Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
UE:
0 – 9, Mikro bizneset
10 – 49, BV
50 – 249, B Mesme
1. Fleksibiliteti – Aftësi e kompanisë për të ndryshuar outputin më shpejt dhe pa pasoja të mëdha
varësisht nga ndryshimet me rrethinën operuese
2. Mardhenjet direkte gjate punes – pronari/menaxheri ka mardhenie direkte interne me te
punesuaret dhe eksterne me konsumatoret dhe furnitoret.
3. Mundesia e punesimit – fushat e veprimit te BV ofrojne mundesi per punesime te reja.
4. Menaxhimi nga nje person – menaxheret/pronaret kane njohuri te pergjithshme, kane autoritet
te pakufizuar dhe pergjegjesi ne drejtim te BV, marrin vendime strategjike dhe taktike qe jane te
lidhura me zhvillimin dhe punesimin.
5. Kapitali i kufizuar – BV karakterizohen me pavarsi. Kane autonomin qe u mundeson te vije ne
shprehje iniciativa, shpikja dhe ambicje.
1. Fleksibiliteti dhe ndryshimet (fluktuimet) ne kerkese - eshte vetem nje aspekt I cili I
detyron BV te jene fleksibile.
2. Fleksibiliteti dhe ndryshimet ne teknologji – efektin me te madh e ka ne te mbrrimet ne
teknologjine me te fundit dhe te dijes (ketu perparesi kane BM sepse ato kane te drejten ne
shuma te medha kurse BV ne ndonje shume te vogel (teknologji te imeta)).
3. Fleksibiliteti dhe format organizative – BV jane me te prirura ne strukturen organizative
(sepse vendosin vet, e rrisin numrin e punetoreve nese paraqitet nevoja apo e reduktojne) kurse
BM nuk e kane kete mundesi (per shkak te pengesave qe mund te kene nga unionet).
4. Fleksibiliteti dhe çmimet – Duke pasur parasysh se BV kane me pak kapital se BM atehere
themi se edhe tek çmimet perparesi kane BM.
BM vet e krijojne çmimin (dmth kane monopol), kan kapital dhe sektoret per hulumtim te tregut.
Por nuk mjaftojne vetem informatat gjithashtu vjen ne shprehje edhe fleksibiliteti I atij produkti.
• Vetepunesimi- luan rol te madh. Te punesuarit neper BM pas nje experience kerkojne te
pavarsohen (efekti spinn off) dhe keshtu krijojne biznesin e tyre, me krijimin e biznesit te tyre
hapen vende te reja te punes e me kete ndikon ne rritjen e ekonomise.
Në shume raste personi vendos te ndahet nga biznesi I madh sepse posedon ndonje resurs (dije-
know how) specific nga biznesi ku ishte I punesuar dhe mendon se me krijimin e biznesit te vet
do te kishte rezultate me te medha, kështu krijohen vende te reja te punes.
Në përgjithësi, numri i vendeve të reja të punës të krijuara nga bizneset e vogla është më i
madh se numri i vendeve të shkatërruara si pasojë e falimentimit të tyre.
7. Cila është rëndësia e BVM? fitojnë një rëndësi gjithnjë më të madhe në ekonominë e tregut:
• Teoria e dualitetit - Në bazë të së cilës bizneset e vogla realizojnë aktivitet të ndryshëm nga
të mëdhatë, dhe nuk janë konkurrentë të bizneseve të mëdha. Kjo ndryshe njihet edhe si teoria
e niçeve strategjike.
• Sipas qasjes së dytë - BV dhe BM i konkurrojnë njëra tjetrës në tregjet e njejta të produkteve,
si rezultat i posedimit të ndonjë resursi të kufizuar specifik të prodhimit apo ndonjë përparësi
tjetër lidhur me efiqiencën apo fleksibilitetin e saj.
• Ndermarresia nxit vetaktivizimin e burimeve njerezore, te kapitalit njerezor per zhvillim dhe e ve
zhvillimin ne vend kryesor brenda nje shoqerie.
• Ndermarresi eshte krijues I ideve te reja per krijimin e B te reja, gjen shtigje te reja per zgjerim te
B duke u ballafaquar me rrezikun, duke synuar realizimin e fitimit dhe rritjen e biznesit, duke
perfituar nga shanset dhe aftesia per te siguruar dhe menaxhuar resurset.
kthim te investimeve
13. Cilat janë teorite (pikpamjet) e evoluimit rreth mendimeve mbi rendesine e
ndermarresise se BVM?
• Teoria e tregut te lire (tregu liberalist) – e promovon iniciativen e lire private, konkurrencen
e lire, ndermarrjet e reja shume te rendesishme dhe vitale.
• Teoria e varesise - BVM jane te varura nga ato te medha (teoria Marksiste)
• Levizjet e mbrojtjes se ambientit – te gjelbertit dalin me slloganin “ e vogla eshte e bukur”
Mjedisi biznisor ndikon fuqishem ne numrin e ndermarrjeve qe krijohen dhe qe falimentojne e qe eshte
pothuajse krejtesisht jashte kontrollit te pronarit/ndermarresit
1. Rrethina ekonomike
2. Konsumatoret,
3. Sistemi financiar,
4. Zevendesuesit (produktet/sherbimet),
5. Faktoret social,
6. Furnizuesit,
7. Rrethina politike dhe
8. Konkurrentet
• Sektori i tregetise – eshte me atraktive per BVM per shkak te kerkeses me te vogel per kapital
fillestar.
• Sektori i sherbimit – jane fusha atraktive dhe dominante ne te cilat veprojne BVM.
1. Kur prodhimet ose idet e reja duhet të testohen – me mire te fillohet me BV e pastaj te zgjerohet.
2. Kur vëmendja personale e pronarit është e rëndësishme për aktivitetet ditore
3. Ku shërbimi personal është dominant
4. Kur tregu per produktin ose sherbimin kryesisht eshte lokal
5. Kur industria karakterizohet me variacione te medha te kerkeses ose stileve
6. Eshtë e rëndësishëme informata e drejtpërdrejt nga të punësuarit
1. Kapitali fillestar dhe planet financiare – permes kapitalit vetanak por edhe huve nga te
tjeret. Burimet financiare jane faktoret te cilet ndikojne ne zgjedhjen e forms se organizimit te
BVM.
2. Perfitimet, detyrimet dhe obligimet e pronareve-menaxhereve – paraprakisht pronari-
menaxheri duhet te mendoj mire ne zgjedhjen e formes per shkak te jetes se ardhme te
perbashket.
3. Tatimet dhe rregullimi qeveritar – duhet te kihen parasysh se me qfar tatimesh dhe
rregullash qeveritare do te ballafaqohet nese e zgjedh kete apo ate forme te biznesit.
4. Shfrytezimi i burimeve – njerezit, koha, parate dhe burimet duhet te kombinohen ne menyra
dhe kushte te ndryshme.
5. Rritja, ekspansioni, integrimi dhe shitja – te gjitha keto ndonjehere na bejne qe te ndrrojme
formen e organizimi.
24. Çka dmth B individual dhe cilat janë përparësitë dhe dobësitë e saj? - pronari i vetem
apo edhe ne perberje te disa punetoreve).
Perparesite:
Dobesite:
• Pergjegjesia mbi pronarin – e tere pergjegjesia bie mbi pronarin me tere pasurin e vet.
• Veshtiresite per sigurim te kapitalit – me qene se eshte BV atehere edhe mundesite per
zgjerim jane te kufizuara per shkak tekapitalit te kufizuar (kufizimeve per marrjen e kredive,
financimeve tjera etj.).
• Pronari/menaxheri eshte shume i ngarkuar – perderisa eshte vet pronar vet menaxher
obligimet jane te medha.
• Kontinuiteti kohor – e cakton kohen e hapjes dhe mbylljes se lokalit sipas vendimit te tij
• Kufizime te menaxhmentit – nuk mund te mendoj per pronesi tjeter pa kaluar ne njeren nga dy
format tjera.
• Rreziqet personale – semundja e pa pritur ose vdekja mund ta rrezikoj thelbesisht ekzistimin e
ndermarrjes por edhe mireqenjen familjare te pronarit.
Çka dmth ortakeri dhe cilat janë përparësitë dhe dobësitë e saj? – eshte biznes ne pronesi te dy
ose me shume pronareve e cila rregullohet me marrveshje dhe me kontrate para fillimit te biznesit.
Perparesite:
26. Çka dmth Korporate dhe cilat janë përparësitë dhe dobësitë e saj? – eshte nje asociacion
I individeve, nje bashkesi per realizimin e qellimeve. Forma korporative e pronesise krijohet
nepermjet pronareve te cilet e themelojne biznesin. Korporata themelohet sipas rregullave me
ligj. Organizimi: Aksionaret, Bordi I drejtoreve, CEO dhe menaxheret.
Perparesite:
• Menaxhmenti i specializuar
• Pergjegjesia e kufizuar – prona personale e pronareve eshte me ligj e ndare nga prona e
ndermarrjes se vogel.
• Perfitime per te punesuarit – paga me te mire, sigurimi, pensioni I siguruar, bonuset etj.
• Lehtesi per te siguruar burime financiare per investime
Dobesite:
• Investimet e perbashketa (Joint Ventures) - eshte forma e partneritetit per krijimin dhe
zhvillimin e biznesit e krijuar me bashkimin e disa partnerve te angazhuar ne nje lemi mjaft te
specializuar zakonisht me partner te jashtem.
• Franshiza - eshte nje marrveshje midis kompanise poseduese te nje marke te mirenjohur
produkti (kompania prind) dhe nje ndermarresi.
Perparesite:
Dobesite:
• Ligji me ndermarrjet
• Ligji mbi korporatat
• Ligji mbi shoqerite tregtare
• motivet financiare – (motive financiar dhe moral) mendimi se permes BVM mund te fitohen me
teper para se sa vetem me nje page te vogel
• tradita familjare
• zvogelimi shansave per punesim – kur norma e pa punesise eshte e ulet (Kosove)
• humbja e vendit te punes – (psh. Kosove ’90)
• konfliktet ne vendin e punes –
35. Cilët janë faktoret per vendimarrje ne blerjen e nje biznesi ekzistues?
• Arsyet e shitjes se ndermarrjes – terheqja nga biznesi, puna e keqe, lokaliteti jo adekuatet.
Informata merren na konsumatoret, bankat, furnizuesit ej.
• Analiza e profitabilitetit – pasqyra financiare, raporti midis pasuris dhe detyrimeve (reflektim
ne ekuitet).
• Analiza e dokumentave juridike – te pronesise se ndermarrjes, kontratat e ndryshme me
kreditoret, furnitoret msi dhe bleresit
• Tejkalimi i barrierave per hyrje ne treg – te ruaj bleresit ekzistues dhe te zgjeroj tregun
• Kalimi i shpjete nga idea ne shitje – ndryshimet fillestare e tregojne efektivitetin e vet
• Besimi me konsumatoret ekzistues (“good will”)- biznesi ka krijuar tashme nje imazh dhe
konsumatore besnik, qe ka te beje me good will.
• Dija prezente ne stafin ekzistues per teknologjine – ndikon ne ruajtjen e shpenzimeve per
trajnimin e punetoreve per perdorimin e teknologjise.
Te metat:
• Veshtiresia e percaktimit te obligimeve dhe detyrimeve – edhe pas fillimit te biznesit mund
ten a lajmerohen kreditoret per obligimet ndaj tyre.
• Rreziku lidhur me asetet e paprekshme- reputacion I keq “bad will”, mos krijimi I besimit tek
konsumatoret. Nevoitet kohe, mund e shpenzime deri te “good willi-i”
• Trashegimia, sidomos tek bizneset familjare – mund te jete e nderlikuar dhe te krijoj
konteste gjygjesore
• Pavaresia me e vogel e ndermarresit ne realizimin e ideve te veta – pasi qe eshte I lidhur
me biznesin ekzistues
• Stoqe joadekuate te lendeve te para apo prodhimeve- mund te keqesojne gjendjen
financiare
B. Krijimi i nje biznesi te ri – kerkon nje analize te kujdesshme psh. Planin e biznesit
Perparesite:
Te metat:
37. Cilat janë kerkesat dhe aftesite personale ne krijimin e biznesit te ri?
Themeluesi i biznesit te ri duhet te jete i vetedijshem se prej nga fillon biznesin, d.m.th
kerkohet nje lloj analize lidhur me :