Escolar Documentos
Profissional Documentos
Cultura Documentos
NR 42 (664) 18 października 2009 Cena 3 zł (w tym 7% VAT) INDEKS 337 374 ISSN 0867-4523
strona 8
Głębokie
zanurzenie
Jeśli zostanie nam tylko „Orzeł”,
to Dywizjon Okrętów Podwodnych przestanie istnieć.
J A S N O W I Z O R
I D E O L O
MAREK
Unzere sztetl brent SARJUSZ-WOLSKI
„Oto Żyd pokazał drogę honoru
w służbie ojczyzny”, komentowano.
G
dy wszyscy gorliwość obywatelską Tymczasem wybuch powstania kościusz- Pułkownik Joselewicz skierował do swych
w zaciąganiu się do wojska i składaniu kowskiego obudził uczucia patriotyczne rodaków żarliwy uniwersał: „Wierni bracia!
ofiar okazują, My niżej podpisani, bę- u większości polskich Żydów. Krawcy z Wil- Walczmy za ojczyznę, póki w sobie mieć bę-
dąc przez długi czas przy Jaśnie Wielmożnym na uszyli żołnierzom 200 mundurów, a Żydzi dziemy kroplę krwi. Gdyby i my się nie do-
Kościuszce Najwyższym Komendancie, czując warszawscy zadeklarowali przeszło 72 tysiące czekali, to dziatki nasze przecież mieszkać bę-
ten sam zapał, udajemy się do Prześwietnej Ko- złotych na potrzeby insurekcji. Joselewicz wi- dą bezpiecznie i swobodnie, i nie będą się tu-
misji prosząc, aby w werbowaniu Żydów, któ- dział w powstaniu szansę na odwrócenie ży- łały jak dzikie zwierzęta. Kochani Bracia!
rzy z chęcią chcą się za wolontariuszów zacią- dowskiego losu. Perswadował, że Polska jest Obudźcie się jako lwy i lamparty”.
gnąć, dopomóc raczyła”. Berek Joselewicz, jego krajem, więc chce walczyć w jej obronie. Obudził syna i wnuka. Józef Berkowicz bił
osiadły w Golędzinowie pod Warszawą, Do śmierci ubiegał się o prawo do swej małej się u boku ojca w armii Księstwa Warszaw-
handlujący końmi i paszą, wraz z Józefem ojczyzny. Cały jego oddział (500 szabel) zo- skiego, a potem w wojnie Napoleona z Rosją
Aronowiczem wystąpił tym pismem (23 kwiet- stał wybity przez podkomendnych generała w 1812 roku. Wielokrotnie ranny, jak ojciec,
nia 1794 roku) ze zgłoszeniem zorganizowania Aleksandra Wasiljewicza Suworowa pod- został odznaczony Orderem Legii Honoro-
pułku lekkiej jazdy ochotników żydowskich. czas szturmu Pragi w listopadzie 1794 roku. wej. Z synem Leonem walczył w powstaniu
W 1791 roku, dwa lata po ogłoszeniu „Deklara- Ale i to nie pomogło. listopadowym. Wzorem ojca, chciał zorgani-
cji praw człowieka i obywatela”, prawo do swo- Generał Jan Kniaziewicz, dowódca Legii zować pułk starozakonnych. Niechętny pomy-
bodnego życia otrzymali również Żydzi. Naddunajskiej, pisał w czerwcu 1800 roku do słowi był dyktator powstania generał Józef
Wcześniej i później nie byli dopuszczani do Józefa Wybickiego: „Berek Joselewicz, co Chłopicki. Ugiął się jednak pod naciskiem
armii ani do stanowisk państwowych. Nastroje w Polsce był pułkownikiem, co dwie kampa- Żydów i dał zgodę na sformowanie szwadronu
antysemickie podsycały oświeceniowe elity ze nie we Włoszech odprawił, tu przybywszy tym jazdy i pułku liniowego. Do zawiązania pułku
Stanisławem Staszicem na czele, który uwa- dobrowolnie starszeństwo odstąpił, którzy tu ostatecznie nie doszło, lecz Żydzi walczyli
żał Żydów za przyczynę wszelakich nie- żadnej kampanii nie odprawili; dlatego jednak w polskich oddziałach.
szczęść: „Żydzi są naszego kraju letnią i zimo- jego prześladować nie przestają, któremu jed- „Unzere sztetl brent” („Nasze miasteczko
wą szarańczą. Te obadwa stworzeń gatunki nak niczego więcej zarzucić nie można jak to, płonie”), śpiewał Mordechaj Gebirtig, w ofi-
przyśpieszają bieg pieniędzy, łatwią bogactw że się nie szlachcicem urodził”. Zginął śmier- cynie domu przy ulicy Berka Joselewicza 5 na
odmianę, ubożą ludzi pracowitych, najżyźniej- cią ułana („wcale tęgi był żołnierz, zwłaszcza krakowskim Kazimierzu, zanim 4 czerwca
sze pola niszczą, wsie napełniają nędzą, a po- dodając sobie animuszu z manierki”) 5 maja 1942 roku zamordowali go Niemcy. Jego pieśń
wietrze zarażają zgnilizną”. Utożsamiano ich 1809 roku w potyczce z austriackim podjaz- odprowadziła Marka Edelmana, ulicą Mor-
z wszelkim diabelstwem, mówiono o groźbie dem pod Kockiem. 200 lat przed Markiem dechaja Anielewicza, na Cmentarz Żydowski
judeizacji Polski. Edelmanem. w Warszawie.
MILITARIA HORYZONTY
Tylko BEZPIECZEŃSTWO
Druga wina
64 | ZDZISŁAW
na defiladę? 37
43 | JERZY
NAJDER
POLSKIE WOJSKA LĄDOWE potrzebują
nowej generacji bojowego wozu ŁUKASZEWSKI Tryumf albo zgon
na gąsienicach, który zastąpiłby przestarzałe Bezpieczeństwo Polski: 66 | ANDRZEJ FĄFARA
pojazdy BWP-1 z lat 60. ubiegłego wieku.
próba bilansu i perspektywy Futbol na tak
POZNAŃ
Lotniczy zlot
FOT. SP RP
SPRAWDZENIU POZIOMU WIEDZY SPECJALISTYCZNEJ DOWÓDCÓW LOTNICZYCH, ocenie umiejętności pilotażowych i bojowych oraz wymianie
doświadczeń zdobytych przez personel latający służył kurs szkoleniowo-metodyczny dla kierowniczej kadry lotnictwa sił zbrojnych „Zlot 2009”. Pod-
czas dwudniowego szkolenia 6 i 7 października zaprezentowały się prawie wszystkie statki powietrzne używane przez lotnictwo wojskowe w Polsce.
W 31 Bazie Lotnictwa Taktycznego w Poznaniu-Krzesinach wylądowało ich w sumie dwadzieścia siedem. Podczas szkolenia wykonywano zadania
lotnicze w ramach operacji COMAO (Composite Air Operation), polegającej na współdziałaniu samolotów różnych typów i rodzajów. (ANN)
wzorowego żołnierza 5 Pułku Inżynieryjnego, żołnierza Wojska Polskiego, który zginął bohaterską śmiercią
który zginął bohaterską śmiercią w czasie wykonywania misji w Afganistanie.
w czasie wykonywania zadania bojowego w Afganistanie. Cześć Jego pamięci!
Cześć Jego pamięci!
RODZINIE i PRZYJACIOŁOM
RODZINIE i BLISKIM Poległego Żołnierza
poległego żołnierza składam serdeczne wyrazy współczucia.
składam wyrazy serdecznego współczucia.
gen. dyw. Tadeusz Buk, gen. broni Bronisław Kwiatkowski,
dowódca Wojsk Lądowych dowódca operacyjny sił zbrojnych
FOT. J. WIŚNIEWSKI
nego ładunku wybuchowego pod jowego „A”. Kapral Radosław muńskich żołnierzy do wykony-
jednym z pojazdów typu MRAP Szyszkiewicz był kierowcą sanita- wania zadań w ramach operacji
Cougar, wchodzących w skład kon- riuszem w tym plutonie. (AD) ISAF w Afganistanie. (ATU)
TOMASZ
GOS
Głębokie
zanurzenie Rok 2017. Tracimy wyszkoloną
załogę podwodniaków. Chyba że do tego czasu
dostaniemy nowe okręty.
8 POLSKA ZBROJNA NR 42 | 18 PAŹDZIERNIKA 2009
ARMIA ARMIA
ARMIA Redaktor działu ARTUR GOŁAWSKI
Z
a tym, że warto mieć dywizjon
okrętów podwodnych, przema-
wia kilka faktów. Przede wszyst-
kim mają one niezwykle przy-
datną właściwość, jaką jest skry-
tość działania. Podczas działań wojennych jest
ona nieoceniona, ale odgrywa i będzie odgry-
wała coraz większą rolę również w czasie po-
koju. Ruch na szlakach morskich wzrasta.
A im jest większy, tym więcej zagrożeń zwią-
zanych z przemytem, piractwem, terrory-
zmem. Wszystkie marynarki wojenne na świe-
cie coraz bardziej zaczynają więc odgrywać
role prewencyjne. Uczestniczą w operacjach
takich jak „Active Endeavour” na Morzu Śród-
ziemnym, w której dwukrotnie brał udział
ORP „Bielik”, a raz ORP „Kondor”.
NAMIERZANIE PRZEMYTNIKÓW
Okręty marynarki prowadziły monitoring
całej żeglugi w obrębie rejonu operacji, roz-
poznając wszystkie przechodzące jednostki,
znajdujące się w zasięgu wykrycia. Szczegól-
nie w tych działaniach widać przewagę, jaką
okrętowi podwodnemu nad siłami nawodny-
mi daje skrytość.
„Podczas patrolu zbliżaliśmy się niepo-
strzeżenie na głębokości peryskopowej do
wykrytej jednostki i przyglądaliśmy się jej”,
mówi komandor porucznik Piotr Pawłowski,
dowódca pierwszej zmiany Polskiego Kon-
tyngentu Wojskowego „Kondor”. „Jeżeli coś
nas zaniepokoiło, zgłaszaliśmy to. Siły na-
wodne otrzymywały stuprocentowe wskaza-
nie celu i, wykonując «boarding», wiedziały,
czego i gdzie szukać. Bez takiej informacji
zmuszone byłyby działać po omacku”.
Załoga pierwszej zmiany kontyngentu
„Kondor” przepłynęła 8 tysięcy mil mor-
skich. Zidentyfikowała 2 tysiące jednostek.
„Przed wyjściem na patrol otrzymywali-
śmy dokładne informacje, czego w danym re-
jonie należy się spodziewać oraz na kogo i na
jaki rodzaj działalności musimy zwracać
szczególną uwagę”, wspomina dowódca.
„Chodzi głównie o jednostki podejrzane
o powiązania z terroryzmem, przemytem bro-
ni masowego rażenia albo ludzi”.
Atutem okrętów podwodnych jest też to, że
zużywają one dużo mniej paliwa niż jednost-
ki nawodne. „Paliwo jest nam potrzebne tyl-
FOT. MARIAN KLUCZYŃSKI
Ważniejsze typy Ó ÊÓ ËÓ ÌÓ ÍÓ ÎÓ ÏÓ ÐÓ ÑÓ
Wyporność Długość Prędkość Załoga Liczba wyrzutni
Typ i kraj
na powierzchni/ okrętu (m) na powierzchni/ torpedowych
pochodzenia
w zanurzeniu (t) w zanurzeniu (w) i kaliber (mm)
U-209/1200/1300/1400/1500
Niemcy 980–1454/1185–1850 54,4–64,4 10–11/20–22 30–38 8x533
U-212A
ATUTEM Niemcy 1450–1490/1700–1830 55,9–57,1 12/20 27 6x533
okrętów U-214
podwodnych
jest między Niemcy 1700/1800–1860 65 11-12/20 27 8x533
innymi to, Dolphin
że zużywają
dużo mniej Niemcy 1640/1900 57,3 11/20 30–35 6x533 4x650
paliwa Gotland (A19)
niż jednostki
nawodne. Szwecja 1494/1599 60,4 10/20 27 4x533 2x400
Kilo
Rosja 2325/3076 72,6 10/17 52 6x533
Collins
Australia 3051/3350 77,8 10/20 45 6x533
Oyashio
Japonia 2750/3500 81,7 12/20 70 6x533
Scorpène
Francja/Hiszpania 1559-1577/1711–17588 66,4–67,2 12/20–20,5 31 6x533
Z łodzi do okrętu
Okręty podwodne zajmują
w historii polskiej Marynarki
Wojennej miejsce szczególne.
WYSŁANIE na misję
jednostki podwodnej
jest tańsze niż wysłanie
jednostki nawodnej.
Również jeśli chodzi
o liczbę marynarzy.
wizjonu jest bardzo trudne i czasochłonne. czania okrętów podwodnych (ZOP) nie mają moloty i śmigłowce”, uzasadnia dowódca
To nie jest kwestia kilku miesięcy, ale wielu z kim ćwiczyć. jednostki.
lat żmudnych ćwiczeń. Przekonała się o tym „Zwracają się teraz do nas z prośbami
Ukraina, której Rosjanie zostawili w spadku o udostępnienie okrętów podwodnych przy PODWODNY CENNIK
okręty podwodne, ale zabrali wyszkolonych okazji różnych szkoleń i ćwiczeń. Siły ZOP Eksportem okrętów podwodnych zajmują
marynarzy”. nie mogą się przecież trenować tylko na sy- się Niemcy i Francuzi. Dość popularny w si-
Skutki likwidacji dywizjonu ilustruje rów- mulatorach. Likwidacja Dywizjonu Okrętów łach morskich wielu państw jest okręt projek-
nież przykład Danii. Duńczycy kilka lat temu Podwodnych powoduje więc również osłabie- tu 209. Od 1967 roku do teraz Niemcy sprze-
zrezygnowali z takiego dywizjonu, po czym nie wyszkolenia zespołów ZOP, w których dali 60 takich jednostek w pięciu wariantach,
szybko przekonali się, że ich zespoły zwal- skład wchodzą nie tylko okręty, ale także sa- w zależności od wyporności (od 1100
został u.
„Orzeł” ny w 1938 rok
w a
zwodo iej brał udział
n j.
Rok póź nii wrześniowe
k am p a
w
Składkowy okręt
Słynny z czasów II wojny światowej ORP „Orzeł” powstał za środki ze składek
społeczeństwa polskiego. Zbiórkę pieniędzy na budowę zainicjował w Polsce jeden z oficerów.
zastosowanej na okrętach typu 212, które aby dywizjon mógł efektywnie wyko- ki Wojennej Norwegii. Oferta ta była
w tym czasie projektowano dla marynarki nywać zadania na misjach oraz w kra- jedną z kilku rozważanych. W 2003
wojennej Niemiec. WSZYSTKIE ju, a także dobrze szkolić marynarzy, roku ostatecznie wycofano z linii
Francuzi natomiast mają w ofercie okręt marynarki w jego skład musiałyby wchodzić co okręty typu Foxtrot, które zostały za-
wojenne
typu Scorpène. Do tej pory sprzedali cztery na świecie
najmniej trzy, a najlepiej cztery jed- stąpione przez Kobbeny. Polska Ma-
tego typu jednostki. Dwie kupiło Chile, a po- coraz częściej nostki podwodne. rynarka Wojenna przejęła ostatnie po
siadaczem kolejnych dwóch na początku tego zaczynają to, by zapewnić ciągłość wyszkolenia
roku stała się Malezja. Cztery okręty zamó- odgrywać role ZOSTANIE i utrzymania załóg oraz aby uzyskać
policjantów.
wiła także Brazylia. TYLKO „ORZEŁ” czas na zakup nowych okrętów. Plany
Nie istnieje oficjalny cennik okrętów pod- W 2000 roku Marynarka Wojenna rozwoju sił zbrojnych do 2018 roku
wodnych. Cena zawsze wynika z umowy mię- czyniła starania o zakup nowego przewidują pozyskanie jednej takiej
dzy zamawiającym a kupującym. Można jed- okrętu. Podjęto wówczas wstępne roz- jednostki po 2015 roku. Jeśli to się
nak szacować, że jeden nowy podwodniak tej mowy z Norwegami na temat ewentu- nie uda, po wycofaniu Kobbenów zo-
klasy co opisane jednostki kosztuje około pół alnego przejęcia okrętów wycofywa- stanie tylko samotny „Orzeł”. On też
miliarda euro. Jak mówi komandor Ogrodnik, nych ze służby Królewskiej Marynar- nie będzie służył wiecznie.
nxwhf}qd rfkurqd su}hg su}hqlnlhp lqirupdfml mhvw v}f}hj¥oqlh zd¸q|p sdudphwuhp god xu}g}h¡
whohnrpxqlndf|mq|fk z|nru}|vw|zdq|fk su}h} vl | }eurmqhâ rujdqd z dg}| rud}â xu}g| dgplqlvwudfml sxeolf}qhmÝ
ó Ý Ý z udnrzlh rg zlhox odw vshfmdol}xmh vl z surgxnfml dsdudw¥z whohirqlf}q|fk vshfmdoq|fk
}dshzqldmf|fk wdn vnxwhf}q l qlh}dzrgq rfkurq su}hg su}hqlnlhp lqirupdfmlÝ
nwxdoqlh surgxnrzdqh v wu}| w|s| dsdudw¥z whohirqlf}q|fk vshfmdoq|fkÞ Ëðgâ óËðs l ñÌÞ
ó Ëðs mhvw whohirqlf}q|p dsdudwhp vshfmdoq|p dqdorjrz|pâ z z|nrqdqlx srorz|pÝ
u}h}qdf}rq| mhvw god }dshzqlhqld f}qr«fl qd zv}|vwnlfk vwrsqldfk grzrg}hqldÝ
sdudw mhvw su}|vwrvrzdq| gr zvs¥ sudf| } fhqwudodpl r qdslflx }dvlodqld rg ËÍ gr
ÏÓ su}h} mhgqrñ oxe gzxñ wrurz olql ndeorz r uh}|vwdqfml gr Ê nΩÝ sdudw ñËðs fhñ
fkxmh vl grgdwnrz|pl vshf|ilf}q|pl z d«flzr«fldplÞ
pd rexgrz hohnwurkhuphw|f}qâ }dshzqldmf vsh qlhqlh z|pdjd¡ rfkurq| su}hg
su}hqlnlhp lqirupdfml qd }hzqwu} dsdudwxâ
xn dg dsdudwx qlh }dzlhud hohphqw¥z lqgxnf|mq|fk z|wzdu}dmf|fk sroh hohnwurpdjqhñ
w|f}qhâ
srvldgd su}h f}qln mhgqrwru ó gzxwru xpr¸olzldmf| sudf dsdudwx z xn dg}lh mhgqrñ
oxe gzxñwrurz|pâ
pd xn dg eorndg| xqlhpr¸olzldmf| nru}|vwdqlh } dsdudwx rvrerp qlhxsudzqlrq|pâ
su}hsurzdg}dqd mhvw flj d nrqwurod vwdqx olqll su}| rg r¸rq|p plnurwhohirqlhÝ
z plnurwhohirqlh mhvw zexgrzdq| su}|flvn wdqjhqwd }zlhudmf| plnurirq z vwdqlh vsrñ
f}|qnrz|p l rgeornrzxmf| jr sr qdfl«qlflxâ
r}zl}dqlh dsdudwx xz}jogqld grgdwnrzr vshf|ilf}qh z|pdjdqld vwdzldqh xu}g}hñ
qlrp hnvsordwrzdq|p z zduxqndfk srorz|fk õ juxsd Ð ó l zhg xj ñÓÏñ
ÊÓÌöÝ rw|fkf}dvrzd hnvsordwdfmd w|fk dsdudw¥z z wuxgq|fk zduxqndfk srorz|fk z w|p
u¥zqlh¸ qd plvmdfk zrmvnrz|fk z sh ql srwzlhug}l d z|vrn ixqnfmrqdoqr« ur}zl}d¡
whfkqlf}q|fk whjr dsdudwxÝ
ó Ëðg mhvw dqdorjrz|p dsdudwhp nr¡frz|p vshfmdoq|pâ su}h}qdf}rq|p gr vwrvrzdñ
qld z vwdfmrqduq|fk plhmvfdfk sudf| rv¥e ixqnf|mq|fk nru}|vwdmf|fk } z|g}lhorqhm qlh}doh¸ñ
qhm vlhfl f}qr«flÝ sh qld rq srgreqh z|pdjdqld mdn dsdudw ñËðsâ doh su}h}qdf}rq|
mhvw gr vwrvrzdqld z srplhv}f}hqldfk l gr f}qr«fl vwdfmrqduqhm
dmqrzv}|p ur}zl}dqlhp } whm g}lhg}lq| mhvw dsdudw
whohirqlf}q| vshfmdoq| ñÌÝ rvldgd rq pd rñjdedñ
u|wrz rexgrz z nv}wd flh plnurwhohirqxÝ |srvdñ
¸rq| mhvw z srg«zlhwodq| z|«zlhwodf} flhn rnu|vwdolf}ñ
q| gzxzlhuv}rz| l srg«zlhwodqh su}|flvnl nodzldwxu|Ý
v}wd w dsdudwx xpr¸olzld ur}prz } qd r¸rq|p kh ñ
php qd j rzÝ
rvws gr dsdudwx god rv¥e xsudzqlrq|fk uhdol}rzdñ
q| mhvw }d srprf Í f|iurzhjr kdv d } nodzldwxu|Ý
sdudw vsh qld u¥zqlh¸ zv}|vwnlh z|pdjdqld l ixqnñ
fmh uhdol}rzdqh su}h} dsdudw| ñËðs l ñËðgÝ
Niech żyje
16
rezerwa
POLSKA ZBROJNA NR 42 | 18 PAŹDZIERNIKA 2009
A R M I A
Kandydaci
Kontrakt
Z awarcie kontraktu nastąpi z tymi ochotni-
kami, którzy spełnią między innymi nastę-
pujące warunki: będą mieli wymagany stan
zdrowia oraz orzeczenie wojskowej pracowni
psychologicznej o braku przeciwwskazań do
pełnienia czynnej służby wojskowej, a także
zaliczą sprawdzian z wychowania fizycznego
zorganizowany przez dowódcę jednostki. W
przypadku niektórych stanowisk zawarcie
kontraktu będzie uzależnione od posiadania
poświadczenia bezpieczeństwa.
O tym, gdzie będą przyjęcia, przesądzą za- „Wcielcie ich, bo się nigdy nie ożenią, bo POLSKA ZBROJNA: Dlaczego?
dania jednostek i czasy osiągania gotowości u nas tylko po wojsku jest się kwalifikowa- ANDRZEJ WASILEWSKI: Mają pilnować
do ich wykonania. Bo ci rezerwiści będą nym obywatelem”. Albo dlatego, że taka zasilania jednostek żołnierzami NSR. Zadba-
musieli być dostępni dla dowódców „na jest tradycja rodzinna. my, aby terenowe organy administracji woj-
gwizdek”. W zarządzie jesteśmy dobrej my- skowej realizowały to zadanie skutecznie
śli. To się uda. Wie pan, że w pewnych rejo- POLSKA ZBROJNA: A ten „gwizdek” to i sprawnie. Żeby dostarczały najlepszych
nach Polski mężczyzna nie weźmie ślubu, będzie telefoniczny, e-mailowy czy listowny? i zdecydowanych do służby kandydatów, zuży-
jeśli nie był w wojsku? ANDRZEJ WASILEWSKI: Zostawimy to wając jak najmniej środków do ich rekrutacji.
w gestii dowódców. Oni najlepiej będą wie-
POLSKA ZBROJNA: Tu Pan Generał dzieli, kiedy i jakich specjalistów im potrze- POLSKA ZBROJNA: Jednocześnie przy-
przesadza. Czasy się zmieniły. ba. Oni też będą decydować, na jaki okres mierzacie się do likwidacji niektórych ko-
ANDRZEJ WASILEWSKI: Skądże. Mie- podpiszą kontrakty z ochotnikami, lecz za ich mend. Jak to pogodzić?
liśmy niedawno przypadki, że rekrutów do plecami wciąż będą stały wojskowe komendy ANDRZEJ WASILEWSKI: Planujemy in-
jednostki przywozili ojcowie, prosząc: uzupełnień i wojewódzkie sztaby wojskowe. tegrację WKU. Mniejsze komendy zostaną
Niewykluczone, że błyskotliwy obywatel, który zacznie służbę w NSR, po latach – gdy przeniesie się do służby czynnej – zostanie generałem.
przejęte przez większe. Tempo inte- rzy rezerwy, czyli ze zwolnionych Spirala-ZINT, w którego bazach mamy dane
gracji będzie wprost proporcjonalne zawodowców i tych po służbie kan- o zasobie rezerwistów. Jeśli będzie potrzeba
do stopnia funkcjonowania systemu dydackiej, a także z żołnierzy służby znaleźć kandydatów o określonych specjalnoś-
informatycznego Spirala-ZINT, wspo- zasadniczej. W 2011 roku uruchomi- ciach, z odpowiednim wykształceniem
magającego ewidencję zasobów oso- my służbę przygotowawczą – dla i w konkretnym stopniu wojskowym, to dzięki
bowych. Musimy mieć absolutną pew- tych, którzy nie składali przysięgi temu systemowi będziemy potrafili ich wyty-
ność, że nie utracimy danych groma- wojskowej. Gdy zasoby żołnierzy re- pować i zaoferować im służbę w NSR.
dzonych latami przez WKU i WSzW. zerwistów będą topniały, to będzie-
One służą nie tylko wojsku – spełniają my rekrutować coraz więcej ochotni- POLSKA ZBROJNA: Ale można będzie
też funkcję użyteczną dla obywateli, ków cywilów. też zgłosić się samemu, na ochotnika?
pomagają zdobyć świadectwa służby, Obowiązek ANDRZEJ WASILEWSKI: Chętni, którzy
obrony jest
udokumentować pobyt w jednostce, POLSKA ZBROJNA: Zatem to sprawą nie tylko posiadają przeszkolenie wojskowe, powinni
załatwić sprawy roszczeń. Muszą być wojskowe komendy uzupełnień bę- obywateli, pozostawać w kontakcie z najbliższą WKU
zatem dostępne. dą prowadzić rekrutację i promo- ale także i na początku 2010 roku złożyć do wojsko-
przedsiębiorców
cję służby w NSR. wego komendanta uzupełnień wniosek
i pracodawców.
POLSKA ZBROJNA: Zapewne ANDRZEJ WASILEWSKI: Pro- o przyjęcie do służby w NSR. Będą wów-
w pierwszej turze rekrutacji będą mocja będzie ograniczona, adreso- czas musieli przedstawić świadectwo (dy-
dominować ci rezerwiści, którzy nie wana imiennie do konkretnych osób. plom) ukończenia szkoły (studiów) wraz
zdążyli zaciągnąć się do służby Nie musimy kontaktować się z na- z życiorysem, skróconym odpisem aktu uro-
czynnej przed wstrzymaniem nabo- szymi rezerwistami poprzez billbo- dzenia, zaświadczeniem z Krajowego Reje-
ru szeregowych. Nie zawiodą się? ardy. Od kilku lat nasze wysiłki stru Karnego oraz inne dokumenty, które
ANDRZEJ WASILEWSKI: Bę- są skierowane na uzupełnienie da- ich zdaniem wpłyną na wyniki postępowa-
dziemy korzystać z zasobów żołnie- nych w systemie informatycznym nia rekrutacyjnego.
POLSKA ZBROJNA: A jeśli pojawią się 20 tysięcy żołnierzy NSR. Zmieni się organi- tyczne po powrocie ze służby poza granicami.
w WKU cywile bez przeszkolenia wojsko- zacja wielu jednostek, choćby z powodu ich Jeśli chodzi o pieniądze, dostaną uposażenie
wego, czeka ich odmowa? połączenia. Nie trzeba więc będzie powoły- za każdy dzień faktycznej służby z tytułu od-
ANDRZEJ WASILEWSKI: Poczekają wać tak wielu rezerwistów. bywania ćwiczeń, pełnienia okresowej służby
do 2011 roku, kiedy rozpocznie się nabór do wojskowej oraz służby przygotowawczej. Bę-
służby przygotowawczej. Poprowadzą go woj- POLSKA ZBROJNA: Czy służba w NSR dzie im przysługiwać także dodatek motywa-
skowi komendanci uzupełnień po analizie po- będzie zaliczana byłym żołnierzom zawo- cyjny za uzyskanie odpowiedniej klasy spe-
trzeb, przydzielonych limitów oraz możliwo- dowym do wysługi emerytalnej? cjalisty, prawo do nagród z tytułu wzorowego
ści szkoleniowych wobec osób, które podczas ANDRZEJ WASILEWSKI: Chcemy nią wykonywania zadań służbowych i zwrot róż-
kwalifikacji wojskowej uzyskały kategorię zainteresować byłych żołnierzy, którzy w wy- nicy między wynagrodzeniem z tytułu zatrud-
zdolności do służby wojskowej „A”. niku reorganizacji wojska lub z innych powo- nienia uposażeniem w czasie służby czynnej,
dów odeszli z armii, a mają przydatne kwali- jeżeli otrzymywane uposażenie wypłacane
POLSKA ZBROJNA: Czy będzie obowią- fikacje i umiejętności. Z myślą o tych, któ- jest w niższej wysokości. Dostaną również
zywała zasada „kto pierwszy, ten lepszy”? rych emerytura jest niższa od górnej granicy świadczenia w naturze – w czasie służby: bez-
ANDRZEJ WASILEWSKI: Postępowanie (75 procent) podstawy wymiaru, przewiduje- płatne zakwaterowanie zbiorowe, bezpłatne
rekrutacyjne, tak jak w przypadku służby my mechanizm doliczania czasu czynnej umundurowanie i wyekwipowanie wojskowe
kandydackiej, będzie miało charakter kon- służby w NSR do tej podstawy. lub równoważnik pieniężny, a także bezpłatne
kursowy, uwzględniający limi- wyżywienie.
ty stanowisk. Kandydaci na
żołnierzy NSR będą przedsta-
Postępowanie POLSKA ZBROJNA: To
może być hit! POLSKA ZBROJNA: Lista jest spora.
wiani dowódcom jednostek,
mających wakaty, przez ko-
rekrutacyjne ANDRZEJ WASILEW-
SKI: To będzie korzystne
Najważniejsze jest chyba to, czy ochrona
przed zwolnieniem przez pracodawcę bę-
mendantów WKU. Jeśli będzie będzie miało dla takich żołnierzy. Liczy- dzie przysługiwać na czas służby czynnej
kilku kandydatów na jedno sta-
nowisko, dowódca wybierze te-
charakter my, że ta zachęta pomoże
obsadzić wakaty w deficy-
czy na cały okres kontraktu w NSR?
ANDRZEJ WASILEWSKI: Konstruując
go, którego uzna za odpowied-
niego. Po przeprowadzeniu po-
konkursowy, towych specjalnościach,
choćby w przypadku perso-
założenia do służby w NSR, przyjęliśmy, że
żołnierzami NSR będą głównie osoby mające
stępowania kwalifikacyjnego uwzględniający nelu medycznego w kon- nawiązany stosunek pracy. Na ogół w rela-
podpisze z nim kontrakt.
limity tyngentach wojskowych. cjach pracodawca–pracownik stroną silniej-
szą jest pracodawca, dlatego dla grupy oby-
POLSKA ZBROJNA: Czy
narzucicie WKU i dowódcom
stanowisk POLSKA ZBROJNA:
A zachęty dla innych kan-
R E K L A M A
POLSKA ZBROJNA:
przez wojskowe płatną pracą. Taki odzew ze
strony żołnierzy i pracodaw-
aktywizacji organizacji rezerwistów i szersze-
go udziału Polaków w ćwiczeniach i kursach
Spełnienie wszystkich komendy ców mógłby się dziś nie po- oferowanych przez Komitet Narodowych Sił
postulatów nie było moż-
liwe. Wiadomo, brak
uzupełnień, wtórzyć.
ANDRZEJ WASILEWSKI:
Rezerwowych (NRFC) NATO. To ważne, bo
w drugiej połowie 2011 roku będziemy orga-
pieniędzy.
ANDRZEJ WASILEW-
i właśnie z nimi Sądzę, że gdy zaistnieje potrze-
ba, to sam pracodawca skieruje
nizatorami kongresu NRFC, dysponując już
pierwszymi doświadczeniami z funkcjonowa-
SKI: Obowiązek obrony powinni być rezerwistów, którzy u niego nia NSR. Przyjedzie do nas ponad tysiąc re-
jest sprawą nie tylko oby-
wateli, ale także wszyst- w stałym pracują, do akcji. Bo posiada-
nie takich żołnierzy wśród
zerwistów z kilkudziesięciu państw, a zbiegnie
się to z prezydencją Polski w Unii Europej-
kich podmiotów prawa
w państwie, w tym przed-
kontakcie swoich pracowników będzie
dla niego powodem do dumy.
skiej. To honorowa sprawa, więc musimy się
do tego dobrze przygotować.
siębiorców i pracodaw- zainteresowani Znamy takich przedsiębiorców
ców. Zgodnie z artykułem
84 konstytucji każdy jest tą formą służby i dyrektorów, którzy chcieliby
być żołnierzami NSR, bo to dla WIZYTÓWKA
zobowiązany do ponosze- nich kwestia honoru, że potra-
nia ciężarów i świadczeń publicznych, fią być nie tylko szefami i właścicielami firm. Generał dywizji
w tym podatków, określonych w ustawie. ANDRZEJ WASILEWSKI
Dlatego dotychczas pracodawcy ponosili POLSKA ZBROJNA: Może są to ci, którzy W Sztabie Generalnym WP
koszty związane ze zorganizowaniem za- liczą na zawarcie kontraktów z wojskiem? w zarządach systemów or-
stępstwa pracowników powołanych do czyn- ANDRZEJ WASILEWSKI: Nie chcemy ganizacyjnych, zasobów
nej służby wojskowej, w tym koszty wypła- nikogo preferować. Liczymy na to, że żołnie- osobowych bądź uzupełnień służy od roku
canych im z tego tytułu odpraw. Teraz po- rzami NSR zostaną i pracownicy administra- 2000. Wcześniej przez siedem lat zajmo-
wał się logistyką w 1 Dywizji Zmechanizo-
moc dla pracodawców zatrudniających żoł- cji państwowej, i lekarze, na których nam
wanej, gdzie był szefem służb technicznych
nierzy NSR obejmie rekompensatę faktycz- obecnie zależy najbardziej, i pracownicy
i szefem logistyki – zastępcą dowódcy dy-
nie poniesionych wydatków z tytułu zatrud- przedsiębiorstw budowlanych. wizji. Krótko służył w sztabie Krakowskiego
nienia na czas pełnienia służby wojskowej Okręgu Wojskowego. Najdłużej był w Lubli-
przez żołnierza rezerwy będącego pracow- POLSKA ZBROJNA: A może jakiś prezes nie, gdzie w 1976 roku, po promocji, trafił
nikiem, nowego pracownika lub zorganizo- spółki giełdowej zostanie generałem? do 5 Pułku Czołgów jako dowódca plutonu
wania innej formy zastępstwa. ANDRZEJ WASILEWSKI: Wyobrażam remontowego. Tam awansował na stanowi-
sobie, że w konsekwencji rozwoju służbo- sko szefa służb technicznych – zastępcy
POLSKA ZBROJNA: Czyli… wego błyskotliwy obywatel, który zacznie dowódcy 7 Pułku Zmechanizowanego. Na
ANDRZEJ WASILEWSKI: W przelicze- służbę w Narodowych Siłach Rezerwy, po sztabowych odprawach często cytuje aneg-
niu na jeden dzień odbywania ćwiczeń lub latach – gdy przeniesie się do służby czyn- doty, traktując je jako przerywnik w meryto-
pełnienia służby okresowej przez żołnierza nej – zostanie generałem. Prawo nie wyklu- rycznych dyskusjach. Należy do tych przeło-
rezerwy kwota świadczenia dla pracodawcy cza takiej możliwości. żonych, którym podwładni mogą powie-
dzieć: „To nie jest tak, panie generale”,
nie może być wyższa od 1/30 dwuipółkrotne-
a on wysłucha, co mają do powiedzenia.
go przeciętnego miesięcznego wynagrodze- POLSKA ZBROJNA: Czy żołnierze
Absolwent Wojskowej Akademii Technicz-
nia w sektorze przedsiębiorstw. Przyjęliśmy NSR będą nosić na mundurach znaki nej, Politechniki Lubelskiej i Akademii
takie rozwiązanie, bo nie narusza ono prawa identyfikujące ich jako NSR-owców? Obrony Narodowej.
Pudło kontrolowane
że to, co popisano, było jedynie umową wstęp-
ną. Dziś możemy zaryzykować twierdzenie,
że dzięki paroletniemu opóźnieniu kupiliśmy
nowsze uzbrojenie (wybrany przez nas Spike
Minęło cztery lata używania wyrzutni pocisków LR był nie tylko gotowym produktem, ale ra-
kietą najnowszej, trzeciej generacji – AFF,
rakietowych Spike przez polskie wojsko. Aim, Fire and Forget, czyli wyceluj, odpal
i zapomnij). Na przepychankach z Izraelczy-
Przyszedł czas na oceny i wnioski. kami ucierpiał jednak prestiż Polski.
D
Pierwsze rakiety zostały przekazane naszej
wóch żołnierzy po odebraniu roz- niczym z opery mydlanej z końca lat dziewięć- armii 16 listopada 2004 roku. Po miesiącach
kazów błyskawicznie zajęło pozy- dziesiątych, kiedy to usiłowaliśmy kupić od szkoleń, 21 lutego 2005 roku, zaszczytu wy-
cję w okopie. W kilkadziesiąt se- konsorcjum trzech izraelskich firm – Rafaela, strzelenia pierwszego polskiego Spike’a do-
kund rozstawili niewielką wyrzut- Elbitu i El-opu – przeciwpancerne pociski kie- stąpił na poligonie pod Toruniem sierżant
nię i jeden z nich usadowił się przy urządze- rowane NT-D. Mariusz Arnista, a trafiony z odległości 2550
niach celowniczych, a drugi obok ubezpieczał Choć każdy serial, ze względu na liczbę metrów wrak T-72 pokazały wszystkie krajo-
kolegę. Po chwili rakieta ze świstem pomknęła wątków, opowiada się bardzo trudno, ten moż- we stacje telewizyjne.
w kierunku oddalonego o prawie cztery kilo- na streścić następująco: po podpisaniu umowy Pod koniec września 2009 roku na należą-
metry celu. Rozległ się głuchy odgłos detonacji cym do Centrum Szkolenia Artylerii i Uzbro-
i sylwetka wrogiego czołgu skryła się w dymie. C O M M E N T jenia w Toruniu obiekcie szkoleniowym znów
Pocisk, nie zmieniając lotu, wleciał w szarą pojawili się żołnierze z „pepekami”. Podczas
Generał brygady
kurtynę. Usłyszeliśmy detonację rakiety. W tym FRANCISZEK KOCHANOWSKI,
zorganizowanego przez Szefostwo Wojsk Ra-
momencie tylko operator wyrzutni wiedział, szef wojsk rakietowych kietowych i Artylerii Dowództwa Wojsk Lą-
czy trafiła w cel. Minę miał nietęgą. Po chwili i artylerii Wojsk Lądowych: dowych kursu instruktorsko-metodycznego
było jasne dlaczego. Spike LR chybił. zaplanowano wystrzelenie aż trzech rakiet
TRAFIONY ZAKUP?
C entrum w Toruniu dużo już zrobiło,
aby podnieść jakość szkolenia, ale
czeka je jeszcze wiele pracy. Jeśli w przy-
Spike LR. Dla laika to mało, ale gdy uwzględ-
ni się, że miały to być pociski 18., 19. i 20.
Polska była szóstym krajem, po Finlandii, szłości pozyskamy pociski o większym za- kolejno odpalone przez naszych żołnierzy,
Izraelu, Holandii, Rumunii i Singapurze, który sięgu, to kierunki prowadzenia ognia bę- trzy sztuki to liczba wręcz szokująca.
zdecydował się kupić przeciwpancerne rakiety dą musiały zostać wydłużone, co będzie Wspomniano na początku artykułu strzela-
Spike LR. Choć teraz mało kto o tym pamięta, wymagało modyfikacji granic bezpieczeń- nie osiemnastym pociskiem z kolei. Niestety,
podpisanie w grudniu 2003 roku umowy z Ra- stwa. Myślimy też o tym, by jak najbar- podobnie jak w przypadku siedemnastego
faelem na dostawę 264 wyrzutni i 2675 poci- dziej urealnić operatorom wykonywanie (przeprowadzonego w czerwcu również na po-
sków Spike – LR Dual poprzedziły działania zadań bojowych. ligonie pod Toruniem), nie udało się trafić. Jak
Spik
być pewni, co się stało”. Jeśli potwierdzi się, nić zarówno zadania, które może realizować Czas lotu
że przyczyną była usterka techniczna, produ- obsługa wyrzutni, jak i program szkolenia ope-
cent zwróci naszej armii nową rakietę w ra- ratorów ppk Spike.
na maksymalną
mach gwarancji. Szef artylerzystów podkreślał Szefostwo wyjaśniło, że trwa również anali- donośność
26 s
jednocześnie, iż dowodem na to, że bardzo za, czy strzelań bojowych nie jest za mało.
uważnie analizuje się każde strzelania, a już „Oczywiście zdajemy sobie sprawę z tego, że
szczególnie te nieudane, jest właśnie wrze- pociski Spike są drogie i liczba strzelań w ciągu
śniowy kurs i aż trzy odpalenia ppk Spike. roku musi być ograniczona”, mówi generał
Według generała, kurs to pokłosie czerwco- Kochanowski. „Trzeba jednak znaleźć odpo-
wego strzelania, zorganizowanego w Toruniu wiednie proporcje między liczbą godzin spędzo-
z okazji wizyty w naszym kraju członków klu- nych na trenażerach, a ilością zadań, które po- leźć się w poradniku dla dowódców pluto-
bu użytkowników przeciwpancernych poci- winny być wykonywane pociskiem bojowym”. nów, rozmawiano w czasie kursu w Toruniu
sków kierowanych Spike. Na potrzeby tej wi- Szef WRiA podkreślał, że niedługo ukaże się z szefami artylerii 11 Dywizji Kawalerii Pan-
zyty, w której uczestniczyli również przedsta- poradnik operatora ppk Spike, a Dowództwo cernej, 12 Dywizji Zmechanizowanej, 16 Dy-
wiciele Rafaela, operator pocisków miał wy- Wojsk Lądowych rozważa także wydanie po- wizji Zmechanizowanej oraz brygad posiada-
konać bardzo trudne zadanie ogniowe, pocho- radnika dowódcy plutonu, w którym oprócz jących ppk Spike.
dzące z obowiązującego w naszej armii pro- elementów technicznych znajdą się również Artyleryjscy dowódcy popierają nie tylko
gramu szkolenia operatorów tych rakiet: na- rekomendacje dotyczące taktyki użycia no- wydanie podręcznika poradnika, ale również
mierzyć cel, wystrzelić w jego kierunku, wej broni. O tym, co jeszcze powinno zna- wprowadzenie zmian w kryteriach zdrowotnych
SPROSTOWANIE niu „nie przypadła do gustu” kon- OD AUTORA Zapewniam, że nie to miałem na
W artykule „Dywizja remontowa”, cepcja konsolidacji firm byłych woj- Częścią dziennikarskiego rzemio- myśli. Jako dziennikarz szanuję za-
który ukazał się w „Polsce Zbroj- skowych przedsiębiorstw remonto- sła jest korzystanie nie tylko z ofi- równo prawo do udzielania infor-
nej” z 9 sierpnia 2009 roku, poda- wo-produkcyjnych. Te informacje są cjalnych źródeł informacji, ale też macji anonimowo, jak i prawo do
no, że Wojskowe Zakłady Motoryza- nieprawdziwe, a autorzy artykułu z wiedzy osób, które nie chcą być odmowy komentarza w danej spra-
cyjne SA w Poznaniu i Wojskowe Za- nie uzyskali ich od przedstawicieli ujawnione z imienia i nazwiska. wie, z którego w przypadku tego ar-
kłady Mechaniczne SA w Siemiano- obu naszych spółek. Tak było w przypadku artykułu „Dy- tykułu skorzystał szef WZM SA
wicach Śląskich „wolałyby jak naj- JANUSZ POTOCKI, wizja remontowa”. Użycie określe- w Poznaniu w rozmowie telefonicz-
szybciej znaleźć się w Grupie Bu- prezes zarządu WZM SA nia „przedstawiciele” mogło suge- nej z jednym ze współautorów arty-
mar” oraz że Wojskowym Zakładom w Poznaniu, rować, że prezentujemy oficjalne kułu. To sprawiło, że musiałem
Mechanicznym SA w Siemianowi- ADAM JANIK, stanowiska WZM SA w Poznaniu skorzystać z nieoficjalnych źródeł.
cach Śląskich i Wojskowym Zakła- prezes zarządu WZM i WZM SA w Siemianowicach Ślą-
dom Motoryzacyjnym SA w Pozna- w Siemianowicach Śląskich skich. KRZYSZTOF WILEWSKI
Masa pocisku
z pojemnikiem
13,3 kg
Średnica
pojemnika pocisku
131 mm
Powiększenie Długość pojemnika
celownika pocisku z (bez)
optycznego kołpakami
x 10
ochronnymi
Pole widzenia 1140 (1050) mm
Masa celownika
trójnogu optycznego
2,8 kg 5
Powiększenie
układu optycznego
głowicy
x 10
ke LR
5,1 kg
12 min
Pola widzenia
celownika
termowizyjnego
6 x 4,5 oraz 2 x 1,5
Koszt pocisku
100 tysięcy dolarów
DOBRY WYBÓR?
Żołnierzy powinny ucieszyć zmiany, jakie Wrześniowy kurs w Toruniu pokazał, że nie niowe i zmodyfikować zadania, jakie powie-
zapowiedział generał Kochanowski. Choć są to czcze obietnice. Bojowe zadania były rzone zostaną obsługom Spike’ów na polu
szefostwo WRiA DWL zdaje sobie sprawę, że trudne – strzelanie z zakłóceniami, na termo- walki. Czy możemy teraz ocenić, że w 2003
Spike kosztuje niemało (i także dlatego za uto- wizji ze zmianą celu oraz strzelanie do celu roku dokonaliśmy dobrego wyboru? Patrząc
pijne należy uznać wszystkie pomysły wysła- poruszającego się. Niestety, trafiono tylko na na wydłużającą się listę krajów użytkują-
nia wyrzutni do Afganistanu, bo nie mamy ta- „termo”; niszczenie celu w ruchu również za- cych Spike LR, moglibyśmy to potwierdzić.
kiego budżetu obronnego jak chwalący się kończyło się awarią rakiety, która po kilku se- Lepiej jednak wstrzymać się z tym parę lat.
skutecznością Spike’ów w walce z talibami kundach straciła łączność z operatorem. Ostatnie strzelania pokazały bowiem, że no-
Holendrzy), to obiecuje, iż będzie więcej strze- Dzięki wnioskom z ich wykonania będzie we pociski mogą wymagać jeszcze drob-
lań bojowych niż do tej pory. można opracować lepsze programy szkole- nych modyfikacji.
Zimny prysznic
MAŁGORZATA SCHWARZGRUBER
I
nspektorzy Najwyższej Izby pożarne interweniowały ponad 61 ty- Kontrola wykazała, że wyposażenie
Kontroli, mimo wykazanych sięcy razy. w sprzęt pożarniczy i specjalistyczny nie speł-
problemów, pozytywnie ocenili niało norm MON. Strażacy mieli za dużo samo-
działalność Wojskowej Ochro- PONIŻEJ NORM chodów ratowniczo-gaśniczych typu średniego
ny Przeciwpożarowej (WOP) – za- Inspektorzy NIK odwiedzili 13 jed- i ciężkiego, przyczep gaśniczych, aparatów po-
równo przygotowanie do akcji ratow- nostek Wojskowej Ochrony Przeciw- DZIŚ WOJSKOWE wietrznych nadciśnieniowych i środka piano-
niczo-gaśniczych, jak i współdziała- pożarowej, czyli Inspektorat WOP, STRAŻE chronią twórczego. Brakowało im natomiast lotnisko-
jedynie połowę
nie z jednostkami Państwowej Straży cztery delegatury WOP oraz osiem jed- z 1663 obiektów,
wych samochodów ratowniczo-gaśniczych,
Pożarnej. Warto o tym wiedzieć, bo nostek wojskowych, w których funkcjo- które tego przenośnych działek wodno-pianowych, agre-
w latach 2007–2008 wojskowe straże nowały wojskowe straże pożarne. wymagają. gatów prądotwórczych, sprzętu do ochrony dróg
Przeciwpożarowy Hercules
Wydatki MON na ochronę
przeciwpożarową systematycznie rosną.
R esor t obrony
w 2007 roku kupił
samochody ratowniczo-
w samochody ratowni-
czo-gaśnicze wraz
z ukompletowaniem
w sprzęt pozwalający
na prowadzenie profe-
sjonalnych szkoleń po-
-gaśnicze oraz sprzęt ra- w sprzęt pożarniczy żarniczych, a także kom-
towniczy i gaśniczy za puterową centralę ste-
W LATACH 2007–2008 blisko 20 milionów rującą zdarzeniami
wojskowe straże złotych, a na szko- – na łączną kwo-
pożarne interweniowały lenie specjalistów tę 24 milionów
ponad 61 tysięcy razy.
na potrzeby ochro- złotych.
ny przeciwpożaro- 3. Wybrane jed-
wej wydał około 1,5 nostki wojskowe
miliona. W 2008 ro- Wojsk Lądowych
ku na sprzęt pożarni- i Sił Powietrznych
czy MON planował wy- oraz remont sprzętu po- zostaną wyposażone
dać 21 milionów zło- żarniczego będącego w podwieszane pod
tych, a na szkolenie w ich wyposażeniu – na śmigłowiec zbiorniki
około 2 milionów. łączną kwotę około wodne oraz modułowe
W najbliższych latach 50 milionów złotych. systemy gaszenia poża-
w resorcie obrony pla- 2. Doposażenie funkcjo- rów montowane na sa-
nowane jest: nującej w resorcie molocie C-130 Hercules
1. Wyposażenie wojsko- obrony Szkoły Specjali- – za kwotę około 11 mi-
wych straży pożarnych stów Pożarnictwa lionów złotych.
oddechowych, radiotelefonów, proszku gaśni- straży pożarnych miało sprzęt do łączności bez- utrudnienia w wykonywaniu zadań ratowni-
czego oraz ubrań i wyposażenia ochronnego przewodowej z Państwową Strażą Pożarną. czo-gaśniczych. Jednak, jak zapewniał posłów
strażaków. Brakowało również samych strażaków, wako- na posiedzeniu sejmowej komisji obrony puł-
W dwóch jednostkach – skład Duninów 5 Re- wały głównie stanowiska ratowników i kierow- kownik Andrzej Derewońko, szef WOP, „nie
jonowej Bazy Materiałowej w Nowogrodzie Bo- ców. Głównymi przyczynami tego były niskie ma zagrożenia, że któryś z oddziałów WOP nie
brzańskim i skład 6 Rejonowej Bazy Materiało- wynagrodzenie i brak kandydatów mających od- wykona zadania z uwagi na brak sprzętu”.
wej we Wrocławiu-Kowalach – samochody powiednie kwalifikacje. Do pogłębienia proble-
ratowniczo-gaśnicze parkowano w odległości mów kadrowych WOP przyczyniła się także pro- STRAŻAK BEZ MATURY
120–250 metrów od strażnicy, bo bramy garażo- fesjonalizacja sił zbrojnych. Gdy zlikwidowano W raporcie inspektorzy NIK napisali, że nie
we były za wąskie i uniemożliwiały wjazd. „Po- służbę zasadniczą, z wojskowych jednostek stra- wszyscy zawodowi żołnierze i pracownicy
konywanie przez strażaków podczas alarmu tych ży pożarnych odeszło 666 odbywających taką wojska zatrudnieni w wojskowych strażach po-
odległości stanowiło utrudnienie w sprawnym służbę żołnierzy. żarnych (WSP) mieli odpowiednie kwalifikacje.
podejmowaniu interwencji”, uznali kontrolerzy. W ocenie NIK niedobory kadrowe w wojsko- W czterdziestu WSP, dla których zgodnie
Stwierdzili też, że tylko dwie trzecie wojskowych wych strażach pożarnych mogły powodować z zatwierdzonym w 2007 roku przez ministra
Wielkie porządki
obrony „Planem rozwoju systemu zabezpiecze-
nia przeciwpożarowego Sił Zbrojnych RP w la-
tach 2007–2012” ustalono nowe stanowiska, wy-
kształcenia średniego nie miało 15,5 procent żoł-
nierzy i pracowników, a odpowiednich kwalifi-
kacji zawodowych (pożarniczych) aż 67,2 pro-
cent personelu.
NIK uznała, że chociaż szefowie delegatur
Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej współ- Z pułkownikiem ANDRZEJEM
pracowali z Państwową Strażą Pożarną i innymi
służbami ratowniczymi, to w niektórych przy-
DEREWOŃKĄ o wakatach
padkach nie ustalali planów z komendantami i brakach sprzętowych
wojewódzkimi PSP, między innymi tego, ile sił
i środków, jeśli wybuchnie pożar, zostanie skie- rozmawia MAŁGORZATA
rowanych do działań lub do akcji ratowniczych.
W Gdyni i Poznaniu nie ustalono, jakie jednostki
SCHWARZGRUBER
będą uczestniczyć w akcjach ratowniczych na
obszarze jednostek wojskowych oraz poza tere- POLSKA ZBROJNA: Jak ocenia Pan ra- ska dla pracowników wojska, którzy będą
nami należącymi do wojska. W Warszawie i Po- port NIK? wykonywać zadania w wojskowych strażach
znaniu nie uzgodniono rejonów pomocy wza- ANDRZEJ DEREWOŃKO: Ogólnie pozy- pożarnych. Chcemy też, aby płace były konku-
jemnej dla trzech wojskowych straży pożarnych. tywnie. Kontrolerzy pokazali te obszary, w któ- rencyjne.
rych stwierdzili nieprawidłowości.
POZA PRAWEM POLSKA ZBROJNA: Brakuje wam sprzę-
W „Planie rozwoju systemu zabezpieczenia POLSKA ZBROJNA: Zarzuty można po- tu, a w niektórych jednostkach jest go za ma-
przeciwpożarowego Sił Zbrojnych RP w latach dzielić na trzy obszary: braki w kwalifika- ło, w innych natomiast za dużo.
2007–2012” założono zmniejszenie liczby jed- cjach zawodowych strażaków, w sprzęcie ANDRZEJ DEREWOŃKO: Najbardziej
nostek wojskowej straży z obecnych 139 do 99. oraz niejednoznaczność przepisów dotyczą- brakuje samochodów lotniskowych oraz pomp
W uzasadnieniu do dokumentu minister obrony cych zadań i kompetencji WOP. dużej wydajności. Od zakończenia kontroli
wyjaśnił, że wojskowe straże pożarne zostaną je- ANDRZEJ DEREWOŃKO: Przez prawie NIK, czyli od czwartego kwartału ubiegłego
dynie w tych jednostkach, w których „występuje 50 lat wojsko kształciło ludzi według własnych roku, do lipca 2009 roku wydaliśmy na sprzęt
konieczność zabezpieczania procesów technolo- programów. W 2005 roku zmiana ustawy 17 milionów złotych. Kupiliśmy między in-
gicznych o dużym ryzyku pożarowym i wybu- o ochronie przeciwpożarowej wpro- nymi dziewięć samochodów pożarni-
chowym”. wadziła dla strażaków wymóg wy- Nie ma czych, w tym pięć lotniskowych. Prze-
Tymczasem dziś wojskowe straże chronią je- kształcenia na poziomie średnim wykwalifikowanych suwamy też sprawny sprzęt z likwi-
dynie połowę z 1663 obiektów, które tego wy- oraz określiła, jakie szkolenia po- strażaków, którzy dowanych jednostek do tych, które
magają. W pozostałych wypadkach nad obiekta- winni przejść wojskowi strażacy, stoją w kolejce pozostają.
mi wojskowymi czuwają państwowe i ochotni- aby wykonywać ten zawód. Za- po pracę.
cze straże pożarne. Kontrolerzy NIK uznali, że częliśmy więc szkolić ludzi według POLSKA ZBROJNA: Jaki jest plan
realizacja planu spowoduje zwiększenie liczby programu opracowanego przez komen- uzupełnienia brakującego sprzętu?
wojskowych jednostek i instytucji, których nie danta głównego PSP. Przytoczone w raporcie ANDRZEJ DEREWOŃKO: Do 2012 roku
chronią wojskowe straże pożarne. Ich zdaniem, NIK liczby dotyczą osób niemających kwalifi- chcemy kupić: 31 średnich samochodów ratow-
nieobjęcie wszystkich takich placówek ochroną kacji według nowych wymagań. Ustawa stano- niczych, 11 ciężkich ratowniczo-gaśniczych, 24
ratowniczo-gaśniczą przez WOP wynikało z nie- wi, że musimy je uzyskać do czerwca 2010 ro- lotniskowe i 7 pomp o dużej wydajności. We-
dostosowania organizacji Wojskowej Ochrony ku. Dlatego stwierdzenie, że 60 procent straża- dług przepisów, tak twierdzili kontrolerzy NIK,
Przeciwpożarowej do wyznaczonych jej zadań. ków nie ma wymaganych kwalifikacji, nie do powinniśmy mieć tyle pododdziałów wojsko-
Dlatego w wystąpieniu pokontrolnym izba końca jest prawdą. Te osoby, które są w WOP, wych straży pożarnych, żeby objąć operacyj-
wnioskowała do ministra obrony o jak najszyb- ukończyły specjalistyczne szkolenia, ale we- nym zabezpieczeniem wszystkie jednostki pod-
sze uregulowanie w ustawach o ochronie prze- dług naszych programów. ległe lub nadzorowane przez MON. Aby tak się
ciwpożarowej i o Państwowej Straży Pożarnej stało, naszych jednostek musiałoby być co naj-
zadań i kompetencji Wojskowej Ochrony Prze- POLSKA ZBROJNA: NIK twierdzi także, mniej dwa razy więcej. Dziś mamy ich 124.
ciwpożarowej oraz służby strażaków PSP że macie braki w kadrze.
w WOP. Kolejne zalecenia dotyczyły stworze- ANDRZEJ DEREWOŃKO: Przez wiele lat POLSKA ZBROJNA: A ma być 101. Te
nia osobom pełniącym służbę w wojskowych system wojskowych straży pożarnych funkcjo- liczby nie dadzą się pogodzić...
strażach pożarnych możliwości zdobycia odpo- nował głównie dzięki żołnierzom służby zasad- ANDRZEJ DEREWOŃKO: Dlatego chce-
wiednich kwalifikacji oraz poprawy wyposaże- niczej. Od 2003 roku zaczęliśmy przechodzić my dokonać zmian w przepisach. Trzeba jedno-
nia jednostek WOP w sprzęt pożarniczy i specja- na pełne zawodowstwo, chcąc je osiągnąć znacznie określić, w jakich jednostkach woj-
listyczny. w 2012 roku. Gdy podjęto decyzję, że służba skowych będą funkcjonować te specjalistyczne
„W ocenie NIK działania ministra obrony mo- zasadnicza kończy się w 2009 roku, musieli- pododdziały, w co mają być wyposażone. Upo-
gą okazać się niewystarczające w stosunku do śmy przeformowywać straże znacznie szybciej, rządkowanie spraw prawnych pozwoli także na
potrzeb WOP, bo formacja ta wymaga zwiększe- niż zakładaliśmy. Wakaty spowodowane są bra- doprecyzowanie obszarów kompetencji, odpo-
nia o sto procent posiadanych sił i środków. Z te- kiem chętnych. Nie ma wykwalifikowanych wiedzialności oraz zadań szefa WOP i szefów
go powodu należy zmienić zadania WOP, aby strażaków, którzy stoją w kolejce po pracę. Pod- delegatur WOP.
ich realizacja była właściwa”, twierdzi Jacek jęliśmy starania, żeby do ponadzakładowego Pułkownik ANDRZEJ DEREWOŃKO jest szefem
Kościelniak, wiceprezes izby. układu zbiorowego pracy wprowadzić stanowi- Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej.
FOT. US DOD
BOGUSŁAW POLITOWSKI
M
iędzynarodowy cywilno-woj- szkoleniu do nowych zadań w lutym 2009 ro- jęli kierowanie portem lotniczym w Kabulu
skowy port lotniczy w Kabulu ku na lotnisku w Powidzu zaliczyli jeszcze od żołnierzy węgierskich.
(Kabul Afghanistan Interna- szkolenie zgrywające oraz ćwiczenia spraw- Obowiązki szefa polskiej grupy KAIA oraz
tional Airport – w skrócie dzające. 3 marca do Kabulu wyleciała grupa całego portu objął pułkownik Lesław Dubaj,
KAIA) jest dla Islamskiej Republiki Afgani- organizacyjna. 17 marca na lotnisku we Wro- na co dzień dowódca 33 Bazy Lotniczej
stanu bramą na świat. Od 1 kwietnia do cławiu pożegnano zasadniczy komponent, w Powidzu. Poza kierowaniem portem lotni-
1 października 2009 roku klucze od tej bramy udający się na misję. 1 kwietnia Polacy prze- czym nasi żołnierze tworzyli grupy operacji
dzierżyli Polacy. Siedemdziesięciu żołnierzy powietrznych, logistyczną, żandarmerię oraz
odpowiadało za funkcjonowanie lotniska. Te- C O M M E N T sztab. Grupa podlegała bezpośrednio do-
raz, gdy wrócili do kraju, można powiedzieć, że wództwu sił ISAF.
Pułkownik LESŁAW DUBAJ,
z zadania wywiązali się wzorowo. Nieoficjalnie dowódca grupy KAIA
mówi się, że swym następcom na misji – Hisz- od kwietnia do czerwca NIETYPOWO I NIEBEZPIECZNIE
panom – podnieśli poprzeczkę. 2009 roku: Port lotniczy w Kabulu jest obiektem cy-
wilnym. Część jego terenu wydzielono dla
NARODZINY GRUPY
W październiku 2006 roku Polska zaak-
S elekcja specjalistów do grupy była bar-
dzo skrupulatna. I co do fachowości na-
szych żołnierzy podczas misji nie można
wojska. Polacy szybko się przekonali, że za-
sadniczo różni się on od innych tego typu
ceptowała propozycję Kwatery Głównej Zjed- mieć zastrzeżeń. Trochę trudny początek w Europie i na świecie, podobnie jak różne
noczonych Sił NATO w Europie (SHAPE), był tylko dla tych, którzy na misji znaleźli są zachowania ludzi, w tym pilotów, w kraju
aby nasi żołnierze objęli zarządzanie KAIA. się po raz pierwszy. Jednak i oni po krótkim ogarniętym wojną.
W kwietniu 2007 roku na lotnisku w Kabulu czasie opanowali wszystkie procedury i za- Nietypowość polegała nie tylko na tym, że
przedstawiciele Sił Powietrznych dokonali sady zachowania się w strefie wojennej. średnio wykonuje się tam około 380 lotów
pierwszego rekonesansu. Następne przepro- Mimo że przyszło mi dowodzić żołnierzami dziennie, przede wszystkim od świtu do
wadzili w grudniu 2008 roku i w styczniu ro- kilkunastu nacji, nigdy nie było żadnych zmierzchu. Dużym utrudnieniem dla kontro-
ku następnego. problemów. Nasz styl służby, sposób roz- lerów ruchu lotniczego było i to, że wszystkie
Kandydatów do misji wyłaniano skrupu- wiązywania problemów oraz dowodzenie załogi lądujących i startujących samolotów,
latnie, kierując się ich kwalifikacjami języko- podobały się wszystkim. Na zakończenie nawet cywilne maszyny lecące do Kabulu,
wymi, stanem zdrowia oraz tym, czy mieli służby otrzymaliśmy wiele podziękowań z uwagi na zagrożenie atakami talibów wy-
i słów uznania.
odpowiednie certyfikaty NATO. Po prze- konywały podejścia i lądowania metodą tak-
Port lotn
jest obie iczy w Kabulu
k
Część je tem cywilnym
g .
wydzielo o terenu
no dla w
ojska.
tyczną. Piloci nadlatywali nad lotnisko na du- wojskowe i cywilne. Przylatywały maszyny Polacy zajmowali się też szkoleniem kilku
żej wysokości, następnie pikowali i wykony- z rannymi, z ciałami poległych, z pomocą hu- afgańskich kontrolerów ruchu lotniczego.
wali manewr szybkiego lądowania. Kontrole- manitarną, rządowe z VIP-ami na pokładzie Przygotowywali również do zadań amerykań-
rzy nie zawsze mogli przewidzieć ich zacho- oraz wszelkiego rodzaju samoloty i śmigłow- skich instruktorów. Nasi lotnicy dodatkowo
wanie. Na dodatek pobliskie góry ogranicza- ce bojowe. wspierali szkolenie pilotów armii afgańskiej,
ły możliwości radiolokacyjne i utrudniały W trakcie pobytu w Afganistanie polski którzy wykonywali loty na śmigłowcach
łączność radiową. Niekiedy z pilotami samo- personel obsłużył łącznie 56 288 operacji po- Mi-17, Mi-35 oraz samolotach An-26
lotów można się było porozumieć dopiero na wietrznych. Bywały chwile, gdy co minutę i An-32. Afganistan chce jak najszybciej
milę przed lotniskiem, pod warunkiem, że na pasie lotniska lądował albo startował stam- przystąpić do systemu ICAO (Międzynarodo-
w ogóle znali oni język angielski. tąd jakiś samolot lub śmigłowiec. wa Organizacja Lotnictwa Cywilnego),
Żołnierzom z komponentu KAIA we znaki w związku z tym wiedza, jaką tamtejszym
dały się też konwoje przejeżdżające przez C O M M E N T kontrolerom i innym specjalistom z obsługi
Kabul. Urządzenia zakłócające zamontowane przekazali Polacy, była cenna.
w ich pojazdach uniemożliwiały czasem pra- Pułkownik pilot WOJCIECH Na lotnisku w Kabulu wkrótce mają być
cę aparatury kontroli ruchu powietrznego. PIKUŁA – dowódca grupy instalowane nowe radary, przewidziana jest
KAIA od lipca do
Zatem każdego dnia dochodziło do sytuacji, modernizacja wieży oraz budowa nowego
października 2009 roku:
w której zagrożone było bezpieczeństwo ru- terminalu. Niestety, polscy kontrolerzy mu-
chu na lotnisku, ale też życie i zdrowie pasa-
żerów, pilotów oraz obsługi naziemnej. P rzyszło mi dowodzić lotniskiem w najgo-
rętszym okresie, podczas przygotowań
do wyborów prezydenckich w tym kraju
sieli pracować na sprzęcie wymagającym pil-
nej wymiany.
C O M M E N T A R I U M
Nieocenione
doświadczenie
ANDRZEJ BŁASIK
Wysłaliśmy do Kabulu
naszych najlepszych ludzi.
niskiem odprawiono ponad 73 tysią- nie i umiejętności, wiele osób z in- kój w porcie lotniczym dbali także nasi sape-
ce pasażerów oraz przeładowano nych państw, i to nie tylko munduro- rzy oraz żandarmi. Towarzyszyły im specjal-
przeszło 38 tysięcy ton towarów wi, liczyło się z naszym zdaniem”. nie wyszkolone psy. Takie zespoły reagowały
i sprzętu, z którego spora część prze- na alarmy o podłożeniu materiałów wybu-
znaczona była dla wojsk ISAF. Pola- POLSKIE STEROWANIE chowych, sprawdzały podejrzane pojazdy
cy nadzorowali w tym czasie 779 Przez pierwsze trzy miesiące funk- przejeżdżające przez bramę lotniska, a także
przylotów i 700 odlotów w trybie cję dowódcy portu, któremu podlegał kontrolowały bagaże, sprawdzając, czy nie
procedur VIP. personel wojskowy i cywilny z kilku- ma w nich broni, materiałów wybuchowych
Mimo nawału obowiązków żołnie- nastu nacji, pełnił pułkownik Lesław albo narkotyków.
rze znajdowali czas na budowanie Dubaj. Później zastąpił go pułkownik KAŻDEGO DNIA Polskimi jedenastoma saperami dowodził ka-
dochodziło
przyjaznych relacji z przedstawicie- pilot Wojciech Pikuła, na co dzień do- do sytuacji, kiedy pitan Marcin Muszyński. Czasami działali tra-
lami afgańskich armii, administracji wódca 12 Bazy Lotniczej w Mirosław- zagrożone było dycyjnie, wyjmując z ziemi stare niewybuchy,
cywilnej i policji. Starali się poma- cu, który przed misją uczestniczył bezpieczeństwo innym razem byli pirotechnikami sprawdzają-
ruchu na
gać ludziom, objęli nawet patronat w przygotowaniu komponentu. lotnisku,
cymi podejrzane torby i pakunki. W razie ko-
nad przedszkolem. Obaj za najtrudniejszy aspekt misji a także życie nieczności stawali przy skanerach prześwietla-
Zadania wykonywane w dalekim uznali duże nasilenie operacji lotni- i zdrowie jących bagaże podróżnych. Byli skrupulatni.
kraju okazały się korzystne nie tylko czych, których obsługa stawała się pasażerów, Zdarzało się, że znajdowali niebezpieczne
dla Afgańczyków, lecz i dla naszych chwilami niebezpieczna. Przyznali, że pilotów
obsługi
oraz
przedmioty.
specjalistów. Na wrocławskim lotni- w codziennej pracy dawało się wyczuć naziemnej. Jak potwierdzają pułkownicy Dubaj
sku Strachowice, już po powrocie, napięcie związane z próbami ataku na i Pikuła, podczas tej misji zdarzały się nie-
wielu z nich bez względu na specjal- lotnisko. Zdarzały się ostrzały portu bezpieczne sytuacje. Raz w lądującym samo-
ność przekonywało, że zdobyli wiel- lotniczego przy użyciu moździerza. locie przetarły się opony, kiedy indziej nastą-
kie doświadczenie, o jakim mogą po- Nie bez wpływu na atmosferę panują- piła awaria silnika... Na szczęście nigdy nie
marzyć koledzy w kraju. Zapewniali, cą wśród obsługi było także zagroże- doszło do tragedii lub groźnego wypadku.
że podczas misji dyżury, służby nie atakami samobójczymi. Jeden Obaj dowódcy przyznają, że podwładni,
i praca były dla nich nie tylko ko- z nich doszedł do skutku, na szczęście szczególnie kontrolerzy, byli bardzo obciąże-
niecznością, ale też wyzwaniem. nikomu z żołnierzy ani pracowników ni obowiązkami. Jedną z przyczyn było to, że
„Tworzyliśmy zgrany kolektyw, pra- obsługi nic się nie stało. cały ruch powietrzny odbywał się za dnia, do
cowaliśmy w superatmosferze”, Za bezpieczeństwo na lotnisku godziny 18. Z uwagi na warunki wojenne,
wspominali. „Duży wpływ mieli na i wokół niego odpowiadali żołnierze oraz ze względu na to, że lotnisko nie spełnia
to przełożeni. Widząc nasze podej- belgijscy. Ich dowódca był zastępcą pewnych norm międzynarodowych, przyloty
ście i nastawienie oraz doświadcze- głównodowodzącego Polaka. O spo- i odloty nie mogły trwać przez całą dobę.
B
udowa systemu obronnego, rola „Profesjonalizacja to nie tylko pełne uzawo- tywnego systemu obronnego. W procesie profe-
armii we współczesnym społe- dowienie armii, ale też modernizacja sprzętu, sjonalizacji nie można zapominać, że na rzecz
czeństwie, kształcenie kadr woj- nowe regulacje prawne, zmiana jakościowa sił budowy systemu obronnego winien świadczyć
skowych – takie między innymi zbrojnych i zwiększenie efektywności użycia każdy obywatel”. Zdaniem ministra, rozwijając
zagadnienia poruszano 7 paź- wojskowych jednostek”, zaznaczył profesor wszystkie dziedziny profesjonalizacji, w tym
dziernika w Wojskowej Akademii Technicznej WAT, generał dywizji w stanie spoczynku dok- modernizację techniczną, nie zapomina się rów-
w Warszawie podczas międzynarodowej konfe- tor habilitowany Julian Maj. Dodał, że obron- nież o powszechności obrony.
rencji naukowej „Profesjonalizacja Sił Zbroj- ność narodowa przestała być domeną tylko sił Minister Bogdan Klich w swoim przemówie-
nych a powszechny obowiązek obrony Rzeczy- zbrojnych i podkreślił znaczenie układów poza- niu poświęconym roli armii we współczesnym
pospolitej”. W debacie, zorganizowanej pod pa- militarnych. „System obronny państwa zależy świecie, społeczeństwie i państwie zwrócił nato-
tronatem ministra obrony narodowej przez WAT, też od dobrze przygotowanych kadr zarządzają- miast uwagę na walory wprowadzonej w naszym
Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego, cych, bo to człowiek jest decydującym ogniwem kraju armii zawodowej. Omówił też zaawanso-
Uniwersytet Jagielloński, Uniwersytet Warszaw- w obronności”. wanie profesjonalizacji oraz niezbędne działania,
ski i Polski Uniwersytet na Obczyźnie z Londy- O znaczeniu cywilnych struktur dla obron- jakie są jeszcze w tej sprawie do podjęcia.
nu, wzięli udział politycy, naukowcy zajmujący ności kraju mówił też sekretarz stanu w resor-
się obronnością oraz praktycy reprezentujący cie obrony do spraw profesjonalizacji Czesław OTWARCIE NA CYWILÓW
ministerstwo obrony, Sztab Generalny Wojska Piątas: „O zdolnościach do obrony kraju de- Gospodarz obrad rektor WAT generał bryga-
Polskiego, Dowództwo Wojsk Lądowych, a tak- cydują nie tylko same siły zbrojne, i nawet dy doktor habilitowany Zygmunt Mierczyk
że oficerowie i podchorążowie WAT. profesjonalna armia sama nie zapewni efek- przedstawił rolę uczelni wyższych w procesie
ANNA DĄBROWSKA
Wspólna obrona
Nawet profesjonalna armia nie zapewni sama efektywnego systemu
obronnego. Do jego budowy powinien przyczynić się każdy obywatel.
profesjonalizacji: „O jakości dowodzenia będzie podstawowe funktory profesjonalnej armii XXI armii to obrona ojczyzny, a służba wojskowa
decydowała jakość kształcenia przyszłych kadr wieku i ich odniesienie do programu profesjona- i bycie żołnierzem jest tam zaszczytem, dzięki
naszej armii”. lizacji naszych sił zbrojnych. Wymienił także czemu armia może wybierać dla siebie najlep-
Rektor mówił też o reorganizacji, jaką przeszło różne funkcje sił zbrojnych szych specjalistów. Jak tłumaczył
wojskowe szkolnictwo wyższe, oraz o obawach zmieniające się razem z Uczelnie wojskowe natomiast profesor Andrzejuk,
i nadziejach kadry naukowo-dydaktycznej uczel- charakterem armii. Wystę- w państwach totalitarnych wojsko
ni wojskowych. Wskazał na walory akademii, pujący przed nim profesor muszą mieć służy często utrzymaniu reżimu
którą zarządza, oraz korzyści czerpane z przepro- doktor habilitowany charakter otwarty, – wtedy jest ono negatywnie po-
wadzanych w placówce badań i ekspertyz wyko- Konstanty Wojtaszczyk aby szkolić strzegane. W takich krajach służba
nywanych na potrzeby armii. Porównał kierunek z Uniwersytetu Warszaw- w armii jest zwykle przymusowa
rozwoju i przemian WAT do innych uczelni typo- skiego przedstawił zagad- słuchaczy i poborowi starają się jej unikać.
wo politechnicznych. Podkreślił również, że aka- nienie konstytucyjnego na odpowiednim „W Polsce mojej młodości po-
demia od wielu już lat uczestniczy w procesie obowiązku obrony Rzeczy- poziomie wszechne było przekonanie, że
profesjonalizacji, kształcąc na najwyższym po- pospolitej Polskiej w XX obowiązkiem każdego żołnierza
ziomie kandydatów na oficerów zawodowych. i XXI wieku. Odwoływał jest walka o wolność i suwerenność
Generał Mierczyk zwrócił też uwagę na zale- się do norm, standardów oraz regulacji praw- ojczyzny. Los sprawił, że wielu z nich zginęło
ty płynące z cywilnych kierunków studiów ot- nych występujących w innych krajach europej- w boju”, mówił ostatni prezydent Rzeczypospo-
wartych w akademii i przypomniał, że studenci skich i porównywał je z obowiązującymi w na- litej na Uchodźctwie Ryszard Kaczorowski,
bez mundurów stanowią obecnie zdecydowaną szym kraju. podkreślając, jak wielką wagę Polacy w dwu-
większość słuchaczy WAT. dziestoleciu międzywojennym przywiązywali
Do tego wątku odwołał się podczas dyskusji ZBIOROWY OBOWIĄZEK do kwestii obronności kraju. Prezydent zasta-
generał dywizji doktor Romuald Ratajczak, Jednym z prelegentów był profesor doktor ha- nawiał się podczas konferencji nad rolą Woj-
komendant-rektor Akademii Obrony Narodo- bilitowany Artur Andrzejuk z Uniwersytetu ska Polskiego w dziejach naszego narodu
wej: „Uczelnie wojskowe muszą mieć charakter Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. i państwa oraz podkreślił, że w całej naszej hi-
otwarty i funkcjonować na cywilnym rynku, aby Wypowiadał się na temat etycznego aspektu po- storii obrona państwowości była zawsze zbio-
dzięki temu móc szkolić wojskowych słuchaczy wszechnego obowiązku obrony ojczyzny. Po- rowym obowiązkiem Polaków: „Tradycja po-
na odpowiednim poziomie”. równywał stosunek do służby wojskowej w kra- szanowania własnej historii, wolności i nie-
Tematem prelekcji doktora Artura Gruszczaka jach demokratycznych i totalitarnych. Podkre- podległości ojczyzny zawsze była podstawą
z Uniwersytetu Jagiellońskiego były natomiast ślał, że w państwach demokracji główne zadanie tożsamości narodowej Polaków”.
Szkoleniem marynarzy pionu
wsparcia kierował koman-
dor porucznik Radosław
Hołda, a pionu zabezpie-
czenia komandor po-
OCHRONA rucznik Mariusz
KONWOJU Telega.
w gotowości MARIAN
M
do odparcia KLUCZYŃSKI
ataku
Marynarski
poligo
A R M I A
panii
rz Kom
Żołnie ntacyjnej
ze j
Repre rki Wojenne wym.
ar yn a ognio
M u
nowisk
na sta
Zadyszka w komisjach
W
ojskowe komisje tam trafiają, nie są zainteresowani szych lekarzy, którzy powinni powoli zastępo-
lekarskie przez dłuższą służbą w charakterze orzecz- wać starszych kolegów.
lata kojarzyły nika. Prawda jest taka, że nie ma chętnych do pra-
nam się z ludź- Praca w komisji zajmuje cały dzień. cy w komisjach. Do ludzi tam zatrudnionych
mi, od których Nie można urwać się do przychodni przylgnęła korupcyjna łatka. Sądząc po liczbie
zależał początek naszego dorosłego czy gabinetu. Wymagana jest duża skazanych, bardzo krzywdząca. Niestety nie
życia. Iluż to poborowych układało wiedza i odpowiedzialność. Zapada- ułatwia to pozyskiwania osób do pracy na ko-
sobie misterny plan, jak wykiwać ko- ją tam bowiem decyzje mające misyjnych posadach.
misję i nie iść do woja. Nikt nie my- wpływ i na ludzi, i na finanse pań- Kiedy nie ma już służby zasadniczej, na
ślał, że nadejdzie taki czas, kiedy każ- stwa. Każdy orzeczony jeden procent pewno istnieje szansa na zlikwidowanie kilku
demu będzie zależeć na pozytywnym uszczerbku na zdrowiu po wypadku komisji, co nie oznacza, że bez wprowadzenia
orzeczeniu komisji, a nawet będą od- to ponad 500 złotych, a trzecia grupa innych zmian problem sam się rozwiąże. W do-
wołania od jej decyzji, gdy uzna, że ktoś inwalidzka w związku ze służbą to bie kryzysu głos o podnoszeniu etatów ofice-
nie nadaje się do armii. W dobie profe- dodatkowe 15 procent do emerytury. rom i zwiększaniu pensji cywilom nie brzmi
sjonalizacji, gdy tłumy poborowych Nie ma co się dziwić, że kapitan czy najlepiej. Czasami jednak nie ma wyjścia. Czy
zniknęły, wydawać się może, że lekarze major lekarz w komisji chce jak naj- można się dziwić, że lekarz nie chce orzekać
orzecznicy to szczęśliwcy, którzy mają szybciej zmienić pracę. Bez podnie- cały dzień za obecne uposażenie, skoro w pry-
życie mlekiem i miodem płynące. sienia etatów ciężko będzie zatrzy- watnym gabinecie płacimy po 100 czy 150 zło-
Choć trudno w to uwierzyć, woj- mać tę tendencję i mieć ludzi z du- tych za wizytę, która trwa dziesięć minut? I nie
skowe komisje lekarskie mają kłopo- żym doświadczeniem, które jest tu ma co się obrażać na rzeczywistość. Fakty są
ty kadrowe. Niskie zaszeregowanie niezbędne. takie, jakie są. Wojsko zawsze będzie potrzebo-
etatowe „lekarzy komisantów” w po- Z kolei cywilni lekarze w komi- wać dobrze funkcjonujących i właściwie orze-
równaniu z etatami innych oficerów sjach to najczęściej byli wojskowi, kających komisji lekarskich.
w służbie zdrowia oraz niewielkie często po siedemdzie-
płace cywilnych lekarzy, którzy za- siątce. Do emerytury
siadają w komisjach, stawiają pod mogą dorobić sobie
znakiem zapytania dalsze efektywne około 2–3 tysięcy zło-
funkcjonowanie tych instytucji. tych netto. To za mała
W Terenowej Wojskowej Komisji kwota, żeby można
Lekarskiej w Warszawie na pięć eta- by ł o marzyć
tów tylko dwa są obsadzone, a jeden o pozyskaniu
z nich zajmuje lekarz, który jest trochę młod-
w trakcie wypowiedzenia. Wakaty
w komisjach są nie tylko w Warszawie,
choć tu sytuacja jest najtrudniejsza.
W całej Polsce w wojskowych komi-
sjach lekarskich mamy 75 lekarzy ofi-
cerów i 49 lekarzy cywilnych. Na
75 zawodowych żołnierzy większość
stanowią ludzie młodzi: zaledwie
czterech to pułkownicy, czterna-
stu – podpułkownicy. Ci, którzy
MILITARIA ANDRZEJ
KIŃSKI
MILITARIA
Redaktor działu TADEUSZ WRÓBEL
Tylko
na defiladę?
Polskie Wojska Lądowe potrzebują nowej generacji
FOT. TOMASZ MIELCZAREK
Tylko na defiladę?
Z
jednej strony kontrowersyjny podczas planowanego przez strategów celna i o małej donośności, a na dodatek o nie-
program Puma, z drugiej Układu Warszawskiego blitzkriegu na wielkim zakresie kątów ostrzału w pionie. Do te-
wzrastająca aktywność na zachodzie Europy. Liczące wiele tysię- go zestarzał się system uzbrojenia do zwalczania
naszym rynku zagranicz- cy pojazdów ugrupowania czołgów broni pancernej – przeciwpancerne pociski kie-
nych producentów gąsienicowych wo- i bewupów Armii Sowieckiej oraz rowane Malutka. BWP-1 miał też mało odporny
zów bojowych średniej masy, wreszcie wojsk sprzymierzonych miały skruszyć pancerz, i to nie tylko na ostrzał z 20–25-milime-
dążenia polskiego przemysłu obronne- opór resztek obrońców, którzy prze- trowych armat automatycznych, ale – w określo-
go do samodzielnego opracowania wie- trwali zmasowane uderzenia jądrowe nych warunkach mogły go także przebić 7,62-
lozadaniowej gąsienicowej platformy lotnictwa oraz rakiet operacyjno-tak- milimetrowe karabinowe pociski przeciwpancer-
bojowej przyszłości – to wszystko obej- tycznych i taktycznych. ne. Poza tym zbiorniki paliwa umieszczone były
mują działania zmierzające do zaofero- zbyt blisko żołnierzy desantu, co wiązało się
wania Siłom Zbrojnym RP pojazdu bo- BRATSKA z dużym niebezpieczeństwem, zwłaszcza że lek-
jowego, który zastąpiłby leciwe BWP-1 MOGIŁA PIECHOTY ka konstrukcja i niewielka masa czyniły wóz bar-
(rosyjska nazwa Bojewaja Maszina Mniej więcej po dekadzie od rozpo- PYTANIE dzo podatnym na uszkodzenia w wyniku eksplo-
Piechoty, czyli BMP-1). Gdy w 1968 częcia masowego wprowadzania do O PRZYSZŁOŚĆ zji min.
roku pierwsze z nich trafiły do Wojska uzbrojenia gwiazda pojazdu zaczęła BWP-1 zadawano Ponoć po doświadczeniach afgańskich i cze-
Polskiego z ZSRR, nikt spośród podej- blednąć. W armiach państw NATO po- sobie w naszym czeńskich w armii rosyjskiej pojawiło się nowe
kraju od
mujących decyzję o ich zakupie, a także jawił się nowy sprzęt: czołgi podstawo- początku lat dzie- rozwinięcie akronimu BMP – Bratska Mogiła
pierwszych przeszkalanych w ścisłej ta- we III generacji, takie jak Leopard 2 czy więćdziesiątych. Piechoty. O nikłych możliwościach walki tych
jemnicy członków załóg i obsługi tech- M1 Abrams, silnie opancerzone i uzbro- Zdecydowanie maszyn w nocy, ograniczonych przez noktowi-
nicznej nie mógł przewidzieć, że pojazd jone w małokalibrowe armaty automa- większą zyjne przyrządy obserwacyjne i obserwacyjno-
niż wojsko
ten przetrwa w uzbrojeniu pierwszoli- tyczne bojowe wozy piechoty Marder, inicjatywę -celownicze, które wymagały podświetlenia re-
niowych jednostek 40 lat, i to w prak- Warrior, M2 Bradley czy też nowe typy przejawiał flektorów podczerwieni, czy muzealnym sprzę-
tycznie niezmienionej postaci. przeciwpancernych pocisków kierowa- przemysł, który cie łączności nie ma co nawet wspominać.
Niewielki BWP-1 miał doskonałe jak nych, w tym przenoszonych przez śmi- przedstawił kilka Od końca lat siedemdziesiątych w ZSRR
propozycji
na owe czasy zdolności – pływał i za- głowce. BWP-1 stawały się coraz mniej modernizacji trwały intensywne prace nad zastąpieniem
pewniał dobrą ochronę załodze nie tyl- skuteczne w tak zwanym konflikcie pojazdu. BWP-1. U nas zaś w tym właśnie okresie kupo-
ko przed ostrzałem przeciwnika, ale pełnoskalowym. Potwierdzały to do- wano najwięcej maszyn, niemal wyłącznie im-
także przed skutkami oddziaływania świadczenia z jego użycia w kilku kon- portowanych z Czechosłowacji, gdzie były pro-
broni masowego rażenia. Do tego był fliktach lokalnych (wojny arabsko- dukowane na licencji w zakładach PPS Detva
silnie uzbrojony, mógł w sprzyjających -izraelskie, starcia wojsk kubańskich i ZTS Dubnica nad Vahom. W sumie, łącznie
warunkach wyjść zwycięsko z pojedyn- z oddziałami południowoafrykańskimi z bojowymi wozami rozpoznawczymi, u schyłku
ku z czołgiem wroga, a na dodatek w Angoli, a także działania w Afgani- lat osiemdzisiątych było ich w Wojsku Polskim
przewoził ośmioosobową drużynę pie- stanie). około 1400. Ostatnie BWP-1, odpowiadające
churów. Bewup w latach sześćdziesią- Nieskuteczna okazała się przede Obiektowi 765 sp. 2, którego produkcję rozpo-
tych i siedemdziesiątych wydawał się wszystkim 73-milimetrowa armata ni- częto w ZSRR w 1969 roku, sprowadzono do
idealnym środkiem wsparcia czołgów skociśnieniowa 2A28 Grom. Była nie- Polski w 1988 roku.
Co jest ważniejsze
DWIE PUMY:
Wdrożenie do seryjnej produkcji Pumy z pewnością niemiecka (na dole)
zahamuje prace nad perspektywiczną platformą. i polska
K oszt zmodernizowanego
BWP-1 jest bardzo wysoki.
Najnowocześniejszy dziś bojowy
pięciu milionów dola-
rów. Co prawda, kwe-
stia ceny to na razie
wóz piechoty na świecie, nie- wróżenie z fusów, ale
miecka, nomen omen, Puma koszty zazwyczaj ro-
Rheinmetalla i Krauss-Maffei sną. Ich rzeczywista
Wegmanna, i tak ma kosztować wielkość może spowodo-
podatnika około dziewięciu milio- wać anulowanie progra-
nów dolarów za sztukę. mu, niezależnie od orze-
Dla porównania nowy bwp czenia komisji nadzorującej
CV9035, nie tak zaawansowany próby. spektywiczną platformą gąsieni-
jak niemiecka Puma, ale bijący W końcu są znacznie istotniejsze cową o średniej masie dla SZRP
polską pod każdym względem, programy, jak choćby system powietrznej, pozyskanie bezzało- – inni, nawet ci mniej zasobni za-
w wersji dla Danii pochłonie tyl- obrony gowych systemów rozpoznaw- czną się za nimi rozglądać w nie-
ko około 6,3 miliona dolarów. czych czy zakup samolotów szkol- odległej perspektywie, a my co
FOT. ANDRZEJ KIŃSKI (2)
Rosjanie z kolei oferują Grecji no-bojowych, o kosztach misji najmniej do 2040 roku zosta-
swoje BMP-3, po grun- afgańskiej nie wspominając. niemy z bewupami. Będzie to
townym dopo- Pamiętajmy też, że wdrożenie do miało oczywiste – negatywne
sażeniu, na- seryjnej produkcji Pumy z pew- – konsekwencje dla polskiej
wet poniżej nością zahamuje prace nad per- zbrojeniówki.
Pierwszą wdrożoną trów. Takie propozycje zgła- wozach pasywnych przyrządów obserwacyjnych
modernizacją był BMP-1P, szały między innymi Huta Stalo- i obserwacyjno-celowniczych.
w którym system przeciwpancerny Malut- wa Wola, Zakłady Mechaniczne Bumar- W nowym tysiącleciu, po obiecujących pró-
ka zastąpiono systemem z ppk Fagot i Konkurs. -Łabędy, Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Urzą- bach prototypu Pumy i zdobyciu doświadczeń
W ZSRR początek lat osiemdzisiątych, dzeń Mechanicznych i Ośrodek Badawczo-Roz- w modernizacji BWP-1, to właśnie poznańskie
a w przypadku armii państw UW i niektórych wojowy Sprzętu Mechanicznego. Nie wzbudziły zakłady stały się głównym propagatorem idei
zaprzyjaźnionych krajów trzeciego świata poło- one jednak większego zainteresowania wśród przeprowadzenia kompleksowej modernizacji
wa tej dekady, to okres wprowadzania do uzbro- wojskowych decydentów, którzy najpierw liczyli znacznej części posiadanych przez Wojsko Pol-
jenia gruntownie zmodernizowanej odmiany be- na szybkie wprowadzenie do seryjnej produkcji skie bewupów. To właśnie z ich inicjatywy, od-
wupa – BMP-2 (Obiekt 675). Wyeliminowano nowego pojazdu tej klasy (BWP-2000), opraco- powiednio w latach 2003 i 2004, zamontowano
w niej zasadnicze ograniczenie poprzednika wywanego przez OBRUM i ZM Bumar-Łabędy, na kadłubie Pumy i zademonstrowano na kielec-
– nieefektywne uzbrojenie. Pojazd otrzymał dwu- a potem jedyną drogę modernizacji środków kich salonach przemysłu obronnego, nowocze-
osobową wieżę z 30-milimetrową armatą auto- transportu i walki pododdziałów zmechanizowa- sne systemy wieżowe z 30-milimetrową armatą
matyczną o znacznym kącie podniesienia, wypo- nych widzieli w nowym pojeździe kołowym. automatyczną – jednoosobową Rheinmetall E8
sażoną w system stabilizacji w dwóch płaszczy- W ten sposób zmarnowano niemal dziesięć lat. oraz Rafael RCWS-30. Tę ostatnią bezzałogową
znach, nowy system kierowanego uzbrojenia Dopiero u schyłku lat dziewięćdziesiątych ów- i ze zintegrowanym systemem kierowanego
przeciwpancernego z ppk Fagot i Konkurs z pół- czesny Departament Rozwoju i Wdrożeń MON uzbrojenia przeciwpancernego z ppk Spike-LR.
automatycznym układem naprowadzania, zainicjował program modernizacji BWP-1, reali- Co ważne, była to pierwsza integracja tej wieży
a także nowocześniejszy celownik działonowego. zowany przez poznańskie Wojskowe Zakłady z pojazdem poza Izraelem.
Do Polski na przełomie lat osiemdziesiątych Motoryzacyjne nr 5, któremu nadano wówczas
i dziewięćdziesiętych trafiły jedynie 62 takie wo- kryptonim „Puma”. SOCJALNY BEWUP
zy – zakupione w Czechosłowacji, nazwane Program ten objął między innymi dostosowa- Resort obrony, skoncentrowany na wdrażaniu
u nas BWP-2. Wyposażono w nie dwa bataliony nie pojazdu do ruchu po drogach publicznych; trzech pierwszych, wielkich programów moder-
1 Dywizji Zmechanizowanej, po kilku latach zwiększenie komfortu jazdy, zwiększenie możli- nizacyjnych, także tych propozycji zdawał się nie
służby uznano jednak BWP-2 za sprzęt nietypo- wości remontu w warunkach polowych dzięki dostrzegać. Dopiero w 2007 roku sytuacja się
wy i wyrażono zgodę na ich sprzedaż za granicę. wprowadzeniu szybkowymiennego układu napę- zmieniła. Wówczas Departament Polityki
dowego; poprawę pływalności i zarazem osłony Zbrojeniowej MON zlecił WZM nr 5 analizę
KRYPTONIM „PUMA” balistycznej burt; montaż nowoczesnych środków wykonalności programu modernizacji modułu
Pytanie o przyszłość BWP-1 zadawano sobie łączności czy też instalację nowych systemów de- kompanijnego BWP-1, której celem było okre-
w naszym kraju od początku lat dziewięćdziesią- tekcji opromieniowania laserem, skażeń, układów ślenie zakresu ewentualnej modernizacji i jej
tych. Zdecydowanie większą niż wojsko inicjaty- przeciwpożarowych i przeciwwybuchowych. założeń taktyczno-technicznych. Można fakt
wę w tym względzie przejawiał przemysł, który W ofercie WZM nr 5 znalazł się oczywiście mon- ten wiązać nie tylko ze studiami nad planem mo-
przedstawił kilka propozycji jego modernizacji. taż nowego systemu wieżowego. Zmodernizowa- dernizacji technicznej SZRP na lata 2009–
Przede wszystkim polegały one na zmianie ny pojazd przeszedł w 2000 roku pełny cykl prób, –2018, w którym zapis o modernizacji bewupów
uzbrojenia. Zwykle oferowano montaż goto- ale ostatecznie programu nie wdrożono. Jedynym mógł się znaleźć, ale i z chęcią zachowania w na-
wych, dostarczonych przez zagranicznych part- jego namacalnym efektem była instalacja w kil- stępnych latach potencjału poznańskich zakła-
nerów, wież z armatami kalibru 25–40 milime- kudziesięciu remontowanych w ostatnich latach dów. Wobec decyzji Wojsk Lądowych o skon-
FOT. J. RYBAK
odgrywać wiodącą rolę, jest swoistym być albo specjalistycznych
Rosomaków.
nie być dla tych zakładów. Realizacja programu
z pewnością przyniosłaby korzyści również in-
nym, kooperującym firmom.
We wspomnianej analizie wykonalności pla-
nowanego programu uznano za możliwe prze-
Szansa dla specjalistów
dłużenie okresu używalności wozów BWP-1, Warto wykorzystać doświadczenie
BWR-1K i BWR-1S nawet o 30 lat i zapewnie- pracowników zakładów motoryzacyjnych.
nie kompatybilności pododdziałów wyposażo-
nych w BWP-1M Puma-1 z analogicznymi na
KTO Rosomak. W niektórych aspektach, z ra-
cji przewidywanego montażu bezzałogowej
C o robić dziś z pracowni-
kami WZM SA czy ZM
Tarnów SA, gdzie miałyby
Motoryzacyjnych SA mogło-
by się przydać szczególnie
przy seryjnej kompletacji
wieży z 30-milimetrową armatą oraz wyrzut- powstawać nowe wieże? licznych wariantów specjali-
niami ppk Spike, Pumy miały być nawet lepsze Można by ich włączyć do stycznych Rosomaków. Woj-
niż Rosomaki. programu Rosomak, który sko sygnalizuje także potrze-
z pewnością będzie miał bę opracowania nowego
ZA PÓŹNO, ZA DROGO większą skalę, niż planowa- opancerzonego pojazdu ko-
Pierwsze założenia do programu 2009–2018 no to w 2003 roku. Już dziś łowego, który miałby zastą-
przewidywały modernizację do standardu Puma mówi się o zwiększeniu za- pić BRDM-2 – to także do-
aż 444–468 pojazdów, które miało dostać dzie- mówień z 690 na ponad skonała propozycja dla po-
więć batalionów (po jednym od 2011 do 2019 ro- 800 wozów i planuje się po- znańskich zakładów. Oczywi-
ku). Przewidywany koszt programu oceniano na wołanie konsorcjum firm re- ście pod warunkiem stabil-
4,5 miliarda złotych, co według kursu z połowy alizujących poszerzony pro- nego finansowania, a przede
ubiegłego roku dawało około 2,12 miliarda dola- gram. wszystkim opracowania na-
rów. Tym samym koszt jednostkowy wynosił Doświadczenie pracowni- prawdę realnych ZTT i pro-
w granicach 4,5 miliona dolarów. Tak wysokie ków Wojskowych Zakładów gramu zakupów.
koszty związane były nie tylko z montażem no-
wej wieży, ale także – opracowywanego w ra- rzeczywistej wartości zmodernizowanego pojaz- Kolejny dyskusyjny punkt to brak zapisu
mach programu od podstaw – systemu zarządza- du na polu walki. w WTT o konieczności kompatybilności z opra-
nia polem walki, przystosowanego do pracy Krytycznym parametrem było zachowanie cowanym w ramach programu Tytan systemem
w środowisku sieciocentrycznym, w którego możliwości samodzielnego pokonywania prze- perspektywicznego indywidualnego wyposaże-
skład wchodzić miałyby rozbudowane środki szkód wodnych. Zapas pływalności dla ważącego nia żołnierza. Już dziś rosły żołnierz ma problem
łączności i transmisji oraz przetwarzania i zobra- około 13,6 tony BWP-1 jest niewielki – wynosi z wejściem i opuszczeniem przedziału transporto-
zowania danych. około 10 procent. Oznacza to, że masa pojazdu wego BWP-1, a co dopiero, jeśli będzie miał na
Potem zaczęto mówić tylko o mniej więcej 250 nie może przekroczyć 14,5 tony, jeśli ma on nadal sobie na przykład kamizelkę zintegrowaną, nowe
pojazdach dla czterech bata- pływać, a i tak musi być wy- elementy wyposażenia i więcej amunicji, niż
lionów, co musiałoby prze- Nowy pojazd posażony w dodatkowe pły- przewidywano w latach sześćdziesiątych? On po
łożyć się na wzrost ceny jed- waki zwiększające wypor- prostu do pojazdu nie wejdzie, nie mówiąc
nostkowej do ponad pięciu powinien być gotów ność, które są jednocześnie o wielogodzinnej jeździe. A żadnych ingerencji
milionów dolarów (przy
kursie z połowy 2008 roku).
do wdrożenia za elementem systemu ochrony
balistycznej. Ten limit masy
w strukturę kadłuba, zwiększających miejsce we
wnętrzu pojazdu, nie przewidziano. Ograniczona
Redukcja ilościowa ma
oczywiście bezpośrednią
mniej więcej określa, ile nowego wyposa-
żenia można dodać w proce-
przestrzeń i zamontowany we wnętrzu przedziału
transportowego główny zbiornik paliwa znacząco
przyczynę w systematycz- dziesięć lat sie modernizacji. Nowy sys- utrudniają wprowadzenie specjalnych systemów
nym ograniczaniu środków tem wieżowy nie może wa- ochrony ludzi przed eksplozjami min – na przy-
przeznaczonych na modernizację techniczną żyć więcej niż 1,5 tony, co wyklucza dodatkowe kład siedzisk absorbujących energię wybuchu
SZRP w nadchodzącej dekadzie. opancerzenie. dennego. Na razie zmniejszono jedynie wymaga-
Na takim etapie planowania, 13 października Zapomnieć można także o dopancerzeniu ka- ną liczbę zabieranych żołnierzy desantu z sied-
2008 roku, DPZ MON zawarł z konsorcjum dłuba i ochronie dna. Można myśleć o zastosowa- miu do sześciu.
WZM SA – Bumar sp. z o.o. umowę na realizację niu demontowanych paneli, ale to znacznie ogra- Część z tych wątpliwości znalazło już potwier-
pracy badawczo-rozwojowej, w której ramach niczałoby elastyczność użycia pojazdu. Tak więc dzenie podczas prób systemów wieżowych dla
mają powstać wozy prototypowe. Termin jej sfi- uzyskujemy wóz, który będzie zbliżony do Roso- Pumy, które rozpoczęły się w maju tego roku. Ża-
nalizowania określono na 30 czerwca 2010 roku, maka pod względem odporności na ostrzał, ale den z dwóch zgłoszonych do prób – ani RCWS-
zaś koszt oszacowano na 24 miliony złotych. z wieżą, którą może wyeliminować z walki trafie- 30 Rafaela, ani UT-30 Elbitu – nie zmieścił się
W towarzyszących umowie wymaganiach tak- nie pocisku kalibru 12,7–20 milimetrów. „Ale w limicie masy. Przykładowo wieża Elbitu z do-
tyczno-technicznych zapisano wymogi, które sta- przecież nie będziemy zabierać Pum na misje” datkowym pancerzem, zapewniającym odpor-
wiają całą ideę pod znakiem zapytania, a brakuje – takie głosy można było jeszcze niedawno usły- ność na poziomie 3/4 (zgodnie z dokumentem
z kolei innych, które mogą być decydujące dla szeć z ust niektórych generałów. STANAG 4569), w konfiguracji dla Portugalii
Efektem
w
Austrii i spółpracy
H
bojowy w iszpanii jest
ó
nazwany z piechoty
FOT. MO HISZPANIA
w
z państw pierwszym
U
a w drug lan,
im Pizarr
o.
waży około 2300 kilogramów, zaś wieża Rafaela Odpowiedź nie jest jednoznaczna. Najmniej tów (taką koncepcję preferuje gliwicki OBRUM)
w konfiguracji dla Czech – około 1700. Obie są kosztownym rozwiązaniem jest pozostawienie po nawiązanie strategicznej współpracy z zagra-
konstrukcjami otwartymi, w pozycji bojowej sto- w eksploatacji BWP-1 w pierwotnej postaci, nicznym koncernem, oferującym produkt finalny
sunkowo wysokimi, podatnymi na uszkodzenia oczywiście po selekcji egzemplarzy znajdujących – Rheinmetallem, Krauss-Maffei Wegmannem
i trudnymi do opancerzenia. Wyraźnie też widać, się w najlepszym stanie, być może kontynuacja lub BAE Systems. To ułatwiałoby z kolei szanse
że inni producenci wież dla wozów bojowych nie procesu pasywacji i montaż nowych środków na eksport gotowego wyrobu.
przyswoili rozwiązań przyjętych przez obie firmy łączności. Można też myśleć o pozyskaniu nie- Biorąc pod uwagę skalę zamówień, którą
z Izraela, i idą w kierunku bezzałogowych kon- zbędnej liczby bojowych wozów piechoty BWP- można ostrożnie szacować na prawie 500 wo-
strukcji zamkniętych, przypominających bardziej 2. Na rynku ich nie brakuje, nie są drogie, a wy- zów w ciągu 15–20 lat tylko dla SZRP, współ-
obecne wieże załogowe. eliminowano w nich podstawowe ograniczenia praca z Polską przy tym projekcie może być in-
BWP-1. To jednak typowe warianty na przecze- teresująca dla wielkich producentów uzbroje-
WRÓŻENIE Z FUSÓW kanie, niedające także naszemu przemysłowi spo- nia. Zainicjowanie takiego programu dawałoby
Wyniki prób wież zostały na razie upublicz- dziewanych korzyści. Cóż byłoby zatem najlep- także perspektywy przemysłowi, w tym przede
nione, ale procedura wyboru zdalnie sterowane- sze? Szybkie rozpoczęcie – pod egidą MON wszystkim ZM Bumar-Łabędy, a skala przed-
go systemu wieżowego – kluczowa dla dalszych – programu wielozadaniowej, modułowej platfor- sięwzięcia sprawiałaby, że zaangażowanych
losów programu – miała zostać sfinalizowana my gąsienicowej, która stałaby się bazą nie tylko w niego byłoby co najmniej kilkanaście innych
jeszcze w tym miesiącu. To jednak jedynie po- dla bojowego wozu piechoty, ale także zestawów podmiotów.
czątek drogi – prototypy czeka jeszcze instalacja przeciwlotniczych, wozów dowodzenia, a nawet O tym, że tego typu zadania znajdują się
wyposażenia łączności i przetwarzania danych czołgów. Pojazd taki powinien być gotów do w sferze zainteresowania polskich firm, świad-
oraz próby w pełnej konfiguracji. Dopiero ich za- wdrożenia za mniej więcej dziesięć lat i wykorzy- czy fakt, że nad wielozadaniową platformą gą-
kończenie da odpowiedź na pytanie, w jakim stywać najnowsze rozwiązania. Musi być dzie- sienicową pracuje nie tylko OBRUM, którego
stopniu Puma spełnia wymagania i jakie mogą łem polskiego przemysłu, ale powstającym projekt uzyskał w ubiegłym roku wsparcie Mi-
być rzeczywiste koszty programu. Nawet po ana- w kooperacji z wiodącymi producentami kompo- nisterstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, ale
lizie WTT oraz ubiegłorocznych szacunków nentów wozów bojowych na świecie. także Centrum Produkcji Wojskowej Huty Sta-
kosztów programu wydaje się jednak, że pojazd lowa Wola wspólnie z Wojskowym Instytutem
nie może w pełni spełniać wymogów współcze- ZNAKI ZAPYTANIA Techniki Pancernej i Samochodowej, które
snego pola walki, choćby z racji dyskusyjnego W opóźnionej technologicznie Polsce nie ma przymierzają się do opracowania 25-tonowej
poziomu ochrony, co jest kluczowe z punktu wi- szans na opracowanie od podstaw nowoczesnego platformy.
dzenia doświadczeń konfliktów w Iraku i Afga- silnika i układu przeniesienia mocy. Dróg takiej
nistanie. Chyba że potrzebujemy sprzętu tylko na współpracy może być wiele – od prób pozyska- ANDRZEJ KIŃSKI jest redaktorem naczelnym
defiladę. nia poszczególnych elementów u ich producen- miesięcznika„Nowa Technika Wojskowa”.
O pewnym niezwykłym
wagonie kolejowym
Podczas szturmu na Babimost 12 stycznia 1919 roku
Niemcy wprowadzili do akcji pociąg pancerny i zdobyli stację.
K
iedy dowództwo powstania wielko- Trzy lata później o wagonie dowiedział się ku-
polskiego dowiedziało się stosz muzeum kapitan Tomasz Ogrodniczuk
o tym, natychmiast wy- i rozpoczął starania o jego przejęcie z rąk koleja-
słało ostrzegawczy tele- rzy. Wymagało to długotrwałych działań oraz
gram do stacji w Ostrzeszowie. zgody samego ministra infrastruktury, choć
Gdy pociąg tam dojechał, tor przed nikt nie wie, jakie znaczenie strategicz-
nim był już wysadzony, a skład ne miałby mieć dla infrastruktury
ostrzelano. III RP stary betonowy wagon.
Jednym z wagonów szturmowych
był prawdopodobnie ten, który stoi NOWE ŻYCIE
dziś przed Muzeum Broni Pancer- Najpierw jednak trzeba było go
nej – z uszkodzonym deskowaniem, dostarczyć na miejsce. Wagon
odarty z warstw farby, betonowy wstawiono na specjalną platformę
kloc o wadze 40 ton. Nie można i po pół dnia manewrowania przez
ustalić jego historii ani daty powsta- torowiska wokół Poznania w koń-
nia. Widomo tylko, że wcześniej cu trafił na bocznicę przed Cen-
był zwykłym wagonem towaro- trum Szkolenia Wojsk Lądowych,
wym wyprodukowanym przy którym mieści się muzeum.
w Niemczech na przełomie XIX i XX wieku. „Trzeba było go jeszcze zestawić”,
Na potrzeby I wojny światowej przerobiono mówi kustosz. „Ściągnęliśmy dźwig
go, dodając betonowy pancerz grubości pięciu strażacki, który niestety nie podołał zadaniu.
centymetrów. Zrobiono to w najprostszy możli- Po kilku dniach przyjechały dwa dźwigi”. Ale
wy sposób – wlewając cement pomiędzy dwie umożliwiające smarowanie piast kół, które były i wtedy nie obyło się bez dużej dawki adrenali-
warstwy desek tworzących szalunek. Warstwa najwrażliwszą częścią układu jezdnego. ny. Pas, na którym wisiał wagon, zaczął się pruć
zewnętrzna stała się swoistym kamuflażem. i akcję przerwano.
Nikt się nie spodziewał, że ze zwykłego wagonu ZAPOMNIANA BOCZNICA „Wtedy zapadła decyzja, by dźwigi podnio-
towarowego można otworzyć gwałtowny ogień Ten prekursor pancernego pociągu dobrze się sły wagon jeszcze raz”, wyjaśnia kapitan
z broni maszynowej, prowadzony przez luki sprawdzał także podczas wojny bolszewickiej. Ogrodniczuk. „Wiedzieliśmy, że pas musi mieć
strzelnicze z uchwytami na cztery karabiny. We- Dopiero później w zakładach Hipolita jakiś bezpieczny margines obciążeń”. Udało się,
wnętrzna warstwa desek chroniła załogę przed Cegielskiego powstały dwa polskie pociągi pan- i po kilkunastu minutach 40-tonowy szturmo-
odpryskami betonu w czasie ostrzału. cerne zbudowane ze stali – „Poznańczyk” wiec stanął na specjalnie przygotowanym frag-
W wagonie są dwa wejścia zamykane stalo- i „Danuta” . Po II wojnie światowej zrezygno- mencie torów kolejowych, stając się ważnym
wymi drzwiami (zamiast typowych, przesuwa- wano z takich pociągów i powstańczy wagon elementem zbiorów. Podobno gdzieś
nych) i klapa ewakuacyjna w podłodze. Dodat- szturmowy trafił na wiele lat na odciętą boczni- w Polsce jest jeszcze jeden taki wagon, ale gdzie
kowo, w ścianach szczytowych znajdują się pół- cę przy stacji Poznań Główny. – nie wiadomo. Poznański eksponat został czę-
metrowej wysokości drzwiczki otwierane od Tam wypatrzył go w 1980 roku Bernard ściowo odrestaurowany i rozpoczął nowe życie,
wewnątrz, przez które wystawiano specjalny, Kramer, wielbiciel kolei i maszynista pociągu bo zdążył już zagrać w filmie Krzysztofa
wąski pomost umożliwiający przejście do na- ratunkowego. Mimo braku środków finanso- Magowskiego „Zapomniane powstanie”.
stępnego wagonu. wych dokonał wstępnej konserwacji wagonu.
Cała konstrukcja ma 6,57 metra długości, W 2000 roku, dzięki jego staraniom, wagon W Muzeum Broni Pancernej w Poznaniu można
obejrzeć 37 pojazdów pancernych. Większość eks-
2,75 metra szerokości i 3,9 metra wysokości. został wpisany do rejestru wielkopolskich
FOT. CSWL
Bezpieczeństwo Polski:
próba bilansu
i perspektywy
FOT. US DOD
Od roku 1989 Polacy stawiali na Amerykę. Widzieli
w niej naturalną przeciwwagę dla Związku Sowieckiego.
Co im to przyniosło? Czy czegoś nie przeoczyli?
I
nstynktownie i – chciałoby się powie- nie nabyło samolotów amerykańskich, aby lotu, ale etykieta partnera, któremu obcy jest
dzieć – na ślepo Polska zaangażowała zmodernizować i wzmocnić swe lotnictwo duch unijny, przykleiła się niestety do Polski,
się w przedsięwzięcia mające podkre- (Czechy na przykład zakupiły szwedzkie Gri- a nie do tego rządu.
ślić zbliżenie do Ameryki i pokładane peny). Nawet Anglia, najbliższy i najważniej-
w niej nadzieje. Kupiła 48 samolotów F-16 na- szy sojusznik Stany Zjednoczone, nie wyposa- U BOKU AMERYKI
tychmiast po szczycie Unii Europejskiej w Ko- ża swych sił powietrznych w samoloty amery- Irak okazał się katastrofą militarną, politycz-
penhadze, który ostatecznie przesądził o na- kańskie, ale w wielozadaniowe Eurofightery ną i humanitarną. Saddam Husajn był bestią,
szym przystąpieniu do niej na bardzo korzyst- (620 tych maszyn, powstałych dzięki współ- ale od pierwszej wojny w rejonie Zatoki Per-
nych warunkach. Decyzja ta wywołała zasko- pracy przemysłów Anglii, Niemiec, Włoch skiej była to już bestia bezzębna. Nie
czenie, aby nie powiedzieć konsternację, i Hiszpanii, wejdzie w skład lotnictwa wojsko- miał nic wspólnego z atakiem na World Trade
wśród naszych europejskich partnerów. Na wego tych czterech krajów w nadchodzących Center, nie dysponował bronią masowego raże-
niezmiernie ważny unijny gest solidarności latach). nia, nie był związany z Al-Kaidą. Kto wie, czy
z Polską ówczesny rząd RP odpowiedział krzy- Dobre obyczaje i lojalność liczą się nie tyl- siły, które rozpętały się po inwazji amerykań-
czącym gestem solidarności z Ameryką. ko w stosunkach między ludźmi, ale również skiej, nie są gorsze od reżimu Saddama w jego
Tymczasem żadne z dziewięciu państw, któ- w stosunkach między państwami. Rząd Lesz- fazie schyłkowej. Irak zamienił się w jedną
re razem z Polską weszły do UE w 2004 roku, ka Millera dał przykład cwaniactwa niskiego wielką jatkę.
NIEKTÓRZY NASI POLITYCY
spodziewali się, że podstawowe
interesy Polski znajdą
zrozumienie i poparcie
Waszyngtonu. Tym bardziej
że Ameryka potrzebuje
dziś przyjaciół. Na zdjęciu
sekretarz obrony USA
Robert Gates podczas
wizyty w Warszawie.
Wyzwolone ekstremizmy religijne i etnicz- i – jeśli to jeszcze możliwe – uratowa- Jest jeszcze wielką potęgą, ale stop-
ne toczą ze sobą codzienną, krwawą i okrutną nie twarzy. Bush zawetował te ustawy. niowo traci na znaczeniu. W roku
wojnę. Zginęły dziesiątki tysięcy cywili, a we- Ale wojska amerykańskie, a w każ- 1949 jej PKB wynosił 52 procent pro-
dług niektórych ocen nawet setki tysięcy. Czte- dym razie ich zdecydowana więk- duktu światowego, w roku 2009 sta-
ry miliony Irakijczyków uciekło, albo zostało szość, opuszczą Irak, zostawiając po nowi niewiele więcej niż 25 procent,
wypędzonych z siedzib, w których żyli od se- sobie chaos i ruiny – materialne a już za 10 lat spadnie do 20 procent
tek lat. Przeszło połowa tych wygnańców i ludzkie. w związku z żywiołowym rozwojem
schroniła się za granicą – głównie w Syrii, Jor- krajów Dalekiego Wschodu i Amery-
danii oraz Iranie. WYMOGIEM
AMERYKA WYMARZONA ki Łacińskiej.
Interwencja w Iraku została podjęta w imię naszego I RZECZYWISTA Nadto, sytuacja międzynarodowa
utworzenia „demokratycznego Środkowego bezpieczeństwa Jakkolwiek ocenia się ekspedycję Ameryki nigdy nie była tak trudna
Wschodu”. Tylko tacy zaślepieni ignoranci jak jest wytrwała do Iraku, faktem jest, że Polska wzię- i skomplikowana jak obecnie. Prowa-
praca nad tym,
neokonserwatyści z Waszyngtonu mogli wie- aby Unia
ła w niej udział, że zginęli tam ludzie, dzi wojnę, której wynik – w świetle
rzyć, iż tego rodzaju przedsięwzięcie może się Europejska że zostały utopione środki, których jej własnych i sowieckich doświad-
udać. Muzułmanie nie chcą u siebie instytucji uzyskała nie mamy za wiele. Biorąc pod uwagę czeń – jest niepewny. Kraje Ameryki
zachodnich, a zwłaszcza amerykańskich. To godny tej nazwy ten oraz inne proamerykańskie kroki, Łacińskiej przechodzą jeden po dru-
wymiar obronny.
jest inna cywilizacja. Przyjmie zmiany, które które podjął nasz kraj; pamiętając, że gim pod władzę wrogich Stanom
zrodzą się w jej życiu społecznym i ducho- u nas zarówno rządy, jak i społeczeń- Zjednoczonym ugrupowań lewico-
wym, ale nie pozwoli narzucić ich sobie z ze- stwo są życzliwe Ameryce (zjawisko wych i rewolucyjnych. Przebudzony
wnątrz. W marcu 2008 roku Izba Reprezen- niezmiernie dziś rzadkie w Europie olbrzymi świat islamu zieje nienawi-
tantów i Senat USA uchwaliły ustawy zobo- i na świecie), niektórzy nasi politycy ścią do Stanów jako głównego sprzy-
wiązujące Administrację do wycofania wojsk spodziewali się, że podstawowe inte- mierzeńca Izraela oraz agresora
z Iraku w ciągu kilku miesięcy. Nie ma już resy Polski znajdą zrozumienie i po- w Iraku, Afganistanie i Pakistanie.
mowy o „demokratycznym Środkowym parcie Waszyngtonu. Tym bardziej że Okazało się jednak, że taka ocena
Wschodzie”. Chodzi o zakończenie awantury Ameryka potrzebuje dziś przyjaciół. sytuacji i związane z nią nadzieje by-
Poza tym, dla Ameryki liczącymi się part- („Gazeta Wyborcza” z 14 maja 2004 roku).
nerami są takie kraje, jak Chiny, Indie, Brazy- Autor pisze, iż angażując się tam militarnie
lia, Niemcy czy Rosja. Ta ostatnia jest dziś w „poczuciu odpowiedzialności za nasze zo-
szczególnie ważna dla Waszyngtonu z uwagi bowiązania sojusznicze”, dokonaliśmy „dłu-
na jej arsenał atomowy (USA dążą do istotne- goterminowej inwestycji w bezpieczeństwo
go, obustronnego zmniejszenia liczby strate- międzynarodowe. Również w bezpieczeń-
gicznych głowic atomowych) i olbrzymie za- stwo Polski”. Wystarczy realistycznie spoj-
soby energii oraz surowców. Waszyngton po- rzeć na to, co od paru lat dzieje się na świe-
trzebuje również Rosji do rozwiązania sprawy cie, aby ocenić, jak arbitralne są takie tezy.
Iranu i do stabilizacji Azji Środkowej. Gorąco pragnę się mylić, ale od początku
Tarczy więc u nas nie będzie. Niektórzy ob- awantury irackiej nie miałem wątpliwości, że
serwatorzy i analitycy Polska „dokonała in-
utrzymują, że wyjdzie
nam to na dobre. Mo- Rzeczpospolita westycji we własne
niebezpieczeństwo”.
że mają rację. Problem
w tym, że – wbrew ofi-
cjalnym zaprzeczeniom
pospieszyła się, Bieg historii spra-
wił, że Polska była
życzliwie postrzegana
– sprawa została zała-
twiona na linii Wa-
aby wziąć udział w Turcji, Persji oraz
innych krajach muzuł-
szyngton–Moskwa. Je-
śli nie drogą bezpośred-
w amerykańskiej mańskich. Ten kapitał
uległ niestety erozji,
nich negocjacji, to
w każdym razie w od- ekspedycji przede wszystkim na
skutek polskiego
powiedzi na rosyjską
wrażliwość, rosyjskie
deklaracje i pogróżki.
do Iraku udziału w ekspedycji
do Iraku. A był on tym
cenniejszy, że świat is-
Nie jest całkiem jasne, czy baterie antyra- lamu to dziś jedna piąta ludzkości, że wzrasta
kiet Patriot w końcu do nas trafią; czy będą on liczebnie z dnia na dzień, że obudził się
uzbrojone, czy nieuzbrojone. Wypowiedzi na z wielowiekowego letargu i z żywiołową siłą
ten temat ministra Radosława Sikorskiego, walczy o swoją tożsamość i prawo do decy-
prezydenta Baracka Obamy, sekretarza dowania o swoich losach. To prawda – istnie-
obrony Roberta Gatesa i generała Jamesa ją w jego łonie nurty ekstremizmu i terrory-
Cortwrighta nie są jednoznaczne. zmu, którym polityka USA i Izraela nie prze-
Offset związany z zakupem F-16, który staje dostarczać pożywki.
miał mieć wartość 9,7 miliarda dolarów, przy- Ale nie jest to jedyne oblicze tego świata.
nieść nam nowe technologie i przyczynić się Czuje się on spadkobiercą jednej z najświet-
FOT. US DOD
POLSKA W NATO
Innym warunkiem naszego bezpieczeństwa
jest lojalne odgrywanie roli, do której zobo-
wiązuje nas członkostwo w NATO, a równo-
cześnie systematyczna akcja polityczna i dy-
plomatyczna wewnątrz tej organizacji, aby nie
odeszła zbyt daleko od swego pierwotnego
kształtu i swych pierwotnych celów.
Po pierwsze, oznacza to sprzeciw wobec
projektów przesadnego rozszerzenia NATO.
Słyszy się o pomysłach, aby objąć Traktatem
kraje leżące poza strefą Północnego Atlanty-
ku, np. Japonię i Australię. Tymczasem
NATO, jak każdy agregat wielonarodowy
i wielokulturowy, w przeszłości i obecnie,
ciągle stoi wobec groźby rozmycia przez nad-
mierne rozciągnięcie (overstretching). Prze-
kształcone w organizację globalną stałoby się
czymś w rodzaju ONZ i – nie wahajmy się
powiedzieć – byłoby równie nieefektywne
jak ONZ. o zakupie
DECYZJA
Po drugie, powinniśmy wyraźnie powie- ołała
F-16 wyw ,
dzieć, że nie godzimy się na przesadne, aby ocze nie
zask
owiedzieć
nie powiedzieć obsesyjne, skupienie uwagi aby nie p ję, wśród
rnac
konste h
FOT. ARTUR WEBER
BARACK OBAMA,
miejmy nadzieję,
nie żywi żadnej
niechęci do
Polski, ale też
nie przywiązuje
do niej wagi,
bo ma
ważniejsze
FOT. EUROPA EU
problemy
na głowie.
FOT. US DOD
Jakkolwiek ocenia się ekspedycję do Iraku, faktem jest, że Polska wzięła w niej udział
u boku Ameryki. Zginęli ludzie i zostały utopione środki, których nie mamy za wiele.
wszystkim stawiać na Unię, wierzyć w jej przy- UE i nagłaśniane przez media. Nasi euroscepty- nej – i zostawić resztę w kręgu zewnętrznym,
szłość, angażować się w jej konsolidację. Posta- cy i eurofobi to z pewnością nie ogół Polaków osłabionym i znacznie mniej odpornym na na-
wa naszego społeczeństwa jest w tej sprawie i nie nasz obecny rząd. Ale ich retoryka szcze- ciski i zagrożenia. Nawoływania szefów państw,
całkowicie jasna. Powtarzające się i przeprowa- gólnie przyciąga uwagę i prowadzi do pospiesz- czołowych osobistości rządowych, parlamenta-
dzane na dużą skalę sondaże opinii publicznej nych uogólnień. Wiadomo, że zły pieniądz ła- rzystów, dyplomatów, przywódców partii,
wskazują, że przytłaczająca większość Polaków two wypiera dobry. A życzliwość i sympatia, dziennikarzy, a nawet osobistości ze świata na-
jest życzliwa Unii i zadowolona z przynależno- jaką Polska cieszyła się w końcu ubiegłego i na uki, aby wprowadzić w życie taką „reformę”, są
ści do niej. Sęk w tym, że uwagę przyciągają początku bieżącego stulecia, ustępują miejsca coraz częstsze i coraz bardziej naglące. Jeżeli
nie tyle wyniki tych sondaży, ile działalność nieufności i niechęci, zarówno na poziomie elit rozwarstwienie Unii się zrealizuje, będzie to
i deklaracje przywódców i rzeczników ugrupo- kierowniczych, jak i na poziomie opinii pu- cios dla bezpieczeństwa Polski.
wań politycznych. blicznej. Ewolucja ta jest groźna dla Polski. W tej sytuacji nasz rząd powinien przekonać
Największa dzisiaj polska partia opozycyjna unijnych partnerów – nie tylko deklaracjami,
(a w demokracji zawsze bierze się pod uwagę, NIE WYPAŚĆ ZA BURTĘ ale paru dobrze przemyślanymi krokami prak-
że opozycja może wrócić do władzy) zajmuje Zmiany w Unii dojrzewają i realizują się po- tycznymi – że jest lojalnym członkiem UE, go-
wobec Unii stanowisko roszczeniowe, a równo- woli, ale doświadczenie ostatniego półwiecza towym do pełnego współdziałania na rzecz jej
cześnie niechętne i podejrzliwe. W artykule wskazuje, że mechanizmów raz wprawionych konsolidacji i rozwoju. Pozwoliłoby to ukazać
opublikowanym parę tygodni temu, przywódca w ruch nie zatrzymują żadne opory i przeszko- polskich eurofobów – którym zagraniczne
tej partii wyliczył długą listę korzyści, których dy. Tak było z kolejnymi traktatami, które wy- ośrodki polityczne i media poświęcają zbyt wie-
Polska „ma prawo oczekiwać” od Unii, ale nie pierały poprzednie, niedostosowane do nowych le uwagi i przypisują zbyt wielkie znaczenie
wspomniał ani słowem o tym, czego Unia mo- wyzwań w Europie i na świecie; tak było – we właściwym świetle: jako mniejszości krzy-
głaby spodziewać się od Polski. UE pozostaje z wprowadzeniem jednolitej waluty; tak było kliwej i demagogicznej, ale nie mającej wiel-
dla niego czymś obcym, zewnętrznym, nadają- z rozszerzeniem Unii o nowe kraje. A w nieda- kiego wpływu w naszym kraju. Nade wszystko
cym się do eksploatowania, ale nie zasługują- lekiej przyszłości tak może być z pęknięciem jednak dałoby to Polsce możliwość efektywne-
cym na nasze poparcie. W wywiadzie z marca Unii i wyłonieniem się grupy państw, dla któ- go działania na rzecz utrzymania jedności Unii
bieżącego roku tenże polityk oświadczył, że rych integracja europejska jest zbyt ważna, aby i uzyskania przez nią autentycznego wymiaru
„w Unii trzeba się umiejętnie rozpychać”. Nie mogły zgodzić się na jej zablokowanie przez obronnego – mającego dla naszego kraju jesz-
ma to nic wspólnego z duchem, który umożli- inne państwa albo przez pewne osobistości po- cze większe znaczenie niż dla innych.
wił powstanie pierwszych Wspólnot i pozwala lityczne.
Unii istnieć do dziś. Państwa te mogą utworzyć mniejszy zespół
JERZY ŁUKASZEWSKI jest autorem książek
Wszystko co mówi się w Warszawie jest rela- – zdolny do sprawnego działania, posiadający i opracowań monograficznych na tematy
cjonowane przez placówki dyplomatyczne na kompetencje nie tylko w dziedzinie ekonomicz- historyczne, międzynarodowe i europejskie. W latach
użytek ośrodków kierownicznych w państwach nej i walutowej, ale również politycznej i obron- 1990–1996 był ambasadorem RP we Francji.
Tarcza Dawida
wań. Liczą, że Amerykanie na stałe roz-
mieszczą w regionie okręty z systemem
Aegis BMD, który mógłby przechwytywać
niestrategiczne rakiety Iranu. Według zało-
żeń, okręty US Navy mogłyby stacjonować
Nowa koncepcja obrony przeciwrakietowej Waszyngtonu spotkała się na Morzu Śródziemnym lub Czerwonym.
z dużym entuzjazmem w Izraelu, na którego terytorium już wkrótce Izraelczycy stwierdzili, że taki scenariusz jest
mogą zostać rozmieszczone amerykańskie wyrzutnie. „wysoce prawdopodobny”, chociaż rakiety
D
pozostałyby pod amerykańską kontrolą. Ani
ecyzja ekipy Baracka Co więcej, zmiana koncepcji tarczy Pentagon, ani Biały Dom nie odniosły się do
Obamy leży w interesie sprawia, że Izrael może przyjąć na IZRAELCZYCY tych informacji.
Izraela. Dzięki wstrzyma- swoje terytorium instalacje systemu. liczą, że Amery- Plan ten jest możliwy, bowiem po wycofa-
niu budowy instalacji Miałaby to być forma nagrody dla te- kanie na stałe niu się z zamiaru współpracy z Polską i Cze-
w Polsce i Czechach Amerykanom go państwa za porzucenie planów rozmieszczą chami Amerykanie rozważają alternatywne
w regionie okręty
udało się uspokoić Rosję, a to ma nie- wojny z Iranem. Na ten temat rozma- z systemem scenariusze dotyczące rozmieszczenia syste-
bagatelny wpływ na sytuację na Bli- wiał z Robertem Gatesem przeby- Aegis BMD. mów przeciwrakietowych THAAD, PAC-3
skim Wschodzie. Moskwa bowiem od wający w Waszyngtonie minister i Aegis BMD. Pentagon bierze pod uwagę
dawna wspiera Iran, pomagając mu obrony Izraela Ehud Barak. Turcję, Bałkany oraz właśnie Izrael, gdzie
w budowie instalacji atomowych oraz Iran to najważniejsze zagrożenie dla znajduje się już ważny element amerykań-
dostarczając nowoczesną broń prze- Izraela. Latem 2009 roku szef Mossa- skiego systemu – od października 2008 roku
ciwlotniczą. du ostrzegł komisję parlamentarną, że w bazie sił powietrznych Nevatim na pustyni
Teraz Rosja może przestać pomagać w ciągu pięciu lat Iran może wejść Negew działa radar pracujący w paśmie X,
Teheranowi, wstrzymując dostawy w posiadanie broni atomowej. Szef który zapewnia Izraelowi 10-minutowe
S-300, które bardzo niepokoją Izrael- wywiadu wojskowego był bardziej pe- ostrzeżenie przed atakiem. Jak wynika z in-
czyków. Może nawet poprzeć sankcje symistyczny, twierdząc, że może to formacji dziennika „Jerusalem Post”, Izrael-
ONZ. To wszystko cieszy Izrael, któ- nastąpić w ciągu roku. „Ta kwestia czycy prowadzą z Amerykanami wstępne
ry kilkakrotnie groził agresją na Iran. stanowi zagrożenie nie tylko dla Izra- i nieoficjalne rozmowy.
Salomonowy werdykt
publicznych deklaracji tego typu prezydent
FOT. US DOD
Saakaszwili musiał słyszeć podobny ton
w prywatnych rozmowach z decydentami
zachodnimi.
Jak odróżnić propagandę DUCH JAŁTY
i retorykę od realnych ostrzeżeń? Oczywiste jest, że inna linia postępowania
K
Zachodu niosłaby ze sobą poważne ryzyko.
omisja powołana przez Unię Eu- W 2006 roku zorganizowała kampanię anty- Zgoda na nierozszerzanie NATO mogłaby
ropejską wydała iście salomono- gruzińską w odpowiedzi na aresztowanie zachęcić Rosję do eskalacji żądań i osłabić
wy werdykt w sprawie ubiegło- czterech oficerów pod zarzutami szpiego- pozycję państw zachodnich na całym ob-
rocznej wojny rosyjsko-gruziń- stwa. Rok później tuż obok gruzińskiej wio- szarze poradzieckim. Wywołałaby szeroki
skiej: konflikt rozpoczęła Gruzja, ale Rosja ski spadła rakieta, najprawdopodobniej ro- sprzeciw opinii publicznej, wśród której ła-
nieproporcjonalnie użyła siły. Takie rozwią- syjska. Do tego doszły liczne mniejsze pro- two rozprzestrzeniają się oskarżenia o po-
zanie ratuje prezydenta Saakaszwilego, któ- wokacje wokół Abchazji i Osetii Południo- wrót do „ducha Monachium i Jałty”. Jed-
rego część elit zachodnich chętnie widziała- wej. Po uznaniu przez Zachód niepodległo- nak zarówno początkowy brak jakiejkol-
by jako całkowicie skompromitowanego. Jest ści Kosowa Rosja niedwuznacznie wskazy- wiek możliwości udzielenia realnej pomocy
też ukłonem w stronę Moskwy, a dodatkowo wała, że bardziej zaangażuje się w relacje Gruzji, jak i wynegocjowanie porozumie-
podkreśla, że gdyby nie misja Unii w ze- z gruzińskimi parapaństwami. Ani Waszyng- nia, którego Rosja od początku nie zamie-
szłym roku, wojna mogłaby przybrać dużo ton, ani Bruksela nie przygotowały się jed- rzała przestrzegać, a następnie bardzo szyb-
większe rozmiary. nak na konflikt zbrojny, nie próbowały ki powrót do normalnych relacji z Kremlem
Pojawia się jednak pytanie: dlaczego Unia ostrzec ani jednej, ani drugiej strony przed osłabiły tę pozycję dużo bardziej, niż mógł-
Europejska i Stany Zjednoczone nie zareago- jego skutkami. by to uczynić wcześniejszy kompromis.
wały wcześniej i nie próbowały zapobiec Przyczyn należałoby szukać w wyobraźni Jednocześnie te działania nie dały jasnej
kryzysowi. Wojna rosyjsko-gruzińska nie politycznej, ograniczonej wskutek zwycię- odpowiedzi na pytanie pozostające w kon-
mogła być zaskoczeniem dla żadnego uważ- stwa w zimnej wojnie. Zgodnie z obowiązu- tekście wzrostu napięcia w relacjach rosyj-
nego obserwatora przestrzeni poradzieckiej. jącym paradygmatem myślenia użycie siły sko-ukraińskich aktualne: które z sygnałów
Zarówno strona gruzińska, jak i rosyjska wy- było wyłączną prerogatywą Zachodu. W ta- ostrzegawczych Moskwy należy traktować
syłały sygnały, że konflikt wokół Abchazji kim podejściu kryją się dwa istotne proble- nie tylko jako propagandę, ale też zapo-
i Osetii Południowej zamierzają rozwiązać my polityki zagranicznej państw wspólnoty wiedź działań?
po swojemu. Jeśli będzie trzeba, z użyciem transatlantyckiej – brak adekwatnej reakcji
siły zbrojnej. na sygnały wysyłane przez innych aktorów WIZYTÓWKA
oraz odpowiedzialności za politykę wobec
ROSYJSKIE PROWOKACJE mniejszych państw. MARCIN
Prezydent Saakaszwili z przywrócenia Polityka jest w pierwszej kolejności sztu- KACZMARSKI
obu oderwanych prowincji uczynił najważ- ką osiągania tego, co możliwe. Racje mo- Analityk Ośrodka Studiów
niejszą obietnicę swojej prezydentury, co ralne siłą rzeczy mają mniejsze znaczenie. Wschodnich, pracuje
w pewnym sensie pozbawiało go pola ma- Rosyjskie ambicje powstrzymania proza- również w Instytucie Stosunków Międzynaro-
newru. Z kolei Rosja kilkakrotnie demon- chodnich dążeń Gruzji były oczywiste dowych Uniwersytetu Warszawskiego, autor
strowała gotowość do konfliktu z Gruzją. przynajmniej od roku 2004 (początkowo re- książki „Rosja na rozdrożu”.
TOMASZ OTŁOWSKI
Odrodzenie Al-Kaidy
Wraz z pogarszaniem się strategicznego położenia państw zachodnich
rośnie ryzyko spektakularnych ataków terrorystycznych w Europie.
O
statnie wydarzenia w wielu rejo- tej organizacji, uznając zwierzchnictwo emira e-Taiba poszerzają geograficzny zasięg swej
nach Azji Południowo-Wschod- – Usamy Ibn Ladina. działalności.
niej, Bliskiego Wschodu czy Szczególnie niepokojący jest pod tym Dziś należy już poważnie się obawiać, że
w Afryce Północnej zdają się po- względem rozwój sytuacji w rejonie AfPak, ugrupowanie Usamy Ibn Ladina ponownie
twierdzać obawy, że operacyjna i logistyczna gdzie sprzyjające Al-Kaidzie warunki strate- osiągnęło poziom rozwoju, który pozwala na
aktywność Al-Kaidy oraz sprzymierzonych giczne (umocnienie pozycji afgańskich tali- wznowienie planowania i przeprowadzania
z nią organizacji islamistycznych wykazuje bów oraz rebelia ich pobratymców w Pakista- operacji terrorystycznych w skali strategicznej
wyraźną tendencję wzrostową. Rośnie liczba nie) umożliwiły jej w ostatnich latach odtwo- praktycznie na całym globie. Różnica pomię-
zamachów przeprowadzanych w charaktery- rzenie sił i zdolności operacyjnych. Na zasa- dzy stanem obecnym a sytuacją sprzed ośmiu
styczny dla Al-Kaidy sposób, mnożą się infor- dzie sprzężenia zwrotnego daje to także dodat- lat polega głównie na tym, że dziś trud prze-
macje o przemieszczaniu się ochotników i już kowy impuls wielu marginalnym dotychczas prowadzenia danej operacji terrorystycznej
wyszkolonych terrorystów oraz o przepływach grupom islamistycznym, działającym w Azji (i pełną formalną odpowiedzialność) ponoszą
transferów finansowych dla struktur terrory- Południowej i Centralnej. różne marginalne dotychczas grupy islami-
stycznych w różnych częściach świata. Dzięki renesansowi Al-Kaidy uzyskują one styczne. Al-Kaida natomiast jedynie planuje,
Od chińskiej prowincji Siniang, przez Uz- nowe, większe możliwości operacyjne, po- koordynuje i finansuje ich akcje. Sygnały do-
bekistan, Tadżykistan i Czeczenię, aż po Irak, zwalające działać daleko poza dawnym ob- cierające z różnych części świata wskazują
Lewant, Maghreb, Somalię i Jemen – wszę- szarem aktywności. Tragiczne zamachy jednoznacznie, że lokalni ekstremiści muzuł-
dzie tam islamscy ekstremiści, działający do w Mumbaju z listopada ubiegłego roku udo- mańscy intensywnie odbudowują swoją pozy-
niedawna niezależnie od siebie i Al-Kaidy, wodniły, że nawet takie niewielkie dotych- cję i zwiększają aktywność, wykorzystując po-
formalnie podporządkowują swą aktywność czas organizacje terrorystyczne jak Lashkar nowne ożywienie „starej” Al-Kaidy.
Groźna opinia
Islamscy radykałowie uważają Polskę za kraj aktywnie
popierający „antymuzułmańską” politykę USA.
R osnący i aktywny
udział naszego kraju
w kampanii afgańskiej
radykałów opinię kraju
blisko związanego z USA
i aktywnie wspierające-
pliwości, że Polska była
swego czasu (a być mo-
że jest nadal) zaangażo-
oraz sąsiedztwo z miej- go Waszyngton w „anty- wana w tajne antyterro-
scami lokalizacji komó- muzułmańskiej” polity- rystyczne operacje CIA,
rek Islamskiej Unii Dżiha- ce, czego dowodzi nie w tym zwłaszcza w prze-
du w Niemczech spra- tylko obecność naszych trzymywanie i transport
W NIEMCZECH systematycznie zwiększa się aktywność zwolenni- wiają, że Polska jawi się żołnierzy w Ghazni, ale pojmanych w AfPak isla-
ków islamu. jako naturalny obiekt za- i wcześniejszy udział mistów.
interesowania islami- w operacji „Iracka wol- Nie możemy więc chy-
stów. Tym bardziej że ność”. Dla strategów Al- ba czuć się zbyt bez-
mamy wśród islamskich Kaidy nie ulega też wąt- pieczni.
FOT. RAFSALLACH (2)
FOT. US DOD
W REGIONIE AfPak znajdują się główne zasoby kadrowe islami-
stów, ich zaplecze logistyczne, organizacyjne i szkoleniowe.
W takiej niekorzystnej ze strategicznego Religia ta i jej kultura, niestety czę- stów, obejmującej w pierwszej kolej-
punktu widzenia sytuacji nie powinno dziwić, sto w wersji skrajnie radykalnej, stają ności obszar Azji Centralnej i Połu-
że od kilku miesięcy napływają z regionu Azji się w zlaicyzowanych Niemczech co- dniowej, ale coraz pewniej wkraczają-
Południowej i Środkowej, a także z wielu raz bardziej popularne. Procesy te już cej też w inne regiony świata.
państw europejskich informacje o groźbie teraz mają niekorzystne następstwa. Od dawna wiadomo także, że nie-
przeprowadzenia przez Al-Kaidę spektakular- Według ostrożnych szacunków wy- mieccy islamiści stanowią znaczny
nych zamachów terrorystycznych w Europie. wiadu niemieckiego, około 50 oby- odsetek członków Islamskiej Unii
wateli RFN (zarówno konwertytów, Dżihadu (al-Dżihaad al-Islami), or-
NIEMIECCY TALIBOWIE jak i Niemców pochodzenia tureckie- ganizacji powstałej po rozłamie w Is-
Wśród doniesień na temat groźby podjęcia go) walczy obecnie w Afganistanie lamskim Ruchu Uzbekistanu. Grupa
przez Al-Kaidę zaawansowanych logistycznie i Pakistanie po stronie islamistów. ta od lat dysponuje w RFN siecią do-
operacji terrorystycznych wymierzonych prze- Część niezależnych ośrodków eks- brze rozwiniętych komórek, zajmują-
NA ZAMACHY
ciwko państwom europejskim na szczególną AL-KAIDY perckich określa tę liczbę nawet na sto cych się głównie werbowaniem ochot-
uwagę zasługują sygnały dotyczące Niemiec. najbardziej osób. Dotychczas sądzono, że ludzie ników do walki w Afganistanie spo-
Kraj ten już od dwóch lat znajduje się w czo- narażone są ci wchodzą głównie w skład różnych śród lokalnych społeczności muzuł-
łówce, jeśli chodzi o liczbę pogróżek wystoso- państwa ugrupowań islamistycznych działają- mańskich. Dwa lata temu unia ta pod-
europejskie
wywanych przez islamistów pod adresem zaangażowane cych na terenie AfPak, w tym mię- jęła już w Niemczech nieudane próby
państw europejskich. w operację dzy innymi elitarnej grupy bojowej przeprowadzenia zamachów terrory-
Bezprecedensowo aktywna kampania pro- w Afganistanie. Al-Kaidy, tak zwanej Armii Cieni stycznych, których celem miały być
pagandowa Al-Kaidy skierowana do niemiec- (Lashkar al-Zil). obiekty i obywatele USA.
kiej opinii publicznej przed niedawnymi wy- Ostatnie informacje sugerują jed-
borami do Bundestagu, której osią było żąda- nak, że „niemieccy talibowie” tworzą EUROPA NA CELOWNIKU?
nie wycofania żołnierzy Bundeswehry z Afga- w północnym Pakistanie odrębne Dziś to właśnie Islamska Unia Dżi-
nistanu, nie jest przypadkiem. Niemcy zaczy- i jednolite formacje bojowe, co świad- hadu staje się coraz wyraźniej ekspo-
nają mieć coraz większe problemy z ekstremi- czy o ich wysokiej randze w struktu- zyturą Al-Kaidy na Europę. Według
zmem islamskim: systematycznie zwiększa się rach islamistycznych. Grupy te, najnowszych danych, drugim obok
aktywność zwolenników radykalnej wersji z pewnością w znacznym stopniu au- Niemiec bastionem tej organizacji
sunnickiego islamu, w zastraszającym tempie tonomiczne, wchodzą w skład inten- w Europie i na jej obrzeżach jest Tur-
przybywa też konwertytów – etnicznych Niem- sywnie budowanej przez Al-Kaidę sy- cja, gdzie grupa ta skutecznie zmono-
ców przechodzących na islam. nergicznej sieci komórek dżihady- polizowała aktywność ekstremistów
R E K L A M A
Krótsza droga
ją końcowy materiał na temat danej sprawy,
a następnie przekazują pozostałym służbom
ocenę, czy i jaka jest skala zagrożenia. Do
czasu powołania CAT każda ze służb samo-
dzielnie przesyłała informacje różnym decy-
informacji
dentom w państwie. Dziś dostają oni od nas
jeden dokument. Zamiast podejmować decy-
zje na podstawie cząstkowych informacji do-
tyczących jakiegoś zagrożenia, dysponują te-
raz uzgodnionym między służbami raportem
sytuacyjnym.
Noblesse oblige
Komitet norweski zachęca i zobowiązuje Baracka Obamę
do kontynuowania dotychczasowej polityki oraz konsekwentnego
realizowania zapowiadanego i wprowadzanego w życie programu.
P
rezydent Barack Obama Zasadnicza różnica w porówna- raczej lewicowa niż prawicowa. Norwegią
otrzymał Pokojową Na- niu z Noblem tegorocznym polega rządzą socjaliści i taki też był skład jury,
grodę Nobla i zawrzało. na tym, że Barack Obama ma za a Barack Obama znajduje się po tej samej
Nie w jury, czyli w spe- sobą znacznie krótszą drogę niż po- stronie. Słychać też głosy, że pan Obama
cjalnym komitecie nor- przedni laureaci. Tamci byli nagra- jest anty-Bushem, a niechęć do tego prezy-
weskiego parlamentu, bo ten decy- dzani za przeszłość. A prezydent denta i jego polityki jest w Europie tak
zję podjął jednogłośnie, lecz wszę- USA? To właśnie podkreślają kryty- silna, że zaowocowała aż pokojowym
dzie indziej. Podobno również cy. I najczęściej padają zaraz słowa: Noblem.
w Białym Domu, gdzie konferencję „zadatek”, „zaliczka”. Norwedzy ogłosili, że nagroda została
prasową prezydenta laureata prze- Niektórzy sprytnie zauważają, że przyznana za „wysiłki na rzecz redukcji bro-
suwano, bo zaskoczeni „pisarze” dzisiejsza Europa jest ni nuklearnej na świecie i tworze-
mieli trudności z przygotowaniem nia nowej atmosfery
jego przemówienia. w zakresie między-
Nie jest niczym nowym, że narodowej współ-
komitet noblowski, przy- pracy”. Zgadzam się
znając nagrodę, zabrał tym uzasadnieniem.
głos w aktualnych spra- Barack Obama nową atmos-
wach politycznych. Tak ferę stworzył i jest to atmosfera
dzieje się od dawna, wy- pokojowa. Pojawiła się pokojowa
starczy przejrzeć wszyst- amerykańska postawa, są pokojowe od-
kie pokojowe Noble, któ- prężeniowe propozycje, pokojowy pro-
re mamy w pamięci. Za- gram Ameryki. I to jest dokonanie.
równo te przyznawane Oczywiście nagroda jest też zaliczką
wybitnym osobistościom i przedpłatą. Komitet norweski zachęca
zaangażowanym w dzia- oraz zobowiązuje prezydenta Stanów
łalność publiczną, jak Zjednoczonych do kontynuowania do-
i te, które nagradzani tychczasowej polityki i konsekwentnego
otrzymywali za realizo- realizowania zapowiadanego i wprowadza-
wanie polityki swych nego w życie programu. Tytuł noblisty,
państw. Pod tym wzglę- zwłaszcza uszlachconego nagrodą pokojo-
dem Norwedzy konse- wą, bez wątpienia zobowiązuje. Zgodnie
kwentnie mówili, o co im ze wspomnianą w tytule zasadą noblesse
chodzi – o rozwiązywanie oblige (szlachectwo zobowiązuje).
konf liktów zbrojnych Antoni Słonimski mawiał, że woli
(w Wietnamie czy na Bli- pisarzy znajdujących od poszukujących.
skim Wschodzie) i o prawa Barack Obama i poszukuje, i znajduje.
człowieka (Dalajlama albo Dlatego nie mam pretensji o tegoroczną
Aung San Suu Kyi). Pokojową Nagrodę Nobla.
NORWEGIA
Zaskakujący wybór
FOT. US DOD
NORWESKI KOMITET NOBLOWSKI ogłosił 9 października, że tegorocznym laureatem Pokojowej Nagrody Nobla został prezydent USA Barack
Obama. W uzasadnieniu wskazano na jego wysiłki na rzecz redukcji broni nuklearnej na świecie, jak również stworzenie nowej atmosfery w sferze
współpracy między narodami. Sekretarz generalny Organizacji Narodów Zjednoczonych Ban Ki Mun, stwierdził, że „uosabia on nowego ducha dia-
logu na temat największych problemów świata”. Wybór ten wzbudził jednak kontrowersje i krytykę. Pojawiły się opinie o upolitycznieniu Nagrody
Nobla oraz głosy, że amerykański prezydent niewiele zrealizował ze swych zapowiedzi. (ww)
generała
Sytuacja w Afganistanie jest coraz trudniejsza. Dowódcy przyszłorocznego budżetu państwa
zaplanowano na ten cel zaledwie
wojskowi zwrócili się już o przysłanie posiłków. nieco ponad 8 miliardów hrywien,
AFGANISTAN. Rada Bezpie- sem działające tam siły międzyna- UKRAINA. W ubiegłym tygo- czyli mniej niż miliard euro.
czeństwa Organizacji Narodów rodowe są w coraz trudniejszej sy- dniu ministerstwo obrony tego kra- Jest problem z mianowaniem na-
Zjednoczonych jednomyślnie prze- tuacji. Wzrasta liczba ataków tali- ju potwierdziło, że szef Sztabu stępcy Kyryczenki. Kandydata na
dłużyła 9 września o rok mandat bów, którzy łączą się w kilkuset- Generalnego Sił Zbrojnych Ukrai- szefa sztabu mianuje minister
Międzynarodowych Sił Wsparcia osobowe grupy. Na początku paź- ny generał Serhij Kyryczenko, obrony, a tymczasem na Ukrainie
Bezpieczeństwa (ISAF). Wezwała dziernika w krwawej bitwie w Nu- który zajmował to stanowisko od jest na tym stanowisku wakat. Szefa
też państwa członkowskie do ich ristanie Amerykanie stracili aż 2005 roku, podał się do dymisji. resortu obrony nie ma od początku
wzmocnienia żołnierzami i sprzę- ośmiu żołnierzy. Niebezpiecznie Jako oficjalny powód jego odejścia czerwca, od kiedy parlament zdymi-
tem wojskowym. Brytyjski amba- jest w samej stolicy kraju, Kabulu, podano stan zdrowia. Tymczasem sjonował uważanego za człowieka
sador w ONZ John Sawers za- gdzie bomby wybuchają w ściśle w Kijowie pojawiły się opinie, że prezydenta Jurija Jechanurowa.
przeczył jednak, aby było to rów- chronionych strefach, w pobliżu uważany za zwolennika prezyden- Skłócona z Juszczenką premier
noznaczne z apelem o skierowanie placówek dyplomatycznych i bu- ta Ukrainy Wiktora Juszczenki Julia Tymoszenko oskarżyła mi-
do Afganistanu nowych oddziałów dynków rządowych. generał chciał zaprotestować w ten nistra o korupcję. (WR)
wojskowych. Niemniej dowódca Sojusz północnoatlantycki
wojsk amerykańskich i ISAF gene-
rał Stanley McChrystal zareko-
chciałby większego zaangażowa-
nia się Rosji w tym kraju. Sekre-
Kary śmierci nych ma spędzić w odosobnieniu
od pięciu do ośmiu lat.
mendował dosłanie do Afganista- tarz generalny NATO Anders CHINY. Sąd w Shaoguan w pro- Bójkę w Shaoguan wywołały po-
nu co najmniej 40 tysięcy żołnie- Fogh Rasmussen powiedział, że wincji Guangdong wymierzył głoski, że jeden z Ujgurów zgwałcił
rzy. Na początku września, ISAF Moskwa mogłaby między innymi bardzo wysokie kary uczestnikom Chinkę. Wieści o tym doprowadzi-
liczył około 67,7 tysiąca żołnierzy dostarczać sprzęt dla afgańskich sił czerwcowej bójki w tym mieście, ły do gwałtownych wystąpień
z 42 państw. Niemal co drugi bezpieczeństwa oraz je szkolić. w której zginęło dwóch Ujgurów. Ujgurów 5 lipca w Urumczi, stolicy
z nich jest Amerykaninem. Szef sojuszu po raz kolejny wezwał Jeden ze skazanych, etniczny regionu autonomicznego Sinkiang.
Koncepcja wysłania dodatko- też do większego zaangażowania Chińczyk, dostał karę śmierci. W ciągu kilku dni zginęło około
wych wojsk do Afganistanu wzbu- się w misję europejskich członków Drugi został skazany na dożywot- 200 osób. Na śmierć skazano już
dza w USA kontrowersje. Tymcza- organizacji. (TED) nie więzienie, a dziewięciu in- sześciu ich uczestników. (W)
Cios w serce
Grupa rebeliantów zaatakowała kwaterę główną
wojsk lądowych w Rawalpindi. Po masakrze
PAKISTAN. Antyrządowi bo- stańscy komandosi odbili ich, lecz GWINEA. Za poniżenie ludno-
jownicy stają się coraz bardziej podczas akcji zginęło trzech za- ści afrykańskiej uznał szef rządzą-
zuchwali. 10 października doko- kładników, dwóch komandosów cej Gwineą junty wojskowej kapi-
nali najbardziej spektakularnej jak i czterech napastników. tan Moussa Dadis Camara zerwa-
cie poradzieckiej Wspólnoty Nie- Rosję, ponieważ obserwują rozwój służby tysiące osób.
podległych Państw w Kiszyniowie, jej kontaktów z Zachodem. Prezydent Obama musi liczyć
stolicy Mołdawii, nie pojawią się li- Alexander Rahr poszedł dalej, się z oporem środowiska wojsko-
derzy czterech krajów Azji Środko- stwierdzając: „WNP rozpada się na wego. W marcu 2009 roku po-
wej – Uzbekistanu, Kazachstanu, naszych oczach i Moskwa musi to nad 1100 emerytowanych gene-
Turkmenistanu i Tadżykistanu. Po- uznać”. Jednak przedstawiciele ro- rałów i wyższych oficerów wy-
wody nieobecności są różne, ale je- syjskiego ministerstwa spraw za- stąpiło z apelem, by nie zmieniać w dystrykcie Ganthier, na wschód
den wspólny to nie najlepsze ostat- granicznych powiedzieli dzienni- istniejącego ustawodawstwa. Ot- od stolicy kraju Port-au-Prince.
nio relacje tych państw z Rosją. karzom gazety, że Wspólnota bę- wartych homoseksualistów nie Burmistrz Ganthier Ralph
„Moskwa nie zauważa, ile proble- dzie istniała jeszcze pewien czas, chce w swym środowisku ponad Lapointe powiedział agencji Reu-
mów nagromadziło się ostatnio w ponieważ jej członkowie są powią- połowa wojskowych w czynnej tera, że to teren trudno dostępny.
jej relacjach z partnerami we zani z Federacją Rosyjską. „WNP służbie. Niemal co czwarty Jak poinformowali przedstawiciele
Wspólnocie”, zacytowała rosyjska będzie sztucznie utrzymywana z nich deklaruje, że jeśli dojdzie ONZ, na pokładzie samolotu
gazeta opinię niemieckiego polito- przy życiu do czasu, aż Moskwa do liberalizacji przepisów, odej- było jedenastu wojskowych
loga Alexandra Rahra. Według ogłosi jej śmierć”, uznała „Nieza- dzie z armii lub rozważy taki – sześciu Urugwajczyków
innych, państwa środkowoazjaty- wisimaja Gazieta”. (WW) krok. (WW) i pięciu Jordańczyków. (W)
ROMAN
KUŹNIAR
Druga
wina Nie o zemstę chodzi,
lecz o sprawiedliwość i szacunek
należny ofiarom.
Druga wina
O
fiary nazistowskich zbrodniarzy W Niemczech przygotowywane są dwa kolej- odbił się proces nazistów w Norymberdze. Akt
mają prawo oczekiwać, że żaden ne procesy przeciwko zbrodniarzom hitlerow- oskarżenia obejmował 24 osoby oraz osiem or-
ich prześladowca nie rozstanie się skim. W listopadzie 2009 roku przed obliczem ganizacji i grup: rząd Rzeszy, kierownictwo po-
z tym światem bez sprawiedliwej Temidy w Monachium stanie John (Iwan) lityczne, NSDAP, SS, gestapo, SA, sztab gene-
kary orzeczonej przez sąd. Niedawno zapadł Demjaniuk. Ten były strażnik w obozie koncen- ralny i naczelne dowództwo Wehrmachtu.
jeden z ostatnich takich wyroków. Za zbrodnie tracyjnym Sobibór jest odpowiedzialny za śmierć Na karę śmierci przez powieszenie skazano
wojenne we Włoszech sąd w Monachium skazał tysięcy ludzi. Na proces czeka także Heinrich 12 oskarżonych.
na dożywocie Josefa Scheungrabera. Mający Böre, członek Waffen-SS, któremu prokurator Potem w tak zwanych 12 procesach pobocz-
90 lat Scheungraber, szacowny obywatel bawar- zarzuca zabicie trzech Holendrów. Obydwaj nych przed amerykańskimi trybunałami woj-
skiego Ottobrunn, podczas wojny był poruczni- oskarżeni dobiegają dziewięćdziesiątki. „Nie ma skowymi sądzono urzędników rządowych,
kiem Wehrmachtu i dowodził 818 Batalionem powodu, by nie stawiać ich przed sądem z uwagi prawników, lekarzy, przemysłowców, esesma-
Piechoty Górskiej we Włoszech. W czerwcu na podeszły wiek”, uważa Wolfgang Benz, kie- nów, generałów i oficerów naczelnego dowódz-
1944 roku w odwecie za zabicie przez partyzan- rownik Centrum Badań nad Antysemityzmem twa Wehrmachtu. Wyroki śmierci zapadały rza-
tów dwóch niemieckich żołnierzy wydał rozkaz Politechniki Berlińskiej TU Berlin. dziej, a skazanych częściej ułaskawiano. Dla
wymordowania mieszkańców wsi Falzano di Kilka spraw przeciw nazistowskim oprawcom większości Niemców procesy te były tylko po-
Cortona, niedaleko toskańskiego miasta Arezzo. toczy się także we Włoszech, ale większość są- lityczną zemstą.
Zginęło dziesięć osób. Jak uznał sędzia Manfred dzonych najprawdopodobniej nie doczeka za- Na początku lat pięćdziesiątych, gdy rozpo-
Götzl: „Mścił się za śmierć swych żołnierzy”. kończenia procesów. częła się zimna wojna, zakończyło się wyklucza-
Scheungraber działał zgodnie z rozkazem nie eksnazistów z życia publicznego. Ameryka-
dowódcy niemieckich wojsk we Włoszech mar- PÓŹNA SPRAWIEDLIWOŚĆ nie potrzebowali silnych zachodnich Niemiec:
szałka Alberta Kesselringa, który nakazał, aby Najwięcej zbrodniarzy zatrzymano w ciągu z wywiadem, policją, administracją, wojskiem.
za każdego Niemca zabitego przez partyzantów pierwszych trzech lat po wojnie. Wówczas ska- Potrzebowali byłych nazistów, by w nich praco-
rozstrzeliwać wszystkich mężczyzn w okolicy. zano około 50 tysięcy osób. Oficjalnie wykona- wali. Symbolem stał się Hans Globke, sekretarz
W akcjach odwetowych w latach 1943–1945 no 806 wyroków śmierci. Największym echem stanu w rządzie Adenauera, który w czasach
zginęło około 16 tysięcy włoskich cywilów. Hitlera był wysokim urzędnikiem ministerstwa
„Wykonywałem tylko rozkazy. Nie byłem obec- Łowcy nazistów spraw wewnętrznych. To on w latach trzydzie-
ny przy masakrze, o którą oskarżają mnie Włosi. stych napisał komentarz do ustaw norymber-
Nadzorowałem budowę mostu kilka kilometrów
dalej”, bronił się Scheungraber.
Z badań Instytutu Historii Najnowszej w Mo-
D wa lata po kapitulacji III Rzeszy Szymon
Wiesenthal, austriacki Żyd spod Tarno-
pola, założył w Wiedniu Żydowskie Centrum
skich, które wykluczały Żydów z życia publicz-
nego III Rzeszy.
Franz Josef Strauss stwierdził w 1965 roku,
nachium wynika, że Scheungraber to 1148. ska- Dokumentacji, które miało przygotowywać że przedłużanie ścigania bądź nieprzedawnianie
zany po wojnie niemiecki zbrodniarz spośród bli- materiały na przyszłe procesy hitlerowskich zbrodni ludobójstwa oznacza „wstrząs w spo-
sko 173 tysięcy zarejestrowanych podejrzanych. zbrodniarzy. To jego zasługą było między in- łecznej świadomości prawnej i fałszowanie hi-
Ralph Giordano, pisarz żydowskiego pochodze- nymi doprowadzenie w 1961 roku do schwy- storii, ponieważ ugruntowuje przekonanie, że
nia, nazywa łagodne traktowanie zbrodniarzy na- tania w Argentynie Adolfa Eichmanna, głów- tylko Niemcy popełniali zbrodnie wojenne”.
zistowskich po wojnie drugą niemiecką winą. nego organizatora Holokaustu. Nowo powstałym jednostkom wojskowym
SS HAUPTSTURMFÜHRER
JOSEF KRAMER,
ostatni komendant
obozu Bergen-Belsen.
Wcześniej dowodził
w Auschwitz-Birkenau.
lazsa za to, że nie stwowy i wymiar sprawiedliwości działały tak
nosił opaski opieszale. Wielu zbrodniarzom nazistowskim
z gwiazdą Dawida. było dane wieść spokojny żywot emeryta, odda-
Węgierskie władze jącego się pielęgnacji przydomowego ogródka
domagają się jego w USA bądź pszczelarza czy hodowcy pstrągów
ekstradycji, ale jego w Argentynie. Przez długi czas udawało się im
adwokaci twierdzą, HEINRICH ukryć własną przeszłość i okryć hańbą poczucie
że stan zdrowia BÖRE sprawiedliwości”.
holenderski
nie pozwala mu członek Dlatego procesy byłych zbrodniarzy nazistow-
na udział w pro- szwadronu skich to procesy o poznanie prawdy, a ona nie
cesie. Zentai śmierci SS. ulega przedawnieniu. I nawet podeszły wiek nie
zwalnia od stawienia temu czoła.
wyrazy szczerego i głębokiego współczucia w tych trudnych chwilach Z wielkim smutkiem i przygnębieniem
składają przyjęliśmy wiadomość o śmierci
dowódca oraz żołnierze i pracownicy wojska XXXI zmiany PKW UNDOF.
płk. Jarosława
KOWNACKIEGO
Wojskowemu prokuratorowi okręgowemu w Warszawie
znakomitego współpracownika i kolegi.
Panu płk. Piotrowi WOJNOWSKIEMU oraz Jego RODZINIE Łącząc się w bólu
P o s ł u ż b i e
Nie przegap
Warto
Niezłe
Nie warto
KSIĄŻKA
W krzywym
zwierciadle
W sierpniu 1988 roku
w tajemniczych okolicz-
nościach rozbił się samolot,
na którego pokładzie znajdo-
wał się generał Zia Ul-Hak,
prezydent Pakistanu w latach ciach ginęli polityczni opo-
1977–1988. I to tyle, jeśli nenci, a ludzie byli wtrącani
chodzi o fakty w „Wybucho- do więzień bez wyroków, ma
wym mango” Mohammeda w powieści też drugie obli-
Hanifa. Debiutujący tą po- cze. To człowiek, który boi się
wieścią pisarz nie stara się gadania żony, jest zafascyno-
zrekonstruować przebiegu wany biustem pewnej ame-
zdarzeń ani wyjaśnić przy- rykańskiej dziennikarki,
czyn, które doprowadziły do w dodatku cierpi na dokucz-
Rebelianci
katastrofy. Snuje swoją włas- liwe swędzenie odbytu. Jego
ną historię – trochę śmiesz- śmierci pragnie tak wiele
MUZYKA
ną, trochę gorzką groteskę osób, że nie wiadomo w koń-
turowemu społeczeństwu kawałka nie- wana na scenie rockowej, zaledwie kil- nego, za którego rządów „Wybuchowe mango”, Mo-
zbyt chętnie opowiadanej historii, doty- ka kawałków nowego albumu wpada w tajemniczych okolicznoś- hammed Hanif, Znak 2009.
czącej żołnierzy wyklętych – partyzantów w ucho. Większość piosenek grana jest
polskich podziemnych organizacji bojo- w bardzo podobnej tonacji. Nie odczu-
wych, którzy po zakończeniu II wojny wa się ani dramatu, ani heroizmu opo-
światowej postanowili nie składać broni
i walczyć z drugim okupantem, jakim była
wiadanej historii. Andrzej Dziubek rów-
nież nie daje z siebie wszystkiego przy
WYSTAWA Odcienie sepii
Armia Czerwona.
„Myśmy rebelianci” to epicka opowieść,
słowa piosenek powstały bezpośrednio
swojej wokalnej ekspresji. W efekcie
„Myśmy rebelianci” wydaje się być sła-
bą imitacją kultowego już albumu punk-
N a wystawie „Światło-
czułe” można zoba-
czyć blisko tysiąc zdjęć, któ-
tworzenia pozytywów), ale
również treści (portrety, pej-
zaże, fotoreportaże z wo-
w obozowiskach żołnierzy walczących z So- rockowego zespołu Lao Che „Powstanie re wybrano z siedemdzie- jen, wydarzeń państwo-
wietami. Wyjątek stanowi prolog „Czerwo- Warszawskie”. sięciu tysięcy, jakie od po- wych czy podróży). Co cie-
na zaraza”, pochodzący z czasów powsta- W konkurencyjnym projekcie znalazły czątków swego istnienia kawe, wśród eksponatów
nia warszawskiego, oraz epilog „Wilki”, bę- się zarówno mocne uderzenia, jak i spo- zgromadziło Muzeum Naro- znajdują się zdjęcia ze zbio-
dący wierszem Zbigniewa Herberta. kojne, wprawiające w zadumę melodie, dowe w Warszawie. Kolek- rów na przykład Józefa Ig-
Wydawcy zadbali o to, aby album prezen- nie mówiąc już o licznych eksperymen- cja fotografii muzeum jest nacego Kraszewskiego,
tował się jak najlepiej. Do porządnego tach wokalnych. W albumie Lao Che na- różnorodna nie tylko pod Elizy Orzeszkowej lub
opakowania płyty dodano książeczkę ze prawdę można było odczuć dramat po- względem formy (pozytywy Józefa Brandta. (AWIS)
słowami wszystkich czternastu piosenek wstańców. De Press z kolei nie mógł się i negatywy od techniki da-
(piętnasta jest remiksem jednej z po- powstrzymać, by nie wpleść charaktery- gerotypu i ferrotypii, przez „Światłoczułe”, Muzeum
przednich). Powstał również teledysk stycznych dla ich twórczości elementów odbitki na papierze: kaloty- Narodowe w Warszawie,
„Myśmy rebelianci”, który przykuwa uwa- góralskiego folku, które w kontekście tej pie, albuminy i bromy, po Aleje Jerozolimskie 3.
gę widza i z pewnością szybko stanie się tematyki wydają się być nieporozumie- odbitki, w których artyści Wystawa jest czynna
popularny na listach przebojów. niem. (AW) zastosowali własne metody do 15 listopada
ANDRZEJ
FĄFARA
Nowym trenerem piłkarskiej reprezentacji Polski będzie
nasz człowiek, a nie obcokrajowiec niepotrafiący docenić
historycznych osiągnięć prominentnych działaczy PZPN.
Futbol na tak
B
yły trener piłkarskiej wakami szanowne gremium działaczy szczęście uśmiechnie się do tymczasowo za-
reprezentacji Polski Polskiego Związku Piłki Nożnej trudnionego Stefana Majewskiego, który wy-
Jerzy Engel wydał ja- (wśród nich wspomniany Jerzy kazał wielką odporność psychiczną, gdy mó-
kiś czas temu książkę Engel) ma wybrać nowego selekcjo- wił przed kamerami, że Polacy zagrali z Cze-
pod tytułem „Futbol na nera reprezentacji, którego głównym chami całkiem nieźle.
tak”. Ukazała się po mistrzostwach zadaniem będzie przygotowanie dru- Jeszcze kilka takich wystąpień i Majewski
świata w Korei, gdzie nasi sromotnie żyny narodowej do mistrzostw Euro- wywoła drugą w historii świata wojnę futbolo-
przegrali dwa mecze i odpadli z tur- py w 2012 roku. Z walki o awans je- wą – tym razem domową, w przeciwieństwie
nieju. Naigrywał się z tego Stanisław steśmy dzięki Bogu zwolnieni, bo ja- do tej między Salwadorem a Hondurasem.
Tym, który na łamach tygodnika „Po- ko gospodarz finałowego turnieju Dlatego panu Stefanowi serdecznie podzięko-
lityka” rozpowszechnił następujący udział mamy zapewniony z urzędu. wałbym za wkład i wybrał trenera z zagranicy.
żart: „Przychodzi Engel do domu, Nie podejmuję się wskazania, któ- Z kilku powodów.
a żona się pyta: znowu przegraliście? ry z licznych kandydatów zostanie na- Po pierwsze, nominacja obcokrajowca nie
Trener odpowiada: tak”. maszczony przez prezesa Grzegorza wzbudzi takich emocji w mediach i wśród ki-
W ostatnią sobotę z Czechami nasi Latę i jego współpracowników. Mam biców. Zanim gazety zaczną się go czepiać,
też zagrali na tak, jeśliby trzymać się pewność co do jednego: nowym trene- minie trochę czasu, który można wykorzystać
interpretacji Stanisława Tyma. Czy rem będzie nasz człowiek, Polak z krwi na spokojną pracę. A komfort psychiczny ma
będą konsekwentni w ostatnim elimi- i kości, a nie obcokrajowiec nieznający w pracy selekcjonera ogromne znaczenie,
nacyjnym spotkaniu ze Słowacją, tego świetlanej przeszłości polskiej piłki co było doskonale widać w przypadku Leo
nie wiem, bo piszę ten i niepotrafiący docenić historycznych Beenhakkera. Gdy Holender wskutek bez-
tekst dwa dni przed osiągnięć prominentnych działaczy podstawnych częstokroć ataków stracił serce
definitywnym poże- PZPN z Jerzym Engelem i Antonim do Polski i Polaków, pogorszyła się natych-
gnaniem Polaków Piechniczkiem na miast jakość jego pracy.
z Afryką, czyli mi- czele. Może nawet Po drugie, zagraniczny szkoleniowiec ma
strzostwami świata szansę na większą niezależność, niż miałby
w 2010 roku. Po Stefek, Franek czy Heniek.
meczu ze Sło- Coś mi jednak mówi, że trenerem zostanie
ktoś o swojsko brzmiącym imieniu. Tego, że
będzie lepiej, taka nominacja nie gwarantuje.
To, że ciekawiej – zdecydowanie tak.
FOT. WWW.SXC.HUI