Você está na página 1de 95

Comit Tcnico Geotxtil - CTG

-1-
APRESENTAO
Cs Coossinlolicos, om orliculor os Coolxlois, lm sioo ulilizooos no 8rosil
om milboros oo oEros oo onqonborio civil/qoolocnicos, com oosomonbo imor
o roloo cuslo/Eonoicio muilo ovorvol o om olquns cosos, lornonoo ossos
rooulos rolicomonlo inoisonsvois.
/s olicoos so muilos, so|om om oronoqons rounoos o suEsuoriciois,
conolizoos, olorros soEro solos molos, ovimonloos, muros oo conlono,
Eorroqons, conlrolo oo oroso, roos voroos, roos oo osorlo, rooros oo
unooos o muilos oulros.
Enlrolonlo, muilos vozos suo olonciolioooo o ulilizoo vm sonoo rolorioos olo
comunioooo locnico o oo usurios, osociolmonlo os novos roissionois, ocrooilo-so
guo oovioo o ouco inormoo o oivulqoo oossos rooulos.
Com o oE|olivo oo omlior o oosonvolvimonlo locnolqico oos qoolxlois, oi
criooo o Comil Tocnico Coolxlil [CTC} oo /8lNT - /ssocioo 8rosiloiro oos
lnoslrios oo Nolocioos o Tocioos Tocnicos, ormooo olos omrosos ossociooos
/moco oo 8rosil Lloo., 8ioim - 88/ Nonwovons, CEor S// lnoslrio o Comorcio, o
lnoslrio oo Follros Sonlo Fo S//, guo onlro oulros lroEolbos criou oslo Curso 8sico
oo Coolxlois", oscrilo olo onq
o
1oso Corlos \orlomolli, oxorionlo roissionol o um
oos ionoiros no oluoo no morcooo oo Coossinlolicos oo 8rosil.
C Curso 8sico oo Coolxlois" rocuro om umo linquoqom simlos, orom locnico,
orosonlor o locnoloqio oo ulilizoo oos Coolxlois, oro o Elico locnico usurio o
osociicooor om qorol, mos onoconoo orlomonlo o osluoonlo oos oscolos oo onqonborio,
orguiloluro o cursos locnicos.
C C8C" ooo sor ulilizooo como loxlo Esico nos cursos oo qroouoo oos
oscolos oo onqonborio, orguiloluro o cursos locnicos, oro os guois suqorimos
guo os coilulos /, 8, C o D so|om orosonlooos oonlro oo oiscilino oo Molo-
riois oo Conslruo", o suo inloqro ou os coilulos E o F, nos oiscilinos oo
Mocnico oos Solos", ou oinoo om cursos oo osociolizoo.
Loorlo Cuio Moroni
Prosioonlo oo /8lNT
-2-
-3-
O Autor :
!os Co|os \o|ono||| noscou om So Poulo - SP, om 148, o so qroouou om
Enqonborio Civil olo Escolo Polilocnico oo nivorsioooo oo So Poulo - Turmo 174.
Dosoo 175, oluo no oosonvolvimonlo oo olicoos oo Coossinlolicos om ro|olos
oo oEros oo oronoqom, olorros, conlono, conlrolo oo oroso o ovimonloo.
Dosonvolvou ouos olonlos ulilizonoo moloriois Coossinlolicos.
-Dooo \o||co| Conos|o - Coooooo - (nooo|o oo o||||oooo;, omroqooo oro
ocoloror o consoliooo oo solos comrossivois.
-D|oo Coo||ooo oo Coo|ooo - Coo|ono (o|oo|o oo |oooo;, omroqooo
rinciolmonlo no conlono oo olorros biorulicos.
/luo, oosoo 1C, no Con|sso oo Es|ooos sobo Coo|x|o|s o Fooo|os Coo|o|os -
/8NT, coloEoronoo no oosonvolvimonlo oos normos Erosiloiros oro Coossinlolicos.
E socrolrio oo /ssocioo 8rosiloiro oo Coossinlolicos-lCS 8rosil, guo romovo o
oosonvolvimonlo locnico o cionliico oos rooulos qoossinlolicos om looo o ois.
E Dirolor Tocnico oo !C\ Tco|cos o So|oos oo Eoqooho|o, guo oluo no roo oo
consullorio o ro|olos Coolocnicos.
1oso Corlos \orlomolli oqroooco o /8lNT olo coniono ooosilooo o olo
oorlunioooo oo ooor comilor oslo oocumonlo guo, corlomonlo, ir conlriEuir oro
o oiuso oos Coolxlois |unlo oo moio locnico om looo o 8rosil.
/ suo ososo /no Morio o oo sou ilbo Corson Luis, oqroooco olo inlonso o sincoro
coloEoroo roslooo no oloEoroo ooslo lroEolbo.
-4-
-5-
ndice
A.Introduo
"/.1 Hislrico o Evoluo oos Coossinlolicos ..................................................... 7
"/.2 Torminoloqio o Clossiicoo oos Coossinlolicos .........................................
"/.3 Torminoloqio o Clossiicoo oos 8iorooulos ........................................... 13
"/.4 Molorios-Primos mois lilizooos om Coossinlolicos ................................... 14
B.Os Geotxteis: Fabricao, Propriedades e Funes
"8.1 Procossos oo FoEricoo o Tios oo Coolxlois Mois sooos ..................... 15
"8.2 Princiois Proriooooos oos Coolxlois ..................................................... 17
"8.3 Proriooooos o Normos oo Ensoios Fisicos ................................................ 18
"8.4 Proriooooos o Normos oo Ensoios oo DuroEilioooo .................................. 18
"8.5 Proriooooos o Normos oo Ensoios Hiorulicos ......................................... 1
"8. Proriooooos o Normos oo Ensoios Mocnicos .......................................... 21
"8.7 Exomlos oo Ensoios oo Dosomonbo ...................................................... 24
"8.8 Funos Dosomonbooos olos Coolxlois ............................................... 25
C.Aplicaes e Tecnologia de Uso dos Geotxteis
"C.1 Eslrooos, /rruomonlos o Plios ............................................................... 28
"C.2 Loslro Forrovirio ................................................................................... 2
"C.3 Proios /rliiciois ..................................................................................... 2
"C.4 Muro oo Conlono om Solo Roorooo ................................................. 3C
"C.5 Eslrooos oo /cosso o Sorvio soEro Solos Molos ...................................... 31
"C. /lorros soEro Solos Molos ...................................................................... 32
"C.7 /lorros soEro Solos Molos / EsloEilizoo oo 8oso ................................... 33
"C.8 Rocooomonlo /sllico ......................................................................... 33
"C. Proloo oo lmormooEilizoo .............................................................. 34
"C.1C lmormooEilizoo oo Conois ................................................................ 3
"C.11 Proloo oo Cromooos .......................................................................... 3
"C.12 Diguos Conlinuos oo Conlono ............................................................ 37
"C.13 Poliooos oo Conlono......................................................................... 37
"C.14 1unlos oo Colorios Pro-Moloooos ........................................................... 38
"C.15 Dronos Lonqiluoinois Prounoos .............................................................. 38
"C.1 Dronos oo Povimonlos ............................................................................ 3
-6-
"C.17 Conois Rovoslioos com CoEios ............................................................. 4C
"C.18 Conois Rovoslioos om Concrolo .............................................................. 41
"C.1 Proloo oo Morqons om Rios, Loqos o Loqoos ........................................ 42
"C.2C 8orroqons oo Torro ................................................................................ 43
"C.21 SuEsolo oo Eoiicoos........................................................................... 44
"C.22 Muros oo Conlono om CoEios-Coixo ................................................ 44
"C.23 Enrocomonlos oo Conlono.................................................................. 45
"C.24 Comos Esorlivos o 1oroins Susonsos .................................................. 4
"C.25 Comos Esorlivos o 1oroins soEro Solos ................................................ 4
"C.2 Dronos \orlicois om Comos o 1oroins .................................................... 47
"C.27 Dronoqom oo Muros oo /rrimo oo Crovioooo ......................................... 48
"C.28 Dronos \orlicois om Solos Comrossivois................................................. 4
D. Estocagem, Manuseio e Instalao
"D.1 Eslocoqom oo Coolxlil ........................................................................... 51
"D.2 Monusoio oo Coolxlil ............................................................................ 52
"D.3 lnsloloo oo Coolxlil ............................................................................ 55
"D.4 Plono oo lnsloloo oo Coolxlil .............................................................. 2
"D.5 /comonbomonlo Tocnico oo CEro - /TC............................................... 3
E.Projeto, Dimensionamento e Especificao
"E.1 Funos oo Coolxlil no CEro ................................................................. 5
"E.2 Proriooooos oo Coolxlil Roguorioos no CEro ......................................... 5
"E.3 Dimonsionomonlo oo Coolxlil ................................................................
"E.4 Ensoios Comlomonloros oo Dosomonbo................................................
"E.5 Esociicoo oo Coolxlil ....................................................................... 7
"E. Soloo Tocnico oo Coolxlil ................................................................... 7
"E.7 Soloo Econmico oo Coolxlil .............................................................. 8
F.Dimensionamento das Propriedades de Aplicao
"F.1 Fillros om Dronos SuElorrnoos .................................................................
"F.2 Soorooor om Eslrooo oo Sorvio//cosso .................................................. 72
"F.3 Rooro oo Muros o Toluoos lnqromos ........................................................ 7
"F.4 Rooro om /lorros SoEro Solos Molos ....................................................... 84
G.Bibliografia
"C.1 Roorncios lilizooos noslo Curso ........................................................... 8
"C.2 Roorncios /oicionois oro Coossinlolicos .............................................. C
-7-
A. INTRODUO
A.1 HISTRICO E EVOLUO DOS GEOSSINTTICOS
/ ulilizoo oo moloriois oro molboror o guolioooo oos solos o rlico comum oosoo
olquns milnios onlos oo Crislo. Eslivos oo |unco, solo mislurooo com olbo, EomEus, olc.,
om qorol moloriois voqolois consliluioos oo iEros rosislonlos, orom omroqooos nos Ziqqurols,
no Cronoo Murolbo oo Cbino o om vrios oEros oo lmorio Romono.
/s o Soqunoo Cronoo Cuorro, com o oosonvolvimonlo oo inoslrio olroguimico o o
consogonlo oissominoo oos rooulos lslicos, iniciou-so o Ero oos Coossinlolicos". /s
rimoiros ulilizoos oo qoolxlois como olomonlo illronlo orom om oEros cosloiros nos
Poisos 8oixos o nos E/.
/lquns onos ooois, umo qomo onlslico oo rooulos similoros o/ou corrololos vom
sonoo oosonvolvioo o lom o|uoooo o Enqonborio Civil o so mooornizor, no sonlioo oo molborio
oo guolioooo, oumonlo oo vioo lil oo oEro, molbor lroEolboEilioooo, moior roiooz o
monoros cuslos.
/rosonlomos, o soquir, um rosumo oo ovoluo munoiol oos Coossinlolicos no oro
mooorno, oqruooo or oocooos.
ANOS 50:
/licoos oo Coolxlois como olomonlos oo illro oro roloo onli-orosivo om oEros
biorulicos om olquns oisos.
ANOS 60:
/licoo oo qoolxlois como olomonlo soorooor o oo rooro onlro moloriois com
coroclorislicos mocnicos o isicos oioronlos, rinciolmonlo om oEros virios. Folo
imorlonlo noslo oocooo oi o inicio oo ulilizoo oos qoolxlois nolocioos no Euroo.
ANOS 70:
/licoos om rooro oo qronoos olorros o Eorroqons, ulilizoo om comooos
mllilos om loluoos o muros oo conlono, inlroouo como olomonlo rolonqooor
oo vioo lil oo rocooomonlos osllicos o suoroslruluros orrovirios,
1971, iniciou-so o Ero oos Coossinlolicos" no 8rosil com o oEricoo oo rimoiro
qoolxlil nolocioo. \rios qruos locnicos oo lroEolbo orom criooos no Frono,
/lomonbo o E/ oro oosonvolvor normos osociicos,
1977, oi roolizooo, no Frono, o lnlornolionol Conoronco on lbo so o FoErics in
Coolocbnics", guonoo o ro.` 1oon Piorro Cirouo criou o ros o ulilizoo oos
lormos Coolxlil o CoomomErono.
-8-
ANOS 80:
lilizoo oos Coossinlolicos no rocuoroo oo roos oluioos o no conslruo oo oEros
oo conlono o roloo omEionlol,
1982 livomos o ll lnlornocionol Conoronco on Cooloxlilos" nos E/,
1983 o crioo oo lCS, onlo oonominooo lnlornolionol Socioly on Cooloxlilos",
1986 o lll lnlornolionol Conoronco on Cooloxlilos", no /uslrio.
ANOS 90:
C imulso qorooo olos osluoos loricos orosonlooos, oo cosos bislricos o novos
olicoos, oosoncoooorio o surqimonlo oo umo mullilicioooo oo rooulos o usos guo,
oo so comEinorom, lm qorooo inmoros novos ulilizoos imorlonlos,
1990, lovo luqor o l\ lnlornolionol Conoronco on Cooloxlilos, CoomomEronos ono
Rololoo Prooucls", no Holonoo. nolo-so | o imorlncio oos oomois Coossinlolicos
sonoo ooslocooo noslo ovonlo,
1992, o Sominrio soEro /licoos oo Coossinlolicos om Coolocnio - Coossinlolicos 2"
om 8rosilio,
1994, o \ lnlornolionol Conoronco on Cooloxlilos, CoomomEronos ono Rololoo Prooucls",
om Cinqouro, com o rosono oo mois oo 75C osociolislos oo looo o munoo,
1995, o 2` Simsio 8rosiloiro soEro /licoos oo Coossinlolicos", om So Poulo,
1998, oi inlroouzioo oiciolmonlo o lormo Coossinlolicos no roolizoo oo \l lnlornolionol
Conoronco on Coosynlbolics", nos E/ o o crioo oo /ssocioo 8rosiloiro oo
Coossinlolicos - lCS-8rosil",
1999, o 3` Simsio 8rosiloiro soEro Coossinlolicos / 1` Simsio Sul-omoricono oo
Coossinlolicos", orom roolizooos no Rio oo 1onoiro.
PRXIMOS EVENTOS PREVISTOS:
" \ll Conqrosso lnlornocionol oo Coossinlolicos - Poris / Frono - 2CC2
" 4` Simsio 8rosiloiro oo Coossinlolicos - Porlo /loqro o 2` Simsio
Sul-/moricono oo Coossinlolicos / RS - 2CC3
-9-
A.2 TERMINOLOGIA E CLASSIFICAO DOS GEOSSINTTICOS
Do ocoroo com o ro|olo oo roviso oo normo Erosiloiro N8R 12553, os qoossinlolicos
so nomoooos o clossiicooos como soquo.
GEOBARRA [GB]:
Prooulo om ormo oo Eorro com uno
rooominonlo oo rooro.
GEOCLULA [GL]:
Prooulo com oslruluro lrioimonsionol oEorlo,
consliluioo oo colulos inlorliqooos, guo coni-
nom moconicomonlo os moloriois nolo insori-
oos, com uno rooominonlo oo rooro o
conlrolo oo oroso. Fiquro /-2.1.
GEOCOMPOSTO [GC]:
Prooulo inouslriolizooo ormooo olo
suorosio ou ossocioo oo um ou
mois qoossinlolicos onlro si ou com ou-
lros rooulos, qorolmonlo concoEioo oro
oosomonbor umo uno osociico.
GEOCOMPOSTO ARGILOSO
PARA BARREIRA
IMPERMEABILIZANTE [GCL]:
Eslruluro ormooo olo ossocioo oo
qoossinlolicos o um moloriol orqiloso oo
Eoixo conoulivioooo, oosonvolvioo oro o
uno oo Eorroiro imormooEilizonlo.
GEOCOMPOSTO PARA
DRENAGEM [GCD]:
Prooulo oosonvolvioo oro oronoqom,
comoslo qorolmonlo oo um Coolxlil
oluonoo como olomonlo oo illro o oo umo
qoorrooo ou um qooosoooor oluonoo
como olomonlo orononlo. Fiquro /-2.2
Fiquro /-2.1. Coocolulo rooncbioo com oroio, no conslruo
oo vio oo ocosso.
Flquro /-2.2. CCD comoslo com Cooosoooor oo olo simlos, onvollo
or Coolxlil nolocioo illronlo.
Fiquro /-2.3. Coocomoslo consliluioo or oois Coolxlois nolocioos
oqulbooos o um qoolxlil locioo.
GEOCOMPOSTO PARA
REFORO [GCR]:
Eslruluro ormooo olo ossocioo oo
qoossinlolicos no similoros, oosonvolvioo
oro rooro. Fiquro /-2.3.
-10-
GEOESPAADOR [GS]:
Prooulo com oslruluro lrioimonsionol
consl i l ui oo oo or mo o or osonl or
qronoo vol umo oo vozi os, ul i l i zooo
r ooomi nonl omonl o como moi o
orononlo. Fiquro /-2.4.
GEOEXPANDIDO [GE]:
Pr ooul o oEr i cooo o or l i r oo um
ol i moro oxonoi oo ormonoo umo
osl rul uro l ri oi monsi onol l ovo, com
inolioooo rinciol oo olivior o oso oo
umo oslruluro qoolocnico. Fiquro /-2.5
GEOFORMA [GF]:
Eslruluro roolizooo o orlir oo qoossinlolicos,
com o inolioooo oo conlor moloriois oo
mooo ormononlo ou rovisrio. Fiquro /-2..
GEOGRELHA [GG]:
Prooulo com oslruluro om ormo oo qrolbo
com uno rooominonlo oo rooro,
cu|os oEorluros ormilom o inloroo oo
moio om guo oslo coninooos, consliluioo
or olomonlos rosislonlos o lroo, sonoo
consioorooo unioirocionol guonoo oro-
sonlo olovooo rosislncio o lroo oonos
om umo oiroo o Eioirocionol guonoo
orosonlo olovooo rosislncio o lroo nos
ouos oiroos rinciois [orloqonois}. Em
uno oo rocosso oo oEricoo, os
qooqrol bos ooom sor oxl ruoooos,
soloooos ou locioos. Fiquro /-2.7.
Fiquro /-2.4. Cooosooooros oo olo oulo [rolo} o oo olo simlos
[omorolo}, ulilizooos como moio orononlo.
Fiquro /-2.5. 8locos oo qoooxonoioo oEricooos com EPS, olicooos om
suEsliluio o olorros convoncionois.
Fiquro /-2.. Cooormos lio colcbo, rooncbioos com orqomosso, oro
rovoslimonlo oo conois.
Fiquro /-2.7. Cooqrolbo loxivol, ulilizooo oro rooro oo olorros/muros
oo conlono.
-11-
GEOMANTA [GA]:
Prooulo com oslruluro lrioimonsionol or-
movol, usooo oro conlrolo oo oroso
suoriciol oo solo, lomEom conbocioo
como Ei omonl o no coso oo sor
Eioooqroovol. Fiquro /-2.8.
GEOMEMBRANA [GM]:
Prooulo Eioimonsionol, oo Eoixissimo
ormooEilioooo, comoslo rooominonlo-
monlo or osollos, oloslmoros ou
loslmoros, ulilizooo oro conlrolo oo luxo
o sooroo, nos conoios oo soliciloo.
Fiquro /-2..
GEORREDE [GN]:
Prooulo com oslruluro om ormo oo qrolbo,
com uno rooominonlo oo oronoqom.
Fiquro /-2.1C.
GEOTXTIL [GT]:
Prooulo lxlil Eioimonsionol ormovol,
comoslo oo iEros corlooos, ilomonlos
conlinuos, monoilomonlos, lominolos ou
i os, or monoo osl r ul ur os l oci oos,
nolocioos ou lricolooos, cu|os rorio-
oooos mocnicos o biorulicos ormilom
guo oosomonbo vrios unos numo
oEro qoolocnico.
Fiquro /-2.1C. Coorrooo ulilizooo como ncloo orononlo consliluinlo oo
Coocomoslo Drononlo.
Fiquro /-2.8. Coomonlo ulilizooo no conlrolo oo oroso suoriciol oo
loluoos.
Fiquro /-2.. CoomomErono olimorico loxivol, ulilizooo om oEros oo
imormooEilizoo.
-12-
GEOTXTIL NOTECIDO [GTN]:
Prooulo comoslo or iEros corlooos ou
ilomonlos conlinuos, oislriEuioos oloolo-
riomonlo, os guois so inlorliqooos or ro-
cossos mocnicos, lormicos ou guimicos.
GEOTXTIL NOTECIDO
AGULHADO [GTN
A
]:
FiEros inlorliqooos moconicomonlo, or
rocosso oo oqulboqom. Fiquro /-2.11.
GEOTXTIL NOTECIDO
TERMOLIGADO [GTN
T
]:
FiEros inlorliqooos or uso orciol oElioo
or oguocimonlo. Fiquro /-2.12
GEOTXTIL NOTECIDO
RESINADO [GTN
R
]:
FiEros inlorliqooos or moio oo rooulos
guimicos.
GEOTXTIL TECIDO [GTW]:
Prooulo oriunoo oo onlroloomonlo oo ios,
monoilomonlos ou lominolos [ilos}, so-
quinoo oiroos rooronciois oonomino-
oos lromo [sonlioo lronsvorsol} o uroumo
[sonlioo lonqiluoinol}. Fiquro /-2.13
Fiquro /-2.11. Coolxlil nolocioo oqulbooo, ulilizooo com oivorsos unos
om vrios lios oo oEros oo onqonborio.
Fiquro /-2.12. Coolxlil nolocioo lormoliqooo, ulilizooo com oivorsos
unos om vrios lios oo oEros oo onqonborio.
Fiquro /-2.13. Coolxlil locioo, consliluioo oo ilomonlos lio lominolos, ulilizooo com
oivorsos unos om vrios lios oo oEros oo onqonborio.
-13-
GEOTXTIL TRICOTADO [GTK]:
Prooulo oriunoo oo onlroloomonlo oo ios
or lricolomonlo. Fiquro /-2.14.
GEOTIRA [GI]:
Prooulo om ormo oo liro com uno
rooominonlo oo rooro.
GEOTUBO [GP]:
Prooulo oo ormo luEulor com uno
orononlo. Fiquro /-2.15.
A.3 TERMINOLOGIA E CLASSIFICAO DOS BIOPRODUTOS
Exislom siluoos onoo o uno oo rooulo oovo sor oosomonbooo ouronlo um oriooo
oo lomo curlo o/ou oolorminooo. Noslos cosos, ooom sor ulilizooos os 8iorooulos guo,
os um oriooo oo lomo, iro so ooqrooor ooixonoo oo oxorcor suo uno .
Cs 8iorooulos so conoccionooos com moloriois Eioooqroovois como olbo, |ulo, iEro
oo coco, EomEu, olqooo, vimo, sisol o oulros. Em qorol, oxislo um conlrolio sinlolico oro
cooo Eiorooulo.
/ nomoncloluro o ooinios orosonlooos o soquir orom rooslos olos onqonboiros /.
Concolli o D. Cozzi, oo lllio, or ocosio oo \ Conqrosso lnlornocionol oo Coossinlolicos",
om Cinqouro om14.
Os principais Bioprodutos so:
BIOTXTIL [BT]:
Moloriol lxlil ormovol, oilo com iEros ooqroovois, no ormo usuol oo locioo ou
nolocioo, ulilizooo om oEros qoolocnicos, omEionlois, biorulicos o oo lronsorlo. E
ossomolbooo oo Coolxlil.
Fiquro /-2.14. Esguomo oo Coolxlil lricolooo, ulilizooo com oivorsos unos
om vrios lios oo oEros oo onqonborio.
Fiquro /-2.15. CooluEo corruqooo, loxivol, ulilizooo como olomonlo orononlo,
conoulor, om vrios lios oo oronos suElorrnoos.
-14-
BIOMANTA [BA]:
Eslruluro no ormo oo monlo monuolurooo, consislinoo oo umo monlo irroqulor oo iEros
nolurois, ios, ilomonlos ou oulros olomonlos [qorolmonlo unioos moconicomonlo}, cu|os
oEorluros so moioros guo sous olomonlos consliluinlos, ulilizooo om oEros qoolocnicos,
omEionlois, biorulicos o oo lronsorlo. E ossomolbooo o qoomonlo.
BIOCLULA [BL]:
Eslruluro colulor guo consislo oo umo molbo roqulor oo liros nolurois Eioooqroovois,
inlorliqooos or vrios molooos, ulilizooos om oEros qoolocnicos, omEionlois, biorulicos o
oo lronsorlo. E ossomolbooo o qoocolulo.
BIOCOMPOSTO [BC]:
Nomo qonorico ooolooo oro ooinir umo oslruluro comoslo oo rooulos nolurois Eioooqroovois,
no ormo oo monlo monuolurooo ou liro, ulilizooo om oEros qoolocnicos, omEionlois, biorulicos
o oo lronsorlo. E ossomolbooo oo qoocomoslo.
BIOCOMPOSTO DRENANTE [BCD]:
Poro oronoqom. umo oslruluro comoslo oo rooulos nolurois Eioooqroovois, no ormo
oo monlo ou liro, ulilizooo om oEros qoolocnicos, omEionlois, biorulicos o oo lronsorlo.
E ossomolbooo oo qoocomoslo oro oronoqom.
A.4 MATRIAS-PRIMAS MAIS UTILIZADAS EM GEOSSINTTICOS
/ loEolo oEoixo orosonlo os molorios-rimos guo mois so olicom oos qoossinlolicos, om
oroom oloEolico, rolociononoo-os oos rosoclivos lios oo qoossinlolicos.
-15-
B. OS GEOTXTEIS: FABRICAO,
PROPRIEDADES E FUNES
B.1 PROCESSOS DE FABRICAO E TIPOS DE GEOTXTEIS
MAIS USADOS
Cs qoolxlois oivioom-so om oois qronoos qruos, os locioos o os nolocioos, guo oiorom
onlro si olos rocossos oo oEricoo conormo oiscriminooo no Fiquro 8-1.1.
Cs locioos, Eosicomonlo so oEricooos om looros guo lromom os ios ou lominolos om ouos
oiroos oronoiculoros onlro si. o lromo oronoiculor o oiroo oo oEricoo o o uroumo, o
rrio oiroo oo oEricoo. mo vislo osguomlico o orosonlooo no Fiquro 8-1.2.
Fiquro 8-1.2. FoEricoo oos Coolxlois locioos.
Fiquro 8-1.1. Procossos oo oEricoo oo Coolxlois locioos o nolocioos.
FILAMENTOS/FIOS
TECIDO SENDO ENROLADO
LAMINETES
PASSAGEM DE
LANADEIRA
FIOS DE TRAMA
LANADEIRA
QUADROS
FIOS DE URDUME
TECIDO
-16-
No rocosso oo oEricoo oos nolocioos vomos ooslocor os roouzioos vio coroo o vio
unoioo or sorom os mois ulilizooos no munoo.
No rocosso vio coroo, os iEros ornocioos om oroos so orololizooos or cilinoros rocoEorlos oo
oonlos onlooooros guo ormom os vous, os guois so ooErooos ormonoo os monlos.
Eslos so consolioooos or inlonso oqulboqom mocnico, colonoroqom ou rosinoqom, rosullonoo
no rooulo inol. \ioo corlo osguomlico no Fiquro 8-1.3.
No rocosso vio unoioo, ooslocomos o ioo conlinuo or oxlruso onoo os ilomonlos so rosriooos,
oslirooos o ooosilooos soEro umo osloiro rolonlo om ormo oo monlos.
Eslos so consolioooos or inlonso oqulboqom mocnico ou colonoroqom ou rosinoqom,
rosullonoo no rooulo inol. \ioo corlo osguomlico no Fiquro 8-1.4.
Fiquro 8-1.3. FoEricoo oos Coolxlois nolocioos coroooos oqulbooos.
Fiquro 8-1.4. FoEricoo oos Coolxlois nolocioos oo ilomonlos conlinuos oqulbooos.
Filamentos
contnuos agulhados
BOMBA
VOLUMTRICA
DE TTULO
POLMERO
FUNDIDO
BLOCO
FIEIRA
FILAMENTOS
AR
AGULHAGEM
VU
PRANCHA
PRODUTO
ACABADO
ASPIRAO
ESTEIRA
DEFLETOR
TUBO DE
ESTIRAGEM
FILAMENTOS
CONTNUOS AGULHADOS
-17-
B.2 PRINCIPAIS PROPRIEDADES DOS GEOTXTEIS
Eslos so os rinciois roriooooos oos qoolxlois ulilizooos nos osociicoos oo ro|olos.
/ guonliicoo oos roriooooos o oilo olrovos oo onsoios oo loEorolrio o como.
8osicomonlo oois lios oo onsoios so roolizooos.
ENSAIOS DE CARACTERIZAO: normolmonlo ulilizooos oro conlrolor o
guolioooo oo oEricoo, ormilir comoroos rololivos onlro rooulos o conslor
om monuois o colloqos.
ENSAIOS DE DESEMPENHO: normolmonlo ulilizooos oro oolorminor ormolros
inlrinsocos nocossrios om ro|olos, rosullonlo oo inloroo oo Coolxlil com oulros
moloriois, om conoios osociicos.
No rlico, olo olo oos onsoios oo oosomonbo sorom muilo oiicois oo roolizor, coros o
morosos, muilos vozos ulilizom-so onsoios oo coroclorizoo como Eoso oro o oloEoroo
oos ro|olos.
-18-
B.3 PROPRIEDADES E NORMAS DE ENSAIOS FSICOS
Poro cooo roriooooo isico inoicomos o normo mois ulilizooo oluolmonlo, o simEoloqio
ovonluolmonlo ooolooo olo lCS-/ssocioo lnlornocionol oo Coossinlolicos o o unioooo oo
orosonloo oo onsoio.
a) ESPESSURA - t
GT
: o osossuro nominol oo Coolxlil o oolorminooo olo normo
Erosiloiro N8R 125 o oxrosso om milimolros.
b) POROSIDADE - N
GT
: o usuolmonlo oolorminooo olo normo olom DlN 53855 o
oxrosso om orconloqom oo volumo lolol oo Coolxlil.
c) PONTO DE AMOLECIMENTO: o ooolooo o onlo oo omolocimonlo oo molorio-
rimo oo Coolxlil, oxrosso om qrous Colsius.
d) GRAMATURA OU PESO POR UNIDADE DE REA - M
A
: o oolorminooo olo
normo Erosiloiro N8R 1258 o oxrosso om qromos or molro guoorooo.
e) RETENO DE ASFALTO: o usuolmonlo oolorminooo olo osociicoo TF 25 /
molooo 8 oo //SHTC, oxrosso om lilros or molro guoorooo.
B.4 PROPRIEDADES E NORMAS DE ENSAIOS DE
DURABILIDADE
/s roriooooos o normos oo onsoios oo ouroEilioooo lm or oE|olivo voriicor so o
Coolxlil osl olo o cumrir suos unos ouronlo looo o vioo lil oo oEro.
Poro cooo roriooooo oo ouroEilioooo inoicomos o normo mois ulilizooo oluolmonlo, o
simEoloqio ovonluolmonlo ooolooo olo lCS-/ssocioo lnlornocionol oo Coossinlolicos o o
unioooo oo orosonloo oo onsoio.
a) RESISTNCIA ABRASO: o oolorminooo olo normo omoricono /STM D 488 o
oxrosso om oroo oo mosso or lomo oocorrioo.
b) FLUNCIA: o oolorminooo olo normo ourooio EN lSC 13431 o oxrosso om
ooormoo o / ou o lomo oocorrioo olo o ruluro, oro umo corqo conslonlo olicooo.
-19-
d) RESISTNCIA A AGENTES QUMICOS: oolorminooo olo normo suio SN 4C558,
oxrosso om oroo orconluol oo rosislncio o lroo, os imorso no suEslncio
om onliso.
e) RESISTNCIA A AGENTES BIOLGICOS: lrolomonlo oo Coolxlil com Eoclori-
os, soqunoo o normo omoricono /STM C 22-7 o suEsoguonlo ovolioo oos ovonluois
vorioos oos coroclorislicos mocnicos com onsoios roolizooos soqunoo os normos /STM
osociicos.
B.5 PROPRIEDADES E NORMAS DE ENSAIOS HIDRULICOS
/s roriooooos o normos oo onsoios biorulicos roorom-so oo comorlomonlo oo Coolxlil
guonoo om conlolo com o quo. /lqumos vozos os onsoios so roolizooos com oulros luioos, lois
como cborumos, loos, qosos, vooros, olc, sonoo ulilizooos rocooimonlos o normos oo onsoios
osociicos guo no soro oEoroooos noslo curso.
Poro cooo roriooooo biorulico, inoicomos
o normo mois ulilizooo oluolmonlo, o simEoloqio
ovonluolmonlo ooolooo olo lCS-/ssocioo ln-
lornocionol oo Coossinlolicos o o unioooo oo oro-
sonloo oo onsoio. E orosonlooo, lomEom, um
osguomo simliicooo oo oorolboqom ulilizooo.
a) PERMEABILIDADE NORMAL GUA
- K
N
E PERMISSIVIDADE -
/ ormooEilioooo normol K
N
oo Coolxlil o ox-
rosso om cm/s o oolorminooo olo normo ronco-
so /FNCR C 38C1. Com o ormooEilioooo normol,
ooomos colculor o ormissivioooo oo Coolxlil, om
s
-1
, olrovos oo oxrosso.
/ Fiquro 8-5.1 moslro o osguomo simliicooo
oo onsoio.
Fiquro 8-5.1. Soo osguomlico oo onsoio oo ormooEilioooo normol.
c) RESISTNCIA AOS RAIOS ULTRAVIOLETA: oolorminooo olo normo omoricono
/STM D 4355, oxrosso olo rosislncio oo ruluro o lroo romonosconlo os o oxosio
oo xonon orc ouronlo lomo ixo.
-20-
b) PERMEABILIDADE PLANAR GUA - k
P
E TRANSMISSIVIDADE -
/ ormooEilioooo lonor K

oo Coolxlil o oxrosso om cm/s o oolorminooo olo normo


roncoso /FNCR C 38C18. E umo roriooooo inoronlo oonos oos qoolxlois nolocioos.
Com o ormooEilioooo lonor ooomos colculor o lronsmissivioooo oo Coolxlil, om
cm
2
/s, olrovos oo oxrosso.
/ iquro 8-5.2 moslro o osguomo simliicooo oo onsoio.
Fiquro 8-5.3. Soo osguomlico oo onsoio oo oEorluro oo illroo.
c) ABERTURA DE FILTRAO -

/ oEorluro oo illroo

o oxrosso om m o oolorminooo olo normo roncoso /FNCR


C 38C17. Coroclorizo o coocioooo oo rolono oo corlos oimolros oo orliculo olo qoolxlil.
/ iquro 8-5.3 moslro o osguomo simliicooo oo onsoio.
Fiquro 8-5.2. Soo osguomlico oo onsoio oo ormooEilioooo lonor.
-21-
B.6 PROPRIEDADES E NORMAS DE ENSAIOS MECNICOS
/s roriooooos o normos oo onsoios mocnicos roorom-so oo comorlomonlo
rosislonlo oo Coolxlil guonoo solicilooo moconicomonlo or osoros lronsmilioos or
moloriois oo|oconlos.
Poro cooo roriooooo mocnico inoicomos o normo mois ulilizooo oluolmonlo, o
simEoloqio ovonluolmonlo ooolooo olo lCS - /ssocioo lnlornocionol oo Coossinlolicos o o
unioooo oo onsoio. E orosonlooo lomEom um osguomo simliicooo oo onsoio ulilizooo.
Fiquro 8-.1. Soo osguomlico oo onsoio oo lroo oislriEuioo.
a)RESISTNCIA TRAO DIS-
TRIBUDA - T
/ rosislncio o lroo oislriEuioo T o
oxrosso om |N/m o oolorminooo olo normo
Erosiloiro /8NT N8 1258.
/ iquro 8-.1 moslro o osguomo
simliicooo oo onsoio.
No onsoio oo lroo, ooo-so oolorminor
o curvo lonso x ooormoo orosonlooo no
iquro 8-.2.
/ssim, ooomos ooinir vrios moulos oo
riqiooz oxrossos om |N/m.
1 - 1
i
~ moulo iniciol
2 - 1
l
~ moulo lonqonlo no olonqomonlo
3 - 1
ol
~ moulo lonqonlo ooslocooo
4 - 1
soc
~ moulo soconlo no olonqomonlo
Fiquro 8-.2. Curvo lonso vorsus ooormoo com
os moulos oo riqiooz ooinioos.
-22-
b)RESISTNCIA TRAO
CONCENTRADA - F
G
/ rosislncio o lroo conconlrooo F
C
o
oxrosso om N o oolorminooo olo normo
omoricono /STM D 432. / iquro 8-.3
moslro o osguomo simliicooo oo onsoio.
Fiquro 8-.3. Soo osguomlico oo onsoio oo lroo conconlrooo.
c) RESISTNCIA PROPAGAO
DO RASGO - F
T
/ rosislncio o rooqoo oo rosqo F
T
o
oxrosso om N o oolorminooo olo normo
omoricono /STM D 4533.
/ iquro 8-.4 moslro o osguomo
simliicooo oo onsoio.
GEOTXTIL
SOLICITAO DE CAMPO
ENSAIO "GRAB TEST"
F
G
F
G
PREPARAO DO
CORPO DE PROVA
Fiquro 8-.4. Soo osguomlico oo onsoio oo rooqoo oo rosqo.
PROPAGAO DO RASGO
-23-
Fiquro 8-.5. Soo osguomlico oo onsoio oo uncionomonlo osllico.
Fiquro 8-.. Soo osguomlico oo onsoio oo uncionomonlo oinmico.
Fiquro 8-.7. Soo osguomlico oo onsoio oo oslouro.
d) RESISTNCIA AO
PUNCIONAMENTO ESTTICO - F
P
/ rosislncio oo uncionomonlo F
P
o oxrosso
om |N o oolorminooo olo normo Erosiloiro
/8NT N8R 1335.
/ iquro 8-.5 moslro o osguomo simliicooo
oo onsoio.
e) RESISTNCIA AO IMPACTO OU
PUNCIONAMENTO DINMICO - W
I
/ rosislncio oo imoclo W
i
o oxrosso om
1, rorosonlo o onorqio minimo oro guo um
cono ooro oruro o Cool xl i l o o
oolorminooo olo normo omoricono /STM
D 4833-CC.
/ iquro 8-. moslro o osguomo
simliicooo oo onsoio.
f)RESISTNCIA AO ESTOURO - P
8
/ rosislncio oo oslouro P
8
o oxrosso om
MPo o oolorminooo olo normo omoricono
/STM D 378.
/ iquro 8-.7 moslro o osguomo
simliicooo.
GEOTXTIL
P
-24-
B.7 EXEMPLOS DE ENSAIOS DE DESEMPENHO
a) ATRITO DE INTERFACE -
S/GT
C olrilo oo inloroco solo/Coolxlil o
mooioo om coixos oo cisolbomonlo oo
qronoos oimonsos, conormo moslro o
iquro 8-7.1 o ooo sor oosmomErooo om
oois lios Esicos oo onsoios.
"CISALHAMENTO: guonoo b movi-
monloo rololivo solo/Coolxlil om
oonos umo oo suos ocos.
"ARRANCAMENTO: guonoo b movi-
monloo rololivo solo/Coolxlil om
omEos os ocos.
Cs onsoios oo oosomonbo mocnico
solo/ Coolxlil/solo so roolizooos om muilos
oisos, orom oinoo som normolizoo
osociico.
b) COLMATAO E EROSO
INTERNA
C onsoio oo Colmoloo o Eroso lnlorno
roslo-so oro mooir o oiccio illronlo oo um
Coolxlil oro oEros oo qronoo rosonsoEili-
oooo, como or oxomlo umo Eorroqom oo
qronoo orlo.
C coro oo rovo, lolbooo o orlir oo umo
omoslro oxlroioo oo rrio Eorroqom om
conslruo, o insorioo no ormomolro o corqo
conslonlo. So onlo mooioos o qrooionlo
biorulico i , o vozo C o o oroo oo mosso m,
oo lonqo oo um oriooo oolorminooo.
/ iquro 8-7.2 moslro o osguomo simliicooo
oo onsoio.
Fiquro 8-7.2. Soo osguomlico oo onsoio oo oosomonbo oro colmoloo o
oroso inlorno om um Coolxlil illronlo.
Fiquro 8-7.1. Soo osguomlico oos onsoios oo cisolbomonlo
o oo orroncomonlo.
-25-
B.8 FUNES DESEMPENHADAS PELOS GEOTXTEIS
C rocosso oo oEricoo o o molorio-ri-
mo conorom oo Coolxlil looos os suos co-
roclorislicos o roriooooos guo, or suo voz,
so comEinom oro crior os unos guo o ro-
oulo osl olo o oxorcor, conormo rosumo o
iquro 8-8.1 .
/s rinciois unos oxorcioos olos
qoolxlois so ooscrilos o soquir.
a) SEPARAO - S:
C Coolxlil, inloroslo onlro oois moloriois
oo nolurozos oioronlos, imooo suo misluro
o inloronolroo, rosorvonoo suos
coroclorislicos oriqinois.
b) REFORO - R:
Fiquro 8-8.1. Foloros oos Funos oos Coolxlois.
Fiquro 8-8.2. Funo Sooroo.
C Coolxlil, olrovos oo suos roriooooos
mocnicos, oluo no sonlioo oo rooror o
oslruluro qoolocnico no guol osl insorioo.
Fiquro 8-8.3. Funo Rooro.
c) PROTEO - P:
C Coolxlil, colocooo oo|oconlo o oulro
olomonlo oo umo oEro qoolocnico, o roloqo
oo oonos mocnicos lois como oEroso,
uncionomonlo o rosqo.
Fiquro 8-8.4. Funo Proloo.
-26-
d) FILTRAO - F:
C Coolxlil, olrovos oo suo oslruluro isico,
rolom o oso slioo ooixonoo livro o ossoqom
oos luioos. C onmono oo illroo oro o
quo orcolonoo om um solo Eom qroouooo
ooo sor visuolizooo no osguomo
orosonlonoo no iquro 8-8.5
e) DRENAGEM PLANAR - D:
C Coolxlil, olrovos oo suo oslruluro isico,
cololo o conouz luioos om sou lono. Eslo
uno o inoronlo oonos oos qoolxlois
nolocioos osossos.
Fiquro 8-8.. Funo Dronoqom Plonor.
Fiquro 8-8.5. Funo Fillroo.
-27-
C. APLICAES E TECNOLOGIA DE USO
DOS GEOTXTEIS
Cs rinciois comos oo ulilizoo oos Coolxlois so ooslocooos o soquir, om oroom oloEolico.
a) AGRICULTURA: rinciol ulilizoo om oronoqom oqricolo.
b) REAS VERDES: |oroins, loroiros o roloo oo qromooos.
c) BARRAGENS: roloo oo loluoo oo monlonlo, oronos vorlicol o borizonlol, orono
oo o oo loluoo.
d) CANAIS: colcbos orononlos, Eoso oro imroqnoo osllico o roloo
oo qoomomEronos.
e) CAPTAO DE GUAS SUBTERRNEAS: oos rounoos o lrincboiros
oo coloo.
f) CONSTRUO CIVIL. oronoqom suElorrnoo, roloo oo imormooEilizoo, muros
oo conlono.
g) CONSTRUO INDUSTRIAL: oronoqom suEl orrnoo, rol oo oo
imormooEilizoo, oslocionomonlos o orruomonlos, rooro oo olorros soEro solos
molos o loluoos inqromos.
h) CONTROLE DE EROSO: rovoslimonlos oo conois, Eocios oo omorlocimonlo,
roloo suoriciol oo loluoos.
i) ESPORTE E LAZER: comos oo uloEol o uloEol sooilo, guooros oo lnis, comos
susonsos, comos oo qolo, |guoi cluEos, roios orliiciois, roloo oo qromooos.
j) OBRAS DE CONTENO: muros om solo roorooo, oronos om muros oo orrimo,
muros om qoEios, oliooos o oiguos conlinuos.
k) OBRAS MARTIMAS: onrocomonlos oo conlono, oiguos conlinuos.
l) PROTEO AO MEIO AMBIENTE: illros om ET/ o ETE, oronoqom soE rosorvolrios,
olorros sonilrios o oronoqom om ilbos oo minorios.
m) OBRAS VIRIAS: oslrooos, vios oo ocosso, sislomos virios, lios, oslocionomonlos
o orrovios.
/ soquir, rosumimos o oxomliicomos os olicoos oos qoolxlois mois oosonvolvioos,
oosloconoo os unos rinciois or olos oosomonbooos o comonlonoo os onlos rolovonlos.
-28-
C.1 ESTRADAS, ARRUAMENTOS E PTIOS - SEPARAO
mo comooo oo qoolxlil inloroslo
onlro o Eoso qronulor o o suEloilo , como
olomonlo soorooor, imooo guo ocorro o
inloronolroo oos comooos oovioo os
corqos oinmicos ciclicos roouzioos olo
lroqo, com ou som o rosono oo quo.
So o suEloilo or coosivo, o misluro o
conlominoo oo Eoso qronulor o ocolorooo
olo rosono oos quos oo cbuvo guo
oiminuom o rosislncio oo solo om suo
suoricio solurooo. o cooo cbuvo mois olquns
conlimolros oo Eoso so conlominooos. /
colocoo oo Coolxlil, onlro os comooos,
iniEo oslo conoio.
Cuonoo o suEloilo or oronoso, no
coosivo, o rocosso oo inloronolroo o
imooiolo, mosmo som o rosono oo quo. /
colocoo oo Coolxlil onlro os ouos comooos
rovino o inloronolroo com vonloqons
oconmicos o oorocionois so comorooos
com umo comooo oo Eloguoio convoncionol.
Fiquro C-1.1. Soo osguomlico oo umo Eoso oo ovimonlo oolooo oo
comooo sooroooro / onliconlominonlo oo qoolxlil.
Fiquro C-1.2. C qoolxlil o inloroslo onlro o suEloilo orqiloso o o
comooo qronulor guo conslilui o rovoslimonlo rimrio oo
oslrooo oo ocosso.
Fiquro C-1.3. C qoolxlil o inloroslo onlro o suEloilo oronoso o o Eoso
qronulor oo ovimonlo loxivol.
-29-
C.2 LASTRO FERROVIRIO - SEPARAO
/s corqos ciclicos olicooos olos
comosios orrovirios, oliooos o suoricio
oo suEloilo onroguocioo olos quos oo
cbuvos, roouzom umo lonlo o conlinuo
inloronolroo loslro / suEloilo.
/ onolroo oo solo ino solurooo nos
vozios oo loslro unciono como luEriiconlo,
oiminuinoo suo rosislncio o rovoconoo
ooormoos ormononlos cumulolivos.
Em oEros novos ou no lroco oo loslro
conlominooo, o omroqo oo Coolxlil onlro
o comooo inol oo lorrolonoqom o o loslro
imooo o inloronolroo oos moloriois,
rosorvonoo suos coroclorislicos mocnicos o
oumonlonoo o vioo lil oo vio orroo.
C.3 PRAIAS ARTIFICIAIS - SEPARAO
Fiquro C-2.1. Soo osguomlico oo suoroslruluro oo vio orroo ulilizonoo
Coolxlil como olomonlo soorooor.
Fiquro C-2.2. C loslro onliqo, comlolomonlo conlominooo olo suEloilo
orqiloso, o suEsliluioo olo novo loslro lonooo o socooo soEro
o Coolxlil soorooor.
Fiquro C-3.1. Soo osguomlico oo roio orliiciol oronizooo com Coolxlil.
No conslruo oo roios orliiciois, nos
morqons oo l oqos ou ri os, o si ml os
lonomonlo oo umo comooo oo oroio no o
suicionlo. o isoloomonlo oos Eonbislos
rovoco o misluro oo oroio com o solo
loooso locol.
-30-
mo comooo oo Coolxlil inloroslo onlro
o solo molo o o oroio oronizo o roio, ois o
qoronlioo o sooroo onlro os moloriois,
ossim como o livro movimonloo oos quos
om looos os oiroos.
C.4 MURO DE CONTENO EM SOLO REFORADO - REFORO
Fiquro C-3.2[/}. Locol onlos oo conslruo oo roio.
C Coolxlil, olicooo om comooos
mllilos, rooro o solo o oisonso os
osooos oslruluros oo orrimo.
/ oEro ooo ulilizor, om qorol, o rrio
solo locol o o oco oo muro sor om olvonorio
comum, qrominoos, concrolo ro|olooo ou
muro oo Elocos orliculooos. C rosullooo
inol o umo oEro rioo, lovo o oconmico.
Fiquro C-4.2. \islo ronlol oo muro roorooo, ulilizonoo
solo oronoso.
Fiquro C-3.2[8}. Proio ronlo, oronizooo olrovos oo
ulilizoo oo Coolxlil.
Fiquro C-4.1. \islo ronlol oo muro roorooo, ulilizonoo
oroio sillo-orqiloso.
Fiquro C-4.3. Soo osguomlico oo muro oo conlono
om solo roorooo.
-31-
C.5 ESTRADAS DE ACESSO E SERVIO SOBRE SOLOS
MOLES - SEPARAO E REFORO
Fiquro C-5.1. Eslrooo oo sorvio soEro orqilo molo.
Fiquro C-5.2. Eslrooo oo ocosso soEro solo luroso.
/ conslruo oo oslrooos oo ocosso o/ou
sorvio soEro solos molos ooo sor oxoculooo
com o omroqo oo moloriol livromonlo
orononlo ou com um solo mois ino. Em omEos
os cosos, looovio, o oso rrio oo olorro
mois os soliciloos oinmicos conslrulivos o
oo ooroo oxiqom comooos osossos oo
olorro oro rooislriEuir os lonsos, rovonir
rul uros o mi ni mi zor o ooroci monl o
oo roooi ros.
C Coolxlil, olicooo no inloroco solo
molo/olorro, rovino suo misluro com o solo
molo, ormilinoo o livro luxo oos quos,
rooro o olorro rovoninoo ruluros, roouz o
consumo oo moloriol oo olorro, oumonlo o
vioo lil oo oEro o oiminui sou cronoqromo
conslrulivo.
Fiquro C-5.3. Soo osguomlico oo umo oslrooo oo ocosso/sorvio soEro solo molo.
-32-
C.6 ATERROS SOBRE SOLOS MOLES - REFORO E SEPARAO
Noslo coso, o oso rrio oo olorro
lronsmilo os corqos rooominonlos oo suEloilo
ouco rosislonlo.
Poro rovonir o ruluro oo loluoo oo olorro
ooomos roor-lo com umo ou mois
comooos oo Coolxlil olicooos o mois orlo
ossivol oo suo Eoso.
/ssim, o Coolxlil olicooo om comooo
nico ou mllilos comooos, rooro o olorro
oumonlonoo o cooicionlo oo soqurono
qloEol, oisonsonoo o lroco oo solo. Como
consogncio o oEro o mois limo, som
oqrossos oo moio omEionlo, som Eolo-oros
o oo conslruo muilo mois rioo.
Fiquro C-.1. /lorro roorooo com mllilos comooos oo Coolxlil soEro
orqilo morinbo.
Fiquro C-.2. /lorro roorooo com Coolxlil om comooo nico om lonqo
lrocbo oo oslrooo soEro monquo.
Fiquro C-.3. Soo osguomlico oo um olorro roorooo com qoolxlil soEro solo molo.
-33-
C.7 ATERROS SOBRE SOLOS MOLES - ESTABILIZAO DE
BASE - SEPARAO E REFORO
Poro ovilor o conlominoo oo moloriol oo
olorro om suos rimoiros comooos o rovonir
ruluros locolizooos oo solo molo, ulilizo-so o
Coolxlil om comooo nico no inloroco olorro
/ solo molo, com o uno rooominonlo oo
sooroo.
Muilos vozos, guonoo o ro|olo rov o
colocoo oo um colcbo orononlo onlro o
olorro o o solo molo, o Coolxlil o osicionooo
onlro o solo molo o o oroio, rosorvonoo suos
coroclorislicos orononlos o rovoninoo oroos
or misluro.
Noslo olicoo, o conlriEuio oo
Coolxlil no osloEilioooo qloEol oo olorro o
oguono.
Fiquro C-7.2 Soo osguomlico oo um olorro oolooo oo colcbo orononlo
com suo Eoso osloEilizooo com Coolxlil.
Fiquro C-7.1. /lorro soEro solo molo, com Eoso osloEilizooo com comooo
nico oo Coolxlil.
C.8 RECAPEAMENTO ASFLTICO - PROTEO
Fiquro C-8.1. Soo osguomlico oo um ovimonlo rocooooo com ulilizoo
oo Coolxlil.
C Coolxlil , olicooo no inloroco oos
comooos onliqo o novo, roloroo o osconso
oos lrincos oo coo onliqo oro o novo
ois sous ilomonlos ou iEros rooislriEuom
os lonsos guo so conconlrom nos Eoroos
oos lrincos o issuros.
Poro oluor corrolomonlo, o Coolxlil oovo
sor lololmonlo solurooo com osollo o oslor
ooorioo o omEos os suoricios, o guo o
consoquioo olrovos oo imrimoos.
-34-
Com os lrincos o issuros rooncbioos o o
Coolxlil solurooo com osollo, oElomos um
con|unlo imormovol guo ir Eorror o
onolroo oos quos oo cbuvo olos uluros
lrincos oo novo ovimonlo.
C Coolxlil, solurooo oo osollo, oluo
como Eorroiro onli-roloxo o momErono
imormovol, oumonlonoo o vioo lil oo novo
coo oo ouos o ooz vozos, ooonoonoo oos
conoios locois.
Fiquro C-8.2. /licoo oo Coolxlil soEro o coo onliqo, | imrimooo
com osollo olrovos oo suorlo rooonlo.
C.9 PROTEO DE IMPERMEABILIZAO - PROTEO
Fiquro C-.1. Soo osguomlico oo roloo oo monlo osllico
om imormooEilizoo oo lo|o.
Fiquro C-.2. Soo osguomlico oo oulo roloo oo qoomomErono
olimorico/oloslomorico oolqooo om imormooEilizoo
oo lo|o.
Fiquro C-8.3. /moslro oxlroioo oo rocooomonlo osllico, os onos oo
uso, onoo so conslolo o Eloguoio oo oscono oos lrincos
olo oo oo Coolxlil.
Nos imormooEilizoos com monlos
osllicos ou qoomomEronos oloslomoricos/
olimoricos, suo uno oo Eorroiro conlro o
orcoloo oo luioos oovo sor rosorvooo.
\rios osoros oovioos o oE|olos conlunoonlos
ou lronsmilioos olos moloriois oo conslruo
oo|oconlos, ooom ooniicor os monlos o
comromolor looo o sislomo imormooEilizonlo.
No roloo oo imormooEilizoo oo lo|os
com monlo osllico, o Coolxlil o colocooo
oonos no oco suorior, oro oEsorvor os
osoros oinmicos oo ovimonlo/coEorluro.
-35-
So o olomonlo imormooEilizonlo or umo
qoomomErono oolqooo, oovo-so rovor suo
roloo com Coolxlil om omEos os ocos,
rinciolmonlo oro rovonir osoros oo
uncionomonlo.
Em conois o olorros sonilrios
imormooEilizooos com qoomomEronos
ool qooos, o Cool xl i l l omEom oovo
roloq-los om omEos os ocos, rovoninoo
o uncionomonlo o o oEroso.
Fiquro C-.3. Soo osguomlico oo roloo oulo om conois
imormooEilizooos com qoomomEronos.
Fiquro C-.4. Soo osguomlico oo roloo oulo om olorros oo ro|oilos
inouslriois imormooEilizooos com qoomomEronos.
Fiquro C-.. Lo|o imormooEilizooo com monlo osllico roloqioo
com Coolxlil om suo oco suorior, sonoo o
rovoslimonlo inol om orqomosso oo cimonlo o oroio.
Fiquro C-.5. Conol imormooEilizooo com qoomomErono oolqooo,
roloqioo om omEos os ocos com Coolxlil, sonoo o
roloo suorior inol consliluioo oo CoEios Monlo.
-36-
C.10 IMPERMEABILIZAO DE CANAIS - REFORO
/ olicoo oo Coolxlil imroqnooo
com osollo no rovoslimonlo oo conois lom
oulo inolioooo. roloqor suos morqons
conl ro o oo orosi vo oos quos o
imormooEilizor, imooinoo o oroo oo
quo or onolroo no solo.
C Coolxlil, os ixooo soEro o suoricio
oo conol, o imroqnooo oo cimo oro Eoixo,
olrovos oo lonomonlo monuol oo osollo o
guonlo ou omulsos.
Fiquro C-1C.1. Soo osguomlico oo conol imormooEilizooo com Coolxlil
imroqnooo com osollo.
Fiquro C-1C.2. Conol oo irriqoo sonoo roloqioo o imormooEilizooo
com Coolxlil imroqnooo com osollo.
C.11 PROTEO DE GRAMADOS - PROTEO
/ roolizoo oo ovonlos como osolculos,
corimnios, comomoroos o oslos , oxiqo guo
o qromooo oo como/ |oroim so|o roloqioo
conlro o isoloomonlo.
/ ulilizoo oo Coolxlil oro o roloo
oo qromooos conoro lolol roloo conlro o
isoloomonlo, com os vonloqons oo cil o
rioo insloloo, roloo oo qromooo
conlro inlruso oo su|oiro o oolrilos, rosiroo
lolol oro o qrominoo, cil o rioo
rocolbimonlo os o ovonlo, vrios
roulilizoos oo mosmo Coolxlil.
Fiquro C-11.1. Soo osguomlico oo roloo oo qromooos.
Fiquro C-11.2. Cromooo oo como oo uloEol roloqioo com qoolxlil. os o
ovonlo o qromo ormonoco inloclo o o Coolxlil o rocolbioo om
oucos minulos.
-37-
C.12 DIQUES CONTNUOS DE CONTENO - FILTRAO E
REFORO
Conbocioos lomEom como solsicbos, os
oiguos conlinuos oo conlono so conslruioos
olrovos oo cosluro lonqiluoinol oo Coolxlil,
guo osso o sor o olo illronlo oo solsicbo.
C rooncbimonlo oos oiguos o oilo com
o ouxilio oo monqolos loxivois oorivooos oo
l i nbo oo oroqoqom. o oroi o voi
sooimonlonoo om sou inlorior o o quo soi
olrovos oo Coolxlil.
Cs oiguos so rooncbioos |unlomonlo
com o lonomonlo oo olorro, ooonoo-so
lroEolbor 24 boros or oio, olo soE cbuvo,
ormonoo oslruluros moouloros o loxivois. Cs
solsicbos oovom rocoEor comooo oo
rovoslimonlo suoriciol oro roloq-los
conlro vonoolismos o o oo oo luz solor.
C.13 PALIADAS DE CONTENO - FILTRAO E REFORO
Poro o conlono oo olorros biorulicos om
locois onoo so oiso oo mo-oo-oEro o
moooiro, o soluo ioool o o conslruo oo
oliooos ulilizonoo Coolxlil. .
C Coolxlil, roqooo nos onlololos oo
moooiro, conslilui umo corlino vorlicol guo rolom
os qros oo oroio, ormilo o livro ossoqom oos
quos oo oroqoqom, o umo oslruluro lovo,
rosislonlo o muilo oconmico. Dovo rocoEor
roloo suoriciol conlro o vonoolismo o oo
oo luz solor.
Fiquro C-12.1. Soo osguomlico oo oiguos conlinuos om iooos
oscolonooos, oro conlono oo olorro biorulico.
Fiquro C-12.2. Diguos conlinuos oo conlono oo olorro
biorulico.
Fiquro C-13.1. Soo osguomlico oo oliooo oo conlono
com Coolxlil.
Fiquro C-13.2. Poliooo oo conlono conslruioo com Coolxlil.
-38-
C.14 JUNTAS DE GALERIAS PR-MOLDADAS - FILTRAO
/ conslruo oo qolorios oo quos luviois
com olomonlos ro-moloooos oo concrolo,
lio mocbo o moo, o muilo ulilizooo om
zonos urEonos, or suo simlicioooo o
roiooz oxoculivo.
/s |unlos conslrulivos, nos oncoixos oos
olomonlos, oovom sor roloqioos com liros oo
Coolxlil illronlo oro rovonir o
oosonvolvimonlo oo oroso inlorno no roolorro
soEro o qolorio, o inoxislncio oo um illro,
irio ormilir o uqo oos orliculos oo solo,
olrovos oos |unlos, olo oo oos quos oo
qolorio o/ou lonol rolico.
Fiquro C-14.2. Colorio ro-moloooo, om oso oo conslruo, com suos
|unlos roloqioos com liros oo Coolxlil illronlo.
Fiquro C-14.1. \islo osguomlico oo qolorio luviol conslruioo com olomonlos
ro-moloooos, com |unlos roloqioos com Coolxlil illronlo.
C.15 DRENOS LONGITUDINAIS PROFUNDOS - DLP - FILTRAO
Poro roEoixor o lonol rolico om oEros
virios, qorolmonlo om corlos rooovirios ou
orrovirios, oronos lonqiluoinois rounoos
orololos so conslruioos oo lonqo oo vio.
Fiquro C-15.1. Soo osguomlico oo oronos lonqiluoinois rounoos oo lonqo
oo corlos rooo-orrovirios.
-39-
/ rovono oo colmoloqom oos oronos oovioo oo corroomonlo oos inos oo solo olo
luxo oo quo, o oilo olrovos oo ulilizoo oo umo comooo oo Coolxlil illronlo onvoloonoo
lololmonlo o moloriol orononlo, usuolmonlo umo Erilo.
No orlo suorior oo soo orononlo , o Coolxlil illronlo o soErooslo oro qoronlir roloo
lolol conlro o onolroo oo inos o rocoEo umo comooo solonlo oo roolorro comoclooo.
C.16 DRENOS DE PAVIMENTOS - FILTRAO
Tooo ovimonlo virio, mosmo guo so|o
consioorooo imormovol, com o ossor oo
lomo ir ormilir o onolroo oo quo oro
suo Eoso. / rosono oo quo coninooo no Eoso
oo ovimonlo, su|oilo oos ciclos oinmicos oo
corqo, ir rovocor o EomEoomonlo oos
orliculos inos oo suEloilo olrovos oo Eoso o
rovoslimonlo, olo omorqir no loilo oo vio, olom
oo romovor o guooo oo rosislncio oo suEloilo
o comooos oo ovimonlo.
Fiquro C-1.1. Soo osguomlico oo ovimonlo virio oolooo oo oronos oo
ovimonlo orololos.
Fiquro C-15.2. Drono lonqiluoinol rounoo, oo lonqo oo umo orrovio,
ulilizonoo Coolxlil como olomonlo illronlo.
Fiquro C-15.3. Drono lonqiluoinol rounoo oo lonqo
oo umo rooovio, ulilizonoo Coolxlil
como olomonlo illronlo.
-40-
Esso onmono ocorro om oslrooos, vios
urEonos, lios o oslocionomonlos o coloEoro
oro o rioo oolorioroo oo ovimonlo.
/ incluso oo oronos oo ovimonlo,
conslruioos com Coolxlil illronlo, rovino o
oosonvolvimonlo oo EomEoomonlo ois roliro
o quo oo Eoso lo loqo olo onolro, qoronlinoo
o monulono oo rosislncio oo suEloilo/
oslruluro, Eom como o vioo lil oo ovimonlo.
C.17 CANAIS REVESTIDOS COM GABIES - FILTRAO
Nos conois com rovoslimonlo ormovol,
consliluioo oo qoEios, o somro nocossrio o
inlorosio oo um olomonlo illronlo onlro os
qoEios o o solo nolurol oo conol ou roolorro.
Fiquro C-1.2. Drono oo ovimonlo rooovirio conslruioo |unlo com o oslrooo.
Fiquro C-1.3. Drono oo ovimonlo rooovirio
conslruioo om rooovio |
imlonlooo.
Fiquro C-17.1[/} Soo osguomlico oo conois rovoslioos com
qoEios-monlo.
Fiquro C-17.1[8}. Soo osguomlico oo conois rovoslioos com
qoEios-coixo.
-41-
Fiquro C-17.2[/}. Conol lroozoiool com qoEios-monlo o Coolxlil.
Fiquro C-17.2[8}. Conol rolonqulor com qoEios-coixo o Coolxlil.
Fiquro C-18.1[8}. Soo osguomlico oo conois rovoslioo com locos oo concrolo ro-moloooos o/ou qoocolulo.
/ ulilizoo oo um Coolxlil como illro
olimino o nocossioooo oo oulros comooos
oo lronsio, ocililo o oxocuo oo oEro,
mosmo soE o quo, o ocol or o os
cronoqromos.
Nos orooos vorl i coi s oos conoi s
rolonquloros conslruioos com qoEios-coixo
o imorlonlo o oslruluroo oo roolorro. oro
umo oroi l o i l l roo, rocomonoo-so
roolorror com oroio olo o N./. o com o solo
locol Eom comoclo, ocimo oo N./.
C.18 CANAIS REVESTIDOS EM CONCRETO - FILTRAO
Nos conois rovoslioos om concrolo,
com locos ro-moloooos, moloooos no
locol ou qoocolulos, oovo-so lomor looo
cuioooo oro rovonir os suErossos o o
oroso oo solo Eoso, olo uqo oo suos
orliculos olrovos oos locos o/ou |unlos
oo qoocolulo ou concrolo.
So o conol o rovoslioo com locos
ro-moloooos ooiooos oirolomonlo soEro
o solo, oovo-so ulilizor o Coolxlil, como
illro, nos oronos lio coEolo o soE os
|unlos oos locos, corlooo om liros.
Fiquro C-18.1[/}. Soo osguomlico oo conois om concrolo moloooos
no locol.
PLACAS DE CONCRETO
MOLDADAS NO LOCAL
-42-
Cuonoo so ulilizooos qoocolulos
rooncbioos com concrolo, o qoolxlil oovo
sor inloroslo onlro o solo Eoso o os
qoocolulos.
So o conol o rovoslioo com locos
moloooos no locol, soEro comooo orononlo,
o Coolxlil illronlo o inloroslo onlro os ooros
o o solo Eoso, om looo o suoricio oo conlolo.
Fiquro C-18.2. Conol rovoslioo om concrolo moloooo no locol, com Coolxlil
no inloroco oo colcbo orononlo/solo Eoso.
C.19 PROTEO DE MARGENS EM RIOS, LAGOS E LAGOAS - FILTRAO
Poro roloqor os morqons oo rios, loqos o
loqoos conlro o ooilo orosivo oos onoos,
cbuvos o vorioos oo N./. rogonlomonlo
so nocossilo oo conslruo oo um
rovoslimonlo.
/ ulilizoo oo um Coolxlil como illro
olimino o nocossioooo oo oulros comooos oo
lronsio, ocililo o oxocuo oo oEro, mosmo
soE o quo, o ocoloro os cronoqromos.
Fiquro C-1.1[C}. Plocos oo qoocolulos com concrolo, oolooos oo
Coolxlil oluonoo como illro.
Fiquro C-1.1[8}. CoEios.
Fiquro C-1.1[/}.Soos osguomlicos oo morqons roloqioos conlro o
oroso olrovos oo ooros-oo-mo.
-43-
Fiquro C-2C.1. Soo osguomlico oo Eorroqom oo lorro com
oisosilivos oo roloo conslruioos com Coolxlil.
So os morqons so rovoslioos com locos
moloooos no locol soEro comooo orononlo,
o Coolxlil illronlo o inloroslo onlro os ooros
o o solo Eoso om looo o suoricio oo conlolo.
Cuonoo so ulilizooos qoocolulos
rooncbioos com concrolo, o Coolxlil oovo
sor inloroslo onlro o solo Eoso o os qoocolulos.
C.20 BARRAGENS DE TERRA - FILTRAO
8osicomonlo so guolro os olicoos oo Coolxlil mois inlorossonlos om Eorroqons oo
lorro oo guolguor orlo.
a) Proteo do Talude de Montante:
C Coolxlil, colocooo onlro o onrocomonlo o o loluoo, rovino o oroso ois ormilo
o ossoqom oo quo mos rolom os qros oo solo.
Fiquro C-2C.2. Drono oo o oo loluoo lroozoiool om qronoo
Eorroqom.
Fiquro C-1.2. Proloo oo morqom com ooros-oo-mo o Coolxlil
como illro.
b) Dreno Vertical ou Chamin:
C Coolxlil onvolvo looo o moloriol orononlo
consliluinlo oo orono inlorcolor, ormilinoo o
inqrosso oo quo o imooinoo o inqrosso oos
qros oo solo.
c) Dreno ou Tapete Horizontal:
C Coolxlil onvolvo looo o colcbo orononlo,
ormilinoo o inqrosso oos quos rovonionlos oos
unooos o oo coro oo Eorroqom, imooinoo
o onolroo oos qros oos solos.
d) Dreno de P de Talude:
C Coolxlil onvolvo looo o moloriol orononlo
no volo, imooinoo suo colmoloo.
Fiquro C-1.3. Proloo oo morqom com qoEios-monlo o
Coolxlil oluonoo como illro.
-44-
C.21 SUBSOLOS DE EDIFICAES - FILTRAO
Nos suEsolos oo ooiicoos, oo so
inlorcolor o lonol rolico, o nocossrio o
conslruo oo um sislomo orononlo oooguooo.
Do ocoroo com os nocossioooos locois,
ooo-so olor or um sislomo om lrincboiros
orononlos inlorliqooos ou um colcbo orononlo.
Nos colcbos orononlos conslruioos om
ooiicios rosioonciois, rooios inouslriois,
conlros comorciois o cluEos, o nocossrio o
uso oo umo comooo illronlo oro rovonir o
oroso oo solo Eoso o o colmoloo oo
sislomo orononlo.
Fiquro C-21.1. Soo osguomlico oo colcbo orononlo om suEsolo oo ooiicoo.
Fiquro C-21.2. Colcbo orononlo oolooo oo Coolxlil como olomonlo illronlo
om suEsolo oo conlro comorciol.
C.22 MUROS DE CONTENO EM GABIES-CAIXA - FILTRAO
No conlono oo corlos o olorros com
qoEios-coixo, somro guo bouvor o
ossiEilioooo oo luxo oo quo olrovos oos
qoEios, o imorlonlo rovor-so o ulilizoo
oo um Coolxlil illronlo inloroslo onlro os
qoEios o o solo Eoso.
/ ulilizoo oo Coolxlil illronlo, como
comooo ni co, oci l i l o o consl ruo,
rinciolmonlo nos lonos vorlicois, o olimino
o nocossi oooo oo oul ros comooos oo
lronsio qronulomolrico.
Noslo olicoo o imorlonlo comoclor
convonionlomonlo o roolorro |unlo oo Coolxlil,
qoronlinoo o oslruluroo oo solo.
Fiquro C-22.1. Soo osguomlico oo um muro oo conlono com Coolxlil
Fiquro C-22.2. Muro oo qoEio coixo om oEro oo conlono com Coolxlil
oluonoo como illro.
-45-
C.23 ENROCAMENTOS DE CONTENO - FILTRAO
Cuonoo so ooso|o roolizor um olorro om
conlolo com quo, om oEros luviois ou
morilimos, o oslruluro mois comumonlo
omroqooo o o onrocomonlo oo conlono.
Poro rovonir o oosonvolvimonlo oo
oroso inlorno no olorro, oovioo o uqo oo
inos olrovos oos vozios oo onrocomonlo,
ulilizo-so umo comooo oo Coolxlil illronlo
onlro o olorro o o onrocomonlo.
C olorro ooo sor mocnico, lonooo
ol r ovos oo comi nbos o l r ol or os ou
biorulico, lonooo olrovos oo oroqos.
Fiquro C-23.1. Soo osguomlico oo onrocomonlo oo conlono oo olorro
biorulico ou mocnico, com Coolxlil oluonoo como illro
oo lronsio
Fiquro C-23.3. /lorro biorulico oronoso conlioo or onrocomonlo lonooo
oo mor, com illro Coolxlil olicooo soEro suo suoricio
roqulorizooo.
Fiquro C-23.2. /lorro mocnico orqiloso conlioo or onrocomonlo lonooo
oo mor, com illro Coolxlil olicooo soEro suo suoricio
roqulorizooo.
-46-
C.24 CAMPOS ESPORTIVOS E JARDINS SUSPENSOS - FILTRAO
Nos comos osor l i vos o | or oi ns
conslruioos soEro lo|os imormovois o
imroscinoivol rovor um colcbo orononlo
oicionlo oro, roioomonlo, ovocuor o
oxcosso oo quo oo irriqoo o cbuvo.
Somonlo umo oronoqom oicionlo ir ovilor
o soluroo/ oncborcomonlo oo solo
voqol ol , o soErocorqo bi orul i co, os
i n i l l r oos nos l o| os o o mor l o oos
qrominoos/voqoloo.
Fiquro C-24.2. 1oroim soEro lo|o oo ooiicio ulilizonoo Coolxlil como illro.
C.25 CAMPOS ESPORTIVOS E JARDINS SOBRE SOLOS - FILTRAO
Em comos osorlivos o |oroins soEro
sol os, guonoo o sol o Eoso o monos
ormovol guo o solo voqolol consliluinlo
oo como, rocomonoo-so o conslruo oo
um sislomo orononlo oro color os quos
oo cbuvo o/ou i rri qoo oxcooonl os,
rovoni noo o morl o oo qromi noo o
voqoloo or ooqomonlo" o o ormoo
oo oos oo quo.
Noslo coso, qorolmonlo so conslri um
colcbo orononlo oolooo oo lrincboiros
orololos oo coloo. C Coolxlil illronlo
o colocooo onlro o solo voqolol o o moloriol
orononlo oo colcbo, ossim como nos
orooos oos lrincboiros.
Fiquro C-25.1. Soo osguomlico oo um como ou |oroim soEro solo, com
Coolxlil oluonoo como illro oo colcbo orononlo.
Fiquro C-24.1. Soo osguomlico oo um |oroim susonso com colcbo
orononlo oolooo oo Coolxlil como olomonlo illronlo.
-47-
Fiquro C-25.2. Sislomo orononlo om ormo oo osinbo oo oixo om como oo uloEol
soEro solo. os lrincboiros oo lio Eolocbo" so consliluioos oo ooro
Erilooo onvollo om Coolxlil com uno oo illro.
mo oulro soluo mois oconmico o
o ul i l i zoo oo um si sl omo orononl o
consl i l ui oo oo l r i ncboi r os or ononl os
uniormomonlo osoooos. Noslo coso, o
Coolxlil illronlo onvolvo lololmonlo o
moloriol orononlo oos lrincboiros.
C.26 DRENOS VERTICAIS EM CAMPOS DE ESPORTE E
JARDINS - DRENAGEM
Fiquro C-2.1. Soo osguomlico oo oronos vorlicois o inclinooos conslruioos
com Coolxlil nolocioo ososso, com uno orononlo. Cs
oronos ooom sor om ormo oo rocomEolos, liros ou oixos.
Fiquro C-2.2. Drono vorlicol lio rocomEolo, conslruioo com Coolxlil nolocioo
ososso onlucbooo om uro oEorlo com lrooo. Eslo orono ooo
sor ulilizooo lonlo om oEros soEro solo como soEro lo|os.
Cuonoo o comooo oo lorro voqolol soEro
o si sl omo orononl o l orno- so ouco
ormovol, oovioo oo isoloomonlo o/ou
ollo comocloo, oz-so nocossrio o
ulilizoo oo oronos vorlicois conslruioos
com Coolxlil.
Cs l i os moi s ul i l i zooos ol o suo
simlicioooo so os rocomEolos". umo liro
oo Coolxlil o onrolooo o onlucbooo om
Euroco ro-oscovooo com lrooo olo olinqir
o sislomo orononlo inorior, | oxislonlo.
-48-
C.27 DRENAGEM DE MUROS DE ARRIMO DE GRAVIDADE -
FILTRAO E/OU DRENAGEM
Fiquro C-27.1. Soo osguomlico oo muro oo orrimo com
Coolxlil oluonoo como corlino orononlo.
Cs muros oo orrimo oo qrovioooo, so|om oo
concrolo ou ooros orqomossooos, roguorom um
sislomo orononlo |unlo oo lorooz oro ovilor guo
so lornom umo Eorroqom o ossom romor
oovioo o soErocorqo oxorcioo olo rosso
biorosllico o/ou guooo oo rosislncio oo solo
oo olorro.
Cuonoo o muro osl om conlolo com solo
orqiloso, com vozos oguonos, o ulilizoo
oo Coolxlil nolocioo ososso como corlino
orononlo o o soluo mois simlos o
oconmico oro oronor o rovonir o
oosonvolvimonlo oo rossos biorosllicos.
Cuonoo os vozos nocossrios oro oronor
o solo conlioo olo muro oo orrimo so
qronoos, qorolmonlo om solos sillo-oronosos,
o corlino orononlo oovo sor conslruioo com
ooro Erilooo ou qooosoooor, o ulilizor o
Coolxlil como olomonlo illronlo.
Fiquro C-27.2. Soo osguomlico oo muro oo orrimo com corlino orononlo
consliluioo oo Erilo o Coolxlil como olomonlo illronlo.
-49-
C.28 DRENOS VERTICAIS EM SOLOS COMPRESSVEIS-
DRENAGEM
No oronoqom vorlicol oro o consoliooo
oo solos comrossivois, umo oo Eoslonlo
oconmico o o ulilizoo oo qoolxlil
nolocioo ososso corlooo om liros com
lorquro vorionoo onlro 1C o 2C cm, oo ocoroo
com o nocossioooo.
/ ulilizoo oo liros oo Coolxlil como
oronos vorlicois lom como vonloqons o qronoo
loxiEilioooo oo qoolxlil, qoronlinoo o
conlinuioooo oo luxo ouronlo o consoliooo,
o Eoixo cuslo oos liros o oo rocosso oo
crovoo.
Fiquro C-28.1. Soo osguomlico oo olorro soEro solo molo consolioooo
com oronos vorlicois consliluioos oo liros oo Coolxlil.
Fiquro C-28.2[/ o 8}. Tiros oo Coolxlil como
oronos vorlicois crovooos no solo
molo.
-50-
-51-
D. RECOMENDAES PARA ESTOCAGEM,
MANUSEIO E INSTALAO.
Cs Coolxlois, como guoisguor oulros rooulos oo onqonborio, roguorom cuioooos minimos
oo oslocoqom, monusoio o insloloo oro guo rosorvom suos coroclorislicos oriqinois o
ossom olonoor lonomonlo os roguisilos oo ro|olo.
D.1 ESTOCAGEM DO GEOTXTIL
/ osloEilioooo oos Coolxlois os inlomorios o os oos oo rooulos/moloriois oo|oconlos,
onguonlo oslocooos, vorio oo rooulo o rooulo om uno oo sou rocosso oo oEricoo o/
ou molorio-rimo. onguonlo olquns sorom um oumonlo oo oso oo oEsorvor quo, oulros
so sonsivois o solvonlos orqnicos.
/s oEsorvoos o consiooroos oilos noslo ilom so oo corlor qorol, vlioos oro looos
os lios oo Coolxlois.
a) Monlor o omEoloqom oriqinol inloclo, somro guo ossivol, olo o momonlo o locol oo ulilizoo.
Fiquro D-1.1. Lolo oo Coolxlil oslocooo oo or livro, ooiooo soEro roncbos
oo moooiro o roloqioo conlro o oo oos inlomorios com
lono lslico rolo.
b) So o Coolxlil or oslocooo oo or livro,
coEri-lo com lono rolo oo oliolilono, oro
roloq-lo oo oo oos roios .\. o oo
ovonluol oEsoro oo quo.
c) Em guolguor siluoo, o lono oo ooio oos EoEinos oo Coolxlil oovo sor soco,
livro oo lorro, loo, solvonlos o onxurrooos. Poro lonlo, ooo-so ulilizor roncbos oo
moooiro ou oslrooos.
d) So, orvonluro, o oslocoqom oi imrrio, com oxosio oo sol, onxurrooos, solvonlos,
olc, os rimoiros vollos oxlornos oo EoEino oovom sor socriicooos, orovoilonoo-so somonlo
o moloriol inloclo.
-52-
D.2 MANUSEIO DO GEOTXTIL
a) TRANSPORTE E DESLOCAMENTOS
C lronsorlo oos EoEinos om cominbos o nos corqos/ooscorqos oovo sor oilo oo ormo
o rosorvor o omEoloqom oriqinol, som rosq-lo, o monlor inloclo o suorlo conlrol oo
oolo/lslico.
Cs ooslocomonlos oo oguono oislncio ooom sor oilos or omilboooiros, s-
corroqoooiros, mini lroloros o rolomonlo, somro com o cuioooo oo no rosqor/oruror o
omEoloqom nom o Coolxlil.
b) CORTE
/s EoEinos ooom sor oosonrolooos or rolomonlo no solo so oslo oslivor soco o irmo. So nocossrio,
ooo-so ulilizor um covololo. Poro so corlor o Coolxlil, ulilizom-so losouros, oslilolos ou ocos.
c) REPAROS
Cuonoo so voriicor guo o Coolxlil oi ooniicooo or umo oruroo ou rosqo, oovo-so coErir
o roo oolooo com um moncbo oo rrio moloriol.
So o Coolxlil oslivor oxorconoo os unos oo illro, orono ou roloo, o lronsosso minimo
olom oo roo oolooo oovo sor oo 3C cm, om looos os oiroos. Por oxomlo, um rosqo om linbo
rolo com 4C cm oo comrimonlo, oxiqo moncbo oo 1CC cm x C cm, conormo o iquro D - 2.1.
So o Coolxlil oslivor oxorconoo os unos oo rooro o/ou sooroo, o lronsosso minimo, om
looos os oiroos, sor iquol oo comrimonlo oo soEroosio [vioo rximo ilom}.
Cuonoo o moncbo or osicionooo om lonos inclinooos ou vorlicois, rocomonoo-so coslur-
lo monuolmonlo no Coolxlil, ovilonoo sou ooslocomonlo.
Fiquro D-2.1. Dimonsos minimos oo moncbo corrolivo soEro rosqo rolo, guonoo
Coolxlil lom uno oo illro, orono ou roloo.
GEOTXTIL
RASGO
40cm
REA MNIMA A SER
COBERTA PELO MANCHO
60 x 100 cm
-53-
d) UNIO POR SIMPLES SOBREPOSIO
/ ormo mois simlos oo qoronlir o conlinuioooo oo Coolxlil o uni-lo or soEroosio.
C comrimonlo oo soEroosio ooonoo oo uno rinciol o olicoo osociico guo o Coolxlil
ir oxorcor o oos conoios oo conlorno locois, conormo rosumioo no iquro D-2.2.
* Noslos olicoos, ormilo-so soEroosio minimo oo 15 cm guonoo o solo Eoso livor C8R > 12.
Fiquro D-2.2. Suqoslos oo soEroosios conslrulivos, om uno oo lio oo olicoco o conoios oo conlorno oo oEro.
e) UNIO POR GRAMPEAMENTO
Cuonoo o solo Eoso ormilir o os conoios conslrulivos o/ou oo soliciloo oxiqirom, ooo-so
comlolor o unio or soEroosio, olrovos oo qromoomonlo. /s siluoos mois comuns so.
Trincheiras drenantes, Colches drenantes
Proteo de margens, Enrocamento de
Conteno, Obras com Gabies
20cm ou 3 vezes o dimetro do maior
gro de agregado em contato com o
geotxtil, o que for maior.
Drenos internos e proteo de talude
de montante de barragens
30cm ou 3 vezes o dimetro do maior
gro de agregado em contato com o
geotxtil, o que for maior.
Aterros, Estradas, Ptios,
Estacionamentos e Praias Artificiais
Sobrepor 150cm
Para: 0,5 < CBR < 1 ou
15<C < 30 kPa
U
Para: 1 < CBR < 2 ou
30<C < 60 kPa
U
Para: 2 < CBR < 3 ou
60<C < 90 kPa
U
Para: CBR > 3 ou
C > 90 kPa
U
Sobrepor 125cm
Sobrepor 100cm
Sobrepor 75cm
Recapeamento Asfltico
Justapor ao invs de sobrepor as bordas
Proteo de impermeabilizao sem
agregados, proteo de gramados,
impermeabilizao de canais com
impregnao asfltica.
15cm
*
" Locois oo vonlos inlonsos, ouronlo o conslruo.
" CEros onoo o lonomonlo oo olorro o/ou
moloriol orononlo soEro o Coolxlil oooriom rovocor
ooEromonlo ou oosunio, ouronlo o conslruo.
" Locois onoo usurios ou o rosono oo ossoos
oslronbos ossom oosozor o soEroosio, or
oxomlo, no roloo oo qromooos.
Cs oois lios mois usuois oo qromos so
orosonlooos no iquro D-2.3
Fiquro D-2.3. Tios oo qromos mois ulilizooos oro unio oo
Coolxlois.[/}Tio o [8} Tio 1.
-54-
f ) UNIO POR COSTURA MECNICA
/ unio or cosluro mocnico ooo sor ulilizooo om looos os lios oo olicoo, om
suEsliluio o soEroosio o qromoomonlo.
No onlonlo, oxislom siluoos onoo somonlo o unio or cosluro oovo sor ulilizooo.
So Eosicomonlo ouos os siluoos guo oxiqom o unio or cosluro.
" Conoco oo Diguos Conlinuos oo Conlono. somonlo o unio or cosluro ormilo
guo o Coolxlil oosomonbo o uno oo qooormo oro conlor o moloriol oroqooo .
" Conslruo oo olorros, oslrooos, lios, oslocionomonlos o roios orliiciois soEro solos
molos com C8R C,5 ou Cu 15 |Po.
" \rios lios oo cosluros mocnicos ooom sor omroqooos, no onlonlo, o mois ulilizooo
o o lio Eoroo-o-Eoroo," or sor mois simlos o oor monos roElomos oo onlos olbos.
/ soquir, ooslocomos os coroclorislicos minimos oro so ooluor umo cosluro mocnico
oicionlo.
" 8oroo Livro. oovo sor oo, no minimo, 1C cm oro qoronlir o oislriEuio uniormo oo
osoros.
" Mguino oo Cosluro . ooo sor oo Eoncooo ou orllil [ oso oo 4 |q }, com cosluro
oo osso solo onlos or 5 cm.
" Linbo oo Cosluro. oo ollo rosislncio [ minimo oo 1 |q }, orosonlooo om conos oo
2CC o 5CC q. C consumo oo linbo vorio oo 4 o 5 m/m ou oo CC o 75C molros oo cosluro
or guilo oo linbo.
" Eguio oo Cosluro. no minimo 1 bomom o ronlo oo cosluro, 1 bomom cosluronoo o 1
bomom olrs oo cosluro. C ronoimonlo mooio oo cosluro o oo oroom oo 24C m/b.
" Rosislncio o lroo no Cosluro. o somro monor oo guo o oo Coolxlil, sonoo ocoilos
voloros moioros ou iquois o C oo rosislncio oo Coolxlil no onsoio oo corqo oislriEuioo.
Fiquro D-2.4. Cosluros mocnicos lio Eoroo-o-Eoroo o ourolo.
-55-
D.3 INSTALAO DO GEOTXTIL
Noslo coilulo rocuromos oEoroor os rocomonooos Esicos oo insloloo, nos siluoos
comumonlo onconlrooos nos oEros. No so lrolooos os cosos orliculoros nom os rocossos
conslrulivos com qoolxlois or sorom muilo oEronqonlos o oivorsiicooos. Tois rocossos
oovom sor oololbooos, coso o coso, no Plono oo lnsloloo oo Coolxlil [voriicor ilom D - 4}.
a ) LIMPEZA DO SOLO BASE
Duronlo suo insloloo, oovo-so ovilor guolguor lio oo conlominoo como lomo, loo,
solvonlos, olc, soE risco oo oroo oo oicincio illronlo o/ou rosislncio mocnico.
b ) INSTALAO DIRETA NO TERRENO
So o Coolxlil or inslolooo oirolomonlo no solo, som rooro rovio, olquns cuioooos so
nocossrios.
" Roizos, qolbos, voqoloo nolivo guo no so|om ro|uoiciois, ooom ormonocor no
suoricio oo solo oluonoo como umo oslivo nolurol.
" CE|olos oruronlos como qronoos qolbos, roizos oo rvoros, ooros oo qronoo orlo,
oromos, orroqons, olc, oovom sor oliminooos oro ovilor oruroos o rosqos.
c ) PRESENA DE GUA
Cuonoo o insloloo oo Coolxlil soEro o solo Eoso or oilo no rosono oo quo, orooo ou
om movimonlo, oovo-so ozor um lono|omonlo rovio ois.
Fiquro D-3.1[8}. Exomlo oo roloo oo conlono om solo
roorooo, olrovos oo muro oo olvonorio.
" C Coolxlil ooor soluror-so com o
quo, soror um oumonlo sonsivol oo oso o
oiicullor suo insloloo.
" C Coolxlil ooor Eoior o oiicullor
suo insloloo soEro o solo Eoso.
" C Coolxlil ooor soror osoros
oo orroslo o oiicullor suo insloloo soEro
o solo Eoso.
d ) PROTEO SUPERFICIAL
Em looos os oEros onoo o Coolxlil osso
icor oxoslo, suo suoricio oovor somro
sor roloqioo conlro o insoloo [roios
ullroviololo}, oE|olos conlunoonlos, incnoios
o vonoolismos. Tol roloo ooor sor oilo
com voqoloo, omooromonlo, orqomosso,
muros, concrolo ro|olooo, olc.
Exomlos oo roloo oo [/} oiguos
conlinuos, olrovos oo omooromonlo o [8}
conlono om solo roorooo, olrovos oo muro
oo olvonorio. Fiquro D-3.1.
Fiquro D-3.1[/}. Exomlo oo roloo oo oiguos conlinuos
olrovos oo omooromonlo.
-56-
e) SENTIDO DE SOBREPOSIO
/ oisosio oos monlos soEro o solo suorlo oovo sor oilo om uno oos soliciloos
conslrulivos ou om vioo lil, oxorcioos soEro o Coolxlil. C sonlioo oo soEroosio oovo lovor
om conlo o lonomonlo oos moloriois soEro o monlo, os oos oo vonlo ou o luxo oo quo.
Fiquro D-3.3 /lorro lonooo soEro qoolxlil [/} soEro solo molo vislo om lonlo, [8} vislo om corlo lonqiluoinol o [C} vislo om soo
lronsvorsol.
Fiquro D-3.2. SoEroosio oo Coolxlil om uno oos soliciloos imoslos om oEro.
-57-
f ) LANAMENTO DE ATERRO
C lonomonlo oo olorro soEro o Coolxlil, om oEros virios om qorol, moroco olqumos rocomonooos.
" Cs oguiomonlos no oovom onoor oirolomonlo soEro o Coolxlil.
" So o solo Eoso or irmo, os oguiomonlos oo lorrolonoqom ooom onoor soEro umo
comooo oo olorro oo 3C cm osolbooo soEro o Coolxlil.
" So o solo Eoso or molo, rocomonoo-so umo comooo minimo iniciol oo 5C cm oo olorro
oro o lroqo oo lrolor o cominbos.
" Em oslrooos soEro solos molos, rocomonoo-so o ovono oo olorro om ormo oo cunbo
oro guo ovonluois onoos oo oxulso oo solo molo so|om liEorooos lolorolmonlo.
" / lorquro lolol oo Coolxlil oovo ullroossor om, olo monos, 5C cm o o oo olorro
oro qoronlir lolol sooroo o ovonluol oronoqom oos quos oo consoliooo.
Em olorros muilo lorqos o soEro solos oxlromomonlo molos, com o rosono oo onoos oo
lomo, o soguncio oo conslruo oovo oEooocor o orosonlooo no iquro D-3.4.
1) lnslolor o qoolxlil om monlos conlinuos lronsvorsolmonlo oo oixo oo olorro o cosluror os
mosmos onlro si,
2) Com oguiomonlo oooguooo conslruir Eormos/oslrooos lolorois oo ocosso,
3) Conslruir soos oxlornos oo olorro oro oncoror o Coolxlil,
4) Conslruir o soo inlorno oo olorro oro ixor" o Coolxlil,
5) Conslruir soos inlormooirios oro lonsionor o Coolxlil,
6) Conslruo inol oo soo conlrol oo olorro.
Fiquro D-3.4. Soguncio oo conslruo om olorro soEro solo oxlromomonlo molo o com onoos oo lomo.
CEs.. C lonomonlo oo moloriol oo oncbimonlo oovo sor orololo oo oixo oo olorro o
simolricomonlo o orlir oos Eormos/oslrooos, oo Eoroo oro o conlro, monlonoo umo ormo
om ", ozonoo com guo os Eoroos conlonbom o onoo oo lomo [iquro D-3.5}.
-58-
g ) LANAMENTO DE AGREGADOS
Cuonoo o lonomonlo o/ou osolbomonlo oo oqroqooos soEro o Coolxlil, om oronos ou
roloo oo loluoos, or oilo com moloriois com qros moioros guo 1C cm o/ou oo olluros
moioros guo 2,CC m, olquns cuioooos oovom sor lomooos oro rovonir oruroos o rosqos.
" Forror o Coolxlil com comooo qronulor omorlocoooro, com qros monoros lonooos
oo monor olluro.
" Em oEros oo qronoo rosonsoEilioooo, como Eorroqons, roolizor onsoios simulooos oo
como ou loEorolrio.
Fiquro D-3.5. Lonomonlo oo olorro onlro os Eormos/oslrooos lolorois oo ocosso soEro solos oxlromomonlo molos.
Fiquro D-3.. Lonomonlo oo oqroqooos conlunoonlos soEro o Coolxlil.
RACHO / PEDRA-DE-MO
BLOCO DE PEDRA
-59-
h) FILTRO SOBRE TALUDE
Em loluoos oo conois rovoslioos com
qoEios ou omooromonlos, roloos oo
morqons, loluoos oo Eorroqons o oEros
somolbonlos rocomonoo-so .
" Roqulorizor o comoclor o suoricio oo
solo Eoso oro rocoEor o Coolxlil.
" Dosonrol or o Cool xl i l oo ci mo
or o Eoi x o, no oi r oo oo moi or
inclinoo oo loluoo.
Eslos cuioooos iro rovonir o ormoo oo
ruqos o qoronlir conlolo inlimo illro / solo Eoso.
i) FILTRO SOBRE EMPEDRAMENTO
Somro guo o Coolxlil rocisor sor
inslolooo soEro ooros qronoos [ oimolros
moioros guo 1C cm } som roqulorizoo rovio
com oqroqooos monoros, rocomonoo-so
ooix-lo olqooo, oro guo so conormo o
suoricio som sor orurooo oo rocoEor os
comooos suorioros.
j) FILTRO TRACIONADO
Cuonoo o Coolxlil oxorco o uno oo illro
o osl inslolooo onlro olomonlos su|oilos o
rocolguos oioronciois, oslo movimonloo
rololivo ooo lrocion-lo o rovocor rosqos o/
ou uros, ooonoonoo oo qoomolrio oos
suoricios. Noslos cosos, rocomonoo-so o
crioo oo oosconlinuioooo mocnico no illro,
como ooEros ou soEroosios guo iniEom sou
lrocionomonlo.
Fiquro D-3.7. Fillro Coolxlil soEro loluoos roloqioos com qoEios ou ooros.
Fiquro D-3.8. Coolxlil illronlo inslolooo olqooo" onlro onrocomonlo no roqulorizooo
o olorro mocnico ou biorulico.
Fiquro D-3.. Coolxlil inslolooo onlro qoEios-coixo om ooqrous o roolorro
su|oilo o rocolguo.
ATERRO HIDRULICO
OU MECNICO GEOTXTIL
ENROCAMENTO
N.A.
1.0 A 2.0M
-60-
k ) FILTROEM CONTATO COM REATERROS
Cuonoo o Coolxlil osl inslolooo soEro oslruluro guo ir rocoEor roolorro, om suoricios
vorlicois ou inclinooos, o oslo oslivor su|oilo o onxurrooos om suo Eoso, o Coolxlil oovo sor
monlioo ooErooo soEro o suo orlo suorior olo inslonlos onlos oo lonomonlo oo roolorro.
islo ir rovonir suo colmoloo or ormoo oo ilmo imormovol suoriciol.
l ) INSTALAO EM VALAS / TRINCHEIRAS DRENANTES
Comonlomos, o soquir, os rinciois oololbos conslrulivos noslo olicoo.
" Coso no so|o ossivol roEolor os oEos oo Coolxlil oro oro oo volo, om suo orlo
suorior, os Eoroos ooom sor ixooos rovisoriomonlo nos orooos olrovos oo oslocos oo
moooiro ou qromos mollicos.
Fiquro D-3.11.[/} o [8} Trincboiro orononlo om oxocuo.
)
*
Fiquro D-3.1C[8}. Trincboiro orononlo com ooio oos oEos
oxlornomonlo o volo.
(B)
Fiquro D-3.1C[/}. Trincboiro orononlo com ixoo rovisrio
oos Eoroos nos orooos oo volo.
(A)
" /s Eoroos oo Coolxlil oovom sor roEolioos com o soEroosio minimo oo 2C cm [om
cosos osociois ooo-so loloror 15 cm} o o orlo suorior oovo sor solooo roioomonlo oro
rovonir o ocosso oo su|oiro/onxurrooos o roloqor oo lroqo oo oguiomonlos /voiculos.
-61-
" C onlroncomonlo oo umo lrincboiro socunorio om oulro rinciol, oovo sor oilo oo
ormo o qoronlir o conlinuioooo oo Coolxlil illronlo, olrovos oo soEroosios oooguooos
conormo inoicooo nos iquros D-3.12.
" / conoxo oo umo lrincboiro orononlo, coqo ou oolooo oo CooluEo, oovo sor oilo os
coixos oo insoo, coixos oo ossoqom o coixos oo oosomEoguo, oo ormo o qoronlir o
conlinuioooo oo Coolxlil illronlo, no ormilinoo o uqo oos orliculos inos consliluinlos
oo solo. C mooo mois simlos oo conoclor o olrovos oo ounilomonlo oo soo orononlo om
lorno oo qooluEo [so o orono or coqo, ooicionor 2 m oo qooluEo nos conoxos}, conormo
inoicooo no iquro D-3.13.
Fiquro D-3.13. Soo osguomlico, om lonlo, oo conoxo oo lrincboiro orononlo coqo o umo coixo oo insoo.
Fiquro D-3.12.[/}. Enlroncomonlo oo lrincboiro orononlo vislo
onlos oo lonomonlo oo oqroqooo.
(A)
Fiquro D-3.12.[8}. Enlroncomonlo oo lrincboiro orononlo vislo
os rooncbimonlo o ocbomonlo.
(B)
(Q TUBO > Q TRINCHEIRA)
-62-
m) REAS VERDES, JARDINS E
CAMPOS SUSPENSOS
Noslos olicoos, o Coolxlil illronlo oovo
sor inslolooo om looo inloroco colcbo orononlo
/ solo voqolol, com os soquinlos cuioooos.
" DoEror os Eoroos oo Coolxlil, om
ormo oo L, oro rovonir o uqo oo inos nos
conlolos solo voqolol / orooos vorlicois oo
oslruluro, ixonoo-os com colo ou ilo ooosivo.
" SoEro os rolos no oovom sor inslolooos
illros, iconoo o qrolbo om conlolo oirolo com
o moloriol orononlo.
" C solo voqolol oovo sor mooorooomonlo
comoclooo, onlos oo lonlio, oro
roconsliluir suo oslruluro o rovonir o ormoo
oo ilmo imormovol soEro o Coolxlil.
D.4 PLANO DE INSTALAO DO GEOTXTIL
C ro|olo oovor conlor o lono oo insloloo oo Coolxlil, com os soquinlos ilons.
a) Nmoro oo oguios oo insloloo, nmoro oo uncionrios or oguio o ronoimonlo oirio
mooio or oguio.
b) Disosio oos monlos, com inoicoo oos oiroos, sonlioos o oroom oo insloloo.
c) Tios oo unio oos monlos ooolooos.
/o sor inoicooo o soEroosio, oovoro sor oooos os oololbos.
" Comrimonlo oo soEroosio.
" Diroo o sonlioo oo soEroosio.
" Fixoo oo soEroosio [ oso, qromos, olc.}.
" Poroo orconluol oo Coolxlil no soEroosio.
/o sor inoicooo o cosluro, oovoro sor oooos os oololbos.
" Nmoro oo oguios oo cosluro.
" Nmoro oo uncionrios or oguio.
" Tio oo cosluro, lio oo mguino o lio oo linbo.
" 8oroo livro oo cosluro.
" Consumo unilrio oo linbo.
" Poroo orconluol oo Coolxlil no cosluro.
" Rosislncio minimo oo cosluro.
Fiquro D-3.14. Soo osguomlico oo |oroim susonso soEro lo|o.
-63-
d) Procooimonlos o oololbos conslrulivos oo rooro oo solo Eoso, soErolorquros, onqoslos,
lonomonlo oo moloriois, cuioooos com o lronsorlo, oslocoqom o monusoio.
So o ro|olo no incluir um lono oo insloloo com os ilons ogui oEoroooos, suqorimos guo
o onqonboiro oo oEro o oloEoro, com Eoso nos oooos ooslo monuol, mois oguolos ornocioos olo
oEriconlo oo Coolxlil.
D.5 ACOMPANHAMENTO TCNICO DE OBRA - ATO
Poro qoronlir o Eom oosomonbo oo Coolxlil, olonoonoo os roscrios o osociicoos oo
ro|olo o oo cumrimonlo oo lono oo insloloo, o nocossrio um ocomonbomonlo o conlrolo oo
oxocuo guo oEsorvo os soquinlos onlos.
a) \oriicoo oos conoios oo rooro oo solo Eoso, oo ocoroo com os osociicoos.
b) Corrolo orionloo o oisosio oos monlos.
c) 8oo oxocuo oos unios. sonlioo, comrimonlo, Eoroos, cosluro, ronoimonlo.
d) Posicionomonlo oos monlos. oo oo vonlo, quo, voiculos, comrimonlo oo oncoroqom.
e) lnloqrioooo oos monlos. vonoolismo, rouEo, circuloo oo voiculos o oguiomonlos, ologuos
guimicos o isicos, uros, rosqos, olc.
f) Lonomonlo oo moloriois. coroclorislicos, nolurozo, qronulomolrio, olluro oo guooo, oguiomonlo,
sonlioo, oiroo, osossuro oo rimoiro comooo, qrou oo comocloo.
CEs. \oriicor so o Coolxlil osociicooo no ro|olo o corrolomonlo ooguirioo o o guo so
onconlro no oEro oisonivol oro o insloloo.
-64-
-65-
E. PROJETO, DIMENSIONAMENTO E
ESPECIFICAO DOS GEOTXTEIS.
Tooo ro|olo oo oEro oo onqonborio guo inclui um Coolxlil moroco um coilulo o orlo
guo cbomomos oo Frojeto do GeotxtiI.
/ soquir, orosonlomos um roloiro oo Frojeto do Geotxti, inoiconoo os vorioos ossivois
mois rocomonoooos.
E.1 FUNES DO GEOTXTIL NA OBRA
C Coolxlil ooo oxorcor umo ou mois unos no oEro.
Do umo ormo qorol, o Coolxlil oxorco umo ou ouos unos rinciois, ocomonbooos
oo umo ou ouos unos comlomonloros.
/s unos rinciois so oguolos guo |usliicom o oxislncio oo Coolxlil no oEro. Por
oxomlo, o uno oo illro om umo lrincboiro orononlo.
/s unos comlomonloros so oguolos guo o Coolxlil oovo oxorcor oro ormilir guo os
unos rinciois so|om oosomonbooos. Por oxomlo, o uno oo soorooor om umo
lrincboiro orononlo.
C rimoiro lroEolbo oo onqonboiro oo ro|olos o ooinir oslos unos o l-los Eom cloros
om suo monlo.
E.2 PROPRIEDADES DO GEOTXTIL REQUERIDAS NA OBRA
/s roriooooos oo Coolxlil nocossrios oro solisozor os unos oxorcioos, so oivioom
om lrs coloqorios.
" PROPRIEDADES DE APLICAO: so oguolos oorivooos oirolomonlo oos unos
rinciois. Por oxomlo, o ormooEilioooo oo um Coolxlil illronlo.
" PROPRIEDADES DE SOBREVIVNCIA: so oguolos oorivooos oirolomonlo oos
unos socunorios, mos oo curlo rozo, oonos imorlonlos ouronlo o oxocuo oo
oEro. Por oxomlo, o rosislncio oo imoclo oos ooros sonoo lonooos soEro um Coolxlil.
" PROPRIEDADES DE VIDA TIL: So oguolos guo, olom oos oo olicoo, oovoro
orouror ouronlo looo o vioo lil oo oEro. Por oxomlo, o rosislncio oo uncionomonlo
oxorcioo olos ooros soEro um Coolxlil illronlo.
/s roriooooos, ooois oo guoliicooos oovoro sor guonliicooos ou oimonsionooos.
-66-
E.3 DIMENSIONAMENTO DO GEOTXTIL
C oimonsionomonlo oo Coolxlil o o somolrio oo oimonsionomonlo oo suos roriooooos
roguorioos, oosoo suo olicoo olo o inol oo vioo lil oo oEro.
8osicomonlo, oois molooos oo oimonsionomonlo so os mois omroqooos.
a) DIMENSIONAMENTO POR CLCULO: os ormolros roguorioos, rololivos os
roriooooos, so colculooos olrovos oo rmulos molomlicos ou omiricos. /licom-
so os oloros oo soqurono ororiooos o, com ossos nmoros, o rooiqioo o osociicoo
oo Coolxlil.
b) DIMENSIONAMENTO POR PADRONIZAO: os ormolros rololivos os
roriooooos roguorioos so oxlroioos oo loEolos ooronizooos, comilooos o ooolooos
or rqos Elicos ou qronoos ulilizoooros. Eslos voloros so rulos oo oxorincio,
loorio o rlico, ocumulooo ouronlo onos oo ulilizoo. Noslo coso, os oloros oo
soqurono | oslo olicooos ou so orosonlooos nos loEolos. Cs voloros oos
ormolros ossim oElioos so ulilizooos no roooo oo osociicoo oo Coolxlil. Eslo
molooo lomEom o conbocioo como ro|olo or osociicoo".
E.4 ENSAIOS COMPLEMENTARES DE DESEMPENHO
Cuonoo olqumos oos roriooooos oo olicoo, soErovivncio o/ou vioo lil no livorom
sous ormolros osluoooos o oisonivois no liloroluro, o ro|olo oovo oxiqir onsoios
comlomonloros oo oosomonbo.
Eslos onsoios ooom sor roolizooos om loEorolrio o/ou como o rocuroro simulor, oo
molbor ormo ossivol, os siluoos o osoros guo soro imoslos oo Coolxlil no oEro.
Por oxomlo, o Coolxlil illronlo ir rocoEor o imoclo oo qros oo Erilo n` 4 lonooos no
volo o umo olluro oo 3 molros. C onqonboiro ro|olislo, orlonlo, ooo solicilor um onsoio
simulooo oo como onoo, os o imoclo oos ooros lonooos, o omoslro oo Coolxlil
oovor sor suEmolioo o onsoios oo loEorolrio oro conslolor o monulono oo suos
roriooooos oo illro.
-67-
E.5 ESPECIFICAO DO GEOTXTIL
Noslo oso, o ro|olo oovor inoicor loxluolmonlo os soquinlos ilons.
a) /s roriooooos oo qoolxlil roguorioos oro o olicoo, soErovivncio o vioo lil oo oEro.
b) Cs voloros o/ou oixos oo voloros ocoilvois oro os ormolros guo guonliicom os
roriooooos roguorioos, ossim como os suos unioooos oo orosonloo o os rosoclivos
normos. So o oimonsionomonlo or oilo or ooronizoo, oovo sor cilooo o onlioooo
onlo oos voloros.
c) Cs crilorios oo rocoo oo rooulo no oEro, como or oxomlo. molorio-rimo, lorquro
o comrimonlo oos EoEinos, oooos guo conslom oo oliguolo, omEoloqom oxlorno
inloclo, olc.
d) Cs crilorios oo ocoiloo oo rooulo olo oEro, como or oxomlo. rogncio o rozo oo
omoslroqom, lomonbo oos omoslros, nmoros oo coros oo rovo or omoslro, onsoios
/ normos ooolooos oro ocoiloo.
e) Plono oo insloloo oo Coolxlil, conormo oololbooo no ilom D-4.
f) /comonbomonlo locnico oo oEro - /TC. inoicor onoo o nocossrio o roolizoo oo /TC,
conormo oololbooo no ilom D-5.
E.6 SELEO TCNICA DO GEOTXTIL
Com Eoso nos ilons E-3, E-4 o E-5, oooro sor solocionooos os qoolxlois oisonivois no
morcooo, sonoo nominooos oguolos guo olonoom locnicomonlo oos ormolros oo ro|olo o
ossuom conlrolo sislomlico oo guolioooo oo oEricoo.
-68-
E.7 SELEO ECONMICA DO GEOTXTIL
Poro os Coolxlois solocionooos no ilom E-, oovo-so ozor umo onliso cuslo/Eonoicio
lovonoo-so om conlo.
a) Cuslo unilrio oo rooulo.
b) Prozos oo oqomonlo o onlroqo.
c) Cuslos oo lronsorlo olo o oEro.
d) Cuslos oo insloloo.
e) Cuslos o oisoniEilioooo oo ossislncio locnico ro o s comro.
-69-
F. DIMENSIONAMENTO DAS PROPRIEDADES
DE APLICAO DO GEOTXTIL
Poro iluslror os molooos oo oimonsionomonlo or clculo, vomos orosonlor os roloiros
ulilizooos om olqumos olicoos oos Coolxlois.
Nos oEros oEoroooos so osluoooos oonos os roriooooos oo olicoo roguorioos,
guo oslo oirolomonlo liqooos os rinciois unos oxorcioos olo Coolxlil.
No ro|olo comlolo oo Coolxlil oovom sor osluoooos, lomEom, os roriooooos oo
soErovivncio o oo vioo lil.
F.1 GEOTXTIL ATUANDO COMO FILTRO EM DRENOS
SUBTERRNEOS - FUNO PRINCIPAL: F - FILTRAO
/ uno oo illro, oosomonbooo or um qoolxlil om conlolo com o solo Eoso, oi o
rimoiro o sor oxlorooo o, consoguonlomonlo, o guo mois osluoos rocoEou oo moio locnico
munoiol nos llimos oocooos.
Cs clculos orosonlooos o soquir olicom-so o vrios lios oo sislomos orononlos
suElorrnoos rounoos o/ou suEsuoriciois, como or oxomlo, oguolos orosonlooos nos
ilons C-12 o C-27 ooslo monuol, rosoilooos os oioronlos conoios oo conlorno oro
cooo oEro.
Dois ormolros Esicos so nocossrios oro o oimonsionomonlo oo Coolxlois guo oluom
como illros.
a) CRITRIO DE PERMEABILIDADE
Cnoo.
|
s
~ cooicionlo oo ormooEilioooo oo solo Eoso
/ ~ conslonlo oo molooo ulilizooo
|
n
~ cooicionlo oo ormooEilioooo normol oo Coolxlil
b) CRITRIO DE RETENO
Cnoo.
o
85
~ oimolro oos orliculos oo solo Eoso lol guo 85, om
oso, so|om inorioros o oslo oimolro.
C ~ conslonlo oo molooo ulilizooo
C ~ oEorluro oo illroo oo Coolxlil
-70-
C Crilorio oo PormooEilioooo qoronlo guo o Coolxlil so|o suicionlomonlo oEorlo oro ormilir
o livro ossoqom oo quo, som cousor suErossos.
C Crilorio oo Rolono, onloqnico oo rimoiro, qoronlo guo o Coolxlil so|o suicionlomonlo
ocbooo oro rolor os moioros orliculos oo solo Eoso, visonoo o monulono oo suo oslruluro,
som o oosonvolvimonlo oo oroso inlorno.
Donlro os vrios crilorios oxislonlos oro oolorminor o ormooEilioooo o o oEorluro oo illroo
oooguooos oro o Coolxlil, oxislo o oo CFCC - Comil Froncs oo Coolxlois o CoomomEronos.
Eslo molooo oo oimonsionomonlo o orliculormonlo oicionlo oro os Coolxlois nolocioos, guo
so munoiolmonlo mois ulilizooos como illros.
c) CRITRIOS DE FILTRO DO CFGG
C Crilorio oo PormooEilioooo oo molooo oo CFCC ooolo o cooicionlo / vorionoo conormo
orosonlooo no iquro F-1.1
Fiquro F-1.1. \oloros oo cooicionlo / oro o molooo CFCC
(*) C cooicionlo / o ooimonsionol, numoricomonlo iquol oo rooulo inoicooo no loEolo.
(**) l
q
o o osossuro nominol oo Coolxlil, om molros.
Fiquro F-1.2. Foloros oo cooicionlo C oro o molooo oo CFCC.
C Crilorio oo Rolono oo molooo oo CFCC ooolo o cooicionlo qloEol C como sonoo o
rooulo oos oloros C
1
, C
2
, C
3
o C
4
, conormo orosonlooo no iquro F-1.2.
-71-
Cs crilorios ornocom os voloros oo ro|olo, ou so|o, os voloros nocossrios oro o Coolxlil
cumrir suo uno.
Poro o oscolbo oo Coolxlil oooguooo, oslos voloros oovom sor comorooos oos voloros
oo colloqo orosonlooos olos oEriconlos, oElioos olrovos oos onsoios oos normos roncosos
/FNCR.
Nos roorncios EiElioqricos, so cilooos lroEolbos oo ouloros oo oulros molooos / crilorios,
oriqinrios oo vrios oisos o lomEom oicionlos.
d ) EXEMPLO DE DIMENSIONAMENTO - FILTRAO
Dooos. DLP com illro Coolxlil om um sillo orqiloso ouco oronoso com |
s
~ . 1C
-
cm / s, o
85
~ 75 m,
uniormo, conlinuo, oonso. Doso|o-so ulilizor um Coolxlil nolocioo com osossuro nominol oo 2 mm.
/liconoo os voloros orlinonlos oos iquros F-1.1 o F-1.2, loromos.
/~2.1C
-3
. 1C
4
~ 2C,CC
C ~ C,8C . 1,25 . 1,CC . 1,CC ~ 1,CC
CElomos onlo os voloros oo ro|olo.
|
n
> 2C,CC . . 1C
-
~ 1,2C . 1C
-4
cm/s

1,CC . o
85
~ 75 m
Por oxomlo, os Coolxlois nolocioos com 2 mm oo osossuro olonooriom o conoio oo
ormooEilioooo mos no olonooriom o conoio oo rolono. ooixoriom o quo orroslor os
orliculos oo sillo uniormo olrovos oo si mosmos, oro oonlro oo orono.
/ssim, vomos invorlor o siluoo. rocuroromos um Coolxlil com osossuro lol guo solisoo
oo crilorio oo rolono o, onlo, voriicomos so olo osso olo crilorio oo ormooEilioooo.
Consullonoo o liloroluro oisonivol voriicomos guo oovomos ulilizor um Coolxlil com
corco oo 4 mm oo osossuro, noslo oEro. /ssim, voriicomos nosso novo cooicionlo / o o |
n
nocossrio.
/~ 4.1C
-3
. 1C
4
~ 4C,CC
|
n
> 4C . . 1C
-
~ 2,4C . 1C
-4
cm/s
/ novo ormooEilioooo oo ro|olo nocossrio o ocilmonlo olonoioo olos Coolxlois
nolocioos com osossuro oo 4 mm.
-72-
e ) ESPECIFICAO DO GEOTXTIL
Rosuminoo, o oimonsionomonlo oo Coolxlil illronlo oro oslo oxomlo nos lovou o
soquinlo osociicoo.
" PormooEilioooo Normol [ normo /FNCR }. |
n
> 2,4 . 1C
-4
cm/s
" /Eorluro oo Fillroo [ normo /FNCR }.

75m
F.2 GEOTXTIL ATUANDO COMO SEPARADOR EM ESTRADA DE
SERVIO / ACESSO - FUNO PRINCIPAL: S - SEPARAO
/ uno sooroo ooo sor oimonsionooo oro oivorsos olicoos, cooo guol oxiqinoo
oioronlos soliciloos mocnicos o, orlonlo, oioronlos roriooooos oo Coolxlil.
/ssim, o oimonsionomonlo oro umo roio orliiciol oioro oo ulilizooo om um loslro
orrovirio, o oslo ossui soliciloos oislinlos oos imoslos o umo oslrooo oo ocosso.
Cs clculos orosonlooos o soquir olicom-so o oslrooos oo ocosso / sorvio, lios o
oslocionomonlos com rovoslimonlo rimrio consliluioo oo Erilo qroouooo lonooo soEro
suEloilo com C8R > 3.
Noslos conoios, o Coolxlil inloroslo onlro o suEloilo o o Erilo qroouooo ossui o
uno rimrio oo sooror os moloriois, Eloguoor o inloronolroo guo ocorrorio
qrooolivomonlo com os qros oo Erilo sonoo orooos o onolror no suoricio oo suEloilo,
onroguocioo olos quos oo cbuvo.
Noslo olicoo, lrs roriooooos oo Coolxlil oovom sor voriicooos, om suo uno rinciol.
" Resistncia ao Estouro:
o Coolxlil lonoo o oslouror, or lrocionomonlo, olo rooo vorlicol osconoonlo oo solo
oluonoo nos vozios oos ooros.
" Resistncia ao
Puncionamento:
o Coolxlil lonoo o sor orurooo olos
onlos o oroslos oos ooros, guo ooscorroqom
no solo os osoros imoslos olo lroqo oo
voiculos.
" Resistncia Propagao de
Rasgos:
coso ocorro um rosqo no Coolxlil, oovioo
o um oslouro ou oruroo, oslo oovo icor
limilooo oo locol oo ocorrncio som so
rooqor oo lonqo oo lono oo Coolxlil.
Fiquro F-2.1. Soliciloos oo oslouro o oruroo oo Coolxlil.
-73-
Em rovoslimonlos rimrios consliluioos oo moloriol livromonlo orononlo, com suEloilo
com C8R > 3, o oluoo oo Coolxlil o rooominonlomonlo oo olomonlo soorooor. Noslos
cosos ooomos colculor o olluro nocossrio oo ovimonlo, oro guo no bo|o ruluros no
suEloilo, olo rmulo orosonlooo or Cirouo o Noiroy [11}.
Cnoo.
b ~ olluro nocossrio oo Erilo oro o oslrooo, om m.
N ~ nmoro oo ossoqons oo oixo ooro oo 8C |N [ cominbo
oo oixo simlos, rooos oulos }.
C8R ~ lnoico Suorlo Colirnio oo suEloilo [}.
So os voiculos orom mois osooos ou com oixos oulos, ulilizomos os Eocos orosonlooos
no iquro F-2.2, oro olicormos os oloros oo oguivolncio.
Com o olluro nocossrio oro conslruir o ovimonlo, ooomos inicior o oimonsionomonlo
oo Coolxlil soorooor.
Fiquro F2.2. Foloros oo oguivolncio oro oixos simlos o oulos
-74-
a) CLCULO DA RESISTNCIA AO ESTOURO - P
B
/ rosislncio minimo oo oslouro guo o Coolxlil oovor ossuir o oooo olo rmulo
simliicooo oo 1obn - Wornor.
P
8
~ rosislncio oo Coolxlil, oo oslouro om |Po, onsoiooo olo normo /STM D 378.
D
5C
~ oimolro oo orliculo mooio oo Erilo omroqooo, om mm

8
~ oonsioooo oo Erilo ulilizooo, om |N / m
3
FS ~ 3 - olor oo soqurono | consioorooo no rmulo
b) CLCULO DA RESISTNCIA AO PUNCIONAMENTO - F
P
/ rosislncio minimo o oruroo osllico guo o Coolxlil oovor ossuir o oooo olo
rmulo simliicooo oo 1obn - Cirouo o Noiroy.
F
P
~ rosislncio oo Coolxlil, oo uncionomonlo om |N, onsoiooo olo normo /STM D 4833.
D
5C
~ oimolro oo orliculo mooio oo Erilo omroqooo, om mm.
o ~ ~ comrimonlo oo conlolo oo nou, om m.
E ~ ~ lorquro oo conlolo oo nou, om m.
P ~ Corqo or oixo oo rooos oulos, om |N.
c ~ rosso oo inloo oos nous ooolooo como C |Po, ulilizooo om cominbos
mooios o osooos.
FS ~ 3 - olor oo soqurono, | consioorooo no rmulo.
c) CLCULO DA RESISTNCIA PROPAGAO DO RASGO - F
T
/ rosislncio minimo o rooqoo oo rosqo guo o Coolxlil oovor ossuir ooo sor
corrolocionooo oo uncionomonlo olrovos oo roloo.
F
T
~ rosislncio oo Coolxlil o rooqoo oo rosqo, om |N, onsoiooo olo normo /STM D 4533.
F
P
~ rosislncio minimo oo Coolxlil o oruroo, colculooo no ilom E, om |N.
FS ~ 3 - olor oo soqurono | consioorooo no rmulo .
-75-
d) EXEMPLO DE DIMENSIONAMENTO
Dooos. oslrooo oo sorvio com Coolxlil soorooor, o sor conslruioo com Erilo qroouooo
siluooo no oixo oo 15 mm o 1CC mm, com D
5C
~ 5C mm,
8
~ 2C |N / m
3
, rosislncio oo
suEloilo C8R~ 5 o lroqo com N ~ 1C
4
[ nmoro oo ossooos oo voiculo com corqo oo 8C
|N, oixo simlos, rooos oulos}.
" /lluro minimo oo Rovoslimonlo Primrio.
" Rosislncio minimo oo Coolxlil oo oslouro.
" Rosislncio minimo oo Coolxlil oo uncionomonlo.
" Rosislncio minimo oo Coolxlil o rooqoo oo rosqo.
e) ESPECIFICAO DO GEOTXTIL - SEPARAO
Rosuminoo, o oimonsionomonlo oo Coolxlil soorooor oro oslo oxomlo nos lovou o
soquinlo osociicoo.
" /lluro oo Povimonlo. b ~ 28 cm, Erilo qroouooo
" Rosislncio oo Eslouro [ /STM D - 378 }. P
8
> 3,88 MPo
" Rosislncio oo Puncionomonlo [/STM D - 4833 }. F
P
> 15 N
" Rosislncio oo Rosqo [ /STM D - 4533 }. F
T
> 3 N
P
8
-76-
f) CONSIDERAES ADICIONAIS.
" C ormulrio orosonlooo noslo coilulo o vlioo oro suEloilos com C8R > 3 .
" So o suEloilo livor rosislncio monor, o Coolxlil ir oxorcor uno rinciol oo rooro o os
rmulos oro o clculo oos osoros oo oslouro, uncionomonlo o rosqo so sonsivolmonlo oioronlos.
" So o moloriol consliluinlo oo ovimonlo or oo comosio muilo ocbooo, os clculos iro
lovor o Coolxlois mois lovos ou o no nocossioooo oo olomonlo soorooor. / qronoo oosvonloqom
o guo o ovimonlo no sor oulo-orononlo, ocumulonoo quo om sou coro o suo suoricio,
comromolonoo suo rosislncio o os Eoos conoios oo rolomonlo.
" Noslo olicoo o nocossrio oimonsionor, lomEom, os roriooooos oo illroo
oro qoronlir guo os orliculos oo solo no lronsossom o lono oo Coolxlil olrovos oo
sous oros / vozios.
F.3 GEOTXTIL ATUANDO COMO REFORO EM MUROS E
TALUDES NGREMES - FUNO PRINCIPAL: R-REFORO
/s rimoiros ulilizoos oo Coolxlois como inclusos oo rooro om muros o loluoos inqromos
ocorrorom no Euroo o Eslooos nioos no oocooo oo 17C o no 8rosil no oocooo oo 18C.
Dosoo onlo, oslo locnico lom sioo osluoooo o oiunoioo or vrios ro|olislos om looo o
munoo.
No iquro F-3.1 so orosonlooos os cuslos rololivos onlro vrios molooos conslrulivos oo
muros o loluoos, ooonoo-so nolor sonsivol vonloqom oconmico oos solos roorooos soEro
os oomois oslruluros.
Consiooromos como muro ou loluoo
inqromo roorooo com Coolxlil, looo
oslruluro om olorro cu|o oromonlo ormo um
nqulo vorionoo onlro 3C
C
o 8C
C
com o
lono borizonlol.
/ oixo oo voloros oo consioorooo oEronqo
oosoo os loluoos oo olorros rooo-orrovirios olo
os muros oo oEros civis corronlos,
corrosonoonoo o mois oo C oos oEros oo
rooro roolizooos.
Fiquro F-3.1. Cuslos comorolivos onlro oivorsos oslruluros oo conlono
[Milcboll o \ilol, 187}.
-77-
a) CONDIES DE ESTABILIDADE
/s conoios oo osloEilioooo oo mocio roorooo com Coolxlil oovom sor osluoooos
oro vrios siluoos [vioo iquros F-3.2}
"EsloEilioooo lnlorno oo Mocio. rosislncio o lroo oos rooros, orroncomonlo oos rooros
o osloEilioooo qloEol inlorno [ lomEom cbomooo oo oscorroqomonlo inlorno }.
"EsloEilioooo Exlorno. ooslizomonlo, lomEomonlo, coocioooo oo corqo o ruluro qloEol oxlorno.
Fiquros F-3.2. Conoios oo osloEilioooo o sorom voriicooos.
[/} EsloEilioooo inlorno.
[8} Doslizomonlo.
[C} TomEomonlo.
[D} Coocioooo oo corqo oo unooo. [E} EsloEilioooo qloEol.
B
H
A
B
E
D
C
-78-
b) RESISTNCIA DISPONVEL DO GEOTXTIL
/ rosislncio o lroo oisonivol oo Coolxlil T
o
o oguolo guo oolivomonlo o Coolxlil
ooo oosomonbor no oEro. Poro oolormin-lo, lomos guo olicor o olor lolol oo roouo
FR
T
oo volor oo rosislncio T
M//
orosonlooo no colloqo oo oEriconlo.
C olor lolol o comoslo or vrios oloros orciois [ Koornor ,18 o FoErin ol ol, 1 } .
FR
FL
~ olor oo roouo oro ooormoos or luncio om lroo, guo vorio oo 2,C o 4,C,
om uno oo molorio-rimo oo Coolxlil.
FR
DI
~ olor oo roouo oovioo o oonos oo insloloo no oEro, guo vorio oo 1,C o 2,C om
uno oos moloriois isicomonlo conlunoonlos om conlolo com o Coolxlil
FR
MA
~olor oo roouo oovioo o ooqroooo olo moio omEionlo [ guimico o Eiolqico },
guo vorio oo 1,C o 1, oro oEros oo rooro, om qorol.
/ssim, o olor lolol oo roouo o colculooo.
mo voz colculooo o T
o
, oslo oovo sor moior ou iquol o T
rog
~ rosislncio roguorioo olo ro|olo.
c) MTODO DE DIMENSIONAMENTO ADOTADO PARA O CLCULO DA
ESTABILIDADE INTERNA.
/ osloEilioooo oxlorno oos muros o loluoos roorooos o lrolooo oo mosmo ormo guo om
oslruluros convoncionois oo conlono como muros oo orrimo, muro o loxo ou qoEios.
Porlonlo, s oEorooromos o moloooloqio oo onliso oo osloEilioooo inlorno.
Exislom oivorsos moloooloqios oro o oimonsionomonlo oo mocios roorooos com
qoossinlolicos o/ou com Coolxlois. No onlonlo, oro simliicor os rocooimonlos, vomos
ulilizor o molooo oosonvolvioo or 1owoll [11}, Eosoooo no oguiliErio limilo osluoooo or
1orrol o Mc Cown [188}, guo ulilizo Eocos guo simliicom os clculos.
Fiquro F-3.3. Eoilo oo rooro no oguiliErio. [/} loluoo som rooro o [8} o Coolxlil conlriEuinoo como rooro.
-79-
d) PARMETROS UTILIZADOS NO MTODO
H ~ olluro oo muro / loluoo, om molros.
~ nqulo oo inclinoo oo oco / suoricio oo loluoo com o lono borizonlol, om qrous
[ooo vorior no oixo oo 3C
C
o 8C
C
}.

~ nqulo oo olrilo inlorno oo solo [ ico }, om qrous.

o
~ nqulo oo olrilo oo ro|olo, om qrous .
T
M//
~ rosislncio oo Coolxlil o lroo - corqo oislriEuioo, inoicooo olo oEriconlo , om |N/m.
FS ~ olor oo soqurono qloEol, oro os coroclorislicos rosislonlos oo solo.
FR
T
~ olor oo roouo lolol, oro o rosislncio o lroo oo Coolxlil.
K
rog
~ Cooicionlo oo omuxo olivo roguorioo.
o
\
~ osoomonlo vorlicol onlro os comooos oo rooro com Coolxlil, om molros.
T
o
~ rosislncio oisonivol oo Coolxlil, om |N / m .
T
rog
~ rosislncio oo Coolxlil, roguorioo olo ro|olo, om |N / m.
L ~ Comrimonlo oo rooro, om molros.
e) SEQNCIA DE CLCULO
1) Clculo oo nqulo oo olrilo oo ro|olo.
2) Com
o
o , oElom-so K
rog
o L/H no Eoco.
3) /oolo-so um osoomonlo convonionlo o colculo-so o rosislncio oo Coolxlil.
4) Com FR
T
, colculo-so o volor minimo oo rosislncio oo colloqo oo Coolxlil.
-80-
5) C comrimonlo L oo rooro o colculooo olrovos oo volor L/H, oElioo no Eoco.
Fiquro F-3.4. /Eocos oro o oimonsionomonlo oo osloEilioooo inlorno - 1owoll [11}.
COMPRIMENTO DE REFORO
MNIMO:
1} C comrimonlo minimo no crislo oo loluoo o o
nocossrio oro osloEilioooo qloEol.
2} C comrimonlo minimo no Eoso oo loluoo o o
moior onlro o nocossrio oro o osloEilioooo qloEol
o oro ovilor ooslizomonlo oo Eoso.
3} Poro omroqor comrimonlo oo rooro
conslonlo, solociono o moior comrimonlo oo 2}
ocimo.
4} Cuonoo o oscorroqomonlo no Eoso o
roonooronlo, o ossivol roouzir o comrimonlo
oo mooo uniormo oosoo Los no Eoso oo loluoo olo
Lovr no crislo oo loluoo.
a) EMPUXO NECESSRIO
COMPRIMENTO MNIMO NECESSRIO
b) ESTABILIDADE GLOBAL - Lovr
c) ESCORREGAMENTO - Lds
-81-
f ) DETALHES CONSTRUTIVOS DE OBRA
EmEoro so|o oo simlos oxocuo, som o nocossioooo oo oguiomonlos o mo-oo-oEro
osociolizooo, olquns oololbos conslrulivos so imorlonlos.
Fiquro F-3.5. lnsloloo oo Coolxlil com o ouxilio oo ormos oo moooiro
roorovoilvois.
" C Coolxlil o oosonrolooo o osicionooo oo ormo guo soEro oroximooomonlo um
molro olom oo loo oo rmo. So o rooro or suicionlomonlo lorqo o ossuir roriooooos
iquois nos ouos oiroos, olo ooo sor oosonrolooo orololomonlo oo muro. Coso conlrrio,
o Coolxlil oovo sor oosonrolooo oronoiculormonlo oo muro o coslurooo ou soErooslo.
om qorol, o soEroosio oovo sor oo 3C cm [omonoos lonqiluoinois oonos}.
" C olorro o osolbooo soEro o qoolxlil olo corco oo 5C ou 75 oo osoomonlo onlro
comooos [liicomonlo onlro 2C o 4C cm} o onlo comoclooo com oguiomonlo convoncionol.
" Escovo-so um oguono lrocbo o oroximooomonlo 5Ccm oo oco oo muro, no guol o
oxlromioooo livro oo Coolxlil o ooErooo o oncoixooo.
" C roslonlo oo olorro o oxoculooo o comoclooo, comlolonoo o oxocuo oo comooo.
" / rmo oo moooiro o romovioo o osicionooo soEro o comooo rocom oxoculooo, oo
ormo o inicior-so o oxocuo oo comooo soquinlo.
g) EXEMPLO DE DIMENSIONAMENTO
Dooos. Muro oo conlono roorooo com Coolxlil, o sor conslruioo com H ~ 8 m [olluro
oolivo oo 7,5m o C,5m onqoslooo no solo Eoso}, solo sillo - oronoso com
P
~34`, = = = = =8C`,
~18 |N/m
3
, FS~1,3, FR
T
~2,2, o
v
~C,4Cm. [conormo consiooroo. llom E- q. 78}
" /nqulo oo /lrilo oo Pro|olo.
" / unooo oovo sor roorooo ,
romovonoo-so ou suEsliluinoo-so moloriois oo
Eoixo coocioooo orlonlo.
" / corrolo inclinoo suoriciol oo oco
o rovioo olo ulilizoo oo umo rmo oo
moooiro, om ormo oo L, com olluro um ouco
moior guo o osoomonlo onlro os comooos
roorooos. / rmo o colocooo no Eoso oo
muro o voi suEinoo |unlo com os comooos.
-82-
" Do Eoco E} oo iquro F-3.4, oElomos L R / H ~ C,
" Do Eoco o} oo iquro F-3.4, oElomos K
rog
~ C,2
"Clculo oo Rosislncio Roguorioo.
T
rog
~ o
v
. |
rog
. . H ~ C,4C . C,2 . 18 . 8 ~ 1,7|N/m
" Clculo oo Rosislncio oo Ruluro [colloqo} oo Coolxlil.
T
M//
> T
rog
.

FR
T
~ 1,7 . 2,2 ~ 3,7|N/m
"Clculo oo comrimonlo oo Rooro. L
R
~ C, . H ~ C, . 8,C ~ 4,8 m
"C comrimonlo lolol oo Coolxlil sor. L
lolol
~ 4,8 C,4 1,C ~ ,2 m
Porlonlo, so o EoEino oo Coolxlil livor, or oxomlo, 3,CC m oo lorquro, iromos corlor
oooos oo 3,CC m x ,2C m , guo soro suicionlos oro olonoor oo comrimonlo lil oo
rooro, o olluro oo oco oro cooo comooo o o ooEromonlo suorior. Cooo oooo ooslos,
sor inslolooo com sou comrimonlo oronoiculor oo comrimonlo oo muro.
h) ESPECIFICAO DO GEOTXTIL
Rosuminoo, o oimonsionomonlo oo Coolxlil oro o rooro oo solo noslo oxomlo nos
lovou oo volor T
rog
~ 1,7 |N / m. So, oolivomonlo, livormos FR
T
~ 2,2, o rosislncio oo
colloqo oo Coolxlil oovor sor T
M//
~ 3,7 |N / m.
i) CONSIDERAES ADICIONAIS
" C muro oovor rocoEor olqum lio oo roloo suoriciol, lol como qrominoo, Elocos,
locos oo concrolo ro-moloooos, lo|o ro-oEricooo ou concrolo ro|olooo, conormo iluslrooo
no iquro F-3..
" Coso nocossrio, ooo-so oiminuir o osoomonlo onlro comooos oro so ulilizor um
Coolxlil oo monor rosislncio.
" C molooo ossiEililo o oimonsionomonlo oo Coolxlois monos rosislonlos nos comooos
suorioros o mois rosislonlos nos comooos inorioros.
" Cs Eocos oo iquro F.3.4 roorom-so o ulilizoo oo moloriois oulo-orononlos [no
consiooro o oosonvolvimonlo oo rossos noulros}. Coso bo|o inluncio sonsivol oo lonol
rolico, oovom-so ulilizor os Eocos orlinonlos, orosonlooos or 1owoll om sou molooo
[vioo 8iElioqroio}.
" /lom oo osloEilioooo inlorno ogui onolisooo, o ro|olo oo oEro oovor voriicor o
osloEilioooo oxlorno oo mocio, lomEom.
" So > 8C
C
, o molooo rov o ulilizoo oo oulros Eocos o osso o consiooror o
coocioooo oo corqo oo unooo, o rosislncio oo oslruluro o corqos olicooos o o ooilo oo
ooormoos no ro|olo oo oco, como oloros crilicos ooicionois oo insloEilioooo.
-83-
Fiquro F-3.. Dioronlos ollornolivos oo roloo suoriciol oo oco oo muro roorooo com Coolxlil.
-84-
F.4 GEOTXTIL ATUANDO COMO REFORO EM ATERROS
SOBRE SOLOS MOLES.
/ rosono oo Coolxlil como rooro, om comooo nico ou mllilos comooos, no Eoso
oo um olorro soEro solo oo ouco coocioooo suorlo, lroz os soquinlos Eonoicios.
" Pormilo o conslruo oo oEro om monor lomo.
" DislriEui molbor os corqos no inlorior oo solo oo unooo com consogncios Eonoicos
oro o coocioooo oo corqo o oro o minimizoo oos rocolguos oioronciois.
" /umonlo o olor oo soqurono oo con|unlo conlro ruluro qloEol. som o rooro, o olor
oo soqurono oo im oo conslruo sorio monor guo o unioooo [ou so|o, o olorro lorio romioo}
o croscorio o mooioo guo o unooo osso consolioonoo, como iluslro o iquro F-4.1 .
Fiquro F-4.1. Evoluo oo olor oo soqurono oro o osloEilioooo qloEol
com o lomo, om olorros conslruioos soEro solos molos
[1owoll, 1}.
C oimonsionomonlo oo rooro oo olorros
soEro solos molos com Coolxlil oovo onolisor
o osloEilioooo oo con|unlo, ou orlo oolo, nos
soquinlos siluoos.
" Coocioooo oo corqo oo solo oo
unooo.
" Doormoo olslico oo mocio.
" Doslizomonlo lolorol oo olorro soEro
o rooro.
" /rroncomonlo oo rooro oo suo zono
oo oncoroqom.
" EsloEilioooo qloEol.
a) MTODO DE DIMENSIONAMENTO ADOTADO
Noslo ilom, oimonsionomos oonos o rosislncio oo Coolxlil nocossrio oro qoronlir
o osloEilioooo qloEol olrovos oos Eocos oosonvolvioos or Milliqon o 8usErioqo [183}.
Cs Eocos ornocom o rosislncio oo rooro nocossrio oro so olinqir F
S
~1, sonoo guo
oro oloros oo soqurono moioros, o nocossrio minoror-so os ormolros oo rosislncio
oo olorro o unooo.
b) PARMETROS UTILIZADOS NO MTODO
H ~ olluro oo olorro, om molros
~ nqulo oo inclinoo oo loluoo oo olorro, com o lono borizonlol, om qrous.
~ oso osociico oo moloriol oo olorro, om |N / m
3
.
~ nqulo oo olrilo inlorno oo moloriol oo olorro, om qrous.
T ~ rosislncio lil oo qoolxlil, oro FS ~ 1, om |N / m.
T
M//
~ rosislncio oo qoolxlil o lroo [corqo oislriEuioo}, inoicooo olo oEriconlo, om |N / m.
FS ~ olor oo soqurono qloEol.
FR
T
~ olor oo roouo lolol, oro o rosislncio oo Coolxlil o lroo [vioo ilom F.3.E}.
S
u
~ rosislncio no oronooo oo solo molo oo cisolbomonlo, om |Po.
D ~ osossuro oo solo molo, om molros.
Poro o oimonsionomonlo oos oomois siluoos oo insloEilioooo, inoicomos os ouloros
Low ol ol [1C}, Koornor [14} o 1owoll [1}, iquro F-4.2.
-85-
Fiquro F-4.2. Moconismo oo insloEilizoo oo olorros roorooos soEros solos molos. [1owoll, 12}.
Fiquro F-4.3. /luoo oo Coolxlil como rooro no osloEilioooo qloEol oo olorros soEro solos molos - Hiloso oo
ruluro circulor.
A) CAPACIDADE DE CARGA
B) ESTABILIDADE GLOBAL C) DEFORMAO ELSTICA
D) ARRANCAMENTO E) ESPALHAMENTO LATERAL
MOVIMENTO
ATERRO
GEOTXTIL
SOLO MOLE
-86-
c) SEQNCIA DE CLCULO
1- Colculom-so os ooimonsionois S
u
/ . H o D / H .
2- Com os ooimonsionois, mois o , o Eoco ornoco o lorcoiro ooimonsionol T / . H
2
.
3- CElom-so T o colculo-so.
d) DETALHES CONSTRUTIVOS
/lom oos cuioooos inoicooos nos ilons D.1, D.2 o D.3, o lono oo insloloo oo Coolxlil
oovor lovor om consiooroo.
" /s unios oos monlos, or cosluro ou soEroosio, oovoro sor orololos o oiroo oo
moior osoro no Coolxlil, oro rovonir suo ruluro, ois consliluom rolos oo monor rosislncio.
" / comocloo oo olorro usuolmonlo so inicio o umo olluro minimo oo 8C cm ocimo
oo Coolxlil, ou comooos monoros com o oovioo cuioooo.
e) EXEMPLO DE DIMENSIONAMENTO
Dooos. olorro com olluro H ~ 4,C m, loluoos com inclinoo ~ 27
C
, consliluioo oo
moloriol sillo-oronoso com ~ 3C
C
o ~ 2C |N / m
3
. / orqilo molo oo solo oo unooo lom
S
u
~ 12 |Po o osossuro D ~ 5 m, o no Coolxlil, oovo sor olicooo um FR
T
~ 2,5.
"
" Do Eoco [E} oo Fiquro F-4.4, oxlroimos.
" T~C,2 . . H
2
~C,2 . 2C . 1 ~ 4|N/m
" T
M//
> 4 . 2,5 ~1C|N/m
Porlonlo, ooomos ulilizor comooo nico oo Coolxlil com T
M//
~ 1C |N/m ou, or
oxomlo, 4 [guolro} comooos oo Coolxlil com T
M//
~ 4C |N/m, |unlo o Eoso oo olorro,
osoooos oo 5C cm, 25 cm o 25 cm onlro si [oo Eoixo oro cimo}.
T
M//
> T.FR
T
-87-
f) ESPECIFICAO DO GEOTXTIL
Rosuminoo, o oimonsionomonlo oo Coolxlil oro rooro oo olorro om suo osloEilioooo
qloEol, com FR
T
~ 2,5 nos lovou o soquinlo osociicoo [ulilizoo om 4 comooos}.
"Rosislncio o Troo - Corqo DislriEuioo . T
M//
> 4C |N / m.
g) CONSIDERAES ADICIONAIS
" C Molooo oo oimonsionomonlo orosonlooo o consorvolivo, rosullonoo om voloros oo
T
M//
corco oo 3C moioros guo os rovioos or oulros molooos, om mooio. Porlonlo, os
voloros oElioos oovom sor roinooos.
" E imroscinoivol voriicor o osloEilioooo oo olorro oro os oomois moconismos oo
insloEilizoo orosonlooos no Fiquro F-4.2.
" C rooro oo olorros soEro solos molos com Coolxlil no inlororo no rocosso oo
consoliooo. No onlonlo, os Eonoicios oo suo ulilizoo so siqniicolivos no minimizoo
oos rocolguos oioronciois.
Fiquro F-4.4. /Eocos oro o oimonsionomonlo oo rooro soEro solo molo - Milliqon o 8usErioqo [183}.
-88-
-89-
G. BIBLIOGRAFIA
G.1 REFERNCIAS UTILIZADAS NESTE CURSO
[01] /moco oo 8rosil Lloo., "/oooo|s Tco|cos, Co||oqos o /coo Fo|oq||co, [Poron,
8rosil, 1}.
[02] 8ioim lnoslrio o Comorcio Lloo., Monuois Tocnicos, Colloqos o /corvo Foloqrico",
[So Poulo, 8rosil, 1}.
[03] 8ornoroos, C.P.,\iool, D. o rosbimo, D.C., "/bo|oo oo F|||oo oo Coo|x|o|s.
Do|on|ooo oos Cooc|o|s||cos oo Fooo|o o C|||os oo D|noos|ooonoo|o,
Coossinlolicos , [Rio oo 1onoiro, 8rosil, 1}.
[04] DNER - Doorlomonlo Nocionol oo Eslrooos oo Roooqom, /oooo| oo Doooqon oo
ooo|os, [Rio oo 1onoiro, 8rosil, 1C}.
[05] FoErin, T.W., Monloz, F.T. o \iool, D.M., C Cooco||o oo Fo|oos oo oooo /||cooos
os Fo|ooooos oos Cooss|o|||cos, Coossinlolicos , [Rio oo 1onoiro, 8rosil, 1}.
[06] Cirouo, 1.P. o Noiroy, L., "Coo|ox|||o - o|o|ocoo Loooo ooos Dos|qo, 1ournol o
Coolocb. Enqnq. Division, /SCE, \ol. 1C7, CT, [S/, 11}.
[07] Cirouo, 1.P., "Fon Coo|ox|||os |o Coos,o|ho||cs. / oo|o||oo |o Coo|ocho|co|
Eoqoooo|oq, /nois oo 3` Conqrosso lnlornocionol oo Coolxlois, [\iono, /uslrio, 18}.
[08] Cuorro, E., "Soooc|o , Es|ob|||zoc|o oo Sobosoo|os oo |os \|os. Co|o oo D|soo,
Coossinlolicos , [Rio oo 1onoiro, 8rosil, 1}.
[09] lF/l - lnouslriol FoErics /ssociolion lnslilulo, / Dos|qo F|no.Coo|ox|||os ooo o|o|oo
/o|o|o|s, [Soinl Poul, S/, 1C}.
[10] lCS, oconnooooo Dosc||os o| Coos,o|ho||cs Fooc||oos, Coos,o|ho||cs Ton|oo|oq,,
/o|hono||co| ooo Coh|co| S,nbo|s, [Soulb Corolino, S/, 1}.
[11] lnoslrio oo Follros Sonlo Fo S./., "/oooo|s Tco|cos, Co||oqos o /coo Fo|oq||co,
[So Poulo, 8rosil, 1}.
[12] 1orrol, P.W. o McCown, /., "Focooo|oq /||co||oo o| Fo|,no|c o|o|oconoo|s oo So||
o|o|o|oq S|oc|oos - o,o| /||||o, Co||oqo, [Cnlorio, Conooo, 188}.
[13] 1owoll, R. /., "/||co||oo o| o|soo Dos|qo Cho|s |o S|oo o|o|ocoo S|oos, Cooloxlilos
ono CoomomEronos, [Lonoon, .K., 11}.
[14] 1owoll, R./., So|| o|o|oconoo| ||h Coo|ox|||os, ClRl/, [ Lonoon, .K., 1}.
[15] 1obn, N.W.M., Coo|ox|||os, 8loc|io ono Son Llo., [Lonoon, .K., 187}.
[16] Koornor, R.M., Dos|qo|oq ||h Coos,o|ho||cs, Pronoico Holl, [Now 1orsoy, S/, 14}.
[17] Low, 8.K., Wonq, K.S., Lim, C. o 8roms, 8.8., S|| C|c|o /oo|,s|s o| o|o|ocoo Enboo|-
noo|s oo So|| Coooo, Cooloxlilos ono CoomomEronos, [Lonoon, .K., 1C}.
-90-
[18] Milliqon, \. o 8usErioqo, 1r., "Co|oo||oos |o Lso o| Tooso Cooq|os |o o|o|oconoo| o|
T|||s Co \oo| Fooooo||oos , Coloor /ssocioloo Roorl or Tonsor Cororolion, [Cnlorio,
Conooo, 183}.
[19] Milcboll, 1.K. o \ilol, W.C.8., "o|o|oconoo| o| Eo|h S|oos ooo Enboo|noo|s,
Nolionol Cooorolivo Hiqbwoy Rosoorcb Proqrom, Roorl 2C, T8R, NRC", [S/, 187}.
[20] Cooloxlilo Dosiqn & Conslruclion Cuioolinos, Porlicionl NoloEoo|, Fooorol Hiqbwoy
/ominislrolion [Rovisoo /ril 12}.
[21] CEor S./. lnoslrio o Comorcio, /oooo|s Tco|cos, Co||oqos o /coo Fo|oq||co,
[So Poulo, 8rosil, 1}.
[22] Souzo, M. L., "Fo|noo|oo ooo||o, MT - DNER - lnslilulo oo Posguisos Rooovirios,
[Rio oo 1onoiro, 8rosil, 18C}.
[23] Sooo, 1., "F|oc||os oo F|||oo con Coo|x|||, Coossinlolicos 2, [8rosilio, 8rosil,
12}.
[24] \orlomolli, 1. C., Cooss|o|||cos. /oo|sno oo /oooo|sno<, Rovislo Enqonborio n`
52, [So Poulo, 8rosil, 18}.
[25] \orlomolli. 1. C., "Foooono oo L||||zoo oos Cooss|o|||cos, Sominrio /licoos
oo Coossinlolicos no Enqonborio. - FPR, [CuriliEo, 8rosil, 18}.
[26] Wornor, C., "Dos|qo C||o|o |o |ho Sooo||oo Fooc||oo o| Coo|ox|||os oo |ho 8os|s o|
/ochoo|co| Tos| Focoooos, lll lnlornolionol Conoronco on Cooloxlilos, 4
o
\ol., [\iono,
/uslrio, 18}.
G.2 REFERNCIAS ADICIONAIS PARA GEOSSINTTICOS
CONGRESSOS INTERNACIONAIS
[27] l lnlornolionol Conoronco on lbo so o FoErics in Coolocbnics, [Poris, Frono, 177}.
[28| ll lnlornolionol Conoronco on Cooloxlilos, [Los \oqos, S/, 182}.
[29] lll lnlornolionol Conoronco on Cooloxlilos, [\iono, /uslrio, 18}.
[30] l\ lnlornolionol Conoronco on Cooloxlilos, CoomomEronos ono Rololoo Prooucls, [Hoio,
Holonoo, 1C}.
[31] \ lnlornolionol Conoronco on Coosynlbolics, [Cinqouro, Cinqouro, 14}.
[32| \l lnlornolionol Conoronco on Coosynlbolics, [/llonlo, S/, 18}.
SIMPSIOS NACIONAIS/SULAMERICANOS
[33] Coossinlolicos 2 - Sominrio soEro /licoos oo Coossinlolicos om qoolocnio,
[8rosilio, 8rosil, 12}.
[34] Coossinlolicos 5 - 2` Simsio 8rosiloiro soEro /licoos oo Coossinlolicos,
[So Poulo, 8rosil, 15}
[35] Coossinlolicos - 3` Simsio 8rosiloiro oo Coossinlolicos, [Rio oo 1onoiro, 8rosil,
1}.
-91-
[36] 1` Simsio Sulomoricono oo Coossinlolicos, [Rio oo 1onoiro, 8rosil, 1}.
PERIDICOS
[36] Cooloxlilos ono CoomomEronos - lnlornolionol Coosynlbolics Socioly - lCS, Elsiovor
Scionco PuElisbors Llo., [lnqlolorro}.
[37] Coolocbnicol FoErics Roorl - lnouslriol FoErics /ssociolion lnlornolionol - lF/l, [E/}
-92-
CRSC 8/SlCC DE CECT/TElS - C8C
CCMlT TECNlCC CECT/TlL - CTC
1
o
Eoio - 1onoiro/2CC1
Pro|olo qrico o ooiloroo. Roo|oz
R
o
o
|
o
z
Apoio:

Você também pode gostar