III godina

Izborni predmet
O predmetu
Profesor : Prof. dr Branislav Petrovi
Asistent: dipl. ing. Goran Nikolic
Elektronika u automobilu
1 Uvod u automobilsku tehniku
2 Sistemski pristup kontroli i instrumentaciji u automobilu
3 Osnove elektronske kontrole rada motora
4 Senzori i aktuatori
5 Digitalna kontrola rada motora
6 Kontrola kretanja vozila
7 Instrumentacija i telemetrija u automobilu
8 Dijagnostika
9 Budunost elektronskih sistema u automobilu
Automobil kao kuni aparat.

Prilagoen korisniku user friendly.

Uporeenje: Automobil PC
Veliina - bar est kutija.
Instalacija tokova, sedita i programa u el. sisteme.
Dokumentacija nejasna.
Kvarovi na svakih 100 km.

Evolucija automobilske elektronike
U poetku spori prodor elektronike zbog malih dobitaka.
Prva pojava kasnih 50-tih i ranih 60-tih, nije dobro prihv.
Novi zakoni o emisiji izduvnih gasova.
Razvoj digitalne elektronike

Uvod u automobilsku tehniku
Fizika struktura automobila
1. Motor
2. Pogon (transmisija, diferencijal, osovine)
3. Amortizeri
4. Upravljanje
5. Konice
6. Instrumentacija
7. Elektrika/elektronika
8. Kontrola kretanja
9. Sigurnost
10. Udobnost
11. Zabava, komunikacija/navigacija
Poloaj motora i pogon

Motor
Obezbeuje snagu za:
Kretanje automobila,
za hidrauline sisteme,
pneumatske sisteme,
za elektrine sisteme.

Najee koriena klasa motora:
Sa unutranjim sagorevanjem
Sa klipovima,
4-taktni
Naftni derivati kao gorivo
Paljenje varnicom
Hlaenje tenou
Delovi motora
Blok motora
Cilindri
Kolenasto vratilo
Klip
Klipnjaa
Bregasta osovina
Ventili
Dotok goriva
Paljenje
Izduvavanje
Hlaenje
Elektrini sistem
Veza klipa i radilice
Glava cilindra
Usisni i izduvni ventili za svaki cilindar.
Rad ventila - bregovi (cams) na bregastoj osovini.
Snane opruge za zatvaranje ventila.
Varijante motora sa bregastom osovinom iznad glave cilindra.
Mehanizam za otvaranje ventila
4-takni ciklus
Dva obrtaja radilice

1. Usisavanje
2. Kompresija
3. Sagorevanje
4. Izduvavanje

Gornji mrtvi centar
Spoljanja mrtva taka
TDC-top dead center

Donji mrtvi centar
Unutranja mrtva taka
BDC-bottom dead center

Impulsi snage 4-taktnog motora
Kontrola rada motora
Regulaisanje snage motora prema zahtevima vozaa
Pedala gasa (accelerator pedal) - Poloaj leptira (throttle plate)
Proporcionalna koliina goriva karburator, ubrizgavanje
Sistem za paljenje generisanje varnice
Iniciranje sagorevanja
Trajanje varnice - 1 ms
Visoki napon 20-40 kV

Procep: 0.6 1 mm

Princip generisanja varnice
Razvodnik paljenja - distributor
Struja kroz primarni namotaj
Tajming paljenja
Otvaranje i zatvaranje kontakta - bregasti toki na osovini razvodnika.
Trenutak generisanja varnice u odnosu na TDC ugao paljenja.
Promena ugla paljenja sa brzinom motora spark advance
Zavisnost ugla paljenja od pritiska u komori za dotok goriva (manifold)
Alternativni motori
Dizel motori,
Dvotaktni motori,
Elektrini motori,
Hibridni motori (serijski i paralelni)
Gorive elije vodonik i kiseonik
Pogonski sistem
Motor
Transmisija prenos (runi i automatski)
Pogonska osovina (motor napred, pogon na zadnje tokove!)
Diferencijal
Pogonski tokovi
Automatski prenos
Hidraulina spojnica
Menja Planetarni sistem zupanika
Diferencijal
Prenos smera obrtanja u odgovarajuu stranu sa svaki toak
Omoguava razliitu brzinu tokova
Poveanje momenta




Vozila sa pogonom
Napred:

Transosovinski sistem
Sistem za veanje - Suspension
Veza tokova sa telom automobila
Izolacija kretanja tela automobila od vertikalnog kretanja tokova
Amortizer - Shock Absorber
Mogunost elektronske kontrole
Konice - Brakes
Disipacija kinetike energije vozila u toku zaustavljanja.
Dobo i Disk sistemi.
Elektronska kontrola koenja ABS (antilock braking system)

Sistem za upravljanje vozilom Steering system
Zakoenje (inclination)
Hidraulini upravljaki sistem
Snaga pobude i potrebna snaga za okretanje upravljaa
Dijagram potrebne snage i raspoloive hidrauline snage
Sistemi za kontrolu i instrumentacija
SISTEM (elektronski):
Skup komponenata (elektronskih) koje funkcioniu
zajedno u cilju izvravanja odreenog zadatka.

Senzori i aktuatori: veza sa mehanikim sistemom (automobila)

Opis sistema na razliitim nivoima apstrakcije: Slikoviti opis,
ematski dijagram, blok dijagram.

Kategorije elektronskih sistema
Analogni kontinualni
Digitalni - diskretni
Predstavljanje sistema blok dijagramom
Analogni sistem
Laki za razumevanje intuitivniji
V = kx ;k pojaanje pretvaraa (transducer)
Example of an Electronic System
Sampling of a Continuous Variable
Digital Control (a) or Measurement
(b) System Configuration