Tích chất cơ học của đá-1

NQP/C hc / 3.
Tnh cht c hc ca v khi /2005
3. Tnh cht c hc ca v khi

3.1. Tnh cht c hc ca ( lin khi -intact rock)
3.1.1. Phng php th nghim
Cc tnh cht c hc ca , hay lin khi, nguyn vn, c
nghin cu trong phng th nghim, trn cc mu kh nh, tch ra t cc
khi nt (hnh 3-1), ngha l trong mu khng c cc khe nt h, xuyn
sut. Tuy nhin, so vi cc loi vt liu k thut khc nh thp, cht do,
c cu trc khng u v cc phn t cu trc c kch thc ln hn. Do vy
m bo tnh ng nht ca mu th nghim, kch thc ca mu phi
ln so vi kch thc ht khong vt hay nhm ht khong vt. Ngoi ra,
nu c cha cc vt nt, l rng vi m, cu trc ca li b chi phi bi
cc yu t ny, thng li i hi kch thc mu ln hn na.
Tuy nhin vi k thut hin nay,
trong phng th nghim thng kho st
mu
cc mu c kch thc n 20cm, trong t
rn cng
trng hp cng c th n 50cm. Nu
yu cu v tnh i din v tnh ng
nht i hi kch thc mu vt ra
ngoi gii hn ny, ng nhin phi
mt phn cch
chuyn sang lm th nghim ti hin
trng.
Hnh 3-1 . c im mu
Mu c gia cng vi chnh xc nht nh, theo yu cu c th
trong cc quy chun, v d trong th nghim nn, li lm b mt khng
c qu 0,03mm v sai lch v song song gia hai mt y khng c
qu 0,05mm. Mu c ly ra t khi , dng cc tng , tch ra bng
phng php khoan l lin l, hoc cc cc o ra, nhng khng gy ra
cc vt nt n do o. Trn hnh 3-2 l cc s th nghim ph bin.
Tri qua qu trnh pht trin, ngy nay trn th gii c nhiu thit b
th nghim c ci tin, hon thin. Ni chung, cc my hin i cho
php th nghim theo chng trnh nh sn, chng hn vi ch iu
khin ti trng hay ch iu khin bin dng; ng thi cc kt qu o
c ghi nhn t ng v hin th trn my tnh, x l theo chng trnh.
Trn hnh 3-3 cho thy mt s thit b th nghim hin i, bao gm
my th nghim nn ba trc, ko, nn mt trc; my lin hp th nghim ct
cho php thc hin th nghim ct v nn mt trc.
CHD/2005/C3
63
NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005
nn
mt trc
ko
mt trc
nn/ko
tch
ct
bin gc
ct
F
nn
hai trc
nn
ba trc
nn ba trc
thc s 1
2
3
2
1 2 =3
3
1 2 3
Hnh 3-2. Cc s th nghim (cht ti) trong phng th nghim
Hnh 3-3. Thit b th

nghim hin i
CHD/2005/C3
64
3.1.1.1. Th nghim nn
Th nghim nn l phng php ph bin nht, cc biu hin bin
dng (quan h gia ng sut v bin dng) ca ch yu c nghin cu
thng qua th nghim nn. iu trc tin l do nguyn nhn k thut
bi v th nghim nn d thc hin hn th nghim ko. Mt khc, do
bn ko ca thng c th nh ti 1/10 n 1/30 bn nn, nn biu
hin bin dng khi chu ko t c quan tm v thc t cng kh xc nh.
Thng thng phn bit hai ch th nghim l:
iu khin ti trng v
iu khin bin dng.
Trong ch iu khin ti trng, lc tc dng thng c tng hay
gim dn vi tc khng i (nn vi tc tng ti c nh) hoc c
gi c nh (nn vi ti trng c nh hay th nghim t bin). Ch iu
khin bin dng c trng bi qu trnh th nghim gi cho tc bin
dng ca mu khng i.
Trong qu trnh cht ti (tng v gim ti) ln mt mu , khng ch
c mu m c h thng cht ti cng b bin dng. Ty theo cng ca
h thng cht ti ca my th nghim, so vi cng ca mu th nghim,
cc my th nghim c phn ra hai nhm:
my c cng ln hay h thng cng v
my c cng nh hay h thng mm.
bin thin ca ng c tnh khi gim ti ca h thng cht ti
phn nh cng ca my. Vi F l lc tc dng, l l bin dng tuyt i,
km l cng, trn hnh 3-4, cho v d h thng a1 c cng ln hn h
thng a2. Ni chung cc h thng th nghim ch cho php iu khin ti
trng thng l h thng mm.
F
kch nn
khi lng
a1
a2
l xo
mu
mu
km
l
Hnh 3-4. Khi nim cng ca h thng cht ti
CHD/2005/C3
65
Nn mt trc (hay n trc)

Vi cc my th nghim hin i,
khi tin hnh th nghim nn mt trc, cc
mu th nghim thng c gn cc u
o bin dng dc v bin dng ngang (khi
nim u o y c hiu l tt c cc
loi cm bin khc nhau-t ng h, phin
in tr, cho n cc thanh, vng cm ng
in t...). Nh cc cm bin ny cho php
ghi nhn cng nh hin th cc d liu (s
liu cng nh biu ) trong qu trnh th
nghim. u im c bn ca k thut o l
ghi nhn c ton b s liu chnh xc v
bin dng dc v ngang ca mu trong qu
trnh th nghim. Cc kt qu o li c th Hnh 3-5. Mu th
c s dng iu khin th nghim. nghim nn mt trc
Hnh 3-5 cho thy mu c chun b
cho th nghim nn n trc. Dung c o bao gm dn k o bin dng dc
v dn k o bin dng ngang.
Nn ba trc
Tng t nh trong th nghim
nn mt trc, cc cm bin c gn
o bin dng dc v ngang. Mu
c bc bng mng cht do mng,
trnh kh nng xm nhp ca du dn k
thy lc vo mu, c a vo trong ngang
xy lanh (bung Karman) v cht ti
xung quanh bi p lc du thy lc.
Hnh 3-6 v 3-7 cho thy qu trnh
chun b mu th nghim. Vi thit b
t ng bo mu b ph hy, cc my
hin i cho php c th iu khin t
ng qu trnh cht ti theo nhiu nc,
khng ph thuc vo trng thi ca
mu.
dn k dc
Hnh 3-6. Chun b mu nn ba trc: bc mu v gn cc dn k
CHD/2005/C3
66
tm nn
ng
dn du
bung
nn
p lc
Hnh 3-7. Chun b mu nn ba trc:
mu trong bung nn thy lc
3.1.1.2. Th nghim nn tch/ko tch
bn ca khi chu ko c th c
xc nh bng cc phng php sau:
ko n trc hay mt trc,
ko tch hay nn tch,
ko qua un,
ko qua th nghim ba trc.
Tuy nhin, do nhng kh khn v chi
ph nn phng php c p dng ph
bin hin nay l ko tch hay nn tch
(hnh 3-8), tc l nn mu hnh tr dc theo
ng sinh. Phng php ny cng c
gi l phng php Bradin.
CHD/2005/C3
Hnh 3-8. Nn/ko tch
67
Phng php hnh thnh xut pht t li gii bi ton nn tm trn bng
ti trng tp trung trong l thuyt n hi. Khi chu nn, theo hng vung
gc vi mt ct dc theo ng sinh xut hin ng sut ko v gy ph hy
mu do ko (hnh 3-9) khi ng sut ko t kh nng chu ko ca mu.
Fmax
Hnh 3-9. Mt ph hy
khi ko tch
bn ko qua th nghim ko tch c xc nh theo biu thc:
2F
*
= max
K
.D.L
(3-1)
3.1.1.3. Th nghim ct
Th nghim ct hay trt c s
dng xc nh kh nng chu ti ca
mu khi chu ct thun ty hoc ct
kt hp nn. Hnh 3-10 l mt my th
nghim ct hin i, cho php phi hp
gy lc nn v cc lc ct. Bng th
nghim ny xc nh c trng thi
ph hy do ct, qua cc thnh phn ng
sut php v ng sut tip ti thi im
mu b ph hy, c th trong mi quan
h:
(3-2)
F(*, *) =0
Ngha l ng vi mt gi tr * lun c
mt gi tr * tng ng gy ra ph hy
ct hay trt, ty theo loi .
CHD/2005/C3
Hnh 3-10. My th nghim ct
68
3.1.2. Cc biu hin c hc ca qua th nghim nn

3.1.2.1. Biu hin c hc khi nn mt trc vi tc tng ti v tc
bin dng khng i
Trong th nghim nn n trc hay mt trc, mu th nghim thng
c dng hnh tr chu ti trng nn dc theo trc mu. Dch chuyn v bin
dng dc trc v ngang trc c ghi li cng vi qu trnh bin thin ca
ti trng.
Hnh 3-11 l cc s c trng v biu hin ca , nhn c bng
th nghim. Trn hnh 3-11a l dng biu tng qut trong trng hp th
nghim ch iu khin ti trng, ngha l tng ti vi tc khng i.
Tuy nhin, dng biu ny cng c th nhn c ngay c cc my th
nghim iu khin bin dng, khi mu c biu hin dn. Biu 3-11b
l kt qu c trng, nhn c trn cc my th nghim c h thng cht ti
cng v trong ch th nghim iu khin theo bin dng.
T cc kt qu tng hp ny, cho php rt ra cc nhn xt sau y v
cc biu hin c hc ca .
a) Trong giai on khi u th nghim, th ng sut-bin dng c th
c dng lm do cc nguyn nhn sau:
cc mt y mu khng song song, dn n din tch mt tip xc
nh, bin dng khng u v tc bin dng gim nhanh
trong mu th nghim c cc khe nt vi m nm ngang, do vy khi
tng ti cc khe nt c khp kn dn, tng dn din tch nhn ti,
gim nhanh tc bin dng;
b) Tip th c dng gn tuyn tnh (thng) trong mt phm vi nht
nh. Bin dng ca mu c coi l n nh.
c) Nhng tip tc tng ti s lm xut hin cc vt nt vi m trong mu
, do vy bin dng tng phi tuyn.
d)Ti trng tip tc tng s lm cc khe nt pht trin v cui cng dn
n s ph hy mu. Gi tr cc i ca ng sut t c phn nh kh
nng chu nn n trc (hay mt trc) ca .
)S dng cc my th nghim c cng ln (ln hn cng ca
mu), c th nhn c th v quan h gia ng sut v bin dng sau
gii hn ph hy, vi hnh dng nht nh, ty thuc vo c tnh ca loi
.
CHD/2005/C3
69
dc trc
a)
ngang trc
th tch
* = ph hy
N cc vt nt
dc trc
pht trin
khng n
nh
cc vt nt pht
trin n nh
bin dng
n hi tuyn tnh
khe nt khp li
dc
ngang
b)
Trc ph hy
Sau ph hy
ng sut nn dc trc
*
N
Bin dng dc trc

Hnh 3-11. Biu ng sut-bin dng khi nn n trc
Khi th nghim trn h thng cng, qu trnh ph hy sau khi ti
trng t c bn ca mu s din ra cng ph thuc vo cng
ca my. Hnh 3-12 m phng ng c tnh ca my, ng c tnh ca
mu cng vi cc kt qu nhn c cho hai trng hp my mm v
my cng.
CHD/2005/C3
70
Hnh 3-12. 1) ng c tnh ca my v mu th nghim;

2) My mm; 3) My cng
Trng hp my mm, cng bin dng ca mu (AM=din tch ABDE)
nh hn cng gim ti ca h thng cht ti (AH=din tch AM1DE), nh
vy phn nng lng d trong h thng (th nng tch ly khi tng ti), c
gii phng gp phn lm cho qu trnh xy ra mt n nh. Ngc li khi h
thng cht ti l cng, cng c hc do gim ti (din tch AM2DE) nh
hn cng bin dng ca mu, do vy i hi phi gy cng c hc t h
thng cht ti v khi qu trnh bin dng ph hy sau gii hn s xy ra
n nh. Hin tng ny c ch khi thit k cc tr bo v, phi phn
tch cc qu trnh v n (ph hy km theo ting n ln do gii phng
nng lng trong khai thc hm l).
Xut pht t nhng kt qu v c im nu trn ca hai h thng
my cng v my mm, ng thi cng do c im ring ca lnh vc C
hc l phi nghin cu c cc hin tng sau khi khi chuyn sang
trng thi ph hy hoc ang trng thi ph hy, nn hin nay C hc
ch yu s dng cc my th nghim c h thng cht ti cng, iu
khin bin dng.
Tng hp cc kt qu nghin cu cho thy cc loi c nhng biu
hin bin dng rt a dng, ph thuc vo nhiu yu t khc nhau.
V d, nghin cu nn mu ca 28 loi trong iu kin cht ti vi
tc tng ti khng i (cng cn gi l ch tng ti cng bc), Miller
nhn c 6 dng biu in hnh khc nhau cho cc loi , th hin
trn hnh 3-13.
Biu loi 1, c c trng bi mi quan h tuyn tnh gia ng
sut v bin dng cho n khi mu vt b ph hu hon ton, thu c cc
mu bazan, quaczit, iaba, lmit v vi rt cng chc.
Biu loi 2, c trng cho tnh n hi- do, thu c cc loi
l vi mn, bt kt.
CHD/2005/C3
71
Hnh 3-13. Kt qu th nghim t 28 loi theo Miller

Biu loi 3, thu c cc loi ct kt, granit v phin khi
nn theo phng song song vi mt phn phin, th hin tch cht do - n
hi.
gnai cho kt qu nh biu loi 4, vi tnh do - n hi do. phin khi chu nn vung gc vi mt phn phin cho kt qu nh
biu loi 5, th hin tnh do - n hi - do.
Biu loi 6, nhn c cc loi mui, th hin r tnh chy
nht hay chy do.
Tuy nhin trong ti liu ca tc gi khng cho bit tr s ca tc
tng ti khi tin hnh th nghim.
nhiu loi , khi tin hnh th nghim cc mu vi tc tng ti
khc nhau c th nhn c cc biu th nghim khc nhau. Kt qu thu
c mui cacnalit trong hnh 3-14 l mt th d in hnh. Khi tc
tng ti nh, bin dng t i ln; ngc li khi tc tng ti cng ln,
bin dng t i ton phn cng nh i; ngoi ra hnh dng biu -
cng thay i. Biu thc nghim khi tc tng ti v = 11MPa/s c dng
ng thng.
S ph thuc ca kt qu th nghim vo tc tng ti ng thi
cng cho thy vai tr ca vic n nh tc tng ti trong qu trnh th
nghim. R rng l nu khng ch yu t ny, s c th i n nhn nh
sai v tnh cht ca i tng c nghin cu. Kt qu th nghim trong
mt iu kin c th ch c th phn nh c biu hin ca vt th trong
iu kin . Mun c c nhn nh v tnh cht ca vt th i hi phi
tin hnh th nghim vi cc iu kin khc nhau.
CHD/2005/C3
72
1
2
1: v= 11MPa/s ;
2: v= 2,5MPa/s ;
3: v= 0,4MPa/s ;
4: v= 0,002MPa/s ;
5: v= 0,00072MPa/s .
D
L
[%]
Hnh 3-14. nh hng ca tc tng ti n biu hin

bin dng ca mu mui ( vi L/D =2)
Nhit cng gy nh hng ng k n biu hin bin dng, cng
nh tc tng ti. Hnh 3-15 minh ha kt qu thu c mu mui
m nhit l 200C v 800C trong iu kin th nghim v= 0,5MPa/s v
mnh L/D =2. Kt qu cho thy l khi nhit cng tng, kh nng bin
dng ca mu cng tng. Mc bin ng theo nhit ng nhin ty
thuc vo tng loi c th. Nghin cu nh hng ca nhit n biu
hin c hc ca c nghi c bit khi cc cng trnh b tr su trong
lng v tri t (v cng xung su nhit cng cao), v trong cc khu vc
chu nh hng ca cc ngun a nhit.
[MPa]
200C
Hnh 3-15. nh
hng ca nhit
n bin dng
ca mui m
80 C
[%]
Do nhng c im phc tp ca cc loi , nghin cu s nh

hng ca kch thc v hnh dng mu th nghim n biu hin c hc l
vn lun c ch c bit trong C hc , lin quan vi tnh ng
nht v khng ng nht ca mu th nghim cng nh nh hng ca ma
st gia tm nn v mu.
Da vo cc dng hiu hin sau trng thi ph hy c th phn ra ba
nhm l bin dng do, bin dng do gim bn hay dn-do v bin dng
dn hay ph hy dn (hnh 3-16).
CHD/2005/C3
73
cc loi c biu hin bin dng dn-do, trong trng thi ph hy

hon ton, vn cn c th c kh nng nhn ti nht nh, gi tr kh
nng nhn ti c gi l bn d ( bn cn li) nh trn hnh 3-17.
c bin dng do sau trng thi ph hy c kh nng nhn ti khng i
v b ph hy hon ton khi bin dng t gi tr cc i.
do
ph
hy
dn
PH
do
gim
bn
bn d
Hnh 3-16. Cc loi bin

dng sau trng thi ph hy
Hnh 3-17. nh ngha

bn d
Cc kt qu th nghim vi cc my cng, iu khin bin dng cho

thy rt r nh hng ca kch thc v hnh dng mu n biu hin c hc.
Trn hnh 3-18 l s
in hnh phn nh nh hng
mu cng ln
ca kch thc mu n biu
bn cng
ng sut bin dng khi nn
nh, tnh dn
cng gim
n trc. th cho thy kch
thc c nh hng khng ch
bn ln
tnh dn cao
n bn nn mt trc, m c
biu hin ph hy, biu hin
dn (gc nghing ca on
kch thc
th trong vng sau ph hy).
gim
Nguyn nhn l do s tn ti
cc vi khe nt, l rng cng nh
kch thc
s phn b ca cc phn t cu
tng
trc trong . Mu cng ln, s
lng cc vt nt cng nhiu v
xc sut tn ti cc v tr yu Hnh 3-18. nh hng kch thc mu
cng ln.Tuy nhin, trong trng
hp ny cho thy m un n hi E khng c bin i ng k khi thay i
kch thc mu.
CHD/2005/C3
74
Cc mu hnh tr c th c mnh (t s gia chiu di L hay

chiu cao H v ng knh D ca mu) khc nhau. Hnh 3-19 cho thy nh
hng ca mnh n dng biu ng sut-bin dng. R rng l khi
mnh tng bn gim v tnh dn tng. Tuy nhin m un n hi hu
nh khng chu nh hng ca mnh.
mnh cng ln
bn cng gim
H
D
hnh
dng
Hnh 3-19. nh hng ca hnh dng

mu n biu ng sut bin dng
iu ny ch yu c gii thch l do s tn ti vng chu tc dng
ba trc gn cc y mu, lin quan vi vic truyn ti trng. C th, ti v tr
tip xc gia y mu v bn nn, xut hin lc ma st, va hn ch bin
dng ngang, va gy nn trng thi ng sut ba trc. Do vy nhm loi tr
nh hng ny n kt qu th nghim, trong th nghim nn s dng mu
c mnh ln. Mu th nghim thng c khuyn ngh c t s H/D 2.
Th nghim nn n trc cng thng c thc hin kt hp tng ti v
gim ti. Trong qu trnh gim ti, hnh dng v kch thc mu th nghim
t nhiu c khi phc. Biu hin bin dng hi phc ny thng c dng
tuyn tnh v c gi vi khi nim quen thuc trong l thuyt n hi l
bin dng n hi. Phn bin dng khng hi phc c gi l bin dng
do.
Hnh 3-20 l v d mt kt qu ghi t ng trn my tnh v biu
ng sut bin dng t th nghim kt hp tng v gim ti, cng cc tham
s c tnh ton, xc nh l m un bin dng V, m un n hi E v
h s Poisson .
CHD/2005/C3
75
ng sut nn [MPa]
Bin dng ngang [%]
Bin dng dc [%]
Hnh 3-20. Kt qu th nghim kt hp tng v gim ti trc

trng thi ph hy.
Biu hin n hi
khng ch nhn thy trc
gii hn ph hy ca vt
th, kt qu th nghim
nhiu loi cng cho
thy ngay c trng thi
sau ph hy vn c th
cn c biu hin n hi.
Trn hnh 3-21 l s
phn nh biu hin n
hi ca mu sau gii
hn ph hy, khi mu
c biu hin do gim bn.
Hnh 3-21. Biu hin n hi sau trng thi

ph hy ca .
Tng hp cc kt qu th nghim nn c th rt ra mt s nhn nh

cng nh phn loi sau y.
a) Biu hin bin dng ca cc loi trc v sau trng thi ph hy
u rt a dng v phc tp ;
b) Bng cch tuyn tnh ha n gin biu ng sut-bin dng, khi gi
thit gn ng l n hi, trong tnh ton gn ng, c th nh ngha cc
tham s bin dng nh trn hnh 3-22.
CHD/2005/C3
76
PH
0,75.PH
0,5.PH
0,25.PH
ngang trc
EC
dc trc
ET
TP
Hnh 3-22 . nh ngha cc tham s c hc khi

tuyn tnh ha.
ET c gi l m un n hi tip tuyn, biu th t l gia gia s
ng sut v gia s bin dng / trong phm vi tuyn tnh ca biu . EC
c gi l m un n hi ct tuyn, hay thng thng cng l m un
bin dng V, biu th t l gia ng sut ln nht (ng sut ph hy) vi
bin dng ton phn tng ng ti thi im ph hy PH/TP. Khi c biu
hin gim bn, t l gia gia s ng sut v gia s bin dng trn on thng
gim bn c gi l m un gim bn N, cho bit quy lut gim kh nng
chu ti (gim bn) khi bin dng tng.
T cc kt qu v quy lut thc nghim nhn c v cc biu hin ca cc loi
khi nn n trc, trong iu kin k thut hin nay, vic xc nh cc tham s c hc
phc v phn tch, nh gi cc vn trong thc t v lm d liu thit k c th thc
hin theo cc ch dn sau y.
bn nn mt trc c nh ngha l gi tr ng sut ln nht c th tc ng
c ln mu ,
(3-3)
* = Fmax /A = 4.Fmax /D2
N
Fmax ... lc ln nht o c trong th nghim [kN],
A ...tit din ngang chu ti ban u ca mu, A=D2/4 khi mu dng hnh tr [cm2],
D ... ng knh mu hnh tr [cm].
* ... bn nn n trc (hay mt trc) [MPa].
N
Mu th nghim hnh tr nn c ng knh ti thiu bng 10 ln ng knh ht
khong vt (phn t cu trc) ln nht v khng nn nh hn 30mm, v m bo
tnh ng nht. Mu th nghim kch thc ln nn c u tin s dng.
CHD/2005/C3
77
Nu khng c yu cu c bit khc, t l chiu cao trn ng knh mu ti thiu

nn l 2:1. Khi mnh nh hn 2:1, nht thit phi s dng h s iu chnh quy
i li bn. H s suy gim c xc nh theo biu thc (hnh 3-23) :
8. *
*
N TN
=
N TC
D
7 + 2.
H
100
(3-4)
trong *
... bn nn n trc
N TC
tnh chuyn hay quy i [MPa],
... bn nn n trc xc nh bng
*
N TN
th nghim [MPa],
D... ng knh mu th nghim [mm],
H... chiu cao mu th nghim [mm].
Khng c xc nh bn nn trn mu
c t l H :D<1 ; mi quan h gia ng sutbin dng ch nn th nghim cc mu ti
thiu c t l H :D>1,5.
0,98
0,96
0,94
0,92
N TC
8. *
N TN
D
7 + 2.
H
0,90
0,88
1,0
1,2 1,4 1,6
1,8
2,0
Hnh 3-23. Tnh chuyn kt qu

th nghim xc nh bn nn
mt trc
Tc tng ti khng ch lin quan n thi gian, m cn c tc ng n tc

bin dng v bn nn, bi l ti trng tng nhanh s gy ra ng sut tng c bit
nhanh khi vt liu th nghim c cng ln, tng chm khi vt liu c cng nh. Do
vy th nghim cn c iu khin theo tc ng sut hoc tc bin dng. Tc
ng sut /t biu th s bin i ca ng sut theo thi gian v tc bin dng /t
biu th s bin i ca bin dng theo thi gian. Th nghim nn tin hnh vi tc
bin dng khng i. Thng thng tc bin dng c iu khin trong khong 0,5
/t 1,0 mm/m.pht. Tuy nhin tc bin dng nn c chn sao cho thi gian th
nghim cho n khi t ng sut cc i khng nh hn 5 pht. Cc mu th nghim cho
thy biu hin bin dng chu nh hng mnh ca yu t thi gian, cn c xem xt
thn trng. Nu th nghim ch iu khin ti trng, cn thit iu khin tc thay
i ng sut theo yu cu c th. Thng thng tc hay s gia ng sut c iu
khin trong khong t 1,0MPa/giy n 0,5MPa/giy. Nhng vi mc ch xc nh
bn nn n trc phc v tnh ton tc khoan, ct cn th nghim vi tc tng ng
sut ln hn.
Khi xc nh bn nn mt trc cc loi c c im khng ng hng (v d
phin st) cn phn bit ba trng hp tng ng vi th nm ca h mt phn cch
nh trn hnh 3-24. Bng cch ny cho php xc nh c cc biu hin c hc ph
thuc vo hng. Chng hn th nghim thch anh phyllit trong cho cc kt qu
tng i nh sau : khi gi tr bn nn n trc trong trng hp c) l 100%, th
trng hp a0 t 80% n 90%, cn trng hp b) c th nhn c gi tr thp nht t
20% n 50%, khi gc nghing =300. Nu ch c mu th nghim dng b), nn tin
hnh th nghim xc nh bn nn n trc gin tip bng phng php nn im .
ng nhin trong mi trng hp cn ghi r gc nghing th nghim.
CHD/2005/C3
78
a) song song vi
mt phn lp,
mt phn phin
=00
b) nghing so vi
mt phn lp,
mt phn phin
0<<900
c) vung gc vi
mt phn lp,
mt phn phin
=900
S ba trng hp th nghim khng ng hng
Gc nghing so vi
mt phn phin
T phn ca bn nn %
T phn ca bn nn %
Gc nghing so vi
mt phn phin
Hnh 3-24 . Biu hin khng ng hng ca bn nn ca phyllit thch anh , vi

mt phn phin thng v trn (ng lin), mt phn phin ln sng (ng ri)
Hm lng nc c th c nh hng c bn n biu hin bin dng v bn ca

mu . Do vy trong trng hp cn c d liu phn nh ng iu kin t nhin, cn
thit bo qun mu ly c sao cho hm lng nc c gi khng i. Ngay c khi
gia cng mu cng trnh khng lm thay i hm lng nc. Sau khi th nghim nn,
cn thit xc nh m ca mu (trn cc mnh v). Tuy nhin, ni chung hm lng
nc t nhin thng b bin i khi gia cng mu, do vy cn tin hnh th nghim
trong cc iu kin khc nhau sau : kh gi ; xy kh ; m (sau khi ct, mi) ; ngm
trong nc 24 n 48 gi. Thng thng nc t c nh hng ng k cc mu c
l rng nh, nhng c nh hng rt r nhng loi d bin i do tc ng ca nc.
V d trn hnh 3-25 cho thy mc nh hng ca nc n bn nn ca st kt,
m Phn M.
CHD/2005/C3
79

*N(MPa)
Hnh 3-25.nh hng
ca m n bn
nn n trc ca st
kt m Phn M.
100
80
60
40
0,1
0,3
0,5
0,7
0,9
W (%)
Mt ch tiu quan trng khi th nghim nn n trc l din tch pha di th ng

sut-bin dng, c gi l cng c hc ton phn hay cng ph hy, v d nh trn
hnh 3-26.
ng sut nn n trc
trc ph hy
PH
TT
gim ti
sau ph hy
E=/
TT: gii hn
tuyn tnh hay
n hi;
PH= N*
ti cht ti
W = d
tp
Bin dng dc trc
max
Hnh 3-26. nh ngha v cch xc nh cng ph hy

v cc tham s c hc
Th nghim cht ti kt hp gim ti v ti cht ti cho php xc nh c ba thnh
phn bin dng l bin dng ton phn tp, bin dng n hi (hi phc)h, v bin dng
do d. T xc nh c h s n hi hay h s dn E0 v h s do D0 ca theo
cc biu thc :
E0 =
CHD/2005/C3
dh
tp
v D 0 =
d
tp
(3-5)
80

Vic xc nh h s n hi v h s do c ngha thc t quan trng. Nhiu kt
qu nghin cu cho thy rng, nu xung quanh cc ng l trong cc m hm l c
cc loi vi E0 70% thng c th xy ra hin tng v n ( mt s ti liu gi
l ''c m m''). l hin tng ph hu ca gng l, thnh l hay tr bo v km
theo ting n ln. H s n hi v h s do (cng cn gi l h s dai) c ngha c
bit i vi cng tc n mn, c th l vic ph v bng n mn cng kh khi h s
do cng cao.
V cc d liu thu c trong phng th nghim, c bit trn cc mu th vi cc

quy cch nu, thng ch thc hin trong giai on iu tra c bn, hoc i hi chi
ph cao v cc kt qu thu c ch c gi tr cho v tr ly mu th nghim. c th
d bo cc d liu thc t kp thi, c th s dng cc phng php th nghim gin tip,
tin hnh c trong phng th nghim v c ngoi hin trng. Hai phng php ang
c s dng ph bin l th nghim ba ny SCHMIDT v th nghim nn im vi cc
phng tin gn, nh. Tin hnh trong phng th nghim trc ht vi mc tiu lp mi
tng quan gia cc kt qu th nghim nn n trc vi cc kt qu bng phng php
gin tip. Th nghim ti hin trng, thc t c th hay bt buc trin khai hng ngy
trong qu trnh thi cng, vi mc ch cp nht, iu chnh cc bin php cng ngh,
k thut.
Th nghim ba ny Schmidt
Ba ny Schmidt (hnh 3-27) hin ang l
mt cng c gn nh, c th c s dng xc
nh bn nn ca . Ba c mt u t, khi
c kch hot bng nng lng p xc nh vo b
mt vt th nghim, b y li theo nguyn l va p,
ty theo tnh cht c hc ca . di ny li
c coi l mt thc o, hay ch s, phn nh cht
lng , c nghin cu tnh chuyn v bn
nn n trc. Do vy, vic s dng ba Schmidt
xc nh bn nn ca cng nh khi i
hi phi thit lp c mi tng quan gia ny
v bn.
Th nghim c th d dng thc hin ti Hnh 3-27. Ba Schmidt
hin trng (cng nh trong phng th nghim) ti
nhiu im v nhiu ln. ng nhin, cc gi tr nhn c ph thuc nhiu yu t
khc nhau (nh gc bn, trng thi b mt, kch thc, hnh dng mu, bn trong phng
hay ti hin trng...) v do vy thng bin thin khong rng.
Trong thc t c ba loi ba c s dng, vi k hiu L, M v N, khc nhau v
nng lng p. Hin ti trong thc t li hay s dng loi ba N. Vi cc gc bn khc
nhau so vi phng nm ngang, ny cho cc gi tr khc nhau v ba p chu nh
hng ca lc ht trng trng. Do vy kt qu bn ( ny R) trc tin c hiu
chnh ty theo gc bn, nh trn hnh 3-28.
CHD/2005/C3
81
Hnh 3-28. Biu iu chnh

ny theo hng bn ba loi N
Vic thit lp mi tng quan gia bn v ny thc s l cng vic i hi

nhiu th nghim trong nhng iu kin nht nh. Thng thng c th tin hnh xc
lp trn c s tin hnh ng thi th nghim xc nh bn ca vi th nghim
bng ba Schmidt cho loi cn quan tm, sau hiu chnh bng th nghim bn ti
hin trng. Mc d ba Schmidt c s dng rng ri, nhng n nay t c cc kt
qu cng b v mi tng quan ny. Trong mt s ti liu ca Hi co hc quc t gii
thiu mi quan h gia ny v bn nn ca khi s dng ba loi L.
tham kho, gii thiu cc kt qu nghin cu ca WOSZIDLO (hnh 3-29)
cho hai trng hp bn trong phng th nghim v bn ti hin trng, khi s dng ba
loi N. S khc nhau v ny ti hin trng v trong phng th nghim c th gii
thch da vo quy lut va p. i tng chu tc ng ti hin trng c kch thc ln
(c th xem l v cng ln ) hn nhiu so vi mu trong phng th nghim, nn cho
ny ln hn cng bn. Thc t cho thy ny cn ph thuc vo nhiu yu t khc
nhau, nh trng thi b mt im bn ( nhm, mc phong ha...), m (Ng Don
Ho 2000), do vy khi s dng cn tin hnh nghin cu kim nh trc, c trong phng
th nghim v ti hin trng, c th c c nhn nh hp l. ng thi cng c th
tng cng nghin cu c th s dng gian tip phng php ny vo vic nh lng
ha cc c im ca , vn thng miu t nh tnh.
CHD/2005/C3
82
Trn mu
bn nn [MPa]
bn nn [MPa]
Ti hin trng
ny li Re
Hnh 3-29 . Biu tnh chuyn ny v bn nn n trc
theoWOSZIDLO 1989 cho ba loi N
ny li Re
Th nghim nn im
Th nghim nn im c th thc hin c trn mu , di dng li khoan v c
cc mu khng quy cch, ly bt k ngay ti ch hay ti hin trng, vi kch thc v
hnh dng tng i. Trong cc phng php th nghim, phng php nn im l mt
phng php xc nh gin tip bn nn n trc ca , ng nhin cng c th xc
nh bn ko n trc, trn c s cc hm tng quan thc nghim. Ban u phng
php ny c pht trin kim tra nhanh li khoan ti hin trng v cc cc , cung
cp gi tr tng i v bn c th a ra c cc c quyt nh kp thi. Nh
c nhng tin b trong pht trin dng c th nghim v x l s liu bng phng php
thng k, phng php ny cng c s dng trong phng th nghim, cnh tranh vi
phng php xc nh bn nn mu hnh tr. Phng php c s dng rng ri nh
kh nng thc hin nhanh v chun b mu n gin.
Phng php nn im c bit hay c s dng khi kh gia cng c mu hnh
tr, c th l :
vi cc li khoan b gy, ph hy,
ti cc i ph hy hay vng b phong ha,
cc lp mng,
khi phn phin mnh v mt phn phin li nm nghing so vi li khoan,
khng th xc nh c bn nn ln nht bng mu hnh tr.
Trong cc trng hp trn, phng php nn im c coi l kh nng cui cng
c th xc nh bn nn ca .
Mu c t vo gia hai u t hnh cn ca dng c th nghim v nhn ti
cho n khi b ph hy (hnh 3-30 )
Ch s bn nn hay ch s nn im IS ban u c nh ngha theo biu thc:
F
I = max
(3-6)
s
2
D
vi D l ng knh hay kch thc mu o bng khong cch gia hai u t [mm];
CHD/2005/C3
83

Fmax l lc gy ph hy mu [N];
IS... ch s nn im [MN/m2 =N/mm2].
mu
kch
thy
lc
ng h
o p lc
van
qu
p
my
bm
du
Hnh 3-30. Dng c v s nn

im
T kt qu ny, thng qua mt h s tnh chuyn c th nhn c bn nn
n trc ca . Trn hnh 3-31 l biu tnh chuyn phc ha t cc kt qu ca cc
tc gi DANDREA (1965), BROCH v FRANKLIN (1972) v BIENIAWSKI (1974)
L 0,7.D
20
Ch s nn im IS [MN/m2]
x
15
D Andrea et.al (1965)

D
Broch & Franklin (1972)
norit
Bieniawski (1974)
norit b phong
x ha
10
5
ct kt
xx x
xx
x
x xx x x
x
x
0
xxx
0
50
100
x
qucxt x x
x
x
x x
xx x x
x
x x x xx x
x
x
x
xx
N = 24. IS
200
250
300
350
bn nn n trc [MN/m2]
Hnh 3-31. Quan h gia bn nn n trc v ch s nn im IS
CHD/2005/C3
150
84

Khi mu th nghim c gi tr D=50mm, ch s c k hiu l IS,50; gi tr bn
nn c xc nh nh trn hnh 3-32.
L/D >0,7
nn dc mu
nn mu khng quy cch
bn nn n trc [MPa]
nn ngang mu
N =22.IS,50
Ch s nn im IS [MPa]
Hnh 3-32. Quan h gia IS50 v

bn nn.
D/L = 1,1
D/L = 1,0 - 1,4
Xut pht t thc t l cc mu th nghim b ph hy theo mt ct ngang xc

nh, ch s nn im trn cc mu hng tr cng c ngh xc nh theo biu thc:
F
I S = max
(3-7)
A
IS... ch s nn im [MN/m2 =N/mm2]
Fmax... ti trng gy ph hy [MN= 106N]
A... din tch mt ph hy [m2=106mm2]
Khi nn ngang mu A= D2/4, khi nn dc mu A=D.W (Hnh 3-33).
T thc t ny, nn xut hin khi nim ng knh tng ng De, l ng
knh ca vng trn c cng din tch vi din tch mt ct ngang ca mu th nghim.
Vi cc quy c nh trn hnh 3-33, c th tnh ng knh tng ng theo biu thc
De2=4A/, cho cc trng hp mt ph hy khc vi hnh trn.
Trong thc t khi th nghim mu c th b ph hy cc dng khc nhau, ty
theo cch thc t ti trng v sai st khi th nghim. Do vy khng phi mi kt qu u
c chp nhn. Trn hnh 3-34 l ch dn v cc dng ph hy c chp nhn v dng
ph hy khng hp l.
CHD/2005/C3
85

L>0,5D
L
D
De
0,3W<D <W
mu hnh tr
L
W
D
Deng
De knh
tng
ng
L>0,5D; 0,3W<D<W
mu hnh hp
L>0,5D
0,3W<D<W; W=(W1+W2)/2
Hnh 3-33. nh
ngha ng knh
tng ng khi th
nghim nn im
mu khng quy cch
Cc dng ph
hy khng hp
l
Cc dng ph hy
c chp nhn
Hnh 3-34. Quy nh v cc dng mu ph hy c chp nhn
CHD/2005/C3
86

Hin nay c nhiu kt qu nghin cu, phn tch thc nghim c cng b. Do s
bin ng v ph thuc vo nhiu yu t ca kt qu thi nghim, do vy cc tc gi khc
nhau ngh cc h s tnh chuyn khc nhau, trn c s tnh quy i theo ng
knh tng ng De = 50mm. V d theo Thuro (2000) cc h s tnh chuyn nm trong
khong 12 n 24. V vy, khi s dng phng php ny, cng cn thit phi c th
nghim kim nh trc xc nh h s tnh chuyn hp l.
bn nn ca l mt trong cc ch tiu quan trng phn nh biu hin c hc v
c s dng nh mt tiu chun thit k, phn loi trong cc khu k thut khc nhau
trong khai thc khong sn, xy dng cng trnh.
Hi c hc quc t (ISRM 1978) cng xut phn nhm cc loi theo
bn nn n trc. Trong bng 3-1 l cc nhm (c sa i) cng vi mi
tng quan vi cc ch s xc nh tng i ti hin trng l ch s nn im
v ny ba Schmidt loi L. Ngoi ra s dng ba a cht cng c th c c
nhn nh gn ng v bn ca .
Bng 3-1 . Phn loi theo bn nn theo Hi c hc quc t ISRM, 1978

bn
Ch s
ny R
Nhm
M t
nn MPa nn im
ba
IS
Schmidt L
R5
b troc v mnh nh khi p mnh
>250
c bit nhiu ln bng ba a cht
> 10
50 - 60
cng
R4
b v khi dng ba a cht p
100-250
rt cng mnh nhiu ln, pht ra ting rt
4 - 10
40 - 50
anh
R3
v khi dng ba a cht p
50-100
mnh nhiu hn mt ln, pht ra
cng
2-4
30 - 40
ting anh
R2
v khi dng ba p mnh mt
25-50
ln, khng th vch xc bng
cng
1-2
15 - 30
trung bnh dao nhp
to ra vt lm nng khi dng u
5-25
R1
nhn ba p vo ; c th vch
xc bng mi dao nhp ; c th
mm
**
< 15
gt, tuy hi kh, bng dao; pht ra
ting c khi b p
R0
v thnh cc khi dng u nhn
1-5
rt mm ba p nh; c th gt c bng
**
dao nhp
c th vch xc bng mng tay
c bit
<1
**
mm
* /10 =f c gi l h s kin c Prtiaknp, trong * l bn nn n
N
N
trc vi th nguyn l MPa, v d c bn nn bng 150 MPa, c h s kin c
CHD/2005/C3
87

tng ng f=15. Ti Lin X trc y v mt s nc ng u, h s kin c c
s dng rng ri trong tnh ton thit k cc bin php ph v , trong tnh p lc
t/ v thit k kt cu chng gi cng trnh ngm. Vi cc loi kh ly mu th
nghim xc nh bn nn n trc, cng nh xc nh gn ng ti hin
trng, cc phng php ci gi, t ng trc... cng c pht trin v s
dng kh ph bin.
3.1.2.2. Biu hin c hc ca khi nn n trc vi ti trng khng

i (th nghim t bin)
Bin dng tng dn theo thi gian khi ti trng (hay ng sut) tc
dng l c nh c gi l bin dng t bin ( = 0 = const). Biu biu
th mi quan h gia bin dng t i vi thi gian khi ng sut c nh
c gi l biu t bin. Kt qu thc nghim cho thy rng, biu hin t
bin ph thuc vo bn cht ca loi v cng ca ng sut tc dng
vo n.
Hnh 3-35 biu din kt qu th nghim phin mica. ng sut
tc dng ln hai lot mu l 20 MPa v 30 MPa; th nghim c tin hnh
trong thi gian mt thng, iu kin nhit l 200C. Trong c hai trng
hp bin dng tng dn theo thi gian v c xu th nhn tim cn ngang.
Biu t bin u xut pht t gc to , ngha l khi bt u t ti (ti
t=0) bin dng t i bng 0.
Hnh 3-35.
Biu t
bin ca
phin mica
0 = 30MPa
0 = 20MPa
Kt qu nghin cu cc mu phin st ca m nbat cho thy,

khi ng sut c cng khc nhau, biu t bin c cc dng khc nhau
(hnh 3-36). Ti thi im t = 0 bin dng tc thi nhn cc tr s khc nhau,
tng ng vi cng ca ng sut. Khi ng sut vt qu gii hn no
y, bin dng tng lu tin cho n khi mu b ph hu ( th s 1; 2;3)
CHD/2005/C3
88
.104
1
1: 0 =27MPa;
2: 0 =25,5MPa;
3: 0 =24MPa;
4: 0 =18MPa;
5: 0 =15MPa.
120
80
4
5
40
t [gi]
150
300
450
Hnh 3-36: Biu t bin ca phin st m nbat

Mt biu t bin c dng nh trong hnh 3-37 c gi l biu
t bin y , hay biu t bin tng qut. Biu t bin tng qut
c chia ra lm ba giai on khc nhau.
3
2
1
0
3
t[gi]
Hnh 3-37 Biu t bin tng qut

Giai on 1: c trng bi tc bin dng gim dn (d/dt gim),
c gi l giai on t bin khi u;
Giai on 2: giai on t bin n nh, c trng bi tc t bin
khng i (d/dt = const);
Giai on 3: c trng bi tc bin dng tng dn (d/dt tng) cho
n khi mu b ph hu (giai on t bin khng n nh).
Nh vy, trong trng hp tng qut, bin dng t bin ton phn c
th bao gm t 4 thnh phn:
= 0 + 1 +2 +3
( 3-8)
trong : 0...bin dng n hi tc thi;
1; 2 ; 3...cc thnh phn bin dng ca giai on 1, 2 ,3.
CHD/2005/C3
89
Cch phn chia nh trn thun tu do suy din t hnh dng ca biu
tng qut. T kt qu phn tch l thuyt v c im bin dng ca ,
c ch n tnh gim bn, cho thy c th chia biu theo bin dng t bin
ra lm hai giai on l bin dng n nh v bin dng khng n nh
(Nguyn Quang Phch, 1987).
Cc kt qu th nghim t bin cng cho thy kh nng chu ti ca
nhiu loi ph thuc vo thi gian, ngha l khi cng ca ng sut
vt qu mt gii hn nht nh, cc mu s b ph hy vo nhng thi
im nht nh, ty thuc vo cng ca ng sut. Gi tr gii hn
c gi l bn lu di *,, l tr s ng sut nn ln nht mu cn
c th chu c m khng b ph hu trong qu trnh th nghim t bin.
S ph thuc ca bn theo thi gian c xc nh theo quy nh
nh trn hnh 3-38. Chng hn, nu quy c coi thi im biu t bin
chuyn t giai on 2 sang giai on 3 l thi im ph hu t* v ng sut
tc dng vo mu l ng sut gy ph hu, khi t cc cp tr s (t*4, 40);
(t*3, 30); (t*2, 20); (t*1, 10) s xc nh c quy lut ph thuc gia
cng ca ng sut tc dng v thi gian ph hy trn biu thc
nghim * = *(t*). Gi tr tim cn ca * trn th thc nghim khi
t l bn lu di *.
40
30
20
10
t*4 t*3
t*2
t*1
*
t*
Hnh 3-38. Xc nh mi quan h *= *(t*) v *
CHD/2005/C3
90
Ni chung bn lu di * bao gi cng nh hn v cng lm l

bng bn nn n trc *N ca . Bng 3-2 nu mt s kt qu theo
Baklasov (1999), cho thy mc khc nhau gia bn lu di vi bn
nn n trc ca mt s loi trm tch.
S ph thuc ca bn vo thi gian c bit c ngha khi phn
tch n nh ca khi c ch n yu t thi gian cng nh s pht
trin ca cc qu trnh ph hu theo thi gian. T cc kt qu nghin cu
s cho php xy dng c cc tiu chun thit k cc cng trnh c ch
n thi gian tn ti (hay tui th) ca chng.
Bng 3-2. T s gia b bn tc thi v bn lu di ca .
*N/*
1,36
1,55
2,00
1,35
1,43
Tn
vi
Ct kt
phin st
St kt
Mui m
Hnh 3-39 l v d in
hnh v kt qu th nghim nn ba
trc. Kt qu cho thy r nh
hng ca p lc hay ng sut
xung quanh trong th nghim nn
ba trc n biu ng sut
bin dng, cng nh kh nng
chu ti ca . Vi cc ng sut
xung quanh nh, c biu
hin dn. Vi ng sut xung
quanh cng ln cho thy kh
nng chu ti cng cao v mc
gim bn nn trong giai on
sau ph hy cng nh hay cng
chm. n trng thi xc nh,
th sau phy hy c th c dng
CHD/2005/C3
ng sut dc trc
3.1.2.3. Biu hin c hc ca khi nn ba trc

chiu tng ng sut xung quanh
chuyn tip
dn sang do
1
Bin dng dc trc
Hnh 6-39. Nn ba trc - nh hng

ca ng sut xung quanh
91
ng thng. y l ranh gii chuyn tip t biu hin dn-do sang biu
hin do (bin dng tng khi ng sut khng i).
Tuy nhin, s nh hng cng cn ty thuc vo loi th
nghim. V d trn hnh 3-40 (a) v (b) l kt qa th nghim ca Karnman
cho cc mu hoa (a) v ct kt (b). Kt qu th nghim cho thy rng
khi thnh phn ng sut xung quanh cng ln, kh nng bin dng do ca
mu cng tng, ng thi cng ca cc thnh phn ng sut gii hn,
gy ph hu v gi tr bin dng ca mu ti thi im ph hy cng
cng ln. Biu bin dng c dng thay i t khi p lc xung quanh thay
i.
[MPa]
3=300MPa
400
3=160MPa
[MPa]
3=250MPa
400
3=150MPa
3=80MPa
200
200
3=50MPa
3=50MPa
3=25MPa
3=0MPa
3=0MPa
0
a)
[%]
0
b)
[%]
Hnh 3-40. Biu bin dng khi chu nn ba trc ca hoa (a) v
ct kt (b) theo Karman
Hnh 3-41 l kt qu th nghim mui xinvin. y cho thy
dng biu bin dng hu nh khng i khi thay i p lc xung quanh.
[MPa]
3=80MPa
100
3=30MPa
3=20MPa
75
3=0MPa
25
[%]
0
10
15
20
Hnh 3-41 Biu bin dng nn ba trc ca mui
CHD/2005/C3
92
Ngy nay, th nghim ba trc nhiu nc (hay nhiu mc) trong mt

ln th nghim c iu khin hon ton t ng, nhanh, bng my tnh.
Hnh 3-42 cho thy kt qu th nghim trong ch cht ti nhiu nc.
Mi khi thnh phn ng sut dc trc 1 t c gi tr ln nht nc th
nghim vi thnh phn ng sut xung quanh 3 khng i, my t ng
iu khin gim ti dc trc v ng thi tng ti xung quanh. Nh vy nc
th nghim sau li c th bt u mc lch ng sut bng 0 (1- 3 =0).
V th cu trc ht ca mu c th khng b ph hy trong qu trnh cht ti
nhiu nc.
ng sut
dc trc
[MPa]
Bin dng
ngang [%]
Bin dng dc trc [%]
Hnh 3-42. Biu ng sutbin dng nn ba trc nhiu nc

Chi ph k thut cao cho th nghim ny c b p li l c th xc
nh nhanh v chnh xc cc tham s n hi (m un n hi E v h s
Poisson), ng thi c th nhn c mt tiu chun bn y , ng
nhin khi khng ch n biu hin sau ph hy.
3.1.2.4. Biu hin ca khi ko v ct
Ni chung biu hin bin dng ca khi chu ko v chu ct t c
ch nghin cu, mt mt l do k thut th nghim, mt khc l do cc
CHD/2005/C3
93
biu hin ny thng xy ra trong phm vi nh trc khi mu b ph hy.

ng thi cc biu hin ch l cc trng hp ring, cho php c th dn
gii t cc th nghim nn n gin hn.Th nghim ko v ct trn mu
thng ch nhm xc nh kh nng chu ti ca khi chu ko v khi chu
ct. Cc kt qu cng b v biu hin bin dng rt hn ch, sau y n c
mt vi kt qu in hnh.
Biu hin ca khi nn tch
ng sut ko [MPa]
Trn hnh 3-43 l kt qu phn nh mi quan h gia ng sut ko v

bin dng ko cc mu vi . Kt qu th nghim cho thy sau khi vt
nt bt u hnh thnh, th bin dng hu nh song song vi trc honh,
ngha l ph hy cng bin dng do xy ra khi ng sut khng tng ln na.
Bin dng ko [mm/mm]
Hnh 3-43 . Quan h ng sut-bin dng khi chu

ko ca mu vi, bng phng php nn tch
Bradin (mi tn: bt u xut hin nt do ko)
Ni chung t cc kt qu th nghim nghin cu biu hin c hc ca
khi chu ko cho thy:
kh nng bin dng ca khi ko ln hn khi chu nn,
bn ko thp hn nhiu so vi bn nn, thng c th nh hn
n 10 ln, thm ch n 30 ln
Ngoi ra, cc kt qu nhn c v bn ko bng th nghim nn
tch thng ln hn gi tr bn ko n trc khi ko trc tip, bi l mt
ph hy trong th nghim ko hay nn tch l xc nh, cn khi ko n trc
thc s mt ph hy chc chn l mt yu nht. Vi cc loi c cu trc
khng ng hng, bn ko cng ph thuc vo hng, do vy khi xc
CHD/2005/C3
94
T l phn trm ca bn ko %
nh bn ko ca cng cn ch n c im ny. Trn hnh 3-44

gii thiu kt qu phn tch s ph thuc ca bn ko vo hng ca
phyllit thch anh .
Gc nghing so
vi cc mt
phn phin nh
Hnh 3-44 . S ph thuc ca bn ko vo

hng phyllit thch anh phn phin
Biu hin ca khi th nghim ct
Th nghim ctthng c tin hnh trong ch cht ti nhiu nc,
c th l ng sut php c tng theo cc nc hay mc khc nhau. Trn
hnh 3-45 cho thy kt qu th nghim ch ny biu din mi quan h
gia ng sut ct v bin dng trt. th 1 l kt qu th nghim ln u.
C mi khi ng sut ct t gi tr ln nht trong mt nc ng sut php,
ng sut php li c tng ln. Sau giai on th nghim ( y l 5
nc), th nghim ct c thc hin i chiu, gy ra bin dng trt theo
hai chiu khc nhau. th 2 l biu hin trng thi d, tc l trng thi
sau ph hy, cho php xc nh c bn ct cn d hay cn li.
Trn hnh 3-46 l kt qu phn tch trng thi ph hy v trng thi
d sau ph hy mi quan h gia ng sut tip v ng sut php, theo tiu
chun bn MOHR-COULOMB.
CHD/2005/C3
95
ng sut ct [MPa]
Bin dng trt [mm]
ng sut tip [MPa]
Hnh 3-45. Biu hin ca trong th nghim ct nhiu nc [ ]
= 44,60
d = 38,60
ng sut php [MPa]
Hnh 3-46 . Kt qu phn tch th nghim ct nhiu nc theo

tiu chun Mohr-Coulomb
CHD/2005/C3
96
Trong iu kin phng th nghim ch c my nn n trc, th

nghim ct bin gc c s dng kho st biu hin ca khi chu ct
(hnh 3-47). Tuy nhin, cc kt qu nhn c ch cho php thnh lp c
mi quan h gia ng sut php v ng sut tip trng thi gii hn. T
cc kinh nghim thc t th nghim ct trong trng hp ny thng c
thc hin ba gc nghing 300, 450 v 600. Mu c nn cho n khi xy
ra ph hy.
[MPa]
=300
=450
2 =600
3 [ MPa]
Hnh 3-47. Phn tch th nghim ct bin gc

3.1.2.5. Cc dng biu hin ph hy
Thc t, t cc kt qu nghin cu th nghim, trc ht c th phn bit
ba c ch ph hy c bn ca l (hnh 3-48):
ph hy tch
ph hy ct/trt
ph hy cu trc hay ph v cu trc
Hnh 3-48 .Cc c ch ph hy: a)ph hy tch, b) ph hy

ct, c) ph hy cu trc
CHD/2005/C3
97
Ph hy tch l c ch ph hy thng xy ra khi ko n trc, ko tch,

nn n trc hoc nn ba trc nhng vi p lc ngang nh. Di tc dng
ca ng sut, do s tn ti c im khng ng nht trong (c ch cng,
ch mm), nn hnh thnh ng sut ko cc b, dn n cc vt nt vi m.
Tip tc tng ti, cc vt nt lin thng vi nhau hay ni li vi nhau v to
ra cc ct , b nn gy hoc y trt ra.
Ph hy ct thng xut hin khi chu tc dng trng thi ng sut a
trc. Gc ph hy ph thuc vo gc ma st ca v cc iu kin bin.
Ph hy cu trc thng hnh thnh trong iu kin p lc u v ln t
mi pha. Trong trng hp ny khng hnh thnh cc mt ph hy xc
nh, ph hy xy ra th hin l ph v cu trc bn trong, hay cu trc ht
ca .
Phn tch biu hin ph hy lin quan vi cc biu hin bin dng ca
mu th nghim, c th phn bit ba dng biu hin ph hy l (hnh 3-49):
ph hy dn,
ph hy dn do v
ph hy do.
dn
dn-do
do
Cc biu hin ph hy trn mu hoa khi nn ba trc
Hnh 3-49. Cc dng ph hy nhn c bng thc nghim
Biu hin ph hu dn c c trng bi du hiu l ti thi im b
ph hu bin dng t i cn kh nh, cha xut hin bin dng do. Biu
ng sut-bin dng hu nh khng c giai on sau ph hy.
Ph hu c coi l dn do, nu trong mu th nghim xut hin
thnh phn bin dng do cng vi bin dng n hi trc khi b ph hy.
CHD/2005/C3
98
Ti thi im mu b ph hu, trong mu xut hin cc khe nt, bin dng

do th hin qua hin tng trt dc theo cc khe nt ny.
Ph hy do l mt dng ph hy trc ht cc loi c biu hin
bin dng do, ngoi ra thc nghim cho thy trong trng thi nn ba hay
nhiu trc, khi cc thnh phn ng sut ln, c th chuyn t bin
dng dn sang bin dng do v b ph hy do, hay ni cch khc l
chuyn t trng thi n nh, bin dng t l, sang trng thi do.
Cc dng ph hy dn, do cng cn c nh ngha trn c s so
snh bn ke vi bn nn ca . cc tc gi nh SCHIMAZEK
&KNATZ (1976), BECKER & LEMENS (1984) s dng t s bn nn
/ bn ko l mt du hiu cho php nh gi do hay dai ca .
Chng hn c coi l dn khi t s ny ln hn 10:1, coi l dai khi t s
ny nh hn 10:1 nh trong bng 3-3.
Bng 3-3. Phn nhm theo dn/do
* /*
Nhm biu hin ph hy
>20
20-10
rt dn
dn
10-5
dai (do)
<5
rt dai (rt do)
3.1.3. Xc nh v xy dng tiu chun bn cho

bn ca cc loi c xc nh c bn bng th nghim nn
n trc N* v ba trc ( 1* ; 3* ) , th nghim nn tch xc nh bn ko K*
vi cc mu hnh tr. Trng thi ng sut o c khi mu b ph hy cho
php biu din bng cc vng trn ng sut trn biu -.
Ni chung c th minh ha trng thi ng sut gii hn qua phng
trnh * = * ( * ) . * l ng sut tip v * l ng sut php trn mt trt
trng thi ph hy.
Chp nhn ng bao MOHR-COULOMB dng ng thng, khi
iu kin hay tiu chun bn Mohr-Coulomb c minh ha nh trn hnh
3-50. Trong thc t hay s dng ng bao dng ng thng, vi hai tham
s l gc ma st trong v lc dnh kt n v c, khi ng bao c dng:
CHD/2005/C3
99
* = c + *.tg (3-9)
Trng thi ng sut gii hn cng c th m phng qua mi quan h
gia cc ng sut chnh. Theo Mohr mi quan h gia cc ng sut chnh
ln nht n nh nht trng thi gii hn ( 1* ; 3* ) c th coi gn ng l
khng ph thuc vo thnh phn ng sut th hai 2* . Trong trng thi ng
sut vi 2* = 3* (v d nn trong bung Karman).
Hnh 3-50. Biu Mohr vi trng thi ba trc khc nhau

ng bao gii hn, biu din qua cc ng sut chnh gii hn, vi
hai tham s v c c dng
1* =
1 + sin *
2cos
3 + c
1 sin
1 sin
CHD/2005/C3
(3-10)
100
Bng th nghim khng xc nh trc tip v c, tuy nhin trn c s

s hnh 3-50. c th biu din ng bao qua hai tham s l bn ko
v bn nn, c th
1*
N* *
3 = N*
*
K
(3-11)
T xc nh c v c qua bn ko v bn nn, theo cc

biu thc sau
N* K*
= arcsin *
N + K*
(3-12)
1 * *
c = N . K
2
Tiu chun ph hy Mohr-Coulomb cho rng ph hy xy ra dng
ph hy ct hay ph hy trt, trn mt mt to vi phng ng sut chnh
nh nht mt gc = 450 + / 2 . Nhng trong thc t gc ph hy khi ko
n trc li vung gc vi hng ng sut chnh ln nht.
Ni chung, ng bao dng ng thng trn biu - ni chung
khng chnh xc so vi kt qu th nghim nn ba trc trong nhiu trng
hp. Nguyn nhn l do cc loi c biu hin ph hy khc nhau (ph
hy dn, ph hy trt, ph hy do) trong cc iu kin khc nhau.
ng bao Mohr thc nghim c dng khc vi ng thng l c s
ca nhiu tiu chun bn, c pht trin trong c hc . Chng hn,
Hoek v Brown (1980) xut ng bao dng parabol nh trn
hnh 3-51 v 3-52.
nn
mt
trc
nn
ba
trc
ko mt trc
Hnh 3-51. Tiu chun bn Hoek-Brown khng tuyn tnh
CHD/2005/C3
101
ng sut chnh ln nht
1*
nn
ba
trc
nn
mt
trc
ko mt trc
Ko
ng sut chnh nh nht
3*
Nn
Hnh 3-52. ng bao Mohr trong h trc cc ng sut php chnh

ng bao, do Hoek v Brown xut, c xc nh bi phng
trnh
*
1 = 3 + m. 3 + s
*
*
*
N
N
N
(3-13)
trong N* l bn nn n trc ca lin khi. Cc hng s m v s

trong biu thc trn c xc nh t th biu din kt qu th nghim.
Cho lin khi rn chc Hoek v Brown chn s =1.
CHD/2005/C3
102
Cc biu trong hnh 3-53 l v d v kh nng x l kt qu theo

tiu chun bn Mohr-Coulomb v tiu chun Hoek-Brown bng cc thit b
th nghim hin i.
Hnh 3-53. V d kt qu x l theo iu kin bn Hoek-Brown
CHD/2005/C3
103
3.1.4. Nhn dng m hnh v xc nh tham s bin dng ca

Cc kt qu th nghim cho thy, cc biu hin bin dng ca cc loi
rt a dng v phc tp. c th s dng c cc quy lut thc
nghim vo vic nghin cu cc qu trnh bin i c hc, cn thit phi xc
nh c m hnh c hc hp l cho cng nh khi .
Cho n nay, trong thc t phn ln mi dng li m hnh n hi,
do vy cc tham s bin dng c cc nh thng l m un n hi, m
un bin dng v h s Poisson. R rng l vi cc biu hin bin dng
gii thiu, khng th ch dng li m hnh n hi, nu mun c c
nhngc hnh nh hp l hn v cc qu trnh c hc.
Phng php chung nhn dng hay la chn m hnh hp l l:
phn tch l thuyt cc biu hin ca cc m hnh, tng ng vi cc
iu kin th nghim;
so snh cc biu biu hin thc nghim vi cc biu l thuyt.
M hnh c chn l m hnh c cc biu l thuyt gn ng
nht vi cc biu thc nghim.
xc nh cc tham s c hc cho m hnh, trn c s cc kt qu thc
nghim.
Sau y phn tch mt v d vi m hnh n hi-nht-do gim bn
cp n trong mc 2.4.5.1.3., vi cc phng trnh trng thi (2-42a,
2-42b v 2-42c). M hnh n hi-nht-do c th xem l mt loi m hnh
c hc tng qut, v n bao hm hu nh mi biu hin ca cc vt th a
cht m bng phng tin hin ti c th kho st c. Cc m hnh khc
c th xem l cc trng hp ring.
V cc th nghim n gin nht l nn n trc vi:
tc tng ti khng i;
tc bin dng khng i v
ng sut khng i,
nn v d phn tch sau y cng xut pht t cc iu kin ny
Biu hin khi nn n trc vi tc tng ti khng i ( = v = const )
Thay iu kin cht ti vo cc phng trnh trng thi, c ch n cc
iu kin bin v iu kin ban u s nhn c cc kt qu sau y.
Chng no thnh phn ng sut tnh cn nh hn gii hn do ln nht,
quan h gia ng sut v bin dng tun theo quy lut sau:
CHD/2005/C3
104

wt 0
1 exp
E
wt
0
(3-14)
Khi thnh phn ng sut tnh t tr s gii hn do trn, bin dng ton
phn nhn gi tr = * = ch*/E, cn ng sut gii hn ton phn bng
*, xc nh theo biu thc:
ch* = * vt0 1 exp ( * / vt0 )
(3-15)
R rng l nu ch* v t0 l hng s th * cng ln khi tc tng ti cng

ln.
Trong giai on gim bn gia ng sut v bin dng ton phn c mi
quan h nh sau:
2
ch* E N vt0 E N
=
+
E N E
N E
E N
N *
* ch* E N vt0
exp
EN
vt0
(3-16)
Qu trnh gim bn kt thc, khi bin dng ton phn t tr s gii

hn bng **= ch*/N. K hiu ng sut ton phn ti thi im ny l **,
c:
E N
N ** *
* ch* E N vt0
exp
EN
E
vt0
N E
E N vt0 E N
=0
N E
N E
**
(3-17)
Tip theo l biu hin bin dng nht thun tu, tun theo quy lut:
ch*
N
(
+
CHD/2005/C3
**2 )
2 v
(3-18)
105
Vi cc kt qu thu c qua cc biu thc (3-14),(3-16) v (3-18)

cho php din t biu hin bin dng ca m hnh trong iu kin nn n
trc vi tc tng ti khng i nh trn hnh 3-57.
**
*
= v = const
*
**
Hnh 3-57. S biu hin bin dng ca m hnh

c kho st khi = v = const .
Kt qu phn tch chng t rng, cc dng khc nhau ca biu ng
sut- bin dng ph thuc vo biu hin ca m hnh v tc tng ti.
Nu vt th c kho st c biu hin ph hu 'dn', th * c coi l
gii hn ph hu ( bn nn n trc). Cn khi vt th c tnh do gim
bn, c th gi thit l vt th b ph hu hon ton nu qu trnh gim bn
kt thc; trong trng hp ny tr s ng sut ** c xem l gii hn ph
hu. D nhn thy rng c * v ** u khng phi l hng s. Tr s ca
chng ph thuc vo iu kin th nghim; trong trng hp ny l tc
tng ti. Ngc li * v ** l nhng hng s, khng ph thuc vo iu
kin th nghim.
Nu vt th c biu hin bin dng do l tng, tc l khng gim
bn sau khi ng sut tnh (thnh phn ng sut tc dng ln m hnh n hi
ni tip vi m hnh do) t gi tr ch* , th c biu din bng ng
nt ri mnh, tun theo phng trnh sau:
d*
E
2 2 d* *2 2 d* *
2v
2v
(3-19)
Biu hin trong iu kin tc bin dng khng i ( = w = const )

Vi iu kin = v = const , t (2-42a, 2-42b v 2-42c) nhn c
cc mi quan h sau y gia ng sut v bin dng ton phn.
Chng no thnh phn ng sut tnh cn cha t c gii hn do
ln nht c:
= E + w
(3-20)
CHD/2005/C3
106
n thi im t = t* = ch* / Ew , thnh phn ng sut tnh (thnh phn

tc dng ln nhnh m hnh n hi ni tip vi m hnh do gim bn) t
gi tr gii hn chy (do) ln nht ch* v bin dng t i nhn gi tr gii
hn tng ng ( = * = ch* / E ). Lc ny ng sut ton phn t gi tr ln
nht, m khi phn tch th nghim vn hiu theo ngha thng thng l
bn (hay gii hn bn) nn n trc N* . Nh vy, trong trng hp ny
gia gii hn chy ln nht v bn nn n trc c mi quan h:
N* = ch* + w
(3-21)
iu ny c ngha l cc tham s c hc ch* v * l xc nh cn

bn nn ph thuc vo iu kin th nghim, c th l bn nn N* c
gi tr cng ln khi tc bin dng c thc hin cng ln.
Trong giai on gim bn thnh phn ng sut tnh v gii hn do

u gim dn theo bin dng. Phng trnh vt l, biu th mi tng quan
gia ng sut ton phn v bin dng ton phn tun theo quy lut sau:
E
=
ch* N ) + w (3-22)
(
(E N )
Qu trnh gim bn kt thc, khi bin dng ton phn cng nh bin
dng do cng t gi tr:
= d = ** =
ch*
(3-23)
N
Khi thnh phn ng sut tnh cng nh gii hn do ng ch**
gim n 0. ng sut ton phn gim n tr s v v sau khng thay

i trong sut qu trnh chy nht (ph hu ton phn). Gi tr ny c th
xem l " bn nn d". ng nhin nh vy bn nn d ph thuc c
bn vo ch th nghim c chn.
Kt qu nhn c trn y c minh ho trn s hnh 3-55.
*
N
*
ch
N =0
0 <N <E
**
Hnh 3-55. Biu l thuyt quan h - khi = w = const .
CHD/2005/C3
107
Cc phng trnh ch c ngha v do ** - * 0, khi m un gim

bn nhn cc gi tr trong khong xc nh sau:
0N<E
(3-24)
N = 0 khi biu hin bin dng l do l tng;

Gim bn tc thi, tc l ph hu dn khi N=E;
Qu trnh gim bn din bin theo bin dng, nu 0 < N < E.
Trn biu hnh , ng nt lin, m biu th mi quan h gia ng
sut v bin dng ton phn, ng nt ri biu din mi quan h gia thnh
phn ng sut tnh v bin dng ton phn.
Biu hin ca m hnh trong iu kin ng sut khng i
( = 0 = const )
Th nghim c thc hin trong ch ng sut khng bin i trong
sut qu trnh th nghim c gi l th ngim t bin (hay th nghim ro).
Trong iu kin ny, vi m hnh c xt, thnh phn ng sut tnh tng
dn theo thi gian, cn thnh phn ng sut ng (tc dng ln nhnh m
hnh nht) gim dn. Ch ti s bin i ca cc ng sut thnh phn v
bin dng ton phn chng ta phn bit hai trng hp:
1. ng sut tc dng vo m hnh khng vt qu gii hn do ln nht, tc
l: 0 ch*
2. ng sut tc dng vo m hnh vt qu gii hn do ln nht, ngha l:
0 > ch*
Trong trng hp th nht, m hnh c biu hin bin dng n hinht nh m hnh Kelvin. Gia bin dng t bin, thi gian v ng sut c
mi quan h
=
t0 =
1 exp ( t / t0 )
(3-25)
Trong trng hp 0 = ch* , bin dng ton phn nhn gi tr gii hn
* = ch* / E khi t. Nh vy gii hn do ln nht ca m hnh tng

ng vi bn lu di trong th nghim.
ch* = *
(3-26)
CHD/2005/C3
108
Trong trng hp th hai 0 > ch* , khi u m hnh c biu hin bin
dng n hi-nht cho n thi im t*, khi ng sut tnh t gi tr gii hn
do ln nht ch* , c th l:
= * = ch* / E
(3-27)
t = ch* 1 exp ( t */ t0 )
Thi im t = t* c xc nh theo biu thc:
t* = t0 .ln 0 / ( 0 ch* ) (3-28)
Sau s xy ra qu trnh gim bn, c biu th bi mi quan h

sau:
ch*
E
N t t*
EN
( 0 ch* ) exp
1
EN t
EN
(3-29)
Thi im kt thc qu trnh gim bn t** c xc nh theo biu thc sau:
t ** = t * + t0 =
0
EN
E
ln
= t*
*
N
0 ch N
(3-30)
Ti thi im ny, bin dng ton phn nhn gi tr = **. Sau thi im
ny bin dng mang tnh nht thun tu v tng theo thi gian, c din t
bi phng trnh sau:
ch* 0 t t **
(3-31)
+
N E t0
T cc biu thc (3-25), (3-29) v (3-31) c th biu din cc biu t
bin nh trn hnh 3-56.
**
*
0 > ch*
0 = ch*
0 < ch*
t
Hnh 3-56. Biu t bin l thuyt
CHD/2005/C3
109
Xc nh cc tham s thc nghim E, N, , d*

xc nh cc tham s c trng cho m hnh c chn bao gm
E, N, , d* c nhiu kh nng khc nhau. Cc kh nng ny ph thuc vo
phng tin v k thut th nghim c th c. D nhin l ch bng th
nghim n gin kh c th hiu r bn cht ca i tng nghin cu v
do vic chn m hnh cng vi cc tham s c hc s thiu chnh xc,
hoc rt phc tp.
Gi s chng tin hnh thc hin th nghim t bin cho mt loi
no v trong qu trnh th nghim c ghi nhn c s ph thuc ca
bin dng v tc bin dng vo thi gian. Kt qu th nghim c minh
ho nh trn hnh 3-57.
'
**
2 > d*
' = '(t)
1 d*
t**
t
t*
Hnh 3-57. S xc nh cc tham s c hc
xc nh cc tham s E v ch cn th t bin vi ng sut tc dng
nh hn gii hn do ln nht. Trc tin, xc nh gn ng (bin dng
khi t). V = 1 /E nn c E=1/ . Khi h s nht c tnh t
biu thc:
=
Et
ln (1 E / 1 )
(3-32)
Bng cch thay cc cp gi tr bt k (;t) ly t biu th nghim

vi 1 v tr s E xc nh trn tnh c .
xc nh ch* v N, cn cos th t bin y , tc l c c giai
on gim bn. Trong trng hp ny, ban u tc bin dng gim dn
v sau khi xut hin qu trnh gim bn th tc bin dng tng nhanh.
im thp nht ca th tc bin dng chnh l thi im t= t*, chnh l
im khi u ca giai on gim bn v khi bin dng t gi tr *.
CHD/2005/C3
110
cng chnh l im un trn th t bin. T chng ta c ch* = E*.

M un gim bn N c xc nh da vo gi tr bin dng ln nht ti
thi im ph hu, kt thc gim bn ** v ch* theo biu thc:
N= ch*/**
(3-33)
Trn y trnh by mt cch tnh cc tham s t kt qu th nghim t

bin. Tng t nh vy, cng c th phn tch xc nh cc tham s t
cc th nghim khc, lu l c th thay i w v v trong cc lot th
nghim khc nhau cho cng mt loi vt th. Trong thc t, khi iu kin
k thut cho php cn thit phi xc nh cc tham s (hay ch tiu) c hc
t cc th nghim khc nhau v sau tin hnh x l cc d liu nhn c
mt cch hp l theo cc nguyn l xc sut, thng k.
CHD/2005/C3
111

Tích chất cơ học của đá-1

Enviado por

Dados do documento

Direitos autorais

Formatos disponíveis

Compartilhar este documento

Compartilhar ou incorporar documento

Opções de compartilhamento

Você considera este documento útil?

Este conteúdo é inapropriado?

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

Tích chất cơ học của đá-1

Enviado por

Direitos autorais:

Formatos disponíveis

NQP/C hc / 3.

Tnh cht c hc ca v khi /2005

3. Tnh cht c hc ca v khi

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-2. Cc s th nghim (cht ti) trong phng th nghim

Hnh 3-3. Thit b th

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-4. Khi nim cng ca h thng cht ti

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Nn mt trc (hay n trc)

Hnh 3-6. Chun b mu nn ba trc: bc mu v gn cc dn k

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-8. Nn/ko tch

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-10. My th nghim ct

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

3.1.2. Cc biu hin c hc ca qua th nghim nn

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Bin dng dc trc

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-12. 1) ng c tnh ca my v mu th nghim;

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-13. Kt qu th nghim t 28 loi theo Miller

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-14. nh hng ca tc tng ti n biu hin

Do nhng c im phc tp ca cc loi , nghin cu s nh

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

cc loi c biu hin bin dng dn-do, trong trng thi ph hy

Hnh 3-16. Cc loi bin

Hnh 3-17. nh ngha

Cc kt qu th nghim vi cc my cng, iu khin bin dng cho

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Cc mu hnh tr c th c mnh (t s gia chiu di L hay

Hnh 3-19. nh hng ca hnh dng

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Bin dng ngang [%]

Bin dng dc [%]

Hnh 3-20. Kt qu th nghim kt hp tng v gim ti trc

Hnh 3-21. Biu hin n hi sau trng thi

Tng hp cc kt qu th nghim nn c th rt ra mt s nhn nh

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-22 . nh ngha cc tham s c hc khi

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Nu khng c yu cu c bit khc, t l chiu cao trn ng knh mu ti thiu

1,2 1,4 1,6

Hnh 3-23. Tnh chuyn kt qu

Tc tng ti khng ch lin quan n thi gian, m cn c tc ng n tc

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

S ba trng hp th nghim khng ng hng

Hnh 3-24 . Biu hin khng ng hng ca bn nn ca phyllit thch anh , vi

Hm lng nc c th c nh hng c bn n biu hin bin dng v bn ca

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Mt ch tiu quan trng khi th nghim nn n trc l din tch pha di th ng

Bin dng dc trc

Hnh 3-26. nh ngha v cch xc nh cng ph hy

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

V cc d liu thu c trong phng th nghim, c bit trn cc mu th vi cc

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-28. Biu iu chnh

Vic thit lp mi tng quan gia bn v ny thc s l cng vic i hi

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

NQP/C hc / 3. Tnh cht c hc ca v khi /2005

Hnh 3-30. Dng c v s nn

D Andrea et.al (1965)

Hnh 3-38. Xc nh mi quan h = (t) v