% USW.2O b'lhXes* No pa(s0 a 'ndUsr'a B8'l >5'bras ar'5'c'a's
e s'nE'cas? ocupa o PV lu+ar denre os se+%enos da 'ndUsr'a &u(%'ca0 co% u% 5aura%eno
de USW.*/ b'lhXes* No ano de ,-..0 o seor &u(%'co represenou ,02Y do Produo Inerno
1ruo >PI1? do 1ras'l*
As 5'bras B8e's pode% ser d'4'd'das e% 5'bras naura's e s'nE'cas* Para o Ins'uo
de 3sudos e MarKe'n+ Indusr'al >I3MI?0 o al+odo represena hoAe Z-Y das 5'bras naura's
u'l'$adas no 1ras'l0 ou @PY do oal de odas as 5'bras >naura's e s'nE'cas?* Porano0 o
al+odo E u% 'nsu%o 4'al e '%porane para a 'ndUsr'a B8'l e 5o' desde se%pre a pr'nc'pal
%aEr'aDpr'%a desa 'ndUsr'a* Para &ue possa% ser co%erc'al'$adas0 as 5'bras de al+odo
de4e% passar por u% processo de bene5'c'a%eno do &ual o 'n+'%eno esC 'ncluso*
A cade'a produ'4a da 'ndUsr'a B8'l co%preende desde os produores de %aEr'asD
pr'%as >al+odo e de%a's 5'bras ou subsraos?0 'nsu%os >coranes B8e's0 p'+%enos B8e's0
produos au8'l'ares ec? aE os 5abr'canes de %C&u'nas e e&u'pa%enos B8e's* A %es%a
encerraDse na 4enda 5'nal ao consu%'dor0 cons'derandoDse sua 4asa apl'ca:o e '%porGnc'a
econ[%'ca*
O processo de 'n+'%eno resu%eDse e% u%a %od'5'ca:o 5(s'coD&u(%'ca do
subsrao0 de cero %odo &ue a lu$ re5le'da cause u%a percep:o de cor* Os produos &ue
ocas'ona% a's %od'5'ca:Xes so os coranes* O 'n+'%eno E real'$ado pela '%pre+na:o de
coranes sob o %aer'al B8'l* Os 'pos de coranes %a's usados para 'n+'r os ec'dos de
al+odo so os coranes do 'po rea'4o e do 'po d'reo0 de4'do !s suas propr'edades de
'ncorpora:o ao subsrao0 con5or%e c'ado por 9UARATINI e QANONI >,---?*
Cada 'po de corane apresena caracer(s'cas Un'cas0 sendo apl'cC4e's a 'pos
espec(5'cos de subsraos* Os processos de 'n+'%eno 4ar'a% de acordo co% o 'po de corane
e 5'bra0 esando perdas rela'4as e os '%pacos a%b'ena's arelados aos %es%os* O al+odo0
&ue E na'4o do 1ras'l0 dese%penhou u% papel '%poran(ss'%o no desen4ol4'%eno da
'ndUsr'a B8'l bras'le'ra desde seu 'n(c'o0 co%o pr'nc'pal 'nsu%o para a produ:o de 5'os e
ec'dos* Os 5aores &ue %a's 'n5luenc'a% o 'n+'%eno das 5'bras so as suas caracer(s'cas e
as suas 'nera:Xes co% o 'po de corane u'l'$ado0 con5or%e c'a SAL3M >,-.-?*
T de4'do a rele4Gnc'a do al+odo na 'ndUsr'a B8'l e na '%porGnc'a desa 'ndUsr'a
para o se+%eno &u(%'co no 1ras'l &ue ese Trabalho de Concluso de Curso e% co%o
obAe'4o anal'sar e co%parar a e5'c'Bnc'a do 'n+'%eno das 5'bras de al+odo pelos 'pos de
11
coranes %a's e%pre+ados para ese 5'%0 adoandoDse co%o %eodolo+'a a e8ecu:o de
anCl'ses Ecn'cas capa$es de 'den'5'car &ual deles E o %a's 'nd'cado para a apl'ca:o nese
'po de ec'do >e8pl'candoDse &u'%'ca%ene os 5aores capa$es de 'ner5er'r na e5e'4'dade do
processo? +aran'ndo %a'or e5e'4'dade para a cade'a de bene5'c'a%eno B8'l do al+odo*
12
2 REVISO DA LITERATURA
Apresena%Dse aba'8o as pr'nc'pa's 'n5or%a:Xes sobre coranes e 'n+'%eno de
al+odo d'spon(4e's e% l'eraura
,*. "I1RAS TLMT3IS
Se+undo MORA3S >,-.-? 5'bra B8'l E o er%o e%pre+ado para de5'n'r &ual&uer
%aer'al capa$ de 5or%ar ele%enos bCs'cos do produo B8'l* AlE% d'sso0 de4e possu'r
co%pr'%eno de no %(n'%o ce% 4e$es o seu d'G%ero0 podendo eno ser d'4'd'as enre 5'bras
con(nuas >5'bras de co%pr'%eno e8enso? e 5'bras descon(nuas >co%pr'%eno l'%'ado por
al+uns cen(%eros?* A co%pos':o &u(%'ca e a esruura %olecular de u%a 5'bra so 5aores
&ue de4e% ser le4ados e% cons'dera:o &uando se raa da &ual'dade da 5'bra >PICCOLI0
,--P?*
Con5or%e 9UARATINI e QANONI >,---?0 as 5'bras B8e's pode% ser d'4'd'das e%
do's se+%enos co%o 'nd'cado na "'+ura .0 sendo eles)
F06:!a 1& Class'5'ca:o +eral das "'bras B8e's
"one) >MORA3S0 ,-.-?
"'bras naura's) so as a&uelas enconradas na naure$a de 5or%a ade&uada ao
processa%eno B8'l0 sendo subd'4'd'das e% 5'bras de or'+e% 4e+eal0 an'%al ou %'neral\
"'bras s'nE'cas) so a&uelas produ$'das por processos 'ndusr'a's0 podendo ser
5or%adas por pol(%eros naura's >rans5or%ados co% o uso de a+enes &u(%'cos? ou por
pol(%eros s'nE'cos0 ob'dos pelo processo de s(nese &u(%'ca*
Na "'+ura , e na "'+ura / pode%os 'den'5'car as 5'bras naura's e s'nE'cas &ue so
hC %u'o u'l'$adas pela 'ndUsr'a B8'l*
13
F06:!a 2& Class'5'ca:o das 5'bras naura's
"one) MORA3S0 ,-.-
F06:!a 3& Class'5'ca:o das 5'bras s'nE'cas
"one) MORA3S0 ,-.-
2-1-1 Ca!a./%!01a23) *a 405!a *% al6)*3)
14
P3R3IRA >,--Z? relaa &ue o al+odo E ob'do ara4Es dos 5ruos de al+u%as
espEc'es do +Bnero Gossypium* Sua 5'bra E class'5'cada co%o 5'bra naural 4e+eal0 sendo
essenc'al%ene co%posa por celulose e seu a%anho 4ar'a de ,; a /P %%* MORA3S >,-.-?
co%plea d'$endo &ue esse 'po de 5'bra E enconrado co%b'nado ! l'+n'na e co% cerca de 2Y
de '%pure$as0 podendo ser) +o%as0 res'nas0 +orduras0 ceras e p'+%enos* A co%pos':o da
5'bra E apresenada na Tabela .)
Ta5%la 1& Co%pos':o Percenual da 5'bra de al+odo
C)<E)7%7/%" C)<E)"023) MNO
Celulose PP0- D Z@0-
Pec'nas -0O D .0,
Cera -0; D .0-
Proe(nas .0. D .0Z
C'n$a -0O D .0@
Ouros Co%posos -02 D .0-
"one) Pere'ra0 ,--Z
T u%a 5'bra &ue apresena esruura co%posa por re+'Xes de Creas cr'sal'nas e Creas
a%or5as0 sendo &ue as Ul'%as so as responsC4e's pela penera:o do corane nas 5'bras*
Cons'derandoDse as 5'bras celul]s'cas0 o al+odo E cera%ene a de %a'or '%porGnc'a
para a 'ndUsr'a B8'l e de4'do ao con5oro e 4ersa'l'dade proporc'onados* T o ec'do
pre5er'do no %ercado0 sendo u'l'$ado no s] para con5ec:o de 4esuCr'o0 %as a%bE% para
ar'+os da l'nha de ca%a0 %esa e banho >PICCOLI0 ,--P?*
2-1-2 I7/%!a28%" 9:;<0.a" *a 405!a *% al6)*3)
3% sua obra0 "errar' >,--O? c'a al+u%as das pr'nc'pa's 'nera:Xes enre a 5'bra de
al+odo e al+uns raa%enos co% co%posos &u(%'cos)
Rc'dos 'nor+Gn'cos d'lu(dos a 5r'o no so capa$es de aacar as 5'bras de al+odo0
porE%0 se ap]s a '%pre+na:o co% eses co%posos0 a 5'bra 5or seca0 esa serC dan'5'cada*
O Cc'do sul5Ur'co concenrado e% conao prolon+ado rans5or%a o al+odo e% u%
co%poso solU4el*
15
O al+odo no so5re danos &uando 5er4'do e%beb'do e% solu:Xes alcal'nas* A
presen:a de ar durane a 5er4ura en5ra&uece a 5'bra 5or%ando a o8'Dcelulose*
Quando raado a 5r'o e% solu:o de NaO<0 o al+odo se orna se%'Dransparene e
encolhe no sen'do lon+'ud'nal0 ocorrendo a 5or%a:o da Clcal'Dcelulose*
,*, INDNSTRIA TLMTIL
Se+undo a Assoc'a:o 1ras'le'ra da IndUsr'a TB8'l e Con5ec:o >A1IT?0 o 1ras'l E o
erce'ro %a'or produor %und'al de 5'bras de al+odo0 5'cando arCs apenas dos 3sados
Un'dos e da nd'a0 represenando 20,Y do 5aura%eno da 'ndUsr'a de rans5or%a:o no pa(s*
T a%bE% pos'c'onado co%o u% dos %a'ores consu%'dores de ec'dos de al+odo*
2-2-1 P!).%"") *% 5%7%40.0a<%7/) /=>/0l
O processo de bene5'c'a%eno B8'l E descr'o por MORA3S >,-.-? co%o o
processo &ue 4'sa %elhorar as caracer(s'cas 5(s'coD&u(%'cas do subsrao* T real'$ado para
ornar o subsrao %a's apresenC4el e co% %a'or 4alor a+re+ado* Con5or%e a auora0 o
processo E d'4'd'do e% rBs eapas)
1ene5'c'a%eno pr'%Cr'o) T nesa 5ase &ue sero real'$adas opera:Xes des'nadas a
el'%'nar as '%pure$as da 5'bra e a%bE% a&uelas opera:Xes de preparo do subsrao para o
'n+'%eno* As rans5or%a:Xes 4o desde opera:Xes %ecGn'cas >esco4a:o? aE opera:Xes
&u(%'cas >al4eAa%eno?* Pode%Dse c'ar co%o e8e%plos os processos de esco4a+e%0
na4alha+e%0 cha%usca+e%0 desen+o%a+e%0 %ercer'$a:o0 co$'nha%eno e al4eAa%eno*
1ene5'c'a%eno secundCr'o) na se+unda eapa0 ocorre% os processos de 'n+'%eno e
esa%par'a*
1ene5'c'a%eno erc'Cr'o) Na erce'ra e Ul'%a eapa0 so real'$ados processos para
%elhorar a esab'l'dade e o&ue dos %aer'a's >ec'dos?0 con5er'ndo a eles0 por e8e%plo0 a
'%per%eab'l'dade* Pode%os c'ar co%o e8e%plo para esa eapa os processos de 5lanela+e% e
calandra+e%*
16
2-2-2 T0760<%7/) T=>/0l
Con5or%e SAL3M >,-.-?0 'n+'%eno pode ser de5'n'do co%o a Ecn'ca de prop'c'ar
cor a u% subsrao u'l'$andoDse coranes ou p'+%enos* Do pono de 4'sa &u(%'co0 o
processo de 'n+'%eno B8'l pode ser descr'o e% rBs eapas) pr'%e'ra%ene0 ocorre a
passa+e% do corane do banho para a 5'bra* 3% se+u'da0 hC a adsor:o do corane pela
%es%a0 5'nal'$ando co% a d'5uso do corane no ec'do*
"3RRARI >,--O? co%ple%ena a5'r%ando &ue o processo de 'n+'%eno s] E e5e'4o
&uando os coranes apresena% ala a5'n'dade co% o ec'do a ser 'n+'do0 alE% de sere%
un'5or%es e% seu o%0 apresenar res'sBnc'a ao desboa%eno e sere% econo%'ca%ene
4'C4e's*
O processo de reen:o de coranes pelas 5'bras B8e's esC relac'onado !s 5or:as
ara'4as &ue e8'se% enre eles* 3ssas 5or:as pode% ser 5or:as '[n'cas0 l'+a:Xes co4alenes0
l'+a:Xes de h'dro+Bn'o ou 5or:as de =an der ^aals* Quando raa%os de coranes rea'4os
5ala%os de l'+a:Xes co4alenes e &uando raa%os de coranes d'reos raa%os de l'+a:Xes de
=an der ^aals >MORA3S0 ,-.-?*
As cores e% u% ec'do 'n+'do resula%0 porano0 da %od'5'ca:o dese subsrao0 e
so perceb'das por cona da absor:o de rad'a:o elero%a+nE'ca na 5a'8a de lu$ 4's(4el pelos
co%posos0 esando cada u%a delas relac'onada a u% co%pr'%eno de onda espec(5'co
>"3RRARI0 ,--O?*
2-2-3 Fa/)!%" 9:% 074l:%7.0a< ) /0760<%7/)
SabeDse &ue as caracer(s'cas da 5'bra e dos coranes eso relac'onadas co% a
'nera:o enre os %es%os* TraandoDse das 5'bras0 os 5aores &ue pode% 'n5luenc'ar so
descr'os co%o) &uan'dade de re+'Xes a%or5as >relac'onadas ! per%eab'l'dade da 5'bra?0
or'ena:o %olecular desa 5'bra0 alE% do seu raa%eno e capac'dade e% se %od'5'car* FC
&uando 5ala%os de coranes0 os &uaro 5aores essenc'al%ene descr'os co%o capa$es de
a5ear essa 'nerDrela:o so) a presen:a de +rupos 5unc'ona's na %olEcula do corane0 sua
esruura &u(%'ca alE% do p< e da e%peraura co% os &ua's o 'n+'%eno esC sendo
real'$ado* Ta's 5aores so co%b'nados de %odo &ue essa 'nerDrela:o seAa a %elhor poss(4el
17
po's E e8re%a%ene '%porane para &ue a %aEr'aDpr'%a possa ser con4er'da e% produo
5'nal*
2-2-A U") *a B6:a 7a I7*C"/!0a T=>/0l
"3RRARI >,--O? d'$ &ue durane o processo de bene5'c'a%eno de u%a 5'bra B8'l0 a
C+ua E u'l'$ada pr'nc'pal%ene co%o %e'o de ranspore para os produos &u(%'cos &ue
enra% no processo e a%bE% para a re%o:o de e8cessos de coranes*
Con5or%e QUADROS >,--2?0 a 'ndUsr'a B8'l0 no &ue se re5ere ao consu%o de
C+ua 'ndusr'al no 1ras'l0 E responsC4el por u'l'$ar .2Y de odo o 4olu%e*
3s'%aDse &ue e% %Ed'a so consu%'dos de .-- a .2- L de C+ua 6 K+ de ec'do
bene5'c'ado* 3% rela:o ao al+odo0 ese consu%o E es'%ado e% .-- a /-- L de C+ua6 K+ de
ec'do* TraaDse0 porano0 de u%a &uan'dade de e5luenes basane s'+n'5'ca'4a* >"3RRARI0
,--O e QUADROS0 ,--2?*
2-2-? P%!*a" *% .)!a7/%" *:!a7/% ) E!).%"") *% /0760<%7/)
Aual%ene0 es'%aDse &ue hC u%a perda de aE .2Y da produ:o %und'al6ano de
coranes0 enre o processo de produ:o e apl'ca:o dos %es%os* Sendo ass'%0 che+a%os a
alar%ane &uan'dade de .0, on6d'a dese %aer'al despeAado no %e'o a%b'ene0 ra$endo
conse&uBnc'as espec'al%ene ao ecoss'se%a a&uC'co0 %as &ue pode% se esender por oda a
cade'a* A %a'or pare dessas perdas0 cerca de ,-Y0 ocorre por cona da no 5'8a:o dos
coranes nas 5'bras B8e's durane seu processo de 'n+'%eno* >9UARATINI e QANONI0
,---?*
2-2-@ E4l:%7/%" 6%!a*)" 7) E!).%"") *% /0760<%7/)
A 'ndUsr'a B8'l u'l'$a C+ua e% +rande pare do seu processo* PercebeDse &ue hC
+rande &uan'dade de e5luenes +erados0 &ue so 5ac'l%ene 'den'5'cados por sua colora:o
>resulane dos coranes &ue no adere% a 5'bra no processo de 'n+'%eno?* AlE% d'sso0
possue% ba'8a de+radab'l'dade de4'do ! ele4ada car+a o+Gn'ca &ue carre+a% e da
co%pos':o &u(%'ca das %olEculas desses coranes >1U3NO et al0 ,-.-?*
18
A'nda se+undo o %es%o auor0 a alera:o nas caracer(s'cas dos e5luenes ra$e%
perurba:Xes ao recurso h(dr'co0 'ner5er'ndo na lu%'nos'dade &ue a'n+e as C+uas e
preAud'cando os processos de 5ooss(nese e solub'l'dade dos +ases0 causando ransorno a
odo o ecoss'se%a* Co%ple%enando0 9UARATINI e QANONI >,---? d'$e% &ue a's
alera:Xes conr'bue% co% a cona%'na:o de %ananc'a's e da C+ua d'sr'bu(da ! popula:o*
Os au8'l'ares &u(%'cos e coranes res'dua's do processo de 'n+'%eno so os responsC4e's
pelo au%eno da de%anda b'o&u(%'ca de o8'+Bn'o >D1O?0 de%anda &u(%'ca de o8'+Bn'o
>DQO? e s]l'dos oa's nor%al%ene enconrados e% e5luenes or'undos da 'ndUsr'a B8'l*
>"3RRARI0 ,--O?*
Para e4'ar os '%pacos a%b'ena's e d'%'nu'r os r'scos arelados a ese 'po de
e5luene0 5a$Dse necessCr'o raa%eno prE4'o anes de se proceder seu descare*
Trad'c'onal%ene0 os %es%os so raados por processos 5(s'coD&u(%'cos >adsor:o0
prec'p'a:o e coa+ula:o? se+u'do por raa%eno b'ol]+'co >lodos a'4ados?* Aual%ene0
u'l'$andoDse cada 4e$ %a's da b'oecnolo+'a0 esudos so real'$ados para raar eses e5luenes
co% a aAuda de %'croor+an's%os >5un+os e bacEr'as? alE% do uso de al+as e ouras planas0
rea'4o de 5enon0 be% co%o de Ecn'cas elero&u(%'cas e 5oo&u(%'cas >9UARATINI e
QANONI0 ,---?*
No se pode padron'$ar o raa%eno de e5luenes pro4en'enes dessa 'ndUsr'a0 po's
os %es%os possue% d'5erenes co%ple8'dades &u(%'cas de acordo co% sua or'+e% e 'po de
processo u'l'$ado para o 'n+'%eno* <C 4ar'a:Xes por cona do 'po de 5'bra u'l'$ado0 4a$o0
car+a or+Gn'ca0 condu'4'dade >por cona do uso de sa's co%o au8'l'ares do processo?0 e
4ar'a:Xes e% p< >"3RRARI0 ,--O?*
3% rela:o aos r'scos ! saUde hu%ana0 9UARATINI e QANONI >,---? c'a% &ue
os %es%os eso relac'onados a propr'edades %ua+Bn'cas e carc'no+Bn'cas0 %as no esudos
%a's apro5undados para ese e%a a'nda no 5ora% desen4ol4'dos0 sendo ass'% u%a
oporun'dade para 5uuros ar'+os na Crea*
,*,*@*. 35luenes dos processos de coranes d'reos e rea'4os
A "'+ura ; apresena u% 5lu8o+ra%a de enradas e sa(das do processo de 'n+'%eno
de 5'bras de al+odo co% coranes d'reos0 'den'5'cando os '%pacos a%b'ena's causados
espec'al%ene ao solo0 C+ua e ar* Pode%os obser4ar a par'r dese 5lu8o+ra%a &ue hC enradas
de d'4ersos co%ponenes &u(%'cos para a real'$a:o do processo e &ue de4eDse e%pre+ar
19
aen:o espec'al a C+ua0 po's E o recurso naural &ue %a's sa' preAud'cado durane os
'n+'%enos de ec'dos de al+odo*
Da %es%a 5or%a obser4aDse na "'+ura 2 apresena u% 5lu8o+ra%a de enradas e
sa(das do processo de 'n+'%eno de 5'bras de al+odo co% coranes rea'4os0 'den'5'cando as
caracer(s'cas dos e5luenes +erados*
F06:!a A& "lu8o+ra%a das esradas e sa(das do processo de 'n+'%eno de ec'dos de al+odo por
coranes d'reos*
"ONT3) 1ASTIAN0 ,-./
F06:!a ?& "lu8o+ra%a das esradas e sa(das do processo de 'n+'%eno de ec'dos de al+odo por
coranes rea'4os*
"one) 1ASTIAN0 ,-./
,*/ CORANT3S

20
1aseandoDse e% PICCOLI >,--P?0 podeDse d'$er &ue os coranes so u'l'$ados pela
espEc'e hu%ana hC %'lhares de anos0 endo d'4ersas u'l'$a:Xes0 co%o 'n+'%eno de ec'dos e
real'$a:o de p'nuras e% ca4ernas* O pr'%e'ro corane do &ual se e% no(c'a E o ne+ro de
5u%o*
Se+undo o %es%o auor0 aE o sEculo MIM s] e8's'a% coranes naura's* O pr'%e'ro
corane s'nE'co 5o' descobero por acaso0 e% .P2@0 &uando ^'ll'a% <enrJ PerK'n ena4a
preparar &u'n'na e% seu labora]r'o case'ro0 esudando a o8'da:o da 5en'la%'na co%
d'cro%ao de poCss'o* Ao Ao+ar 5ora o prec'p'ado resulane da rea:o e la4ar os res(duos do
5rasco co% Clcool0 PerK'n percebeu o aparec'%eno de u%a colora:o a4er%elhada* Repe'ndo
a rea:o0 percebeu o %es%o e5e'o e no%eu o corane de pUrpura de 'ro0 &ue poser'or%ene
ser'a ba'$ado de Mau4e pelos 5ranceses* Os pr'%e'ros 5abr'canes de coranes s'nE'cos
esabelecera%Dse na Ale%anha0 In+laerra0 "ran:a e Su(:a* "o' a par'r de .PP; &ue 5ora%
s'ne'$ados coranes des'nados ao 'n+'%eno de 5'bras celul]s'cas0 sendo o pr'%e'ro deles o
=er%elho do Con+o* Os coranes rea'4os 5ora% descoberos apenas e% .Z2; por Rae e
Se4ens*
2-3-1 P!)*:23) *% .)!a7/%" 7) B!a"0l % 7) M:7*)
Con5or%e SAU3R >,--,?0 a produ:o %und'al de coranes e p'+%enos esC
es'%ada e% apro8'%ada%ene e% P-- %'l on6ano0 das &ua's ,@*2-- so consu%'das no
1ras'l* Para a Assoc'a:o 1ras'le'ra da IndUsr'a Qu(%'ca >A1IQUIM? os coranes d'reos
para 'n+'%eno de 5'bras celul]s'cas represena% %a's de 2-Y dese oal* No 1ras'l0 a %a'or
pare das 'ndUsr'as B8e's esC local'$ada nas re+'Xes sul0 sudese e nordese e ese se+%eno
da 'ndUsr'a &u(%'ca che+a a +erar %a's de c'nco %'l e%pre+os0 alE% de ser caracer'$ado
co%o 'ncorporador de ecnolo+'a e 'no4a:o* 3s'%aDse &ue e8'sa% hoAe no %ercado %a's de
do's %'l coranes0 de odos os 'pos0 des'nados ! 'ndUsr'a B8'l >9UARATINI e QANONI0
,---?*
2-3-2 P!07.0Ea0" 07*C"/!0a" E!)*:/)!a" *% .)!a7/%" 7) B!a"0l
Os pr'nc'pa's produores de corane eso d'scr'%'nados con5or%e o Quadro .)
21
Q:a*!) 1& Pr'nc'pa's 'ndUsr'as produoras de coranes no 1ras'l*
E<E!%"a T0E) *% P!)*:/)
1ANN Coranes ! cuba
1AS" Coranes Cc'dos0 bCs'cos0 d'reos0 d'spersos0 rea'4os0 ! cuba0 prED%eal'$ados
1A_3R Coranes Cc'dos0 d'reos0 prED%eal'$ados
1RANCOT3M Coranes Cc'dos
C<IMICAL Coranes Cc'dos0 bCs'cos0 d'reos0 prED%eal'$ados
CLARIANT
Coranes Cc'dos0 bCs'cos0 d'reos0 d'spersos0 rea'4os0 ! cuba0 prED
%eal'$ados0sul5urosos
D_STAR Coranes Cc'dos0 a$]'cos0 d'spersos0 rea'4os
3NIA
Coranes Cc'dos0 a$]'cos0 d'reos0 d'spersos0 rea'4os0 sul5urosos0 ! cuba e prED
%eal'$ados

"ONT3) MORA3S0 ,-.-
2-3-3 C)!a7/%" > P06<%7/)"
Para SAL3M >,-.-? o 'n+'%eno se base'a e% u%a alera:o 5(s'coD&u(%'ca do
subsrao >B8'l ou no? de &ue a lu$ re5le'da +era u%a percep:o de cor* 3ses produos so
no%eados de %aer'a's coranes, co%o se+ue)
Materiais corantes so compostos orgnicos capazes de colorir substratos txteis
ou no txteis, em que a cor sea relati!amente resistente "s#lida$ a luz e tratamentos
%midos& "'()*M, +,-,, p ./$0
A'nda se+undo o %es%o auor0 a d's'n:o enre coranes e p'+%enos esC no 5ao de
&ue coranes so as subsGnc'as solU4e's e% C+ua &ue ao sere% %escladas a ouras subsGnc'as
possue% a capac'dade de alerar a sua cor0 en&uano os p'+%enos so as subsGnc'as
'nsolU4e's e% C+ua &ue ao sere% apl'cadas sobre al+u%a super5(c'e so 5'8adas co% o au8(l'o
de res'nas*
O auor c'a a'nda &ue os coranes necess'a% er propr'edades a's co%o cor 'nensa0
a5'n'dade rea'4a0 solub'l'dade per%anene ou e%porCr'a e sol'de$* 3ssas %olEculas or+Gn'cas
pode% ser d'4'd'das e% duas pares) +rupo cro%]5oro >pare do corane &ue possu' a cor? e o
22
+rupo 5unc'onal >responsC4el pela 5'8a:o do corane nas 5'bras de ec'do?0 sendo o
enend'%eno dessa d'4'so essenc'al para a correa co%preenso do %ecan's%o do processo
de 'n+'%eno de ec'dos co% &ual&uer 'po de corane*
2-3-A T0E)" *% .)!a7/%"
Os coranes B8e's pode% ser class'5'cados de acordo co% a sua esruura &u(%'ca ou
co% a 5or%a &ue se 5'8a% !s 5'bras* Apresenare%os a&u' a class'5'ca:o de acordo co% a
5or%a &ue se 5'8a% as 5'bras de ec'do0 po's E a class'5'ca:o padro adoada pelo 1olour
2ndex 2nternational >(nd'ce 'nernac'onal de coranes0 banco de dados re5erBnc'a &uando se d'$
respe'o ! coranes?0 con5or%e c'ado por 9UARATINI e QANONI >,---?)
Coranes rea'4os) So a&ueles coranes &ue possue% co%o +rupo 5unc'onal u%
+rupo rea'4o capa$ de 5or%ar l'+a:Xes co4alenes co% a h'dro8'la das 5'bras celul]s'cas* A
rea:o enre esses do's +rupos E d'rea0 sendo caracer'$ada por subs'u':o nucleo5(l'ca0 onde
o +rupo rea'4o do corane E subs'u(do pelo +rupo h'dro8'la da 5'bra concre'$ando0 ass'%0 a
un'o enre os %es%os* Possue% co%o caracer(s'cas a solub'l'dade e% C+ua0 as 5un:Xes a$o
e anra&u'nona >+rupos cro%]5oros? e cloror'a$'l'na e sul5aoe'lsul5on'la >+rupos rea'4os?* A
l'+a:o co4alene enre o corane e a 5'bra +era %a'or esab'l'dade da cor no ec'do 'n+'do* A
"'+ura @ represena a esruura de u% corane rea'4o*
F06:!a @& 38e%plo da esruura de u% corane rea'4o >Reac'4e 1lacK 2?
"ONT3) "errar'0 ,--O*
"errar' >,--O? e8pl'ca &ue as pr'nc'pa's pares de u% corane rea'4o0 so) +rupos
cro%]5oros >responsC4e's pela cor?\ +rupo rea'4o >5or%a a l'+a:o co4alene enre o corane e
23
a 5'bra?\ e ouros +rupos subs'u'nes0 &ue pode% ser os au8]cro%os >a5ea% e alera% a cor
da base do cro%]5oro? ou solub'l'$anes >responsC4e's pela solub'l'dade do corane0 a5eando
a la4ab'l'dade e a %'+ra:o dos coranes?*
Coranes d'reos) So co%posos solU4e's e% C+ua e capa$es de 'n+'r o ec'do de
5'bras celul]s'cas ara4Es das 'nera:Xes de =an der ^aals* PodeDse au%enar a a5'n'dade enre
os coranes d'reos e essas 5'bras ocas'onando u%a dupla l'+a:o conAu+ada &ue 'rC au%enar
a adsor:o do corane na 5'bra* Sua %olEcula E nor%al%ene co%posa por %a's de u% +rupo
a$o0 &uase se%pre sul5onados e de cade'as lon+as* Sua sol'de$ a lu$ 4ar'a* A "'+ura O
apresena a esruura de u% corane d'reo*
F06:!a D& 38e%plo da esruura de u% corane d'reo >=er%elho do Con+o?
FONTE& 9uara'n' e Qanon'0 ,---*
Coranes a$]'cos) So coranes s'ne'$ados sobre a 5'bra durane o processo de
'n+'%eno* So 'nsolU4e's e% C+ua0 sendo necessCr'a a u'l'$a:o de u% a+ene de
acopla%eno >solU4el e% C+ua? e co% ala a5'n'dade por celulose para &ue o corane 5'&ue
'%pre+nado na 5'bra de celulose* Possu' ala res'sBnc'a ! lu$ e a u%'dade0 e no possu' +rupos
sul5[n'cos e% sua co%pos':o &u(%'ca*
Coranes Cc'dos) T u% e8enso +rupo de coranes an'[n'cos &ue possue% de u% a
rBs +rupos sul5[n'cos* So apropr'ados para 'n+'%enos e% 5'bras de l0 seda e 5'bras de
pol'a%'da* A rea:o ocorre por roca '[n'ca0 e os coranes dessa classe possue% esruuras
&u(%'cas baseadas e% co%posos a$o0 anra&u'nona0 r'ar'l%eano0 a$'na0 8aneno0
Keon'%'na0 n'ro e n'roso* So solU4e's e% C+ua0 possue% u%a +rande 5a'8a de colora:o e
4ar'edade no +rau de 5'8a:o*
24
Coranes a cuba) So 'nsolU4e's e% C+ua0 por cona da presen:a dos +rupos ce[n'cos
e% seu cro%]5oro* So os coranes (nd'+os0 'o'nd'+]'des e anra&u'n]'des* Possue% ala
apl'cab'l'dade ao 'n+'%eno de 5'bras de al+odo0 porE% sua produ:o causa danos ao %e'o
a%b'ene >conE% h'drossul5'o de s]d'o? e por 'sso esC relac'onada a u% alo cuso*
Coranes de en8o5re) So e8re%a%enes 'nsolU4e's e% C+ua por sere% 5or%ados por
l'+a:Xes de pol'ssul5eos ap]s sua apl'ca:o* So coranes &ue apresena% res(duos ]8'cos e
so usados pr'nc'pal%ene no 'n+'%eno de 5'bras celul]s'cas0 po's apresena% boa 5'8a:o
&uando se raa de cores escuras* No processo de 'n+'%eno0 so redu$'dos co% d''on'o de
s]d'o >ornandoDos solU4e's? e e% se+u'da so reo8'dados e% conao co% o ar e ass'% 5'8a%D
se na 5'bra*
Coranes d'spers'4os) Coranes 'nsolU4e's e% C+ua &ue so apl'cados !s 5'bras por
%e'o de suspenso* Durane o 'n+'%eno so5re% h'dr]l'se ornandoDse d'spersos* <C a
necess'dade do uso de a+enes d'spersanes* So u'l'$ados no 'n+'%eno de 5'bras de celulose
e h'dro5]b'cas0 pr'nc'pal%ene s'nE'cas*
Coranes prED%eal'$ados) Caracer'$a%Dse pela presen:a de +rupos h'dro8'la ou
carbo8'la na pos':o oro e% rela:o ao cro%]5oro a$o0 5or%ando co%ple8os co% (ons
%eCl'cos* O conao enre esses coranes e as 5'bras se dC a par'r da 'nera:o dos %ea's co%
os +rupos poradores de pares de elErons l'4res das 5'bras* So usados para 'n+'%eno de
5'bras proE'cas e de pol'a%'da*
Coranes bran&ueadores) So u'l'$ados para d'%'nu'r a aparBnc'a a%arelada das
`bras B8e's e% seu esado 'n'c'al >bruo?* Tal 5ao ocorre por cona da absor:o da lu$ na
5a'8a de ba'8o co%pr'%eno de onda* Apresena% +rupos carbo8(l'cos0 a$o%e'nos0 ou
e'lBn'cos*
Para o 'n+'%eno de 5'bras de al+odo nor%al %ene so apl'cados os coranes
rea'4os0 d'reos0 a$]'cos0 ! cuba e sul5urosos de4'do a %a'or a5'n'dade dos 'pos de coranes
c'ados co% a 5'bra de al+odo0 per%''ndo &ue o 'n+'%eno seAa %a's un'5or%e e ade&uado0
5a4orecendo o resulado 5'nal e %'n'%'$ando os cusos do processo alE% dos '%pacos
a%b'ena's &ue eso arelados ! 'ndUsr'a B8'l*
25
2-3-? T%)!0a G%!al *) /0760<%7/)
Se+undo SAL3M >,-.-? na 'nurar'a o corane de4e ser apl'cado de u% %odo &ue o
'n+'%eno 5'&ue un'5or%e e% seu subsrao* O 'n+'%eno nor%al%ene E real'$ado por
s'se%a con(nuo ou es+oa%eno*
O 'n+'%eno con(nuo ocorre &uando a solu:o de corane E apl'cada por
'%pre+na:o sobre o %aer'al B8'l0 +eral%ene e% pe:as prensadas %ecan'ca%ene* Ap]s
esa eapa o 'n+'%eno serC 5'8ado a par'r de u% dos se+u'nes processos) calor seco >pad-
dry, pad-t3ermo4ix?0 calor U%'do >pad-steam?0 repouso a 5r'o >pad-batc3?0 repouso a &uene
>pad-roll? ou banho no4o >pad-ig,c3oque alcalino?* 9UARATINI e QANONI >,---?
a5'r%a% &ue a ho%o+ene'dade do 'n+'%eno nos processos con(nuos depende das
'nsala:Xes %ecan'cas e%pre+adas*
FC o 'n+'%eno por es+oa%eno ocorre &uando o corane se desloca do banho para o
subsrao u'l'$andoDse 4olu%es super'ores a %assa do %aer'al* De4'do a ese 5ao0 a
&uan'dade de coranes +eral%ene E e8pressa e% porcena+e% sobre o peso do %aer'al
>'nd'ca:o 5e'a e% +6L?*
2-3-@ T%)!0a BB"0.a C)l)!0<F/!0.a
Se+undo LUCAS et al >.ZZ@? a percep:o de cor E u% parG%ero 'n5luenc'ado
pr'nc'pal%ene pela '%presso 4'sual d's'na de cada pessoa* RT9ULA >,--;? co%plea
d'$endo &ue aE cero e%po arCs %u'os pro5'ss'ona's de conrole de &ual'dade l'bera4a%
processos &ue en4ol4'a% colora:Xes apenas pela sua percep:o 4'sual* Conudo0 o %ercado
ornouDse %a's e8'+ene0 ass'% co%o os consu%'dores0 e0 porano0 %Eodos anal('cos e a
u'l'$a:o de e&u'pa%enos de au8'l'o para a espec'5'car cores ornouDse '%presc'nd(4el*
Ara4Es das Ecn'cas de color'%er'a a cor pode ser e8pressa e% 5or%a nu%Er'ca por
especro5o[%eros ara4Es da re5leGnc'a da a%osra0 para &ue haAa eno %elhor
enend'%eno da %es%a0 desde &ue enhaDse padron'$ado a +eo%er'a de obser4a:o0
sens'b'l'dade %Ed'a do olho hu%ano e 5ones lu%'nosas con5or%e c'ado por "3RNAND3S
>,--,?*
Se+undo MINOLTA >,--O? u% %odelo de cor pode ser e8pl'c'ado co%o u%
m5todo para expressar a cor de um obeto ou de uma 4onte de luz usando algum tipo de
nota6o, como n%meros&0 A Co%%'ss'on Inerna'onal de laTcla'ra+e >CI3?0 &ue E u%a
26
or+an'$a:o 'nernac'onal preocupada co% a lu$ e cor0 ese4e se%pre a 5rene na produ:o
c'en(5'ca re5erene a ese assuno e desen4ol4eu %Eodos para e8pressa e 'lusrar
nu%er'ca%ene a cor*
3% .ZO@0 ap]s al+u% e%po de esudo0 &ue a CI3 cr'ou o %odelo de cor L ba bb
para 5ornecer rela:o un'5or%e enre as d'5eren:as da cor e as d'5eren:as 4'sua's0 per%''ndo
ass'% a4al'CDlas de 5or%a anal('ca0 per%''ndo0 porano0 &ue os esudos nesa Crea pudesse%
ser de 5ao concreos0 po's passara% a se basear e% dados rea's e no apenas e% 'n5or%a:Xes
'n5er'das por olho hu%ano0 'nsru%eno esse &ue E pass(4el de 5alhas po's cada pessoa percebe
as cores de 5or%a d'5erenc'ada*
2-3-D G!:E)" .!)<G4)!)" % 6!:E)" a:>).!)<)"
Nesa se:o e%os as de5'n':Xes para H+rupos cro%]5orosI e H+rupos au8ocro%osI*
Se+undo CI3N"U39OS >,---? os cro%]5oros so +rupos 'nsaurados co4alenes0
responsC4e's pela absor:o eler[n'ca* Pode%os c'ar co%o e8e%plo os se+u'nes cro%]5oros
D CcC0 CcO e NO
,
* Quando u% cro%]5oro possu' elErons d0 a banda de absor:o aparecerC
na re+'o do 4's(4el e U=* PorE%0 &uando se raar de elErons da banda e0 serC na re+'o do
U= d'sane*
Na Tabela , enconra%Dse al+uns e8e%plos de cro%]5oros e seus co%pr'%enos de
ondas*
Os %es%os auores a5'r%a% &ue os +rupos au8ocro%os so os a&ueles &ue
'nens'5'ca% a cor e% u%a %olEcula0 possu'ndo0 nor%al%ene0 u% par de elErons noD
l'+anes* A sua presen:a na esruura da %olEcula acarrea e% u% desloca%eno no %C8'%o de
absor:o* Caso a sua presen:a au%ene a conAu+a:o na %olEcula0 ocorre u% desloca%eno
para o 4er%elho0 cha%ado de desloca%eno baocr[%'co* Caso a sua presen:a d'%'nua a
conAu+a:o da %olEcula0 o desloca%eno obser4ado C para o a$ul e cha%ado de desloca%eno
h'psocr[%'co* Al+uns e8e%plos de au8ocro%os &ue pode% ser c'ados so)
DOR0 DN<
,
0 DO<0 DS<0 DCl0 D1r e DI
27
Ta5%la 2& Absor:Xes (p'cas para cro%]5oros 'solados do carbono
28
"one) CI3N"U39OS >,---?
2-3-H M)*%l) *% .)! CIE LAB
De acordo co% MINOLTA >,--O?0 o %odelo de cor CI3 LA1 5o' desen4ol4'do para
au%enar a un'5or%'dade das cores &ue o 4'sual hu%ano pode noar* O Lb represena a
lu%'nos'dade da cor0 o ab pode 4ar'ar do 4erde para o 4er%elho e o bb do a%arelo para o
a$ul* PodeDse obser4ar na "'+ura P a represena:o para ese %odelo*
F06:!a H& Modelo de cor CI3 LA1
29
F)7/%& L3IT3 >,--@?
Con5or%e SC<ANDA >,--O? u% dos %Eodos %a's u'l'$ados para cClculo de d'5eren:as
de cor E Dela 3 >CI3 .ZO@?0 &ue usa os 4alores nu%Er'cos do %odelo CI3 LA10 de acordo
co% a 5]r%ula apresenada no Quadro ,0 os 4alores x ) b0 x a b e x b b so os 4alores
nu%Er'cos do %odelo CI3 LA1 de duas cores %ed'das*
Q:a*!) 2& "or%ula para calculo da d'5eren:a de cor f3 no Modelo CI3 LA1
"one) SC<ANDA >,--O?
30
3 MATERIAIS E MITODOS
Para real'$ar ese esudo co%para'4o0 escolheuDse real'$ar eses de res'sBnc'a 5(s'ca
co%u%ene u'l'$ados e% 'ndUsr'as B8e's para anal'sar a e5e'4'dade de 'n+'%enos por
odos os 'pos de coranes* Os eses escolh'dos 5ora% sol'de$ ao suor Cc'do e ao suor alcal'no0
&ue 4'sa% a4al'ar o aa&ue do suor ! cor do ec'do e sol'de$ a la4a+e%0 per%''ndo pre4er os
aa&ues &ue sero so5r'dos pelo ec'do no decorrer das la4a+ens case'ras do d'a a d'a0 sendo
poss(4el anal'sar a durab'l'dade da cor no ec'do* Ao 5'nal dos eses 5(s'cos0 a 5'% de
%ensurar os resulados ob'dos 4'sual%ene0 odas as a%osras 5ora% sub%e'das a u% ese
especro5oo%Er'co e co%paradas e% se+u'da*
Para &ue no hou4esse dU4'das e% rela:o aos resulados0 odos os eses 5ora%
real'$ados co% rBs a%osras de ec'dos 'n+'dos por cada 'po corane0 oal'$ando @ a%osras
por ese* As colora:Xes escolh'das para os 'n+'%enos 5ora% as cores pr'%Cr'as0 sendo elas o
4er%elho0 o a$ul e o a%arelo*
De 5or%a a 5ac'l'ar a anCl'se dos resulados0 con5or%e prC'ca corr'&ue'ra da 'ndUsr'a
B8'l0 cosurouDse do's ec'dos ese%unhas >&ue so ec'dos de al+odo0 se% &ual&uer
'n+'%eno? a cada ec'do 'no0 5or%ando ass'% u%a espEc'e de sandu(che de ec'dos* A
"'+ura Z e a "'+ura .- represena% ese sandu(che*
F06:!a J& Sandu(che 5echado 5or%ado pelo ec'do 'no >ao cenro? e pelos ec'dosDese%unha
usados nos eses*
31
F06:!a 10& Sandu(che abero 5or%ado pelo ec'do 'no >ao cenro? e pelos ec'dosDese%unha
usados nos eses*
A Ecn'ca E u'l'$ada para &ue se possa obser4ar o despreend'%eno de corane dos
ec'dos 'nos durane os eses0 sendo a perda dos ec'dos 'nos absor4'das pelos ec'dos
ese%unhas*
/*. TIN9IM3NTO D3 MAL<A D3 AL9ODO COM CORANT3S DIR3TOS
Para real'$ar o 'n+'%eno da %alha de al+odo co% os coranes d'reos0 u'l'$ara%Dse
os se+u'nes %aer'a's) coranes d'reos nas cores a$ul0 a%arela e 4er%elha0 %alha .--Y
al+odo0 esoura0 balan:a anal('ca0 b'co de 1unsen0 pro4ea +raduada0 C+ua des'lada0 sul5ao
de s]d'o0 +ar5os para prender ec'dos0 au8'l'ares0 e&u'pa%eno para 'n+'r T'n+'o%a0 esu5a e
cenr(5u+a*
O proced'%eno u'l'$ado pode ser descr'o da se+u'ne 5or%a) pesouDse .+ do corane
e% balan:a anal('ca0 &ue 5o' e% se+u'da d'lu(do co% .-- %L de C+ua des'lada a Z-gC* A
solu:o 5o' le4ada a 5er4ura e% b'co de 1unsen e ap]s res5r'ada0 co%pleouDse seu 4olu%e
para ,-- %L0 e% pro4ea +raduada0 co% C+ua des'lada a e%peraura a%b'ene*
A "'+ura .. apresena as solu:Xes preparadas co% os coranes d'reos0 para %elhor
obser4a:o*
32
F06:!a 11& Solu:Xes para 'n+'%eno 7 coranes d'reos
Separara%Dse .-%L desa solu:o e ad'c'onara%Dse os se+u'nes au8'l'ares) -02 +6L de
acelerador de penera:o0 .0- +6L de an'espu%ane0 .0- +6L de lubr'5'cane0 .0- +6L de
d'spersane* 3sa solu:o0 cha%ada de banho0 5o' co%pleada co% C+ua des'lada para .-- %L
e ad'c'onouDse .0@/+ de sul5ao de s]d'o*
CorouDse co% u%a esoura u% reGn+ulo de %alha .--Y al+odo pesando 2 + &ue 5o'
preso e% +ar5os para prender ec'dos e sub%erso no banho0 e eno sub%e'do ao
e&u'pa%eno T'n+'o%a0 co% a+'a:o por @- %'nuos a ZP hC*
Ap]s o Er%'no do processo la4ouDse o ec'do co% C+ua a 5r'o por u% oal de Z
%'nuos* A a%osra 5o' eno cenr'5u+ada e seca e% esu5a a @- gC por .- %'nuos*
Cond'c'onouDse a a%osra a e%peraura a%b'ene por duas horas e e% se+u'da real'$ara%Dse
os eses proposos nese esudo* O %es%o processo 5o' repe'do para as duas ouras
onal'dades de coranes*
Na "'+ura ., pode%os obser4ar as %alhas e os +ar5os para prender ec'dos* FC na
"'+ura ./0 as %alhas AC eso sub%ersas nos banhos de corane* Co%o nenhu% ese 5o'
real'$ado0 no E poss(4el noar &ual&uer desprend'%eno de corane* A "'+ura .; apresena o
e&u'pa%eno para 'n+'r T'n+'o%a*
33
F06:!a 12& Malhas e +ar5os para prender ec'dos
F06:!a 13& Malhas sub%ersas nas solu:Xes de coranes
34
F06:!a 1A& 3&u'pa%eno para 'n+'r T'n+'o%a
/*, TIN9IM3NTO D3 MAL<A D3 AL9ODO COM CORANT3S R3ATI=OS
Os %aer'a's u'l'$ados para ese 'n+'%eno so os %es%os apresenados no ]p'co
/*.0 e8clu'ndoDse o b'co de 1unsen*
Para 'n+'r as %alhas de al+odo co% coranes rea'4os0 u'l'$ouDse o se+u'ne %Eodo)
PesouDse e% balan:a anal('ca .+ do corane &ue e% se+u'da 5o' d'lu(do co% .-- %L de C+ua
des'lada a 2-gC* Ap]s res5r'ar a solu:o0 o 4olu%e 5o' co%pleado para ,-- %L0 e% pro4ea
+raduada0 co% C+ua des'lada a e%peraura a%b'ene*
Separa%Dse .-%L da solu:o preparada e ad'c'onara%Dse os se+u'nes au8'l'ares) -02
+6L de acelerador de penera:o0 .0- +6L de an'espu%ane0 .0- +6L de lubr'5'cane0 .0- +6L de
d'spersane* O banho 5o' eno co%pleado co% C+ua para 2- %L e ad'c'onouDse ,02 + de
sul5ao de s]d'o*
Co% u%a esoura corouDse u% reGn+ulo pesando 2 + de %alha .--Y al+odo &ue 5o'
preso e% +ar5os para prender ec'dos e sub%erso no banho0 sendo 'nser'do no e&u'pa%eno
35
T'n+'o%a0 co% a+'a:o por ;2 %'nuos a @- hC* Ap]s os ;2 %'nuos ad'c'onara%Dse /0- %L
de carbonao de s]d'o0 repro+ra%ando o e&u'pa%eno por %a's ;2 %'nuos a @- hC*
Ap]s o Er%'no do processo o ec'do 5o' la4ado e% C+ua correne a 5r'o por
apro8'%ada%ene . %'nuo0 e ensaboouDse co% sabo neuro por .2 %'nuos a ZP gC0 co%
.-- %L de C+ua* Por 5'%0 la4ouDse e% C+ua correne a 5r'o por . %'nuo e cenr'5u+ouDse para
le4ar a esu5a ! P- gC por apro8'%ada%ene .- %'nuos* Cond'c'onouDse a a%osra a
e%peraura a%b'ene por u%a hora e e% se+u'da real'$ouDse os eses proposos* O %es%o
processo 5o' repe'do para as duas ouras onal'dades de coranes*
Ap]s os 'n+'%enos0 os eses 5(s'cos 5ora% real'$ados na se&uBnc'a descr'a aba'8o0
le%brandoDse &ue cada ese 5o' repe'do se's 4e$es0 sendo rBs eses co% os coranes d'reos
>4er%elho0 a$ul e a%arelo? e ouros rBs eses co% coranes rea'4os >4er%elho0 a$ul e
a%arelo?*
/*/ T3ST3 D3 SOLID3Q AO SUOR RCIDO
Para real'$ar os eses de sol'de$ ao suor Cc'do0 ano nas a%osras 'nas por coranes
d'reos &uano nas a%osras 'nas por coranes rea'4os0 u'l'$ara%Dse os se+u'nes %aer'a's)
a+ulha0 l'nha0 copos de acr(l'co0 ba+uea0 cloreo de s]d'o0 %onoclor'drao de LD<'s'd'na0
5os5ao de s]d'o h'dro+enado oro5osao %onoh'draado >Na<
,
PO
;
*<
,
O?0 persp'r[%ero0
placas de 4'dro0 esu5a0 bE&uer*
Os eses de sol'de$ ao suor Cc'do 5ora% real'$ados da se+u'ne %ane'ra0 con5or%e
nor%a ISO .-2D3-;) pr'%e'ra%ene0 cosurouDse co% l'nha e a+ulha o ec'do 'no enre do's
ec'dos ese%unhas con5or%e represenado pela "'+ura P* PreparouDse .L da se+u'ne solu:o
e% u% copo de acr(l'co) -02 + de %onoclor'drao de LD<'s'd'na ad'c'onado a 20- + cloreo de
s]d'o e .0Z2 + de 5os5ao de s]d'o h'dro+enado oro5osao %onoh'draado >Na<
,
PO
;
*<
,
O?*
Mer+ulhouDse o %aer'al a ser esado na solu:o0 por /- %'nuos0 u%ecandoDos be%* Ap]s o
e%po deer%'nado0 el'%'nouDse o e8cesso de banho u'l'$ando u%a ba+uea para espre%er o
%aer'al conra a parede do copo de acr(l'co* O %aer'al a ser esado 5o' 'nser'do enre duas
placas de 4'dro &ue 5ora% colocadas no persp'r[%ero0 &ue E o aparelho u'l'$ado para a
real'$a:o de ese de res'sBnc'a ao suor e para ese de de+rada:o e rans5erBnc'a de coranes
e% %e'os Cc'dos e alcal'nos* Ap]s ese proced'%eno0 o %aer'al 5o' le4ado a esu5a
esab'l'$ada na e%peraura de /O hC por ; horas* Re'rouDse o conAuno da esu5a0 e secouDse a
e%peraura a%b'ene*
36
A "'+ura .2 apresena as a%osras e% repouso para ese de suor Cc'do e a "'+ura .@ as
a%osras enre as placas de acr(l'co para real'$a:o do %es%o ese* A "'+ura .O apresena o
persp'[%ero* O proced'%eno E o %es%o para os eses de suor alcal'no*
F06:!a 1?& A%osras e% repouso e% solu:o para ese de suor Rc'do*
F06:!a 1@& A%osras enre as placas de acr(l'co para real'$a:o do ese de suor Cc'do*
37
F06:!a 1D& Persp'[%ero u'l'$ado no ese de suor Cc'do*
/*; T3ST3 D3 SOLID3Q AO SUOR ALCALINO
Para e8ecuar ese ese0 os %aer'a's u'l'$ados 5ora% os %es%os da se:o /*/0 co%
e8ce:o do 5os5ao de s]d'o h'dro+enado oro5osao %onoh'draado >Na<
,
PO
;
*<
,
O?0 &ue
nese ese E subs'u(do pelo 5os5ao de s]d'o h'dro+enado oro5osao d'h'draado
>Na
,
<PO
;
*,<
,
O?*
O %Eodo de e8ecu:o dese ese E 'dBn'co ao apresenado na se:o aner'or0
subs'u'ndoDse0 no %es%o %o%eno0 o 5os5ao de s]d'o h'dro+enado oro5osao
%onoh'draado >Na<
,
PO
;
*<
,
O?0 pelo 5os5ao de s]d'o h'dro+enado oro5osao d'h'draado
>Na
,
<PO
;
*,<
,
O?*
/*2 T3ST3 D3 SOLID3Q A LA=A93M
Para ese Ul'%o ese0 u'l'$ara%Dse os se+u'nes %aer'a's) caneca de a:o 'no80
e&u'pa%eno ^ash Teser para la4a+e% >e&u'pa%eno &ue s'%ula a la4a+e% case'ra co%
sabo do%Es'co?0 sabo padro0 cenr(5u+a e esu5a*
38
Na "'+ura .P pode%os obser4ar o desprend'%eno dos coranes ap]s a real'$a:o do
ese de sol'de$ a la4a+e% nos coranes d'reos*
F06:!a 1H& Malhas color'das por coranes d'reos ap]s a real'$a:o do ese de sol'de$
a la4a+e%*
Proced'%eno u'l'$ado para e8ecu:o do ese de sol'de$ a la4a+e%) preparouDse u%a
solu:o de sabo padro u'l'$andoDse a ra$o de 20- + de sabo para cada l'ro de C+ua* 2-
%L desa solu:o 5ora% 'nser'dos e% u%a caneca de a:o 'no80 onde os ec'dos a sere%
esados 5ora% colocados* A caneca 5o' 'nser'da no e&u'pa%eno ^ash Teser onde 5'cou sob
a+'a:o durane /- %'nuos a @-h C* Os ec'dos esados 5ora% en8a+uados e% C+ua correne
! e%peraura a%b'ene aE re%o4er oal%ene o sabo e poser'or%ene 5ora% cenr'5u+ados
e secos e% esu5a >a e%peraura 'n5er'or a @-h C?*
/*@ T3ST3S 3SP3CTRO"OTOMTTRICOS
Ap]s a real'$a:o dos eses descr'os da se:o /*/ ! /*20 odas as a%osras 5ora%
anal'sadas por especro5oo%er'a co% a 'nen:o de a4al'ar as perdas de 5'8a:o de corane
e% cada u%a delas* A anCl'se 5o' real'$ada nos ec'dos ese%unhas >ec'dos de al+odo cru
&ue 5ora% color'dos por cona da perda de corane dos ec'dos 'nos durane os eses?0 e%
co%para:o a u% ec'do de al+odo padro >ec'do e% al+odo cru0 se% &ual&uer 'n+'%eno?*
39
O Quadro / apresena odas as a%osras preparadas durane os eses de sol'de$ e &ue
5ora% poser'or%ene anal'sadas co% a Ecn'ca de especro5oo%er'a*
Q:a*!) 3& T'po de a%osra 8 ese real'$ado
C)!a7/%" D0!%/)" PA<)"/!a C)!a7/%" R%a/0)"
Sol'de$ ao suor Cc'do =er%elho .- Sol'de$ ao suor Cc'do =er%elho
Sol'de$ ao suor Cc'do A$ul .. Sol'de$ ao suor Cc'do A$ul
Sol'de$ ao suor Cc'do A%arelo ., Sol'de$ ao suor Cc'do A%arelo
Sol'de$ ao suor alcal'no =er%elho ./ Sol'de$ ao suor alcal'no =er%elho
Sol'de$ ao suor alcal'no A$ul .; Sol'de$ ao suor alcal'no A$ul
Sol'de$ ao suor alcal'no A%arelo .2 Sol'de$ ao suor alcal'no A%arelo
Sol'de$ ! la4a+e% =er%elho .@ Sol'de$ ! la4a+e% =er%elho
Sol'de$ ! la4a+e% A$ul .O Sol'de$ ! la4a+e% A$ul
Sol'de$ ! la4a+e% A%arelo .P Sol'de$ ! la4a+e% A%arelo
Os %aer'a's e%pre+ados para ese ese 5ora%) color(%ero 1_i spectro-
guide sp3ere gloss0 padro de cor >ec'do e% al+odo cru0 se% &ual&uer 'n+'%eno e 'seno de
eses? e a%osras >ec'dos ese%unha de odos os eses real'$ados aner'or%ene?* A "'+ura
.Z represena o color(%ero u'l'$ado*
F06:!a 1J& Color(%ero 1_i spectro-guide sp3ere gloss
40
O proced'%eno para real'$a:o dos eses 5o' o se+u'ne) coleouDse a%osra s]l'da a
ser co%parada co% o seu respec'4o padro\ 4er'5'couDse &ue a%bas es'4esse% na %es%a
e%peraura\ pos'c'onouDse na bancada o padro e e5euouDse a le'ura co% o color(%ero
1_i e% rBs re+'Xes d'5erenes do subsrao* Anal'sara%Dse os delas Lb ab bb e a4al'ouDse o
jeb >4ar'Gnc'a de cor?*
41
A RESULTADOS E DISCUSSO
Os resulados ob'dos co% a real'$a:o dos eses e a respec'4a d'scusso sero
apresenados nesa se:o*
;*. R3SULTADOS
A "'+ura ,- apresena as %alhas de al+odo 'n+'das ano pelos coranes rea'4os
&uano pelos coranes d'reos0 nas rBs cores escolh'das para real'$ar ese esudo* Na "'+ura ,.
e na "'+ura ,, podeDse obser4ar os resulados ob'dos ap]s a e8ecu:o dos eses de sol'de$ ao
suor Cc'do* FC na "'+ura ,/ e na "'+ura ,; eso represenados os resulados ob'dos ap]s a
e8ecu:o dos eses de sol'de$ ao suor alcal'no0 en&uano os resulados do ese de sol'de$ !
la4a+e% pode% ser obser4ados nas "'+uras ,2 e ,@*

F06:!a 20& Malhas de al+odo 'n+'da pelos do's 'po de coranes
42
F06:!a 21& Resulado do ese de sol'de$ ao suor Cc'do D Coranes d'reos
43
F06:!a 22& Resulado do ese de sol'de$ ao suor Cc'do D Coranes rea'4os
44
F06:!a 23& Resulado do ese de sol'de$ ao suor alcal'no D Coranes d'reos
45
F06:!a 2A& Resulado do ese de sol'de$ ao suor alcal'no D Coranes rea'4os
46
F06:!a 2?& Resulado dos eses de sol'de$ a la4a+e% D coranes d'reos
47
F06:!a 2@& Resulado dos eses de sol'de$ a la4a+e% D coranes d'reos
48
A Tabela / apresena os resulados ob'dos co% a anCl'se especro5oo%Er'ca dos
ec'dos ese%unhas acoplados aos ec'dos 'nos por coranes d'reos0 en&uano a Tabela ;
apresena os resulados ob'dos da %es%a 5or%a0 porE% 5a$ re5erBnc'a as a%osras dos
'n+'%enos por coranes rea'4os*
Ta5%la 3& =ar'a:o feb enre a colora:o do ec'do padro e enre os ec'dos ese%unha dos
coranes d'reos
PA<)"/!a C)!a7/%" D0!%/)" Va!0a23) Q%R
. Sol'de$ ao suor Cc'do =er%elho O*.ZZ
, Sol'de$ ao suor Cc'do A$ul .Z*.P/
/ Sol'de$ ao suor Cc'do A%arelo ..*;.O
; Sol'de$ ao suor alcal'no =er%elho .Z*Z;P
2 Sol'de$ ao suor alcal'no A$ul ./*;/-
@ Sol'de$ ao suor alcal'no A%arelo ./*2-;
O Sol'de$ ! la4a+e% =er%elho /P*2,/
P Sol'de$ ! la4a+e% A$ul /-*O;Z
Z Sol'de$ ! la4a+e% A%arelo ;P*2/-
Ta5%la A& =ar'a:o feb enre a colora:o do ec'do padro e enre os ec'dos ese%unha dos
coranes rea'4os
PA<)"/!a C)!a7/%" R%a/0)" Va!0a23) Q%R
.- Sol'de$ ao suor Cc'do =er%elho .*P-@
.. Sol'de$ ao suor Cc'do A$ul .*,@@
., Sol'de$ ao suor Cc'do A%arelo .*/;@
./ Sol'de$ ao suor alcal'no =er%elho ,*,Z.
.; Sol'de$ ao suor alcal'no A$ul .*.O-
.2 Sol'de$ ao suor alcal'no A%arelo ,*OPP
.@ Sol'de$ ! la4a+e% =er%elho .*@Z.
.O Sol'de$ ! la4a+e% A$ul .*;P2
.P Sol'de$ ! la4a+e% A%arelo ;*;,/
49
A 4ar'a:o feb 'nd'ca a d'5eren:a de colora:o enre o padro >ec'do ese%unha
'seno de colora:o? e a a%osra >ec'do ese%unha ap]s a real'$a:o dos eses 5(s'cos?*
Obser4aDse &ue o feb E se%pre %a'or nos eses real'$ados co% os coranes d'reos0 os
resulados ob'dos per%'e% con5'r%ar a concluso ob'da aner'or%ene co% a real'$a:o dos
eses 5(s'cos0 'nd'cando a super'or'dade dos coranes rea'4os e% rela:o aos coranes d'reos
e% rela:o ! 5'8a:o dos %es%os aos ec'dos de al+odo*
;*, DISCUSSO
Anal'sandoDse os resulados ob'dos co% os eses real'$ados0 podeDse perceber &ue os
coranes rea'4os e% %a'or a5'n'dade pelo ec'do de al+odo* T poss(4el che+ar a esa
concluso 4'so &ue os ec'dos ese%unhas sae% %a's color'dos nos eses real'$ados co% os
coranes d'reos do &ue nos eses real'$ados co% os coranes rea'4os0 e 'sso de%onsra &ue o
poder de 5'8a:o dos coranes d'reos E %enor do &ue o poder de 5'8a:o dos coranes
rea'4os*
SabeDse &ue a rela:o enre o corane e as 5'bras se dC no s] pelas caracer(s'cas da
5'bra0 %as a%bE% pelas caracer(s'cas do corane* T a 'nera:o enre eses do's a+enes
en4ol4'dos e% u% 'n+'%eno &ue +aran'ro a e5e'4'dade do %es%o*
Para real'$ar odos os esudos descr'os nese rabalho0 u'l'$ouDse u% %es%o 'po de
5'bra0 'ndependene%ene do ese ou corane apl'cado* Sendo ass'%0 as caracer(s'cas das
5'bras &ue so capa$es de 'ner5er'r e% u% 'n+'%eno >&uan'dade de re+'Xes a%or5as0
or'ena:o %olecular0 raa%eno e capac'dade dessa 5'bra e% se %od'5'car?0 no pode% ser
cons'deradas para a4al'ar os resulados ob'dos0 4'so &ue no hou4e &ual&uer 4ar'a:o de
5'bra durane odo o processo de anCl'se*
Dos 5aores capa$es de 'n5luenc'ar os resulados &uando raa%os de coranes
>presen:a de +rupos 5unc'ona's0 esruura &u(%'ca0 p< e e%peraura?0 os Un'cos &ue pudera%
real%ene 'ner5er'r no resulado so a presen:a de +rupos 5unc'ona's e a esruura &u(%'ca do
corane0 po's as %alhas de al+odo 5ora% 'n+'das sob p< e e%peraura 'dea's para cada u%
dos 'pos de corane e% esudo0 buscandoDse se%pre o %elhor resulado poss(4el*
Dessa 5or%a0 percebeDse co%o as 'nera:Xes enre o corane e a 5'bra so rele4anes
para u% 'n+'%eno0 e co%o a alera:o de u%a Un'ca caracer(s'ca pode causar +rande
%od'5'ca:o no resulado 5'nal* De4eDse obser4ar &ue &uando raa%os dos coranes d'reos0 a
'nera:o enre o corane e a 5'bra E 5e'a por 'nera:Xes de =an der ^aals0 en&uano nos
50
coranes rea'4os e%os l'+a:Xes co4alenes0 5or%adas pela subs'u':o d'rea do +rupo
nucleo5(l'co do corane pelo +rupo h'dro8'la da celulose0 e &ue os do's coranes possue%
esruuras &u(%'cas d'5erenc'adas*
Mes%o &ue os coranes rea'4os apresene% u%a e5'c'Bnc'a %a'or no processo de
'n+'%eno dos ec'dos de al+odo0 con5or%e c'ado no (e% ,*/*.0 so os coranes d'reos &ue
deE% a %a'or parcela dos 'n+'%enos de 5'bras celul]s'cas real'$ados hoAe no 1ras'l* Isso
pode ser e8pl'cado pelo 5ao de &ue coranes d'reos so %a's baraos &ue coranes rea'4os0 e
&ue a'nda hC poucos esudos &ue rae% dese e%a d'spon(4e's na l'eraura*
51
? CONCLUSKES
Ap]s a real'$a:o do esudo co%para'4o do co%pora%eno &u(%'co enre os do's
pr'nc'pa's 'pos de coranes B8e's para o 'n+'%eno de 5'bras de al+odo0 podeDse conclu'r
&ue o corane &ue apresena %elhor dese%penho para 'n+'r ese 'po de 5'bra E o corane
rea'4o0 con5or%e pro4ado pelos eses real'$ados durane ese Trabalho de Concluso de
Curso*
PodeDse0 porano0 perceber co%o a esruura do corane E capa$ de 'ner5er'r nas
'nera:Xes &u(%'cas &ue o %es%o pode real'$ar co% a 5'bra &ue serC 'n+'da0 e co%o eses
do's ele%enos so essenc'a's para o resulado 5'nal de u% 'n+'%eno* Sendo a 'nera:o
&u(%'ca %a's e5e'4a enre a 5'bra de al+odo e os coranes rea'4os0 E clara a 4erac'dade dos
resulados ob'dos nese esudo co%para'4o*
52
REFERLNCIAS
Assoc'a:o 1ras'le'ra da IndUsr'a Qu(%'ca >A1IQUIM?* ( ind%stria 7u8mica* D'spon(4el
e%) khp)66###*ab'&u'%*or+*br6aD'ndusr'aD&u'%'ca6conce'oDconAunuraDesa's'caDper+unaD
resposal* Acesso e% %a'o de ,-./*
Assoc'a:o 1ras'le'ra da IndUsr'a TB8'l e Con5ec:o >A1IT?* 9elat#rio de (ti!idades +,-+*
D'spon(4el e%) k
hp)66###*ab'*or+*br6coneudo6'n5or%a'4os6relaor'oma'4'dades6relaor'omab'b8,-.,*pd5l
Acesso e% %a'o6,-./*
1ASTIAN0 3* Guia t5cnico ambiental da ind%stria txtil* So Paulo0 ,--Z* D'spon(4el e%
khp)66###*ceesb*sp*+o4*br6Tecnolo+'a6producaoml'%pa6docu%enos6e8'l*pd5l* Acesso e%
.@ de %ar:o de ,-./
CI3N"U39OS0 "*\ =AITSMAN0 D* 0 (n:lise 2nstrumental0 3d'ora Inerc'Bnc'a0 RF*0 ,---*
9UARATINI0 C\ QANONI0 M* Coranes TB8e's* 7u8mica ;o!a0 ,---
"3RNAND3S0 An[n'o C* Prot#tipo de !isualiza6o para modelos de cor para medi6o de
obetos em espectro4ot<metros por re4lectncia0 ,--,* * Trabalho de Concluso de Curso
>1acharelado e% C'Bnc'as da Co%pua:o? D Cenro de C'Bnc'as 38aas e Naura's0
Un'4ers'dade Re+'onal de 1lu%enau0 1lu%enau*
"3RRARI0 R* 9euso do e4luente do processo de merceriza6o no tingimento de mal3a de
algodo0 1lu%enau* Un'4ers'dade Re+'onal de 1lu%enau0 ,--O* D'spon(4el e%) k
hp)66###*do%'n'opubl'co*+o4*br6pes&u'sa6DealheObra"or%*don
selecmac'oncocomobrac.;;OO.l Acesso e% ,-6-,6,-./
L3IT30 "reder'co N* 1alibra6o de dispositi!os de cores utilizando uma cmera digital0
,--@* D'ssera:o >Mesrado e% 3n+enhar'a 3lEr'ca? D Curso de P]sD+radua:o e%
3n+enhar'a 3lEr'ca0 Un'4ers'dade de 1ras(l'a0 1ras(l'a*
LUCAS0 F* e al* 1olour measurement= 4undamentals* A$urE%) 3uroe80 .ZZ@*
MINOLTA* Precise color communication= color control 4rom perception to 2nstrumentation0
Fapan) M'nola Co* Ld*0 ,--O*
MORA3S0 C* *studo da di4uso de corantes reati!os em tecido de algodo0 Ca%p'nas*
Un'4ers'dade 3sadual de Ca%p'nas0 ,-.-* D'spon(4el e% k
hp)66###*b'bl'oecad'+'al*un'ca%p*br6docu%en6ncodec---OP-Z@Ol Acesso e%
.26-,6,-./
PICCOLI0 <* >etermina6o do comportamento tintorial de corantes naturais em substrato de
algodo0 "lor'an]pol's* Un'4ers'dade "ederal de Sana Caar'na0 ,--P* D'spon(4el e% k
hp)66repos'or'o*u5sc*br68%lu'6b'srea%6handle6.,/;2@OPZ6Z,.;@6,@--Z.*pd5nse&uencec.l
Acesso e% .P6-,6,-./*
P3R3IRA0 9* Materiais e Processos ?xteis0 Araran+uC* Ins'uo "ederal de 3duca:o0
C'Bnc'a e Tecnolo+'a0 ,--Z* D'spon(4el e% k
hps)66#'K'*'5sc*edu*br6%ed'a#'K'6'%a+es6Z6Z/6MPT3M;*pd5l Acesso e% .P6-,6,-./*
53
QUADROS0 S* ?ratamento e 9eutiliza6o de e4luentes txteis gerados nos tingimentos de
tecidos de algodo0 1lu%enau* Un'4ers'dade Re+'onal de 1lu%enau0 ,--2* D'spon(4el e%) k
hp)66pro8J*5urb*br6ede6demar&u'4os6@6TD3D,--OD-,D-,T-O.2/.QD,2.6Publ'co6D'ss
Y,-S'l4anaY,-Se5anelY,-deY,-Quadros*pd5l Acesso e% .26-,6,-./
SAL3M0 =* ?ingimento ?xtil @ Fibras, 1onceitos e ?ecnologias0 .V ed* So Paulo) 3d*
1lucher0 ,-.-*
SAU3R0T* >egreda6o 4otocatal8tica de corante e e4luente txtil0 "lor'an]pol's* Un'4ers'dade
"ederal de Sana Caar'na0 ,--,* D'spon(4el e% k
hp)66repos'or'o*u5sc*br68%lu'6handle6.,/;2@OPZ6,-2O.l

Você também pode gostar