Você está na página 1de 32

ACIDENTES DO TRABALHO

Caracterizao administrativa e
repercusses previdencirias e
trabalhistas

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vvf.adv.br

Acidente do Trabalho
Lei 8.213/91, art. 19:
Ocorre pelo exerccio do trabalho a servio da
empresa;
Provoca leso corporal ou perturbao funcional
que cause a morte, a perda ou a reduo da
capacidade laborativa (permanente ou temporria)

Acidente do Trabalho arts. 19 e 20


Acidente tpico: o que ocorre pelo exerccio do
trabalho a servio da empresa.
Doena Profissional: produzida ou desencadeada
pelo exerccio de trabalho peculiar a determinada
atividade e constante da relao de que trata o
Anexo II do Decreto n. 3048/99 .
Doena do Trabalho: adquirida ou desencadeada
em funo de condies especiais em que o
trabalho realizado e com ele se relacione
diretamente..

Acidentes por Equiparao art. 21

Agresso, sabotagem, terrorismo


Sofrido no
local e horrio
de trabalho em
conseqncia
de (colega ou
terceiros):

Ofensa fsica intencional, por


disputa relacionada ao trabalho
Imprudncia,
impercia.

negligncia

ou

Ato de pessoa privada do uso da


razo
Fora maior
Contaminao acidental

Acidentes por Equiparao

Cumprimento de ordem / servio

Sofrido fora
do local e
horrio de
trabalho:

Prestao espontnea de servio


para evitar prejuzos empresa
ou proporcional proveito
Viagem a servio / estudo,
quando financiada pela empresa
Percurso residncia-trabalho e
vice versa
Perodos de refeio / descanso /
outras necessidades fisiolgicas

Caracterizao da Doena Ocupacional


Incapacidade para o trabalho: Art. 20 da Lei n.
8.213/91 somente se considera doena do trabalho
a que produza incapacidade laborativa.
Percia do INSS / nexo causal: Art. 337 do
Decreto 3.048/99 - Caracterizao por percia
mdica do INSS, que dever fazer o reconhecimento
tcnico do nexo causal entre a doena existente e o
trabalho desenvolvido pelo segurado. Procedimento
adotado at 31/03/2007.

Lei 11.430 (12/2006)


Altera o artigo 21-A da Lei 8.213/91, determinando
que a percia do INSS considerar acidentrio o
afastamento quando constatar ocorrncia de nexo
tcnico epidemiolgico entre o trabalho e o agravo
(CNAE x CID), conforme regulamento.
A empresa poder requerer a no aplicao do
nexo, mediante recurso ao CRPS, com efeito
suspensivo.

Decreto 6.042 (02/2007)


Altera a redao do artigo 337 do RPS: novo
critrio administrativo pericial para caracterizao
dos acidentes de trabalho. Altera o Anexo II.
(vigncia 04/2007)

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Exemplos NTEP
CID

CNAE

A-15 a A-19 (tuberculose)

4921 4923 4924 - 4929

E-10 a E-14 (diabetes)

4921 4922 - 4923 4924 - 4929

F-10 a F-19 (transtornos mentais


devido a uso de lcool ou drogas)

4921

F-20 a F-48 (esquizofrenia


transtorno de humor - transtorno
neurtico - stress)

4921 4922 - 4923 4924 - 4929

G-40 a G-47 (transtornos episdicos,


inclusive epilepsia)

4921 4922 - 4923 4924 - 4929

Nexo Tcnico Epidemiolgico


Procedimento:
1) Empregado leva atestado mdico ao INSS
(no precisa de CAT) para requerer o benefcio.
2) Mdico perito compara CID com CNAE (cf.
Decreto) e caracteriza, se quiser, a presuno
do acidente de trabalho. Se no quiser
caracterizar de forma presumida, precisa
justificar a razo.

Nexo Tcnico Epidemiolgico


Procedimento:
3) A empresa pode discordar, apresentando
razes em 2 vias. Prazo de 15 dias. Anexar
documentos das NRs. Prazo contado da entrega
da GFIP que comunicar o afastamento
acidentrio.
4) O INSS fornece ao segurado uma via da
defesa, para que ele apresente, se quiser, suas
contra razes. Prazo de 15 dias.

Nexo Tcnico Epidemiolgico


Procedimento:
5) Anlise de provas pela percia do INSS e
comunicao do resultado s partes.
6) Recurso (prazo de 30 dias) pela empresa ou
pelo segurado, com efeito suspensivo, ao CRPS.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Nexos Acidentrios
Resoluo CNPS n. 1.236/04
Resoluo CNPS n. 1.269/06
Lei n. 11.430/2006
Decreto n. 6.042/2007
IN 31/2008:
Nexo tcnico profissional ou do trabalho (listas A e B do
Anexo II);
Nexo individual (acidentes tpicos, acidentes de trajeto ou
situaes especiais;
Nexo tcnico epidemiolgico NTEP.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Nexos Acidentrios (nexo profissional)


Lei 8.213/91, art. 20:
Art. 20 - Consideram-se acidente do trabalho, nos termos do artigo anterior, as
seguintes entidades mrbidas:
I - doena profissional: produzida ou desencadeada pelo exerccio do trabalho peculiar
a determinada atividade e constante da respectiva relao elaborada pelo MPS;
II - doena do trabalho: adquirida ou desencadeada em funo de condies especiais
em que o trabalho realizado e com ele se relacione diretamente, constante da
relao mencionada no inciso I.
... Continua...

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Nexos Acidentrios (nexo individual)


Lei 8.213/91, art. 20:
Art. 20 - ...
...
II - doena do trabalho: adquirida ou desencadeada em funo de condies especiais
em que o trabalho realizado e com ele se relacione diretamente, constante da
relao mencionada no inciso I.
1 - No so consideradas como doena do trabalho:
a) a doena degenerativa ou inerente a grupo etrio;
b) a que no produza incapacidade laborativa;
c) a doena endmica adquirida por segurado habitante de regio em que ela se
desenvolva, salvo comprovao de que resultante de exposio ou contato direto
determinado pela natureza do trabalho.
... Continua ...

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Nexos Acidentrios (nexo individual)


Lei 8.213/91, art. 20:
Art. 20 - ...
...
II - doena do trabalho: adquirida ou desencadeada em funo de condies especiais
em que o trabalho realizado e com ele se relacione diretamente, constante da
relao mencionada no inciso I.
...
2 - Em caso excepcional, constatando-se que a doena no includa na relao
prevista nos inciso I e II deste artigo resultou das condies especiais em que o
trabalho executado e com ele se relaciona diretamente, a Previdncia Social deve
consider-la acidente do trabalho.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Nexos Acidentrios (NTEP)


Lei 8.213/91, art. 21-A:
Art. 21-A - A percia mdica do INSS considerar caracterizada a natureza
acidentria da incapacidade quando constatar ocorrncia de nexo tcnico
epidemiolgico entre o trabalho e o agravo, decorrente da relao entre a
atividade da empresa e a entidade mrbida motivadora da incapacidade
elencada na Classificao Internacional de Doenas - CID, em conformidade
com o que dispuser o regulamento.
1o - A percia mdica do INSS deixar de aplicar o disposto neste artigo quando
demonstrada a inexistncia do nexo de que trata o caput deste artigo.
2o - A empresa poder requerer a no aplicao do nexo tcnico epidemiolgico,
de cuja deciso caber recurso com efeito suspensivo, da empresa ou do
segurado, ao Conselho de Recursos da Previdncia Social.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Nexos Acidentrios
Comprovao administrativa ou judicial de que:
1) h uma doena, efetivamente;
2) que existem no ambiente de trabalho os agentes patognicos ou os agentes
etiolgicos ou os fatores de risco listados no Anexo II do Decreto n.
3.048/99; ou
3) que a enfermidade (cdigo CID) esteja relacionada com a atividade
econmica desenvolvida pela empresa (cdigo CNAE) conforme lista C
do Anexo II do Decreto n. 3.048/99; ou ainda
4) que no ambiente de trabalho no existem os agentes listados no Anexo II
do Regulamento, mas que outras provas ou evidncias levaram o perito do
INSS concluso de que se trata de doena ocupacional.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Nexos Acidentrios
necessrio um processo administrativo, para comprovar a
existncia da doena (pela percia do INSS) e a existncia dos
agentes nocivos ou fatores de risco.
Lei n. 9.784/99: regula o processamento administrativo no mbito da
Administrao Pblica Federal.
Ausncia de participao da empresa no processo administrativo e
falta de comunicao dos acidentes. O INSS no considera a
empresa como parte no processo administrativo.

Conseqncias Previdencirias
Reenquadramento das alquotas bsicas (1%, 2%
ou 3%) para custeio do RAT;
Repercusso no FAP Fator Acidentrio de
Preveno, aumentando a alquota bsica em at
100%

Conseqncias Previdencirias
Ao Regressiva:
Se o INSS, por sua percia mdica, verificar que
a empresa no cumpre as NRs e que o acidente
decorre dessa inobservncia, haver ingresso de
ao regressiva contra o empregador, visando o
ressarcimento dos benefcios pagos ao segurado
acidentado.
Lei 8.213/91, art. 120 / Decreto 3.048/99, art. 338

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Aes Regressivas

Portaria AGU 1.309 (12/2008)


Aes
regressivas
so
consideradas
prioritrias
pela
AGU.
(negligncia
quanto s normas padro de segurana,
medicina e higiene do trabalho).
TRF da 4 Regio considera a culpa da
empresa presumida.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Aes Regressivas
Processo 2009.7262-0/MA

(ainda sob judice)

Trabalhador encosta lana do caminho


de concreto em fio de alta tenso.
Morre o operrio e um colega de
trabalho que estava prximo.
Falta de
empresa

antecipao

do

risco

Aproximadamente R$ 480.000,00

pela

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Aes Regressivas
Processo 200401000003933/TRF 4 Regio

Trabalhador coloca cabea no poo do elevador em


obra de construo civil e morre.

Condenao em 1 grau: somente caso fortuito,


fora maior ou culpa exclusiva da vtima excluem a
responsabilidade da empresa

Deciso do TRF em 01/02/2010: a responsabilidade


objetiva no se aplica na ao regressiva. Houve
culpa parcial da empresa. No condenou.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Aes Regressivas
Processo 200472070067053/TRF 4 Regio

No basta a empresa fornecer o EPI e estabelecer


normas de segurana.

preciso exigir o uso, fornecer treinamento, ter


documentao referente segurana.

Deciso do TRF em 24/11/2009: condenao.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Aes Regressivas
Defesa

Depende de cada caso concreto.

Analisar
o
processo
concesso do benefcio.

Ter
documentao
organizada
comprovando
cumprimento das Normas de Segurana (NRs).

O fato da empresa j pagar o SAT/RAT no tem


sido argumento aceito pelo Judicirio (CF,
7)

administrativo

de

Conseqncias Trabalhistas
FGTS:
depsito
mensal,
enquanto
o
trabalhador estiver recebendo o auxlio-doena
acidentrio Lei 8036/90, art. 15.
Estabilidade Provisria: 12 meses, contados da
cessao do aux. doena acidentrio Lei
8213/91, art. 118.
aposentado
aposentadoria por invalidez

Conseqncias Trabalhistas
Benefcio cancelado / trabalhador
atestado de incapacidade
abandono de emprego
exame mdico de retorno
justificativa das faltas

com

Conseqncias Trabalhistas
Indenizaes por dano (TST)
Prazo para ingresso da ao: CC, 3 anos, contados
da cincia inequvoca do dano.
Culpa objetiva do empregador.
Possibilidade
de
acumular
a
indenizao
trabalhista com benefcios previdencirios.
RR - 94300-59.2005.5.03.0069 DJ 10/03/2010

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Procedimento recomendvel
Monitorar semanalmente os acidentes caracterizados pela
Previdncia Social, mediante consulta em sua pgina eletrnica.
www.previdenciasocial.gov.br
Lista completa de servios ao empregador
Consultas / Benefcios por incapacidade por empresa

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vilelavianna.adv.br

Procedimento recomendvel
Apresentar defesa administrativa em 15 (casos de NTEP) ou
recurso ao CRPS em 30 dias (nexo profissional ou nexo individual).
Ingressar com ao judicial para descaracterizao do acidente,
sem peas repetitivas. Analisar cada caso individualmente.
Apresentar razes previdencirias de defesa em todas as
reclamatrias trabalhistas onde houver solicitao de
caracterizao de acidente do trabalho.
No discriminar qualquer parcela a ttulo de indenizao por
acidente em acordos trabalhistas.

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vvf.adv.br

Maiores informaes

Cludia Salles Vilela Vianna


claudia@vvf.adv.br
41 3233-5121

Você também pode gostar