A PEDRA ALTA DE CASTRELO DO VAL

No ano 2009, un agricultor de Castrelo do

Val, Jos Luis Lozano Ra, atopou unha
gran pedra grantica soterrada na sa finca
de Pedra Alta. O achado estraoulle, xa que
toda esa zona de xisto.
- Localiza o Concello de Castrelo de Val nun
mapa de Galicia.
- Imaxina que atopas unha pedra semellante no
monte, ti que faras?
- Como interpretas o feito de que a pedra sexa
de granito, cando non hai esa rocha na zona
onde se atopou?
- Fxate na pedra, que ten de particular?
- Coa axuda do calco, sinala que representan as
inscricins debuxadas na pedra, segundo a ta
opinin.
Jos Luis consultou con Bruno Ra, un
experto coecedor da arqueoloxa da zona,
autor da Gua Arqueolxica do Alto
Tmega. Bruno comunicou, xa no 2011, o
achado aos arquelogos Alberte Reboreda e
Eduardo Breogn Nieto, que estaban
traballando na zona. En colaboracin cun
dos grandes coecedores dos petroglifos
de Galicia, o conservador do Museo de
Pontevedra Antonio de la Pea, estes
investigadores descifraron o contido da
estela: un guerreiro coas sas armas,
nunha tipoloxa nica, da Idade do Bronce.
- Ti es quen de ver un guerreiro e as sas armas?
en que aspectos se basearon os investigadores
para chegar a esa conclusin?
- Por que cres que se esculpan e decoraban
estas pedras? cal era a sa funcin?
- Investiga: que significa arqueoloxa? que
unha estela? en que perodo se desenvolveu a
Idade do Bronce en Galicia e por que se lle
chama as? que significa petroglifo?

O lugar onde se atopou a estela

coecido como Pedra Alta. A estela de
Pedra Alta un monumento singular e
nico en Galicia. un menhir
antropomorfo con gravados que
representan as armas dun guerreiro,
de 1,75 metros de altura e uns 800
quilos de peso.
- Que nos indica, en relacin coa pedra, o
topnimo de Pedra Alta?
- Que un menhir? que personaxe da
banda deseada andaba acoto cun
menhir? Para que servan?; que significa
antropomorfo?
- Cres que a 'guerra' e os 'guerreiros' tian moita importancia na
sociedade da Idade do Bronce? por que?e hoxe? tamn se fan monumentos
aos 'guerreiros'?
Outro aspecto a destacar da Pedra Alta que as sas
caractersticas son semellantes a outras estelas do sur da
Pennsula, sendo a nica desa tipoloxa atopada ata o de agora
en Galicia.
- A que cres que se deben as semellanzas entre a estela de Pedra Alta e as
do Sur peninsular?
A Pedra Alta est hoxe depositada no Museo Arqueolxico de
Ourense (a uns 80 km do lugar onde se atopou), sendo motivo de
controversia anda hoxe o lugar onde debe custodiarse esta
importante peza arqueolxica.
- Segundo a ta opinin onde debe estar? (razoa a ta resposta):
Na finca onde se atopou preparando o lugar e cun panel explicativo
para os visitantes.
Nun pequeno museo etnogrfico ou local habilitado na capital do
Concello (Castrelo do Val).
No Museo Arqueolxico da capital da provincia.
- Se atoparan unha peza histrica desta importancia da ta localidade,
onde pensas que debera gardarse e expoerse ao pblico?
- Le a carta que escribiu o descubridor da Pedra Alta e comntaa cos teus
compaeiros da clase.
16 de febrero de 2012
Carta do descubridor da Estela do Guerreiro de Castrelo do Val.
Fai case tres anos que un menhir da Idade de Bronce sau da terra nunha pequena finca da
Galicia rural. Un vecio da localidade, irmn do dono e amante da historia deuse conta do seu
valor histrico e asociou o descubrimento cos seus recordos.

Ese vecio son eu, vivo na comarca de Monterrei, na provincia de Ourense. Esta comarca est
bendita polo Ro Tmega, que deu nome as tribos que se encontraron os romanos e as que
deron o nome xenrico de Tamagani. Mil anos antes dos romanos, un home puliu unha pedra
de granito, trada dende varios quilmetros, para facer a forma dun guerreiro, erguido e cas
sas armas. Estivo en p tres mil anos, os ltimos corenta baixo terra, antes deso formou parte
dun muro, ao p dunha calzada romana que vai paralela ao ro que da vida a esta comarca.
Ese menhir representa unha oportunidade nica de axudar a esta comarca, facendo que
represente un inicio, o que evitara que emigrara tanta xente. Eu persoalmente non coezo a
maior parte da mia familia por estar ela en Arxentina de fai setenta anos. A xeracin de 1970 a
cal pertenzo encntrase hoxe en Catalua, Pais Vasco ou o mis ousado en Australia.
Esta razn non sera suficiente para pedir que se quede na comarca, pero se engadimos que
en Vern hai tres balnearios de principio do sculo XX que funcionan como poden,outros dous
en runas, existe tamn un castelo medieval do sculo X e que pertence a Casa de Alba. Hai
varios castros nun aceptable estado de conservacin e que se poden visitar ao estar cerca das
vas de comunicacin. O Val tamn unha va cara Portugal e a porta de entrada a un parque
natural de media montaa como o Invernadeiro. Case toda Espaa coece o entroido de
Vern.
Na mia aldea, Castrelo do Val, hai un castro sen escavar e unha necrpole romana onde se
atopou unha ara romana cunha inscricin dedicada a un soldado, o primeiro home do que se
ten constancia escrita na comarca.
Esta estela e mil anos anterior, e tamn deixa constancia en forma de petroglifo doutro
habitante da comarca, un guerreiro e posible xefe de clan que foi admirado e recordado polos
seus coetneos.
Son todas boas razns para que o menhir, chamado Estela do Guerreiro de Pedraltase
quede. Lamentablemente a lei di que ten que estar nun museo, o Museo Arqueolxico de
Ourense, que leva doce anos pechado, para estar ao lado doutras estelas, partes da historia
doutras comarcas, partes que quedan ocultas e descoecidas para moita xente.
Se finalmente e trasladada a capital, toda esta historia perderase, quedar fra de contexto
estar acompaada doutros obxectos alleos e non poder ver a paisaxe e sentir o clima que
rodea cada pedazo de historia.

FONTES E MIS INFORMACIN

http://www.castrelodoval.com/index.php/g
l/galerias-de-fotos/view/6.html
http://www.culturagalega.org/noticia.php?id=189
14
http://dolmensedemaisfamilia.blogspot.com.es/20
12/10/estatua-menir-pedra-alta-castrelo-do.html
http://ccaa.elpais.com/ccaa/2012/02/03/galicia/13
28301594_419900.html
http://historiamonterrei.blogspot.com.es/2012/09/
entrevista-o-descubridor-da-estela-do.html
https://pt.scribd.com/doc/106175807/Numero-6LaGaZetaDeTerZero
http://www.musarqourense.xunta.es/wpcontent/files_mf/pm_2012_10_gal.pdf
http://urdinheira.blogspot.com.es/2011/05/oguerreiro-solitario.html
http://www.youtube.com/watch?v=8CjcF9aSa_I