Você está na página 1de 19
‘uouny euoue > oeSe184eopuesme> open uSUsIuaseUed 2 ewe 25 # xed 9 ac} op opuessed eID OpD ou waDVEN® semgose an woo uae sea ef so 502 OposH8 ep C168] aF pp 9pos OFAN OS eouye is pyteuait es Deo EN NM © 2 Vz) YNO one anb egos ap io ena eBIeNnyIMD ens eDJDOU yd eURIed ep ORAL ¥'ayLeEa seu 'GL YL) ejRD aDep RDI ‘ued supseousvad so eansuea yng oan pad = oehsuen ops um ee 35 aUD0 Op (GU) eID! epeLOF) wa OR pup «94 NE yo a + opesoan optuosues ‘SP 1085 ve ‘opensuowp yoq 2yue391 feusou ged ua oorup o wage amb ‘ogsernar eed sou8ieur saxoumny e seypins opus ops “onse}I0d ‘2 ged zossoudns ouaf op jeusoue vido> cum seuade wrepiay surne1g-r] 9p atwospuys 09 seossad se orxpypazay EWo} -stjgoumar ou assaso emor) ‘snus op soaueig sojnqois 2p seufqeur seseydoou ops seyuaonay sy “sexuuzona| 9 (Bure ap soup) seupurew seqnpuyls sep 223u> 0 opURN!UL 2047S 2p sodn sopeurausiop op eye Oumar ePouapPUT wun uTeIUOS aude seumys sofn> uauIMe-FT ap auOspMIS e eURIA=P aua assop ope tin ap vuasne ¥ “(suoEpOEND) way Es 9P ‘yjns2]oW osod wo> eujgord wean woypo> anbsod opeurat -ouap wasse ‘ged 0 9 opepmse ox sossaxdns 2ua8 anno, “suaao{seossad ure ayuanbay seus (02Ss0 opi>91 ‘op sepnpo) sowseigoayso ap ouieur sours tun ‘eus02285509380 © ouros “sown soso exed eouapua wpqurey way ‘eu vu eworseigounss exed ogsuadosd ep wate ‘py 2u28 op OFS -2[ap woo ¢t owossomoss tun wrepiay an svossad sy “opepue miso vf oyurure> our ‘o1menod * osomaajp pf euossoumo1D o11n0 o e7}U0>119 ‘oxSranur no opSajap Buin S0se> Sasson oUSTUEIO op Sen se s0poy wi opesiu0su9 9 opNpasDY ODfuIpsEOEND O}>}0p 0 anbsod ‘seunar senp seu rein way auauupeia8 ae ouossout or um we oxSofap WD ser Sep seSueHD sep 901 Ue appar euoyse|gouror 0 ‘oss 0g sou 0 zesne> ezed remo ‘owossouors ou opseagzpour bum Biseq ‘osonitaj9p Pf ET OWos -Souio1d um woo seSueHD sey “zuanbad oyu 9 seunas sep sou 9 gy seuaS stop sou saoSeynut ap apepyngegord v anbrod snoquore oss] 190 ogoys un seuade opweaze ‘vunaZ vu ‘ura seuade sen ua antausesa8 ‘211000 opwenb * ose oUt seurone 9 ewoysejqourar 0 rewsou ogSendod wu ‘omuenog ‘sou stop sou sooSrynu urssies0 and ostaid 9 “(o889p9p 22|n>aoW a 42Inj3) eIBoj0Ng wna a opaunsues, ‘9p 20124 we ‘u2s ¢1 sourossowros stop) jeusi0U opSerndod vp seossad seu ‘owenbua ‘efins sowny 0 onb ered owossowor9 wn wo ops -einur e erseq sejau anbiod ewose|gouras o ered epuzpuaa apuread run war ‘oneianua ‘sebueu sessq (0°91 eanSig) spud ‘wos epeufisap ‘gay 2uo8 oped epeotpos eurajozd v ‘sown ap sossardns 201s op aitarsyns apeppuend zmpord oiseru otossowois 0 anbiod aoaiose oft ossy OU © MEH EL wrossouror> ou (owossowi0.> op YNC_ OP sorpRoappnu SOLsPA ‘no tum 2p ogSoutas) opSofep o> seSumeLD se sepor ‘sTUeUTEIOP asso ebueroy & ag ‘O12eIUT tavisa zed op ¢T owossoLHOND osInO © omtenbua ‘Er owossousox9 um ap oSepad ouanbad ap wife) 8 epeai2sgo lo} ‘oLRIparEY eWoIse|qouT2s LoD seSLEHD sep (eumas ep seu seuade opt) odioo op seni se sepor WH “sy Coperetp toy etzorse[qoura 0 wro> opeuotne|su aua8 Grou asso ered epugpuay rum ap ebuesoy v opuesipar “serjurE sepeuruniaiap ap sebueqio seu epuaribasy eumBye wi0> 231000 ‘upiod ‘[esa8 ure oxbendod eu oser onus 9 earoyse\gounas 0 et uu opine in catoun cb sp eahgruazow mun oui, (ceenbuescsp ou) euaseepSuny Hopes) ws (ca onena) wiop anu aw ana pious cae (br) oun 0 asa ee ps up ‘seu snno oe sed pamper aid Som sp ge 5 ed wos a -stubgeu!se.0unysousaoSeynur wD sopepepg ——_ 9409 r aa 16 | Gula Cancerosa cexperimentalmente, que camundongos sem as duas cépias do gene p53 se desenvolvem normalmente na vida embrionsia © znascem aparentemente normais, porém logo morrem vitima- dos por uma grande variedade de tumores, lembrando 0 que acontece em humanos portadores do fenstipo multicincer que caracteriza a sindrome de Li-Fraumeni ‘Aproximadamente 50% de todos os tumores. malignos humanos apresentam mutagao ou delegdo do gene p53, 0 que ‘mostra a importincia desse gene supressor. Alm disso, esses tumores com p53 defeituoso sio mais invasivos e provocam, rmuitas metastases, 0 que indica maior gravidade da doenea. Ji foram identificadas cerca de mil mutagoes diferentes no gene (p53 de células tumorais humanas, uma indicacéo de que a ati- vidade da proteina codificada pelo gene p53 é muito sensivel a qualquer pequena modificagio que ocorra em sua sequéncia de aminosicidos. ( gene p53 normal suprime a formagao do cancer por meio de diversos mecanismos, como impedindo, com a ajuda de proteinas intermedifrias, que as células que sofreram danos no DNA entrem na fase $ do ciclo mitético, até que o DNA soja corrigido; & possivel também que a proteina p53 auxilie de algum modo na correcio do DNA; outa fungao desse gene relaciona-se com sua capacidade de desencadear os mecanis- ‘mos de apoptose quando existe dano no DNA. O gene p53 é considerado uma espécic de defensor permanente do DNA. Seu papel como gene supressor de cincer decorte de sua ati- vidade sobre as céulas com DNA defeituose, que € 0 caso de todas as células cancerosas. Uma ver que € capaz de provocar apoptose, o gene ‘p53 desempenha um papel central no tratamento do cancer pela radioterapia, que ataca de preferéncia as células cance- rosa, embora a6 células normais também sejam afetadas, principalmente as que se renovam constantemente. Durante muito tempo se acreditou que as células cancerosas si0 mais sensiveis a0 tratamento médico pela radiagio apenas porque se dividem muito, porém diversos estudos mostraram que as células normais so mais resistentes, porque interrompem 0 ciclo celular até a corregao completa do sew DNA danificado pelo tratamento com radiagdo, As eélulas cancerosas, 0 con tririo, tém mecanismos de restauragao do DNA menos efi- cientes. Assim, quando seu DNA € danificado pela radiacao, desde que o gene p53 esteja funcionsl, elas podem seguir a via daapoptose eserem eliminadas. Isso explica por gue as células cancerosas com 0 gene p53 danificado sio tio resistentes 20 ‘atamento pela radioterapia, enquanto as células cancerosas ‘com p53 intacto sio muito mais sensiveis. ‘Outros exemplos de genes supressores sio os genes BRCAL © BRCA2 (least cancer ou cancer de mama), que predispdem_ as mulheres aos tumores das glindulas mamirias. O gene BRCAI também predispie a0 cincer do ovitio, um tumor pouco comum, porém, de alta malignidade, e BRCA2 parece predispor também aos tumores do pancreas. Camundongos ‘eujos genes BRCAI e BRCA2 foram eliminados por engenhe- ria genética nio sobrevivem além das fases iniciais da vida embrionaria, o que indica a importincia desses genes para 6 desenvolvimento normal. Estatisticas dos EUA mostraram que 0,5% das mulheres tém muta¢io em uma cbpia do gene 321 BRCAL, sndo muito suscetiveis ao céncer da mama pela pos- sivel mutacio no tinico gene BRCAI normal ‘Muitas pessoas herdam uma doenca que consiste na pre- senga de miltiplos pélipos no célon (Intestino grosso), Esses pélipos sio adenomas pré-malignos, conhecidlos pela sigla ‘APC (adenomatous polyposis coli ou polipose adenomatosa do ‘élon) originados das células epiteliais secretoras que reves- tem o célon. Se nao forem removidos por cirurgia, esses P pos frequentemente se transformam em tumores malignos. [As células desses doentes apresentam delegdo de um pequeno segmento do cromossomo 5, no qual foi identificado um gene supressor de tumores que recebeu o nome de gene APC. AS pessoas com delegio de um gene APC estdo ma mesma situa- ‘io das que tém delecdo de um gene RB. Basta a mutagdo do tinico gene normal para que cesse o efeito protetor dos genes APC e aumente muito a possibilidade de o pétipo se trans- formar em um tumor maligno, provavelmente pelo actimulo de outras mutagies, favorecidas pelo fato de que as células do polipo normalmente se multiplicam muito para sua propria renovagio. = Oncogenes Os oncogenes codificam proteinas que promovem a perda do controle sobre o ciclo mitético e levam as células a se tor- rnarem cancerosas. Esses genes resultam de mutagies somiti «as, sio dominantes ~ ao contrario dos genes supressores, que Slo recessivos ~ ¢ no so hereditérios. Mutagio somtica é ‘um defeito mo DNA ée célula somiitica durante a vida do indi- ‘viduo. Nas doencas hereditirias, o defeito esta no DNA dos zigotos. Os oncogenes no causam predisposigao para 0 cén- cer, mas sim o prépsio cancer. Seus equivalentes normais, 0s proto-oncogenes, tém papel importante no desenvolvimento embrionirio, ativando a proliferagao das células do embrio ¢ do feto, nos momentos corretos, para que se forme um orga- nismo normal, Desempenhem também importante papel na regeneragio dos tecidos destruidos por acidente ow doenga. ‘A Tabela 16.2 apresenta alguns proto-oncogenes e 0s tumo- tes que eles podem causar quando sofrem mutagio e se tor- znam oncogenes. (© oncogene mais frequentemente encontrado nos cinceres ‘humanos é o oncogene ras (ha variantes, como Heras, K-ras € Detects com mutagées nos tamores es Aencrinona dams, eesti. Nae sable crema do palo fardrom pgp és) Ln Carina fopunia Hs Carina doc unio epincses meer as Carina as asus aderocrénona ds ide, seman ‘e (Grong doc esta gs) om ieocaromade tee oe enon oc adenoma ands teal Pie iin. | ‘aquorgure op seyuatuaxosd saoSerper se 9 ‘sonaune sou ‘end vu ‘operdsut ze ou sojuasosd somnaptou sep seouanyu sy cousiue810 ordord ou ‘opesyrpou ap siodap ouafyra0ue> 9 o>juafemut 9 9s soxnsyid 9p ovseatiqey et opezrrin “pts ap azo 0 seat ‘ayuaUIEaNIP YN © P>yTKEp onb oustaoUED 9 oon SPB uN 9 “(xmfjas map) SINC_ no “eBEUIp 2p oresINS C BPepaxdosd ess way opt anb sazosinsaid ap anaed v seuaSpraoue seym9qour opurznpord ‘soseo sassau trey anb ‘se2tKo1 sefsueasqns ap corsinaisep ap sooqogeiou sossaaoid soped sepeoyipows 9p stodop seua8jsonire>as-crewsoy seprzaity seynaaqour sey or} -erpes op sod sosraaqp a snuya‘sterognue owo> srezmgeu owe, ‘seuadiooue) seisupsqns sesoraumu somuasaid ops apuo ‘oxa[ditoo omar ayuaiqure um wo axta wareumny 215959 y “otaurezent 0 [DUP opuexo1 ‘op/Suns o ered osso08 TUTP 2p 228 apod a ‘santa sootHloqomau sewomus zesme> apod Tentiso osoaiou vurasts op ‘oustuaq omsoUt ‘Tou UI) 199 -UED Op OBSeZITEOO ep tHALOSAp seLUOUIS $0 ‘Sazax sex -ours1uefiz0 0 poy ta no soefi9 somo Wa sewHOIUS SOSIaAIP ‘uresne> onb ‘opdsoxs 10d ‘soruptaoy owoo ‘sopopfour szznp od wapod sopersuarapip omnod sazoum suniy “sapues3 fommur of sooSeriea se ‘seaonns soe owrenb wrpquiey, “axe sew eSuaop wun 9 euioUeppur 0 ores ‘apeptaesS euonbad 2p eSud0p Bum 9 xe] -nppposeq euIOUTDTeD O UISSY “Sosersereu nou Bf uIU | ap souour t09 warouejaur um ‘sazas seumBy “emM9 e OpwEY|OYTP ‘sopioa sano wa saseispiaur nowy yf ‘ema wad oped 2 ewouvjeur o opuenb sezaa sent ‘tupu0d “eajduoa em exo] aomyeno8 ropypooseg PuroUTDTe op vo¥MUT oxSoUas y ‘soaissoie steur soueumny sazoumn sop um wwourPU opuss ‘epeprudiqeut eu ox uraramp saxoumy stop sasse “qa2909 aid oyna sopessoap 40s optapod ‘oss: 10d ‘a ajad vu sopez -Fpe20T BsOqUID ‘unssY “zapides apusB HOD saseysmaur BUIBIO ‘oudtfeus som oxo ajadep euro o open ‘saseysPac varios aywoureses onb autiopida ep ouBlyeur sourmy wm 9 xe7m, 200804 MUOUTSIED 0 ‘ojduraxs 20g ‘saseyspyaU amsOD ered epuppua ¥ onadsa ip apeprudiqeur eu ountr tnyyur anb 2 sax -ouura so aan eSuasoyip apueiS wuupSayaL2yTp OWN SeSLIDOP sepmpur oso 20uR? ap oeSeuBIsap x qos ‘enb exeueur ap ‘sozino sop sun ayrouresuawy wax2yIp sous}feur S01 SC) sepezresuo opsos sopepnoyip sessap sexume ‘s2Du9 0 aigos sesmbsed sep oueummy opeayrufis 0 opuesapIsuor “ems0p Op epta v seaqes ap odua v o|-poypeiia 2 ppasssod opaa sre © sour) un seonsouBerp ‘sa0up> op TETAS wAFOpOIg w ayuIM -erayat zapuaaiduios ureynoyrp anb sazorey so sonar os Jae) op apepixajduio> Balgos sjeuy sagsenasqg = cnreg-uraisdg shana 9 eaonded op snags ‘eusoqiod op sna ‘(onaa wou’) opAs ‘0 0 g sodn amreday vp sna santos $0 og sopepmisa sjeui sc) “ottanbad oyu 9 snurs 20d sopes neo sourewny sazouim ap ozaurnu 0 ‘sopryoaua saze[n99j0U sotustue2our sop 2 saxoUmy sop oeSeUo} Cu sous sop [eded op orsepione vexed ayreuodusy onmur opis equay sazoumy ap sazopesnes stuya sop yentanmsdsa opniss 0 eroqurg seroyaite saoSogur ura snaya asso sod soprambpea seynigo seu seqUaItKa seoajow sep) ebo}g souafoouo-oiosd ap ‘sesomrajap aiuauspesa8 “sejdp0 ops anb souafloouo sequo> wrapod NY aP ewoUaB wo? sMaIA sO “epeanborg vues eperidasdeur swjyeo ovsesayjord v anb wa ‘opp op jedrsund suyod-ypoyo 0 wresiyezed anb set -fojoud 9 ‘eonguar opp ow uranue semnpo se anb exed o}anbo|q ‘0 zeaouias ap ogSumy e wi0> seujaxoad wse>ys{p09 anb sous8 WIAA “o> sazouims ap sazopeste> VNC 2p vILOUAH LOD STAEA SO “souSiyeur 9 sousiuaq sozouim zesne> wapod YN ap ‘ut0UsS wIOD snaEA oWO) YNC9P PIuOUSB THOS sNsTA O}NR, smuja4od sopesneo sasowin| = -resayyoad e urenunos ‘asoydode sod SepeuTune 198 uretzaaap ‘osst sod ‘anb 2 sesoxa2ueo 28-op ue ‘orSemnu nazZos YC] ofno seins “unSsE VNC OF sowajap exqto> esayop exed aque} odun ouisquesaur um 290} -dode e waqrar anb seuaioad uresigtpoo souaBoouo sundly * 22[nppo opseiagyoud e ered ausersto> a oxssoox9 opnUs9 ‘umn wa opureysex ‘ono opout ap tweuorputy sauaoaU0 -onoad sassap sausoou0 sQ ‘sfEWIOU sepa? sep BSED} yoad v optiasomord “yNq op orSuosuen ap saxeajonu sarong otto> ureme anb seujarord umogtpe> saustoou0 -onoud sopeuuniajap ‘onraurpsaro ap sore} e ewsodson wy * RuIS 0 1aqaoaE wes ousour ‘epeane 9 osesayord ap eiopezteuts eazarx vyns9jow wun ap apuadep aquowsqemom anb ela eum “uassy “opearte opis assaxy ego ep a1oyzodns vu opezy 200 1ondanar 0 as ooro9 opSeraprfond » ureymtuysa 2 ewuseid -o1 ow wxe2y anb seuqarord weaypos anb sauaBoouo By = ord pure 9 anb 0 ‘sosonarayep sazordaver sop opSnpoud -redns etn soxeq apod ‘sazan seumipy sreppjaoenxe ort op ofnuyse sonbyenb zeqaoar uras oxusauu ‘pratp 98 Bp te tard saneysuos steuys wiamta anb sosomiajap saxojda003 2p asoiuis ep orour sod uressaidxa as sauafoou0 sunSty © ‘orouos0x0 2p sory o ered aua8 op opssardxa v emumnse anb eujayozd pun se2ypoo ‘OES ‘no aquaureranp orrour>sar2 ap row 0 re>ytp0> apod aua8 -0910 0 yparfosapar sep opsergsyord wun opuesMe> ‘sopyssanett os ogu Saye opuenb a apepnuenb apues8 m2 onuaustosa19 ap sasorey wreogpoo soua8osu0-orord S2ssap Sopeatiap sauedoouo sc ‘sreurzou sernig9 sep ovSeay dam ap sepepissonau se sapusye ered sepenbape sopepauenb seu a sopeurussayap sowtaumour sow sas078} sassa opurenpord ‘squaurepr8ts om sopeforuos ops omacmasas> ap s210185 turoytpoo anb (sattaioauo-orosd) sou so ‘awuaueRioN, * sunfas esopeuop tout 08:05 sopepmsse stot 80 stenb sop ‘soxusTERDAH SOSLaAIP sod une sousBoouo sowuaianp So ‘fexs8 opour um 9g “upiap os oppo vexed sonuessuos syeus opuciauo aqueueusiad opoul ap eesti aac ~eutiad ‘onreyanue “(ovsemur naxjos anb aua8 20d epe>utpoa) ssomyap soy vurjoid y “epiqases osSetusosur @ eysodsax ‘eum ‘ejnigo ep JoLIonuy ow seapesudsap ap stodap ayuauIe5 epeanesap opuas‘sarejnjoexs soqnumns> 10d epesne 9 anb (Geng euesquiow ep seusioud ap equ) 5 eujroxd eum 2 eutiou sey vureioad y ‘sey wuraord e e2yspos anb (sm1-y, 16 | Célula Cancerosa se exercem sobre pessoas com distintas constituigtes genéti- cas e que respondem de maneiras diferentes. Assim, aresposta 4s influéncias externas depende muito dos fatores genéticos herdados, como a falta de genes supressores de tumores ou a presenga de genes defeituosos que serio encontrados em todas as células somiticas, criando condigées facilitadoras para 0 aparecimento de tumores. Além dos estudos em cultivos de células, fa mencionados, 4 utilizagio de camundongos transgénicos tem auxiliado a entender 0 cincer, mas nem sempre podem ser transpostos diretamente para humanos; por exemple, camundongos com delegio do gene do retinoblastoma (gene RB) tém outros tumores, porém nunca retinoblastoma, como acontece na espécie humana, =— Resumo © termo tumor, a principio, foi utilizado para designar ‘qualquer edema, independentemente da causa. Porém, atial- ‘mente se chama tumor uma proliferagio celular desordenada que deveria ser chamada de neoplasia, O tumor que perma- nece localizado & chamado de benign, reservando-se a desig nagdo de tumor maligno (cincer) para os tumores invasivos, dos quais células se desgarram, sio levadas pelo sangue ou pela linia e vao estabelecer tumores & distncia: as metastases O cancer, basicamente, é uma doenga do DNA. Ele se forma a partir de uma tinica célula que sofreu mutagao, proliferou, e que suas descendentes tenham acumulado mais mutagies, até ‘que surjam células que nao mais obedecem aos mecanismos de controle do ciclo celular e se multiplicam continuamente. ‘Além de se multiplicarem intensament, as cElulas cancerosas perdem a capacidade de aderéncia a outras células eis macro- rmoléculas da matriz extracelular. Como o aciimula de muta- o8es6é geralmente, um processo lento, 0 surgimento de célules cancerosas é mais comum em pessoas idosas. Todos os agentes (moléculas, radiagio, determinados virus) ‘que alteram o genoma (DNA) celular slo potencialmente can cerigenos (geradores de cancer). Com frequéncia, a biologia das células cancerosas ¢ estu- dada em células transformadas nos cultivos, nos quais adqui- rem caracteristicas de malignidade. Enquanto as células nor- mais 56 se dividem cerca de 50 a 60 vezes nos cultivos, as cdlulas transformadas proliferam indefinidamente. Nos cortes histolégicos, as células cancerosas geralmente ‘sio mais volumosas, com niicleos também maiores e muito irregulares, ocorrendo muitas mitoses, algumas anormais. Algumas dessas células podem ser aneuploides isto é apre- sentam mimero de cromossomos que ndo é um miltiplo do niimero de cromossomos na célula diploide. Como acontece com todas as células que se multiplicam com frequéncia, geral- mente o citoplasma das células cancerosas & rico em ribosso- 05 ¢, portanto, baséfil, © imicroscépio eletrénico mostrou que as células cancero- sas geralmenteapresentam o citoesqueleto desorganizado,com ‘uma concentracdo perinuclear dos microtibulos e filamentos, intermedifrios, e concentragio dos filamentos de actina na periferia do citoplasma, préximo & membrana plasmitica. Os principais segmentos de DNA que participam do sur- gimento de tumores sio os genes supressores de tumores € 0s oncogenes. Os primeiros codificam proteinas que mantém as células em G-zer0 ¢, portanto, fora do ciclo celular. Um exemplo ¢ 0 gene RB, que, quando alterado, pode causar 0 retinoblastoma, um tamor da retina. Os oncogenes sio deri- vados de genes normais denominados proto-oncogenes. A alteragio do proto-oncogene faz surgir 0 oncogene, que leva, a célula a perder o controle sobre seu ciclo mitético, divi- 4dindo-se continuamente. Dentre os oncogenes, um dos mais estudados € o oncogene ras, com suas variantes H-ras, K-rs eN-ras. = Bibliografia Bos, JL. Ras oncogenes in humaa cancer: A review. Cancer Res, 9:4682, 1988 CCotran, RS. ta. Robins Patologia Esratuale Funcondl. ed. Eatora Gua- bara, 1951. Elsen, LW, Haber, D.A. Mechanisms of tumor suppressor genes Se Mee icin, (4:26, 1998. Flug, Mi, KOpE Maer, B. The basement membrane and ts lavolvement in car ‘noma cell invasion. Acta Anat, 152359, 1995, Kol RS, Hepatitis C. Sc. & Maicing, 5 (4:1, 1958. Lita, LA. Cancer cell invasion and metastasis, Set Amer, (Feb):34, 1992, ott, LA, Setier-Stevenson, W.G. Tumor invasion and metastasis: Ania Tate of positive and negative regulation, Cancer Res. 515054, 1991, Ravi etal Bases Molecalares da Medicina, Cicer Eausp/ Athen, 192. Renn, J. Rustin, R. Making headway aga! cencer Se. Arner, (Sep: 28, 1956 ‘Winkonkal, NM. Brash, DIE Squamous cell areinoms. Sci. & Medicine 5 (HIB, 1995, 17 OSes terval eNO AT OS no cise Og (otek nie no Seacrest ra Os vir so consttuides por pequena variedade de moléculas 327 Em miitos rus, 0s apsémerosformem uma hétice ou um icosaedro | Alguns viusapresentam involuco, 328 Gemay yaolierie tn ane re eee ty Pesce ron aM sietereeanite nes Peon OS nates sie ee nieces eye modifcagao na estruturaquateméria das proteinas, 333 Os Virus e suas ROB Yeteremeoy en) En Oxo lel Ks Coenen a emierreie ete Guat eccrine eer OMe ecutive cece Ler Eee Doencas dos veatas [pragas) causadas por virus ECU Lexus Osviroides nao apresentam capsomeros: so consttudos Soeur ea en ce Cia en ee g Petes aise = “oe au ep sexopeaype| seym3Iou ‘was a ‘oebagoid enno senbjenb no sowosde> was “yy ap ewouab ojed seuade sopinasuo oes saploin sq Soua6yadue og stu sun y sjeaBansieuue san sop o25en}daynus © epepronja Joy a]uauowarsod os @ ‘soBeoueI2eq sop oeSe>|djynus e repnyse yD2y slew 10g SoBe ‘siuawsajduus ‘no soBejouoyseq sopewey oes seus} seu wed as 2 weyseed anb sun so ‘ur e'0

sew e6ojojow was (eupen ep a ejouen ep sn) stunxod so uppeSO No [epIEYPY EMaUS WD ‘erNpUNaG ew, sqUasade Wapod soIpisde> sp [Puj ewova6 od sepeaylpe seunoid od a sazenj sevexquaw sep epenuap sopyiosoy ap epewe>rgeun od opeuoy ‘psd ope od ‘oonjpnu) wn weruasaide suoun sopeuluustag Soraupsdeo sepeuuouap sejaoudsapeplun sod opmansuos ‘psde> ojad optBoyud 9 euouabo 'SuoU soy Tuy sop snjpent ewio, e wanyisua uous “wSsy sop ~znpord wei} au en) eweatap suounso’oeSewioy ens sode aquawererpauy sej>3j0woDeULap apepaen euonbed ap epmnsue> 9 @ own as-eweyp‘evapadoy ein e sepaju ap zede> ‘zac fue ejmqued stejGan no seme seg ap seamymp wo a seur>eg ap seamyno wa “eyuye ap saQUquua wa SopeNnR> oes smut so ‘OU es0q9| of ‘YQ @p No yy ap 498 apod jean ewowab ‘e61ouasezypn eve sousuesaur so wu seno3owopew ezyaqus wed eveUnbeu e waruo> opU se ‘sol- -apordat eid ej» owsyoqeiawo weryipow eno eed ego Eun ap wessedanb sang souab og nan sp = ole}0Y 17 | OsVirusesuas Relages com as Células = Os virus so genes méveis que se multiplicam utilizando a maquinaria de sintese das células Os virus séo conjuntos de genes capazes de se transferir de uma célula para outza ¢ de direcionar a atividade das organelas celulares no sentido de reproduzi-lose transferi-los parao exte- rior, onde vio infectar outras célula. Toda célula se origina de outra célula, 0 que nao acontece com 0s virus, que sto fabrica- dos pela maquinaria celular, seguindo as informagdes contidas no genoma viral. A particula viral completa e extracelular, dotada da capa- cidade de infectar uma eélula hospedeira, chama-se virion, sendo constituida pelo capsidio formado por capsomeros, que envolve e protege 0 genoma (RNA ou DNA). Os capsémeros so polimeros de subunidades proteicas, que contém uma ‘inca proteina ou, algumas vezes, uma pequena variedade de proteinas. Alguns virus apresentam ainda, por fora do nucleo- capsidio, um invélucro lipoproteico. ‘0 genoma viral pode ser de DNA ou de RNA, em cadeia simples ou dupla, enquanto nas células 0 genoma & sempre de DNA em cadeia dupla, A multiplicagio dos virus geralmente é feita em duas eta- ‘pas: na primeira, as organelas da célula parasitada fabricam as partes constiuintes dos virions; na segunda, esas partes jun- tam-se, por um processo de montagem. para formar 0s novos virus, Mesmo as células mais rudimentares multiplicam-se por crescimento e divisio da prdpria célla Hi virus animais (Figura 17.1), vegetais ¢ bacterisfagos, assim denominados por parasitarem células animais, vegetais Figura 1721 Micografiaeetrnica de cua humana umora (cnc, contenido patil vse dere das ostemas do eicul endopasaten Ey c bacterianas, respectivamente. Os bacterisfagos muitas vezes sio chamades, abreviadamente, de fagos. A interagio das proteinas virais com as da superficie das células determina a especificidade do virus, isto é o tipo de célula hospedeira que © virus pode penetrar e ai se multiplicar. Geralmente, existe grande especificidade entre o virus e a célula parasitada, Por exemplo, a maioria dos virus da gripe humana s6 consegue parasitar as células epiteiais do aparelho respiratério humano. ‘Outros virus, como o da raiva, parasitam células de diversos ‘mamiferos, como humanos, cachorros, gatos, morcegos € esquilos. = O cultivo de virus sé pode ser feito em células O caltivo dos virus ¢ dificultado pelo fato de que eles 86 se ‘maltiplicam no interior das células. A inoculagao em animals ‘ou plantas foi a primeira técnica utilizada para o estudo expe- imental dos virus, porém apresenta inconvenientes dbvios. ‘Atualmente, 0s virus so cultivados principalmente em cultu- ras de bactérias, culturas de células e em embrides de galinha, Em geral, a proliferagdo dos virus nos cultivos de células € acompanhada por meio das alteracdes que os virus causam nas células e que podem ser detectadas com facilidade a0 microscépio éptico, alteragées essas chamadas efeto citopi- tico, As células cultivadas sio muito mais sensiveis ¢0s virus do que enquanto fazem parte do corpo de um animal; por cexemplo, o virus da poliomielite, quando infecta o homem, rio 2taca os rins, mas se multiplica muito bem em cultura de sepemueBo send sepepangs O€1Z UEI2E> UIA TEHOD ‘psenais Dee. Op oNesCWopuoWAop wInasBORzeGND + TLL eM nap wows -osdeo ¢1°¢ opuaiton ‘onaurp ap wrt gr 0d oqraumdus0> ap wr pg wos axpuMD wan ap PUO} B WHO) VOLTA assy “x sores ap ovseapp sod opesteu 19s ¥ ort 0 W9q te} toy ‘opezrersu9 snzq4 oxtaurzad o opis za xod ‘anb ‘ooegea ‘op ooresour op 0 9 opepmyso tag steur 0 ‘Teprooyay wes twemosade sojueioapur seqnonized sein snata so anuaq, Spopjoayjay suowyy, = “219 CLT seat) voUupgESOoE eunpunys no (¢'z1 wang) feprooyay EATS arqFx9 wapod wI -aumys wo suonys SO “(¢ opsdeD) aysotrearefau ,sopes0, ‘no sopearquios sopezedaid ap votuonia vidoasoxoiut ap 2X soe ap opSeznp ap serio sepd aouedound sepepmiss fogs suouya Sop BULOU euRINEIS v a PULALXD eIBO;O}OUE Vr o;njoAU! WeyUaseide snuja sunbyy | oxpaesoo wn no aryjey ewn euros souawigsdes so ‘snyjA son Wy = ‘stapa sOsou sop rwouaé o ered oanefau-yNuy ap sowourey ap oRSewLI0} Purp quae) sesqfee> owt a ‘asezaumod- YN stout re>1gIpO> OEsT aub onnysod yyy ap sonuaureyy sop opvetss0y ® esqeye> snp soudoad sod epizenn VNW ap aiuepuadap asesauutjod-¥NY YY epmos ura eusesed oes anb seqnypo seu wareneuad o opseoydiggmur ens sernur exed exapssasou asesouufod-VNY ® wren ‘epeyoajur ENP & wrextap snuza sassa opuren ‘OyUe}10g {ejoD3}0H/ 92219) e6o}01g ‘Touatue ovSeardnqntr ap opto ou epesodioouy sap © “YNU ap avapuadap asezaumpod-yNy urgquo> oe Hou-yN ap ‘ewous wo> sniia so anbiod jausssod 9 05 opbesydnyrax ‘eng ‘oaneBou 9 snims sossap WN O anb as-zIp ‘sose SassON, “YNU 2p aquapuadsp asezounjod-yNy ep asaiuys e raxotuosd ap 7ede> opuas ovu ‘ostafesuiaur YNY OWOD ENTE OPU [eA ‘ewous8 op sojduns onwoureyy o“soseo sonno ura omueIantt “ar embry) seurousf sonot so opumypstios‘snsys sosou soe soperodioour ‘ovias anb soanrsod sowaureyy sop ogSeuoye ered (aneydivan) ‘oppour owo> oenres anb soarieBau sowauueyy wH9 operdoo 9 TRA vunOUAS 0 ‘asesoUMOd-VNA 9p asayUIs w resHTEIED 9p syodaq ‘oanysod-yxxy OU09 tpqurey OPH 9 SRILA S95E9P VN © ‘osnsod owaweyy um operspisuo> 9 onfesuDU! YN © owio:) “YN ap atuapuadap aseraumod-yNoY ep asouuss © ‘red omaSiesuow ap a4ras oquaureyy asso ayuauaqesall “YN ap sopdons sowaweyy 10d opmmysue> euxoua8 109 sn SON “np seu atuarstx@ opt ‘enrapuadap-Vx¥ aseraumod-yNy euNZUa ‘ep asoruys v exed ostaistiaw owo> opuenye ‘sourossoqu sor 9s-v8y| soap un 9 “ureedas as sojaureyy so “enyp> eu oS -enatiad e sode “ejdnp azyy eum 9 YN ofn> smuyA SON, -o8ey ojad ovdoayut opentrey ‘seuup12eq sep apared ‘bu sonarstso‘eurtresooNBIIADe-Ne 9 OoRTEIMUTAADE-N OPIIP (0 anu sooSe8iq se acusox anb ‘eusrzosy wrgqu0> soe} 5¢ “souapuadop-yNc_ ors saseraurod-yNU SP ‘semypo seNC “NEA ap emMoaTOur enInO ap anured & YN ap eMdo> ¥ wand eurrzuo song seu opunstxe oPu “yw exed YNC =P opsiuas ou a1dunas 3 opSeuszoyur ap oxayy 0 Sejnyg9 seu ‘stod ‘qeom eaouad op opsexydar e requ ered peuassa 9 ‘sna ofd epeuodsuen “yxy ap aniapuadap astiaumod-¥NA ® ‘soseo sossay "staumtad ep requaurayduto> 9 anb “YAN ap FInd -g]our exmno opueutiog “yNY vidos anb asexouryod eum w9y 09 ‘rnoysan ameMOrse ep stays o a snaysoxt $0 ‘oyduIDxD god ‘wos “yNY ap ruoues wD snays sopeuFMaAG ‘seep -adsoy seqnigo seu snsya sassap orSextauad v opueyory ‘osm -sofp og op 2 seuiorendsox seis sep opus op azayiodns a1go> anb esoonut ogSa1298 vp 2 aoyga02% op seuEDy -oaioad a seuroiordoons se e2ere anb vurzu ‘aseprururemau twpyu09 (oon ‘oxi snstsoxsurexed so 9 snaqaoxtar s¢) “Tess opSoat up ovtededosd w opwENTEG -tssod “ezgpadsoy epnyg> euurxqud ep eueiquiaut ep seayjsadsa seuyajoid v suouss so sexy oes anb seurayoxdoor(8 auotwyedio und ogs ‘snus op vurouss ofed sepeogrpo> sepoy ‘seujoud se Seu ‘sarejnys> seuesquiaur sep souisoar so os somprciy SO) ‘opmny ooresour um ewoy anb ‘Septiasur seujayosd wo> exp -ydiy epeureaig eum 9 pexta ox>nyoaur o ‘saxepna9 secEaquIEUE sv owog seuesquraur op sepp> purayss op opeatiap oxonypsur ‘um wrod estapadsoy enzo ep aes snaya sums ‘soraurgsde> sop sewjaroud sep 2 ewoua8 op oompnu opr op way soquonboss souaur ors oydnp omaureyy 19 ‘YN 9 sodws owwaureyy wa yng “seiduas ooUE|Y LH 398 apod yNy ap euroual 0 “urgz0d :eénp orgy Pam omz09 eyUIs -ande a5 asa “YC ap euOUaf UIOD snAZA Sop PHOTEUH EN, ‘sreurue sop 2 wotwoy op oxbeziumumt eu sepesn seusea sep ovbeonqey 1 eae sayueroduur oes ‘osst 10d ‘sodroonyue 2p opbeutsoy © 9 17 | Os Virus e suas Relacbes com as Células Figura 173» Betromicrograi do ven da poiomiete. espao vcc, cena {em cad von era ocupado peo acid nucle RNAI que fo reevid. Calor ‘Go negatva com ido fesfotingstico. Aument: 90.00%. (Certesle de Dt. Dalton Famalho Weg) 329 ‘eros organizados como uma hélice em torno de um orificio central de-4 nm de diametro, Cada capsémero é uma molécula protcica com 158 aminodcidos. (© genoma é um filamento tinico de RNA, disposto em hélice 20 longo do orificio central, unindo-se por ligagées covalentes aos capsémeros (Figura 17.2). A molécula de RNA, contém 6.400 nucleotidios, e cada trés nucleotidios se combi- ‘nam com um capsémero. A combinacio do RNA com as moléculas proteicas, além de determinar o tamanho dos virions, aumenta muito a sua estabilidade. A agregacio de capsOmeros na auséncia de RNA forma particulas de formato semelhante go do vition normal, porém pouco estiveise de comprimento varidvel + Virions icosaédricos Esses virions tém a forma de um icosaedro, que é uma figura geométrice com 20 faces triangulares ¢ 12 vértices, Nos diferentes virions de simetria icosaédrica, variam 0 nimero «¢ 0 tamanho dos capsémeros, porém todos tém 20 faces de forma triangular e 12 vértices © tamanho dos virions icosaédricos também & determi- nado pelo tamanho da molécula de ‘cido nucleico. Virus ‘com genoma pequeno apresentam-se como virions também pequenos. O adenovirus é um exemplo de virus cujas particulas tém simetria icosaédrica, Esse virus foi descoberto em material Figura 174 « Oadenovius ter smeti ios, Oscapsimares ds etc com seus flamenios st representados em aul seupsiord sep semna9[our sy “ofey op senoz[oworIeu ap 2591 ~uys vp ured}aqred sopovard seuyanoud sy s0ByoUAI2EG SoNou so sepesodzo2uy ogs9s ovu seus ‘o8ej01709209 OP VNC OP OB -autp © qos sepeztyaqurs ops anb ‘sanozoud svujaord se waNar “ede opSoajut sode soynurar onut> sovjauuyd sop one, ‘eayeleBan BUL0} € G05 OFS ‘oyfipisa assou ‘snaja so anb as-zict “oeSeM0Ul 9p oyjarede 6 uiareyuasasde opt sod soqueysaytt os opt 2 YN NAS ula ayeueayseq urajsisu00 soBbeygT19}3¢q 80 ‘9scL}99 2P 288} EN “ofej op VNC op assis zereat 25-2pod ‘eas -oypqnawpsoxpry 2p waSesop vp eH2I2e9 &P YNC OU 81> ‘opt anb ‘eutsox>inawsoxpry aseq vp wioBeyu2220d a> 17 “woo sazed-y. soBejouia2e9 Sop YNC_ 0 eb a2aiu0D¥ “OAN|AD ‘op sepenai sensoxtre ap oottugnborgauexo ojad opensuourep 43s apod anb o ‘oBejo112128q Op WNCT OP 2991HS BY ‘Uy BSSON, ureizajut spepioede> wo sofeyotie}7eq warsyx9 OFT and ‘wa ‘asdi20 ap annj v a8-anBas “yNC_ op opSeziauad 8 sody (o°c1 emnBig) eupIDN yp IOUAIUT Ow VNC nas eafuy oBeyouiaizeq 0 aquaureauents “oBey op s930,40291 so stninsep wes vi932eq vp apozed v wovie anb runyzua wun ‘agi opsenuod ess “euT93eq apared ep vinssodse eu ofey -puznzeq op epne> & opurzmponiur fexiwoo 2s vquTegy epInsos up 2 euersaizeg apared v azqos unext 96 epned ep se3qy SY “euen2}2eq pared » sesoud opuaaaueuriod ‘wrenauad opt oByos212eq op ‘eye & 2 epme> v ‘eaqe> y (Ez emBig) eHpIDEG ep TOLL aj ow o8¢y op YNa op ovdafur wu aystsuoD opdexotiod y rmupiaeg &2 OB; 0 ante 2peproytredo v eutwamyap osst 9 “e9i2eq ep sasoyanar a of ‘op sejnagjou! arjua eoruummboaraise apeprzeiuauraydisos wun ‘espsa anb oppssaoau 3 “Sorpizeaessqodody, no seujeyoxdody ses urspod oft} op sexoidaver so ‘eLs7I9eq B AULIOJUOD “eueysar7eq apased ‘ep seoyzadso sejnagqoureas-opueSiy 170 ep apazed Bust 9s 2 epnea ep seaqy se wjomuosap o8t; 0 jenb v auzeanp “oRss0spe ap asey ej oroyur may viipioeg ep ovtoayus ap ossanoud ‘opbeiaqy| a asdipo ‘opsenatrad ‘ophiospr ap sasey se as-tanBunsip ‘Pansy ovsearidammu EN “sna sop apepraite vad sepesy ops‘ ors tuaszow 2 ado as seponayuy seygy20q se sepor ‘eaqi| opSeaydiynt eN, ayy opsurydninyy » “eotugdost] opdeaqdn put od no ton opbeoyypu sod as-re>qnynur apod e28 wo enita so ousoa ‘on “09 oypuiaypsg vp "4, oes op orseaqdn “miu e1L0sap yuas ‘oxdutaxa ower snaTA sop ovbe>y én tp opmase o exed jeagsoaey oyu 9 expadsoy euup12eq ens 2 (6:41 eandig) oSjouoy>eq wn sod opmsu0a EUIRS!S syeyafian a syeujue snuja sop opsertidiynut ep oyuaupaiepsa o ered oyulwe> nuge soBeyoual2eq sop opsesayijord ep opnysaQ = ‘seu -ynb sopopaudord seumsip 9 eurou8 0 “eFopojiou v wor opsooe op snata Sop opSearlssep) P eNSOU! T'ZT EPCEL ¥ _ejpDao9 942] eB}, -eanedou ,opbes0}o9, wos osruosnay oxdoasorntut ov opeururexo 9 89 opuenb uouya ov zeynues8 o1adse wn ‘opurzayuon ‘tebejpsiua as anb so20 sooraroud somaureiy Sop “emis 0189 “Ou2n9AU 0 argos “WoLIA op apyndns PN, ‘xopadson epnp9 ep PueIqUatl ep opearap + pu ‘esta sosonpast sos3n0 So wlo>azz020 anb op orzer3t09 fe ‘on oxsnygaty win asa “sexe sodi09 50 2 oproof © opuanqonus, “eproaquoosep 2 ovdury wna ‘Texoyey odr0 ‘epeummousp “epjoso eimynnse wun as-esuooue “=proojanu op ope{ epe> rE “syJA op YNC © wHpIBOD anb “exrou0.%9 Uuuo} 2p ‘enue aproappnut uN Wey EMEA EP YOIIA O “eaneBou opSes0joa, wo> soperedard wa 9 sour son109 wo o2rupra[p o¥dgesox>qu! 08 sopepmise opts AY soya sass oquauutadwio ap wu oze ® Ose optrpaut ‘seam sepiog se too zeynfurjax Cunoy Wi FUCA EP UOUIA “efor ep WoT op fen] quoureyex9 7 eiBojopr0Ur ‘eng opbejm2ouy 2p oysod ou epnisyd eum e aBunses 25 yee tus uraurog o exed apeproyuaBored ens 2 aan nes ap 7 510d ‘opepnisa sjetu 0 9 BUPA ep wor 0 ‘sns¥ixod so anU9q, -vapidg oydposorsya o sjaxsta OFS SOTA sosso “tur 9 a{8upye opuapod ‘sagsuaunp sapursB sens 10g “eouippeson} Wau [epro2qed etneuTS uraqns= opu ‘exajduso9 eojoyiour ura suoETA snag “PUDEA vp snaIA 9p opeurey> ‘pjoues exzu0o opseurses wxed opezyn snuja o 9 uc jou ep sopesnea atuade 0 mur snujaxod sop oda G Soxajduso) SIDUI SUOLIIA = soyuidse ‘uroo eiajso bum ap orsadse o uoLsya oF wHaz2yu0> onb [PIPE ovSaip wo somaueScojord urenuosus 96 wpquiE) ast ‘adui8 up wonta op ose OU owio; “ur OT ® F W0D oDqar0.d -odiy oxanjpauy um 10d osaqo0a1 9 2 sorauigsde> Z9T wr9IGOD orpysdesoafpnu nag “sadsay op sopeste> worsta 0 oys969p "Hos ‘OHDN|OAUT LOD ODLIpRESODT WOHTA ap ofduax9 OWO “eanssadso ap ura 1 sod oyeatutiduo> ap uuu of eto> sfeypes sowuoune(y ‘upya0o oxonygauy op apyredns y “wanssadsa ap wu OT P 9 ‘a> ‘oorajoudodty oranjgaur 0 2s-vsiuoou ‘orpysde202pantt op ‘joa wig "wu ¢ UD} eoparord apeprungns epe> 2 ‘oneaweEP ap _wu 6 UID} o1pysdesoapnu C “oz2nIOAKE LOD ‘TEPIOONAY OPIS -deooapnu way ‘adil wp snata 0 opumpus ‘snz}AoxTEI SO) "qenta onfappnu pre ojad sepesyrpo seujsjord sod 9 ‘sesrapadsoy semya> sep eueaquioul ep epEA nop “(sorprciyossoy awuounedioutid) eorprdy peur earn sod sopmnansuod ops syst sox>nypaunt 86 “ex2myoAtr 10d sopiA “yoxte 198 wopod w9qurEy epruyap tag euneUms wWewuasaide ‘zt sorpssdesoajanu soln snija sO “orpisde2oayanu 0 aBayoxd 2 aajonua anb ozomjgsun um teyuasezde soouppesoa sundye 2 steptoarpay sorpssdesoayonu treo srewatre snaza So Sopa, ‘auanjoAUy W0D SUOLSIA * “(w-c1 ein) sommoueyy sofuoy uneqosande s9an9A sop sozatagsdes ZI so ‘sOI0WOs “deo 252 30d sopeutiay OPS 9 o1.aUHRAP ap wu 6g tay SOLA snag “snazaouape ap stor 0 naqaoes yenb vjad opzes “(P21 “o19 opSeuregurt ap erauenbastuoa tuo wsszeyvpstor vp ryON anb en19136q, YY o8youd um 9p as-eyesy ‘opeuorsuow ojdiraxe ON “snz}soxd umn 9 zEII—9 oUIOssoUAID OF opesodI0>4N FAse aNb SHIA {WLT Emly) ap woo aruaurewn{ eoqduoU as 9 oueHEZeq, ceurossouo1> ov 2s-efiy snags op YN 0 “ex9padsor epOp99 ep orSinaysap v eioxmae opt anb ‘eovugfosy opSeordnjna PN, pyuabosy opsoydayny » “euesoy>eq apazed wp wamdns e en>es ‘ofa oped epeoypo> ‘eurrzu ‘eunrzosy, Y “OUIaNXS oTaur OU S0-oputesue ‘adutOx a5 ‘eaeyaI2eq eInyg> w ‘SOBey sop uraBEIUOUT x sody “cc EIB ‘P ensour 0.209 ‘SoBejola12¢q so smmansuo> exed as-wounas — ‘epnes wp seaqy 9 upne ‘eSaquo ~ sayred san sv “ty 10g “sep “Te sep se1qy se BULIOJ :1ADTAI a sepMeD se eULIO] BrINO ‘Sor -aurosde> sojed optajonta YNCL 0 optaitos seSaqe> se eu0; ‘wun suodeuour ap seyury 592 ap apeprare ep a1uD1I0I9p 7 so8ey so4ou ap opsezrueB0 w "y, soBeypLIaIDeq sop ost ON, ‘eizua op orpuadsip was ‘vaupiuodsa 9 ‘sremmnsa seu -yproad sep 2 NC op asayuns esode ‘snata sop wafeIuour y “ououeatssox8 ord equate oxauunu nas a ‘orSoapur e sode unur gq rasarede uuxbatuod ‘suotsia $0 oFsHnsUOD anb se “9 ons ‘steamnuNse “ed. sobeyquaie9 Sop wabALON » LLL amb "LeBeipuercee, J9}W 2218) A6o}a1g wsanuosounao8 seupoid op owaweaisop oe 506 onowep 9p eiowne 2 cesuane ap UIE ‘bled aes as pen @ nb oN 912009 9 epne>e DAD @°> EOD $50 oBejquobeg op epe>eanb 2s eosGo mpinbsay euRDeG eu oBejeN=I4 ‘Sp WN af eweus6 op oeSAueopuensowseanewenbss oWsEQ + $21 UNBLL up ved oBpneoeg unepewands3 « SL eanbig 7 | OsVirus e suas Relacbes com as Células ‘Determinados agentes fisicos ou quimicos, que atuam sobre 68 dcidos nucleicos e sio cancerigenos, como 0s raios X © @ ‘mostarda nitrogenada, induzem os profagos ase tomarem vira- lentos, causando assim a lise das bactérias. A transformasao do profago em fago infectante chama-se indugao (Figura 17.8). Na multplicagio lisogénica, os bacteri6fagos podem levar DNA do genoma de uma bactéria para outra, tendo certa- ‘mente influido na evolugao das bactérias l ‘Muitas vezes, 0 profago confere & bactéria um nove traco fenotipica. Um exempl a bactriaCorynebateriam epee, ques rou tina dt- tél quand comtém um protage, A multiplicagio dos fgos de RNA, como de qualquer outro virus com genoma de RNA, é mais complexa, ¢ esté explicada na Figura 17.9. = Os raros movimentos dos virus sao decorrentes da modificagéo na estrutura quaternaria das proteinas Esse mecanismo foi observado em determinados bacteris- agos nos quals ocorre o encurtamento da cauda durante a inje- ‘io do material génico na bactéria parastada. Esse tipo de virus € consttuido essencialmente por uma cabega, contendo um. filamento de DNA, e pela cauda (Figura 17.6). Verficou-se que, ‘quando da introdugao do material génico presente na sua cabega para dentro da bactéria, a cauda do bacterifago sofre um pro- ae § _,Cromessamo da bacteria ; DNA do bacteiéfago ‘Cromossomo da bacteria com profago cos ree DD a US rfego Por indugio «protege tome-se virulent e causa ise da bactera (mul- Siplazzo tea. x EID eh ca ‘Adsorgéo do fago na supericie da Ecol, (O flamento de RNA) ainda ‘std protegido pela cépoula do virus o> Gada bacteria produz 1.000 a 10.000, bbactercfagos Formam-se cépsulas protcleas envotvendo os| ‘amentos: 60 BNA) ‘Aiguns flamentos (+) ligase 208 ribossomos e Sitetizam protsinas ara capsula dovins Forma-se maior quantidage de flamentos (+) do ue flamentos (+ GS? Penetrago do RNA no gionesme da cot a3 Oflamento de FRNA (4) atua como menage pare a sintase de RNA-polimerase ForareseBarerise RS BY ccNK parasone ® / de modelo para a produgéo oe dares casa (8 genomas dos novas fagos ‘Aumenta @ quantidade de filamentos duplos enquanto se ‘esto formando os flamentos (+) para os novos fagos Figura 17.9 Dives fses da mukipicarso de um bacterfago uj gancma¢ um flanento nico de RNA “enepadsoy, zinpp> ep euise|doy> ou aquourearoyur wreay day 28 anb ‘sms sxod $0 ops episoyuoo opSoaxs wun w 2 ‘TBD opt Ou ‘ureoyida1.as YN ap ewouaS wo> snata so sopoy,esezouutjod -¥Nql eu stenb se anwap ‘snaya sop eurousd ofed sepeoy!po> seuuyzua 9 sarejnyso sourrzue ap o¥Sedionred v aajoaus 2 exoyd woo stew 9 YNC_ 9p BusoUa’ oD snita sop o¥SeD|dar y -seujaoid wun majstio> snayaomar 0 “eng ep ourossoUTOLD OF copeiodsoout opuendy “VNU 2P etuepuadep vd =P aseduD sues ajsixa opu ‘e[nigo bu ‘rod ‘sna op euroUD8 ojad pea poo 9 wssa4au aseiduosten ¥ “YNY 9P aprour win opueydoo SyNa ap asaiuys e BHqyssod anb “esianaa aseadaosten Bw}ZUa ep opbedipnied e woo enej 7 opbuosuen essy “onsza op setzd -oxd seujajoad se uresqpo9 9 sowiossouor> S0° WeABaAUT 98 ‘anb ‘ojdnp omawery ap VNC ap Semapqour we woud nas waxorsuen omund anb -sepduis owoureyy we YN 2P ‘euioua® o> ‘sruyjaomas Sopeururouap ‘SATA PY “EEAEPOT, ‘euse| dons ou ways a5 ‘upmtio> ov ‘snata s9s8ap LYN op as2quys 8 “EINp> ep oB[snu ou IeERY WA YN 2P 2/9] -soenuy asoquys v aquaurTeMoN owenbug “sep. sep BPN fou aquaysyxa euayzua “yNCLap awapuadap asezoujod-VNY ED -apepLane e epiqyur elas anb oussou anassord snata sossap 08d ~eonjdax v ‘unssy “vurrzua wsso urg]UOD OB seInyPD se tod ‘SMI}A coudoad ojad epeagipo> 9 anb yNy 2p arcapuradap asezauaod -VNX| Jod epesyqewe> asonuys exun “Vane ap (2ieydias) aprous tun qos ‘euisejdoup ou 1913020 ap apepuesnzad eyuasasde YN ap PuLoUEs wo> snata sop eHOFeU! up opSeaydas “ex onrappau opsse op ovteaqdar ap ‘ossapoid ou wenye stenb sep seyrnu‘sjerminansa opu seuyaioud st a ‘sorpysdes sop aued opze anb ‘syeammnnsa seujaord se ssodnal stop wo sepipup za wapod stesta seuraozd sy -enapadsoyy ejnyg> ep asesouTod- VN Bun 9p oFfTe 0 Wo seurous# snas ap opdji3suen rad oxteBesuour YN weznpoxd ospumtid “yNq ap BUIOUAR wor sopor 2 “VAY ap stata SOHO) “ompGesuom YNY Owo9 WaquiE 2-YNY oUdoxd op ope dos e exed (ospdwar) ofppour oto erie ‘opSuany eKinp wa. snuta sopeursuzaiap 2p NU O ‘Sepensered seynyg2 sep souTOs -soqjr © ureposse as anb snus op sonidh somtaesuaur WNW 2P apuadsp seursoid sens ap oesnpoid e 2 ‘snuta sojad seprzen, saoseuzzoyur sejad sepeoyipoo ops sreaa sen29four se sepoy, [4tA oDJa]NU OpHD op a spulazoud sop asaqUys = “soBky sop orbear|dnjnur ep oseo ou epeuorouont pf asda ap sey e jmgnstoo ‘snata op vusoued op opSez9qK| Wo> ‘sorpIsded ‘0p 9 soxanjgnuy sop ovsousar v ante odio 2p opeAr21U ‘opparepse aniaureraydaios opt 2pure ossaooud umn 9 ‘Sorpisdeo sop oxSerossIp jad “eR euuse|douia ou suoma sop urefieuotsap 2p owsIUeD0UL O “jena wUuoUd# od 2sex -owyjod vp opSeayrpos v 9 sorpisdesoajanu sop waBeuoUssap v sode opbeoqdar v rem uapod os ‘onreanus ‘ssesoutod tupru09 ogu anb snaqa sc Josos> ou opezaqy 9 orpisdesoapnt © anb wisse oorapnu opiae op oxseayiday 8 separ wopod sorp -jsdeaoaonu snas ap a]uauodtro> win owod asesawuyod- YN no asezaunjod-yNq_ wialuOD anb a ox2njo.uy WOD SAayA SONU “omeyua on “epeprar sas wssod ovSeondas v anb ezed oxpisdeo o2fantt op opesaay] 3 138 Op O>IaPPME OPIPE O SOU! ON, seroajow sei) e600 -souossost| sou sepnuoo senza sepad a oxteq orn 1H oped sopmnnsap 498 wrerapod saga so syenb sou ‘Sows -Sosy] Sou warenstad 9p soite foss01D 0 ered sowossopt> sop urrssed sorpisdenoapmu so ‘umnssy “seotvaBosny ureuzc) as seujaozdooy sesso “epeoyrpou oF ewi0yu09 ens EN Sour -ossopua Sop JoHaIUT ou a1uarsTxe Hd oxTe ofed epevosord ‘sreata seurayoadooy ap no9jout ep ew20} ett OBSR=E POUL ‘suum ap ayuozzo20p 9 oWwossopua op BuEIqUIOU # WO> exTA 01> -njgauy op ovsny y oso 0 ered sorpysdenoa|snu so opuesaqrt 2 owossopua op eueiquiour ¥ uro> seteaqurour sens OpurpUT aiuawaouarsod ‘sowossopua ap zorseyut 0 ezed uressed 2 2801 “poutd sod wenatiad ozanjgau woo stage 0 59204 SEH -Joso1 ou orpysdeaoappnu op w1251P opbenauad e 2 vonpuseyd euesquiows 8 wH0D Tex Ox2nIOAUE op opsny v twaxoword anb seoruaBosng svarmiordoon® wu ‘ozangoat ofno ‘snzysoxrurered 50 wo3 aso}zo2e anb 0 g 28015 -outd ap sejnorsoa ap ogSeuio§ 8 ios ‘eanpuaseyd eueAqUioUE e to stuja op O1MI9ANT Op EBEIP OWSHY ¥ OPLIzODO ‘21HATP 49s apod ossa2eud 0 “ozonyosur un rod soxjonua sta SON, “eynpo eaeaqace ep epeauop euesquiaur sod seprmansuo> ‘as03!20uld ap semsas ‘ui wrenautad sejnjo se aaqos urexy as anb suotaja so ‘erouenb aij ey two “(seueoy(Foa}oxd a seuypro:doonf ‘sorprdn}oors) sopeSn{acooay aususnanbayy ‘eynyso wuBsqWION ep sTeU zou sequmynsto9 ered apepraye apieiS won opsuospe & exed seoypadsa sejnagqour apgaadns wu wipt seur *y, o8ejo12120q 0 ‘uo apeiu02e oto> ‘oesexy # tied sepezmerzedse sesmanaso ‘urejuaseude opt sqeumue se|njp> se uueDeIe anb suoUTA SE asdipaa ap a opsuospo ap sasp4| puoweB op op5jsodxa a vjnja bu snijA sop opspyauiad » “osongamt 9p eSuasaud &a eur0waS op en29I0ur ap od 0 owes seonsarzere> ap opzex wa ‘opSe2qdinjnu ap sopepiejnonied sens wra1 saya ap pexmnanse odnaB epea ‘ope conmno 10g “sorsedse sure to so8ey sop ep azzxp sofa ovSEI25 -oad 2 anb opow ap ‘seuettoyoeq somo se anb op sexopdus09 you oyu quotes o7s aonb ‘SaiuolseN9 SelnpD U2 ‘ureoydnymun as sreuuyue smaza SC) “sapepauenb sepwes8 ua sey -no9fou sesso 22091303 opupod ‘srema sepnoqjows seuusott se ‘woqyxa anno op song se sepor an wo ‘epezttoszins OBE daz ean ap opmso 0 euIGIssod suoua ap opeaaye ozauun ‘um tion sepejnoout a sepeanyno sejnigo ap oeSezaan ‘S04 jm sou ayuoweprayepun weoy dam a anb ‘sepeatojsue sareynj2o suodayur Sys ‘SeqnypD ap soAn|N Wo sopEZ ‘yeas og steurue sna sop opSeaydar © azqos SOpMS? 50 sofejouay2eq so anb exjauew ewsaw ep aquauieriseq weDijdajnu as steumtue snajASQ a “(oct tani) coe 67 x Se m9 optEDy “Bree 9 eM 9s YpTED +» 2 sosfajord sessLuQUOUr Sop OMIBUEAS9P 0 211000 'Se9I98q seu ongg8 [eiajeu op ogSa(ur wanreancy “urs x OBep O18 2 opuidaroo oqny wun epueusiy fextdso ro wreosse as an (S01 “uiquot) sesogorl seazioxd sepnagjour 10d epmansuoo 9 Hp -sazmnb wanyaunso vino eimjoud epog|outorsear eum 9 epneD PSE, ‘ino steur odin LUSH OF 3S-opuELAOI ‘onoUTEBLETe ap 08829 T | Os\itus esuas Relacées com as Células Embora a complexa estrutura das células eucariontes ani- mais seja mobilizada para sintetizar virus, 0 microscépio ele- trénico no mostra grandes modificagées celulares nas fases iniciais da infecgio viral. Algumas vezes aparecem, no cito- plasma, zonas mais densas aos elétrons, que devem ser locais, de produgdo des moléculas dos virus. Todavia, ogo que exista um nimero elevado de moléculas de acido nucleico de proteinas dos virus, comega a montagem dos virions, um pro- ‘esso que pode ser seguido ao microsc6pio eletrénico. + Montagem de virus icosaédricos Da mesma maneira que os virus em geral, os icosaédricos se formam por montagem de subunidades proteicas que irio constituir 0 capsidio em torno do dcido nucleico viral. A maioria dos virus com genoma de DNA sintetiza seu genoma no interior do miicleo celular, no qual ocorre também a mon- tagem dos virions. Ao contririo, a replicagio do genoma dos virus icosaédricos de RNA tem lugar no citoplasma, sendo os virions montados no citosol. * Montagem de virus com invélucro A montagem desses virus tem a particularidade de ocor- rer como um brotamento de uma membrana celular, em que foram inseridas glicoproteinas virais e das quais foram excluidas as proteinas celulares. Assim, o invélucro do virus € constituido por uma bicamada lipidica derivada do sistema celular de membranas, porém as protefnas af contidas sto pré- prias do virus, tendo sido codificadas por mRNA virais asso- aqour vam sod omuaLLEAIS -npxa opminsuo> ayuafie um sod epesne 9 ebuzop vss onb as-noasasgg) “sala um 198 equndns 9s anb > (operge opax2qTI ‘op eSua0p) eweyeq ap wrsgjous BuuN ap ropes ataBe Osepost 2 eoqggtapy remoord 26 ov opraqo2sap 10} apiowta autaurtad opjapnu oppe ap ejngjout win sod seuade sopin313suo2 oes ssosawugsden wequasaide opu saplouiasg = “(ue eL eb) senno 3 oyu op seam2u sep oapiop exes e's op ezaisn eeu ep cOesOW 0 sojdwaxa owen ‘sepevonuaus ss wapod seuaop sessaauaqeymDube sof saves opuesne‘sexpGau Sou seSuaop sens waznpad TAR Sunutop onus ops snuja Jod sepesne> (seGesd) sjeyabian sop sejuaog = “tou sonno apa nrg =p oouena opDaL OP own) ewojuy op ewawparedeo apanre anb ej un go es0D3—}N 809) ‘uouo epeurey euaop eun od japsundsal9 su a5} 9] 002 @0OL 10d opinnsu> ya ap ewue6 wo> ‘vay oun 3 egy su 0 "gd andsopeuopiodod yg op oeSanid 2 sou -ssau so wesyuep (gy apcznbo(g oad) now opp ov wexeau9 set ro se waz ean ya ed sepenyipo> 393 seuaros se 'wsy SoU) semajon 2 2emyp)e69)a13 ap nesses euprond eso opuemjenyau ‘gy eunynd¢ apuard 35 cd uaoid y yg 0 ages eid oF ens opupadu‘uabou0-oHd Ln sod epeype ‘esd eumaudeapaid as 3d eusrad yaa 93d sesand se woo ab £39 stab so wanwe (que sono ‘auauanenad) 4 ody sano 8904 ewed op san sop apepusyeu ep eRD>OUs bog easqos aayuon as ef cum 8 op o> op So oway SeuoURHED ae (oufusg sou un enue) seBnuak sep wese> ab ewoqed op Stu sod p seu EH Saba eano a e soueumny wa souByea 2 sou6oq ecu weanput sab seq ap sarong = sega) gg = ‘oi od apm yg. a9 200 ouenbad un ewnyded op sta so ‘peop 90 ap 040s ewMA 3p Os 0 wD eA ap aA, ssa uy ews ose seosed ap saggy amb as-22e seu) odh op sna ae sopap oes epnbeannedoy ap sase> sop ei Sevae ab we>pul seueuie azou segspeseapDoredey ewouDie no ewored) On ~edy bu 9p epuapoaleopueyouue ‘duon ound opeby ou >90, -euiadapod a epbe aneday eu eses‘evewny apgéso en OgueUE 2p (sseqn) +s wo vy ap ewous6 ower 9 oda aed ep Say 9 “Opoos9 waq ep se ou euoreday oes gauneday ep sat enb jad ousweraw g(erpoeday ewouni> no woreda Ope of ‘ej ep oufew um wn axed ap apepggssod sean 90, 9p 16> zune anb 0 Seogeday sen) seu stax sop epupuewiad wo> ‘euaD ves>au eun evo ss Sop io es wa‘enbepne aneday ew auaw eo. qsoueuny op ae seu sot apopei op sep eased anb ya ap euouab ovanbed > sran un 9g on amedou ep sano “sjommdey oopeyrsuo> _esatap‘tnuauparepseeypureed ond onus 9opmuoy DUE op euunjoad gan esedpgved e eu sou DUP ap sos snp une pues eu Seu “pu ap soda sopeunuina ap onus eed wang “aos ‘nose sopevopuau oes nb soda so oun ‘stan sy 47) 4idat oe epatd as su oan cpu ay op amon ‘op seo se syennau anb gue ew semposdopueiat 3 es seul 17 | Os Virus e suas Relacbes com as Células Figura 17.11 « Bxamplo de vu que causa downs nos vegeta. Mosic d bern (30 nm) 2 Mosc de Miobs(50 nm) 3. Nani do Pango (7 am ‘rel dopimertio 20 «25 nm, Mosaic do tbaeo (300+ 70 nm 6 Mosicacomum de mands (50> TS nm). 7. Mosier faa da cabola (70x15 nm. 8. “Tstezs do cits (2.000 «10 rm). Vr-abega[80 rm. 10. Fala clortice das nervras do ilo (900 x 7 ne) 11. Micopasna do superbrtamento a mandioes (1.000 nm) incu para comparacio. 1 39, microgaias eletnias com coorao negative, 10, mizograaeletnica com sombreamenta. 11, micografia elton corte de tecido vegetal (Crtesia do DEE W. Kiama) Bost TH) “uy 2s md ego UL 8661 A “HC OWUERL pus 7TH st cam ong -po pe pay ys pu TL AOD HEIN PT 6 sg] BUY OPS SAY SUT 102 35 50059 EY Bg 249 FORE Few TPS "D PY Ret 9829) See “MY 75 TUMORAL HEMI SY agL “DH OMD 6st “uauey po ple “Bojan poawuopuny spo) “Wa sda puE “NE SPILL TOR6r SoHE “OMY HS SPINA SCL aU eyesbouaig = — ‘soprom sod sepesnea ops seized sup sebuzop seumpy Seno seu opsenauad & tones anb sepnoajour was 2 soraord OL -jonua sanbyenb was ‘Vn 2p ewous8 ou auaueasapre wars 1109 stod ‘snaya so anb op sajdums seta epure 0s promis SC) “eure ap soorsquia ap aprowreyeotio3 euesquiaure ayUSUNTEISS ‘Saxe ap sourUoNqUa soxaue we ogIUa no ‘TeaBEA no sTeUNTE se[ngo ap 2 sexpireq ap seaano wo sopeano ops anuauayexsS stuyAso seupea ap oxSnpoud ap 9 esmbsad ap sozzer210q"|S0N, “uaSeyuout ap ossaooud tum wa ‘eBraua ap oumsuo> was ‘siuoureoneurome wreBouBe 2s sams 2 ‘sexta Santauodiso> sop satus v ejanuos anb ewousd nas op awuaureyanp uresayoud stupa so ‘wraprsgp 2s 9 ura9sa19 anb semg9 Sep OurpnUOD oy “snus op ewrous8 op o2rapsna ‘opioy ap enogqour ep oyteurer oF euorodasd 9 oxpysde> op ‘oyureures 0 S0se9 slop son “eatzpgesoor emotns wu ‘Sten 959 enue sopy] 9Z tos emynys9 eum OPUIMIASHED OBI NO ‘eproonpy enews eu aarpy we as-sodsqp wiepod soxaunysde> So "Bornptuoa8 wuzoy eu tua) snzTA SOT ap oTpISdED aia eur0us8 ojad sepeoyrpo> seujaord aod a seuequraur ap se[nja0 euarsis op sopeatsep soxpydiyoy -soy ap vpeurearq eum 0d opsmnsto> 9 oxonygnur 2889 “Os deo 0 ayuaureuraqx2 aajoaua anb oofayordody| oxsmypau am ‘uasarde wouya 0 ‘sose> suniye ug sozaurgsdeo so ‘seoqar01d sepeprungas sod opeutios 9 ompisde ¢-semmgo seu opSenioad 2 Broupape B TgIssod 2 ewOUDs 0 aBa}01d anb oxpssdeo ops opiaqoaua “YN@_@p 10 VN 2p ewoUs8 ou aysIsu09 “uoUyA TO sempoensa ‘eiajduioo pests eqmopred © ‘awouemMnsg -seuuoyd sup sono svped apepruyge way anb ‘sre.a80u naga s0 9 ‘sfeunue se[oygo sejad apeprayye wo ‘srearrue snuys so ‘seupizeq sejed apepruye tug anb ‘soBejou0120q no soueE -atneq snata $0 as-wienSansp ‘unssy “snaga ap odn rpe> sod sopgpeatt 12s urapod anb sep se ams3}9p semnjg> sep 319 -padns ep sejnogfour a stesta seqnogjour anua apepruye ¥ serued seu 2 sfeunue sou seSuaop seamnur opuesme> ‘soup}Btaqo saxejajrenut sousezed ops ‘osst sod ‘9 sejno9yout seudord sens ap asarmis e exed vupssosou vueummbeu © wey ~uasaide wou eiSiaua sezsqn ap sazede> ovs ogu sayq oeSeay lord ens exed sazeqnyao sejoueizo sep wapuedap anb a artap -wedapuy opseoyidnnut 2p apepioede> 2s “YN 2P NO VNC ap wusouaf umn sod sepynansuo> semmsa ORs snIsA SQ pe oust ae -eunrzogu umn owto> ‘opteme ‘eoneye> apeprane ey sjaagur sould $9553 YN ‘ovidoud 0 anb ap sersugprse seumne ry seonpurzu seuyaroid ‘uanbyrpos og seprors so exoqurg “YNY ap awuapuadep ssesoumjod-y Nx ® Wann stos anb seoreieud sopepzin se soy, -tp09 ap zedesuy “nueLiod “g'sopropourue og e yz seuade w0> eoraroid vmagqour wn ap ovseaypo> eu oxrafestiaur ow10> renye ezed 2qua}oyns 18]n22]0ur osad wy oprsoytOS wg STU aplOmA op VNU O “Sepensered semp> seu opeoqdraMU ens atznpur anSasuo> yn ap euanbad og1 eynsgqou eum owo> ‘stonye somuaunr>aquos sop zny¢ se241dxa [YIP opuas ‘oprooyu -oasap 9 epure saprouta sop opsesy|diynus 9p oustuBsoU C Jejpaoyy a22IN) eBop01g “eurewoso » wi09 opseposse eumuy 19 ‘Sameppo soop>nu sop sopr3yuy ou ‘a]uaUTealsMPXD Z2Ape) 3 "ID -ugaajaad ap “tezye20] 28 soptosta so ‘sopeyisezed sousstue8i0 SON Oe}Seq ura eaMyNA|S9 LAIN ap PUIOGe SEPIOMTA SOP YN OF ar2]H09 “ena9lour ep sopeiour senp seu sepezeooy soseq an soosefy se sear Sajduuts onoue]y wa 213020 se] VNU assq ‘soseq ap sazed gop ¥ asz seuade woo YN ep sare sepnogjows seuanbad ops sorsaqoosap afot 918 soprosts SO “saprosta sod seprmpoxd e(as axpqurey syeumrre sop seSti20p sepeutuarap anb fayssod g ~saprosia sod sepesne) ogs wipqure sre8iaa sebuaop sexo anb nosyaa as oBo]3 ‘aprons opeurar -ousp 10; ousfgned aye ap oda assq “seyajdusoo syesta sopra, 982 L 6 SOME e rT e HM eee i Po Se CHS P te Oreo e ee Teton seen er eto omens Ee TTee PINES LLRs UEITTELSY oR Fc (aeapnu adojanua op seurajoid seu sagseynuu ap sajuauio>ap solqumsip) senedojanu3 + BT PUENTE R SNE USL Rs oma] be oUUOSsOsi| Sop SeUBIqUIALL Sep SeUJa}OId Se 21q05 sODIdoy SOAON « OMIM O MCL ERO ML UU RSS) OUNCES SRL h ey ESM SOO Ma SE esa DPS RL ee za] AERC Bots Rulesay cosa Wpr NCOP AMET Uso EVENT (oRe lol SUE Be SE oe Unseen ICRC PORES Oecd [ DD EE ae NET ROL By ecu ee USO eo Cie) Reema Ta pan sea Moe eee UMTS Sc kD UES ES a Ray ES Mono pee Las EEUU OS SRR Roe Rope LL) roe oe eM em enn eye eres memento a tonbun OAV CSE SUE STE PESO REULIGS) Le Fare) (ent ‘ CER om 2D && 4 OITOUTE

Você também pode gostar